Nieuwbouw Piet Hein Buildings, vervlochten met omgeving | Sporthogeschool Eindhoven: multifunctione-le topprestatie | De Gravin: een 'adellijke familie' | Nieuwbouw Haarlemmerplein verankerd in omgeving

TijdschrifT voor sTedenbouw, archiTecTuur en binnenhuisvormgeving I jaargang 64 I 2012

705ediTie

www.asr vastgoedontwikkeling.nl

Liefde voor de stad is...

Voorsprong door vooruitzien

Vestigingen in Bolsward en Dokkumt (0515) 33 40 00 | (0519) 22 99 99 | www.bgdd.nl

BO UWEN IS VOORUIT DENKEN

114474-1-BOUWG_adv_A4st_FC_met tekening.indd 1 27-04-11 10:11

5 | sTedenbouw 705

705

5 | sTedenbouw 701

Ketenintegratie na 2008Wij gaan u niet belasten met een zoveelste pleidooi voor kwaliteitsverbetering en faalkostenreductie door middel van integratie van de bouwketen. Deze zal zich door de huidige conjuncturele dalen en over toekomstige bergen heen blijven ontwikkelen. BIM, lean-planning en mvo-beleid zijn begrippen die inmiddels gemeengoed zijn geworden – niet in de laatste plaats door uw eigen inspanningen. Het hui-dige tijdsgewricht kent nog meer prioriteiten: omzet blijven draaien en je personeel aan het werk houden bijvoorbeeld. Hoe gaat u daarmee om? Verschuift de aandacht van kwaliteit naar prijs?

'De opdrachtgever bepaalt', zult u misschien zeggen. 'Meer prefab', draagt u als risicodragend bouwpart-ner vervolgens aan als oplossing. 'Vaak mogelijk maar niet altijd', meldt u de andere leden van de pro-jectorganisatie als u aan de ontwerpzijde verkeert. Het is één keuzemoment in een doorgaans jarenlange samenwerking. In veel van onze interviews lezen wij dat gekozen is voor de beste oplossing binnen de mogelijkheden, en dat u er door de goede samenwerking altijd uit bent gekomen. Wij twijfelen niet aan deze conclusies, maar deze vorm van 'polderen' komt onder druk te staan in mindere tijden.

Wat zeker is: de markt van nu is een vragersmarkt. Uw autoriteit als 'co-maker' is echter even groot als vóór 2008. Sta pal voor kwaliteit. En wanneer die onder druk komt te staan: wees de inspirator van extra inspanningen die leiden tot een win-winsituatie. Een enkel voorbeeld, onlangs opgetekend bij een bezoek aan het Arnhemse Mariëndaal Centre of Excellence. De toeleveranciers voeren hun eigen afval af, waar-door de uitvoerende bouwcombinatie de kosten voor afvalverwerking binnen de perken houdt. Een deel van het afval wordt in hetzelfde project gerecycled. Ook dit is ketenintegratie.

Het team van Stedenbouw wenst u veel leesplezier en inspiratie,

Jan-Kees Verschuure

VoorwoordediTie

6 | sTedenbouw 705

705 sinds 1948

6 | sTedenbouw 705

13 34 46

3817

vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgevingJaargang 64 | 2012Verschijnt 9 x per jaarISSN 0165-3997

uiTgever

Schatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 AE WeertT +31 (0)495 450095e info@louwersuitgevers.nlw www.louwersuitgevers.nl

redacTieadresSchatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 AE WeertT +31 (0)495 450095f +31 (0)495 521335e redactie@louwersuitgevers.nlw www.louwersuitgevers.nl

redacTiecöordinaTor Jan-Kees Verschuure

redacTiemedewerkers Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Henk Geist, Jac Buchholz, Fiona de Heus, Sjoerd Meuleman, Martijn van den Bouwhuijsen, Liliane Verwoolde, Marcia van Wensveen "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure.

bladmanagemenTTim van den Dungene t.vandendungen@louwersuitgevers.nlErwin Krekelse e.krekels@louwersuitgevers.nlspecialsRandy van den Hoek e r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl

secreTariaaTManuela Depenbrock

adverTenTiesOnline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, NederlandT +31 (0)495 450095e info@louwersuitgevers.nl

abonnemenTsprijs€ 81,- per jaar excl. BTWING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazineInformatie over abonnementen:T +31 (0)495 450095

adreswijzigingenSchriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

opzeggingenIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto matisch met een jaar verlengd.

doelgroepVerspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheor-ganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

vormgeving/arT direcTionLogo Reclame- Ontwerpbureau BVT +31 (0)495 450065e info@logobv.nlTessa van Gameren

Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zon-der uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

AMSTERDAM IJDock 8AMSTERDAM Piet Hein Buildings 13DEN HAAG De Yp 17EINDHOVEN Fontys Sporthogeschool 22SITTARD Fitland 27AMSTERDAM AMC 30AMSTERDAM Haparandaweg 67 32UTRECHT Triple Q 34TILBURG Sportcomplex Wagnerplein 36VELP Winkelcentrum Velperbroek 38SON EN BREUGEL Meubelplein Ekkersrijt 41OOSTERHOUT Bedrijfspand Martens en van Oord 46GOUDA Huis van de Stad 48SCHIPHOL Renault 50LAREN Hart van Laren 52

UtiliteitsboUw

7 | sTedenbouw 705

Inhoud

coverbeeld: asr vastgoed ontwikkeling

Nieuwbouw Piet Hein Buildings vervlochten met omgeving' | Sporthogeschool Eindhoven: multifunctione-le topprestatie | De Gravin: een 'adellijke familie' | Nieuwbouw Haarlemmerplein verankerd in omgeving

TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN BINNENHUISVORMGEVING I JAARGANG 64 I 2012

705EDITIE

56 86 98

71 74 106

112

Journaal 91

RUbRieken

ROTTERDAM Erasmus MC 56AMERSFOORT Meander Medisch Centrum 64UTRECHT Parc Transwijk 71ABU DHABI Cleveland Clinic 74DEN HAAG Het Zamen 78HARLINGEN Ouderzorgcentrum De Batting 80ENKHUIZEN Diligence 82HEUKELUM Leyenburg 84DRACHTEN Zorgcentrum Bertilla 86MAASTRICHT Zorginstelling Maasveld 88

special zoRg en ziekenhUis

woningboUw

UTRECHT Binnenhof 93VENRAY De Hoge Hoed 96BOXTEL Princenlant 98OUD-BEIJERLAND De Gravin 101ZOETERMEER Vinex-wijk Oosterheem 106AMSTERDAM Haarlemmerplein 110DOMBURG Residence Wijngaerde 112VLAARDINGEN Louise de Colignylaan 115NIEUWEGEIN De Nieuwe Baten 116

Tekst | Xxxxxxxxxx Beeld | Xxxxxxxxxxxxx

8 | sTedenbouw 705

UtiliteitsboUw

Ontwikkelaars iJDOck hOpen Op JuriDische 'hub' rOnD nieuw paleis van Justitie

eersTe bouwdeel aan wesTerdoksdijk opgeleverd

Met een combinatie van publieke gebouwen, appartementen, commerciële ruimte, een hotel en een passantenhaven ontstaat een nieuw stuk binnenstad aan de Amsterdamse Westerdoksdijk: IJDock. Het schiereiland in het IJ op vijfhonderd meter van Amsterdam Centraal wordt ingevuld door ASR Vastgoed Ontwikkeling, de gemeente Amsterdam en de Rijksgebouwendienst. Eind augustus werd Gebouw 1 van IJDock opgeleverd. Dit bouwdeel biedt ruimte aan de Dienst Waterpolitie van het KLPD en een negental kantoorverdiepingen.

