Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 359

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตาย

ในนสตมหาวทยาลยนเรศวร

สกญญา รกษขจกล*

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2556; 58(4): 359-370

* ภาควชาจตเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร

บทคดยอ

วตถประสงค เพอทราบความชกและปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรารวมทงอบตการณและลกษณะของพฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพยายามฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวรวธการศกษา การศกษาครงนเปนการศกษาเชงพรรณนาภาคตดขวาง(descriptivecross-sectionalsurvey)กลมตวอยางคอนสตมหาวทยาลยนเรศวรระดบปรญญาตร คดเลอกโดยการใชวธการสมกลมตวอยางจ�านวนรอยละ 10 จากทกคณะ ในแตละคณะกเฉลยกลมตวอยางในแตละชนปทกชนปใหมจ�านวนกลมตวอยางใกลเคยงกนไดกลมตวอยางจ�านวนทงสนจ�านวน1,600รายจากจากประชากรนสตมหาวทยาลยนเรศวรทศกษาในปการศกษา2551แบบสอบถามทใชไดแกแบบสอบถามขอมลทวไปแบบส�ารวจภาวะซมเศราของเบคฉบบภาษาไทยและแบบสอบถามความเสยงตอการฆาตวตายวเคราะหขอมลดวยใชโปรแกรมส�าเรจรปในการหาคาความถรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและlogisticregressionanalysisผลการศกษาพบวาความชกของภาวะซมเศราในนสตมหาวทยาลยนเรศวร เทากบ รอยละ24.0ปจจยทมความเสยงตอการเกดภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญทางสถตไดแกเพศหญงอายท ต�ากวา20ปการศกษาในคณะพยาบาลศาสตร ความสมพนธกบบดาไมด ความสมพนธกบมารดาไมด ความสมพนธกบเพอนไมดการไมสามารถพดคยกบเพอนไดเมอมปญหาการมความทกขใจในรอบ1เดอนทผานมาและการมโรคประจ�าตว(p<0.05)อบตการณการท�ารายตนเองหรอการพยายามฆาตวตายของนสตมหาวทยาลยนเรศวรในชวงตลอดชวตทผานมาพบวามนสตของมหาวทยาลยนเรศวรทเคยพยายามฆาตวตายรอยละ6.4และเปนผทเคยท�ารายตนเองมากอนรอยละ12.1สวนใหญพบวาระยะเวลาครงสดทายทกลมตวอยางมพฤตกรรมเคยพยายามฆาตวตายเทากบหรอมากกวา2ปทผานมาบรเวณทเกดเหตของพฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตวตายของนสตทพยายามฆาตวตายในชวง 1 เดอนทผานมาคอเปนหอพก รองลงมาเปนบานของตนเองสาเหตของการท�ารายตนเองมากทสดคอการมปญหาทะเลาะกบคนใกลชดเพอนหรอแฟนปญหาการเรยนและปญหาผดหวงในความรกหงหวง วธการทใชท�ารายตนเองของนสตทพยายามฆาตวตายในชวง 1 เดอนทผานมาคอการรบประทานยาเกนขนาดเชนยาแกปวดยานอนหลบรองลงมาเปนการใชมดกรดขอมอในชวง1เดอนกอนท�ารายตนเองพบวานสตทพยายามฆาตวตายสวนใหญไมไดไปหาหรอขอความชวยเหลอจากใครหากมการขอความชวยเหลอนสตจะไปขอความชวยเหลอจากเพอนมากทสดสรป ผลการศกษานสามารถน�าไปใชในการวางแผนการปองกนและชวยเหลอนสตนกศกษาทมปญหาภาวะซมเศราและพยายามฆาตวตายไดอยางมประสทธภาพมากขนและอาจสามารถไปประยกตใชในการชวยเหลอนสตนกศกษามหาวทยาลยอนๆไดอกดวย

ค�าส�าคญ ซมเศราฆาตวตายนสตมหาวทยาลย

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556360

ABSTRACT

Objectives:Tostudytheprevalence,factorsrelatedto,andcharacteristicsofdepressionand

suicidalbehaviorsamongNaresuanUniversityStudents

Methods : Thiswasadescriptive cross-sectional survey. Sampleswereundergraduated

studentsandrandomlyselectedfor10%fromeveryfaculties.Also,Each10%fromeachof

thefacultyweredistributedequallyaccordingtothenumberofyearsofthecourse.Thetotal

numberofsampleswere1,600studentsin2008academicyear.Thequestionnairesusedin

thisstudywerethegeneraldataquestionnaire,Beckdepressioninventory(BDI-Thaiversion)

and the risk of suicidal behavior questionnaire. The statisticmethods usedweremean,

frequency,percent,standarddeviationandlogisticregressionanalysis.

Results:Theprevalencerateofdepressionwas24%.Theriskfactorsofdepressionwere

female,ageyoungerthan20yearsold,studyinginthefacultyofnursing,poorrelationship

withfather,motherandfriends,noconsultationwithfriends,havingdistressinpastonemonth

andhavingpersonaldisease.(p<.05).Thelifetimeincidentofsuicidalattemptandself-injuries

were6.4%and12.1%.Mostofthestudentswhotriedtokillthemselveshadhistoryofsuicidal

attemptinthelast2yearsorlongerandusingdormitoryandhomeasaplacetodosuicide

respectively.Thecausesofsuicidewerequarrelwithfriendsorclosedperson,problemin

studyinganddisappointmentinloverespectively.Methodsofsuicideweredrugoverdosing

andgrazingwrist.Amonthbeforesuicide,themostofstudentswhotriedtokillthemselves

didnotseekhelp.Incaseofseekinghelp,theywouldgethelpfromtheirfriends.

