Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

73
:lF (it i, .i, {. [lneB trIllnEluo Mtr EID TOTI ru nn lDl[Elmnn nnprlnn IIItr TDIII ruU NE NID nI0I0D Dl0ultrnD EEtrI!!_ _mnxolll EmrnruDr0 ulut EE 4E ulEl -nr!- ffis'tr $fi".HS HH ffin"" HH ffi Hfi HH-Th ffi ffi ffik *fu* nf;THn HH-*HH Hff:HE $$:k uHTHn 'HH #'*ftr Hifi* q"*q ffifiH ffi ffi-fiH ffi-r" m*m ffiffi Hfi^Hifi *H$ ffi-ffi Etr tlE Igl 30 ll'pat'qrf Eflt gak{ng Dovl hr}cnauati ngantoo dunugl RABINIpUN fftAXe._ KahLmoun denlns r fl S-u R I 0 S A P II T R O 1Dg Surl.arta. l,liult ri{nton : Kenis pou. Targg&t : 12 Mel 19g3, uuuuuuuuuuuuuquuuuuguuCIoCIuu0u0u8uE0uEEuu0 nrrrtrrDulrunuutruu!m mmnnnnunnrnnnur.6n milfi iliilTilEilir ,t' , trIlu! NN Btr DI IDTI DiD un nm mn DD IDII ntr tDr! t0tD lln Dn nu ntr nnt NDtrD TN DINtr!8I! DD trultrn Dtr trM uu r4ll IUI m[ nn u0 DI!trDII Hffiffi-ffiffiWffiffi

Transcript of Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Page 1: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

:lF(it

i,.i,

{.

[lneB trIllnEluoMtr EID TOTIru nnlDl[Elmnn nnprlnn

IIItr TDIIIruU NE NIDnI0I0D Dl0ultrnD

EEtrI!!_ _mnxolll EmrnruDr0ulut EE 4E ulEl -nr!-ffis'tr $fi".HS HH

ffin"" HH ffi Hfi

HH-Th ffi ffi ffik *fu*

nf;THn HH-*HH Hff:HE $$:k uHTHn 'HH #'*ftrHifi* q"*q ffifiH ffi ffi-fiH ffi-r" m*m ffiffi Hfi^Hifi *H$ ffi-ffi

EtrtlE

Igl 30 ll'pat'qrf Eflt gak{ng Dovl hr}cnauatingantoo dunugl RABINIpUN fftAXe._

KahLmoun denlns r fl S-u R I 0 S A P II T R O1Dg Surl.arta.

l,liult ri{nton : Kenis pou.Targg&t : 12 Mel 19g3,

uuuuuuuuuuuuuquuuuuguuCIoCIuu0u0u8uE0uEEuu0nrrrtrrDulrunuutruu!m mmnnnnunnrnnnur.6n milfi iliilTilEilir

,t'

, trIlu! NN Btr DIIDTI DiDun nm mn DDIDII ntr tDr! t0tDlln Dn nu ntr nnt

NDtrD TN DINtr!8I! DD

trultrnDtr trMuu r4llIUI m[nn u0DI!trDII

Hffiffi-ffiffiWffiffi

Page 2: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Pindaian ini untuk studi wayang dan tidak diperdagangkan.

Pindaian ini adalah salah satu hasil kegiatanKonservasi / melestarikan Kepustakaan Wayang terbitan lama.

Kegiatan nir laba / non komersial dari perorangan sukarelawan di persaudaraan masyarakat wayangIndonesia, dengan cara memindah rekam dari bentuk kepustakaan tercetak di kertas menjadi bentukkepustakaan digital , dengan tujuan :

1.. Melestarikan kepustakaan wayang, agar bisa disimpan lebih lama, disimpan lebih ringkas tanpamengurangi isi kepustakaan, penyimpanan dengan cara lebih mudah ( tidak memerlukankondisi penyimpanan yang rumit ), memungkinkan dibaca dari jarak jauh / tempat yangberbeda.

2. Persiapan isi ' Perpustakaan Digital Terbuka tentang Wayang'( ' Digitized Wayang Open Library')yang mungkin terwujud di kelak kemudian hari.

3. Memudahkan atau lebih memungkinkan siapapun bisa membaca kepustakaan tersebut.

Nama tulisan : Serat Pustakaraia Purwa iilid t, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, tL ( iilid 10

tidak ada ).Nama penghimpun cerfta : Ki Surysaputro, Surakarta.Yang mengeluarkan ketikan : Ki Suryosaputro [ 8 Mei 1983 ].I Catatan : Ki Suryosaputro terkenaljuga dengan nama Ki Tristuti ]

Foto copy tulisan tersebut diusahakan oleh : Neno Giri, Leuwinagung, Depok Timur, Jawa BaratDikonservasi di : Jakarta, pada tanggal : 02 Juli ZOILDikonservasi oleh : Budi Adi Soewirjo, laman Wayangpustaka

Untuk mengetahuijudul kepustakaan lain yang sudah di-konservasi, silakan kunjungi lamanhttp: //wavangpustaka.wordpress.com , http://wavangpustaka02.wordpress.com atauFacebook : http://www.facebook.com/pages/W?vane-Purwa-Buku/82972305747

Peran serta Anda dalam kegiatan konservasi ini sangat diharapkan.Untuk ber peran serta dalam kegiatan konservasi buku wayang lama, silakan kunjungi halamanhttp : rywava nepusta ka.wo rd press. com/ko nse rva s i-ke p u sta ka a n-wava ne/

Page 3: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro.

Oleh Budi Adi Soewirjo; admin blog Wayangpustaka, Facebook: Wayang Purwa - Links;Jakarta,04 Juli 20Lthttps://www.facebook.com /#!/notes /wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets/dalang-ki-

tristuti-ra h madi-suryosa putro/101503699301261 10

Tulisan ini disusun oleh admin blog Wayangpustaka sebagai seorang penonton wayang kulit, dari

sudut pandang penonton awam di luar lingkaran pelaku langsung seni pewayangan, ditulis untuksesama penonton wayang kulit, dengan tujuan berbagi bahan pengayaan guna apresiasi yang lebih

baik terhadap pewayangan. Harapan lebihnya, mudah-mudahan, bisa menambah panduan bagi

peminat untuk mendapatkan banyak pengayaan lebih banyak, dengan akan disajikan banyak alamattautan sebagai sumber rujukan.

Admin blog Wayangpustaka mulai tertarik, bagi dirinya sendiri, untuk mengetahui lebih banyak

tentang Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah menerima dari Neno Giri seorang pecinta wayang

kulit bermukim di Leuwinanggung Depok Timur sepuluh bendel foto copy an naskah ketikan ukuran

folio dengan judul " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun oleh Suryosaputro, Surakarta. Sepuluh

bendel tadi merupakan jilid 1 sampai dengan 9, ditambah jilid 11. Tidak ada foto copy untuk jilid 10.

Foto copy tadi hasil copy dari foto copy juga yang didapat Neno Giri dari daerah Wonogiri, Jawa

Tengah.

Dari catatan lama bertanggal 08 Oktober 20L1- yaitu berita dari koran Solopos tentang meninggalnya

dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra serta Obituari yang ditulis oleh Kitsie Emerson, ada hal yang

menarik bahwa Ki Purbo Asmoro melakukan penelitian terhadap karya tulis / naskah Ki TristutiRahmadi Suryasaputra serta pengaruhnya sebagai bahan thesis untuk mendapatkan gelar MagisterHumaniora.https : //www.face book. co m'.ages/Wava ng-N usa nta ra-l ndo nesia n-Shadow-

Puppets/171041283735#! /notes/wavang-purwa-links/08-nop-puianssa-pedalansan-ki-tristuti-

rach m ad i-su rvosa putro-wafat/173895586085

Mengapa Ki Purbo Asmoro berminat untuk meneliti Naskah Tristuti Rahmadi Suryasaputra ?

Foto dari blog Melissa Alarez (seorang wanita asing yang meminati wayang kulit Jawa) 18 Juli 2008

http://castinsshadowsindonesia.blosspot.com/2008/07/pak-tristuti-rahmadi-survosaputro.html

Penelusuran pertama dilakukan terhadap thesis tersebut dan didapatkan bahan pengayaan

mengenai Tristuti Rahmadi Suryasaputra sebagai berikut :

http:1/i-l i b. uem.ac. idli urnaUdetai l. php?datald=399

Thesis tersebut berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam

Pertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ', UGM 2004, penelitian disusun dan dilaksanakan Purbo

Asmoro ( Sekolah Tinggi Seni lndonesia di Surakarta ) dan Soetarno ( lnstitut Seni Indonesia di

Yogyakarta ).

Page 4: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Thesis untuk mencapai gelar Magister Humaniora pada Program Studi Pengkajian Seni Pertunjukandan Seni Rupa, Sekolah Pascasarjana Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.

Abstractnya termuat dijurnal Humanika, 18(3), Juli 2005 dan file format PDF nya bisa diunduh di :

http://www.4shared.com/document/b6NqpO25/Abstract Thesis Ki Purbo Asmor.html

Penelitian ini memusatkan perhatian pada sejumlah permasalahan sebagai berikut :

1. Mengapa naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak digunakan para

dalang penganut pakeliran gaya Surakarta?2. Bagaimana cara dalang menyikapi naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi

Suryasaputra ?

3. Bagaimana dampak kehadiran naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra dikalangan pedalangan ?

4. Bagaimana aspek tekstual-kontekstual naskah pedalangan susunan Tristuti RahmadiSuryasaputra ?

Di dalam abstract tersebut juga dijelaskan latar belakang kehidupan Tristuti Rahmadi Suryasaputrapada ' masa jaya ' nya sebagai dalang sebelum terjadi peristiwa G30S. Dan sedikit uraian mengenaimasa penahanan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di Jakarta dan Pulau Buru.(#) Kemudian kehidupankesenian / pedalangan Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah kembali dari Pulau Buru terutama pada

masa Tristuti Rahmadi Suryasaputra produktif menghasilkan karya tulis pedalangan. Dengan rincidijelaskan tentang bermacam karya tulis pedalangan yang dihasilkan Tristuti Rahmadi Suryasaputra.

(#) Kalimat yang menarik berkaitan dengan penahanan di Pulau Buru :

" Penderitaan Tristuti Rahmadi Suryasaputra selama 14 tahun di pengasingan (Pulau Buru)sebagai tahanan politik di era Orde Baru, juga merupakan tempaan baginya yang dapat memacukreativitas demi mempertahankan kelangsungan hidup. Oleh karena itu, tidak mengherankan jikateks-teks wacana pakeliran susunannya mempunyai ciri khas dan betul-betul mampu menyentuhrasa hayatan ". .....(Humanika halaman3T4l

..... " Di tengah hutan belantara Pulau Buru inilah Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak mendapatinspirasi tentang sanggit pakeliran ". .....(Humanika halaman 370)

Selanjutnya, berikut ini Admin blog Wayangpustakaberkaitan dengan " Serat Pustakaraja Purula " yang

Suryasaputra , termuat pada Humanika halaman 37tdari Admin untuk lebih memudahkan pengertian I :

ingin mengutip abstrast hanya hal-hal yangdihimpun dan diketik oleh Tristuti Rahmadi

I dengan sedikit suntingan tata letak kalimat

" Tristuti, sejak tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, juga membukukan lakon-lakonwayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon ), diberijudul " Serat

Page 5: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Pustaka Raja Purwa {Sampun Kadhapuk Balungan Lakonl", yang dikelompokkan dalam sebelas jilid( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jifid I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lahire Guru sampai dengan Amitoya.Jilid f f berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmowoti sampai dengan Rabine Kitoko.Jifidfff berisi 28kerangkalakon,mulai dari lakon RobineSakrisampai dengan PandhuTuwuh.Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sucitra sampai dengan Rabine Jayadrota.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhon Paksa Jondhu sampai denganGandawardayo.Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somsdinola sampai dengan mBangun CandhiGadomadana.Jif id Vf f berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bratayuda Seta Gugur sampai dengan SudarsanaKethok.Jifid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RabineYudayaka sampai dengan PatineAnglingkusumo (lakon wayang modyal.Jifid fX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Raji Pamasa Rabi Putri Banyuwongi sampai denganPatine Daneswaro (lakon wayang madya).

Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabine Jatimurti sampai dengan Lahire Rahwana(seri Lokopalo).

Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Potine Mahesasuro sampai dengan Prabine

Kunthiboja (seri Ramayano). "

(cotatan kaki nomor 8):Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehinggaurutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Admin blog Wayangpustaka :

Catatan kaki nomor 8 ini penting diketahui oleh pembaca blog Wayangpustaka yang mengunduh filedigital konservasi serta membaca naskahnya Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; supaya tidak perlubingung membaca isi naskah itu jika sebelumnya sudah pernah membaca naskah lain karya R.Ng.

Ranggawarsita dan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll

http://wavanspustaka02.wordoress.com/2011/07103 /serat-padhalansan-rinssit-purwa-kepaa-

manekunegara-vii/

lnilah beragam khasanah kepustakaan woyang Jowa.

I tulisan tentang topik keragaman khasanah kepustakaan wayang bisa dibaca di

https://www.facebook.com/home.php#!/notes/wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets/beraeam-khasanah-kepustakaan-wavans-nusantara/101503460649961L0 l

Blog Wayangpustaka akan meg-konservasi ketikan " Serat Pustakaraja Purwa " tersebut dan

menampilkan bertahap ringkasan isi masing-masing jilid di blog Wayangpustaka I

http://wavanepustaka.wordpress.com l, sebagai salah satu kegiatan menuju ke PerpustakaanTerbuka Wayang Digital.

Page 6: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Nantinya file digital konservasi akan berukuran A4. Foto copy ukuran folio tadi difoto copy perkecilmenjadi ukuran 44. Hal ini disesuaikan dengan kemampuan alat pemindai yang ada.

Dari penelusuran di dunia maya, banyak diketahui tentang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro; selamadi tahanan Pulau Buru maupun sesudahnya. Admin blog Wayangpustaka akan mencoba menulislanjutan dari tulisan ini.

Jakarta, 04 Juli ZAIL

Page 7: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputrasekembalinya dari Pulau Buru akhir tahun 1979 sampai dengan 2OOZ ( masa thesis Purbo Asmoromulai disusun )

Data disusun oleh : Budi Adi Soewirjo - laman http://wavanepustaka02.wordpress.comJakarta,0T Juli 20L1,.

Semua bahan untuk menyusun data terurut waktu / kronologis di bawah ini adalah dari abstrakthesis Magister Humaniaora Purbo Asmoro di Universitas Gadjah Mada Yogyakarta tahun 2OO4

berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam PertunjukanWayang Kulit Gaya Surakarta ". Namun di sini data diolah dan disajikan terurut waktu. Terbentukdata mentah daftar karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra yang barangkali bisa dimanfaatkansebagai bahan pengayaan para pengapresiasi wayang ; dan barangkali bisa diolah lebih lanjut olehpeminat atau peneliti lain.

Mengapa saya merangkai data sehingga terbentuk data mentah ini ?

Landasan nya sama dengan ketika saya mengumpulkan data kepustakaan, meng-annotasi, meng-klasifikasi serta menyajikannya dalam bentuk buku " Kepustakaan Wayang Purwa (Jawa). Terbitanlndonesia antara tahun L948 s/d 1995 " yang sudah diterbitkan tahun 1995 dengan sponsorSenawangi dan KITLV Belanda. Landasannya adalah keingintahuan pribadi, keinginanmendokumentasi, kei ngi nan berbagi ba ha n pengayaan pengetah ua n waya ng.

Di era digital dan internet landasan tersebut bertambah dengan keinginan - sebatas kernampuan -untuk mengkonservasi ke dalam format digital ; "berbagi baca" dengan pengapresiasi wayang laindengan memperhatikan rambu UU HAKI Indonesia ; persiapan isi dari Perpustakaan Terbuka WayangDigital yang bisa dimasuki dibaca oleh siapa saja, dari mana saja, kapan saja.

Di bawah ini daftar terurut waktu karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra - sebatas data yangada di abstrak thesis Purbo Asmoro. Sekiranya ada Pembaca yang mengetahui atau bahkanmempunyai karya tulis atau foto copy karya tuli lain yang belum tersebut di bawah ini , sudilah"berbagi pengetahuan" ; sehingga makin banyak khasanah karya tulis yang tertelusuri,terdokumentasi, terkonservasi u ntuk kepentinga n jagad pewaya nga n kita.

Daftar terurut waktu karya tulis :

Antara tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, menuliskan I bahasa Tristuti : kahimpundening I lakon-lakon wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon ( Jawa: balungan lakon

), diberi judul " Serat Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon | ", yang

dikelompokkan dalam sebelas jilid ( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lahire Guru sampai dengan Amitaya.Jilid ll berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawoti sampai dengan Rabine Kitako.Jilid lll berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineSokrisampai dengan PondhuTuwuh.Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sucitra sampai dengan Rabine Joyadroto.Jifid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Paksa Jandhu sampai denganGandawardaya.

Page 8: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Jifid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somadinolo sampai dengan mBangun CandhiGadamadana.Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bratoyuda Seta Gugur sampai dengan SudarsanaKethok.Jilid Vfll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RabineYudayaka sampai dengan PatineAnglingkusumo (lakon wayang madyal.Jif id lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Raji Pamasa Rabi Putri Banyuwangi sampai denganPatine Doneswaro (lakon wayang madya).Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jatimurti sampai dengan Lahire Rahwana(seri lokapala).Jifid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mahesosuro sampai dengan ProbineKunthibojo (seri Romayono). "

(cotatan kaki nomor 8) :

Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga

urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunan

K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Antara 17 Agustus 1983 sampai dengan 12 Oktober 1983 menulis naskah janturan yang akhirnyamenjadi satu buku yang diberi judul Janturan Wayang Purwa dengan kronogram Kagunan DhalangHangesthi Gusti, terdiri dari 52 macam teks janturan dan / atau pocapan yang siap pakai, antara lain: janturan jejer Astina Ptabu Parikesit, Dhayohan Sabrang, janturan Gapuran, janturan KeputrenPurwacarita, janturan Keputren Mandura Dewi Kunthi, janturan Keputren Pancala Wara Srikandhi,janturan Keputren Astina Dewi Banowati, janturan candrane Raden Dursasana, pocapan Kreta

Jaladara, pocapan Gajah Puspadenta, janturan Karang Kadhempel, pocapan Madya Ratri, pocapanGara-gara, dan pocapan Gagat Enjang. Naskah janturan itu semula hanya digunakan oleh AnomSoeroto, Manteb Soedharsono, Sukasna Mudhacarita, dan Purbo Asmoro, akan tetapi selanjutnyaberkembang luas di kalangan para dalang, baik diperbanyak oleh Tristuti maupun disebarluaskanpara dalang bersangkutan tanpa sepengetahuannya.

Tahun 1983 data naskah tersebut :

Judul "Janturan Wayang Purwa." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, L983.

Tahun 1985 Data naskah :

Judul "Lahire Harjunasasra." Naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1985

Tahun !987 menyusun naskah pakeliran lengkap 12 episode serial tokoh Bima untuk Ki MantebSoedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atasprakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Duabelas episode tokoh Bima susunan Tristuti :

Bima Bungkus, Bale Sigala-gala, Gandamana Sayembara, Babad Wana Marta, Dewaruci, Sesaji Raja

Page 9: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Suya, Pandhawa Dhadhu, Wirathaparwa, Kresna Gugah, Kresna Duta, Rubuhan (Duryudana Gugur),dan Pandhawa Muksa.

Tahun 1987, data 3 naskah lain :

"Lampahan Babad Wana Marta," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987"Lampahan Sasaji Raja Suya," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987

"Lampahan Wirathaparwa," naskah ketikan, tidak diterbitkan., 7987

JudulJudulJudul

***

Tahun 1988, data naskah

"Lampahan Samba Sebit." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1988Judul

Tahun 1-993 menyusun naskah pakeliran serial Bharatayuda untuk Ki Manteb Soedharsono.

Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa Yayasan

Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Kegiatan acara ini seperti yang sudah dilaksanakan tahun 1987.

Sembilan lakon serial Bharatayuda susunan Tristuti : Bisma Gugur, Ranjapan (Abimanyu Gugur),Suluhan (Gathutkaca Gugur), Tigas/Timpalan (Burisrawa Lena), Jambakan (Dursasana Lena, DrunaGugur), Salya Gugur, Brubuh (Sangkuni, Duryudana Gugur), Aswatama Nglandhak, dan ParikesitJumeneng Nata.

Tahun 1993 menyusun naskah Janturan Jilid ll, dengan kronogram Cahyaning Kusuma HambangunPraja. Buku ini berisi 24 macam janturan, 2 macam pocapan, 3 macam ginem, dan 30 tembangsinopsis lakon wayang.

Data naskah tersebut :

Judul : "Janturan jilid ll." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993

Data naskah lain :

Judul : "Lampahan Kresna Duta." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1,993

Tahun L994 menyusun naskah pakeliran Banjaran Karna untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Anggada Balik untuk Ki Purbo Asmoro.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Baladewa untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Rahwana untuk Manteb Soedharsono.

Page 10: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Sumantri Ngenger untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskanpada Festival Greget Dalang)

Tahun 1997 menyusun naskah pakeliran Wahyu Darma untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan diPondok Tingal Borobudur)

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran {bersama Sumanto) Rama Tambak untuk MantebSoedharsono.

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran padat lakon Pikukuhan untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran Alap-alapan Sukeksi untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan diJakarta dan forum Rebo Legen). Judul lakon diganti oleh Purbo Asmoro menjadi Melik NggendhongLali. Sanggit pakeliran ini banyak mengalami perubahan, dipadukan dengan sanggit pakeliran padatlakon Alap-alapan Sukeksi karya Sumanto (1980).

Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran padat lakon Srikhandi Gugat untuk Manteb Soedarsono.

Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran Bimasuci untuk Ki Warseno Slenk (dipentaskan di lAlNSunan Kalijaga Semarang)

Tahun 2000 menyusun naskah pakeliran Babad Wana Marta untuk Muhammad pamungkas prasetyoBayuaji (dipentaskan untuk ulang tahun Rebo Legen)

*** Akhir daftar.

Page 11: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-1-.Arf'{4QJ .

mmmnmmm mnmrn nmmm mm

Hfi*mE'mmomnm nnu[ ullr mmtin

_unmm_ lum lnm mmmm . IitllililmnlU!0 Uul IID m Lllm nm - uirn' '----'-'iiiiiipm un nn mtnm 4m Niil miii riiiiipu uu um illmn 0tn iihi iltiii Ndi[0--nD BII! n m mtn iiiiii fiiii itrRi04mm!8ts trll tn m mn rnrunuliiilli iiiilimm 4u mn_ [! In nlm mm rini inmuu uts 1084 ![Fm mm itith iiiitimm Bn mrn tum ltni niili iiiiii

mn nnINID IIINmm mmmm nnffiHilmn nmmm mn

nnlnn

mrD mmm mmmn mmmmulrD mro nm m n mmnmmm mmmmnnmmmm mmmmmmEnr[m mmmmnnmmIDm mnmnmmnm mm mm umm mnnlll mm nn rum! nnnn mmn nn nm

tililm n[rMD

rntnmtnIfl!lmtnmmmrn

HHI!Ennl! l!IDI!trN

trnnuEITnnn!lID

ftnHn Drun nmnnnnnnn"H H'

mnltIDntltl

I

nrn mn mtn mnmru!l!l ' lnn nnl mm rirmnn mm nm rnm nniUlm mm mn nlm fiiinIIE EE ltE iriirinniiiiiiPn UUn mn ruu nturplll ntr nm n'i ffi'snD--Dn UB---- EII Eni ntrEntrn unnnnm !u! ,EE En

i

tl

a"rHNDnnrnntD t[Dt[nn

nmnmm nmnm mE mrnnm mm mmmm mm mm

Hil MM BH''ntu nn nnnD nn nmnnnuun lut

PRABU.

I.NACART l.|IRAT.HA.-Prahr Baeurata lngglh Satrg Srl Natdhal patlh S,rnggata, Ilarya Iang-

kaual llarya"Sakrltal funenggung Srara Sr:ngga. Renbae : - Sary Natalkuuo-vuna[ biyaltu denlrg kang rayt narondre Srenggi Medhang furnu\yan prabr t{g,

nlndra Taya, gabab tlnantalg prang dentng RaJa Sludhrla lng Srengga Mer-dharg Go,J.ungan. Itlrnrsnya ts,ta-tata bldhal.

Salg Nata Basurata ( t{irata I ) palllt kary garua Devi Brenanlyuta.

, rr. Ilg,AF,r s 4_E_tr G o A MEpTTANQ_ AN.

RaJe Gbtlula lngglh Prabu Slndh.rLar kehadhep lngkang putra tbden -lrtatugurung Eyeng patlh lla:rya $,rkapa. R e n b a g I - Ne(ya ngelar Jajahan

IKaeanr oovanlpun buta pltu .

1. DITIA KAI.AI{A. 3. DITYA KALAUIRA. 5. DITYA KALADARI{A.

2. DITTA KALATATA. /+. DITYA KALA},REN. 6, DTIYA KALALTEDIIA.

7. DITTA KAI.A I{AHANItr.

' Seuya natur yon putre. f$vang Kalal sagah dadoe senapatl sabab ne -dya uales trah llleru. Sang RaJe Slacttnrla langlung ouka, gye kautus p!e-dhah Negarl Srengga Hedbang Kauulyan nrnlyLn, denava pltu eandlka gye sa-nl pnngkat.

PIIRAI'JG GAfrI, : -, lla{ya }llratha kapapag d,enava plhrr dadl zu@a. Raseksa

nylnpang Dsrlao Slgeg.

III. NAGARI S AI{.

'Prabu l{anlndra Taya tnggth Prabr Naga Tatmalq myarg gartla Denl Mu4

punl, Senar Gareng Potntkl dalah putra nata Raden llansnfs l{trya lngglh Jska Slovah. Repbaq : - ngGorlya tlnantang prang denlng Prabu Gothaka.

Katungka ralruhnya lngkalg raka nata Wlratba Prabu Basurata saua{yasarta partng dhamrh btlth uerlgoah sanpun ngrabasa nsgari Medhang trapulysnNulya saml sasega bldhal rnapagaken, dados Pil.ttAl'l0..Slii(,AR. Radon Ananta Llir-ya saged neJ atti Dltya Kala l{reka lan Kala l,llra.

Dltya Kalnna nganuk, tlnandhlngan Prabu Manlndra Taya tngkang trl-vlkrana dados nagar tenah perang nrket. l{ekasan Manlndra Taya kamran, -

nmn& mn rul. mnmm mm nn nmm runmn mm mmnnnmmm nn nm nmmEENNIDN EN EJI trItrnm un trIl llrlnn I[n Dtr nn nurnn luq nn nD nmnnmE DD ltn nm

mmrnulmmn)nlll[tumtEn!lt!!ll!

Page 12: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-2-

kaplayt ngungat nrlng Sapta Pratala kanttrl nboyong lngkang gcnra Devl ltugpLlnl . Prabu Bazurata kaplaytr ngungaL dhateng Nagarl hlnacarltal Dltye Kg

l€na tnrs antuJung.

KFcaritar sabed,hahe Nagarl l.lsdheng t(anulyenl Raden Anenta,vfuya kpplayu dtluugl lng Ardl TltlearL. Ingkang tapa uonten lrrg nriku keprenah lngker€ b!bl nanl Deul l{lratuar sanes ltu klayan lngkutg TEnBo Raden Anantawlrya ng

}l puntulta.Katungka rawhnye kanig raka lVvalg Basukl (putra Anantaboga) gya -

hanganthl Desl Wiratna, Anantaul{ya Eouatt nrlng Pertapan Cakrauala ngp-dhop Pekel Euloauatl, tngkang tuduh narga Ja^ka Slevah (badan elewah, lt-dhah cavarg). Pekel Ruloasatl purlka, elar koncana netra seootya"CANqIUI(AI{ : - Ing Pertapan Cakranala, Pekei Ruknawatl narnpl souanlpun D€-

t{1 l{lratna nyang Anantavltyar dene $vqpga Basukl lnrs kundur.

Deul l,liratua nyuuun kavruh kaaanpurn&n, Peksl Hrloavatd sagah ugerRaden Anantaslrya purun kaJatukrs,Ils,. Sang Bagus sagah, gya dhaup -klayan Peksl Ruhasati.!tuenya purna dhaup, Pekoi Ruluauatl gya parlng plrulang kavtdagdan

tunln lepasing kasanpurnan dhatong Doul lllratna.!tusRya purna, uunten ILnr nani. Asnanlng S""q Peksl kaparlngaken -dhaterg Sang Devl, na.uaRrng Sang Deut den agen Peksi.D€lrl h'rloavatl nunten katundhung klnen tapa lng G.urung lo,rru, pepa-

rab BEAIIAN RIIKI'iA1iIATI. Sandlka nunten bldhal.Kacarlta, dunugl zulunlng arga lamt, Begavan Ru}mauatl plnanggi.h GaJah lig

rauatl lngkang nenbo tapa. Iebet Sang Deul lnrs datan kasanaran btllh ga-Jah punika lng tnmbe sagod rmnrnaken ratu, pralrlla gya dinandosan uarnan!ra dadl putrll plnarlngan narnl eldhartg RUKI'IINI. Nulya kadhamhan tapa ing,

gunung Titisarl. Gya hldh&l.

IV. NAGARI P U R W A C A R T T A .-Prabu Sri Mapunggllngr patlh Mudha Batharal nanpl ramrhnya kang ra-

ka nata Glllngueel Prabu Brahne''ual a. Reqbas : - llurkanlng tunrn t{atu Gg

nung nengglh RaJ a Slndhula. Katungka praptanira lngkang rayl Pratu Basurg

ta, sung unlnga'blllh nentas nbiyanfu kang rayl Manlndra Taya lng Medhang

Ka.rnulyan, narrangke bedhah denlng donava Hedlung Galurgan. l.targka rnengoah

nbrrnrrnrlnghlrvacarita.Nuntenea'xn1s1yagabudha1napaga}<en.Kadadosan perarg rarDe, Dltya Ka'lana sakadang peJah denlng Sri I'lapunggungr

tlarya Sukapa lunajarr kabuJung denlng Srl llapunggung.

Kacarital Prabu Srl Mapunggung du.nugl gurung Tltlearl plnalggih Ihdlung -Rulolnl, rurnten kaganra. Saoarnpunlpun pondhongan, Sri Hapunggung -pa.nlt ngerrpal pata kadang ne{ya nbedhah Medhang Galungan.

V. NAGARI HEDHANG GALUNCAN.

RaJ a Slndhula nanpl oouanlpun patlh Harya $lkapa nafur bab , tluas--

Page 13: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-3-

nya para eonapatt. Katungka parganukira Prabu Srl Hapunggury, Bra"bnenara

Ja lan Bagurata. Dados pt"rlg. RaJa Slndhula kaplkr,rt denirrg Sl lta[rrnggung

badhe dlpun pral &yBr kadarrak lfua'g Narada tununr4:e parlng dhanr\ datan -kapareng eabab Javata lnra ngtJabebl panyurunlrrg Prabu tlatu Currung duk rt-kala ngunlr blUh trrnm-tlruns datan'kenging vlnaeege. I'latgka RaJb. Slnalhf

la f!il anak lJatu Gumng.