9 | sTedenbouw 705

amsterdam | IJDock

Het hoekgebouw aan de westzijde van het gebouwencomplex, gelegen op een prominente locatie in een bocht van het IJ, is de eerste van in totaal vijf gebou-wen die verspreidt over het komende halfjaar worden voltooid. Stedenbouw-kundig vormt IJDock één geheel, en de architecten van de bouwdelen hebben zich gevoegd naar de in een masterplan neergelegde visie dat de zichtlijnen tussen Amsterdam-Noord en de binnenstad gehandhaafd blijven. “Deze eis leidde onder meer tot de creatie van vrij grove uitsnedes in de gebouwen. Dat biedt uiteraard grote uitdagingen voor de invulling van de afzonderlijke ont-wikkelingen”, zegt Patrick van Schalkwijk van ASR Vastgoed Ontwikkeling, dat voor de verschillende huurders en eigenaren in IJDock een maatwerkproduct aflevert - in Gebouw 1 een vestiging met havenfuncties voor de Waterpolitie, en een kleine 6.000 m² in totaal aan kantoorruimte.

'inTernaTionale allure'De genoemde stedenbouwkundige eisen werden door coördinerend architec-ten/supervisors Dick van Gameren en Bjarne Mastenbroek vertaald in gebou-wen met schuine wanden aan de binnenzijde van het complex en relatief blinde muren waar de binnenstraat is gepland. “Hierdoor ontstaat tegelijkertijd de mogelijkheid unieke ruimten te realiseren voor de huurders van de kantoren in Gebouw 1”, vervolgt Van Schalkwijk. ASR Vastgoed Ontwikkeling hoopt van IJDock een echte juridische 'hub' te maken, zoals ook rond het huidige Paleis van Justitie aan de Prinsengracht, dat in de loop van 2013 naar IJDock zal ver-huizen, ooit is gegroeid. “Advocatenkantoren en consultancybureaus vertoeven graag in de directe omgeving van hun werkgebied. Niet alleen vanwege de onderlinge contacten, ook voor de uitstraling van het kantoor. In IJDock spelen deze factoren uiteraard mee en deze locatie is beter bereikbaar en heeft zeker zoveel elan als de Prinsengracht. Wij zitten op loopafstand van het Centraal Sta-tion, Schiphol is vlakbij en het uitzicht op het IJ heeft internationale allure.” ►

Tekst | jan-kees verschuure beeld | asr vastgoed ontwikkeling (illustratie zes x zes (impressies); rene den engelsman (bouw); Your captain luchtfotografie)

Boven: Gebouw 1 (rechts) huisvest de KLPD (Waterpolitie) en kantoren.Onder: Achter het zeiljacht is de haven voor de Waterpolitie zichtbaar.

Deuren bvNijverheidsstraat 17482 GZ Haaksbergen

Tel: +31 53 57 357 35Fax: + 31 53 57 357 00

www. reinaerdt.nl info@reinaerdt.nl

KLPD20120823contour.indd 1 23-8-2012 12:38:25

11 | sTedenbouw 705

amsterdam | IJDock

afwerking kanTine en panTrYVoor het realiseren van de kantine en de pantry in het KLPD-gebouw in IJDock, hebben Arte uit Helmond en Tuijps, tegels, sanitair en keukens bv uit Volendam een centrale rol gespeeld. De Tuijps-organisatie timmert al ruim 33 jaar aan de weg en bestaat onder andere uit Tuijps Tegelprojecten, de kitverwerker, basic stuc & afbouw. Alle disciplines komen aan bod in de 1.000m² grote showroom voor particulieren en klanten. Arte, sinds 1995 leverancier van steen en afgeleiden daarvan voor keukens, sanitair en projecten, heeft in dit specifieke project het tien centimeter dikke werkblad, de zij -en rugwanden geleverd. “Wat de keukens - en dan met name het werkblad – zo bijzonder maakt is het materiaal: Silestone by Arte. Een materiaal dat voor meer dan 90% bestaat uit natuurlijk kwarts. Grote voordelen van een werkblad in dit hoogwaardige materiaal is dat vlekken en krassen er geen vat op krijgen, wat garant staat voor een uiterst duurzaam oppervlak met optimaal onderhoudsgemak. Bovendien is Silestone® het enige kwartsoppervlak ter wereld met een antibacteriële technologie. De bacteriostatische eigenschappen van Silestone®, het resultaat van hypermo-derne zilvertechnologie, zorgt voor een uiterst hygiënisch oppervlak, ideaal dus voor bedrijfsruimtes, kantines en pantry's, waar hygiëne zo belangrijk is. Het grote voordeel van Silestone by Arte is dat het niet alleen gebruikt kan worden in keu-kenbladen, ook leent dit kwalitatief hoogwaardige materiaal zich uitstekend voor sanitaire ruimtes, zoals wastafels, douchebakken, wanden en vloeren.”

noTen fineer binnendeurenDe houten binnendeuren in de KLPD-vestiging, het Paleis van Justitie en het toe-komstige hotel in IJDock zijn geproduceerd en geleverd door REINÆRDT Deuren bv, een van de grotere deurenfabrikanten in Europa met recente referenties als Zig-go Dome, woongebouw De Calypso in Rotterdam en de Isala klinieken in Zwolle.In het Overijsselse Haaksbergen, waar per week zo'n 7.000 deuren worden afge-leverd met behulp van de laatste technieken, worden maatwerkproducten gefabri-ceerd voor IJDock, vertelt directeur Heino Ufkes. “Voor de vestiging van het KLPD hebben wij bijvoorbeeld binnendeuren bekleed met noten fineer, wat voor een hoogwaardige uitstraling zorgt. Wij zijn de enige deurenproducent die deuren met fineer als toplaag produceert. En de door ons geleverde deuren van het Paleis van Justitie zijn in verband met de hoge eisen aldaar met speciale brandproeven extra getest, in samenwerking met de opdrachtgever.”De markt blijkt daar steeds vaker om te vragen, zegt Ufkes, en daarbij wordt steeds meer van de producent verlangd dat die de deuren zelf monteert. “Het gaat immers om de uiteindelijke prestaties. Brandveiligheid – en het doen van testen op dat gebied – is daarom een van onze speerpunten, met een goede prijs-kwaliteitverhouding en uiteraard duurzaamheid – wij leveren deuren met FSC- of PEFC-gekeurd hout.”

projectinfowaTerpoliTieGebouw 1, dat door Dura Vermeer werd gerealiseerd in betonskeletbouw af-gewerkt met een gevel van polyesterbeton en metselwerk, is de kantoortoren van IJDock en in aanleg bedoeld voor het KLPD, dat de onderste vier lagen van het gebouw afneemt – deels onder het maaiveld gelegen. De onderzijde van dit bouwdeel opent zich naar een havendek voor de Waterpolitie. Op het maai-veld bevindt zich een ruime entreehal, die de schakel vormt tussen de aanleg-plaats met steigers en de twee lagen kantoorruimte erboven. “Al het materiaal dat de Waterpolitie wil opslaan wordt op deze locatie met boten en trailers aangevoerd. Het KLPD concentreert in IJDock dus zowel de uitvoerende werk-zaamheden als de kantoorfuncties van de Waterpolitie. Wij hebben de onderste lagen van Gebouw 1 specifiek voor deze huurder ontwikkeld, niet alleen op casconiveau maar ook op het gebied van installaties en inrichting”, vertelt ASR-ontwikkelaar Remco van der Heijden. “Het enthousiasme is groot.”

