SUDA KATYON TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU

ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ

TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi P.K. 54, 41470 Gebze Kocaeli T 0 262 679 50 00 F 0 262 679 50 01 www.ume.tubitak.gov.tr

SUDA KATYON TAYİNİ

YETERLİLİK TESTİ RAPORU

Rapor No: KAR-G3RM-160.2016.02

Rev. 00

Hazırlayan: Dr. Fatma AKÇADAĞ

TÜBİTAK UME

Referans Malzemeler Laboratuvarı

19.12.2016

Gebze/KOCAELİ

Suda Katyon Tayini Yeterlilik Testi Raporu

ii / 21 Rev.00/19.12.2016

Bu yeterlilik testi çalışması “ISO/IEC 17043: 2010 Conformity Assessment - General

Requirements for Proficiency Testing” standardına uygun olarak TÜBİTAK UME Referans

Malzemeler Laboratuvarı tarafından düzenlenmektedir.

Yazışma adresi

TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME)

Referans Malzemeler Laboratuvarı

P.K. 54 41470 Gebze KOCAELİ

T (262) 679 50 00 F (262) 679 50 01

www.ume.tubitak.gov.tr

Koordinatör

Dr. Fatma AKÇADAĞ e-posta: [email protected]

Teknik Komite

Fatma AKÇADAĞ, Oktay CANKUR ve Zehra ÇAKILBAHÇE

Dr. Alper iŞLEYEN

Referans Malzemeler Laboratuvarı Sorumlusu


iii / 21 Rev.00/19.12.2016

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ ................................................................................................................................. 4

2. ÇALIŞMANIN AMACI ......................................................................................................... 5

3. TEST ÖRNEĞİ VE ÇALIŞMA PROGRAMI ........................................................................ 5

4. KULLANILAN METOTLAR................................................................................................. 5

5. ANALİZ SONUÇLARININ RAPORLANMASI ..................................................................... 5

6. SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................................................. 8

7. AÇIKLAMA, GÖRÜŞ VE YORUMLAR ............................................................................. 13

8. KAYNAKLAR ................................................................................................................... 13

EK-1 ROBUST İSTATİSTİK ............................................................................................. 14

EK-2 HOMOJENLİK VE KARARLILIK TESTİ SONUÇLARI ............................................. 15

Homojenlik Testi .............................................................................................................. 15

Kararlılık Testi .................................................................................................................. 19

TABLOLAR

Tablo 1. Katılımcı laboratuvarların analizlerde kullandıkları metotlar ...................................... 6

Tablo 2. Katılımcı laboratuvarların analizlerde kullandıkları cihazlar ....................................... 7

Tablo 3. Suda Ca2+, K+ ve Mg2+ tayini katılımcı sonuçları ve z-skorları .................................... 9

Tablo 4. Suda Na+ ve NH4+ tayini katılımcı sonuçları ve z-skorları ........................................ 10

Tablo 5. z-skoru dağılımları .................................................................................................. 12

Tablo 6. Sonuçların dağılımı ................................................................................................. 12

Tablo 7. Ca2+ ve K+ için homojenlik testi sonuçları ................................................................ 16

Tablo 8. Mg2+ ve Na+ için homojenlik testi sonuçları .............................................................. 17

Tablo 9. NH4+ için homojenlik testi sonuçları ......................................................................... 18

Tablo 10. Ca2+ ve K+ için kararlılık testi sonuçları ................................................................. 20

Tablo 11. Mg2+ ve Na+ için kararlılık testi sonuçları ............................................................... 20

Tablo 12. NH4+ için kararlılık testi sonuçları .......................................................................... 21

ŞEKİLLER

Şekil 1. Suda Ca2+ tayini z-skorları ....................................................................................... 11

Şekil 2. Suda K+ tayini z-skorları ........................................................................................... 11

Şekil 3. Suda Mg2+ tayini z-skorları ....................................................................................... 11

Şekil 4. Suda Na+ tayini z-skorları......................................................................................... 11

Şekil 5. Suda NH4+ tayini z-skorları ....................................................................................... 11


4 / 21 Rev.00/16.12.2016

1. GİRİŞ

Doğal yaşamın sürdürülmesinde suyun önemi tartışılmaz bir gerçektir. Diğer yandan

sanayileşmenin hızla artması ile doğal su kaynaklarının hızla kirlenmesi bu kaynakların

korunmasının önemini artırmıştır. Doğal su kaynaklarının kirliliğinin kontrol altında tutulması ve

atık su kaynaklarının sıkı bir şekilde denetlenmesi amacıyla ulusal ve uluslararası yasal

düzenlemeler yapılmıştır.