Pranlla ReJ a Slndh,rla Urnrvaran. Kaaanr tpnten Resi prapta, naturbllLh ganra Srl Hapr.rnggung nerqgglh h4hang ftsla{n{ baba:ran ntJ1l g4ia} Jgler. Salg Nata Srl Mapunggung gya tedhak nrlng gunrng Tltlsarl, psflng ng

nt dhateng. kang putra RADBI CA.TAB OYA. Patlh Mudha Bathara kadhawuhan rd-tlpaken Raden CaJah Oya nrlng Bogauan Ruknasatt lng Gunung Mabondra (l.rnr1

TANCEB KAION.-M

99991ffi ffi *sHffi ggg$q$#gffi 8frfr ft'E8e$HHffi $$e$sis'H$ft H$sl{*syi

mmmnm mm nm mn nm mm Etr !!!n _ nmfiun

Mffi-_HM Mfr HH HM frN Hfi ilIHf,'ffiH [lH ilI{Imn . mm mm mm mm mu mm nnl mmlll m0lDriirmiii nm nln mm inm nlll mm lom InLn nlllnmm - mm mn mm nm mn mm lonl nm nmif,ni mm nm mm' nm mm mm lnm nm nlnmm rulun nmmmmn mnlnm mn mnl mlfitlm24.

tH$ nHt$nnm trn nmt[rD lllln ntr.nn nnIlrult[DUI tln rul

ry..Hfr H$ Hfl

nn mn trErEn HH*ilr Hff HHttUr tHttHmHH HH tsH HH "r nn nn nm nu mnmd rlm nm nn nn nm um Bm w! IIE IIltrnn nn Eltlllu mE nun mn nnnEm nmnmmnnn nm uuD lill nn nm nu rul nnmm nn lnl'lnn nn nt! DID lun nn Dmlun nn nn Er! nn mn nm En [un mn DE EEtlnEutr nn IIE EuEttrE lut nB I[n a& EE EEnrnnEtr

I.MA-LIIJ'-Pratu Baguratar patLh $rnggate. Egglgg, : - ngGenla Sang Nata de -

reng peputra.'Malgka nltunrt pratJ.kellng kary rayl lng Pertapan ltabendra

Bogevan hrtroavatlr ,B{paya kahrl penyuuune Sang Nata klnen ngudl tununur--

lng Pu1ung Ja.nurdlpa lng Tanah Sabrang nengglh Tatah Ayudya, napin t'{ng

uana Madura, ngungkang KaIL Serayu.

Prabu Baourata gya .lnball kar:g raka ka]calih eaking Perta$an Can-

dra.nuka Begaual PAIIINDA nluah Resl WISAMAT paperlu kad,+rnep : IfITING KABU-

NGAHAN TKU UTNUNGE ANA NGENUT ?

AtuF uaiosuLenlnun Sang Reel kakallh I lJltlng kahrngahan purdka ng

nung dunuuung lng llIRIA, IRTA 1an YOGA. RLnrsnya lega parggalltnya Sang -natar Ulh kakatlh gya klnantbl ngudl valryu urlng dnt{ya. Rekyana patlh -nguntapakon. glgug.

I

II . (.qgranlne nrlclr SARAIIUPA) .

Pr,rtranlpun Hyvang Harnapurna, denawa {, tngkang abrlt Dltya Trl t,l!gatt, tngkarrg celteng Dltye l{lonungkara, lngkang Jene Dltya Sfunparawan,

lnekal€ pethak DLtya Mayangkara. &4bg8 : - Sarnya kepengln ngudl vahYur--

Page 14: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_ t+_

Sarta nLreng pavartoe b1t[h ingknng patran

bldhal ngudl ualpru. Pranlla denava eskevanpallanr nulya sanl pengkat.PSFIANC OAGA! : Ing nargl denasa /+ plnanggth vadya l,Ilratha, ne{ra aouar_SahB Natal para vadye datan nglllanl, tenah dadya pancakara. Denava t+ ka-plkut derrlr:g Begauan Paninda nunten kahrr Sang Prabu Basurata. Urbt kada-ngu oatur badhe ndberek padoa va\ru. Salg Nata datan narengaken, 'kadhanr!an sa'nl vangsul, lrrg tenbo nanavl vonten parldanel Uadtre katimballan. Sax-dlka ragekga 4 pa'nlt uangzul.

III. NAGAru P U R 1.T A C A R T T A .-Prebru Srl Mapunggung tryarg garua D€vl BrehanJ.yatl, Sanar Garerg pg

truk. Renbag :

PrutAl,lcr fEt({R :

- Ne(ya nusul kang rayl Ulratha nggayuh watryu. Bldhal. -- Macan nbegal Sang Natal J lnenparlng babar tlyvang Candra,

parlng vlol-kr klnen enggal nugul kang rayl Basurata nrLng glslk sanodra.Sandtka gya psngkat. &rggale ms plnanggya kang rqyl Nata Wlrathal na-:-ngtng kang roka l{ata Rrr:uacarlta kaatlran ngentogl uonton nagarl Hlrathakenau'on. Prabu Sri Mapun{ggung fngglh nanung nanrt, gya te,n saeetu tuuut -nrlng dyrdya, nanglng kundur ngentosl garauuhnya kang rayl r,pnten 1r{g na-garl Ulratba.Kacarita, Prabu Basurata gya nitih palva, duurugl kllen sagara (glqlk A1r|r-

{yar vt s pLnapag denlng Dabyunng Srparru earta Dahyvang lfularnbl lngkang kgutus donlng Prabu Dasareta ratu Anr{Va rrtt salclng yarlgglti-ng j avata. }lus_nya nga.ken yon ratu l,Ilrathal Prabrr Baeurata gye nltlh kreta RUNGO{ kadhe-rekaken nrlng hrths Ayu{ya. I

.

IV. $AGARI A.r--u D I A ._

Prabu Dasarata nya.ng ganra Deul $rkasalya, Deul Kekayl, lan Dosl -$rnltrauatlr nanpl rarnrhnya Sang hrJ angga Begauan l{aglstha, R€j a Mast}ri}LPratu Jarraka, RaJ a Mad,ehndba Prabu Kusalya. 4puba.s : - r6'genya ngardonten-aken eed.bkah (eesaJf) assa.Eenda, kantht panlulun plnarJ.ngana putra tunln .

nggayuh pulung ratu. Mlla nadyan sallpun parlpurrra'nanglrrg dereng knblbargken, lebet ngentoeL rawldra ratu putranlng Hienu. (t'tttun t uangsltlng dgsa, pancen badhe *gguf raurh narendra putra }Ilsnu) .

Katungka oovanlpun Dabyvang !fularqbl, natur bl}th na,rendra putra -lllsru nengglh Prabu Basurata lrrg tllratba oa.npun rarnrh. Gye sani napag.-Lfusnya satata J.enggab, Prabu Baeurata ngandikekqken se{yanlra ngudl pu-lungl aa.nanten ugl Prabu Daearata ngaturaken vangsltlrrg Battrara. pranllanunten sall bldhal dhateng papanlng pulung.0ANDHAKAI{ : - Ing }lana Madura ptnggtr Kalt Serayu, uonten catlya sununar,

lngglh punlka prabantng pu}urg Janurdlpa. Prabu Basurata sangetngungunr 8ya nundh.lt plroa dhatoug Prabu Dasarata. Begavan lngkargnatur nakaten 2

tt Dirk suuaur kadadosanlpun aaklng Reei Paspe ingglh Reel Angglra i4g

Hlratha Prabu 'Basurata lngglhuau sanl- nedya ndherek lngkang

Page 15: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

K

ksrrg fatrlnah taps,n{punr ngantos nanpl ganJaran ea}lng.Javata lnt -Jud aJf-aJl kadunungaken lng asta. Kuaganlng aJl lqnun k+grayanga-

ken punapa kenavon letur dados anru. Nangtng kagodha dening {Vuangl{lsnu lngkeng nenba estrl, Reoi Angglra kapllut. Saleng badhe sl-nengganar pavestrl sau nyumrn supados Sang Regl krarnas ra''glung 4lnlyJ.n. hpl aeta nguyeg rJ.!oe1 eirablpun Anggtra qlur dados arttl'

ksandha. sirna, nanJlng dados pulung Janurdlpa punLka.rt

Sang Prahr Basurata langlorrng suka, gya nyalcetl pulung. Kadadak ti-nrbruk raseksa kalth Dttya Prayapati Ia' Kanekayakaa, dados perang. Dena-

na ka}Lh peJah, babar llyvang Gunr lsn Narada gya tuukerla. Nunten l$uang --l{Lsnu rawh, nartngaken pulung Ja.uurdJ.pa dhatepg Prabu Baeurata lan Prabu

Daearatar alnabda lng tenbe saged nunrnaken putra babonlng narendra blna-thara.

Prabr Bezurata nunten panlt lundur nring lliratha, kant'hl nylrtrun --nganptl DahF ang $panu lan ltulatnbl kakanthl nrlng l.llratha', saperlu kasu-

sun ngyasakakon kreta nrnggu kados tltthantpun Prabu Dagarata. Sand.lkars!

gra pangkat.

Ka.carlta, Prabu Janatia kepengln aangot numnaken viJ lnlng ratu, nangka sg

nangke doreng peputra, nunten nllae papanlng pulurg klnarya rrgenlngaken -clpta. Ifvang l{lsnl raurbr patlng ulslk latnun lng tenbe Sang Nata badhe -poputra egtrl panukenanlng Batharl sl. Salg Nata l-ega, gya hrndur.

V.NAGART UILAJTHA.-KangJeng, rattt Deul Brenanlyuta nyang kang rayi Begauan Rulsnewati -

garta Prabu Srl MapuDggung. Katungka raruhnya Prabu tsasuratar nlnten na--rlngaken pulung Janurdlpa dhateng kang rayl Bgy. fhrloavatl. Gya ikapirea -earn{l nafur bllth Saog Nata badhe poputra kabh.

Ja.nur nulya kadhahar KarrgJeng Rafu, blbar dhahar nunten kapondbong

denlng kang raka Basurata. &rggallng carlta Rafu Brenaniyuta r,nra nggarbi-ni. Kasanr panganuklng DLtya trlutgatl sa.kadang nyuuun pulung Ja.uurdlpa,

da{ya psrrulg. Denaua /+ kaptkut denlng Srl Mapunggung, nunton teluk. }tun--ten glnabda, Dltya Slnparavan lan Mayangkara kuvat daclL vijlning ratu bu-ta. Dene Dltya 'frlvlgatl nyang Ulsnungkara dadl nlJ lning pandhi.ta. IqJ eng

sa.trl parnlt vangoul.

Kocapa, ngger\ya nggarblnl Devl Bremanlyuta kagege denlng iBegavan -Ruloawatl-, tenah babaran rylJ11 kakrrng, pluarlngan kekasLh RAD$I BRAl,tAllEKA

a-

LZ nol l.:983

Page 16: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

NH

HHf,H

25.

f,fl:,ftffifinnnH*F HH

tn"

nHtr"H"NN DEtrnnDnntr!EE NNtrE nI!

EEEI!

-6-

"H*8"HBffiIrnDnnnBH HflDE NNDtr IIN

HH-Hn tHt'f,r HHr EH rHttH'

HH fifr ffi''HH $H'*HH HH''Mffi""HE $B ffi Hf, ffi ffi HB HH

I. NAGARI P II R I,T A C A R II-J

Prabu Srl Maprurggungl patlh Mudha Bathara, I\rtnenggung l,ludha Hagnyg

tr&r Harya Nltlra{ya1 llarya Partakar trya.ttg llarya Sadha. Rembae : - Slrna--nlr€ kang putra kakalth Devi Srl lan Raden Sadanal Mangka Devi Sri llna--nar Prabu Pulasya. Pranila Harya Nltiradya kautus nya.rawedekaken lng ngal

sanlng Bogavan Rulmauetl tng l{ahondra. Sandlka, gye pangkat. Sang Nata --kundur ngarrhatotr, ptnapag karrgJeng ratu Deul Brenanlyatl.

II. . i

Ialsendra Prabnr Pulasuar petlb Ka18 9rba1 nyarg patlh Kala nDaru.

Renbae : -ngGenya Sarrg Nata nglaner Devl Sr{r ulnargsulan yen slrna. Pa--

tlh Kala nDanr Llnen nyataSakol ourdlka gya bldhal.I,llllAl'10_GAGAJL r - .DeDava uadya Medhary f,upu$lng kapapag. va{ya Punacar{ta,da{ya su\ra. Kaplsah denlng patd.b Mudha Batharal kanthl dharnrh' : I(aLa -nDaru klnen nadoel sknanl,ng Darrl Srl.r latun pinangglh nedya kagsnJarake.

Kala nDartr sagahr gya nundur.

III. .-Raden Sadana nyang'Senar Gareng Potnrk. Rembas : - ngGayuh dadl dg

ucr lan ngupaya Eurcanlng kang nbaSp Dewl SrL, ltllAlti .S[X(AI] : hrta ba].a-

ne Kala nDaru gar€gu gave trareng Sadanar teuah dadl panca.karal rasekoa kg

soran sa.nl peJeh.

, rt. pggK,uH MFpIIAIIG gANru.

Ki Buyrt ltangkeng tryalg oenahnya Nlken Partlnl, nangglhl Devl Srllngkang nundhut sraya pangayotsanr labet kebuJung dening denava. Buyut ---llarrgkeng nu\ya parentah para sloua, napagaken rageksa. Dadl perang Lauan"

denaua balano Kala nDenr. Buyut tlangkeng ngenpakaken keuayan, tunarna dha-

tery Kala nDartr dadi plcak nrlpate. Bra-r:gkangan nr'lng uatlar kadadak nben-

tug eela kalg nyepit Pekel Hllnuka. SeIa pecah, llilmuka Juwar saklng Pa-nandlang, dadya langlung suka. Nulya gentos nrlpatl-pun Kala nDam dLpun -waluyakaken dening llllnuka, lan Pekal lfl}nuka oagah nyldra Deul Sr1, gya

nga.ubara

CANDIIAKAN : - Medtrang Tantu, Dewl Srl lan Buyut'Ha5rgkeng, nanpi e4ovanlpun

Raden Sedana ealc-ponokavane. Nenbe lnbal pangandlka, kadadak peksl

UlLuuka nyanber Deul Sri kabokta nganbara. Sadana nututl. 'D"{y" pg

rang lng gegana, Sadana kaeoran. '

NuJu ane garudha llinanteyar lngkang kauhre denlng [yvang Wlgnu kl-nen ngulatakon trah turas l,lle.nu, Mlreng panJerltlng Deul .Sri, gyar rlnebatPskel l{llnuka koplaynr.

Page 17: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-7-

Gartrdha lltnantoya glnanJ ar J anar€ lan sunping doning Devl Sr1. Ra-den Sadana ngganJar kalung, nlnangka tandba pitayanlng Hywang llienu.

Deul Srl lan Sadana runten dhedhukuh lng SR,I I{GAI{AI,ITI.

v. EDR1[AP4I[__8D.I MAHENDRA.

Begavan hrlcnavatl, na.npl souanlpun, Harya Nltiradya nyaravedeka.ken

elrnanlng putra Puruacarlta. l,llnarah y€n sanengko dedunung lng Dhukuh SriNgauantl, nanglng puguh tan nedya kundur. Harlra Nitlradye gya panlt.qANDHAKA{ : - Prmracarl,ta, Srl Mapunggung narDpl aturlng IIarya Nltlradya -

lanun kgW putra kakalLh dedunung lng Srl Ngevantlr gla nesat gegg

na nedya eurusul psre putra.CANDIIAKA{ : - St1 Ngavantlr Devl Srt 1an Sadaha nanpl ranrhlng kang rarra

Prb. Srt Hapunggung kang dharuh klnen sanL vangzul. Narrgtng eadaya

lunggao^. Eopo datan purun. Tenah duka Prebr Srl Mapunggpngr garrd

nyabda s APA BAKAT NCUINCSTINGI KAIA UIA' SIRA DElr|I SRI.

. APA AREP NUSttH KArA MANUK, SIRA SADAI{A.

SanaUka Deut Srl dados ULA SAIA' Sadana dados MANUK SRITI.

Ula Sana kosah nrlng l,llrathal done Manuk Srltl mabur nring G:llLng-

vesl. Senar Gareng Petnrk nututl..CAI|DHAKA}{ : - Dhukuh GenJ ahr Kyal ldrigu lan semah Nyai WunarL kang ne--

dbsng nangku Jabang bayl putrl nana Nlken Raketan taneah nangLs.

Kyat Urigu kengetan dhayuhe Rosl Hlsana duk rlkale nyuvun putral-rnrs nate ulnlslk lanun nongko darbe putra, nangka tansah reuel --lku tandha bakaL nanpa vallyu.

Sarta engetr uau dalu nanpt'vangslt kLnen ngudl ula eava kalg ge-

sunPlng Part salrttll.Pranlla, Kyal llrlgu gya budhal nrlng oabln., kadadak unlnga par{ --

nuntel, u1a sava ngiton. &rggal, katrekta uarrgsul, ula kapapanaken lng pe-tanon, slnqienan sekar boreb. Jabang bayl nulya slrep nggenya nangla,Desl Tlloauatl nulya nltle mrLng Jabang bayJ-.

\I[. s u R o L 0 Y 0 .

Hyuang Guru nyeng Naracla; dupl un!.nga yen Dewt tlknauatl roanitls,gya utuoan karrg putra llvvarrg Brahna lan l.Ilsnu kinen nggora godh4. Sandi-

ka, nunten ganl bldhal. {yvang Brabna nallh asu aJag, I$wang lll'snu dadl

celeng. J

CANDIIA4AN I Dhrkuh GenJah, Kyal l^lrlgu nanpt wangslting ula eau&, supadoa

t\n ruf* tangga tepam 1 klnen J avab ngubengl bale ponah kaya cara-

no vong puput puser. Gya katlndalake, tomah gora godha cabar.

Null Eyveng Kala naHh trpao-upae8tlr nggora godha j abarg bayi.Kyat l,lrlgu winangslt denlng uLa sawa, ki-nen ngaj ak tangga teparo

memuJl : IDNG WInIDEtl, WIRIIIUYEII. Tomahan godha rencana saloi eirnaIlyvang Guru nulya dharuh p&ra wldodarl klnen ngmuat Dewt Sr11 saE,

ta plnarlngarr pangkat da{ya'deua kattg andun pangan, pinarlngan tunggargan

bedhatl lut pecut naga-serarg. Ing nriki Deul Sr1 wus ruwat da{ya uldoda-11.

Page 18: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-8-

VII. PERTAPAN A R D I HDRAGLRI.

Begavan Brahnana llaroie gtnonJeDg kang putra Deul Srllah KasnltaWahnL supeaa kadhaup Raden Sad.ana. Sang lllku gya rnanjing sanggar panu--

J al, kadad.ok uninga susuh. Marruk Srltl kacandhak, babar Rad,en Sadana, -sesarengan Senar Gareng Petnrk prapta.

,

LaJerg Raden Sada"na kadhaupaken klayen DeuL Srllah Kasnlte l{ahnl.NuJu tengah dal.ur l{yualg Narada tlnun.n narepegi Sadana. Plnaring

an pangkat deva kang ngratonl donya brana Lng sabrang, sandlka nlnten og

cad oaklqg Ardl DrdragirL.Kacar{ta' Sang Brahnana Harei kocalan putra mantu, taken dhateng Seuary-

natur nboten unlngal nunten b'udhal mrl-ng Puryacarlta sad,aya.

CASDH.qSAN : - Ing hrrrracarltal Pratu Stl Mapunggung lan kqng rayi ing Gillngvesi Prabu Brahnanardai nanpl revuhnya Brahnana lhrsl ngaturaken 19

larnpahanlpun kang putra Raden Sadana. Sang Nata langhrng renar dene para.

putra vlnl,eudba da{va deuanlng aarldhartg pargan.

Devl Srllah Kasnita ttlahnl nunton kadhaupalcen klayan putranlpun --Sr1 Mapunggung lngkang nen kekaslh Raden UAI{DHU.

Kasanr parsrlgnuke oaklng ltedhang Kunurnrng Prabu Kala Pulasva saug.

dya ne{ya nyusun Devl ful, kasebLa} barat sanya kontal.

TANCEB KAYON12 nel L983.

n[u!mmnmnmnnmnnSH

mnmm nrfimnm nlntnnnm mm nm mt( ntm nrm

fiil- -fifr frfi--tl]l Afi--fifi H"r Hnu'n If, nnOBnEEEEtsnn EMnmEE m hN ffinEfiff $fr fffff,u- fr$ ffff H m hi" H m-Hf, Hfi HS 'f,' flH flfi $"n H"r m'H

nmnm mm mm nmmm nm nm mmn mmmm nn mmnmnmmm Inm mm mmmntr mn nn nnnm mm nE ru!nm mn mn utn Bnltn mm nn nn nmnmtsm rnm nn un

26.{14/{H4M4/I/I4M/I444{M/I4M*{*4MM/'**4*4***{44//4*4{A{**mmlllm nm nmmmm mm mlu nmmm nm mn mmmtn nrmmmnn nnn nnnmmn nn nm nurmm nn nm nnhn nm mm mmmnuult lttr llnn

-- I. NAC,4&I .SRnIGG.A HEpIIANG CAIUN0AIT.

Prabu Slndhrla fngglh BaJa Gothaka tryarg patlh ll,erya $rkapa, lng--ksnB li;1gnhgg. r Dene lngkang putra Raden Clngkarad,eua tan nanut t4y@g Bg

puh. lfuturrgka aouanlpun IIarya Dnaparal natur kautus lngkang putra Inra"o -Clngkaradeua klnsn ngaturalen Reea garnbar Gunt uJ.nangka pratandbalnanut.

Roca gya tlnarpl dontng Sang Nata, sarta ru\ya tlruptksa Burasa-nlng tu1ig kang ana lng reca, nutL : IIIHURINC BIPA KERIIP DIX.IING SITA.

RaJ a Slndlula dukal llarya Duapara nun&,rr tanpa panit. l.laoana Sang

Nata parentah dhateng kang putra Raden'Javata nyang Raden Dewata kLnen -nenpuh kang reker pinar{ngen.kantb,l RaJa lClparal RaJa Capalap RaJa Yogya-

sara, RaJ a tllpaLa1 lla-r1pa Kunbanar llarya Oandara, Ilarya Paningron, sadaya

gandlka gya bLdhal.

Prabu Slndhule Dyarg ga"n a Devl 1\r1us lngglh Deul Sahutt' daLah pg

tra Sang Rotna Deul ugl bldhal nltdh kreta radl kapara teblh.

IDmMIDnnmnunnn

Page 19: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-9 -

II. NAGART HEDrytl[c KAMULYAN.

Prabu Clngkaradesa nanpl palapuranl_ug. patih haparapun lurugf kang Tenar Gya satata uapag prarg.I'j-ERtiltlG GAGAL : - Wadya Medhang Karnulyan lanan Medha:rg Ga}-rngan. Para raylkakatth Raden Javata nyang Reden Desate tandhing Prebu Cirrgkaradora, ha-nung sa.Eudara, tenah sa.nl nunglorl. Ugi para rd a zunrhan sanl tetuk.

Prabu Slndlnrla sanget &rkae kang ganra lan putra sa.trL ngingetalen,nboten nendha nalah sarrgsaya nurlng. Itatenahan Detrl Tulus rnyar€ Retna Do-

vl datan klyat ngarpah sunpeglng uanah, trfurah qanl nuksua. Salxg RaJ a Gg

tttrka langlorng nurlngr Bya nanglah prang tlnandtdngan kang putra Clngkarg

dova kanthi ulah eunenbah kadl tatanlng zunungken nrd-ng bapa. Hasana karrg

rana ruDsog nerang, gya nukoua.

Prabu Clngkaradeva gya gunantl natal JeJuluk Prabu PUR}IACAIIDIIA.

Kang rayl kakallh tuuln pa^ra rd a nunten katLmbalrn, kalcanttrl in-ba1 rembag, kapundtutan uupakat nggenya Sang Nata ar6a nbedhah nagarl tl-Bar yekrr. t GII,INGHESI - PURHACARITA l.an WIRATHA.

Patlh Earya $lkapa ngaturi panrayogi-, suna$o s Sarrg Nata Pr,rryacan--

dra nyenyunu nrlrrg Javata lalglung runlyln, kanttri larnpah : BILIH IIAIICI

DAIN AIM HI.AI'IPAH-MLAI"IPAII.

I(acarl.tgr Ssng Nata sampun nglanpahl panrqyoglnlpun kl patlh nalcaten uau

J angkep 1OO dLuten, nunton rpnten sa'enlta r

1. I^ARE mLAIIAI{ RtrnAToNr RATU TICA DIPUN LURUCI RATU SAnJNGGAI,, -INGKANG TIGA KAIrcN.

2. LAnE NGAIU DHEMPU, INGKANG, TIGA KAHoN.

Patlh Harya Slkapa natur bllth punlka saemtta cetha, yen ta piulyu-rnrnlpun Sa:rg Nata nro plnarengaken denJ.ng Bathara. Pranlla Sang Nata gya

ufuea! klntun nauaLa lanantang dhateng Glllngvesl.

III.T1[A--C ILINGl'|ESIPr.rtra Glllngweei atnaJa Prabu BrahnanaraJar Raden Trl Ttnrstha lan

Senar Gareng Petntk ltemba.q : - PraJ anlpun kalnpbkakon auon. Kadndak lon -ten denava alasan nana KaIa l{ldhatya la,n raseksL llldyatl, nedya tDargsa --dados I'EIIAI'IO SliKAlt. Denara kallh sanl peJah, babar Hyuang Srnantanu 1an -lngkang putra Retna l.lldatt. Nu\ra Sang Devl kaganJ araken dhateng Raden --Tri Ttnrstha mtnalgka garva. Sarta vlnlslk, klnen menlt dhateng Ctngkaradg

lrar Sandikal gya pa,nlt lundur nganttd kang garw&o

IV.N IPrabu Brahmanarqj a myang patlh Atmera. Rembae, : Sang I'iata supena -

avon. Katungka sovardpun Raden Trl Thustha ngatura,ken lelanpaha'Lpun dene

ws pala'krdnao Sar:g Prabu lalglung roDar

Kaearu oowanlpun patth Drapara ngahtraken serat panantang saklttg -Prabrr Clngkaradeual Sang Pratu Bralunanarda nurl,ng, gya inapag prang.

I

I

I

natur bltfh dl

Page 20: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-I0-

ptu,U., g"ahnanaral a kasoran tandhing Cllgkaradouae tenah Bra-hrnanarg

Ja rnuksva. Raden Trt Thrgtha lunaJar ngungoi mrlng h,rruacar{,ta.

V. UAGARI P U-3I{ {-0 -A L I T A

Prabu SrL l}lapunggung Dyalg kary putra Raden Handlar, nampi kang, ra-yl tllratba Prabu Basrrrata. BgEbAg : - Murkanlng treh lfatu Gunung. Katung-

ka souanlpun Radon Trl Thrstha savadyar natur yen nagar:l GllingvesL vus -kabodhah denllg Prabu Clngkaradeva, earta kang rana BratunanaraJa wue nuk-

BUB. Dorong dalgul kadadak panenpuhJ.ng ua{ya Me'dhang Ga1ungan, gya plna-p8g praDg.

Prabu Srl Mapunggung kasor lng yuda, nunten uuksua. Prabl Basurata

kaplayu, plnangglh klayan kang rayl Begavan Rulgneuatl. lfulya kautstk ktn-nen nunglul kenavon, panrlhe kangge srarr,a nglunpuking pulung dhateng lllrgtha. Prabu Basurata sayogya, slgra varrgsul nungkrrL aris dhaterg ppslq

-Clngkaradeva. t '

Prahr Clngkaradewa langlilng sukar gya netepa.ken 3

1. Raden l{andtu kaJunJung gunanti. kang rana rng Nagarl hrrvacarlta

J eJuluk Prabu SRI MAEAIIAI{.

2. Raden Trl Tlustha ugl kaJunjung gumanti kary rara prabu Brahna-

rraraJa lng nagarl G.J.}lngveall plnarlngan JeJuluk Prarxr* BRAMA SA

TAPA.

3. Deue Prabu Basurata lng Ulratha lctnarya sesspuhing para rqJa.-

l+. Itagarl tetlga, Pumacarlta - GtUngr.resi lan l.Ilratha; kabasah -denLng Prabu Clrqgkarad,eva tng Modhang Galungan.

TANCEB KATONL3 uel 1983.

27.nmmmlnlnm mnlmrn mntrn mmnnmmnmr[ mtnmm nmnlm mnt4u I ltultll

nlll mfrl lllmlnmtllru nm mlfiIll nlmmlnmmu mn lnm nlm mln rnln mulnrilrmnmm mm mm xlrn mm rnlnmm nmm urn rnmnlm nn mnmm mtn tnmnmrn mnmm lnmmmnnmn mm mm mtn mul mnl mnmn mrn mm mn mlil mn lflmmm mn lrrm mm rnln tnln mnlmn mln lnmriDlrnl0 llrn lnlllrir nn I4In

I

I. NAGARI ll I RAT E-A .-

Pratu Basuratar patlh $tnggatar lbrya Sakrlta, Harya lengkara, tu-nenggung Svara Sungga. Rernbas : - Slnsanlng kang putra Raden Brananeka.

Kl Patth kadhamhan n€up.alar saJxdl-ka gya pangkat. Sang Nata kundur ngadtrg

ton plnapag garua pranesnarl Dsul tsrenanlyuta putra l[yr.lang Brana.

l:ll .lllu,:

Page 21: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

II. NAGART

-lL-

HALA}IA

Prabu HAY ttl AN A nyarrg gs,nta Devl N R A DI nanglu ingLrlgputra Dewl E 0 Y I nendheng gerah santer. Sang Nata mentas nampl uang-slt : Itlngka,ng putra klnen nbekta nrlng Tanah Jawl-, kaslramana lng tla-ga kang klnubeng ulgma kencana, mapan lng Dhrktrh l.l A H I T A .ri

Sang Nata gya dhavuh nrl-ng patlh !ruDHA yt.lAlIJAllA, tunenggung JAIA-ANGGOTA, JAII.$JDICDA, rte{ya kalcant}rl nr}r€ Tanah Javl ngupaya rlsada Serahlng kang putra. Desl lbyl nunten tlnandhu. Savega s€mya budhal.P-IitAN0 qXGAt : - lladya l'lalalra plnangglb praJurlt lJlratha, suJ.ayanlng -renbag dadoo pancak&!&r Prabl Haywana plnangglh patlh $tnggatar Bya na-leh kang slnedya, patlh Srnggata ).alglung lega: Nunten samya sesevangan

IIT.I.JA}TA GIRINDR-IRaden Brananeka nyang Semar Gareng Petnrk. RembaE : - Nedya anggg

ph pulung sageda gentos nangreh Prabrr Glngkaradeva ingkang hanbeg m-suh. Katungka nonten d.snaua alaean Dltya Kala Rekta nedya mangsa, dadya

PEit.4,I{('i SEKAR, denava peJ ahr babar Eyu"r,g tlLsnu parlrrg wlslk la.nun nedya

tinumtan kang oinedya lan bakal antuk garua. Hywang l.Iienu gya skna.

IV.W.-Ki Buyut L O C, B A nyang notronganl.ra narna Raden GaJ ah Oya (putra

Prabu Srl Mapiuggung evargl). BgElgg: - Gajah Oya nyarlyosaken uewarq!lpun Begawan Ruhuawatl lanun badho oagod varni Jalma. Sarta natur bllLhnentasnangglhKAcAnawi tul:lenuni IN DBADI,. Kl Bunrt Lopragyaparlng dharnrh yen kaca punlka klnarya J alaran. Gaj ah Oya nunten pa.nlt -nri.ng Hana.

CANDHAI(AII 3 - Tengaldng wena, arra wldodarl naml Devl Indradl lenggah tgp1n1ng tlaga kimbi nangls labet kecalan kaca. GaJah Oya prapta ngli pltaken, wlnangeulan yen kelangan kaca. FeJ ah Oya ngatcen lan -kadugl nangzu}aken laruun purun kagarva. fndradl sagah, narglng -.darbe bebana, yeklr slena kencana j aJ ar eanga knng ngubengi tIaga.GaJ ah Oya saguhr gya sidldkara, sa'la'l'l ka ana uisna nas bebaqi eng-

an ngubongl t1aga. Sary Deul lalgturg suka, , 1* kaca gya tlnalrpl.

ltusnya na.npi kaeal Indradl panlt nedya hanggunggung cacahlttg uls-tr&r Jehrl tnts nlnggat, Gqjelt Oya nututl.

Kacarlta; playune Der.ri Indradl plttanggih Raden Brananeka, gya nyaraya -klnen nylrnakaken Gajah 0ya, lan sagah suwita mlnangka garwa. Brananeka

sagah gya napagaken Dwirad,a, da{ya pra.ng. Katungka Hyuang Narada ravuh

parlng Panah Herauana dhateng Bramaneka, sarta tutur yen Gqi ah Oya punika tatslh kadang. (GaJt Oy" anak Sri l4apunggung patutan klayan rylri --Ru}olnl tng pertapan Tltlsarl. Dedos kaleres raka naksanak klatrran Reden

Brarnaneka). Bra.narreka nunten nglepasalen panah lierayaDa, kengtng GaJah-

Oya babar daffa manungsar narglng kahrncang teblh.

Page 22: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_12_

Raden Brananeka nunten lundur earlnblt klayan ingkang gal.ra DeviIIndradl.