huren per verdiepingBoven de vestiging van het KLPD bevinden zich nog negen bouwlagen bedoeld voor commerciële verhuur. De verdiepingen zijn flexibel indeelbaar, de entree is gescheiden van die van het KLPD en de kantoorruimte is per verdieping af te nemen, met vloeroppervlakten variërend van 530 tot 730 m². Van Schalkwijk: “hier zal onder meer Wieringa Advocaten een plaats vinden, alsmede A.T. Kear-ney, in kantoorruimte die ook voor deze huurders geheel op maat is gemaakt. Je moet dan denken aan zaken als entree en pantry. Er is nog 1.900 m² ver-huurbare ruimte beschikbaar in Gebouw 1. Ik noem nogmaals de bijzondere concentratie van juridische activiteiten als belangrijke pre, met het Gerechts-hof en het Openbaar Ministerie als dragers. Bovendien wordt IJDock een echt verblijfsgebied met woningen, een hotel, fitnessvoorzieningen en diverse hore-cagelegenheden. IJDock is een nieuwe bestemming in hartje Amsterdam. De kruisbestuiving die daardoor kan ontstaan is zo mogelijk nog groter dan aan de Prinsengracht. Wie hier kantoorruimte vestigt bekrachtigd zijn identiteit.” ❚

BouwinfoOPDRACHT ASR Vastgoed Ontwikkeling i.s.m. Gemeente Amsterdam en RijksgebouwendienstONTWERP GEBOUW 1 Zeinstra en Van Gelderen Architecten (Jurjen Zeinstra; Mikel van Gelderen)UITVOERING Dura Vermeer (Gebouw 1)BOUWSOM € 9.910.000,-BOUWPROGRAMMA circa 5.800 m² kantoorruimte; vestiging Dienst Waterpolitie KLPDBOUWPERIODE januari 2011 - augustus 2012

Boven: Het nog op te leveren Paleis van Justitie zorgt voor juridische bedrijvigheid.

Onder: Aan het complex wordt nog een passantenhaven toegevoegd.

www.vandijkinpijn.nlVlietskade 6007 4241 WP Arkel T (0183) 56 66 66 E info@vandijkinpijn.nl

Van Dijk-Inpijn Geveltechniek ontwikkelt, produceert en monteert ramen, deuren en gevels van staal en RVS. Dat doen we vooral voor de utiliteits- en woningbouw waar brand-, inbraak- of zelfs kogel-werendheid een rol spelen. Als basis voor onze producten werken we dan ook met profi elsystemen van topmerken als Jansen en Forster.

In opdracht van Dura Vermeer Bouw Amsterdam mochten wij de RVS buiten- en binnenpuien voor de kantoren in gebouw 1 én voor het kantoor van het Korps landelijke politiediensten (KLPD) leveren. Als basis gebruikten we daarvoor RVS Unico en Presto profi elen van Forster. Met 3,6 meter zijn de puien zo hoog geworden dat ze op een dieplader naar de bouwplaats vervoerd moesten worden - en op locatie pas aan elkaar gekoppeld werden. Om de KLPD een veilig kantoor te bieden, voldoen de puien aan weerstands-klasse 3 en hebben wij ze voorzien van meerpuntssloten en klasse P6B beglazing. We zijn trots op het eindresultaat - en dankbaar voor de prettige samenwerking met alle betrokken partijen. Puik werk!

Puike puien in IJdock Amsterdam

IJzersterk in metaalbewerking

relatie: Arte

formaat: 197(b)x 130(h) mm

blad: Stedenbouw

kleur: full colour

datum: september 2012

Arte di Granito BV

Maisdijk 4, Helmond

T 0492 580 500

www.artedigranito.nl

www.arteprojecten.nl

Arte

Maisdijk 4, Helmond

www.artegroep.nl

Een project om trots op te zijn! KLPD IJDock te Amserdam. Arte en Tuijps feliciteren Dura

Vermeer met het prachtige resultaat. Een samenwerking waarop je

kunt bouwen.

Tuijps, Tegels, Sanitair en Keukens

Showroom: Klaprozenweg 23a, Amsterdam

Projecten: Postbus 46, Volendam

www.tuijps.nl

amsterdam | Piet Hein Buildings

13 | sTedenbouw 705

hoogwaardig kantorencomplex sluitstuk ontwikkeling oostelijke ij-oevers

nieuwbouw pieT hein buildings

'VERVLOCHTEN MET OMGEVING'

Tekst | jan-kees verschuure beeld | hans van heeswijk architecten

30.000 m² kantooroppervlak op een zichtlocatie in hartje Amsterdam, in een projectgebied dat

na decennia eindelijk de belofte inlost van centrumstedelijk business district: kantorencomplex

Piet Hein Buildings – de laatste ontwikkeling aan de Piet Heinkade – is voor alles een anticycli-

sche investering, vertellen coördinerend architect Hans van Heeswijk, projectarchitect Maarten

de Geus en bouwdirecteur Ton van Namen. “De aantrekkelijkheid van deze locatie is al groot,

en neemt in de toekomst alleen maar toe.”

30.000 m² kantooroppervlak op een zichtlocatie in hartje Amsterdam, in een projectgebied dat

na decennia eindelijk de belofte inlost van centrumstedelijk business district: kantorencomplex

Piet Hein Buildings – de laatste ontwikkeling aan de Piet Heinkade – is voor alles een anticycli-

sche investering, vertellen coördinerend architect Hans van Heeswijk, projectarchitect Maarten

de Geus en bouwdirecteur Ton van Namen. “De aantrekkelijkheid van deze locatie is al groot,

en neemt in de toekomst alleen maar toe.” ►

Qua uitstraling sluit het gebouwdeel aan

de kade aan bij de kantoortoren bovenop

de passagiersterminal.

Installatiebedrijf Andriessen B.V.

Linieveste 4-83992 DJ Houten

Postbus 1123990 DC Houten

Telefoon:030-6349500Fax: 030-6349599

Email: info@andriessen.com

www.andriessen.com

Bouwmag B.V.Luchthavenweg 96021 PX BudelTelefoon 0495 - 470055Telefax 0495 - 470074E-mail info@bouwmag.nlInternet www.bouwmag.nl

De kracht van glas

Glas is een vanzelfsprekend materiaal. Het gaat dagelijks door onze handen. We kijken er iedere dag doorheen en ondanks z’n broosheid ontlenen we er zelfs bescherming aan. Het is een onmisbaar product met bijzondere eigenschappen. Transparant en toch verhullend. Open en toch gesloten. Kwetsbaar en toch sterk. In de architectuur en de bouw is glas een onmisbare component die meer mogelijkheden biedt dan het enkel fungeren als venster. De techniek is inmiddels zo ontwikkeld dat gevels, plafonds en zelfs vloeren uit glas worden vervaardigd.

Veelzijdig materiaal Glazen bouwstenen combineren de unieke eigenschappen van glas met de constructieve kenmerken van staal, steen of beton. Krachtig, duurzaam, robuust en tegelijkertijd licht, subtiel, speels en onderhoudsvriendelijk. De keuze voor glassteen wordt echter niet alleen gemaakt vanwege de duurzaamheid. Dankzij de grote variëteit aan glazen bouwstenen, in zowel kleur als in decor, maken architecten dankbaar gebruik van het materiaal. Het voedt de creativiteit en inspireert tot het ontwerpen van onorthodoxe bouwwerken, of tot combinaties die vaak even spannend als voor de hand liggend zijn.

Bouwmag levert glazen bouwstenen van diverse topmerken die voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Want een constructie is afhankelijk van de kracht van de individuele componenten. Daarnaast is Bouwmag B.V. offi cieel verkooppunt voor Pilkington Profi elglas. Uiteraard zijn wij gecertifi ceerd voor de montage van het Profi elglas.

15 | sTedenbouw 705

amsterdam | Piet Hein Buildings

de krachT van glas

Glas is een vanzelfsprekend materiaal. Het gaat dagelijks door onze handen. We kijken er iedere dag doorheen en ondanks z’n broosheid ontlenen we er zelfs bescherming aan. Het is een onmisbaar product met bijzondere eigenschappen. Transparant en toch verhullend. Open en toch gesloten. Kwetsbaar en toch sterk.

