Starostwo Powiatowe

w

Limanowej

Sprawozdanie z Programu edukacji ekologicznej

Społeczeństwa w Powiecie Limanowskim

V edycja 2010

dofinansowane przez WFOŚiGW w Krakowie

w ramach:

Powiatowego Centrum Ekologicznego

Limanowa, 2011

2

Zawartość 1. Realizacja „I Powiatowego Konkursu Wiedzy o Ochronie Przyrody na terenie Powiatu

Limanowskiego” dla dzieci i młodzieży szkół powiatu limanowskiego przy współudziale Ligi

Ochrony Przyrody od/Limanowa i Nadleśnictwa Limanowa. ................................................... 3

2. Oznakowanie 5 przystanków powiatowej ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej „Limanowa -

Sałasz – Jaworz”. ........................................................................................................................ 6

3. Opracowanie projektu graficznego i druku 44 stronicowego folderu powiatowej ścieżki

przyrodniczo-edukacyjnej „Limanowa - Sałasz – Jaworz”. ..................................................... 12

4. Wydanie toreb Ekologicznych .......................................................................................... 14

5. Święto Drzewa edycja VIII ............................................................................................... 15

6. Zaadoptuj rzekę 2010 ........................................................................................................ 22

7. Światowy Dzień Ziemi w powiecie limanowskim przy współpracy Państwowego

Gospodarstwa Leśnego Lasów Państwowych Nadleśnictwa Limanowa i Ligi Ochrony

Przyrody oddział Limanowa .................................................................................................... 23

8. Wprowadzenie selektywnej zbiórki papieru w Starostwie Powiatowym w Limanowej .. 26

9. Wyróżnienie dla Starostwa Powiatowego w Limanowej w Konkursie o Puchar

Recyklingu. .............................................................................................................................. 27

10. Starostwo Powiatowe w Limanowej uzyskało Certyfikat uczestnictwa w projekcie

„EKOLOGICZNY URZĄD”. .................................................................................................. 28

11. „Zbieranie baterii” – projekt promujący zbiórkę baterii i akumulatorów w powiecie

Limanowskim ........................................................................................................................... 29

12. Konferencje, warsztaty, spotkania ................................................................................ 30

13. Współpraca z organizacjami pozarządowymi ............................................................... 32

14. Zakup zdjęć i promocja powiatu ................................................................................... 35

15. Zakup prezentacji „Rośliny chronione, rzadkie i zagrożone Beskidu Wyspowego” .... 37

16. Dofinansowanie kwartalnika Gorczańskiego Parku Narodowego „Salamandra” ........ 38

17. Wykaz rzeczowo-finansowy ......................................................................................... 39

18. Efekty ekologiczne i społeczne i materialne ................................................................. 40

3

1. Realizacja „I Powiatowego Konkursu Wiedzy o Ochronie

Przyrody na terenie Powiatu Limanowskiego” dla dzieci i

młodzieży szkół powiatu limanowskiego przy współudziale

Ligi Ochrony Przyrody od/Limanowa i Nadleśnictwa Lima-

nowa.

12 października 2010 w budynku Starostwa Powiatowego w Limanowej odbył się finał „I

powiatowego konkursu wiedzy o ochronie przyrody na terenie powiatu limanowskiego”.

Celem konkursu była popula-

ryzacja wiedzy o ochronie

środowiska, kształtowanie

świadomości przyrodniczej

oraz wypracowanie wrażliwo-

ści społecznej wśród młodzie-

ży szkolnej na różne formy

ochrony przyrody.

Organizatorem konkursu było

Starostwo Powiatowe w Li-

manowej, a nadzór meryto-

ryczny nad przeprowadze-

niem konkursu sprawowało

Powiatowe Centrum Ekolo-

giczne działające w Wydziale

Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa. Współorganizatorami konkursu było Państwo-

we Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Limanowa oraz Liga Ochrony Przy-

rody Oddział Limanowa.

Konkurs również uzyskał dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

W konkursie wzięło

udział 149 dzieci i młodzieży

z całego powiatu limanow-

skiego. Konkurs przeprowa-

dzony był w formie pisemne-

go testu w trzech kategoriach

wiekowych.

Następnie dzieci i młodzież

udali się do hali sportowej

przy ul. Jordana 3 gdzie obej-

rzeli estradowe show teatral-

no-ekologiczne pn.: „Historia

zaginionego Papierka”, przy-

4

gotowany przez Krakowskie Biuro Promocji Kultury oraz Teatr POZYTYWKA.

Po zakończeniu spektaklu nagrody w konkursach wręczali: Starosta Limanowski Jan Puchała,

Wicestarosta Limanowski Franciszek Dziedzina, Członek Zarządu Bolesław Żaba, Dyrektor

Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Anna Fabia, Prezes Ligi Ochrony

Przyrody od. Limanowa Małgorzata Cedzidło oraz Nadleśniczy Nadleśnictwa Limanowa Jan

Legutko.

Patronat medialny:

Laureaci konkursu:

Kategoria dzieci w wieku szkoły podstawowej: MIEJSCE I Jakub Tokarz Zespół Szkół w Ujanowicach

MIEJSCE II Sylwia Filipiak Szkoła Podstawowa w Chyszówkach

MIEJSCE III Małgorzata Janik Szkoła Podstawowa w Roztoce

wyróżnienia I stopnia

Kinga Sobczak Szkoła Podstawowa w Podłopieniu

Aleksandra Łącka Szkoła Podstawowa w Kamionce Małej

Ewelina Kowalska Szkoła Podstawowa w Chyszówkach

wyróżnienia II stopnia

Paulina Kaczor Zespół Placówek Oświatowych w Jurkowie

Piotr Zelek Szkoła Podstawowa w Jaworznej

Iwona Pławecka Szkoła Podstawowa w kamionce Małej

Kategoria dzieci w wieku szkoły gimnazjalnej: MIEJSCE I Aneta Mrózek Zespół Placówek Oświatowych w Jurkowie

MIEJSCE II Małgorzata Gołąb Zespół Szkół w Ujanowicach

MIEJSCE III Maciej Smoter Zespół Szkół Samorządowych Nr 3 w Limanowej

5

wyróżnienia I stopnia

Dominika Gołąb Zespół Szkół w Ujanowicach

Bogdan Marek Zespół Placówek Oświatowych w Dobrej

Krzysztof Dziedzic Zespół Szkół w Ujanowicach

wyróżnienia II stopnia

Marta Klag Gimnazjum w Łukowicy

Anna Woś Publiczne Gimnazjum w Skrzydlnej

Magdalena Zając Publiczne Gimnazjum w Skrzydlnej

Kategoria dzieci w wieku szkoły ponadgimnazjalnej: MIEJSCE I Anna Luberda ZSP w Mszanie Dolnej

MIEJSCE II Maciej Zborowski ZS Nr 1 w Limanowej

MIEJSCE III Tomasz Wójcik ZSTiO w Limanowej

wyróżnienia I stopnia

Anna Noworolnik IV LO w Limanowej

Anna Burdek IV LO w Limanowej

Maciej Bugajski I LO w Limanowej

wyróżnienia II stopnia

Anna Malec Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Mszanie Dolnej

Justyna Liszka I LO w Limanowej

Andrzej Górski IV LO w Limanowej

Dyplom konkursowy Plakat konkursowy

6

2. Oznakowanie 5 przystanków powiatowej ścieżki przyrodni-

czo-edukacyjnej „Limanowa - Sałasz – Jaworz”.

W 2005 roku staraniem PCE utworzono powiatową ścieżkę przyrodniczo-leśną pn.:

„Limanowa-Sałasz-Jaworz”. Pierwszy z dwunastu przystanków znajduje się na początku ul.

Leśnej i wiedzie niebieskim szlakiem turystycznym na Miejską Górę, schodzi do osiedla Mo-

lówka by znowu wspinać się na Sałasz 909 m npm., a stąd bez dużych różnic wysokości do

kulminacji pasma - Jaworza 921 m npm.

Wydano wówczas czarnobiały 32 stronicowy przewodnik z kolorową wkładką ze

zdjęciami i kolorową mapą w formacie A3 w nakładzie 500 egzemplarzy. Ponieważ ścieżka

spotkała się z pozytywnym przyjęciem wśród mieszkańców powiatu limanowskiego niemal

natychmiast rozszedł się cały nakład.

Dlatego w 2010 roku nie tylko wznowiono druk przewodnika po ścieżce (tym razem

44 stronicowego folderu w pełnym kolorze) jak również oznakowano pierwszą część ścieżki

w terenie tablicami edukacyjnymi. Ma to na celu dotarcie do większej liczby mieszkańców

powiatu i odwiedzających nasze tereny turystów. Tablice nawiązują grafiką do wydanego

przewodnika oraz zostały podane ich dane w systemie GPS.

Tablice w terenie informujące nas o przystankach wzdłuż ścieżki przyrodniczej mają

wymiar 100x70 cm w pionie. Posiadają będą mocne plecy ze sklejki wodoodpornej oraz so-

lidne ramy o wym. 50x75 mm. Liternictwo i grafika wykonane w technice kolorowych wy-

druków na folii, końcowo zabezpieczone folią UV-stop. Posadowienie w gruncie na pojedyn-

czym masywnym słupie modrzewiowym lub jodłowym dodatkowo zabezpieczonym prepara-

tem smołowym w części do ziemi.

