Study of the Examination of Ashura Remembrance...

23
Arabic Language & Literature https:// journals.ut.ac.ir/ Vol. 16, No. 2, Summer 2020 Print ISSN: 1735-9767 Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-6187 DOI: 10.22059/jal-lq.2020.271895.869 Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s Poem Mojtaba Emranipour 1 *, Mehran Gholam Ali Zadeh 2 1. Assistant Professor, Department of Arabic, University of Tehran, College of Farabi, Qom, Iran 2. Ph.D. Candidate, Department of Arabic, University of Tehran, College of Farabi, Qom, Iran ( Received: December 19, 2018; Accepted: August 27, 2019) Abstract The personality of Imam Hossein (as) and the events of the eternal Day of Ashura are among the highly addressed topics in the Islamic literature. Many poets in Islamic countries have addressed this event with honesty and inner purity, and have composed marvelous poems. Ahmad ibn Shakil (578 605 AH) is one of the talented poets of Al-Andalus whose lifetime coincided with the Islamic dominance era. He is s Shi’a poet of Al-Andalus during The Almohad caliphate. He utilized Shi’a concepts such as the al-Tathir verse, Hadith Kisa (Tradition of the Cloak), Hadith Manzelat [Tradition of Dignity], and Ashura in his poems. Ibn Shakil has composed two odes about Ashura and elegy of Imam Hossein (as), in which he refers to and mourns for happenings before Imam Hossein’s martyrdom, such as the loyalty and bravery of Imam Hossein’s companions, closure of the Euphrates branch and Imam and his companions’ thirst, and his aloneness, as well as the events after his martyrdom, such as his holy head being mounted on a spear and captivity of his family. This article describes and analyzes the content of this Shi’a poet’s poems about Ashura. Keywords Imam Hossein (AS) , Ashura, Shia’s Poems, Ibn Shakil al-Andalusi. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــ* Corresponding Author, Email: [email protected]

Transcript of Study of the Examination of Ashura Remembrance...

Page 1: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

Arabic Language & Literature https:// journals.ut.ac.ir/

Vol. 16, No. 2, Summer 2020 Print ISSN: 1735-9767 Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-6187

DOI: 10.22059/jal-lq.2020.271895.869

Study of the Examination of Ashura

Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s Poem

Mojtaba Emranipour1*, Mehran Gholam Ali Zadeh2

1. Assistant Professor, Department of Arabic, University of Tehran, College of Farabi,

Qom, Iran

2. Ph.D. Candidate, Department of Arabic, University of Tehran, College of Farabi,

Qom, Iran

(Received: December 19, 2018; Accepted: August 27, 2019)

Abstract

The personality of Imam Hossein (as) and the events of the eternal Day of Ashura

are among the highly addressed topics in the Islamic literature. Many poets in

Islamic countries have addressed this event with honesty and inner purity, and

have composed marvelous poems. Ahmad ibn Shakil (578 – 605 AH) is one of

the talented poets of Al-Andalus whose lifetime coincided with the Islamic

dominance era. He is s Shi’a poet of Al-Andalus during The Almohad caliphate.

He utilized Shi’a concepts such as the al-Tathir verse, Hadith Kisa (Tradition of

the Cloak), Hadith Manzelat [Tradition of Dignity], and Ashura in his poems. Ibn

Shakil has composed two odes about Ashura and elegy of Imam Hossein (as), in

which he refers to and mourns for happenings before Imam Hossein’s martyrdom,

such as the loyalty and bravery of Imam Hossein’s companions, closure of the

Euphrates branch and Imam and his companions’ thirst, and his aloneness, as well

as the events after his martyrdom, such as his holy head being mounted on a spear

and captivity of his family. This article describes and analyzes the content of this

Shi’a poet’s poems about Ashura.

Keywords

Imam Hossein (AS), Ashura, Shia’s Poems, Ibn Shakil al-Andalusi.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* Corresponding Author, Email: [email protected]

Page 2: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عبشىزاء يف شعس ابي شكل األدلعدزاظت وقعت

مهران غالمعلي زاده، *پورمجتبى عمراني ، بخنٸڃ ٴي خڀٵدخيب، ،٤هخن، ٸڃ خڀځٱص خڀ٭زص وآيخهبد دڄ٭ص ؤعد ڄد٬.

بخنٸڃ، ، ٴي خڀٵدخيب، ٤هخندڄ٭ص ٸڃ خڀځٱص خڀ٭زص وآيخهبد ،٤دڀر خڀټعىخي.

(//؛ ظده خڀٹسىپ: //)ظده خعڂ:

املهخص

ش ڄـه خٮى٠ـى٬دض خڀـ ظىدوٯـد ټـؽ ڄـه خڀـ٭خء ب ىص خڄدڂ خ٬ـ زـه ٬ځـ وڄځممـص ٬دـىخء خ٭دڀـ

ٸهڃ وبوــهڃ. وټــدن خزــه ــٽٿ ) وخ ٴهــد ٸــدج خج٭ــص ڄ٭ــش ٬ــه ــ ـــ( ڄــه -خيذ خــڄ ٴإوــ

ــ ػ ؤــه ــ٭خء خڀــ٭ص خوڀــ ب ٬ــ خڀوڀــص خٮىل ص، ٴدــعىڂ ب ــ٭ي ؼمــدض ــ٭ص ټأــص خڀــع٥ه ولــ

ػ خٮڀــص ووٸ٭ــص ٬دــىخء، ټمــد ؤوــ ٸــظ ب وٸ٭ــص ٬دــىخء وؼــدء خڄــدڂ خ٬ــ وو٬ــ ب خڀٽــدء ولــ

٤دهتمــد زىٴــدء ؤــمدذ خ٬ــ وزــدڀعهڃ ڄــخ بب ڄىــ٫ خٮــدء ٬ىــهڃ وڄ٭دوــدهتڃ ب ڄىخـــص خڀ٭٥ــ، ټمــد ؤــد بب

ي خڀخـص بب ظـځ٣ زعهڃ ، وخعهديڃ ٴممٿ ئوهڃ ٬ځ خڀڄـدق وڄـدجر ؤځـهڃ ز٭ـ خعـهدي. وظـ٭ ـ

. -خڀ١ىء ٬ځ ڄ١دڄ ٸـدج خڀـد٬ ب ؼـىش ٬دـىخء وز٭ـ ٧دڀـدض ـ٭ي ڄـه ڄى٩ـد خٮىـهؿ خڀىـٵ خڀعمځځـ

٭ؽدن ڄه ظـ٫ خڀـد٬. وب٠ـدٴص ٬ځـ وـٵ لىمد و خڀٹظ وي زإهنمد ظعمخن ١ش خڀ٭٥ىٴص وخڀخٸص ظىس

.خڀٸٷ وڄ١دڄى خڀىص، ظ٩ه آخء خڀد٬ ب ټٵص خوعد خٮٵيخض وخڀعخټر وخڀعٹڂ وخڀعإو ب خزدض

حهاخ انزئيضكان

.، ٬دىخء، خڀ٭ خڀ٭، خزه ٽٿ خوڀ، خ٫مدڀدضخڄدڂ خ٬

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

Email: [email protected] خٮاوپ خڀٽدظر *

ځص خڀځٱص خڀ٭زص وآيخهبد

ڂ، ٳ ، خڀ٭يخڀىص

)ڄٹدڀص ٱٽمص( -ٵمص

Print ISSN: 1735-9767

Online ISSN: 2423-6187

https://jal-lq.ut.ac.ir/

Page 3: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

يمذيح

ٻ ؤن خڀ٭ خڀـ ىـي خڀـ٭خء زىٸ٭ـص خڀ٥ـٳ ٭ـ ــءخ دڄـد ڄـه ؤيذ خٮٹدوڄـص زـ

خڀ٭ىذ وخ ى خيذ خڀ ٭ زىش لٹٹص ٬ـه خ٫ـخپ زـ خ٬ـٷ وخڀسد٤ـٿ وٸـ ٸـٿ

وؤوسدـد خڀـ ظـاي بب عىـدوپ ڄـد ع٭ځـٷ زىه١ـص خڄـدڂ لـ »٬ه خ خڀـ٭ زإوـ

وخ٬ـىخيغ خٮع٭ځٹـص سص ڄه خڀى آيڂ بب ودب خڀٿ ٱمـ هديظ ٬ ظده خڀ

. و (-: )دـ، « هبي خڀىه١ص ڄه ڄٽص بب ټزء وڄه ټزء بب ڄىـص وڄٽـص

دوـص ٽوڄځممص ٬دـىخء ٮـر ؤو زـي ودـص زـٿ ٯـد ڄ ٤ع ىص خڄدڂ خ٬

وڄځــص. ٸــ ظسځــىض وٸ٭ــص خڀ٥ــٳ ب ؼىدــد خڀٹــدج ڄڄىٸــص ب ؤٵــدء خڀ٭ــدب ٬ىــ ؤ ڄــر

ـ بن .وخڀىى وخعڃ خڀ٭خء خڀٽسـد هبـي خڀىٸ٭ـص وؤوـوخ ؤـ٭دخ ٳځـىءش زـد٬ن وخ

ڃ ز٭ــ خڀــوپ ټــس ٨ــىي ٽــــ٭خء زــي خوــڀ ڄــدٵځىخ ٬ــه ــخ خٮى٠ــى٪ وب ٴعــش ل

ؤزىخڀ٭سد ؤ٨زه ٽٿ خڀ وخٮىله، ؤووخ ؤ٭دخ ب ؼدء خ٬ وؤمدز. وڄىهڃ

وخٸ٭ـص ٬دـىخء و ؼـدء خ٬ـ و ؤو ز٭ خڀٹدج ب خٮى٠ى٬دض خڀىـص وخڀـ٭ص ٬دڄـص

زـىش ودـص. ــعهٲ ـخ خڀسمـػ زعٹــىب ـخ خڀـد٬ خڀــ٭ ويخـص ڄ١ـدڄ ــ٭ي

خٮځٵىٴص ب ٤دهتد ٸ١ص ٬دىخء. وخ٬دـص خڀـ ؤـظىـد ٬ځـ خـص وـي خظـدن هبـي خڀ

ؽ ڄه ٭خء خڀ٭ص ب يٴعـ خڀىـدن ـسدذ ټخڀىص خڀ٭ىخڄٿ خٮع٭يش خڀ ٤ىض

ڄــد وخ٬ٵــد٦ ٬ځــ ټــي ــاء خڀــ٭خء ظ٭عــ ڄــاوڀص ټــسش ٬ځــ ٬ــدظٷ خڀســدلؽ. وســؤ

خڀسمــػ زع٧ــص ڄځىــص ٯــخ خڀــد٬ خڀــ٭ ب وــ ڄ١ــدڄ ــ٭ي وز٭ــ خڀـــى

ـش خڀـ ٹـر ڄل٩عــهد ـ ؤن خڀٱدـص ڄـه ــي ټڄهد ب ــ٭ي. خڀخڀسـص خڀـ خـعى

خڀخص ڀط ي خڀىٸدج٫ خڀعإٻص و٣ځځهد؛ ن وٸ٭ص خڀ٥ـٳ ڀـط هىڀـص ٬ىـ خڀىـد

وٸ خعمط خڀٽعر خڀعإٻص هبد زدڀعٵٿ ٴ وٵ ي خڀىٸدج٫ ظٵخ ظإٻد زـٿ وسىـهد

و ز٭ ؤدڀس خڀسص.ب ٭ خزه ٽٿ خوڀ و

:اخپ خڀسمػ

وؤودي و٬ـخوش ؤ٬خجـ ب ټٳ ٪ط ىش ڄځممص ٬دىخء وفدد خڄدڂ خ٬

٭ خزه ٽٿ خوڀ؟

Page 4: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

:ٴ٠ص خڀسمػ

لىمد و ٸـدج خڀـد٬ لـىپ ڄځممـص ٬دـىخء وـي زـإن خ٠ـدٴص ٬ځـ ؤوـدٴ خڀٸٹـص

ــص خوعـــد خٮٵـــيخض وخڀعخټـــر وخڀعٹـــب وڄ١ـــدڄى خڀـــىص زـــض آخء خڀ ـــد٬ ب ټٵـ

وخڀعإو وخدڀر خڀسص ب خزدض.