9ANDHAKAN : - Kl Buyut logra lngkang tengga visma kencana, narnpi ramrh-ipun Prah,r llayuana lnglcang Javab ne{ra ngedus lrrgkang putra, lng-kattg nenbe nandhang wlyodl. &rggallng carlyos, Dewl lbyi ,kaoirarn-an lng tlaga tenah ualuya. Kadadalc dhar.rahlpun Raden Oya lngkary -duk euvau warnl dvlrada. Nunten cari.yos mrJ.ng karrg rana Brayut to-Brar blIib plyanbaklpun punlka OaJah oya lngkang saged uarnl Ja1-tr&r labet bandayuda klayan Raden Brarnanoka. Iluyrrt Iogra bingah sgngetn satta natur d.hateng Prab,r I{ayuana blllh Raden Oya puni.ka --lngkang nuJa wlsna kencana. lrlasana Raden Oya kagenjar Deul lbyl,kabekta kundur nring Nagarl Malavar kaJuneqengaken narendra.

v. NIaGARI _l.l Ilt A T H A .-Prabu Basurata, nanggltd lngkang putra kepulunan Gllingwesl Prabu

Bra:nasatapa lnggih Tri Thrsthar tuuln tngkarg gUsti l'ledhang Karnulyan -Prabu Cingkarad.eua lngkang ndangtt slrnanlng putra Brarnaneka, sarta nggg

nya nggarblnl kary garwa Deul Brernan5.1ruta.

Katungka Sang Dewl babaran nlyos putrl, pinaringan narnt Deui BRA-

I'IAIIEKI. Nunten kasusul souanlpun Raden Brananeka sami matur yen tltro pg

lalcrarna klayan Dewl Indradi Inyarg ngaterraken CUPU REINA pratandha yen -vl-dodarl. Para sepuh sanya guka, Nu1ya Prabr Baeurata rnatrlr mring Prabu

Clngkaradevar punapa kapareng kary putra Brarnarreka kajumenengaken nare4

dra gumantl nata lng lllratha. Pratu Clrrgkaradeva, nayogyanl, sigra kalce-

pyakaken JinunJung nata, JeJuluk PRABu B A s U P' A T I . ('/lrntha II).Kadadalc sowarlpun pepatlh Gl1lngwesl, patih Atmera natur bl1lh ng

garl Glllngvesl kadhatengan nongsah ral a d.ltya trah Prlnggat aanf saklrg.garLta sellrr nanl Prabtt @RA SINGALATA. Temah gpgup Pratu Brarnasatapal

gya panlt earvl nyuvun blyantu vadya l.llratha. i

Nallka Ba.nana garwa Prabu Branasatapa nenggth Derd l'tidatl babaran

nlJ iL dhanplt, nailging J abarrg bayl dipun salinl mend.a dening garua nem.

nami Retna RqJatadhl, bayl kalarung lng benaut, plnupu denJ-ng. Begawan -Ruhasatl.

Kacarl-tp, Prabu Trl Tluetba dunugt ing GllLngwesl kasoran tan'--dlrtng RaJ a Dltya Gora Slngalatar tenah Sang Nata ngungsl sagarrua putranring Wlratha. Glltngwosl bedhah donlng rageksa PrLnggondanl.

a

L3 nei L983

Page 23: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

L3-

Hf, rHt'f,r HH HH HH H#t'fir BHnIrmmA a $H HffittfrH HtttHH tt Hffi*Ht HHrrr26. Hfi.* H$ Hil ffi Hff Hfr H$fu.. M;.

nntrmm mnmm Innmn mm mn mmnln lnmnlm nnl mfn mtumlnrnmm nnl mm nm mm mm nn nm mm m In nlnt tnln tnn tnnl mmmm nm mm lnm mn mm mm nln m nl nlm mn lnhl ltllrl nilimmnmm mmmmmm Dmnnmill mm mm nm m n nrril mm nlnl rnmtnmul -

mm nnt mm tnn mm nm mm Iln runill tnm nnt nrn Innlnlnn nIIl nrn mm mm mm trm Dm mm mmm mrn lnm l0tn nmnlrilutnnmu nlln mm mmnun mnmm Inm mm ntnrnm nm tlullilt

:

mntnmmnlmmlnrummrurnmmnnt

nmmn)

Inlntnninmnm,

I.@..{wang Guru nyang Eyvang Narada. &enbae i - .l{cnten parar€muka ra-

J a dltya Glllnguesl Prabu Gora Slngalata nyuwun rabl Bathari lflIuta.ma.Hyvang Gurl tan renar psa putra Javata klnen paca.k barls.

IT.NAGARI GILTNGt.lESI.

Prabu Gora Slngalata nyang patlh KaIa lhdragsa, miuah uadya buron

rlanao Renbeg : - ngGenya uus ngeJegl kadhaton G;l}lngwesl, Pratu Trl ---tlnrstha (Bra.nasatapa) ngoncadl n Sarg Nata gya parentah patth nggeurpur

Kahyudngarr sabab desa nguluhl vLdodari. SandLka gya budhal.

P[rR$q G.ACA! : - Raseksa ngrabasa Srn)]oyo, deva-deua kasoran. ]Suarg -Nareda gya lraeat nring l'llratha nedya nyaraya. S I g e g .

ITI.HARDI MAHEND-BA

Begauan hl}otavatt kahadhep putra Gllingwesl lngkang nljil dhanpitsalcing uldodarl Batharl lfldatl, kakaslh RADD{ PARII{ENAN lnggih DHUKE--

TOYA. Ingkang rnlJtl estrl na.nL DEIE S R I N I. rregltr laro kallh puni-ka lngkarrg kactdra nu\ya ltnatnrh lng benavl dening kang ibtr kwalon Ret-na RaJ a Tad,hi.

EegDgg: - Sang l{l!il Ptttrl dhanth nrlng karg wayah, kinen sabJyag

tu anorg tanl, kantht parlng Jeuah. Sang Bagus sardlka gya paxgkat, ka-dherekaken Senar Garong Potntk.PLiliAflG s_EK/rR : - fng marga, Parlkanan kabegal negar da{ya prang:. Naga -slrna, babar Dahyvang Kuoualal natur ne{ya suulta. Sang Parlkarran sagah

naupl, ugor purun rerencang nggenya nyenylrwn Jauah dhateng jawata.

Nunten sarui sldhlkara, ganaUka Javah deres. Tenahan anong tani -eami blngah.-'Raden Parikanan saponokauane dalah Datryr.rang Kusuala gya sg

wan ngarsanlng Begawan Ruloavatl. lfusnya prapta, ParLkanan ngaturaken -Dahywang Kugsala dhateng kang eyarg. Waeana tinanpi pazuwitanlpunr nul-ya Sang tti!il f\rtri pangkat nrlng l{iratha ngant}ri kang uayah kekaLih ne-

dya katur nrlng karrg ralr&o

IV.NAGARI t,. TRATIIA.

Prabnr Basupatl lan kang raka Gllinguesi Prabu Branasat'apa tngkalg

ngungol sabab nagarlnlia kabedbah ratu buta Gora Slngalate. Egleg I

ngGenya nggarblnl lngkang garwa i.ltratha Deul Indradi nyuvun dhahar pe -len pretangga Jtwa ing euarg&r

Kaearu ravuhnya tlyvang Narad,a, nundhut sraya sirnanlng raji6 dltya

ingkang,ngeJegt GJ.Ilngwes! Ian ngrabasa Kattyuangan. ,

l

Page 24: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-r.4-

Salg Nata Wlratha sagah, nanglng n)ruwn polem pretangga J,lwa. Sa-

nallka pelen pretangga Jlwa dharah ing qgarsa. Nunten kadhahar'd.ening -Der.ri Indradl. Bakda dhaharr gya babaran mlJiL priyal plnaringan kekagih

Rat\yan B ASUMU RTI, Nanglng lnrclva, d.enelngkang ihrnuntennendhang gorah.

Serrg Nata dhanrh $hateng Berya Sakrlta lan tlarya Lengkava klnen -ndherek l$tang llarada. Sandlkar gya bldhal.CANDEAKAN 3 - Ing paprargan, va{ya buron wana sarnl peJ ah denlng lla:ya -

Sakrlta lan llarya Iengkava. Patlh Kala Hudrqoa murlng, Harya ka-kalth kagetalc na.nprung. Ifuarrg Narada nuJ.ya natur rnring l{ywang Gg

Ttl r

Ilywarg Guru dhawuh mrlng Narada klnen nundhut J ago saktng l{irathalnggih punlka : BUYtil BRAI'IA INCKANG MIYOS DIIAI.IPIT. l,larada gya nesat.CAND$AKAN I - Nagarl tliratha, uyattg Prabu Brenasat&p&r narnpl ramrhnya

ingkang bibi Begauan Ruhravatll nasrahaken putra Glllngwesl irrg -kang nlJ 11 dhanplt, lngglh punlka Raden Parlkanan ya Dtu!:ut Toya

sarta Dewi Srini, dhunateng Pratu Bra.nasatapa. Kanthi kacarlyosa-ken bl}lh duk ing unl lare kallh punlka kacldra denlng kang lbu -ne!o, kalabuh Lng benavl. (Ibu Delri. Retna RaJa Tadhl).Ing mrl,ktt Pratu Brarnasatapa lng batos nyathet tumlnclaking kang -garya panlngglr.Kasaral ranrhrya Eywarrg Haraaa nundhut j ego, buyut Bra:na lngkang -

niJ iI dhanpit, Nurten Raden Parlkanan kakanttri mirrggah l(alrywangan, parairaja senya ndherek.

V.@.

Hyualg Gurr nanpi ranrhnya l$uary Narada lngkang nganthl Radyan -Parllcanan tuwln paxa iqj ". [yuarg Gunr parlng ganj aren pusdca j enparlng

SARUTAUA dhateng Parikanan, nuJrya najeng prang.

Ing paprangan, Prabu Gora Slngalata kata.rnan Sarutaroa, peJ ah.

Prabu TrJ. Thustha nulya J woeneng nata lng Ol}Lngwesl mallh, gya--

kundur rnrlng prd a. Drpl rnre dumugl lng Gttlngubsi nu\a narepegl karg

garya nen Deul Rgtna RaJa TadhL, kadangu bab putra kang kaLanrng tng bg

ngeualt. Sang Deui amung kendel, Sang l{ata duka. Retna Rqia Tad}d den --sabda d.a{ya baJulr nuli nJegur lng benavi.

Kadadak uonten kabar bll1h garua nata lllratba Deui Indradl Beda.

Gugup Prabu Basupati myang para ral a gya lundur nrlng Wlratha. lfusnya -prapta ing Wiratha, lunarpanya Sang Dewl Infuadi gla pinaripurna.

TANCEB - KAYON.13 nel L983

Page 25: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

29.mmnnm nnmm mnnnnmn mn mn mn mn mmmm nD nm nm nm nnnmmtrm nmmnmm mmulnmnmm mm mn nm mnmnmn nm mm mm nnmm nnn trm nn nnDnt[

_t5_

mm mn Dm mntrntrnnn nntr mn nmnmrlnmm nmDn nD Dnn mmmnulmn mn mn mmmn mm mn mm

IDIII truo mn nmuurDll

iltrn [lnnt0ll0lll m[lnlln ritnlInt[ tntnIntDtll,lnnlmm ntnlrlni mmlDm nlmmm mm

I. .

Prabu Srl ltahaval Lngglh RAt a llandlar r petih RrJ angks..rao Renbag z

Badhe .rhaupnya k"n€ putra Raden lllnaryva plkarlt* putri G1]{ngeeel2 na-

nglng uonton rorlbed, eabab putranlpun I(1 Patlh PuJ angkara na.nlr Raden -Sa{yeskara slrna tanpa pa.nlt.

Kagaru oovanlpun utusan sak{ng Glllngwosle patlh Atlera, matur kg

utus keng raka Prabu Branasataper pasrah olrnanlng putra Dewl Satapir -lngkang .kinarya sayenbara : Slnten lngkang saged manggihai(en sirnanLng

Salg Devl, ne{ya kadhaupaken. Prabu Sri Mahawan sagah. Nu1ya Sang Nata

dhanrh nrlng kary putra Raden Ulnaryua klnen ngupaya mureanlng Sadyaskg

r&r yen uus plnanggth kapaorahsna ngupadl Devl Satapl. Kang putra sand!

ka, gya p4ngkat. Bibaran paoovakan. Sang llata }undur ngadhaton, plnapag

garsa knngJ eug ratu Dewi Srl Iab Kaeul,ta l,lahnl putranipun Begauan Bratr-

ndxa llarst. lfunten buJ ana.

Dene Ki Patth PuJ angkara, dhamrh mrlng IIarya Bfunana, tlarya Blramg

DBr h:nenggung BuJ ang Kelalen, klnen nguntapaken lrundurlng K[ Patlh At-EOX8.

rI. NAGA,RI G .U 11I A SqlA HANCLENG

RaJa seluman-trah Prlnggondanl oeHr, jojuluk Prabu Yaksa SINGCYA

KESI.IARI, nyang kang rana Pujingga Reshl Shlwa lbya, patih Kala Garba.

Remles : - llentas nyidra putrl Glllnguesl Deul Satapl, nanglng engga --dinten nangke derong atut. Sarg Nata gya utusarr Dltya JaS.egi ldnen no--luh 0111ngwosl, detre patlh kadhawhan barls. Sandlka, gya pangkat.

1'ltliirl{0 grlGAL : Wadya Raseksa kapapag barlsan'Puiuacarltal dadya sulaya.Denawa kasoranl gya nylutpa.g narga.

III. l.lANA I,IALIN!IN SNifA. '

Raden Hinaryval Semar Gareng Ian Petruk. .s1q}.gg. : - Ngupaya murcg

nlng Sadyaskara. Kasaru ana nacnr nubruk, da{ya I'L:ttrri:iG jilil(t!!. I'tacan ba-

bar ltyvarrg Kwera, paring vlslk j Srtg Bagus lclnen sowan nring pertapan

I'tahendra. Sandika, gya panlt bldhal.

mnlirn mmmrnInm m mmtnnl mmm mm -"lirln InIIlIu llllllmr)l m tD IDmmmmrnnmmmmtnmm

nrnm nuu[rnn nm

mmnln lnmnurln mm liurlmln mn mn rnil mm rllnmm lnm mm Innl lrlnl mltlmm Inm nnl mn mm tfllllnmnnmn mmmlrtl0 lnill lillnmm mn mrnm ntm mmmm mm mmnn nmmtnmm mm mrn nm r4nlmn mm nm nn mn

IV.

Begawan hrtrguavatl nanpl sovanlpun Raden

BB. Nulya wlnarah klnen ngupaya slrnanlrrg Dewl

tuk nugraha. Sandlka, gya'panlt mundur.

lrfll

Itrlil

fillnlllm lirliltitnl ln t:ltilUln nrlillil lltlitiltn li:nm lniillnm ln n Inllmmmmmmnln n rn mrn

nnrnl milrm,nmmmi

lillll n[rlntll nnmmmm

r0m mmtnm nmlnm mmtnm mmmm Innmm nm

a

Sadyaskara pasrah Jiua rgSatapi., dad1. J alaran an-

Page 26: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-15-

Ing nargi Sadyaskara pt-nanggth Raden Wtnarlywa, gya parlng dharuh

Saclyaekara kinen ngupaya eLrnanLng Dowl Satapl putra Gilingwesi, ltahrr

sandikal gya plnarlngan kanthi panaJ<avan, nunten bidhsl. ftaden l.linarya

kundur.

Kacarita, lanpahlra Rad,en Sadyaakara plnarrgglh hrta uadon n^eng4s.r'na.ni

DRATI. Ml1a narrgLe travlt tlnllar semahipun nama Pl-saca (gandarua)

R$fA BAIJ lngkang kenglrrg aradan barls, margl ratunlpun ndhustha

putrl Glllnguesl Devl Satapl

Harya Sadyaskara eagah nd,haterngalcen senah-lpun, nanging lanun sa-ged sumerap unrJuding lelenbut. NuJ-ya Dratl ngaturaken IJSAII PRAIIAI'IA. -Yen kaslpatalcen notra, saged unlnga vujuding dubriksa, larnun katetesa--ken tallnganr saged nlreng baaanlng pisaca-piiaci.

D,rpt rnre ngagen J.1oab-pranaua, Harya Sa{yaskara unlnga uisma ken-

cana babanJengen, Sang Bagus nulya rrgtdung lelagon lngkang nuju prana.

Hanjalarl Gandarwa RaJa Ball nJoged rnleter, nunten so\ran pgarsanlrg Sa-

{yaskara eanri. matur blngah dene ssged uval saking aradan nunten pinang

gih semah-tpun nallh. Pranlla nunten ngaturaken bebirgah : SEIA TIMPURU

lan I.IAHTYU ltAtINI, sarta AII DANURDARA myang RAIAII KALA CAKRA lngkang kg

tyasane lanun vlnateg : APA SACIfTeXn TUMtrKAr APA SASDDYANE DADI.

hrggaltng cariyos, Harya fudyaskara gya ka-kanthi manJtng kadhaton

Guva Sola Marrgleng. NuJu Prabu Singgya Sari arsa mondhong Dewi Sataplr-Harya Sa{yaakara matak aJl Danurdara, nempuh Pratu Slnggya Sarl, dadl -prang, Slnggya Sari keplEru.

Ilarya Sadyaskara nulya nuJ a sela tlmpunr da{ya kanthll nrkniSang Dewl kalebetalc"l ltg kanthll nrlul, RaJa Bali klnen nbekte. Gya ng

sat lnrndur nrlng Glllngvesl. i

Pratu Slnggya Sarl nututt savadya bnokasakatl.--,V..

Pratnr Branasatapa (Trl Th,retha) nanpl calon beean kang rayl hrrugcarlta Prb. Srl Mahawa:r1 saha kartg rayl lflratha Prb. Rasupatl. Ketungka

llarya Sa{yaskara solran1 ngaturakan kanthll ntlfitl kang isl Dewl Satapl-r-

lrrgka:rg nentag kacldra donlng ral a solunan. Sang l{ata esmu malbenr nun-

ten }cacaogan I.lsah Pranasar eanallka plrsa Gandarsa RaJ a BalL. Gya kadg

ngu natur bltlh nyatae ratunlpun lngkarrg nyldra. Malah Rqia BalL natur,

billh r"rrlgt" vonten tenung utusanlpun Prabru Singgya Sarl na.uri Dltya -Jalegi. Sang Prabu dharmh lclnen nyepengr R{a Ball sagah, nunten dados

perang, Jalegl peJah.

RaJa Ball glnanJar pangkat, klnen mmoksa sanggar panuJan salanl-Ianl. Raden Wlnaryua kadhaupaken klayan lngkang putra Deul Srlnt. Dene

Ilarya Sadyaskara kaganJar Deut Satapl, nanglrrg Sela Timpuru - Nahtyg --Wahni - sarta liisah Pranavae kapundhut doning Sang Nata. I{arya Sadyaskg

ra gya ngaturaken. /tnuk-arnukan Prabu Slnggyasari tinandhingan Prb.Srl -Mahawan. Kadhalrahan oanJatri pangruwatan, Slnggyasarl lbbur. Resl Sttlva-

Ibya lcopl}ut, matur tobat. T A N C E B - K A Lq_N .-

HHli|HMNEHNfi HH IilHHHH [i flIfr I$II I$ iIHfiiH

13 met L98V,

Page 27: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-17-

30.

I. NACARI G r L I .N C 1,l. E S I. .

Prabnr Brarnasatapa ltggiU lr1 Thustba, nyang patih Brarna Sadhana -(patllr Atmera vus soda), I<arog LUgEbg, : - slrnanlng kang putra, Raden -P A R I K A N A N, mangka nedya kadhaupaken klayan Delri Brananekl pu--tra Prabu Basupatl lng lllrathal kanthl bebana lgtlneal-an nuarsa. Ugl kg

bamrrg RadenSUG AN DA putrakepatlhan. Prarnila Sang Natagyapar-rentah dhateng karrg putra Raden Brahnana l(estu klnen ngupaya kang samya

slrna, Ianun plnarrgglh kapasrahana nrlng swargao Sandlkal l3rahmanakestu

gya parult bldhal.Sang Nata lrundrr ngaclbatonr plnapag garr,ra kangJeng ratu Devl lli--

dhatl atnaJanlng llyuarg $rnantanu. Gya buJana.

l(1 Patlh Brana Sadhana nodal qJ avl, dh.*\ dhateng HARYA BRAI,|AST!

TI, BRAI'IAYAI{4, BRAIII'IAI{A RADYA, tunenggUng BzutHMA I{AONIA, nyang hrneng--guug WEDIIA BRAIIMA klnen tata-tata wluahan putra nata tuuln rguntapaken

Radon Brahnanakestu, Gya budhalan.

:

rr.NaqARr ANG9A PURA. , i

Prabu L0 K AP A DA tryartgpatd.hJAYAIOKA, dalah dttya t.tRI-DHAGSA. Remba.s ! - Saxg nato engot duk rlkala kempal klayan nata Wira-tha Prabu Baourata iirg .\rudya, vus prasetya nedya parlng biblt putra.Gya budlnl nring lllratha eauadlra. l,,lLltAl'{(i G{0.AL : Ing marga wadya Angga-

pura kapapag wadya Gll:lngvesl, da{ya sulaya. Rasekea kasoran, nu:Iya se-

sinpalgan marga.

Irr. HANA,TItNGGqL ,-Reden Parlkanan ingglh Raden Dlukut Toya lnggih Raden Kelingga, -

kadherekaken Semar Gareng Petnrk. Rembas 3 - Sang Bagus nenggalih beba-

nanlng putrl !'llratha Devt Branarrekl lngkarg sanget andupara. Sarta ne--dya ngupaya nurcantng Raden fuganda putra kepatlhan. Fljl:;\liil l'ii:il,iii.L:

Hadya raseksa mbebegal Parlkarran, denawa pojah sadaya.

CAI{DIIAKIN : - Ing su}untng Hardl Mahendra, Raden $rganda manung}u puJa.

Nunten kagodha celeng ka.g ana.k-anak Bajalrr nyander Sugenda tenah

da&s prarg, JLnemparlng - celeng lan gaJah girna. .

Sang Bagus laJu lumaksanal kadadsk kayu-kayt padha sujud,. Nu1ya -karavuhan Begawarr Rulorawatle parir€ uislk yen ta kabeh mau nlnarrg

ka pralarabang lanun Suganda lnrvat nunrna]ce dral at'ratu. Tnrs ka-dhasuhan enggal baU. Sandlkar nulya namlt.i

mmnnn mmm mm nmru[ nlm mlumm Inm m'nmmmrnm r0mmm nmMID INIDnn nm

Hffi'-n- HffiHfr Hg"$* ffi Hffi**H$ fifi:il'nnmn mn nm En _nn nm mm mm mmnn nnn nE mn trnnnn nm nln trn iunnnnn

mtnm mmminm InUl Inill Inmln till0nlln mln lllrl mlnlilnl lilm rnllllnl0 mm mm mO mln mm nlm nrtt mlnl(l f,lln Innt rlln lulntrt i,liilmlu mrn nnl mm mn mn tutll mrntnmmm miil n)m tDtnt;iltmtnlnln nm mln mn rnllltnn rnnl mrn ltilt DltDrn mtil l0tlt mtil uun,:lmnmn nlnrmmB nm mmmm mtnmtnrnm ntm mn nlmtilritmn nm mllltnm nmm ltm nu nm nm mm mm nm mm ritm nill nlnlnlm nllmln mm mIl mm ilnl lnln mlil illrl ltllil lnlil nlm hlrrlntn nlII runlu BII mn n0ln nm mtn mD roul tnnt mru Inru :uii!

Page 28: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-18-i

Ing nargar $tganda pinangglh lngkavtg gustl Raden Parlkanan myar€ panakgvanr tuuln kasusul ravuhnya Raden Brahnanakestu lngkalg matur kautus --denlng Sang Nata GilLrgvesll kang ra,ka Parlkanan tuwin $rgand,a kadhanr!an nyu$rn tetlngalan svarga. Sang Kusurna sanl sagah, gya nlnggah Ka----hywarrgan.

CAND-II$KAN s - fng repat Kepanasanl Hywang Erdra lan dewa-2 nbalekalce sg.

vanlng Parikanan lan fuganda, dadya prang. Dewa kasoran, Hyuang -Drdra nunten sagah narlngaken tetlngalan suarga, naqging kaJujugg.ken mrlng l,llratha.' Radon Parlkanan langlatng sukal gya pa.rnit mun--

dur.

rv. PERTAPAT{ P LN g, R 4 N c 0 (l,q,KrR GpRA).

ResJ- Wl-swanld.ba nyang tngkalgl putra Barnbarrg Kuswalas nlrunm panltne{ya suvlta nrLng prqJ"a HLratha. lfusnya kalLlanr Bya bidhal.

Anerg narga kapapeg Prabu lokapada, kadangu r,le{ra npt un putrl W!

rattra. KabaLekalen denlng Barnbang Krrswalal da{ya prang. Barnb'ang Kusvala

keplayu.V.NAGART I.tIRATBA.-

Prabu Basupatl nanpl raurbnya kang gustl Pratu Clngkaradewa lan -Prabu Srl Mahauan ir€ Purwacarltal nlwah Banbalg Kusuala lngkar€ maturne{ya zuulta.

Katungka praptanlng tetlngal.an syarga, nyang perganten saklng Gl-llngveei Raden Parlkanan tngkang kadherokalcon Raden tsrahnanakegtn. Nun-ten kadhaupaken klayan Devl BrananekL.

Kasaru oouanlpun Prabu Iokapada , nyuvun putr{ nata Wiratha kalg-ge biblt putral sabab duk runiyln oaropun uonten prasetyanlpun kang ranaswargi Prabrtr Basurata. Prabu Basupatl nanung kendel kenawon sabab ke--vra,n J roning panggallhl

Tarygap llarya Suganda nunten atur vangsulan dhateng Prabu tolcapa-da, ingkang suraoslpun ngukuhl putrl l/lratha. Tenah dadog prarg. Prabu-lokapada kaBoran kapllut, nulya teluk. Malah nunten ngaturaken noba nr-jud putrinlpun nanl Deul l,l A S T U , kunJuk Prabu Basupatl. Tlna.npl --kanthl lega.

tuganda glnanJar putrt l{lken BAI(EfAN, putranlpun KYAI WRIGU.

TANCEB - [AYO_rynei L983.Ll+

$f $*t$*f $fl $nrntln#$t$*$$$fl $$$$$$$*$nli$tinniln tlii $*r$$$ll$$ti*rl#

Page 29: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_19_

nmnDr[nnmmmmnn

H*H f,r H n'*m nmmmnhru[nn n Bm n[unm mm mmn nm mnn n ID I[ nnnn

nmllllll lflnll0 lnnll,;im In lil l;rt0lrllrln mm nm n rn rnlr illn n m m n ltl t0ltltil tit l:l ti'!mmmm n n mruU m m n ltl [i[!10h1m mm mm tntnmriln tlln n m nl I0 trllirm liliilrfl n Inn t[ ntlltn rumllltt lnln llln H ln

It

nl

mmm

H

.it<TlJl o

n nm nmnlDllmn mm m n nD t[mn mm m rul nnnmtr nmm m!l tlm m m mmnun u nn mmllll!

m n mnlliltl ul l0lnmmmm mm mmmmmm nnnl mm nl ltm lnrnm nm mmmn mn rnm nln nmmrnnm nn

n)nmmmmtn

mmnmnmrum

nmmm Bmmtnrn mm mn mm mmnnn nroxnmm mmmm mmnm mn ul n mm:tllutltfl

I.NAGART UIRAJ-II-I .

Prabu Basupatl myang patlh $.rnggata. Bgg-blg : - Pananglse ingkarrg

putra jal^nrrg bayi Raden Basunurtl, sabab katllar seda inglcang lbu Devt-

Ind.radi. Mattgka rnitunrt wangsltlng dewal Sang Nata klnen mupu pulranl-pun kang rayl Brarnanekl nengglh Radon K A N 0 . Kaleresan Sang Nata 1rl1-

ratha kaaturan ravrrh mrlng GJ-llngvesl sabab kadhatengan mengsah &aJ a Bg

ya saklng Kedhung Ja.nuna. Gya parentah tata-2 bldhal. Ingkarrg kinanthi:I{ARYA SAI$ITA, I'IARYA IJ0NGI0\1.IA, trurenggung Sl,lARA SJNGCA.

II. .

Ratrming baya Prahr KALA SRENGGI myang patlh BAIUL LANTAI{G dalahBAIUL SAIIG.[.IA. Remban : - ngGenya klntun serat panantarrg dhateng lPrabu-Tbl Thustha (Branasatapa) sabab wus nate kavlraqgakon, ne$ra nales ukun

Nunten nbldhalaken vadya sato gaIak. lfJfuWl|.jj$d : - Wadya sato Jamuna

kapanggih vadya Wlratha, dadya prarg. Para sato bubar nanjtrrg vana.

III.I.JAI{A PREDAPA

Radel Parikanan nyang Senar Gereng Petruk, Ilembas : - I{gupaya ba-

dher bang slelk kencana, kangge mitunrtl panyurunlDg garwa kang ngidiram

ldhan kar.puoran. Mangla ingka4g putra pun K A N 0 lan K A N I R A --R A S tansah reve1. Kada4ak ana. macan ne{ya nangsa, dadya llliilitti lii+jj!nacan babar Wvang Brahrna, paring badher bang sisik kencana. Parikanan

gya panit larndur.

IV. NAGART MEDInNq K 4 !t U I y. A N .

Prabrr Clnikarad,ewa ingglh Prabu Purwacand.ra, myang Raj a Capala.

RpJnba.e 3 - Sang Nata datan kersa carem klayan wanodya, pa}ullnane ha --nung nj anah uadya priya, klnarya go11r. llunten patlh Sukapa kautus nlnr-

bali I]anbang Kusuala, sabab wus dangu datan seba, drine Rqj a Capala ki--nen sowan nrLng Gilingvesi, nyuwltaltaken ingkang p\ttra Dewl Al,lAl{TI. Sag

dika, gya saml bldhal.I.arnpahlra Rs..j a Capala kapapa€ Pratru KaIa Srenggl, Dewi Awantl ne-

dya kqialuk, RaJa Capala tan suka, temah dadya prang. Rqja Capala kasog

an gya ngoncadl.

CANp.HAKAI,I : - IIUKIR K A N

barg Kusvala, Nantpl

ISAKA myangarl

D II A , Reol ASWAI,IIDHA myang kang putra Ban-

ramrhnya Sang ll|llru saldng Baniaratll Begauan

EMPU BRA TANDAII 0 Lan E!'IPU l---I

I

Page 30: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-20-

BRll RADYA sarta EfPU BRA RUltTINCesaperluhar€ge-lara]<en KAIIRUH S.ASKRITA tuuln AKSARA DEllA.lluntensa.nl rlggeguru. l,)rggale Sang lllh,t Aswarldha lan Banbarrg Kuslrale sallpun -lebda. ,

Katungka ranrhnya patlh fukapa, roundhut lumadlne Bambang Kusva.la.

Nulya Braluana Isaka lngkang sagalt kaJanah denlng Prabu Cingkaradeva sg.

uger Sang Nata saged mbatalg calgkrlnane Isaka. Patlh fukapa oagah, gya

kakanthl sovan nring Medhang Kanulyan.

CANDI{AKAN : - }tedhang Karnrlyan, Prabu Clngkaradeva na-npi sor.ranlpun pa-tih $rkapa nglarapaken kaoagatranlpun Brahmina Isaka. Gya tinarnpi

denlng Sang Natae nunten bantah. Prabu Cingkaradewa bantahlpun kg

von, tenah nurlng , 14 eng per:arg , Prabu Citgkaradeva kawon, nun--ten peJah Dukswa.

llarya Kurnbana, IIarya Gandara, nyang llarya Panlngron sa.urJ. nungkul.

Sang l|l}u gunanti nata, JeJuluk PRAIIU I S A K A , Banbang l(uswa-

la kaJune;rerrgaken patLh. !

v. N.A0aRI G r t r N G 1,l. n s I .

