Aylık Süreli Ücretsiz Özgür Yazılım Dergisi

Dergi Ekibi:

Aysel AKSU

Semetey COŞKUN

Elif SUNĞUR

Çağrı EMER

Ceren ÇALICI

Tasarım Ekibi:

Elif SUNĞUR

Ömer YATĞIN

Ozan GÜLER

Ahmet YATĞIN

web:

sudo.ubuntu-tr.net

e-posta:

sudo@ubuntu-tr.net

0712.04'teki YENİLİKLERPrecise Pangolin'de sizi bekleyen yenilikleri

derledik.

16

GNOME 3.4 SÜRÜM NOTLARIUbuntu gibi her altı ayda bir sürüm yenileyen Gnome'nin yeni

sürümündeki yenilikler...

04

HUDNiyet okumak hiç bu kadar güzel olmamıştı!

Ö n e Ç ı k a n l a r

SUDO Dergisi, GNU/GPL lisansı ile dağıtılmaktadır.

SUDO Dergi Tasarımında Tamamen "Özgür Yazılımlar" Kullanılmaktadır.

Yıl: 3

Özel Sayı27 Nisan 2012

Kullanılan Programlar; Scribus, Gimp, Inkscape

10

UBUNTU OLSUN, UNITY OLMASIN DİYORSANIZ...Siz de böyle diyenlerdensiniz, işte yeni sürümde yapmanızgerekenler! 13

12.04'ü Kurduktan Sonra Yapmanız Gereken 10 Şey12.04'ü indirdiniz, kurdunuz. Peki ya sonra?

E d i t ö r d e n"Ubuntu sürümleri daima özgür olacaktır."

Söz Mark Shuttleworth'e, yani Ubuntu'nun babası, destekçisi, bir numaralı hayranına ait. Ubuntu,

çıktığı 2004 yılından beri özgür oldu ve öyle de olacak. Kendisi muhtemelen son on sene

içerisinde Linux'un adını dünyaya duyuran en büyük projedir. Çıkışından bu yana her yeni sürüm

verdiğinde konuşulmakta, heyecan fırtınaları estirmekte. Seneler geçtikçe, özgür yazılım dünyası

ve beraberinde GNU/Linux evrildikçe, devindikçe, Ubuntu da farklı mecralara yelken açıyor ve

iyisiyle kötüsüyle insanlar kendisini konuşuyor. Mesele de bu değil mi zaten, insanlar Ubuntu'yu,

Linux'u, özgür yazılımı konuşmalı değiller mi?

12.04 yayımlandı ve muhtemelen şu satırlar yazılırken binlerce insan, onu indirmekte. Bu sürümü

özel kılan en büyük şey LTS olmasının yanında bu uzun süreli desteğinin beş seneye kadar

genişletilmiş olmasıdır. Bu şu demektir: 12.04 kullanıcıları beş sene boyunca suya sabuna

dokunmadan bu sürüme ait tüm güncellemelerden yararlanabilecektir. 12.04 elbette bu uzun

süreli desteğinin yanında birçok yeniliği ve iyileştirmeyi de beraberinde getirmekte. Ubuntu

Türkiye ve SUDO olarak sizlere sürümün çıktığı şu sıralarda özel bir sayı hazırlamak istedik.

Amacımız 12.04 ile beraber nelerin değiştiğini, nelerin bize sunulduğunu karınca kararınca size

aktarmaya çalışmak.

Elimizden gelenler ve gelmeyenler vardır ve bu herkes için geçerlidir. Ubuntu Türkiye ailesi olarak

elimizden gelenleri kullanarak öğrenmek isteyenlere bilgi birikimizi aktarma çabası içindeyiz ve

SUDO da bu çabamızın en güzel örneklerinden biri. Vakti, azıcık bile olsa bilgisi olan herkesi bu

desteği büyütmeye çağırıyoruz. Bu çağrımızı da Linux'un babasının meşhur biz sözüyle bitirelim:

"Talk is cheap. Show me the code." Aslını da verdik ki o çarpıcı ifade özgün dilinde de yer bulsun.

Şöyle diyor yani Linus Torvalds: "Konuşmak kolaydır, bana yaptığını göster." Tabii bu düşünceyi,

en yakın olduğu dünya üzerinden dile getiriyor: Kodlar. Konuşmak ucuz ve kolaydır, mesele az da

olsa bir şey yapabilmektir.