7

Przystanek nr 1. Pospolite rośliny towarzyszące człowiekowi.

Wiele z rosnących tu gatun-

ków ma ciekawą biologię lub jest uży-

teczna w różny sposób dla człowieka.

Część gatunków to chwasty polne,

inne trafiły tu z łąk i lasów (np. kie-

lisznik zaroślowy), a niewielka ilość

to gatunki występujące tylko na miej-

scach ruderalnych.

Ciekawe jest pochodzenie wie-

lu gatunków i ich właściwości biolo-

giczne, a niekiedy ich agresywność w

opanowywaniu nowych dla nich sie-

dlisk. Niektóre gatunki zalicza się do

roślin inwazyjnych, czyli gatunków

obcych w naszej florze, przybyłych

niedawno i zajmujących coraz więk-

sze przestrzenie.

8

Przystanek nr 2. Las jodłowy regla dolnego.

Znajdujemy się w krainie buka i jodły,

czyli w piętrze regla dolnego w jego

dolnej części. Roślinność regla dolne-

go towarzyszyć nam będzie już do

końca wędrówki, poznamy jego bo-

gactwo gatunkowe oraz dużą zmien-

ność. Dominującym gatunkiem budu-

jącym drzewostany pod względem

zajmowanej powierzchni jest buk,

jednakże często szczególnie w niż-

szych położeniach udział jodły w

drzewostanie jest dominujący i prze-

kracza nawet 90%. Z pewnością

człowiek przyczynił się też do tego z

uwagi na większe zapotrzebowanie

tradycyjnego budownictwa na drewno

jodły. W tym miejscu warto wejść

nieco w głąb lasu, by przyjrzeć się

składnikom runa i swoistej fizjonomii

lasu jodłowego. Widać tu wyraźnie

jak jodła jest preferowana i podsadza-

na przez leśników.

9

Przystanek nr 3. Rośliny ciepłolubne (kserotermiczne).

Tuż poniżej Krzyża Milenijnego znaj-

duje się ciepła łąka kośna, a obok nie-

skoszona, nasłoneczniona miedza lub

ugór. Obserwujemy jak rodzaj użyt-

kowania wpływa na fizjonomię i skład

gatunkowy sąsiadujących płatów.

Zapewne różni są właściciele gruntu.

Wiele rosnących tu roślin obserwowa-

liśmy niżej. Inne pojawiają się ze

względu na silne nasłonecznienie tego

zbocza. Rośliny lubiące takie warunki

nazywamy kserotermicznymi (cie-

płolubnymi) lub suchoroślami. Mo-

żemy dostrzec u nich cechy przysto-

sowujące je do warunków silnego

nasłonecznienia i okresowego niedo-

boru wody. Gatunków z tej grupy jest

w Beskidzie Wyspowym ponad 150.

10

Przystanek nr 4. Roślinność miejsc wydeptywanych.

To niewątpliwie najbardziej zmienio-

ny przez człowieka przystanek na tej

ścieżce. Przyglądając się architekturze

zabudowań stacji i wykorzystaniu

naturalnych zboczy Łysej Góry za-

uważamy zrównoważone wpisanie się

obiektu w krajobraz. Możliwe są rów-

nież takie przemiany porolnych łąk

aby wzbogacały się stopniowo w ga-

tunki górskiej łąki kośnej i aby bogac-

twem gatunków i zwartą runią prze-

ciwdziałały erozji na stoku i przycią-

gały turystów poza sezonem narciar-

skim. Ciągle widoczne są na tych łą-

kach kopy siana co pozwala mieć na-

dzieję na właściwe użytkowanie tych

łąk.

11

Przystanek nr 5. Psiara reglowa.

Zbiorowisko roślinne z dominującą

psią trawką ekolodzy roślin nazywają

psiarą reglową. Zbiorowisko to roz-

winęło się na ubogich siedliskach po

wykarczowaniu lasu albo w wyniku

zubożenia łąk kośnych. Wyróżnia się

tylko jedną warstwę zielną o niewiel-

kiej wysokości (do 15 cm.), a warstwa

mchów rozwinięta jest dobrze i wzbo-

gacona gatunkami porostów. Panuje

tu niska bliźniczka psia trawka, cza-

sem też i inne niskie trawy oraz nie-

liczne byliny dwuliścienne takie jak:

jastrzębiec kosmaczek, pięciornik

kurze ziele. Poza tym niewiele tu

barwnych gatunków przyozdabiają-

cych łąki kośne. Zespół użytkowany

był prawie wyłącznie przez wypas.

Nieużytkowane psiary stopniowo za-

rastają borówką czarną a później la-

sem, co widać było na tej ścieżce przy

wchodzeniu na Sałasz.

12

3. Opracowanie projektu graficznego i druku 44 stronicowego

folderu powiatowej ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej „Li-

manowa - Sałasz – Jaworz”.

Powiat Limanowski obfituje w wiele cie-

kawych miejsc pod względem ekologicznym i

przyrodniczym. W całości znajduje się on w Ob-

szarze Chronionego Krajobrazu. W granicach

powiatu leży większość obszaru Gorczańskiego

Parku Narodowego, znajdują się tu trzy rezerwa-

ty przyrody (które 2 z nich ostatnio zostały po-

większone). Teren ten obfituje w ponad 50 po-

mników przyrody – zwykle wiekowych drzew.

Istnieje tu dwanaście obszarów Natury 2000.

Niewiele osób wie, że Powiat Limanowski po-

siada największą ilość gospodarstw ekologicz-

nych w całym Województwie Małopolskim.

W związku z tak wielkim dziedzictwem

przyrodniczym Starostwo Powiatowe zleciło

uaktualnienie i dodruk wykonanego w 2005 roku

folderu pn.: „Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna

Limanowa-Sałasz-Jaworz”.

Pierwsze wydanie w roku 2005 liczyło

zaledwie 500egz. i spotkało się z bardzo pozy-

tywnym uznaniem w środowisku nie tylko dzieci

i młodzieży ale również przyrodników i prze-

wodników górskich. Niemalże cały nakład, zale-

dwie 500-setny rozszedł się w mgnieniu oka. Ponieważ coraz większe jest zapotrzebowanie

na tego typu działalność edukacyjną mającą na celu poznawanie otaczającej nas przyrody

dlatego ponowione druk.

W 2010 roku wydaliśmy 2000egz. oraz

ubarwiliśmy szatę graficzną a cały folder został wy-

dany w pełnym kolorze na wysokiej jakości mato-

wym papierze kredowym.

W większości przewodników turystycznych

brak jest opisów elementów przyrodniczych, które

spotkać można wędrując po Powiecie Limanowskim.

Autorzy zadowalają się z reguły ogólną charaktery-

styką środowiska przyrodniczego, podaniem domi-

nujących gatunków lasotwórczych, pięter roślinno-

ści, gatunków chronionych oraz szczegółowego opi-

su przebiegu szlaku turystycznego. Stąd zrodził się

pomysł ścieżki przyrodniczej, która ma na celu słu-

żyć edukacji nie tylko turystów ale przede wszyst-

kim młodzieży, która coraz częściej ucieka w góry

od zgiełku i cywilizacji. Taki też cel przyświeca au-

torom i wydawcy tego folderu.

Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na

bogactwo gatunków spotykanych przy każdej wę-

13

drówce. Bogata jest ona w cenne kolorowe zdjęcia i

opisy rzadkich i chronionych roślin, m. in.: kruszczyk

szerokolistny, goryczka trojeściowa, mieczyk da-

chówkowaty i inne. W folderze zachęcamy zapozna-

nie się z niektórymi gatunkami, poznanie ich wyma-

gań i ich statusu we florze polskiej, a w niektórych

przypadkach zwracamy uwagę na konieczność ochro-

ny gatunku ze względu na ich ochronę prawną bądź

ich zaklasyfikowanie do roślin rzadkich, ginących lub

zagrożonych.

14

4. Wydanie toreb Ekologicznych Foliowe reklamówki są zabójcze dla środowiska. Codziennie też zaśmiecają nasz

powiat - są widoczne wszędzie, na ulicach, poboczach, drzewach. W większości sklepów nie

tylko w Limanowej ale także w całym powiecie trzeba płacić już za folią siatkę.

Ilość wytwarzanych śmieci z każdym rokiem wzrasta. Jak twierdzą ekolodzy wy-

produkowana w ciągu sekundy foliowa jednorazówka, służąca przeciętnie 20-25 minut, w

naturalnych warunkach rozkłada się od 100 do 400 lat.

Ludzie przyzwyczaili się do darmowych jednorazówek, a zaraz po przyniesieniu za-

kupów do domu trafiają do kubła na śmieci. Liczy się więc wygoda i dobra, sprawna obsługa

w sklepach. Nikt nie zastanawia się w tym momencie nad ekologią. Koszty środowiska nie są

brane pod uwagę.