Prahr Branasatapar na,npl praptanya kang rayl tliratha Prabu Baeupg

tl nyang Prab,r Sri Malrauan lng hlnacarLta. Katungka sowanipun RaJ a Ca-

pela natur nyuwltakaken putra Medhang Kanulyan Deul Auantl. Dene Pratu-Basupatl nyuuun Raden KarD ne{ya kapupu, Sarrg Nata tsramasatapa marenga-

ken. Malah plnarlrrgan panoxoong putrl ka}[h t

1. Dewi f, I S l,l A R A putranipun Ilarrya Brarnasfuti.

2. Deul A H A N T I putranlpun Prabu Capala.,

Katr.rngka sowanipun Raden Parlkananr nulya pinangglh klayan kang -garsa Devl Brarnaneki, marlngalcen badher bang sisJ.lc kencane. Oya kaolah,nunten kadhahar. Ba^kda dhahar, Sary Dewl babaran niJ1l kakung, plnarlngankakaslhRADB'I PARIDARI'lA.-

i

Kasaru parrganuklng parangnukal Prabu Kala Srenggl ne{ya sraleis

ukum lara vlrang. Dadya prang, Raden Parlkanan nglepasaken Sarttarna.

Ia Srenggl babar lngkang lbu kualon Devi Retna Rrii Tadhi. Sanalika

bu Bra.masatapa dahat suka, dene lngkang garva nen ssnpun timbul. l

Kg

Prg

TANC E B LA]LOX Iu nei f983.

oooooo

Page 31: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-- 21 -

nn !!Emn nm nnnm trm nm nn nmnn nm nm ntr nmmn tDnnnnm nmnDnnnn IDn nn nm nmnm DB [m nm nmnnnnDn Iilu nn rul mn

nnnn.IDmmnnn nnnn mmMN MIDIIIID IIIDnmnm

,, ' . . .l

mrqmm

mnmnmn

nmnmnm

nnnn llnrnBmmmlBlnmnmnnnnnmmmnmmmmmnmmm mmn nBmm nu

ir

32.Emnn nn Bnnn mn nmm nnDm mn umtrEnn

nmmmnm mm nmnnn mn mn mmullD lruu. mn [uDIDm rnm mn llllll

HH f,Httf,n HHnmntrrnn nn mn mmnn mnnnn mmnnnntlt nmm nnnm mmnm mmmn mn nuq nuunmEn

trmEntr mnnm un mmInm mrtl mm Inn tnm n mmnn nID mID mm illll mltun mmmruilnm mrnDDlmm nm mnm mmrul Fmnm nmIlmmnnnmn mm nm mm mnm mmmmmmmm mtn mm nn mn

I

IIu[urnnn mtnrnrn mnmnnmtomnn nmmm nn'mrnmm mnl mm

,,

I

NAGARI,r :'' .i." ':*

WIR A T H A .-Prabu Basrrpati nanpl rauuhrpra kang ralca Prahr Srl l4ahalran lng Prrg

v&carlta. Eembap 3 - nDangu slmanlng Pratu Clngkaradowa. llargka tng Ne

gari Modlung Karnulyan uus ana ns,rendra kang gumantl nata JeJuluk Prahr-Ioakal nalah lngkang putra Furruacarlta Raden l,lAl{DAllA ugi zuylta. Mlla -karg rayi Ulratha nedya kakaJrt&l. ngrabaseng Medhang Kanulyan, nanglng -Prabu Baeupatl takglh rLbet, J alaran lngkarrg garwa Doui UakLsvara nggeg

lra peputranad,en Basukegthl derong )ruBye oelapen. Euasafianten labet -adrong kargani'g kang raka Srt Ma"bavan, gya eaJul otyaga budhaL nrlng N4

garl lledlurg lknulyan, ;

Ir. NAGART, HEDHA!fr3 K A H U L Y A U .

Prabur Ieaka nyang hrJangga Reel Salilnrewa, Har?a Kunbane, flatTa -Gandara;' Haiya Panlngron Lan Harya llarunglung. Bg4ljg : - Nanak panf-ngallng,,para ral a dene nala.h padba pacak barle ne{ya rrgrabasa }ledhang -Karmlyan. Pianlla para Harya nunten kadhawuhan ngengetaken nrdg para -ral a. Sandlka, gya pangkat. I

P-qRfi{C C.qgAIr : - }fugnya plnangglh, Patlh Kus}rala ngengetalcen Prabu Srl-Hahasan,'Ian. Prabtr Baoupatll turln dlpun terang-torangakon. Nangtng Pra-bu Srl l'la.hawan maltth dyk", llJery prarg. Para tlarya Medharrg Kanulyan kgpLayu. l:'i-i r ,

;i ,l ' ,: ' i

Prgtu. Branasatapa nlang putra Raden ParJ-kanan, Senar Gareng Pe-l-tmk. Renba.E : - Sang Nata ne{ya seleh kapratjon dhateng kalg putra. lan

nyenJnrwun, nrlgi nggeqye nggarb{nr kang putra uanfu De}rl Bra.nanekL oa-I

geda nlyoa kalrung.

SaDg Prabu gya ntubaD abdl Pleaca (gandanra) \f a Balll oaporlu

nedya trandharmhaken se{ya lngkarrg tan kased"har. Pi.saca natur, klnen n141

wn ldl longhrng nrni.yln dhrnateng lngkang eya"ng ral antng selunan Prabu

ADfIANA Len ADIYATf . Sarrg Nata gya ngagen sipat Idsah Pranava, mrsnya -ngagem nulya unlnga praJa.nlpun kang eyang. l,lunten nuJa Sela Tlurpunr

-lcangge margl, slgra bldhaL.

PERANG 9EIAB 3 Dlnugl teplnlng praJal Prabu Brarnasatapa kauangeulalcen

denlng patlh Anpuhan nlvah Praoaadha, dgdos perang. Patd.h kalallh kauon

erggaHng carlyos Prabtr Bra.nasatapa Lan panatceuan lrtrp prapta ngarsantng

Prabu Adlyana lan Adlyatl. NuJya s!.nuguh IEtsU SAIONJ0II, Sang Nata dha--

har trarung telao SEKAWAT{ n0S.

Page 32: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-22-

Prabu Adlyana parlng plrsal wlwlt l{ywang Brarna harnung ancr ratu kgping papat. Nuli Prabu Adlyatl nyuguh I{IJI KARAYA}IA karrg turnrh lan ing-kqng derengr mangka kacarub. Sarrg Nata mundhrt lngkarrg tumrh, tur ka--th€.h. Nunten slnabda : l,lIl,tIT UDIIm-UDtm, MAN0KAT NURIINAKE RA'IU I'IGAlftIA

TnKAl{ PUNGKASAII. Sang nata langlamg sulca.Gya pa.nlt lelndur.lfusnya prapteng praJar Pratu Bra.urasatepa nJujug kadhaton, nuJu --

kang putre Dewl Bramanekl babaran nlyos kalcung, pinaringan kekasih RA--

Dm{ MAi,l0NBAl^lA. Sang Nata rya panlt kang putra, nedya sablyantr para ka-dang lngkang rrgrabasa Prabu Isalca, patgkat ngenthl panalcavan.

Sa:rg Nata nral arrg barlsanlng ltrarya Caldara, Ha:rya Paningron, lanlirnrya Warung}ung, da{ya prang. Para Harya u*} IumaJar.

IV. .

Prabu fsa.ka nyat€ patth Kusvala, Ihrya Bratandarg, Bra Radyar Brg

Runtlng tuvin putra Puruacarita Raden IIANDAI'IA. Rembas : - Sang Nata ka-

pareng tanJunenengalcen Raden llandaua nadeg narendra 1ng I'iedhang Kanul--

yanr plnarlngan jeJulukPrabrr SRI l.t AHAN A, tuulnkadheupalen

pikantuk Dewl ART ATI putranipunRaJa MPARA. Patakadang sanya-neksenl. Prabu Isaka nunten ngedalL paprangan.

Carnpuh prarg Prahr f saka lauan Prabrl Sr1 ltahawan, Prabu Basupati,

lan Pratu Branasatapa. Kasanr Hywang Narada tumumn, mlsah kalg gsst -

bandayuda. i{yuang Narada dhavuh dhateng Prabu Srl Mahawan, Basupatl sag

ta Branasatapa kj.nen nungkul dhateng Prabru Isalca, sabab tetela Prabrr --Isaka ada.nel raharJanlng Jagaclr nylrnalcalcen Prabu Cingkaradewa, llasana

RaJ a tetlga hgestoka-ken .lhamrhr Bya nungkul dhateng Pralt Isalca.

Prabu Isaka matur dhateng Prab,r Sri Hahawan, btLlh lngkang putraRaden Wandaua sanpun vlnlsudha Jumeneng nata ing Medhang Karrulyan jeju-luk Prah.r Srl l{a}ra.na, parta salnpun palakrana pllcantuk Devl Artatt atma-

J anlng Prabu lllpara. Ingkang punilca Prabu Sri Mahauan ngaturaken panu-lIUn.

Nulya Prabu Brarnasatapa nyuwun nedya seleh kaprabon, kaparlngakql

dhateng kang putra lladen Parlkanan. Prabu Isala samJukr nunten parlng

jejuluk Pra,tnr. B R A M A I A l,l, lngglh Pratru I'ARIKAI'IAI{' lngglh RAJA --DHUKUT TOYAr irrggih SAI{C PRABU K A L I N G G A .

Putra Brarnastuti wlnlsudha pepatth nama PATIH SAIIGKAYA, d,ene seng

patlnipr.rnputraBranayananaml HARYA J AT M AI( A r-

a

V nel 1989.

Page 33: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

33.

-23-

HH"mf, #'Hn m$*Hn Hfi m,HH Hff"'HHf,'n Hfi*ffH HH"nr HH Hfi nm fifi''rnInrDrnm nn Dn nn mm nn nm mm inmnn nnm uut nn mnnBrrl nn mn mn mmnntrm

mllnrmmmm mllnm mmrnnmmmllll:t nmmrn mmnm mnmmnmm

T.NAGART HrRATllA. ,

Prabu Basupatl myang patlh Mahesvara, Rembag : - Sarrg llata arsarnala]crarnakaken lngkang putra Raden BasumurtL pikantuk Deul Jatlswara pg

tra Prabu Bra,nasatapa suargl lngkang patutan klayan Retna flal a Tadhl.

Nanglrlg kapundhutan bebana, klnon nyarasaken'gerahipun putra Prahr Par!kanan Glllnguesl Devi Kanlraras.

Sang Nata gya ufuaan Reei l.Ilsana lan Bremanara{ya klnen ngusadani

gerahipun Dovl Kaniraras. Sandllcar nunten panrlt bidhal, Sang llata gya -kundun ngadhaton, plnapag garr a sekawan l

1, DEIJI UASU!lATI putranlpun llywang Dewanjali.

2. DEhrI U A KI S !I AR A putranlpun HaryaBramastutl.

3. DEIJI A U A N T f putranlpun RaJa CapaLa.

l+. DlItlT l.J A S T U putranlpun Prabu tokapada.

II. .

Prabr Kusuala nyang patih &rdra Yatna dalah Ditya trtrrdrayalrsa.

Rembag : - Sang Prabu ne{va angga,rLra Dewl Kanlrarasp sabab errget duk -lng uni rnrs nate kempal Prabtr Basurata Wiratha, s&sarengan ngtrdl pulung

Janrurdlpa. Pra.nlla .gya kerlg lamplt bldhal rnrlng Tanah Javt.PllliA](i 0A0AL : - l.lqdya Madhendha kapapag wa<lya l,llratha, dadya sulaya. -ttadya Madhendba kasoran, nylmfang narga.

rrr. trAryA T I K B R A S A R3.Enpu K A N 0 n A S A karrg nembe tapal katungka praptaning Semar'-

Gareng Potruk, natur kautus dening Prab'u Pari"kanan kinen kundur njarnpe-

rd Salg Putrl hauit saklng r.rangeit. lllnangsulanr nila tapa lngglh punt-

ka irrgkalg glnayuh. Kadadak ana toacar nubmlc, da{ya lji'lit/iijli ijitK-&i!. Macan

babar EUPU MMAYADI paring kasekten kadunungalcen] lrrg lidhsh ldnen kang-

ge nJ a.mpenl Kenlraras. Sandlkar nunten panit. '

CAI{pHAI{AN : - I}npu DEWAYASA tapa 1ng Hana Suksara, ginugah ftpu Ranadl

plnarlrrgan kasekten kadtutungaken ir:g aeta klnen nJanpekalcen Sarrg

Dewl kang nembe viyod:i. Sandlkar gya pangkat.

IV.NAGARI GITINGl,IESI.

Prabu Branaf an ingglh Pratu Parlkanan, nanpl sovenlpun Sang Resi

lrllsana myeng Brahmara{yar ugl Enpu Deuayasa lan l}npu Kanorasar 8Br1 -

Page 34: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_?4,_

Datur ne(ye ngusadanL gerahlr€ SaW Putrl, Sang Nata marengaken. Gye sgmi manJlng nrlng pura.

Dpvt Kaniraras kang nedhong nandhang wlyodt, plnarrgh,r dening kang

lbu Dewl Bra.nanekl, nulya RosL lllsana narnakaken nantra. NangLng ten pa-sah. Gentl hpu Dewayaoa nggtayang sarlranlng Sang Dewi, radi senggang.Nulya gentoo k4ng rayl hpu Kanoraea ndtlat sarlranlng Sang Ayu kaplngtlga, sanalika waluyar gregah rnrngu saklng pangkonlrrg kang lbu. Sapg Ng

ta larrg}ung blrrgah.

Devl Kanlraras gya kaganJ araken dhateng bnpo Kanorasar gya blbar-all. Kaclrrttar DnPu Devayasa tan tarlmahl gya mangglhl kang rayl &rpu Kg

noraoa, kang garua jinalukr tan suka, dadya plang. Mangka datan saged -kaplsah. (Empu Dewayasa ugi r'unaos sagecl nyarrasaken).

Ssng Nata nunten dharuh dhateng Resl Lrlsana, kinen matur Salg Prgbu Basupatl, yen Sang Nata t.Ilratha saged parlng pangadllan dhateng kanglagya rebatan putrlr lngkang putra Derd Jatlsrana saestu kapartngaken -dhateng'Raden Bazunurtd-. Nanglng Larnun datan sagecl paring srana karan-punganing prakavls punlkar kanrrungahen arrggerdpun nedya bebesanan.

Reel l'llsana sandika gya uangsul nrlng Wlratha. Snggallng carlyos,Prabu Bazupatl trus r&uuh lttg Glltnguesl. l{ulya suka pangadllan irrggltF-punlka .

1. Irrgkang saged nyarasalen, tetop kaganJar Doul Kanlraras.2. Dene lngkattg nanung saged nyuda sasaklt, kaganjara.prabeya afu

Jud bunt. Sabab nltuntt ganear punra, putrl punika tetirnbalgaglpun nanung bunl.

Prabu Parlkena:r rumaos lega, nunten dhavuh d,heteng lcalg lagya bagdayuda : Devl Kaniraras tetep kaganJ araken dhateng lhrpu Kariorasa. Dene

hpu Devayasa plnarlngan ganJ aTerl h.rmi ?5 jung ulyaripun. Sadaya santl -rnatur sandika, nanpL paparinging Sang Nata.

labet Pratr.r Basupatl saged adanel pqJ aring swasana, 1:rarnila saes-tu Raden Baeunurti kadhaupaken plkanhrk Dewl Jati'surara putra Retna RaJ a.

Tadhl o ,

Kasaru sowanipun patih Erdrayalsa, nattrr kautus Prabu Kuslra1a k1-nen n)ru!run Devl Kanlraras. I'lanavl klnukr,rhan ne{ya nga.nuk. Raden Basunug

tl kang nandhlngLr dados perang. Prahr Kusuala kaseger ing yuda, lan nlnaos klintu lng patrap, gya te1uk. hrpl kadangu dening Prabu Parikanan,Kusuala nnatur neclya menltran lclayan turun RaJ a I'liratha Prabu Basuratar-labot duk lng ngunt lnrg nate kenpal uonten l,lagarl Ayudya naHka ngudi -pulung Ja.rnurdifa. Prabu l3asupati gya ngaken, bitlh putra Prabu Basuratanunten sa.trL rarangkulan, gya kempal andrawLna ing kedhaton Glltngwesli

'I., A [.q E ts ,- _[tr,Y g ullh nel 1983.

Page 35: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

34. .25-E!! Etstr - EDDE- lUE - 4It! WDnm mn nn nmntrmnnn nn mtr DnDm n nmmn nnnmnbmmn --Em nn EE Bn glq Enn trn mD r[m mnmnrDm xonEEIID nF____ !!E mmE nn mm nn mm -nnm

mmEEnm_ nunmruu !!n tr M Etr Innnnmn nm -mn NnrutngU! t0I[- trU DE E !n nn mm nm tnti mn mm--un Eo Em nE nm_ts E_ ru[ mrd mm mm mm mnEM!t_ nD__Em m[!n ilnn rnm Fm mN i[m ilEnn nnn nnDD rDn rDn rDli Em Erii hifl fiFmnmn

numts mn4E *mlnmln* [!!]! llurl Ulllltttt0 nlil nul rnmmm lntn rrirnInro U E IDM!! mn mn rrm nfi-- Nm itiiii t0 fiiiil r0iii'-""iiim iiiiiiril iriif,Egl t0 n Uts rnm--EU ELI__lnt0 iiltl _ltiE nni roitirn iiiiii tiiiti iiiiii iiiiiiiiraiiitrifiil HnH H$ nff'flu Bfi"$fi illil*'ffim- iilill

,tiiifi f;ni ffiif;mmffiif; lf;li"'iiiliiffiHH 'nm Hn ila Hfl ffi mm fim mH

-'ifim filliin

' mfr iiiH mfr Hrfi;.,

nntrn Dnnln En nI[mmnnmmmn mmnmmnnnun nmnmnnnnnm mmmmnnnmtnn mmmmmnmDmm mmmm ntnm um nm mnMIN IDINN MN MM IDNnm nn nUDID

mmmn nnurunmrflm rnm nm mnmm mm mmInummrun nnnlnrn

mm mlunrnfn am nnmnmmr[rD nln ruul

lllnME

tnmmnmmnn

I.NAGARI TIIRATH-A

Prahr,Baeupatl nanpl, rarnrtrnya karrg raka Punracarlta tngkang sanpun

mand,hltae peparab Begauan Srl I'tahavan lrlgglh Resl Kalaca-kra. Rembag : --Sa:rg l.llhr parlng eutrurup dhateng karrg rayl, .b111h panJenenganlpun earnpun

seleh kaprabon clhateng kang putra Raden Ulnarywa, Jlnunjung juneneng na-ta Purvacari.ta, JoJuluk Prabu s R I ( A L A, sarta parlng plrsa bitLhSarrg Wtku badhe nukgsa. Rehnlng pulung rrglenpak nrlng l{lratha, pra.nlla -Sang lllku paorah para uarls. I(.a':rg rayl sagah, saryi ngaturl unlnga b1llhkary putra Basunurtl slrna. llaaa:ca Begauan Srl Mahavan parntt ne{ya Lela-na ngudL,sq,enlta. Slgra pa.ult bldbal. Kl Patlh Mahosuara kLnen ngupaya -slrnanlng ,Radon BasunurtL. Sandlka, gys pangkat.

II. SURO.LOIO.i.i..

Hyvang Gun nyarg Narada. Renbaq : Bab Resl Ifulacakra nggenya cu--nanthaka , reh kasanpurnan. Hfvarlg Gunr gya nlnbalJ Batharl trrrga k1--nen njaJa1 pangawlkanfng Sri Mahauan. Drga memba Hywang Gum, budhal hgnganthl rqdya baJubarat. :.

Wvang Guru peLeu plnerrgglh Bgu. Ealacakra, gya bantah ngeJ.nu ka-sarupurngn. G[ru pal.su kquon, rnrnten kaunan-uman idenlng Kalacak::a, teuahbadhar Batharl Dlrga. Tan trlnah para ua{ya baJubarat gya nenpuh pepe--'oerg dhateng Reel Kalacakra, nerrging gya eineblak namta dadya padharrgl

1sJ eng perang (pnn4nc .cAcnr,) . Dltya Palaslyal Saduneya lan Anlgora sanL

kauon. Sang !|fku gya kundur.

IIT. I{A}TA S E N C A R A .-Rad.en Basumurtl myang Semar Gareng Petrrrk. Remba.s. : - Sang Bagus -

nggeyuh pulung ratu. Kadada.k tinubntk nacan, da{ya IUHANG JSIiKAJ!. Macan -badhar {yvang Brahnal parlng. vlslk : Bakal kadrlnugen se{yarrer neinglng k!nen souan nrlrrg Purvacarlta. San4lkar gya panlt bidhal.

IV. NAGARI G I I. I N G }J E S I .

Prabu Bra.nata.ur lrrgglh Prabu Parlkanan, patih Sangkaya nyarg l{arya

Jatsraka. @!gg : - Bab lngkang panan Puruacarlta Srl I'lahauan lngkang bg

dhe mukswe, haribeg lnrmalunglnrng. Prarnlla Sang Nata gya utusan lngkang pg

nan kakallh Brahnana Sldtd lan Brahrnana Jati klnen nJ aJ e1 kawruhe Srl llghayan, Sagah, nunten panlt bldhal.CANDIIAKAII : -.)lagart Medlrang ttarnufyan Prabu Srl l.lahana myang garwa Dewl

Artatl, dalah putra tetlga 3

Page 36: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-26-

l.RADEN ARTAKETU.2. RADTI{ T{ E T U D A R I'I A .

3. RADEI{ D A R I.I A S A R A I{ A .Inskens rlnemba& : Baclhe uninga tnuksuane kang rama Begauan i Sr1 l.ta-

havan. Gya saruekta bldhal.Ing marga plnanggih ingkang panan Brahmana Sidhl lan Brahnana Jatl

D.rpi prasaJa yen nedya nJaJal kavrutdng ka-ng rana, Pratu Sri tlahana duka

Jalaran kaanggep pengryuno dereng gaduk. Temah dados pasulayan, kaplsah -denlng kang garwa. Gya laJu mrlng hrrvacarlta.

V. NAGARI P U R I.I A C A R I T A

Prabu Srlkala lngglh Prahr l,llnarywa myal€ ingkarrg ga.rua Dewi Sri-ni

nampl rantbnya kalg raka nata Medharrg Karoulyan Pratu Srl t/ahana sarlnbitgarwa Dewl Artati. Kasusul sowanlpun Raden Basunurti dalah semar Garerg

Petruk. Rembae : - Badhe roukswaning kilg rama, sarta ndangu Ki Patlh Pu-

j angkara nggenya yasa sasana pa.rrukswan. PatLh PuJ angkara matur bilih sa4

pun sanapta, kayu garu myang rasarnala.

C,AI'{DHAI(AU : - Praptanira Bralrnana Sldhl myang Brahnana Jati qiujug panE\-

penira Reei Kalacakral gya bantah ngelmu. Wilflr kakalih kawon, Salg

Srl l,lahauan gya ravuh mrlng sasana panukswan lngglh lng CAt{DItr RUI

MI.

Kaearlta, dupl Resl Kelacakra manJtng lng Candlrl mkmi, Hywang Gunr lanllyrlang Kala nggodha, varni raseksa ageng nggegilanl. Iajeng prarg, Bazu-

murti kang uraJeng, nglepasa.kon partah lloralrana, raseksa badhar lVr.rang 0u-ru tlr.lin Kala. Nuntpn vonten subra nguurandhang : Basumurtl lctrlrat menslnl

tgbJg. I3egaua[ Srl llahawan nanJlng candtrl rrlmlr Bya hangesthi pangracu!anr tenah eeda nukswar sirna sa-ragarle. l.llnggah Kahyvangan da{ya Bathara

ugl beblslk Bathara Kalacalcra. r

Prabu Srl llahana nyang garua Doul Artatl, tanpa ngandlka gia sarfun

blt nanJlng jronlng candhl nrlcnl1 rgracut sarira gya girna. Ingkang pu--tra tetlga Raden Artaketu, Hetudanna myang Darmasarana pinupu denlng lrEkarrg paxnan Pratrr Srikala, narging pusaka : TIRitA l.lARTA, my&r€ LATA l{AIn-

S0DI kapund,h,rt.

Dene llarya l,laldewa mir.rah Dahywang Salikuswa kadhalruhan napan ing

l'ledhang Kanulyan, haruung k.tggp padhukuhurr narnl Dhulnrh }tedhang Kamulyan

TANCEB - KAYON.U mel 1983.

Page 37: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_27_

nnnrntr nnnulnn nnnBn Inn nm nmnn mm mm nnmmmnmm 'nm mn nn nn IBn mn mn mn mm nn nmmm mn mm nm mn mn mn mm nn nm mm mmmnl[Em nmmnn rnm nn mnuumm nnmnmn nmrDnmm nmmnn35 HM HM HH HN HH EH HH Bfl HM Mfr Hfr MMvvo IUIIIIDD fnnnlllDln Innnnn UUll rul rul rul rul nm mmmlDWD

rnnmm nm mmttlm mm mn mmmn mn nmtnn mm mmtom mmm nm nmlnm mn mn mtnlnDl ltn nm nrntnm mn mm mm

m!0mm mn ntrmnnur

um mm nm mnmmnn nmn mnl mm mmmmnnmm mn nm

mn mm mnn mmmm mn nn mm nnmnm mm mm mtD I0mmm mn nm nm mmntm mm mm mn mmmn nn nm nmmn

tntilnm nmIJlm mm m:nmm mml0ln ttl,0lnftlIIffrlll|Il 11lll

mm mnnrn rtm mnmn mt0 Ernnmmm Dul

mm mm mfllnnnmmm In tnm tllnnm mmm mm mmnln fifnm mm mmrunmnmmmmmntnlmmmmmmmmDmnmmmmm

nmn muln mmmn nn mnr0nrum

"-"1 r.urgrRr Gr'.r,rNqttEsr.. I

;i ' I

Prabu Parikanan lngglh Prahr Branar aE llyar\g patLh Sangkaya. Rem--

!gg. : - Bab kaparenglng kary rayl Purvacarlta Prabu Srlkala ingkarg k"pg

ngln ngratu piyarubak, nalah rile klntun leyang panantang. Sarg Nata nda--

ngu dbatong Brahsa Sldhl nyang Brahmana Jati bab Taneh Jaui. ,S""9

t{i}ar

kakallh natur, bt1lh pulung rafu nglempak nrlng Nageri lllratha.Sarg Nata gya dhauuh dhateng patlh Sangkaya, lan ka.t'tg putra marrtu

Raden Kdnoraea, nyarg oenapatl lhrya Jatnaka, Ilapya Sadhaka, klnen pacak

baris nneksa praja Glllnglreol. Saldlka, gya Banya parnit bldhal.

II. .

Prabu SrtkaLal patlh PrrJangkara. Renba& : - Kang raka Parl.kanan

ing glll-ngvesl nbangkang tan pumn nunghrl. Nunten kar€ ganra Deyt Slnlnlyos, nganpab Sang Natal sabab'karrg rala nboten dosa. Sang Nata nboten

kendak nalah nurlngr Eya parentah dhateng : Senapatl kakallh - |

1. IIarya SATDIIA BAKTI I

2, IIarya SAT'D}IA GAIYA.

Illnen nenpuh prang nrlng Cl1lngvesi.

1. Ilerya SADISSIARA.

2. I\unenggrrng BIMAI{A.

3, Tumer:ggung BfRAIIANA. Klnen memanukl. Sandika, gya bbidhalan.PirR.r'rliG 9AGA! : - Wa{ya Rrrsacarlta ea.npuh prang lawan wadya Gtllngwesi.Senapatl Punracarlta kakalLh sanya peJah. Patih PuJangkara mundur,

III.WANA TETRUKA.

Radgn SRL WANDA putra Punracarita nyarrg Senar Gareng Petruk. &g-kane rlnenbas : Bab lngkang rana Prabu Srlkale nggenya hanbeg rnurka, pg

run nengeabl kang uw&1 nangka tanpa sabab. Kasant ana raseksa alasan Dl

tya I{ALA KRIDHA myarg KRIDIIAKSf neclya mangsar da{ya EtjtUUA suiiAl!. Dena-

va badhar Wva'lg Kalacalcra lngglh ittgkang eyangr perlr€ ulsLk lcinen rna-

nut l.tiratha, sabab praJanlra Purr,lacarita rnrs plnesthl. Ingkang usyah mg

tur sandlkar gya panit.

T V. NACA

Pratu Srlkala nanpl eovanlpun lngkang putra Raden Srl llanda narl-pth kang ranal narrglng datan tinanpL. Kasam sowanlng Patlh PuJangkara

atur unlnga blllh senapatl Punracarlta kalcalih sanl peJ ah.

Deno .anung-amng

tetlga z

Page 38: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

28-

Sang l{ata Srikala nuringr Bya nglurug mrirg GilJ-ngvesi. lfusnya du-

mugL Gilinguesl tinempuh prang. Senapatt Oil-lnglresl llarya Jatmalca; lhrya

Sanwaka (Sadtraka), mlxah putra nantu Raden I/r.arDTBSer pejah dening Prabu

Srikala. Prabu Parlkanan dukal gya magut pupuhr tandhing kang rayl Prabu

Srikala. Prang nrket dedreg.ramor S 1g e g o

C^}IDIIMAI{ : - Ing $.roloyo, Hyvang Gunr parontah dhateng lVwang l{aradar

kLnen nbanjut Prabr Parikanan, sabab trah Bra.na turneka ratu ikl,vle entek (t,eIas - dhls). Sandlka, nunten budhal.

IErcarltar raJa kallh nuju perang (Parikano. iu,""t Srikala), dumad,akan --Prabu Parlkanan blnanJutlng Javata, sLrna saking paningal. Geger vadya -Gillngwesl uulat sl.rnanlng kary gustl. Gugup llrahmarra Sidhl myang Brabng

na Jatl laJerrg ngungsekaken kangjeng ratu Devi Bra:nanekl lan putra seka-

lran : 1. Deul Kanlraras (ontr re.ndha). 2. Raden Kamunayasa. 3. Raden Pg

rldarma. l+. Rad.en ltanonbava, kabekta ngungsl mring l,liratha. Prabu Srikg

Ia nututl.v. .-

Prabu Basupatl myal€ putt'a Raden Basumurtl 1an patlh l'laheslrs1&.

Rembas : - Bab ranenlng Glllngvesl. Kasam praptanlng kang rayi Derri Brg

manekl delah para putral nyarg para Brahmana matur bedhahing praJa Gi---llnguesl donlng Prabnr Srlkala, lan takslh mbebuJung para putra.

Prabu Basupatl nurlng, nulya siyage mapsg prang. Raden Basumrrtl -lngkang nandhlngi krldharrlng Prabu Srlkala, kadhauahan sanjata ilerawana

Prabu Srikala pejah.

Raden Srl tlanda (putra Srtkala) nyang kang 1bu Deui Srtnl pasrah

sarira mrlng Nata tliratha. Prabtr Basupatl langlmng velas, nunten nina --ringan panandhon bauahJ-pun lng Dlukuh A N D 0 l{ G , buml 50 jung kinen

mang8lr nganggur.

TANCEB - KA.YONU nei L983.

EUt[Elhpijhty,n#,w

Page 39: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

_29_

lllffit"nifin,

86. HHffiil..mlu mront

DTNDtrtr trDIIUIDm mD nn mnmn nn mm mnPRABU fiM HH f;f, f,Hnm mn nm mnnmnnn nmmn

mm Inln Iillll lntittn[lt:lrlimmm tntn ttlril

mm mnlrnnmm rntrtmn mn lnmln lllltllilfttlttmn um lflrn tlmmm mm mm millnm nm r0n nlmnlfiilunt

Bfrttfrl!t[HrrH, nnfrmnn nnnm IDII nn mm nm nmumntrn nrulnmm mn mmun nn nn mm nmmn mm nm mm mmnI[ mu mn mn nn

nlrnnm mniummnln mm nn tnnrmln nm mm mrnmmnrnnm mmmmnlrilm nm mm mmnm mm mm mmrom mm mumnm

DIIMNB NtrNDnm nn nm mErIDlt rur nn nnDnnmn p6pnmDnnm mn mmnm[m nn mmlln nnn mm mnmmnm

I.Prabu Basupatl nyang putra Radon Basunurti, Radon Basukesthl saha

patih I'lahesvara. Remba.s : - nBarrgkange vad,ya Furuacarita, malah sarnya -nadeg kranan. $langka Sang }{ata eanpun kalqJeng nanpl panglanarlpun raJa

tng Drrywapura Prabu Dcrapati nyuuun dhaup DewJ. Kanlraras ranclhaning Rg

den Kanorasa swargl. lfuIan punika Prabu hrapatl netepaken clhaupipuno

Sang Nata nulya dbar.ruh nrlng lhrya Brahnanawedha myang Brahnanaractya k!non nyepeng kranan PurwaearLta. Sandikar gya pamit bidhal.

