Sér mjólk fyrir aldraða í Japan - bondi.isNeytendur um víða veröld kvarta yfir háu verði á...

14Ný barnabók úr nútímasveitkomin út

27Þreifingar á Hrútadögumá Raufarhöfn

18. tölublað 2007 Þriðjudagur 23. október Blað nr. 269 Upplag 17.000

12Norðlenskt lostæti áMatur-Inn 2007

Nú er svo komið að einungis eitt refabú er eftir á öllu landinu en það er á Hrólfsstöðum á Jökuldal. Þegar best lét voru á milli 150 og 160 refabú hér á landi. Ástæðan fyrir þessari hnignun í refarækt-inni er fyrst og fremst algert verðhrun á refaskinnum á heims-markaði á sama tíma og verð á minkaskinnum hefur verið í sögulegu hámarki.

Guðmundur Ólafsson, bóndi á Hrólfsstöðum, var spurður hvort hann ætlaði að skera þessa síð-ustu eldisrefi í haust. Hann sagðist ekki hafa tekið um það endanlega ákvörðun en margt benti til þess að svo yrði. Það myndi þá gerast í nóvember en hann er með 150 læður í búrum.

Frestaði niðurskurðiÍ fyrra var hann að hugsa um að

bregða búi en hætti þá við að skera niður hjá sér. Ástæðan fyrir því að hann er enn hikandi er sú að Finnar hafa alltaf hangið á fjöldanum en nú ætla þeir að skera niður hjá sér. Enginn veit hvaða afleiðingar það gæti haft á verðið enda ræðst það alltaf af framboði og eftirspurn. Hann segist sannfærður um að Finnarnir hafi haft styrk frá ríkinu eða öðrum í einhverju formi, ann-ars hefðu þeir ekki getað hangið svona margir í þessu svona lengi.

,,Ef ég reyni að þrauka í von um verðhækkun á skinnunum þyrfti ég að hafa aðgang að þolinmóðu fjár-magni. Öðruvísi er það ekki hægt,“ segir Guðmundur.

Ekkert upp úr refarækt að hafa í mörg ár

Hann segir að ekkert hafi verið upp úr refaræktinni að hafa í ein fjögur

til fimm ár og langt frá því að hún beri sig. Guðmundur er ekki með neinn annan búskap og hefur ekki hugsað sér að breyta því ef hann hættir refaræktinni. Aðspurður hvort ekki komi til greina að breyta yfir í minkarækt spyr hann á móti hvort það væri ekki bara að fara úr öskunni í eldinn.

,,Ég tel mig hafa góða reynslu af loðdýrarækt og það er alltaf þannig að ef verð hefur verið gott um tíma tekur það að lækka vegna þess að framleiðendum fjölgar svo mikið. Nú hefur verið gott verð fyrir minkaskinn um tíma en maður óttast að þau taki nú að lækka aftur,“ segir Guðmundur.

Bíllinn tómurHann segir að þau hjónin hafi í mörg ár unnið utan heimilis með refabúskapnum. Hann hefur séð um skólaaksturinn en segir að nú sé bíllinn tómur hjá sér því engin börn séu lengur til að aka í skólann. Laxaræktarframkvæmdir hafa stað-ið yfir í tengslum við Jöklu og hlið-arár hennar og segist Guðmundur hafa verið að vinna að þeim verk-efnum fyrir Þröst Elliðason sem sé stórhuga í sambandi við laxarækt-ina á þessu svæði.

,,En ég ætla að bíða aðeins og sjá til með refaræktina,“ segir Guðmundur Ólafsson á Hrólfsstöð-um. S.dór

Aðeins eitt refabúeftir á öllu landinu – svo gæti farið að síðustu refirnir yrðu skornir

í nóvember

Fé hraktist undan vonskuveðri sem gekk yfir norðanvert landið nú í byrjun mánaðarins. Þar sem veðrið var verst lenti fé í fönn, t.d. á Fjöllum.

Fjallamenn fóru að huga að fé sínu strax um miðjan dag og sáu fljótt að eitthvað af því hafði hrakist í skurði og var að lenda undir snjó. Drifu menn sig því út til að reyna að koma öllu því í hús sem hægt var.

Á annan tug kinda var dreginn úr sköflum og allt annað fé sem til sást var rekið heim í hús. Var hið versta veður, mikið hvassviðri og úrkoma. Girðingar fóru illa og slitnuðu víða niður.

Snjór og ófærð gerðu svo það að verkum að illa gekk að smala þegar farið var í aðrar göngur, dag-inn eftir hvellinn mikla, og var ekki hægt að fara yfir öll þau svæði sem

til stóð að smala. Að loknum rétt-arstörfum töldu bændur að þá vant-aði fleiri tugi kinda hvern um sig og einhver hundruð ef allt er lagt saman. Það er því ljóst að eftirleitir verða töluverðar í október. Raunar náðust síðar ríflega 80 kindur niður af heiðinni til viðbótar þeim sem fundust óveðurshelgina að því er fram kemur á vefnum kelduhverfi.is MÞÞ

Fé hraktist undan vonskuveðri og lenti í fönn Hvað kostar maturinn minn

á morgun? Bændasamtök Íslands halda morgunverðarfund þriðjudag-inn 6. nóv. í Sunnusal Hótels Sögu þar sem m.a. verður spurt hvaða áhrif stóraukin eftirspurn á matvörum, hækk-andi heimsmarkaðsverð á landbúnaðarafurðum og lang-varandi þurrkar víða um lönd hafa á landbúnað í heiminum. Eru verðbreytingar varanleg-ar, ganga þær til baka eða mun ríkja óvissa um matarreikning-inn á morgun? Í ljósi þessa má spyrja hvar íslenskir bændur standa í umróti framtíðarinnar.

Gestur fundarins verður Bretinn Martin Haworth sem er einn af aðaltalsmönnum Bænda-samtaka Englands og Wales (National Farmers’ Union) í al-þjóðamálum og stjórnandi deild-ar sem fer með stefnumörkun samtakanna. Hann mun m.a. fjalla um þróun landbúnaðar í hin-um vestræna heimi, breytingar á heimsmarkaði með matvörur og áhrif aukinnar umhverfisvitundar almennings fyrir evrópskan land-búnað.

Fundurinn verður sem fyrr segir í Sunnusal Hótels Sögu og hefst hann stundvíslega kl. 8:15 og stendur til kl. 10:00. Eftir erindi Martins Haworth verða pallborðsumræður. Fundarstjóri verður Ágúst Sigurðsson rektor Landbúnaðarháskóla Íslands.

Morgunverðarfundurinn er öllum opinn, aðgangur er ókeyp-is og veitingar verða í boði BÍ.

Sér mjólk fyrir aldraða í JapanJapanska matvælafyrirtækið Nakawaza Foods setti nýlega á markað mjólk sem er sér-staklega ætluð eldra fólki. Fram kemur að mjólkin innihaldi mik-ið af vakanum (hormóninu) melatonin sem er sagður vinna gegn streitu.

Neytendur um víða veröld kvarta yfir háu verði á mjólk, en umrætt mjólkurbú hikar ekki við að verðleggja þessa afurð sína hátt. Flaska, sem inniheldur 900 ml af þessari mjólk kostar sem svarar 30 evrum eða um 2.500 ísl. kr. sem er um 30 sinnum meira en venjuleg mjólk.

Markhópur fyrir þessa mjólk er eldra fólk sem býr við mikið álag. Gefið er upp á umbúðunum að mjólkin innihaldi þrisvar til fjórum sinnum meira melatonin en venju-leg mjólk. Mælt er með melatonin gegn svefntruflunum sem er einn af fylgifiskum streitu.

Kýrnar, sem þessi mjólk er úr, eru mjólkaðar við sólaruppráðs þar sem melatonin safnast fyrir í mjólkinni yfir nóttina.

Mjólkin er sett á flöskur innan 6 klst. eftir mjaltir á kúabúi norðan við Tokyo. Hvort stressaðir Japanir eru tilbúnir til að greiða uppsett verð fyrir þessa mjólk, er ekki komið í ljós.

Landsbygdens Folk

Bandormurinnkominn fram

á þingiÍ síðustu viku lagði forsæt-isráðherra fram á þingi frum-varp sem kallað hefur verið bandormur en þar eru lagðar til breytingar á ýmsum lögum vegna tilfærslu á verkefnum innan stjórnarráðsins.

Þar með er komin fram stað-festing á þeim fyrirætlunum nýju stjórnarinnar að færa meðal annars landbúnaðar-skólana til menntamálaráðu-neytisins og landgræðslu og skógrækt undir umhverfisráðu-neyti, þó með þeirri undantekn-ingu að verkefnið Bændur græða landið verði áfram hjá landbúnaðar- og sjávarútvegs-ráðuneyti. Það ráðuneyti fær einnig fjármuni til að semja um rannsóknir í skógrækt við rann-sóknarstöðina á Mógilsá.

Frumvarpið staðfestir einn-ig þann vilja stjórnarinnar að breyta nafni Landbúnaðar-stofnunar í Matvælaeftirlitið til samræmis við aukin verkefni.

Bændablaðið mun fjalla ítar-lega um þessar breytingar í blað-inu sem kemur út 6. nóvember.

2Fréttir

Bændablaðið | Þriðjudagur 23. október 2007

Safaspæta á SelfossiÍ garði Halldórs Magnússonar og Erlu Kristjánsdóttur á Engjavegi 26 á Selfossi hefur safaspæta haldið sig undanfarið og unnið störf sín í 44 ára gömlu birkitré í garði þeirra. Hér er um mjög sérstakan flug að ræða því hann hefur ekki áður sést lifandi á Íslandi. Sást síðast 1961 en þá var hann dauður. Þá er þetta ein-ungis fjórði fuglinn í Evrópu sem sést hefur frá upphafi.

Fjöldi fuglafræðinga hefur heimsótt Halldór og Erlu til að berja fuglinn augum. „Þetta er afskaplega skemmtilegt og gaman að fylgjast með safaspætunni úti í garði. Hún er alltaf að og finnur sig greinilega vel í þessi tré okkar,“ sagði Halldór í samtali við blaðið. Talið er að fuglinn hafi borist til landsins með djúpri lægð á dög-unum. Vonast er til að hann lifi íslenska veturinn af. Þegar blaðið fór í prentun var fuglinn farinn úr garðinum við Engjaveginn en það hafði sést til hans í þremur öðrum görðum í næsta nágrenni við heim-ili Halldórs og Erlu. MHH

Langflestir eigenda vatnsrétt-inda við Jökulsá á Dal, 61 tals-ins hafa ákveðið að una ekki úrskurði matsnefndar um vatns-réttindi vegna Kárahnjúkavirkj-unar, sem féll í ágúst síðastliðn-um og hyggjast skjóta ágreiningi um verðmæti vatnsréttinda til úrlausnar dómstóla. Regula lög-mannsstofu ehf. hefur verið falið að vinna að málinu fyrir vatns-réttarhafa.

Landsvirkjun hefur tilkynnt vatnsréttarhöfum að fyrirtækið bjóði þeim sem það kjósa að fá greiðslu fyrir vatnsréttindi í sam-ræmi við niðurstöðu matsnefndar og segja lögmenn vatnsréttarhafa að þannig sé fyrirtækið tilbúið að una niðurstöðu nefndarinnar um verðmæti vatnsréttinda vegna virkjunarinnar, en þau voru metin í heild á um 1,6 milljarða króna. Málskot eigenda vatnsréttarhafa við Jökulsá á Dal til dómstólar miðar að því að fá eignarnámsbæt-ur vegna vatnsréttinda einstakra jarða hækkaðar, þannig að tryggt sé að einstakir vatnsréttarhafar fái fullar bætur fyrir vatnsréttindi í þeirra eigu.

Annmarkar á úrskurði matsnefndar

Mat lögmanna vatnsréttarhafa er það að niðurstaða matsnefndar um fjár-hæð eignarnámsbóta vegna vatns-réttinda vegna Kárahnjúkavirkjunar hafi ekki verið byggt á viðurkennd-um lagareglum um fjárhæð eign-arnámsbóta. Þannig hafi nið-urstaða matsnefndar hvorki byggt á sjónarmiðum um markaðsverð vatnsréttinda né heldur notagildi umræddra vatnsréttinda. Jafnframt telja lögmenn að aðrir annmarkar séu á úrskurði matsnefnarinnar, s.s. að hún hafi að óverulegu leyti lagt sjálfstætt mat á verðmæti þeirra vatnsréttinda sem um er deilt í málinu. Matsnefndin hafi lagt til grundvallar að verðmæti vatnsrétt-inda séu hlutfall af stofnkostnaði virkjunar og var vísað til bygging-ar Blönduvirkjunar í því sambandi,

en hlutfallið hækkað dálítið frá því sem þar var. Þá nefna lögmenn að matsnefndin leggir til grundvallar aðstæður Landsvirkjunar frá árinu 1997 í mati sínu og byggja á því að ákvarðanir fyrirtækisins um nýt-ingu vatnsréttinda séu sjálfgefn-ar og óvéfengjanlegar forsendur verðmats þeirra. Slík sjónarmið séu í ósamræmi við viðurkennd laga-sjónarmið eignarnámsréttar.

Verulegt vanmat„Verðmæti orkuauðlinda er umdeilt, þótt flestir virðast sammála um mik-ilvægi þeirra og mikið verðmæti í ljósi stöðu orkumála á sl. misserum. Í þeim tilvikum þar sem aðilar hafa notið þeirra mannréttinda að koma orkunýtingarréttindum sínum í verð með frjálsum samningum, hefur verðmyndun verið seljendum hag-felld. Niðurstaða meirihluta mats-

nefndar vegna Kárahnjúkavirkjunar jafngildir því, að orkunýtingarrétt-ur allra virkjanlegra vatnsfalla, virkjaðra sem óvirkjaðra, sé um 11 milljarðar. Að mati vatnsrétt-arhafa við Jökulsá á Dal fellst í því verulegt vanmat á réttindunum, sérstaklega með tilliti til þess að Kárahnjúkavirkjun hefur verið tal-inn einn hagkvæmasti virkjunar-kostur á Íslandi, sem er umhverf-islega tækur,” segir í tilkynningu frá lögmönnum vatnsréttarhafa.

Þeir annmarkar sem eru á úrskurði matsnefndar þykja sýna að niðurstaðan feli ekki í sér full-ar bætur samkvæmt stjórnarskrá. Sératkvæði eins nefnarmanna fari mun nærri því, en sá komst að þeirri niðurstöðu að verðmæti rétt-indanna gætu numið 10,5 til 65,5 milljörðum króna. „Sératkvæðið byggir á ítarlegu sjálfstæðu mati á

notagildi réttindanna, þar sem sjón-armið Landsvirkjunar og vatnsrétt-arhafa eru skoðuð á gagnrýninn hátt og án þess að vatnsréttarhafar séu látnir sæta takmörkunum vegna þess hvernig réttindin eru nýtt, óháð vilja þeirra,” segja lögmennirnir.

Skýrar lagareglur til um bætur vegna eignarnáms

Þeir nefna einnig í tilkynningu sinni að frá gildistöku raforkulaga hafi orðið til skýr verðmyndun á frjálsum markaði um greiðslur orkufyrirtækja fyrir nýtingu vatns-réttinda, enda ríki nú samkeppni milli orkufyrirtækja. Sú sam-keppni snúist að verulegu leyti um sölu til stóriðju og hafi knúið áfram uppbyggingu virkjana af öllum stærðum til að þjóna þeim markaði. „Eignarréttur nýtur ríkr-ar verndar samkvæmt. íslenskri stjórnskipan. Því eru til skýrar lagareglur um það hvernig fullar bætur við eignarnám skuli ákvarð-aðar. Á grundvelli þeirra verður það lagt fyrir dómstóla að ákveða fullar bætur fyrir einstaka eigendur vatnsréttinda, sem látin hafa verið af hendi til Landsvirkjunar vegna Kárahnjúkavirkjunar.” MÞÞ

Eigendur vatnsréttinda við Jökulsá á Dal skjóta ágreiningi um verðmæti til dómstóla

Safaspætan í birkitrénu við Engja-veg 26 á Selfossi. Jóhann Óli Hilm-arsson, formaður Fuglaverndarfé-lags Íslands, tók myndina út um eld-húsgluggann hjá Halldóri og Erlu.

Eins og allir vita er ekki mikið undirlendi í Færeyjum og því eru bændur þar ekki allir sjálfum sér nógir um hey. Þeir hafa því í mörg ár keypt hey bæði frá Íslandi og Danmörku og gera það enn.

Þeir feðgar Jón Blöndal, bóndi í Langholti, og sonur hans Eiríkur Blöndal, í Bæjarsveit, framkvæmda-stjóri Búnaðarsamtaka Vesturlands, hafa selt hey til Færeyja af og til í mörg ár. Eiríkur segir að Færeyingar flytji mest inn af heyi frá Danmörku og svo héðan. Íslenska heyið þykir betra en það danska en það er dýr-ara. Íslenska heyið er vel verkað og Færeyingarnir vilja það frekar en það danska þótt dýrara sé.

10 gámar á áriÍ Langholti var rekið kúabú en nú eru þar fáar skepnur og heyið af túnunum því selt. Eiríkur segir að það sé ekki mikið magn af heyi sem þeir selji til Færeyja en þó um það bil 10 gámar á ári. Heyið er í ferböggum þannig að það fari sem best í gámunum. Hann segir að það sé skemmtileg aukabúgrein að heyja fyrir Færeyjamarkað.

Gámarnir fara ekki allir út í einu heldur bara eftir því sem heyið er pantað frá Færeyjum. Stundum kemur fyrir að mestallt heyið fer út strax á haustin en svo eru líka dæmi þess að ekkert af heyinu hafi farið

út fyrr en í maí. Sæmilegt verð fæst fyrir heyið í Færeyjum en það fer að sjálfsögðu nokkuð eftir genginu hver útkoman verður. Það var óhag-stætt í fyrra en er mun betra í ár.

Færeyskir vinnumennEiríkur segir að fyrir rúmum 60 árum hafi tengsl Bæsveitunga við Færeyjar myndast með færeyskum vinnumönnum sem komu hingað til lands á þeim tíma. Sértaklega var

það Meinhard Berg sem var dug-legur að koma á þessu sambandi. Í áratugi hefur alltaf eitthvað af heyi verið selt frá Íslandi til Færeyja og það eru nokkrir aðilar sem eru á þessum markaði.

Margir bændur um allt land ótt-uðust að heyfengur yrði með minna móti í ár vegna þurrkanna í sumar. Eiríkur var spurður hvort bændur hefðu ekki leitað til þeirra feðga með heykaup. Hann sagði það ekki vera mikið enn enda sagðist hann halda að ræst hefði eitthvað úr með heyfeng flestra bænda. Þótt það sé enn ekki alveg ljóst virðist vera að allnokkrir hafi fengið ágæt-an heyfeng og geti því miðlað til þeirra sem telja sig vanta hey. Það er þó mikilvægt nú í haust að menn hugi að heyþörf í tíma og ljóst er að framboð verður minna en áður.

