/7 *Ch /V, 7.

EXPOsITIOT RANs FORMATIONIs

LACRYMARUM HELIADUMIN

ELECTRUM,EXERCITATIONE ACADEMICA

Adumbrata-.,Atque

Ex Consen/u Ampliss. Faojlt. Philos.In Regia ad Auram Academia,

P R IE s I D EVIRO CELEBERRIMO

IAndrea ssJxxes/* Poes. Pros. Reg. & Orduu

Bonorum eensur* (abjecta

JOHANNE FRANsEEN,Kexh. Garel.

In Auditorio Majori die 16 Junij,Anni 1708.

Exc. Jo. Wau

s* R.« MAJEsTATIssumme Fido Viro*

In CHRIsTOReverendissimo Patri ac Domino,

Dn. DAVIDi(E U n

s* s. Theologiae DoctoriCeleberrimo,

Inclytae Dioeceseos Wiburg.EpiscoptEminentissimo,

Consistorii Ecclesiastici PresidiAmplissimo,

Regii Gymnasii & scholarum per Dicesin Ephoro Adcuratissimo,Patrono & Maecenati

Maximo.

PROsPERA FATA&

ANNOs Bene MULTOs!

non ullius tenui dicende Thalia ,

0 Pater (s (acri gloria magnachori.

Da parpa veniam charta y da dosta subireLumina ; nam lucem non bene culta timet ,

Non equidem laudum numeros unet HiaTuarum y

Muneris aut prasens gloria signat opus»Non etenim tantis satis esi angustia rebus ,

Atque vetant vires inclyta coepta mea.£>uicquid at incomtis comprendit pagina

notisysupplicii hoe totum candida Pota resert ;

Amiciat placidi , si Te graecora remittunt ,

£su* libi submissa mente manuque sero.Parva quidemsateor ; sedsirespexeris , inde

Digna putabuntur forte soPcre simi.REVERENDIssIMA TUA

PATERNITATIs.

Humilimtu sirvus

Admodum RtPerend. (s Ampli[simis. Pl.Domi

Dn. M. PETRO CARsTENIO,Regii Gy mn Wib. s.s. Theolgia LectoriPrimario samigeratissimo, Archi-Prapositogravistimo, Macenati & Patrono magno,submisla animi reverentii, aternum deve»nesando.

dm. matthi# martinio,s.s. Theologi* Lectori secundo dexterri-mo , Pastori 5c Praposito in ©des jdrsaei lon«

meritistimo, Consictor» Adleflori aquis-sinio, Promotori suo, omni observantiacultu sternuo! colendo.

utDN.DN.Mag.Gymn.Wib. Philosaph.LECTO

bus & Promotoribus optimis,omninec

Dn. GEORGIOAreodatori in perindostno.Avunculo mei saventissimo, omni pietatiszelo humilime prosequendo.

Hoc quaecunque specimen Academicum ingene projperitatis Poto dica

Vcstrorumhumili

J-

Reterend. Prtelarissimu (i spesiatissimisNisDn. M. JOHANNI sERLACHIO,

Ecclesiarum , quar Deo Kexholmiae & in(Pp(sjs4rsmi coliiguntur Pastori Celeberrimo,& Ducatus Cardiae Praeposito praeprimisgravi, Promoton & Fautori perpetua ani*mi submictlone jugiter suspiciendo,

Dn. M. ANDREAE HEINRICIO»Coctus, qm Dei ect in Oidnbasalnii Pa-ctori dignictlmo & Adjacentium Paroecia-rum Praeposito gravictlmo, Avunculo suoquovis pietatis ardore indesecte veneran-do, colendo, *

&

RIBUs quotquot suot dignissimis, Benefactori,officiorum cultu aetatem venerandis,nonDn. FRANCIsCO FRANsEEN,

Mercatori Kexholmia: pr«ctantictimo,Paren-ti carictimo, siliali obsequio & pectore nun-quam non devenerando.

animipii (svenerabundi rtKpusg/tv/um omni-tum ds constratum vult.Nominummw CultorF.

AdVirum-Juvenem

Eruditionis morumque laude conspieuumn. JOHANNEM FtUNsEEN,

Cum'eliadum Lacrymas in ElectrumTransformatas eleganti dissertatio-

ne exponeret.

Attigit Heliadum redolentes nestareguttas

sedula , qua diPes gaudet Hymettos ,

apis.Attigit , at senpt Vinciri membra tenaei

succo , moxque latet marmore clausasuo.

rimaris pinguem studiosior un-dam-»,

sioe Peniet smptr mUior illa Tibi.scilicet bae lucrum stnsu ; Tu tuente re-

quiru tHine neque eum poscunt sata ,

laterepotes.