:ؤخٲ خڀسمػ

ظٹب خزه ٽٿ خوڀ ټد٬ ٭

يخص ٬دىخء وخڀ٥ٳ ب يىخن خڀد٬

يخص ټٵص ڃ خڀد٬ ڀىش ؤود وؤ٬خء ؤٿ خڀسط.

:وځٵص خڀسمػ

وــ٭ خڀ٥ــٳ ب خڀخــدض ٥مــىض لــىپ خڄــدڂ خ٬ــ و ڀسمــىغىــدٺ خڀ٭ــ ڄــه خ

خيذ خڀ٭يب. وب ز٭ـ خٮٹـدض، ب ٬ـ ـ٭ ٬دـىخء ب آؼـد ز٭ـ خڀـ٭خء وخيزـدء

ل ٬ځمىدب ظعڃ خڀخـص ب خڀـ٭ وڀٽه ٬ځ .ؤڄؽدپ ٳ ٠ وٳ ڄظ١ وڃ

ؤن ٽـىن ـسر ـخ ٬ـڂ خڀٽـٳ ٬ــه خڀ٥ٵـ زـه ـٽٿ خوڀـ لـ ىڄىـد ـخ وټٽـه

وـعمٽه ؤن وـ زـس٭ خٮٹـدض خڀـ .ىص خڀد٬ و٬ڂ خڀىىپ بب ٸش ڄه ٸـدجي

ظ١ڃ ڄى٠ى٬دض ٸسص ٮى٠ى٪ خڀسمػ ڄىهد:

»خڀٳ( زدظدذ خوـ ،، ـع ٬مـخب «ـد ـ٭ ي خـ٭د خزـه ـٽٿ خوڀـ

.، خڀ٭ي ىد، ٭ص ځص

دڀ٭ٹدجـ خڀـ٭ص ڀٽىـ ب ـ ټٸدڂ خڀسدلػ ز٭ ويخص ب ٭ خڀـد٬ خوڀـ

ؤ٭دي ڀىٸ٭ص خڀ٥ٳ.

وڀــ، ټــب ٠ــسدذ ڄ٥ــ، ځــص خڀ٭مــ، خڀــىص: ذ( خڀٹآوــص ب ــ٭ خزــه ــٽٿ خ

خڀ٭ي: خجملځ:

خ٬ع خ خڀسمػ زدڀٹآوص ب وعدؾ خزه ٽٿ خؤڀىڀ خڀ٭.

ظـــدٻ ؾ( " و خـــځىذ ڄ١ــدڄ زــ ــد خيذ ي ـــ٭ ــ٭ لـــ ،"خوــڀ

آىــ ي خــڂ ظــده: ځــص خ٪٭ځــ، ٠ــد ٱمــ ڄــدب، لــد٥،

خڀ٭ي - خڀز٫ ،

Page 5: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

ٸــدڂ خڀســـدلؽىن زخــص ظـــده خوـــڀ وخڀــ٭ص ب ظځـــٻ خڀسٹ٭ـــص وٸــڄىخ ز٭ـــ ـــ٭خء

ــص ظــڃ خڀــ٭ص ويــىخ ب ــ٥ى خزــه ــٽٿ ټــد٬ ــ٭ وڀٽــه ــي خڀــ٥ى خڀٹځځ

ٵمص خزدض. دڄځص ٬ځټزعهد ىش ٭ خڀد٬

خـٿ خڀسـط، زـ٫ ب خڀعخغ خوڀ"، ٠د دي ٬سد، ځص ي( "ؼىش خڀـم

خوپ ټـ ، خڀ٭ي خڀدز٫. ټ خٮاڀٳ ظده خڀ٭ص ب خوڀ وب ٸڃ ٸ ــخ

حد ٬ه د٬ود.ټز٭ ٭خء خڀ٭ص خوڀ و

ص، خـڄ خڀــم١دش آٴـدٶ ،ب ؤيذ خوڀ"، لـ خڄدڂ خڀـم ( "

خٮٹــدپ، ؤــد خڀٽدظــر بب خڀــ٭خء خڀــ٭ص وز٭ــ ــ٭خء . ب ــخ، خڀ٭ــي ــٵ

خڀ٭ص خوڀ يون خزه ٽٿ.

. ، ، خ، خٮىدٿ، خڀ٭ـي و( "ڄإدش خڀـم ب خيذ خوڀ" ٬سخڀڂ

ب ــخ خٮٹــدپ، ظىــدوپ خٮاڀــٳ ؤو خڀعــده خڀــ٭ ب خوــڀ، ب ي وخٸ٭ــص ٬دــىخء ب

٭ ٭خء ؤوڀ يون ؤن ع٥ٶ بب خزه ٽٿ.

، خڀـعدء خوـ، ټهـدن ي٬ـىب، ڄخزـىخڀٵعك ،"خوڀ ي ظ٫ ( "ظده

ڀسدلــػ ب ــخ خڀسمــػ آخء ٲعځٵــص لــىپ خڀــ٭ خڀــ٭ ب خوــڀ يون . ــ خٸــڃ

د٬ ڄه ٭خجهڃ.ټ

ذزمجح اتن شكيم األنذنضي

اٴ خوڀـ ڄـه ـ ٽٿ زٵـعك خڀـ خڀ ـا ؤزى خڀ٭سد ؤ٨ زه ؤيب خ٬ٽڃ ٭ زـه ٬ځـ زـه

د ــىص ٩ــن وــعمحصه، ؤــٿ "ــ" ټــدن ڄىڀــي ــىص ٦ــدنه وــس٭ و٩ــمدجص، وظــىب ڄ٭اعاس٥ــ

٭ـدن ـسدز وبزـدن ٴعىظـ وب ٹـدو خڀـدز٭ص وخڀ٭ـه ا ؤوـ خزـه ـٽٿ ٬ـه .وټدوط وٴدظـ ب

ڄىص زځي، ٴ خڀ٭زص ټمد ي ٬ځڃ خڀٽڂ و٪ـ٫ خ٬ـػ ڄـه ؤيب خ٬ـ زـه ٸـىن

ــځم )ض )ض ٭ځــ ــ ـــ( ٴ ـــ( ټمــد ــمر خڀٹد٠ــ ؤزــدلٵ ٬مــ زــه ٬ســ خهلل خڀ

٤دجٵــص ڄــه ؤ٬ــڂ خڀٹ١ــدش وخةــؼ ظٽىوــط ؼٹدٴــص خڀــ٬ص وخ٬ؽــص وخڀځٱىــص لــ ؤوــ وب

ٸ١دء ز٭ خڀٽى ٬ځ لخؼص ىص ب دپ خڀٹ١ـدء وټـدن ٹـىپ خڀـ٭، وټـدن ـ٭ي ڄـوود ب

ـ( ٸدپ ب "٣ٵص خڀٹديڂ": وڀ يىخن ٭ وٸٵط ٬ځ. يىخن ن خزه خزد )ض زـد، )خزـه خ

(: ؛ خڀټځ، : ؛ خڀٵ، : ؛ خٮٹ، : ؛ خزه خزد، /: ؾ

Page 6: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ــ ــدش ٸــدش" ــ٭ خزــه ٿ ڄــه ؤلــ ٬ــ ڄــخ ٽ٧٭ــط خڀسدلؽــص "لڄ٭ــىن عــدذ ټب

"زـ . ٺعـى خڀٽعـدذ ٬ځـ ؤـ٭دي ب خٮـق "ؤزىخڀ٭سد ؤ٨ زه ٽٿ خوڀ د٬ ـ

وخڀىٳ و٭ي خڀىب. بن وٳ خڀ٥س٭ص ڄه خخ وخٮـخض خڀجـص ب ـ٭ وخڀؼدء

مد ٳ خڀد٬ خ٬مدڂ وخڀعٵدلص. ټخوڀ ٴٻځى يىخن د٬ود ڄه خ خڀٱ

خڀىٹ٥ص خ٫ش زدڀټ ب ؤ٭دي ٬ٹدجي خڀ٭ص خڀ ظپ ٬ځ بټدو خ٭دڀ ب

. وب يىخو ؤز٫ ٸدج خض ځص زع٭ و:٨ٿ لٽىڄص خٮىله

زعد ڄه خڀسم خڀس٣؛ ٣عى . خ٬دجص ب ؼدء خڄدڂ خ٬

زعد ڄه خڀسم خڀٽدڄٿ؛ ٣عى . خڀٵدجص ب ؼدء خڄدڂ خ٬

ؤزدض ڄه خڀسم خڀس٣؛ . خڀسدجص ب ظٵ١ٿ ؤٿ خڀسط وظ٥هڃ ٣عى

زعد ڄه خڀسم خڀ٥ىٿ. ڄص ب ظٵ١ٿ ؤٿ خڀسط وظ٥هڃ ٣عى . خڀ

ـ زدڀټ ؤن وٹىپ بن خڀٹـدج خڀـ ٹـىڂ ـخ خڀسمـػ زخـعهد، ؤوـض ب خڀسمـ

خڀسىن زإن ڀٽٿ ون ود وزىسص خڀسم خڀسـ٣ وخڀٽدڄـٿ ي خڀس٣ وخڀٽدڄٿ و

وخڀس٣. وعځىٸد خڀىخٴ وخڀٽدڄٿ. ودپ خڀد٬ ٴإ٬د يـص ب ڀٻ خڀ٥ىٿ»... ٹدپ

. ٴدـــعىڂ خزـــه ـــٽٿ خڀســـ٣ ( :)خڀٹ٤ـــدـى، « ب خڀٽدڄـــٿ ؤٴـــك ڄىـــ ب ـــي

دڄٿ ب دظ خڀٹظ ٮڀعهمد وٸهتمد ب زـدن خٮ١ـدڄ خڀ٭دڀـص وؤوـدٴ خ٫ځـص ٽوخڀ

هفى ؤ٬خجهڃ. وزدن ش ٸدوظ وخوـدي لىمد ٿ خڀسط

: خٮدي ي .

ڀځمٹ خڀد ؤد -

خڀعفدب. خڀىٵى ووص خڀ٭و ٣ٵص -

خزد زه خڀٹديڂ ٣ٵص -

ظــټي ب( خڀــ٭ وق ب خ٫ــذ ؤيب خزــه ٬ــه وٹــ )خڀٹــ٤ ــٿ زــه وخ٫مــدپ خ٬ــه -

.وخٮخـ٫ خٮدي ب خةٹٹص

٭ زه خٮه خدض -

خڀسىو خمدٶ يب خيخذ وڄىعىر خڀٽعدذ ټ -

خڀعف ڀىن خزه. خڀما واواق خڀ٭ وق ڄه خڀم ٮك -

٭ زه خٮٱذ لځ ب خٮٱذ -

. خٮٹع١ر -

.ڀځمٹ خڀ٥ر وٵك -

.خڀٵ ڀق. زدڀىٴدض خڀىخب -

Page 7: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

يهحح عاشىراء يف شعز اتن شكيم األنذنضي ٬دب ٬ي ٵ ڄه خڀ٭خء وخيزدء وٸ٭ص ٬دىخء ڄه ڄـه خعـهدي خڄـدڂ خ٬ـ

ىڄىد خ. زةڄٽدوىد ؤن وـد ؤڄؽځـص ٧ځـص ظىسـ٫ ڄـه ٸځـىذ خڀـ٭خء ب ټعـدذ وؤمدز بب

ٽعـر وخٮٹـدض خڀـ خض ـځص زـدڀ٥ٳ ب )ؤيذ خڀ٥ٳ( ڀ ـىخي وڄ٫ ڀٻ ب ي خڀ

د بب خزه ٽٿ وٸدجي خڀ٥ٵص. ټمد ؤود دڀٵد ب مى٬ص ؤ٭دي زٹـط ٸـظدن

: ٸش لدجص وٸش ٴدجص. ب خ خڀٹـڃ ڄـه خڀسمـػ وٹـىڂ ب ؼدء خڄدڂ خ٬

زخص دظ خڀٹظ.