Sang l{ata kundur ngadhaton pinapag karrgj eng ratu tetlga : Dewl l'lg

suuatl, Dewl Waklsuara lan Devl Arrantl. Gya bujana.

rr. NAGART PURWACARITA

Harya BIMANA, llarya BIRAI4AI'IA. Ig&Bg : - mBanghang mri.ng rql a Hirgtha, sarts nanggallh Kl Patlh PuJangkara ingkang keplayu s&engga mangke

tanpa kabar, Kasanr praptanlng Brahrnanawedha nyang Brahmanaradyal dharnrb

mring llarya kakalih tlnlmbalan souan dhateng l{iratha. l{anging datan pu--run, temah dados Pl,llliT'lfj OACAL. Brahnanawedha lan Brahmanara{ya kasoran -nunten mundur.

IfI. I,IAOARI DURY.l,t AP UR A.('.['anelr i:l:aU3rrjfrrr;jirr).

Prabu DRAPATI tyo* patih ABfSDtyA. jlg4lgg : - l'ledya ngarak te--nranten nring Wlratha. Cya tata-tata hrdhal.

IV.W.Raden Kanunayasa myarg Semar Gareng Petruk. Rembae : - l,tanggallh -

sedanlng karrg rapa Prabu Parlkanan. Kasant ana nacan nubrulc, dadya tLL..-ii,t-ii(l lji':liAlt. Macan badhar kang eyang l[ywalg l]rahmal paring dhanrh nrlng -kang lrayah klnen nggayuh KAPINDIITAI{. Itaden Katnunayasa matur sandlkar ng

nging nyurrun panlt sumenel sabab lngkang mba\ru Deui Kanlrares badhe dhg

up klayan raJa furywapura,C,NDIAKAI{ ; - Ing dtrusun Andong, Deui Srini myang karg putra Raden Sri-

Irlanda. Nanpi rauruhnya patlh Wiratha l4aheswara, atur unlnga bllihwa{ya h.rryacarlta sanl madeg kraman. Raclen Sri l,landa gya panit --karrg lbu nedya nyLrep pa.nbangkanglng uadya Purwacarita, Kalllantnulya pangkat.

Ing marga R.Srl Wanda kapangglh kang raka Iladen Karnunayasa myarg -Somar Gareng lan Potnrk. Dtpl kadangu Srl llanda matur ne(ya -----

Page 40: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

30'

nyepeng vadyanlpun lngkang sanl nadeg kranan, lngkarrg ralca

ndonbanl. Nulya palpkat. i

Kac.qrita, dunull Purvaearlta laJeng prar€. I{arya Bimarra pejah dening 89.

den sri r'anda''T:'ilff;,-:::il ff::: ;J:l',::ff::,

trhpu Devayasa nanpl rarnrhnya patlh Puj angkara pari.ng unlnga ,yenDeut Kanlraras saking karsanlng Prabu Bazupatl arsa kadhaupalcen klqyannarendra Drryvapura Prabu Dorapatl. Ingkarrg punlka miturut kl patlhl Eu-

pados enttrk rcuarg nggenya ubangkang nrlng lllratha.Kasam praptanlra IIarya Blranana, atur unlnga pej atrlpun' Ilrrya Blng

rl&r &rpu Dovayaoa nunton nyumrn id1 dhateng sanggar parnuJ an, sa.ml r€o---bong dupa lng papan tilas Banggar palanggatan. Kadadak Plsaca (gandarya)

RaJ a Ball prapta, Dewayasa matur nyuwn nganpll SEIA TII'IPURU, Sang Pisa-ca datan antuk, sarwl parlng plroa yen padha nbangkang rnesthl b1l8h1,!fusnya rlyabda, Pisaca llntar,,Jalna tetlga sar!1 ngungun. Natglng adreng -gya bldhal'nenpuh prang mrlng lliratha.CANDHAK4N : - Ing Nagarl lllratha. Prabu Basupatl nanpi sor.ran:ipun kang pgtra Raden Ka.nunayas&l lan Raden Srl Wandap ngaturalcen peJ ahlpun krarnan.

Kaearu praptanlra Prabu brapati ngaturaken brana plcis. Ilunten kad,haup-

aken ktayan DevL Kanlrarai. .:

Kadadik'dhaterglpun UJU Defryasar patlh PuJangkera lan lbrya Blrgnana nganuk, nanglng kapllcut denlng Raden Kanunayasa. Nunten dlpun hurJgl.t

,, l ;. i..'

Prabu Bazupatl nundhut katiiungan dhatenS karrg rana Resl tJissna ka-dos puncll supadoo kadunungan auas lng panlngal. Resi' l{lsana matur, bllthtllas sarggar pafanggatan Gllll{i"gwesl uonten pusa.lce tlgal ingglh punlka .

I. SEI^A TIMPURU. 2. S$LA MATW I{AHNI . 3. SIPAT PRAUAWA. Prayogl kapun

dluta kenauon. Nanglng keriah ,rhtsrn putra Sa{yaskara lngkang narnl DARl.lA-

RIINOI, sabab duk lng unt lnlkang urgsa-l pusaka punlka klnarya sasrahan -rlkala dhauplpun Sa{yaskara plkantrk Dert Satapl r

Damreruncl gya katlnbal.an, kl"nen nend.het pu,saka tetiga rnring rGt--:

llnguesl dlpun kanthenl Petnrk. Sandlka nunten bldhal,Husnya prapta sanggal paruJan Glllngvesir Darnanrnci gya dedupa --

sarta ngaken putra Sadyaskara, Pisaca naJa Ball Junedhul narlngaken pusg

ka tetiga. Sang Darnaruncl gya parnlt.

Drnugl Wlratha, pusaka gya katur Prahr Rasupatl. llunten Sarg Nata

ngagen sipat pranaua, kadadalc plrsa ulsma ol0&e1 lcatlngal wonten ratu J a-ler ebtrl- nafur ngakang dhateng Sang Natal matur yen kadang piyarnbak.

I(adane sekaval wau 3

1. Ingkang saklng JaJa narnl RAIA MAI'IARTI.

2, Kang slpat pethalc,punlka saklr[ KAWAH.

), Kang elpat Jenar salclng ARf-AnI.

lr. Kang' olpat lreng salclgg PUSER.'

Kadang oadaya uau, blllh dlpun pepetrl sanl

qagah

mbahu reksa kaulluJeng&llr

Page 41: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-3t-

lfusnya tanat aturlng kad,atg kang sanL monong Sang I'Iata1 Prabu Ba-

supatl gya pa.nit. Nunten parlng ptraa ruring Resl Wisana, sadaya tnglcalg

sanpun kaslpatan lng alalr alus $au. Nu\ya kinen rrgradinaken dhateng sa-daya karmla nurlh sanya nenetrl badanJ.pun plyarnbak-plyarnbak.

Nunten Prabrr brapatl natur; billh n)rusun parnlt nundur kantht lngkang lbu Devl Bramenekl dalah saputranlpun kasuwun dhaterrg praj I Drrfwepura. Mangke manavl sanpun savatavls, ne(ya ka]runduraken rrrlng Wlratha.Prabu Bazupatl lang}ung renar malah parlrrg lnrrrnat. Gya samya budhal. q{mugl glolklng sanodra, va{ya l,Ilratha varrgsuJ.r Prabu Dorapatl nltlh pal-lJ&.

Prabu'Basupatl rmnten nganteb dhateng kranan tetiga, patlh Puj arg-kara, Enpu Deuayasa 1an Harya Biranana. l,langJlg tetep takslh mbangkang.

Raden Srl l.landa nuring, bJeng prarg. Kranan tlga-ttganlpun peJah.

TJi,N.CEB - KAY0_.N.

tt|Dt9flfit *e,,|*4)?s)*U',},It|,' Uflfi+,?,7|fi1f,?ilr,ttlt*.:lltllrl{r,;r4j')91'pttQall9,tt|

mnmiirm Inmnm mIIlIIlmn mn lnln ilun mnltrtmlltilmm mm mn mm mm no mmD mrn mrnmm .mm mm mn nn nn mn mmmmmnt mmn a, mlnnrnn mnrmnmm mmnnn mn mm mmm mnltnr0m^l r nrnm nn nm nm mm mn mm rnm mntv J c mmmm mm mm lnm mm mm nm mm mln, mm rumn IDm mn mlunmm mm nm mm nmr$tutnn

$$**$fl nH"Hm ffiH Hfr mfi"Hm mHll$nAH flfi f,il HM 'f;M' MH HM il --f;Hl[m nm nmnn nn mmmm - Eimnn -

f.'SUROL0YO. i

IVwang Guru nyang Narada. Rqmbeq : - Parangnuka saking Prlnggonda-nl Prabu Kuranba nlruwun Batharl l{l-Luta.ma, Hywang Gunr tan suka., Gy. dha-

lnrh nrl.g para deuq klnen nlcak barle. Sandlka, gya budhal.

II. NAGARI. P R I N.G G 0 N D A N I .

Prabu Kala f,urunbal tryang putra Raden KaIa Rarubana, dalah puJ a''gga

Brahutana NLskala, tuwin patth Kala Mertyu. Re,]nbas : - Tinarnpik pargla.nalnya nring Kahywangan. Sang Nata gya dharnrh, patth kLnen nempuh funoloyo.Sandlka aavadya rasekea bLdhal.

I'lj.iiAl'lG GAGAL : - Rasekea Prlngggndant mangoah prang lawan para devap we-

kasan Javata.kasoserr Bya nutup,korl Sela Penalgkep. Ilywang Narada tumu-

rln mri,ng Wlratha, r€upaya Br8$Eitr

rrr . }I.ANA sBa{pr{A laBAt{Ar

naden Karnunayasa nyarg Seurar G,areng Petruk. Reurbag : - Sang Bagus

susah kengetan sedanlng kalg raJna Prabu Parikanan. Kasaru playunlng ---Janggan Suaral matur nyuuun fuluttg kabuJung slna kaLlh lngkang irles pe-

thalr. Katungka slna pethak kallh dhateng, nedya nangsa, gya katraJar€ -denlng Sa:rg Kanunayaoal te.nah dados PEEAIIG SEI(Atl.

nnDmmn mnnn mnmn mmmm mmmm mmmulmn

nH"Hr HH'n n'HH [l$ Hmnm mmmmnnmnmn mnnmnnmn nm n n nm nm nmnm mm mm mmn mm mn nnmn mm mm nnn mn nm nmnn mn ntr nm nnnn

mn B[nm mnnmnmmm nmmm mmnn nm

Page 42: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-32-j

Slna kallh badhar yldodarl, lrrgkang sepuh nanl Bathar{. Kanestri.Ingkalg anen Battrart Kaniraras. Kanestrl kaganjaraken dhateng JangganSnarar dene Kanlraras kagarva denlng Raden Kanunayasa plyanbake nar:gingdlpun gantog nanL Devl Retnavati, sabab sarnl klayan narnlnlng kalg rnbak-yu Deul Kanlrarag, h.rrnanlng gatlr gya lmnd.rr.

.l, . i IV. [AGtr&[--IIR A T H A .

Prabu Basupatl utya.ng patlh ilahessara. Rembaq 3 - Sang Prahr ne{raseleh kaprabon mrlag kang putra. Katungka ramrlurya tfwulg Narada, trur--dhut sraya nylrnakaken nengsah kang ngrabasa Kahywangan. t{ulya Sang l.la-

ta ngeturakon tlarya Brahnanauedha nyang tlarya Darnaruncl kinarya J ago.Gya bldhal nrtng $trcloyoKacarl,trg, KqlB sanya andon prang tng Kahyuar€an, Ilarya Brahrnanauedha n!vah Harya Darmaruncl kagetak denlng DLtya Kala Rarnbarra, I'larya kakal.lh -karrprung. Swang Narada uunJuk nrlng lSwang Guru. Nunten d.hauutr rnund,hut

lrar€ng {yw"tg Brana. Gya'neeat l{ywang Narad,a.

Devt Braraanekl myang kang putra'Raden Parlda::ma, Raden Marnnbava.

Ingkeng raka Prabr BasupatL rawuh, saperlu ndangu ruonten pundl Kapunayg

ear Winangoulan nuJu Iela'rra. Katungka souanJ.pun Raden Kamunayasa sarulngatura.ken lngkang garua Batharl Kanlrarae (Retnavatt). Ingkang thr ---ngranghrl kang putra dene kasembadan ngganra vidodarl.

Kaganr llywang Nalada.tumumn, mundh.rt Kanunayasa klnen dadi Jago-nlng Kabywangan ny!.tnakaken rasokea Prtnggondanlt Sarwi paring dhavuh -lanun uldodarl kang kagarva punlka putranlpun 'Bathara Dhendha. lfusnya -slyaga gya bldhal, Senar Gareng Petmk ugl ndherek.

Q[N!H4$A]I : - fng $rroloyo. tfang Ourr narnpl praptanlng llyuang l{arada -ngaturaken Kanunayasa klnarya savung. Nulya l[ywang Gunr narlngaken

oaqJata PASIPATI, dhateng Raden Kanunayasa. Gya ngedall paprangan.

Ranenlng payudanr Prahr Kala Kuramba peJ ah katanan saqJ ata Paeupa-

tl. Dltya Raurbana nluah PuJ angga Brahnana Nlska]a teJuk. ]lagarl --Prlrrggondanl katetepaken d.ados bawah Nagarl ltli.ratha.

Raden Katnunayasa glnanJar busana narendra denlng llywalg Gunr, nul-ya panlt uangsuL.

Kaqprlla, lrusnya prapta ngareanlng kang uua, Prabu Basupatl ngungun Jro-nlng panggallh, labet unlnga dandananing Kanuneyasa busana kanarendran -lngkarrg calcrlklpun sarsl beda. Jronlng batos Prab,u Basqpatl ne{ya nelad

busenanlng l(anunayasa. Nunten nafur dhateng tfuvang Narada, kaaturan ngg

pyakaken lngkang putralRud,ut Basunurtl kqjurnenengaken nata lng lliratha.Ilyweng Narada gya roanglar Sang Parrgeranpati vonten ing d]ranpar kaprabon,

sarlri dhawh mring para va{ya, yen lng l,Ilratha kang jumeneng nata jeJu--luk Prabu Basunurtl.. Dene putra anen jinunJung Adlpati jeJuluk Harya Prgbu Basukegttri. I(ang klnarya patlh, putra Brahnanawedhai Rad.en patttr JATI

KANDHA. $i|$$S$'ts$ .( 15 mel 1983.) iib6bbbbbbe

I

Page 43: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-33-

nm mlun nm ' ntr rDnmn mn nm nm mmmn mro mm mn mn mmnm mnmnmm mmnnmm mnnrn mt0 mm mm nn nmnm nm mm mm mm mnEmmmmm t0n nn nm mn nn

mlnD!!nn unnnmmtrnnmnnmn nn

nnnm

trM BTIDDIInNIInn trElnn nmnm nnmn mmnm nmnnD I[n

38.Hfrttf,In HHmrnxmnm nn ntmmmmmm mmnmlnmmn mmmmnn mnnU Uillm mlnnnlmnr

HH"'Hn Hilnnnn HH'H H'HHHHnrH' HH*r f,f, H t nHrDmI[ mm mm mmn mnnmnm mm nm mnn nmum mntr runnmruI nm mm

rB-ilr HH HF Hflnn mn nn !m nmmmtrlmln nmnn mulmm nm nm nm nmnm nm nm mn nmru! mn nn nnn n nmnm Bnrlnmmm

I. NAGART , I,'-I R A T.H A

Pratrr BasuruurtL Eyang tngkang rayl llarya Prahr BasukesthL, patth Jg

t1 Kandha. Bgg!3g : - Sang Nate uentas parlng ,hrf CAI'IDARA dhateng lng---kang blbl Derrl Bra.manekl. Sarta roanggallb mbangkarge RaJ a Prlnggondanl -Prabu KaIa Ranbana. Pramlla Frl Po,tth klnen pacak barlsr klayan Harya Rrdrnanadevap Harya Bratqanauedha nyang Da::naruncl, tunenggung Svara Sunggar-

tlntndhlhan putra nata Raden Basusenar

Saitg Nata lund..rr ngadhaton, plnapag garwa kangj eng rahr Deul Jatte-u&ra atmaJanlng Prabu Parlkanan saklng garua Lnen Retna Rqja ladhl.

rI. NAGARIT P,R IJ G 0 0 N D A N I .

RaJ,a dltya Prabu Ranbana, nyang puJ angga Brahnana Niskalal patihl,lertyu Karrdla; dltya l,lrldtragsa. Remba.q : - Sang Nata tan purun plnarentah

lllrathap nlnangka J alaran nedya naleg sedanlng rana suargl Prabtt Kuranba.

Patih ltertyu lhndha kinen nggebag l'llrathal gya pangkat sawa{'a rasekga.

PERANC GAGAL : - Wadya l{lratha lawan densss Pringgondanl, sulaya da{ya pe

rarg, para raseksa lcageser gya nanJlng wala.

rII. I{AI{A M A N D E R A'.GTING l'Raden Karnunayasa nyang Silt" Gareng lan Petnrk. Bg4pgg : - l{gupaya

ldhBln-fdharraning kang garna Retnar.ratt kang lugya nggarblnl, nyubun dha--

harsn lngkang praja dereng wonten. Sarta manggallh bnrml Gandara kalnpekg

ken awon. Sang Bagus gya nlnggah Gunung Retawr,iB rnrllnr runaos renen.

Nuntenplnanggih uanaranenbe tapal na.ni SUP A tA l.I Aingkang ngaken

putranlng lVvang Bayrr. $rpalawa matur nedya suwita, Kamunayasa naronga--

ken nanglpg nembo nandhang, rlbot ngup?ya panyultunlng garwa.

Supalava nunten ngaturi unlnga bllth lng nrl}n"r wonten tlOH SUMARSAI'TA

RadenKa.urunayasane{yanethlk, kasautgandarwanaml SAT RU T AP A t

lngkang rurneksa Uoh Sunarrana. Temah dados P-.EII]{O..Sitl(Ali. Supalawa natak -aJl G A N U N G, gandarva dhawah 11r kabanda, vekasan tobat laJeng nung-

kuI. l{anglng n)ruwn nunggaL kahananl Karnunayasa kapareng. Gandar,tta elrna

naluksna guwa-garbane Dewt Retnawatl. Raden Ka:nunayaga gya nethlk lroh funanrana, nulya kundur nganthl $tpal,stra lan panakanran'

KASATRIYM.-nyang'putra Harya Parldarma, Ilanonbawa lan Retraua-

tl.

i rv.I

Derll Branane k1t

Page 44: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

r -3lr-

&embas 3 - Sang Deld ngtnpeka^ken buml Gandara lnpen ala. Katqngka sowanL-

ra Rad.en Kanunayasal Supalava, Senar Gareng myer€ Petnrk. llulya uoh sunag

Hana kapar{ngaken dhateng kang garlta Dewl Retnawati, slgra kadhabar. rfi.rs-

nya dhahar, Retnawati kapindhah nani Deld 51ll.tARl,lANA.

Dewl $rnarr.rana nunton babaran mljll bungkrrs, laJeng fupalava lng---kang tuqaldar€ mecah bungkuo. Pecahlng bungtnrs isi -labans bavl tlsgr.ir€-kang sepuhplnarlngankekagtbRADEi S AKUT REM r panengahRADEN SRL

ANTI, done rnrragll RADEII !'{AIIU}.iADE}IA. Nunten sanya olyaga ne{ya atur uni--nga nrlng l.lJ.ratha. Dererg ngantos bldhal, llapattrrg Lmpen ndha'ber€l. t*cn-

ten banJlr tanpa sangkan nonrpuh G'andaral oadaya ngungsi mrlng $apardng jgbang bayl. ,

Rahayu dene Hyr ang Wlsnu ranrh nylrep tlrta, saru,l par{ng dharuh k!nen sanya ngungel nrl-ng ,lflratha. Sandikar Bya pangkat sactaya dhateng l,Jlrg

tha.CANDHAKAN.: Nagarl Wiratha. Pratu Basunurtl nanpl ralnrhnya kang bibl Dewl

Bra.narrekl dal ah putra uayahr pasrah sarlra mrlrrg Sgng Nata l'llrathatgaruL nyariyosa.ken aarrgsarantng bunl Gandara. l{unten Prabu Basr&ur-

tt napanaken kang blbl DeHl Brarnanekl lng tarnansari maIlh, nanglng

kazunrn para putra uyspong kra,nan Prlnggond,anl.

Reden Karnunayasa saghhr Bya budhal klayan Semar Gareng Petmk.

K€arlta, peperargan rane, patth Kala l,lertyu nyang dltya Kala llrtdtragsa

kapJayr.

Kale llertyr natur nrlng Pratrr Ranbana, gya kerlg ng1urug nrlng t'firgtha, Prang anuk-aruuk3., Brahnana Nlskala kaplkut dening Supalawa. Dene --Prebu Rarubana kaptkut denJ.ng Radbn Kanunayasa, nunten teluk. Gya katur --Prabu Baeunurtl, nunten Ranbala natur nur€kul lbn puntn kabavah lllratha.

Sang l{ata tranghmg blngahr nunton matur nrlng kang bibl Brananekl,

bllth karlg rayl Raden PARIDARHA Lan MAI{OI'IBAWA kasuvun dados punggawa'l,Ilrg

tha. Devl Bra.manekl kapareng kanthl suka.

T A U C E, B, - K A Y O N .

Page 45: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-35-ft r\du.

HItttnfintmm mnlmmluJrmmmnmnn

Hi[ mm' mm mn nffnn m*mn filfimelfl'u lllH lfll{l lltlilmm mm nn mm:mlD m n Em mn nn mm 4In n$rnihmm mn nn mm m n mm manmnl nm mm mmmn nm nm nn nn n E uE l!l!l trn qE EInnm -Em nm nn nm mnn nn Dts nE_- En [!U_mm mi[m trntrh ru[ nnn DIn nm nnnlD mlnlDmmrl

rHttfltmm 'fifl

I

mltt'ruH*mn mmmmmnmmmm nnnn mulnn mn

ftiffi,n lttirtmlnmrflliitnmn mmitlmn nmnn mmtDt! mn

tit I..WAru.-, 'lhrl ' : ,;l'

Prabu Bazumurtl nyang arl .Earya Prabu BasukeethL, patlh Jatlkan-

dha. Reg.bas, i - Ingkarrg rayl. Kanunayaea nggenya ngahontenaken palrunpul-

an, nyunel4ngaken. Pranlla Sang Nata gya dhawuh rnring llarya Sadhabakti.,

Sadlugatya nyarg Bratroianadeva klnen ngantep kang palnrnpulan, saha patth

Jattkandha kadhamrha.n nrlrrg Prlnggondanl, marentah Prabu l(al-a Rarnbana -ugi klnen nbtbara"ken pahanpul"an. Sandlka, gya sanl bldhal.

Sang Nata Prahr Basunurti larndur ngadhatonr ptnapag

wari DeuL Jatlswara. GYa buJana.

', .,

iPangarsa Puthut .9.rpaLaua, Jaga &nara, llasL Drmya, Dalrywang Mara-

Sante la1 para pandhita. Rembas : - Sadaya salnl ngesthl kadlbyanlng ka-

unrh sang nlsumrlr€ Jagad Begavan Kanunayasa. Pramila nallka ea.nana sg

nl sarasehan. Kasa:rt rarnthnya Harya Brabnanadeuap Sadhabaktl, lan Sadlrg

gatyal dhanrh kinen bubar kang sanL palcumpulan. Sr:layanlng rernbag dados

PEll,lNG GnGAL- lladva }Ij-ratha kenlavu.

III. .

Sa;rg pandhlta nudL Begauur Kanunayasa lnggih Maharsl Karo

tr'yang putra Banbarrg Sakutren, Semar Gareng Petruk. Rgrnbas i - Ngraosa--

ken sunslanglng panggallb kang raka Narondra l{lratha bab adeging palrun-

pulan . Kasanr aturlng sekabat, blllh wonten slna tuwln vanara inganuk.

Sakutren lngkang bfdhaL napagaken, dadya P.EltnN(i- SDtiAtlr macan SUIJNCGA

lan kethek Kapl PRUWITA sarouangnya kaplkut. Nunten natur b1Ilh nacan

Sllingga nadost Jangga Snara ne{ya ngaturaken panuwunr sabab sagedipun

tata jalna saklng panJenonganlpun. Dene kapl Pnruita ne{ya ngatetraken -panarlnah dhateng Puthut Supalauar sabab duk lng unt lngkang nggegladhl

tata J alna lan tata susJ.la satatan.lng manungsa 5.ngglh panj enenganlpun.

$rllngga 1an Pnrvlta gya kakanthl mrlng pakumpulan.

NAGARI PRINCGONDANI.

RaJ a dltya Prabu KaLa Ranbana nanpl ravuhnya Kl Patlh Jatikandha

dhauuh klnen rnbubaraken palcunpulan tng Sapta Arga. Prabu Rsnbana sagah

gya hrdhal oava{Ya raseksa.

gANDIIAKAN : - Puthut'Supalava rnyang Jangga. Sre.na, nanpt ramrhnlra t3an--

barrg: Kanunayasa nglantaraken pasuwitanlpun sirna fulingga myaltg -

ga.rua prameg

rv.

Page 46: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-36-

v€ulara kapl Pnrulta tngkang r€aken nate lcaclanan lalabetal deningSupalawa mlvah Jangga Snara. Kadadalc pangamulcing ua{ra raseksa -Prlnggondanl. $.rpalawa dhamrh dhateng Prur,rlta, lcatampt nggenye. -neftra suulta lamun saged ngunduraken raseksa. Samanten ugl Jang-ga Snara parentah dhatorrg elma Srrlingga Jclnen ma1:agalcen nengsah,sarnL sandika gya bidhal,

Kacarltar prang rame, uadya denawa Prlnggondanl katrajang maean $.r11ng-

ga pJeng vanara Pnrwlta, bala buta kocer-kaclr. Prabu Kala Rnnbg

na mqj€ngr Sttpalaua mljllaken manrta, temah Rambana sabalano karn

prung

V. NAGART I.lINATHr[t

Prahr Basumurtl nampl sovanlpun Prabu Rambana ingkarU natur bl -llh tan saged mblbaraken palarnpulan. Sang nata gya clhamrh mrlng kang rgyl llarya Prahr Basukesthi klnen ngantep kang rayl Sapta Arga, Sandikar-gya panJ.t bfdhal hanganthl gulang-gulang pun HfNDIIU lan IEIIU.

Drnugt teplnlng Arga, Basukesthl kabegal dltya Kala l.lAlIAnGYA, dg

dya prang. Denawa badhar Hyuang llahadeuar paring plrsa bab karsaning --};ang rayi Ka.munayasa ngawontena.ken pakumpulan punlka malah njunjung wi-bawanlng nata Hlratha, sarta vj-bavanlng pral a. Pramila llasukesttrt gya -ltlih ing patggallb, laJeng nlnggah Sapta Arga.CANDHA.KAN .: - fng Sapta Argar Bgw, Kanunayasa nampl kang raka Basukes-

tH, dhauuh nrlng kang rayi ne{ya kasovanaken clhateng t'llratha,Sang Harya lngkang kadugl nanggung karaharJanlpun. Kang rayl sa-gahr gya budhal sadaya. .

CANDI{AK4N : - I'llratha, Prabr Bagumurtl naupi sowani.rrg lcang rayi tJasukeg

thl lnglcang nunten matur, blllh wantun nanggel lra;,unlng soclya --lngkang rayi Sapta Ar€ar lngkang malah badhe mulyalcalcen nagari -Wlratha.

sang Nata langlung blngahr lngkang rayi Kanunayasa dalah para. mg

rld ginanjar blsana myang pusaka.

TANC-NB: KAYON15 mei L983.

crcce cc(: cecccctrcccceccef eccL *9*@.L&d,8,#*Ar @**J+*

t

Page 47: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

I

Ir.,\'/ll I'T\f r

-3',1 -

nmnnn nnuntr nummn uDmm mm nn nn nn nmmm mn nn lnl[r,:trIlll Ellll nmmmrnmn mnannm milnnm mnETnn nn nn nn Dn mmmBnn nn nn nn mn nmrun mn u[ nm nnunn nn

mm mmmrun mnnruuurmmmm mmmnn nm

Nfl HH

nmnlllmmmmmmmmmmmnunmnnnnnn

mumm nnmn mn mm nuDul mmnnmnnm mnnn nnulm nmnm nnmm Inn nnmn run nmrun mm r

nmmmmm nltuDnmn rm rnm lDmmrnnrm mmmnm

ilm HB rr BH HH HH "r Hm SHnm nm [uDt[I! mlmm nutn nmnmrul

mm mln runuinlmluu nm illn nmnmrunmm mm mmmm mmm mm mmmn mm mm mmmn mm nrn mn nmnm nn mnuiln nn

I

I. NAGARI i{IRAT!IA

Prab'u Basulnurtt (HIRATIIA III)1 lrlang arl tlarya Prabu Basukesthl

patlh Jatilrarrdha. Ronbap : - Sang Nata kapareng pasang grogol lng wana:

PANDEfil badho kangge plota-raJa !.ng tenbe dhauplpun ingkang putra Qyan

BASUSB,IO plkanhrk putrlnlpun kang, rayl lng. GaJah Oya Prabu BASqNANDATkg

darrg selclng kang lbu !ilalon Devl Auanti putraning raJa Capala. Dados --lngkang"rayl Baeunanda punlka trah lJatrrgumng.

i

Kaealni sovanlpun IADEN S0n0rc putranipun Prabu lbya ral a Malawa-

lng sabrat€r oaperlu nyuuqn"i.e_dah lanpahlng uarls karaJan lngkang san--

pun mupa.katan. Sang Nata tllratha nunten ngakll kadarg nlsan kapernah nern

lan sagah nblyantu karlbedanlng nagarl Malawa. Raden $rr"oto matur bllthl{alava kabedhah denlng nengsah Prabu Pratana, mile Prabnr tsasunurtl gya-

parentah llar?a Brahnanad,oval lla:rya Sadhabaktl, Itrarya Sadhabatya klnen -ndherek kqrg raka Surpto bebantu, lng tenbe nedya slnusulan mallh. na--den furoto panltl ngarrthl pera Harya. Sarrg Nata nunten olyga budhal --rnring pagrogblan.HarXra Sanvaka kLnen nlnbaLl Salartren bebantu R.Slrnto.INC PASBAN J[ISlfi : - Raden $trcto nganplrl narendt'a TLmpum Pratu Rastr

ka lan patlh dltya Rekgaka gya kakanttd nundhung nungzuh ing llalaua.

II.,NAGARi M A I A W A

:''Prabu Pratana tryarg patth Pratanabasa daiah oenapatl llarya Bfuoa-

na lan Bfunataya. tiatungka praptanlng nungnth bobantrr sak{ l€ }flrattra, j.-Harya Brahmanad,ewa, Sadhabalctt 1an Sadhabatya. Dadya PUjtrU'JG &\GAL. De--

dreg rane, padha digdayane. S 1 g e g .

rrl. PEttT,lPaw, Q n P t e J n c l, .

Begauan Kanunayasa nyang putra Banbarg Sahrtren daLah Senar Ga--

reng Petmk. Kafurrgka oouanlptn Harya Sanuaka natur blIlh Sang t{ata lll-ratha nundhrt kang putra ne{ya kagusulaken nrlng }lal.awa mbiyarrtu Raden

$rroto. Saxg lllku kapareng, Banbang Sa}utren gya bldhaL su:.-pa-ri.tasane

nesat ing gegana.

Arggal-e earlyodl Sa.lmtrem uus prapta ngarsane kang uua lIaden Su-

roto, natur bebantu uadye Wiratha. Gya kadharrutran nagut pupuh, dadlra i']!

llAll(l [ilrCKAf!, Prabu Pratana .kaplkut nulya kabekta nrlng .]llratha oaua{ya -balano, a.rsa katur Prabu Basumurt!.