Doğal su kaynaklarının ve atık suların kontrol ve izlenmesi, çevre analiz laboratuvarlarına büyük

sorumluluklar getirmektedir. Çevre analiz laboratuvarının da analiz sonuçlarının güvenilirliğini

sağlaması ve kanıtlaması gerekmektedir.

Bir laboratuvarın yaptığı test ve ölçümlerin güvenilirliği, yaptığı ölçümlerin kalitesi ile belirlenir.

Ölçüm kalitesi ise ölçüm sonuçlarının gerçekliği ve tekrarlanabilirliği ile doğru orantılıdır.

Laboratuvar yeterlilik testleri, test ve ölçüm yapan laboratuvarların performansının

belirlenmesinde önemli bir araçtır ve laboratuvarın kendi performansını diğer laboratuvarlarla

karşılaştırma olanağı sağlar. Bir laboratuvarın belli bir analizi yapmadaki yeterliliğini

kanıtlamasının diğer bir yolu ise laboratuvarın bağımsız kurumlar tarafından akreditasyonudur.

Laboratuvar akreditasyonu sırasında laboratuvarın yeterlilik testlerinden elde ettiği sonuçlar da

değerlendirmelerde kullanılmaktadırlar.

TÜBİTAK UME Kimya Grubu Laboratuvarları yeterlilik testlerinin önemini göz önüne alarak

laboratuvarlarda yapılan analitik ölçümlerin performansını belirlemek amacıyla yeterlilik testi

çalışmaları organize etmektedir. “Suda Katyon Tayini” ile ilgili yeterlilik testlerinin

düzenlenmesine ilk kez 2012 yılında başlanmıştır.

Bu dönem düzenlenen çalışmada, çalışmaya katılmayı bildiren 24 laboratuvara numuneler 28

Eylül 2016 tarihinde kargo ile gönderilmiş ve laboratuvarlardan analiz sonuçlarını 4 Kasım 2016

tarihine kadar göndermeleri istenmiştir.


5 / 21 Rev.00/16.12.2016

2. ÇALIŞMANIN AMACI

Bu çalışmada, suda kalsiyum (Ca2+), potasyum (K+), magnezyum (Mg2+), sodyum (Na+) ve

amonyum (NH4+) tayini yapan laboratuvarların performansların belirlenmesi ve laboratuvarların

kendi performanslarını geliştirmeye yönelik katkı sağlaması amaçlanmıştır.

3. TEST ÖRNEĞİ VE ÇALIŞMA PROGRAMI

Bu çalışmada test örneği olarak, piyasadan temin edilen içme suyuna ekleme yapılarak

hazırlanan su kullanılmıştır. Yaklaşık 250 ml su örneği önceden temizlenmiş yüksek yoğunluklu

polietilen (HDPE) paketlenerek çalışmaya katılmayı bildiren 24 laboratuvara 28 Eylül 2016

tarihinde kargo ile gönderilmiştir. Bu çalışmada, numune hazırlanması ve homojenlik testleri

çalışmaları TÜBİTAK UME İnorganik Kimya Laboratuvarı tarafından yapılmıştır.

Çalışmanın amacı, organizatörler, çalışmaya katılım koşulları, test örneği hakkında bilgi,

çalışma programı, tayin edilecek parametreler, kullanılacak metotlar, sonuçların raporlanması

ve çalışmanın gizliliği ile ilgili esasları içeren çalışma protokolü

https://interaktif.ume.tubitak.gov.tr/yt adresinde yayınlanmıştır. Katılımcı laboratuvarlardan,

çalışmalarını bu protokole uygun olarak yürütmeleri istenmiştir.

Çalışma sonuçlarının takibi için her bir laboratuvara ayrı bir numara verilmiştir. Laboratuvarların

test örneğini analiz ederek sonuçları 4 Kasım 2016 tarihine kadar göndermeleri istenmiştir.

