Starzy żyją na koszt młodych Kto płaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL
-
Upload
richard-dejesus -
Category
Documents
-
view
43 -
download
0
description
Transcript of Starzy żyją na koszt młodych Kto płaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL
© Sake i Sushi 2006
Starzy żyją na koszt młodychKto płaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL
25 maja 2006
PROJEKT
© Sake i Sushi 2006
1. Jak starzy żyją na koszt młodych?
2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?
3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?
© Sake i Sushi 2006
Rynek pracy, oraz transfer pieniędzy przez budżet
Młodzi ponoszą szkodę w wyniku dwóch zjawisk:
Dyskryminacji na rynku pracy,
Wpłacania do budżetu więcej niż z niego wyjmą.
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 1
© Sake i Sushi 2006
Źródła dyskryminacja na rynku pracy
socjalistycznego kodeksu pracy, który chroni miejsca pracujących, kosztem szukających pracy,
politycznie wpływowych związków zawodowych usadowionych w przemyśle, broniących swoich przywilejów kosztem bezrobotnych i nowych branż
barier w sektorze usług tworzonych przez kilkadziesiąt istniejących w Polsce korporacji zawodowych, oraz
jednego z najwyższych na świecie obciążeń kosztów pracy podatkami, które jest szczególnie dotkliwe dla młodych wchodzących na rynek pracy.
Polska ma największą w cywilizowanym świecie różnicę pomiędzy stopą bezrobocia ogółu obywateli, a stopą bezrobocia młodych. To nie jest przypadek. To jest wynik dyskryminacji młodych za pomocą:
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 2
© Sake i Sushi 2006
Młodzi Polacy są bezrobotni częściej niż starzy Polacy
Ludność i stopa bezrobocia według wieku(ludność niebieskie słupki, stopa bezrobocia czerwone linie)
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
3Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
różnica!!!
Bezrobocie w Polsce ma dwie charakterystyczne cechy. Po pierwsze, bezrobocie w Polsce jest wysokie. Po drugie, bezrobocie młodych Polaków jest szczególnie wysokie. Młodzi Polacy (stopa bezrobocia prawie 40%) są bez pracy o wiele częściej niż starzy Polacy (stopa bezrobocia poniżej 15%).
© Sake i Sushi 2006
Młodzi Polacy są bezrobotni częściej niż młodzi z innych krajów
Różnica w stopie bezrobocia pomiędzy populacją ogółem a populacją w wieku poniżej 25 lat
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Przeciętna = 9,2%
Polska = 19%
Wszędzie na świecie stopa bezrobocia młodych jest wyższa niż starych (bo młodzi mniej potrafią i nie udowodnili swojej przydatności do pracy), jednak różnica w stopach bezrobocia na korzyść starszych w Polsce jest ogromna.
4Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
Budżet państwa działa na korzyść starszych
Budżet państwa to piramida finansowa. Wczorajsi i dzisiejsi wyborcy poprawili sobie stopę życia, a młodym przyjdzie spłacać ich rachunki.
Podatki netto (podatki wpłacone do budżetu przez całe życie pomniejszone o świadczenia uzyskane przez całe życie) płacone przez młodych są o wiele wyższe niż podatki płacone przez starych.
Tego numeru nie da się powtórzyć. Obecna młodzież nie powtórzy tego numeru dzisiejszym dzieciom, oraz nienarodzonym pokoleniom.
Jawne i ukryte zobowiązania państwa rosną w takim tempie, że przyszłe rządy będą zwiększać podatki oraz zmniejszać świadczenia.
Starzy żyją na koszt młodych. Za narzędzie transferu służy budżet państwa.
Młody wpłaca więcej niż dostaje.
Natomiast starzy dostają więcej niż kiedykolwiek wpłacili do budżetu.
5Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
Kto zapłaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL
Model transferów międzygeneracyjnych wypracowany w epoce wysokiej dzietności, stał się w epoce niskiej dzietności niesprawiedliwy, bowiem powoduje, że pokolenia starsze obciążają młodzież i pokolenia nienarodzone, nieproporcjonalnie dużą częścią kosztów starzenia się społeczeństwa
Starsi nie stworzyli oszczędności na swoje emerytury i leczenie.
Pieniądze wpłacane do ZUS przez starszych Polaków, zapłaciały za emerytury i leczenie ich dziadków i rodziców.
Dziś młodzi płacą za leczenie i emerytury swoich dziadków i rodziców, ale również zapłacą za własne emerytury i leczenie.
6Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
Młodzi zapłacą dwa razy za emerytury i leczenie
Reforma emerytalna polegająca na przejściu od systemu pokoleniowego, w którym dzieci i wnuki płaciły za emerytury rodziców i dziadków, na system składkowy, w którym każdy oszczędza na swoją emeryturę oznacza, że obecni młodzi zapłacą za emerytury dwa razy. Najpierw zapłacą za emerytury swoich rodziców, a potem jeszcze raz zapłacą za swoje emerytury:
1 2 3 4 5 6 7 8 9
System pokoleniowy(dzieci i wnuki płacą za
dziadków i rodziców)
System składkowy(każdy oszczędza na
własną emeryturę)
Pokolenia przejściowe(płacą dwa razy)
7Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
1. Jak starzy żyją na koszt młodych?
2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?
3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?
© Sake i Sushi 2006
Podział polityczny na komunę i solidarność jest nieaktualny. Za 4 lata ok. 35% pełnoletnich obywateli nie będzie pamiętała stanu
wojennego (urodzeni w 1976 lub później).
Dyskusja o teczkach będzie coraz częściej olewana, bo nie dotyczy realnych problemów rosnącej ilości Polaków.
Młodzi są inni i jest ich wielu
Kto strajkował na styropianie, a kto bił gumową pałą jest dla rosnącej części społeczeństwa historią.
Ludność wg. wieku(stan na VI 2004)
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 61 65 69 73 77 81 85
Nie pamiętają stanu wojennego. I nie załapali się na prosperity lat 90-ych.
Ponieważ nie pamiętają realsocjalizmu i mają przechlapane na rynku pracy, różnią się znacznie od wcześniejszych pokoleń…
8Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
Młodzi niedługo zaczną głosować
Ludność i udział w wyborach według wieku
-
2
4
6
8
10
12
18 - 34 35 - 54 55 +
wiek
mili
on
y
Ludność
Głosujący43%
71%
68%
Procent biorących udział w wyborach w danej grupie wiekowej
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
Źródło: "Rocznik Demograficzny 2002" GUS, "Uzasadnienia przyczyny absencji wyborczej" CBOS
W większości krajów po przekroczeniu 30-ki udział w wyborach rośnie z 25-40% do 50-60%.
9
© Sake i Sushi 2006
Obciążenie pracy podatkami
0
10
20
30
40
50
60
Belgia
Niemcy
Wegr
y
Franc
ja
Szwec
ja
Austri
a
Wloc
hy
Finlan
dia
Czech
y
Polska
Turcja
Dania
Hiszpan
ia
Grecja
Holandia
Slowac
ja
Norwegia
Portu
galia
Luks
meburg
Wlk
Bryta
nia
Kanad
a
Szwajc
aria
USA
Islan
dia
Austra
lia
Japo
nia
Irlan
dia
Nowa Zela
ndia
Mek
sykKor
ea
(jak
o %
ko
sztu
pra
cy) Średnia dla OECD
Polska
IrlandiaWlk. Brytania
Młodzi mogą wyjechać
Praca w Polsce jest opodatkowana tak jakby państwo chciało zmniejszyć konsumpcję tego zbędnego i luksusowego towaru. Praca osoby bez dzieci zarabiającej średnią krajową opodatkowana jest w wysokości 43,5%! Jest to jedna z najwyższych stawek w cywilizowanym świecie:
Podatki w Polsce są wysokie ponieważ dopiero obecnie płacimy za starzenie się społeczeństwa, oraz dziurę w finansach publicznych po PRLu (braku oszczędności na renty, emerytury i leczenie starszych).
Ale młodzi mogą odmówić płacenia wysokiego ZUS oraz PIT poprzez wyjazd za granicę.
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 10Źródło: Taxing Wages 2004-2005, OECD
© Sake i Sushi 2006
Rynek
Permisywizm
Etatyzm
Tradycjo-zamordyzm
(A) Migracja młodych ludzi do miast i wyjazdy do pracy zagranicę unowocześnią światopogląd części Polaków.
(B) Wymieranie elektoratu radia Maryja osłabi partie narodowo-etatystyczne.
Młodzi będą bardziej liberalni
(A)
(A)
(B)
(A)
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 11
© Sake i Sushi 2006
1. Jak starzy żyją na koszt młodych?
2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?
3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?
© Sake i Sushi 2006
Uczciwość pokoleniowa
Gdyby seniorzy byli uczciwi wobec młodych to:
stworzyliby w poprzednich dziesięcioleciach odpowiednie oszczędności na pokrycie przewidywalnych wydatków obiecanych obywatelom w poprzednich dziesięcioleciach (niestety zamiast oszczędności na przewidywalne wydatki, mamy duży i rosnący dług publiczny),
a gdy już znaleźliśmy się w sytuacji, w której wydatki starszych pokoleń będą spłacane przez kolejne pokolenia to przynajmniej stworzyliby rejestr zobowiązań państwa, który zawiera wszystkie jego zobowiązania – a nie oszukiwali swoje dzieci i wnuki oficjalnymi danymi na temat zadłużenia publicznego, które obejmuje tylko część zobowiązań publicznych.
13Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
© Sake i Sushi 2006
Wiatr historii sprzyja młodym
Obecne instytucjonalne status-quo już zostało naruszone przez:
Przechodzenie od gospodarki rolniczo-przemysłowej do gospodarki opartej o usługi o wysokiej wartości dodanej
Liberalizujący wpływ UE
Masowe migracje młodych za pracą (wyprowadzili się z domu) – zarówno w kraju jak i do krajów UE.
Dużą ilość młodych (jest ich dużo i sami dla siebie stanowią punkt odniesienie bo z wapniakami rzadziej mają styczność)
Rosnące przekonanie o tym, że anglosasko model gospodarczy daje większy dobrobyt i większą wolność
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 12
© Sake i Sushi 2006
Porządek bitwy
Polska wczoraj - redystrybucja i kontrola: Redystrybucja w celu równania konsumpcji, Kontrola i inwigilacja w wykonaniu państwa, Mnożenie przywilejów i polityczna konkurencja o przywileje.
Polska jutra - naprawa instytucji: Redystrybucja w celu równania szans, Społeczeństwo obywatelskie:
o wzajemna kontrola obywateli, zwłaszcza tych sprawujących funkcje publiczne,
o kontrola władzy poprzez równowagę i wzajemną kontrolę organów państwa, wspomagana przez świadomych obywateli korzystających z przejrzystości państwa
Mniej przywilejów więcej konkurencji na rynku i w polityce.
Więcej konkurencji, mniej przywilejów!
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój 14
© Sake i Sushi 2006
Strategia: rzeczywiste zmiany instytucjonalne (1/2)
Zmiany w instytucjach prawa nie muszą oznaczać zmian w rzeczywistym funkcjonowaniu gospodarki i polityki.
Niewydajne rozwiązania instytucjonalne mogą trwać w nowej postaci pod pozorem tworzenia nowych ustaw oraz przekazywania władzy nowym osobom.
Przykład 1: Zniesienie niewolnictwa na południu USA nie zniosło wykorzystywania taniej siły roboczej murzynów, którzy pozbawieni byli większości praw formalnie im przyznanych.
Przykład 2: Rosjanie dają głos w wyborach Ale przy braku wolnych mediów i niezależnych partii opozycyjnych nie mają możliwości wyboru władzy.
Przykład 3: Powołanie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta nie chroni nas przed najwyższymi w Europie cenami usług telekomunikacyjnych i wysokimi opłatami w bankach.
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
Rynek w Polsce jest niewydajny i niesprawiedliwy ponieważ nie jest wolnym rynkiem a nasza demokracja jest ułomna.
15
© Sake i Sushi 2006
Strategia: rzeczywiste zmiany instytucjonalne (2/2)
Sprawiedliwy i sprawny rynek wymaga jednoczesnego zaistnienia szeregu instytucji, np: Deregulacja przynosi największy wzrost gospodarczy w krajach o
elastycznym prawie pracy Sfinansowanie przez podatników komputeryzacji sądów będzie
opłacalna tylko przy zmianie organizacji pracy sądów i procedur sądowych opisanych w prawie.
Odpłatność za studia, która skończy dotowanie bogatych przez biednych (patrz tabela) oraz zwiększy nakłady na uczelnie, wymaga stworzenia rozsądnego systemu kredytów i grantów.
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
Rynek w Polsce jest niewydajny i niesprawiedliwy ponieważ nie jest wolnym rynkiem a nasza demokracja jest ułomna.
16
Wydatki publiczne na edukację uniwersyteckę w przeliczeniu na jednego uczącego się na miesią Rodziny biedniejsze Rodziny bogatsze
(według kwintyli dochodowych) 1 2 3 4
8 zł 17 zł 23 zł 35 zł
© Sake i Sushi 2006
Taktyka: Osłabić grupy trzymające społeczeństwo za mordę
Zmniejszyć ekonomiczne korzyści z trzymania władzy, np.: Likwidować synekury, którymi elity nagradzają posłusznych (n.p.
prywatyzacja, by zlikwidować rady nadzorcze i zarządy w gestii polityków)
Zwiększyć koszt trzymania władzy, n.p.: Większa przejrzystość Ułatwienia konkurencji (n.p. niskie kaucje do wpisu na listy wyborcze,
zamiast zbierania podpisów wymagającego kontroli na aparatem partyjnym)
Instytucjonalizować równość szans, n.p.: Ograniczyć rolę korporacji zawodowych Profesor z mianowania uniwersytetu wedle uznania uniwersytetu
zamiast profesora z ustawy
Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój
Równość szans zwiększa sprawność gospodarki i sprawiedliwość społeczeństwa, oraz zmniejsza popyt na redystrybucję.
17