W wielu krajach, nie tylko Europy, zakazano już używania opakowań foliowych al-

bo znacznie ograniczono ich zużycie. Coraz częściej w sklepach oferuje się klientom torby

ekologiczne, wielokrotnego użytku, które są wykonane z polipropylenu podlegającemu recy-

klingowi. Innym rozwiązaniem jest wprowadzenie jednorazowych toreb papierowych.

Zastąpienie foliówek torbami wielokrotnego użytku byłoby bardzo dobrym rozwią-

zaniem. Powiat jako ostoja natury i zdrowia daje przykład tak dobrego i funkcjonalnego roz-

wiązania chroniącego środowisko naturalne jakim są torby wielokrotnego użytku.

Charakterystyka toreb ekologicznych:

Torby: tkanina PP (polipropylen nietkany „non woven”)

Rączki: 2 x 48cm wykonane z PP

Gęstość materiału PP: 80g/m2

Łączenia: szyta, rączka wzmocniona przeszyciem krzyżowym oraz przeszyta na całej wyso-

kości torby

Dodatki: Usztywnienie dna torby wykonane z PP - czarnego

Rozmiar: wysokość - 34 cm ; szerokość- 34 cm; głębokość - 20 cm

Kolor: oliwka

Nadruk: Jedna strona - drzewo oraz napis - „Ekologiczna torba”

Nadruk: Druga strona - Logo Powiatu Limanowskiego, napisem „Powiatowe Centrum Eko-

logiczne” oraz „dofinansowano przez WFOŚiGW w Krakowie”

Nakład: 2300 szt.

15

5. Święto Drzewa edycja VIII

Tegoroczna akcja sadzenia drzew w rozpo-

częła się 21.09.2010 r. konferencją w Starostwie

Powiatowym w Limanowej, którą otworzył Starosta

Limanowski Jan Puchała, następnie głos zabrali Wi-

cestarosta Limanowski Franciszek Dziedzina, Dy-

rektor Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i

leśnictwa Anna Fabia, oraz zaproszeni goście: Ja-

nusz Tomasiewicz Dyrektor Gorczańskiego Parku

Narodowego oraz Jakub Zygarowicz specjalista

Nadleśnictwa Limanowa.

W konferencji wzięło udział 56 nauczycieli

z 23 szkół powiatu limanowskiego, podczas której

omawiano organizację i przebieg VIII już edycji

tego święta. Partnerami podczas tegorocznych ob-

chodów święta drzew byli: ekologiczna organizacja

pozarządowa Klub Gaja z Wilkowic (plakaty, ulotki,

materiały edukacyjne), Nadleśnictwo Limanowa

(fundator sadzonek drzew, pomoc merytoryczna), Nadleśnictwo Stary Sącz (fundator sadzo-

nek, pomoc merytoryczna), Gorczański Park Narodowy (pomoc merytoryczna).

Od 10 do 22 października w poszczególnych szkołach znajdujących się na terenie powiatu

limanowskiego rozpoczęło się sadzenie drzew.

W dniu 18 października 2010 roku akcja sadzenia drzew odbyła się w Zespole Szkół Ponad-

gimnazjalnych w Mszanie Dolnej na czele z Wicestarostą Limanowskim Franciszkiem Dzie-

dziną, Członkiem Zarządu

Bolesławem Żabą, Dyrek-

torem Wydziału Ochrony

Środowiska, Rolnictwa i

Leśnictwa Anną Fabią,

Nadleśniczym Nadleśnic-

twa Limanowa Janem Le-

gutko, Dyrektorem ZSP w

Mszanie Dolnej Haliną

Bubiłek, nauczycielami

oraz młodzieżą szkolną.

Przed posadzaniem 17

drzew wręczono nagrody

w szkolnym konkursie

„wiedzy o drzewach”, w

którym zwyciężył zespół

klasy II b technikum hote-

larskiego w składzie: Pa-

tryk Kołodziej i Łukasz Szewczyk.

16

Posadziliśmy również osiem Drzew dla Pokoju, jednocząc się tym samym z 35 krajami na

świecie, dla których hasło „Let's plant a tree for peace” i „pokój na świecie” jest jedną z naj-

cenniejszych ludzkich wartości. Tak jak w poprzednim roku drzewa pokoju opatrzone były

certyfikatem potwierdzającym pochodzenie sadzonek świerka istebniańskiego, które zostały

wyhodowane w Nadleśnictwie Jabłonka z nasion pobłogosławionych przez Ojca Świętego

Benedykt XVI w czasie Pielgrzymki do Polski w dniu 26 maja 2006 r. podczas Mszy Świętej

na placu Piłsudskiego w Warszawie.

Podczas obchodów „Święta

Drzewa” w powiecie lima-

nowskim odbywały się zaję-

cia, apele, konkursy a nawet

całodniowe akademie zwią-

zane z sadzeniem drzew,

przyrodą, ekologią i segrega-

cją śmieci. Drzewa sadziły

nie tylko dzieci i młodzież,

ale również Zarząd Powiatu

Limanowskiego, wójtowie,

dyrektorzy szkół, księża oraz

nauczyciele.

W bieżącym roku posadzili-

śmy ponad 300 drzew przy

udziale prawie tysiąca osób, swoim zasięgiem objęliśmy wszystkie gminy powiatu limanow-

skiego oraz zaangażowaliśmy 23 placówki oświatowe. W ramach tego święta od 2005 roku

dzięki Starostwu Powiatowemu w Limanowej posadzono już ponad 3,5 tys.

17

Przypomnijmy, że Starostwo Powiatowe w Limanowej zostało dwukrotnie uhonorowane na-

grodę Czarodziejskiego Drzewa, które przyznawane jest przez Klub Gaja z Wilkowic dla naj-

lepszych, podczas uroczystych inauguracji obchodów Święta Drzewa w Warszawie przy

udziale Ministra Środowiska i Generalnego Dyrektora Lasów Państwowych.

W dniu 22 października zakończyły się obchody Światowego Święta Drzewa w powiecie

limanowskim.

Obchody w niektórych szkołach powiatu limanowskiego:

Zespół Szkoły i Przedszkola w Olszówce

W dniu 19 października 2010r o go-

dzinie 14.30 uczniowie naszej szkoły

członkowie Szkolnego Koła Przyrod-

niczego wzięli udział w ogólnopol-

skiej akcji Święto Drzewa i zasadzili

Drzewo Pokoju.3-letnią sadzonkę

świerka przywiozła do szkoły pani

Anna Kurzeja , która jest pracowni-

kiem Gorczańskiego Parku Narodowe-

go. W akcji wzięło udział 14 uczniów.

Będziemy dbać i pielęgnować naszego

świerka. Drzewko posadziliśmy obok

placu zabaw dla najmłodszych. Może

kiedyś nasze dzieci będą się pod nim

bawić.

Ewa Szarkowska

0

500

1000

1500

2000

2500

III edycja 2005

IV edycja 2006

V edycja 2007

VI edycja 2008

VII edycja 2009

VIII edycja 2010

8 9 24 36 33 23

270 340

768

1057

818

304415 400

1260

19632174

923

ilość szkół

ilość drzew

ilość dzieci

18

Szkoła Podstawowa w Łukowicy

Co roku w październiku włączamy się

w ogólnopolskie obchody „Święta

drzewa” . Aby przygotować uczniów

do tej akcji rozpoczęliśmy tematykę

związaną z lasem, parkiem, która mia-

ła na celu poznanie przez dzieci róż-

nych drzew liściastych i iglastych,

znaczenia dla człowieka i sposobów

ich ochrony. Dlatego też po części

teoretycznej, postanowiliśmy wyru-

szyć na wycieczkę rowerową do

Świdnika, aby po drodze rozpoznawać

i prawidłowo nazywać różne drzewa.

Kolejnym działaniem progra-

mu „Święta drzewa” było ogłoszenie

akcji „Zbieraj makulaturę ratuj konie”, która cieszy się wielkim poparciem i zainteresowa-

niem wśród uczniów. Udało nam się włączyć w akcję dorosłych, zakłady pracy, urząd gminy,

którzy z przyjemnością zbierali dla nas makulaturę . Zebraliśmy 1,5 tony makulatury. Wysi-

łek zbiórki duży, zapłata niewielka, ale i to nas cieszy. Uzyskaną kwotę 100 zł przesłaliśmy

na konto Klubu Gaja, z przeznaczeniem na interwencje, pomoc i ratowanie koni z transportu

na rzeź. Mamy nadzieję, że nasza skromna, ale coroczna akcja wesprze Waszą szlachetną

działalność. Dzięki tym działaniom rozwijamy w sobie wrażliwość na innych i poczucie więzi

z przyrodą.

Jak co roku wójt gminy Czesława Rzadkosz ufundowała nagrody dla uczniów za zbiórkę ma-

kulatury. Wszyscy uczniowie otrzymali dyplomy i drobne upominki, które zostały wręczone

na uroczystym apelu.

