Study of mineral chemistry, thermobarometry and...

27
Petrology, 9 th Year, No. 33, Spring 2018 Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially. Study of mineral chemistry, thermobarometry and petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi Gerow * 1 , Seyedeh Razieh Jafari 1 Mohssen Moazzen 2 and Hossein Shahbazi 1 1 Department of Geology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran 2 Department of Geology, University of Tabriz, Tabriz, Iran Abstract In the Hamedan region, migmatitic rocks occur with various structures. In the Simin area (South Hamedan) stromatic and in the Darreh-Omar (Toyserkan) area ophtalmitic structures are abundant. Migmatites have been developed in a poly-metamorphic region. At least one regional metamorphism and two contact metamorphism by mafic and felsic intrusions occurred in the area. It seems that in the Darreh-Omar area contact metamorphism of mafic body leading to migmatization, But in the Simin area previous regional metamorphism and development of shear zones followed by contact metamorphism by felsic body. Therefore, in some areas, such as the Simin area, the migmatization may have occurred in more than one stage. These are consistent with recent geochronological studies of the Alvand plutonic body and surrounding metamorphic rocks. Index minerals of metapelites such as garnet (almandine), biotite (siderophyllite), staurolite, andalusite, sillimanite, kyanite, fibrolite, cordierite, plagioclase (andesine) and spinel (hercynite) are existing in these rocks. Field geology, petrographic and geochemical evidences suggest that different generations of staurolite, biotite and cordierite exist in metamorphic rocks of different grades in the Hamadan area. These minerals sometimes have been formed by progressive reactions and some other times from retrogressive reactions. A number of these phases have been formed at the peak of metamorphism and some others in later time. Based on thermometric cation- exchange method of garnet-biotite pair, using different calibrations, the obtained temperature using first-generation of biotites is 655 °C and temperature range of 529 °C for second-generation biotites. Cordierite-garnet thermometry indicates a temperature of 637 °C for related migmatitic rocks. In barometry with GPBQ system, calculated pressure for first-generation biotite is estimated to be about 3.9 kbar and for the second-generation biotite around 3.6 kbar. Key words: thermobarometry, mineral chemistry, partial melting, migmatite, Hamedan, Sanandaj-Sirjan * [email protected]

Transcript of Study of mineral chemistry, thermobarometry and...

Page 1: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

Petrology, 9

th Year, No. 33, Spring 2018

Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative

Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to

download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it

commercially.

Study of mineral chemistry, thermobarometry and

petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area

Ali Asghar Sepahi Gerow *

1, Seyedeh Razieh Jafari

1

Mohssen Moazzen 2 and Hossein Shahbazi

1

1 Department of Geology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

2 Department of Geology, University of Tabriz, Tabriz, Iran

Abstract

In the Hamedan region, migmatitic rocks occur with various structures. In the Simin area

(South Hamedan) stromatic and in the Darreh-Omar (Toyserkan) area ophtalmitic structures

are abundant. Migmatites have been developed in a poly-metamorphic region. At least one

regional metamorphism and two contact metamorphism by mafic and felsic intrusions

occurred in the area. It seems that in the Darreh-Omar area contact metamorphism of mafic

body leading to migmatization, But in the Simin area previous regional metamorphism and

development of shear zones followed by contact metamorphism by felsic body. Therefore,

in some areas, such as the Simin area, the migmatization may have occurred in more than

one stage. These are consistent with recent geochronological studies of the Alvand plutonic

body and surrounding metamorphic rocks. Index minerals of metapelites such as garnet

(almandine), biotite (siderophyllite), staurolite, andalusite, sillimanite, kyanite, fibrolite,

cordierite, plagioclase (andesine) and spinel (hercynite) are existing in these rocks. Field

geology, petrographic and geochemical evidences suggest that different generations of

staurolite, biotite and cordierite exist in metamorphic rocks of different grades in the

Hamadan area. These minerals sometimes have been formed by progressive reactions and

some other times from retrogressive reactions. A number of these phases have been formed

at the peak of metamorphism and some others in later time. Based on thermometric cation-

exchange method of garnet-biotite pair, using different calibrations, the obtained

temperature using first-generation of biotites is 655 °C and temperature range of 529 °C for

second-generation biotites. Cordierite-garnet thermometry indicates a temperature of 637

°C for related migmatitic rocks. In barometry with GPBQ system, calculated pressure for

first-generation biotite is estimated to be about 3.9 kbar and for the second-generation

biotite around 3.6 kbar.

Key words: thermobarometry, mineral chemistry, partial melting, migmatite, Hamedan,

Sanandaj-Sirjan

* [email protected]

Page 2: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

731-761، صفحه 7931بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال ،پتـــرولوژی

01/11/0931تاریخ پذیرش: 72/10/0931تاریخ دریافت:

* [email protected] Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit

it, but they cannot change it in any way or use it commercially.

ییزا و سنگ یدمافشارسنج ،یکان یمیش یبررس

منطقه همدان یتیگماتیم یها سنگ

7 یشهباز نیحسو 2مؤذن محسن، 7 یجعفر هیراض دهیس ،*7گرو، یسپاه اصغر یعل

رانیاهمدان، نا،یس یدانشگاه بوعل ه،یپا دانشکده علوم ،یشناس نیگروه زم 0 ایران ز،یتبر ز،ینشگاه تبردا ،یعیطب دانشکده علوم ،یشناس نیگروه زم 7

دهکیچ

سناات ،رانمنون دارنندد در منطقنه سنیمین اهمندان یگونناگون بنا سناایارهای ی میگمناتییی هنا سنن ،در منطقه همدان

هنا در ینن منطقننه میگماتیننتایننن د هسنیند تننر سنناات افیایمییین فننراوان ،اتویسننرنان عمنر درهاسنیروماتی و در منطقننه

فلسنی و مافین های تزریق توده در پی دگرگونی همبریای و دو نم ی دگرگونی ناحیه دارندد دست میامورفیسم گسیرش پلی

دگرگنونی همبنری پیامند ها میگماتیت ،اشمال تویسرنان عمر درهنه در منطقه رود گمان مید چنین اند روی دادهمنطقه این در

ای پیشنین ننه بنا دگرگونی ناحینه نطقه سیمین اجنوب همدان ، اما در م ند؛ا پدید آمدهافی های م تزریق تودههسیند و در پی

استد همچنین، فلسی ادامه یافیههای ناشی از توده دگرگونی همبریبا ،است همزمان بودهبرشی در منطقه های پهنه گسیرش

ماننند ها بخشدر برای بسا چه، رو ازایند استبوده مرتبط دگرگونی همبریای و هم به بخشی هم به دگرگونی ناحیه ذوب رویداد

روی تنوده تنازگی بنه ننه هنایی سننیی ها بنا سنن این یافیهد استدر بیش از ی مرحله رخ داده زایی میگماتیت ،منطقه سیمین

اننند گارننت مهنا، میاپلینت شناا ی هنا نانیدد ندار همخوانی، اند آنها انیام شده پیرامونی دگرگونی ها سن پلوتونی ایوند و

اآیماندین ، بیوتیت اسیدروفیلیت ، اسیاروییت، آنندایوزیت، سنیلیمانیت، نیانینت، فیبرویینت، نردیرینت اآهنن دار ، پز ینونزز

دهنند نگناری و شنیمیایی نشنان منی صحرایی، سن های ویژگید شوند دیده میها اآندزین و اسپینل اهرسینیت در میگماتیت

ی دگرگنونی بنا درجنه هنا سنن در ننه انند پدید آمدهدر منطقه ، بیوتیت و نردیریتاسیاروییتی ها نانی از یگوناگونهای نسل

بنه دماسننیی برپاینه اندد پدید آمده هپسروندهای پیشرونده و گاه از واننش های گاه از واننش ها نانید این شوند میفاوت دیده می

هنای برای بیوتیتدرجه سانییگراد 166دمای ،گوناگونهای ناییبراسیوننارگیریِ به با و بیوتیت -نانی گارنت جفتروش تبادل

درجه 192دمای نیز نردیریت-گارنت دماسنییدست آمدد بههای نسل دوم برای بیوتیت سانییگراددرجه 673اول و دمای نسل

نیلوبار 3/9فشار ، GPBQتعادل ترمودینامیکی نارگیریِ بهنیی با فشارسد دهد نشان می یادشدههای را برای میگماتیت سانییگراد

دهدد نشان میهای نسل دوم های با بیوتیت را برای سن نیلوبار 1/9 فشارو های نسل اول های با بیوتیت را برای سن

جانریس -همدان، سنندج ت،یگماتیم ،یبخش ذوب ،ینان یمیش ،یدمافشارسنی: یدیلک یها اژهو

Page 3: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 011

مقدمه

همنندان رانمننون هننای میگماتیننتنننه ازآنیننایی

و شناسنی گسنیرده، تننوس سناایاری، ننانی نمابیش

تنننا نننننون پژوهشنننگران دارنننند، پیننندایش ا ننننز

,Sepahi, 1999; Baharifar اماننننند: بسنننیاری

2004; Jafari, 2007;0 Sepahi et al., 2009;

Shahbazi, 2010; Saki, 2011; Saki et al.,

2012; Sepahi et al., 2013 بننه بررسننی آنهننا

عامننل بخشننی هنا، ذوب اینن بررسننی در اننندد پردااینه

و اسنننت شنننده دانسنننیه زاینننی میگماتینننتاصنننلی

دمنا بنا -فشنار گنروه ننم نطقه از های م میگماتیت

مندارزشن هنای د بنا وجنود بررسنی انند شنده شناسایی

ادهایرویند و هنا ننانی گونناگون هنای نسل یادشده،

دگرگنننونی منطقنننه و نقنننش آنهنننا در گونننناگون

،د در اینن مقاینه انند شنده ن شناسنایی زاینی میگماتیت

گوننناگونهننای دمافشارسنننیی، نسننل شننیمی نننانی،

دگرگنونی در گونناگون رویندادهای و نقنش هنا ننانی

شوندد می بررسی ها سن این زایی میگماتیت

ــاه ــین جایگ ــایی و زم ــی جغرافی ــه شناس منطق

انهمد

منطقننه همنندان ،سنناایی زمننین پهنننه دینندگاه از

سننیرجان -سنننندج بنناایری پهنننه در بخننش شننمال

، Alavi: ماننننندپژوهشنننگران اد برانننی جنننای دارد

از بخشننننیسننننیرجان را -سنننننندج پهنننننه 7111

مانننند زاگننرد دانسننیه و آن را زاگننرد فلنن نننوهزاد

، 7119و همکنناران ا Mohajjelبننه بنناور اننندد نامیننده

ی پیچیننده دگرریخیننپهنننه بننا در زیر دانهمننمنطقننه

هننای گننروهآذریننن منطقننه از ی هننا سننن د دارد جننای

بازینن اگننابرو و حدواسننط ادیوریننت تننا گوننناگون

نننندد هننا تیییننر مننی اسننیدی اانننواس گرانییویینند

تننرین پدیننده مهننمپینندایش تننوده پلوتونینن ایوننند

آذرینننن منطقنننه اسنننت ننننه در چنننندین مرحلنننه،

پینندایشبازینن تننا اسننیدی در گوننناگون ماگماهننای

و Shahbazi د Sepahi, 1999اننند ا آن نقننش داشننیه

پلوتونینن ایوننند ی هننا سننن سننن 7101همکنناران ا

، پننیش میلیننون سننال 6/011±8/0را بننرای گابروهننا

2/010±1/1و 3/019±3/1هنننننا بنننننرای گرانینننننت

هنننا و بنننرای یونوگرانینننت میلینننون سنننال پنننیش

سنننال پنننیش میلینننون 9/069±2/7 و 9/0±1/061

و همکنننناران Mahmoudi اننننندد دسننننت آورده بننننه

نیننننز سننننن 7109و همکنننناران ا Chiu و 7100ا

میلیننون سننال پننیش 016ایوننند را هننای گرانیننت

ی دگرگننونی منطقننه هننا سننن اننندد دسننت آورده بننه

ای تننا ناحیننههننای از دگرگننونی ای گسننیردهطینن

ی هننا سننن دد نننگیر را در بننر مننی دگرگننونی همبننری

اسنننلیت، فیلینننت، دربردارنننند ای رگنننونی ناحینننهدگ

گارننننت شیسنننت، آنننندایوزیت شیسنننت، اسنننیاروییت

شیسننننت، سننننیلیمانیت شیسننننت، آمفیبوییننننت و

دگرگننونی همبننری ی هننا سننن میگماتیننت بننوده و

گارنننت هننورنفل ، نردیریننت هننورنفل دربردارننند

روینندادهایو فیبروییننت گارنننت هننورنفل هسننیندد

پسنننامییی، میابازیننن و یننناپلییی، میای مهنننا سنننن

هننای میفنناوت در زمننانسننیلیکات ایننن منطقننه ناینن

,.Sepahi et alاهننای گوننناگونی دچننار دگرگننونی

هنا گسنیرش میاپلینت ،د در اینن مینان انند شده 2006

در منطقننننه بسننننیار چشننننمگیر اسننننتد بهیننننرین

در منننناطق میگمننناتییی پهننننه هنننای رانمنننون

یسننرنان دیننده اتو عمننر درهسننیمین اهمنندان و دره

هنننای گونننناگونِ سننناات د 0اشنننکل د نشنننو منننی

اسنننیروماتی ، سنننورفیی ، فلبییننن ، نبوییییننن ،

دیکییونیییننن ، پییگماتیننن ، شنننوین و شنننلیرن از

هنای میگماتینت شنده در دینده هنای ترین ساات مهم

دینننننندگاه پینننننندایش،از د هسننننننیندمنطقننننننه

و انننند هنننای منطقنننه نمنننپلک بنننوده ماتینننتمیگ

Page 4: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

012 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

بخشننی، تفریننق یننندهای ذوبافر ،اهمیننت ینن ِترت بننه

نقنننش زاینننی میگماتینننتدگرگنننونی و تزرینننق در

هننای مینناپلییی سننن د Jafari, 2007ااننند داشننیه

هنگنام روینداد هنا هسنیند ننه میگماتیت مادر سن

سنناایی و در منطقننه دچننار تیییرهننای دگرگننونی

اندد ی شدهگوناگونشناسی نانی

همدان جنوب شهر ا تویسرنان عمرِ درهسیمین و منطقه دره در ی میگماتیییها سن رانمون جایگاهنطقه همدان و شده م نقشه ساده -0شکل