Conclusion : Theresultsofthisstudycanbeimplementedtopreventandrescuethestudents

whoweredepressedandhavingsuicideattempt.Furthermore,Thesecouldbeappliedto

helpsstudentsinotheruniversities.

Keywords :depression,suicide,universitystudents

Depression and Suicidal Behaviors

among Naresuan University Students

Sukanya Rukkhajeekul M.D.*

J Psychiatr Assoc Thailand 2013; 58(4): 359-370

* DepartmentofPsychiatry,FacultyofMedicine,NaresuanUniversity

Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 361

บทน�าปญหาสขภาพจตทเกดขนในประชากรทวๆ ไป

นอกจากท�าใหสญเสยชวตแลว บางโรคยงกอใหเกดความพการสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนท�าใหตองทนอย กบความทกขทรมานจากโรคนนๆจากการประเมนผลกระทบท เกดขนกบสงคมของปญหาสาธารณสขดงกลาว องคการอนามยโลกและธนาคารโลกไดรวมกนพฒนาดชนชวดปญหาสขภาพแบบใหม เรยกหนวยวดนวา “การสญเสยปสขภาวะ”หรอDALYs(DisabilityAdjustedLifeYears)โดยมจดประสงคเพอเปรยบเทยบความรนแรงของโรคทงทท�าใหเสยชวตกอนวยอนควร และท�าใหตองทนทกขทรมานจากความเจบปวยหรอพการ อยในดชนชวดตวเดยวกน จากการศกษาภาระโรคและการบาดเจบในประเทศไทยปพ.ศ.2542พบวาปญหาสขภาพจตและจตเวชอยใน20อนดบของโรคทเปนสาเหตส�าคญของการสญเสยปสขภาวะเมอพจารณาในกลมเพศชายพบวาการฆาตวตายหรอการท�ารายตนเองมคาDALYsเปนล�าดบท9และโรคซมเศราอยในล�าดบท15ขณะทกลมเพศหญงโรคซมเศราอยในล�าดบท41

ภาวะซมเศราเปนปญหาสาธารณสขททวความรนแรงมากขนทกทจนองคการอนามยโลกคาดหมายวาในปค.ศ.2020ภาวะซมเศราจะเปนปญหาสาธารณสขอนดบสองรองจากโรคหวใจขาดเลอด เนองจากปจจยทางสงคม เช น การไมมทางเลอกในชวตมากนกการขาดก�าลงใจ ประกอบกบการสญเสยในชวตจะท�าใหเกดความสนหวงจนเกดอาการซมเศราทรนแรงได2และภาวะซมเศรากเปนสาเหตส�าคญอยางหนงของการฆาตวตาย ในป พ.ศ.2540-2544กรมสขภาพจตไดท�าการส�ารวจผทพยายามฆาตวตายหรอฆาตวตายส�าเรจ ทมารบบรการในสถานบรการสาธารณสขทวประเทศพบวามแนวโนมเพมขนเฉลยรอยละ8.343แสดงถงความรนแรงของปญหาทก�าลงทวขนอยางรวดเรวถงกระนนกตามกมผปวยเพยง1ใน4เทานน

ทไดรบการรกษา สวนใหญเปนเพราะความไมสนใจของผปวยหรอครอบครวมบางรายทอาการอาจหายไดดวยการชวยตวเองเชนการขมใจเขาวดท�าสมาธหรอรบการบ�าบดจากพระและหมอด เปนตน แตในรายทมอาการรนแรงจะไมไดผลผปวยอาจเสยชวตดวยการฆาตวตายกอนไดรบการรกษา2

ปญหาความเครยดและสขภาพจต นบเปนปญหาทพบไดในหมนกศกษาทวไปแตมแนวโนมพบไดมากในกลมนกศกษาทมการแขงขนสงเชนนกศกษาแพทยมรายงานการส�ารวจสขภาพจตนกศกษาแพทยตามสถาบนตางๆ มากมาย4-8 พบวาสาเหตทท�าใหนสตแพทยเครยดไดแก ความสมพนธกบบดามารดาโรคประจ�าตว สขภาพของมารดา การเสยชวตของมารดาปญหาดานการเงนการขาดเพอนคยทไวใจได9นอกจากน พบวานสตแพทยทมภมล�าเนาอย ต างจงหวดมปญหาทางสขภาพจตมากกวานสตแพทยทมภมล�าเนาในกรงเทพฯและพบความสมพนธของความกลว และความวตกกงวลของนสตแพทยกบการไดรบคาใชจายนอย (ต�ากวา 2,000บาทตอเดอน)6 มการส�ารวจในนกศกษาพยาบาล ซงเปนกลมนกศกษาทมความเครยดสงในดานภาระงานการเรยนการฝกงานพบวาปจจยทกอความเครยดสงสดตอนกศกษาพยาบาลมหาวทยาลยขอนแกนคอปจจยดานสงแวดลอมปจจยดานการเรยนการสอนภาคปฏบตภาคทฤษฎและปจจยดานสมพนธภาพระหวางบคคลตามล�าดบ10นอกจากนนกศกษาพยาบาลมความเครยดซงสมพนธกบลกษณะสวนตวและภมหลงของนกศกษาในดานการศกษาของบดาและรายไดของบดามารดา11เปนตน