Lubente manu ludescANDR. *‘PsH<P03*

§. IAnro se mcerore con-

secisse sorores He-liadas reserunt sa-bulae, ut amissa hu-manitate cura ar-boribus non tan-

tum naturam commutarint, verumlacrymas etiam, veri plerumquedoloris non occultas notas, liqui-de paulo ante fluentes , in cras-lum humorem, Electrum appella-tum converterint. Atque causamquidem lugendi, ut hujus in ante-cessura meminisle liceat, eo suisletnstiorem, quo gravius excidissedicitur Phaedon exspectatione, quamsustinuit probandi generis k Jovenato Epapho negati Phoebo deberi.

2Nam laesa hoc ram gravi convicioMater, quod & ip(a culpam celaresalsalub mariri imagine, & prolesobscura incertaque origine nata cre-deretur, cum silio suasistet, ut adi-tu ad Phcebum decenter parato, pi-gnus verae stirpis peteret, exceptotr ox quidem quali in silios esse so-lent animo Parentes mitissimi, sa-ctam suisse sidem non negatum iriquicquid in vota vocaret. sed quodcommuniter fieri licentia solet, ut

pleno se evolvant impetu, quae ple-rumque alias latent honoris, impe-rii, gloriaeque cupiditates, id nontulisse Phaetontem, sed facta pote-slate optandi quicquid libitum ani-mo soret,nec considerato, quantamrei honestas visa posceret efficiendifacultatem, imoderate currum pater-num lucisct administrationem, ut coe-lo contra samae violatorem sese asse-reret, petiisse. Tradito vero curru,concessisque a Patre invito, multisqj

3rasionibus rem tam arduam tamquedissicilem dissbadente, equorum ha-benis, laborissuscepti imparem, necvacuum animi perturbatione, ut quinon consilio,ex quo tanta in re & se-curitas & conslantia & gravitas es-sentssedtemeritati consideret, inhibe-re equos non potuisse, quin in deviaviarum abriperentur; donec qua im-petus egit jam ad stellas, modo adterram propius accedentes, & or-bem terrarum incendio vastarent,&coeli inflammarent polos, ur vix At-las candentem sustinuent axem. Intanto rerum omnium incendio, neciplum Jovem potuisse, quin tum coe-lo, tum generi animantium time-ret; itaque ne penitus perirent, to-nitru e caelo moto, Phaetontera,quod infeliciter spartam admini-straret, de curru in Eridanum de*jecisse. Deplorata igitur jacuissePhaetontis vota ; non nobilitatemsui generis adversario aut aliis pro-

4bare, non objectum crimen dilue-re» sed omnis penitus nec deincepsrecuperandae gloriae jacturam secil-se» nullum ut temeritati vel nomenhonoris praetendi posset_j.

$. II.

TAm graviter autem serunt hocca(u percutias suisse sorores He-

liadas, ut nisi lacrymis non tempe-rarent, se putarent dolori minus in-dulgere. Igitur cura in promptu es-set, nullum sore lacrymis modum,nec aliquem tandem venturum di-em , qui calus adserret levamen, autsaltem aegritudinem minueret, sa-ctum Deorum milericordia, in ar-bores ut transformarentur. Mentisautem haud ultra capaces, adhuc ta-men , quod maxime mirandum do-loris carere sensu non posse, sed da-re notas ejus manisestas, prioribustantum non crebriores. sed sicut na-turam servare pristinam non potue-re, sic lacrymas manere non conces-

5sum. sed (ole rigelcentes converti inElectri grana, ut (pedem tantumreserant illarum, quibus humanospersundi vultus non raro contingit.

$. III.

JAm quid per fabulam Heliadumearumqne lacrymas in Electrum

conversas intelligi debeat, ut quan-tum per ingenii vires licet, constet,statim deprehendo multis haud du-bium ede, illos hac notari fabula, quidolori succumbentes tara ejus abri-piuntur impetu, ut ineidant instu-piditarem, quae omnem prorlus na«curae humanae dignitatem & prae*stantiam tollat. Unde, quamquamvitae quidem hujus ulura omninonon careant, tamen cum rationis,cui (ubjecti sunr, abjiciunt obedien-tiam, nec proinde motibus,adhibitadiligentia contrahendis (edandisquereluctari queunt, non nisi vitam vive-re arborum dici posse, quae tantumaprae nutriri, iniquis ventorum sla-

6tibus concutiuntur; quod & videnturin consiliohabuisseLatini,quum ho-minem stupidum truncum dicerent,quo pars arboris crassior illisproprienotatur. Harum autem lacrymas inElectra mutari, cura scilicet impen-sius essusae spiritus exhauriunt; namin assiduo dolore ut vehementiuscommoventur, ita cum lacrymismajori in copia prosundi necesse est.Quia autem illi vim omnibus orga-nis corporis ad obeunda vitae mu-nera exhibent, ut sine his desiciant,nullisque idonea actionibus sint, nonminor hisdignitas tribui debet, quamolim Electro, quod Romanorummatronis in praecipuis ornamentissuisJe testatur Ovidius cum illud exarboribus manare memorat:...... qtu lucidm amnii