4. KULLANILAN METOTLAR

Laboratuvarların test metodu olarak laboratuvarlarında rutin analizlerde uyguladıkları metotları

kullanarak test örneğini analiz etmeleri istenmiştir. Analizlerin rutin olarak bu analizleri yapan

kişi(ler) tarafından yapılması ve özel bir işlem uygulanmaması önerilmektedir. Farklı deney ve

ölçüm metotlarına göre değerlendirme yapılmaz. Bu çalışmaya katılan laboratuvarların

analizlerde kullandıklarını bildirdikleri metotlar Tablo 1’de, cihazlar ise Tablo 2’de verilmiştir.

5. ANALİZ SONUÇLARININ RAPORLANMASI

Katılımcı laboratuvarlardan ölçüm sonuçlarının ortalamasını, belirsizlik hesaplamasının

yapılması durumunda belirsizlik değerlerini, yapılmadığı durumda standart sapma değerlerini,

analizlerde kullandıkları cihaz ve metodu kendilerine verilen kullanıcı adı ve şifresini kullanarak

https://interaktif.ume.tubitak.gov.tr/yt adresinde bulunan “Sonuç Girişi” bölümüne girmeleri

istenmiştir.

https://interaktif.ume.tubitak.gov.tr/yt

https://interaktif.ume.tubitak.gov.tr/yt


6 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 1. Katılımcı laboratuvarların analizlerde kullandıkları metotlar

Lab.

Kod

u

Ca2+

K+

Mg2+

Na+ NH4

+

01 EPA 6020A EPA 6020A EPA 6020A EPA 6020A Spektrofotometrik

02 TS EN ISO 14911 TS EN ISO 14911 TS EN ISO 14911 TS EN ISO 14911 TS EN ISO 14911


04 TS EN ISO 11885 TS EN ISO 11885 TS EN ISO 11885 TS EN ISO 11885 Standart Metod 1992

05 ICP-OES ICP-OES ICP-OES ICP-OES VIS Spektrofotometri


07 TS 14911 TS 14911 TS 14911 TS 14911 TS 14911

08 EPA 6020A EPA 6020A EPA 6020A EPA 6020A Spektrofotometrik


10 - - - - Spektrofotometre


12 EPA 200.8 EPA 200.8 EPA 200.8 EPA 200.8 Spektrofotometrik


14 - - - - Spektrofotometrik


16 Plazma - Plazma Plazma -

17

European Pharmacopoeia

2.2.23 Yöntem 1 2.2.22

Yöntem 1 SM 3111 B SM

3112 B SM 3113 B


2.2.23 Yöntem 1 2.2.22


3112 B SM 3113 B


2.2.23 Yöntem 1 2.2.22


3112 B SM 3113 B


2.2.23 Yöntem 1 2.2.22


3112 B SM 3113 B

TS 7159


19 TS 6223 EN ISO 7980 SM 3111 B TS 6228 EN ISO 7980 SM 3111 B Spektrofotometrik


21 Kromotografik Metot Kromotografik Metot Kromotografik Metot Kromotografik Metot Kromotografik Metot

22 - - - - -


24 EN ISO 14911: 2003 EN ISO 14911: 2003 EN ISO 14911: 2003 EN ISO 14911: 2003

Nst ..Nst ..


7 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 2. Katılımcı laboratuvarların analizlerde kullandıkları cihazlar

Lab.

KoduCa

2+K

+Mg

2+Na

+ NH4+

01 ICP-MS ICP-MS ICP-MS ICP-MS Spektrofotometre

02 İyon Kromatografi İyon Kromatografi İyon Kromatografi İyon Kromatografi İyon Kromatografi

03 İyon Kromatografisi İyon Kromatografi İyon Kromatografi İyon Kromatografi İyon Kromatografi

04 ICP-OES ICP-OES ICP-OES ICP-OES PC Spektrofotometre

05 ICP-OES ICP-OES ICP-OES ICP-OES SpektrofotometreHach Lange DR 2800 VIS

Spektrofotometre



08 ICP-MS ICP-MS ICP-MS ICP-MS DR6000


10 - - - -Mn nanocolor vis

spektrofotometer


12 ICP-MS ICP-MS ICP-MS ICP-MS UV Spektrofotometre

13 İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi

14 - - - -PG Instrumant T70UV/VIS

Spectrometer

15 İyon Kromatografisi İyon KromatografiSİ İyon KromatografiSİ İyon KromatografiSİ İyon KromatografiSİ