เนองจากปญหานเปนปจจยหนงทสงผลกระทบตอการเรยนของนกศกษาท�าใหไมจบการศกษาตามเวลาทก�าหนดในหลกสตรท�าใหเกดภาวะซมเศราจนถงการเสยชวตจากการฆาตวตายประกอบกบรฐบาลไดก�าหนดนโยบายพฒนาเดกและเยาวชนไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (2549-2554)

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556362

วาดวย แนวทางการพฒนาศกยภาพคนดานสขภาพจต โดยสนบสนนการปองกนและแกไขปญหาสขภาพจตอยางองครวมและเลงเหนความจ�าเปนในการพฒนาคณภาพในทกมตอยางสมดลทงจตใจและรางกายพรอมตอความเปลยนแปลงทจะเกดขน

ดวยเหตนผวจยจงสนใจส�ารวจภาวะซมเศราและปญหาการฆาตวตายของนสตมหาวทยาลยนเรศวรซงผลการศกษานจะเปนขอมลส�าคญทชวยใหทราบถงปญหาซมเศราและการฆาตวตายของนสตวาอยในระดบใดตลอดจนน�าผลทไดไปสการชวยเหลอสนบสนนและสงเสรมกจกรรมใหนสตรวมทงเพอหาแนวทางในการปองกนและสงเสรมสขภาพจตของนกศกษาใหดขนดวย

วตถประสงคของการวจย1. เพอทราบความชกของภาวะซมเศราในนสต

มหาวทยาลยนเรศวร2. เพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา

ในนสตมหาวทยาลยนเรศวร3. เพอศกษาอบตการณการท�ารายตนเองหรอ

การพยายามฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร4. เพอศกษาลกษณะของพฤตกรรมการท�าราย

ตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร

วธการศกษาการศกษาครงน เป นการศกษาเชงพรรณนา

ภาคตดขวาง (descriptive cross-sectional survey)เพอทราบความชก ป จจยทสมพนธ ของภาวะซมเศราและลกษณะอบตการณการท�ารายตนเองหรอการพยายามฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการศกษาประชากร คอ นสตมหาวทยาลยนเรศวรระดบ

ปรญญาตรทงหมดทก�าลงศกษาอย ในปการศกษา2551และเลอกกลมตวอยางโดยการใชวธการสมกลมตวอยางจ�านวนรอยละ10จากทกคณะในแตละคณะ

กเฉลยกลมตวอยางในแตละชนปทกชนปใหมจ�านวนกลมตวอยางใกลเคยงกนไดกลมตวอยางจ�านวนทงสนจ�านวน1,600ราย

การเกบรวบรวมขอมลเครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม

3ชดไดแก1.แบบสอบถามขอมลทวไปไดแก เพศ อาย

ศาสนา คณะ ทอย อาศย ผ ทอย ร วมพกอาศยดวยการรวมกจกรรมนอกหลกสตร คาใชจายตอเดอน(ไมรวมคาหอพก) สถานภาพสมรสของบดามารดาความสมพนธ กบบดา ความสมพนธ กบมารดาความสมพนธกบอาจารย ความสมพนธกบเพอนความสมพนธกบพนองการพดคยกบเพอนเมอมปญหาความทกขใจในรอบ1เดอนทผานมาการมโรคประจ�าตวระยะเวลาครงสดทายทเคยพยายามฆาตวตายตลอดชวตทผานมาจ�านวนครงทเคยพยายามฆาตวตายลกษณะของพฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตวตายของนสตมหาวทยาลยนเรศวรทพยายามฆาตวตายในชวง1เดอนทผานมาโดยแบงเปนประเภทตางๆไดแก สาเหตของการท�ารายตนเองบรเวณทเกดเหต วธการทใชท�ารายตนเองบคคลทไปขอความชวยเหลอกอนท�ารายตนเองโดยในแตละหวขอของลกษณะพฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตวตายนนนสตสามารถเลอกตอบไดมากกวา 1ค�าตอบตวอยางเชนสาเหตของการท�ารายตนเองสามารถเลอกตอบไดทงตวเลอกการมปญหาทะเลาะกบคนใกลชดและปญหาการเรยนเปนตน

2.แบบส�ารวจภาวะซมเศราของเบคฉบบภาษาไทย(Beckdepressioninventory:BDIThaiversion)สรางโดยนายแพทยAronT.Beckแหงมหาวทยาลยเพนชลวาเนยสหรฐอเมรกาประกอบดวยค�าถาม21ขอแตละขอมค�าตอบ 4 ขอใหผ ตอบเลอกตอบเพยงขอเดยวและมคะแนนก�ากบหนาขอจาก0-3คะแนนจากนนน�าคะแนนทง 21 ขอ มารวมกน จดระดบ

Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 363

ภาวะซมเศราตามเกณฑมาตรฐานทไดใหไวเปนภาวะซมเศราระดบเลกนอย ปานกลาง และระดบรนแรงมงานวจยทท�าการหาคาความเชอมนสมประสทธแอลฟาของครอนบาคไดอยระหวาง 0.76-0.9512และผวจยไดน�าแบบส�ารวจดงกลาวไปหาคาความเชอมนสมประสทธแอลฟาของครอนบาคกบนสตแพทยและนสตคณะศกษาศาสตรรวมจ�านวน100รายไดเทากบ0.86