12.04 herkese sorunsuz günler getirsin.

heartsmagic

Model: Ahmet YATGIN

Fotoğraf: Furkan SİNGİL

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

HUD (Heads Up Display)if

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Niyet Okumak Hiç Bu Kadar Güzel Olmamıştı

26 Nisan Salı günü GNU/Linux dünyası, heyecanlı birbekleyişi nihayete erdirecek haberle hareketli günlereyelken açmış olacak. Evet, hepinizin tahmin ettiği gibiUbuntu 12.04 UDD kararlı sürümü bekleyenlerine merhabadiyecek. Bir yandan hangi uygulamaların öntanımlıgeldiğini, hangi özelliklerin eklendiğini öğrenip forum vegünlüklerdeki bu sürüm hakkındaki tartışmalara katılırkendiğer yandan Ubuntu'yu istediğimiz gibi şekillendirmeye,sevdiğimiz uygulamaları kurmaya, arayüzü zevkimize göredeğiştirmeye çalışacağız. Bütün bu heyecanlı işleriyaparken belki çoğumuzun farkına varamayacağı, sessizcegörevini yerine getirecek bir uygulamayı kullanıyorolacağız: HUD.

Mark Shuttleworth tarafından tanıtılan[1] HUD, “global-menü”yü kullanan yazılım ve bildirim uygulamalarınınseçke ve içeriklerini tek bir çatı altında kullanmamızısağlayan, ara-bul mantığıyla işleyen, kullanıcıların seçke veiçeriklerini daha hızlı buldurmayı ve bu sayedekullanıcıların çalışma zamanını kısaltmayı amaçlayan biruygulamadır. Shuttleworth, günlüğünde yaptığı duyurudaHUD'un yaptığı işi “Niyetinizi ifade ettiğiniz veuygulamaların da bu niyete uygun karşılık verdiği bir yol.”diye ve bu tasarımı da “arayüz ötesi”, “niyet-arayüzü”olarak tanımlamakta.[1]

Shuttleworth'un HUD tasarımını neden “niyet-arayüzü”olarak adlandırdığını HUD'un nasıl çalıştığınabaktığımızda anlıyoruz. ALT tuşuna basarak çağırılanHUD'un, arama kutusuna girilen girdileri o an kullanmaktaolunan uygulamanın seçke ve girdileri içerisinde bulanıkmantık kullanarak arayıp, en uygun sonucu/sonuçları

sunacak şekilde tasarlandığı görülüyor. Somutlaştıracakolursam bu cümlemi, Firefox açıkken, HUD'u çağırıp aramakutusuna girdi olarak “kara” yazıldığında, karakterkodlaması ile ilgili seçeneklerin yanı sıra girdiyle alakalıdiğer seçenekler de sunulacaktır.

Aynı arama girdisi masaüstü görüntüleniyorkenyazıldığında “Bilgisayarı Kapat” ve “Oturumu Kapat” gibiseçeneklerle beraber yine girdiyle alakalı olduğudüşünülen diğer seçenekler de sunulacaktır.

Görüldüğü gibi, aynı arama girdisi kullanılmasına rağmenHUD, kullanılan uygulamaya/yere göre uygun sonuçlarsunmaktadır. Bir başka denememde Nautilus üzerindenFTP ağına bağlanmam için HUD arama kutusuna “sunu”yazmam yeterli oldu. HUD'un neler yapabildiğini bu [2]

video aracılığıyla seyredebilirsiniz.

HUD'un bu özelliğini, Ubuntu masaüstü ve TV tasarımıekibi başkanı John Lea, kendisi ile yapılan bir röportajda“Özellikle kapalı kaynak/sahipli uygulamalardan özgür

yazılıma geçen kullanıcılar için sadra şifa verecek [birözellik]; çünkü kullanıcıları, kapalı kaynak/sahipliuygulamalarda kullandıkları seçeneklerin/işlevlerin, özgüryazılımlarda nerede bulunduğunu arama zahmetindenkurtarıyor.” cümleleriyle vurgulamakta.[3] Henüz gelişmeaşamasında olan HUD, Lea'nın bu iddiasını test etmemizeşimdilik imkân vememekte; fakat HUD'un neleryapabileceği göz önüne alındığında Lea'nın görüşününgerçekleşmesinin mümkün olduğunu söyleyebilirim.

