1

STRATEGIE OCENIANIA KSZTAŁTUJACEGO

Danuta Sterna

Pytanie kluczowe

Co zrobić, aby uczniowie w szkole

uczyli się skutecznie, pożytecznie

i z przyjemnością? 2

ZasadyPodczas prezentacji będziemy używać różnych technikproponowanych w ocenianiu kształtującym (OK):

• Patyczki • Światła • Niepodnoszenie rąk• Białe tablice-kartki • Karty ABCD• Zeszyty

Na koniec prezentacji podsumujemy korzyści płynące zestosowania użytych technik OK.

3

4

Cele prezentacji

• Zapoznanie uczestników ze strategiami OK.• Zademonstrowanie technik OK.• Zachęcenie uczestników do stosowania OK

w ich pracy z uczniami.

Zeszyt 1/str.2

Strategie oceniania kształtującego

I. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.

II. Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.

III. Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp.

IV. Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności.

V. Wspomaganie uczniów, by stali się autorami, podmiotami, „właścicielami” procesu własnego uczenia się.

Zeszyt 2/str. 25

ŚwiatłaNa ile wymienione strategie są dla Ciebiezrozumiałe?

Zielone – wiem co się kryje za tymi hasłamiŻółte – chciałabym/chciałbym przedyskutować

ich znaczenieCzerwone – nie wiem, co kryje się pod tymi

hasłami

6

Ocenianie kształtujące

Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby:

•Nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie,•Uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.

Zeszyt 3/str. 37

Pierwsza strategia OK

Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.

8

Cele

• Zastanowić się, po co tego uczę? Co moi uczniowie już na ten temat wiedzą?

• Zaplanować, dokąd się zmierza i co się chce osiągnąć.

• Podzielić się „tajemnicą” celów z uczniami.

• Sprawdzić, czy cele zostały osiągnięte.

9

Rozmowa w parach (2 min) Która z trudności zgłaszanych przez nauczycieli, wydaje się być

najtrudniejsza do pokonania? A. Pokusa ustalania za dużo celów na jedną lekcję

B. Brak planowania przed lekcją celów

C. Formułowaniu zrozumiałego dla ucznia celu

D. Brak czasu na podawanie uczniom celu podczas lekcji

E. Niesprawdzanie, czy cel został osiągnięty

F. Dopilnowanie zapisania przez uczniów celu lekcji

G. Formułowanie celów w postaci efektu, a nie czynności

H. Nie odwoływanie się do celów lekcji podczas jej trwania

Patyczki10

Kryteria sukcesu

Ustalenie, na co będziemy zwracać uwagę przy ocenianiu.

Określenie - faktów, dowodów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi, czy cel lekcji został osiągnięty.

11

Technika pierwszej strategii

Praca wzorcowa

Nauczyciel pokazuje uczniom dobrze wykonaną pracę i pyta ich:

Dlaczego ta praca jest dobra?

Uczniowie wraz z nauczycielem tworzą kryteria sukcesu dobrej pracy.

12

Korzyści po stronie ucznia

•Uczeń wie, czego ma się nauczyć.•Uczeń zna kryteria dobrze wykonanej pracy.•Uczeń może brać udział w tworzeniu kryteriów.•Uczeń wie, czego ma się nauczyć, aby osiągnął wysokie wyniki.•Uczeń sam może sprawdzić, czy prawidłowo wykonał pracę.•Wzrasta odpowiedzialność ucznia za jego proces uczenia się.

13

Strategia IStrategia I w języku ucznia: Lepiej się uczę, jeśli wiem, po co i czego mam się nauczyć

Zeszyt 4/str. 3 – Zapisz, co chciałabyś/chciałbyś zapamiętać z pierwszej strategii

14

Druga strategia OKOrganizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.

15

Techniki pozyskiwania informacji druga strategia

• karty ABCD • światła• zdania podsumowujące• pytania uczniów

16

Techniki zadawania pytańa. czas oczekiwania na odpowiedź ucznia (klepsydra)

b. ustalanie odpowiedzi w parach

c. niepodnoszenie rąk

d. uczenie się na błędach

e. zadawanie pytań otwartych

>5 sek17

ZadanieDopasuj w zeszycie 5/str. 4 obrazki do technik:

a. czas oczekiwania na odpowiedź ucznia (klepsydra)

b. ustalanie odpowiedzi w parachc. niepodnoszenie rąkd. uczenie się na błędache. zadawanie pytań otwartych

Ocena koleżeńska: sprawdźcie w parach, czy macie

te same przyporządkowania?

18

Pytania na myślenieTaksonomia Blooma

I. Wiedza: przypomnij, wymieńII. Rozumienie: wytłumacz, opisz, zilustruj III. Stosowanie: wybierz, rozwiąż, zastosuj IV. Analiza: opisz strukturę i znajdź wzoryV. Synteza: uogólnij, podsumuj, zaprojektujVI. Ewaluacja: sformułuj opinie na podstawie uzasadnionych argumentów

19

Pytania kluczowe

Pytania ukazujące uczniom szerszy kontekst, zachęcające ich do poszukiwania odpowiedzi,

angażujące w naukę

20

21

Wyrażenia algebraiczneKażdy (w myślach) ustala swoją kostkę domina i

wykonuje obliczenia na swojej karcie.•To, co jest po lewej stronie mnożymy przez 5

•Dodajemy 1•Mnożymy przez 2

•Dodajemy to co jest prawej stronie•Odejmujemy dwa

Zeszyt 6/str. 5

losujemy

22

x y

2(5x +1) + y - 2 = 10x + y

Czy wszystkim się zgodziło?światła

Zeszyt 7/str 5: Jaki przykład pytania kluczowego przychodzi mi do głowy?

Skarbiec OK - www.ceo.org.pl/ok

Dialog i dyskusjaNauczyciel: • wie na jakim etapie nauki są jego uczniowie i do

tej wiedzy dostosowuje nauczanie,• prowadzi z uczniami dialog na temat tego, co już

zrozumieli, a na co należy jeszcze poświęcić czas.

W ocenianiu kształtującym nauczyciel w sposób ciągły kontroluje stan wiedzy i umiejętności uczniów i nie przechodzi dalej, jeśli jego uczniowie nie są na to gotowi.

23

Jak rozpoznać drugą strategię?

Rozmowa w parach (1 min): Po czym można poznać, żenauczyciel stosuje drugą strategię wswojej pracy?Proszę podać, co byś obserwował/a wczasie wizyty w klasie?Zeszyt 8/str. 5patyczki

24

Trzecia strategia OKUdzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp.

25

Informacja zwrotnaCztery elementy: • wyszczególnienie i docenienie dobrych

elementów pracy ucznia [++]• odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia [-]• wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien

poprawić pracę [D]• wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien

pracować dalej [f]

Zeszyt 8/str. 6 26

Ocenianie kształtujące a ocenianie sumujące

Rodzaj informacji zwrotnej

Zyski

w nauce

Wpływ na motywację

Same oceny Żadne Uczniowie uzdolnieni

Uczniowie o przeciętnych

zdolnościach

Pozytywny

Negatywny

Same komentarze

30% Wszyscy uczniowie Pozytywny

Oceny

i komentarze

Żadne Uczniowie uzdolnieni

Uczniowie o przeciętnych

zdolnościach

Pozytywny

Negatywny

PytaniePrzedyskutuj z partnerem, dlaczego nie jest korzystne wystawianie przy komentarzu również stopnia?

Dwa razy po minucie klepsydra

Zeszyt 9/str. 6

Informacja zwrotna powinna

Dotyczyć ustalonych wcześniej kryteriów Trafiać w sferę najbliższego rozwoju Pomagać uczniowi się uczyć Stanowić dialog pomiędzy nauczycielem i uczniem

Trudności związane z informacją zwrotnąa) Czasochłonność i pracochłonnośćb) Rozdzielenie oceny kształtującej od sumującejc) Niemożność podania pełnej informacji zwrotnej do

bardzo słabej pracy uczniad) Uczniowie z niej nie korzystająe) Przyzwyczajenie rodziców i uczniów do ocenf) Niechęć uczniów do poprawy pracyg) Uczniowie „dobrzy” pozbawiani są nagrodyh) Trzymanie się kryteriów sukcesui) Przyjęty przez szkołę system ocenianiaj) Nie widać szybkich efektów

światła

Rozmowa w parach (2 min)

Każda z par wybiera jedną z trudności i stara się znaleźć argumenty pomagające nauczycielowi w jej przezwyciężeniu.

Patyczki

Zeszyt 10/str.7 – Co chciałabyś/byś zapamiętać z trzeciej strategii?

Czwarta strategia

Umożliwianie uczniom, by korzystaliwzajemnie ze swojej wiedzyi umiejętności.

Dla ucznia:Lepiej się uczę, jeślikorzystam z wiedzy i umiejętności moich koleżanek i kolegów.

32

Czwarta strategiaNa lekcji u nauczyciela stosującego IVstrategię możemy zaobserwować:

• Pracę w grupach i parach• Wzajemne nauczanie• Ocenę koleżeńską• …………

Zeszyt 11/str. 7

33

Piąta strategia OK

Wspomaganie uczniów, by stali sięautorami, podmiotami, „właścicielami”procesu własnego uczenia się.

Dla ucznia: Lepiej się uczę, jeśli jestem świadomy i odpowiedzialnyza swój proces uczenia się.

34

V strategia

35

MotywacjaOdpowiedzialność

samoocena

Pytania kluczowe

samodzielność

Powiązanie z rzeczywistością

ZainteresowanieWybór

Wiara w swoje możliwości

Rodzice

Stawianie wyzwań

PytanieProszę przedyskutować z partnerem, a potem napisać na białej kartce, jakie narzędziaoceniania kształtującego wspomagają Vstrategię? A. Cele lekcjiB. NacobezuC. Pytania kluczoweD. Techniki zadawania pytańE. Informacja zwrotna F. SamoocenaG. Ocena koleżeńskaH. Praca z rodzicami

36

Zeszyt 12/str. 7Zapisz, jakie narzędzia wspierają V strategię?

Ważne narzędzie V strategii - samoocena  Uczeń, który potrafi ocenić, ile się nauczył, co najbardziej sprzyja jego uczeniu się i ile jeszcze pracy przed nim, będzie pracowałaktywniej i bardziej efektywnie.

Zeszyt 13/str. 8 – Co chciałabyś/byś zapamiętać z piątej strategii?

37

Jak wprowadzać ocenianie kształtujące w szkole?

• Udział rady pedagogicznej w szkoleniach z OK. • Udział przedstawicieli rady pedagogicznej w rocznym kursie internetowym.• Decyzja w sprawie zakresu stosowania OK w szkole.• Wspólna praca i dyskusja.

• Przystąpienie do programu zawansowanego – RUN

38

OK - plan dla całej szkoły

OK ma szanse jedynie, gdy jest przedsięwzięciem całej szkoły.

39

Korzyści z OK wprowadzanego „minuta po minucie”

Interwencja Pozyskane Koszt roczny dodatkowe miesiące

……………………………………………………………………….

Redukcja liczebności 4 miesiące € 20 000klas o 30%……………………………………………………………………….Podniesienie 2 miesiące € 6 000kwalifikacji przedmiotowej nauczyciela……………………………………………………………………….Ocenianie 8 miesięcy € 2 000Kształtujące

40

Pytanie kluczowe

41

Czy można stworzyć szkołę, w której uczniowie uczą się skutecznie, pożytecznie

i z przyjemnością

?

Więcej o ocenianiu kształtującym:

42

Na stronie: www.ceo.org.pl./ok•Pytanie do eksperta•Skarbiec OK•Materiały dla nauczycieli

W publikacjach Akademii SUS:

Jak oceniać, aby uczyć

P. Black i inni

Ocenianie kształtujące w praktyceD. Sterna

43

Proszę przedyskutować odpowiedzi w parach.

Dlaczego stosowałam:

• Patyczki • Światła • Niepodnoszenie rąk• Białe tablice-kartki • Karty ABCD• Zeszyty

2 minutylosowanie

Podsumowanie 1

44

Przypomnijmy sobie cele prezentacji: • Zapoznanie uczestników ze strategiami

OK.• Zademonstrowanie technik OK.• Zachęcenie uczestników do stosowania

OK w ich pracy z uczniami.

Światła

Podsumowanie 2

45

Proszę dokończyć zdanie na białej kartce,którą proszę oddać mi po zakończeniuprezentacji.

Z prezentacji chciałabym/bym zapamiętać ……..

www.ceo.org.plwww.ceo.org.pl/okwww.ceo.org.pl/run

Ewaluacja

46

Dziękuję za uczestnictwo w prezentacji

danuta.sterna@ceo.org.pl