16 MPAES 4200 - MPAES 4200 MPAES 4200 -

17 AAS AAS AAS AAS UV-VIS Spektrofotometre

18 İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi İyon Kromatografisi

19 AAS AAS AAS AAS Spektrofotometre


21 ICS 1100 ICS 1100 ICS 1100 ICS 1100 ICS 1100

22 ICP-OES ICP-OES ICP-OES ICP-OES Kjeldahl


24 IC IC IC IC

UME IC IC IC IC IC

Nst ..Nst ..


8 / 21 Rev.00/16.12.2016

6. SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada, atanmış değerler katılımcı sonuçlarının ortancası (median) alınarak,

belirlenmiştir.

Yeterlilik testi değerlendirmesi için standart sapma değerleri ise kalsiyum (Ca2+), potasyum (K+),

magnezyum (Mg2+) ve sodyum (Na+) için atanmış değerlerinin % 7,5’i, (NH4+) için ise % 10’u

alınarak belirlenmiştir.

Katılımcı laboratuvarların z-skoru değerleri eşitlik (1) kullanılarak hesaplanmıştır.

Xxz

(1)

Burada,

X : atanmış değer

x : katılımcı laboratuvar sonucu

: yeterlilik testi değerlendirmesi için standart sapma

|z| 2 ise analiz uygundur.

2 |z| 3 ise arası kabul edilebilir, ancak problemin irdelenmesi gerekir.

|z| 3 ise analiz kabul edilemez, düzeltici faaliyet uygulanmalıdır.

Laboratuvar sonuçları Tablo 3 ve Tablo 4’’te, z-skorlarının grafiksel değişimleri ise Şekil 1-5’de

verilmiştir.

Tablo 5’te z-skoru dağılımları, Tablo 6’da ise sonuçların dağılımları verilmiştir.