3.แบบสอบถามความเสยงตอการฆาตวตายซงน�ามาจากเครองมอวนจฉยโรคทางจตเวช MiniInternationalNeuropsychiatricInterview(M.I.N.I.)ในสวนของmodulecurrentsuicideriskโดยเปนการประเมนความเสยงทงในรอบ 1 เดอนทผานมาและตลอดชวงชวตของผถกประเมนถงพฤตกรรมทเกยวของกบการฆาตวตายการใหค�าตอบม 2 แบบคอตอบวาใชหรอไมใช ซงพนธนภากตตรตนไพบลยและมธรนค�าวงคปน ไดน�ามาแปลเปนฉบบภาษาไทยและหาคาความไว(sensitivity)และคาความจ�าเพาะ(specificity)ไดเทากบ0.96และ0.91ตามล�าดบ13ซงเปนหลกฐานทแสดงถงความเทยงตรง(validity)อยางไรกตามยงไมพบหลกฐานทแสดงถงความเชอมน (reliability) ของเครองมอฉบบภาษาไทย การรบรองจรยธรรม

งานวจยนไดผานการรบรองจากคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมงานวจยในมนษยของมหาวทยาลยนเรศวรแลว

การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส�าเรจรปในการหาคาความถรอยละ

ค าเฉลย ส วนเบยงเบนมาตรฐานและ logist icregressionanalysis

ผลการศกษาความชกของภาวะซมเศราจากแบบส�ารวจภาวะ

ซมเศราของBeckฉบบภาษาไทยในนสตมหาวทยาลยนเรศวรเทากบรอยละ24.0

กลมตวอยางสวนใหญมคะแนนความซมเศราอยในระดบปกตคดเปนรอยละ76.0รองลงมามความซมเศราอยในระดบเลกนอย รอยละ 12.9 ซมเศราปานกลางรอยละ7.4และซมเศรารนแรงรอยละ3.7

เมอพจารณาแยกตามปจจยทท�าใหมความเสยงตอการเกดภาวะซมเศราทระดบคาความเชอมน95%CIนนผลการศกษาเปนดงน

เพศหญงมแนวโนมเกดภาวะซมเศรามากกวาเพศชาย1.42เทา

นสตทมอายต�ากวา 20ป มแนวโนมเกดภาวะซมเศรามากกวานสตทมอาย20-30ปถง2.1เทา

นสตทก�าลงศกษาอยในคณะศกษาศาสตรคณะสาธารณสขศาสตร คณะวทยาศาสตรการแพทย และคณะสงคมศาสตร มโอกาสเกดภาวะซมเศรานอยกวานสตทก�าลงศกษาอยในคณะพยาบาลศาสตร ซงเปนคณะทมจ�านวนผตอบแบบสอบถามในการวจยในครงนนอยทสดเทากบ0.17เทา(95%CI=0.053-0.557)0.28เทา(95%CI=0.096-0.818)0.3เทา(95%CI=0.098-0.889)และ0.33เทา(95%CI=0.129-0.852) หรอจะกลาวอกนยหนงวา นสตทก�าลงศกษาอย ในคณะศกษาศาสตรมโอกาสเกดภาวะซมเศรานอยทสด รองลงมาคอนสตคณะสาธารณสขศาสตรคณะวทยาศาสตรการแพทย และคณะสงคมศาสตรตามล�าดบ ในขณะทนสตทก�าลงศกษาอยในคณะอนๆมแนวโนมทจะเกดภาวะซมเศรานอยกวานสตทก�าลงศกษาอยในคณะพยาบาลศาสตรดวยเชนกน แตไมมนยส�าคญทางสถต

นสตกล มทมความสมพนธกบบดาในระดบดมแนวโนมเกดภาวะซมเศรานอยกวานสตกลมทมความสมพนธกบบดาไมด0.5เทา

นสตกล มทมความสมพนธกบมารดาอย ในระดบด มแนวโนมเกดภาวะซมเศรานอยกวานสตกลมทมความสมพนธกบมารดาไมด0.17เทา

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556364

นสตกลมทมความสมพนธกบเพอนในระดบดและระดบพอใชมแนวโนมเกดภาวะซมเศรานอยกวานสตกลมทมความสมพนธกบเพอนไมด 0.44 และ0.77เทา

ปจจยเรองการพดคยกบเพอนเมอมปญหาพบวานสตกลมทสามารถพดคยกบเพอนเมอมปญหาไดมากมแนวโนมเกดภาวะซมเศรานอยกวากลมทไมสามารถพดคยกบเพอนไดเลย0.38เทา

กลมนสตทมความทกขใจในรอบ1 เดอนทผานมานนพบวา นสตกลมนมแนวโนมเกดภาวะซมเศรามากกวานสตกลมทไมมความทกขในรอบ 1 เดอนทผานมา2.13เทา

ในกลมนสตทมโรคประจ�าตว จะมแนวโนมเกดภาวะซมเศรามากกวานสตกลมทไมมโรคประจ�าตว1.69เทา(ตารางท1)

ตารางท 1แสดงปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในนสตมหาวทยาลยนเรศวร

ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา Odds Ratio 95% C.I. p-value