S.dór

Íslenskt hey selt til Færeyja

Færeyskir bændur takaíslenskt hey fram yfir danskt

Ásta R. Jóhannesdóttir hefur lagt fram á Alþingi þingsályktunartil-lögu um að fela heilbrigðisráð-herra að kanna grundvöll fyrir setningu reglna um takmörkun auglýsinga matvöru sem beint er að börnum ef matvaran inniheld-ur mikla fitu, sykur eða salt, með það að markmiði að sporna við offitu, einkum meðal barna og ungmenna.

Ráðherra leitist í þessu skyni m.a. við að ná samstöðu með fram-leiðendum, innflytjendum og aug-lýsendum um að þessar vörur verði ekki auglýstar í sjónvarpi þegar barnaefni er á dagskrá og þá ekki

fyrr en eftir klukkan níu á kvöldin.Í greinargerð er bent á að offita

sé hratt vaxandi heilbrigðisvanda-mál, einkum í hinum vestræna heimi og er Ísland engin undantekn-ing þar á.

Í þessu sambandi er sérstaklega brýnt að stjórnvöld beini sjónum að aukinni offitu meðal barna og ungmenna en rannsóknir hafa sýnt svo ekki verður um villst að tíðni offitu hjá þeim eykst hröðum skref-um. Sú staðreynd hlýtur að valda töluverðum áhyggjum enda eykur offita á unga aldri verulega líkur á offitu á fullorðinsárum.

S.dór

UmhverfisverðlaunRangárþings eystra 2007Umhverfisverðlaun Rangárþings eystra voru afhent á árlegri hausthátíð sveitarfélagsins laug-ardaginn 6. október á Hvolsvelli. Fallegasta garðinn í sveitarfélaginu eiga þau Auður Hermannsdóttir og Magnús Finnbogason, Gilsbakka 2 á Hvolsvelli, fallegasta bændabýl-ið er í Hildisey I í Austur-Land-eyjum en það er í eigu Péturs Guðmundssonar, fegurstu lóð-irnar eru við Landsbankann og sýslumannsembættið á Hvolsvelli, og Stóragerði á Hvolsvelli var kos-ið fallegasta gata sveitarfélags-ins árið 2007. Á myndinni má sjá verðlaunahafana. MHH

Vill takmarka auglýsingar á óhollri matvöru sem beint er að börnum

Fyrirsjáanlegar tafir á ullarupp-gjöri til bænda

Vegna erfiðleika á ullarmörk-uðum hefur ekki tekist að losna við umframbirgðir af ull eins og að var stefnt. Ístex mun því ekki geta lokið að fullu við greiðslu á eftirstöðv-um haustullar fyrr en í des-ember nk. Greiðsla fyrir eft-irstöðvar á vetrarull og snoði verður hins vegar á tilsettum tíma í janúar 2008.

Beðist er velvirðingar á þessari töf og þeim óþægindum sem hún veldur.

Forstöðumaður tölvu-deildar BÍ skipaður í stjórn Fjarskiptasjóðs

Kristján L. Möller samgöngu-ráðherra hefur skipað Láru Stef-ánsdóttur, varaþingmann Sam-fylkingarinnar, og Jón Baldur Lorange, forstöðumann tölvu-deildar Bændasamtaka Íslands, í stjórn Fjarskiptasjóð og verk-efnastjórn fjarskiptaáætlunar frá og með 1. október 2007 til 1. október 2010. Lára verður varaformaður sjóðsins. Í stjórn Fjarskiptasjóðs eru fimm menn og áfram sitja í henni Friðrik Már Baldursson, prófessor við HÍ, formaður, Adolf H. Berndsen framkvæmdastjóri og Guðbjörg Sigurðardóttir, skrifstofustjóri forsætisráðneytisins, en þau voru skipuð í stjórn sjóðsins árið 2005.

Hlutverk fjarskiptasjóðs er að úthluta fjármagni til verkefna sem miða að uppbyggingu stofnkerfa fjarskipta, verkefna sem stuðla að öryggi og samkeppnishæfni þjóðfélagsins á sviði fjarskipta og annarra verkefna, „enda sé kveð-ið á um þau í fjarskiptaáætlun, og ætla má að ekki verði í þau ráð-ist á markaðsforsendum“, eins og segir í lögum um fjarskiptasjóð nr. 132/2005. Stjórn sjóðsins hefur yfirumsjón með fjármálum fjar-skiptasjóðs en við sölu Símans voru settir 2,5 milljarðar í sjóð-inn til að standa undir starfsemi hans. Jafnframt er stjórn sjóðsins verkefnastjórn fjarskiptaáætlunar stjórnvalda.


Úrskurðarnefnd fjarskipta- og póstmála hefur úrskurðað í máli Símans hf. gegn Póst- og fjar-skiptastofnun í ágreiningsmáli um framlag úr jöfnunarsjóði vegna kostnaðar við gagnaflutn-ingsþjónustu með 128 Kb/s flutn-ingsgetu í sveitum.

Síminn hf. beindi málinu til úrskurðarnefndar 4. janúar 2007. Þar var kærð ákvörðun PFS frá 7. desember 2006 um umsókn Símans hf. um framlag úr jöfnunarsjóði alþjónustu vegna ársins 2005.

Með úrskurði sínum 10. október sl. komst úrskurðarnefnd fjarskipta-og póstmála að þeirri niðurstöðu að kostnaður Símans hf. vegna þeirrar alþjónustukvaðar að veita gagna-flutningsþjónustu með 128 Kb/s flutningsgetu í sveitum á árinu 2005 næmi rúmum 163 milljónum króna. Felldi nefndin úr gildi þann hluta ákvörðunar PFS þar sem Símanum hf. eru ákvarðaðar rúmar 18 millj-ónir króna í framlag úr jöfnunarsjóði vegna umræddrar alþjónustukvaðar.

Úrskurðarnefnd hafnaði aðal-kröfu Símans í málinu sem hljóðaði upp á rúmlega eins milljarðs króna eingreiðslu. Varakrafa Símans var að úrskurðarnefndin felldi hina kærðu ákvörðun úr gildi og breytti

henni þannig að kostnaður félags-ins vegna alþjónustukvaðar á árun-um 2000-2005 yrði ákvarðaður eigi lægri en kr. 240.406.206. Jafnframt að lagt yrði fyrir PFS að gera til-lögu til samgöngumálaráðherra um breytt gjaldhlutfall til samræmis við hinn ákvarðaða kostnað, sbr. 3. mgr. 22. gr. laga um fjarskipti nr. 81/2003. Var þess krafist í báðum tilvikum að væri ekki fallist á til-greindar fjárhæðir felldi nefndin ákvörðun PFS engu að síður úr gildi og ákvarðaði aðra lægri fjár-hæð að mati nefndarinnar. Á þessa kröfu féllst úrskurðarnefndin að því undanskildu að upphæðin var lækkuð úr rúmum 240 milljónum í rúmar 163 milljónir króna.

Að lokum lagði úrskurðarnefnd fyrir Póst- og fjarskiptastofnun að gera tillögu til samgönguráðherra um hækkað gjaldhlutfall fjarskipta-fyrirtækja í jöfnunarsjóð til sam-ræmis við hinn ákvarðaða kostnað, sbr. 3. mgr. 22. gr. fjarskiptalaga. Að óbreyttu má því reikna með að gjaldhlutfall það sem fjarskiptafyr-irtæki þurfa að greiða til jöfnunar-sjóðs hækki verulega á næsta ári.

Hægt er að sjá nánar um úr-skurðinn á heimasíðu Póst- og fjar-skiptastofnunar www.pfs.is.

Dýrbitið lambÞað hefur líklega ekki átt sjö dagana sæla þetta lamb sem kom fram í Tjarnarleitisrétt í liðnum mánuði, en það er greinilega dýr-bitið. Hafði dýrbíturinn farið í snoppuna og bitið burt töluverð-an hluta hennar. Án efa hefur bitið valdið lambinu kvölum og gert því erfitt fyrir að kroppa.

Var mál manna, að því er fram kemur á vefnum kelduhverfi.is, að nábýlið við þjóðgarðinn yki líkur á að slíkt kæmi fyrir þar sem bann-að væri að veiða ref í þjóðgörðum og þeir refir sem þar kæmust á legg ættu greiða leið í afréttarlönd. Ekki væri hægt að halda þeim innan þjóðgarðsins með girðingum þótt hægt væri að halda sauðfénu utan garðs með þeim.

Lambið er frá Sigurði bónda á Tóvegg.

Starfsmenn Orkustofnunar hafa nú skilað áliti sínu eftir vettvangsskoðun á vinnusvæði Fjarðarárvirkjunar. Þar kemur meðal annars í ljós að skemmd-ir hafa orðið í þrýstivatnspípum vegna rangra vinnubragða. Fallið hefur verið frá nokkrum áætl-unum um virkjunina sem starfs-menn Orkustofnunar telja af hinu góða og að þær muni draga úr áhrifum framkvæmdarinnar á umhverfið.

Tildrög málsins voru þau að í sumar birtust greinar í fjölmiðl-um þar sem talið var að frágang-ur á virkjanasvæðinu væri óvið-unandi og fullyrt að framkvæmdir við virkjunina vikju frá ákvæð-um virkjanaleyfa. Þá beindi iðn-aðarráðuneytið þeim tilmælum til Orkustofnunar að gengi yrði eftir því að virkjunarleyfishafi afhenti gögn í samræmi við ákvæði regtlu-gerðar um framkvæmd raforkulaga og gengið úr skugga um að fyr-irækið hefði ekki farið út fyrir þær forsendur sem lágu til grundvallar virkjunarleyfunum. Það er mat iðn-aðarráðuneytisins að gripið hafi verið til fullnægjandi aðgerða til að tryggja öryggi Fjarðarárvirkjana og því sé ekkert því til fyrirstöðu að vinna við virkjanirnar haldi áfram. Þó mun Orkustofnun halda áfram að fylgjast með framkvæmdunum í því skyni að tryggja öryggi virkj-ananna.

Niðurstöður starfsmanna Orku-stofnunar eru á þessa leið:

-kvæmdir eru hafnar við stíflu í útrennsli Heiðarvatns en gert er ráð fyrir að bygging stífl-unnar muni fara fram á næsta ári. Við Heiðarvatn verður reist jarðvegsstífla með þéttikjarna. Yfirfall verður sprengt í klöpp utan stíflunnar. Botnrásir verða í stíflunni þar sem hún er hægt til að unnt sé að tæma lónið. Efni í stíflu verður að mestu tekið úr lónstæði. Önnur stíflugerð er ekki hafin.

-tak að Gúlsvirkjun og svokallað jöfnunarlón. Með þessu er fallið frá áætlunum um sérstakt inn-takslón sem telja verður að dragi úr áhrifum framkvæmdarinnar á umhverfið.

byggingu stöðvarhúss fyrir Gúlsvirkjun og inntaksþróar fyrir Bjólfsvirkjun. Fallið hefur verið frá byggingu stíflu á ármótum Fjarðarár og Stafdalsár sem telja verður að dragi úr áhrifum framkvæmdarinnar á umhverfið. Ekki liggur fyrir á þessu stigi hvort vatn verður nýtt úr Stafdalsá eða ekki. Á ármótum Fjarðarár og Stafdalsár er unnið fyllingarefni sem lagt er með þrýstivatnspípum.

þrýstivatnspípu er á sumum stöðum breiðara en tilgreint var í gögnum virkjunaraðila (10-11 m). Samkvæmt upplýsingum virkjunaraðila verður land grætt upp með sáningu, áburðargjöf og afgangsheyi strax að fram-kvæmdum loknum.

þrýstivatnspípum er skemmd-ur. Skemmdirnar eru raktar til rangra vinnubragða. Lagðir höfðu verið 430 m af þrýsti-vatnspípum og hefur öll lengdin verið grafin upp og skipt verður um þær pípur sem skemmdar eru. Gengið verður frá þrýsti-vatnspípum í samræmi við hönnunarfyrirmæli.

-ingarleyfi og byggingarfulltrúi Seyðisfjarðarbæjar mun auka eftirlit með framkvæmdum. Þá mun fyrirtækið gera bæjarfélag-inu grein fyrir þeim breyting-um sem orðið hafa á áætlunum fyrirtækisins, s.s að fella niður stíflur og lón svo unnt sé að gera breytingar á deiliskipulagi.

virkjunaraðila, sem staðfest-ar hafa verið af framleiðanda vatnshverfla, verður afsetning virkjunarinnar ekki umfram það sem tilgreint er í virkjunarleyf-um. Verði breyting á afsetningu virkjunarinnar umfram þau 9,8 MW sem heimild er fyrir í virkjanaleyfum þyrfti það að mati Orkustofnunar að hljóta sömu málsmeðferð og upp-hafleg umsókn um leyfi. Þess ber að geta að orkuver með 10 MW uppsett rafafl eða meira eru ávallt háð mati á umhverf-isáhrifum skv. 2. tl. 1. viðauka með lögum um mat á umhverf-isáhrifum. ehg

Síminn fær 163 milljónir úr jöfnunarsjóði alþjónustu

Fjarðarárvirkjun

Draga ber úr umhverfisáhrifum

Kjúklingabændur hafa ekki farið varhluta af þeim hækkunum sem orðið hafa á kjarnfóðri á síðast-liðnu ári. Nú er svo komið að hækkunin mun skila sér alla leið til neytenda því kjúklingabænd-ur komast ekki hjá því að hækka verð um allt að 10%.

„Á þessu ári hefur kjarnfóð-urverðið hækkað um 18%, sem er mjög mikil hækkun með tilliti til þess að um helmingur af útgjöldum kjúklingabænda liggur í kjarnfóðr-inu. Við gætum því þurft að hækka verð til neytenda um allt að 10%,“ segir Þorsteinn Sigmundsson, alifuglabóndi í Elliðahvammi í Reykjavík.

Borga helmingi meira en kollegar á Norðurlöndunum

Þessar verðhækkanir á kjarnfóðri skýrast af miklum hækkunum á hráefnum til fóðurgerðar en heims-markaðsverð á hveiti hefur hækk-að um 84% á síðustu mánuðum. Einnig hefur verð á byggi og soja hækkað í kjölfarið.

„Þetta fer klárlega upp í verðið til neytenda og það er að skríða af stað. Kjúklingarnir eru farnir að hækka og nú er verðhækkun einn-ig að verða á eggjunum. Hækkunin verður staðreynd á næstu vikum,“ segir Þorsteinn og bendir einnig á að laun hafi hækkað á árinu og að samkeppni um vinnuafl sé orðin

mun meiri en áður var.„Íslenska krónan er mjög sterk en

samt er kjarnfóðrið svona dýrt. Það er flókið að flytja þetta inn því það eru strangar öryggisreglur vegna smithættu. Það væri forvitnilegt að vita hvað bóndinn í Færeyjum, Danmörku og til dæmis í Svíþjóð borgar fyrir fóðrið sitt heimkomið í síló en við heyrum af því að íslensk-ir bændur borgi allt að helmingi meira fyrir sitt fóður. Það læðist að mér sá grunur að hækkandi heims-markaðsverð á hveiti sé ekki eini orsakavaldurinn því ég held að um spákaupmennsku sé að ræða þar sem nokkrir einstaklingar græða á fjöldanum,“ segir Þorsteinn. ehg

Hækkandi kjarnfóðurverð hefur víða áhrif:

10% hækkun kjúklingakjöts til neytenda

Að sögn Ingva Stefánssonar, bónda á Teigi í Eyjafirði og formanns Svínaræktarfélags Íslands, hefur heimsmarkaðsverð á hveiti hækkað um 80% það sem af er þessu ári, sem er meira stökk en menn hafa nokkru sinni séð áður.

Fóðrið er langstærsti kostn-aðarliðurinn í svínaræktinni eða um 40% af kostnaði búsins, að sögn Ingva, og því kemur verðhækkun á fóðri langverst við svínakjötsfram-leiðendur af öllum kjötframleiðend-um. Aðspurður hvort svínabændur gætu komist hjá því að hækka verð á kjöti hjá sér á næstunni sagði hann að smávægilegar hækkanir væru framundan á næstunni. Þær væru samt svo litlar að þær einar og sér myndu hvergi duga til að mæta þessari gríðarlegu hækkun á fóðrinu.

Allt gert til að halda verðinu niðri,,Það verður allt gert til að halda verðinu niðri því við erum ekki bara í samkeppni við aðrar kjötteg-undir hér innanlands heldur inn-flutt kjöt líka. Samkvæmt nýjustu tölum voru fluttar inn um 50 lestir af svínakjöti í ágúst þannig að sam-keppnin er bæði innlend og útlend,“ sagði Ingvi.

Það sem veldur þessari miklu hækkun á fóðri um allan heim er uppskerubrestur, ekki síst vegna flóða, og svo er það aukin eft-irspurn eftir korni til lífrænnar olíu- og etanólframleiðslu. Þar fæst

miklu hærra verð fyrir kornið en bændur hafa átt að venjast í fóð-urframleiðslu. Hækkuninni veldur því bæði minnkandi framleiðsla á korni og aukin eftirspurn á heims-markaði.

Svínabændur víða illa leiknir,,Maður sér hvernig þetta ástand leikur svínabændur í löndunum í kringum okkur. Í Danmörku, Svíþjóð og fleiri löndum eru svínabændur í mjög erfiðri stöðu vegna þessara ótrúlegu verðhækk-ana á fóðri. Og menn vita ekkert

um framhaldið; hvort toppnum er náð eða hvort verðhækkanir halda áfram. Fyrir okkur er ekki um annað að ræða en að bíða og sjá hvað setur,“ sagði Ingvi.

Hann bendir á að eins og stað-an sé nú sé íslensk kornrækt orðin miklu raunhæfari og vænlegri kost-ur en verið hefur enda þótt kornrækt hér á landi sé miklu minna styrkt en kornrækt í ESB-löndunum. Menn hljóti að huga að þessu ef fóðurverð lækkar ekki á heimsmarkaði. S.dór

Dökkar horfur hjá svínabændum

Svínafóður hefur hækkaðum 80% það sem af er árinu

– mesta verðhækkun sem bændur hafa séð, segir Ingvi Stefánsson, formaður Svínaræktarfélagsins

SkoðanakönnunFélagsvísindastofnun Háskóla Íslands hefur tekið að sér framkvæmd skoðanakönn-unar fyrir Bændasamtökin. Um er að ræða símakönn-un meðal bænda sem fram-kvæmd verður á næstu vikum. Í úrtaki verða 900 manns en markmiðið er að kanna við-horf bænda til þjónustu og starfsemi Bændasamtakanna og búnaðarsambandanna. Meðal annars verður spurt um notkun og viðhorf til for-rita og tímarita sem gefin eru út af Bændasamtökunum. Jafnframt verður kannað viðhorf til félagskerfis bænda almennt. Auk þess verða þátttakendur spurðir nokk-urra almennra spurninga er við koma rekstri búsins sem notaðar verða við úrvinnslu könnunarinnar.

Bændur geta átt von á sím-hringingu í nóvembermánuði og er það von okkar að sem flestir sjái sér fært að taka þátt í könnuninni. Mikilvægt er að góð svörun náist svo Bændasamtökin geti sniðið rekstur sinn betur að þörfum félagsmanna.

Fyrir hönd Félagsvísindastofnunar,

Ásdís Aðalbjörg Arnalds

Ingvi Stefánsson formaður Svína-ræktarfélags Íslands.