يمذيح انمصيذذني

بن خڀـــد٬ ٹـــڂ ؤزدظـــد ټمٹڄـــص خڀٹـــش ٸســـٿ خڀـــوىپ ب ـــځر خٮى٠ـــى٪ ٭ـــ لديؼـــص

ـــ . ٣عـــى ڄٹڄـــص خڀٹـــظ وٹ٥ـــع ـــدڄع: خوب ٬دـــىخء وخڄـــدڂ خ٬ـــ

. وخڄدڂ ٬ځ وخڄدڂ خ٬ه و٥دذ خڀٶ؛ وخڀؽدوص ڄق خڀى

خطاب انربق

خڀٹظ. وعم ڄه خڀٶ زـسر ـ٬ع ڀـٿ بب بن خڀد٬ ٻد٤ر خڀٶ ب زخص

خٮمـوق. ـي خڀٹ١ـص ڀـط ــش خٮموق وخ پ ٬ځ لر وىٶ خڀد٬ ڀځىىپ بب

خهتد ب خڀ٭ خڀ٭يب ٴىد٤ر خزه ؤيب خ٬ـ خڀـٶ ب ڄٹڄـص ٸـظ خڀ٭ىـص ب

: ڄق خڄدڂ ٬ځ

ـــ ــٷ خڀــ ــط ڀځـــــٶ خڀـــــ اـــ ــ ٸځـــ ـٸـــ

ــــــد زاــــــٶ بن ـحــــــطا خڀٱــــــ ٴٹــــــٿ ڀــــــ

ٴٽــــــــــــإن وـــــــــــــفد ىــــــــــــدٺا فــــــــــــ٪

ــىي٪ ــٻ ڄـــــ ــه زإ٠ـــــ ــڃ ڄـــــ ــاخٺا ظا٭ځـــــ ؤظـــــ

(: )خزه ؤيب خ٬،

ټمد زؤ ؤزى٥دڂ ٸظ ب ڄق له زه ور ٥٠دذ خڀٶ:

ــــــــد زاــــــــٶ ٤ـــــــــدڀ٫ ڄاــــــــ زـــــــــدزاٶ

ــ ــٷواخلـــــــــ خڀاـــــــــمدذا ڀـــــــ لـــــــــخء خوـــــــ

()ؤزى٥دڂ، ظد:

وؤ١ــد ٻد٤ــر خڀسمعــ خڀــٶ ب ٸــش ڄــق هبــد لــه زــه ٲځــ و١ٹدوــص خڀــٶ

وخٮموق ٭ ڄه خٮٹڄص بب خٮى٠ى٪ خڀج:

Page 8: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ــٻ ــ٢ ب خ٬عجـــــــــ ــٶ ؤٴـــــــــ ــد زاـــــــــ ـــــــــ

ـؤو ټـــــــــــــــــــٳ خڀ٩ځمـــــــــــــــــــدء زدڀـــــــــــــــــــ

ــه ڄاىــــــــــ ــطا ټدڀــــــــــمااه زـــــــ ــد ؤوـــــــ ڄـــــــ

زفـــــــــــــــىيٺ واخهنمدجـــــــــــــــٻؤو ـــــــــــــــر

ــٻ ــه خٴجــــــــ ـــم١ء ڄــــــــ ــىى خڀــــــــ ـــــــــ

ــٻ ــٻا واخوعىخجــــــــــــــ ــځا ب خٸعخزــــــــــــــ ـــــــــــــــ

()خڀسمع، ظد:

وټڀٻ خڀىىز:

ــد اٸـــــــ ــاضا خٺ خزا ــٶ ؤ ٬ـــــــ ــد زـــــــ ـــــــ

ــ ــخ خڀــ ـــمن ب خڀــ ــمٿ خڀــ ــطا اــ و٧٭ــ

ــاخ وظإڀٹــــــــــــد ــ ظڀــــــــــ ــطا ٴــــــــــ وؤ٤ځــــــــــ

ؤڀٵـــــــــــطا اـــــــــــماٿ ٧هـــــــــــد ڄعٵٸـــــــــــد

(: )خڀىىز،

خٮٽـص ـــ ٻد٤ر بزه ـٽٿ خڀـٶ ب ٸـظ خڀٵدجـص وخٴـٷ خڀـٶ ب خڄٽىـص خٮٹـص

وسٽ: ټ ٿ بب ٸ خڀى ــ وخٮىص

ٸــــــد زاــــــا ڄاــــــواش واخڀاــــــٵد ــــــد زاــــــٶ زا

ــدڀڃ ڄاٽــــــــصه وا ــ خڀـــــــــمافؿا بب ڄا٭ــــــ خــــــ

ــا ــه اڄـــــ ـــماص ڄـــــ ــٻا يـــــ ــٿ ٬مدڄاـــــ ڂنلامـــــ

خټماـــــٿ ـٵـــــىب ڄـــــه اـــــىخب ــــــمهد وا

ــه ـــما٥ڃ ڀإ٨اــــ ـــمفىن بب خڀــــ ــا خڀــــ زاــــ

اٴدظــــــــــــــ زمــــــــــــــ زفاماظــــــــــــــ بب ٬ا

خڀـــــــــمافا خلاــــــــڃ ظاإڀٹــــــــطخڀـــــــــمف واوا

ڄاٹـــــــــــدڂ بزـــــــــــخڃا اـــــــــــ٬ى ازـــــــــــ وا

ــ وا ــك ټىاــــــ ــعد ظاماــــــ خڀساــــــــط و خــــــ

خي لامدڄاــــــــــصب ــــــــــد ڀــــــــــطا ؤوــــــــــ ب

زــــــدټ زــــــٹد خڀـــــــماؿ يىــــــد ٸــــــ ٬اٵــــــد

ٴځٹـــــــــــ ظاـــــــــــاټعاهڃ لاـــــــــــدي وٸٵـــــــــــد

خو١اـــــــــك زادـــــــــد خڀٹځـــــــــىذا خڀـٵـــــــــدوا

ــٵد ــد ؤن اىـــــــــ ــك زعزهـــــــــ ــ ؤـــــــــ بوـــــــــ

ظااـــــــــٴدؤؼـــــــــ اټـــــــــد ڄىـــــــــ خڀؽـــــــــي وا

ــ وا ــ٭ ڀځىاســــــــ ــٻا ڄاــــــــ ــدودــــــــ ڄاىٸٵــــــــ

ــإىب ــىخي ٴـــــــ ــٵد ؤوـــــــ ـــهي ؤن ظٽاـــــــ خڀـــــــ

ٸـــــــ ؤؼـــــــاض ٸـــــــاڄدي ب ـــــــڃ خڀـــــــٵد

ظا٭ا٥ٵــــــــــــــدوٶ خڀـــــــــــــــمامدڂ ٬ــــــــــــــدشب وا

ـــم٥ٵ ــ خڀـــ ــي واؤزٽـــ ــٿ ـــ ؤيا٪ خٯـــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

بن خڄٽىـــص خٮٹـــص خڀـــ ظٹـــ٫ ب خ٫ـــش خڀ٭زـــص ڄهمـــص ڀځٱدـــص ٬ىـــ خٮـــځم لـــػ

ــ ــدڀى وؤــٿ زع . ڄــه خٮمٽــه ؤن و٭عــ ؤــځىذ خڀــد٬ ټإــځىذ خڀــ٭خء ظــټڃ ز

خڀٹخڄ ب خيذ خڀ٭يب خڀه ټدوىخ سـؤون ٸـدجڃ زـټ ؤ٤ـپ يـد خ٬سـر ويڄىـهد

وــي خٮٹــڄدض خڀــ ظ٭ــٲ خ٬ســر ټزدٮٹــڄدض خڀ٥ځځــص، خض ٸمــص دڄــص هنــد ظــټ زــ

دء. ټـدن ـخ خـځىذ خڀسـدب ٽـ خڀٹش ٤دٸـص ٬د٤ٵـص ڄځحـص زـدڀعىـ٫ وخڀس ٥ولس وي

دج٭د ز ٭خء خڀ٭ذ ودص ٬ى ٭خء خ٫دځص.

Page 9: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

دض وټــه ةوــي ٵــى خڀــٵد وخٮــوش وخڀڄــڂ وخڀ٭ٴــ بن خزــه ــٽٿ ــ ڄــه خڀــٶ ؤن

ـ خ٥٬ڃ ودج خڄدټه خٮٹص ب ڄٽص ټ ٽمٿ ٬ىو زعزع ك ٸځسـ وـخ خڀـٵ ـى و

ــٵ ولــ خ٫ــم ن خڀــد٬ ــعم ب خڀســط خوــ ؤن ٽــىن ٨دڄــص و٥ــ ٵــى

خ٫ڃ. بن خڀٵٿ ز خٮٹڄص وخٮى٠ـى٪ خـځ ب عسپ ٵي ڄه خڀوق خبخ٬ڂ ټ

وؼدج. ٹش ٭ر ـخ ن خڀد٬ ٹىڂ يون ظإب ١ق خڀى ي خڀ

و٥د خڀد٬ ب ٸظ خ٬دجص ي خ٭٥ىش ٴىد٤ر خڀٶ وـ ب ٤ـٷ ڄٽـص ټـ

٥ىٲ زسط خهلل:

ــٱٿن ــٻا ب ـــ ــ ٬اىـــ ــٶ بوـــ ــد خڀساـــ ــد ؤهـــ ـــ

ــد ــى ب واٵدوٵهـــــ ــر لاـــــ ــ خڀىافدجـــــ ظاىـــــ

ــيخ ــ ب ـاــــــ ــٳا زدڀاــــــ ء زاځٹ٭اــــــــصواټــــــ

وااــــىٲا ؤـاــــڃ واٵــــ اــــا ظځــــٻا بب

يون خڀـــــــــــماخ ٴــــــــــدٲه زاىاىــــــــــد ٴــــــــــك

ــك ــدءم واظا٥ځــــــــــــــ ــإظاځهه ب٬ــــــــــــــ اــــــــــــــ

ؤٸـــــــي ڄاخظ٭اهـــــــد خڀٹـــــــىڂ واخڀـــــــك

زاـــــــــطه ؤ٤ـــــــــدٲا زـــــــــ ب ٴځٽـــــــــ وـــــــــىق

(-: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ٯــي خڀٹــش ڄٹڄــص ټٹــدج خڀٹــڄدء؛ ٴدڀــد٬ ټــدن ټــر ٬ځــ ڄټســ وعفــ ٵــى

خڀسخء وز٭ ڄ٭دودش خڀ٥ٷ ٿ بب ٳول. ٴإو زط خڀعىځ ب ي خڀٹش زىم٣

ڄـر خوخجـٿ ب ڀـٻ »... خڀٹڄدء. ٹىپ خزه ٤سد٤سد لىپ خڀعىځ ڀي خڀ٭خء خوخجـٿ:

وٳ خڀٵدب وٸ٥٭هد ز خڀىىٶ، ولٽدص ڄد ٬دوىخ ب ؤـٵدڃ: بوـد وخل، وى ٸىڀهڃ ٬ى

مىد ڀٻ بب ٴن ٭ىىن خڀـمموق .(: )خزه ٤سد٤سد خڀ٭ځى، « ظافا

ڀځىڀىؾ ب خڀٱ خځ ٸدج: « ؤـڃ»ټمد ؤن خڀد٬ خعىڂ ب ي خڀٹش ڀٵ٧

. خڀى بو ٭دب ڄ٭دودش خڀٵ ب خڀمدي ڀځىىپ بب

: وخڄدڂ خ٬ه وخڄدڂ ٬ځ خڀى

وخڄــدڂ ٬ځــ ٸـ خوــع خزــه ــٽٿ ٬ـش ؤزــدض ڄــه ڄٹڄــص خڀٹـظ زؼــدء خڀــى

ــه ــدڂ لـ ــسص خب وخڄـ ــى٪ وـ ــخ خٮى٠ـ ــ بن ـ ــدڂ خ٬ـ ــدء خڄـ ــص ؼـ وٸ١ـ

ٸځځص ڄه خڀٹش. ٭ع ڄى٠ى٪ ٴ٬ وټؽٿ ؤزدض ــ خڀ ظ٭ع خٮى٠ى٪ ؤځــ ٬دىخء

ز٭ــ خٮٹڄــص وإوــ وخڄــدڂ ٬ځــ ٸــدڂ خڀــد٬ زةوــدي ؤزــدض ب ؼــدء خڀــى

ز ؤڄص وخزه ڄځفڃ زهديش و خڀى خ٬ٷ: ٬ځ

Page 10: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ــصه ــاٴ ز٥ساـــــــ ــ ڀځـــــــ ــ زاٽـــــــ ــد ٬اـــــــ ـــــــ

ــد زماــــــــــش اؽــــــــــذ ؤواــــــــــىاه وامــــــــ

ــ ــ خڀــــــــــــمځفام ٴةوـــــــــ ــځط امـــــــــ ـــــــــ

مدظاص زدڀىاــــــــــــــ ؤڄاــــــــــــــص ؤاض خڀاـــــــــــــ

وايض ؤڄاــــــــــص ڀــــــــــى ــــــــــدذ زاــــــــــٵهد

ؤ اـــــــــٵدټڃ ڄـــــــــه اـــــــــىڂ زاـــــــــن ٸعځـــــــــ

ــد وا ــ ظاٱاځٵـــــــــ ـــــــــ ــاڂ خڀىا ــٶن زـــــــــ ڀماٵـــــــــ

آواـــــــــــــ زـــــــــــــدڀ٭خٶ ظاىاځٵـــــــــــــدؼـــــــــــــدون وا

ــدڂ ٬اځـــــــ اـــــــٵد ــص زدڄـــــ ظاـــــــاٺا خڄدڄاـــــ

ـــــــــ وا ــٿ خڀىا اـــــــــٵ اـــــــــد ٸعـــــــ

اٽٵــــــٻا ـامــــــخ ــــــد ؤڄاــــــص ڀــــــى ټٵـــــــ

ــ ــه واٵـــ ــڀٻا ڄاـــ ــد زـــ ــهدياش ڄـــ ــٻا خڀاـــ ظځـــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ٹـ »بن خةٹٹص وـدڄ٭ص ؤ٭د خزه ٽٿ ـدءض زق لىپ خٮ٪ خوپ ڀځسط خڀؽـدب:

ولـػ ظـټ خٮـ٪ خڀؽـدب « خڀـمه ٠ خهلل ٬ى ڄدض ب خڀـمىص ىص ظ٫ وؤز٭ ڀځهفش

ــ بب خڀـــم ټــڂ خهلل وـهــ ٸعــٿ ــىڂ خڀـــفم٭ص ــىڂ ٬دــىخء ــىص »ڀــىٵ خڀســط خڀــ

(: )خزه ٽٿ، « زدڀ٥ٳ ڄه د٤ث خڀٵخض ١ى٫٠ ٬ ټزبلي وع

ـ زدعمدڂ ؤن وٹىپ ب وٿ خڀد٬ ب ڄق خڄـدڂ خ٬ـه وخڄـدڂ خ٬ـ

خڀـ يٴـه خڀ يٴه ب خٮىص وخڄدڂ ٬ځ ز٭، زٿ خٮخي ڄه ؤوىه ى خڀى

ــىڂ خڀســ ب خڀســط ڄځفــ خزــهب خڀىفــٳ وـــٿ ــخ ؤ١ــد ــ بب ڃ ب خڀســط خڀؽدڀــط و

وخڄـدڂ ٬ځـ خڀدي. ٴع ـي خزـدض بـدش ٧ځـص بب خوـدء زـ خڀـى

وڄد ٴهمط خةٹٹص دص خڀد٬ ڄه خ خڀسط ٴهمد ممد.

زـسر ڄظسعـ زدض وي زإن خڀد٬ ؤو ٹ ـدش خڀـى لىمد ٷ٭ه خڀى٩ ب خ

. ڄدڂ خ٬ه وخ٬ وز٭ٸد ٹ دش خ ڄدڂ ٬ځ خوب وز٭ي دش خ

ـس٥ خڀـى وز٭ ي خزدض، خڀد٬ بب خڄدڂ خ٬ه وخڄدڂ خ٬

همد و٭ع خ خڀسط ڄو ڀځوىپ ب ٸ١ص ټز وڄدجر ؤٿ خڀسط:وسٽ ٬ځ

ــد خزٽــــــ ٬اځــــــ خڀوا ــــــس٥ زا٭ــــــا ؤزهمــــ

لســــــــــد ڀفاــــــــــمد خڀــــــــــالڃا خؤٴــــــــــد

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ڀٹـا ــدءټڃا اـىپب ڄـها ؤواٵـٽڃا »ٹعس خڀد٬ ب خ خڀسط آع ڄه خڀٹـآن خڀٽـب:

»و ()خڀعىزص/ «الڃ زدڀمااڄىا ائٲ ٬ا ٬اځا ڄد ٬اىعڃا لا ٬اځاٽڃا إڀٽڃا ٬اځـا د ؤـا ٸٿ ڀـ

ــ ــ خڀٹازا ــىايش ٴ ــد خڀما ــخ بڀ ټــ ــ بب ؤن و خڀٹــىب ــڃ ــس٥د خڀــى ()خڀــىي/« ؤـا

وؤويٸد. وخڀسٽدء ٯمد وزهمد بلي ٬جڃ ڄـىيهتڃ وڄـىيش ــٸد، ـى خڀـ

خڀٹآن زإو زدٮاڄى ئوٲ لڃ. ٬ٴ

Page 11: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

ڀدظـ بن خڀد٬ ب ٸظ خ٬دجص ز٭ ټ خٮٹڄص ر بب ڄىـص خڀـى

ب بب ټز:

ــ ــض زــــ ــى ٨ٵــــ ــ ڀــــ ــذا امــــ ٸــــــ زاؽــــ

ــ ــه زـــ ــ٫ ا١ـــ ــ ياڄـــ ــدن ب ـاٵىـــ ــه ټـــ ڄاـــ

ــ ــٹعڃ ٬اځـــــــــ ــ ـــــــــ ــ ڀٹـــــــــ آپ خڀىاســـــــــ

زفســـــــــدپ خڀ٥ـــــــــٳ ڄا٥ـــــــــوقواڄاٹـــــــــ

ــىق ــط ڄامىـــــ ــٿ خڀساـــــ ــ ڀإـــــ ــةن ياڄ٭ـــــ ٴـــــ

ــسىق ــىٶ واڄاــــــ ـــماىدد ٴماٱســــــ ــإا خڀــــــ ټــــــ

(: ؛ خڀسىو، -: )خزه ٽٿ،

وــوٿ ب خٮى٠ــى٪ ب ــي خڀٹــش ب ڄــ٪ ٵــٿ خڀــد٬ ٬ــه ٸــ خڀــى

وؼدجـ وب زخـص خڄـ ـ خ٬ خڀج و٠ خڀىهدج ى خڀىىپ بب خڄدڂ

بب ولــش خڄــدڂ وزعــ لىمــد ــعىڂ ټځمــص )خٮ٥ــوق( ټمــد وــي ب خٮ٭ــدـڃ لــىپ ــي

ٴدڀـد٬ ـ بب اقا( ‌ڄـديش ٢ : )خزـه ڄى٩ـى، خڀٽځمص ٹـدپ: ٤لـ ـدوسـد: ؤٸځـ وظټـ

ولش خڄدڂ ب وخٸ٭ص ٬دىخء ووـعمٽه ؤن وٹـىپ ظـ ـي خڀٽځمـص بب و٥سـص خڄـدڂ ـفدي

ؤود خزه خٮٹعىپ ٨ځمد ، ؤود خزه خجملـو خڀـؤ »ب خڀدڂ ز٭ وخٸ٭ص ٬دىخء لىمد ٸدپ:

٭مدڄــص ڄــه خڀٹٵــد، ؤوــد خزــه خڀ٭٥ــدن لــ ٸ١ــ، ؤوــد خزــه ٤ــك ټــز، ؤوــد خزــه ڄــځىذ خڀ

وب خڀسـط خڀؽـدب .(/ ؾ :)ځـ، « وخڀيخء، ؤود خزه ڄه زٽط ٬ځ ڄجٽص خڀـمدء

خڀـڄى٪ ـٿ خڀسـط. ڄـه خٮمٽـه ؤن ٽـىن ـخ خڀسـط عىڂ خعٵهدڄد بوٽدد ټـ ٻـع

٧ځص ٤ص و٬ځ خ خد، ف خڀد٬ وٵ ڄىٵيخ ب ؼدء ؤٿ خڀسط وڀٽـه ـخ

ن خڀسٽدء ٬ځـ ڄـدجر وڄىدٸـر ؤـٿ خڀسـط ٹعـ ٬ځـ ـى ؛ ٽىن ممد خڀؤ

وڄٽدن وڄدن ود وب خڀسط خڀؽدڀػ ټ ڄىدٸر ؤٿ خڀسط ڄ٫ خعىخڂ ؤځىذ خڀىخء.

ظـپ ٬ځـ ټؽـش بن خڀد٬ ٻعد ټځمص )ٹعڃ( ز ڄه )ٹعڃ( زىش ڄيش ل

ــط. وـــ زدڀــټ ؤن وٹــىپ ىــدٺ ٴــٶ زــ ــي خڀٹــش وخڀٹــش ڄــدجر ؤــٿ خڀس

خڀدزٹص بن ب ي خڀٹش عټ خڀد٬ ب آن ڄأ ؤٿ خڀسط ب ټز ز٭ ټ خڀى

زىش ڄىٵيش. وخڄدڂ خ٬ه ووي ؤؼخ ڄه ؼدء خڄدڂ ٬ځ

ن ٬ځمـدء خڀسـص ٭عٹـون وؤ١د ٻعد خڀد٬ ټځمص )ٹ( زىش هىڀـص )ـٹعڃ( وب

وـخ (/ؾ :)خڀـدڄخج، .زإن بلـي خٮـخض ڀځٵ٭ـٿ خجملهـىپ ـ يڀعـ ٬ځـ خڀ٭مىڄـص

ظــإي ٤ځــٿ لــدهتڃ زــسر خڄــى خٮىعځٵــص وڄــه ـدوــر خڀٵ٭ــٿ ىــد ــپ زــإن ؤــٿ خڀســط

ڄعإٮـد ڄـه ـىخوـر خٮىعځٵـص خىد خڀٽؽش ټمد ىڂ ٬دـىخء ؤـسك خڄـدڂ وؤـٿ زعـ

Page 12: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ټدڀٹعٿ وخڀٱدش وخدش وؤ١د دټىخ ب ـي خڀىخٸ٭ـص خڀمـص خ٬ـخء خڀٽـؽش خڀـ ٣ـ

٬يڃ وټٿ ـخ ٭ـ ظځـٻ خڀ٭مىڄـص خڀـ ـپ ٬ځهـد ـخ خڀٵ٭ـٿ خجملهـىپ. وب خڀىهدـص ــ

ځمــص )ــٹعڃ( زــىش ڄــيش زدڀــټ ؤن وٹــىپ بن ظ١ــدڄه خٮٵــيخض خڀــ ؤوعدــد خڀــد٬ ټٽ