9 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 3. Suda Ca2+

, K+

ve Mg2+

tayini katılımcı sonuçları ve z-skorları

Sonuç s Belirsizlik z Sonuç s Belirsizlik z Sonuç s Belirsizlik z

01 29,968 - - 2,5 15,003 - - 0,4 13,014 - - 2,2

02 25,8 0,73 0,028 0,3 14,96 0,39 0,06 0,3 12,73 0,31 0,042 1,8

03 25,35 0,37 2,54 0,1 14,2 0,12 1,7 -0,4 11,25 0,14 1,69 0,1

04 27,45 0,4 - 1,2 14,92 0,2 - 0,3 11,14 0,52 - -0,1

05 24,43 0,394 - -0,4 14,6 0,006 - 0,0 11,06 0,011 - -0,2

06 24,48 0,4 1,04 -0,4 14,08 0,41 1,32 -0,5 11,01 0,25 0,61 -0,2

07 25,129 0,03588 - -0,1 14,584 0,00895 - 0,0 11,103 0,01099 - -0,1

08 26,15 - - 0,5 14,64 - - 0,0 11,49 - - 0,3

09 24,47 - - -0,4 14,2 - - -0,4 11,08 - - -0,1

10 - - - - - - - - - - - -

11 24,72 - - -0,3 13,95 - - -0,6 11,01 - - -0,2

12 27,7 0,35 - 1,3 15,62 0,61 - 0,9 11,63 0,38 - 0,5

13 25,228 0,0265 0,651 0,0 14,842 0,0105 0,469 0,2 11,056 0,025 0,241 -0,2

14 - - - - - - - - - - - -

15 25,17 - 1,01 0,0 14,29 - 0,57 -0,3 11,23 - 0,45 0,0

16 27,31 2,82 - 1,1 - - - - 12,1 0,1 - 1,1

17 23,26 - 0,1 -1,0 12,53 - 0,11 -1,9 11,73 - 0,14 0,6

18 25,05 0,51 0,82 -0,1 14,47 0,09 0,51 -0,1 11,15 0,41 0,38 -0,1

19 25,2 0,26 0,68 0,0 14,3 0,25 0,27 -0,3 11,07 0,09 0,41 -0,2

20 26,17 - 0,15 0,5 14,92 - 0,04 0,3 11,22 - 0,05 0,0

21 27,1 0,09 0,1 1,0 12,9 0,07 0,1 -1,6 11,6 0,5 0,1 0,5

22 27,04 - - 1,0 14,81 - - 0,2 11,18 - - 0,0

23 26,06 0,41 0,78 0,4 15,03 0,21 0,39 0,4 11,73 0,34 0,42 0,6

24 25,06 0,17 2,6 -0,1 13,34 0,14 0,23 -1,1 11,2 0,07 0,74 0,0

UME 24,23 0,37 - -0,5 14,78 0,21 - 0,2 10,54 0,11 - -0,8

Referans değer = 11,20 mg/l

Standart sapma = 0,84 mg/l

Lab.

Kodu

Mg2+





K+

Ca2+


10 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 4. Suda Na+ ve NH4

+ tayini katılımcı sonuçları ve z-skorları

Sonuç s Belirsizlik z Sonuç s Belirsizlik z

01 27,179 - - 1,3 11,2 - - -0,9

02 25,37 0,56 0,042 0,3 9,81 0,22 - -2,0

03 24,01 0,1 1,92 -0,4 12,33 0,24 - 0,1

04 25,52 0,08 - 0,4 11,16 0,09 - -0,9

05 22,9 0,076 - -1,0 14,55 0,058 - 1,9

06 24,62 0,82 1,1 -0,1 11,15 0,48 2,51 -0,9

07 25,263 0,29302 - 0,2 12,185 1,48391 - -0,1

08 25,01 - - 0,1 10,08 - - -1,8

09 24,93 - - 0,0 10,04 - - -1,8

10 - - - - 13,09 0,027 - 0,7

11 24,22 - - -0,3 6,9 - - -4,4

12 25,67 1,54 - 0,4 12,9 0,21 - 0,5

13 24,848 0,0285 1,7 0,0 13,411 0,022 0,436 0,9

14 - - - - 12,97 0,26 - 0,6

15 24,61 - 0,74 -0,1 12,327 - 0,493 0,1

16 21,77 1,68 - -1,7 - - - -

17 26,51 - 0,06 0,9 12,88 - - 0,5

18 24,42 0,49 0,79 -0,2 13,24 0,42 - 0,8

19 24,46 0,49 0,34 -0,2 12,54 0,2 - 0,2

20 24,63 - 0,19 -0,1 10,72 - 0,16 -1,3

21 18,7 0,07 0,1 -3,3 4,6 0,09 0,15 -6,2

22 26,44 - - 0,9 11,61 - - -0,5

23 25,36 0,29 0,56 0,3 10,15 0,18 0,28 -1,7

24 22,24 0,05 1,4 -1,4 13,3 0,1 0,27 0,8

UME 24,72 0,08 - -0,1 12,40 0,15 - 0,1





Lab.

Kodu

NH4+

Na+


11 / 21 Rev.00/16.12.2016

Kalsiyum ( atanmış değer = 25,23 mg/l, standart sapma = 1,89 mg/l)

17 UME 05 09 06 11 18 24 07 15 19 13

03 02 23 08 20 22 21 16 04 12 01 10 14

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

z-s

ko

ru

Laboratuvar Kodu

Şekil 1. Suda Ca2+

tayini z-skorları

Potasyum (atanmış değer = 14,59 mg/l, standart sapma = 1,09 mg/l)

17 21 24 11 06 03 09 15 19 18 07

05 08 UME 22 13 04 20 02 01 23 12 10 14 16

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

z-s

ko

ru

Laboratuvar Kodu

Şekil 2. Suda K+ tayini z-skorları

Magnezyum (atanmış değer = 11,20 mg/l, standart sapma = 0,84 mg/l)

UME 06 11 13 05 19 09 07 04 18 22

24 20 15 03 08 21 12 17 23 16 02 01 10 14

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

z-s

ko

ru

Laboratuvar Kodu

Şekil 3. Suda Mg2+

tayini z-skorları

Sodyum (atanmış değer = 24,84 mg/l, standart sapma = 1,86 mg/l)