W przeddzień obchodów „Święta drzewa” uczniowie na zajęciach świetlicowych przy pomo-

cy p. Haliny Potoniec przygotowali piękną wystawkę tematyczną „Drzewa jesienią”, a

uczniowie z Samorządu Szkolnego wykonali gazetkę ekologiczną przedstawiającą różne ga-

tunki drzew, ich znaczenie i ochrona.

W dn 22.10.2010 o godz 10.00 dla całej społeczności szkolnej odbył się uroczysty apel, na

który przybył p. leśniczy Kazimierz Jasiński z Nadleśnictwa Stary Sącz .

Oryginalny scenariusz przedstawienia pt.: „Las wita Was” przygotowała klasa Va, w którym

największą rolę odgrywał tekst czytany i piosenki o treści ekologicznej. Celem było ukazanie

piękna drzew i ich prośby o ochronę. Podkład muzyczny w całości przygotowany został przez

2 uczniów klasy IV Sz. Sułkowski /kyobord/ oraz Sz. Wójcik /akordeon/ .

Po apelu uczniowie klas IV-VI obejrzeli film pt.: „Jak chronić lasy”, który w znacznym stop-

niu przybliżył sens i znaczenie obchodzonego święta.

Kolejnym punktem naszego spotkania było zasadzenie 10 jodeł, które otrzymaliśmy od pana

leśniczego. Po krótkiej prelekcji na temat naszych lasów i udzieleniu instruktarza przystąpili-

śmy do sadzenia drzewek w obejściu szkoły. Uczniowie byli bardzo zaangażowani w swoją

pracę, cieszyli się, że mogą zrobić coś dla przyrody i dla siebie. Posadzone drzewka będą sta-

nowiły cel naszej codziennej pielęgnacji i obserwacji.

Ewa Ślaga

19

Szkoła podstawowa nr 1 w Kamienicy

W tym roku szkolnym już po raz drugi przystąpiliśmy do programu „Święto Drzewa” organi-

zowanego przez Klub Gaja i Powiatowe Centrum Ekologiczne w Limanowej. W programie

uczestniczyli uczniowie klasy 4 B i 5B.

Za główny cel naszego działania postawiliśmy sobie podniesienie wiedzy z zakresu ochrony

środowiska i przede wszystkim przyczynienie się do zwiększenia zadrzewienia naszej plane-

ty, a tym samym zmniejszenia skutków zamian klimatycznych na Ziemi.

Nasze przygotowania do tego święta rozpoczęły się od sporządzenia plakatu promującego

akcję, oraz wystawy: „Dary drzew”, „18 powodów dla, których warto sadzić drzewa”-

uczniowie z dostępnych materiałów sporządzali prezentacje, które zostały wywieszone na

korytarzu szkolnym.

Dzięki temu przedsięwzięciu uczniowie wzbogacili swoją wiedzę, odkryli jaką funkcję pełnią

drzewa w przyrodzie i gospodarce człowieka.

20 października z wielką niecierpliwością czekaliśmy na przybycie przedstawiciela Nadle-

śnictwa Limanowa. Czas oczekiwania przeznaczony był na pogadankę na temat akcji, jej ce-

lów. Przeprowadziliśmy także dyskusję w czasie, której uczniowie podawali argumenty „za i

przeciw” sadzeniu drzew.

O godzinie dziesiątej przybył do nas p. Jakub Zygarowicz, przedstawiciel Nadleśnictwa Li-

manowa. Ekspert przywiózł ze sobą sadzonkę świerka srebrnego, udzielił nam wskazówek

odnośnie sadzenia, a także wielu ciekawostek na temat mieszkańców lasów.

Po tym krótkim wprowadzeniu nadszedł czas na zielone ślubowanie i posadzenie drzewka dla

pokoju, potem wspólne zdjęcie i wręczenie podziękowania. W czasie tej akcji cały czas była z

nami nasza p. Dyrektor.

Sadząc drzewko towarzyszyło. nam przekonanie, że pokój na Ziemi zależy też od tego, czy

będziemy w stanie zachować środowisko naturalne dla przyszłych pokoleń.

Uczestnictwo w programie „Święto Drzewa” przysporzyło naszym uczniom wiele radości,

dało poczucie, że oni też mogą coś zrobić dla naszej planety. Wychodząc ze szkoły zerkają

jak rozwija się nasz okaz.

Aneta Majewska

Szkoła Podstawowa nr 1 w Starej Wsi

„Musimy dbać o środowisko ekolo-

giczne, ponieważ ono stanowi część

nas, a my jesteśmy jego częścią. Wiek

XXI będzie stuleciem ekologicznym,

albo nie będzie go wcale”.

H. Skolimowski

21 października 2010 r. uczniowie

Szkoły Podstawowej nr 1 i Publicz-

nego Gimnazjum nr 1 w Starej Wsi

we współpracy ze szkolnym kółkiem

ekologicznym, opiekunem kółka i

pracownikiem obsługi panem Stani-

sławem Odziomkiem włączyli się w

obchody Święta Drzewa 2010. Po raz

kolejny zorganizowali akcję sadzenia drzew wokół boiska sportowego. Sadzonki drzew ze

szkółki leśnej ze Szczyrzyca dostarczył nam inspektor działu Ochrony Środowiska Powiato-

wego Centrum przy Starostwie Powiatowym w Limanowej pan mgr Piotr Ociepka. Pan Piotr

20

uczestniczył także w akcji udzielając dzieciom i młodzieży właściwych porad dotyczących

sadzenia drzew.

Akcja poprzedzona była w szkole apelem poświęconym idei Święta Drzewa. Uczniowie kół-

ka ekologicznego starali się uświadomić społeczności szkolnej, jak ważne jest sadzenie

drzew, które przyczynia się nie tylko do zwiększenia zalesienia i zadrzewienia, ale także ma

wpływ na zmiany klimatyczne na ziemi. Drzewa i lasy są niezbędnym elementem regulacji

klimatu ponieważ pochłaniają dwutlenek węgla i zawierają, jak się ocenia o 50 % więcej wę-

gla niż atmosfera. Należy wyciągać z tego właściwe wnioski i podejmować stosowne działa-

nia na rzecz środowiska ekologicznego, którego jesteśmy częścią. Takie działania podjęli

członkowie koła ekologicznego naszej szkoły włączając się w obchody tegorocznego Święta

Drzewa. Ich działania praktyczne poprzedzone były licznymi przygotowaniami. Uczniowie w

ramach kółka wykonali gazetkę ścienną o Święcie Drzewa, wykonali plakat i symboliczne

drzewko na akcję sadzenia, zredagowali także na ten temat artykuł do gazetki szkolnej, prze-

prowadzili z opiekunem lekcje terenowe w lesie W szkole została także ogłoszona akcja

„Zbieraj makulaturę, ratuj konie”.

Dnia 21 października uczniowie naszej szkoły przy pomocy osób dorosłych, pomimo jesien-

no—zimowej aury z zapałem i wytrwale przystąpili do akcji sadzenia drzew. W rezultacie

wokół boiska udało nam się zasadzić 56 drzewek – świerków, olch i brzóz.

Aktywność człowieka w szybkim tempie zmienia środowisko naturalne. Uważam, że projekt

Święta Drzewa i wszelakie działania z tym związane prowadzone na terenie naszej placówki i

nie tylko przyczyniły się do zwiększenia świadomości w zakresie ochrony przyrody, klimatu,

a także wpłynęły na kształtowanie postaw proekologicznych naszych uczniów. Na pewno w

przyszłości takie inicjatywy zaprocentują. Póki co będziemy dbać o nowo posadzone drzew-

ka, obserwować jak rosną upiększając krajobraz naszego szkolnego boiska.

Dorota Młynarczyk

Zespół Placówek Oświatowych w Jurkowie

Uczniowie klasy IV przygotowali

krótkie przedstawienie, na którym

określili funkcję lasu, uświadomili,

jaki wpływ na istnienie lasów ma

cywilizacja, oraz zwrócili uwagę na

poszanowanie otaczającej przyrody,

a głównie drzew.

Chcąc bardziej uwrażliwić uczniów

na piękno przyrody oraz ukazać jej

ogromne znaczenie dla życia czło-

wieka, został przeprowadzony kon-

kurs przebrania za „Mieszkańca La-

su”.

Od lat szkoła współpracuje z Nadle-

śnictwem w Limanowej. Kontynu-

ując tę współpracę zaprosiliśmy leśniczego pana Jakuba Zygarowiczana spotkanie z dziećmi.

Pan leśniczy interesująco opowiedział nam o swojej pracy, usystematyzował wiadomości na

temat lasu i odpowiedział na dociekliwe pytania uczniów.

Uwieńczeniem trudu pracy uczniów było rozstrzygnięcie konkursu, gdzie głównym jurorem

był pan leśniczy. On też wręczył ufundowane przez Nadleśnictwo nagrody dzieciom, które

miały najpiękniejsze przebrania. Pozostali uczestnicy otrzymali słodką nagrodę pocieszenia

ufundowaną przez Radę Rodziców.

21

Po tych emocjach, pod czujnym okiem pana leśniczego delegacje klas posadziły jedno, ale

jakże znaczące drzewo- Drzewo Pokoju!