ــسىق( ـپ ٬ځــ ټؽــش و٩٬مــص ټـــوڄٵـيخض ؤوــي )٬اځ، خڀـــماىدد: زـىش خ٫مــ٫، ٴماٱســىٶ ، ڄا

ؤؼىدء لدهتڃ خڀ٥سص. خٮدجر خڀ وخـههد ؤٿ خڀسط

وؤ١د وعمٽه ؤن و٭ع ٯخ خڀٵ٭ٿ خجملهىپ يض ؤوـي ڄىـهد ٬ـڂ ټـ ؤـٿ خڀسـط ڄـ٫

د ٬ځ ـىر وظ ڀدو ٬ه ټڃ. ؤ٬خجهڃ ـىس

:ؤلخغ ىڂ ٬دىخء

وٸ٭ـص خڀ٥ـٳ زىـدء و بن خڀٱ خڀج ٯدظ خڀٹظ عممى لىپ خڄـدڂ خ٬ـ

.خ٬ٹدجٷ خڀعإٻـص ٬ديؼـص ٬دـىخء و ٬ځ خ، ٴم٭٩ڃ ؤزدض ي خڀٹش ظع٭ځٷ زدڀىؼدجٷ

ـهديش خڄـدڂ ټ٭٥ـ خڄـدڂ وؤــمدز ـ خڀـد٬ بب ز٭ـ خ٬ـىخيغ خڀـ لـؼط ٸسـٿ

و٬ڂ وش خڄدڂ وؤٿ خڀسط وخٶ خڀٵـخض وؤ١ـد ـ بب خ٬ـىخيغ خڀـ لـؼط ز٭ـ

هديش خڄدڂ ټ ؤٿ خڀسط وبدوص ڀڀٻ خڄدڂا خڀه و٠ذ خڀ٭د ٬ځـ ؤـىدو

ؤو ٵ ځځ وؤلدوـد ـعم ه ب ىىق ڀٵخٸ وهفى وڂ ز خڄص ڀ٭ځ هء ٸځس خ٬

". ٹر ي٬ىش خڄدڂ ل ٸدپ: "ٿ ڄه ود ىبٽظىخـي ب ٬دىخء ڀ

ــٿ ــد ز ــعٽځڃ ٬ــه ؤلــخغ ٬دــىخء ظإٻ وـــ زدڀــټ ؤن وٹــىپ ــ٭ خڀــد٬ ؤن

٠ خڀج ظټ ظځٻ خٮدجر خڀ ڄ١ط ٬ځ خڄدڂ وخڀىىخق ٬ځ.

:زص خڄدڂ

خڀد٬ بب ٸى خڀىد ب وش خڄدڂ ووهنڃ بدي و٭عٹ زإن خ خڀ٭مٿ خڀٹسـك ؤد

١ خڄدڂ ن خز٥دپ ڀص دڃ ووخ خڄدڂ ولدزىخ ؤ٬خج:

ــ ــ زــــ ــد ؤ٠اــــ ــمد ڄــــ ــد دــــ ــد ٴدــــ ــــ

لاعـــــ ؼـــــىي خڀٵـــــد خڀــــــمافدؾ اعسا٭ـــــ

ــىڂ ب ــٿ خڀٹـــــــ ــىخظاؽدٸـــــــ ــديخڃ ولـــــــ وـــــــ

ڄــــه دــــڃ خڀـــــىا ٴــــدنب ـامــــدـك

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

٬ځـ خڀ٭٩مـص ب خ خڀسط ـعىڂ خڀـد٬ ټځمـع وٽـظ )ٴدـد دوـد ( ټـ ظـ

ــدٺ ڄ٭ــ و ــڀٻ خڄــدڂ ى ــدڂ ڀ ــص ڄٹ ــ خڀ٭٩مــص ٴ٭ ــهد ٬ځ ؼــدوى ــع٭مدپ خڀىٽــش ــى يڀع

Page 13: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

وؤ١ــد ــعىڂ لــٲ خڀىــخء )ــد( ټــ اټــ ــي خڀٴ٭ــص ( :)خڀعٵعــدخب، .٭ــصوخڀٴ

وخڀ٭٩مص ڀڀع ٬ځ خڀ٭٩مص ټدڀىٽش.

وعمٽه ؤن وٹىپ عىڂ خڀد٬ ټځمص )ظؽدٸٿ( ټ ـ بب ٸىڀـ ـسمدو ظ٭ـدب لىمـد

أرضييتم ييا أيي هيا الايذين آمنيوا ميا لكيم إذا قييل لكيم ﴿ٹىپ انفيروا فيي سيبيل اللايو احاياقيلتم إليى اورنييا فيي اآخيرة إالا قلييل نييا مين اآخيرة فميا متيال الحيياة اليد ب ـي خـص (/)خڀعىزـص ﴾بالحياة الد

خٮسدټــص ــىزه خهلل ظ٭ــدب خڀٹــىڂ خڀــه ٹىڄــىخ زد٫هــدي ب ــسٿ خهلل وخڄــدڂ لــ

ؤ١د ټځمد ي٬د خڀٹىڂ بب خ٫هدي ب سٿ خهلل ٴ١ـىخ و٬ـىخ خڀـ٨ه. ٴفـ زدڀـټ ؤن و

وٹــىپ بن خڀــسٿ خڀــ هــ خڄــدڂ بڀــ خڀىــد ــى خ٬ــٷ وٵــ وخڀــخ٢ خٮــعٹڃ خڀــ

ه سمدو وظ٭دب ٬سديي وٹىپ: خواٵوخ ٴ اسٿ خڀځ.

وب خزدض خظص اخو خڀد٬ خڀىد ڀٹىڃ ب وش خڄدڂ ووسـڃ ٤ـٷ خ٬ـٷ

وخ٫ىص وٹىپ:

٠اـــــځط لځـــــىڂ ؤوـــــدن ټـــــٳا ڀـــــڃ اـــــيوخ

ؤڂ خڀـــــــما زهــــــڃ ٬اــــــود ٴځــــــڃ اځفــــــىخ

ــدق وا ــدا خڀٽٵــــ ــوق وــــ ذ ڄاٹــــ ـــما ــ خڀــــ اوــــ

ــىق ــىا ڄاٵعـــــ ــد واـــــ ـــفاىدن ٬ادوـــــ ــدذا خڀـــــ زـــــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ڄـــه وـــپ ظ١ـــدٴ خڀٽځمـــدض ب خڀســـع خڀـــدزٹ وـــعىعؿ زـــإن خڀـــد٬ ـــټ خٮڄـــك

خٹدزص وخڀٵد٦ خڀ ظىل هبي خٹدزدض ڀس دڃ وټ ٬خجهڃ خٮڄك خڀـځسص

وخڀٵد٦ خڀ ظـىل هبـي خڀـځسدض. وهبـي خڀ١ـٵش، ـى خڀـد٬ خٹدزـدض وخڀـځسدض

بن خڀماـا زــدذ ڄــه »خٮىد٤ــر. وخڀسـط خڀؽــدب ــ بب خ٬ـػ خڀىســى زځىلـص ٴىــص ؤڄـدڂ

.(/: )خڀسمخب، « ؤزىخذ خڀفاىص ڄاه ٬ديخي لاڂا خڀځ ٬اځ كا خڀفاىص

وىزه ٸ ب خڀٹش خڀؽدوص ڀ٠دجهڃ زٹعٿ خڄدڂ وؤمدز:

ؤن ظٹعـــــــــٿ دـــــــــڃ ا٠ـــــــــاط ٸـــــــــا

ٴ٭اځــــــــ ٸــــــــان زا٭ــــــــا دــــــــڃ خڀ٭اٵــــــــد

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ٿ "زـ ڄـه "ظٹعـٿ "بن خڀد٬ ـدء زٽځمـص ب خڀـ٥ و ڀسـدن ټؽـش خڀٹعځـ ڄـه دـڃ "ظٹعـا

خڀؽدب ب بځىذ بودج ټ ٸ زإن ٸعٿ ز دڃ ٭ ٸعٿ ٸسځـص ٸـ زإټمځـهد ن

ؤله وؤٴ١ٿ ٸ ڃ زىىدڃ وىخڃ ڄه خڀٵاٶ ظؽمه زؽمه ز خٯدڃ.

Page 14: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

:فد٬ص ؤمدذ خڄدڂ

ٸځـ ڄـه خڀ٭ـىن ڀڄـدڂ، ڀٽـه ٬ـيخ ـ وخ ټـ ڃ ؤن ټؽ ڄه خڀىـد ب ـدلص خٮ٭ټـص ب

ــهڃ وبڄــدڄهڃ وــٳ خڀــد٬ ــاء خڀٵــدن ب ــٴد٪ ٬ــه يى ؤــمدز ڀٹــىخ لــعٵهڃ ب خڀ

خ٬دجص ٽخ:

لاعـــــ ؼـــــىي خڀٵـــــد خڀــــــمافدؾ اعسا٭ـــــ

ڀـــڃ اعٹـــىخ خڀ١اـــذا زدټعـــدٲ ب ـــ٬ىخ

ظاىـــــي خڀىــــــىي واف٭ـــــد واـــــا ڄـــــٸصب

ـامــــدـكڄــــه دــــڃ خڀـــــىا ٴــــدنب

زاـــــــٿ خڀىافـــــــ٫ ٬اځـــــــ خڀځســـــــدض ڄاى١ـــــــىق

ــدزك ــد ڄاــــــ ــ خٯفــــــ ــد ب يـــــــ ټإوهــــــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

بن خٮش خٮځممص ب ي خزدض خڀخڀـص ٬ځـ ـفد٬ص ؤـمدذ خڄـدڂ خ٬ـ

ــيخض ټـــ)خڀٵد، ـمــدـك، خڀٵــدن، خڀ١ــذ، ــص ز٭ــ خٮٵ ــ٬ىخ، ٴــ٫، يـــ ويڀ

وڄــه ڄ٩ــد خڀعىخٴــٷ خڀــىب خٮعفځــ زــ خ٬ــوٲ خزــدض خٮځممــص. وقخٯفــدء( ٥ؽــٿ

خٮىعدش ب خزدض خٮټىش، ڄد ٵ ڄه خڀش وخ٭ىوص زدوعد خٮٵـيخض وخ٬ـوٲ

ه ؤٸـــىي خٮــيش وخڀؽٹځـــص ټـــ)، ، ٪، ؾ( ڀســـدن ـــش خٮــسص وٸـــىش خ٬ـــذ، وــ ڄـــ

د ظځٵ٩ـد ظجـڃ وق خ٬ـذ خٮموــص زـد٬ن خٮـ٥ ٬ځـ ـ٭ي و ـء »خىخض وؤ

ــد٪ ــهد، و ــٻ ؤن خظٵ ــد ٭ــ ڄــه يڀع ــد ــىظد ٬دڀ ــص، ىـــ ب ټځمــص يو خــىخض خڀٹى

.(: )٬ٽدص، « خڀىض خڀځٵ٧ يڀص وظإټخ

ب خڀٹـىخب وـپ ـخ "خ٬ـدء "ٷ خڀىب ىخعىخڂ لـٲ وڄه خٮديٷ خوي ڀځعىخٴ

: )٬سـد، خ٬ٲ ٬ځ خڀسـىق وخ٬ـن وخڀعمـ وڄـد ـد٬ي ب بٺـدء خڀعمـ خڀ٭مـٷ.

