Vakopdracht HandschriftKunstzinnige oriëntatie

Susanne van der Werf

22/01/2014

Verkorte Deeltijd Pabo, 2a

500514883

Voorwoord

Handschrift, op de basisschool was het mijn lievelingsvak. Vol ijver schreef ik mijn schriften vol prachtige letters en woorden. Mijn inspanning werd gezien door de leraar en deze roemde mij om mijn mooie schrift. Ik kan wel zeggen dat ik met handschrift mijn grootste succeservaringen heb ervaren op de basisschool. Eenmaal op de middelbare school, weg van de handschriftmethodes en weg van de leraar die mijn handschrift zo hoog had zitten, verslapte mijn ijver al snel. Ik verloor de focus en ik verloor mijn mooie schrift. Wat er is overgebleven is een allegaartje van dikke, dunne, rechte en scheve letters door elkaar. De schoonheidsprijs win ik er niet meer mee.

Handschrift heeft in mijn onderwijsvisie een belangrijke plek. Het is een essentieel onderdeel voor de ontwikkeling van het schoolgaande kind. Dit is laats weer bevestigd door onderzoek in Japan waar handschrift grotendeels is vervangen door Ipads, wat deze kinderen nu grote problemen oplevert. Naast vooruitgang in de ontwikkeling, oefening van de fijne motoriek en lees- en schrijfvaardigheden, is handschrift ook gewoon een erg leuke bezigheid. Het kan heel rustgevend zijn door de concentratie die het vereist en kinderen vinden het leuk op iets moois te maken.

Voordat ik Handschrift op de basisschool kan geven, moet ik eerst mijn eigen ‘verslonsde’ handschrift uit mijn systeem krijgen maar hier ben ik al een eind mee op weg door de lessen van het afgelopen blok. Vervolgens kan ik de kinderen de techniek en het plezier van een mooi handschrift aanleren. Uit eigen ervaring weet ik dat een mooi handschrift onderhoud vereist en zal deze boodschap zeker aan de kinderen meegeven.

Voor deze vakopdracht het ik het handschrift van vijf kinderen van Basisschool De Notenkraker in Amsterdam geanalyseerd. Bij mijn beoordeling heb ik gelet op wat mij in eerste instantie opviel en ik heb de volgende bronnen als naslagwerk gebruikt:

- Keulen, M. & Eerd-Smetsers, van C. Van Kleutertekeing tot schrijven. Houten: Wolters-Noordhoff

- Hogeschool van Amsterdam. Leswijzer schrijven. Schoolomgeving: Intranet- Alle colleges van het vak Handschrift

1 Digitale foto van een door mij beschreven bord

2 Vijf kinderhandschriften

Augusto (M) groep 1

Augusto kan sinds een paar weken zijn naam schrijven met behulp van zijn naamkaartje. Wanneer hij zijn naam schrijft, doet hij vreselijk zijn best en heeft hierbij regelmatig, letterlijk, zijn tong uit zijn mond hangen. Hij zit in de eerste fase van schrijfvaardigheid en hij maakt, net als vrijwel alle kinderen in deze fase, een aantal klassieke schrijffouten. Zo hebben de letters nog niet je juiste vorm. De A schrijft hij bijvoorbeeld als een o met een dakje. Ook zet hij de letters op de verkeerde plek in. Dit is bijvoorbeeld goed te zien bij zijn O, waar hij halverwege links begint met schrijven. De verhoudingen tussen romp- lus- en stokletters zijn hem nog onbekend. Bij de G laat hij de lus daarom ook niet zakken maar plaatst hem op dezelfde lijn als de andere letters. Wat Augusto wel al goed doet is de letters in de juiste richting schijven en hij sluit de buiken goed van de letters A G en O. Augusto heeft voor zijn leeftijd een normale schrijfontwikkeling dus alle foutjes die hij nu maakt, zijn geen reden om je zorgen te maken over zijn ontwikkeling.

Julia (M) groep 4

Julia heeft een redelijk consequent lettergebruik. Zo zie je hier o.a. dat de letters k en l, elke keer redelijk identiek zijn. Bij de m en n maakt ze steeds mooie ronde verbindingen maar de a, s en e mogen nog wat strakker. Ook bij de hoofdletter F moet ze consequenter zijn in haar dakje en middenstreepje. De verhoudingen binnen de letters zijn prima, al heeft ze de t in het laatste woord te ver doorgetrokken naar boven. Ze heeft een goed schuin schrift maar drukt wel wat hard op haar potlood.

Mo (M) groep 4

Wat meteen opvalt aan het schrift van Mo is dat hij niet goed op de lijntjes schrijft. Daarbij zijn de letters soms onleesbaar beschreven waardoor het geheel rommelig oogt. De verhoudingen binnen een letter zijn niet goed en hij vertoont ook geen consequent lettergebruik. Zo raken sommige lussen wel de onder- of bovenlijn en andere niet. Ook zie je de letter e op verschillende manieren geschreven. De verhoudingen tussen romp- stok en lusletters is niet te ontdekken in zijn schrift en er is een zeer onregelmatige grote van de letters. Ik denk dat het bij Mo erg belangrijk is dat hij beter moet kijken en iets rustiger aan moet doen. Ook zou ik adviseren om een aantal schrijfregels en letters nog eens goed met hem door te nemen.

Wisse (M) groep 7

Hier zien we duidelijk dat Wisse een eigen schrift heeft ontwikkeld waardoor zijn schrijftempo is vergroot. Dit is toegestaan in de bovenbouw, zolang het maar geen blokletterschrift wordt. Sommige verbindingen zijn bij het schrift van Wisse weggevallen en je ziet in veel woorden schrijfletters en blokletters los en aan elkaar geschreven. Bij veel lusletters is er een kronkel in de stok ontstaan, zoals bij het woord ‘hebben’, het vierde woord van de eerste regel. Dit zou ik als leraar wel corrigeren. De letter t wordt ook consequent verkeert geschreven. Hier is het streepje van halverwege de letter naar boven verplaatst, dit zie bijvoorbeeld het derde woord van zin twee. De lusletters zijn niet overal geven groot, evenals de stokletters. Wisse is wel consequent in de woordspatie.

Flora (V) groep 7

Het werk van Flora is in eerste oogopslag overzichtelijk doordat ze consequent is in haar woord- en letterspatie en strak op de lijn schrijft. Ze schrijft, zeker in vergelijking met haar klasgenoot Wisse die we hierdoor zagen, een nog erg aaneengesloten schrijfschrift. Ik zie wel regelmatig erg dunnen lusletters en de juiste verhouding tussen de lus en stokletters is niet (meer) te zien. Het schrift is wat smal en hoekig maar het staat wel mooi schuin.