เพศ

หญง 1.420 1.035 - 1.946 0.030

ชาย 1.00

อาย

ต�ากวา20ป 2.089 1.529 - 2.853 0.000

20-30ป 1.00

คณะ 0.040

1 เกษตรศาสตร 0.418 0.154 - 1.135 0.087

2 เภสชศาสตร 0.415 0.141 - 1.220 0.110

3 วทยาศาสตร 0.581 0.225 - 1.500 0.262

4 วศวกรรมศาสตร 0.509 0.190 - 1.362 0.179

5 ศกษาศาสตร 0.172 0.053 - 0.557 0.003

6 แพทยศาสตร 0.756 0.264 - 2.164 0.602

7 สาธารณสขศาสตร 0.281 0.096 - 0.818 0.020

8 วทยาศาสตรการแพทย 0.297 0.098 - 0.889 0.032

9 นตศาสตร 0.795 0.276 - 2.287 0.670

10 ทนตแพทย 0.757 0.239 - 2.394 0.635

11 สหเวชศาสตร 0.551 0.196 - 1.550 0.259

12 สถาปตยกรรมศาสตร 0.488 0.152 - 1.568 0.228

13 วทยาลยนานาชาต 0.398 0.150 - 1.050 0.063

14 มนษยศาสตร 0.866 0.276 - 2.722 0.806

15 วทยาการจดการ 0.484 0.181 - 1.296 0.149

16 สงคมศาสตร 0.332 0.129 - 0.852 0.022

17 พยาบาลศาสตร 1.00

Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 365

ตารางท 1แสดงปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในนสตมหาวทยาลยนเรศวร(ตอ)

ปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศรา Odds Ratio 95% C.I. p-value