Málgagn bænda og landsbyggðar

LEIÐARINN

LOKAORÐIN

Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.

Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. Árgangurinn kostar kr. 5.100 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.300.

Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279 – Ritstjóri: Þröstur Haraldsson, ábm. [email protected]

Blaðamenn: Erla Hjördís Gunnarsdóttir [email protected] – Margrét Þóra Þórsdóttir [email protected] – Sigurdór Sigurdórsson [email protected]ýsingastjóri: Eiríkur Helgason [email protected]

Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er [email protected] Netfang auglýsinga er [email protected] Vefsíða blaðsins er www.bbl.isPrentun: Landsprent ehf. Upplag: sjá forsíðu – Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti. ISSN 1025-5621

Beint frá býli er vígorð sem æ oftar heyrist nú á dögum en það þýðir að draumur Andra Snæs Magnasonar í Framtíðarlandinu er byrjaður að rætast, að fólk geti gert sér grein fyrir því hvar maturinn sem það neytir er upprunninn. Hér í blaðinu kemur fram að þegar séu fimmtán bændur formlegir aðilar að verkefni sem ber þetta nafn og er á vegum samtaka bænda í sam-vinnu við Nýsköpunarmiðstöð Íslands, afurða-stöðvar og fleiri. Flestir eru sammála um að þetta sé einn jákvæðasti vaxtarsproti íslensks landbúnaðar sem gæti, ef vel tekst til, lagt fram drjúgan skerf til að brúa bilið milli landsbyggð-ar og þéttbýlis sem hefur farið vaxandi.

Og það er bara einn af mörgum jákvæðum þáttum sem þetta verkefni gefur fyrirheit um. Það er sprottið upp úr alþjóðlegum jarðvegi sem meðal annars hefur alið af sér hreyfinguna Slow food til mótvægis við ægivald skyndibit-ans yfir matarvenjum nútímamannsins. Eins og á svo mörgum öðrum sviðum hefur alþjóða-væðingin kallað á nýjar áherslur á gömul gildi, oft af þjóðlegum toga. Þetta eru í sjálfu sér vel skiljanleg viðbrögð þegar bilið breikkar á milli hins hefðbundna, sem er hluti af menningarleg-um uppvexti okkar allra, og sífelldra nýjunga markaðssamfélagsins sem birtast með vaxandi hraða og gauragangi.

Eins og þeir vita sem lásu sunnudagsútgáfu Morgunblaðsins getur verkefnið Beint frá býli einnig lagt fram sinn skerf til andófsins gegn loftslagsbreytingum. Ef hægt er að auka hlut þeirrar framleiðslu sem neytt er í næsta nágrenni við upprunann er hægt að draga úr flutningum sem eiga stóran hlut í losun kolefna úti í andrúmsloftið. Það segir sig sjálft að kjöt af búfé sem alið hefur aldur sinn í næsta nágrenni við markaðinn hlýtur að vera umhverfisvænni kostur en það sem flutt er inn yfir þveran hnöttinn frá Nýja-Sjálandi eða Argentínu. Þar fyrir utan er íslensk búvöruframleiðsla afar umhverfisvæn þegar litið er til flestra þátta, ekki síst efna- og orkunotkunar. Orkan sem

fer í að framleiða jarðarber í janúar í löndum þar sem endurnýjanlegir orkugjafar eru ekki til staðar hlýtur að valda meiri kolefnislosun en paprika sem ræktuð er með aðstoð vistvænnar orku í íslensku gróðurhúsi, svo ekki sé minnst á flutninginn frá sunnanverðri Evrópu eða Ísrael.

Hluti verkefnisins Beint frá býli felst í því að athuga hvort ekki sé raunhæft að túlka regl-ur um framleiðslu búvara sem ættaðar eru frá Evrópusambandinu með þeim hætti sem gert er til dæmis í Austurríki og Þýskalandi. Þar í landi hafa sprottið upp þúsundir smárra slát-

urhúsa og sláturhús á hjólum aka milli bæja og annast slátrun fyrir bændur. Afurðirnar verða eftir heima á bænum þar sem bændur fullvinna þær og selja ýmist heima við eða á nálægum bænda- og sveitamarkaði. Það er einkum tvennt sem reynst hefur bændum erfitt í þessari þróun en það er kostnaður við þjónustu dýralækna og förgun úrgangs.

Eins og þeir sem fylgst hafa með þróun landbúnaðar vita hefur hún miðast við að fækka sláturhúsum og afurðastöðvum og stækka þær sem eftir eru. Það hefur verið gert í nafni hag-ræðingar í því augnamiði að draga úr kostn-aði við slátrun og kjötvinnslu og þar með að stuðla að lægra matarverði. Enginn vafi leikur

á því að sú þróun hefur skilað miklum árangri og verið bæði bændum og neytendum að flestu leyti hagstæð. Afleiðingin hefur þó orðið sú að flutningur á sláturgripum og afurðum hefur aukist til muna. Nú er til dæmis ekkert almennt sláturhús lengur starfandi á svæðinu frá Selfossi vestur um og norður á Hvammstanga.

Í ljósi þessarar þróunar er eðlilegt að sú spurning hafi vaknað til hvers sé verið að snúa við blaðinu. Á nú að dreifa sláturhúsum aftur um land allt með tilheyrandi kostnaði og óhag-kvæmni? Þeirri spurningu er hægt að svara neitandi vegna þess að verkefnið Beint frá býli hefur þann tilgang að sinna nýjum markaði sem aðferðir fjöldaframleiðslunnar og stóru eining-anna geta ekki tekist á við. Allir þekkja það af sjálfum sér að flesta daga ársins vilja þeir hafa kjötfarsið og soðninguna eins ódýra og mögu-legt er. Hið daglega brauð má helst ekki kosta neitt og það er keppikefli stóriðjunnar í mat-vælaframleiðslu að reyna að svara þeirri kröfu.

En nokkrum sinnum á ári – á stórhátíðum, afmælum og við önnur slík tækifæri – spyrjum við ekki um verð heldur fyrst og fremst gæði. Við viljum geta boðið gestum okkar upp á það besta, Hólsfjallahangikjöt, kæfuna hennar Guð-rúnar á Hóli, læri af völdu lambi sem alið hefur verið á hvönn, lífræna grænmetið frá honum Jóni í Hvammi og svo framvegis. Með vaxandi velmegun hefur þetta horn af markaðnum verið að styrkjast og eflast.

Í þessu markaðshorni liggja ýmsir mögu-leikar fyrir bændur. Þeir geta tekið til sín stærri hluta af virðisaukanum sem verður til á leiðinni frá haga í maga og þar með aukið tekjurnar af afurðum sínum. Þetta mun hins vegar aldrei verða stór markaðshluti sem skiptir sköpum fyrir alla bændur. En hjá þeim bændum sem fara inn á þessa braut getur þetta ráðið úrslitum um áframhaldandi búskap. Auk þess sem það bætir ímynd bændastéttarinnar í heild að geta boðið þéttbýlisbúum heim til sín og sýnt þeim stoltir framleiðslu heimilisins. –ÞH

Beint frá býli

Dekrum við of mik-ið við ríka menn? Í umræðum síðustu vikna um atburði í borgarstjórn Reykjavíkur hefur oftar en ekki heyrst sú röksemd að uppákoman í stjórn Orkuveitu Reykjavíkur sé dæmi um það sem gerist þegar siðferði og aðferðir einkageirans og hins opinbera rekast á. Mennirnir úr atvinnulífinu stjórni bara eins og þeir séu vanir og að fulltrúar almennings í stjórninni hafi ein-faldlega látið þá ráða ferðinni.

Þetta er alveg áreiðanlega rétt. En hvað um þessar aðferðir einkageirans, eru þær fullkomlega eðlilegar? var spurt í samkvæmi sem undirritaður sat um helgina. Eru fjárfestar og stórvesírar útrásarinnar undanþegnir því að til þeirra séu gerðar kröfur um siðferðiskennd? Er það bara allt í lagi að ásælast eignir sem alla tíð hafa tilheyrt almenningi í landinu, þjóðinni í heild?

Einn veislugesturinn hvatti til þess að rituð væru á blað boðorð fjárfestanna þar sem brýnt væri fyrir þeim að ásælast ekki sólina og vatnið, að jöklana ættum við öll saman og að réttur þeirra til þess að lenda á þyrlu í garði nágrann-ans væri ekki heilagur.

Þessi tónn heyrist nú æ víðar í samfélaginu. Það er greinilegt að fólki eru farin að ofbjóða umsvif útrásargreifanna. Dæmi um þetta má lesa í grein Bolla Héðinssonar hagfræðings í Morgunblaðinu í gær, mánudag, en þar segir meðal annars:

„Því miður hefur ríkra-manna-dekur aukist svo í samfélaginu að öllu venjulegu fólki þykir nóg um. Dekur sem er fólgið í því að gapað er upp í og öllu trúað sem hinir nýríku segja og gera, fullkomlega gagnrýnislaust. Lítið er við ríkra-manna-dekrinu að gera þótt slíkt sé daglegt brauð í fjölmiðlum en með öllu óþolandi að stjórnvöld, hvort sem það er ríkisstjórn, forsetaembættið eða borgarstjórn, sýni sama undirlægjuhátt.“

Svo mörg voru orð hagfræð-ingsins og eflaust hafa margir kinkað kolli yfir morgunkaffinu.

Þótt deilurnar um það sem gerðist í stjórn OR á dögunum hafi farið um víðan völl og valdið póli-tískum jarðskjálftum megum við ekki missa sjónir á þeim grund-vallaratriðum sem þar er tekist á um. Það hefur margoft komið fram að þjóðin, almenningur í landinu, vill viðhalda því fyrirkomulagi að auðlindir landsins séu sameiginleg eign okkar sem í landinu búa. Það vantar hins vegar töluvert upp á að stjórnmálamenn átti sig á því hvað í þessu felst.

Sameign þjóðarinnar á orkunni og öðrum auðlindum felur í sér þá kröfu til stjórnmálamanna að þeir standi í lappirnar gagnavart þeim sem ásælast þessar auðlindir. Það hefur skort á það að þessi einbeitti vilji þjóðarinnar endurspeglist í lögum og reglugerðum sem kveða skýrt á um sameignarréttinn. Með slíkum reglum er hægt að segja við fjárfestana að hér drögum við mörkin, yfir þessa tilteknu línu fari þeir ekki, þjóðin fallist einfaldlega ekki á það.

Með þessu er ekki verið að loka á samstarf hins opinbera við mark-aðsöflin, síður en svo. Þau eru velkomin til samstarfs, svo fremi þau fallist á að virða þær siðferð-iskröfur sem ríkja í samfélaginu, þar á meðal almannaréttinn. –ÞH

Hinn 12. október sl. tilkynnti Nóbelsnefnd Norska Stórþingsins að Veðurfarsráð Sameinuðu þjóð-anna, (Intergovernmental Panel on Climate Changes), IPCC, og Al Gore, fyrrverandi varaforseti Bandaríkjanna, deildu með sér Friðarverðlaunum Nóbels í ár. Veðurfarsráðið, sem stofnað var árið 1988, fékk verðlaunin fyrir skýrslur sínar um afleiðingar loftslagsbreytinga á náttúru og samfélagi, en yfir 2000 vísinda-menn hafa komið að þeirri vinnu hjá ráðinu, og Al Gore fyrir kvik-mynd sína „Óþægilegur sann-leikur“.

Eins og endranær skiptir máli um trúverðugleika málstaðar hver eða hverjir standa á bak við hann og Nóbelsnefndin, Veðurfarsráðið og Al Gore, með kvikmynd sinni, er þar þungaviktarþríeyki.

Þó að skilaboðin um það sem framundan er í loftslagsmálum séu svartsýn gefur það ekki tilefni til að láta hendur fallast, hvað þá til að hlaupast undan merkjum, held-ur safna liði og spyrja hvað sé til ráða. Svarið er augljóst, það þarf

að draga úr losun hinna óæskilegu efna út í andrúmsloftið.

Og hvernig þá? Með því að draga úr olíunotkun, svo sem bíla, flugvéla og skipa, og hætta að hugsa í undanþágum og kaupum á losunarkvótum. Allar aðgerðir til að draga úr losun gróðurhúsaloft-tegunda eru af hinu góða og eiga að gagnast umhverfinu en ekki sem talnaleikur til að ýta á undan sér vandamálinu.

En er nokkur leið til að fá fólk til að taka á sig þær lífskjaraskerð-ingar og þrengingar sem af þessu leiðir?

Já, það er einmitt í eðli fólks að vilja búa í haginn fyrir sig og sína. Fólk, einkum ungt fólk, er sífellt að gera kröfur til sjálfs sín um að leggja á sig erfiði fyrir þau laun, efniskennd eða óefniskennd, sem það sækist eftir; með námi, líkams-þjálfun eða öðru. Að þessu sinni er það hvorki íþróttaafrek né emb-ættispróf sem er á ferð heldur þess eigin framtíð, fjölskyldu og skyld-fólks, þjóðar og jarðarbúa.

Vera má að einhverjir haldi því fram að við séum búin að hafa það

svo gott og orðin svo kröfuhörð og værukær að svona boðskapur höfði ekki til fólks. Það þurfi í það minnsta að gerast alvarlegri skellir í umhverfismálum en hingað til, svo að fólki verði ekið úr sæti.

Á hitt er að líta að erfðagrunnur þjóðarinnar, sem og annarra þjóða, er í meginatriðum hinn sami og fyrr. Við erum afkomendur þjóð-arinnar sem lifði af ótrúleg harðindi á fyrri öldum, farsóttir og afleið-ingar eldgosa. Við varðveittum rit-listina og bókmenntirnar allan tím-ann og vorum tilbúin að tileinka

okkur verklegar framfarir þegar tækifærið kom. Kannski var aldrei meira gaman að vera Íslendingur en snemma á síðustu öld, fátæktin mikil og tæknibyltingin vart hafin, en skáldin ortu ættjarðarljóð, sem enn eru sungin og kváðu í þjóðina kjark; Ég vil elska mitt land, Þú álfu vorrar yngsta land, Vort land er í dögun af annarri öld og fleira og fleira.

Er okkur vandara nú að takast á við lífsverkefni okkar, maður með manni, þjóð með þjóð? Hvaða vælugangur er þetta? M.E.

Lífsverkefni okkar

Eins og frá var greint á þess-um stað í síðasta tölublaði Bændablaðsins hafa starfsmenn Bændasamtaka Íslands unnið að gerð skýrslu um jarðakaup og breytingar á eignarhaldi bújarða. Skýrslan er unnin í samræmi við samþykkt Búnaðarþings 2006 í því skyni að meta umsvif breyt-inganna og áhrif þeirra á búsetu og byggðaþróun. Þetta er gert með tvennum hætti, hin leiðin er fólgin í viðhorfskönnun meðal bænda sem fjallað var um hér í blaðinu fyrir mánuði.

Í upphafi skýrslu þeirra Ernu Bjarnadóttur, Daða Más Kristófers-sonar og Ómars S. Jónssonar eru raktar þær miklu breytingar sem orðið hafa á íslenskum landbúnaði undanfarin ár. Þar kemur fram að lögbýlum með greiðslumark í mjólk hefur fækkað úr 1.246 árið 1997 í 796 árið 2006. Á sama tíma hefur meðalinnlegg hvers býlis aukist úr 82 þúsund lítrum í 148 þúsund lítra. Breytingarnar hafa verið heldur hægari í sauðfjárræktinni en á sama árabili fækkaði þó sauðfjárbúum með greiðslumark úr 2.405 í 1.601 en heildarframleiðsla kindakjöts jókst úr 7.903 tonnum í 8.647.

Jarðeigendum fjölgarÍ síðasta blaði var greint frá því að mjög hefði hægt á fækkun jarða í ábúð eftir aldamót. Samhliða því hefur sú þróun orðið að töluverð fjölgun hefur orðið á eigendum jarða, bæði þegar litið er á öll lög-býli og lögbýli í ábúð. Jörðum í eigu sveitarfélaga hefur fækkað töluvert en fjöldi jarða í eigu fyrirtækja tvö-til þrefaldast. Þar er þó ekki endi-lega um það að ræða að fyrirtæki í óskyldum rekstri hafi fjárfest í bújörðum, þótt eitthvað sé um það, heldur endurspeglar þessi breyting fyrst og fremst þá þróun að æ fleiri bændur hafa valið þann kost að breyta rekstri búa sinna úr einstakl-ingsrekstri í einkahlutafélög.

Þetta síðarnefnda skýrir einnig að miklum hluta þá breytingu sem orðið hefur á fjölda jarða í ábúð þar sem ábúandi er meðal eigenda. Eins og sjá má í töflu 4 hefur þeim jörð-um fækkað um 11% frá aldamótum.

Kippur í jarðasölu 2006Fjölgun einkahlutafélaga í land-búnaði gera skýrsluhöfundum erf-itt fyrir um að leggja mat á það hvort „jarðasöfnun“ hafi átt sér stað

í jafnmiklum mæli og um hefur verið rætt undanfarin misseri. Það er þó ljóst að þegar litið er á öll lög-býli landsins hefur þeim sem eiga fleiri en eina jörð fjölgað úr 1.231 í 1.448, eða um tæp 18%. Þeim sem eiga þrjú lögbýli eða fleiri hefur hins vegar fjölgað úr 221 í 280, eða um tæp 27%. Þessi breyting er mun minni þegar einungis er litið á lögbýli í ábúð.

Höfundar reyndu að ná utan um það hversu mörg lögbýli eða hlutar af þeim skiptu um eigendur á hverju ári. Niðurstöðuna má sjá í töflu 5.

Það reyndist nokkuð snúið en helsta viðmiðunin var sú að lögbýli taldist hafa skipt um eigendur ef ný kennitala birtist meðal skráðra eig-enda milli ára. Sú athugun leiddi í ljós að þrátt fyrir mikið umtal um jarðakaup og hátt jarðaverð varð ekki umtalsverður kippur í jarðasölu á árunum 2000-2005. Á þessum tíma skiptu 5-6% jarða um eigend-ur og á það bæði við allar jarðir og jarðir í ábúð. Árið 2006 varð hins vegar breyting á þessu, þá skiptu 8% allra jarða um eigendur og 9% jarða í ábúð.

Eigendaskipti á jörðum eru mis-mikil eftir landshlutum og kemur

eflaust engum á óvart. Í kippnum sem varð árið 2006 skiptu 13% jarða í ábúð á höfuðborgarsvæðinu um eigendur og 11% jarða á Suður-og Austurlandi. Í öðrum landshlut-um voru jarðasölur minni.