gxcipit is nuribus mittit gestanda Latinis >

$. IV.Esse praeterea alios manisestumest,

quibus placet hanc non tam sa~

7bulam esse,quin ei cum historiama*gna etiam communitas sit, cum sa-bula omnis aliquam hjstoriae partemcontineat. Atque id Zetzis testimo-nio probari, qui Phaetontem traditsilium suisse Regis, cui populi adPadum imperium erat. Illum currualiquando in ripa dicti stuminis ve-ctum esse, at equorum contumaciaper praecipitia litoris in fluvium abs-tractum periisse. Tanto hinc animimoerore seafflixisse sorores ejus, utstupidae factae locum secerint com-mento, illas prae dolore, humanamexuisse naturam , atque in arboresimmutatas, lacrymaruro vice Ele*ctrum destillasse. Caeterum hoc reiveritati additum esse, ut quam gra-vis morbus tristitia sit, offendatur,& quam varia incommoda illos sequisit necesse, quiconsici trississimis cu-ris malunt, quam illis remedium,quod contra omne malum esficaciasimum est, adhibere. Quam enim

8dolere supervacuum est, cum dolen-do nihil qui&quaro prosecerit, tam

nihil hoc magis ingratum homini e-venire posIe. Et quid non deberelacrymas in lapideam transire duri-tiem, eum ipsi his indulgentes, sen-ius instar lapidum expertes, ut ani-mo aerumnas abjiciant, nullo modomoveantur, nec ulla perlentilcantso-laria, quae arcere dolorem possint,cujus infelicem adeo hunc exitumesle, ex hoc aliisque ejusmodi sabu-lis intelligere liceat, cujusque esse-rus varios Cicero in Tulculanispraeclare ostendit_,.

$. V.

Ap haec haud incongrue conjici-tur, antiquos, cum hanc sabu-

lam commenti lunt, naturam relpe-xisse. Est namque haec cum terracoeli annuis vicibus societas, ut ve-ris ineunte tempore, sol parentis &

satoris instar terram calore suo toe-

9cundet, cum vapores ejus benesi-cio ex aqua transeuntes, & ad nubeselerati, sed mox ibi per frigus relo-luti in aquam, imbres ad irrigatio-nem terrae producunt, 3 quibus baeconvenientem & concretionis & li-quoris temperationem accipiens, iraut ex igne subtili & esficaci, quemhumidior aer vehit, movendi effici-endique vim habeat, ex aqua aureae)

refrigerationem, vim ignis cohiben-tem, semen quo varie abundat, insinu molliter tepesacere apta est.Hoc vi indit® naturaese in tanta plan-tarum arborumque varietate singens& esformans, sparsis radicibus te-nellum inprimis caulem extra pro-sert , sensimque deinde in caecerispartibus capit incrementum. Igi-tur quoniam ex humidirate & calo-re solis, arborum pianrarumque ge-nera nasci contingit, quod illa qui-dem ad compactionem & con-tinuationem partium, hic autem

10

\

requiratur, ut dilatentur move-anrurque durae in corpore con-stnctaeque particulae, apparet perpssiietontis sorores in arbores con-versas calorem humiditatem($,quodarborum plantarumque procurentgenerationem, designari; at per E-lectrum ex arboribus lacrymantibusmanare dictum, humorem, qui surn-ma caloris vi ex arboribus expelli-tur, eoque crassior nonnihil & spis-sior est, intelligi, propterea quodspeciem esse gumrai creditum est.

$i VI,inCuper ad veritatem ac-

comodari posle videbimus, quodsub Phaetontis nomine & casu verasolis historia explicari queat. si e-nim Platoni quod in Timaeo innuit,illud quod de Phaetonte circumser-tur , visum suit fabulae involucro ob-tectum esse, ira autem revera habere*quid non facile adducemur, ut ere-

11damus antiquos Poetas per Phaedon-tis in Eridanum casum deiineasse so-lis motum in borealissimis regioni-bus, quae ultra latitud, gradum 66.sunt,& Mare Balthicura Electri seraxpro Horizonte versusAustrum, eol-demque cum eo meridianos ad lon-git. gr. 42. & 44. habent ? Nam ha.rum incolis, post solstitium aestiva-le, sol versus oppositam plagammagis magisque declinans, tan-dem adventante Bruma, Mari Bal-thico sub iisdem meridianis posito,demergi videtur, cum ipsos diebuspluribus aut paucioribus, prout eo-rum quilibet viciniores septentrionisunt, suo conspectu destituit. Atqueeleganter in hac fabula depingitur,cum maxima declinatio Borealisso-lis, cum in Cancro astris polo eleva-to vicinis propinquior cursum suuniinstituit; sic enim Ovid. lib. 2.V.171.Tumprimum radiis gelidi caluere Iriones,si vetito frustra tentarunt aquare tingi.