In de architectuur en de bouw is glas een onmisbare component die meer mo-gelijkheden biedt dan het enkel fungeren als venster. De techniek is inmiddels zo ontwikkeld dat gevels, plafonds en zelfs vloeren uit glas worden vervaardigd. Maar glas kent ook z’n beperkingen, vooral als het gaat om het bouwen van zware of duurzame constructies. Reden waarom architecten in sommige gevallen kiezen voor glazen bouwstenen.Glazen bouwstenen combineren de unieke eigenschappen van glas met de con-structieve kenmerken van staal, steen of beton. Krachtig, duurzaam, robuust en tegelijkertijd licht, subtiel, speels en onderhoudsvriendelijk.

De keuze voor glasstenen wordt echter niet alleen gemaakt vanwege de duur-zaamheid. Dankzij de grote variëteit aan glasstenen, in zowel kleur als in decor, maken architecten dankbaar gebruik van het materiaal. Het voedt de creativiteit en inspireert tot het ontwerpen van een diversiteit aan bouwwerken, of tot combi-naties die vaak even spannend als voor de hand liggend zijn. Het is te danken aan de veelzijdigheid van de glazen bouwsteen, die zich even gemakkelijk binnen als buiten laat gebruiken, als onderdeel van een bouwwerk of als basismateriaal, en die goed combineert met andere materialen, zoals beton, baksteen, staal en hout.

Bouwmag levert en verwerkt glazen bouwstenen van diverse leveranciers die vol-doen aan de hoogste kwaliteitseisen. Want een constructie is afhankelijk van de kracht van de individuele componenten. “Daarnaast maken de eigenschappen van de glazen bouwsteen de toepasbaarheid erg aantrekkelijk. Door de hoge ge-luid– en koude-isolatie kan het zich meten met isolatieglas. De glazen bouwsteen is onder andere brandwerend, onderhoudsarm en gemakkelijk schoon te houden. Tevens is Bouwmag BV erkend applicateur van Profilit Profielglas.”

“Dankzij voortdurende research en ontwikkeling, nemen de technische mogelijk-heden en toepassingen van het materiaal steeds verder toe. Als marktleider is Bouwmag nauw betrokken bij die ontwikkelingen en uw aangewezen partner in totaaloplossingen als het gaat om het gebruik c.q. verwerken van glazen bouwste-nen en profielglas.”

Luchthavenweg 96021 PX BUDEL0495 – 47 00 550495 – 47 00 74www.bouwmag.nl

projectinfo

De ontwikkeling van de Piet Heinkade – gelegen tussen de De Ruyterkade en evenementenlocatie Panama - vormt de ruggengraat van de Zuidelijke IJ-oever, een projectgebied dat zich grofweg uitstrekt van de Spaarndammerbuurt tot aan het Zeeburgereiland. Langs de Piet Heinkade – voorheen bekend om haar grote pak-huizen - wordt het Centraal Station verbonden met de nieuwe ontwikkelingen aan de oostzijde. De kade tussen weg en water bestaat inmiddels uit een lange strook met robuuste, stedelijke woonblokken, in een strak gehandhaafde functiemix van wonen, werken en publieke voorzieningen.

schakelHet projectgebied is opgedeeld in verschillende stedenbouwkundige 'comparti-menten', ingevuld onder coördinatie van evenzovele architecten. Voor comparti-ment B – waar Piet Hein Buildings wordt gerealiseerd – is Hans van Heeswijk (o.m. Hermitage Amsterdam) de coördinerend architect. “In de ontwikkeling van de centrale IJ-oevers is uitgegaan van de toevoeging van binnenstadsfuncties, zo-dat ook buiten kantooruren een levendige atmosfeer kan ontstaan. De publieks-functies – zoals het Muziekgebouw – liggen het dichtst bij het Centraal Station; dan komt het Mövenpick Hotel met de passagiersterminal, de kantoren van Piet Hein Buildings en vervolgens door logistieke straatjes gescheiden, pakhuisachtige woonblokken met commerciële plinten. Piet Hein Buildings is de schakel tussen de passagiersterminal aan de westzijde en de woonblokken aan de oostzijde. Wij hebben gekozen voor een kantorencomplex bestaande uit meerdere gebouwdelen, dat qua uitstraling zowel aansluit bij de kantoortoren met glazen gevel bovenop de naastgelegen passagiersterminal voor cruiseschepen, als bij de kloeke volumes van de woonblokken aan de oostzijde van het complex.”

glas en beTonHans van Heeswijk architecten ontwierp zelf het eerstgenoemde gebouwdeel, terwijl Dick van Gameren architecten werd geselecteerd voor de twee andere ►

BouwinfoOPDRACHT PHB b.v., HaarlemONTWERP Hans van Heeswijk architecten (tevens coördinerend architect) en Dick van Gameren architecten, AmsterdamUITVOERING Slavenburg Bouw, Capelle a/d IJsselPREFABCASCO Hurks prefab, TilburgBOUWPROGRAMMA oppervlak kantoren 30.200 m²; busterminal 4.000 m²; parkeergarage 13.000 m²BOUWPERIODE augustus 2010-december 2012

Boven: Drie 'in elkaar grijpende' kantoorvolumes vormen samen Piet Hein Buildings.Onder: Aan de kade worden kantoren gerealiseerd met zicht op het IJ.

16 | sTedenbouw 705

amsterdam | Piet Hein Buildings

prefabbeton

Bijzonder in betonHurks prefabbeton is gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren

en monteren van prefab draag structuren en architectonische gevels in

binnen- en buitenland. Naast een hoge kwaliteit levert Hurks prefab-

beton een breed scala aan elementen in een grote diversiteit aan kleuren

en uitvoeringen, zoals gestraald, uitgewassen, gepolijst of bekleed met

tegels of natuursteen. Ook sandwich elementen met een voorblad van

prefab metselwerk behoren tot het leveringsprogramma.

Veldhoven - T (088) 134 50 00 - info@hurksprefabbeton.nl - www.hurks.nl

inTegrale producTie opbouw

Prefab casco en gevels van de Piet Hein Buildings zijn geëngineerd, geproduceerd, geleverd en gemonteerd door Hurks prefabbeton. Directeur Jacco van Dijk: “wij zijn feitelijk de uitvoerende partij van het casco inclusief gevels; dat bestaat voor het grootste deel uit prefabbetonelementen. Het casco en de sierbeton gevelelemen-ten zijn bij ons geproduceerd en in een periode van oktober 2011 tot mei 2012 gemonteerd door eigen mensen. De opbouw is geheel tot stand gekomen zonder steigers. Als specialist in complexe en veelzijdige utiliteits- en woningbouwprojec-ten zijn wij hiertoe prima toegerust, met een team van veertig montagemedewer-kers die niet anders doen. Wij kunnen de opdrachtgever integraal ontzorgen, door veel in eigen huis te houden waardoor kwaliteit en afstemming zijn gegarandeerd; ook voor de eigen bedrijfsvoering is deze methode efficiënt. Integraal bouwen leidt tot een win-winsituatie voor alle betrokkenen.”

insTallaTiesInstallatiebedrijf Andriessen is verantwoordelijk voor zowel de elektrotechnische, werktuigbouwkundige als sanitaire installaties in de Piet Hein Buildings; deze ontwerpt, installeert, onderhoudt en beheert het bedrijf uit Houten. “Met meer dan 100 jaar ervaring en 200 vaste medewerkers zijn wij in staat om alle typen projecten in voornamelijk de utiliteitsbouw succesvol af te ronden. De voor Piet Hein Buildings ontworpen installaties zijn state-of-the-art en voldoende uitgerust met duurzame oplossingen. Er wordt een WKO-installatie gerealiseerd. Daarnaast is het pand voorzien van energiezuinige verlichting met bewegingsmelders en dag-lichtregeling.”