Hvað er til ráða?Þótt jarðaverð sé utan verkahrings þremenninganna er því samt slegið föstu að það hafi hækkað verulega á undanförnum árum. Fyrir því eru ýmsar orsakir og nefna þau til sögu aukið verðmæti hlunninda í jörðu á

borð við vatn og jarðhita og náma-réttindi. Þá hafi umræða um vernd-un og nýtingu lands eflaust einnig haft áhrif. Síðan segir í skýrslunni:

„Sífellt fleiri sækjast eftir að eiga land eins og sést af fjölgun eigenda að lögbýlum. Ótaldar eru breytingar sem orðið hafa við að landspildum er skipt út úr lögbýl-um til margvíslegra nota, þ. á m. frístundanota. …

Sú spurning hefur vaknað hvort þörf sé á að gera einhverjar ráð-stafanir til að tryggja að ekki verði

gengið á besta landbúnaðarland-ið og það skipulagt og tekið undir önnur not. Þessar áhyggjur eru ekki séríslenskar. Nefna má að norsku bændasamtökin hafa óskað eftir því við stjórnvöld að skipuð verði nefnd sem fjalli um vernd land-búnaðarlands. Á móti kemur eign-arrétturinn. Ef takmarka á mögu-leika landeigenda til að selja eða skipuleggja land sitt til þeirra nota sem gefur þeim mest í aðra hönd verður það væntanlega að vera vel rökstutt.“ –ÞH

Nokkrar perlurSigurður Sigurðarson dýralæknir sendir oft inn á Leir perlur eins og þessar sögur og vísur sem ortar eru undir hakabrag. ,,Maður var kallaður Siggi kaggi. Hann var vinnumaður hjá síra Eggert á Breiðabólstað í Fljótshlíð. Líklega hefur Eggert ýtt undir kveðskapartilraunir hans. Hann bað Sigga um að yrkja um kyn-bótahrút, sem hann hafði fengið og var stoltur af. Siggi hafði aðra skoðun á hrútnum en eigandinn og yrkir um hrútinn:

Illa líst mér á þann hrút,allvel þótt hann dafni.Dregur annað augað í pungog glennir svo upp kjaftinn.

Siggi kaggi orti svo um Þríhyrn-ing, sem er ofan byggðar í Fljóts-hlíð:

Þríhyrningur þrekinn og blár,er hann foldu ofar,en hærra var hann í himnakór,þegar hann skapaði lönd og sjó.

Heimir Pálsson bætti við vísum og lagði fram spurningu í lokin: ,,Í Mývatnssveit var snillingur á dögum um aldamótin 1900 og eitthvað síðar og hét Salómon Pétursson eða Sali Péturs. Hann orti listaverk eins og þetta:

Stóð ég á klett og horfði yfir klett,sá ég hvar ærnar dreifðu sér þétt.Þá flaug það í hug minn, og það

er nú rétt,að þetta væri sú léttasta stétt.

Í Reykjadal var Guðmundur í Narfastaðaseli. Hann orti m.a.:

Gamla Grána sperrir sig,henni ferst það ekki,hún er að verða ellihnig,aumingja kerlingarhróið.

Í Köldukinn var Jónas Friðmunds-son og ég veit að Valdimar Gunn-arsson frá Bringu hefur safnað og sinnt kveðskap hans. Jónas orti m.a. þessa fallegu vísu:

Þjónaði ég með trú og tryggðöllu þessu fólki.Enginn hafði á mér andstyggðfrekar en góðum tólki.

Það má bæta við þessari vísu eftir Jónas, (S.dór):

Ekki er ég ennþá vitlausen aðrir virðast, hér um kring,hafa tapað eða misst hausog trúa mest á sálfræðing.

Í Skagafirði var Jón boli, sem var sannur snillingur og orti m.a.:

Vetur, sumar, vor og haustvil ég draga ýsur.Það er ekki vandalaustað yrkja góða bögu.

Og nú kemur spurningin: Hvað kunnið þið um önnur skáld en þessi? Ég á kvæðabók Guðmundar, held ég hafi heyrt að einhver Mývetningur væri að safna Sala Péturs. Finnst ykkur ekki eins og mér að það sé brýnt að halda þessum eldfasta leir saman?“

Úr skólastofunniBókmenntir:Spurning: Skýrðu orðasamband-ið „tungu geymdu þína“.Svar: Það þýðir að maður eigi ekki að gretta sig og reka út úr sér tunguna.

Umsjón:Sigurdór Sigurdórsson

[email protected]

Í umræðunni


MÆLT AFMUNNI FRAM

Skýrslur Alþjóða veðurfars-ráðsins, IPCC, og breska hag-fræðingsins Nicolas Stern eru uggvænlegur lestur. Niðurstöður þeirra beggja eru þær að yfir-gnæfandi líkur séu á að afleið-ingarnar verði alvarlegar ef mannkynið breytir ekki lífshátt-um sínum.

Fram að þessu hafa ráðamenn á mörgum sviðum, einnig þeir sem hafa viðurkennt að þessar breyt-ingar séu yfirvofandi, haldið því fram að það sé of kostnaðarsamt að snúast gegn þeim. Í málflutningi manna hefur borið á sjónarmið-unum „bíðum og sjáum til, von-andi finnast ódýrar og árangurs-ríkar aðferðir til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda“. Skýrslur þær, sem bæði IPCC og Stern hafa lagt fram, sýna hins vegar að þessi

stefna er áhættusöm, bæði vist-fræði- og hagfræðilega séð.

Magn gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu, umreiknað í koltvísýringsgildi, hefur aukist frá 280 ppm (milljónustu hlutum) fyrir iðnbyltingu upp í 420 ppm nú og IPCC spáir því að við óbreyttar aðstæður hækki gildið upp í 550-700 ppm fram til ársins 2050 en það leiði aftur til hlýnunar and-rúmslofts um 2,5°C.

Að áliti Nicolas Sterns ætti að stefna að því að halda magninu í 450 ppm fram til 2020 en hann telur það þó mjög erfitt og að það muni kosta um 3% af samanlögðum þjóð-artekjum, BNP, í heiminum. Stern telur þó raunsærra að setja markið við 500-550 ppm árið 2020 en það mundi kosta 1% af BNP heimsins.

Ef magn gróðurhúsaloftteg-

unda eykst hins vegar svo mikið að meðalhiti á jörðinni vaxi um 5°C þá kostar það 10-20% af BNP að berjast gegn afleiðingunum. Það yrði hagkerfi margra ríkja afar þungt í skauti.

Sérfræðingar IPCC telja að bráðnun íss á norðlægum slóðum og hátt til fjalla aukist um 10-40%fram til 2050 og einnig aukist úrkoma á votviðrasömum svæðum í hitabeltinu. Hins vegar minnki úrkoma um 10-30% á sama tíma í tempraða beltinu og á þurrlendum svæðum á jörðinni.

Bráðnun jökla er nú veruleg og má ætla að um aldamótin 2100 verði farið að draga umtalsvert úr rennsli jökuláa á svæði þar sem sjötti hluti mannkyns býr. Jafnvel er talið að með 2-3°C hækkun meðalhita muni fjórir milljarðar

jarðarbúa verða fyrir tímabundn-um vatnsskorti á hverju ári.

Aukning koltvísýrings leiðir til þess að sýrustig úthafanna lækkar, þ.e. þau verða súrari, en það hefur aftur slæm áhrif á lífverur í sjón-um. Möguleikar náttúrunnar til að binda koltvísýring fara líklega að minnka um 2050, og það herðir á gróðurhúsaáhrifunum.

Uppskera nytjajurta mun aukast nokkuð á norðlægum slóðum og hærra yfir sjávarmáli við hlýnun sem nemur 1-3°C, en við meiri hlýnun minnkar hún aftur. Nær miðbaug dregst uppskeran aftur saman við hlýnun, einkum vegna þurrka. Með jurtakynbótum og breyttum sáðtíma má reikna með að kornuppskera haldist í horfinu við 1-3°C hækkun hitastigs.

Strandhéröð og lönd lágt yfir sjó verða í hættu þegar sjávarborð hækkar. Hætt er við að flóttamönn-um muni fjölga af þeim sökum og vegna matarskorts.

Landsbygdens Folk

Óvarlega að farið í loftslagsmálum

Tafla 1. Fjöldi lögbýla í ábúð eftir landshlutum

2001 2002 2003 2004 2005 2006 Breyting

Höfuðborgar-svæðið

149 148 137 138 141 141 -5,37%

Suðurnes 59 53 48 46 47 47 -20,34%

Vesturland 621 621 619 617 618 620 -0,16%

Vestfirðir 271 267 264 264 264 263 -2,95%

Norðurlandvestra

650 645 640 643 649 652 0,31%

Norðurlandeystra

816 811 804 805 801 794 -2,70%

Austurland 498 493 489 490 488 484 -2,81%

Suðurland 1204 1205 1206 1214 1238 1253 4,07%

Alls 4269 4244 4208 4218 4247 4255

Tafla 2. Eignarhald að lögbýlum í ábúð

Ár Einstaklingar Fyrirtæki Sveitarfélög Samtals

2000 5.433 122 61 5.616

2001 5.541 136 61 5.738

2002 5.599 169 57 5.825

2003 5.546 196 55 5.797

2004 5.607 228 51 5.886

2005 5.678 266 50 5.994

2006 5.717 316 43 6.076

Tafla 4. Fjöldi jarða í ábúð þar sem ábúandi er meðal eigenda

Ár Fjöldilögbýla í

ábúð

Ábúandimeðal

eigenda

2000 4284 3282

2001 4273 3235

2002 4246 3217

2003 4205 3111

2004 4220 2995

2005 4251 2967

2006 4257 2920

Tafla 3. Skipting eigenda að lögbýlum í ábúð eftir fjölda lögbýla sem þeir eiga

Eigendurað 1 lögbýli

Eigendurað 2

lögbýlum

Eigendurað 3

lögbýlum

Eigendurað 4 eða

fleirilögbýlum

Samtals

2000 5.305 287 21 13 5.626

2001 5.413 292 22 11 5.738

2002 5.488 303 25 9 5.825

2003 5.444 311 32 10 5.797

2004 5.536 307 32 11 5.886

2005 5.633 319 31 11 5.994

2006 5.700 333 28 15 6.076

Tafla 5. Viðskipti með jarðir í ábúð hlutfall af heild

2001 2002 2003 2004 2005 2006

Höfuðborgarsvæðið 7% 4% 9% 7% 10% 13%

Suðurnes 8% 2% 6% 20% 6% 9%

Vesturland 4% 4% 5% 6% 6% 7%

Vestfirðir 4% 4% 5% 6% 3% 7%

Norðurland vestra 3% 3% 4% 5% 5% 7%

Norðurland eystra 4% 5% 4% 5% 5% 6%

Austurland 5% 4% 7% 4% 6% 11%

Suðurland 6% 7% 8% 6% 6% 11%

Alls 5% 5% 6% 5% 6% 9%

8-9% jarða skiptu um eigendur 2006– Skýrsla um breytingar á eignarhaldi bújarða á lokastigi


Fyrir réttu ári samþykkti rík-isstjórnin aðgerðaáætlun um Einfaldara Ísland sem koma skyldi til framkvæmda á árun-um 2006-2009. Samkvæmt henni ber ráðuneytunum að gera lang-tímaáætlanir um það hvernig þau hyggist einfalda stjórnsýslu á sínu málefnasviði. Nú hafa þess-ar áætlanir litið dagsins ljós og á næstu dögum má búast við því að fyrstu breytingarnar líti dagsins ljós.

Áætlun landbúnaðarráðuneyt-isins er með þeim viðameiri, enda eru þar talin upp 24 atriði í sjö málaflokkum sem ástæða er til þess að skoða. Ekki er endilega víst að sú skoðun leiði í öllum tilvikum til breytinga, en þessi 24 atriði þykir rétt að taka til endurskoðunar. Mörg þessara atriða eru smá í sniðum og í nokkrum tilvikum er einungis um að ræða hreinsun í laga- og þó aðal-lega reglugerðasafni ráðuneytisins. Þar leynast ýmsar reglugerðir sem ekki hafa lengur neitt gildi, aðrar reglugerðir hafa leyst þær af hólmi en af einhverjum ástæðum hefur farist fyrir að nema þær gömlu formlega úr gildi.

Þetta síðastnefnda á til dæmis við um reglugerð frá 1975 sem veitti Stofnlánadeild landbúnaðar-ins heimild til að gefa út verðtryggð skuldabréf til að breyta lausaskuld-um bænda í föst lán. Þessi reglu-gerð er með öllu úrelt, enda var umrædd Stofnlánadeild lögð inn í Lánasjóð landbúnaðarins árið 1998 og sá sjóður seldur árið 2004.

Landbúnaðarstofnun styrkistÍ öðrum tilvikum er ætlunin að gera breytingar á reglum um stjórnsýslu ráðuneytisins og annarra stofnana sem fást við landbúnaðarmál. Þetta á ekki hvað síst við um ýmsar regl-ur sem varða aðbúnað búfjár, heil-brigði dýra og varnir gegn búfjár-sjúkdómum. Þar er meðal annars lagt til að lög um búfjáreftirlit og dýrahald verði endurskoðuð „til að skýra valdmörk og mögulega fela

eftirlit með dýravernd einni stofn-un sem heyrir undir eitt ráðuneyti,“ eins og segir í áætluninni. Sumar þessara tillagna snerta þær breyt-ingar sem nú er verið að gera með tilflutningi verkefna milli ráðuneyta en þeim er þó að mestu haldið utan við áætlunina.

Þarna eru þó ýmsar veigamikl-ar breytingar. Til dæmis er ætlunin að skoða hvort ekki sé rétt að færa búfjáreftirlitið frá sveitarfélögunum (og Bændasamtökunum að hluta) til Landbúnaðarstofnunar. Með því móti „yrði allt eftirlit með búfé á forræði stofnunarinnar“ eins og segir í áætluninni og við það myndi starfsemi hennar á landsbyggðinni eflast.

Þarna og í fleiri atriðum er augsýnilega verið að styrkja stoð-ir Landbúnaðarstofnunar enda er stefnt að því að hún verði hrygg-súlan í hinni nýju matvælastofn-un sem stjórnvöld hyggjast efla til dáða. Annað dæmi um þetta er að lagt er til að eftirlit með flutn-ingum og slátrun búfjár verði flutt frá Umhverfisstofnun til Landbúnaðarstofnunar.

Riðuveiki og fjallskilEins og fram hefur komið í Bændablaðinu hafa orðið nokkrar umræður um reglur um flutning búfjár upp á síðkastið. Endurskoðun sem lögð er til á þeim er dæmi um að í áætlun ráðuneytisins er lagt

til atlögu við ýmsar reglur og fyr-irkomulag sem verið hefur við lýði en ekki verið full sátt um. Önnur dæmi um slíkt eru verkferlar í riðu-veikimálum og reglur um eftirlit og varnir gegn búfjársjúkdómum, ekki síst um legu varnarhólfa.

Á síðum Bændablaðsins hefur því verið haldið fram að það ferli sem fer af stað þegar ákveðið er að grípa til niðurskurðar búfjár vegna riðuveiki sé allt fremur laust í reipunum. Réttarstaða bænda sem lenda í slíku sé óljós og ekki alltaf ljóst hver eigi að gera hvað. Talin er ástæða til að fara yfir þetta svið, m.a. skýra hlutverk hvers og eins aðila sem að málum kemur.

Enn eitt dæmið um mál sem verið hafa til umræðu er gerð fjall-skilasamþykkta. Slíkar samþykktir eiga sér langa sögu og hafa verið gerðar fyrir flestöll upprekstr-arsvæði landsins en margar þeirra hafa sætt endurskoðun á síðustu árum. Nokkurs misræmis gætir í því hvernig samþykktirnar eru sett-ar fram og til hvaða efnisatriða þær taka. Þess vegna telur ráðuneytið æskilegt að samin verði fyrirmynd að fjallskilasamþykktum, líkt og gert hefur verið með samþykktir fyrir veiðifélög, sem héraðsnefnd-ir geta stuðst við. Það sama gæti raunar einnig gilt fyrir samþykktir sveitarfélaga um búfjárhald.

Lögbýli á hrakhólumÍ áætluninni er lagt til að tekin verði til endurskoðunar lög og reglur um lögbýli og um landskipti og lausn úr landbúnaðarnotum. Þessi málefni falla undir jarða- og ábúðarlög og hafa einnig verið mikið til umræðu, ekki síst í ljósi þeirra miklu hrær-

inga sem verið hafa á eignarhaldi á jörðum. Þarna sér ráðuneytið fyrir sér að þurfi að skýra margt svo komið verði á eðlilegu jafnvægi milli löggjafar og framkvæmdar. Tilgangurinn er sá að treysta réttar-öryggið, minnka skriffinnsku og gera stjórnsýsluna einfaldari og gagnsærri.

Síðast en ekki síst er í áætl-uninni að finna atriði sem varða framleiðslu- og markaðsmál í land-búnaði en á þeim hefur líka orðið töluverð breyting á síðari árum. Í áætluninni er lagt til að verðskerð-ingargjald á kindakjöti og hrossa-kjöti verði tekið til endurskoðunar og lagt mat á hvort þörf sé á að innheimta það lengur. Hvað kinda-kjötið áhrærir nam þetta gjald 14,3 milljónum króna í fyrra og rann það fé til Markaðsráðs kindakjöt sem úthlutaði því til markaðsstarfa. Bent er á að í sauðfjársamningi sem tók gildi í fyrra sé gert ráð fyrir framlögum til markaðsmála og því sé þessari gjaldtöku mögulega ofaukið. Hvað hrossakjötið snert-ir þá nemur innheimtan innan við tveimur milljónum og skiptir ekki miklu máli fyrir markaðsstarfið.

Síðast en ekki síst er svo lagt til að reglur um verðmiðlunargjald af mjólk verði endurskoðaðar. Segir í áætluninni að með sameiningu afurðastöðva í mjólkuriðnaði um síðustu áramót hafi allar forsendur fyrir álagningu og greiðslu verð-miðlunargjalds brostið.

Samráð skal haft…Eins og áður segir er ætlunin að þessi atriði og önnur sem nefnd eru í einföldunaráætluninni verði til lykta leidd í síðasta lagi árið 2009. Haft verður samráð við hagsmuna-aðila um þau atriði sem þurfa þykir áður en reglum verður breytt. Þar verður væntanlega fylgt leiðbein-ingum sem til stendur að gefa út um samráð við hagsmunaaðila en gerð slíkra leiðbeininga er einmitt einnig meðal viðfangsefna verkefn-isins um Einfaldara Ísland. –ÞH

Allt frá því Alþingi samþykkti fjarskiptaáætlunina árið 2005 hafa fjarskiptafyrirtækin og stjórnvöld unnið að því að ná þeim markmið-um sem að er stefnt í fjarskipta-áætlun. Að gefnu tilefni og vegna þess að seinni áfangi útboðs á GSM sendum á þjóðvegum liggur nú fyrir vil ég í þessari grein fara yfir helstu markmið sem sett voru fram í fjarskiptaáætlun. Framvinda þeirra er auðvitað háð því að fjar-skiptafyrirtækin vinni með stjórn-völdum að settum markmiðum í þágu notenda fjarskiptanna.

Einkaréttur á fjarskiptum afnuminn

Fjarskipti hafa þróast ört síð-asta áratuginn. Sú þróun varðar bæði þær tæknilegu framfarir sem gera fjarskiptum, tölvutækni og fjölmiðlun kleift að renna saman, sem og hið lagalega markaðsum-hverfi fjarskipta sem tekur mið af samræmdum reglum Evrópusam-bandsins.

Frá byrjun síðustu aldar voru öll fjarskipti á forræði ríkisins. Landssíma Íslands, og þar áður Póst- og símamálastofnun, var falið að framfylgja stefnu stjórn-valda og byggja upp fjarskiptakerfi um allt land í takt við þróun hvers tíma. Stofnunin hafði einkarétt til fjarskipta og var um leið stjórnvald á því sviði.