HUD'un maharetleri bulanık mantık kullanarak uygunsonuç sunmayla sınırlı kalmamakta, aynı zamandakullanıcının ayak izlerini takip ederek, yani hangiuygulamayla daha çok neler yaptığını takip ederek,kullanıcının en çok kullandığı/ihtiyaç duyduğu seçenekleridiğer seçeneklere göre öncelemektedir. Bu, beklenebilirbir özellik, fakat HUD kimilerinin ayaklarını yerdenkesecek bir özelliğe daha sahip: Sesle komut verme. Lea,aynı röportajında HUD'un zamanla ses komutlarının fare,klavye ve dokunmatik ekranla yapılan işlere paralelkullanıldığı bir ortam sunacağını dile getiriyor. Ubuntu,kullanım kolaylığıyla sadece acemi kullanıcıları değil,tecrübeli kullanıcıları da kendine çekiyor. Acemikullanıcılar Ubuntu'nun sağladığı güvenli limanda kulaçatmasını öğrenirken, tecrübeli kullanıcılarsa aynı limanda'tembelliğin' zevkini çıkarıyorlar. Sanırım, sesle sistemiyönlendirebilecek olmamız her tecrübeden kullanıcıyı aynı'tembelliğin' içine atacak. Tabii bu durum, yakın gelecektegörünmüyor.

HUD'un, 12.04 ile öntanımlı gelen uygulamalardan Firefox,Thunderbird, Nautilus, Shotwell gibi uygulamaların yanısıra Sylpheed, Audacious, Synaptic gibi sonradanyükleyebileceğiniz uygulamalarla da uyumlu olduğunu

5

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

HUD (Heads Up Display)if

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

gözlemledim. Bir diğer gözlemim ise HUD'un bildirimalanını kullanan uygulamalarla çalıştığıydı. Seçkelerini sıkkullandığım için üzerinde HUD'u en çok denemekistediğim uygulamalar olan LibreOffice Kelime İşlemci veHesap Çizelgesi, şu an için HUD'la uyumlu değil görünüyor.Buna rağmen bu kısa tecrübem HUD'un kullanıcılartarafından beğenileceği ve bilgisayar kullanımınıkolaylaştıracağı yorumunu yapmama yetiyor. Umarımyorumumda yanılmam ve bir kez daha Ubuntu'nun“insanlık için” olduğuna şahit oluruz.

[1] http://www.markshuttleworth.com/archives/939

[2] http://www.youtube.com/watch?v=w_WW-DHqR3c

[3] http://www.omgubuntu.co.uk/2012/01/hud-new-unity-feature/

6

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Ubuntu 12.04 LTS Precise Pangolin'deki Yeniliklercer

encalic

i

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Uzun zamandır beklediğimiz Ubuntu 12.04 LTS sonundaduyruldu. 12.04'teki yeniliklere bir göz atalım.

Ubuntu 12.04, birçok yeni uygulama güncellemesi ile Unityve Unity 2B kullanıcı arayüzü için farklı geliştirmeleriiçeriyor. Muhtemelen Beta sürümlerde şimdiye kadaraldığınız güncellemelerde Precise Pangolin'e eklenen yeniözelliklerden bazılarını görmüşsünüzdür. Yine de sondeğişikliklerin ve yükseltmelerin üstünden geçeceğiz.

Unity Başlatıcı Hızlı Listesi

Kullanımı kolaylaştıran ve belli işlevlere çabuk girişsağlayan hızlı liste özelliği, uygulamaların büyük kısmıtarafından destekleniyor. Nautilus, Totem, ekrangörüntüsü aracı, Transmission, Mozilla Firefox, GoogleChrome, Hızlı Seçke, Güncelleme Yöneticisi, LibreOfficegibi birçok varsayılan uygulamada kullanılabiliyor. Buuygulamalardan bazılarında hızlı liste, siz uygulamayıçalıştırana kadar etkin olmayacaktır.

Unity Başlatıcı İlerleme Penceresi

Daha önce geliştirilen Beta sürümlerinde Nautilus dosyayöneticisi için Unity Başlatıcıda İlerleme Penceresi

özelliğini görmüştük. Şimdi bu özelliğin Ubuntu YazılımMerkezi ve Günceleme Yöneticisi gibi uygulamalarda dageçerli olduğunu görüyoruz.

"HUD" Unity 2B'deki Yerini Aldı

“HUD”, uygulamaların seçkelerinde belirli işlevleriaramayı sağlayan etkileşimli bir yol. "Alt" tuşuyla etkinduruma gelen HUD için ayrıca, CCSM –> Ubuntu UnityEklenti yolunu kullanarak kısayol ayarlayabilirsiniz.

12.04 ile hayatımıza giren HUD, bir şey aramayabaşladığınızda ortaya çıkan hareketli kayan efektözelliğine de sahip.

Ekran görüntüsünde HUD'un Gimp'teki kullanımınıgörüyorsunuz.

Ekran ve Parlaklık GKA Temaları

8

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Ubuntu 12.04 LTS Precise Pangolin'deki Yeniliklercer

encalic

i

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Her pencerede, eğer aktif değilse, butonlar, işlemgöstergesi çubuğu ve seçili ögeler turuncudan griye döner.Güncelleştirme Yöneticisinde olduğu gibi...