12Tum quoque ab eodem in sequenti»bus, vehemens ille aedus, quemtum in boreals hemisphaerio ob lucesplurium dierum continuas fieri ne-cesse est, ut tantum non intolerabilis&frugibus Telluris & omnianiman-tium generi sit. Er quia dum verta-tur in signo tendente ad polum, praenimiocalore quasi inter nebulas ex-oriri potius, ac scintillare videtur,quam lucere, etiam ejus Ovidius, utinnotescat quem contemplationi sub>Jiciac fabula, non potuit non raemi-nisse;nam mox loco cit. v. 17?.Ut Vero (inquit) summo desyexit ab a°

there terras ,

Palluit ,-

» - -

sunt que «culis tenebra per tantum lumenoborta,

Qua certe facie sol eo tempore borea*libus se conlpiciendum praebet,quodclimati illorum ob vapores & hali-tus accidit, qui (aquis palustribusnusquam non obviis , ut nihil jam

de horum prae aliis locis lacuum,sla-viorum sonriumque abundantia lo-quar, materia evaporationi praeben-tibus ) cum in aere in motu & agi-tatione sunt, efficiunt, ut non nistspargi ignes videantur, sicque pal-lore sussundi dicatur,aut pro majorialcendentium copia , penitus qualilumine privari. Quoniam autem eaest ejus curlus vicissitudo, ut illumnunc ad septentriones, nunc infle-ctat ad meridiem, ut tamen Zodia-cum, sub quo perpetuo suos exercetmotus, nunquam tranleat, ubi veroadEcclipticae punctumborealissimumpervenit, iterumque verius aequino-ctialem instituet conversionem, sa-re ibi aliquantisper videtur, & simulitineris emensi quasi rationem inire,progrediaturne ultra,an a recedendoabAquatore versus polum quiescar,itaque & hunc solis in septentrionemoturo sub hac tabula intelligi, rur-sus ex illo, quod mox lubjungitPos-ta> liceat colligere;

14m » m m multum caelipojl terga

reliEluntAnte oculos plus est ,

animo metitur u-trumquey

Et modo quos illi sas tum contingere non esl tProspiett aecasili ,

interdumredicit ortus.

Nempe in vertice constitutus, quasicoeli inde amplitudinem collustrans,tam averst & trans circulum silumresidui, quam illius, quod anteriusest, cujus partem verso jam reme-tietur itinere, videtur nunc ortusversus septentriones finitos, nuncoccasus revolvere ad Austrum, quositerum nonnisi lento demum& sen-sim facto intra hemisphaerium bo-reale descensu contingere potest.Caeterum sicuti deinde major ejusin dies sit a Polo distantia, continuoscilicet cursu rursus properantis adMeridiem,sic borealibus,futuras obsolis ab eorum hemilphaerio decli-nationem extimescentibus tenebras,Quodque illis se addit comitem, iri-

gus regionibus eorum multisque u-sibus promovendis inimicum, faci-lior esse desectus ad orbem austra-lem videtur, quam ejusdem ad eosreditus, qui sole adhuc adversus fri-goris vehementiam minus valido acesficaci, tardior apparet; fabulata estantiquitas, Phaetontis sive solis e-quos jam in australi hemisphaeriovagantes, scorpionis ad aspectumperterrefieri & hinc inEridanum es-susus ruere, quod iterum his indicatPoeta, v. 195.esl locus in geminos ubi brachia conea-

vat aecusscorpiur,&cauda,slexis utrin% latertu,Porrigit in (patium stgnoru membra duoru.Hunc puer utnigri madidu sudore VeneniVulnera curPata minitantemeusptde vidit;Mentis inops, gelida formidine lora re-

rnisit.£>u* ptslquam summ Ctn(tre jacentia

teri°*Expattantur Equi, - - • • -

1 6§. VII.

At dictis borealibus quemadmo-dum sol non uno eodemque die

praecipitatur, ita cunctis eorum per{aequalis temporum spatia abesse ne-quit. Nam illis, qui minus a septen-trione distant, prius diutiusqj solemamitti, contra a Polo remotioribusserius & breviori spatio necesse estabesle. Itaque aliis die uno, paulo re-motioribus, duobus, tribus, aut plu-ribus diebus solem eripi manisesturaest magis autem septentrionalibuspopulis, per dies 40, 50,60,70, imotribus aut quatuor mensibus integrissubduci. Interim, quemadmoduminborealibus regionibus mora solis su-pra Horizontem , per dies, hebdo-madas, aut menles complures con-tinuata, diei unius vice esse potest,Ita quicquid temporis dabitur solisinter occaium atque ortum, quod hic«nam noctem communem excedens.