Samræmd Evrópulöggjöf hefur kallað á víðtækar breytingar, m.a. aukna samkeppni og afnám einkaréttar á fjarskiptamarkaði. Þær breytingar lögðu grunn að einkavæðingu ríkisrekinna síma-fyrirtækja og var sala Landsíma Íslands eðlilegt framhald af því. Stjórnvöld geta ekki lengur falið Símanum að framkvæma stefnu-mið sín enda fleiri fjarskipta-

fyrirtæki komin á markaðinn. Í kjölfar þess að Síminn var seldur var því nauðsynlegt að setja fram með skýrum hætti stefnuna í fjar-skiptaáætlun og tryggja með því móti að Íslendingar verði í fremstu röð þjóða með hagkvæma, örugga, aðgengilega og framsækna fjar-skiptaþjónustu fyrir alla lands-menn.

Árið 2000 tóku gildi ný fjar-skiptalög. Með þeirri löggjöf voru gerðar grundvallarbreytingar sem stuðla áttu að aukinni samkeppni í fjarskiptum auk þess sem tryggja átti aðgang allra landsmanna að ákveðinni lágmarksþjónustu, svo-kallaðri alþjónustu. Opnað var fyrir númeraflutning og notendum gert mögulegt að halda símanúmeri sínu ef þeir vilja skipta um fyrirtæki sem verslað er við, ákvæði um reiki-samninga þegar uppbygging eigin nets er talin óraunhæf var innleitt, fjarskiptafyrirtækjum var heimilað-ur aðgangur að heimtaug fyrirtækis með umtalsverða markaðshlutdeild, stigið var skref í að afnema aðgang-shindranir nýrra fjarskiptafyrirtækja inn á markaðinn með því að afnema rekstrarleyfi fyrir ákveðnar tegundir af fjarskiptaþjónustu auk þess sem mælt var fyrir um opinn aðgang að fjarskiptanetum og skyldu til samtengingar fjarskiptaneta. Þeirri löggjöf var síðan breytt árið 2003 í kjölfar mikilla breytinga á markaði og nýrra krafna innan EES svæð-isins.

HáhraðavæðingFjarskiptaáætlunar eru mjög metnaðarfullar. Megin markmið-in í áætluninni er að allir lands-menn sem þess óska geti tengst háhraðaneti og notið hagkvæmrar og öruggrar fjarskiptaþjónustu. Menntastofnanir og helstu stofn-

anir ríkisins verði tengdar öflugu háhraðaneti. Þessum markmiðum var síðan fylgt eftir með tímasetn-ingu hvers verkefnis innan áætl-unartímabilsins sem var tímabilið 2005-2010. Væntingar lands-manna eru miklar gagnvart þessu verkefni. Ég tel að símafyrirtækin hafi í flestum tilvikum staðið sig vel í því að hrinda þessum mark-miðum í framkvæmd enda skapa þau mikil viðskiptatækifæri. Engu að síður er dreifbýlið á eftir í þess-ari mikilvægu þróun. Þar sem uppbygging háhraðanetanna verð-ur ekki framkvæmd á markaðs-legum forsendum kemur til kasta Fjarskiptasjóðs. Þess er að vænta að Fjarskiptasjóður láti sitt ekki eftir liggja og stjórn sjóðsins hefur sýnt vilja sinn til þess að skipu-leggja verkefni sjóðsins þannig að sem mestur árangur náist.

FarsambandFjarskiptaáætlun gerir ráð fyrir því að öryggi vegfarenda verði bætt með auknu aðgengi að far-símaþjónustu á þjóðvegum lands-ins og helstu ferðamannastöðum. Auk þess verði háhraðafarþjón-usta byggð upp um allt land. Mikilvægur hluti þessara markmiða er að GSM-farsímaþjónusta verði aðgengileg á þjóðvegi 1 og öðrum

helstu stofnvegum, á helstu ferða-mannastöðum og minni þéttbýlis-stöðum. Jafnframt verði byggð upp langdræg stafræn farsímakerfi til að þjóna landinu öllu og taki við af gamla NMT bílasímakerfinu sem hefur þjónað svo vel. Samkeppni fjarskiptafyrirtækjanna sem mótuð var með lögunum sem ég mælti fyrir haustið 1999 og tóku gildi 1.1.2000 hefur leitt til þess að upp-bygging farsímakerfanna hefur orðið hraðari hér á landi en búast mátti við í svo dreifbýlu landi. Til þess að ná framangreindum mark-miðum var Fjarskiptasjóði gert að kosta uppbyggingu á svæðum sem símafyrirtækin voru ekki tilbúin til að byggja upp á markaðslegum forsendum. Útboð Fjarskiptasjóðs á þessum verkefnum fór af stað á síðasta ári og er komið vel á veg. Þess er að vænta að Fjarskiptasjóði verði tryggt fjármagn svo ljúka megi uppsetningu GSM kerf-anna í samræmi við fyrri áætlanir. Tilboðin í síðari áfanga útboðsins sem sett var af stað í mars s.l. virð-ast ver mjög hagkvæm og því ætti að vera hægt að ljúka því verkefni fyrr en ella hefði verið.

Stafrænt sjónvarp og hljóðvarp Fjarskiptaáætlun gerir ráð fyrir að allir landsmenn hafi aðgengi að gagnvirku stafrænu sjónvarpi. Útvarpað verði um gervihnött fyrir landið allt og næstu mið. Sá mik-ilvægi áfangi hefur nú náðst að sjófarendur geta náð sjónvarps-sendingum.

FjarskiptasjóðurÞann 9. desember 2005 samþykkti Alþingi lög um fjarskiptasjóð sem ætlað er að styðja við uppbygg-ingu fjarskiptakerfa á svæðum þar sem fjarskiptafyrirtæki hafa ekki

treyst sér í uppbyggingu á mark-aðslegum forsendum. Sjóðnum er ætlað til ráðstöfunar 2,5 milljarð-ar króna af söluandvirði Símans. Fjármununum verður varið til að bæta fjarskiptakerfin um land-ið allt. Á árinu 2006 var einum milljarði króna varið til uppbygg-ingar og síðan er gert ráð fyrir að 500 milljónir króna komi í sjóð-inn árlega 2007-2009.

Hlutverk sjóðsins er að úthluta fjármagni til verkefna sem miða að uppbyggingu stofnkerfa fjar-skipta. Um er að ræða verkefni sem stuðla að öryggi og sam-keppnishæfni þjóðfélagsins á sviði fjarskipta og annara verk-efna, enda sé kveðið á um þau í fjarskiptaáætlun, og ætla má að ekki verði í þau ráðist á markaðs-forsendum.

Stjórn sjóðsins, sem ég skipaði frá 1. febrúar 2006, hefur yfir-umsjón með fjármálum fjarskipta-sjóðs í samræmi við hlutverk hans. Stjórn sjóðsins er jafnframt verkefnastjórn fjarskiptaáætl-unar og skal hún skila skýrslu um starfsemi sjóðsins til samgöngu-ráðherra sem leggur hana fyrir Alþingi til upplýsinga. Skýrslu samgönguráðherra má finna á vef Alþingis. Öllum má ljóst vera að þessi uppbygging tekur tíma. Það er engu að síður von undirritaðs að markmiðum fjarskiptaáætlunar verði náð sem fyrst svo fjarskiptin nýtist einstaklingum hvar sem er á landinu. Það er jafnframt von mín að samgönguráðherra fái allan þann stuðning sem þarf til þess að að halda þessu mikilvæga starfi áfram svo Ísland verði ALTENGT eins og starfsfólk samgönguráðu-neytis, Póst og fjarskiptastofnunar og stjórn Fjarskiptasjóðs hefur unnið svo ágætlega að.

Markmiðum fjarskiptaáætlunar verður að ná sem fyrstSturla Böðvarsson

forseti Alþingis og fyrsti þingmaður Norðvesturkjördæmis

Fjarskipti

Hreinsað til í reglugerðasafninu– landbúnaðarráðuneytið hefur eins og önnur ráðuneyti lagt fram áætlun um

einföldun á stjórnsýslunni


Hausttilboð

Verð kr. 2.850.000

Með Stoll Robust 8 moksturstæki

Verð kr. 3.550.000

Eigum ávalt fyrirliggjandi:C-MAX 105, CX-105, MC-115, MC-135, MTX-150

Mjóar vélar fyrir bæjarfélög: F-95 og F-90

Örfáar McCormick CXL 85 á hausttilboði 81 hö.Sérlega létt og lágbyggð

Suzuki King Quad 700 er fullvaxið fjórhjóladrifið fjórhjól. Tilbúið að takast á við allt sem þér dettur í hug, hvort sem er í leik eða stafi.

V e r ð l æ k k u nNú aðeins 1.095.000 krverð áður 1.150.000 kr


Landgræðsla á Vopnafjarðarheiði og Jökuldal

Rúmlega þrjú hundruð heyrúllumdreift á mela og rofabörð

Upprekstrar- og landbótafélag Vopnfirðinga og Landbótafélag Norð-urhéraðs hafa á undanförnum árum staðið fyrir uppgræðslu lands á Vopnafjarðarheiði og Jökuldal. Í haust var rúmlega 300 heyrúllum dreift á mela og rofabörð á þessum svæðum. Verkefnið var styrkt úr Pokasjóði.

Jón Björgvin Vernharðsson í Möðrudal á Fjöllum tók að sér heyrúllu-dreifinguna í haust en hann hefur ásamt félaga sínum keypt vélaútgerð sem nýtist meðal annars til landgræðslustarfa. Hann sagði í samtali við Bændablaðið að þeir félagar væru fyrstu verktakarnir í landuppgræðslu á Austurlandi. Þeir eru í samvinnu við Landbótafélag Norðurhéraðs en það á rúllutætara sem þeir vinna á í verktöku. Síðan taka þeir að sér hvers konar verktakavinnu fyrir bændur.

Jón Björgvin segir að það hafi í nokkur ár verið unnið við að tæta niður rúllur og dreifa þeim til landgræðslu og segir hann það bera mjög góðan árangur. Ef heyið nær að rigna niður eftir að það hefur verið tætt úr rúll-unum verður árangurinn alltaf góður. Mesta hættan er ef hvessir, þá fýkur allt burt. Eins er gott ef það snjóar ofan á heyið því að þá verður til molta sem fýkur ekki burt næsta vor, heldur græðir landið það vel að það er uppgróið eftir þrjú til fjögur ár. Þess vegna er unnið við þessa landgræðslu á haustin með von um úrkomu en ekki þýðir að tæta heyið niður eftir að snjór er fallinn.

Fyrir utan Vopnafjarðarheiðina fara þeir félagar með tætarann á mela niðri á Jökuldal. Bændur gefa þessar rúmlega 300 heyrúllur sem notaðar eru til verkefnisins í haust en sem fyrr segir styrkir Pokasjóður verkefnið.

Sunnanlands hefur verið mikið um það undanfarin ár að menn hafi tætt niður gamlar heyrúllur og dreift þeim á rofabörð og mela á afrétti með mjög góðum árangri. S.dór

„Það fór nú bara vel á með okkur og mér fannst fólk virkilega reyna að setja sig inn í hlutina,“ segir Guðný Sverrisdóttir sveitarstjóri í Grýtubakkahreppi, en hún tók á móti meðlimum Óbyggðanefndar á dögunum og fór með þeim um heimahérað sitt.

Óbyggðanefnd hefur nú til með-ferðar alls fimm mál er varða lands-svæði á austanverðu Norðurlandi, svonefnt 6. svæði, og fór aðalmeð-ferð þeirra fram í liðnum mánuði. Í því felst að farið er á vettvang undir leiðsögn heimamanna, tekn-ar skýrslur af aðilum og vitnum og loks er málið flutt munlega. Reynt er að haga málum svo að aðalmeð-ferð fari fram eins nálægt vettvangi hvers máls og mögulegt er, bæði til að Óbyggðanefnd geti notið aðstoðar heimamanna við að upp-

lýsa málið og til að þeir eigi þess kost að fylgjast með því sem fram fer.

Að lokinni aðalmeðferð er málið svo tekið til úrskurðar og er hans að vænta hvað varðar umrætt 6. svæði. Uni menn ekki úrskurði nefndarinnar hafa þeir þann kost að höfða einkamál og leggja málið til

úrlausnar fyrir dómstólum.Víða farið

För Óbyggðanefndar hófst í byrj-un september og var fyrst farið um Mývatnsöræfi og Ódáðahraun. Síðan tók við ferð um Tjörnes og Þeystareyki og þá lá leiðin um Þingeyjarsveit sunnan Ljósavatnsskarðs og vestan Skjálfandafljóts. Í lok mánaðarins var svo farið um Kinnar- og Víkna-fjöll, Grýtubakkahrepp ásamt Flat-eyjardalsheiði, en farið var út að Brettingsstöðum og til baka, þá ekið í Kinnina og nefndarmenn kynntu sér hvar kröfulínur liggja. Þá var farið um slóða hjá Granastöðum, ekið út í fjöru þar sem sást yfir til Naustavíkur og Vargsnes. Eins var farið út Leir-dalsheiði og loks farið með bát frá Grenivík og siglt út með ströndinni að Látri. Að síðustu var svo ekið frá Grenivík um Dalsmynnið þar sem heimamenn sýndu Óbyggðanefnd merki kröfulína.

Reyna að knýja fram breytingar á lögunum

„Nú bíðum við bara eftir úrskurði,“ segir Guðný, sem einnig er formað-ur Landssamtaka landeigenda sem stofnuð voru í upphafi árs. Stjórn samtakanna hefur nú í hyggju að kynna fyrir þingmönnum hugmynd-ir sínar um breytingu á lögum um þjóðlendur. „Við ætlum að kynna okkar hugmyndir og væntum þess auðvitað að fá góðar undirtektir,“ segir hún. Að hennar mati þykja henni lögin umræddu verða vitlaus-ari og vitlausari eins og hún orðar það. Nefnir í því sambandi rök sem nýlega var farið að hamra á í þessu sambandi og ganga út á að

þó í fyrndinni hafi búfénaður bænda gengið í land nágranna eigi sá hinn sami ekki fullan rétt, „þessum rökum er nú mjög haldið á lofti núna og okkur þykja þau arfavitlaus,“ segir hún. Hið sama megi segja um svo-nefnda fjallatoppakenningu, þ.e. að bændur og landeigendur hafi ekki numið land ofar en 500 metra yfir sjávarmáli og þá skuli svæðið þar ofan við kallast þjóðlenda.

„Við munum reyna allt sem í okkar valdi stendur til að ná fram

breytingu á lögunum og munum kynna okkar hugmyndir fyrir þing-mönnum. Í hnotskurn má segja að okkar hugmyndir um breytingar gangi út á að jörð með athugunar-lausu þinglýstu landabréfi teljist eignarland. Hver sá sem haldi öðru fram hafi sönnunarbyrði í málinu. Þá höfum við einnig áhuga fyrir að sjá inni í lögunum bráðabirgða-ákvæði sem gildi um þær jarð-ir sem þegar er búið að taka og á hvern hátt farið verður með þær,“

Óbyggðanefnd í skoðunarferð um svæði 6, sem er á austanverðu Norðurlandi

Nú bíðum við bara eftir úrskurði!

Einn málsaðila, Þórarinn Jónsson bóndi í Skörðum, spjallar við nefnd-armenn í rútunni.

Ferðalangarnir skoða landið og beita við það ýmsum hjálpargögnum.

Guðný Sverrisdóttir sveitarstjóri ásamt óbyggðanefnd. Á myndinni eru f.v. Stefán Kristjánsson, Hulda Árnadóttir, Karl Axelsson, Guðný og Benedikt Bogason. Myndir: Hjörleifur Guttormsson


Nú í takmarkaðan tíma bjóðum við þýsku DEUTZ-FAHRAgrotron K-110 dráttarvélarnar á sérstöku tilboðsverði sem er um 500.000 krónum undir venjulegu verði!

Agrotron K-110 dráttarvélarnar eru löngu búnar að sanna sig hér á landi þar sem saman fer einstaklega sparneytinn og kraft-mikill 6 strokka DEUTZ díselmótor og níðsterk vökvaskipting frá ZF. Ökumannshúsið er eitt það besta og þægilegasta sem

g p g

völ er á í dag. Og lipurð vélarinnar er ótrúleg.

Bændur, látið ekki þetta einstaka tækifæra ganga ykkur úr greipum. Hafið samband sem fyrst og kynnið ykkur nánar þetta frábæra tilboð okkar á þýsku DEUTZ-FAHR AgrotronK-110 dráttarvélunum.

ÞÓR HF | Reyk jav ík : Ármúla 11 | S ími 568 -1500 | Akureyr i : Lónsbakka | S ími 461 -1070 | www. thor. i s

DEUTZ Agrotron K110. . . alvöru þýsk dráttarvél !

118 ha 6 strokka sparneytinn DEUTZ mótorVökvaskiptur ZF gírkassi (24x8)Öflugur kúplingsfrír vökvavendigírVökvakerfi samtals 83 lítrar, 200 bar.Lyftigeta beislislyftu 6220 kgÞrjár vökvasneiðar (6 vökvaúrtök)VökvavagnbremsutengiLyftutengdur vökvaskotkrókurRafstýrt beisli með EHR stýrikerfi. 4ra hraða aflúrtak, 540/540E/1000/1000E180 lítra eldsneytisgeymir6 pósta ökumannshús með fjöðrunLoftpúðasæti með öryggisbelti. Farþegasæti.Öflug miðstöð með loftkælingu (A/C)Útvarp með geislaspilaraLoftlúga úr gleri. 10 öflugir ljóskastarar. AfturrúðuþurrkaFlothjólbarðar: 540/65R24 & 540/65R38

85 lítra álagsstýrð vökvadæla33 lítra sérbyggð stýrisdælaPowerCom rafstýrikerfiAPS sjálfskipting á alla milligíraFjórar rafstýrðar vökvasneiðar (8 úrtök)Tölvustýrð miðstöð með A/C

ProfLine lúxuspakki:

DEUTZ-FAHR Agrotron K110 býðst nú á sérstöku tilboðsverði

fram að 30. nóvember n.k.

Verð aðe ins k r. 5 .300.000-* )

án vsk

)Verð til bænda á lögbýlum. Tilboðið gildir til 30. nóvember 2007 eða meðan birgðir endast.

P r o f i L i n e l ú x u s p a k k i k r. 4 0 0 . 0 0 0 -* ) án vsk

Haustþing AkureyrarAkademíunnar

Sauðkindarseiður í ull og orðum

Grunnatriði í bókhaldi og dkBúbótKennari: Stefanía Nindel, kennari við LbhÍ.Tími: Mið. 31. okt. kl 10:00-16:00 á Hvanneyri.Verð: 14.000 kr.

Fjárhúsbyggingarog vinnuhagræðingKennari: Sigurður Þór Guðmundsson, ráðunautur hjá BÍ.Tími: Mán. 5. nóv. kl. 10:00-17:30 á Egilsstöðum.Verð: 14.500 kr.