Linieveste 4-8 3992 DJ Houten T 030-6349500 E info@andriessen.com

projectinfo

kantoorvolumes van Piet Hein Buildings. Het drietal 'in elkaar grijpende' gebouw-delen is gebouwd boven een tweelaagse ondergrondse parkeergarage, met op de begane grond een nieuwe busterminal voor touringcars ten behoeve van de passa-giersterminal. Piet Hein Buildings sluit aan bij de strak gehandhaafde lokale bouw-blokmaat van 35 meter. Maarten de Geus (Dick van Gameren architecten): “in de afwerking van de woonblokken langs de Piet Heinkade zit een ritmiek, waardoor een mooi contrast ontstaat. In de compositie van de Piet Hein Buildings wordt dat contrast voortgezet met afwisselend witte en zwarte gevels, die sterk in materialisa-tie verschillen– enerzijds glas en anderzijds prefab betonelementen. De betonnen gevels sluiten qua maatvoering en uitstraling aan bij de robuuste schaal van de omgeving en bij de aanwezigheid van havenfuncties in het directe projectgebied. Zo zijn de elementen voorzien van verticale ribbels die golven voorstellen.” Van Heeswijk: “de glazen gevels aan de kadezijde van het complex fungeren bij duister-nis als een baken, een belangrijke ingreep in het realiseren van sociale veiligheid aan deze zijde. Je voorkomt ermee dat een achterkantsituatie wordt gecreëerd.”

maaTpakAan de kade boven de nieuwe busterminal, in een langgerekt bouwvolume van vier verdiepingen waarlangs de passagiersterminal een tweede 'gate' heeft gekre-gen, worden kantoren gerealiseerd met zicht op het IJ. Aan de stadszijde wordt de kantoorruimte in bouwblokken van negen lagen gehuisvest, waardoor die - over de spoordijk heen - uitziet op de binnenstad. Piet Hein Buildings krijgt drie gelijkwaar-

dige, ruime entreehallen op de begane grond en de gebouwdelen zijn door middel van luchtbruggen verbonden, waardoor het door Slavenburg Bouw gerealiseerde kantorencomplex als één geheel in de markt kan worden gezet. “In aanleg is Piet Hein Buildings in zijn totaliteit geschikt als hoofdkantoor voor een hoogwaardig bedrijf”, vertelt Ton van Namen, directievoerder in opdracht van Hans van Heeswijk architecten. “Momenteel richten wij ons op verhuur van verdiepingen, waarbij wij zo nodig een 'maatpak' kunnen bieden aan huurders – denk aan advocatenkanto-ren. De uitstraling van de omgeving is evenwel fantastisch en wordt alleen maar beter. Hier werken straks zo'n 2.000 mensen.”

herwaardering binnensTadOpdrachtgever Piet Hein Buildings b.v. gelooft heilig in de ontwikkeling, vervolgt Van Namen. “Piet Hein Buildings is de perfecte locatie voor een klassieke anti-cyclische investering. Je ziet ook steeds meer grote bedrijven en instellingen die hoofdkantoorfuncties verplaatsen naar de omgeving van de IJoevers, zoals Ahold, Endemol en Vodafone. Het gebied breekt nu echt door als zakencentrum, naast de Zuidas en de Omval.” Van Heeswijk: “het Centraal Station ligt op loopafstand en de tram stopt voor de deur. Een binnenstad als die van Amsterdam heeft uiteraard veel te bieden en Schiphol is ook vanaf hier uitstekend bereikbaar, wat het succes van de passagiersterminal als opstapplaats zelfs mede bepaald heeft. Veel Ameri-kaanse en Japanse cruisepassagiers gebruiken de terminal vanwege Schiphol als Europese hub.” De exodus van grote ondernemingen naar de stadsranden is voor-bij, stelt Van Heeswijk. “Bedrijven willen weer naar de binnenstad. Die wordt ook steeds aantrekkelijker, maar de herwaardering van de binnenstad is in de kantoren-markt al jaren een trend.” Piet Hein Buildings moet daarop het antwoord zijn. ❚

17 | sTedenbouw 705

den Haag | De Yp

mulTifuncTionele vesTiging poliTie haaglanden in december klaar

DE YP RONDT YPENBURG AF

mulTifuncTionele vesTiging poliTie haaglanden in december klaar mulTifuncTionele vesTiging poliTie haaglanden in december klaar

Een nieuw voorzieningencluster voor Politie Haaglanden is een van de sluitstukken van de ontwikkeling van Ypenburg. De vinexlocatie in de oksel van drie belangrijke Randstedelijke snelwegen krijgt met 'De Yp' een blikvangende entree aan de A12, die tevens fungeert als geluidswal voor de wijk erachter. “Het projectteam heeft met de architect veel aandacht besteed aan het samenspel van alle eisen en wensen”, vertelt BAM-projectleider Michael Venderbos, die De Yp in de loop van dit najaar zal gaan opleveren.

“Binnen dat samenspel speelt het creëren van een prettige werkplek voor de circa 3.000 politiemedewerkers die op piekdagen in De Yp aanwezig zullen zijn uiter-aard een grote rol”, vervolgt Venderbos. Hoewel niet het hoofdkantoor van de politieregio Haaglanden – eerder een voorzieningencluster - herbergt De Yp vanaf december 2012 een uitgebreid aantal politie-onderdelen en activiteiten, zoals alle regionale opleidingsfaciliteiten (integrale beroepsvaardigheden en trainingen),

het Bureau Crisis- en Conflictbeheersing (waaronder de Mobiele Eenheid), de ge-meenschappelijke meldkamer (meldingen 112), de Veiligheidsregio Haaglanden, Bureau Teleservice (meldingen 0900-8844), Bureau Verkeer en KLPD West. BAM Utiliteitsbouw bv is coördinerend hoofdaannemer van het door Architecten Van Mourik ontworpen gebouwencomplex, dat een bouwdeel met een lengte van tweehonderd meter met een poortconstructie over de openbare weg omvat. ►

Tekst | jan-kees verschuure beeld | politie haaglanden en bam utiliteitsbouw den haag

De CH-zekerheden op een rijtje:

Ruime ervaring in utiliteits- en renovatie projecten

Duurzame kwaliteit Heldere planning Persoonlijk contact Duidelijke afspraken Vakmensen met ervaring Voor meer informatie over SL30 kunt u contact opnemen met:

MHB b.v. Postbus 6, 6674 ZG Herveld 0488 - 45 19 51 www.mhb.nlRoland Werring rw@mhb.nl Ernst Mahler em@mhb.nl

mhb naw_Opmaak 1 12-07-12 11:09 Pagina 1

MHB SL30® serie MEER LICHTSlanke en ranke stijlen met 30 mm aanzichtbreedte. Oók brandwerend.De stalen SL30- serie is speciaal ontworpen om de architect in de gelegenheid te stellen slanke en ranke deuren en puien toe te kunnen passen in een gebouw. Verschillende innovaties zijn toegepast in het stalen SL30- profielsysteem om ervoor te zorgen dat de functionele eisen zoals sterkte, brandwerendheid en glasopsluiting toch kunnen worden gerealiseerd in een dergelijk slank profiel.SL30- serie is leverbaar in een brandwerendheid van 30, 60 minuten en bij sommige deurtypes zelfs 90 en 120 minuten, conform NEN 6069 en EN 1634-1.