Gimnazjaliści natomiast zmagali się z testem przygotowanym przez Nadleśnictwo. Dotyczył

on lasów Małopolski. Najlepsza okazała się Aneta Mrózek z klasy III b, która została nagro-

dzona za zajęcie I miejsca.

Beata Marek

Zespół Placówek w Mszanie Górnej

W dniu 18 października odbyło się sadzenie drzew z udziałem Anny Kurzeji z Gorczańskiego

Parku Narodowego. Tegoroczne Święto Drzewa miało trochę inny charakter niż w ubiegłym

roku. Brała w nim udział klasa V Szkoły Podstawowej (21 uczniów) pod opieką wychowaw-

cy i jednocześnie nauczyciela biologii Heleny Domagały. Do sadzenia drzew została zapro-

szona Pani dyrektor Marta Skowronek, która wraz z dziećmi zasadziła drzewko pokoju. Pra-

cownik Gorczańskiego Parku Narodowego Pani Anna Kurzeja rozpoczęła sadzenie drzew

krótką prelekcją na temat Święta Drzewa, prelekcja odbyła się w klasie, następnie uczniowie

wraz z Panią dyrektor, Panią Kurzeją i wychowawcą wyszli na zewnątrz by posadzić drzew-

ka. W kopaniu pod sadzonki pomagał Pan Stanisław Kuczaj - konserwator szkoły. Chętne

dzieci sadziły wybrane przez siebie drzewa.

Klasa V będzie opiekować się zasadzonymi drzewami, uczniowie nadali posadzonym drze-

wom imiona. Ze zrobionych zdjęć podczas sadzenia, uczniowie wykonają gazetkę klasową.

Helena Domagała

Zespół Placówek Oświatowych w Skrzydlnej

W dniu 19 października w naszej

szkole obchodziliśmy Święto Drze-

wa. Z tej okazji został zorganizowa-

ny w szkole konkurs plastyczny dla

dzieci klas I – III pod hasłem „Moje

drzewo”. Najlepsze prace zostały

nagrodzone i wyeksponowane na

gazetce ściennej. Uczniowie klas IV

wykazali się znajomością pospoli-

tych drzew i krzewów z naszego

regionu. Zmaganiom konkursowym

przyglądał się pan leśniczy Czesław

Bogacz, który również ciekawie

opowiadał o funkcjonowaniu lasu

oraz pracy leśniczego. Następnie

dzieci posadziły w ogrodzie szkolnym 4 drzewka.

Bogumiła Śmiałek

22

6. Zaadoptuj rzekę 2010 Zaadoptuj rzekę to program edukacji ekologicznej, którego

prekursorem od 2005 (w powiecie od 2007 r.) roku jest Klub

Gaja w Wilkowicach. Skierowany jest do wszystkich typów

szkół, przedszkoli oraz innych placówek oświatowych np.

świetlic, ognisk pracy pozaszkolnej, klubów osiedlowych oraz

innych instytucji.

Celem programu jest podniesienie poziomu wiedzy

społeczeństwa na temat ochrony wód powierzchniowych, pro-

pagowania racjonalnego wykorzystania zasobów wodnych,

ochrony przyrody dolin rzecznych oraz ochrony morza Bał-

tyckiego. Celem jest również zainspirowanie młodzieży, wy-

chowawców, grup i organizacji ekologicznych oraz instytucji

do podejmowania lokalnych działań proekologicznych doty-

czących poprawienia jakości wody, ochrony rzek i dolin

rzecznych. Tematem programu jest woda, a w szczególności

rzeki i ich znaczenie w przyrodzie, a także uświadomienie mieszkańcom ich obecności i roli

w życiu społeczeństw.

Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 w Starej Wsi po raz kolejny przystąpili do pro-

gramu edukacji ekologicznej „Zaadoptuj rzekę 2010-2011”. Członkowie kółka ekologicznego

objęli ochroną pobliski szkole Potok Starowiejski kontynuując działania swoich starszych

kolegów. W ramach projektu uczniowie opracowali plan adopcji potoku i ustalili zadania do

wykonania:

1. Wykonano plakat pt „Zaadoptuj rzekę”, na którym rzeczka zwraca się z konkretnymi

prośbami do ludzi,

2. Prowadzono obserwację flory i fauny na terenie potoku,

3. Wykonano prace plastyczne Potoku Starowiejskiego,

4. Podjęto próbę opisu rzeki i tworzenia twórczości literackiej – wierszy o potoku,

5. Prace umieszczono w gazetce szkolnej i na gazetce ściennej.

6. Zredagowano artykuł do gazetki nt. potrzeby ochrony rzek i oszczędzania zwody,

7. Sprzątano brzegi potoku,

8. Prowadzono badania wody teczką ekobadacza

23

7. Światowy Dzień Ziemi w powiecie limanowskim przy

współpracy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasów

Państwowych Nadleśnictwa Limanowa i Ligi Ochrony Przy-

rody oddział Limanowa

Powiat Limanowski w czerwcu 2010 włączył się w ob-

chody „Światowego Dnia Ziemi” z okazji Roku Jubile-

uszowego - 40.lecia obchodów Dnia Ziemi na świecie i

20.lecia w Polsce. W obchodach wzięło udział ponad 200

mln osób z 140 krajów. Do aktywnego włączenia się za-

chęcał również na kwietniowej konferencji poświęconej

temu tematowi Jan Puchała Starosta Limanowski.

Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło 2010 rok Mię-

dzynarodowym Rokiem Różnorodności Biologicznej,

dlatego też ogólnopolskie obchody Światowego Dnia

Ziemi 2010 przebiegają pod hasłem RÓŻNORODNOŚĆ

W NAS, BIORÓŻNORODNOŚĆ WOKÓŁ NAS. Pod

takim też hasłem Powiat Limanowski wraz z zaproszo-

nymi do udziału partnerami: Nadleśnictwem Limanowa

oraz Ligą Ochrony Przy-

rody prowadził cykl

szkoleń dzieci i młodzie-

ży.

Tematyka dotycząca bio-

różnorodności jest szero-

ka i na pewno nie zdoła-

liśmy omówić wszyst-

kich jej aspektów. Na

zajęciach terenowych

zwróciliśmy uwagę mło-

dzieży na zróżnicowanie

wszystkich żywych orga-

nizmów występujących

na Ziemi.

Skupiliśmy się na ekosystemach

leśnych, łąkowych i wodnych, z

uwzględnieniem wpływu człowieka

na te środowiska.

Młodzież pracowała na przygotowa-

nych wcześniej kartach pracy, w

których między innymi można było

znaleźć: rozpoznawanie gatunków

roślin, badanie właściwości fizyko-

chemicznych wody, badania podsta-

wowych wskaźników środowisko-

wych, rozpoznawanie drzew itp.

24

Zajęcia przeprowadzane

były w trzech grupach, a

każda grupa miała zajęcia

godzinne z leśnikiem,

przyrodnikiem oraz in-

spektorem ochrony śro-

dowiska, przy pomocy

nauczyciela wspomaga-

jącego. Na bazę wypa-

dową został obrany

ostatni odcinek leśnej

ścieżki przyrodniczej

„Ostra”, gdzie przy sma-

żonej kiełbasie na ogni-

sku omawiane były

wnioski i przemyślenia z

przeprowadzonych zajęć.

Były one przeprowadzo-

ne w dwóch dniach: 9 i 16 czerwca 2010, a dzieci były dowożone ze szkół przez wynajęte

przez nas autokary.

W zajęcia uczestniczyło 81 dzieci z 7 szkół:

Zespół Szkół Samorządowych Nr 2 w Limanowej

Zespół Szkół Samorządowych Nr 3 w Limanowej

Szkoła Podstawowa w Młyńczyskach

Szkoła Podstawowa w Chyszówkach

Szkoła Podstawowa Nr 1 w Starej Wsi

Szkoła Podstawowa Nr 2 w Męcinie

Szkoła Podstawowa w Nowym Rybiu

PRZEBIEG ZAJĘĆ SZCZEGÓŁOWO:

I. Faza wprowadzająca (czas trwania z dojazdem

2godz)

• wyjazd do lasu

• czynności organizacyjne

• wybranie miejsca na bazę

• krótki wykład na temat „Dnia Ziemi”,

• podział uczniów na 3 grupy, wybór lidera w każdej grupie,

• przyporządkowanie każdej grupy do opiekuna

• omówienie sposobu oceny prac w grupie

• przypomnienie zasad bezpieczeństwa na wycieczce i zachowania się na terenie lasów

II. Faza realizacji (czas trwania 0:45 godz. x3)

• zapoznanie uczniów z celami zadań terenowych (jedna grupa zajmuje się lasem, dru-

ga wodą, trzecia przyrodą)

• rozdanie przyrządów i materiałów pomocniczych

• rozdanie grupom kart pracy i objaśnienie zaplanowanych czynności

• praca uczniów w grupach wg instrukcji ; konsultacje z prowadzącym,

• powrót do bazy,

• wymiana grup i przyrządów pomocniczych x 3

25

III. Faza podsumowująca (czas trwania z powrotem 2 godz.)

• prezentacja zadań przez liderów grup, omówienie wyników obserwacji i wrażeń,

• podsumowanie wyników pracy grup, ocena aktywności i zachowania uczniów,

• zebranie materiałów służących jako dokumentacja pracy uczniów, pomoce dydak-

tycznych,

• podanie instrukcji wykonania zielnika,

• przedstawienie ,,ciekawostki”, którą udało się uczniom znaleźć w czasie badań,

• formułowanie wniosków dotyczących stanu wód w środowisku i jego wpływu na or-

ganizmy.