Upplýsingaleit í rafrænum gagnagrunnumKennari: Steinunn S. Ingólfsdóttir,bókasafns- og upplýsingafræðingur hjá LbhÍ.Tími: Þri. 6. nóv. kl. 10:00–14:00 á Hvanneyri.Verð: 3.500 kr.

Jarðvegur, áburður og áburðarnotkunKennari: Ríkharð Brynjólfsson, prófessor við LbhÍ.Tími: Þri. 13. nóv. kl. 10:00- 16:30 á Stóra Ármóti.Verð: 13.000 kr.

SauðfjárræktarkerfiðFjarvis.isKennari: Jón Baldur Lorange, forstöðumaður tölvudeildar BÍ. Tími: Mið. 14. nóv. kl. 10:00-16:30 á Hvanneyri.Verð: 14.000kr.

Er hægt að lækka fjármagnskostnaðinn?Kennari: Jóhannes Hr. Símonarson ráðunautur hjá BSSL.Tími: Fim. 15. nóv. kl 10:00-16:00 á Hvanneyri.Verð: 14.500 kr.Skráning á námskeið er á vefsíðunni www.lbhi.is eða í síma 433 5000

Námskeiðfyrir þig!

www.lbhi.is

Á haustþingi AkureyrarAka-demíunnar sem haldið verð-ur í húsnæði akademíunnar,Þórunnarstræti 99, laugardag-inn 3. nóvember frá kl. 13-19,verður fjallað um íslenskusauðkindina af ýmsum sér-fræðingum. Forystusauður er Viðar Hreinsson, fram-kvæmdastjóri Reykjavíkur-Akademíunnar.

Að setningu lokinni flytur Árni Daníelsson sagnfræðingur

g y

erindi sem hann nefnir Bar sauð-féð ábyrgð á landeyðingunni?Klukkan 14 flytur Jón Jónsson,þjóðfræðingur erindi sem hannnefnir Sauðfé og seiður.

Guðrún Hadda Bjarnadóttir,

listakona og formaður Laufás-hópsins, flytur erindi klukkan 14:30 sem heitir því blíðlega nafni Blessuð sauðkindin.

Klukkan 15 verður svo kaffi-hlé, sýning og spjall.

Guðríður Baldvinsdóttir,sauðfjárbóndi flytur Óð til sauð-

,

kindarinnar klukkan 15:45 og rklukkan 16:15 flytur JóhannaPálmadóttir erindi sem hún nefn-ir Fólk og fénaður til framtíðar.

Pallborðsumræður hefjast klukkan 16:45 með þátttöku fyr-irlesara og klukkan 17:30 verða almennar umræður og lokaorð. Haustblót – næring seidd fram úr sauðfé í umsjá Halastjörnunnar hefst svo klukkan 18.


Talið er að yfir 10 þúsund manns hafi lagt leið sína á sýninguna MATUR-INN 2007 sem hald-in var í Verkmenntaskólanum á Akureyri nú fyrir skömmu. Sýn-ingin var helguð norðlenskum mat og matarmenningu. Fyrir sýningunni stóð félagið Matur úr héraði – Local Food og tóku um 60 norðlenskir sýnendur þátt í henni. Sýning með sama nafni var haldin fyrir tveimur árum en bæði sýnendafjöldi og aðsókn var tvöfalt meira í ár. Einar Kr. Guðfinnsson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, opnaði sýninguna formlega og lýsti yfir mikilli ánægju með það sem fyrir augu hans bar á sýningarsvæð-inu. Ýmiss konar keppni og við-burðir fóru fram samhliða sýn-ingunni og vöktu mikla athygli sýningargesta.

„Við getum ekki annað en verið í skýjunum með sýninguna. Aldrei áður hafa jafn margir norðlenskir aðilar sem koma að mat og mat-armenningu komið saman á einum viðburði og allir eru hæstánægðir með hvernig til tókst. Allir lögðust á eitt um að gera sýninguna sem veglegasta og faglegasta og við heyrðum glögglega á sýningargest-um að þeim fannst mikið til koma. Markmiðið er að festa MATUR-INN sýninguna í sessi sem fastan

lið annað hvert ár og viðtökurnar um helgina gefa okkur, samstarfi Norðlendinga á matvælasviðinu og þessu unga félagi að baki sýn-ingunni, Matur úr héraði – Local Food, sannarlega byr í seglin,“ segir Júlíus Júlíusson, talsmaður sýningarinnar og stjórnarmaður í félaginu Matur úr héraði.

Kjötið boðið upp Fjölmargir viðburðir fóru fram sam-hliða sýningunni. Á laugardag var úrslitakeppni Klúbbs matreiðslu-meistara um titilinn Matreiðslu-maður ársins 2007 og kepptu fimm landskunnir matreiðslumenn til úrslita. Sigurvegari varð Þráinn Freyr Vigfússon, matreiðslumaður á Grillinu á Hótel Sögu.

Á laugardag fór einnig fram keppni nema í kjötiðn og fékk hver um sig það verkefni að vinna úr einum lambsskrokk. Sigurvegari varð Jón Þór Guðmundsson, nemi hjá Kjarnafæði á Akureyri. Að keppninni lokinni var hráefnið boðið upp og nam hæsta boð í kjöt sigurvegarans 20 þúsund krónum. Ágóðinn af uppboðinu rann til Hetjanna, félags aðstandenda lang-veikra barna á Norðurlandi.

Þjóðþekktir elduðuÁ sunnudag vakti matreiðslukeppni þjóðþekktra einstaklinga mikla

athygli sýningargesta. Þátttakendur voru þau Kristján Möller samgöngu-ráðherra, Sigrún Björk Jakobsdóttir, bæjarstjóri á Akureyri, Magnús Geir Þórðarson, leikhússtjóri LA, Ágúst Ólafsson, forstöðumaður RÚV Akureyri, og Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson, forstjóri Saga Capital. Þau fengu það verkefni að elda veislumat fyrir fjóra úr nautalund og ýmsu öðru hráefni og eftir harða keppni stóð Ágúst Ólafsson uppi sem sigurvegari.

Frumkvöðlaverðlaun til EktafisksÍ lok sýningarinnar veitti Matur úr héraði – Local Food frumkvöðla-verðlaun félagsins í annað sinn. Þau hlaut fyrirtækið Ektafiskur á Hauganesi sem hefur vakið mikla athygli á undanförnum árum fyrir stöðuga uppbyggingu í vinnslu á saltfiski og fjölbreyttum saltfisk-réttum. Sigrún Björk Jakobsdóttir, bæjarstjóri á Akureyri, veitti við-urkenninguna fyrir hönd félagsins og við henni tóku eigendur fyr-irtækisins, þau Elvar Reykjalín og Guðlaug J. Carlsdóttir.

Báða sýningardagana fóru fram uppboð á matarkörfum með fram-leiðslu norðlenskra matvælafram-leiðenda. Ágóði af uppboðunum, 230 þúsund krónur, rennur til Hetjanna – aðstandendafélags lang-veikra barna á Norðurlandi.

Sýningin Matur-inn haldin á Akureyri:

Yfir 10 þúsund gestir luku lofs-orði á norðlenska matargerð

Sýningargestumbauðst að kaupa ýmis norðlensk matvæli, svo sem reyktan silung, kart-öflur, grænmeti, fisk og sultu, en hér er verið að höndla með úrvals papr-ikur frá Brúnalaug í Eyjafjarðarsveit.

Það virtist leikur einn fyrir nema í kjötiðn að úrbeina lambsskrokk! Það sýndu þeir gestum á sýning-unni mæta vel eins og sjá má á þessum myndum af tveimur kepp-endanna.

Þau höfðu í nógu að snúast Skagfirðingarnir sem kynntu Eyfirðingum Matarkistu sína því að bás þeirra lögðu fjölmargir leið sína til að fá sér hollan og bragðgóðan bita.

Kjarnafæðisbásinn vakti athygli gesta. Þar varð fyrir svörum fram-kvæmdastjóri félagsins, Eiður Gunnlaugsson (t.v.), sem lýsti úrbeiningu og vinnslu á lambakjöti af miklum móð, raunar af svo miklu kappi að hann var úrvinda eftir helgina.

Maturinn frá Lostæti á Akureyri virðist standa undir nafni.


argu

s 0

7-0

42

1

Kraftvélar ehf. /// Dalvegi 6-8/ /// 201 Kópavogi/ /// Sími 535 3500/ /// Fax 535 3501/ /// www.kraftvelar.is/

Frábært verð!

Alorka • Vagnhöfða 6 • Sími 577 3080

Heilsársdekk31" kr. 12.900(31x10.50R15)

33" kr. 15.900(33x12.50R15)Úrval annarra stærða upp í 38".Felgustærð 15", 16" 17" og 18".

Sendum frítt um land allt!

Við mælum með míkróskurðiP

IPAR

• SÍA

• 70622

Nánar á jeppadekk.is


Nýverið kom út barna- og ungl-ingabókin Með hetjur á heil-anum eftir Guðjón Ragnar Jónasson kennara en bókin er nútímaleg sveitasaga sem ger-ist í Fljótshlíðinni. Þar segir frá ungum dreng sem flyst austur í Fljótshlíð þar sem hann lendir í ýmsum ævintýrum og fléttast meðal annars inn í Njálssögu.

„Hugmyndin að bókinni kviknaði þegar ég var í tíman-um Fornar sagnir hjá Kristjáni Jóhanni Jónssyni lektor í Kenn-araháskólanum. Þar gerði ég lokaverkefni sem nefndist Bleik-ir eru akrar og má segja að sé upphafið að bókinni. Síðar var það Þórður Helgason dósent í íslensku við KHÍ sem var mér mjög hjálpsamur og lyfti grett-istaki til þess að saga mín yrði að veruleika,” útskýrir Guðjón sem einnig er búfræðingur að mennt, með M.Paed-próf í íslensku og stundar nú MA-nám við Háskóla Íslands í íslensku.

Brú milli tveggja heimaGuðjón vann einnig kennsluefni fyrir Með hetjur á heilanum í tengslum við mastersritgerð sína við Háskóla Íslands. Leiðbeinandi Guðjóns þar var Sigriður Sigur-jónsdóttir dósent.

„Með hetjur á heilanum segir frá ungum dreng sem flyst austur í Fljótshlíð. Þar drífur ýmislegt á daga hans og leikar berast meðal annars inn að Hlíðarenda þar sem pilturinn verður í gegnum draum þátttakandi í aðförinni að Gunnari Hámundarsyni. Í bókinni er dreg-in upp mynd af nútímasveit þar sem stórvirkar heyvinnuvélar spýta út úr sér stórböggum til að geyma heyið í stað orfs og ljás,“ segir Guðjón sem hefur unnið hjá Vinnuskóla Reykjavíkur í tengslum við verkefnið Nýir ungir Íslendingar. Þar er ákveð-

in málræktaráhersla viðhöfð og hefur bókin ákveðið hlutverk þar en reiknað er með að hún verði notuð næsta sumar sem kennslu-efni fyrir nýja Íslendinga.

Kennsluefnið sem Guðjón hefur unnið samhliða bókinni nefnist Hetjuspegill sem er nútímamál-fræðibók þar sem sjónum er beint að talmáli og ritmáli og nemendur geta unnið verkefni upp úr henni.

„Í bókinni er ég að skrifa sögu íslensku þjóðarinnar og reyni að

koma til skila þeim breytingum sem hér hafa orðið síðastliðin 100 ár. Hér birtast tveir heimar, gamla sveitin og sú nýja og í bók-inni eru skilgreindar rætur hinnar íslensku menningar. Það má segja að hún myndi brú milli tveggja heima, það er, frá kyrrstöðusam-félagi sveita yfir til nútímans sem einkennist af síaukinni hnattvæð-ingu þar sem mörkin milli menn-ingarheima verða sífellt óskýrari,“ útskýrir Guðjón.

Skrifar sig frá FljótshlíðinniGuðjón lauk búfræðiprófi frá Hvanneyri árið 1996 en þar byrj-aði hann að skrifa og á nokkrar smásögur frá þeim tíma. Að námi loknu starfaði hann sem bóndi í Fljótshlíðinni í fjögur ár en atburð-arrás sögunnar gerist að mestu þar.

„Fljótshlíðin er fallegasta sveit landsins og undanfarin ár hafa verið miklar breytingar þar og fleiri sem dvelja á því svæði vegna aukins áhuga á frístundabyggð.

Með bókinni er ég að skrifa mig frá Fljótshlíðinni því eftir að ég fluttist þaðan saknaði ég margs úr þeirri sveit,“ segir Guðjón.

Áhugasvið Guðjóns er íslenska tungumálið og að tengja það við fornan menningararf en honum finnst mikilvægt að gera ferðaþjón-ustu hérlendis menningartengdari.

„Það vantar meiri víðsýni í sveitum og að auka aðdráttarafl byggða. Íslensk fræði geta skipt máli í að efla byggð í dreifðum hlutum landsins. Það þarf einnig að endurvekja íslenska matarhefð fyrir ferðamenn og hægt væri til dæmis að endurreisa gamla bæi til að skapa réttu stemninguna. Einnig finnst mér við Íslendingar of lítið spá í að kynna byggingarsögu landsins en við þurfum að fara í rætur hinnar íslensku menningar og kynna hana,“ útskýrir Guðjón.

ehg

Rammíslensk og nútímaleg sveita-saga fyrir börn og unglinga

Guðjón með Sigríði Sigurjónsdóttur dósent við Háskóla Íslands sem var leiðbeinandi hans við gerð kennslu-efnis sem tengist bókinni.

Bókin Með hetjur á heilanum er fyrsta skáldsaga Guðjóns en hann byrjaði að skrifa smásögur þegar hann stundaði búfræðinám á Hvanneyri fyrir um tíu árum.

Póst- og fjarskiptastofnun (PFS) birti 16. maí 2007 samráðsskjal vegna útnefningar fjarskiptafyr-irtækis með alþjónustuskyldur. Með skjalinu vildi PFS fá fram sjónarmið notenda, markaðsaðila og annarra sem telja sig hafa hagsmuna að gæta til að taka upplýsta ákvörðun um hvernig haga ætti þessum málum í fram-tíðinni.

PFS leggur til í samráðsskjalinu að sett verði viðmiðunarmörk um það hver hámarkskostnaður alþjón-ustuveitanda skal vera að því er varðar einstakar beiðnir um aðgang að talsímaþjónustu og aðgang að almennum gagnaflutningi með allt að 128 Kb/s flutningsgetu. Þá kemur fram að kostnaður við hverja tengingu geti verið frá nokkrum þúsundum og upp í nokkrar millj-ónir. Síminn/Míla leggur til í sínu áliti að þetta viðmið eða þak verði 500 þúsund krónur og kostnaður umfram það verði greiddur af not-anda. Hér er bæði átt við nýjar teng-ingar og endurnýjun á tengingum.

Athugasemdir frá BÍJón Baldur Lorange, forstöðumaður tölvudeildar BÍ, sendi inn athuga-semdir fyrir hönd Bændasamtaka Íslands við samráðsskjalið þar sem hann bendir meðal annars á að sam-tökin séu alfarið á móti því að þak verði sett á kostnað alþjónustuhafa og að samtökin telji að þær áskrift-arleiðir sem Síminn býður þeim sem eingöngu eiga kost á tengingu með 128 Kb/s gagnaflutnings-hraða mæti ekki þörfum notenda. Jafnframt leggja Bændasamtökin áherslu á að stjórnvöld skoði hvort ekki sé rétt að hækka alþjónustu-kröfur til gagnaflutningsþjónustu úr 128 Kb/s í kröfur „sem telja verður að samræmist betur nútímakröfum til lágmarks gagnaflutnings í dag“. Þá segir í áliti Bændasamtakanna: „Bændasamtökin hafa sterkar efa-semdir um að alþjónustuveitandi sé

tilnefndur til þriggja ára um næstu áramót með sömu kröfum og settar voru að grunni árið 1998.“

Alþjónustuveitandi útnefndur á næstu vikum

Bændablaðið hafði samband við Friðrik Pétursson, lögfræðing hjá Póst- og fjarskiptastofnun, og ræddi við hann um samráðsskjalið og hvort breytingar yrðu með nýjum alþjónustuveitanda.

„Það verður útnefndur alþjón-ustuveitandi á næstu vikum og það ferli mun klárast á þessu ári. Meginstefnan er að þessu eigi ekki að fylgja breytingar og að þjónusta verði söm og áður,“ segir Friðrik.

Nú hafa menn hnotið um lið samráðsskjalsins er varðar þak á kostnað alþjónustuhafa varðandi nýja tengingu eða endurnýjun á eldri tengingum við almenna tal-símanetið og eru ekki allir á eitt sáttir um að þetta sé heppilegt fyr-irkomulag ef af því verður. Hvaðan kemur þessi hugmyndafræði?

„Þetta er eingöngu hugmynd sem var varpað út á markaðinn til að fá viðbrögð við því hvort þetta sé hægt hérlendis. Þetta hefur verið gert á Írlandi og Bretlandi en þar hefur verið sett viðmiðunarþak. Því var ákveðið að kalla eftir umræðu um þetta sem við teljum af hinu góða. Síminn lagði til að þakið yrði 500 þúsund krónur en það er ekki búið að taka ákvörðun um það og í raun er ekki búið að ákveða hvert endanlegt fyrirkomulag verður.“

Alþjónusta fyrir allaAlþjónusta snýst um möguleika allra notenda á að hafa aðgang að tiltekinni lágmarksþjónustu eins og hún er skilgreind í lögum um fjar-skipti, óháð því hvar þeir búa eða kringumstæðum að öðru leyti, til dæmis fjárhagslegum.

Hér að neðan má sjá þær athuga-semdir sem Jón Baldur Lorange, forstöðumaður tölvudeildar BÍ,

sendi inn til Póst- og fjarskipta-stofnunar varðandi þætti samráðs-skjalsins, annars vegar um þak á kostnaði alþjónustuhafa og hins vegar varðandi áskriftarleiðir sem Síminn býður þeim sem eingöngu eiga kost á tengingu með 128 Kb/s gagnaflutningshraða.

Þak á kostnað alþjónustuhafa:Bændasamtökin leggjast eindregið gegn því að núverandi fyrirkomu-lagi á þessum þætti verði breytt, enda væri það andstætt 6. tl. 3. gr. fjarskiptalaga nr. 81/2003 en þar segir:

Alþjónusta: Afmarkaðir þættir fjarskipta af tilteknum lágmarks-gæðum sem boðnir eru öllum not-endum á viðráðanlegu verði, óháð landfræðilegri staðsetningu þeirra.

Jafnframt skal vísað í niðurlag 3. mgr. 20. gr. fjarskiptalaga: „Sama gjaldskrá skal gilda fyrir alþjón-ustu alls staðar á landinu.“ Þannig er það ljóst að alþjónustuveitandi tekur á sig þessa kvöð sem fylgir því að veita alþjónustu fyrir alla íbúa landsins. Jafnframt er gert ráð fyrir því í núverandi fyrirkomulagi að alþjónustuveitandi geti sótt um framlög úr jöfnunarsjóði til að upp-fylla kvaðir til alþjónustu. Þá má nefna að út frá byggðarsjónarmiði er þak á kostnað til þessarar grunn-þjónustu í upplýsingasamfélaginu mjög neikvæður þáttur.