17duarum, trium, decem, viginti autplurium noctium (pacta habet, idob tenebrarum perpetuitatem uniustantum noctis nomine venire dicen-dum est. Rectissime igitur Ovidius,postquam solis in Eridanum descen-lum ap praecipitium offendit, v. 930.dixit-,;

• - unumjsse diem sine soleserunt ,

- -- -

Nempe tum diem intelligens natu-ralem, cum illos respexit, quibussol, facta jam maxima vectus au-strum progressione, tantum tempo-ris, quo utrumque, hemisphaeriumlemel perlustrat, occultatur, quod34. horis fieri notistimum est; tumdiem de integra solis a borealibusa vectione, sive mora & mansionesolis continua sub Horizonte acci-piens, sive id diebus continuis duo-bus, 9,4,5,6,10,60, aut pluribusaccidat, cum illos intellexit, quibussol pluribus diebus, pro majori mi-

18rorive locorum a septentrione di-ssamia altius infra Horizontem de-primitucJ.

§. VIII.

solis praecipitio sic pulcre adum-brato, non praetermistum suit,

sigmento haud inelegantiori id pa-riter offendere, quod circa illum so-lis occasum Orbi septentrioni vicinoaccidere lolet. Nempe expectarihanc solis absentiara ut rem tristemadmodum, ob magnum cum labo-rum st lucri, tum facultatis per ira-mensum frigus, flores frustusqueprotrudendi diipendiurn; quod ut inanimis hominum nullum non cieredolorem potest, ita ipsam quoquetellurem ejus quandam prae leserrosignificationera , videtur indicare.Hunc igitur moerorem,qui solever-sus meridianam mundi plagam ma-gis magisque deicendente, rebusquibuscunque tribuitur ,per Terree,

19solis , Marris & Conjugis lacrymae,quarum vicem nives imbresque im-plent, depinxit docta antiquitas. sedmaxime tamen sorores ejus huncfratris sui discessum lugere, dictaesunr,- atque ut illum futurum ani-madvertunt, quasi percultae ingenticonsternatione in arbores mutari,cumque adhuc crebris dolorem te*slantur lacryrais, solis radiis con-cretcere, fierique id, quod Electrumnominant. scilicet sorores solis po-nuntur luces igneae sole decedenteaceensae ob officium ipsis cum solecommune,quodque ejus absentis vi-cem in domibus obeant. Hae muta-ri in arbores dicuntur, quia in locisprope septentrionem potitis sere so-lae pabula slammis praebent,!adeo utabsque illis vel concipi vel aliquam-diu perennes esse nequeant. sed quiainter arbores ustibiles primatum te-net pinus, gummola satis verequeignea, quo lignorum genere septen-

20trionalium quoque & soci calent ,5cdomus illustranrur, & corpora so-ventur, Ideo haec proximam cumsole germanitatem omnium maxi-me (ibi vindicat. Hinc dicta etiamest in septentrionalium fabulis testeCeleberr. Rudb. in Atlanticae Tora;t. c. j. c (anguine solis natas cumsolem circa orbem terrenum totoanno rotatum, jamque versus au-sfrum longissime discedentem subHorizontem (ylvosutn aur terrenumconcedere viderent, atque ibi quasiin crypta aliqua terrena requiempost labores tam longos capere, sa-bulati (unt suem, quod animalis ge-nus, quam primum claustris suisemittitur, campos agrosque essodit,ad solis latibulum roffro suo pene-rrasse, ipsumque solem quietemagentem dilaniasse, quo facto exeruore ejus in terram defluente, pi-nus excreverit. Haec ilia (ola est,quae & lacrymas habet, & illas ad-

21ventante autumno» cum sol ructusad Australes abitum parat, tanta co-pia prosundit, ut his sietibus dis-cessum solis prosequi velle videatur;tum enim gummi solis adhuc vici*nioris radiis expressum atqj liquens,truncis ejus excerni incipit, sicquestitlando vel in lubjectos latices seufluvios cadit, vel in arenam, ubiquanquam durius factum, cum im-bribus tamen super essusis inde adrivos, tum ad stumina & tandem inmare desertur, unde iterum Ovi-dius v. 964.

Inde stuunt lacrymae, JUUataque solerigesiunt

De ramis eleBra notis, qua lucidusamnis

Excipit ,- -

Lucidum amnem genuino quasi hono-ris titulo visus appellare Mare Bal-thicum,quod solem praecipitem ex-cipit, quod nobis Mare Gltjsarium , si-ve Glysium est, a Gothico lu-cere desumtum.

22$. ix.