روش انجام پژوهش

نموننه دسنیی 961 ، شنمار پ از مطایعات صنحرایی

مقطننن ننناز 061 شننمار شنندد از میننان آنهننا، برداشننت

هنای بخنش صنیقلی از -مقطن نناز 11میکروسکوپی و

گینری یگمناتییی در نارگناه مقطنن هنای م نمونه گونگونا

بررسنی شنیمی بنرای د شند سناایه دانشگاه بوعلی سنینا

Page 5: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 018

نناو ریز روش بنه دمافشارسننیی هنای بررسنی و هنا ننانی

شندندد در برگزیدهمقطن ناز صیقلی 6 شمارایکیرونی،

بخنش مزوسنوم درون یها نانینقطه از 33ها، این مقطن

در آزمایشنننگاه میکروپنننرو ی میگمننناتیییهنننا سنننن

وری امایکروپرو موسسه تحقیقات پیشرفیه فنر اایکیرون

مندل ریزناو ایکیروننی دسیگاه تیزیهمواد معدنی ایران با

SX100 ساات شرنت اCameca در ویینا فرانسنهkV

Torrفشنار ، 06 شنندنددتیزیننه nA71و آمپننرا 1*2-01

هنای گماتینت برای ارزیابی شرایط دما و فشار پیندایش می

گوننناگونهننای روشبننا هننا ایننن دادهشننده، بررسننی

Reche andا GPTبرنامنننه اماننننند فشارسننننییدما

Martinez, 1996 دبررسی شدند

میگماتیتی یها سنگنگاری سنگ

نطقنه بنه دو هنای م میگماتیت ،نگاری سن دیدگاهاز

-7شکل از آیومینوسیلیکات ا سرشارهای میگماتیت گروهِ

A7از نردیرینت اشنکل سرشنار های و میگماتیت- B

ن اانیز اینن دو گنروه در بیشنیری شنوندد می بندی رده

چه در یونوسوم و مزنوسوم اگرزوسوم است؛ های م ویژگی

هنای میگماتینت د شوند دیده مینمی های آنها نیز اایز

و در منطقنننه سنننیمین سرشنننار از آیومینوسنننیلیکات

عمنر در منطقنه دره از نردیرینت سرشنار هنای اتیتمیگم

گسیرش بیشیری دارندداتویسرنان

دار، آیومینوسنیلیکات هنای مزوسوم میگماتیت بخشدر

گونننناگون هنننای منننور ترتیننن ِ فراواننننی، پلنننی بنننه

هننا اآننندایوزیت، سننیلیمانیت، نیانیننت و آیومینوسننیلیکات

رینننت و ابیوتینننت، نلمیکاهنننای گونننناگون فیبرویینننت ،

مسکوویت ، نوارتز، گارنت، اسیاروییت، اسپینل، پز ینونزز

ی هنا د در مینان آیومینوسنیلیکات شنوند دیده منی و زیرنن

آننندایوزیت بیشننیرین فراوانننی را داردد گنناه در ،گوننناگون

از اسنپینل ای هنا حلقنه ها و سنیلیمانیت آندایوزیت پیرامون

آنهنا را 7111ا Baharifar د C-7است اشنکل پدید آمده

ای از ننه حلقنه دانسیهنردیریت -اسپینلهای سیمپلکییت

گرفیه استد نکیه مهنم آن پز یونزز نلسی دور آن را فرا

هنا و برانی آنندایوزیت پیرامنون است نه اسپینل تنهنا در

شود ها به فراوانی یافت می میگماتیت درون های سیلیمانیت

نگاری مزوسنوم سن های ژگیو در برای دیگر ابا اینکه وی

پیندایش شنود و یکسان است دینده نمنی نمابیشدر آنها

اگمنایی هنای م و شنیرابه ها سیالفرایند نفوذ به بسا چهآنها

،آپلیینی و پگمناتییی هنای داردد در نزدیکی دای وابسیگی

میموعنه گارننت و باسرسیت و سیلیمانیت باها آندایوزیت

د D -7انند اشنکل شنده جنایگزین سرسنیت اسیاروییت و

بخشنی ذوب هنای افزایش نرخ مذاب، با ترین درجنه برپایه

اسنننتد دار روی داده سنننیلیمانیتهنننای در میگماتینننت

هنا آیومینوسنیلیکات پیدایشاحیمایی زیر برای های واننش

د:نشو پیشنهاد می

آیبینننت بخنننار آب ننننوارتز مسنننکوویت -0

,Azor and Ballevereمنذاب ا آیومینوسنیلیکات

؛ 1997

آیومینوسیلیکات مذاب آب نوارتز مسکوویت -7

؛ Spear et al.,1999ا

مسنننکوویت بیوتینننت بخنننار آب گارننننت -9

-Garciaاسنننیاروییت آیومینوسنننیلیکات منننذاب ا

Casco et al., 2003 د

بخشنی و هنای یونوسنوم در پنی ذوب گسیرش ینه

هنای بنافیی هنا از نشنانه سن پیدایش مذاب در این

بنر اینن، نداشنین های یادشده هسیندد افنزون واننش

هنا یونوسوم ی درونها نانی در شاا یافیگی جهت

گنروه، در اینن گواه تبلور آنهنا از ین منذاب اسنتد

اسنتد از دیندگاه ترنین میییرها سیبرایِ یونوسوم

دار و هننای آننندایوزیت مننودال، یونوسننوم در گننروه

در وE -7دار از نوس ترونیمییی اشنکل لیمانیتسی

دار از دار و فیبرویینت دار، نیانینت های آندایوزیت گروه

فلدسپارگرانییی استد نوس آیکایی

هنا های ترونیمیینی، مقندار منودال ننانی در یونوسوم

درصند 2درصد نوارتز، 11درصد پز یونزز، 61برابر

Page 6: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

013 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

صد نلرینت اسنتد در 0درصد مسکوویت و 7بیوتیت،

شنودد ها دیده منی ایبیه گارنت نیز گاه در این یونوسوم

فلدسپارگرانییی، مقندار منودال های آیکایی در یونوسوم

درصد 96درصد ارتونزز/میکرونلین، 16ها برابر نانی

1درصند مسنکوویت و 1درصند بیوتینت، 01نوارتز،

هننای درصند فیبرویینت اسنتد برپاینه دارابنودنِ ننانی

هنای دار و گنروه های گارنت ها به گروه آب، یونوسوم بی

شوندد بندی می دار رده نردیریت

های ت رانمون میگماتیB ؛نطقه سیمینام از آیومینوسیلیکات سرشارهای رانمون میگماتیتA دمنطقه همدان یییگماتیم یها سن -7شکل

از آیومینوسنیلیکات و النز سرشنار هنای از میگماتینت PPLنور قطبیده عادی ینا اتصویر میکروسکوپی C ؛منطقه سیمینا از نردیریت سرشار

ننه در آن، دار سنیلیمانیت هنای رانمنون میگماتینت D امنطقه سیمین ؛ آندایوزیت پیراموناول در های نسل اسپینلی و بیوتیتهای سیمپلکییت

یونوسوم از XPLنور قطبیده میقاطن یا اتصویر میکروسکوپی E امنطقه سیمین ؛ شده است جایگزینسرسیت گارنت اسیاروییت باسیلیمانیت

سرشنار های میگماتیتاز XPLاتصویر میکروسکوپی F امنطقه سیمین ؛دار آیومینوسیلیکاتهای ترونیمییی با بافت گرانوبزسیی در میگماتیت

دربافنت یپیدوبزسنیی از PPLاتصنویر میکروسنکوپی G عمنر ؛ دارنند امنطقنه دره فلدسپار گرانییی وسوم آیکاییاز نردیریت نه مزوسوم و یون

ننوارتز و زینرنن در هنای میانبنار نیلوبزسیی در گارنت نه از افت پوییباز PPLاتصویر میکروسکوپی H ؛ امنطقه سیمینمزنوسوم میگماتیت

امنطقه سیمین دار نردیریتهای نیز بافت پورفیرویپیدوبزسیی در زمینه مزوسوم میگماتیت واست پدید آمدهمرنز آن

بخننش سنیبرای دار هنای نردیرینت در میگماتینت

امنا همچننان ؛نمینر اسنت از حایت پیشنین مزوسوم

بخنش د در گینرد دربرمیرا بیشیرین حیم میگماتیت

تینن ِتر دار، بننه هننای نردیریننت مزوسننوم میگماتیننت

Page 7: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 021

ابیوتینت و مسنکوویت ، ی گونناگون میکاهنا ،فراوانی

نردیریننت، نننوارتز، ارتننونزز، گارنننت، پز یننونزز،

د تورمایین شوند دیده میاسیاروییت، اسپینل و زیرنن

هننای در میگماتیننت ننناچیزیبننه مقنندار گنناه هننم

منورد نیناز آن از Bبنور ا شودد دیده میدار نردیریت

فراهمپلییی های صر در رسوبناچیز این عن مقدارهای

هننای شننده اسننتد مقنندار بیوتیننت در میگماتیننت

دار آیومینوسنیلیکات هنای گروهاز معمو ًدار نردیریت

هنای منطقنه سنیمین مانننل نردیرینت اسنتد نمینر

عمنر درههای منطقنه ا نردیریتام ندارند؛شنی ساعت

هنای میانبنار بیشیرشنان و شننی دارنند مانل سناعت

شنی نه نوارتز و بیوتیت دارندد مانل ساعت ی ازراوانف

دگرگنونی همبننری شنود، در در نردیرینت دینده مننی

ای اما تا ننون در دگرگونی ناحیه ؛بسیار میداول است

گزارش نشده استد در حقیقت، نردیریت هگزاگوننال

گرریخیی دعلت ای، به اایندیاییت در دگرگونی ناحیه

,Barkerها، ناپایندار اسنت ا طفعال رایج در این محی

دیننده هننا سنن در ایننن گناه آنندایوزیت نیننز د 1998

صنورت بنه هنا سنن فلدسپار در این شودد پیاسیم می

ای، مشنب و بافت پرتیینی از ننوس ریسنمانی، شنعله

یافیی ارتونزز هم د F -7اشکل شود دیده میای تییه

:باشدیر دهنده واننش ز نشان نیز شایدو نردیریت

ننننوارتز ارتنننونزز بیوتینننتمسنننکوویت -0

؛ Hyndman, 1985نردیریت آب ا

آندایوزیت/سنننیلیمانیت ننننوارتز بیوتینننت -7

د Hyndman, 1985نردیریت ارتونزز آب ا

هننای پنارا نز نردیرینت ارتنونزز در میگماتینت

اسنت یادشنده های بافیی واننش های منطقه از نشانه

بننا ی دگرگننونی هننای نننه بننه درجننهF -7اشننکل

شودد ای و راساره گرانوییت مربوط می ناحیه

هننا میگماتیننت یونوسننوم در اینننترنینن مننودال

و گاه اننواس F -7اشکل استگرانییی فلدسپار آیکایی

دد در نشننو گرانودیننورییی نیننز در آنهننا دیننده مننی

مقندار فلدسپارگرانییی این گروه، های آیکایی یونوسوم

، درصند ارتنونزز/میکرونلین 61 برابنر ها نانیمودال

درصنند 1درصنند بیوتیننت، 3، نننوارتز درصنند 96

اسنننننتد درصننننند فیبرویینننننت 7و تیومسنننننکو

0386ا Ashworth و ندارند میانبارفلدسپارها آیکایی

یونوسوم در دماهای بنا پیدایشرا نشانه این پدیده

آب، بننی هننای برپایننه دارابننودن نننانی داننندد مننی

منطقنه بنه اینن هنای میگماتیت ونهای در یونوسوم

دار بیوتیت و نردیریت های گروهو دار گارنت های گروه

شوندد می بندی رده

یننا مزنوسننوم ی میگمنناتییی منطقننه هننا سننن در

آنهنا بیشنیر بسیار نناچیزی داردد سیبرایو یا نیست

هنا را و پیوسنیگی یونوسنوم هسیندبریده بسیار بریده

های نسل اول ها از تیمن بیوتیت دد این مزنوسومنندار

گناه شنودد منی پرداایه هانه بعداً به آناند پدید آمده

صورت پورفیروبزست، اسیاروییت، پز یونزز گارنت به

د شوند دیده میدر مزنوسوم نیزو نمی نوارتز

-7اشننکل گوننناگون هننای گرانوبزسننیی بافننت

E 7پرتینننننت اشنننننکل و– F ،در یونوسنننننوم

-7یپیدوبزسننیی ، پورفیرویپیدوبزسننیی اشننکل

H 7 ، پورفیروبزسنننننننننیی اشنننننننننکل- C و

در مزوسننوم، و H -7نیلوبزسننیی اشننکل پننویی

و G -7نینننننننز یپیدوبزسنننننننیی اشنننننننکل

پورفیرویپیدوبزسنننننیی در مزنوسنننننوم دینننننده

ددنشو می

شناسی و شیمی کانی کانی

ها میگماتیت سازند ی ها نانیشیمی برای بررسی

ی هنننا سنننن دمافشارسننننیی و بررسنننی شنننرایط

بنا ریزنناو بخش مزوسوم درون یها نانی ،میگماتییی

ی هنا نانیانسیژن برای شمارد تیزیه شدندایکیرونی

اروییت، نردیرینت و بیوتیت، مسکوویت، گارننت، اسنی

در نظر 8و 08، 18، 07، 77، 77ترتی پز یونزز به

Page 8: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

020 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

دسنت دمای بنه د1تا 0 های جدولگرفیه شده است ا

نطقه است نه بنا روینداد آمده مربوط به اوج دما در م

دهننده دمنای نشان و همپوشانی دارد زایی یتمیگمات

میگماتیت استد پیدایش

ها برپاینه مقدار ناتیونفرمول ساایاری ا همراه به همدان منطقههای درون میگماتیتی ها بیوتیت ریزناو ایکیرونی از های تیزیه داده -0جدول

میگماتیت گارنت اسیاروییت: Rj22نمونه ؛ میگماتیت نردیریت گارنت فیبروییت: jsim12-2نمونه ا نسیژنتم اا 77های نسل اول بیوتیت های نسل دوم بیوتیت

Rock Type اسیاروییت گارنت میگماتیت فیبروییت گارنت نردیریت میگماتیت

Sample No. jsim12_2-100 jsim12_2-101 Rj22-100 Rj22-101 Rj22-Bt2 Rj22-Bt30 Rj22-Bt31

SiO2 35.28 35.92 36.59 36.15 36.48 36.23 36.35

TiO2 2.92 2.56 1.53 1.44 1.34 1.61 1.43

Al2O3 18.91 18.66 19.48 20.07 19.84 19.15 18.69

FeO 20.83 20.95 18.48 19.08 17.85 18.33 19.14

MnO 0.07 0.11 0.05 0.05 0.03 0.07 0.06

MgO 8.16 8.11 9.99 11.53 10.52 11.17 11.02

CaO 0.00 0.00 0.03 0.16 0.29 0.08 0.14

Na2O 0.09 0.10 0.23 0.31 0.29 0.45 0.16

K2O 10.28 9.03 9.86 7.93 8.82 9.36 9.22

Total 96.54 95.44 96.24 96.72 95.46 96.45 96.21

Si 5.37 5.48 5.48 5.35 5.46 5.41 5.46

Ti 0.33 0.29 0.17 0.16 0.15 0.18 0.16

Al 3.39 3.35 3.44 3.50 3.50 3.37 3.31

Aliv 2.64 2.52 2.52 2.65 2.54 2.59 2.54

Alvi 0.75 0.83 0.92 0.85 0.97 0.78 0.76

Fe+2 2.65 5.48 2.32 2.36 2.24 2.29 2.40

Mn 0.01 0.29 0.01 0.01 0.00 0.01 0.01

Mg 1.85 3.35 2.23 2.54 2.35 2.49 2.47

Ca 0.00 0.00 0.01 0.03 0.05 0.01 0.02

Na 0.03 0.03 0.07 0.09 0.08 0.13 0.05

K 1.99 1.76 1.88 1.50 1.69 1.78 1.77

Total 15.62 15.44 15.60 15.53 15.52 15.68 15.64

Fe / (Fe + Mg) 0.59 0.62 0.51 0.48 0.51 0.52 0.51

Mg / (Fe + Mg) 0.41 0.38 0.49 0.52 0.49 0.48 0.49

های ثانویه مسکوویت های تیزیه ریزناو ایکیرونی از داده -7جدول

همراه فرمنول سناایاری همدان به منطقههای مزوسوم میگماتیت

اسنیاروییت : Rj22نه نمو ا نسیژناتم ا 77 ها برپایه مقدار ناتیونا

گارنت میگماتیتSample No. Rj22-Ms 15 Rj300-Ms 3

SiO2 47.090 47.190

TiO2 0.36 0.21

Al2O3 37.100 37.290

FeO 0.870 0.770

MnO 0.000 0.000

MgO 0.670 0.400

CaO 0.040 0.000

Na2O 1.390 1.190

K2O 10.000 8.960

Total 97.520 96.010

Si 6.101 6.153

Ti 0.035 0.021

Al 5.665 5.731

Fe+2 0.094 0.084

Mn 0.000 0.000

Mg 0.129 0.078

Ca 0.006 0.000

Na 0.349 0.301

K 1.653 1.490

Totals 14.032 13.857

ی هنا سنن همنه طور گسیرده در بیوتیت به: بیوتیت

ننانی اصنلی بیوتینت د شنود دگرگونی منطقنه دینده منی

چشمگیری هاست و با فراوانی مزنوسوم میگماتیت سازند

شنودد ها دینده منی در مزوسوم و حیی در برای یونوسوم

دو دهنند نشنان شیمیایی های تیزیهبافیی و های ویژگی

ی میگمناتییی هنا سنن نسل بیوتیت در بخش مزوسنوم

نوچن اسنت، هنا بیوتینت اندازه نه ازآنیاییاما ؛هسیند

سننادگی انروسننکوپی بننههننای م نمونننهآنهننا در شناسننایی

دگرگنونی در پنی اول های نسل پذیر نیستد بیوتیت امکان

انندد پدید آمدهزایی ای پیشرونده و فرایند میگماتیت ناحیه

ای نننه پنن از اوج دگرگننونی پسننرونده پننیسننپ در

پدیند دوم هنای نسنل بیوتینت روی داده است،دگرگونی

هننا و اول در شیسننت هننای نسننل اننندد بیوتیننت آمننده

زوسنوم و هنای م و نینز در بخنش ی گونناگون ها هورنفل

Page 9: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 027

د ایننن گننروه از شننوند دیننده مننیهننا مزنوسننوم میگماتیننت

هسنیند و شنکل دار و بنی شنکل دار، نیمنه شکلها بیوتیت

نمنابیش همچننین، ددننامنظمی دارنن نمنابیش های یبه

حاشنیه مینامیکیی در بنا زینرنن میانبارو هسینددرشت

د اینن نسنل از B -9و A -9 های آنها فراوان است اشکل

شنوندد دینده منی طنور گسنیرده در منطقنه هها بن بیوتیت

نردیریت مربنوط بنه نسنل اول درونبیوتیت های میانبار

حلقه اسنپینلی پیدایشآنها در همچنین، هسیندد بیوتیت

آهنن منورد نیناز ها نیز نقش داشنیه و آندایوزیت پیرامون

-7است اشنکل نردهاین نسل فراهم رااسپینل پیدایش

Cهننا هننم از تیمننن زنوسننوم میگماتیننتهننای م د یننه

د G -7اشکل است پدید آمدهاول های نسل بیوتیت

هنا در مزوسوم میگماتینت تنهانسل دوم های بیوتیت

ا بنی تن دار شنکل هنا نیمنه این بیوتیت اندد گسیرش یافیه

انندازه آنهنا آنهنا صنا بنوده و هنای یبنه هسیندد شکل

زینرنن در آنهنا نناچیز اسنت و میانبنار استدتر نوچ

ندارنند ها حاشیه میامیکیی چشنمگیر این زیرنن بیشیر

تبلنننور ننننه ازآنینننایی د C -9و A -9 هنننای اشنننکل

پسنرونده ارتبناط های دوم با دگرگونی های نسل بیوتیت

اول های نسنل گسیرش آنها به اندازه بیوتیت شایددارد،

ماننند عنواملی در پیپسرونده های زیرا دگرگونی نباشد؛

ی هنا سنن در دار دمنا و آب ننم آذرینن هنای نفوذ توده

در یسناای زمنین فراینندهای دگرگونی درجه با ینا

نننه فشننار ناشننی از ابرشننی و گسننله هننای پهنننه

ها افنزایش یان محلولها ناهش و امکان جر شکسیگی

آیندد می پدید یابد می

ها ونیمقدار ناتا و اعضای پایانی همراه فرمول ساایاری به منطقه همدان های درون میگماتیت های ریزناو ایکیرونی برای گارنت داده -9جدول

میگماتیت گارنت اسیاروییت: Rj22نه نمو؛ میگماتیت نردیریت گارنت : فیبروییتjsim12-2 نمونه اژنیانس اتم 07 هیبرپاSample No. jsim12-2-Gt1-56 jsim12-2-Grt1-64 jsim12-2-Grt1-73 jsim12-2-Grt1-81 Rj-22Grt12 Rj22-Grt1-29 Rj22-Grt38

گارنت میگماتیت اسیاروییت نردیریت میگماتیت گارنت فیبروییت نوع سنگ

Point Core Rim Core Rim Core Rim Core Rim Core Rim Core Rim Core Rim

SiO2 27.09 37.33 36.75 37.20 37.40 37.72 37.20 37.35 36.89 37.52 36.84 37.26 38.77 37.59

TiO2 0.00 0.01 0.04 0.00 0.00 0.00 0.07 0.03 0.03 0.01 0.02 0.00 0.18 0.01

Al2O3 32.20 21.63 22.19 22.24 21.98 21.37 21.48 22.21 21.29 21.86 21.58 21.41 20.22 21.53

FeO 32.58 32.55 33.59 33.74 32.10 32.67 33.84 35.07 33.77 32.50 33.49 30.91 32.11 32.46

MnO 2.72 3.74 3.90 3.39 4.20 4.69 4.60 2.51 2.57 4.93 2.67 7.07 2.51 5.41

MgO 4.22 3.92 3.27 3.49 4.23 3.61 2.73 3.21 2.60 2.81 2.41 2.14 3.54 2.50

CaO 0.66 0.84 0.58 0.55 0.74 0.64 0.29 0.31 1.99 1.24 1.94 1.95 1.95 1.19

Na2O 0.06 0.00 0.01 0.00 0.01 0.05 0.03 0.01 0.00 0.00 0.02 0.00 0.07 0.05

K2O 0.01 0.01 0.00 0.00 0.01 0.02 0.01 0.08 0.02 0.00 0.07 0.01 0.84 0.00

Cr2O3 0.01 0.01 0.00 0.01 0.01 0.00 0.01 0.01 0.04 0.02 0.03 0.03 0.04 0.02

Totals 99.55 100.04 100.33 100.62 100.68 100.77 100.26 100.79 99.20 100.89 99.07 100.78 100.23 100.76

Si 2.20 2.99 2.95 2.96 2.97 3.01 2.99 2.98 2.99 2.99 2.99 2.99 3.09 3.01

Ti 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00

Al 3.08 2.04 2.10 2.09 2.06 2.01 2.04 2.09 2.04 2.05 2.06 2.03 1.90 2.03

Fe+2 2.21 2.18 2.25 2.25 2.13 2.18 2.28 2.34 2.29 2.17 2.27 2.08 2.14 2.17

Mn 0.19 0.25 0.27 0.23 0.28 0.32 0.31 0.17 0.18 0.33 0.18 0.48 0.17 0.37

Mg 0.51 0.47 0.39 0.42 0.50 0.43 0.33 0.38 0.31 0.33 0.29 0.26 0.42 0.30

Ca 0.06 0.07 0.05 0.05 0.06 0.06 0.03 0.03 0.17 0.11 0.17 0.17 0.17 0.10

Na 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.01

K 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.00 0.01 0.00 0.09 0.00

Cr 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Totals 8.26 8.00 8.00 7.99 8.00 8.00 7.99 7.99 7.99 7.98 7.98 8.00 8.00 7.98

Almandine 0.75 0.73 0.76 0.77 0.72 0.73 0.77 0.80 0.78 0.74 0.78 0.70 0.74 0.74

Pyrope 0.17 0.16 0.13 0.14 0.17 0.14 0.11 0.13 0.11 0.11 0.10 0.09 0.15 0.10

Spessartine 0.06 0.09 0.09 0.08 0.10 0.11 0.11 0.06 0.06 0.11 0.06 0.16 0.06 0.13

Grossular 0.02 0.02 0.02 0.02 0.02 0.02 0.01 0.01 0.06 0.04 0.06 0.06 0.06 0.04

Fe/(Fe+Mg) 0.81 0.82 0.85 0.84 0.81 0.84 0.87 0.86 0.88 0.87 0.89 0.89 0.84 0.88

Mg/(Fe+Mg) 0.19 0.18 0.15 0.16 0.19 0.17 0.13 0.14 0.12 0.13 0.11 0.11 0.16 0.12

Page 10: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

029 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

همننراه فرمننول بننهاهمنندان هننای منطقننه سننیمین م میگماتیننتهننای درون مزوسننو پز یننونزز هننای ریزننناو ایکیرونننی بننرای داده -1جنندول

میگماتیت گارنت اسیاروییت: Rj22نمونه ا ژنیانساتم 8 هیبرپا ها ونیمقدار ناتساایاری و اعضای پایانی اSample No. RJ 22 Pl 1 RJ 22 Pl 2

Core to Rim Core to Rim

Point No. 1 2 3 1 2 3

SiO2 60.02 59.39 58.39 59.21 59.49 58.73

TiO2 0.00 0.02 0.01 0.01 0.02 0.03

Al2O3 25.57 25.91 26.18 26.55 26.13 26.88

FeO 0.02 0.00 0.02 0.04 0.05 0.09

MnO 0.00 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00

MgO 0.03 0.00 0.09 0.31 0.00 0.01

CaO 7.29 7.54 7.47 7.29 7.31 7.58

Na2O 7.79 7.47 7.57 7.30 7.64 7.32

K2O 0.06 0.05 0.06 0.05 0.07 0.07

Total 100.78 100.39 99.79 100.76 100.71 100.71

Si 2.66 2.64 2.62 2.62 2.64 2.61

Ti 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Al 1.33 1.36 1.38 1.39 1.37 1.41

Fe2+ 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Mn 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Mg 0.00 0.00 0.01 0.02 0.00 0.00

Ca 0.35 0.36 0.36 0.35 0.35 0.36

Na 0.67 0.64 0.66 0.63 0.66 0.63

K 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Total 5.01 5.00 5.02 5.00 5.01 5.01

Albite 0.66 0.64 0.65 0.64 0.65 0.63

Anorthite 0.34 0.36 0.35 0.36 0.35 0.36

Orthose 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

هنا ونیمقندار ننات همراه فرمول سناایاری ا اهمدان به عمر سیمین و دره منطقههای نردیریت ریزناو ایکیرونی برایهای تیزیه داده -6جدول

میگماتیت نردیریت: Omr 54نمونه میگماتیت؛ نردیریت : فیبروییت گارنتjsim12-2 مونه انژنیانساتم 08 هیبرپا

اولهای نسل نردیریت های نسل دوم نردیریت

Rock Type نردیریت میگماتیت فیبروییت گارنت نردیریت میگماتیت

Sample No. jsim12-2-57 jsim12-2-74 jsim12-2-66 Jsim12-2-83 Omr 54-12 Omr 54-13 Omr 54-14

SiO2 48.52 48.84 48.45 48.83 48.92 48.36 48.30

TiO2 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.02

Al2O3 33.75 33.76 34.02 34.13 33.29 33.71 33.66

FeO 10.00 8.24 9.69 8.95 11.78 11.80 11.94

MnO 0.47 0.35 0.40 0.35 0.35 0.37 0.33

MgO 6.58 8.12 6.96 7.49 5.76 5.95 5.79

CaO 0.02 0.03 0.02 0.03 0.07 0.01 0.06

Na2O 0.45 0.35 0.02 0.40 0.09 0.10 0.15

K2O 0.01 0.03 0.00 0.02 0.02 0.00 0.07

Total 99.81 99.72 99.56 100.20 100.28 100.31 100.32

Si 4.97 4.97 4.96 4.96 5.01 4.96 4.96

Ti 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Al 4.07 4.05 4.10 4.08 4.02 4.08 4.07

Fe2+ 0.86 0.70 0.83 0.76 1.01 1.01 1.03

Mn 0.04 0.03 0.04 0.03 0.03 0.03 0.03

Mg 1.01 1.23 1.06 1.13 0.88 0.91 0.89

Ca 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.01

Na 0.09 0.07 0.00 0.08 0.02 0.02 0.03

K 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01

Total 11.04 11.05 10.99 11.04 10.99 11.01 11.02

Fe/(Fe+Mg) 0.46 0.36 0.44 0.40 0.53 0.53 0.54

Mg/(Fe+Mg) 0.54 0.64 0.56 0.60 0.47 0.47 0.46

Page 11: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 021

مقنندار همننراه فرمننول سنناایاری ا همنندان بننههننای درون میگماتیننتهننای هننای تیزیننه ریزننناو ایکیرونننی بننرای اسننیاروییت داده -1جنندول

میگماتیت گارنت : اسیاروییتRj22نمونه شیست؛ میکا اسیاروییت: Rj301 و Rj300های نمونها ژنیانساتم 08 هیبرپا ها ونینات

اولهای نسل اسیاروییت Rock Type

Rj 301 Rj 301 Rj 301 Rj 300 Rj 300 Rj 300 Sample No.

6 5 4 3 2 1 7 6 5 3 2 1 Point.No

29.08 27.88 28.06 27.83 28.81 27.10 28.24 28.91 28.39 28.53 28.15 28.61 SiO2 0.72 0.50 0.62 0.64 0.62 0.49 0.37 0.21 0.51 0.44 0.56 0.20 TiO2

55.75 54.66 55.28 54.97 54.50 55.40 56.18 55.26 54.92 55.59 54.41 55.90 Al2O3 11.66 13.10 12.65 13.02 12.93 13.08 13.69 13.63 13.59 13.64 13.22 13.63 FeO 0.14 0.13 0.14 0.15 0.14 0.15 0.19 0.18 0.20 0.18 0.16 0.16 MnO 1.20 1.61 1.48 1.57 1.47 1.49 1.58 1.74 1.44 1.70 1.75 1.83 MgO 0.02 0.01 0.02 0.01 0.00 0.01 0.01 0.01 0.02 0.01 0.03 0.00 CaO 0.04 0.00 0.00 0.04 0.00 0.03 0.06 0.00 0.01 0.00 0.00 0.02 Na2O 0.00 0.00 0.01 0.01 0.00 0.00 0.02 0.00 0.01 0.00 0.02 0.01 K2O 0.28 0.16 0.26 0.24 0.21 0.20 0.19 0.10 0.20 0.20 0.09 0.17 Zn

2800 1600 2600 2400 2100 2000 1900 1000 2000 2000 900 1700 Zn (ppm)

98.98 98.15 98.57 98.61 98.75 98.03 100.61 100.05 99.29 100.30 98.48 100.54 Total 8.23 8.03 8.03 7.99 8.23 7.82 7.95 8.16 8.09 8.05 8.08 8.05 Si

18.60 18.55 18.65 18.59 18.35 18.85 18.65 18.39 18.46 18.49 18.41 18.53 Ti

0.15 0.11 0.13 0.14 0.13 0.11 0.08 0.04 0.11 0.09 0.12 0.04 Al

2.76 3.15 3.03 3.12 3.09 3.16 3.22 3.22 3.24 3.22 3.17 3.21 Fe2+

0.03 0.03 0.03 0.04 0.03 0.04 0.05 0.04 0.05 0.04 0.04 0.04 Mn

0.51 0.69 0.63 0.67 0.63 0.64 0.66 0.73 0.61 0.72 0.75 0.77 Mg

0.01 0.00 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.01 0.00 Ca

0.02 0.00 0.00 0.02 0.00 0.02 0.03 0.00 0.01 0.00 0.00 0.01 Na

0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 0.00 0.00 0.01 0.00 K

30.32 30.58 30.51 30.59 30.46 30.65 30.66 30.60 30.57 30.61 30.59 30.65 Total

0.85 0.82 0.83 0.82 0.83 0.83 0.83 0.81 0.84 0.82 0.81 0.81 Fe/Fe+Mg

0.16 0.18 0.17 0.18 0.17 0.17 0.17 0.19 0.16 0.18 0.19 0.19 Mg / (Fe + Mg)

ادامه -1جدول های نسل دوم اسیاروییت های نسل اول اسیاروییت Rock Type

Rj 22 Rj 22 Rj 22 Rj 301 Rj 301 Sample No.

15 14 13 12 11 10 9 8 7 Point.No

28.80 28.40 27.97 27.45 28.46 28.19 26.74 28.94 26.92 SiO2 0.54 0.54 0.53 0.61 0.51 0.68 0.41 0.55 0.43 TiO2

54.66 55.90 54.55 54.04 55.91 55.64 56.18 54.59 56.01 Al2O3 13.13 13.29 13.35 12.51 12.82 12.43 12.83 12.79 13.47 FeO 0.14 0.14 0.14 0.13 0.14 0.14 0.16 0.13 0.13 MnO 1.90 1.71 1.70 1.49 2.01 1.40 1.60 1.56 1.50 MgO 0.02 0.03 0.14 0.01 0.00 0.01 0.00 0.00 0.01 CaO 0.00 0.04 0.03 0.03 0.01 0.04 0.02 0.00 0.00 Na2O 0.00 0.00 0.02 0.02 0.00 0.00 0.01 0.00 0.01 K2O 0.46 0.40 0.53 0.55 0.52 0.18 0.24 0.16 0.28 Zn

4600 4000 5300 5500 5200 1800 2400 1600 2800 Zn (ppm)

99.77 100.55 99.05 96.96 100.50 98.82 98.20 98.77 98.83 Total 8.18 8.00 8.03 8.02 8.02 8.03 7.70 8.25 7.73 Si

18.29 18.56 18.45 18.61 18.56 18.69 19.07 18.34 18.96 Ti

0.12 0.11 0.11 0.13 0.11 0.15 0.09 0.12 0.09 Al

3.12 3.13 3.20 3.06 3.02 2.96 3.09 3.05 3.23 Fe2+

0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.03 0.04 0.03 0.03 Mn

0.80 0.72 0.73 0.65 0.84 0.59 0.69 0.66 0.64 Mg

0.01 0.01 0.04 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 Ca

0.00 0.02 0.02 0.02 0.01 0.02 0.01 0.00 0.00 Na

0.00 0.00 0.01 0.01 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 K

30.56 30.61 30.64 30.55 30.60 30.49 30.69 30.46 30.70 Total

0.80 0.81 0.82 0.82 0.78 0.83 0.82 0.82 0.83 Fe/Fe+Mg

0.21 0.19 0.19 0.18 0.22 0.17 0.18 0.18 0.17 Mg / (Fe + Mg)

Page 12: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

026 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

هنای از بیوتینت BSEتصنویر B ؛همندان هنای در میگماتیت Bt-2 و دوم اBt-1های نسل اول ا بیوتیت از PPLادر تصویر میکروسکوپی A -9شکل

هنای منطقنه در جایگاه بیوتیتE ؛ 0337و همکاران ا Deerهای منطقه در نمودار جایگاه بیوتیتD و؛های نسل د از بیوتیت BSE تصویر C ؛نسل اول

0311ا Fosterنمودار

هنننای بیوتینننت تانیننند روی ی نسنننلدر شناسنننای

شننیمیایی و بننافیی اسننتد مقنندارهای هننای ویژگننی

هنای شنیمیایی ویژگنی تنرین از مهنم Tiبسیار میفناوت

این دو نسنل بیوتینت اسنت ننه دماهنای میفناوت نینز

پیامننند آن بنننوده و در بخنننش دماسننننیی بنننه آن

هنای نسنل دوم پرداایه شده اسنتد وابسنیگی بیوتینت

تیزینه ای اماننند: نردیرینت ننه از هنای وینژه به ننانی

شنمار هنای بنافیی مهنم بنه انند از نشنانه پدید آمده آن

رودد می

هنای نسنل هنای احیمنایی پیندایش بیوتینت واننش

Page 13: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 021

صورت زیر است: دوم به

مسننکوویت بیوتیننت نردیریننت ارتننونزز آب

؛ Hyndman, 1985نوارتز ا

آندایوزیت/سننیلیمانیت نردیریننت ارتننونزز آب

د Hyndman, 1985بیوتیت نوارتز ا

،شنننده انینننامتیزینننه ریزنننناو ایکیروننننی پاینننه بر

FeOو TiO2هنننای نسنننل اول، مقننندارهای بیوتینننت

نمیننننری در برابننننر MgOبننننا تر و مقنننندارهای

برپایننهد 0 اجنندول نسننل دوم دارننند هننای بیوتیننت

و همکننناران Deer هنننا از نمنننودار ترنیننن بیوتینننت

نسننننل اول در ناحیننننه هننننای بیوتیننننت ، 0337ا

هنای نسنل دوم ؛ امنا بیوتینت دنن دار یلیت جنای سیدروف

در ناحینننه Mgانننند ِ مقننندار بنننه دیینننل افنننزایش

سننیدروفیلیت و بننه مقنندار نمیننر، در ناحیننه اسننیونیت

بننندی رده د برپایننه D -9اشننکل گیرننند جننای مننی

Foster اول از هننننای نسننننل نیننننز بیوتیننننت0311ا

هننننای نسننننل دوم از و بیوتیننننتهننننا فروبیوتیننننت

دE -9گیرند اشکل می جایها مگنزیوبیوتیت

ــکوویت: -2 مسننکوویت بننه اننندازه بیوتیننت در مس

در همنه نمنابیش امنا اسنت؛ گسنیرش نیافینه ها سن

شنود و دینده منی منطقنه همندان هنای دگرگنونی پهنه

نننردههننای دگرگننونی شننرنت در بسننیاری از واننننش

دگرگنونی برگشنیی پیامند هنا مسنکوویت بیشنیر د است

هننننای میکروسننننکوپی، بررسننننی برپایننننههسننننیندد

دگرگننونی درجننه بننا ی هننا سننن در اوییننهمسننکوویت

امننا مسننکوویت اسننت؛ طننور نامننل مصننر شننده بننه

هنا، آیومینوسنیلیکات ماننند ی یهنا ننانی جنای بنه ثانویه

هنننای اسنننتد وانننننش پدیننند آمننندهاسنننیاروییت و ددد

جنننای اینننن ننننانی بنننه پیننندایشبرگشنننیی زینننر

:دهند میها و اسیاروییت را نشان کاتآیومینوسیلی

ارتننننننننونزز آب/سننننننننیلیمانیتآندایوزیت

؛ Hyndman, 1985مسکوویت نوارتز ا

نلرینننت آب بیوتینننت ننننوارتز اسنننیاروییت

؛ Deer et al., 1982ا گارنتمسکوویت

نلرینننت اسنننیاروییت بیوتینننت ننننوارتز آب

د Yardley, 1989امسکوویت

بنا چندان Siشده با جانشین Alدار نه مق ازآنیایی

-1اشنکل اسنت میکای سفید از نوس سزدونیت ،نیست

Aنطقننه هننای م مسننکوویت تیزیننه ریزننناو ایکیرونننی د

در اینن Naو Fe ،Mgی نااایصنی مقندار دهننده نشان

د7است اجدول نانی

هنای منطقنه همندان در طین گارننت : گارنت -9

ها، ی آذرین امانند برای گرانیتها ای از سن گسیرده

هنا و ها تا دگرگنونی ادر راسناره ها و آپلیت پگماتیت

هنای اننانی دار های یکه های گوناگون، در شیست سن

صنورت بنه ها ها، میگماتیت ، هورنفل میکایی ریزدانه

، هنا برانی هنورنفل در دد نشو یافت میپورفیروبزست

مانننده از بیننا هننای رنننتگا ،هننای نفننوذی دمننای تننوده

نرده و آنهنا را ناپایدار را ای های دگرگونی ناحیه سن

پاینه بر داسنت هجانشنین ننرد فیبرویینت و بیوتینت با

مزوسنوم در هنای روی گارننت تیزیه ریزناو ایکیروننی

ترنین دادن نشان و 9 نطقه اجدولهای م میگماتیت

آنهنا تیمن ترنی ، ها بندی گارنت ردهآنها روی نمودار

-1 هنای اشنکل بیشیر در قط آیماندین میمرنز است

B 1و- C نینز گروسنو ر اما از پیرو ، اسپسارتین و ؛

از هنا ، شنده انینام هنای تیزینه پاینه د برنیستبهره بی

درصند 8-02ا پیرو ،مویی درصد 13-81ا آیماندین

گروسنو ر و منویی درصد 1 -01ا ، اسپسارتین مویی

ترنین منویی درصند 1/7-8/1ا واروویتا آندرادیت

با افزایش درجنه دگرگنونی، مقندار د سازند میرا گارنت

آیمانننندین و پینننرو در گارننننت افنننزایش و مقننندار

اینننا #Feمقننندار یابننندد اسپسنننارتین نننناهش منننی

و مقندار 83/1تنا 80/1از ها گارنت درFe/(Fe+Mgا

Mg# اایاMg/(Fe+Mg داست 03/1تا 00/1از

Page 14: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

022 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

و همکنناران Vidalاز SAFدر نمننودار جایگنناه میکاهننای Aهننای همننداند درون میگماتیننتهننای بننندی نننانی ترنینن و رده -1شننکل

-نمنننودار آیمانننندین (B ؛ 0316و همکننناران ا Colemanدر نمنننودار برپاینننه ترنیننن شنننیمیایی هنننا بنننندی گارننننت رده B، C ؛0333ا

پیرو -ویت آندرادیت اواروگروسو ر - آیماندین اسپسارتین نمودار C؛ پیرو -گروسو ر -ناسپسارتی

ــوکالز-1 هننای پز یننونزز در میگماتیننت :پالژی

مقنندارهایبننا ی گوننناگونهننا در یونوسننوم نطقننهم

دشنود دینده منی هنا در مزوسنوم همچننین، و مخیل

ترنیننن ، هنننابنننندی پز یونزز ردهنمنننودار پاینننه بر

تیزینننه ریزنننناو ایکیروننننیِ آمنننده از دسنننت بنننه

اجنندولهننا مزوسننوم میگماتیننت درون پز یننونزز

د 6 اشکل دارد جایآندزین در محدوده 1

اهمندان های منطقه سیمین یونزز پزشیمیایی ترنی -6شکل

Deer et al., 1992ا بندی فلدسپارها در نمودار رده

، مقنندار آیبیننت 919/1تننا 911/1مقنندار آنورتیننت

تننننا 119/1و مقنننندار ارتننننونزز 162/1تننننا 191/1

هنننا میگماتینننت ونپز یونززهنننای دراسنننتد 111/1

دندارند یمشخص زونین

ــت -1 هنننای منطقنننه نردیرینننتبافنننت :کردیریـ

در ننل و است و بیوتیت نوارتز میانباربا ا نیلییی پویی

در یدآمنندهپدهننای نردیریننتبیشننیر د دارنننددو نسننل

هنای ریزتر از نردیرینت دانهانسل دوم دگرگونی همبری

جننایگزینفیبروییننت بنناو هسننیندای انسننل اول ناحیننه

دینده نفنوذی هنای نزدین تنوده انندد بیشنیر آنهنا نشده

ننه در راسناره بر انز نسنل اول ،این نسلد شوند می

علنننت پنننارا نز اسنننت ابنننه گرانویینننت میبلنننور شنننده

های فراواننی با بیوتیت معمو ً نردیریت ، سپارفلد پیاسیم

Page 15: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 028

در پنومناتویییی هنای سنیال گاه در پی نفنوذ د استهمراه

از اول پن های نسنل نردیریتنفوذی، های توده نزدیکی

جننایگزیندانننه بننا پنیننت امیکاهننای ریز اوییننه پینندایش

هنای نردیرینت از نطقنه سنیمین های م اندد نردیریت شده

نطقنه های م اما نردیریت ؛ B -7اول هسیند اشکل سلن

. A -1نسنل دوم هسنیند اشنکل ازاتویسرنان عمر دره

بنا گناه نمینری دارنند و میانبنار اول های نسل نردیریت

انند شنده جنایگزین گارننت ±میکنا ±میموعه فیبرویینت

ریثتأ تحتفیبروییت بانردیریت جایگزینی د B -1اشکل

در شناید و دهند روی میگرمابی و پنوماتویییی های سیال

دوم سرشنار های نسل منطقه فراگیر نباشدد نردیریت همه

شنی هسیند و مانل ساعتبیوتیت و نوارتز های میانباراز

BSE تصنویرهای د F -7شود اشنکل در آنها دیده می نیز

-1 و C -1 هنای اول و دوم در شکل های نسل نردیریتاز

D بنه روش ریزنناو هنای تیزینه دادهد اند نشان داده شده

آورده 6شنده در جندول بررسیهای نردیریت ایکیرونی از

عمر در برابنر های نسل دوم امنطقه دره نردیریتد اند شده

Mgسرشننارتر بننوده و از Feسننیمین از نسننل اول ادره

ل اول های نسن در نردیریت #Feتر هسیندد مقدارهای تهی

تنا 672/1های نسل دوم و در نردیریت 111/1تا 919/1

و 192/1تا 611/1در نسل اول #Mgو مقدارهای 691/1

اسنتد همچنننین، مقنندار 129/1تننا 111/1در نسنل دوم

در ایننن نننانی MnOو Na2Oهننای ننناچیزی از نااایصننی

شودد دیده می

از XPLادر تصننویر میکروسننکوپی B اهمنندان ؛ عمننر درههننای دوم میگماتیننت ی نسننلهننا رانمننون صننحرایی نردیریننت A -1شننکل

نطقنه هنای م اول میگماتینت هنای نسنل از نردیرینت BSE تصنویر C ؛ همندان ا نطقنه سنیمین هنای م اول میگماتینت هنای نسنل نردیریت

عمر درهدوم منطقه های نسل از نردیریت BSE تصویر D ؛سیمین

نگناری صحرایی، سن های ویژگی :تارولیتاس -1

دو نسننل دهننند پینندایش تیزیننه شننیمیایی نشننانو

نسل اول آنها در هسیندددر منطقه همدان اسیاروییت

سازند ،ای در دگرگونی ناحیه وها تبلور یافیه شیست

Page 16: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

023 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

نسننل دوم د A -2اشننکل اسننتاسننیاروییت پهنننه

پدیند /سیلیمانیتزیتگرداگرد بلورهای درشت آندایو

دیده ها در میگماتیت و استمسکوویت پارا نزِو آمده

د B -2اشکل شود می

هنای مانروسنکوپی های نسل اول در نمونه اسیاروییت

رنن لورهنای نشنید درشنت و شنفا ، بنه صنورت ب به

گذر از و دگرگونی پیشرونده هنگامای تیره هسیند و قهوه

اندد اینن نسنل بنا روییت شیست تبلور یافیهفیلیت به اسیا

گاه پنیینی شنده و های نسل اول پارا نز هسیند و بیوتیت

مقندار د C -2اشنکل انند دانه تیزیه شدهبه میکاهای ریز

Zn اینننننن نسنننننل ادرppm311- 7811 نمینننننر از

های اسیاروییت د1اجدول استهای نسل دوم اسیاروییت

صنورت بلورهنای های مانروسکوپی بنه نمونهدر نسل دوم

ای ماینل بنه قهنوه سنرخ رن ضخیم نوچ و شفا ، به

صنورت بنه این بلورها ،ناز های مقطندر د شوند دیده می

مسننننکوویت جنننننایگزین میموعننننه اسنننننیاروییت

د همچننین، D -2اشنکل انند شده /سیلیمانیتآندایوزیت

پگمناتییی در – های آپلیینی هنگام نفوذ دای این بلورها

پ اندد تبلور یافیهدار های آندایوزیت و سیلیمانیت شیست

شنده از منیقنل دمنای آنها در دگرگونی پسرونده ناشنی از

اندد این نسنل از پدید آمدهها ها به آندایوزیت شیست دای

بنا های ثانویه پنارا نز هسنیند و ها با مسکوویت اسیاروییت

ا=آب +بیوتینت +سیلیمانیت /یوزیتآنداواننش احیمایی

پدید Hyndman, 1985ا نوارتز +مسکوویت +سیاروییت

در اینن نسنل بیشنیر از Zn د مقدار D -2اند اشکل آمده

شندن نینز و پنییی6611تا ppm1111نسل اول است ا

ریزنناو هنای تیزینه داده برپاینه شنودد در آنها دیده نمنی

هنر دو نسنل بردارنند در 1 جندول این نانی ا ایکیرونی،

در #Feمقدار استد از آهن سرشار ترنی ی ها اسیاروییت

891/1 -811/1ترتین های نسل اول و دوم به اروییتاسی

هنای در اسنیاروییت #Mgمقدار داست 871/1 -280/1و

-026/1و 039/1 -066/1ترتینن نسننل اول و دوم بننه

BSE هایتصنویر F -2و E -2هنای شکلاستد 708/1

ددهند نشان می رااین دو نسل اسیاروییت

هنای نسنل از اسنیاروییت نموننه دسنیی B ؛اهمندان هنا اسنیاوییت شیسنت درون اول هنای نسنل از اسنیاروییت نموننه دسنیی A -2شکل

درون اول هنننای نسنننل سنننیاروییتا از PPLتصنننویر میکروسنننکوپی ادر C ؛اهمننندان نطقنننه سنننیمینهنننای م میگماتینننت درون دوم

نطقننه هننای م میگماتیننت درون دوم هننای نسننل اسننیاروییت از PPLتصننویر میکروسننکوپی ادر D ؛نطقننه سننیمین هننای م میگماتیننت

هننای نسننل از اسننیاروییت BSE تصننویر F ؛نطقننه سننیمینهننای م میگماتیننت درون اول هننای نسننل از اسننیاروییت BSE تصننویر Eسننیمین؛

نطقه سیمینهای م میگماتیت درون دوم

Page 17: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 081

ها میگماتیت دماسنجی

حساسننیت هننا نننانیدر براننی عنصننرهامقنندار

رو، ا یی بننه افننزایش و ننناهش دمننا دارد؛ ازایننن بنن

د از توزینن شنود ننار بنرده منی بنه ننانی دماسنج تن

تعنننادل بنننای هنننا ننننانی جفنننت مینننانعنصنننرها

بننننراینیننننز و ترمودینامینننن شناسننننی نننننانی

گینننری مینننزان تعنننادل و انننندازه دمافشارسننننیی

ده سننن بهننره بننر پینندایششننیمیایی در هنگننام

هنننا نسنننبت توزینننن در اینننن سیسنننیم .دشنننو منننی

ی یهننا نننانی جفننتدر ، Fe-Mgویننژه هننا، بننه ننناتیون

و ترمودینننامیکی دارننند، شناسننی نننه تعننادل نننانی

بنننراید رود شنننمار منننی بنننه دمافشارسننننیی پایننن

منطقننه، دمافشارسنننییشننرایط آوردن دسننت بننه

بننادماسنننیی نننانی، دماسنننیی بننا تنن هننای روش

برپایننه سنننیی فشننار و هننا نننانیجفننت میننانتبننادل

د ندشد نار برده بههای انیقایی محض واننش

و همکناران Henry دماسنجی تک کانی بیوتیت:

پایهبر را بیوتیتنانی به روش ت دماسنیی 7116ا

Ti وMg 1تننا 1 ر ایننن نننانی در فشننارسنناایا درون

نارگیریِ با بهها اندد این محاسبه پیشنهاد نردهبار نیلو

د: نشو زیر انیام می معادیهT={[ln(Ti)-a-c(XMg)

3]/b}

0.333

ترتینن بننه بننوده و ثابننت cو a ،bهننای ضننری

-2789/0و 1187/1×01-3، -9631/7 برابنننننننننننر

میننانگین بننرای دمننای، ایننن روش پایننهبر داسننت

111 برابننر هننا در میگماتینت نسننل اول هننای بیوتینت

میننننانگین بننننرای دمننننای و سننننانییگراددرجننننه

برابننر هننا میگماتیننت درون دوم هننای نسننل بیوتیننت

ددست آمد به سانییگراددرجه 661

کانی: جفتدماسنج تبادل کاتیونی

بنننرای بیوتیـــت: -الـــد( دماســـنج گارنـــت

هنننای بنننا آزمنننایش 0363ا Kretzبنننار نخسنننیین

امکننان وابسننیگی ضننرای توزیننن دمننایی را تیربننی،

مینننان ، وابسنننیگی0311و در سنننال مطنننرر ننننرد

پیشنننهاد تیییننرات دمننا و فشننار و Fe-Mgتوزیننن

در گارنننت و بیوتیننت Fe-Mgپننذیری د شننرنتنننرد

درنننه بننه دمننای تعننادل بسننیگی دارد، همزیسننت

:دهد روی میشرایط زیر

Mgاز سرشنناربیوتیننت Feاز سرشننارگارنننت

Feاز سرشنننار بیوتینننت Mgاز سرشنننارگارننننت

د Kretz, 1959ا

فننرا اینکننه انیشننار سننرین در ایننن روش بننا

حاشنیه ننانی و مینان ناتیونی و رسنیدن بنه تعنادل

هننا نننانیای حاشننیه بخننش، دهنند روی مننیزمینننه

پایننه براسننتد نننار بننرده شننده بننهسنننیی بننرای دمننا

، اول هننای نسننل بیوتیننت -سنننج تبننادیی گارنننت دمننا

بنا سنیمین نطقنه هنای م میانگین دمنای میگماتینت

اجنندول گوننناگونهننای ناییبراسننیون نننارگیریِ بننه

میننانگین و سننانییگراددرجننه 166 نزدینن بننه 2

درجننه 673 دوم هننای نسننل بیوتیننت -گارنننتدمننای

ددست آمد به است سانییگراد

یه واننش زیر، برپاکردیریت: -ب( دماسنج گارنت

میان گارنت و نردیریت همزیست آن Mgو Feتوزین

روی شرایط دمایی تاثیرگذار است:

نردیرینننت سرشنننار از Feگارننننت سرشنننار از

Mg گارنننت سرشننار از Mg نردیریننت سرشننار از

Fe اKretz, 1959د

-گارنننت یآمننده از دماسنننی دسننت بننه هننای داده

هنننای ینننتدر میگماتاول هنننای نسنننل نردیرینننت

مینننانگین دمنننایی ،دار منطقنننه سنننیمین نردیرینننت

پیننندایش اینننن درجنننه سنننانییگراد را بنننرای 192

د8اجدول دهد نشان میها میگماتیت

Page 18: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

080 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

بننا اهمنندان هننای منطقننه سننیمین میگماتیننت بننرای بیوتیننت -تبننادل ننناتیونی گارنننت نننارگیریِ بننا بننههننای دماسنننیی داده -2جنندول

سانییگراددرجه پایه ابر نیلوبار 1 در فشار گوناگونهای اسیونناییبر نارگیریِ به های نسل دوم بیوتیت-گارنت های نسل اول بیوتیت-گارنت

Sample No. jsim12-2 Bt-100

Jsim12-2Grt 64

jsim12-2 Bt-101

Jsim12-2Grt 64

jsim12-2-bt-65

Jsim12-2Grt 71

jsim12-2-bt-82

Jsim12-2Grt 81

Rj22-Bt2

Rj-22Grt5

Rj22-Bt1-30

Rj-22Grt12

Rj22-Bt31

Rj22Grt 38

Rj 22-Bt 100

Rj22 Grt 19

Rj 22-Bt 101

Rj22 Grt 26

:های گوناگون کالیبراسیون

Ln Kd ( Gt - Bi) 1.266 1.442 1.862 1.904 1.919 2.175 2.012 1.833 2.167

Goldman and Albee (1977)-2 665.4 579.3 564.5 519.3 534.8 487.3 498.3 547.1 490.9

Holdway and Lee (1977) 696.3 646.3 545.7 537.0 533.7 484.0 515.0 552.0 485.6

Lavrent'eva and Perchuck (1981) 693.9 654.3 571.9 564.6 561.9 519.5 546.1 577.2 520.9

Perchuck and Lavrent'eva (1983)-1 695.8 656.2 573.6 566.3 563.5 521.1 547.7 578.9 522.4

Perchuk and Lavrent'eva (1983)-2 687.8 648.5 566.6 559.3 556.6 514.5 540.9 571.8 515.8

Perchuk and Lavrent'eva (1983)-3 671.8 633.1 552.6 545.4 542.7 501.4 527.3 557.7 502.7

Perchuk et al. (1985) 673.7 630.1 553.3 542.8 553.4 521.2 537.2 568.5 522.5

Indares and Martignole (1985)-1 659.9 591.6 490.6 485.0 477.1 417.8 453.4 497.4 423.8

529.1 655.5 میانگین

39.87 33.25 انحراف معیار

ننارگیریِ بنا بنه نطقنه سنیمین هنای م میگماتینت اول هنای نسنل نردیرینت -تبنادل نناتیونی گارننت برپاینه های دماسننیی داده -8جدول

سانییگراد درجه پایه ابر Kb 1 در فشار گوناگونهای ناییبراسیون

Sample No. jsim12-2 Crd-66

Jsim12-2Grt 64

jsim12-2 Crd-74

Jsim12-2Grt 73

jsim12-2 Crd-83

Jsim12-2Grt 81

:های گوناگون کالیبراسیون

Ln Kd ( Gt - Bi) 1.938 2.188 2.213

Thompson (1976) 688.4 610.4 603.3

Holdaway and Lee (1977) 667.0 600.6 594.5

Bhattacharya et al. (1988) 697.4 674.9 646.7

Perchuck et al. (1985) 668.2 601.5 595.4

Wells (1979) 703.3 624.6 617.5

637.4 میانگین

38.3 انحراف معیار

ها میگماتیت فشارسنجی

هنننا از تعنننادل فشارسننننیی میگماتینننت بنننرای

-پز ینننننونزز -اگارننننننت GPBQترمودیننننننامیکی

GPMBهنننای سنننامانه، 3جننندول ؛ننننوارتز -بیوتیننت

جنندول ؛بیوتیننت -مسننکوویت -پز یننونزز -اگارنننت

-آیومینوسننننننننیلیکات -اگارنننننننننت GASPو 01

بننار در دبهننره گرفیننه شنند 01جنندول ؛پز یننونزز

هننای منطقننه سننیمین، میگماتیننت گارنننت اسننیاروییت

تعننننادل ترمودینننننامیکی میننننانگین فشننننار در روش

GPBQ نیلوبنار 3/9 برابنر اول هنای نسنل برای بیوتینت

نیلوبننار 1/9 برابننر دوم هننای نسننل و بننرای بیوتیننت

ددست آمد به

Page 19: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 087

درجننه 161دمننای و GPBQامانه در سنن بننارطقننه سننیمین اهمنندان برپایننه نهننای م میگماتیننت بننرای شننده گیننری فشننار اننندازه -3جنندول

Hoisch ،0331 های پیشنهادیِ برپایه ناییبراسیونا سانییگراد

دوم های نسل بیوتیت اول های نسل بیوتیت گوناگونهای کالیبراسیون

3134.7 4290.5 2954.5 3971.9 2252.5 Hoisch, 90-Mg

3389.0 4946.6 3381.1 4845.9 4277.3 Hoisch, 90- Fe

3.6 Kbar 3.9 Kbar میانگین

1.84 0.96 انحراف معیار

نننارگیریِ بننهبننا GPMBو GASPهننای در سننامانه اهمنندان هننای منطقننه سننیمین میگماتیننت سننیلیمانیت گارنننت فشارسنننیی -01جنندول

0338ا Powellو Hollandناییبراسیون بیوتیت نسل دوم بیوتیت نسل اول

Geobarometers ln K log K P(kbar)

GASP Grs + 2Ky/Sil + Qtz = 3 An 6.986 6.760 3.033 2.935 3.98 2.98

GPMB-Mg Grs + Prp + Ms = 3An + Phl 10.278 9.490 4.463 4.121 4.94 3.96

GPMB-Fe Grs + Alm + Ms = 3An + Ann 5.273 5.682 2.290 2.467 3.42 3.13

هننای راسنناره آمفیبوییننت و سننن فشارسنننیی

سنامانه ننارگیریِ ای بنا بنه طنور گسنیرده گرانوییت به

GASP ینوسننیلیکات، گارنننت، آیومی هننا نننانییننا ا

وانننننننش ننننننوارتز و پز ینننننونزز و برپاینننننه

Sill+Qtz+Grt=An برتننری ایننن د شننود انیننام مننی

علننت وجننود محلننول جامنند سننامانه آن اسننت نننه بننه

GASPر گارنننت و پز یننونزز، میموعننه دگسننیرده

اینننن درای داردد هنننا حضنننور گسنننیرده پلینننتدر میا

Powellو Holland روش سنننننج از فشننننار زمننننین

هنننای بنننرآورد فشنننار در میگماتینننت بنننرای 0338ا

د در شننننرایط شنننند بهننننره گرفیننننه دار گارنننننت

اسنننیلیمانیت و مننندل Silآیومینوسنننیلیکات ننننوس

بننرای Hackler and Wood, 1989ا HWگارنننت

محاسننبه در برپایننهاول فشننار هننای نسننل بیوتیننت

نیلوبننننار و بننننرای 38/9 برابننننر GASPسننننامانه

دسنت بنه نیلوبنار 38/7 برابنر دوم هنای نسنل بیوتیت

هننای بننرای بیوتیننت، فشننار GPMBد در سننامانه آمنند

38/1 برابنننر دار نینننزیمهنننای م اول و گارننننت نسنننل

هنای دوم و گارننت هنای نسنل وتینت ، بنرای بی نیلوبار

هننای ، بننرای بیوتیننتنیلوبننار 31/9 برابننردار نیننزیمم

و نیلوبننار 17/9 برابننر دار اول و گارنننت آهننن نسننل

برابنر دار دوم و گارننت آهنن هنای نسنل برای بیوتینت

نننه بیشننیر ازآنیننایید دسننت آمنند نیلننو بننار بننه 09/9

هسنننیند، دار ننطقنننه سنننیمین آهنننهنننای م گارننننت

تر استد آنها منطقی فشارسنیی های داده

بحث

هنای پهننه تنرین منطقه همدان در یکنی از نناآرام

جنای سنیرجان -سننندج پهنهساایاری ایران ا زمین

;Sepahi, 1999ا پژوهشنننگران بسنننیاری دارد و

Baharifar, 2004; Shahbazi et al., 2010، پهننه

ای نسنبت قناره نمانپهنه آن را به ی ساایی زمین

دردر آن، ای قاره مرزدگرگونی رویدادهاینه اند داده

بنار نم سنه دستنه ای گونه به ؛اند روی دادهچند دوره

ه نطقنه در نظنر گرفین ی مهنا سنن شدگی برای گرم

هننای بررسننیصننحرایی، هننای ویژگننید شننود مننی

Page 20: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

089 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

هنای دگرگونیشیمیایی، رویداد میکروسکوپی و زمین

در پننی ایننن د دهننند نشننان مننیرا در منطقننه فننراوان

و هنا ننانی های دگرگونی منطقنه، در سن رویدادها،

رویندادهای د این اند پدید آمدهآنها گوناگونهای نسل

دگرگننونی اننند: روی دادهدگرگننونی در چهننار مرحلننه

های نفوذ تودهدر پی دگرگونی همبری، Mاای ناحیه

هنای نفوذ توده در پی بریدگرگونی هم ، m1افی ام

نفننوذ در پننیدگرگننونی محنندودتر ، m2ا اسننیدی

پگمناتییی -آپلییی های یونونرات و رگههای گرانیت

های مافی و فلسی ، در پی نفوذ توده با اینکه د m3ا

پراننندگی ، روی داده است همبری دگرگونیچندین

مگنر ا نندارد پوشانی چندانی مکانی آنها در منطقه هم

ی سنن تویسرنان و پیرامونمناطق اندنی مانند

د نبنوده اسنت یادشنده های توده ریثتأ تحتتواماً واحد

پیش از این ای دگرگونی ناحیهی ها سن نه ازآنیایی

ااز هنا سنن ی از ا گسیردهطی ،اند وجود داشیهنیز

اسنننلیت و فیلینننت تنننا شیسنننت و میگماتینننت را

در ایننن طینن آذریننن تزریننق تننوده دگیرننند دربرمننی

اسننت؛ نظننم نننافی نداشننیه شناسننی سننن گسننیرده

،تنوده گونناگون هنای بخنش نزدیکینه در ای گونه به

گفینه د بنه شوند دیده می گوناگونبا درجه ی ها سن

ی از منطقنه بخشن ایونند در آذرین دروننی توده دیگر،

یدیگنر بخنش و در بناایری هنا اهاینه درون فیلیت

اهاینه گونناگون با درجه دگرگنونی های ون شیستدر

رو، ازاینن استد جایگیری نرده تزریق شده و ااوری

توده در همه جای هایه دگرگونی یکسنان دماییتاثیر

ی دگرگونی ها سن پسرونده ابر صورت بهنبوده و گاه

ی هنا سنن رونده ابرای درجه با تر و گاه پیش احیهن

ننرده اسنت رفینار تر جه پایینای در دگرگونی ناحیه

دSepahi, 1999ا

دگرگننونی صننورت بننهدگرگننونی رویننداد نخسننیین

رخ داده و تننا اوج اننود یعنننی راسنناره Mای ا ناحیننه

هنننا و شیسنننت اسنننیلیمانیت بنننا ییآمفیبویینننت

پنیش اپنارا نز نردیرینت ارتنونزز زینرین گرانوییت

تنا فشنار ننم دگرگنونی بنا د اینن دگرگنونی رفیه اسنت

Buchanامیوسنننط و دمنننا بنننا از ننننوس بوچنننان

metamorphism بنننننر افنننننزون همخنننننوانی داردد

شناسنننی و سنننن شناسنننی ننننانیهنننای میموعنننه

هننای منطقننه همنندان بننا میموعننه ،ای دگرگننونی ناحیننه

دگرگننونی :مانننندا ای تیپینن جهننان دگرگننونی ناحیننه

منطقنننه در Barrovian metamorphismا بنننارووین

Ballachulish بنننننناایری در جنننننننوبHighlands

داردد طیننن همخنننوانی Pattison ،7109؛ اسنننکاتلند

ای از دگرگنننونی ناحینننهی هنننا سنننن از ای گسنننیرده

و A -8اسنننلیت و فیلینننت تنننا شیسنننت اشنننکل

امانننننند: هننننا نننننانیو بسننننیاری از میگماتیننننت

اول هنای نسنل اول و نردیرینت هنای نسنل اسیاروییت

اندد آمدهپدید دگرگونی رویداد در این

رانمننونی از B ؛انند پدیند آمنده ای دگرگنونی ناحینه هنگنام هنا در منطقنه همندان ننه رانمنون گارننت اسنیاروییت شیسنت A -8شنکل

بخش یونوسنوم درون های نطقه سیمین، به گارنتهای م رانمون میگماتیتC نطقه همدان؛های م دیوریت درونسیلیمانیت های زینونریست

7109و همکاران، Borzoei اعک از عمر درهنطقه های م نردیریت میگماتیت درون قطرات مذاب D ؛توجه شود

Page 21: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 081

ناشننی دگرگننونی همبننری ، دوم رویننداد دگرگننونی

گابروهنننا ، ماننننندm1هنننای مافیننن ا از نفنننوذ تنننوده

و Shahbaziet، میلینننون سنننال پنننیش 6/011±8/0ا

همزمنننان تنننا پننن از ننننه بنننوده 7101ان، همکنننار

هننای و رانمننون روی داده اسننتای دگرگننونی ناحیننه

چایننان، چشننمه قصننابان و مانننند هننایی بخننشآن در

دد احیمننال اینکننه نشننو سننرابی تویسننرنان دیننده مننی

ای تزریننق هننای مافینن در اوج دگرگننونی ناحیننه تننوده

پیننننندایش دشنننننده باشنننننند بیشنننننیر اسنننننت

ننه پن از تزرینق تنوده گنابرویی یهنای شیسنت گارنت

و نیننز امنطقننه چشننمه قصننابان اننند فیبرویییننی شننده

درونهنننای آنننندایوزیت و سنننیلیمانیت زینونریسنننت

بنناطننور بخشننی هننا نننه بننه هننا و گننابرو دیوریننت

-8اشننکل اننند شننده جننایگزینسننیلیمانیت و اسننپینل

B نشننان را نکیننهایننن هننایی هسننیند نننه از نشننانه

هننای نسننل دوم در ایننن رویننداد یریننتد نرددهننند مننی

داند آمدهپدید دگرگونی

دگرگنننونی صنننورت بنننهسنننوم دگرگنننونی فراینننند

m2هننای اسنننیدی ا نفنننوذ تننوده پننی و در همبننری

2/010 ± 1/1بننه سننن گرانیننت پورفیرویینند امانننند:

میلیننون سننال 3/019 ± 3/1و پننیش میلیننون سننال

و روی داده 7101 و همکننننناران، Shahbazi ؛پنننننیش

تننوده پلوتونینن پیرامننون ای گسننیردههایننه دگرگننونی

هننای نسننل دوم در نردیریننت اسننتد پدینند آوردهایوننند

انننند پدیننند آمنننده اینننن روینننداد دگرگنننونی نینننز

همبننریهننای نسننل دوم نننه در دگرگننونی انردیریننت

تفنناوت ،اننند پدینند آمنندههننای بازینن و اسننیدی تننوده

نیسیند د یشدن تفکی چندانی با هم نداشیه و

بنننه نفنننوذ پاینننانیو روینننداد دگرگنننونیِ چهنننارم

میلیننون سننال 1/061±9/0هننای یونننونرات ا گرانیننت

Shahbazi؛پننیش میلیننون سننال9/069±2/7و پننیش

et al., 2010پگمنناتییی ا -هننای آپلییننی و رگننهm3

ناشننی از دگرگننونی همبننری د شننود ه مننینسننبت داد

میر سنانیی نند طنور محلنی و در مقیناد چ هنفوذ آنها بن

حینم نمشنان برپاینه ننه شنود تا چند میر دینده منی

هننا نننانیامننا در تبلننور براننی ؛دارننندی اهمیننت نمیننر

اننندد نقننش داشننیه هننای نسننل دوم اسننیاروییتامانننند:

ااسننیگاه ، 7101ا Salamiاایننر هننای بررسننی برپایننه

هننا ییننی و پگمنناتییی بننا گرانیننت هننای آپل براننی رگننه

دگرگنونی ناشنی بسنا چنه ر این صنورت د دیکسان است

همپوشانی داشیه باشدد m2با m3از

در هنننر دو منطقنننه هنننای همننندان میگماتینننت

هننای بزفصننل تننوده همبننریدر عمننر درهسننیمین و

انننند، نفنننوذی فلسنننی و مافیننن گسنننیرش یافینننه

عامننل دگرگننونی همبننری رود گمننان مننی رو، ازایننن

آنهننا در Baharifar, 2004ا زایننی میگماتیننتاصننلی

هننا در گننرفین میگماتیننت جننای برپایننهامننا ؛باشنند

روینندادهاینقننش باینندمیامورفیسننم پلننیای بننا منطقننه

نردد شناساییرا زایی میگماتیتدگرگونی در

ه گرانینت فاصنل هنا در ، میگماتیتدر منطقه سیمین

و از پیندا ننرده ها توسعه شیست پورفیرویید و آندایوزیت

ناشننی از دگرگنونی همبنری و Mا ای دگرگنونی ناحینه

د ایننن اننند مینناثر شنندهm2نفننوذ گرانیننت پورفیرویینند ا

سناایی، بنافیی و گونناگونیِ و گسنیردگی ها میگماتیت

دارنندد عمنر درهشناسی بیشیری ادر برابر منطقنه نانی

دربردارننند شناسننی منطقننه سننیمین میموعننه نننانی

ارننت، هنا، گ هنای گونناگون آیومینوسنیلیکات منور پلی

، اسننیاروییت، نننوارتز، ی گوننناگوننردیریننت، میکاهننا

یونوسنوم ترنین پز یونزز، اسنپینل و زینرنن اسنتد

گارننت و بیوتینت هنم در گاهترونیمییی است و بیشیر

هنای یونوسنوم در مقیناد د رگهدنشو دیده مییونوسوم

در پاسنخ شنوندد یدیده مچند میلیمیر تا چند سانییمیر

ای ی از دو نوس دگرگونی اناحیه نه ندام پرسشبه این

بنه را در پنی داشنیه اسنت، زاینی میگماتیت همبرییا

:شود میزیر اشاره های نکیه

زاینی میگماتیتعامل اصلی دگرگونی همبری اگر -0

Page 22: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

086 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

گسیرش شیسنیوزییه برپایه، دانسیه شودمنطقه سیمین

بنرای اوب یتوده و وجود بسیر نزدی های در شیست

از گرانینت آزادشنده هنای پ آب و سیال، ها فوذ سیالن

هنای هنا در وانننش این میگماتیت نزدی یِپورفیرویید

اشباس از آب فراهای اشباس تا و واننش نردهذوب داایت

امنا حضنور ؛ انند روی دادهدر منطقنه ای گسنیرده طور هب

-8در یونوسنوم اشنکل گارنتامانند: آب ی بیها نانی

C ، د دهند نشنان منی از آب را اشنباس تحنت های اننشو

هننای میگماتیننت درون هننای اینکننه بیوتیننت برپایننه

پ شکست بیوتینت اند، سایم ماندهدار آیومینوسیلیکات

دایننی ز واننننش آبزیننرا ؛ اسننتروی نننداده در منطقننه

حضننننور شنننناره آزاد شکسننننت بیوتیننننت بنننندون

در دماهننننننایBt+Plg+Als+Qtz=Grt+Kfs+Meltا

,Saki and Baharifarادهند روی میدرجه 876-311

دهنند، میموعنه نشنان منی دماسنیی های داده د 2012

نرسنیده یادشنده میگماتییی منطقه سنیمین بنه دمنای

از سرشنننارهنننای در میگماتینننترو، ازاینننن اسنننت؛

هنا و بیوتیتاست آیومینوسیلیکات این واننش رخ نداده

هنای همنان بیوتینت یادشدههای اندد بیوتیت سایم مانده

در منطقنه اویینه هنای امنا مسنکوویت ؛نسل اول هسیند

دهنند نشنان پدینده د اینن انند طور نامل حذ شده هب

حضنور شناره آزاد بدون مسکوویت زدایی واننش آب

از آیومینوسنیلیکات اسنت سرشارهای در میگماتیت

در ایننن واننننش د Melt Ms+Plg+Qtz=Als+Kfsا

,Baharifarدهند ا روی منی درجنه 261نمیر از یدما

2012; Saki and Baharifar, 2012 هنای و بنا پنارا نز

آمننده دسننت بننه دمافشارسنننیی هننای دادهو شننده یافننت

از سرشننارهننای همخننوانی نامننل داردد در میگماتیننت

نردیریت انه حینم نمینری در منطقنه دارنند مقندار

دهننده نشاناستد این پدیده بسیار ناهش یافیه بیوتیت

واننشهای ذوب استد واننش هنگامشکست این نانی

شنننننناره آزاد در حضننننننور شکسننننننت بیوتیننننننت

در دمننننننای Bt+Crd+And+Kfs+Qtz+H2O=meltا

Saki andا دهنند روی مننی سننانییگراددرجننه 161

Baharifar, 2012 دماسنننیی هننای دادهپننارا نز و و

منطقه با آن از نردیریت رشارسهای یه آمده از دست به

هیچکندام از فازهنای ننه ازآنیاییدد ندار همخوانینامزً

واننش نخستطر اند، طور نامل مصر نشده جامد به

هنا دینده در اینن میگماتینت نخسنیین صورت پنارا نز به

نناهش بسنیار مقدار بیوتیت در آنهنا رو، ازاینشود و می

بسیاری از نشده استدطور نامل حذ هاما باست؛ یافیه

بنی از آب ینا اشنباس تحنت هنای نیز واننش وهشگران پژ

,Saki, 2011; Saki and Baharifarشناره آزاد ا حضورِ

2012; Maraveneh, 2017 را عامننننل اصننننلی

گسننیرده رویننداد اننندد منطقننه دانسننیه زایننی میگماتیننت

زاینی میگماتینت احیمنال از آب اشباس تحتهای واننش

را m2ا دگرگنونی همبنری ده با محورینت مطلنق گسیر

نه گفیه شد شیسنیوزییه گونه زیرا همان دهد؛ ناهش می

نفود برایزمینه مناسبی ،توده نزدی های شیست درون

ننرده توده به پهننه میگمناتییی فنراهم های سیالآب و

در صننورت حضننور، در هنگننام نننه ای گونننه بننه ؛اسننت

اندد های ذوب داایت نرده شدر وانن زایی میگماتیت

-811 بیشنین گرانیت پورفیرویید ایوند با دمنای -7

621همبنری و دمنای دگرگنونی سانییگراددرجه 261

درجننه 681 تننا Sepahi, 1999ا سننانییگراددرجننه

برای زم یدمای توان Sepahi et al., 2014ا سانییگراد

منطقنه گسنیرده در زایی میگماتیتبخشی و ذوب فرایند

ی های آندایوزیت پیرامونونزز نلسی را نداردد هایه پز ی

اننند شننده دربرگرفیننهنننه بننا اسننپینل و نردیریننت

صنورت موضنعی و محلنی در نیز به Baharifar, 2004ا

ای نشانهو است یافیه گسیرشهای نزدی به توده مکان

در سراسنر زاینی میگماتیتدر دگرگونی همبرینقش از

دشود ه نمیسیمنطقه دان

بسنیار هماننند هنای میگمناتییی منطقنه فابری -9

;Sawyer, 2013ا ای تیپینن هننای ناحیننه میگماتیننت

Brown, 1994 رفیننارد دگرریخیننی ناشننی از هسننیند

Page 23: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 081

و اطواره نانینایی ناشنی از رشند ساایی زمیننیروهای

اوج نننه در Izadikian et al., 2010هننا ا سننیلیمانیت

دهنننده نقننش نشنناناننند رشنند نننرده طقننهمندگرگننونی

اسننتد زایننی میگماتیننتای در هنگننام دگرگننونی ناحیننه

و فعایینت گسنل Jafari, 2007گسیرش پهننه برشنی ا

روی داده ای گرگنونی ناحینه تراسیی منطقه نه هنگام د

اندد اثر داشیه زایی میگماتیتنیز در است

ش ای نقنن دگرگننونی ناحیننه رود رو، گمننان مننی ازایننن

منطقننه سننیمین داشننیه زایننی میگماتیننتتننری در مهننم

نننرده بنازی نننننده نقننش تکمینل دگرگنونی همبنری و

د بننه نبننوده اسننتبخشننی منطقننه و عامننل اصننلی ذوب

در همبننریای و ناحیننههننای ، دگرگننونیدیگننر گفیننه

رفیننارپننی در صننورت پننی ینن مقطننن زمننانی اننا بننه

زمیننننه ،ننننرده و بنننا تشننندید شنننرایط دگرگنننونی

فنننراهم را منطقنننه سنننیمین در زاینننی تمیگماتیننن

هننا در ، میگماتیننتعمننر درهامننا در منطقننه ؛ اننند نننرده

هننا گسننیرش هننا و نردیریننت هننورنفل گننابرو فاصننل

شناسننی اایی، بننافیی و نننانی و تنننوس سنن اننند یافیننه

عمنننر درهشناسنننی دارنننندد میموعنننه ننننانینمینننری

آننندایوزیت تنهننا امننا ؛منطقننه سننیمین اسننت همانننند

و سننیلیمانیت در اسننتهننای منطقننه سننیلیکاتآیومینو

یونوسنوم ترنین شنودد دینده نمنی ها سن زمینه این

بیوتیننت گنناهگرانییی اسننت و فلدسننپار آیکنناییبیشننیر

هنای یونوسنوم قطنره دشنود دینده منی هم در یونوسوم

دیننده میننر تننا چننند سننانییمیر بننه بزرگننی چننند میلی

افین ینن جریننان هننای نشننانه و D -8شننوند اشننکل یمنن

دد در پاسننخ بننه ایننن نشننو مننذاب در آنهننا دیننده نمننی

پیامنند عمننر درهزایننی منطقننه میگماتیننتنننه پرسننش

ای ینننا دگرگنننونی اناحینننه گنننروهیننن از دو نننندام

:باید گفت نهاست بوده همبری

ه هنای درون تنود نه مقندار آب و سنیال ازآنیایی -0

حضنور شناره آزاد هنای بنا گابرویی ننم اسنت، وانننش

بننر آن افننزونو اننند زایننی نکننرده هننایی میگماتیننتتن بننه

انند روی دادههای بندون حضنور شناره آزاد نینز واننش

؛Borzoei et al., 2013ا

عمنر درههای میگماتیت دمافشارسنیی های داده -7

نزدین اسنپینل –تهمرشدی بیوتی بای ها سن برای

ی گارننت و هنا سنن و بنرای سانییگراددرجه 271 به

دسنت به سانییگراددرجه 811نزدی به دار ریتنردی

هنای داده د اینن Borzoei et al., 2013آمنده اسنت ا

واننننش شکسننت روینندادبننا شننرایط سنننیی دمافشار

بننرای Qtz+Bt+Als=Crd+Kf+Grt+Meltا بیوتیننت

همخوانی داردددار ی گارنت و نردیریتها سن

شده نه با یادهای دمای با ی واننش برپایهرو، ازاین

برای زم دمایدارد، همخوانی دمافشارسنیی های داده

تنا 361دمای نناری نه از توده گابرویی زایی میگماتیت

داشننیه، فننراهم شننده اسننت سننانییگراددرجننه 0911

دSepahi et al., 2013ا

گیری نتیجه

نگنناری و شننیمیایی صننحرایی، سننن هننای ویژگننی

ی هننا نننانی یفنناوتمهننای نسننل دهنننده تبلننور نشننان

در منطقننه همنندان ، بیوتیننت و نردیریننت اسننیاروییت

گوننناگونفرایننندهای در پننی هننا د ایننن نننانیهسننیند

و در طیننن گونننناگونهنننای دگرگنننونی در زمنننان

بننندی و هسننیه دگرگننونیی هننا سننن از ای گسننیرده

هنننای ویژگنننیننننه ای گوننننه بنننهانننند؛ رشننند ننننرده

تیزیننهده از آمنن دسننت بننههننای میکروسننکوپی و داده

دمافشارسنننیی بننرای نسننل اول و شننیمیایی و زمننین

ی هنا ننانی حضنور برپاینه نسل دوم آنها میفاوت اسنتد

ی هنننا سنننن از ای گسنننیردهاول در طیننن نسنننل

احیمننا ً تبلننور آنهننا در ای منطقننه، دگرگننونی ناحیننه

مسننیر اوج دگرگننونی آالنناز شننده و در اوج دگرگننونی

نیننز پیامنندهننا نسننل دوم آناسننتد هننم تیبیننت شننده

برگشننیی هننای و دگرگننونی همبننریهننای دگرگننونی

در بخننش ی نننه هننای واننننش در پننیابننوده اسننت

Page 24: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

082 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

دوم، هنننای نسنننل بیوتینننت پیننندایشبنننرای مربوطنننه

ثانویننه هننای دوم و مسننکوویت هننای نسننل اسننیاروییت

دوم بننه هننای نسننل د بیوتیننتشنند پرداایننهآنهننا بننه

هننای دادهیننر هسننیند و فق Tiمقنندار چشننمگیری از

هننای نسننل بننا دماسنننیی بیوتینت آنهننا نینز دماسننیی

سنننانییگراددرجنننه 061اینننی 011 نزدیننن بنننهاول،

دوم نینز بنه مقنندار هنای نسنل داردد اسنیاروییت تفناوت

و تبلننور آنهننا بننا هسننیند سرشننار Znچشننمگیری از

آپلییننننی و پگمنننناتییی در هننننای نفننننوذ داینننن

زیننرا ؛ هننا مننرتبط اسننت شیسننت آندایوزیت/سننیلیمانیت

هنا هنا و پگماتینت محدود به منطقه همبنری بنا آپلینت

هنننننننننای و گرداگنننننننننرد پورفیروبزسنننننننننت

هننای نسننل آندایوزیت/سننیلیمانیت هسننیندد نردیریننت

مانروسنننننننکوپی، از دیننننننندگاهاول و دوم نینننننننز

دارننند و تفنناوتمیکروسننکوپی و شننیمیایی بننا هننم

هنننای دادهد تاسنننسرشنننارتر Feنسنننل دوم آنهنننا از

هننای نسننل بیوتیننتابرپایننه ترنینن دمافشارسنننیی

درجنننه 166دمنننای بیوتینننت -اول و روش گارننننت

GASP 38/9سنننامانه ابرپاینننهسنننانییگراد و فشنننار

نننه در بنناز دمننایی و د نننده بننار را نشننان مننی نیلو

دمافشارسننننیی دهسنننیندزاینننی میگماتینننتفشننناری

-وش گارنننتر ابننهدوم هننای نسننل بننرای بیوتیننت

ادر و فشننار سننانییگراددرجننه 673دمننای بیوتیننت

دهندد اینن را نشنان منی نیلوبنار GASP 38/7سامانه

همخننوانیدگرگننونی پسننرونده روینندادبننا دمننا و فشننار

ینن نننم دسننتچننند دگرگننونی ا نننه ازآنینناییداردد

روی دگرگنننونی همبنننریای و دو دگرگنننونی ناحینننه

اننوبی بننرایبسننیر آنهننا یعملکننرد هننر دو داده اسننت؛

نننه در ای گونننه بننه ؛اسننت پدینند آورده زایننی میگماتیننت

دگرگننونی از زایننی میگماتیننت ،افینن هننای م تننوده ننننار

پذیرفیننه تنناثیر m1اتننوده دمننایناشننی از همبننری

بنر گرمننای افنزون ،اسنیدی هننای تنوده نننار و در اسنت

ی ناشنننی از گسنننیرش دگرریخینننتنننوده فلسنننی ،

هننای فننت فشننار ناشننی از گسننل برشننی و اهننای پهنننه

اننندد بننا ایننن آسننان نننردهرا زایننی میگماتیننتتراسننیی

افینن و فلسننی هننای م اینکننه آیننا تننوده حننال، دربنناره

ینا انند ای تزرینق شنده همزمان با اوج دگرگنونی ناحینه

و روی داده اسننتای ینن دگرگننونی ناحیننه نخسننت

پدیند گرمنایی هنا تزرینق شنده و آشنفیگی سپ توده

بعندی نینز بنه گرمنایی آینا آشنفیگی اینکنه و اند آورده

بخشننی رسننیده اسننت یننا نننه، همچنننان مرحلننه ذوب

در براننی بسننا چننهابهننام وجننود داردد در حقیقننت،

زایننی در میگماتیننت منطقننه سننیمین :مانننندامننناطق

بیش از ی مرحله رخ داده باشدد

منابع

Alavi, M. (2004) Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust-belt of Iran and its proforeland evolution.

American Journal of Science 304: 1-20.

Ashworth, J. R. (1985) Migmatites. Blackie and Son Ltd., Glasgow, Scotland.

Azor, A. and Ballevere, M. (1997) Low- pressure metamorphism in the Sierra Albarrana Area (Variscan

Belt, Iberian Massif). Journal of Petrology 38: 35- 64.

Baharifar, A. (2004) Petrology of metamorphic rocks in the Hamedan area. Ph.D. thesis, Tarbiat Moallem

University, Tehran, Iran (in Persian).

Barker, A. J. (1998) Introduction to metamorphic textures and microstructures. Stanley Thornes Ltd.,

Cheltenham, UK.

Bhattacharya, A., Mazumdar, A. C. and Sen, S. K. (1988) Fe-Mg mixing in cordierite: Constraints from

natural data and implications for cordierite-garnet geothermometry in granulites. American

Mineralogist 73: 338-344.

Page 25: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 088

Borzoei, K., Sepahi A. A. and Moazzen, M. (2013) Anataxis of pelitic and semipelitic rocks of contact

metamorphism of Sarabi area, Toysercan, Hamadan. Iranian Journal of Crystallography and

Mineralogy 21(1): 97-106 (in Persian).

Brown, M. (1994) The generation, segregation, ascent and emplacement of granite magma: the

migmatite-to-crustally-derived granite connection in thickened orogens. Earth-Science

Review 36: 83-130.

Chiu, H. Y., Chung, S. L., Zarrinkoub, M. H., Mohammadi, S. S., Khatib, M. M. and Iizuka, Y. (2013)

Zircon U–Pb age constraints from Iran on the magmatic evolution related to Neotethyan subduction

and Zagros orogeny. Lithos 162: 70-87.

Coleman, R. G., Lee, D. E., Beatty, L. B. and Brannock, W. W. (1965) Eclogites and eclogites: their

differences and similarities. Geological Society of America Bulletin 76 (5): 483-508.

Deer, W. A., Howie, R. A. and Zussman, J. (1982) Rock forming minerals, Orthosilicates. Longman,

London 1(a): 467-657

Deer, W. A., Howie, R. A. and Zussman, J. (1992) An Introduction to the Rock forming Minerals. 2nd

Edition, Longman, London, UK.

Foster, M. D. (1960) Interpretation of the composition of trioctahedral micas. Professional Paper of United

States Geological Survey 354: 11-49.

Garcia-Casco, A., Haissen, F., Castro, A., El-Hmidi, Torres-Roldan, R. F. and Millan, G. (2003) Synthesis

of staurolite in Melting experiments of a natural metapelite: consequences for the phase relations in

low-temperature pelitic migmatites. Journal of Petrology 44(10): 1727-1757.

Goldman, D. S. Y. and Albee, A. L. (1977) Correlation of Mg/Fe partitioning between garnet

and biotite with 18

O/16

O partitioning between quartz and magnetite. American Journal of

Science 277: 750-767.

Henry, D. J., Guidotti, C. V. and Thomson, J. A. (2005) The Tisaturation surface for low-to-

medium pressure metapelitic biotites: implications for geothermometry and Ti substitution

mechanisms implications for geothermometry and Ti-substitution mechanisms. American

Mineralogist 90: 316-328.

Hoisch, T. D. (1990) Empirical calibration of six geobarometers for the mineral assemblage

quartz+muscovite+biotite+plagioclase+garnet. Mineralogy and Petrology 104(2): 225-234.

Holdway, M. J. and Lee, S. M. (1977) Fe-Mg cordierite Stability in high grade pelitic rocks based on

experimental, theoretical and natural observations. Mineralogy and Petrology 63(2):175-198.

Holland, T. J. B. and Powell, R. (1998) An internally consistent thermodynamic dataset with uncertainties

and correlation. Journal of Metamorphic Geology 3: 343-37.

Hyndman, D. W. (1985) petrology of igneous and metamorphic rocks. McGraw- Hill, New York, US.

Indares, A. Y. and Martignole, J. (1985) Biotite-garnet geothermometry in granulite facies: The influence

of Ti and Al in biotite. American Mineralogist 70: 272-278.

Izadikian, L., Alavi, A. and Mohajjel, M. (2010) Structural analysis of the Simin-Darreh Moradbeik shear

zone, south of Hamedan. Iranian Journal of Geosciences 75(19): 39-46 (in Persian).

Jafari, S. R. (2007) Petrology of Migmatites and Plutonic Rocks of South Simin Area, Hamadan. M.Sc.

thesis, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran (in Persian).

Kretz, R. (1959) Chemical study of garnet, biotite and hornblende from gneisses of

southwestern Quebec, with emphasis on the distribution of elements in coexisting minerals.

Journal of Geology 67: 371-402.

Lavrent'eva, E. V. and Perchuck, L. L. (1981) Cordierite-garnet thermometer. A collection of theses,

Russian Academy of Sciences 259: 607-700.

Page 26: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

083 منطقه همدان یییگماتیم یها سن ییزا و سن یدمافشارسنی ،ینان یمیش یبررس

Mahmoudi, S., Corfu, F., Masoudi, F., Mehrabi, B. and Mohajjel, M. (2011) U–Pb dating and

emplacement history of granitoid plutons in the northern Sanandaj–Sirjan Zone, Iran. Journal of Asian

Earth Sciences 41: 238-249.

Mohajjel, M., Fergusson, C. L. and Sahandi, M. R. (2003) Cretaceous–Tertiary convergence

and continental collision, Sanandaj–Sirjan Zone, western Iran. Journal of Asian Earth

Sciences 21: 397–412.

Pattison, D. R. (2013) Regional metamorphism in the Ballachulish area, SW Highlands,

Scotland: new perspectives on a famous old debate, with regional implications. Journal of

the Geological Society 170: 417–434.

Perchuk, L. L. Y. and Larent'eva, I. V. (1983) Experimental investigation of exchange equilibria in the

system cordierite-garnet-biotite. In: Kinetics and Equilibrium in Mineral Reactions (Ed. Saxena, S. K.)

3: 199-239. Advances in Physical Geochemistry.

Perchuk, L. L., Aranovich, L.Y., Podlesskii, K. K., Lavrent’eva, I. V., Gerasimov, V. Y.,

Fed’kin, V. V., Kitsul, V. I., Karsakov, L. P. and Berdnikov, N. V. (1985) Precambrian

granulites of the Aldan shield, Eastern Siberia. Journal of Metamorphic Geology 3: 265–310.

Reche, J. and Martinez, F. J. (1996) GPT: An Excel spreadsheet for thermobarometric calculations in

metapelitic rocks. Computers and Geosciences 22(7): 775-784.

Saki, A. (2011) Formation of spinel-cordierite-plagioclase symplectites replacing andalusite in metapelitic

migmatites of the Alvand aureole, Iran. Geological Magazine 148: 423-434.

Saki, A. and Baharifar, A. A. (2012) Common melting reactions and their characteristics in the Alvand

aureole metapelites, Hamadan. Iranian Journal of Geosciences 8(2): 165-172 (in Persian).

Saki, A. and Maraveneh, A. (2017) Proof of fluid-absent melting reactions in Hamadan migmatite. 35th

National Geosciences Conference, Geological Survey of Iran, Tehran, Iran.

Saki, A., Moazzen, M. and Baharifar, A. A. (2012) Migmatite microstructures and partial

melting of Hamadan metapelitic rocks, Alvand contact aureole, western Iran. International

Geology Review 54: 1229-1240.

Salami, S. (2016) The study of pegmatites and aplites from Borujerd, Hamedan and Qorveh

areas (northwest of Sanandaj-Sirjan zone). Ph.D. thesis, Bu Ali Sina University, Hamedan,

Iran (in Persian).

Sawyer, E. W. (2013) Atlas of Migmatites. The Canadian Mineralogist, Special Publications 9: 386.

Sepahi, A. (1999) Petrology of the Alvand plutonic complex with special reference on granitoids. Ph.D.

thesis, Tarbiat-Moallem University, Tehran, Iran (in Persian).

Sepahi, A. A., Asadi, N. and Salami, S. (2014) The study of petrogenesis, mineral chemistry

and thermobarometry of contact metamorphic rocks from aureole of Alvand body. Petrology

19(5): 67-86 (in Persian).

Sepahi, A. A., Borzoei, K. and Salami, S. (2013) Mineral chemistry and thermobarometry of

plutonic, metamorphic and anatectic rocks from the Tueyserkan area (Hamedan, Iran).

Geological Quarterly 57: 515-526.

Sepahi, A., Jafari, S. R. and Mani-Kashani, S. (2006) The study of chemical composition and evolution of

minerals during various metamorphic evidence in the Hamadan. Iranian Journal of Crystallography and

Mineralogy 14(2): 431-454 (in Persian).

Sepahi, A., Jafari, S. R. and Mani-Kashani, S. (2009) Low pressure migmatites from the Sanandaj-Sirjan

Metamorphic Belt in the Hamedan region (Iran). Geologica Carpathica 60: 107-119.

Shahbazi, H., Siebel, W., Pourmoafee, M., Ghorbani, M., Sepahi, A., Shang, C. and Abedini, M.

V. (2010) Geochemistry and U–Pb zircon geochronology of the Alvand plutonic complex in

Sanandaj–Sirjan Zone (Iran): New evidence for Jurassic magmatism. Journal of Asian Earth

Sciences 39: 668-683.

Page 27: Study of mineral chemistry, thermobarometry and ...ijp.ui.ac.ir/article_22554_8aab226a9d73de06088e47c3ed623b11.pdf · petrogenesis of migmatitic rocks of Hamedan area Ali Asghar Sepahi

0932بهار ، سی و سوم ، شمارهنهمسال پینننرویو ی، 031

Spear, F. S., Kohn, M. J. and Cheney, J. T. (1999) P-T paths from anatectic pelites. Contributions to

Mineralogy and Petrology 134: 17-32.

Thompson, A. B. (1976) Mineral reaction in pelitic rocks: I. Prediction in P–T–X (Fe–Mg) phase

relations. II. Calculations of some P–T–X (Fe–Mg) phase relations. American Journal of Science 276:

401–454.

Vidal, O., Goffe, B., Bousquet, R. and Parra, T. (1999) Calibration and testing of an empirical chloritoid-

chliorite Mg-Fe exchange thermometer and thermodynamic data for daphnite. Journal of Metamorphic

Geology 17: 25-39.

Wells, P. R. A. (1979) Chemical and Thermal Evolution of Archaean Sialic Crust, Southern West

Greenland. Journal of Petrology 20: 187–226.

Yardley, B. W. D. (1989) An introduction to Metamorphic Petrology. Longman, Harlow, UK.