Başlatıcı Çoklu Ekranlara Yerleştirildi

Görünüm Yöneticisi, Unity Başlatıcıyı masaüstünesabitlemek ya da isterseniz bütün masaüstlerinde sabithâle getirmek gibi yeni seçenekler sunar.

Çekirdekteki Yenilikler

Beta 1 ve Beta 2 gibi LTS'de de çekirdek, amd64 mimarileriçin olan server (sunucu) ve generic olarak ikiye ayrılmıyor.Bakım yükünü azaltmak için artık ikisini de generic

çekirdekte birleştiriyor. i386 mimarili sistemler, PAEçekirdeği olarak değiştirilen kendi varsayılançekirdeklerine sahip. Ayrıca bakım masrafını azaltmak içinnon-SMP PowerPC çekirdeği de silinmiş durumda.Donanım gerekliliği esasen SMP ve non-SMP PowerPC'deaynı ve non-SMP PowerPC çekirdek türleri SMP PowerPCçekirdek türüne otomatikmanyükseltilecek/güncellenecektir.

Dil Desteği

Yazılım Merkezi'nden yeni bir yazılımı yüklediğinizde, dildesteği paketleri (yazılımın çevirisi, yazılıma özel yazımdenetimi eklentisi, yardım dosyaları vb.) de otomatikolarak yüklenecektir. Bu özelliği kullanabilmeniz içinyazılımı kurduktan sonra "Dil Desteği"ni çalıştırmanızgerekir.

Ubuntu 12.04 Precise Pangolin'deki DiğerYenilikler

1) 3.2.12 kararlı Linux çekirdeği tabanlı 3.2.0-20.33 Ubuntuçekirdeğini barındırıyor.2) Rhythmbox, varsayılan müzik çalar olarak geliyor veUbuntu One Music mağazasını destekliyor.3) LibreOffice'nin son sürümü 3.5.1 varsayılan olarakgeliyor.4) Gnome'nin son kararlı uygulamalarını ve Gnome Shell3.4.0. kullanıcı arayüzünü depolarda barındırıyor.5) Sistem Ayarları'ndaki "Görünüm" paneli, kullanıcıyaUnity'nin bazı özelliklerini kolayca yapılandırma olanağıtanıyor.

Ubuntu 12.04 Precise Pangolin LTS'yeYükseltmek

Ubuntu 10.04 Lucid Lynx ya da Ubuntu 11.10 OneiricOcelot'tan Ubuntu 12.04 Precise Pangolin LTS'yeyükseltmek için aşağıdaki yönergeleri izleyiniz:

“Alt+F2" tıklayıp

update-manager -d

yazınız. Güncelleştirme Yöneticisi açılacaktır. Size Ubuntu12.04 LTS'nin yüklenebilir olduğunu söyleyecektir."Yükselt"e tıklayıp ekrandaki yönergelere uyunuz.

Uçbirim'i kullanmayı tercih eden kullanıcılar ise "Uçbirim"iaçıp aşağıdaki komutu girebilirler:

sudo do-release-upgrade -d

Ubuntu 12.04 Precise Pangolin LTS'deki tüm değişikliklerigörmek için "sürüm notları"nı inceleyebilirsiniz.

9

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

UBUNTU OLSUN, UNITY OLMASIN DİYORSANIZ...De

cent

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Varsayılan Unity Masaüstü:

Hedefimiz:

Ubuntu masaüstü sürümlerinden ilk defa beş yıl süreyledesteklenecek olan, Linux camiasının yakından takip ettiğive heyecanla beklediği, donanım ve yazılım desteği yüksekseviyelere ulaşmış bir sürüm; Ubuntu 12.04 PrecisePangolin (LTS) bugün final sürümüyle görücüye çıkıyor.

Ubuntu 11.04 sürümüyle gelen ve sonraki sürümlerdedevam eden yeniliklerden birisi de Unity' dir. Bir Gnomekabuğu olan Unity, kullanıcıların Ubuntu alışkanlıklarınıbir anda değiştirmesini gerektiren özelliklere sahipti. Buyönüyle bazı kullanıcıların tepkilerini, soğuk bakışlarını vealışma sürecini de beraberinde getirdi. Birçok topluluk vedestek sitesinde, soru-cevap ortamlarında "Unity nasılkaldırılır?" , "Unity üst panelden kurtulmanın bir yolu varmıdır?" türünden sorulara cevap arandı.

Biz de bu yazımızı Ubuntu 12.04 sürümünü Unity olmadankullanmak isteyen kullanıcılara yardımcı olabilecekipuçlarına ayırdık. Özgür yazılım ortamında alternatiflerinçokluğunu bir kez daha göstermek istedik.