Enidanus autem, in quem Phae-tontem ire praecipitem, cujusque

in ripas (udorem arborum pinguem,Electrum gignentem stillare serunt,quod hic Mare Balthicum sit, haudabsurde conjicitur, partim &exte«stimonio Herodoti de sama publica,quae de mari in orbe septentrionaliElectri ferace jam ante ipsum vi-guerit, & quod Plinio, Electrumgigni in Insulis septentrionalis O-ceani, & a Germanis appellari Gles-

'•sum, certissimum sit; partim & ma-xime quidem ex eo, quod concordiconstandque veterum scriptorumasseveratione Electrum (oli MariBalthico vindicatum fuerit. Namapud Plinium legitur, non tantumPhilemonem asfirmasse in scythiaerui Electrum, sed & Pytheam tra-didisse, Guttonibus ( sic enim Go-thos appellat) Germania? genti aeco-

23Jiaestuarium Oceani, quoElectrumvere fluctibus advehitur, venditurqjjproximis Teutonis; cui Pythiae cre-didisse Timaeum idem resert, sedltjasulamappellasleBalthiam. Quin huicTosiElectrum vindicatum esse ex Dio-doro siculo lib 4. planissime conslat,cum in illam saccinum, alias nusquam inorbe Terrarum sese exbibens , large k stu-ilibus exjpui testatur. Cui consentitTacitus Germ. c. 45.dextro inquiens,sueVici maris litore JEstyorum gentes allui 1hos mare serutari, ac sblos omnium suc-einum, quod issiGlesum vocant, inter i>a-da atque in ipso litore legere. Quare exdictis colligere licebit fabulam nonresicere Eridani stumen quod insinum Adriaticum lub nomine Padiie exonerat, cum in nulla ‘Mundiparte, praeterquam in Mari septen-trionali nasei Electrum credideritvetustas. Resert quocp solinus hancIpeciem in Illyricum Barbaros intu-lisse: cumque per Pannonica com-

mercia usu ad Tranlpadanos ho-mines soret delata, Italos, quod ibieam primum viderant, eam quoqueibi natam putasse. Unde est quodIllud stumen multi deinde Electri,iacrymarum sororum Phaetontis se-rax esse cenluerunt-,.

$. X.

Quod autem nomen Eridani ex-oticis deberi nemo non dixerit»

atque adeo mari septentrionali mi-nus convenire, id non tanti est, utevincat per Eridanum Mare Balthi-cum significari non polle. Namquemadmodum nihil prohibet re-bus, quarum nulla apud exteros est,peregrina imponere nomina, ita ni-hil obstat, quo minus exteri id jurisin mare septentrionale exercuerint»ut id Eridanum appellare potuis-ient. sed tamen Eridani nomen nonGraeca?, sed Gothicae originis esse»eoque naturam etiam maris septen-

>

25trionaiis exprimi, haud dubitatumest. Nara cum prima hujus nomi-nis litera apud Graecos legatur *,culGothica 6 vel st relpondet, ejus-dem autem syllaba ultima os sit ter-minatio graeca, peregrinis etiam vo-cibus apponi solita, patet hac reje-cta, id quod reliquum est, videlicethtibstn/ mare aut stumen esso (aeniolumer(copulis insesturn , ab fabulo , saxusc sdn-slsl/ stumine rapido vel mariffluant e cornposirum; cuivocabulumhodie norissimum quo fre*tum appellatur,perquodingressus inmareBalchicum paterssimile est„ Prae-terea enm, uti ex ante dictis patet,Unus sirEridanus m orbe toto,qui Ele-ctri sit serax,atque sit/sivestur (namdiphtongum h olirom linguaGorhicasenptam suisse per m/ offenduntgautc/®6t(jc/Gothus,5(usten/Osssin/oriens, &c. ) non tantum aurum,item virtutibus praelucentem homi-nem, ied Electrum etiam, ob colo-rem cum §uro communem antiquis

26Gothis significasse conslat, proindeab hoc significatu postremo, cumElectri singularis hic proventus (it,quo Poetae hoc mare praecipue aesti-marunt, non absurde colligitur pro-venisse maris nomen Gothicu

sive On-'s)dna/ quod GraeciveJJetpw scriplerunt ,* adeo ut Erida-nus Mare sit EltBri serax , Gothice(gstjstg. Jsyaas/ mare Glessarium.

§. XI.

3Am fabulam per Eridanum MareBalthicum significare ulterius ex

eo videbitur non inconsentaneum,quod nullum in orbe cognito marepraeter Balthicum sit,in quosol, curain illuddeicenderit, tamdiu occulte-tur, ut dignum sit, ejus abientiam sle-tu & lacryrais proiequi, quod in soro-ribus solis Electrum lacrymantibusdesignatum est. Fuit quidem semperPoetis mos, us ubi versus Occiden-tem mare proHorizonte est, per que

27incolis sol eripitur, eum cum vulgodicant praecipitem subire aquas, arqjab illis ructus post horarum pauca-rum quietem consurgere-, ac tantumabest, ab iis significatum esse, hancsolisabsentiam aliquam lugendi cau-sam sufficere, ut solis etiam equos,ipsumque adeo solem, modo quie-scendi animalibus consueto, recrearioportere jndicarint. Itaque causamluctus hic adumbratam elle obsolis inmare praecipitium australe,ejusqj perhebdomadas menlestj integros illiccontinuatam absentiam manisestumest, quae cum in nulla terrarum par-te contingere potesl, nisi in ea, ubihabitatores ultra latitud. gr.66. eos-dem cura MariBalthico meridianosad longit. gr. 42. & 44. habent, nonoblcure per Eridanum mare Balthi-cum indicari videtur, in quo sol subBrumae adventum prorsus demergiapparet, ac propterea sua abientiaillius cauiam doloris hominibusprae-

28bere,qui per arborum sororum so-lis lachrymas Electrum dictas de-pictus est.