19 | sTedenbouw 705

den Haag | De Yp

Dwars op de kop van deze vleugel staat een toren van twaalf verdiepingen. “Een gebouw met deze vorm en functies vereist uiteraard een specifieke projectaan-pak”, vertelt Venderbos. “Wij hebben een goede start gemaakt omdat we vanaf het begin met de belangrijke nevenaannemers en de architect om tafel hebben gezeten en het project volgens het lean-beleid van BAM hebben opgezet. Met vier bouwstromen en specialistische installatie-eisen is een goede omgang essentieel om obstakels het hoofd te bieden. Dat begint bij het simpele feit dat je elkaar kent en vervolgens regelmatig contact houdt.”

daglichTDe langgerekte vleugel van zes verdiepingen biedt onderdak aan het opleidings-centrum en omvat onder meer een overdekte ‘praktijkstraat’ met winkels en huizen, waar aanhoudingen en invallen kunnen worden geoefend. ►

gebruiksvriendelijke maaTwerklifTen

De lift is het 'veiligste vervoermiddel dat er bestaat', stelt producent Möhringer, een bedrijf met een groot aantal referenties in de complexe utiliteitsbouw. In dat kader mag Möhringer het project De Yp in opdracht van Politie Haaglanden voorzien van tien liftinstallaties, bestaande uit een driegroeps machinekamerloze liftinstallatie, twee tweegroeps machinekamerloze liftinstallaties en drie hefinstallaties ten be-hoeve van goederentransport, waaronder een autolift.

Hoewel de liftinstallaties qua maatvoering relatief standaard kunnen worden ge-noemd, is de levering voor De Yp in uitstraling, volume en projectduur uniek en maatwerk geworden, zegt projectleider Bert IJszenga. “Dat heeft deels te maken met architectonische vormgeving – met name de aanzichten van de personenlif-ten – maar ook met het feit dat naast de levering van de liftinstallaties een onder-houdsperiode van vijftien jaar in de opdrachtsom is meegenomen. Wij zijn sinds de bouwstart in 2010 intensief bij het project betrokken en wij zijn één van de nevenaannemers. De installatie van liften neemt al snel weken in beslag, en aan-gezien het gebouwencomplex bestaat uit vier bouwdelen zijn wij erg afhankelijk van de planning en de collega-aannemers van onze planning. Dan is het van groot belang mee om tafel te zitten en zo bij te dragen aan projectvoorbereiding en co-ordinatie. Möhringer staat er bovendien om bekend flexibel te kunnen omspringen met ontwerpwijzigingen omdat Möhringer een eigen ontwerpafdeling heeft, wat ons voor langlopende projecten als deze de aangewezen partij maakt. Wij kunnen bijvoorbeeld tussentijdse wijzigingen in de afmetingen van de liftschacht goed ver-werken. Deze vorm van utiliteitsbouw is toch iets ingewikkelder dan de bouw van een appartementencomplex.”Over de gekozen lifttypes: “machinekamerloze tractieliften staan erom bekend rela-tief weinig ruimte nodig te hebben: de aandrijving bevindt zich bovenop de 'kooi'; in de hoogbouwtoren liggen de drie liftinstallaties naast elkaar en is het personenver-keer afgestemd; het zijn gebruikersvriendelijke liften te noemen. De goederenliften zijn open constructies; zij dienen met name om het politiematerieel te kunnen trans-porteren ”, besluit IJszenga.

projectinfo

absorberende schieTvloer

De zes schietbanen in het multifunctionele politiekantoor De Yp werden gereali-seerd met behulp van gespecialiseerde onderaannemers zoals vloerenproducent en applicatiebedrijf Latexfalt bv. De beproefde schietbaanvloer (type S 70) bestaat uit een bitumen-cementmengsel dat ter plaatse wordt samengesteld en verwerkt. Op de 25 millimeter dikke vloer wordt tijdens het schietparcours intensief gelopen met geladen vuurwapens. “De S70-schietvloer heeft een absorberend vermogen, om de kogels zoveel mogelijk af te remmen; tegelijkertijd moet er ook een auto op de vloer kunnen staan om zo realistisch mogelijk te oefenen”, vertelt Ton van Loef van Latexfalt. De bouwkundig aannemer realiseerde de betonnen draagvloer met daarop een zand-cementvloer van 25 millimeter. Latexfalt bv verzorgde naast het aanbrengen van de schietvloer S70 nog eens een grijze Latexfalt Colortop-kleurafwerking. De schietvloer is een eigen ontwikkeling, die al sinds 1983 op politieschietbanen wordt gebruikt en sindsdien is doorontwikkeld in het laboratorium van Latexfalt bv.

Foto 1: Een tweehonderd meter lang bouwdeel is tevens geluidswal.Foto 2: De kantoortoren in aanbouw.

Wilt u deze winter vertragingen in de bouwplanning voorkomen?

Wanneer het koude weer nadert en de uitvoerders moeten zorgen dat het project volgens schema wordt voltooid, bellen zij Polygon. Waarom?

Omdat we ons richten op wat voor u het meest belangrijk is:

Laat ons u zien wat wij kunnen doen. Bel +31 (0)172 - 421 600,email nederland@polygongroup.com of bezoek ons op www.polygongroup.com/nl

Response, Reliability and Results™

“Wij doen precies wat we zeggen dat we gaan doen”

Alex Kiffen, DirecteurPolygon Nederland

Onze diensten zijn:

• Bouwverwarmen

• Bouwdrogen

• Herstel van waterschade

• Herstel van brandschade

• Schimmel- en geurbestrijding

• Lekdetectie

Bouwver warmenIs waar wij de beste in zijn

• Snelle en fl exibele installaties• Minimalisering van

projectonderbreking

• Vermindering van dedroogtijden

• Kostenbeheersing.

Alarmnummer 0800-6868377

Polygon Nederland Polygon Nederland @polygonnl WorldofPolygon

LATEXFALT VLOERSYSTEMEN BV heeft een oplossing voor iedere vloer van schietbaan tot

kantoor en van magazijn tot parkeergarage.

Kijk voor de mogelijkheden op www.latexfaltvloeren.nl of www.kunststofvloeren.nl

21 | sTedenbouw 705

den Haag | De Yp

Untitled-4 1 11-01-12 10:51

Tevens komen er in dit gebouwdeel opleidingslokalen, sportzalen en geluiddichte schietbanen en worden er enkele regionale politieonderdelen gehuisvest. “De kan-toorruimte bevindt zich voornamelijk in de bovenbouw over de gehele lengte van dit bouwdeel.” De genoemde koptoren is bestemd voor de meldkamer van de vei-ligheidsregio Haaglanden. Van hieruit worden politie, brandweer en geneeskundige hulpverlening aangestuurd. “Aan elk detail is gedacht. De architect heeft voor de meldkamer bijvoorbeeld een werktafel ontworpen volgens een geheel nieuw con-cept. De sportzaal kan helemaal verduisterd worden ten behoeve van oefeningen en er is zelfs een autolift aanwezig in het gebouw. Ondanks het feit dat De Yp als ge-volg van het beschikbare terrein tweehonderd meter lang is en licht gekromd, heeft het een slanke uitstraling, zijn er doorkijkjes en is er veel daglicht aanwezig op de werkplekken. En energetisch is het gebouw, waarin een wko-systeem is opgenomen, door de duurzaamheidstoets van BAM gekomen. Wij zijn nu bezig met de afronding van de specialistische ruimtes, het auditorium, het restaurant en de centrale hal. De politie is al bezig met het opstarten van het computernetwerk.”, besluit Venderbos. ❚

BouwinfoOPDRACHT Politie HaaglandenONTWERP Architecten Van MourikDIRECTIEVOERING/PROJECTMANAGEMENT Brink Groep BVADVIES Deerns Raadgevende Ingenieurs (installaties); Aronsohn Constructies (constructie)UITVOERING BAM Utiliteitsbouw bvINSTALLATIES ULC Verwarming BV (W); Croon Electrotechniek (E); Möhringer Liften (liften)INGEBRUIKNAME december 2012

projectinfo

gebruiksklaar binnensTucwerk

Combinatie van der Hout is een modern familiebedrijf uit Den Haag dat in het di-recte werkgebied kan bogen op een aantal belangrijke referenties, zoals recentelijke de renovaties van het kantoorgebouw De Monarch in het Haagse Beatrixkwartier en Ahoy Rotterdam. De specialist in stukadoors- en sierpleisterwerk heeft daarmee een ruime ervaring opgebouwd in grote utiliteitsprojecten. “Die onderscheiden zich met name door de omvang van het werk”, zegt directeur Paul Huisman. “Wij voe-ren onze projecten uit met een vaste kern van vakbekwame stukadoors; het aantal mensen wordt afhankelijk van de projectgrootte uitgebreid.” In De Yp verzorgde Combinatie van der Hout het binnenstucwerk – zo'n 5.000 m² in totaal. “Op lo-gistiek gebied was dit project een uitdaging, waarbij ikzelf dagelijks op locatie aanwezig was. Het stucwerk is op maat van de gekozen afwerking – behang, verf dan wel coating – gebruiksklaar opgeleverd.”