Sözü daha fazla uzatmadan konuya geçelim.Bu anlatımımız Kubuntu, Xubuntu gibi resmi türevlerideğil, daha çok Unity varsayılanı ile gelen Ubuntukurulumunu ilgilendirmektedir. Tabii ki isteyenleraşağıdaki 4. adımı istedikleri her Ubuntu 12.04 tabanlıkurulumda uygulayabilirler.

Öncelikle şu adımları bitirmiş olmalıyız:

1) Ekran kartı sürücünüzü yükledikten sonra bilgisayarıyeniden başlatın.Güncellemeleri kontrol edip varsa yükleyin.

2) Unity masaüstünü kaldıracağımız için öncelikle Gnomemasaüstü ortamını yüklememiz gerekiyor.Uçbirim penceresi açın ve aşağıdaki komutu yürütün:

sudo apt-get install gnome-shell gnome-session-fallback gnome-session-

common gnome-session-bin desktop-base

3) Oturumu kapatın ve Gnome Shell veya Gnome klasik ileoturum açın.Not: Unity kalsın diyorsanız üçüncü adımdaki işlemleriatlayıp 4. adıma geçebilirsiniz.

Unity masaüstünü tamamen kaldırmak için Uçbirim'denaşağıdaki komutları yürütün:

sudo apt-get purge unity* ubuntu-desktop

sudo apt-get purge indicator-application indicator-appmenu appmenu-

gtk3 appmenu-gtk appmenu-qt

sudo apt-get autoremove

sudo apt-get update && sudo apt-get upgrade

sudo apt-get install unity-greeter

4) İsteyenler sadece Gnome Shell ortamında devamedebilir. Biz anlatıma devam ediyoruz.Uçbirim'den aşağıdaki komutları yürütün:

sudo add-apt-repository ppa:cairo-dock-team/ppa

sudo apt-get update && sudo apt-get upgrade

sudo apt-get install cairo-dock cairo-dock-plug-ins

5) Oturumu kapatıp oturum açma ekranına geldiğinizdeCairo Dock, yeni adıyla GLX-Dock oturumlarının listede yeraldığını göreceksiniz. Efektleri isteyip istemediğinize göreistediğiniz Cairo-Dock tercihini yaparak oturumaçabilirsiniz.

11

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

UBUNTU OLSUN, UNITY OLMASIN DİYORSANIZ...De

cent

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Masaüstü açıldığında Gnome Shell veya diğeristemediğiniz paketler var ise bağımlılıklarını kontrolederek onları da kaldırabilirsiniz.

Tavsiyemiz en azından Gnome Shell, Gnome Klasik veCairo-Dock oturumlarının olması yönündedir.

Not: Cairo-Dock with Unity-2D oturumu kullanmak içinUnity-2D paketleri yüklenmesi gereklidir. Unity kabuğunukaldırdığımıza göre Unity-2D paketlerini yüklemek deanlamsız olacaktır.

12

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Ubuntu 12.04'ü Kurduktan Sonra Yapmanız Gereken 10 Şeycer

encalic

i

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Evet, 12.04'ü indirdiniz, kurdunuz ve sıra geldi kullanmaya.

Fakat onu keşfetmeye başlamadan önce, aşağıdasıraladığımız ipuçlarını ve püf noktalarını gözden geçirmekiçin biraz mola verebilirsiniz.

1. Yeniliklerin Neler Olduğunu Öğrenin

Ubuntu 12.04'e birçok yeni özellik eklendi. Bunlardan eniyi 10 tanesini öğrenmek için birkaç dakikanızı ayırın.Video için:http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=D6z6hn6wZlg

2. Güncellemeleri Kontrol Edin

Ubuntu 12.04, taze bir sürüm olabilir; ama bu, sizi bir "sondakika" böcek düzeltmelerinin beklemediği anlamınagelmez.

Yeni güncellemeler, en sağda dişli simgesiyle gösterilen"Ayarlar Seçkesi"nde listelenir. Bunun için Hızlı Seçke-->Güncelleştirme Yöneticisi yolunu da kullanabilirsiniz.

3. Üçüncü Parti Yazılımları Kurun

Eğer Ubuntu'da arşivinizdeki müzikleri dinlemek ya da

filmleri izlemek gibi bir planınız varsa bazı yazılımları dakurmanız gerekiyor.

Yasal nedenlerle Ubuntu görünürde bunları desteklemiyor,fakat yükleyici, kurulum sırasında bunların kurulmasını daöneriyor.