Áskriftarleiðir SímansBændasamtök Íslands telja að þær áskriftarleiðir sem Síminn býður í dag mæti ekki þörfum notenda og stangist á við vilja stjórnvalda um að sama gjald skuli greitt fyrir alþjónustu alls staðar á landinu og kemur m.a. fram í 3. mgr. 20. gr. fjarskiptalaga (sjá hér að ofan í 1. spurningu). Jafnframt vísast í 3. gr. reglugerðar um alþjónustu nr. 641/2000 í þessu sambandi.

Þó segja megi að verð á ISDN-þjónustu sé alls staðar það sama er hvergi minnst á ISDN í fjarskipta-lögum né í reglum um alþjón-ustu. Samkvæmt áskriftarleið sem Síminn býður í dag ISDN-notend-um, greiða þeir 62 sinnum hærra verð pr. bita gagnaflutnings en ADSL-notandi í þéttbýli. Þá er rétt að halda til haga að íbúi í dreifbýli sem aðeins á kost á ISDN-þjónustualþjónustuveitanda (Símans) býr við 100 sinnum lélegra gagnaflutn-ingssamband en venjulegur ADSL-notandi.

Það er þannig ljóst að þeir íbúar landsins sem hafa einungis aðgang að ISDN-tengingum (um 40% íbúa allra lögbýla landsins) greiða umtalsvert hærra gjald að netinu þrátt fyrir að þessi þjónusta sé hluti af alþjónustu.

Bændasamtökin telja þannig

mikilvægt að Póst- og fjarskipta-stofnun tryggi með öllum ráðum að sama gjald sé greitt fyrir alþjón-ustu alls staðar á landinu eða að sett verði þak á gjald til notenda fyrir gagnaflutningsþjónustu. Núver-andi fyrirkomulag stangast á við stefnu stjórnvalda (og Evrópusam-bandsins) um jafnt aðgengi að upp-lýsingasamfélaginu.

„Útboð varðandi háhraðateng-ingar hefur skapað óvissu“

Jón Baldur sagði í viðtali við Bændablaðið að þessi mál hefðu meðal annars verið rædd á fundi með Kristjáni L. Möller samgöngu-ráðherra og Hrafnkeli V. Gíslasyni, forstjóra Póst- og fjarskiptastofn-unar, í byrjun mánaðarins. Það er á verksviði Póst- og fjarskiptastofn-unar að útnefna alþjónustuveitanda til næstu þriggja ára eftir að þeir hafa tekið tillit til þeirra athuga-semda sem komið hafa fram við samráðsskjalið sem birt var 16. maí sl.

Þá nefndi Jón Baldur að hann hefði átt fund með Símanum í síð-ustu viku til að leggja áherslu á hinn hróplega aðstöðumun sem ISDN-notendur byggju við í verðlagningu og hann hefði hvatt Símann til að bjóða fast áskriftargjald með sama hætti og ADSL-notendum byðist. Síminn benti hins vegar réttilega á að fyrirtækið yrði að reka þessa þjónustu á viðskiptagrundvelli en ekki út frá byggðarsjónarmiðum. „Ég fann þó fyrir meiri skilningi hjá Símanum að þessu sinni. Það má þó vissulega segja að biðin langa eftir útboði fjarskiptasjóðs varðandi háhraðatengingar á lands-byggðinni hafi skapað óvissu og tafið úrlausnir. Þaðan er tíðinda að vænta á næstu vikum og þá komast þessi mál á hreyfingu,“ sagði Jón Baldur að lokum. Frekari upplýs-ingar um samráðsskjalið og athuga-semdir við það má finna á vef PFS www.pta.is. ehg

„Póst- og fjarskiptastofnun leggur til að þak verði sett á kostnað Símans“


N1 Akranesi 431-1379 KM. Þjónustan Búardal 434-1611Dekk og smur Stykkishólmi 438-1385Bifreiðaþjónusta Harðar Borgarnesi 437-1192Vélaverkst. Sveins Borðeyri 451-1145Hjólbarðaverkstæði Ísafjarðar 456-3501

Vélav. Hjartar Eiríkss. Hvammstanga 451-2514Kjalfell Blönduósi 452-4545Bílaverkstæði Óla Blönduósi 452-2887Vélav. Skagastrandar Skagaströnd 452-2689Pardus Hofsósi 453-7380Hjólbarðaþ. Óskars Sauðárkróki 453-6474Kf. Skagfirðinga Sauðárkróki 455-4570B.H.S. Árskógsströnd 466-1810Bílaþjónustan Húsavík 464-1122

Bifreiðav. Gunnars Klaustri 487-4630Framrás Vík 487-1330Gunnar Vilmundar Laugarvatni 486-1250Vélaverkstæðið Iðu 486-8840Hjólbarðaþjón. Magnúsar Selfossi 482-2151Bifreiðav. Jóhanns Hveragerði 483-4299Bílaþjónustan Hellu 487-5353Hvolsdekk Hvolsvelli 487-8005

Bifreiðav. Sigursteins Breiðdalsvík 475-6616Vélsmiðja Hornafjarðar 478-1340Bíley Reyðarfirði 474-1453Réttingav. Sveins Neskaupsstað 477-1169

N1 Mosfellsbæ 566-8188N1 Réttarhálsi 587-5588N1 Fellsmúla 530-5700N1 Reykjavíkurvegi 555-1538N1 Ægissíðu 552-3470

JARÐIRLANDSPILDUR

SUMARHÚSYFIR 90 BÚJARÐIR OG LANDSPILDUR OG UM

50 SUMARHÚS Á SÖLUSKRÁ FMEINNIG Á SÖLUSKRÁ MIKILL FJÖLDI EIGNA

Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU. AUK ÞESS GLÆSIEIGNIR Í FLORÍDA.

Sjá nánar:www.fasteignamidstodin.is

www.thevikingteam.com

Félag skógarbænda á Suðurlandi:

Hugmyndasamkeppni um merkiFélag skógarbænda á Suðurlandi efnir til hugmyndasamkeppni um merki fyrir félagið. Merkið þarf að vera í litunum „pantone 343,356,368“ en að öðru leyti algjörlega frjálst.

Þátttakendur skili tillögum sínum á skrifstofu Suðurlandsskóga undir dulnefni ásamt réttu nafni í lokuðu umslagi. Stjórn Félags skóg-arbænda á Suðurlandi áskilur sér allan rétt til að taka hvaða tillögu sem er eða hafna þeim öllum. Verðlaun verða veitt fyrir fyrsta, annað og þriðja sætið. Skilafrestur er til 15. nóvember 2007.

Stjórn Félags skógarbænda á Suðurlandi

Nýr starfsmaður BÍAnna Guðrún Grétarsdóttir hefur hafið störf hjá Bænda-samtökum Íslands sem þjónustu-fulltrúi í tölvudeild með aðset-ur í Búgarði á Akureyri. Hún tekur við starfi Lindu Karenar Gunnarsdóttur sem hóf nám í hestafræðum við LBHÍ í haust. Anna Guðrún mun aðallega sinna skýrsluhaldsþjónustu við hrossaræktendur við skrán-ingu í WorldFeng, upprunaætt-bók íslenska hestsins, en einnig aðstoð við sauðfjárbændur vegna nýja veflæga sauðfjárkerfisins FJARVIS.IS.

Anna Guðrún hefur unnið und-anfarin 10 ár hjá Eimskip á Akureyri, við inn- og útflutningsfarmskrár skipa, tollskýrslugerð o.fl. Jafnhliða hefur hún verið fréttaritari hesta-tímaritsins/vefsvæðisins Eiðfaxa sl. 6 ár. Hún er mikil áhugamanneskja um ljósmyndun, hefur tekið hesta-ljósmyndir frá árinu 2001 og verið í miklum tengslum við hestamenn og hrossaræktendur á þessum tíma. Anna Guðrún er búsett á Fornhaga II í Hörgárbyggð.


Marta Birgisdóttir landfræð-ingur hefur nýlokið masters-ritgerð sinni í landafræði við Kaupmannahafnarháskóla í Danmörku þar sem hún kann-aði hverjir möguleikar væru á Íslandi til að nýta vindorku til framleiðslu á raforku. Marta bjó til svokallaðan vindatlas svo nú er hægt að kanna nánar álitleg landsvæði og rannsaka svæðin nánar til mögulegrar orkuöfl-unar.

Verkefni Mörtu hefur staðið yfir síðastliðin fjögur ár og er sam-starfsverkefni Veðurstofu Íslands og Orkustofnunar en Marta hefur starfað á báðum stöðum. Á vef Gagnavefsjár Orkustofnunar www.gagnavefsja.is er nú hægt að sjá vindhraða í þremur hæðum og spá fyrir um mögulega ársframleiðslu raforku alls staðar á landinu sem Marta hefur kortlagt.

„Þegar ég starfaði á Veðurstof-unni árið 2001 kom þessi hugmynd fyrst upp og ég sló til. Þetta er búið að vera stórt og fjölbreytt verk-efni sem fólst í rannsóknarvinnu, því að fara á staðina, punktamæla, skrá niðurstöður og vinna úr þeim. Ég notaði gögn frá hátt í 200 sjálf-virkum veðurstöðvum um allt land. Í rannsókninni notaðist ég við forrit sem kallast WAsP (Wind Atlas and Analysis Program). WAsP er vel þekkt danskt líkan þar sem notast er við veðurfarsleg og landfræðileg gögn til útreikninga á vindorkus-pám,“ segir Marta.

Gæti nýst bændum velTilgangur rannsóknarinnar er að sýna fram á að vindorka gæti orðið nýr orkugjafi á Íslandi og niðurstöð-ur rannsóknarinnar auka við þekk-ingu okkar á auðlindum landsins. Vindorka er endurnýjanleg orkulind

og virkjun hennar er afturkræf og mengunarlaus.

„Við höfum verið með og erum með ódýra raforku í vatnsafli og jarðvarma og þess vegna hefur sennilega ekki verið hugsað til þess möguleika áður hérlendis að virkja vindinn, það hefur ekki verið þörf fyrir þetta. Þetta er grunnrannsókn um vindorku og við verðum að byrja einhvers staðar,“ segir Marta. Spurð hverjum niðurstöðurnar gætu komið að góðum notum svarar hún:

„Það sem hefur breyst með nýjum raforkulögum er að nú geta menn farið að framleiða sjálfir heima og selt inn á netið, sem var ekki í boði áður. Upplýsingarnar gætu nýst bændum vel og fólki sem býr á afskekktum stöðum því það gæti lækkað raforkukostnaðinn verulega að virkja vindinn hjá sér. Eins væri hægt að hafa þetta sem aukabúgrein og selja inn á netið. Það eru t.d.

margir bændur í ferðaþjónustu eða með litlar verksmiðjur og því fylgir mikill raforkukostnaður svo þetta væri ekki slæmur kostur fyrir þessa aðila.“

Margir ákjósanlegir staðir á landinu

Nú þegar vindatlas Mörtu er tilbúinn er sá möguleiki fyrir hendi að kanna nánar svæðin sem koma til greina og rannsaka þau betur til mögulegrar orkuöflunar. Vindatlasinn sýnir uppreiknuð gögn, meðalhraða og þéttleika vindsins miðað við grunn-gögn.

„Það eru margir staðir ákjós-anlegir á landinu og erfitt að benda á einhvern einn sem heppilegast-an til virkjunar á vindorku en Suðurlandsundirlendið og Snæ-fellsnes komu vel út í mælingum. Meðalvindur stöðva sem mældar voru liggur á bilinu 5-11,5 m/s.

Meirihluti stöðva, eða um 86%, eru á bilinu 6-10 m/s. Telja má þessar niðurstöður jákvæðar þar sem stór-ar myllur þurfa að lágmarki 7 m/s meðalvindhraða til keyrslu. Hægt er að starfrækja minni myllur (30 m) í minni meðalvindhraða eða allt frá 5 m/s. Næsta skref til að þessi rannsóknarvinna nýtist liggur hjá einstaklingum ef þeir hafa svæði og áhuga á að setja upp vindmyllur hjá sér,“ útskýrir Marta og nefnir dæmi:

„Sem dæmi má nefna veð-urstöðina í Þykkvabæ á Suðurlandi. Kortlagður meðalvindhraði á svæð-inu er frá 7,2 m/s upp í 9,3 m/s. Uppreiknaður meðalvindhraði á þeirri stöð í 55 m hæð er 8,52 m/s. Nýtingarhlutfall myllunar á þess-um stað er 56% af uppsettu afli og sé miðað við að sett yrði upp 850 kW mylla frá Vestas á þessum stað, sýnir vindatlasinn að mögulegt væri að framleiða um 3,2 GWh rafmagns á ári. Þegar gert er ráð fyrir að með-alheimili noti um 4,5 MWh á ári, gæti ein slík mylla séð 711 heim-ilum fyrir raforku. Til dæmis eru 289 heimili á Hellu og 306 á Hvolsvelli þannig að ein 850 kW vindmylla við Þykkvabæ gæti fræðilega fram-leitt raforku fyrir öll heimili þessara tveggja sveitarfélaga.“

(Allar nánari upplýsingar um verkefnið og framkvæmd veit-ir Sigurður Ingi Friðleifsson, framkvæmdastjóri Orkuseturs á Akureyri.) ehg

Góðir möguleikar á að virkja vindorkunaMarta Birgisdóttir landfræðingur hefur rannsakað hvar hægt er að nýta vindorku til framleiðslu raforku á Íslandi.

Þegar einhver tiltekin stöð er valin á gagnavefsjánni birtist tafla fyrir neðan myndina þar sem gefið er upp staðarnúmer og meðalvindhraði á áætlaða orkuframleiðslu miðað við tvær gerðir af vindtúrbínum. Undir staðarnúm-eri á hverri stöð koma fram nánari upplýsingar um stöðina. Með þess-um niðurstöðum er hægt að áætla þá möguleika sem viðkomandi staður býður upp á miðað við 1 km radíus frá mælistöð og/eða myllu.

Fyrir hálfum öðrum mánuði var Strandamaðurinn Jón Jóns-son ráðinn í starf menningar-fulltrúa Vestfjarða. Menning-arráð Vestfjarða tók til starfa í vor eftir að undirritaður var menningarsamningur milli menntamálaráðuneytis og sam-gönguráðuneytis annars vegar og sveitarfélaga á Vestfjörðum hins vegar.

Þrátt fyrir að starfið sé nýtt eru menningarmálin Jóni ekki ókunn-ug. „Ég hef mjög mikla reynslu af menningarmálum og hef unnið sem ráðgjafi við menningarverkefni á landsbyggðinni síðastliðin 13 ár á vegum Sögusmiðjunnar. Þannig hef ég tekið mikinn þátt í upp-byggingu á t.d. Galdrasýningunni og Sauðfjársetri á Ströndum. Þegar ég leit yfir ferilskrána við gerð umsóknar um starfið fannst mér eins og ég hefði verið að þjálfa mig fyrir einmitt þetta starf síðustu árin. Síðan verður að koma í ljós hvort það er rétt mat hjá mér eða ekki.“

Jón segir að fyrstu sex vikurnar hafi einkum farið í að setja sig inn í starfið. Á þessum tíma hefur hann farið um svæðið og kynnt sig og menningarráðið fyrir sveitarstjórn-armönnum og fyrirtækjum. Hann segist nú þegar vera búinn að fara einn hring um svæðið og vera á leiðinni annan. Þá tekur hann þátt í fundum um einstök verkefni í menningarlífinu á svæðinu. Einnig hefur menningarvefur Vestfjarða verið opnaður á slóðinni vestfirsk-menning.is. Vefurinn verður að sögn Jóns tæki til að hafa yfirsýn yfir menningarlíf svæðisins og þar er að finna atburðadagatal og frétt-ir úr menningarlífinu.

Jón segir að þótt starfið sé nýtt og í þróun hafi sambærileg störf verið til á Austurlandi síðan árið 2002 og á Vesturlandi síðan í fyrra. Á öðrum svæðum landsins hafi

menningarsamningar verið gerðir á þessu ári og menningarfulltrúar á landsbyggðinni séu nú orðn-ir sjö. Í lok þessa mánaðar munu þeir hittast á ráðstefnu í Bifröst og eiga fund um hvort formlegt samstarf verði tekið upp þeirra á meðal. „Ég held að það væri mjög gagnlegt að taka upp samstarf og menn geti nýtt sér styrkleika hver annars sem eru á ólíkum sviðum. Menningarsamningar byggja á samstarfi innan svæðanna en ég sé ekkert því til fyrirstöðu að taka

upp samstarf þvert á svæðin,“ segir Jón.

Menningarlegt ævintýriJón telur að starfsemi menning-arráðs og menningarfulltrúa, ásamt þeim fjármunum sem veittir eru í málaflokkinn með menningar-samningi, skipti mjög miklu máli. „Þótt menningarlífið á svæðinu sé mjög öflugt á mörgum sviðum þá er þetta svið líka töluvert frum-

stætt og samstarf ekki mjög mikið. Það þarf að efla fagmennsku og umræðu og tengja menn meira saman. Menningarstarf er mjög háð einstaklingsframtaki og skortir á að þessir aðilar fái hrós í sam-félaginu og klapp á bakið. Það er meðal annars þetta sem menn-ingarfulltrúi þarf að gera. Ég held að það sé menningarlegt ævintýri framundan á Vestfjörðum. Það er uppbygging og þróun á mörgum sviðum. Menningararfur og listir gefa líka óþrjótandi möguleika

án þess að gengið sé á einhverjar auðlindir. Störfum sem byggja á menningu mun líka fjölga. Þetta eru auðlindir sem vaxa bara og eflast eftir því sem á þær er geng-ið.“

Auglýst var eftir styrkumsókn-um til menningarverkefna í byrj-un mánaðarins og segir Jón að umsóknir séu þegar farnar að berast og mikið hafi verið hringt til að spyrja út í úthlutunarreglur

og hvernig staðið verði að úthlut-un. Jón segist vonast eftir mörgum umsóknum og telur allt útlit fyrir það, enda hafi verið veruleg þörf á fjármagni inn í þennan geira. Umsóknarfrestur um styrki renn-ur út 2. nóvember og stefnt er að úthlutun kringum 1. desember. Umsóknareyðublöð og nánari upp-lýsingar er að finna á vefnum.

Blómleg menning, en köflóttÞá hafa margir óskað eftir heim-sókn menningarfulltrúa þegar hann er á ferðinni á viðkomandi svæði. „Ég stefni að því að heimsækja fólk á þeirra heimasvæði,“ segir Jón. „Ég ætla að vera svona menn-ingarfulltrúi sem bankar jafnvel upp á heima hjá fólki á sunnudegi. Ég mun ekki bíða á einhverri skrif-stofu eftir að menn komi þangað. Svo verður bara að koma í ljós hvort þetta vex manni strax yfir höfuð.“ Enn er þó skrifstofuað-staða Jóns heima hjá honum að Kirkjubóli við Steingrímsfjörð, þar sem Sögusmiðjan hefur haft aðset-ur. Hann segir að því standi til að breyta fljótlega og höfuðstöðvar menningarfulltrúa Vestfjarða muni verða á Hólmavík.