Page 48: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-v8-

IV. PAGBOCOIAIINq-HA}{A P A N D E K I

Pratu BasunurtL nyang arl Harya Prabu Basukesthl, nenbe misanl -para wadya kang sanl nyepengl sato sanan. Sang Nata runaos kalegan lngnanah, gya kapareng Besavur betungah brana art,a mrlng kar.rula padosan sg

caketlng ua.Da nrlku,

[pearlta, ana J alnna tan nlklr sesauur, hanung sekung uranembah kayu Srl-putal nanlpun: J A$ALO K A. ngGenya tansahnanenbah, ha-

ult enklngpa,bnlt€ guru aralt AIAR AR I L0 K A lngkary ne{ya

nanltls nrlng raht. I

Prabu Basumurtl nr}[ utusan kang rayl |Iarya Prabu Basukesttr.l kl--

nen ngantep Janalokal avrat pundl,lng antarane manenbah ratu lan nanem-

bah nrlng lcayu Srlputa.Drpl kadangu, Janaloka natur aurat nanenbah kayu Srlputa. Sarrg -

Nata Bagunurtl duka, kayu Srlputa kabalang pusaka temah slrna. N ar lr!lolca.nanltlg nrlng Earya Prabu Bazukeethl. Prabu Basunurti gya parentah

l:undur sadgya, sabab sarlrane lraos gerah.

V..Narpatt BasuDanda nanpt sowanlpun lngkarg rayi Itrarya Parld,arua,

natur bll,lb Baeunanda katl.nbal,an nrlng }Jlratha, eabab lngkang putra De-

vl baeundarl ne{ya kadhaupaken plkantuk Raden Basusetb. Sattg narpati --sarJu gya hrdhal.CANDHAK0E r Nagarl lllratha. Pratu Basunurtl nanpj. sor.ranipun narpatl Ba-

sunanda, gya ndhaupaken Raden Basuserb ptkanfuk Dewl Basundari. Nunten

plota-raJa tuJana andraylna. ,fronlng buJana, Prabu Basunurtl kargos ge-

rah sarlrardpun, nul,ya nlnbalL kang rayl Basukestlri, saperlu pasrah prg

Ja l+iratha. Sang Nata earlmblt kang garva Dewl Jatlslrara gya ruanJing pg

nep6n hangesthl sanpurnanlng patl, katarlnah Sang Nata Prabu Basuturtl-nyarg Deul JatLowaral sfuna nukgna earagane,

Para nayaka eanl nupakatan, pantoglng rembag : Harya Pratu Basu-

kesttrl lngkarrg j lnunJung nadeg narendra gunarlti nata j ojuluk lrahr Babg

kesthl (t+tRAtnn IV). Nanglng Raden Basuseno myang patlh Jatlkalrclha da--tan trlrrah, -gya nganuk. Tinandhtr€an pra nayalca, patlh Jatlkandha pej ah

d.ene Rad,en Basusono nungkral, nanut rnring karrg pa.nan Basukesthl.

Kahrngka eowanlpuu Bambeng Salnrtren r r€atura]cen bebandan Prabn -Pratana katur Nata Hiratha. Nunten tlnanttng denlng Prahr Basukesthlr -Pratm Pratana trlmah nunglul dados tet€lukanlng Wiratha.

Dene Janaloka.jlnunjung da{ya patth lng Wlratha, kekasih Relqyana

Patlh Jqyaluka lngglh Jayaloka.- E1' W.L6 mel L983,

Page 49: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-39-

nlt nn rul mm mulmnBlr[ run mmm mn nm mnlln mn mmnmmm nnmn nun nm mmm mtr nmmnm rnn mm mm mm mmtfi*Ht HH Hfr tH*H*

'l

II

nmntrn.mnnnDtr NNtnmnnmmnnmnm

Hm. HH rBfi"mn mm nnmn mn nmuDmm mm.nmmnm mm nlmmmm!ru[ nn m

mmmmmmmmulIlllll iMBmul

mffi*m filmm m.ul

.mm n nnm mrunmn mmnmn

nmm mnDmmm mrn trnmm mm mmmm mmntrmtnmm mm, mmmm mn mrn mmruumn [u0 nn

,;

mn nm nnnn nn mmnn mn mnnn mn nmmn nm nnmm mm mmmnnm nmtrmrnn41.m. nmmIDIn mln mmrnmtn nlrnmrnnm Bn mm mm nrn tum mrnmn mm mm mtn rnm mru mrn mmn mm. mm mm nmumn mmlrlrflmm. nm mm mm mn mln mmmm mm mm mm rurn mmnm mmmtnn mm mm mm mul

t ffi--m HTHmm mn nnn nmnnm

''H* Hilfi H**H fiilH H..$ 'H

ffiffi fi*m* H ilH H**fii H 'H ili--# H-T H"$ H'-'iii HnH

Hnm ff n mn

( ! ('c(r ..4'c|'cce(,atcf,tstf,f€scf$fst€tfl,fsc,cltcs9f!ff€xtjxclcj.Ijlilitfgij.tiS:ttrL@&&*UmnnlnmmnuuIlIDlIluumEnmnmntmnunmnumnnUDIn!mnm&UnnnmIi|nrumnIIlIDmI0uIromn|nnmmnIDIltlilm|]iI

,,.'l ., : , .j :l

,rr;;1 ' I'!{Aq^[Ef UIR''ATHA'

Pratu Basukesttd nyang pattb Jayaloka (fanafofa), r.glnbap. ,3 - rnrr

kang g&nra kangJeng ratu.Deul Pa:rcasatl datan peputra, pra.nila Sang Na-

ta ne{ya nggayuh puLung triutra. Mltunrt varrgsltlng d.ewa1 kinen nggarwa -putrl Medtrang Kernrrl (ttIas prala WLrsrtha lanri) atmaJanLng Begawan Su--

gandha narnL Retna $rgandld. Babagan punlka Sang Nata sampun utusan gan-

dhek nrlng Hedhang Kalmrlr'nanglng derong lonten varlgsul.

Kasaru aturlpun Earya Brahnanauedha yen lng tanah Gandara uonton

JAIIUR DIPA nurup arrgkara-kara (rna-kantar-kantar) , mapan ing tilas kubur-

an!-pun Bralunana Kegtu. Sarrg Nata kepengln tedhak nlrsanir gya dhavuh s!yaga budbal. Dene patlh Jayaloka kadhamthan urundhut Retna Sugandtrl lng-Medhang Kasurl,. Sandlkap "gya

' budbal..,

., II. N.AGARI; D p F T I{ A P.U R A .

Prabu: OWAPARA (anaklpun'Prabu Dorapati kang Lnggarua Dewii Kanilgras), nyang patlh UIRBARAT tunenggung I.AI{DIIAK PRAI(OSA lan JAYA PRAMSA.

Reurbas : - lltnangka J alaran nggonya Sang Nata ne{ya ngaku darah hf,"t"tghriratha, algra budhal nrlng l'ledhqtg Kamrrl, arsa ngrebat Retna Sugandhi'

Plllllrl{G GAGAL : Wa{ya Drrynapura lawan r.ra{ya l.llrattra, wasana seslnpargan

narga.

TIL PERTAPAI{ S A.P T 4. A n G A .

Begavan Kanunayasa myaJlg kary putra Banbarlg Salmtrem dalah Sernar

G'areng lan Petruk. &@g : - PraJ a lllratha eangsaya kuneara lan lang--

kung ageng dral atlpun. ilulya Serg Karnunayasa dhavuh clhateng tsanbang Sa-

lmtren, klnen nusul urrlng Medhang Kamrri, perlu sablyantu nggenya Prabu

Basukesthl neitla palakrarna. Sarrg Bagus sandlka, gya panit sapanakaltane.

PUItA,l\iG SE(.AII i - Ing lralra Sa.lnrtrern kabegal d,enaua saking Dryuapura, dg

dos parrcalcarap raseksa peJah oadaya.

Page 50: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-lro-

IV. EE]TfAPAI{ I,1 E D H A N O . K A }I U R I .

Begavan Sugandha myaDg putra Retna Sugandhl dalah lbu l{iken Ra -ketan, narnpl ranthnya patlh Jayaluka lan Satrutren sapanakauane. Relqlanapatlh mattrr yen kautus Sang Nata lllratha kinen mundlurt kang putra Iletnafugandhl nedya, kagarwa. Sang l.Illct matur sunargga

Kasarxr partganuklng ral a Lrrywapura Prabrtr Dwapara nedya rrgrebat -Retna $rgandhl, tlnandtrlngan Buubang Salutrem. Prabu fuapara kabuncanglesus temah kanpnrng, l{asana Retne Sugand}rl kaboyong dhateng lllratha.9ANDI{AKAN : - Ing Tanah, Candara, tl1ae pa-kuburantng Brahnana Kegtu.

Prabu Basukeethl nyang Brahnanavedha nrlrsanl J arnurdlpa, Sang Na-

ta l,arrgkung ngungtrn unlnga Ja.nur kang mulu!, cetha yen punika pglung. Nedya claaletanl sinaut Dagar dadya prang. Naga peJah ba-dhar HYua''g Bralua; narlngaken Janur nrlng Prabu Basukostht, saIvi d.hanrh yen punlka uuJucl pulung putra, sarui kaliyan jananlpun

kalg eyang svargi Prabu Basurata duk rikala nggaytrh pulung Janurdipe {ng nagarl .{yu{ya.,

,

SqnB Nata nanpl J anur gya kabekta krrndur mrirrg Wlratha.

V. KADIIATON. U-I-i A T TI A .

KangJenf ratr Deul Pancauatl nedheng sungkawa labet datan pepu--tra. Katungka ravuhnya Pratu Bazukesttrl harryarengl sowanlpun patlh Jaygloks nyang_Salsrtren ngaturaken Betna Sugandtd. llunten katanpl denlng --Sang Nate san l ptnarlngan Ja.nurdlpa klnen ndhahar.

I(asarl panganuklng Prabu Dvapara nyuwn Retna Srgand.hl, laJeng -prargl Sakutren lngkang ngLawan, Dwapara kaseser gy; oncad. Patih furbgra nungkulr, safwl atur unlnga nrlng Prabu Basulcesthlr bltth lngkang gugtl Prabu D*apara punllga putranlpun Derd Kaniraras patutan klayan prabru-

Dorapatl swargl, dene Dewl Kanfu'aras punlka putranlpun Prabu parlkanan

ing GillngvesL duk lng unl. Sar€ f,ata langlur.g blngah, nunten dhevgh -:dhuateqg patlh Drbara klnen nadosl oncadlng Prabu Dwapara. Kl patlh -sandlka nunten pamtt bldhaL.

TANCEB - KAY0g16 mel 1983.

Page 51: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-4I-

AA4,/,r'-' a

nmnnn nmmm nnnmmm mm mm mn nm nnnn mm mm nm nnrumrnlrm m;nmmmrn nmmmmmnm mrn Inm mm mnnn mn ron mn mn mmnmmnm mm nn mmmn

I

nmmmmmmmmmmnmmm

nnmnnrn mmDm mmnmnnnmDm nmlltn mm

mnm un mm

nm'mmmm nmnm nmnnndnnmmn mntrm nunn nm

mm mmnm nmnn nmmn mnmm nlmmm nrnmnntr

mm Inmmnrnmm mrnnm nm nrnnm mnmmnnD nmmnn mnmmnn mm mmn

Irll:l tnliltirtllnnmtnnmmmnmmmmnmnmmm

mnmm mmmmmnrn mm mn mnmrn mm mm mnIillTlllltnFJln l0lntntItilnln I'Jm tntnmnln mm mnn:tnmm llm Inm l[nril

ommmnmmmnmmlnmmmmmm

nmmmrnm mmmn mmlunlillllltilmn t[mInln mnlnrm nu.

I.NACART HTRATHA

Prabu Basukesthl (Wfnnfm f V) myarg patttr Jaya1uka. Rernblrs :-Sang llata arsa nylrarnl ka:tg garlra enen Retna Sugandhl nggenya !rus nggg,I

blni sepuh. Nangirrg kabanrng nurcanLng kang rayi lpe Devi Duarauatl-. lliIa patlh Jayaluka nunten kautue rnrlng Sapta Arga nyaraya Salnrtrem' klnen

ma,ngglbaken slrnanlpun Dtrarauatl. Sarta kLnen byawara, ginten lqgkang -saged ngun&rralcen Devl DrlpravetJ., nodtrra kagalJaraken mlnar:gka siei},an.Kl Patlh sandlka, gya panit bldhal. Sang Nata kundur ngadhaton pinapag

garsa kakallh .

1. Devi PANCAI{ATI atnal anlr€ Harya Brahmanaradya.

2. Derll REINA STIGAIIDIII lngkalg nggarbinl sepuh, putranipun Bega-

uarr $tgandha lng ltedlulg Karnri.PASITJAII NJAi.I : - Patih Jayaluka n1nbaL1 para sentana =Ka4anslpun .Besawan Kanunavaea : 1. Ilarya Paridarma. 2. llarya Marpnbava

Putranlpun, Kamunavasa : 1. Harya Srl Antl . 2. Barya I'lanumadeua.

Tuvin IIarya Brahmanara{ya (marasepuhlpuu Sang Nrrta) r lhrya Brahnanaue--

dha, Darnantnci, Sadhabakti, Sad.habatya, H.rya Sanwaka, tumerggurrg l.tu--dhadarnra, Darures&fan&r,

I(1 Patlh nbyauarakaken dbawhlng Nata, gya salrega bud.hal.

II. NAGARI MEDHANG K U t't U l,l U N g r

Rd a. dttya Prabu Kala KunJ ana Wroka nyarg, prltra Prabu Stnghasart

patih KaIa MertyuWreka 1an ditya frridhagsa. &.gbgg ! Sirnanlng kang pu-

tra kaka[h nenggih Ditya Asr{ana lan Raseksl Dewi Sitagst. Patlh I'lertyu

l.lreka kj-nen ngupaya sirnanlng putra, sandlka gya paJlgkat nganttd wadya

raseksa. LSnAI'l.L0lrGAt : - Denava Meclhang Kunur,ntng lavan wa{ya I'llrathar-raoeksa kasoran gya rnanJ lng wana.

III. PMTAPA}I S A P T A A R G A .

)Segauan 'Ka.urunayaga

tryang putra Raden Sakutrem dalah Sernar Gareng

lan Petmk. Nanpl souardpun patih Jayaluka matur kautr.rs Prabu lssufuss-thi hangaturl Sang l.llk'r kaparonga raanh mrlng l,llratha, nJumenengl nggel

1ra Sang Nata nedya nlngkebl kang gerve Retna Sugandhi. Sar''ba nyarsya -kang putra Sekutrem ngupaya sirnanlng Dewi D.rarauatl.

Page 52: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

- 42'

Kanunqlrasa sagahl garta dhemh nri-ng lcang putra liaden Sakutren

klnen ngupaya sirnanlng Deul Duarawatl sarta vinarah ilnr kina:rya sa.rg

na rabine Raden Purbagnl anak Dewayasa, Sakutrern matur sandlka, gya -palnit pangkat kadherekaken Semar Gareng Petruk. Dene Begauan Karnunayg

sa kapareng tedhak nrlng l{lratha kadherekaken patih Jayaluka.PEli/riiC SEKAR : - Ing uana Sakr'ltren kabegal naga j aler estri na;nl Naga

Parlpalrsa lan Naga Sarphl nodya nangsa, da{ya perang. Naga kg

}[h babar deua Hywarg Antnapa 1an putra Dewi Nilar.ratl lngkang

duk ngunl ka.lepatan mrlng Ifvang Gum. ,

Mulat cltranlng Sary Deul, Sa}utrern matur ne{ya kasunrn, na----Dgfu€ vlnangsulan denlng llyuarg Alunapa, dereng nargsane. Katungka

Ilyuang Narada tununrn, dharath Ilyuang Arunapa klnen mapan ing pertapanPuJangkara pusalca KMNDATU I'{A'IIJLA warna I(ENDItr KANC ISf TIRTA, hg---tembe lclnarya sayembara slnten lngkeng kiyat rrgunJuk tirtanlng kendhipunlka, uonang aqggarwa kang putra Dewl N1lauati.

Wwaqg Narad.a dhanrh nrLrrg Salnrrtren, blllh Raclen Purbagnl tapalng Harra MATfRAG,A, Sakutren gya panlt bldhal.pANqIIAI(A{ : : Ing Hana I'latiraga, Ead,en hrrbqnl arlalc Devayaoa n)ruHun -

katrlnahlng gesa:rg, gtnugah denlng Enpu Raruayadi plnaringan pu-

salca I{ESI BRAI'{A KADEALI lngkarrg Luvasane blsa ngampuha-ko gega--manr sarta uJ.narah badhe plkantuk Jodho, nanging sranane kedah

pasrah nrlng Sakr,rtren. hrrbagnl gandika gya panit bidhal.CANDHAKAN : - fng ltara DEDIIAIIGKA, dttya Asuana myang kang rayl (adhl)

Desl Sltagsl, rnentae nyidra putrt lllratha P"t

Duarar,rati. DityaAsuaJra nedya arggarwar nanglng Sttagsl nedya mangsa, tenah dadiregeJ egan.

' Kasaru praptanlng Raden Pr.mbagnl p Asuana nJ aluk tulung sabab llg

wl Duarar.ratl kLebtr petiing tenung. Rrrbagnl sagah sulca pertlkel,nanglng nj aluk katralgan bab petung tenung. llunten Purbagnl wt-nuLang pefung tonung denlng dltya Aowana, ngantoo lebda.Katurlgka rauuhnya Raden Sakutrem lan panakalran, Purbqnl ne$ra -ngrartgikul nanglng dipun lcedhepi supados mboten ngawistarard.Salnrtretu nunten dhawh nring Asuana yen kautus nata l.llratha ng1

paya slrnaning Dewl Duarawetl. Sanallka dttya Aswana muring da-

doe perang. Kasarg praptanlng patl-h Kala l,lertyu l'lreka roatur d.hg

terrg kang gustl yen kaaturan kundur. Dltya rlslrana prasal a yen -nenbe nyldra putrl Wlratha, nangka sanangke tinututan Sakutren

Ian dados perang. KeLa }lortyttHreka gya mblyanhr Aswana, nraJeng

lng palagan.

Raden Salnitron nglepasalen sanJata Sarutana; Aswana lan SitagslpeJ ah, patlh MertyuWreka keplayu wangsul mrlng l{edhang Kumumrng.

Der.ll Dwarawati gya kaboyong dening Raden Salartren myang Purbagni

kundur nrlng lllrathar

Page 53: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-l'9-.

rv. NAGARI I{EqHANG ,K U M 1l !t U N G .

RaJ.a dltya Prabu KunJana llreka nanpl aturJ-ng patih l.lertlu l'lreka

bilth kary putra kakallh Dltya Aswana tuwln Deul Sltagsi mentas nyidra

putrl Hlratha Dewl Drarawatl, nanglng kadenangan Iladen Salartren l"n Rg

den Purbagnl, sanangke kang putra sanpun Belni peJah derung satriya \.11-

ratha. Pranu Kunjana l{reka oangot duka, nunten nglumg prang mrtng Hl-ratha.

..

v. NAGABI..,[{ I R A T H A .

Pratm Basukesthl narpl sovaldpun lngkang,rayi Saptarga Begavan

Ka.nunayasa. Nunten pinasraban kang garwa Der.r! Retna Sugandhi kang r.lus

nggarblni sepub. Gya sidtdkara Sang lllh, Deui Sugandhi babaran nlyosdhanplt. Ingkang prtya plnarlngan kakaslh RADB'I Il A S U T A R A I dg

ne lngkangputriplnarlngannanl DEIII BASUT ARf .

Katungka souani.putr Raden Sekutren, Purbagni lan panakalr&n. ifug

ten Raden hrrbagql ngaturaken kundur Devt Duarawati lngkang kacldra -dltya Asuana putra Med.hang Kumuwung, nanglng mallng Bguna saJupun pine-jahan. Sang Nata d^ahat suka iug galth, tenah Dewi Dwarawatf kagaqJara-

ken d.hateng Raden Purbagrd dados sleitranipun.Kasar:u parangmuka pangarnuklng Prabu KunJ ana Wreka, tarr trlmah

patlnlng putranya kakalth. IaJeng. prang anuk-amukan. Raden Purbagnl -nglepasaken oarliata Bra.na KAdhallr raJa dltye l,ledharrg Krtmulrung Prabu

KunJana l{reka pejah. Slsane saml bubar.

TANCpp -.KA.Y..oN16 nel .L983,

naelrr.

mnulr0 mmmmmm nn mm mmmm mn nm'nmmnnr0 nmmnmm

rnn mm nmmm mm mn mnnmmn mm mm

IDrn mm r0m mmml0mmmmn mm mnnm nmmrnmm mmmn mm nmm mrnmnmnm mm mm nm

mm mm nm mmmm mm mB nmmmnm

Inmmmmnn mnmn mmmmnnnnmnmmmmmn mxnn

nrn tnmmnn nmmm nmmmmmrnn rutlmm nmmm nmn

nmmm nnnmmmn nm nm mmmm mm mn nnmmnnmm nmmDmmm nm: mm mllnrn mm mn nmnn mm nnmmn

mm nDl mnttrmmnmm nnl mllmm mn nnnm mm mmmm mm mnnn mm mrnmmmn rnm

nnllflnm murnmmmmm nn mmmm mm nmnmmmm lnfnmlonmmm mmtnmnn mmmm mmm nml[mmn

llunnil0 rnrtnlnlrnn rn m rnmmnrnmnmmln mlnm Innlnln nlrnln mmIntn mm tnnfnm run tnul

f. .

Prabu Basukestlrl uryarrg kang raJna marasepuh kakalth minarrgka pu--j angga : L. Begauan $rgandha. 2. Rest Brahmanara(1ra. Saha patih Jayalg

ka. Salg Nata nidhanget pawartos bl1lh lrrg Pertapan PuJ angkara uonten -sayembara putii. Ilegra

$rauUh nrlrg ki Patlh lcinen nganthi wadt'a, nrmek

sa lng fuJengkara, Dene Sang hrJangga kakallh lcaaturan ntmeksa praJa.

lfusnya sauega gya sanl pantt bldhal,

Page 54: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

- lrl. -

II. NAGART 14 A D IT E U-D I{ A

Prabra Drunanasa nyang patlb l{idyabaual ditya Kala Bauadha. fng--kano rinenbag : - Sang Nata ne{ya nup\r oayembara rnrlng Pertapan Rrj

"rg-karar nglras pantes ngupaya. slrnanJ-ng karrg uua Prabu Dvapara. Gya bl---dhs"I. P0llAllg. ql'CA.L : - lladya Madhendha kapapag wac\ya lllratha, zulaya-nlrg renbag dados panca.ka!&r Wadya Madhendha kaseserr gya seslnpangan.

IIT. PERTAPNN S A P T A A R.G A

Begavax Earnunayasa nyang kang putra lbden Sakutren dalah Senar -Gareng Petnrk. Re.rpbae : - Karnunayasa clhanrh mrllg kang putra kinen urupu

sayembara nrlng PuJ angktLror Sandlka, gya panlt pangkat sapanalcawane.

PIIRA]''I(LSEKAR : - Denawa Madhendha mbegal Raden Sakutrem, dadya perangoRaseksa kasoran peJah sadaya. :

rV. EERrAPAII P-U-J_A N G I( A R A .

Begavan ARUN AP A myang kang putraFX{DHAI'[0 N I LA l,t ATI,ingglh P U J A W A T I . Nanpl rawuhnya patih Jayaluka lngkang kautus -ntrneksa pertapan salebetlpun uonten sayembara.

Katungka praptanlra Prabu Dnuuanasa, matrrr nedya mupu sayembara.Sang I'llku nunten ngatura,ken KAI'tAllDAIIl MATULA, klnen ngunJuk tlrtarre.D,rpl Prabu Drrmanasa ngunJuk, , datan klyat, temah rebah kapldhara, truskabopong nedal kanthl vlrang.

.,

llunten praptanlra Raden Sakutren myang panakawan, lngglh prasal a

nedya mupu, sayembara. Patlh Jayaluka langlorng sukar' d-ene kang gusti ka-.'parerg mupu sayembara.

EnggaUng carlta, Sakutron aaderongtpun rrgunjuk, kar,rlwl-tan stdh!kara lang}ung nrnlyln nyer\yuwun parrnanlng Bathara. Temah kuwawl ngunJuk

ngantos telag tlrtanlng KAI'IANDAIU MAflJtA. llunton kalampahan dhaup kla--yan Itndtrang NlLawatl (PuJauatl), earta ki patlh ngund.hangaken dhateng -pera tarnu, blllh sayembara sanptrn blbar.

Prabu D:rurnanasa mboten trlnah, nunton nglabrag Sa}utrenl dados -perang, Dnrnana'ba kasoran laJeng lurnqJar. Sakutrern sarj.mbit ganra myarg

patih Jayaluka nunten lflrndur.

[aca4,i.ta, pla3rune Prabu Ertmanasa plnanggih Prabu Dlrapara inglcang saln--pun busana pandhlta, Sang Nata Dr.rmanasa gys ngabelctl sarwi nga-

turl kundur, nanglng Duapara datan purun sabab ne{ya mupu sayen-bara putri 1ng Pujangkara.

Drunanasa natur blllh sayernbara saJnpun blbar, 1an hrdhang llllawgtl sanpun kaboyong Sakutreru, Bgw.Dwapara muring t gye nganthi ingkang putra nututf Salcutrenrr '

Enggallmrs kapangglh klayan Sakutren, Dwapara arsa ngrebat kang

garwa, dadya prang. Dwapara kaeoran gya keplayur Dmmanasa nut--tutl.

Page 55: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

CANDHAKAN : ING TANAH GANDARA. Harya Parl-darma lelenggahan klayan lng -kang garwa Deul Bra.manestrl (putranlpun Bramanar.re<llra), nedheng -rna:rgku inglcang putra Dewl l'l E S T R I nandhang gerah datan sa--ged tetoyan.Katungka souanlpun Begavan Duapara matur nyumrn ndherek ngrrngsi.

Dupl kadangu, Dwapara rratur'billh plajengan salcing sabrangr s&--klng nagarl D.rryuepura, putranLpun Pratu Dorapatl patutan klayanDeul Kanlraras seklng Gl}tngwesl, trah Prabu Parilcanan swargi,Dvapara gya kar"ngh"rl denlng llarya Parldirma, sabab takslh kapeg

natr kepulunan, sa^rwl parlng unlnga bllih lngkang lbu punika ka--pernah kada:tglra sepuh Sang Parlda:ma.

Nunten Begawax Dwapara kadhawuhan njarnpenl,gerahipun kang putra,Drapara sagah. Drggallng carita, Dewi l"lestri saged valuya, nun--ten kadhaupaken plkantuk Dwapara. ,

Balccla dhaup, nulya kakanthl solran mrlng Sapta Argar'ne$a kaso--vanalcen mrlng Begiwan Kamunayasa. Gya budhs.l.

. P_EnTAPAI{ S LP T A A R G A

Begawan Kamunayasa nanpi sowaniput Raden Sakutren irgkerg sanpun

sarinblt klayan garwa f,:rdhary Nllawati (PuJ awatl) . Nunten kasusul sowag

lpun Harya Paridarma ingkang nasrahalen putra mantu pun Drapara, tuulnngandharaken sadaya lelanpa.hanlpun.

Begauan Karounayasa lalglung rena, dene lcepulunan lngkang uontensabrang oaged, ngernpal kadarrg.. Wasana Bogauan Dwapara rnatur bl}fh sanpun

nboten gadhah papan dunung, eabab 4agarlnipun sanpun rj.sak. Pranlla ny4

uun ngeyub lng Sapta Arga. Begavan Kamunayasa lar:gkung r.re1as, nunten --Dwaparaplnarlnganpapanpanggenanlng TEG AL B Al.l BAll .rrhrs--nya ngaturken p&nuwuul Duapara panlt mund,ur sekallyan garwa.

Kasaru panganuklng Prabu Drurnanesa ingkang mangertos bilih En--dhang Nilavati (puJawati) vonten mrlkrr. Puthut Supalawa ngesthi barat,nyeblak Prabu'Drumenasa sar.ra(ya tenah kapracon4harg kamprung.

T A N C E B -_r( 4I o N

l6 uel 1983.

Page 56: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-l+6-

nnfluilm mmnnrnm mm Dlnt mnmn mn mn nnmlnrnmn nmmnnmnmm nrm mmt0lnnn mm mmmm mmn um nn44.

nmnlnlll llm nlm filln Inlnllllnlr)mnm mDo IDII nrnn mm mnmn mtn mmnuunm mnmlnlnlDlll mm Bn nnm ntmnltrmrun mn mn mn nn mm'mn run nm mm mm mmmmnmm mn mn nm mrnrnmr[m

InIDnn Inn rnn mnnnmn mmrul' mn mnrn nm nnmn mm mmnmnm mm mmnmmmmm mn mmm nm mmnm mn lum mm nm nnHfl Hfr EH NS NH HH

nfilnfin fiHttHr Mnm mm u! mnnmlDtnnm mmmmn mmnn mnn &nnn nn mmmm nmDIUUn nn nntr mn

a

Prabu Basukesthl nyang kang putra Raden Bagutara dalah patih Ja-yaluka. Rembag : - Sang,Nata nedya mantu, mangkrr putri kallhr inggih pg

nika 3 1. Devt PITAI^IITA putranLpun BrahnanaclevL, clhaup klayan Barnbang -Srl Antl putranlpun Begauan l(anunayasa lng Sapta Arga.

2. Deul H U T I putranlpun lngkarg rayl llarya Par'ldarsl'u ftrg

Gandara, dhaup kLayan Banbang l,lanerlya putranlng kar€ rayli resl llanonbaua.

Ponganten kakallh kapundhutan bebana patah kalmng putrl, sampun

kawartoeaken dhateng calon penganten ka}iung.

Kaearr{ sowanlpun patlh dltya IODRA SADIillI(A utusanlpun Yaksendra

eaklng nagarl'Purwaka Prabtr SHADIIA KALA NITTA, n1ruwun Dewt Praulta. l.t1-

nangzulan derdng Sattg Nata lalrun Dewl Pravita mts ne{ya kadhaupaken ka-layan Barnbang Sri Antl. Natglrqg yen Prabu Sr.radha Kala Nitye saged nga--turakon patalt perlganton. kakung putrJ.r lngglh dipun kaparengaken mboyong

Dewl Pravlta. Patlh Iodra Sadhaka sagah, gya panit mundur.

I,lonten lng nJaul", Rad,en Basutara dhanrh dhateng para Harya klnenrnenggak lakunlng Lodra Sadluka, gya sarnl bLdhal,. Sareng salupun katutut-an, dadoe sulaya nunten P,.ilRAI'lq CACA!. Iodra Sadhaka kaseserr gya r€on--cadl wangsul nrlng nagarl Purvala

RaJa ditya Prabu Svadha Kala Nttya, nampl aturing patlh Iodra Sg

dhata yen Ratu lllratha nundhut bebana patah penganten prlya lranlta. Prg

bu Swadha Kala l{ltya gye J engkar plyanbak, ngupaya patah.

III. SAPTA ARG,A

Begawan Kanunayasa l"en putra tlga 3 1. SIfKUTRXI'{, 2. SRI ANT[.

3. l,lAlIUl'tADEWA. nyang Semar Gareng lan Petmk. Katungka sowanipun kang

rayl Resi l,lNONBAl,A nryang putra Batnbang l'lAt{EItIYA. @bgg.: - rgGenya -aroa palaltrarna Srl Antl 1an Manerlyal kapundhutan bebana patah kalnrng-

putri. Gya Sang Kanunayaea dharuh rnrlng kang putra Banbang l.ianumad,elra

kinen ngupaya patah, Sandlka, nulya pa4gkat sa-panakawarror

Ii[R;]JlC S]T(A4 : - fr€. vana Banbeng Hanunadeua kabegal denaua alasan Ja-ler ostrL nalra MURTADHAKA 1an MURTAKADEWI, dadya prang. 'Denava badher

r.

Page 57: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-47-

Bathara, Kardtrana lan tngkang rayl Bathari lfurdhini. Tlnantun d.ados pa--tah, sang Bathara purunr uulya kadherekaken clhateng sapta Arga.

Kadadak lanpahira l'lalumadewa kapapag Prabu Suadha KaIa Nityalpatah kapundbut, l,lanurradewa tan zuka, da{ra praJlg. RaJa Ditya kabuncang

barat, dhawah ing tanatr Ga:rd.ara, kantalia.