• Wspólne ognisko połączone z pieczeniem kiełbasy

26

8. Wprowadzenie selektywnej zbiórki papieru w Starostwie

Powiatowym w Limanowej W dniu 13.04.2010 r. uchwałą Zarządu Po-

wiatu Limanowskiego został przyjęty do re-

alizacji program edukacji ekologicznej społe-

czeństwa w Powiecie Limanowskim przez

Powiatowe Centrum Ekologiczne w Wydziale

Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa

Starostwa Powiatowego w Limanowej. W

programie tym zawarta była między innymi

segregacja makulatury przez urząd.

Propozycja segregowania makulatury została

podyktowana trzema głównymi powodami.

Pierwszym jest ochrona środowiska natural-

nego, drugim jest rozwiązanie pozytywne z

ekonomicznego punktu widzenia, gdyż w

pomieszczeniach biurowych większość odpa-

dów jest w formie papierowej, trzecim jest

forma edukacji.

W czerwcu 2010 roku zostały zakupione pojemniki na makulaturę do wszystkich pokojów

w budynkach A, B i C.

27

9. Wyróżnienie dla Starostwa Powiatowego w Limanowej w

Konkursie o Puchar Recyklingu.

30 czerwca 2010 r. Wydział Ochrony Środowi-

ska, Rolnictwa i Leśnictwa Powiatowe Cen-

trum Ekologiczne złożył za zgodą Zarządu

Powiatu Limanowskiego wniosek do XI Edycji

konkursu „Przeglądu Komunalnego” o Puchar

Recyklingu w Kategorii edukacji ekologicznej

– działania promujące selektywną zbiórkę od-

padów i zachowania pro środowiskowe, w któ-

rej - nadawany jest tytuł Mistrza Edukacji Eko-

logicznej. Konkurs odbywał się pod patrona-

tem:

a) Minister Środowiska,

b) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej,

c) Związek Miast Polskich,

d) Polska Izba Ekologii,

e) Bank Ochrony Środowiska.

Starostwo Powiatowe w Limanowej otrzymało

wyróżnienie w tej kategorii jako dwie jednostki

z całej Polski. Konkurs o Puchar Recyklingu

organizowany przez „Przegląd Komunalny” to jedyne w Polsce przedsięwzięcie, które w

sposób kompleksowy ocenia selektywną zbiórkę odpadów i działania edukacyjne.

Celem Konkursu było wyłonienie i nagrodzenie spośród zgłoszonych podmiotów, tych które

realizują najbardziej efektywną, ciekawą i skuteczną edukację ekologiczną.

W Konkursie wzięły udział: urzędy gmin i starostwa powiatowe, związki komunalne gmin i

powiatów, zakłady gospodarki komunalnej, sortownie, inne podmioty gospodarcze, mające

zezwolenie na usuwanie odpadów stałych. W kategorii Edukacja Ekologiczna, oprócz gmin

i firm komunalnych, udział biorą szkoły, organizacje ekologiczne, parki krajobrazowe, parki

narodowe, leśne kompleksy promocyjne, centra edukacji ekologicznej oraz firmy, którym

zależy na budowaniu świadomości ekologicznej.

Więcej na stronie: http://www.pucharrecyklingu.pl/

28

10. Starostwo Powiatowe w Limanowej uzyskało Certyfikat

uczestnictwa w projekcie „EKOLOGICZNY URZĄD”.

Projekt polegał na przeprowadzeniu bezpłatnych, jednodniowych szkoleń wraz z warsztatami

praktycznymi w zakresie proekologicznych rozwiązań w funkcjonowaniu biur, dokonywaniu

zakupów na potrzeby urzędu oraz w eksploatacji budynków administracyjnych.

Szkolenia, prowadzone przez ekspertów środowi-

skowych, obejmowały:

rozbudzenie świadomości i wrażliwości

ekologicznej wśród pracowników urzędów,

promocja nowatorskich – ekologicznych

postaw wśród pracowników urzędów prowadzą-

cych do zmniejszenia zanieczyszczenia środowi-

ska w miejscu pracy,

ukazanie walorów i korzyści płynących ze

stworzenia „zielonego” (przyjaznego środowisku)

biura: obniżenie kosztów funkcjonowania biura

dzięki wprowadzeniu racjonalnej gospodarki ma-

teriałami, odpadami, energią oraz wodą,

rozbudzenie świadomości przestrzegania

przepisów ochrony środowiska oraz bezpieczeń-

stwa środowiska pracy,

zwiększenie efektywności zarządzania biu-

rem poprzez przestrzeganie zasad ochrony środo-

wiska i bezpieczeństwa środowiska pracy w miej-

scu pracy,

usprawnienie komunikacji i wymiany in-

formacji wewnątrz urzędu, zwiększenie motywacji

i zaangażowania pracowników w sprawy powiatu

oraz działania na rzecz ochrony środowiska.

Szkolenie realizowane było

przez Fundacja Rozwoju Gmin

Polskich w ramach projektu

„Ekologiczny Urząd” współfi-

nansowanego ze środków Mini-

sterstwa Środowiska w ramach

zadania: „SUKCES TO TWO-

JE NATURALNE ŚRODOWI-

SKO - przeprowadzenie akcji

edukacyjnych dla pracowników

urzędów oraz przedsiębiorców i

ich pracowników, dotyczących

promocji zasad zrównoważone-

go rozwoju w miejscu pracy”.

29

11. „Zbieranie baterii” – projekt promujący zbiórkę baterii

i akumulatorów w powiecie Limanowskim

W 2010 roku Powiatowe Centrum Ekolo-

giczne kontynuowało akcję zbierania baterii w powie-

cie limanowskim z łącznej ilości 13 punktów zbiórki w

urzędach Gmin i powiatu 33 w szkołach oraz 18 w

sklepach.

Oddając pełne baterii pojemniki Rebie mamy pew-

ność, że zostały one poddane recyklingowi (prawie

całkowity odzysk zawartych w nich związków). Tym

sposobem zmniejsza się masa niebezpiecznych, a także

zmniejsza ich negatywny wpływ na środowisko.

Wdrożony przez PCE program zbiórki baterii

znacznie zwiększył ilość poddawanych recyklingowi

baterii, które są wywożone z powiatu. Należy pamię-

tać, że każda oddana bateria jest wywożona z powiatu limanowskiego i nie trafia na miejsco-

we wysypiska śmieci.

Przy utworzeniu punktów zbiórki zużytych baterii, zaproponowaliśmy wyznaczenie

opiekunów w poszczególnych szkołach znajdujących się najbliżej danego punktu zbiórki w

sklepie detalicznym. Tym samym szkoła opróżnia na bieżąco te pojemniki, gromadząc u sie-

bie baterie wykorzystując je następnie do zbierania punktów, za które otrzymują nagrody

edukacyjne od Reby.

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

2005 20062007

20082009

2010

23310

1105 10931444

1327

Zbiórka i wywóz baterii z Powiatu Limanowskiego

[kg]

30

12. Konferencje, warsztaty, spotkania

22 kwietnia 2010 r. pn.: „Program edukacji ekologicznej społeczeństwa w Powiecie Lima-

nowskim V edycja 2010 reali-

zowany przez Powiatowe Cen-

trum Ekologiczne”, której ce-

lem było zapoznanie nauczy-

cieli z aktualnym Programem

edukacji ekologicznej na rok

2010 oraz możliwościami wy-

korzystania jego projektów do

realizacji w placówkach szkol-

nych na terenie powiatu lima-

nowskiego, w tym projekty:

konkurs dla młodzieży, „Świa-

towy Dzień Ziemi”, „Zaadop-

tuj rzekę, „Zbieranie baterii”.

W Konferencji

uczestniczyli Jan Puchała Starosta Limanowski, Franciszek Dziedzina Wicestarosta Lima-

nowski, Anna Fabia Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa w Sta-

rostwie Powiatowym w Limanowej, Renata Tokarska Dyrektor Państwowej Powiatowej Sta-

cji Sanitarno-Epidemiologicznej w Limanowej, jak również Jan Legutko Nadleśniczy Nadle-

śnictwa Limanowa, Bogusław Rembisz Prezes Polskiego Związku Wędkarskiego oddział

Limanowa oraz nauczyciele z ponad 40 szkół z naszego powiatu.

Jan Puchała Starosta Powiatu Limanowskiego wyraził swoją radość z tak dużej licz-

by organizowanych na terenie Powiatu Limanowskiego projektów związanych z ochroną śro-

dowiska. Słowa podziękowania skierował do nauczycieli, którzy biorą udział w tych projek-

tach i dodatkowo zachęcają do uczestnictwa w nich młodzież. Jak stwierdził, dzięki takim

akcjom rośnie świadomość społeczeństwa z zakresu dbania o środowisko naturalne, a jest to

szczególnie ważne gdyż nasz powiat może poszczycić się czystą naturą i wspaniałym bogac-

twem naturalnym o które należy dbać i pielęgnować.