klimaaTvoorzieningen Tijdens de bouwDe multinationale Polygon Group verzorgt (ondere andere) tijdelijke klimaatvoor-zieningen in verschillende objecten, zoals deze zomer in sponsor- en broadcast-tenten rond de stadions van het EK voetbal. Voor De Yp bouwde Polygon, om de bouwdelen tijdens de realisatie te verwarmen, een tijdelijke verwarmingsinstal-latie om van olie naar gas; verder voorzag Polygon het langgerekte bouwwerk van een twintigtal ondersteunende warmtewisselaars. “Dat zijn in feite grote radiato-ren”, vertelt projectleider THC (tijdelijke vocht- en klimaatbeheersing) John Zirkzee. “In De Yp konden wij dankzij een aansluiting op de permanente ketel een goede oplossing bieden, draaiend op gas - een meer duurzame en prijstechnisch betere oplossing dan olie. Wij komen in actie wanneer het gebouw wind- en waterdicht is. De installaties worden na aanleg door een onafhankelijk bureau getest en wij keren nadien regelmatig terug op locatie om de kwaliteit en klanttevredenheid te toetsen. Ons beleid gaat uit van het ter plekke bedenken van goede oplossingen voor de opdrachtgever, of dat nu een gebouw van de omvang van De Yp is of een particuliere woning.”

sTalen binnenpuienMHB ontwikkelt, produceert en monteert hoogwaardige gevels, deuren en ramen opgebouwd uit glas en (veelal) stalen profielen. MHB heeft voor de Yp ruim twee-honderd superslanke stalen SL30-binnenpuien geplaatst, waaronder een groot aantal met brandwerendheid van zestig minuten en hoge puien tot 3.600 milli-meter. Verschillende innovaties zijn toegepast in de SL30-serie om ervoor te zorgen dat de geldende functionele eisen op het gebied van sterkte, brandwerendheid en glasopsluiting toch kunnen worden gerealiseerd in een dergelijk smal profiel. “Meer dan 75 jaar ervaring met stalen ramen en een sterke focus op innoveren. Dit resulteert in hoogwaardige producten die superieure eigenschappen op het gebied van isolatie, brand- en inbraakwerendheid combineren met een perfecte esthetiek.”

22 | sTedenbouw 705

Tekst | willem-jan schampers beeld | jurgen van hoof

eindHoven | Fontys Sporthogeschool

sporThogeschool eindhoven:

mulTifuncTionele ToppresTaTie

Vanaf dit schooljaar kent Fontys nog maar één sporthogeschool. Waar de studenten

voorheen terecht konden in Tilburg of Sittard, krijgen ze nu les in een spiksplinter-

nieuw, hypermodern gebouw in de Genneper Parken in Eindhoven. Omgeven door

groen en een diversiteit aan sport- en recreatievoorzieningen, krijgen onderwijs,

breedtesport en topsport er een plek.

Monique Peels is binnen Fontys Hogescholen directeur van de dienst Huisves-ting & Facilitaire zaken en in die hoedanigheid uitvoerend opdrachtgever van de nieuwbouw in Eindhoven. “We zijn onder meer verantwoordelijk voor alles op het gebied van vastgoed, vastgoedbeheer, herhuisvestingtrajecten, gebouwindeling en nieuwbouw. Momenteel heeft Fontys nog vijfentwintig gebouwen in gebruik. Ongeveer 225.000 vierkante meter vastgoed. Inderdaad ‘nog’, want dit was veel meer. De afgelopen jaren hebben we zo’n zeventigduizend vierkante meter afge-stoten.”Vanuit verantwoord ondernemerschap is daarvoor heel consequent gekeken naar portefeuillemanagement, naar kosten op het gebied van huisvesting en facility. Peels: “allemaal in relatie tot het totaal dat Fontys uitgeeft. Een onevenredig groot deel van onze omzet ging op aan huisvesting. Dat is nu een stuk verbe-terd. Daarnaast was ons gebouwenbestand niet alleen erg divers en versnipperd, maar ook in bepaalde mate verouderd. En ook daar hebben we heel nadrukkelijk

gekeken naar optimalisatie. Vandaar dat we bijvoorbeeld de twee sporthogescho-len in Sittard en in Tilburg hebben teruggebracht naar één nieuwe vestiging. In Eindhoven.”

herhuisvesTingDé sporthogeschool van Brabant heeft 85 jaar in Tilburg gezeten, maar vanaf september gaan de studenten in Eindhoven naar school. In sport- en recreatiege-bied de Genneper Parken, naast het Jan Louwersstadion van FC Eindhoven en op steenworpafstand van het nationaal zwemcentrum De Tongelreep met het Pieter van den Hoogenband zwemstadion, het Indoor Sportcentrum Eindhoven en IJs-sportcentrum Eindhoven, is een schitterend nieuw schoolgebouw neergezet. Met alle mogelijke faciliteiten en de meest moderne sportvoorzieningen.“Het gebouw in Tilburg was dusdanig verouderd, dat we zijn gaan nadenken over herhuisvesting”, vertelt Peels. “Maar ook over de beste vestigingsplaats. We zijn in

genneper parken meT ‘balans Tussen rood en groen’

23 | sTedenbouw 705

diverse steden gaan kijken en uiteindelijk is gekozen voor de unilocatie Eindho-ven. Hier heeft de integratie van de opleidingen in Tilburg en Sittard een prachtig nieuw gezicht gekregen. Medewerkers en studenten hebben nadrukkelijk inspraak gehad bij het schrijven van het Programma van Eisen. Iedereen ziet het dan ook als een megakans. Een nieuwe impuls voor de sportopleiding van Fontys.”

uiTwisselingPeels benadrukt dat het gebouw veel meer is dan alleen een ‘sporttempel’. “Het is mijns inziens een goed voorbeeld van de hogeschool van de toekomst. Waarbij je niet alleen een gebouw neerzet, faciliteiten aanbiedt en studenten opleidt, maar waar ook een zeer intensieve uitwisseling plaatsvindt met het werkveld. En waarbij je dure faciliteiten deelt met bijvoorbeeld breedte- en topsport.Mede daardoor is het volgens Peels zo’n bijzonder gebouw geworden. Een proces van drie jaar intensief samenwerken met de gemeente Eindhoven en de architect.