IV.TAIIAII GANDARA, Harya Parldarma nlfang ganta Dewl Brananestrl lan Sar€ llantu ing

Tegal Barnban Resl Dlapara saha putra Bambang DRUHASA. Rembas : - I.Iedya

bidhal nrLng Wlrathe nengganl dhauplng kalg putra Dewl lfuti. llusnya sl-yaga Bla pqngkat.

Aneng marga, sarol unlnga ana ratu buta sangsara, Resi Duapara gmagah naluyakaken. l,lusnya valuya, malah ne$ra njaluk Dewi Brarnanestrl -badhe kangge patah. Drapara nurlng, natak qii petak se!ru, Ruja Ditya kggetak kanpmng.

v. s 1_I tla ARGA.

Begavan Kanunayasa, Sa.ln:trem, Srl Antl myang Supa1awa. I{arnpt so-wanlpun Banbang Manunadowa ngaturalcen patah tsathara Kard.hana lan Batha-

rl Kardhlnl. Kamunayasa langkung sukal gya sernl bldhal rrgarak penganten

kalebet Rssl llarrobava lan Banbang Manerlyap dhateng l.llratha.0AIIDHAKAN : - Nagarl Wiratha. Prabu Basukesthi nanpi sowaning kang rayl

Ka.urunayasa dalah Manonbava lngkang nyuwun dhauplng putra pun Sr!Antl lan Manoriya. Dene pepundhutan patah kakung putri sa.lnpun su

nadh-tya Bathara Kardtra:ra lau Bathari Kardhinl. -

Kalanpahan dhaupan : l. Banbang Srl tlntl antuk Deul l'ralrltq..2.,Bombang }lanerlya anfuk Dewi lhrtL.

Ingkang senya bebesanan nenggLh Kanunayasa, llalonbaua, llratrmar:a-

dewa nyang llarya Parlda:ma, dahat margun guka.

I(asant, panganuklng Prabu Ssailhakal.a Nltya nyulrun Deui Praulta, 1aJ eng

prang. Bathara l(ardhana nglepasaken sanJata ll,{ R A Y A N G r raJa di-tya badhar lngkang raJra Hyuang SIfADHA NfTYA, nunten kadherekaken ngen--pa1 mring pa,ndhapi t.llratba. i

TANCEB - KAYONL6 mol L983.

Page 58: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

i.,nli,.1 |

45.

-l+B-

mmmrnnr nmmm lDmmmn mmnrn ru! mm nm mm nmmm nm mm mnl mm mm n]mmmnmm mmmnmm mnru[m mnnnm rnrn rntn nlm nn tnmmmmm nn mrn trm mn nmmn mmm mm mn tnmnmm mm

Inm Inln mltltnllliltilnmm mm mmmnll0[rinrn mulmm mmn mmmnmInn nlm mrnnm run nnrnm rnln nntmmrilrl

nnnm nmnn mnnm run mmmn rD n nm rnn mm mnm nnmn m rn mm mm mm mnmnnmInlD m n Inm rnmmDrmm nm mmmrnm mrirm Ulrn mn mm nrn tillnm:n Intnm rnm nln nm nll mmt0rn nm lltr, nn mill mm

mm mm nmnm mmmmmm nmmmnnnnmm nmnmmnmmmn mmmnmmnnru[ nn mm mmn mmnn nn mn mnm mmnnnn mm mm

nm mn liil:tl.;lilnn n DIII lill;i tll,rmm mmn mn lritil lrli,:mm mmn mn ltllllrirlil)lt:inu n rn mtn mm ruitmmrfim nnrmm mm mmr0n nro mm nn

nmmtn mntDmmnm nul mm mnmn Inm mm mmmmmtilnln mm mmmn nm tnm mrnmn nm nril nlrnmE IIrm nlnmmtn

IilflilflRlnlilmiltmlnmlfll(iIr)ltlmmmmnnmmmn

r. NAC.ARI I{IRATHA

Prabu Baeukesthi nyang putra Raden Basutara, Salg Pujangga kakallhBegawan S:gandha niuah Resl Brahnanara{yar patlh'Jayaloka. .&J!!big : - Siang

nata nedya nantu Bathari Kardhlnl antuk Bambang l.fanumadeva, narrgi.ng Sang -putri kalanar raJa trudha saklng Medhang Karnulyan Prabnr Deneswara (ni,u.lt l'.a-

j a Iiuswala). Nulya Kl Patth kautere nasrahaken sirnanJ-ng mengsah vau dha---teng karg rayl Ka:runayasa lng Saptarga. Kl Patlh sandlkar Bya bldhaL. Para

Ilarya klnen pecak barlg.

II. IqACARI I{EpHANG K A M U I Y A N .ri

Prabu Daneswara (putra Prabu Kusnala), patlh Erd,ramarkata, dltya -Kalayaksal gpJ.ah.Barlgu, garudha Hurdhagpl, ne€a Aswana. Rgrnbag I - TLnarn-

pik panglanais mrlng putrl !,Ilratlia DewL Kardhlnl. PrarnLla Sang nata paren-

tah dhateng Ki Patlh Srclrarnarkata klnen nganthl wac\ya raseksa lan buron r.re

tr&r nerrpuh ptang nrlng l{lratha. SandLka, gya buclhal,.

P[jlANG 0.lIGAt : - Canpuh yuda bala sa{o }IaJxa lavan uac$ra }liratha. Slgeg.

.,, l. rr.

ITT.SAPTA ARGA'":. l.t.

Begavan Karnunayasa lryang para putra, Sakutrem, Sri. Arltt laniMelrumg

d.eua dalah Seinar Gareng Petmk. llanpl solranlng patlh Jayaloka, rnatur kau--tus Sang Nata Hlrathal klnon pasrah slrnaning mengsah mrlng Sang Kanunaya-

sB. Sang l{ilil gya dhawh mrirrg Raden Sekutrem klnen nundhung mengsahr ss.r-

dike gya bldful sapenakavane,

]]jItlJ'lC ,Siil!ts : - Rad.en Salqrtrem nrajarrg barisan bur.on w€ura, dadya perang.

Gaj ah Barugu, nage Aswana nye:lg gantdba Ifurdhagsl Balnl peJ ah.

IV. .

I{arpatl Basuserb (putranlpun swergj. Prabu }Jesrtlrurt.i. ',JIliA'I'lLc II1)tlngglh Prabu. tl A S T I I't U R T I nyang karrg garl,ra Dewl Basttndarl. Ingkang

flnernbas : - Sarrg- I{ata katlmbalan rnrlng l,llrathal sabab lcang palnan Prabu Bg

sukesthl arsa ndhaupaken widodari Bathari Kardluini lngkang duk suwau ni---nangka patah ponganten, Nulya tata sawegar gya budhal.

Ka-car*tp, larupahira Prabu B"rus"* kapapa€l Prabu Da.nesvarar kang' garwa De-

vl Basundarl a.rea kapundhut, tan sukar da{ya peral€. Prabu Danesrrg

re ngl-epasaken saDJ ata 'SABA PAI'IUI{GKAST Prabu Basuseno pej ah. Deul-

Baeund.art keplayu mrlng !{lratha.

Page 59: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

; ..1i 'yr;

'l+9-

V. I.{ACART I.' I:R A T H A I-

Prabu Basukesthl nanpl souanipun kang rayi Saptarga Begauan Kamtrng

yasa ngaturaken penganten Be.nbang Manurnadewa. llusnya sarenbag nulya kadba-upaken Ba.ubatg l'lanurnadeua plkanfuk Battrari Kardhlni.

Katungka sowanlpun Dewi Basundarl ngaturaken peJahipun lngkang ra-ka Prabu Basueoro'(ltasttmurtl) denlng Narendra l.tedharrg Kartulyan praitr Dan-es!r&ra. Sattg Nata myang para kadang Bamye legeg nandhang sungkawa. l.lasana

Prabnr Basukesthl dhavuh mrlrrg Devl Baoundarl, bt.lth burnl Gqjah oya kapa---rlngaken mlnangka panandhon dhateng Sang Dewl.

Kasanr parangnuka,Prabu Daneswara nga.nuk, nJruwun Deul Kardtrlrrl, tLnandbingan Rad,en Salnrtrem, slneblak 1ezue Danegwara kentas ka.npnrng. .

a

L6 mel 1983.

46.nmmm mmmm mmtllm'nmmnmmmm nmlmmmmmmm mm0mmmmmmmnnmnlm mmm mn mm nmnm mmn mm nm mm0m nn mn nn

nnmmm nm mm mtn rnrnnunnnmm mm mnn nm mmnm mn mm nnmrnmm mmmmmmm mm mm mmn mtllrnmmnm mm nm ltm mm mmmm mn mrn mm &m mnlmrnmmm mrn mm mm mntmtntnm

$Hu HH m$t'flt ffH Hfi' mt"HtnEnlurnp EB Inm mn nm mmnE m[!m nn rnnn nnmm nmmnmnimm nm mtr Fn Inn mm inm - mrnngl l!ts mn_ mn mm mm mm mmnm nn nnnn nn uDn irun nn

mnnnmmmnnmmmmmmmmmnnmn

mmmmmrnn mlomm mmntnnnmnmnrummmmm mmm

mn mmmmmn mm mmnmmmm nmn mmm mmm mmmmn mnmnn nn

mmmnm nnmmmm mm mm mmmn mm mm nmmmnmn mmmmmmmmm mm mmnnmn mn nnluu Ent! nn nlo

I. NAOARI H I R A T H A

Prabu Basukesthl nytng trarasepuh kakalth SaDg PuJ aryga Resl Bralr-ranaradya lan Begavan Sugandha, putra Raden Bazutarar BahB patth Jayaloka.tenbqg ; - Slrnanlng kargputra 4r1 Basutarl. Kagaru rar.ruhnya RaJa I'Iala-ra Prabu Surata, natur mrLng ]cang rayl yen kang putra lladen irer&rua. nyumrn

;uvi-te mrlng lllratha. Prabu Basukesthl tanggap karsanlng kang rakal rulyaratur kinen nyowanalcen mrhg,:;lllrathar nanging kapar.enga mirantl. l4angke -ranar.rl sanpun plnangglh kang putra ptur Basutari, putra l'lalawa ner\ya glnag

ar putrl. Prabu $rrata lgge lng manah, nunten panit krndur.Patih Jayakika kl4en sona.n mrlng Saptarga nyaralredekakr.rn sirna---

rl-ng Dewl Bazutarl.Sandlker BYa bud.bal. .

rI. NAIIARI, S U R A T. E.L E N G .I

Gandarua,O AN J A [,']l A LA tnya:rg arl kekallh DElfi P A RU P U

an DEWI P R A W'f. Renbag : Ganderua Janjatrnaka dereng atut kaliyan De--

i Basutarl putrl Wlratha tttgkang nentas kacld,ra. Pranila gya panit nedya

ados guna dhesthl.gllAt'lc qACAll : - T$'pahira Qandarrua Jenj atsraka sumerep war\ya i'Jlratha saJni

acak barl-sr gya ngatlngal, nlebldhung, temeh muring IIarya Darrnaruncl lan

arya Purbagnl gya brmandang , da&l porang. Galdarua meh kapllnrt, narglng

ulya nglIang.

Page 60: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

fr-

III.SAPTA ARGA.-

Begavan Kamunqyasa myarlg Salcutrem lan Senar Oareng Petnrk, nanpi

sowanlpun patlh Jayaloka lngkang matur lcautus Sang llata lliratha nyaravede!

aken eirnanlng putra Devl Bazutarl..

Sang ltlku parlng dhamrhs blllh roboten dangu malih Sang Dewl baclhe

dipun panggih denlrg kang plnesthl Jodho. Ki Patlh rumaos 1ega, nunten pg

mit uangsul. Karaunayasa gya dhamrh mring kang putra Raclen Salnrtrem klnen -ngupaya nurcanlng kang rayl Barnbalg Manurrgkara (putra Resl l,lanonbaua) lng-karrg katlngal tansah ngesttrl. dhateng Dewl Basutarl. Sakrrtrem sandtlca, gya

bldhal dalah panakanan.

Katungka souanlpun Rosl Hanonbawa lngkang urpdosl nurcanlng kang pg

tra Barnba:rg I'tanungkara. Gya Jlnarwan denlng kang raka Kanunayasa, blllh --senpun dlpun upadl denlng Sakrrrtrern, latt mboten dargu mal1h badhe tlmbarl --uonten llirattra. Pramila Sar€ lr|llflr kakallh malah nunten j engkar mring llaga-

ri ulratha.PEIIAILG SUliAR 3 - Lanpahlpun Rad,en Salutrem lan panakawnn, kabegal macanr--

dados prang. Macan badhar {Vwang Narada, parlng fuduh dununglng kar€ rayiManungkara, Gya bldhal fumuJu vana Kunbara.

_CANDHAI(AN : - B.arnbang Marruqgkara nedheng tapa lng rlana Kumbarar ngesthi p!narengna anggama Dewl Bazutarl. Kadadalc glnugah clenlrrg kattg raka Sakutrem

sarta pJ-narlrrgan plroa bab dharutrlng karrg uua Begauan Kaaunayasa, yen sa--ged mangglhalcen Dewl Basutarl temtr plnesthl jodlro. I(ang rqyl runsos lega,gya pinarlngan kanthl panakavan klnen ngupaya sirnanlng Basutari. Dene Ra-

den Sakutren lnrndur mrlng Saptarga.

Kec-qrltq,, tlndaktra Ba.nbarrg I'lenungkara plnangglh Oandaiwa JanJ atmaka, nga-

ken yen rrgupadl guna dhegthi sagedlpun atut .klayan Dewi Besutari.Ing nrlki Uanurrgkara gya apl-apt sagah suka guna dhesthl, nanglng

n)ruwun roba (prabeya). '

Salg Gandarua loga, nulya parlr€cahe, yalhr z

roba arupi pusaka plyandel 8 ca--

1. MANII{ARAr yen kaung}m1ake Jalma dadl reca. Yen kaung}ulake barang

He.rrra-lJ&rna dadl keneana.

2. LIS{qA MUKS.WALA., kwaspne kena kanggo ngmuat reca dadi Es.rltrrgs&r

3. SELA MAITTYU IIhlA, kalggo parlguripenlng para seluman.

KANTII0NG -ARUI4BA, kwasane blsa ngllang.

Uffi{GA PRANA}IAT yoD kaslpatake netra bakal weruh kang ncra katon.

Yen katetesake katne, balcal ngertl caturlng seluman.

6. 0Y0D BAYUI,A, yen kasabetake lng kayu uatu, bakal katon kang ru---neksa.

BANIU BAW.RA1 kllasane blea kanggo maresake ltong lara.

CANDU SEKTI, kwaoane blsa nenJlrrg aJur-aJer,

4.

5.

nta

8.

Page 61: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

(

IlrIti

'l

'q'J:xd4Fu

fl

{T

J

5l.-

!fusnya katanpl oada5ral,,Manungkara ngaken yen utusanlng Nata l,lira -tha ngupadl sLrnanlng hr1,,;Basutarl. Gand,arwa nurlng, nunten perang. Gan--danra kauoap ma:rlbaras tenah ctadl r€car Nulya papanlng gandarua J'anjatmakakar€ varnt Randhu Alaer kagabet oyod Ba3rura, katlngal wisnane. Iajrng Ret-na Parupu lan Pravl rnurlng, dadya pfang lauan Manungkara. l.ledya kausap rna-

nlhara, Parupu 1an Prawl oncad,. Derrl Panrpu l-an Praul- oncad. sarwl nyanbl

ngusap DevL Basutarl navl nanuhare, tenah dadl reca.Banbang Manungkara nulya parontah dhateng para lelenbutl klnen ng

suDg reea Jadatna}a 1a! reca Basut,arl nrlng l.liratha. Oya bldhal, dene Pa-

rupu myang Prawl nglapatl oaldng kateblhan.

r,r,.: , rV' NAciRr'M A-L"'A !l 4 '-

Prabu $trata ittgkang nenbe, ]rundur saktttg llirathar nanpl ranrhnya -lngkarg eyeng lng Tlmput'u Prat'u Raeika, lngkang mundhrt kabar tindaknya sg

klng llLratha. l.llnangsulan yen angaal daroel, malah kadhawuhan ngaturaken --kang putra pun Asrana lng manlte nedya ginanJ ar putrlnlpun Sarrg Nata lllra-tha. Ingkang .-eyang salcalanglung blngah, sarta dharruh nedya trrnut kepengin

pirsa Nagari Hlratha. Slgra s.aral bidhalr nltih paIwa.

Kacarlta, dulugl bawah lllratha, kapapag Deul Parupu lan Prawl kang sarnya

nggora ggdhr. Raden Asrana murlng, da{ya perang, l,leh kapl}ut, Pary

pu lan Prawl ngllang sarvl talcslh rgancan.

V. NAGARI H LR A T H A .:., ' ; "! '

. Prabu Basukesttd ttunpl sovanlpun Bambang llanungkara ngaturaken De-

ul Basutarl Ia.n JanJatnaka kang rruJud reca. Katungka rarnrhnya lcalg raka Mg

Iawa Prabru Surata, Prabu Raslka 1ng Tlmpuru, Rad.en Asra.ma, nunten kasusul

praptanlia. Begauan Kanuilayasa 1.R', Resl l4anonbava.

Prabu Basukeethl pailng untgrga mrlng kang rayl Resl Manonbava yen

kang putra Mamngkara eanpun sgged ngafuralcen kundur Der.li Basutarll rla -nglng wrrJud reca. Nunten,,larnt lupalcatan, Kamunayasa maturr Ven ana kang b!

sa naluyakake, yal-ku Jefurkranane Baeutarl. Barnbang Manungkara gya tnman---

dang, reca kausap nanlhara, gara,llka ruwat dadya J a]rna nanungba Dewi Basu-

tarl. fngkarrg. rana ngungun sanget, sarwi ndangu bab reca gandarwa pun5.ka.

lllnangsulun, lngglh punlka tngkang nyldra Dewl Rasutarl. l{ulya kinen malu-

yakaken. Marrungkara gya ned.al, reea kausap manlharar badhar gand,ama Jan--

Jatmrdcas nanglng 'laJeng nganuk. Reel Manonbava matak aJi- DANURDARA, gandaa

wa ng1unprut, tomah tobat. Nunten kadhamrhan balL mrlrrg kandhange.

Kasdnbadan Bambang llanungkara kadhaupaken antuk Deul Basutari, de-

ne Rad,en AsriaJna lcadhaupaken klayan Deul Bastrwatl.

. t_a_t{_g_E_u-_= KAYON.16 rnel L983.

ffiH{HHH{HHHHHffiffi ffi ffi Hilffi il#{,fid#

Page 62: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

:1.f 1i., ,, . "1,,; .

52-

47.nmmmm nmrum nmmm mm tnmIrnDnm nnnn um DnIDll uu! nnI!I[NDI! I!I[

I

I

mm mmnnm nrulnnn

nm mmmnn mmmm mmmmntrmn mnmm mmmn. mnn

nmnmm nntrnmm mm mm mnmrn mn mm IDmnnnDtr nntrnDnmtul nm nnnmnB utr nnrDIn ntrtr lln Dn

mnun trnmmnn nn mm mn mmnuun mmrnmmrn nn nm nm nm mm mm tnnl nmmm rrun mm nm tnn mrn Inlll mm mlnluuurmn nm mmnnnm mm mnnmm mmmmmmnm mn nm mm mm mmm nm mmtun ru[ mm mm mm nm mmmn rdd mnimnum nm mm nm mn nm nmm nrn nn

mm

mmmmmmmnmm

..,.: I.@'fiywang Gunr nyar€ Narada. Jlgnlgg : Bab anak Dltya l.layangkara, rladl

putu Harnapurna kang madeg, narondra lng d,hasar samodra JeJuluk Prabu KunJg

na Kreana, nyulnrn wldodarl'Batharl Garrggastlnl, sabab rumaos takslh turund,eua. Narrglng {ywang Gunt tan sqkar Bya put"ttt"h para putra Bathara kl-nen

pacak barls; plnarlngan senapatl lVwang Basudhara 1an llyr,rang l.lahana. Sand!

ka, gya budhal. i

i

'R"J,l dltya Parbu'Kunl'ana Krosna myang kang rama Begawan Mayangkara'' tl ':patlh KaIa Krldha. Rembaq : - ngcenya nglamar Batharl Ganggastlnl tlnamplk

dentng Eywa:rg Gunt. KatunSka rawuhnya kang uua Begauan Tr1 lillgatl nedya --ndumbarrl karsanlng kang putra'Kunj ana Kregn., 'nlnungka j alaran supaya d.en-

i ..i,

aten darah Batharae tuwln n)rusun nratl Ealnpurna. Sang l{ata kalanglnlg rena,.t

gya dlrawuh rnrlng patlh KaLa Krldha kinen ndherekaken kang ralna lan kang --uwa ngrabasong Suralaya. Sandlke nulya budhal.

Pii;RAl'lLi q/C4!; - l'ladya rageksa Tlrta Kawekas tandhlng para jauata, I[vanijBasudhara Eyang Ilyuang llahana kaptlart nunten kalarlj &r&r tl;'r,rang Narada ne--sat marrgglhl {yuang Galggastana kad.haunrhan ngungsekaken kang putra Galggag

tlnt dhateng Bathara Kartlka, {yuang Ganggastana gya ne6at rubekta liang pu-

tra sowan Eywang Kartlka. lfusnya plnanggihr llyuang Ke.rtllca sagah tinlti5,anBathe.rl Ganggastlnl, nulya kalebetaken ing Cupu MAI{DRAKACA. Cupu nunten kg

tunrna.ken rrrlng l,tarcapada. Para raseksa unlngar Bya nttttttl mandhap mring -l,Iarcapad.a. i

. III. PnRTAP/1}I,A N D 0 N G DIIADI{APAII.

;.ReeL Sakra rnyang kang putra Banbang Klsttr-lra. .&S,b3,g : - Banbang -

Kisthlra r"it." supena kadhauahen renbulan. Katungka sowanlpun Semar Ga---

reng lan Petruk, mahr kautus Begawan Kamunayasa kinen ndherekalcen kang f,g

tra, sabab mlturut wangslt Banbang Klsthlra badhe plkanblk Jodho vl<lodarl

wonten rnadyanlng vana. Sang ltlku gya dhamh kang putra kinen Ielana, ngen-

thl panakavan, l'J.Eltir\NQ li[l[X]! : - Ing lratra l(lsthlra kabegal denaua balanipun

Prabu KunJala l(resna, dsdos Perang, denaua kasoran.

[frcarlta, Klsthlra nulya nanung]nr sanadl wonton uan&, kadadak lupu Mahera-

kaca dhawah 1ng ngarsa. Batharl Ganggastlnl katingal salclng nj ar.rl

ngabektl saklng ngLebet, sarta natur purun kngarwar uger saged. mrg

Jaya Prabu KunJana Krosna. Cupu l.laherakaca nu'1ya kabekta lundur,

nanglng tlnututan denlrg Pandhlta yaksa kakallh, Begavan Tr1 Ui--

j roning

Page 63: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

53-

gatl lan Mayarrgkara, temah dados perang lawan Klsthlra. Pandhltabnrta ka-kalth BanL keplaytr.

,tIV. .

"i'

' Resl Artaketu .(putranlpun Prabu Sli l,JelLana i"ng l'ledhang Karr,ul.,irn

suargi), nyarg AJ ar tfalutm. F.embas : - Ingkang rayL Andong Dhadhapan na4

p1 nugraha Cupu Maherakaca, Gya pangkat tuwi kong r4y1,

Ka.carita, AJar l/alutru na.mpLr ing vlsmar-tipun, pinuJu semahi-pun lngkang na-

m1 Sndhery Wldosarl manunghr puJar glnetak kang ra}a, kaget nulya nlba.

Kr,randha dado o kenbang. i

CANDIIAITA{ : - Ing Andong Dtradh^epan,

Resl Artaketu, mund,hut kabar

. nonbe lelarra.Katungka sovunifun Banbang Kisthira, ngatrrraken Orpu l,taherakaca -

lngkarg lsl vidodarl Batharl Ganggastlnl, nunten kaaturan ned.al saking Ctr-

pu. Nirnten kadarrgu, natur putraning l{ywa:rg Oanggastana. Mlla katuruna-ken

perlu kaparlrrgaken dhateng Barnbang Klsthlra, nangtng klnen mavrL pltumbasan

kedah saged mejahi Prabu KunJarra Kreens, lnggih trah I'lisnu saklng denalra.

Dene lantararr pejalr-lpun KunJana Kresna kedah mawl pusaka Cundharnanl, 1ng--

kang kagungan Rosl Sahutra lng Pertapen Kagayuhan.

Para [ll!u nunten budhal nedya nenpuh prangr malupir nring Pertapan

Kagayuhan sovarl kang reka Resl Sahutra nyuwun ngampil sanjata Cundharnani.

Sang l,lllcu marengaken, malah nedya ndurnbanl tedha^k nrlng paprargan. Oya sa-

nri pangkat sasarengarl.

[ricarltg, dunugl gtsik sagara kapapag barlsan ndngsuhr Bya tlnraJang dadya

carnpuh prang. Bala buta kasoran, nunten nanJtng uulut., Para t,ilku sa.ol nu-

tuti nanJlng sa.roodra.

, t:,i; Vt '

Prabu KunJ ana Kresna myarg lbr Der.ll Wanudarl l paring urdnga btllhmentas gupena awon. Kasaru ra$rhnya kang rama lan kang uua'l parlng dharnrh

bl11h Batharl G,anggastlnl klnulnrhan denlng pe.ra pandhito. trah l,lisnu sitctng

sstrlya. Sang l{ata kalangkung duka, nunten rnapagaken mengsah. Dados prarg

rane, Kisthlra nged,alaken sanJata Cundhananl murub dadya clahana ntakautar--

kantar, rnbesml Begawan Trl tllgatt nyang l{ayangkara kakallturya ssrnya pej ah.

Pra.bu KunJana Kresna gl1a, gya oncad, nJunujug hlng tuiah Dvtaravatl Prat+a.

Deul ',rlanudar{ telulc, sarwl nedahaken palonj aranlng llyuang Basucl.hara, ';laha-

11gr nyarg Eyuaqg Kardhana lngkang ugl kapllut denawa nallka badhe tuvl iqg

kang rayl ipe Banbang Manurnadewa lng; Ilardi l(usara. Sadal'a gya l,lnuuaran dg

nlng Bb.Klsthira. I{unten sani budhal mrlng Suarga sowarl l'lywang Gurur 48a--

turaken slrna^ning uenggah. Ilyweng Quru dahat sulca, llarotrang Klstldra kadlrr,-

upaken antuk Batharl Ganggastlni, done para l'lilru plnarlngan rtttgraha.

a

L6 mel L989.

Resi Sakra nanpi. "u,r*tryu

kar€ ralca

lngkalg putra Kl-sthira. i{lnangsulan

Page 64: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

- 54-

T. NAGAEI }TIRATHA

Prabu Baeukestt8 nyartg petth Jayaluka lan kang putra Raden Basuta-

r&. Bernbas s - Sallg Nata nedya nalalcranaka)cen -karrg Putra ltaden Basutara p!kantuk E'ndhang Retnadl atnaJantng Resl Artaketu lng pertapan G,adhlng Pawn-

k1r, narylng S"fg h.rtrl calon penganten slrrra. Pranlla nulya klnarya says&

bara, slnten lqgkary sagod ngunduraken Sar€ Dewl, nedya kaganJaralcen.

Sang Nata l^ltratha gya utuoan dhateng kl patlh Jayaluka, klnen rnin-

sraya rirrlrrg: Pertapan Saptarga. Deno para punggaua lcadhawuhan sanl ngupg

slrnanlng Exdhang RetnadL. Sant oandtkar gye bldhal sadaya.

Sarrg Prabu kundur ngadhaton, plnapag ittgkang garwe kartsJ eng ratu -Denl Pancauatl nyalg Dewl $gandtd' Gya bujana.

W z - L. IIARYA PIIP.BAGNT. 5. FIARYA DAI{FrARA..

2. IIARYA HAIIUNGKARA. 6, HNRYA DANMARUNCT.

3, HABTA KITAKA. 7. TUMA{GGUNQ I,ruDiU DARl.lA.

' t. HARYA DHAtlADEl,lA. gn TUt,tUNooUltQ DARMA SARAIIA.

Senya tata sasega ngupaya slrnanlng $ndharrg Retnadl. Bud,hal.

II. NAo,tRr, HEDIIAI{G K A M, U- t r A N ;

Prahr Danesuara, patih gan<larua Cltraclana, myang garudha l'Illmana.

Eenbfre : - Salg Nata nentag nytbra Enclhang Retnadl 1>utra Resi Arteketu lngPertapan Gadhing Pamrklr, nanging engga sarnangke dereng ahrt. l.lunten Garrr-

dha ll/l}nana kadhawuhag n)ruwun guna dhesthl mrlng Pertapan Saptarga. S*9-ka gya parnlt bldhsl, klnanthen wa(ya raseksa. l'llR.,U{i, (irl,(i4l : - l.la{ya dena-

va Medhang Karnrlyan lawan prajurlt l'llratha, dadya sulaya. Raseksa kasoran,

nulya na{lng vana. '

III. PMTAPAN SAPTA ARGA.-

Begavan Kemunayasa nyang putra Radyarr Sakutrem dalah Semar Oareng-

lan Petruk. Nanpl sowanlpun patih Jayaluka, matnr bi1lh Pratu Basukesthl -rnundlut pltulungan ngupaya slrnardng Endhang Retnadl calon per:ganten putrlSang i,lllil sagah, gya dhamrh rnrlng Sakutrem klnen budhal ngupaya kang slrna

Sanclika, gya pamlt sepanalcauane. 3i'!!ANQ.-$Sl![& : - Drnugl ma{yanlng-uarrs, Rg

dyan Sakutren plnarrgglh gantdha l'lllnanar ngaken nedya nyulrun guna dhesth:i

dhateng Sapta Arga minangka srana atuttpttn lngkang sinulrun Prabu Danesvara

mtDmmm uruul [tnlnmn mrn mm nlm mnuuurnltnn nm nm nn IDm run mmm mm nrntnm mm mn mm nm mn mm mmnnnn Innl. . .\ rumnnn mmmmmm nnnnm mm mtn rumm ntnnmmn9 mmm mm nm mn nm mm mm mm mnc{ll - mmlDm mln nn &m mu mn mn rln mnrv ! lnm mmm mm mn mmmnn mm mm nm mnlnmlrlnl

nnnnn mnmn nnmn un lon nmmmntrDm rnnnm mmmnm nmnulmm run nm mm nn mn mn nn nn mm mm nm mn nm mmIDm mn nm mm nm mn mm mm mm nln mm mm rnn nmnmlllllllt ntnmnnm nuDmnmn nm mm mn mmmmmm mmmmn nmtrnmrnmn mI nln nm mn IIl!0 Dr[ nm nn nm mnm mID DIDnm nrD mrn rnm nm rnm nm mn nn mn ntm nnnm rnn nn nnmruuDn rurn nn nmmn nnmju ma nn mn mn BmIIl mn nB mm

taya

Page 65: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

55-

klayan hrdhang Retnadl. Rad.en Sakr,rtren ruma.os plkantuk katrangarr, nrrlya gg

rud.ha arsa clnepeng, battgga, tenah dados perang. Denawa sani nrambul 1nrda.Sekutrem nglepasaken sanjata Nracabala, denaua pejah saclaya, gartrdha lli}nana lngglh peJah. Salcutren lan panakavan gya laju mring l.leclhang Kamulyan, -nJujug trlng kaputren.

IV.KAPUTRMI NEDEAI{G KA}'1 UtYA}Ihdhang Retnadl tansah sungkava, kallpur denlng ari nata'Dewl Darrg

luatl. Katungka rawuhnya Ra{yan Salcutrem dalah Semar Gareng Petnrk, ngaken

bj.lth utusan saklng lllratha. Dewi Retnadl grya kalebetaken hing kalpika, dg.

ne Der+l Danuwatl kapondhong denlng Sakutrem. .Kasanr raruhnya prabu Daneswara arsa rnondhorrg Retnadi, dupl uninga

duratrnaka, dadya perang. Sakutrem ngoncadl, Prabu Daneswara sawadya nututimrlng trllratha.

j , V. .