21 września 2010 r. pn.: „Organizacja VIII edycji Światowego Święta Drzewa, warsztaty

„Moje silne drzewo”, pisanie wnio-

sków grantowych, warsztaty „Lide-

rzy selektywnej zbiórki” oraz rozda-

niem materiałów edukacyjnych”.

Starosta Limanowski Jan

Puchała otworzył konferencję oraz

skierował słowa podziękowania do

przybyłych gości za zaangażowanie

w edukację ekologiczną w powiecie

limanowskim. Następnie głos zabra-

li kolejno Wicestarosta Limanowski

Franciszek Dziedzina, Dyrektor

Wydziału Ochrony Środowisk, Rol-

nictwa i Leśnictwa Anna Fabia oraz

Dyrektor Gorczańskiego Parku Na-

rodowego Janusz Tomasiewicz.

31

Następnie odbyły się warsztaty pn. „Moje Silne Drzewo” obejmujące pisanie wnio-

sków grantowych, realizację grantów, sporządzanie próbnych projektów, dyskusję na forum

grupy o różnych rozwiązaniach realizacyjnych oraz prezentację na temat ekosystemów le-

śnych oraz ciekawych metod pracy z wiedzą o lesie, które prowadziła Katarzyna Dulińska z

Fundacji Nasza Ziemia z Warszawy.

Kolejne warsztaty z nauczycielami pn.: „Liderzy selektywnej zbiórki” przeprowa-

dziła Maria Wojtacha z Towarzystwo na rzecz Ziemi w Oświęcimiu.

Został również rozdany pakiet edukacyjny Sowy Polski wydany przez Fundację

Wspierania Inicjatyw Ekologicznych w Krakowie.

18 listopada 2010 r. pn. „Ekologiczny Urząd”. Szkolenie otworzył Starosta Limanowski Jan

Puchała wraz z Wicesta-

rostą Franciszkiem

Dziedziną oraz zapro-

szonym Gościem Broni-

sławem Dutką Posłem

na Sejm RP. Szkolenie

prowadziła Maria Woj-

tacha z Fundacji Rozwo-

ju Gmin Polskich. Pro-

jekt polegał na przepro-

wadzeniu jednodniowe-

go szkolenia wraz z

warsztatami praktycz-

nymi w zakresie proeko-

logicznych rozwiązań w

funkcjonowaniu biur,

dokonywaniu zakupów

na potrzeby urzędu oraz

w eksploatacji budynków administracyjnych urzędów. W szkoleniu uczestniczyło 50 pracow-

ników Starostwa Powiatowego w Limanowej.

Szkolenia, prowadzone przez ekspertów środowiskowych, obejmowały:

wprowadzanie i utrzymywanie ekologicznych rozwiązań w biurach (oszczędne go-

spodarowanie przestrzenią, wodą, energią, papierem);

kryteria pozyskiwania proekologicznych certyfikatów dla urzędów;

zasady dokonywania ekologicznych, „zielonych” zakupów (ekologiczne materiały

biurowe),

ekologiczne utrzymywanie budynków urzędów (kolektory słoneczne, rekuperatory,

odpowiednie ocieplenie zewnętrzne, okrycia dachów itd.).

Szkolenie realizowane było w ramach projektu „Ekologiczny Urząd” współfinansowanego ze

środków Ministerstwa Środowiska w ramach zadania: „sukces to twoje naturalne środowisko

- przeprowadzenie akcji edukacyjnych dla pracowników urzędów oraz przedsiębiorców i ich

pracowników, dotyczących promocji zasad zrównoważonego rozwoju w miejscu pracy”.

32

13. Współpraca z organizacjami pozarządowymi

W 2010 roku Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa współpracował

z 10 organizacja pozarządowymi:

Klub Gaja w Wilkowicach

www.klubgaja.pl

„Klub Gaja” stowarzysza osoby działające na rzecz obrony środowiska naturalnego i

rozwoju kultury na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej i zagranicą, a siedzibą jest miejscowość

Wilkowice.

Zadaniem stowarzyszenia jest:

zachowanie i wzbogacenie środowiska naturalnego,

rozwijanie i wspieranie działań kulturotwórczych i środowiskowych mło-

dzieży,

działalność w zakresie praw człowieka i obywatela.

Współpraca polegała na wspólnym zorganizowaniu ogólnoświatowej akcji „Święta

Drzewa” na terenie powiatu limanowskiego. Udostępniliśmy salę konferencyjna oraz posadzi-

liśmy prawie 1000 drzew wraz z młodzieżą z 23 szkół powiatu limanowskiego. Do zadań

organizacji należało dostarczenie materiałów edukacyjnych w formie plakatów, ulotek, płyt

CD-R oraz ogólnopolski patronat wraz z ministerstwem środowiska.

Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych w Krakowie

www.fwie.eco.pl

Fundacja współpracuje przede wszystkim ze społecznościami lokalnymi, organiza-

cjami pozarządowymi, ale również z uczelniami i przemysłem, który dba o środowisko.

Fundacja istnieje po to, aby:

identyfikować problemy związane ze szkodliwym wpływem człowieka na

środowisko,

szukać środków potrzebnych do rozwiązania zidentyfikowanych problemów,

dobrze organizować pracę (przygotowywać projekty i zarządzać ludźmi),

wspierać wprowadzanie najlepszych rozwiązań zarówno w skali Małopolski

jak i skali ogólnopolskiej,

w miarę możliwości pomóc osobom i instytucjom poprzez dofinansowanie

działalności.

33

Współpraca polegała na pomocy przy dystrybucji pakietów edukacyjnych związanych z „So-

wami Polski” w szkołach na terenie powiatu limanowskiego rozdanych podczas konferencji

w Starostwie Powiatowym w Limanowej.

Fundacja Nasza Ziemia

www.naszaziemia.pl

Fundacja Nasza Ziemia jest organizacją pozarządową, założoną w 1994 roku. Reali-

zuje cele mające status pożytku publicznego, specjalizując się w edukacji ekologicznej i oby-

watelskiej. Fundacja prowadzi również - wspólnie z samorządami, szkołami, organizacjami,

biznesem i mediami - całoroczne programy na rzecz ochrony środowiska.

Profesjonalizm i działania Fundacji Nasza Ziemia zostały docenione i nagrodzone

m.in.: w roku 1996 - wyróżnieniem "Złoty Liść" Ministerstwa Środowiska, w 1997 - Henry

Ford European Conservation Award, w 2002 - wyróżnieniem "Pro Publico Bono" dla najlep-

szych inicjatyw obywatelskich oraz w roku 2006 główną nagrodą w ogólnopolskim plebiscy-

cie na najlepszą organizację promująca recykling w latach 2001-05.

Współpraca w 2010 roku między Starostwem a Organizacją polegała na wspólnym przepro-

wadzeniu Warsztatów dla nauczycieli z powiatu limanowskiego pn. „Moje Silne Drzewo”,

które obejmowały:

prezentację na temat pisania wniosków grantowych, realizacji grantów,

ćwiczenia - sporządzanie próbnych projektów, dyskusja na forum grupy o różnych roz-

wiązaniach realizacyjnych,

prezentacja na temat ekosystemów leśnych oraz ciekawych metod pracy z wiedzą o le-

sie.

Towarzystwo na Rzecz Ziemi w Oświęcimiu

www.tnz.most.org.pl

Towarzystwo na rzecz Ziemi (TnZ) jest ogólnopolską organizacją działającą na

rzecz zachowania, ochraniania i odtwarzania dziedzictwa przyrodniczego oraz ochrony zdro-

wia i życia ludzi przed szkodliwym oddziaływaniem zanieczyszczeń. Stowarzyszenie działa

również na rzecz tworzenia warunków dla rozwoju demokracji lokalnej i umocnienia pokoju

34

oraz upodmiotowienia społeczeństwa. Organizacja powstała w 1989 roku jako nieformalna

grupa Federacji Zielonych-Oświęcim. W 1994 roku grupa została zarejestrowana i do 1997

roku jej działalność koncentrowała się przede wszystkim na rozwiązywaniu problemów

ochrony środowiska w skali lokalnej. Począwszy od 1997 roku, pod obowiązującą do chwili

obecnej nazwą, prowadzi działania na terenie całego kraju.

Współpraca opierała się na wspólnej organizacji szkolenia i warsztatów dla nauczy-

cieli z powiatu limanowskiego pn.: „Liderzy selektywnej zbiórki”. Powiat był odpowiedzial-

ny za wynajem Sali oraz rozesłanie zaproszeń do nauczycieli oraz oprawę organizacyjną

szkolenia.

Reba w Warszawie

www.reba.com.pl

Reba Organizacja Odzysku S.A. jest spółka wyspecjalizowaną w tworzeniu systemu

zbiórki i odzysku baterii oraz akumulatorów małogabarytowych, została założona przez pię-

ciu największych producentów baterii obecnych na polskim rynku.