$. XII.TklEC quidquam huic fabulae expo-li sitioni refragabitur, quod soro-res Phaetontis in populos, lacrymassuccineas non prosundentes conver-sae dicantur. Nam quia prilcis Poe-tis & Historicis Graecis & Latinisexistimantibus succinum cx resinaarborum in suevici maris litora &

sinus defluente nasei, & postmo-dum beneficio undarum ad adversalitora deserri, id quod ex loco supracitato Taciti cernere licet, sine du-bio innotuit nullam arborem in se-ptentrione nostro, populo esso sa-cundiorem, cum una plantata postannos aliquot teneram circa se syl-vutam, pauloque post Lucum inte-grum ex radicibus suis enatum ha-bere possit, cujufraodi innumcrabi-

29libus Veneri quondam cumprimis(aeris frequens universa sueonia est,ut propterea ex hortis populeis, no-bis sueoniara dictamesse Hortor Hesrtridum non nemo alie-rerenon dubitarit, nomine Gothi-co Graeco more paululum inflexo;sio probabile est cos inductos suisse,ut crederent populum non modo re-sinam stillare, sed nullam aliam hacexcepta, in tanta copia sudare posse,in quanta luccioum reperitur. AtPado sive Eridano Italico tranlcribe-re velle aut Phaetontis sive solis de-scensum, aut populos, aut Electrum,quod illae lacryraantes destillent, va-num prorsus esse suo docet exem-plo Lucianus Tom. 1. r5qui succini legendi cauta Padum siveEridanum Italicum enavigans, anautis & stuminis accolis id tulit re-Iponsi : W&s $7* 0» met tKTn»

vrmrt ijostir, Vn tus } «t tys»

30$. XIII.

PRaeterea, cum transformatas essosororesPhaetontisin populum di-

cunt alii) alii etiam in alnum, quodin stuminum ripis felicissimecrelcat)quarum tamen neutra lacryraas te-rmae vel picis, e quibus Electrum siat,emitterepotest, sentiendum est Poe-tas etiam libere populum vel alnumpro pinu (umere potuisse,cum nihi-lominus latere ipsos non potuit com-munis de Electri origine sententia,nimirum nalci illud, (entiente idemPlinio lib. $7,0.3, de fluente medulla,h. e. lacryma vel resina arborise pinearum genere. Erumpereautem humoris abundantia & soliseam evocante aestu, succolum pri«mura esle.deinde den(ari,&inturae-scentibus tandem marinis aestibusrapi. Inde vero succino nomen,quod pini arboris succus esle crede-retur, ob pineum ejus in attritu, vel

31etiam cum accendebatur, odorem,iit liquidum primo Afflare, ob resdiverlas intus transtucentes, quasinclulas suisse indurescenti lunt ar-bitrati. Cui veterum opinioni omnesad tempora usque his viciniora ac-cessere, inter quos etiam 01. M. est*qui Abietes seu pineas arbores excel«sa proceritate sive super rivos, sivealias (ylvarum declivitates crescen-tes succinum iudare resert, idque iafluvios indurandum emittere; cumautem per litora in mare desertur,in fluxu objectum corpus quodcun-que,ut Culices,Mulcas, Velpas, Ti*pulas,Bruchos,RanuncuiasyLocustas;aristas, &his similia sua tenacitateinvolvere,tandem vehemendori tera-pestate, slatibus undas ad Pruteni*cara terram impellentibus, per ma-re Gothicum, seu Finnicum ac Li-vonicum omni tempore evomi iaPrurenicum littus sc. meridionale,directe oppositum septentrioni,

32§. XIV.

Quanquam igitur, si quodhacinre statuendura est, dicatur,prae-

serendos hic recenriores existimo,qui docent Electrum sive succinumnec resinam alicujus certae arborisnec diversurum eslc; CUtn C ptlUsdicatur, imposiibile sit, unius (pe-cten! arboris tantum succini sudare,aut ejus (olam resinam diversissirnascolorum (pectes, quasin succinoin-venire est, asiumere; at posterius siquis contendat, variare non tantumvires resinarum secundum diversita-tem arborum constet, (cd contrariasetiam esso, luccini autem disseren-tias nunquam viribus pugnare; prae-terea resinam non odore non laporecum (uccino convenire, nec sua (pon-te (ok) aestu solis, cum per vices exarboribus sudet, in cantas maslas,quantis succinum solide compactis& quali «odem «emporis momento