Eğer kurulum sırasında bu seçeneği işaretlemediysenizsorun değil: Ubuntu Yazılım Merkezi üzerinden bir tıklakolayca bu yazılımların kurulumunu da yapabilirsiniz.

4. Masaüstünüzü Özelleştirin

Ubuntu 12.04, 14 yeni duvar kâğıdını da içeriyor. Bunlararasında Pangolin çizimi ve etkileyici çiçek, hayvan vemanzara kesitleri var. Unity'nin yarı transparan alanlarınınrengi de ayarladığınız duvar kâğıdına göre değişiyor.Deneyin ve görün

Eğer çok büyük ya da çok küçük olduğunu düşünüyorsanızUnity Başlatıcıyı da yeniden boyutlandırabiliyorsunuz.

Ayrıca pencere temalarında da değişiklik yapıp daha zarif

görünmelerini sağlayabiliyorsunuz. Bütün bu değişiklikleri"Sistem Ayarları"ndaki "Görünüm" seçkesindendüzenleyebilirsiniz.

5. Gizlilik Ayarlarınızı Düzenleyin

Unity'de "Hızlı Seçke"yi ilk açtığınızda karşınıza en sonkullanılanlar çıkacaktır: uygulamalar, klasörler, dosyalarvb.

Fakat siz bunların görünmesini istemeyebilirsiniz. Bununiçin ufak bir değişiklik yapmanız yeterli: "Sistem Ayarları"panelindeki yeni "Gizlilik" seçkesi size bunu değiştirmefırsatı veriyor.

14

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Ubuntu 12.04'ü Kurduktan Sonra Yapmanız Gereken 10 Şeycer

encalic

i

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

6. Ubuntu One'yi Kurun

Ubuntu One ile her Ubuntu kullanıcısına 5GBbüyüklüğünde bir bulut depo alanı verilir. Bu yüzden,bunun kullanılabilir olduğundan emin olun!

Üst paneldeki zarf simgesinden ‘Ubuntu One’yi açın ve birhesap oluşturmak için yönergeleri izleyin.

Zaten bir hesabınız varsa giriş yaparak yenimasaüstünüzden güvenle deponuzdaki belgelereulaşabilirsiniz.

7. Yeni Uygulamaları Keşfedin

Ubuntu Yazılım Merkezi, müzik çalıcılar ve tarayıcılardanoyunlara kadar binlerce uygulamaya ev sahipliği yapar.

Bazıları iyi, bazıları ise kötüdür; fakat aradığınız gibi birşey bulmanız için aramaya değer.

8. Google Chrome

“Ne?!!” diye çığlık atıyor olabilirsiniz, “Niçin Firefoxdeğil?”Nedeni tek kelime: Flash.

Bu yıl Adobe, Linux'taki Flash Player eklentisi içindesteğini keseceğini duyurdu. Bunun yerine Google da, bualanda hüküm sürmek için, Chrome'ye Linux için Flash'ıekleyecek.

Bu yüzden eğer, Linux'ta kararlı ve hatasız bir Flashoynatıcı istiyorsanız Google Chrome, bunu elde etmenintek yolu.

Eğer en sonuncusu, en mükemmeli olsun, diyen birdüşünceniz yoksa veya tarayıcınızı değiştirmekistemiyorsanız telaşlanmayın. Ubuntu YazılımMerkezi'den, Adobe Flash'ın son özgür sürümünükurabilirsiniz.

9. LibreOffice Global Menü'yü Kurun

Ubuntu ile öntanımlı gelen ofis uygulaması LibreOffice'global-menü" eklentisi içermiyor.

Bunu etkinleştirmek için gerekli paket olan "GlobalMenu"yü kurun.

10. Keyfini Sürün!

Notlarımızın sonuna geldik. Artık yeni sürümden keyifalmaya geldi sıra.

Yeni uygulamalar keşfetme ve yükleme işine biraz araverin ve Ubuntu'yu herhangi biriymiş gibi kullanın:Facebook ve Google+ profillerinizi kontrol edin,Empathy'de arkadaşlarınızla sohbet edin, LibreOffice'tebir yazı yazın ve Rhythmbox'ta biraz müzik dinleyin.

Ubuntu 12.04, 11.10'un bir üst sürümü ve 10.04'ten çok çokdaha gelişmiş durumda; dolayısıyla getirdiği değişikliklerde büyük. Bu yüzden kullanmaya alışmak için kendinizebiraz zaman verin.

Muhtemelen güncel bir uygulamayı ya da özelliğikaçırmaktan korkuyorsunuzdur; fakat değişikliklerin çoğutek bir nedenden ötürü yapıldı: Ubuntu'nun kullanımınıkolaylaştırmak.