ٴدڀــد٬ زىخــ٥ص خــعىخڂ ــي خڀعٹىــص خڀــىظص خڀــ ظٵــ وٵــهد ٬ــ خــعىخڂ (

. وش ؤٮ ود خڄدڂ خ٬ خو خ٬وٲ وخٮٵيخض، ظ وق خ٬ن

٢ خدش بب بوعد ټځمص )خڀخ٪( ويڀعهد ب خٮ٭ وخٮ١ـمىن زـ ڄـه خڀٽځمـدض

ــص ٽــخوــي خڀــ ڄــه خٮم .ه ظ٭ــى ٬ىــهد. ٴدڀــخ٪ ــى ظىــدٸ خخيخض خڀى٤ىــص وخڀٹىڄ

عىدٸ١دض ز ؤخٲ خڀوپ وى ودظؿ ڄه خوعٴدض وخڀ (/ؾ :)مى٬ص ڄه خٮاڀٵ،

وخڀــخ٪ عىــ ٴٹــ٣ ــٽٿ خٮىخـهــص خٮــځمص، وبٷــد ظع٭ــي ؤــٽدڀ وڄ٩ــدي، ټــإن ٽــىن

وخڀخ٪ ظع٭ي ودجځ، ټإن »، ( :)ز، دد ، ؤو خٸعديد ، ؤو ي٬دجد ، ؤو ظٹىد

٭ي ؤسدز، ټإن ظٽىن دـص ظٽىن لدخ ، ؤو هتخ ، ؤو ٣دڀٵد ، ؤو ١٣د ؤو ٠ٱ٥د وظع

Page 15: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

ؤو خٸعــديص ؤو بـــعخظفص ؤو خـعمد٬ـــص، وـــى ڄلځـــص ظــسٷ خ٬ـــذ، ٬ځـــ ڀـــٻ ى٥ـــى

ــد خڀــخ٪ ؤټؽــ لــىپ (: ، ٧ــدپ)« خڀــخ٪ و١ــدپ ڄــظس٣ زــدڀٹڃ، وزى٩ــدض خڀٹــىش . ؤڄ

. (ظد: )٬ٽ، ٸ١دد ٱيش، وى ؤٸٿ لش ڄه خڀخ٪، وؤٸٿ وىڀص ب خوعٴدض

ڀؤـ ټـدوىخ ڄـىخٴٹ بعىڂ خڀد٬ ي خڀٽځمص ټ ق زإن ؤود خڄدڂ خ٬

وٴٽي وڄس ب خڄى خٮىعځٵص ڄـه خڀٹ١ـدد خڀىـص وخـعمد٬ـص وخٸعـديص وخڀ٭ـٽص

ــد٬ي زٽــٿ ټــدوىخ ڄعمــدڀٵ وــديه ٬ځــو وخڀــخ٢ خڀــ ــ٬ى بڀــ زٽــٿ بټــدن وــخٸص

فد٬ص ل هندص خڄ. خڀ

:ڄى٫ خڀٵخض

ـه ) ، ڄىـ٫ ٬مـ زـه ـ٭ خٮـدء ڄـه خڄـدڂ ٸسٿ ؼؼص ؤدڂ ڄه خعهدي خڄدڂ خ٬ـ

ى خزه ٽٿ ي خ٬دڀص ب ٴدجع: (: ڄٵ،

يا يا خڀ٭اساــــــــــــــــمص ټــــــــــــــــڃ ٯــــــــــــــــد

ڀـــــــــــى ؤن اــــــــــــٹخ ب ڄاٽـــــــــــدن ؤڄاــــــــــــصه

ــد ــد ؤو ؤن ڀؽــــــــــ ــ ڄاٽدواهــــــــــ ــىڂا واــــــــــ اــــــــــ

ؤو ؤن ـــــذا ٸ٥ـــــد ـــــخش اـــــٽد خڀاـــــي

ــٵد ــط ؤن ظىاــــــ ــهڃ ٬اځــــــ ــصه ٴــــــ ــه ٴعٽــــــ ڄــــــ

ــد ـــما وااٴاٴـــــ ــ خڀـــــ ــدڂا ٬اځـــــ ــد ڀمـــــ ڀممـــــ

ــ واؤڀ٥ٵــــــــــــد ــد ڀماهــــــــــــا ڀځماــــــــــ ؼــــــــــ

ــعاىځٵد ــد خــــــــ ــؿ ڀــــــــــىيي ڄــــــــ وخٴــــــــــدي ڄاــــــــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

٭عٹ خڀد٬ زإن خ٬ىخودض ؤټؽ وٴـدء ڄـه زـ ؤڄـص ب ـوٿ ب خٮ٭ټـص وـعم ظىخــي

ب ټز لـ ـٹ خڀٹعځـ ١ـدء ٬ىـ. ب٠ـدٴص خب خـعىخڂ خڀـى٭ص خٮسدڀٱـص ١ـ٫ خڀـد٬

:"٭ ڄهمد زعڃ ڄدء ٬ذ ٴدټوب"٬ى ز ڄه خڀٵخض ظټدخ بدڃ، ڄځسد وخج

ــ ڄاىا٭ـــــ ــخڄ٭ ــطا ڄاـــــ ــه ڀـــــ ــدء خڀىـــــ ىي ڄـــــ

ــټخ ــدڀپ ظاـــــــــ ــاٶ زـــــــــ ــ ڀإـــــــــ بوـــــــــ

ڄ٭ــــــ بخ ڀاــــــٹ خڀټــــــدذا و خــــــعاٵ

ــٵد ڀهــــــــــــڃ وا ــدڀىا٭ڃ ظاإــــــــــ ؤٸځــــــــــــٷ زــــــــــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

ى خڀد٬ ب خ خڀسط وش لو ٬ځ خڀٽدؼص خڀـ لځـط زدڄـدڂ وؤـمدز وـ

ټخ ( خڀ ٭ع ټىدص ب ولن خڀد٬. خ خ٬ن ب ٥ )بو ڀإاٶ زدڀپ ظا

ز٭ــ خعــهدي خڄــدڂ ؤڄــ خزــه ــدي ؤن ٴ٭ــىخ ؤ خڄــدڂ ٬ځــ خڀ٭ــد و٥ىٴــىخ زؤــ

ـ خزـه ـٽٿ ٯـخ (: ؛ زـه ٤ـدوو، : )ه ڄٵ، ب خڀٽىٴص خڀٳ

و٭عي ؤٸسك خ٬مدپ:

Page 16: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ــڃ ــد ټځهــ ــ خڀىــ ــه واــ ــاؤ خزــ ــدٴىخ زــ ٤ــ

ــوق ــاؤ واخڀــــ ــڃا خڀــــ ــىخٲ واو٭ــــ ــحا خڀ٥ــــ زــــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

وي ب خٮخ٪ خوپ ؤځىذ ټىدص خڀٵص ٬ه خٮىىٲ بن خڀس ٭عٹون زـإن ؤلـ

بن خڀـد٬ (- :)خڀعٵعـدخب، ؤخ خ خـځىذ، يڀعـ ٬ځـ خٯسـص وخــپ

عىڂ ب خٮخ٪ خوپ ڄه خڀعټر )زاؤ خزه وا خڀىد( ټ بب ور خدي

ه ټدوىخ ؤله خڀىد ٴسهخ خڀعټر زه ـټص ؤ٬خج ؤټؽ ٴإټؽ. خڀ

وب خڀٹش خڀٵدجص ز٣ خڀد٬ خڀ٭ٸص ز خ خٮى٠ى٪ وخلخغ خڀعإٻص ټمذ

خڀٵ ولػ خڀؽٹځ:

ــــد ڀــــطا ــــ٭ ټــــٳا ټــــدن ٬اځــــ خڀ٭اــــد

ــ ـــم ٴٹسځــــــــــ ــىخ اؤا خڀــــــــــ ٴ٭ــــــــــ بن ا

ــد اؤ خڀــــــــ ــىي ټـــــــٳا خو٥ٵـــــ ما واوـــــ

اٴ٭ــــــىخ ڀــــــىخخ ڄــــــه ؤزــــــ خڀـــــــمماٵد

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

بن خڀــد٬ ٸــ خوــ ڀٴــ٫ ؤ خ٬ــ ٬ځــ خڀ٭ــد وڀٽىــ ٴــىخ ٴــ ــي خڀــص

خڀـٳ و٬مج ي خ٫خجڃ خڀس٭ص وخڀعمؽـٿ زـإڀؤ ڄ٭عٹخ زإو ڀ ـمد ٬ځ

ـسىهڃ هنڃ ٴ٭ىخ خڀٹآن ٬ځ خڀڄك ٸټد وىٴد ڄه خڄـدڂ ٬ځـ و و٭عد ٬ڄص ٠٭ٵهڃ

ــ ؤن ــس زــ خڀٹــآن وخڄــدڂ خ٬ــ ــ ــد٤ٷ . ټإو ٴسىخــ٥ص ٴــه و ټٹــآن و

د بب لػ خڀؽٹځ و٬ڂ خوٵٽدٺ خڀٹآن وؤٿ خڀسط ب خڀٽىخغ. ؤخڀعځمك،

:خدوص ٬ځ خڀؤ خٮٴى٪

ڄه خلخغ خٮش ز٭ ٬دىخء دڀ خزه دي ب خڀٽىٴص و ب خڀدڂ وټٿ وخل

وخڄـدڂ ڄىهمد ٸـ ؤ٠ـدٲ ٬ځـ ٱـه ؤـٿ خڀسـط وڄ٭دوـدهتڃ ٬ځـ ـڃ ؤن و٥ـر ىـر

خڀسځٱــص ظــاي بب خٴع١ــدق وخــىيخي خڀــ. ؤلــ ڄــه ؤــ٭ر خٮ٭دوــدش خڀــ ــفدي

ڄ١ط ٬ځ ؤٿ خڀسط ز٭ خعهدي خڄدڂ، بدوص ؤا خڄـدڂ وـى ٠ـذ زدڀ٭ـد

و ظعٽځڃ بڀـد خ٬ـٷ. )ـ زـه ٤ـدوو، ٬ځ ٵع وؤىدو. خڀٵص خڀ ٸسځهد خڀى

او ٸ وسىخ خ خڀ٭مـٿ خڀٹسـك بب خزـه ـدي )ـه ڄٵـ، ( بن ز٭ ڄه خٮ:

(. و١د ټٸد خظٽسد خ خڀ٭مٿ خڀٹسك ټ ٽىن ڄٸد ٫ـوق وؤلٹـدي خڀسـ :

وخ٬ى و د٬ود بب خ خڀ٭مٿ خڀٹسك ڄه ٸساٿ خڀ:

ــصب ــر ؼىـــــــ ــا٪ زدڀٹ١ـــــــ ــٳا ظٹـــــــ ؤڂ ټـــــــ

ــــــــــــٵد ټدواــــــــــــط ڄاځــــــــــــخ ڀځىاســــــــــــ واڄا

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

Page 17: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

خعىڂ خڀد٬ خڀٵ٭ٿ خجملهىپ ب خ خڀسط وټ خڀ٭ځمدء ز٭ـ خـخ ٯـخ خـځىذ

؛ -: )خڀعٵعـدخب، ب خڀٽعر خڀىمىص وخڀسـص ڄىـهد: ٬ـڂ ظ٭ځـٷ ـ زـټ خڀٵد٬ـٿ

ب ــخ خڀســط ؤ١ــد ب ــټ خڀــد٬ خڀٵد٬ــٿ ٯــخ خڀٱــ ن خڀٱــ (: خڀٱــ،

خځ ڀي خڀد٬ ى ټ ٩٬مص ـي خڀٵدـ٭ـص وڄـه خٮمٽـه ؤن وـټ ٠ـد آوـ وـى ٬ـڂ

ټ خڀٵد٬ٿ ظهد ڀځدو ڄه ټي وؤ١د ٬ڂ ټ خڃ خڄدڂ، ـىر خڃ وخڀ.