“Met andere woorden: veel onderhandelen en finetunen. Mecanoo is er in geslaagd aan vrijwel alle aspecten te voldoen. Denk aan uitstraling, gebruiksvriendelijkheid, aan duurzaamheid en onderhoud, maar ook aan de eis om delen van het gebouw apart te kunnen afsluiten en wensen rondom catering.”Ellen van der Wal van Mecanoo Architecten: “we hebben zeker niet alles maar klak-keloos overgenomen en zijn ook in discussie gegaan met de gemeente en Fontys. Die samenwerking, ook met een vertegenwoordiging van medewerkers en studen-ten, heeft er voor gezorgd dat er een heel bijzonder gebouw is neergezet. Peels valt haar bij: “ik vind dat Eindhoven en Fontys lef hebben getoond. Tussen het moment van tekenen en het moment van oplevering zit maar drie jaar. Als je ziet wat in die tijd allemaal is gebeurd!”

breedTesporTOnder leiding van architect Van der Wal krijgen we een rondleiding door de Sport-hogeschool Eindhoven. “Al vrij snel werd duidelijk dat het een gebouw moest wor-den dat niet alleen is bedoeld voor het onderwijs, maar ook voor de breedtesport en zelfs voor een deel voor topsporters. Dat vroeg een bepaalde flexibiliteit van het ge-bouw. Dus ook: ’s avonds toegankelijk en voor meerdere doeleinden te gebruiken.”Daarnaast had de architect te maken met de eisen van sportkoepel NOC*NSF. Dit betekent dat er in de sporthallen geen daglicht mag binnenkomen. Vandaar dat we ze op de verdieping hebben gesitueerd, zodat we op de begane grond een plint konden maken van glas, waardoor het gebouw optimaal met de omgeving com-municeert. Hiervoor hebben we wel bijzondere akoestische voorzieningen getrof-fen, waardoor er geen geluidsoverlast is van de zalen naar de ruimtes eronder.”Volgens Van der Wal heeft het gebouw ook ’s avonds een 'sociale' uitstraling. “Op de begane grond zitten alle publieke functies, die ook toegankelijk zijn als de school dicht is. En waar de sportzalen binnen in de ‘schil’ liggen, zijn de ►

Boven: 'Bijzondere vormgeving trekt studenten'.Onder: Ellen van der Wal van Mecanoo Architecten.

GEZE carousseldeuren voor op maat gemaakte ingangsoplossingen

GEZE carrousseldeuren zorgen met hun unieke design voor een bijzondere ingangsdeur. In samenwerking met u realiseren wij een architectonisch hoogwaardige ingangsdeur. Uw wensen staan daarbij voorop. Sta open voor kwaliteit, denk GEZE!

Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam- en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design

Bewegung mit SyStem

geZe BeneLuX B.V. | Steenoven 36 | 5626 DK eindhoven | www.geze.nl

HEt visitEkaartjE Voor uw geBouw

120716_geze_anzeige_TSA 325_197x267.indd 1 18.07.2012 10:58:42

25 | sTedenbouw 705

eindHoven | Fontys Sporthogeschool

projectinfo

leslokalen allemaal aan de noordzijde gesitueerd. Daarnaast is, als een van de uitgangspunten van de stedenbouwkundige, onder het gebouw een grote parkeergarage gerealiseerd. Deze dient het gehele gebied, dus bijvoorbeeld ook de gebruikers van het tennispark en de bezoekers van FC Eindhoven.”Het gebouw is ingericht voor het nieuwe werken en nieuwe leren, vertelt Van der Wal. “Dit betekent dat je eigenlijk op elke plek die je zou willen, moet kunnen leren of samenwerken. Relatief gezien beschikt de school over weinig reguliere klaslokalen, maar dit heeft ook te maken met de aard van de oplei-ding – veel praktijk dus. Qua indeling kent het gebouw een studentenzone, een medewerkerszone en een zogeheten mixzone. Dan praat je over het restaurant en de sportfoyer. Plekken waar men elkaar ontmoet en er interactie ontstaat tussen de diverse gebruikers.”

ambiTieDe visie van duurzaamheid en een langjarig gebruik komt ook terug in het ge-sprek met de vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven. Uit alles spreekt ambitie. Zowel van Fontys, als van de gemeente. Directeur Guus Hulshof, als medeopdrachtgever bij de bouw betrokken: “ik heb het gehele politiek-bestuur-lijke traject begeleid. Voorafgaande aan de daadwerkelijk bouw moesten er natuurlijk enkele heel belangrijke beslissingen worden genomen. Financieel, maar ook allerlei andere zaken. Toen eenmaal de contracten waren getekend, is de uitvoering bij Jan neergelegd.” Met ‘Jan’ wordt Jan Gommers bedoeld. Hij is projectleider Bouw en Onderhoud en in die functie de bouwpastoor van de nieuwe sporthogeschool Eindhoven.“Het is de combinatie van alle sportvoorzieningen samen, die dit project zo bij-zonder maakt. Alles is hier op loopafstand bij de hand. Voor de studenten, maar ook voor de breedtesport. Je kunt nog zo veel ambitie hebben, maar zonder het besef dat de exploitatie uiteindelijk toch het vertrekpunt is en je het voor meer-dere jaren moet kunnen doen, is het niet te realiseren. We hebben aanbesteed via de EMVI-methode (economisch meest voordelige inschrijving, red.), waarbij niet alleen wordt gekeken naar de prijs, maar ook naar kwalitatieve criteria, zoals duurzaamheid en referentieprojecten.”Hulshof noemt het ‘de balans tussen rood en groen’. “De Genneper Parken is een kwetsbaar gebied. We mogen dus wel bouwen, maar daarbij mag de groene infrastructuur niet worden verstoord. In overleg met een landschapsar-chitect is de ruimtelijke inpassing van het gebouw dan ook geen moment uit het oog verloren. Daar is absoluut niet op bezuinigd.” Gommers is al vanaf de initiatieffase bij het project betrokken. “Het schrijven van het Programma van Eisen was de eerste klus, vervolgens het kiezen van de architect, het opstarten van de bouw en de directievoering.”

voorspoedigIn het najaar van 2008 werd definitief besloten dat de sporthogeschool naar Eindhoven zou komen. Een jaar later kon worden begonnen met het ontwerp-

proces en in het voorjaar van 2010 werd het project aanbesteed. Gommers: “om vervolgens in dat najaar te starten met de bouw. Het is dus allemaal redelijk voorspoedig verlopen. In nog geen twee jaar tijd is het gebouw opgeleverd. Een topprestatie! Zeker als je ziet wat er is neergezet. Geen standaard school met wat sportzalen, maar een multifunctioneel gebouw dat van alle kanten sport uitademt. Niet voor niets heeft het stormgelopen met de aanmeldingen van studenten.” ❚

Veel aandacht voor uitstraling ...

... en functionaliteit

carrouseldeur

De GEZE-carrouseldeur type TSA325 NT is het visitekaartje van het nieuwe Fontys gebouw. “Hiermee wordt een positieve optische indruk bevestigd door een ook bij grote bezoekersfrequenties perfect functionerende deurinstallatie. GEZE-carrousel-deuren beantwoorden ten volle aan deze vereisten en staan dan ook hoog in het vaandel bij architecten, eigenaars en de gebruikers van gebouwen. De nagenoeg onbeperkte plaatsingskeuze en de enorme keuze van materialen en kleuren komen tegemoet aan de meest complexe architectonische vereisten.”

De carrouseldeur is volledig geïntegreerd in de gevel van het gebouw. “Doordat deze naadloos aansluit op de aluminium pui en de kleur, zorgt dit voor een hoog-waardig architectonisch beeld. De open en gelijktijdig gesloten carrouseldeuren houden de tocht buiten. Een tochtvrije entree is tevens zinvol omdat de deuren de zijwanden afsluiten en zo alle storende omgevingsinvloeden zoals lawaai, smog en vuil buiten het gebouw houden.”

Er zijn verschillende aandrijvingen mogelijk. Fontys heeft voor een volautomati-sche carrouseldeur gekozen. “Deze deur is uitermate geschikt voor zeer intensief personenverkeer dat bij optimaal comfort vlug moet worden afgewikkeld. Dit is natuurlijk erg belangrijk bij een school. De automatische deur wordt zowel binnen als buiten geactiveerd via bewegingsmelders. Hij versnelt en draait dan automa-tisch met de ingestelde snelheid.

Omdat er zoveel scholieren door de deur moeten is er gekozen voor een 'viervleuge-lige' uitvoering. Door de symmetrische uitvoering wordt de kuip van de carrousel-deur afgesloten door twee deurvleugels. “Daarmee wordt een betere bescherming tegen omgevingsinvloeden en tocht verkregen. Dit deurtype heeft een grote ope-ningswijdte en oogt bijzonder aantrekkelijk door zijn symmetrische vorm.”