Ve tabii ki, arkadaşlarınıza Ubuntu'yu anlatmayıunutmayın!

http://www.omgubuntu.co.uk

15

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

GNOME 3.4 SÜRÜM NOTLARIalq

uirel

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

Yine uzun ve heyecanlı bir bekleyişin ardından yepyeni birUbuntu sürümüne daha kavuşmuş bulunmaktayız. Busürümün önemli bir özelliği hiç şüphesiz Uzun SüreliDestek sürümü olması. Ve ilk defa bu sürümde olmak üzeredestek süresi de 3 yıl değil, 5 yıl olacak. Ama bu yazınınkonusu bu değil elbette. Bu yazımda, aynen Ubuntu gibiher altı ayda bir yeni bir sürüm çıkaran Gnome ekibininson yeni ürününün, yani Gnome 3.4 sürümünün tanıtımınıyapacağım. Öncelikle Gnome'un ne olduğunu açıklamaklabaşlayayım.

Gnome, GNU/Linux ve Unix türü işletim sistemleri içinüretilmiş olan bir masaüstü geliştirme ortamıdır. 1997yılında iki üniversite öğrencisi tarafından başlatılmış,geçen süre içerisinde büyük bir topluluğu arkasına alacakhâle gelmiştir. Gnome bize şunları sunar: Dosya yöneticisive genelağ (İnternet) gezgini gibi temel uygulamalar, buuygulamaların kullanılabileceği bir masaüstü arayüzü vebunların haricinde bu arayüze uygun uygulamalarıngeliştirilebileceği bir geliştirme ortamı, yani GTK.Gnome'un bize şu an sunmakta olduğu masaüstüarayüzünün ismi Gnome Shell'dir.

Bir önceki özel sayımızda, yani 11.10 sürümü içinçıkarttığımız sayıda Gnome Shell ile ilgili temel konularadeğinen bir tanıtım yazısı yazmıştım. Bu özel sayımızda daGnome'un şu anki büyük sürümü olan 3.4 sürümünde yeniolan neler var bundan bahsedeceğim. Yazımda GnomeShell arayüzünden çok Gnome'un kendisindekideğişikliklerden bahsedeceğim. Çünkü bu değişiklikleraynı zamanda Unity'yi de ilgilendirmekte.

Gnome 3.2'den Gnome 3.4'e

Başta da belirttiğim gibi Gnome ekibi her altı ayda bir yenisürüm çıkarmakta. Son sürüm olan 3.2'den beri; yaklaşık1275 kişi, Gnome üzerinde hemen hemen 41.000 değişiklikyaptı. Gnome 3.4 sürümü, Gnome'un köklü değişikliklerlebizlere yepyeni bir deneyim sunmaya başladığı 3.0sürümünden sonra ikinci sürüm oluyor. Bu sürümde;kullanıcı deneyimini geliştiren yenilikler ile hatâdüzeltmeleri ve küçük geliştirmeler bizlerle buluştu. Sonuçolarak yeni ve çok şık bir masaüstü sürümüne kavuşmuşolduk.

Ayrıca bu sürümle birlikte Gnome uygulamalarında dapürüzsüz kaydırma (smooth scrolling), yenilenmiş kullanıcıarayüzü bileşenleri, yenilenmiş tema ve uygulamamenüleri gibi önemli geliştirmeler ve belge aramakolaylığı, Boxes isimli yeni bir uygulama, görüntülügörüşme ve gün içi saate göre değişebilen arka plan resmigibi yenilikler gerçekleştirilmiş oldu.

Yenilikler

Belgeler (Gnome Documents)

Gnome'un bu sürümüyle birlikte Gnome ekibinin kendigeliştirmekte oldukları uygulamalarda da önemli yenilikve değişiklikler yapıldı. Yeniliklerin en başında da GnomeBelgeler (Gnome Documents) uygulaması gelmekte. Buuygulama sayesinde gerek bilgisayarınızdaki, gerekseçevrimiçi hesabınızdaki belgelerinizi hem listeleyebilirhem de açıp bakabilirsiniz.

Web (Epiphany)

Epiphany, Gnome ekibinin geliştirdiği genelağ gezginiuygulamasının ismidir. Yeni Gnome sürümleriyle ismisadece Web olarak kullanılagelmektedir. Bu sürümlebirlikte Web uygulamasında da görsel anlamdagüzelleştirmeler, sadeleştirmeler ve performansgeliştirmesi, hızlı geçmiş taraması gibi değişiklikleryapılmıştır.