ความสมพนธกบบดา 0.023

ด 0.496 0.270 - 0.817 0.007

พอใช 0.600 0.311 - 1.157 0.127

ไมด 1

ความสมพนธกบมารดา 0.000

ด 0.167 0.051 - 0.555 0.003

พอใช 0.390 0.114 - 1.328 0.132

ไมด 1

ความสมพนธกบเพอน 0.000

ด 0.100 0.044 - 0.228 0.000

พอใช 0.180 0.077 - 0.421 0.000

ไมด 1

การพดคยกบเพอนเมอมปญหา 0.003

ไดมาก 0.381 0.168 - 0.865 0.021

ไดบาง 0.588 0.258 - 1.341 0.207

ไมไดเลย 1

ความทกขใจในรอบ1เดอนทผานมา

ม 2.135 1.488 - 3.063 0.000

ไมม 1

การมโรคประจ�าตว

ม 1.694 1.066 - 2.691 0.026

ไมม 1

constant 30.899 0.017

ในชวง1เดอนทผานมามนสตของมหาวทยาลย

นเรศวรทมความคดวาตนเองนาจะตายไปเสยดกวาหรอ

อยากใหตนเองตายไปคดเปนรอยละ3.2อยากท�าราย

ตนเอง รอยละ 4.9มความคดฆาตวตาย รอยละ 3.0

มแผนการทจะฆาตวตาย รอยละ 2.5 และพยายาม

ฆาตวตายรอยละ2.4

เมอศกษาลกษณะอบตการณการท�ารายตนเอง

หรอการพยายามฆาตวตายของนสตมหาวทยาลย

นเรศวร ในชวงตลอดชวตทผานมาพบวา มนสตของ

มหาวทยาลยนเรศวรทเคยพยายามฆาตวตาย รอยละ

6.4และเปนผทเคยท�ารายตนเองมากอนรอยละ12.1

กล มตวอยางสวนใหญเปนผ ไมเคยพยายาม

ฆาตวตาย คดเปนรอยละ 93.6 ในสวนของผทเคย

พยายามฆาตวตายรอยละ6.4นนเปนผทเคยพยายาม

ฆาตวตาย1,2ครงมากกวา3ครงและ3ครงคดเปน

รอยละ4.7,1.2,0.3,และ0.2ตามล�าดบ

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556366

สาเหตของการมพฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอ

พฤตกรรมการฆาตวตายของนสตมหาวทยาลยนเรศวร

ทพยายามฆาตวตายในชวง1เดอนทผานมามากทสด

3 อนดบแรก คอ 1) การมปญหาทะเลาะกบคนใกล

ชดเพอนหรอแฟน2)ปญหาการเรยนและ3)ปญหา

ผดหวงในความรกหงหวงคดเปนรอยละ63.2,60.5,

และ50.0ตามล�าดบ

บรเวณทเกดเหตของพฤตกรรมการท�ารายตนเอง

หรอพฤตกรรมการฆาตวตายของนสตมหาวทยาลย

นเรศวรทพยายามฆาตวตายในชวง 1 เดอนทผานมา

พบวาเปนหอพกมากทสดคดเปนรอยละ39.5รองลง

มาเปนบานของตนเองทสาธารณะสถานทอนๆและท

มหาวทยาลยคดเปนรอยละ28.9,7.9,7.9,และ5.3

ตามล�าดบ

วธการทใชท�ารายตนเองของนสตมหาวทยาลย

นเรศวรทพยายามฆาตวตายในชวง 1 เดอนทผานมา

สวนใหญ คอ การกนยาเกนขนาด (เชน ยาแกปวด

ยานอนหลบ)คดเปนรอยละ65.8รองลงมาเปนการใช

มดกรดขอมอ การแขวนคอหรอผกคอการกนสารเคม

(เชนยาฆาแมลงยาฆาหญาน�ายาลางหองน�าน�ายา

ลางจาน)และวธการอนๆคดเปนรอยละ26.3,15.8,

10.5,และ7.9ตามล�าดบ

ในชวง 1 เดอนกอนท�ารายตนเองพบวา นสต

มหาวทยาลยนเรศวรทพยายามฆาตวตายในชวง 1

เดอนทผานมาสวนใหญไมไดไปหาหรอขอความชวย

เหลอจากใครคดเปนรอยละ57.9รองลงมาคอนสตท

ไปหาหรอขอความชวยเหลอจากเพอนพอแมจตแพทย

หมอดญาตนกจตวทยาครอาจารยพระและพนอง

คดเปนรอยละ28.9,15.8,5.3,5.3,5.3,5.3,5.3,2.6,

และ2.6ตามล�าดบ

วจารณความชกของภาวะซมเศราในนสตมหาวทยาลย

นเรศวรเทากบรอยละ24.0สวนใหญมภาวะซมเศราอย

ในระดบเลกนอยภาวะซมเศราอาจเกดจากการศกษาในระดบมหาวทยาลยซงเนนการพงพาตนเองอาจมความรสกเหนอยหนายทอแท การตองออกจากครอบครวและพกอยทหอพก ท�าใหขาดการสนบสนนทางจตใจจากคนในครอบครวเหมอนสมยเรยนมธยมศกษา เมอเกดความเครยดจงท�าใหรสกสนหวงหมดก�าลงใจและซมเศราได ซงสอดคลองกบการศกษาของ ขนษฐาวเศษสาธร14และการศกษาของFrerichsและคณะ15ทพบความชกของภาวะซมเศราในนกศกษามหาวทยาลยและในกล มวยร นทอย ในช วงอายท เ รยนระดบมหาวทยาลยเทากบรอยละ74.3และ27.4ตามล�าดบ

ปจจยหลกทมความสมพนธตอภาวะซมเศราของนสตมหาวทยาลยนเรศวรไดแก

เพศหญงมากกวาชายสอดคลองกบการศกษาของEpidemiologicCatchmentArea(ECA)อธบายวาเปนผลจากการเปลยนแปลงในฮอรโมนตางๆ16

อายทต�ากวา20ปมความเสยงตอการเกดภาวะซมเศรามากกวา อาจเกดจากความแตกตางของวฒภาวะทางจตใจซงสอดคลองกบการศกษาของKoenig17

