Prevalentie en diagnostische aspecten van Aelurostrongylus ...
Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke...
Transcript of Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke...
![Page 1: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/1.jpg)
Anke Bonnewyn, PhD
Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut
Dienst Ouderenpsychiatrie
UPC KULeuven – campus Leuven
Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische
factoren en preventiemogelijkheden
![Page 2: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/2.jpg)
1. LEVENSVERWACHTING /
LEVENSTEVREDENHEID
2. SUICIDE
3. RISICOFACTOREN
4. PREVENTIE
![Page 3: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/3.jpg)
Evolutie van de levensverwachting
levensverwachting bij de geboorte per geslacht, 1885-2017
![Page 4: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/4.jpg)
Leeftijdspiramide België
1881 2004
![Page 5: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/5.jpg)
Hogere levensverwachting– In de 20e eeuw meer jaren toegevoegd aan de
levensverwachtingen dan in alle eeuwen
voordien
– Levensduur bijna verdubbeld
Veranderde bevolkingsstructuur– Dalende vruchtbaarheidscijfers
– bevolkingspiramide vervangen door een -rechthoek
![Page 6: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/6.jpg)
2017 – aantal 65+ per gemeente
www.statistiekvlaanderen.be
![Page 7: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/7.jpg)
2027 – aantal 65+ (vooruitzicht)
www.statistiekvlaanderen.be
![Page 8: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/8.jpg)
Geen keuze
Vaak negatief verlies - Van wie men was
- Van hoe het leven was
Onomkeerbaar
Beperkingen aan het leven
Ouder worden brengt veranderingen mee
die men ondergaat/overkomt (ziekten, verminderde mobiliteit,
overlijden,…)
op verschillende levensdomeinen (sociaal, lichamelijk,
cognitief,…)
![Page 9: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/9.jpg)
En toch…
![Page 10: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/10.jpg)
60-plussers gemiddeld meer
tevreden dan de andere leeftijdsgroepen
Gem
iddeld
alg
em
ene
levenste
vre
denheid
Nationaal Geluksonderzoek, 2018
![Page 11: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/11.jpg)
POSITIVITY
EFFECT
Door besef van eindigheid van het
leven
- Aandacht voor positieve aspecten
- Andere prioriteiten/doelen in het
leven
Hoger emotioneel welzijn
Carstensen, 2012
![Page 12: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/12.jpg)
1. LEVENSVERWACHTING / GELUK
2. SUICIDE
3. RISICOFACTOREN
4. PREVENTIE
![Page 13: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/13.jpg)
Leeftijdsspecifieke suicidecijfers Vlaanderen 2016
www.zorg-en-gezondheid.be
![Page 14: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/14.jpg)
Leeftijdsverdeling van suïcidepogers volgens geslacht,
2017
Vancayseele et al., 2018
![Page 15: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/15.jpg)
Suïcide : Suïcidepoging ↗ (1 : 6) Doodsintentie ligt hoger dan bij (jong)volwassenen
Agressievere methoden
Sociale isolatie
Fysieke fragiliteit
Deuter et al., 2016
Okolie et al., 2017
![Page 16: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/16.jpg)
1. LEVENSVERWACHTING / GELUK
2. SUICIDE
3. RISICOFACTOREN
4. PREVENTIE
![Page 17: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/17.jpg)
Conwell et al., 2011
Conwell, 2014
Risicofactoren
Psychiatrische
aandoeningen
depressie als belangrijkste factor
naast angst- en middelenstoornis
Lichamelijke
ziekten
Pijn, functionele
beperkingen
Stressvolle
gebeurtenissen insomnia
Cognitief
Functioneren
↘
Sociale
isolatie
Zich niet sociaal
verbonden voelen,
burdensomeness
![Page 18: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/18.jpg)
Betekenis-Constructies
Impact van het verlies
(op de identiteit, op het leven)
Adaptatie en
Acceptatie
![Page 19: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/19.jpg)
Betekenisconstructies en impact van het verlies
Lichamelijke
aandoeningen
Controleverlies
Afhankelijkheid
Verlies zelfwaardegevoel
Pijn
Functionele beperkingen
…
BETEKENIS
en
IMPACT
![Page 20: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/20.jpg)
Complexe relatie tussen risico- en protectieve
factoren
Gebrek aan
verbondenheid
Geen wederkerigheid
Anderen tot last zijn
Nergens meer bij horen
….
BETEKENIS
en
IMPACT
Sociale Steun ↘
PROTECTIEVE
FACTOR
CONNECTEDNESS
![Page 21: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/21.jpg)
CONNECTEDNESS als sleutelfactor
Ouderen met een doodswens
Maar die ook willen leven
(ambivalente groep)
Ouderen die willen leven
Ouderen met een doodswens
++++
----
+++
Bonnewyn et al., 2016
![Page 22: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/22.jpg)
Gevoel anderen tot last te zijn (burdensomeness)
Controlegevoel over het leven kwijt
Weinig verantwoordelijkheden
Weinig toekomstperspectief
Mentale en/of fysieke pijn
Cesuur in het leven, in de identiteit
Geen “connectedness”
Suicidaliteit = “ik wil ZÓ niet meer verder leven”
![Page 23: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/23.jpg)
Suïcidepoging
Suïcideplan
Suïcide-ideatie
Doodswens
Gevoel anderen tot last te zijn
Controlegevoel het leven kwijt
Weinig verantwoordelijkheden
Weinig toekomstperspectief
Mentale en/of fysieke pijn
Cesuur in het leven, in de identiteit
Geen “connectedness”
Niet suïcidaal
Veranderlijke risicofactoren: impact mogelijk in elk stadium
![Page 24: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/24.jpg)
DOODSINTENTIE ↑
Suïcidepoging
Suïcideplan
Suïcide-ideatie
Doodswens
Niet suïcidaal
Confrontatie met EINDIGHEID van
het leven in suïcidaal proces:
![Page 25: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/25.jpg)
Lage doodsangst
Insomnia (fysieke & mentale uitputting)
Angst (catastroferen)
Depressie (piekeren, generaliseren, rigiditeit,…)
Factoren voor faseverandering in suïcidaal proces
Suïcidepoging
Suïcideplan
Suïcide-ideatie
Doodswens
Niet suïcidaal
![Page 26: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/26.jpg)
1. LEVENSVERWACHTING / GELUK
2. SUICIDE
3. RISICOFACTOREN
4. PREVENTIE
![Page 27: Suïcide bij ouderen: prevalentie, psychologische factoren en … · 2019. 3. 25. · Anke Bonnewyn, PhD Klinisch Psycholoog - Psychotherapeut Dienst Ouderenpsychiatrie UPC KULeuven](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022071215/604652efe9744e46131484c5/html5/thumbnails/27.jpg)
Preventie op verschillende niveaus
Maatschappelijk
– Hoe verouderen in onze maatschappij?
• Perceptie?
• Stereotypering?
• Rollen?
– Zingeving
– Connectedness
Behandeling
- Suïcidaliteit op zich
- Onderliggende psychiatrische pathologie