33genitis invenitur, confluere posse;sed proinde generari necessario expinguiori terrae succo, qui post va-rias coctiones & alterariones, quasa calore subrerraneo sustinet, bitu-minis materia sit, deinde eodem in-terno terrae calore liquefactum, velsponte per alveos suos (caturire, velcopia succedentis succi ex terrae ve-nis protrudi atque egeri, antad sun-dum maris, aut in prope positis lo-cis ; maris verosalfugine, tenui por-tione cxclula, tandem coalescere &

indurari. At colorum disserentias,prout purius, tenuius vel crassius est,multiplici & vario dilcrimine pro-dire & generari. Antedesiccationetnautem & duritiem cum lentum vi-scidum ac pingue sit» vel in ipso inaquas mannas fluxu, multa anima-lia, ut Mulcas, Culices, formicas &

similia inlecta vel in Ipecubus subter-raneis , quas lubire frequenter repti-lia credibile est, dum suaviori ejus

34halisu assiciuntur, invilcari & inclu-di, deinde illic commori, exsiccari& sirnul cum ipso succino indurari.sed haec, quanquam ut dixi, parteshuic sententiae tribuam priores, plu-ribus nunc periequi, non mei insti-turs est, qui unice offendere cona-tus simi, Veteres sub Heliadum la-crymis succinum intellexisse, idquedocmsse ex gummi prodire arbo-rum , quae quod accenlae lucis vicemapud septentrionales in diuturnis te-

nebris obeant, resinamque dum solab illis ad Australes abitum parat,destillent, dictae sunt & sorores so-lis & abitum ejus, sive calum in Eri-danum, h. e. MareBalthicum deflere,in quo quibus versus austrum proHorizonte est, sub initium hiemissubmergi videtur. Atque aliud ali-quid nisi succinum perPoetas non voluisse, vel ex Martia-lis patet Epigrammatibus de Ape,i3t

i. 4. it viptr* , 59. eiusd. lib. de Farm-

35Mi 15.si 6. Eleffro indusis , quemad-modum id quoque vox Electri in-dicat, quae ab saklus», forte quod

solis assiu elici creditum sit,dicta , Latinis succi-

num esksOLI DsO GLORIA,

Ittbc FR A N s £E N,gbrtrosne ©nnnare ocb&u%

5Dtan*stiti dc tm «ptnnbt IManb

vjmgm ts)C Nymphecs sFara(Eber fieri Franseen, som Id*

Ut tbem ersara/simab man i forna ttjb sljc spirae

sdrar sallat/0om tibt ffrPhaeton sa strsmUjst bas*»a froallat*si4r Ipser jemn>4(€()rt sbrstdnb odj wit*

tra ©inae;2b 6aar oc& Pallas (In bet samma nti

minae:

©«/ Baldur sldr Bcrctb/ at met en£ransc as s6ta

Oct liuswa stater giorb / €(jr slrapt< i&an&en m5ta*

©slUM yttm stg brruDmFRAHiEEi»sidere

Lestpet F stobligeradi

s£ss Respondentinmmu

JOHAN FRANsEEN,

£en Franseen som 2)i)g*■IPB ten sott/*8«K>£arsitt Ber6mmets)ngten ost/

Ocsi «iU s« framsteg gsatuCDien sott s)cm £ctcc siafrca ttss/@« rotjsar (jan ett prcs ter tt(/

9it tan (in Buae tor v5ra.,£an jtg nu soretogit s)ar£t>en ectren som ffr mscts/ eo t\oxs

mn «tssc* ?

Ut som tcsc si\m met/suo tttangen m5sco ors) sdrtrees/

5Dmt IsitiOec som scrt g5ra*3«g Asser srm (jai* rotntogt stg/Dm st)gt>/ sstsat stijtehg/

sDiet» £ctes ti) (jan Idne^:Wttntsrc 0)»an ()an£os*Dtl) 0m7$i; l}an meO tijscen Graden tat/

3(jrc-®;onslnso6ne&Ossa onsFao (jonom gangc tosi!/CHs sssircsc band prnusst o$0ial/

OJleb 0$ ali gomiago/5(t Islntn ma ii\ gi‘6gt> (;tvcil> syw0]u stn» g5ralbrslv tvijsa sem/

g&et ts)t sa gdrna (ago.eslescts (in ssyltHsiscet ttelat

csstctsommaJacob Frese.

Wib.

JovatsiiNoli morum minus concinnitate quam

literarum gloria maxime censpicuoDn. JOHANNl FRANsEEN,

Amico sibi in paucis dilecto,Hoc c-vyx<*'Wx' rebnssust>

CArmina quid pangam , qui non Aganip-pid.ts undas

Faucibus his teneris hausi? quidsistularauca

Pandere digna potesl Tua nunc encomia ?

Franseen.Quid reseram?taceo, nam quod 'lu promje-

rit arte ,

Ingenii dotet ssmul -£s Tua acumina prodit.Nunc ex Castalidum latice ut manaverat

bocce,sic queque, crede mihi,conserri pramia cernet

Pteriis Mu sis merito Tibi grandta& ampla.Carolus serlachius. p.s.

Nyl.