Kişiler (Gnome Contacts)

Kişiler uygulamasının yeni sürümündeki en önemlideğişiklik, kişinizin bilgilerinin yer aldığı kısmıntasarımında yapıldı. Artık kişilerinizin bilgilerini dahaetkin bir şekilde görebilecek ve değişiklik yapabileceksiniz.

Super Menu (Üst Seçke)

Bir diğer güzel özellik ise Super Menu bileşeni. İsmindensanki HUD gibi bir şeymiş gibi algılanabilir; ancak daha çokGlobal Menu olayının Gnome Shell'deki hâli gibi duruyor.Bu seçke, Shell panelindeki uygulamanın ismi ve

simgesinin göründüğü düğmenin altına yerleştirilen bir17

için

deki

ler

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

GNOME 3.4 SÜRÜM NOTLARIalq

uirel

özg

ürl

üğ

ün

sınır

ları

nı

SE

Nb

eli

rle

!

seçke. Elbette ki tüm uygulamalarda geçerli olan bir seçkedeğil. Şimdilik sadece Gnome ekibinin kendi uygulamalarıbu seçke ile bütünleşik hâle getirilmiş. Resimde degöreceğiniz üzere uygulamanız ile ilgili bir takımseçeneklerin ve kapatma seçeneğinin bulunduğu bir öge.

Yenilenmiş Arayüz Bileşenleri

Gnome ekibi, uygulamalarındaki birkaç arayüz bileşeniniyenilemiş ve daha rahat bir kullanıma ulaştırmışbulunmaktalar. Örnek olarak Renk Seçici pencerenintasarımı tamamen değiştirilmiş. Renk Seçici bileşenininyeni arayüzü için Sistem Ayarları uygulamasındanGörünüm kısmına geçerek Renk seçeneğini değiştirmeyideneyebilirsiniz. Arayüz bileşenlerinin yenidentasarımında öncelikli olarak kolay tıklama hedeflerioluşturmak amaçlanmış.

Pencere Başlıklarının Gizlenmesi

Pencere başlıklarının gizlenmesi özelliği, aynen Unity'dekigibi Gnome Shell'e de eklenmiş. Belirli uygulamalarda

ekranı kaplama yoluna gittiğiniz zaman pencere başlığıgizleniyor. Ne yazık ki şimdilik sadece Gnome ekibininuygulamalarında bu özellik mevcut.

Yeni Canlandırmalı Arka Plan Resmi

Gnome'un varsayılan mavi şeritli arka plan resmi busürümde yeni bir özelliğe kavuşturulmuş. Şöyle ki, gün içisaate göre bu duvar kağıdımızın parlaklığı değişiyor.Resimde de daha iyi görülebileceği üzere sabah hafifparlak, gündüz tamamen parlak ve geceleyin de mat birhâl alıyor.

Belge Arama

Etkinlikler seçkemizdeki arama bileşenine "belgelerdearama" özelliği de eklenmiş. Bu arama sonuçlarına GnomeBelgeler uygulamanızdaki belgeler dahil oluyor.Dolayısıyla çevrimiçi hesabınızdaki belgelere de bu yollaulaşabilmektesiniz. Gelecek sürümlerde bu aramasonuçlarının müzikleriniz ve videolarınız da dahil edilecekşekilde genişletilmesi düşünülüyor.

Sistem Ayarları

Sistem ayarları kısmında da birkaç değişiklik yapılmış.Şöyle ki; Ağ Bağlantıları penceresinde daha önce belleğealınmış bir ağ profilini tamamen unutma seçeneğieklenmiş, Güç seçenekleri penceresinde pil durumunuzungösterildiği kısımda görsel bir değişiklik yapılmış, Wacomgrafik tablet ayar sayfasında kalibrasyon, düğme profiligibi gelişmiş ayarlara yer verilmiş.

Gnome Shell eklentilerinde de yenilik ve değişikliklerinardı arkası kesilmiyor elbette. Birçok eklenti şimdidenGnome Shell 3.4 sürümüne uyumlu hâle getirildi bile.Konusu gelmişken şunu da belirtelim, ilk açıldığında"alpha" etiketiyle yayında olan extensions.gnome.orgsitesi, bir süredir "beta" etiketiyle yayında. Bu siteyikullanarak kolayca eklenti kurabilir, kullanabilir,kapatabilir, kaldırabilirsiniz. Ayrıca en çok kullanılaneklentilerin sıralamasını da görebilirsiniz.

Değişimin asla durmadığı ve hep ileriye doğru gittiği özgüryazılım dünyamızdaki bu değişim treninin hiç durmamasıtemennisiyle...

Kaynak : http://library.gnome.org/misc/release-notes/3.4/

18

için

deki

ler