:فدء ز ؤڄص

ىن خٯفـدء ٽـ ىڄؿ خٯفى ڄ٫ خڀؼدء ب خڀٹدج خڀ ظ٭ ٬ـه ٸ١ـص ٬دـىخء، ٴ ٬ديش ڄد

ٸسك خڀىد وخڀؼدء له خڀىد. ټإن خڀٵه خڀس٭ خڀـ ـ٥ ٬ځـ ـي خڀٹـدج ـى

خـــع٥خي. وڀـــط ٸـــدج خزـــه ـــٽٿ ودڀـــص ڄـــه ـــخ خڀٵـــه خڀســـ. يٴ٭ـــط خلـــخغ

فـدء ؤ٬ـخء ؤـٿ خڀسـط، ٠ـمه ؼـدجهڃ. ڀ٭ـه خڀـد٬ زـ خڀعإٻص خٮټىش خڀـد٬ ٵـى

ػ ـٳ ـ ب ٸـظ خڀٵدجـص ول ؤڄص وخزه ڄځفڃ ز٭ ؤن بب هديش خڄدڂ ٬ځـ

خڀى٭ص:و ي خ٬مدپ خڀٹسمص

ــ ــ خڀــــــــــــمځفام ٴةوـــــــــ ــځط امـــــــــ ـــــــــ

ؤاض خڀاـــــــــــــمدظاص زدڀىاــــــــــــــ ؤڄاــــــــــــــص

ــــــــــدذ زاــــــــــٵهدوايض ؤڄاــــــــــص ڀــــــــــى

ؤ اـــــــــٵدټڃ ڄـــــــــه اـــــــــىڂ زاـــــــــن ٸعځـــــــــ

ــدڂ ٬اځـــــــ اـــــــٵد ــص زدڄـــــ ظاـــــــاٺا خڄدڄاـــــ

ــ وا ـــــــ ــد ٸعـــــــــٿ خڀىا اـــــــــٵد اـــــــ

ــد ــص ڀـــــــى ټٵـــــ ــد ؤڄاـــــ اٽٵـــــــٻا ـامـــــــخ ـــــ

ــه واٵـــــد ــد زـــــڀٻا ڄاـــ ــٻا خڀاـــــهدياش ڄـــ ظځـــ

(: ؛ خڀسىو، : )خزه ٽٿ،

:ځ٭ه ٸ ڀ٭ڂ ڄد٬ش خڄدڂ وٵهد ش خڀٹ ب

ؤن ظٹعـــــــــٿ دـــــــــڃ ا٠ـــــــــاط ٸـــــــــا

ٴ٭اځــــــــ ٸــــــــان زا٭ــــــــا دــــــــڃ خڀ٭اٵــــــــد

ب ي خڀٹش خڀعٵط فدء خڀد٬ ٵى ٸسځص ٬س خڀم وز خڄص خڀه ٹـ

هبفدجـ خڀـ٪ لـ ر خڀد٬ ي خڀٹسدجٿٽخڀځدن ؤن ٳ ـخجمهڃ ٷ ؤٿ خڀسط. ى

ٵهڃ زد٬ىخودض زٿ ڃ ؤ٠ٿ:

يا يا خڀ٭اساــــــــــــــمص ټــــــــــــــڃ ڀهــــــــــــــد

ڀـــــــــــى ؤن اـــــــــــٹخ ب ڄاٽـــــــــــدن ؤڄاـــــــــــصه

ــ ڄاٽدواهـــــــــــد ــىڂا واـــــــــ ــد اـــــــــ ؤو ؤن ڀؽـــــــــ

ــد ــــخش اــــٽد خڀاــــي ؤو ؤن ــــذا ٸ٥ــ

ڄـــــــه ٴعٽـــــــصه ٴـــــــهڃ ٬اځـــــــط ؤن ظىاـــــــٵد

خڀـــــــما وااٴاٴــــــدڀممــــــد ڀمــــــدڂا ٬اځــــــ

اؼـــــــــــد ڀماهـــــــــــا ڀځماـــــــــــ واؤڀ٥ٵـــــــــــد

وخٴــــــــدي ڄاــــــــؿ ڀــــــــىيي ڄــــــــد خــــــــعاىځٵد

(: ؛ خڀسىو، : خزه ٽٿ، )

Page 18: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

خ خٯفــدء ب خڀٹــش خ٬دجــص لــػ ؤ٤ځــٷ ٬ىــدن خٯفــدء ٵــى ؤيب ــٵدن ٽــــعم

و٬دجځع و٬سخهلل زه دي:

زـــــد واؤـــــاظؤڄـــــد خزـــــه لاـــــذن ٴـــــا٪ لا

٤ــــدٴىخ زــــاؤ خزــــه واــــ خڀىــــد ټځهــــڃ

واڀـــــــــط ؤزـــــــــ٣ ٸـــــــــى ب يا٬ـــــــــهڃ

ــوق ــا ڄامــ ــىا خن خڀ٭ــ ــٻا خڀـــــفىڂ ڀــ ظځــ

ــوق ــاؤ واخڀـــ ــڃا خڀـــ ــىخٲ واو٭ـــ ــحا خڀ٥ـــ زـــ

ټـــــــــــٿ خڀـــــــــــا٬ا ڄاځ٭ـــــــــــىنب واڄاٹســـــــــــىق

(: ىو، ؛ خڀس-: خزه ٽٿ، )

خڀٵٶ ز فدء خڀد٬ ب ي خڀٹش ڄ٫ خڀٹـش خڀـدزٹص ـى خڀـخلص وخڀى٠ـىق

وـ ب ـي خزـدض ــټ خڀـد٬ خـڃ خ٬ــخء خڀځـويه ـٿ خڀســط ټـ ٵ١ـمهڃ. ٬ــي

خزـدض خڀــ ظ١ـڃ خٯفــدء ب ـي خڀٹــش، ـى ؤٸــٿ ڄـه خڀٹــش خڀـدزٹص. ب خڀٹــش

ص ىزه خڀد٬ خڀٹسځص ټځهد ڀ٭ـخوهتڃ ـٿ خڀسـط وڀٽـه ب ـي خزـدض، ب٠ـدٴص ٬ځـ خڀدزٹ

خٮاخوش وخڀ٭عدذ، فڃ ٬ځ ؤىٯڃ وٵ١مهڃ ٬ځ خڀڃ ڄـه ؤوـ ـ ؤن ځـىغ ڀـدو

وؤڀٵد٨ــ زد٪ــدءڃ، ٴةوــ ىــ٫ و٥دزــ وــ بب ٴ١ــمص ڄىــهڃ ٴمــر. وــي ب ــخ

ــپ ٬ځــ ،)خزــه خ٬ــذ( و)خزــه خ٭ــ( وــخ خڀعٹدزــٿ ب خٮ٭ــ خڀســط خڀعٹدزــٿ زــ ټځمــ

ظٹدزٿ ى ل زه ٬ځ وؤيب ٵدن.

حة آل تيد اننيب . ـس و٩هـ بزـه ـٽٿ ب ٸـدجي لـىپ ىس٫ ٭ خڀ٥ٳ ڄه لـر ؤـٿ زـط خڀـى

ٻـعڃ ٸ١ص ٬دىخء، لس ٿ خڀسط ٴٵـ ٸـظ خڀٵدجـص عمـغ ٬ـه ـخ خ٬ـر لـػ

ٸظ هبخ خ٬ر:

ــ ــاخي بوـــــــ ــه ٴـــــــ ــؽد ٬اـــــــ ــد لاـــــــ بهـــــــ

ــټڃ ٴٽــــــــإو ــط زــــــ ــد ب ٤زــــــ ڄــــــ

ــد ــ ٴةوهـــــ ــ خڀىاســـــ ــش ٬اځـــــ ــڃ خڀاـــــ ؤٸـــــ

اـــــــــځ خڀـــــــــ ٬ځـــــــــ خڀـــــــــى وآڀـــــــــ

ــسهڃ ــد اذ بوــــــــ ٸــــــــ ؤوــــــــط زمــــــ ــــــ

ټـــــــــــا خڀاــــــــــــىپ وآڀــــــــــــ ٴعااــــــــــــىٴد

ــ ــه ټـــــ ــدٸض ڄـــــ ــد٬ـــــ ــص ٸٸٵـــــ خلســـــ

ظاــــــ خڀــــــوىذا خڀــــــڃ ٸد٬ــــــد اٵاــــــٵد

ڄــــه ٠اــــڃ واماــــعاهڃ ټــــدءم ٸــــ اــــٵد

ــٴد ــهڃ ڀـــــــا ٬اـــــــه ـــــــىخي ڄاـــــ ٴدـ٭اځـــــ

(: ؛ خڀسىو، -: خزه ٽٿ، )

خ خٮى٠ـى٪ ب دودظـ هبـ بن خڀد٬ ٭ع لس لسد ڄٹد ټمد ڀىق ټمط زه خـ

ڂ وخڀــځىخض ٬ځــ ىڂ خڀــد٬ ــى٭ص خــعوب خڀســط خڀؽدڀــػ ٸعســد ڀځع٭ســ ٬ــه ظــإؼ خڀــ

Page 19: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

﴿فيييذرىا قاعيا صفصيفا﴾ب ٵخن خڀوىذ ڄعٵخ زأـص: خڀى (/)٤ـ . وب زـط آوـ

ظ خ٬دجـص ػ خڀٽـدء. وىـه ٸـ ك، ـ بب لـ ٭ٲ ي ؤـٿ خڀسـط وزىخـ٥ص ٴـه خڀعځمـ

: ١ىد٤سص ٬ى وڀدو ٹىڄدن زدڀسٽدء وخڀؽىدء ٬ځ خڄدڂ خ٬

م يڄـــد ــــد ٬ـــ ــــىي ٬ځـــ ٸعـــٿ خڀـــ

ــخ و ــ ؤزاــــــ ــدوي ڄلاــــــ ــدب ٬ــــــ ــد ڀــــــ ــــــ

كوخزٽــــــ ـهــــــدخ ٴــــــةن خڀىـــــــا ظــــــ

بن و ــ خ ــد ٴـــــــــ ــا ڄـــــــــ ــؤاـــــــــ ديكڄـــــــــ

(: ؛ خڀسىو، : خزه ٽٿ، )

يذهة انشاعز

خڀــدلص. ؤ ڄــه خٮمٽــه ــي ــاخپ ٥ــق وٵــ ٬ځــ ٺز٭ــ يخــص ــدظ خڀٹــظ، ىــد

خڀٹدج ؤن ظؽسط ظ٫ خڀد٬؟ ١د ٻ٥ـ ٬ځـ زـدپ خڀٹـدت ؤن ـ٭ ٬دـىخء ب ٸـدج

خڀد٬ ڀ ڄىس٭ؽد ٬ه ظ٭ وى ټٽٿ ڄځڃ لٹٹـ ٺـر ؤـٿ خڀسـط وظىسـ٫ ـي خـ٭د

ىؼــٷ زــ خظــدپ خڀڄــه ــخ خڀ٭ــ. زىــدء ٬ځــ ؤ خڀــټعىش ٸــدش، ظــپ ــي خزــدض ٬ځــ

يون ؤ ظ٭ر ـ زإن وٹىپ خٮ١ـدڄ وخٮٵـدڃ (: )خزه ـٽٿ، خڀع٫ وخڀعىٲ.

د دج٭ص ز ؤٿ خڀىص وخڀ٭ص و ظعمٽه ٽؤٴو ڄ٭عٹخضو خٮعىخـش ب ي خزدض آخء

ــد٬. ؤڄـــد ب خڀٹـــظ خڀځـــع ؤوـــظد لـــىپ ؤـــٿ خڀســـط ؤن ظٽـــىن لفـــص ٬ځـــ ظـــ٫ خڀـ

مػ خڀٽدء، ټوټ ؤسدهبد ظ٥هڃ ٴ خڀد٬ ٴهمد بب وٴص خڄدڂ ٬ځ و

، وـفد٬ص وخڄـدڂ ٬ځـ وآص خڀع٥ه، ولػ خٮڀص، وٸ١ص خوـىش زـ خڀـى

( و،پ: ٬مـخب خو٩) .و٬خڀع ب بؼسدض لٹدوص ي خ٭ٴص ومعهد خڄدڂ ٬ځ

خڀ٥ـٳ، لـىپ ٸـدجي وزـإن ٽٿ خزه زع٫ ٵٽڃ ؤن وعمٽه خڀٹظ دظ بب ؤدد

. ٬ٹظ ڄه ظىس٭ػ

اننرائج

ز٭ يخص ٸب خڀد٬، وعمٽه ؤن وعىعؿ ز٭ خڀىٹد٢ ڄىهد:

ڀٳ( لىمد و ٸدج خڀد٬ لىپ وٸ٭ـص ٬دـىخء وـي ؤوهـد ب٠ـدٴص ٬ځـ ؤوـدٴهد ؤ

ــى٭ٽ ــىص ظـ ــدڄىهد خڀـ ــص وڄ١ـ ــد٬خڀٸٹـ ــر و آخء خڀـ ــيخض وخڀعخټـ ــد خٮٵـ ــص خوعـ ټٵـ

وخڀعٹب وخڀعدو وخدڀر خڀسص ب خزدض.