21 16 24 05 03 11 18 19 15 06 20 UME

13 09 08 07 23 02 04 12 22 17 01 10 14

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

z-s

ko

ru

Laboratuvar Kodu

Şekil 4. Suda Na+ tayini z-skorları

Amonyum (atanmış değer = 12,26 mg/l, standart sapma = 1,23 mg/l)

21 11 02 09 08 23 20 06 04 01 22 07

15 03 UME 19 17 12 14 10 18 24 13 05 16

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

z-s

ko

ru

Laboratuvar Kodu

Şekil 5. Suda NH4+ tayini z-skorları


12 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 5. z-skoru dağılımları

Laboratuvar

Sayısı%

Laboratuvar

Sayısı%

Laboratuvar

Sayısı%

Ca2+ 22 96 1 4 - - 23

K+ 22 100 - - - - 22

Mg2+ 22 96 1 4 - - 23

Na+ 22 96 - - 1 4 23

NH4+ 22 92 - - 2 8 24

Laboratuvar

Sayısı

|z| 2,0 2,0 < |z| < 3,0 |z| 3,0

Tablo 6. Sonuçların dağılımı

Ca2+

K+

Mg2+

Na+ NH4

+

Katılımcı sayısı (n) 23 22 23 23 24

Ortanca (mg/l) 25,23 14,59 11,20 24,72 12,26

Ortalama değer (mg/l) 25,76 14,41 11,41 24,50 11,48

Atanmış değer (mg/l) 25,23 14,59 11,20 24,84 12,26

YT değerlendirmesi için standart sapma (mg/l) 1,89 1,09 0,84 1,86 1,23

Maksimum değer (mg/l) 29,968 15,62 13,014 27,179 14,55

Minimum değer (mg/l) 23,26 12,53 10,535 18,7 4,6

Dağılım aralığı (Maks-Min) (mg/l) 6,71 3,09 2,479 8,5 10,0

Tablolarda yer alan katılımcı sayısına TÜBİTAK UME de dahildir. Ortanca değeri tüm katılımcı

sonuçlarının ortancasıdır.


13 / 21 Rev.00/16.12.2016

7. AÇIKLAMA, GÖRÜŞ VE YORUMLAR

Bu çalışmada, başvuruların alınması, web sayfasının düzenlenmesi, örneklerin temin edilmesi,

hazırlanması, şişelenmesi, paketlenmesi ve gönderilesinde emeği geçen tüm TÜBİTAK UME

çalışanlarına teşekkür ederiz.

8. KAYNAKLAR

1. ISO/IEC 17043: 2010, Conformity assessment - General Requirements for Proficiency Testing

2. ISO 13528: 2015, Statistical Methods for Use in Proficiency Testing by Interlaboratory Comparisons

3. ISO/IEC 17025: 2005, General Requirements for the Competence of Testing and Calibration Laboratories

4. Farrant, T., Practical Statistics for the Analytical Scientist, RSC, 1997

5. Lawn, R,E., Thompson, M. and Walker F, R., Proficiency Testing in Analytical Chemistry, RSC, 1997

6. Thompson, M., Ellison, S.R. and Wood, R., The International Harmonized Protocol for the Proficiency Testing of Analytical Chemistry Laboratories, Pure & Appl. Chem., Vol. 78, No. 1, p. 145-196, 2006

7. Boyer, K.W., Horwitz, W. and Albert, R., Analytical Chemistry, 57, 454-459, 1985

8. Suda Katyon Tayini Yeterlilik Testi Raporu , 1 Eylül 2016


14 / 21 Rev.00/16.12.2016

EK-1 ROBUST İSTATİSTİK

Robust istatistik ile veri setinde outlier yapmadan tüm verileri dikkate alarak değerlendirme

yapılır. Bu durumda ortalama değer olarak median kullanılır.

Robust Ortalama (median)

Konsensus değer tüm katılımcıların sonuçlarının robust ortalaması (median) alınarak

hesaplanabilir. Robust ortalama basit olarak median olarak tanımlanır.

Tüm sonuçlar (x1, x2, x3,…..xn) en küçükten en büyüğe doğru sıra dizilir. Sıraya dizilen

sonuçlarda sonuç sayısı tek ise en ortadaki değer, eğer sonuç sayısı çift ise ortadaki iki değerin

ortalaması alınarak hesaplanan değer median’dır.