นสตคณะพยาบาลศาสตรมความชกของการเกด

ภาวะซมเศรามากทสดรองลงมาคอคณะทนตแพทยศาสตร

และคณะมนษยศาสตร อาจเปนเพราะการเรยนใน

คณะพยาบาลตองมความรบผดชอบสงจากทตองฝก

ปฏบตกบผปวยในดานการดแลทงทางรางกายและ

จตใจ อาจตองเผชญกบความเครยดเมอตองพบเหน

กบความเจบปวด การสญเสยและการตายของผอน

ซงน�าไปสภาวะซมเศราได ซงสอดคลองกบการศกษา

ของHaack18 ทท�าการศกษาภาวะเครยดในนกศกษา

มหาวทยาลยMidwestern จ�านวน 367 รายพบวา

นกศกษาพยาบาลมความเครยดสงสดและมความเสยง

ตอการเกดภาวะซมเศราได

ความสมพนธทไมดกบบดามารดา เพอนและ

การพดคยกบเพอนเมอมปญหาซงมความสมพนธกบ

ภาวะซมเศรานน สาเหตอาจมาจากขาดการสนบสนน

Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 367

ทางสงคม(socialsupport)ซงสอดคลองกบการศกษา

ของชอเพชรเบาเงน19ทศกษาภาวะซมเศราของนกเรยน

วยรนจงหวดสมทรปราการ กลมตวอยางจ�านวน 300

รายพบวาปจจยทสมพนธกบการเกดภาวะซมเศราใน

วยรนอยางมนยส�าคญทางสถตไดแกความสมพนธกบ

สมาชกในครอบครวบรรยากาศในครอบครวและปญหา

สขภาพจตของบดามารดาและสอดคลองกบการศกษา

ของอรณ เกษรอบล20ทพบวา เพศ เหตการณในชวต

และการสนบสนนทางสงคมมความสมพนธกบระดบ

ความเครยดในนกเรยนชนมธยมศกษาปท6สงกดกรม

สามญศกษาจงหวดนนทบรอยางมนยส�าคญทางสถต

ความทกขใจในรอบ1เดอนทผานมาซงมความ

สมพนธกบภาวะซมเศรานน สามารถอธบายไดวา

ความเครยดทเพงเกดขนไดไมนานและการเปลยนแปลง

ของผทเปนโรคซมเศราอาจจะมลกษณะคอยเปนคอยไป

หรอเปนเรวภายใน1-2สปดาหได

การมโรคประจ�าตวทสมพนธกบการเกดภาวะ

ซมเศราเนองจากโรคประจ�าตวอาจเปนอปสรรคขดขวาง

การท�ากจกรรมตางๆ ของบคคลท�าใหเกดความรสก

ทอแทเบอหนายเหนคณคาในตนเองต�าลงและน�าไปส

การเกดภาวะซมเศราไดซงสอดคลองกบการศกษาของ

วารรตน หอมโกศล21พบวา เดกทมโรคประจ�าตวหอบ

หดมความชกของภาวะซมเศราสงถง 34.8และปจจย

ทเกยวของกบการเกดภาวะซมเศราอยางมนยส�าคญ

ทางสถตไดแกปจจยดานความรนแรงของโรคและจาก

การทบทวนวรรณกรรมของปราโมทยสคนชย22ทพบวา

ผ ป วยเดกและวยร นทมป ญหาโรคทางกายจะม

ความเสยงทจะเกดภาวะซมเศราในระดบความรนแรง

ตางๆสงกวาเดกและวยรนทวไปหลายเทาตว

นสตของมหาวทยาลยนเรศวรมอบตการณเคย

พยายามฆาตวตายถง รอยละ 6.4 และเปนผทเคย

ท�ารายตนเองมากอนรอยละ12.1ซงกถอวามจ�านวน

ทคอนขางสงอาจเพราะปญหาความเครยดความกดดน

จากการทตองปรบตวกบการเรยน เพอนอาจารยและ

คนรอบขางรวมทงการทตองเปลยนจากการพงพาผอน

มาเปนการพงพาตนเองอยางมากนน อาจท�าใหนสต

สวนหนงเกดความตงเตรยด กดดน และนสตจ�านวน

หนงหากตองเผชญกบภาวะวกฤตตางๆ กไมสามารถ

ทนทานไดและน�าไปสการพยายามฆาตวตายในทสด

ซงสอดคลองกบการศกษาขององคการอนามยโลกวา

ในกลมอายระหวาง 15-24ป การฆาตวตายนบเปน

สาเหตการเสยชวตใน 3 อนดบแรก23 และจากส�านก

นโยบายและยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขทศกษา

การฆาตวตายของวยรนไทยชวงป พ.ศ. 2539-2546

พบวาสวนใหญจะเปนเดกวยรนตอนตนถงเดกวยรน

ตอนปลาย เมอเทยบกบประชากรในวยอนๆ เดกวยรน

ตอนปลายจะมอตราการฆาตวตายสงสด24

ในชวง 1 เดอนทผานมาสาเหตของการท�าราย

ตนเองมากทสด3อนดบแรกคอการมปญหาทะเลาะ

กบคนใกลชด เพอน หรอแฟนปญหาการเรยน และ

ปญหาผดหวงในความรกหงหวงบรเวณทเกดเหตของ

พฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตว

พบวาเปนหอพกมากทสดรองลงมาเปนบานของตนเอง

วธการทใชท�ารายตนเองสวนใหญ คอ การกนยาเกน

ขนาดเชนยาแกปวดยานอนหลบรองลงมาเปนการใช

มดกรดขอมอ การแขวนคอ ผกคอ การกนสารเคม

นสตมหาวทยาลยนเรศวรทพยายามฆาตวตายสวนใหญ

ไม ได ไปหาหรอขอความชวยเหลอจากใคร ซงก

สอดคลองกบการศกษาหลายการศกษาทกลาววา

สาเหตของการฆาตวตายมาจากปญหาทส�าคญคอ

ปญหาดานสมพนธภาพหรอการมขอขดแยงกบบคคล

ใกลชด25ตวอยางเชนอมาพรตรงคสมบต26ศกษาพบวา

รอยละ70ของวยรนทฆาตวตายจ�านวน53รายสญเสย

ความสมพนธกบคนใกลชดภายในเวลา1เดอนกอนเสย

ชวตและการศกษาของมาโนชหลอตระกลและคณะ27

พบวาปญหาของผทเคยพยายามฆาตวตาย เพศหญง

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556368

สวนใหญเกดจากการนอกใจของครกและไมมคนทพอ

จะปรกษาได สวนเพศชายจะมปญหาทะเลาะกบญาต

หรอคครองและมกไมพดปรกษาใคร

ดานบรเวณทเกดเหตของการฆาตวตายหรอการ

ท�ารายตนเองนนพบวาเปนหอพกและบานของตนเอง

ซงบงบอกถงการเปนสถานททคนเคยของนสตสามารถ

อธบายไดวาสถานทดงกลาวคอนขางมความสะดวกใน

การท�ารายตนเองแตขณะเดยวกนหากกระท�าการไมถง

ขนเสยชวตกสามารถมคนทเขามาพบเจอและใหความ

ชวยเหลอไดท�านองเดยวกน วธการฆาตวตายกมกจะ

เลอกวธทง าย สะดวก ไมท�ารายรปโฉมของตนเอง

มากนก จงเปนทมาของการเลอกใชวธการกนยาเกน

ขนาดเปนวธการฆาตวตาย26,28

สรปความชกของภาวะซมเศราในนสตมหาวทยาลย

นเรศวรเทากบรอยละ24.0สวนใหญมภาวะซมเศรา

เพยงเลกนอย ปจจยหลกทมความสมพนธตอภาวะ

ซมเศราของนสตมหาวทยาลยนเรศวรไดแก เพศอาย

คณะทศกษาอย ความสมพนธกบบดาความสมพนธ

กบมารดาความสมพนธกบเพอนการพดคยกบเพอน

เมอมปญหาความทกขใจในรอบ1เดอนทผานมาและ

การมโรคประจ�าตวในชวงตลอดชวตทผานมานสตของ

มหาวทยาลยนเรศวรทเคยพยายามฆาตวตายมรอยละ

6.4และเปนผทเคยท�ารายตนเองมากอนรอยละ12.1

ในชวง 1 เดอนทผานมาสาเหตของการท�ารายตนเอง

มากทสด 3 อนดบแรก คอ การมปญหาทะเลาะกบ

คนใกลชดเพอนหรอแฟนปญหาการเรยนและปญหา

ผดหวงในความรก หงหวง บรเวณท เกดเหตของ

พฤตกรรมการท�ารายตนเองหรอพฤตกรรมการฆาตวตาย

พบวาเปนหอพกมากทสดรองลงมาเปนบานของตนเอง

วธการทใชท�ารายตนเองสวนใหญ คอ การกนยา เชน

ยาแกปวด ยานอนหลบ รองลงมาเปนการใชมด

กรดข อมอ การแขวนคอ ผกคอ การกนสารเคม

นสตมหาวทยาลยนเรศวรทพยายามฆาตวตายสวนใหญ

ไมไดไปหาหรอขอความชวยเหลอจากใคร

กตตกรรมประกาศผ วจยขอขอบพระคณคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยนเรศวรทใหทนสนบสนนการวจยแกผวจย

และขอขอบคณกล มตวอย างนสตมหาวทยาลย

นเรศวรทกทานทกรณาใหความรวมมอในการตอบ

แบบสอบถามการวจย

เอกสารอางอง1. Bunnayawongwirot Prat, et al. ThaiMental

Health2001-2003.Bangkok:Departmentof

MentalHealthMinistryofPublicHealth;2546.