,';r

Prabu Basukesthl nanpl calon besar nenggih Pandhlta lng Gadtr-irg Pa

vukir Resl Artaketu dalah pqra arlr Resl Sakra ing pertapan /urdong Dhadhag

en nyang karrg putra Banbang Klethlra, lao Begavan Sahukra i.ng pertapan Ka-

galn:Lran. &gglgg : - Besan oalcadang eani n)4ltrun kabar nggenya Sa.ng llata nrssagah ngupaya strnarrtng kang putra calong penganten olrtri Endhang Retnacli.

Katungka souanlpun Radyan Salutrem sarwl 4gafuraken lundur frrdhang

Retnadl, hrvln natur btllh lngk'ang nyldra Sang Devl, fuh narendra lng Me-

dhang Ka.urulyan Pratu Daneovara, 1an samangke ne{ya ngrampit nagarl !{lrathaPrabu Baeukesttd langlilng duka, gya dhalnrh mrlng kalg putra rnantu

Radyan llarya Manungkara hlnen napagaken mengsah. San'dllca, gya budhal.

I(acerlta s - Prang r.Ftrer Prabu Daneswara, patlh gandarwa Citradana nyang--para rasekga ngrabasa nagari flratba. llarya llanungkara kadherekaken patihJayaluka rnal erg lng palagan. Patih Jayaluka tandhlng klayan gandanra Cltrgd.ana, peJah oa.upyuh. .Ilarya Manungkara magut pupuh, sarlrl ngasta pusaka l.ta-

hara. Pratu Daneswara kausap.puoalca l{anlhara, dados reca. I{unten kafur dhg.

teng kang ra.na Prabu Basukesthl,

Dupi feca katarupl denlng Prabu Basulcesthir nulya parentah kLnen --ngusadanl. llarya l'lanungkara gya ngusap reca maui l.isah l.luksr.ralar lajeng bg

dhar dados Prabu Daneswara ma1jh, matur teluk. Prabu Basulcesthl. kalrareng -nanplr nanglng I'lagarl l"tedlung Kanulyan kapundhut. Danosvara sutrallggar gya

panlt trus kesah kanthl lrlrang.Raden Basutara nu\ya kad.haupaken plkanfuk Endhang Retnadi. Dene bq

san Rosl Artaketu ginanJar Nagarl t'ledhang Kamulyanl jinunjung juneneng l1&-

ta, jejuluk Prabu Wahegvara.

a-

18 nel L983'

Page 66: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

- 56-i

mm mn nmmmmmnmm mm mmmmmnmm mmrom Inmn nnnunmnn Inm ml:lnn rnm nmnmruln

mmmm mnmmrulmm ]nm rDm IIlnmm mn Inn nm nm{un mm mm mn mnmnll0nimln mn rumnlrllnn, lnmmm mrfl mr:l mm nlnnln nn txn Inm nln nmnnnlnnl nin rnrx mn mm

mmruDmmm nmnn mulnnll)mmmm nlmmm nmmmmmm

nmmmrn nnnm nmnmnm nmmm mm mn mn nm- rnm nn mn nn nm mmn I I rnrnmmlil mnmmmm mm mmrr'. MI* Hfi MM Hffi IflM

nmnn mnnn mm n!! nn uEm luunrunmmm---liilm nin- mm mm nm mn _ nm mniiim ii[il ttm nn ttrl_o !!n_nn nU_.-_frifrmmfiirii mEnlmmm rnm mm nmmm nmlnljlmiiim mm mm nm nm nD mn_ Euiiim tir-rf mm Inn mm mm ELII nP- I04_-- --nim frlil -iintmiii- nnmn mm mnn mnmmnrn

'.'

ilril

'j :

I.Prabr'Bl,sukesttrl myerrg patth Haslta ( rayl lpe klayan Sarrg llatal--

kada:1g anen saking kangJeng ratu Der.rl Paacawatl), PuJangga Resi $rgandhar-

Resl Barlnanaradya. Egg@g: - Sang Nata nedya seleh kaprabon mrlng kang -putra Raden Bazutara lng candra punlka. Sarta nedya rrgaturi para rda. Prg

rolla Sasg Nata kapareng rgawontenalcen pagrogolan langkung nrnl-yln lng uana

pandekt, saporl.ir nyepengl sato uana kangge plsta raJa bujana andraulna.

Gya dharnrh nrlng patlh Haelta klnen reralclt pagrogolan, d.ene ing--

kang kakarrtht denlng Sang Nata tod,hak wana Pandekl, Ihrya l'lanungkara, Ilar'-

ya Dranadeva nyang Harya Danetara. Budhal.

., II. PINTAPAII ',K'A P A N A-P A. }T T A ...1.r,, , ..

Brahnana yaksa Begawan DAKSAIAI'{A myang kang putra ditya KaLa IillWt

clalah emban kal:lh : Dltya DUAPARASIHA lan DWISTIIAI(A. .&@sg.-: - Kala llinu

n1ruwn rabl putrl hriratha Devl llASTUr ngiras nedya niaJal kapralrlran. Ing-

kang parlrg unlnga, bllih Rafu Wlratha Prabr,r Bazukesthl vekdal samangke --nembe tedhak cangkra.na lng uana Pandekl. Ka4g putra nulya puult, nedya so-

lran Sang Nata lflratha_lng uana Pandekl, rya mesat arrggeganao Gulang-gulang

kekallh klnen nJaraPangl. . , '

ltiJll/\!,lG Gr\G& : Dltya Dwaparastha 1an Dwisthaka kapapag lradya lJlrathar sg

lava '"'nu* *";i. :o'n''

,t'

Begawan,Karnunayasa Eyarrg putra Salflrtren dalah Semar Gerang Petnrk.

Rembag : - Sarrg Wiku dharnrh nring kang putral kjnen nusul lnglcerrg uua I'llrg

tha saroangke pasang grogol lng wana Pandekl. Salartrern sandika, gya Panit -nganthi,rpanakavan. P$lt,l.lgi Snl(-4rn: - Ing wana, Radyan Sakutrem kabegal na--

c&n, d.a{ya prang. Macan peJah, baclhar Hywang Basttki parlng r.rislk lamun I'la-

ta lllratha Prabu Basukesttrl sus ndungkap tekeng JanJi.

IV. rN9 l^lAl{A P A N D D I T (recnocolAl{).

prabu Basukesth-t myang putra mantu I'hrya l'lanungkarar IIarya Dtr,anacig

uar iLarya Daneta:ra. ILeFbe,a: - Kathah sangsa'n kang maniing pagrogolanl nug

ten kinen nyepengl. Para Ilarya sawa{ya gya furnandang

Page 67: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

57-

Kaealr praptanlng dltya Kala BLnu, sowan Sang Nata !/lrattra san'rl -uratur nyurnrn rabl kang putra Devl l'lastu. l.tanawi datan kapareng ne{ya qj a--ja1 kadibyanlng para prawlra ltlratha; Para tlarya saml mttrlng, temah clados

perang. llerya Manungkara ngagta pusaka I'lanltrara, Kale lllmr lcausap l'lanihara

sanallka dadl T€cBo Nunten kaueung nrlng l{iratha,CANDILAKAN : Nagarl bledhang Ka:uulyan. Prabu I'tahesrrara lan patih lliclyab&va.

Ingkaqg rinembag, Prabu Maheewara ngraosl kang raka hesan Nata lll-athal kainpeka.ken awon. lfunten bldhal tlttg l'll.ratha.

CANDHAI(AII : - Pertapan Kapanapanta, Begawan Daksata:na, na.rnpl aturlng ernban

dltya Dlaparaotha lan Dwlsthaka, larnun lngka:rg putra Kala }Ilnu c1a-

dog reca kauourg Brlng l,llratha. Salg l,/lku Dltya Da.lcsatama murlng,

gya nglurug nrlng lllratha.Drnugl nJ awlnlng kltha Wlratha, Daksata:na massrg tumbal anrj.h rj---sa.k nagarl l'liratha.

V. NAGARI II I LtrT-E N

Prabru Basukesthl, nanpl sowanlpun kang rayi Saptarga Degauan Kamu-

nayasa, Prabu }laheswara (Uesan), Ilarya l4anungkarar Salal'brero myang panalca--

wan. Renbaq ; - Prabu Bagukesthl seleh kaprabon, gumantl inglcang prrtra Ra-

dyan Basutara, Juneneng Nata l.llratha jejuluk Prabu B A S U K E S l'l A n A

(wrnarHn v).Kasanr vonten gvara gunaludhrg nempuh kadhaton '/1ratha. I(arnunayasa

natur-bi1lh punllca turnbal lngkang kapasang clenlng tiyang sepuhj.pun Kala IEltu, Prabu Basukesthi lglgkung duka, nulya ngupaya kang roasang tumbal. !lus-

nya pinar€glh klayan Begauan Daksabanar da{ya prang rd*e. Daksatana ngeda}

alcen kenayan nenpuh Brabu Bazukesthlr teurah nglumpnrk, badan kraos atls.Sang lllku dltya gya na.uraka.ken puoaka anpuh, Prabu Basukosthi gugur lrrg pa-

prangan. Prabu Basukesuara nagut pupuh, Da-ksa'bama kaplkut, nulya teluk.Sarvl ngaturalen tandha panunglnrl, lngglh punlka pusaka IIURUG I{Uf'TRIKA.

Knasane : Ierun kasanggaraken, han,layanl bazuki selndtrenging praj a. Ignun

kagen kalungr baeukL lng paprangan.

Wusnya'purnanlng atur, Begawan Daksatana gya panit uangsul.

T A N C E L_- K,A-Y_o_N .18 nel L983,

Page 68: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

l."n

50.mrDrnm nilDnmrn nmmm nn DII nmmn mn nm

mmmnnm nmnnn mmmn nm mmDm mn un mnElrD[on mnnnnn trmtrntrn

58-

mnrllDrn_ _nnnn nn mm rnnmm mm mmmn mtr mm mn

nil,.n' Hn,,H$ Hfr**HH nH,'lHn HH**fiHnn EE nn En mn mm mn mln -Nm

HH NH HH $fi HH $H $M HA B$

mmmnmm mnmn mmmmmmmmmm nmmm nmlur nn

mlrllnnlI mtnmm rnrflmm nn mmmmmlDnl mnnmrnn mmmmnm mmrum nmn mm

[email protected] Guru nysng f$sang lllarada. Renbae r - Parangmuka salclng Nagg

rl Dsarawati Praval rda dltya (anaf Bogawan Mayingkara swargt) JeJuluk --prabtr KunJana Krosna, ne{ra nyuvun rabt widodarl mailh, lrrgkang ka,surrun Bg

tharl Pr&bas1nl. Hywang Guru tan sukar Bya utusan para putra Jawata lclnen

saml pacak barls. Sandtka, nulya budhal.

mmrurn mmmm Em Inmtnmm mn mm mm mm mmmm t[m mm nm mmmtnmmmm tnnmnmm mmmm

mm nm mm run mmrnm nn Inm mm mm mmnnmlo nn rur nn mmn

I

{

II

i II. NACART D}TAR A l.l ATT P R A I.l A

Prabu KunJana Kresna (rda dltya)1 patlh Dltya lliranrraka, buta ba-

J ang liaswa Parrgga, myarg senspstt dltya Ibla l'laha{yu. Eggbgg : - Sang Ya]r-

sendra tinanplk panglanare derdng Batharl PrabaslnJ.. t'111a sumedya ngrtsakKahyvangan, mlnangka J alaran nggenye ar.sa nales ulrum sedanlng kang rana sg

wargl Begauan Mayalgkara dening para Jauata. Patlh lllrarulaka kaparentah b!dhal nempuh Srroloyo. Sandlka, nunten panlt pangkat, nganthi wadya raseksaf iiRrUIG G/CA! : Deva-deua nor€sah denawa Dilerawatl Prawa, (senapatlnlng Ka-

\ywangan Hyvang Ce.nd,ra, lf,yvang Kardlrana). Dodreg der'eng vonten llaoarretre.

Hywang Narada hrmuntn mrlng Nagarl Wlratha neclya munahut sraya.-

IrI..FnBtnpnN - s'4 p I n 4 n c n .-

Beguwan Karnunayasal myang lnglcang putra Ra{yan Sakutreur sarlmbLt -garwa Deul PuJawatl (nfkvatl) nangku karg putra jabang bayi nami Barnbarrg

S A K R I , Sgglgg 3 - Sang,lllku dhawuh mring lcang putra Salmtren kinen --ngaturl ramrh Salrg Nata lliratha Prabu Basukesuara, saperlu ngestreni nggeg

lra arsa selapanan Bambarg Sakrl. Sakutren sandika, gla 1>a43kat kailhereka-

ken Semar Gareng 1an Petruk. I'HIAN.G SUI(AII : llonten lng r.rana, Radyan Salar--

tren kabegal raseksa saking Duaravatl Prawar dados paneakara, uadya d,enava

pejah sadnya.

IV. IUTGARI,M A N I M A N T 4 K A .-

RaJ a dltya Prabu l.lARTI KAI.IACA nyang putra dltya l,lITYA KARDIIA. @-bas, : Sa-ng Nata nedya nganpah karsanlng kang rayl lng hrarar.ratl rggenya

ngrabasa Kahywangan. Tata-tata nunten tfidhal sawadya.

CAI{nllAKtU : - Nagari }liratha Prabu Basukeswara nyang patih llarslta, nampi

ramrtuqra Hyuang Nara.da mundhut sraya. l{trnten kacaosan jago llarya -I{anungkara, Harya Dhanadewal lan l-larya Purbagni, l,lunten parlgkat.

Page 69: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

59-

Tns-leprpnsan Surolovo : - Dltya l,lahadyu nyang patih Illranlraka tandhing )'11

da lavan llarya "llanungkara. Kausap pusaka Manihara, I.lahad;u lan Illranwaka -dadi reca. Buta bajarg Haswa Pangga, lumqjar matur mrl.ng kang gustl.CAI'IDHAKAII I fng Dvrarawatl Prawa, Prabu Kunj ana Kresna na;npi rarrutr-ing kang

raka nata l,lanlmantaka Prabu Martl Kawaca 1an putra I'lltya Kardha.

Rembae : Prabr l'larti Kawaca ngendhak karnurkanlng kang rayl I(unJ ana

Kresna, nanglng rnboten kapaelu, Kasanr sowanfug dltya llaswaPangga,

matur tlwaslng Kala l,laha{yu lan patlh }llrarrual<a. Prabu KunJ ana l(rgsna nurlng, nunten ngluntg kerig larrptt ms.rang Ka\ywangan.

Perane raxne, Earya Dhanad,ewa, Manungkara lan Purbagnl, glnetak dentng Pra-bu l(unjana Kresna, satriyd tetiga kampnrng. Ilyuang Gurl nunten parentah --dhaterrg l{arada kinen hrmuntn nrlng Saptarga, klnen nundtut j abang trayi fla=.

krl kinarya jago Kahywangan. Narada sandlka lajeng bidhal.

V..ii '

Pnabu Bagukeswara myang patth l{arsLta, nampl souanira kang rayi I?g

ciyan Satrortren, natur kautus kang rana Begawan Ka.utunayasa, ngaturi Sang lla-

ta kaparenga raph nrlng Saptarga, ngestrenl gelapananipun Ba:nbang Salcrl.

Prabu Basukeswara kalarglamg rena, nunten sasarengan pangkat rnring Sapta--

Arga. ,

CAry!HAI(N : - Ing Pertapan Saptarga. Bg". Kanunayasa rnanggihi kang putra -'rllratha Prabu Basukeswara, Sa}iutren myang panakauan. Kahrngka rarruhlpun Bg.

thara Narada nundhut J abang bayi Banbang Salal badhe kangge j ago Katryr.rang-

&rr. Ingkang lb/u Dewi PuJ auatl d.atan suka, nanglng dumadakan j abang bayi ne.

ngls keJer, lngkang asung sasmlta onggala kaaben yurla klayan mongsah. Pra-

mlla saestu Sakri kapondhong clenlng Hyuang Harada lcabekta mring Kahyuangan

Para sepuh salll ndherek.

Kaca{lta, J abang bayl salnpun kasolehaken lrg paprangan sartri kazurnbaraken

dhateng Prabu KunJanh Kresna, blLlh punlka Jagonlng dewa. Iilunten kapralrasa

denlng Sang RaJa tlltya, nanglng nboten pasah, rnalah saugeaya r.ralagang. Irrtrr

Jana Kresna JJ.ngsem, runteri Jabang bayl kawangsttlaken,

Jabang bayi laJeng glnege denLng Hywang'Gupu, teurah dados dlvaga.

Plnaringan puseJca panah BRAIIA KADIULfT BXa nempuh prang. Prabu KunJana Krg

sna lcadlpgahanipanah Brana Kailh&ttr temah peJah. Prabtr }iarti Kalraca ir4; I'ig.

nl l4anta.ku ty* vadya D,rarasatl teluk.llvuang G.unr. .nu1f'aihar.ruh 3

l-. Nagarl Dwarauatl ?rave 1an l4anlrnantaka clactos lcabalrah I'lagari 'rli-ratha. Prabu Bazukesuara ngaturaken panulruIl.

2. Prabu ltertl Kauaca seleh kaprabon, kagantos lngkang putra DiQ"a

l,lltya Kardha kaJumenongaken narendra lng l'laninentaka.

3. Prabu anom l.tltya Kardha kadhaupaken pi-lcantulc Deui Kanaka, putrgnlpun pepatth Drarauatl Kala lllranuaka ingkang sanpun dadog re-c&,

4, Pqtranipun Prabu KunJana Kresna lngkang naJna ilitya l.laa!}r1l Kala-

Page 70: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

.r:ir

tr.

_60_

Putranlpun Prabg ,KunJ arra Kresna lngkang nama Ditya l,tart4r Kala-

,. ..1:l .

Kresna, kaJumenengaken nata ing Dwarawati Plawa nggentosi kaprabonlng kang rarna. Done'Ditya bajang llaswa Pangga lngkarrg minang

ki pepatlh.

frabu anom l"tartyu Kala K"uut" kadhaupaken klayan Derd I,IASIURA,., I

putranlpun Prabu Martl Kagaca lng l'lanlmantaka. i

Banbeng Sakrl plnarlngaq genjaran : IIENANG NGAGA.I SESEtsUTAII BA-

TIIARA. Dados ea,uangke,aran BATHARA SAI(RI.

Sadaya sanl sandlka 'latt natur nurnrn, nunten pamlt I,rangsul dhatengpapenlpun plyanba!-ptyanbak.,

T A N C,E'B --.K A Y OJ

5.

6.

'lnEm munmnm nn mrn

nm mm mm'nm nnnnmmmn mm mn mmmm trn nn mnnnlln ru! nn

51.!!l!D M!lu'_nntr4_ munmn mmnrilnm mm nnrr,rlilrilm mrnrrlrlnn - 4m nE 'Inn Fn nm nm mut ninl ' nth .Ntr

nE_nut nn__lnE nm nm nlnl nn rlin tiimIlEnu_ uEEnnts BItl nm mmnmn nm mrDmrrtr nm mmmEn m!!_ mm nts nn nm nn mn mtn nm -nimEIn EE_ nn nD lrm nm mn nil nm Hm mDInm nmn nn nn mmnnn mmmmmm nmmnmm mmnmnm - nilnmi[--

I. NAGARI W I R A-A H A .

Prabu Basutara lngglh Basukeelrara mya.ng patlh llarsita, puJangga --Begalrarr Devayasa. .&@gg : -'' Salg Nata nentas nanggLh putrl na.url D&E SA!

IIAWATI. Kagaru oowarrlpun MKEN frfflmA NDARf , matur nrl.ng Sang Nata dlpunkergken llgkang putra lngkang uarnt llf.fi'f KUIUK, nanli JAI(A DELIB, nyqtrun -clhaup klayan'putrl lllratha' Dewl Sanavatl. Sang Prabru kagungan pamundhut:

'' }4A}TIENG TIRTA SAIP'1BANAry II.IGKA}IG. AGET{GIPUN SABIUUK, WI}IADIIAHAN -LANCANGN KENCAI{A INGKA}.IC ISI TIRTA MARTA t,IrAI,tC pAtIrTnA, SARTA plL-

NGIRING, KUCING CAllDFAl,lAllAl n

Nlkeir Kandha nUarlrlritur sagah. Katungka so]ranipun patlh Dltya IIag

lra Pangga uttilan saklng l{agari hrarawatl Prawa Prabu Marty.r Kala Kresnar-

n)ruwn rabJ. klayan Dewl Sarvawatl. Inggth nunten kapundhutern bebana salql

klayan Dewl Kandha nDarl. Nunten gaml panlt mundur'

Sang Nata kundur ngad.haton, ptnapag garwa kangJeng ratu kakallh :1. Denl Retnadl (putranlpun Prabu Mahesllara lng l'leclharrg Kanulyan)

lngkarrg nembe nbopong kang putra takslh tlnur kalcaslh Raden B$

SU I(EUII.

2. Devl l^Iasttt (putrarrlpun tlarya Danetara) ugl sanpun peputra m1---

yos kakung yuswa selapan, kakaslh Raden BAgtKEStU.

P.tl4SIIiSjA\! : - Patih Ilnsua Pangga sawadya raseksa nututi I'Ilken Iiandha -nDarl, sulayanlng rembag dados perang. I(aplsah denlng kl patih ltlarsita.-

Page 71: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

-61 -

II. . i

Bogavan Salmtrem myarg kang putra Bathara Sakri dalah Semar Gareng

Petruk. lgglgg : - Sary l,li!:u dhawuh. dhumateng kang putra Banbang Sakri k!nen sabLyantu Jaka Deleg nggenya ars& pa3-akra.ua. Sakri s::urcllka, gya bl---clhal nganthl panakawan. BE!!ANL-$$IAB i ltonten lng uana, tsathara Sakrl ka-

begal d.enalla alasan narnl Dltya Puruacandral dados prang. Dsnalra peJah, bg

dhar l{yuarrg Candra, parirrg ulolk yen lagya ngrrlatake kang putra lcang arlqnl ula.n kutuk. Sarta dhawh nrlrrg Bathara Sakrl, klnen nglaj engaken nggeg

lra sablyructu Jalca Deleg. tlywang Candra gya slrn'a.

trrr. .-

Resl Kandhauara myang ka:rg putra }utuk .t*- Deleg, katungka praptg

nlng }Illcen Kandhandari, ngaturake pepundhutaning llata l'llratha. J4" Deleg

saguh. Katungke. ranrhnya Bathara Sakrl l-an panakawan, sarwj- pgandika sa--gah ma.dosalen sarlaya pepundhutan. Jalra Del-eg ngaturalcen panutrun 1-an l-ega.

Resl Karrdhar+ara ngand.tka"blllh sadaya pundhrttan ltau vonten l-ng Ka-

tryvangan $rrolbyo, pra.nlla Bathara Salcrl dalatr panakalran gya panlt mlng-gah svarga.

Sacarlta, durugl lng Korl Sela Panangkep, Bathara Salffl kavalgoulaken de-

nJ-ng Dltya Clngkara Bala nyarg Bala Upata, dados prat€. Sernar nurlng, Ba-

thara Eldra ranrh marlngaken oad,aya kekudangan. Batharan Sal<rl rrunten pa-

m1t.

Drnqgl lng Pertapan Kasldan Jatl, Sakri ngafuraken saclaya kelmdang

an : l4anlklng tlrta sakernbaran, lancarrgan kencana lsi tirta narta myang -pavltra, dalah kuclng cand,ranawa. I'lunten tnrtuk Jaka Deleg kaarak pring Ng

garl tllratha. -*Sarnarga-matga horog, labet lcathah tlyao{t sanl nlngall.

rv. nieconr o r n n n w o t r p o a ru .

Prabu Martyu Kala Kresna, myang patlh llaswa Pangga natur blIih De-

wi Saruavatl sanpun kalaJeng nanpl renbag aalclng Jaka Deleg. Sang i{ata mg

r1r€ gya budhal nglunrg nrlng Wlratha' ' ,

:,v.' Prabu Blaeukesuara, na.npl rawuhnya ingkarg rama rnarasepuh Prabu l'ta-

heswara, Prabul }tanerlya lng Gandara lan Begawan Sakutrem, sadaya bad.he u-

nlnga tenanten ulan kutuk. Kasanr gegerlng nJaull wa{Va sarol alok pergarr:

ten kutuk, ana kang nylrara patute dlpepes wae. Elggale sacla1'a pundhutan -rrus katanpir nunten Jaka Deleg kadhaupaken pllcantuk Dewl Saruauatir ternah

badhar tswang Bathara PASA lan Bathari DIIARAI,II, lngkang nulya prasaJa b!

1lh nallka uonten alan kadeuatanr Batharl Dharanl dados plrebatanlng para

J auata. Mlla trinrah dhaup wonten rnarcapada. Kasaru pangamuking Prabu l'{ar-

tyu Kala Kregne, slneblak lesug denlng Bathara Paspar temalt lcamprung

!. '19 mel 1983.

I

I,/

JII

Page 72: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

.- ,62 -

nmntrm nnmmmm mn nm mlnmm mn mm IDrn( o f,ffifr*' HH*f;fiJ 4. fiH'Hrr fiH mH

Hffi:H* Hfr HnruHH Hffiil'mm mm mm mmnm mn mm nm mni nmrDmrruDrn mm mm nm mmnnnn

;' i;1 .r;.1 ?ri1

Prabu Bqsukosuara,.isapanalel.rane . l'lun-

_ EIIlmm Iilm nmm mnnnIIl4 nm mm mm nnr mnln4 \Innr InD mln mn mmunmnEn mmmm mmnummIDm mm mm run mm mnimn mm nm ruo mm mmmm mm nrn romm mm mm

KAMULYAN

Prabu,Maheswara nyaFg putra nanb.r furya Dhanader.ral patlh llldyabava

tumenggung Jayabauatna. Renbsg : - Putra Nata Sang Devl Danartl kapundlutdenlrrg Sang Mantu Prabu Bazukosuara nedya kadhaupaken klayan Raden KitakaKasaru praptarring utusan saking Glll.rrgveei kengkenanlpun Prabu Brahmanarg

J a, nenggth lngkalg raka Prabu Antyasura, nyulnln cleul Danartl kagen kagag

va lngkang rayl BrahrnanaraJa. Pratu llaheorlara datan zuka, nunte4 dados i'liILAN(I GAG.AIT. Harya Dhanadena Ian para wadya l'leclliang Karnul;'an kasoran, nul-ya Patlh Nldyabawa lunqJar nrl4g Wlratha ne{ya nyul,run bl;,antu.

II. PUMAPAI{,.SAPTA ARGA

nrn mmnnn mmrnn nmmrumnnro mmmtn mm'mm nnll

I.

,il

Be[auan Sakutren nyang karg putra Bathara Sakri dalah Semar Gareng

1an Petntk. EgUfug : - Sqpg Wllu dhamrh nrrlng kang putra kinen sablyantudhateng Medhalg Ka:uulyan. Sandlka gya panlt bldhal oapanakawane. $lgiirlr. -I-lTiAE, rasekga saldng Gl]lqgvesl nbegal lampahlra Rathara Sakrl, temah dgdos paneakara, denawa aanL peJ+h.

rII. NAG"ART -H I R A T II A .-Prabu Basukeowara nyang kattg putra Raden Basrrkethil patlh llaslta.

Rombag :'- Nedya nd'haupaken Raden Kltaka. Katunglca sovanlpun Patih I'liclya-

bala, matur kautus irrgks:rg,ranr nriTasepuh Prabu l,lahesvara billh Dewi Da--

narti kaLanar Prabu Brahnanarda lng GJ.llngr{es1, narrgka sarrpun rrglunrg pg

rang nrlrrg Medtrang Kalnulyan. Ingkang punlka nyuhrun blyantn. Prabu Bazukeg

uB.ra 6a8a.hr gya bud.hal.

9ATDIfAKAN : - l{agarl GllLnguesl, Prabr BrahmanaraJa nanpl aturlpun patihAntyabuml matur bl]lh lngkang ra.ka Prabu Antyasura sanpun ruiwit mg

gut pupuh lng Medtulg Kanulyan. Prabu Brahmanaral a gya budhal sab!yantu. lfusnya pinangglh karrg ralca gya sadarengan mbedhah l'ledhalg -Kanulyan,

'i : IV.$AGARI'MEDHANC KAM. IILYAN.fratn l'lahesuara narnpl ranrturya kalg putra urantu

larr lngkang wqyah Bathara Sa"tcrl, dalah puthut Supalaua

ten kadtramhan mapgg prang.

i(aca.qlta, Ilarga l'lanungkara ngas*,a pusaka l'lanihara. I/ec\ya raselcsa kausap -llanihara satrl dados reca.

,1.A

Page 73: Srt pustakaraja prw 02 suryosaputro

la-or-

Prabu'Antyasura peJah kaca.lot dening puthut Su1ra1a.ua. Prabu Bralung

naraJa peJeh kadhauatran pusaka Brarna Kadhali clening Bathara Sakrl.Iiarya Klta.ka nunten dhaup klayan Dewi Danarti. Dene Uagarl Giling-

uosi ginarrJ arsken dheteng llarya Dha.nadewa.

TA]{CI.B - trAYON19 nal 1983,

mnn mlnm nnnn mmmtrm nnnm mnmnm nm mm. m m mn nm nm mm m n nm mm m mmnm nnm m nmnn mmnnm mm mn m .m nnnm mm mn m m mmmmrun n mm m n nn ul

nmnmt[mm

m m mnmm rnnmnm nmnn rn rnn nnnn nmnn Inmmn rntn nmrnlnm m m m n n m m m \m m m m m rn n ln mn nm m m mnm n m m mm n mm mm n nntnm m mmron rnn mmmm mmnrm tnnmm m mtnrnnm m m rn I0 mmm m m mm m n nm mn mm m m m mn m n m nm n nm nm r,il

nnnmmmmrn n n un Eunm m m nlm ml0mnmln n

nm

mm

H

mml[

nmmmnn

MDm

HtHlnmm m*r mrrm Hnmfr

rlnnmn

Hur il* il*ffi il*H mmm mm m n mr! mm mm n m mmmnmmmmnm nm m n

mmnmtnmrll tlllil Il

mnmruntuIu

j ilidIill:lhllllllilnmYrl r'lnlnlnnnIt

hllnnilnnlir

Nopgr urut23.2/+'25,26.2'1.28,n,30,3L,32.33.3lr,35.36'37'38,99.40.4L,l+2,lr3 '4,4.l+5'16.l+7.48.49'50.5L'52,,

I(aca:I36B

10L3r5L71g2T

: Neu.1-Jq&Debs& :

Rukmauatl utawl Prabu SlnclhuLa . . . r r.. .. .Pulurrg Jatuurdlpa ... r............. ... .. r.Srl Sadana ............r...o.....r...r.r.Clngkafad,gwa .o...dr r ro..! rr ttoo......r.!Rablng Branangka' ........ r.... r.....r.t..Lg,hlrg BasunurtL . r..... o... r..........,.Rablng lJlnaryva .. o...o......r.... o.....Rablne Parlkanan (Partkenarr) !. ... . .. r. . .l,lukswang Clngkaradewa ....... f .. ...... r. .Lahlrg Manonbaua r........ o..Rabtng Basunurtl .r.. or...... r. r. .. r.....Muksuane Srl l'lahavanBedhahe GlllngweolRablne Dorapatl ........or.r...r.'o.r..o.Rabing Ka.nunayasa ... o..........o........Ialdre Salrutrgn ...... !.........'.'....tPalnrmpul,an, . . r. . o. . r. . | . . . . . . . o . .. . . . . .Rablne BasueenaPulung Janur&lpa lng Tarrah Jawl .........Iahlrg Basutara ..r.r.!..................Rablne SalrutremRablng Srt Antl .o.rr.o..o r..r.. o.....rrRabtng ltarrUnadgUa ....... . . . 1.. .. r. ......Rablng l'lefrungkafa ... r.....o r.. '..... D...Rabing l(lgthlra ........ r..............rRablne Bazutara . ..Patine BasukesthlSelapalan Sakrl ..!..!...r...o... t r.....Jala Deleg ... r.. o. r. r.. o. ...... r r o. .. i.Rabing Kltaka .. r. r .. r r. r. . r r.... r..... ..

232527?g3t333537J9ItLl+3

46tpt9525lr56586062

a aa a a a I r a a a a a a.. a a aa

f'af4 engaken r ng Serat Pr'r etaka RaJ a28 larnpahanl wi-uit suhing nAllIl{I|Ulldurnugj. PANDEU TUUUE

Puma Jlttd IIISriiiltl nganto s -