Simetrik bir dağılımda median ve ortalama değer birbirinin aynıdır. Median çok farklı

değerlerden etkilenmez.

Örnek

Sonuç (g) 5,6 5,4 5,5 5,4 5,6 5,3 5,2

Küçükten büyüğe sıralanmış değerler

Sonuç (g) 5,2 5,3 5,4 5,4 5,5 5,6 5,6

Median = 5,4


15 / 21 Rev.00/16.12.2016

EK-2 HOMOJENLİK VE KARARLILIK TESTİ SONUÇLARI

Homojenlik Testi

Her katılımcının karşılaştırılabilir yeterlilik testi numunesi almasını sağlamak için homojenlik testi

yapılır. Homojenlik testi çalışması, yeterlilik testi için hazırlanan örneklerden rastgele en az 10

adet seçilerek ve her bir şişede iki paralel çalışma yapılarak gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada,

suda katyon derişimleri İyon Kromatografisi cihazı kullanılarak tayin edilmiştir. Elde edilen

sonuçlar aşağıda verilen denklemler kullanılarak istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.

Homojenlik testi sonuçları Tablo 7 - Tablo 9’da yer almaktadır.

Burada;

: örnek numarası (t = 1, 2,….,g)

: tekrar sayısı ( = 1, 2)

veya

Bu denklemlerde;

: örnek sonuçlarının ortalaması

: tekrar sonuçları arasındaki fark

: tüm sonuçların ortalaması

: örnek ortalamalarının standart sapması

: örnek içi standart sapma

: örnekler arası standart sapmayı göstermektedir.

İstatistiksel değerlendirme sonucunda elde edilen sonuçlar ile aşağıda verilen eşitlik

sağlandığında hazırlanan yeterlilik testi numunesi homojendir.

Bu eşitlikte; : yeterlilik testi değerlendirmesi için standart sapma

Bu çalışmada tüm parametreler için olduğu gözlenmiş olup şişeler arasında anlamlı

bir farkın olmadığı tespit edilmiştir.

Suda Katyon Tayini Yeterlilik Testi Raporu Yeterlilik Testi Raporu

16 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 7. Ca2+

ve K+ için homojenlik testi sonuçları

Suda Katyon Tayini Yeterlilik Testi Raporu Yeterlilik Testi Raporu

17 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 8. Mg2+

ve Na+ için homojenlik testi sonuçları


18 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 9. NH4+ için homojenlik testi sonuçları


19 / 21 Rev.00/16.12.2016

Kararlılık Testi

Yeterlilik testi numunesinin laboratuvarların sonuç gönderme süresince kararlılığını belirlemek

için kararlılık testi yapılır. Test, örnek hazırlandıktan sonra yeterlilik testi için verilen süreyi

kapsar. Bu amaçla, on şişeden rastgele seçilen beş şişeden iki paralel çalışma yapılarak

kararlılık testi yapılmıştır. Suda katyon derişimleri iyon kromatografisi cihazı kullanılarak tayin

edilmiştir. Analizler numunenin hazırlandığı günden itibaren yeterlilik testi çalışma süresini

kapsayacak şekilde kararlılık testi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıda verilen istatistiksel

yöntemler kullanılarak değerlendirilmiştir. Kararlılık çalışması sonuçları Tablo 10 - Tablo 12’da

verilmiştir.

Burada;

: kararlılık testi sonuçlarının ortalaması

: homojenlik testi analiz sonuçların ortalaması

: yeterlilik testi değerlendirmesi için standart sapma

İstatistiksel değerlendirme elde edilen sonuçlar ile yukarıda verilen eşitlik sağlandığında

hazırlanan yeterlilik testi numunesi katılımcı laboratuvarların sonuç gönderme süresince

kararlıdır.

Bu çalışmada tüm parametreler için olduğu gözlenmiş olup test örneğinin

yeterlilik testi süresince kararlı olduğu tespit edilmiştir.


20 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 10. Ca2+

ve K+ için kararlılık testi sonuçları

Tablo 11. Mg2+

ve Na+ için kararlılık testi sonuçları


21 / 21 Rev.00/16.12.2016

Tablo 12. NH4+ için kararlılık testi sonuçları

SUDA KATYON TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU

Documents

Transcript of SUDA KATYON TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU