STRATEGIA ODBUDOWY RODZINY I ROZWÓD 2 · Za pomocą ̨płatności internetowych DotPay.pl poprzez...

SORSTRATEGIAODBUDOWYRODZINY

IROZWÓD2.0

Warszawa,1września2017roku

FundacjaMamyiTaty:StrategiaOdbudowyRodziny

2

Agenda

Wstęp………………………………………………………………..3Dziękujemy………………………………………………………....4Rozwody2.0–podsumowaniebadań……………..…..6Rozwody–ryshistoryczno-kulturowy………………….7RozwódwPolsce………………………………………………..12Małżeństwairozwodywkulturzepopularnej…..…14Wnioskizbadań………………………………………………..17SOR–StrategiaOdbudowyRodziny………………….34Podsumowanie…………………………………………………..43


3

Wstęp

Rodzinatomiejsce,którejestpoczątkiemnowegożycia.Początkiempoznawaniaświata,kultury,relacjispołecznych,wartości,norm,tradycji,zwyczajów,rólspołecznych,savoirvivre’u.Towrodziniepoznajemy,coznaczybyćmężczyznąikobietą.Torodzinapozwalanamzdobywaćkompetencjeniezbędnedodorosłegożycia.Rodzinajestmiejscem,wktórymdzielimysięswoimisukcesami,szukamyoparciawmomentachtrudnych,awdoświadczeniurodzicówiprzodkówszukamyswojejdrogi.Wszystkiewielkiekulturydbająorodzinę.Powszechna,ogólnoludzkamądrośćdbaotenskarb,obudowującgonormamiiinstytucjami,którechroniąrodzinęipomagająjejsięrozwijać.Bezbezpiecznej,trwałejisilnejrodzinyspołecznościginą.Wiedzieliotymzaborcy,kolonizatorzyitotalitaryści;niszczącto,cotradycyjne,uderzaliprzedewszystkimwrodziny,dzielącje,osłabiająciosłabiającpodwalinyichbiologicznegobytu.KarolMarksiFryderykEngelswrodzinachupatrywaligłówneźródłosprzeciwudlaichnietylenowatorskich,cozbrodniczychidei.Ichideowispadkobiercywciążpodejmująwalkębyrodzinyniszczyćiosłabiać,atomizującspołeczności,pozbawiającichswojegodziedzictwa.FundacjaMamyiTatypodejmujewalkęorodzinę.Naszymcelemjestwzbudzeniespołecznejaktywnościnarzeczrodziny,zainspirowanieinstytucjirządowych,samorządowychipozarządowychnarzeczochrony,odnowyiwzmocnieniategowielkiegoipodstawowegodziedzictwakulturowo-społecznegojakimjestrodzina.


4

Wniniejszymdokumencieprzedstawiamy:

• najważniejszewnioskiznajnowszychbadańdotyczącychrozwodów,przeprowadzonychdlanasprzezprof.DominikęMaison,DziekanWydziałuPsychologiiUniwersytetuWarszawskiego

• naszerefleksjebazującenasiedmioletnimdoświadczeniubadańnt.rodzin,prowadzonychnazlecenieFundacjiMamyiTaty,jakidoświadczeńinnychkrajów,któreuznały,iżniezależnieodpanującegowświecieideineomarksizmu,amożewbrewniemu,należyzawalczyćotrwałeistabilnerodziny.

Nierościmysobieprawadoposiadaniawiedzyabsolutnejiniekwestionowalnejwsprawachrodzinnych,jednakmamynadziejęnażyczliwespojrzeniePaństwananiniejszydokumentipodjęciewspólnego,niezależnegoodbarwpartyjnychiwyznawanegoświatopoglądudziałanianarzeczOdbudowyRodzinywPolsce.Zachęcamydopodpisaniapetycjinarzeczwprowadzeniamyśleniarodzinocentrycznego(„FamilyMainstreaming”)dostępnejnastroniewww.sor.mamaitata.org.pl


5

DZIĘKUJEMY!Bardzodziękujemywszystkimosobom,któreprzyczyniłysiędopowstaniategoraportu.

Poniższe badania i analizy powstały dzięki wsparciuprywatnych darczyńców.Bardzo dziękujemy zadotychczasową pomoc.Jeśli ten dokument jak i inne naszeraporty, reklamyspołeczne iaktywnościuważaciePaństwoza wartościowe, prosimy o pomoc finansową.Istnieją̨ trzysposoby,wjakimożnatozrobić.́

1. Zapomocą̨płatnościinternetowychDotPay.plpoprzezstronę̨internetowąFundacji:http://www.mamaitata.org.pl/pomoz

2. BezpośredniawpłatanarachunekbankowyFundacjiwAliorBank:40249000050000452034412862orazdlawpłatzzagranicySWIFT/BIC:ALBPPLPWIBAN:PL40249000050000452034412862

3. Przekazanie1%podatku:FundacjaMamyiTatyKRS0000356995


6

Rozwód2.0

Podsumowaniewynikówbadańdotyczącychrozwodów


7

Ryshistoryczno-kulturowy

Małżeństwoirodzinajakopowszechnikspołeczny

Małżeństwoirodzinasą̨taksamowysokocenionewzupełnieróżnych kulturach ze wszystkich stron świata. Rodzina jestpodstawową komórką społeczną, zapewniającą stabilność́ ibezpieczeństwo.Chociaż̇ niektóre kultury przyzwalają̨ na rozwód, jest onzawsze traktowany jako bardzo poważna decyzja, nad którąnależysię̨zastanowić́iniepodejmować́jejlekkomyślnie.

MałżeństwowkulturzerzymskiejDoIIr.n.e.wRzymieistniały3formymałżeństwa:• Confarreatio–dostępnawedługdominującejopiniitylkodla patrycjuszy, odbywała się w obecności kapłanów idziesięciuświadków,a jejkulminacyjnympunktembyłoofiarowanie Jowiszowi chleba orkiszowego. Forma taprzetrwałanajdłużej,zewzględunato,żepewnefunkcjekapłańskie mogli pełnić tylko urodzeni z małżeństw, wktórych matka weszła pod władzę męża przezconfarreatio

• Coemptio – fikcyjna sprzedaż – ojciec ”oddawał” córkęmężowi

• Usus – rok współżycia pozwalał na uzyskanie prawprzysługującychmałżeństwom


8

Za czasów cesarstwa małżeństwo było poprzedzonezaręczynami, zawieranymi wobec świadków. Narzeczonaotrzymywała pierścień, który zakładała na serdeczny paleclewejrękijakosymbolpowagizwiązkuorazmiłości.Panowało dosyć luźne podejście do małżeństwa –„matrimonia debent esse libera"(małżeństwa powinny byćwolne)izarównomąż,jakiżonamogliswobodniewystąpićorozwód.Pomimocoraz liczniejszychobwarowańprawnychiwysiłkówcesarzy, aby temuprzeciwdziałać, liczba rozwodówwepocecesarstwarosła.

Małżeństwowśredniowieczu

• W średniowiecznej Europie małżeństwo byłoregulowane przez prawo kanoniczne i uznawane zaważne jeśli obie strony wyraziły wolę wzięcia drugiejstronyzaodpowiedniomężalubżonę

• W kościele prawosławnym błogosławieństwo ślubnestałosięobowiązkiemwIXwieku

• Od XIII w., po Soborze Laterańskim IV, całąchrześcijańską Europę zaczęły obowiązywać zasadykanonicznegoprawamałżeńskiego

• Małżeństwo było uważane za sakramentalny związekkobietyimężczyzny,ustanowionyprzezBogao W związku z tym rozwód jako taki nie istniał;możliwe było jedynie stwierdzenie istniejącejnieważnościmałżeństwa


9

SekularyzacjaEuropy–reformacja• PoreformacjiipowstaniukolejnychodłamówprotestantyzmuwEuropiemałżeństwozacząłobyćpostrzeganejakocywilnykontraktpomiędzymałżonkami,możliwydorozwiązaniaprzezświeckiesądy–„divortiumavinculomatrimonii”.

• MarcinLuterzadeklarował,żemałżeństwojest„sprawąziemską(...),któraprzynależydosferypaństwowej”.PodobnypoglądgłosiłtakżeJanKalwin.

• WXVIIw.purytanieangielscyuchwaliliustawęparlamentarnąstwierdzającą,żemałżeństwoniejestsakramentem.

• Reformatorzyprotestanccyniewierzyliwnierozerwalnośćmałżeństwa.

• JohnMiltonw„Doktrynieidyscyplinierozwodów”z1634r.zalecał,byrozwodzićsiębezangażowaniaKościołaczyPaństwa;uważał,żemałżeństwojestkwestiądopasowaniawspółmałżonkówitam,gdziebrakujemiłościwzajemnej,jestonopozoremimusizostaćrozwiązane.

• Rozwodybyłyprzyznawane,jednakbyłynatyleskomplikowaneikosztowne,żetylkoniewielumogłoztejproceduryskorzystać–kosztrozwodurównałsięrocznejpensjiurzędnikaśredniegoszczebla.


10

Małżeństwowjudaizmie

• Ślubwkulturzeżydowskiejjestzarównoprzeżyciemreligijnym,jakiuregulowaniemprawnym.

• Małżeństwojest„zjednoczeniemdusz”;rozwódjestprzywróceniemichdostanupierwotnego.

• Rozwódjestważnytylkopoprzekazaniuprzezmężalisturozwodowego(get)żonie,wobecnościświadków.

• Bezget,niezależnieodtego,jakąilościądokumentówcywilnychparadysponuje,wświetlepraważydowskiegonadaljestwpełnimałżeństwem.

• Rozwódjestprzywilejemmęża;jeślizpowództwemwystępujeżona,orzeczeniejestważnedopierowchwiliwydanialisturozwodowegoprzezmęża;

• Jeśliżonaniewyrażazgodynarozwód,decydujeBejtDin(sądrabinacki),jeślizaśmążniewyrażazgodynarozwód,BejtDinmożeużyćwszelkichdostępnychśrodków,bynaniegowpłynąć

Małżeństwowislamie

• Małżeństwowislamiejestzalecane,awniektórychprzypadkachnakazane.

• Jestreligijnymobowiązkiemimastanowićzarównozabezpieczeniemoralności,jakipodstawęspołeczności.

• Abymałżeństwobyłoważne,musizaistniećzgodaobustron.

• Islamuznajekoniecznośćrozwoduwuzasadnionychokolicznościach;jeśliwmałżeństwieharmoniajestnieosiągalna,rozwódjestzalecany.


11

• Rozwódmożebyćprzeprowadzonyprzezmężczyznę,jednakwniektórychprzypadkachmożewystąpićoniegokobieta.

• Mahometnauczał,że"ŻadnadozwolonarzeczniejestbardziejznienawidzonaprzezAllahaodrozwodu”.

• Przyprzeprowadzaniurozwoduobowiązkowyjestokresoczekiwania,wtrakciektóregomążmożezmienićdecyzjęiprzyjąćżonęzpowrotem.

MałżeństwowkulturachWschodu

• Buddyzm

o Dlabuddystówmałżeństwojeststanemradości.o Wrelacjiistotnesądobroć,współczucieiwzajemnauwaga.

o Buddyścizobowiązująsiędouczciwościiwiernościmałżeńskiej.

• Sikhizmo Celmałżeństwa–złączeniedwóchduszwjedno.o Potępiasięuleganieinstynktom,któreprowadzidonaruszeniawiernościmałżeńskiej.

• Hinduizmo Małżeństwotosakramentalnyzwiązekmającyboskiebłogosławieństwo.

o Jestnierozerwalne.o Odwspółmałżonkówoczekujesięwiernościiwzajemnegowsparcia.

o Małżeństwojestogólniezorientowanenaposiadaniedzieci,aszczególniesynów.


12

RozwódwPolsce

• PrzedReformacjązjawiskorozwoduprawiewogólenieistniało;poReformacji–wzasadzierównieżbyłoograniczonetylkodoelit,itoszczególnychprzypadków.

• NamocyKodeksuNapoleonaz1804r.,obowiązującegowutworzonymw1807r.KsięstwieWarszawskim,małżeństwozostałowpełnizlaicyzowane;traktowanejakoumowacywilna;rozwódbyłdopuszczalnyjakoformajegorozwiązania.

• PoupadkuKsięstwaWarszawskiegowKrólestwiePolskimrozpoczętozmianywprawodawstwie,szczególniewczęścidotyczącejmałżeństwa,niezgodnejzdawnąpolskątradycją.

• Poodzyskaniuniepodległościw1918r.prawomałżeńskiewPolscebyłodosyćzróżnicowane,wzależnościodtego,wjakimzaborzepozostawałwcześniejdanyregion.Obowiązywałyczterysystemy:o Laicki–wdawnymzaborzepruskim

§ Małżeństwojakoinstytucjapaństwowa;rozwóddostępnydlawszystkichniezależnieodwyznania

o Mieszany–wdawnymzaborzeaustriackim:§ Małżeństwozawieranewkościele/wyznaniuipodlegającejegojurysdykcji;

§ Rozwódmożliwywzależnościodwyznania:• Protestanci–tak• Katolicy–nie;rozwiązaniemałżeństwadopuszczalnewwypadkustwierdzeniajegonieważnościprzezKościół.


13

• Prawosławni–możliwewzależnościodokoliczności.

• Wyznaniowy–wdawnymzaborzerosyjskim.• FakultatywnemałżeństwacywilnenaSpiszuiOrawie.• 1.01.1946r.możliwośćrozwoduzostaławprowadzonawcałymkraju

AkceptacjarozwoduwPolsceobecnie

WPolscezdecydowanizwolennicyrozwodówstanowiągrupędwukrotniewiększąliczebnieniżichzagorzaliprzeciwnicy.Obecniejedyniecoósmyankietowany(13%,od2008rokuspadeko2punkty)twierdzi,iżbezwzględnienieaprobujerozwodów,coczwartyzaś(26%,wzrosto6punktów)wychodzizzałożenia,żejeśliobojemałżonkowiezdecydująsięnarozwiązanieswojegomałżeństwanadrodzepostępowaniasądowego,niepowinnimiećkutemużadnychprzeszkód.1

1Źródło:http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_036_13.PDF


14

Małżeństwairozwodywkulturzepopularnej–filmy,seriale

1. „Rozwód”SerialopowiadahistorięFrancesiRoberta,małżeństwaprzechodzącegoprzezdługiitrudnyrozwód.Rozwódjestpokazanywdośćnegatywnymświetle,jakocośbardzoniszczącegodlaczłowieka.Zdrugiejstronyjednakwydajesięniemiećzabardzowpływunadziecipary,araczejnaichsamych.Poprzezodcinkiprzechodzimypokoleiprzezkolejneetapyichbataliirozwodowej.2. „PlacZbawiciela”

Filmopartynafaktach.Opowiadahistorięmałżeństwa,BeatyiBartka,którzywłaśniemająsięwprowadzićdoswojegopierwszegowłasnegomieszkania.Przedtem,abyzaoszczędzićtrochępieniędzy,wprowadzająsiędomatkiBartka.Nagleokazujesię,żedeweloperzbankrutowałimieszkanie


15

przepadłorazemzpieniędzmi.Począwszyodtego,poprzezkłótniemiędzyteściowąasynową,przeradzającesięwlawinęawantur,relacjewrodziniesiępsują.OprócztegomążwdajesięwromanszsiostrąprzyjaciółkiBeatyiżądarozwodu.Kobieta,doprowadzonadoostateczności,dochodzidomomentu,wktórympróbujepopełnićpoważneprzestępstwo-zabićsiebieidzieci.Filmukazujepowolnyrozkładzwiązku,jakipowodujepsuciesięibrakrelacjimiędzymałżonkami,będącepodłożemdlarozwodu.3.ClaireiFrankUnderwood–„HouseofCards”Niewieledobregomożnasięponichspodziewać.Jednak,jaknapisałaautorkapewnegoartykułuinternetowego,„mamwrażenie,żesąnajlepszymmałżeństwemwtelewizji”.Ichzwiązekopartyjestnawzajemnymbezgranicznymzaufaniu.Zostawiająsobienawzajemwmałżeństwieprzestrzeńnarozwój,potrafiąsobienawzajemwybaczyć,rozumieją,żeniesąidealni.Wiedzą,żeto,coczyniichsilnymi,tofakt,żesąidziałająrazem.4.„Kocha,lubi,szanuje”FilmopowiadahistorięCala,któregozdradziłażona,iterazżądarozwodu.WidzimypowolirozpadającesięcałedotychczasoweżycieCala,idestrukcyjnywpływ,jakimanajegodzieci,aszczególnienastoletniegosyna,decyzjarodzicóworozwodzie.Synzaczynaźlezachowywaćsięwszkole,przestajewogólewierzyć,żeistniejecośtakiegojakmiłość;uważa,żetopustesłowa.Calpodejmujejednakdecyzjęotym,żebywalczyćoswojążonę,którąnazywa


16

swoją„bratniąduszą”,czymprzywracasynowiwiaręwmiłośćijejsens.5.JuliaiPaulChild-„JulieiJulia”FilmnieskupiasięwogólenamałżeństwieJuliiiPaula(wątekprzewodnifilmujestprzecieżzupełnieinny),ajednakpokazujewpięknysposóbwsparcie,jakiemałżonkowieokazująsobienawzajemijakpotrafiąprzezwyciężyćróżnegóryidolinypojawiającesięwichzwiązku.7. CarliEllieFredricksen–„Odlot”

Poruszająco,piękniesportretowane,choćwbardzozwartysposób,małżeństwowyrosłezgłębokiejprzyjaźni,potrafiąceporadzićsobiezróżnymiżyciowymiwyzwaniamiitrudnymimomentami.Sązesobąnadobreinazłe,dokońcażyciaidłużej.

Utarteschematy–oswajanierozwodu?Kulturapopularna,przedstawiajączwiązki,bardzoczęstopodążajednązkilkuutartychścieżek.Rzadkozdarzasiępozytywneprzedstawieniepary.Najczęściejwystępująponiższelubbardzozbliżoneopcje:• Rozwiedzionemałżeństwospotykasięponowniepojakimśczasieodrozwodu;dawneuczucieodżywaischodząsięzpowrotemnadłużej(„TheParentTrap”,„Crazy,Stupid,Love”)lubnakrócej(„It’scomplicated”)

• Onlubonaporozwodzie/wtrakcie,spotykakogoś,zkimnajpierwsięzaprzyjaźnia.Relacjaprzebiegabardzoprzyjemnie,poczymnastępujenagłyzwrotakcji,po


17

którymwszystkosięznówwaliiwydajesię,żebędziejeszczegorzejniżbyłowcześniej.Naszczęścienastępniedziejesięcośrównieniespodziewanegoiwszystkowracadonormy,abohaterowieżyjądługoiszczęśliwie(”NottingHill”,„WhenHarrymetSally”,„AlongcamePolly”)


18

Rozwody–wnioskizbadań

Celebadaniaimetodologia-MaisonandPartnersGŁÓWNYCELMODUŁUILOŚCIOWEGO:Diagnozapostrzeganiarozwodów(przyczyny,konsekwencje,emocje,itp.)przezspołeczeństwopolskie.

METODA:CAWI(ComputerAssistedWebInterview)napanelubadawczymAriadnawramachcotygodniowegosondażuDetektorOpinii(badanietypuomnibus)OgólnopolskareprezentatywnapróbaPolaków18+N=1000CZASREALIZACJI:10-15marca2017r.


19

Rozwód–postrzeganie

Skutkidlarozwiedzionych

Rozwódnie jestobojętnydla samychmałżonków. Jestwyraźnym przejawem braku sukcesu w tak ważnejsprawie,wktórą zainwestowali część swojego życia, apotwierdzili słowem i przyrzeczeniem. Rozwód to nietylkopoczucieklęski,alerównieżtrwałekonsekwencjew sferze psychologicznej i zdrowotnej oraz brakpewnościjutra.• Wpływrozwodunastanzdrowia

o Osobyrozwiedzionewporównaniuzosobamipozostającymiwzwiązkachmałżeńskichgorzejoceniająswójstanzdrowia.Zależność́tadotyczyzarównokobietjakimężczyzn.


20

Samoocenastanuzdrowia

Stancywilny

Rozwiedziony/a(%) Zamężna/żonaty(%)

Bardzodobre 7,5 14,3

Raczejdobre 51,1 57,0

Raczejzłe 28,2 20,7

Bardzozłe 10,6 6,5

Niewiem 2,6 1,5

Razem 100 100Źródło:PawełRydzewski,Socjologiczneanalizyrozwodów.Aspektyteoretyczne,empiryczne,metodologiczne,WydawnictwoWSPA,Lublin2010,s.77.

• Wpływrozwodunastanpsychicznyo Osobyrozwiedzionewporównaniuzosobamipozostającymiwzwiązkachmałżeńskichgorzejoceniająswójstanzdrowia.Zależnośćtadotyczyzarównokobietjakimężczyzn.

Poczucieszczęściazobecnegożycia

Stancywilny

Rozwiedziony/a(%) Zamężna/żonaty(%)

Bardzoszczęśliwy(a) 5,3 24,0

Raczejszczęśliwy(a) 51,5 64,0

Niezbytszczęśliwy(a) 32,6 9,8

Nieszczęśliwy(a) 6,6 1,0

Trudnopowiedzieć 4,0 1,2

Razem 100 100

Źródło:PawełRydzewski,Socjologiczneanalizyrozwodów.Aspektyteoretyczne,empiryczne,metodologiczne,

WydawnictwoWSPA,Lublin2010,s.85.


21

Rozwód–zmianawrelacjachzotoczeniem

Każdąrodzinęotaczakrągludzi–krewni,przyjaciele,znajomi,zktórymiutrzymujeonarelacjespołeczne.Rozwódnietylkokończyrelacjęmiędzydwojgiemludzi,aletakżeczęstozrywawieloletniewięziwichgronieznajomych,bliskich.

WpływrozwodunadzieckoNawetspokojnieikulturalnieprzeprowadzonyrozwódjesttrudnymprzeżyciemdladziecka,ponieważznanymudotądświatulegarozpadowi.Wspomnieniategookresudzieciństwanadalwywołujążyweemocjeurespondentów,choćminęłowielelatiterazsamipozakładalijużrodzinyimajądzieci.Rozwódrodzicówmawielorakiekonsekwencjedladziecka,nakilkupoziomach:1. Przeżywanychemocji:

o Poczuciebezradności–dzieckomapoczuciebrakuwpływunaswojąsytuację

o Lękiniepewność,związanezprzyszłościąo Wstydprzedrówieśnikamio Smutek,zagubienie.


22

2. Społecznym

o Wycofanie–dzieckojestskoncentrowanenaswoichprzeżyciach,poradzeniusobiezkryzysowąsytuacją,przezcobrakujemusiły,energiidozaangażowaniawinnedziedzinyżycia.

o Osamotnienie,izolacja–dzieckosamowycofujesięzkontaktów,alemożebyćteżmniejatrakcyjnedlarówieśników–możezachowywaćsięagresywnie,niepoświęcainnymuwagi,mniejchętniemówiosobie,niemożezaprosićichdosiebiedodomu.Wefekcieinnisięodniegoodsuwają.

3. Psychologicznym–rozwódmożemiećteżdalekosiężnekonsekwencjedlafunkcjonowaniawdalszymżyciu:o Poczucieodrzucenia–szczególnie,gdyjednozrodzicówusuwasięzjegożycia

o Obniżeniepoczuciawłasnejwartościo Problemyznawiązywaniemrelacji.


23

Rozwódzperspektywydziecka–cytaty

„Dochodziłozkuchni,jaksiękłócą,niewszystkotakidzieciakrozumiał,alebyłowiadomo,żenicdobregowdłuższejperspektywieztegoniewyjdzie.”(mężczyzna46lat,rozwiedzenirodzice)„Straszniesięwstydziłam,żejestemdzieckiemrozwodnikówiukrywałamto.Wdzieciństwiebyłambardzozestresowanaiwycofana,mającabardzomałoprzyjaciół.”(kobieta,27lat,rozwiedzenirodzice)„Czułamsięgorsza,boniebyłogonacodzień,miałamgotylkoodświęta.Ukrywałamto,kręciłamprzedkoleżankami,bowiedziałam,żeprzeztojestemgorsza.”(kobieta,49lat,rozwiedzenirodzice)„Niebyłamnaniegozła,tylkoczułamsiętakazdradzonamocno,takanieważna,niekochana.Przedtemczułamsięjakaśtakaszczęśliwsza,apotemjużczułamsięgorsza.”(kobieta,49lat,rozwiedzenirodzice)„Tenbrakpoczuciawartości…Przezlatagobudowałam,nawetchodziłamnatakikursbudowaniawłasnejwartości.”(kobieta,49lat,rozwiedzenirodzice)


24

IstotnarolaojcawżyciudzieciWynikiistotnejczęścibadańdotyczącychwpływumatkiiwpływuojcanarozwójdzieckawwyraźnysposóbwskazująnaszczególniedużeznaczenieroliojca.Wprzypadkutychkonkretnychprzedsięwzięćbadawczychrolaojcaokazywałasięistotniejszaodrolimatki:• Problemyznaukąiprzemocą̨rówieśnicząnastolatkówzdarzają̨się̨częściejwrodzinach,gdziewdzieciństwiebrakowałobliskościlubakceptacjiojca(Cheniinni,2000;ForehandandNousiainen,1993).

• Mężczyźni,którzymieliwdzieciństwiedobrąrelacjęzojcemlepiejradzą̨sobiezsytuacjamiproblemowymiistresemwdorosłości(Mallers,M.,2010).

• Zaburzeniaosobowościizaburzeniajedzeniazdarzają̨się̨częściejwśródkobiet,któreczułysię̨odrzucaneprzezojców(Dominyiinni,2000;RohnerandBrothers,1999).

• Poczucieszczęścia,satysfakcjiżyciowejorazniskipoziomlękuidepresjiumłodychdorosłychwiążesięzsilnąwięziązojcem(Amato,1994).

Kluczowarolaojcairelacjizojcemwewspieraniuzdrowegorozwojudzieciimłodzieżyorazzapobieganiuzachowaniomryzykownymiproblemowymobejmujeszeregważnychobszarówżyciaimaprzełożenienafunkcjonowaniedziecizarównowdzieciństwie,jakiwżyciudorosłym.Wszczególnościojciecpomagadzieciomwbudowaniupoczuciawłasnejwartości,zdrowejtożsamościpłciowejsynówicórek,przygotowujedziecidorespektowanianormspołecznych,uczyradzeniasobieztrudnościamii


25

wyzwaniamiżycia.Swoimwpływemojciecchronidzieciprzedpodejmowaniemzachowańryzykownychizaburzeniamipsychicznymi,atakżeprzedpopadaniemwkonfliktzprawem(Rohner&Veneziano,2001).Inwestycjawojcostwototakżeogromneoszczędnościfinansowedlapaństwawynikającezograniczeniaskaliproblemówdzieciimłodzieżyorazskalikosztownychkonsekwencjiproblemówzdrowotnych,atakżezachowańryzykownychiprzestępczychmłodychludzi,wktórychwychowaniuzabrakłoaktywnego,życzliwegoiumiejętnegozaangażowaniaojca.2

2Źródło:http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/2415/plik/oe_211_.pdf


26

EmocjezwiązanezrozwodemJaksięPanu/iwydaje,jakieemocjeiodczuciazazwyczajtowarzysząrozwodowi?Proszęwskazaćmaksymalnie3odpowiedzi.N=1033,wszyscybadani


27

Emocjezwiązanezrozwodem–cytaty„Onabardzotoprzeżyła.Paniwszkolekiedyśzapytała,dlaczegojesttakasmutna,onawstałaiprzycałejklasiepowiedziała,żejejrodzicesięrozwodzą.Myślę,żeczułasięnastygmatyzowana,gorsza.”(mężczyzna,44lata,porozwodzie)„Jawidzępomoimdziecku,żeoncierpi.Nawetznajomimówią,żekiedyśbyłtakipogodny,otwarty,aterazjesttakizamknięty.”(kobieta,42lata,porozwodzie)„Starszysynpamięta,żetatamieszkałznamiiterazwidzę,żesąznimproblemy.Bardzojestagresywnyiwidać,żetłamsicośwsobie,apotemwybucha.”(kobieta,36lat,porozwodzie)„Miałamwrażenie,żetrochęomniezapomnieli,botaksiępochłonęlitymrozwodem.”(kobieta,27lat,rozwiedzenirodzice)„Mamadużopłakała,bardzoschudła,siostramiaładużeproblemy–leżała,niewstawała,nieszładoszkoły,płakała.Chybabałemsięwtedy.”(mężczyzna,45lat,rozwiedzenirodzice)


28

Comogłobypomóc?• Mediacje,edukacjaszkolnaorazterapiamałżeńskasąpostrzeganejakonajbardziejskutecznedziałaniawceluzmniejszenialiczbyrozwodówwPolsce.Jednocześnieanalizaczynnikowapokazuje,żedziałaniaocharakterzebardziej„miękkim”,edukacyjnymmająwięcejzwolennikówniż„twarde”rozwiązaniaprawne(choćczęstorozróżnieniena„miękkie”i„twarde”dotyczygłówniewarstwysłownej:możliwośćvs.obowiązek).Możliwe,żejesttozwiązaneztym,żePolacyzjednejstronyoczekująwsparciaodpaństwa,takżewobszarzeżyciarodzinnego,azdrugiej–obawiająsięzbytdużejingerencjiwładzw„ichprywatneżycie”.

• Wprzypadkupoważnychproblemówwzwiązku,Polacynajchętniejskorzystalibyzterapiimałżeńskiej(77%)orazmediacji(76%).Jednocześnieobserwujesię,żekobietysąbardziejskłonnedopodjęciaterapii(zarównomałżeńskiej,jakiindywidualnej)niżmężczyźni,atakżenajbardziejgotowenaratowaniazwiązku(niezależnieodsposobu)sąosobywwieku35-44lata(prawdopodobniewtejgrupietematrozwodówikryzysówmałżeńskichjestnajbardziejaktualny–młodsialbojeszczeniesąwstałymzwiązku,albojestonjeszcze„nowy”,astarsialbojużsięuporalizkryzysami,albosąporozwodzie).

• Szacunek,umiejętnośćrozmowy(teżotrudnychsprawach)orazmiłośćto3główneskładnikireceptynaudanemałżeństwo.Jednocześniekobietysilniejpodkreślająwagęelementówzwiązanychzkomunikacją


29

międzymałżonkami,natomiastmężczyźniczęściejniżkobietywskazująnamiłość,aspektfizycznyzwiązku,posiadaniedzieciiwspólnejpasji.

Postrzeganieskutecznościdziałańsystemowychi

edukacyjnych:czynniki

Napodstawieanalizyczynnikowejobserwujesię,żetestowanepomysłynarozwiązaniaedukacyjneisystemowagrupująsięw4czynniki:• Terapia,kurs,czyli:lepszekursyprzedmałżeńskie,refundowanaterapia,kursyrozwiązywaniakonfliktów

• Edukacja,kampaniespoł.,czyli:nauczaniewszkołach,kampaniespołeczne,promowaniekulturyrodzinnejwmediach

• „Miękka”pomocsystemowa,czyli:mediacje,przywrócenieinstytucjiseparacji,możliwośćwystąpieniaorozwóddopieroporokumałżeństwa

• „Twarda”pomocsystemowa,czyli:obowiązkowaseparacja,okresnaprzemyśleniedecyzji,obowiązkoweświeckiekursy,korzyściibonusypodatkowe

Wprzypadku„miękkiej”i„twardej”pomocsystemowej,wydajesię,żenietylkodotyczytosamychpropozycji,aleużytegojęzyka(możliwośćvs.obowiązek)


30

Jakzapobiegaćrozpadaniusięwięzimałżeńskiej?• 30%rozwodnikówmapoczucie,żeprzywykazaniudobrejwoli,chęciwysłuchaniapartneralubpójścianaterapięmożnabyłouratowaćichzwiązek.Cowięcej,wpercepcjispołecznejtakżejestprzekonanie,żeokoło30%małżeństwmogłosięnierozpaść.

• Wprzypadkuosób„świeżo”porozwodzieaż28%deklaruje,żezdecydowanielubraczejżałujątejdecyzji(cosugeruje,żewydłużenieprocedurrozwodowych,danieczasuna„ochłonięcie”,możeokazaćsięskutecznądrogą)


31

Chęćpodjęciakrokówwceluratowaniazwiązkuwzależnościodpłciiwieku

GdybywPana/izwiązkupojawiłysiępoważneproblemy,grożącerozwodem,tonailebył(a)byPan/iskłonnypodjąćponiższekrokiwceluratowaniazwiązku:


32

Podsumowaniewyników• Rozwódjestzjawiskiemwieloaspektowym,ajegoprzyczynnależyszukać́znaczniewcześniej,zanimnastąpiostatecznykryzys.o Częstobrakświadomościpowodówrozstania,bagatelizowaniepierwszychsygnałów(np.problemyzcodziennąkomunikacją,nierozwiązywanekonflikty).

• Toproblemyikryzysymałżeńskiestanowią̨społecznetabu,aniesamrozwód.o Rzadkierozmowyzrodzinączyznajomymiokryzysachwswoimmałżeństwie,izolowanieodnichdzieci.Konsekwencja–braktransferuwiedzyidoświadczeń́związanychzesposobamiradzeniasobiezproblemamiibłędami,którychnależyunikać.́

• Choć́małżonkowieczęstomająświadomość,́żenadzwiązkiemtrzebapracować,́niewiedzą,naczymtapracapolegaibrakujeimdotegoodpowiednichumiejętności.


33

Ø Edukacjawzakresiekomunikacjiirozwiazywaniaproblemównaturyosobistejczyrelacjimiędzyludzkichjestniewystarczająca(zazwyczajtakaedukacjapojawiasię̨wkontekściezawodowym:np.kursynegocjacjibiznesowychlubkomunikacjizklientem).

Ø Niskaświadomość́możliwościskorzystaniazpomocyzewnętrznejwtymzakresie,metodjejudzielaniaorazwiedzaomiejscach,doktórychmożnasię̨ponią̨zwrócić́àpomocdocieradoosóbjejpotrzebującychsporadycznie,zapóźno,lubniedocierawcale.

Ø Potrzebawsparciasystemowego.Polacyoczekują̨działań́wceluzmniejszenialiczbyrozwodówwPolsce,zarównoocharakterzeedukacyjnym(uczenieumiejętnościrozwiązywaniakonfliktówpomiędzypartnerami),jakiprawnym(mediacje,refundowanaterapia,przywrócenieinstytucjiseparacji).

Ø Istniejespołecznaświadomość́dużejpowszechnościrozwodów.WedługPolakówrozwodytozjawiskocorazbardziejpowszechnewPolsce.71%Polakówprzyznaje,żewichnajbliższymotoczeniusą̨osobyrozwiedzione;17%znichrozwiodłosię,̨a16%osóbdeklaruje,żepochodzizrozbitejrodziny.

Ø Dużawiarawmiłość́nacałeżycie,choć́niezawszelkącenę.̨Większość́Polakówjestzdania,żezwiązeknacałeżyciejestmożliwyipostrzegają̨rozwódjakoporażkę̨iwirustrawiącyspołeczeństwo,atakżewidząnegatywnekonsekwencjerozwodu,szczególniewkontekściedzieci


34

rozwodników.Jednocześnieistniejedużeprzyzwoleniespołecznenarozwódwmomencie,gdymałżonkom„się̨nieukłada”.

Ø Rozwódrodziców,niezależnieodjegoprzebiegu,jesttrudnymdoświadczeniemdladziecka,gdyż̇jegodotychczasowyświatulegarozpadowi.Jednocześnie,imbardziejrodzicewłączają̨dzieckowproces,tłumaczączaistniałąsytuację,dającprzestrzeń́dowyrażeniaswoichemocji,tymmniejszesą̨negatywnekonsekwencjerozwodudlaprzyszłegofunkcjonowaniadziecka.

Ø Odmiennepostrzeganierozwodówwoczachkobietimężczyzn.Kobietyrzadziejprzypisują̨sobiewinnęzarozwód,jednaksą̨bardziejskłonnepodjąć́krokiwceluratowaniazwiązku.Mężczyźnisilniejodbierają̨rozwódwkategoriachporażkiżyciowej,alesą̨mniejotwarcinaformypomocy.

Ø Około1/3małżeństwmożnauratować!́Choć́osoby,któresięrozwiodły,rzadkoprzyznają,̨żeżałują̨tejdecyzji,to30%mapoczucie,żemożnabyłocośzrobić,́abyniedoszłodorozpadumałżeństwa.WpercepcjiwszystkichPolakówtakżeśrednio30%rozwiedzionychmałżeństwmogłouniknąć́tegokroku.


35

SOR–StrategiaOdbudowyRodziny


36

Potrzebaodbudowyrodziny


37

Rozwiązanie:FamilyMainstreaming• Rozpatrywaniekażdegoaktuprawnegonietylkopodkątemskutkówekonomicznych,aletakżepodkątemichwpływunarodzinę̨

• Reorientacjapolitykipaństwanabudowaniesilnychitrwałychrodzin

• Oddzieleniepolitykipro-rodzinnejodpolitykisocjalnej


38

FamilyMainstreaming–cele:1. Ograniczenieliczbyrozwodówo30%do45tysięcy2. Zachętydozawieraniamałżeństw3. Budowaniepozytywnejkulturypro-rodzinnej4. Zatrzymanieemigracji

PromocjamałżeństwairodzinyRodzinaznajdujesiępodsilnąpresją:• Środowiskuważającychmałżeństwoirodzinęskładającąsięz

mamy/taty/dziecizaprzeżytekiformęinstytucjiopresyjnej• Należyspodziewaćsiękontynuacjinaciskównakulturowe

kształtowaniemłodzieżywstronęwyborualternatywnychrozwiązańinstytucjonalnych(jednorazowerelacje,konkubinaty,patchwork,związkijednopłciowe)àwkonsekwencjinastąpi:zniekształcenieseksualnościdojrzewającychmłodychosób,zinternalizowanienormnakierowanychwyłącznienaindywidualnąprzyjemność,wprowadzeniejakonormyryzykownychzachowańseksualnych(np.częstezmianypartnerów)

Proponujemy:• Promowaniemałżeństwairodziny,wspieranieorganizacji

pozarządowychocharakterzepro-rodzinnym• Kampaniespołecznenarzeczrodziny• Zachętydlafirm,abywkampaniachkomercyjnychpokazywały

rodzinyz2-3dzieci• Wycofaniesięzdeklaracjidotyczącychwspieranianaforum

międzynarodowympostulatówśrodowiskneomarksistowskichpostulującychwdrażanieprogramutzw.gender


39

ProponowanekierunkizmianRząd:

1. Zdrowie:a. Politykazdrowiaprokreacyjnego:zachętydoabstynencji

seksualnejdzieciimłodzieżyorazzachowaniawiernościb. Wspieraniewcześniejszegozawieraniamałżeństwà

optymalnegozuwaginabiologiczneposiadaniedzieciorazperspektywęposiadaniawięcejniżjednegodziecka

c. Tworzenielubwspółpracazsieciąporadnipsychologicznychwspierającychzwłaszczamłodemałżeństwaorazrodzinyprzeżywającetrudności(konflikty,zagrożoneciążeitp.)

2. Edukacja:a. Lekturyànakierowanenaprezentowaniepozytywnych

wzorcówrodzinnych,ojcowskichimacierzyńskich;kształtowanieodpowiedzialnościzasiebieinajbliższeotoczenie

b. Naukarozwiązywaniakonfliktów,budowaniarelacji,nauczaniakomunikacjiinterpersonalnej,zwłaszczawkontekściewyrażaniaswoichemocji,potrzeb,więzimiędzyludzkich

c. Kształtowaniekulturyskierowanejnaposzanowanieżycia,wartościwięzirodzinnych,odpowiedzialnościzasiebieinajbliższeotoczenie

3. Politykaspołeczna/finanse:a. Ulgipodatkowedlatrwałychmałżeństwàwprowadzenie

zniżekpodatkowychuzależnionychodstażumałżeńskiego,np.wprzypadkupodatkuodnieruchomości

b. Wspólnerozliczeniapodatkowerodzinyàuwzględnianiewrozliczeniupodatkowymrodzicówiwychowywanychprzeznichdzieci

c. Prawowyborczedziecicedowanenarodzicówàupodmiotowieniedzieciimłodzieży


40

d. Wspieraniebudownictwa,zwłaszczadomówjednorodzinnych–bardziejperspektywicznychrozwiązańzpunktuwidzeniatworzeniadużychrodzin

4. Sądownictwo:a. Obowiązkowemediacjemającenaceluograniczenie

pochopnychrozwodówb. Bezpłatneterapiemałżeńskiedlarodzinzagrożonych

rozwodemc. Obowiązkoweświeckiekursyprzedmałżeńskiedlapar

planującychmałżeństwocywilne:przedstawienieprawiobowiązkówzwiązanychzmałżeństwem,sposobówrozwiązywaniakonfliktów,budowaniaudanychinterakcjimiędzyludzkich

d. Prezentowanieskonfliktowanymparompotencjalnychskutkówrozwodudlaichdzieci

e. „Urealnienie”rozprawrozwodowychzuwaginakosztyiczas.

f. Wspieranieopiekinaprzemiennejmającejnacelukontaktdzieckazkażdymzrodziców

NGO’s:

1. Kościółizwiązkiwyznaniowe:a. Mocniejszeakcentowaniewartościrodzinyiwierności.

„Towarzyszenie”rodzinom,zwłaszczawpierwszychlatachzwiązku.

b. Poprawakursówprzedmałżeńskich–dostosowanieichdowyzwańiwymogówdzisiejszegoświata,zwrócenieuwaginadynamikęzwiązku,wyzwaniazwiązanezpojawieniemsiędzieci

2. Harcerstwo:a. Promowanieharcerstwaiwartościznimzwiązanych.b. Naukaodpowiedzialnościzainnych,wierności

3. Sport:a. Zachętydouczestnictwamłodzieżywklubachsportowychb. Naukaodpowiedzialnościzasiebieiinnych


41

4. Duszpasterstwomłodzieży:a. Większywysiłekwangażowaniedzieciimłodzieżyb. Budowanieideałumiłościmałżeńskiej:wierność,

odpowiedzialnośćc. Wspieraniemłodychwokresienarzeczeństwai

pierwszychlatachmałżeństwa


42

Podsumowanie

Mamynadzieję,żezaproponowanerozwiązaniastanąsiępoczątkiemdyskusjiotym,jakrealniewzmocnićrodzinywPolsce.Powyższedanesąjedyniewyboremczęściposiadanychprzeznasdanychiwyników.Mamyświadomość,żeuzdrowieniekondycjirodzinzajmie20-25lat.Pracemusimyrozpocząćjużdzisiaj.Zadanietojestponadkadencyjneiponadpartyjne.WinteresiePaństwaPolskiego,samorządówlokalnych,firmrodzinnychidużegobiznesuleżyto,abypoprawićsytuacjędemograficznąwPolsce,wzmocnićrodziny,ograniczyćnegatywnezjawiskazwiązanezdekonstrukcjąrodziniatomizacjąspołeczną.Silnerodzinysąważnączęściąspołeczeństwaobywatelskiego.Zachęcamyodbiorcówtegodokumentudodyskusjiiprzesyłaniauwag.

KontaktFundacjaMamyiTatyUl.Patriotów110p.31604-844Warszawae-mail:[email protected]


43

www.sor.mamaitata.org.pl

STRATEGIA ODBUDOWY RODZINY I ROZWÓD 2 · Za pomocą ̨płatności internetowych DotPay.pl poprzez...

Documents

Transcript of STRATEGIA ODBUDOWY RODZINY I ROZWÓD 2 · Za pomocą ̨płatności internetowych DotPay.pl poprzez...