2. TuntipiwattanasakunP,WisarutratS.Suicide

CausalInvestigationandprevention.Chiangmai:

Plusplace;2541.

3. Information Center Department of Mental

HealthMinistry of PublicHealth [Internet].

Suicidal Attempt andCommitted Suicide.

[citedApril4,2012].Availablefromwww.dmh.

go.th/report/stat_s8.asp

4. Ngamthipwattana T, Phattharayuttawat S,

ChalermchainukulM. Stress and Problem

Solving Styles of the Third-Year Medical

StudentsatFacultyofMedicineSirirajHospital.

Journal of the Psychiatric Association of

Thailand2012;57:225-34.

5. BarinayakanonA,KanjanapongkunS.Mental

Healthproblem inRangsitmedicalstudents

intheyearsof1998-1999.JournalofRajavithi

Hospital1999;10:65-75.

Depression and Suicidal Behaviors among Naresuan University Students Sukanya Rukkhajeekul

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 369

6. JamratlertsamritK.Mentalhealthandstudying

problems of medical students Faculty of

medicineChulalongkornUniversity.Bangkok:

ChulalongkornUniversity;2535.

7. SakunpongN.Mentalhealthandadjustment

problemsamongmedicalstudents.Journalof

thePsychiatricAssociationofThailand2551;

53:369-76.

8. PahonpakS,RangsipramnakulS.Mentalillness

amongmedicalstudentsinKhonkaenUniversity.

Journal of the Psychiatric Association of

Thailand2539;31:53-9.

9. Assawarungnirun R,WangwiwatjarernW.

Stress ofmedical students Srinakarinwirot

University. Vajira Medical Journal 2536;

37:113-8.

10.Setthapoommirin R, Tangworapongchai J.

Stressofnursingstudentsinthenorth-eastern

part.Khonkaen:KhonkaenUniversity;2534.

11.TuntisuntornW.Therelationshipamongstress

factors andbetween stress and academic

achievementofUttaradittcollegeofnursing

students.Bangkok:MahidolUniversity;1989.

12.Bech P. Symptoms and assessment of

depression. In: Paykel ES, et al, editor.

Handbook of affective disorders. 2nded.

Edinburgh:ChurchillLivingstone;1992.

13.KittirattanapaiboonP,KhamwongpinM.The

validityoftheMiniInternationalNeuropsychiatric

Interview(M.I.N.I)-ThaiVersion.Journalofthe

MentalHealthofThailand2005;13:125-35.

14.WisetsatornK.DepressedMoodofuniversity

students:casestudyofKingMongkut’sInstitute

ofTechnologyLadkrabang.Bangkok:ofKing

Mongkut’sInstituteofTechnologyLadkrabang;

2529.

15.FrerichsRR,AneshenselCS,ClarkV.Prevalence

ofdepressioninLosAngelescountry.AmJ

Epidemiol1981;113:691-9.

16.AngoldA,CostelloEJ,WorthmanCM.Pubertal

changesinhormonelevelsanddepressionin

girls.PsycholMed1999;29:1043-53.

17.KoenigHG.Depressioninhospitalizedolder

patientswith congestive heart failure.Gen

HospPsychiatry1998;20:29-43.

18.HaackMR Stress and impairment among

nursing students. ResNurs Health 1988;

11:125-34.

19.Baongern Ch. Prevalence, Depressive

symptomandpsychosocial factors related

to depression of the 3rd year secondary

educationalstudentsinSamutprakanprovince.

Bangkok:ChulalongkornUniversity;1995.

20.Kesorn-ubonA.Thesurveyofstress,coping

andsocialsupportofthe6thyearsecondary

educational studentsNonthaburi province.

Bangkok:ChulalongkornUniversity;2001.

21.HomkosonW.Depressionamongchildrenwith

asthma.JfClinPsychol2537;25:92-100.

22.SukkanitP.Depressivedisorderinchildand

adolescent.JournalofthePsychiatricAssociation

ofThailand2540;42:35-49.

ภาวะซมเศราและพฤตกรรมการฆาตวตายในนสตมหาวทยาลยนเรศวร สกญญา รกษขจกล

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556370

23.AACAP, American Academy of Child &

AdolescentPsychiatry[Internet].Teensuicide-

AACAPfactsforfamilies.[citedJul1,2010]

Availablefromhttp://www.aacap.org/suicide.

html.

24.Serisathien P. Suicidemonitoring System

in Thailand. Bulletin of Suan Prung 2548;

21:26-30.

25.PahonpakS.Causeofdisorder.In:LeelahanatT,

Wasiknanon, editor. Textbook of Bipolar

Disorder.Bangkok:BeyondEnterprise;2549:

41-62.

26.TrangkasombatU.Familytherapyandfamily

counseling(5theds.).Bangkok:Fiengfaprinting;

2001.

27.LortrakuM,ThanapaisalA,GeginaS.Stressors

andCoping Behaviors amongMales and

FemalesWhoAttemptedSuicide.Journalof

thePsychiatricAssociationofThailand2001;

46:37-48.

28.SanbanditkunS,etal.Thestudyofsuicidein7

north-easternprovinces.Khonkaen:Khonkaen

PsychiatricHospital;2539.