Page 20: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

ذ( لىمد و خڀٹظ خٮعممىش لىپ ڄځممص ٬دىخء وي زإن دظ خڀٹظ

ظعم ١ش خڀ٭٥ىٴص وخڀخٸص. وڄـ٫ ي خ٭د ظ٫ خڀد٬

وځص ڃ ؤن ٭ي ڀ ودڀد ڄه خدڀر خڀسـص، ؾ( ڀٱص خڀد٬ ڀٱص ز٥ص

٭دب ڄه ظٽځٳ خڀځٵ٧ وخدڀر خڀسص خڀٱسص خڀ٭سص ووٹـ ؤن و٭عـ ـي خـدڀر

.٭ڄص خٮ٭

ٯد ؤؼ ٬مـٷ و٩٬ـڃ ب وٵـ خڀـد٬ ي( خٮدجر خڀ ـض ٬ځ خڄدڂ خ٬

لــػ ؤــد بب ــي خٮــدجر ب ــ٭ي وزٽــ ٬ځهــد وــخ ــپ ٬ځــ بوــ خڀــد٬ وــخ

خو ټٽه ؤن ٽىن ٬ڄص لس خ٬ٹٹ وڄس خڀ٭.

( بن فدء خڀد٬ ٬ـخء ؤـٿ خڀسـط، زـد ب ٸـظ زـىم٣ خڀـخلص وخڀى٠ـىق. ـ

ىـــ ــخ خٯفــى ــد وڄــش ؤوــ ــص ټځه ــىخ ــهدڂ ي ڄــش بب خڀٹسځ ــه وـه بب خــىد خڀ

. ٬خوهتڃ ٵى خڄدڂ خ٬

ٹځر خوعسدي ٽدوط ٸدج خزه ٽٿ، ٣مٿ ب ٤دهتد ظى٨ٵد خڀٹآن خڀٽب ڀټو(

ٿ خڀى٠ىق ب ـ٭ي ټخٮعځٹ، وؽ ٴ خ٬فدذ وخڀعإڄٿ، ٴٹ ټدوط خٮ٭دب خڀٹآوص وخ٠مص

ؼٹدٴع خڀىص. خ پ ٬ځ ڄ٭ٴص خڀد٬ زدڀٹآن ويڀ ٬ځو

Page 21: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

صادر واملزاجعامل

خڀٹآن خڀٽب

زــد، ؤزــى . خهلل ٱمــ )خزــه خ ٣ٹــٷ: بلــدن ٬ســد، زــوض: يخ .٣ٵــص خڀٹــديڂ .(٬ســ

ڄ. خڀٱذ خ

ــ . ــ ــ ــ ــ ـــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــــ ــ ــ ـــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ وي: ٬ض خڀ٭٥د خ٬. .خڀعٽمځص ڀٽعدذ خڀځص .ڂ(ـ )ــ

٬سخةمـ :ظ٧ـص . ٬ځىـدض ـس٫ .(خزه ؤيب خ٬، ٬سخ٬م زه سص خهلل ) .

.زدض و: هخن٤آ،

. ؤزىخڀ٭ســد ؤ٨ــ زــه ــٽٿ خوڀــ ــد٬ .ڂ() خزــه ــٽٿ، ؤزىخڀ٭ســد ؤ٨ــ

.ـلدش ٸدش، ؤزى٨: خجملم٫ خڀؽٹدٴ :٣ٹٷ .

ــد خڀــ٭ .ڂ(زىخ٬ــه ٱمــ )ؤخزــه ٤سد٤ســد خڀ٭ځــى، . ٬ســد :ــق و٣ٹــٷ .٬

، زوض: يخ خڀٽعر خڀ٭ځمص. ٬سخڀدظ، ٢

.دي يخ :، زوض٢ .ڀدن خڀ٭ذ .(ـخزه ڄى٩ى، ٱم زه ڄٽڂ ) .

٣ٹـٷ: ٱمـ .يىخن ؤزى٥دڂ زق خ٭٥ر خڀع .(د) ظ ؤزى٥دڂ، لسر زه ؤو .

خٮ٭دٲ. ، خڀٹدش: يخ، ٢ ؾ ٬سي ٬خڂ،

، ، ٢ـله ټدڄـٿ خڀٴـ ٣ٹٷ: .يىخن خڀسمع .(ظد ) خڀسمع، خڀىڀ زه ٬س .

خڀٹدش: يخ خٮ٭دٲ.

٤هخن: ڄاص ز٭ؽط. .خڀدن ب ظٵ خڀٹآن .() خڀسمخب، دڃ .

وىــىٺ، :خ٬ــوذ وخڀــخ٬دض خڀخوځــص وخڀدــص ڀځ٥ځــر .(ڂزــ، ـــدي ) .

.ـدڄ٭ص ز

بزــخڃ: ٣ٹـٷ . خڀٹـديڂ ٣ٵـص ڄـه خٮٹع١ـر .() بزـخڃ ؤزىبـمدٶ خڀسځٵٹـ، .

.خڀځسىدب خڀٽعدذ يخ: زوض ،٢ خزد،

: ٣ٹــٷ ويخــص .ټــ خڀٽعــدذ وڄىعىــر خيخذ .ڂ(زــخڃ )بخڀسىوــ، ؤزىبــمدٶ .

.ـلدش ٸدش، ؤزى٨: خجملم٫ خڀؽٹدٴ

. ــه ٬مــ ــدخب، ــ٭خڀه ڄــ٭ىي ز ــ :٣ٹــٷ .ــق خٮ٥ــىپ .ڂ() خڀعٵع ٬سخ٬م

، زوض: يخ خڀٽعر خڀ٭ځمص. ىخو، ٢

خٮٵــدڃ خٸعــخذ وخٸ٭ــ ڄــه ، خڀ٭ځــىڂ خڀدــص تڄســدي .(ڂ٧ــدپ، ــڄص ٬ځــ ) .

.خڀىه١ص خڀ٭زص يخ :زوض .وخٮعٱخض

Page 22: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

عاشوراء في شعر ابن شكيل اوندلسيدراسة وقعة

خڀ٭ځڃ ڀځم. ، زوض: يخ٢ ، ؾ .خ٬ڂ .ڂ(خڀټځ، وخڀه ) .

.ټص خڀ٭دظٻ ڀىد٬ص خڀٽعدذ :خڀٹدش .ڄ٭دب خڀىمى .(ـخڀدڄخج، ٴد٠ٿ دب ) .

٬ځ٠د ــدب :ظ٧ص .ٯىٲ .( زه ٤دوو، ٠ خڀه ٬ځ زه ڄى ) .

.وسىٮ خوعدخض: ٸڃ، ، ٢ هتخب

ٸڃ: يخو.. ٬ځٿ خڀخج٫ .(خڀه خڀوٶ، ٱم زه ٬ځ )خزه زدزى( ) .

، ٱمــ زــه ٱمــ ) . ه ڄٵــ ــ خڀ٭ســدي .(ــ صظ٧ــ .خــدي ب ڄ٭ٴــص لفــؿ خهلل ٬ځ

.خڄ گٴه و يٴع: ، ٤هخن، ٢ؾ وق: دڃ ىب ٱب،

٣ٹٷ: ؤ٨ خودئو٢ وظټ .خڀىخب زدڀىٴدض .(خڀٵ، ق خڀه وځٿ ) .

، زوض: يخ بلدء خڀعخغ خڀ٭يب.ؾ ڄ٥ٵ،

.ڂ() خڀــىىز، ٱمــ زــه خ٬ــه . ــىخن خڀــىىز ــد، :٣ٹــٷ .ي بلــدن ٬س

زوض: يخ دي.

خ٣دي خڀٽعدذ خڀ٭ذ.. يڄٷ: زص وڄ٭دوهدودج خ٬وٲ خڀ٭ .(ڂ٬سد، له ) .

.خڀ٭ځڃ يخزوض: .خڀٵوٶ ب خڀځٱص .(ظد ٬ٽ، ؤزىپ ) .

خڀىــ يخ :خڀٹــدش .خڀعمٹـٷ خڀځٱــى ب ٠ـىء ٬ځــڃ خڀڀـص .(ڂ٬ٽدـص، ٱمــىي ) .

.ڀځفدڄ٭دض

ــخب . ــٽٿ خزــه خــ٭د ي ــ٭ ــد خوــ زدظــدذ» .() ــع و،پ٬م

.- ، خڀ٭ي ، خڀىص ٸڃ، ،ىد ٭ ځص «.خوڀ

خڀٽىن ڀځ٥سد٬ص وخڀى. يخ٤هخن: .ـدڄ٫ خڀو خڀ٭زص .(خڀٱ، ڄ٥ٵ ) .

ــدء .(ڂخڀٹ٤ــدـ، ؤيب خ٬ــه لــدڂ ) . ــدء وــخؾ خيز ــهدؾ خڀسځٱ ــىو .ڄى يخ :ظ

.خڀ٭زص ڀځٽعدذ

.بڄڄټ ٣ٹٹدض :ٸڃ .ٽىي ٭ ٬دىخ .(٬ځ ) د، ٱم .

، زوض: يخ بلدء خڀعخغ خڀ٭يب.٢ . د خوىخ .(زدٸ ) خجملځ، ٱم .

.خڀ٬ىش يخ. ؤ٥ىسىپ: خٮ٭فڃ خڀى٣ .(ڂوخوون ) ؛زخڃبڄ٥ٵ، .

ــ خٮٱــيب، . ــدض .(ڂ) ــ٭ زــه ٬ځ ــه خٮــه خ ــدض خٮم ٱمــ :٣ٹــٷ .ود

٠ىخن خڀخص، يڄٷ: يخ ٤.

Page 23: Study of the Examination of Ashura Remembrance …journals.ut.ac.ir/article_74843_1915f79a88731da2a2624e1...Study of the Examination of Ashura Remembrance in Ibn Shakil Al-Andalusi’s

صيف، يالثانالسادس عشر، العدد ا، السنة مجلة اللغة العربية وآدابه

، ٣ٹـٷ: ـىٸ ٠ـٳ، ٢ .خٮٱـذ ب لځـ خٮٱـذ .ڂ(ــــــــ ) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .

: يخ خٮ٭دٲ.خڀٹدش

.(خٮٹ خڀعځمدب، ؤ٨ زه ٱم ) . ٣ٹـٷ: .ؤد خڀد ب ؤوسد ٬ـد

خڀځفىــص خٮــعټص ؤزــى٨: ، ؾ ٵ خڀــٹد وبزــخڃ خزــد و٬ســخ٬ٵ٧ ــځ، ڄــ٥

ڀى خڀعخغ خڄ.

.وٵك خڀ٥ر ڄه ه خوڀ خڀ٤ر .ڂ() ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .

زوض: يخ دي. ،٣ٹٷ: بلدن ٬سد، ؾ

(. »خڀىســهدن، ٬سخڀــ ) . «. و٩ــخض ب ټعــدذ ؤزىخڀ٭ســد ؤ٨ــ زــه ــٽٿ خوڀــ

. - ، خڀ٭ي ، ، خين، خڀىص ځص م٫ خڀځٱص خڀ٭زص خيب