Głównym celem spółki jest doprowadzenie do stworzenia systemu zbiórki baterii o

zasięgu ogólnopolskim i wysokiej efektywności. System ten powinien umożliwić przedsię-

biorcom i organizacji odzysku REBA poddawanie odzyskowi - w kolejnych latach - ilości

baterii, w możliwie niewielkim stopniu odbiegających od wskaźników ustalonych w Rozpo-

rządzeniu Ministra Środowiska z 24 maja 2005r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i

recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych [Dz.U. Nr. 103, poz 872].

Współpraca polega na zbieraniu i wywożeniu zużytych baterii i akumulatorów poza

granice powiatu limanowskiego. Zadaniem Reby jest dostarczanie pojemników na zużyte

baterie i ich odbiór po zapełnieniu na swój koszt oraz utylizacja, dostarczanie materiałów

edukacyjnych w zakresie segregacji odpadów niebezpiecznych. Obowiązki Powiatu to infor-

macja dla szkół o programie, dostarczanie pojemników do szkół, akcję informacyjne, tworze-

nie punktów zbiórki zużytych baterii.

Ponadto PCE współpracuje stale z Nadleśnictwami Limanowa i Stary Sącz, Gor-

czańskim parkiem Narodowym, Państwową Powiatową Stacją Sanitarno-epidemiologiczną,

Polskim Związkiem Wędkarskim oraz z ok. 50 szkołami z terenu powiatu limanowskiego.

35

14. Zakup zdjęć i promocja powiatu

W związku z możliwością promocji walorów przyrodniczych powiatu limanowskiego

została dofinansowana wystawa zdjęć Pana Mariana i Michała Szewczyka. W ramach dofi-

nansowania Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa, Powiatowe Centrum Eko-

logiczne zakupił 50 zdjęć wraz z prawami autorskimi do wykorzystania przez Starostwo Po-

wiatowe w Limanowej do Promocji.

W ramach dofinansowania walory przyrodnicze powiatu limanowskiego były prezen-

towane na wystawach w:

1. Muzeum Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w miesią-

cach październik-listopad 2010,

2. W Zamku Królewskim w Nie-

połomicach w miesiącu styczniu

2011 r.

3. W Ośrodku Dydaktycznymi

Bieszczadzkiego Parku Naro-

dowego w miejscowości Luto-

wiska w okresie od marca do

kwietnia 2011 r.

4. W Leśnym Kompleksie Promo-

cyjnym koło miejscowości Ry-

tro w miesiącach maj-czerwiec

2011 r.

36

37

15. Zakup prezentacji „Rośliny chronione, rzadkie i zagro-

żone Beskidu Wyspowego”

W związku z przedstawieniem walorów przyrodniczych Beskidu Wyspowego pod-

czas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska Powiatu Limanowskiego w dniu

06.10.2010 Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa, Powiatowe Centrum Eko-

logiczne zakupiło prezentację w Power-Point pt.: „Rośliny chronione, rzadkie i zagrożone

Beskidu Wyspowego”, której autorem jest Pana Marian Szewczyk.

Pan Marian Szewczyk jest pracownikiem i wykładowcą Instytutu Rolniczego Pań-

stwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sanoku. Jako znany botanik i florysta oraz autor po-

wiatowej ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej został poproszony o wykonanie prezentacji walo-

rów chronionej przyrody powiatu limanowskiego.

Prezentacja ta przedstawia najważniejsze gatunki roślin naczyniowych rosnących na

terenie powiatu limanowskiego, które są pod ochroną prawną lub są z różnych powodów za-

grożone wyginięciem. Rośliny są ilustrowane oryginalnymi fotografiami. Zamieszczono rów-

nież diagramy mówiące o częstości występowania w Polsce gatunków chronionych, oraz o

udziale różnych grup roślinności wśród gatunków chronionych.

W związku z aprobatą Członków Komisji została ona zakupiona na cele promocji wa-

lorów przyrodniczych powiatu limanowskiego, jak również na cele edukacyjne. Jest ona w

wersji cyfrowej, zawiera 87 slajdów, na której znaleźć można 150 zdjęć wysokiej rozdziel-

czości wraz z prawami autorskimi.

38

16. Dofinansowanie kwartalnika Gorczańskiego Parku Na-

rodowego „Salamandra”

W 2010 roku sfinansowano w całości numery kwartalnika GPNu:

1. Nr 34 wiosenny nakład 2000 egz.

2. Nr 36 jesień/zima nakład 2000 egz.

39

17. Wykaz rzeczowo-finansowy Całość programu została sfinansowana z budżetu powiatu limanowskiego, części

przeznaczonej na ochronę środowiska, Dział 900 rozdział 90095.

Dodatkowo „I Powiatowym Konkursie Wiedzy o Ochronie Przyrody na Terenie

Powiatu Limanowskiego” był współfinansowany przez Lasy Państwowe oraz Ligę Ochrony

Przyrody oddział limanowa.

Pozycje w punktach: 1, 4, 7, 8 harmonogramu zostały dofinansowane dotacją Wo-

jewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie w ramach

dofinansowania przedsięwzięć edukacyjnych dotyczącej ochrony środowiska w wysokości

40% kosztów.

Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE ZAKRESU RZECZOWEGO

Okres realizacji zadania Wartość ( zł. )

Data rozpoczę-cia

Data zakoń-czenia

całkowite na-kłady brutto

środki własne

środki WFOŚ netto

1 2 3 4 5 6 7

1

Zakup nagród rzeczowych w „I Powia-towym Konkursie Wiedzy o Ochronie Przyrody na Terenie Powiatu Lima-

nowskiego” 4210

01.09.2010 30.10.2010 3 404,09 2 004,09 1 400,00

2 Organizacja Światowego Dnia Ziemi

4210 01.05.2010 30.09.2010 400,00 400,00 -

3 Wynajem autokaru na Światowy Dzień Ziemi (30 km w dwie strony 44 miejsca)

X2 wycieczki 4300

01.05.2010 30.09.2010 400,00 400,00 -

4 Oznakowanie części ścieżki przyrodni-

czo-edukacyjnej „Limanowa-Sałasz-Jaworz” 4300

01.09.2010 30.10.2010 8 200,00 5 000,00 3 200,00

5 Poprawienie tekstu folderu ścieżki

przyrodniczo-edukacyjnej 4300 01.05.2010 30.08.2010 1 000,00 1 000,00 -

6 Poprawienie mapy folderu ścieżki przy-

rodniczo-edukacyjnej 4300 01.05.2010 30.08.2010 500,00 500,00 -

7

Skład i Druk folderu ścieżki przyrodni-czo-edukacyjnej

„Limanowa-Sałasz-Jaworz” nakład … szt. 4300

01.09.2010 30.10.2010 8 398,00 4 998,00 3 400,00

8 Wydanie toreb Ekologicznych

nakład 2100 szt 4210 01.05.2010 30.08.2010 7 497,91 4 497,91 3 000,00

9 Zakup pojemników na makulaturę

150 szt. 01.05.2010 30.05.2010 700,00 700,00

10 Dofinansowanie cyklu wystaw „walo-rów przyrodniczych powiatu limanow-

skiego” wraz zakupem zdjęć

01.10.2010 30.10.2010 2 000,00 2 000,00

Zakup prezentacji multimedialnej pt:

„Rośliny chronione, rzadkie i zagrożo-ne Beskidu Wyspowego”

01.11.2010 30.11.2010 2 000,00 2 000,00

Razem brutto: 34 500,00 23 500,00 11 000,00

Wnioskowane do WFOŚiGW 11 000,00

40

18. Efekty ekologiczne i społeczne i materialne

Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu limanowskiego,

Podejmowanie działań ekologicznych w najbliższym otoczeniu i we własnym ży-

ciu,

Umiejętność przestrzegania zasad ładu i porządku w miejscach publicznych,

Dostrzeganie zagrożeń dla współczesnej cywilizacji wynikających z nieracjonal-

nego korzystania z zasobów środowiska i z nierównomiernego poziomu życia w

różnych regionach świata,

Zwiększenie stanu wiedzy nt form ochrony przyrody na terenie powiatu limanow-

skiego,

Przyciągnięcie uwagi społeczeństwa limanowskiego na problemy związane z

ochroną gatunkową roślin naczyniowych na terenie powiatu,

Edukacja florystyczna na ścieżce przyrodniczo-edukacyjnej,

Zmniejszeni odpadów niebezpiecznych zwłaszcza baterii na składowiska odpa-

dów komunalnych nie przygotowanych do tego

Zmniejszenie używania foliowych i papierowych toreb jednorazowego użytku i

wynikające z tego zmniejszenie strumienia odpadów na komunalne składowiska.

Ilość dzieci w konkursie 149 osób

Ilość toreb ekologicznych 2279 szt

Ilość folderów ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej 1976 szt

Ilość tablic informacyjnych ścieżki przyrodniczo-edukacyjnej 5 szt

Ilość posadzonych drzew: 304

Ilość szkół i dzieci na wyjazdach terenowych: 81 dzieci z 7 szkół