Jón telur menningarlíf á Vestfjörðum þegar vera mjög blómlegt á ákveðnum sviðum og á ákveðnum svæðum sé mikið um að vera. „Ég nefni sem dæmi tónlistarlífið á Ísafirði sem er ein-stakt. Þar er líka starfandi atvinnu-leikhús, kómedíuleikhúsið. Þá er mjög mikil uppbygging í menn-ingartengdri ferðaþjónustu og vest-firsk verkefni sem standa fram-arlega á því sviði.“

Að þeim orðum töluðum var Jón á leið í ferð um norðanverða Vestfirði þar sem fjölmargir hafa þegar mælt sér mót við hann. Fyrstu vikurnar í starfinu hafa verið annasamar og er engu líkara en að svo verði áfram. kse

Sit ekki og bíð á skrifstofunni– segir Jón Jónsson nýráðinn menningarfulltrúi Vestfjarða

Jón flytur erindi við opnun vefsíð-unnar vestfirskmenning.is sem fram fór á Héraðsbókasafni Stranda-sýslu.

4. bekkur í Grunnskólanum á Hólmavík ásamt Jón Jónssyni

menningarfulltrúa Vestfjarða og Arnari S Jónssyni fulltrúa Stranda og Reykhólahrepps í

Menningarráði Vestfjarða


Í vor tók Sigurbjörg Ásgeirsdóttir við sem safnstýra á Hnjóti í Örlygshöfn. Sigurbjörg er frá bænum Víghólsstöðum í Dalasýslu. Hún lauk BA-prófi í stjórnmála- og atvinnulífsfræði við Háskóla Íslands árið 2003 og hefur síðan stundað þar MA-námí opinberri stjórnsýslu og kynja-fræði. Tíðindamaður blaðsins leit inn í Minjasafnið á Hnjóti á dögunum og spurði Sigurbjörgu hvernig hún hefði fengið þetta starf.

,,Ástæðan er sú að sumarið 2006 var vinkona mín, Birna Lárusdóttir frá Efri-Brunná, safnstjóri hér. Hana vantaði starfsfólk og það varð til þess að ég kom hingað og vann við safnið í sumarfríinu mínu. Svo þegar í ljós kom að Birna ætlaði ekki að halda áfram hér, var mér boðið starfið í eitt ár og er ráðin fram í mars á næsta ári. Við vinnum hérna sex yfir háannatímann, frá miðjum júní og fram í miðjan ágúst. Í sumar hafa þetta eingöngu verið stúlkur og allar nema ein héðan úr sveitinni. En auk þess að sýna fólki safnið erum við með veitingasölu; kaffi, gos og sér-vestfirska fram-leiðslu, hveitikökur sem eru bak-aðar á Patreksfirði og einnig rúg-kökur sem koma frá Tálknafirði.

Svo er auðvitað með þessu álegg, hangikjöt og reyktur silungur. Þetta eru svona þjóðlegar veitingar, en aðeins gos og lítilsháttar af sælgæti með. Við erum líka með svolítið af minjagripum og einnig nokkrar bækur sem tengjast þessu svæði. Auk minjasafnsins sýnum við fólki flugminjasafnið ef það óskar eftir, en það er alveg sér í flugskýli og flugstöðvum hér örskammt frá.“

Hvernig hefur aðsóknin verið í sumar?

,,Það hefur verið alveg einstök veðrátta hér í sumar. Aðsókn hefur verið með mesta móti, milli fjögur og fimm þúsund manns. Mér skilst að aðsókn hafi oft verið um fjögur þúsund. Það fer alltaf svolítið eftir veðrinu hér hvort straumur ferða-fólks liggur hingað. Ég held að ferðaþjónustuaðilum hér vestra beri

saman um að mjög margir hafa lagt leið sína hingað vestur í sumar.“

Eru einhverjar nýjungar í starf-semi safnsins?

,,Það má alveg segja frá sam-starfsverkefni sem við erum í ásamt nokkrum ríkjum við norð-anvert Atlantshaf. Markmiðið með þessu er að varðveita strand-menningu. Það kom í okkar hlut að smíða bát. Hann var smíðaður í Sjóminjasafninu í Reykjavík og það gerði Agnar Jónsson bátasmið-ur. Margrét Gunnlaugsdóttir, þjóð-fræðingur og hönnuður, handsaum-aði svo seglið á bátinn. Og það er gríðarlega fallegt. Bátinn settum við svo upp fyrir safnadaginn í sumar; höfðum hann hér til sýnis og hann hefur vakið mikla athygli enda er þetta mjög fallegur gripur og handbragðið á smíðinni listilegt.

Svo eru alltaf að bætast við gripir í safnið. Fólk finnur sífellt eitthvað í gömlu dóti sem jafnvel hefur ekki verið hreyft um árabil, jafnvel ára-tugi. Þarna leynast oft skemmtilegir munir og sem betur fer man fólk hér á svæðinu eftir minjasafninu og hringir þá gjarna og spyr hvort við höfum áhuga á að fá viðkomandi grip. Þetta á í raun líka við brottflutt fólk sem oft kemur færandi hendi hingað,“ sagði Sigurbjörg safnstýra að lokum. ÖÞ

Aðsókn að minjasafninu með besta mótiNý safnstýra á Hnjóti í Örlygshöfn tekin tali

Birna Þórðardóttir frá Geirmundar-stöðum á Skarðsströnd tv. og Sigur-björg Ásgeirsdóttir safnstjóri í safn-inu á Hjóti í sumar. Ljósm. ÖÞ

Fundir framundan hjá hrossaræktendum

Aðalfundur Félags hrossabænda verður haldinn í Sunnusal Hótel Sögu, föstudaginn 9. nóvember nk. Á dagskrá verða hefðbund-in aðalfundarstörf, auk þess sem flutt verða fróðleg erindi er varða málefni hrossaræktarinnar. Rétt til fundarsetu eiga fulltrúar frá öllum aðildarfélögum FHB, sem eru níu talsins víðs vegar um land. Dagskrá aðalfundarins verður birt á heimasíðu félagsins, www.fhb.is þegar nær dregur.

Daginn eftir aðalfundinn verð-ur svo hin árlega hrossarækt-arráðstefna fagráðs haldin, en þar verða að venju fluttir fyrirlestrar og fjallað um rannsóknir innan greinarinnar. Þar verða einnig veitt verðlaun fyrir hryssur sem hlotið hafa heiðursverðlaun fyrir afkvæmi samkvæmt útreikningum kynbótamats. Þessi verðlaun hafa áður verið veitt á Landsmótum hestamanna, en nú hefur fagráð í hrossarækt ákveðið að fella þann lið niður á LM enda oft erfitt að fá hryssurnar og afkvæmi þeirra á mótsstað til sýningar. Að kvöldi 10. nóvember munu hestamenn svo gleðjast saman á uppskeruhátíð á Broadway þar sem útnefndir verða knapar ársins í öllum flokkum og ræktunarbú ársins.

Af vettvangi Félags tamninga-manna er það að frétta að þar er unnið að undirbúningi vetrardag-skrár á sviði námskeiða og end-urmenntunar og stefnt er að því að halda aðalfund FT laugardaginn 8. desember nk. á Hótel Sögu, en nánara fyrirkomulag þess fundar verður kynnt síðar. HGG


Eins og ullarmatsnefnd greindi frá í Bændablaðinu fyrr á þessu ári hefur mikið borið á göllum í lambaull sem bændur hafa sent til vinnslu hjá Ístex. Það lætur nærri að um helmingur hennar hafi verið felldur í annan flokk H-2.

Margir virðast pakka lambaull-inni án þess að flokka hana og það veldur vandræðum í þvotti og vinnslu. Til þess að hægt sé að halda uppi gæðum lambaullar er nauðsynlegt að fara yfir alla poka

og tína frá gallaða ull áður en ullin fer í þvott. Þetta skapar aukna vinnu og tafir við þvottinn. Oftast er aðeins hluti af lambaullinni gall-að en í sumum tilfellum er óhjá-kvæmilegt að fella alla lambaull frá viðkomandi innleggjanda niður í annan flokk (H2).

Af þessu tilefni er rétt að minna á að sérstök flokkun lambaullar var tekin upp haustið 2004 sem tilraun til að halda til haga bestu ullinni. Samkvæmt lýsingu á lambaull-arflokknum á eingöngu að setja

í þann flokk vel hvíta ull sem er algerlega laus við rusl, heymor eða húsagulku. Á þessu hefur orðið misbrestur, sérstaklega varðandi óhreinindi, húsagulku og jafnvel klepra. Einnig hefur borið á ull með litamerkingum (úðabrúsalit-ur). Þessi litur fer ekki úr í þvotti þrátt fyrir fullyrðingar þar um á umbúðum.

Þegar þannig háttar til að menn neyðast til að hýsa vegna óveðurs og þurfa e.t.v að bíða eftir rúningi, þá er alveg nauðsynlegt að yfir-fara öll reyfi og taka frá jaðra með óhreinindum og öðrum göllum. Stundum eru húsvistarskemmd-ir orðnar það áberandi að ull af lömbum verður að fara í annan flokk (H2). Nær aldrei er hægt að reikna með því að öll reyfi geti farið athugasemdalaust í lambsull-arflokkinn.

Hrein og óskemmd lambaull er án efa allra besta ull sem völ er á til vinnslu hér á landi enda er hún

bæði fínni og mýkri en ull af full-orðnu fé. Nauðsynlegt er að vanda flokkun til þess að þessi ull nýtist sem slík og því hvetur ullarmats-nefnd bændur til að vanda sig sér-staklega við flokkun lambaullar.

Móttökustaðir fyrir ull og afhending umbúðaSöfnunarstaður Flutningsaðili Sími Ullarpokar fást hjá

Mosfellsbær Ístex hf. Völuteig 6. 566-6300 Ístex hf. Völuteig 6.

Borgarnes Magnús Kristjánsson 434-1205 KB. Byggingavörur s. 430-5620

Snæfellsnes Velverk. Ystu Görðum 984-7257 Ragnar og Ásgeir, Grundarfirði s. 430-8100

Búðardalur KM þjónustan Búðardal 434-1611 KM þjónustan Búðardal

Saurbær KM þjónustan Búðardal 434-1611 KM þjónustan Búðardal

Króksfjarðarnes KM þjónustan Búðardal 434-1611 KM þjónustan Búðardal

Barðaströnd Barði Sveinsson / Nanna á Patró 456-2019 Barða Sveinssyni, Innri-Múla

Þingeyri Löndunarþjónustan Ísafirði 897-6733 Neðri Hjarðardalur s. 456-8137

Flateyri Löndunarþjónustan Ísafirði 897-6733 Löndunarþjónustan Ísafirði

Ísafjarðardjúp Löndunarþjónustan Ísafirði 897-6733 Löndunarþjónustan Ísafirði

Hólmavík Strandafrakt 892-4646 Kaupfélag Str. Hólmavík, Norðurf. og Drangsn.

Bitrufjörður Strandafrakt 892-4646

Borðeyri Strandafrakt 892-4646 Þórarinn Ólafsson, Bæ 1

Hvammstangi Ullarþvottastöð 483-4290 Kaupfélag V-Hún, pakkhús. S 455-2325

Blönduós Ullarþvottastöð 483-4290 Vörumiðlun á Blönduósi

Sauðárkrókur Ullarþvottastöð 483-4290 Kaupfélag Skagfirðinga, Verslunin Eyri.

Akureyri Vökvaþjónusta Eyþórs: [email protected] 893-1277 Bústólpi- Haukur. Oddeyrargötu

Húsavík Vökvaþjónusta Eyþórs: [email protected] 893-1277 Úddi Fóðurvöruverslun. Trausti

Mývatn Vökvaþjónusta Eyþórs: [email protected] 893-1277 Úddi Fóðurvöruverslun. Trausti

Kópasker Vökvaþjónusta Eyþórs: [email protected] 893-1277 Vökvaþjónusta Eyþórs, Kópaskeri

Þórshöfn Vökvaþjónusta Eyþórs: [email protected] 893-1277 Vökvaþjónusta Eyþórs, Kópaskeri

Vopnafjörður Anton Gunnarsson 855-2461 473-1461 Anton Gunnarsson 855-2461

Egilsstaðir / Austfirðir Baldur Grétarsson 852-9738 Fóðurblandan, Egilsstöðum

Höfn Eimskip. Höfn 478-1577 Eimskip. Höfn

Vík Auðbert og Vigfús 893-8606 Auðbert og Vigfús

Hvolsvöllur Þórður Jónsson Flytjandi 893-2932 Þórður Jónsson. Flytjandi

Flúðir Flytjandi 486-1070 Flúðaleið

Selfoss 482-3768 Fóðurblandan s. 482-3767

Veruleg gæðavandamál í ull af lömbum

Svona lítur hrein og falleg lambaull út.

Fræddust um tölvur og tölvumál BÍÁ dögunum komu vaskir piltar úr 10. bekk í Austurbæjarskóla í starfsþjálfun til tölvudeildar BÍ þar sem þeir fræddust um starfsem-ina. Hér eru þeir með Jóni Baldri Lorange, forstöð-umanni tölvu-deildar, talið frá vinstri: Sverrir Páll Sverrisson, Hannes Linh Trong Nguyen, Róbert Aceto, Ragnar Bjarni Stefánsson og Helgi Helgason.

Sköpunargleðiungra kokka

nýtur sínNýverið kom út hjá Fjölva Mat-reiðslubók barnanna sem er mjög aðgengileg og skilvirk mat-reiðslubók fyrir börn á öllum aldri og fyrir kokka sem eru að stíga sín fyrstu skref í eldhúsinu.

Farið er yfir mikilvægi þess að hugsa vel um líkamann og passa upp á að hann fái öll þau næring-arefni sem eru honum nauðsynleg. Einnig má finna í bókinni útskýr-ingar á algengum eldhúsorðum, fróðleik og fræðslu um hugtök og hráefni. Bókin skiptist í fimm meginkafla; morgunmat, létt-ar máltíðir, aðalrétti, eftirrétti og bakstur. Áhersla er lögð á einfald-an og hollan mat en auðvitað líka það sem börnum finnst girnilegt og gott.

Hver uppskrift er útskýrð skref fyrir skref með myndum og þægilegum texta sem talar beint til barnanna. Gefin eru góð ráð og ýtt undir sköpunargleði og sjálf-stæði því smekkur barna er misjafn og auðvitað mega þau sjálf velja uppáhaldsávextina sína í salatið og sleppa rúsínunum í lummurnar.

Kóngsvegurinnmerktur

Árnesingafélagið í Reykjavík hefur sent sveitarstjórn Hruna-mannahrepps erindi um Kóngs-veginn þar sem félagið leitar eftir samstarfi og áliti sveitarstjórna, m.a. um merkingu vegarins.

Hreppsnefnd lýsti yfir ánægju sinni með framtakið á síðasta fundi sínum og óskaði eftir samstarfi um staðsetningu merkisins og vísaði málinu til ferða-, menningar- og æskulýðsnefndar sveitarfélagins. Í tilefni af heimsókn Friðriks VII, Danakonungs til Íslands 1907 var dýrasti vegur Íslandssögunnar, Kóngsvegurinn, lagður um upp-sveitir Árnessýslu sem nú stendur til að merkja í bak og fyrir.

MHH

RáðstefnanHrossarækt 2006

Ráðstefnan Hrossarækt 2007 verður haldin í Súlnasal, Hótel Sögu, laugardaginn 10. nóvember og hefst kl. 13:00. Ráðstefnan er öllum opin sem láta sig íslenska hrossarækt varða jafnt fagfólki sem áhugamönnum.

Ráðstefnustjóri: Víkingur Gunnarsson.

Dagskrá:13:00 Setning - Kristinn Guðnason formaður Fagráðs í

hrossarækt13:05 Hrossaræktarárið 2007 – Niðurstöður kynbótamats -

Guðlaugur V. Antonsson, hrossaræktarráðunautur BÍ13:30 Heiðursverðlaunahryssur 2007 14:00 Tilnefningar til ræktunarverðlauna 2007 14:15 Erindi:- Uppruni íslenska hestsins, Gunnfríður Elín

Hreiðarsdóttir, LBHÍ- Fortamningar hrossa, Anton Páll Níelsson,

Háskólanum á Hólum - Litir og litbrigði íslenska hestsins, Guðni Þorvaldsson,

LBHÍ og Guðrún Stefánsdóttir, Háskólanum á Hólum15:30 Kaffihlé16:00 Umræður – orðið laust um erindin og ræktunarmál

almennt17:00 Ráðstefnuslit

Fagráð í hrossarækt


Land/jörð óskastHef kaupanda að jörð/landi á Suðurlandi fyrir

skógrækt. Lágmarksstærð er 70 hektarar. Má vera án húsa. Staðgreiðsla.

Upplýsingar veitir: Ragnar Tómasson

Sími 896 2222. Dagskrá:

12:00 Setning þingsins

Ávarp Guðna Ágústssonar, landbúnaðarráðherra

Garðyrkja á Íslandi – staða og framtíðMagnús Á. Ágústsson garðyrkjuráðunautur gerir grein fyrir stöðu einstakra greina garðyrkjunnar. Hvernig kemur garðyrkjan út úr líklegum breytingum á nær- og fjarumhverfi hennar?

Forskning i Finland - teori och praktikMona-Anitta Riihimäki frá tilraunastöð Martens Trädgårdsstiftelse í Finnlandi, um reynslu og framtíðarsýn í tilraunamálum í Finnlandi

Stefna LBHÍ í tilraunamálum garðyrkjuÁslaug Helgadóttir, aðstoðarrektor rannsóknarmála við LBHÍ

14:10 Kaffihlé

Viðskipta- og tollaumhverfi garðyrkjunnarÓlafur Friðriksson um aðkomu stjórnvalda að garðyrkjunni

Hva skjer i norsk gartnerinæring - hvordan møter vi konkurransen fra utlandet?Jon Röine, frkvstj. Norsk gartnerforbund um þróunina í garðyrkju-greinunum í Noregi, samkeppni frá innflutningi, tollamál, útlitið framundan, WTO og ESB

16:00 Pallborðsumræður og fyrirspurnir

17:00 Kokteill í boði Landbúnaðarráðuneytisins og léttar veitingar

Fundarstjóri: Þórhallur Bjarnason, form. SG

Vinsamlegast tilkynnið þátttöku

Skráning á netfanginu [email protected] eða í síma 891 9581

Haustþing Sambands garðyrkjubænda:

24. nóv. 2006 kl. 12:00-18:00 í Iðusölum, Lækjargötu 2a, Reykjavík, 4. hæð (Nýja Bíó)

,,Framtíð garðyrkjunnar á Íslandi”Samband garðyrkjubænda auglýsir:

HAUSTFUND GARÐYRKJUNNAR 2007

Setning fundarins

Staða garðyrkjunnar

Veðurspá fram eftir öldinni

Kaffihlé

Sóknarfæri ylræktarbænda í lífrænni aðlögun

Umræður og önnur mál

Léttar veitingar Vallagerðisbræður

Bændablaðið | Þriðjudagur 23. október 200720Utan úr heimi

Verksmiðjubúskapur í búfjár-rækt hófst snemma á síðustu öld í Bandaríkjunum þegar búfé frá Vesturríkjunum var flutt í slát-urhús nær austurströndinni þar sem kjötvinnslan fór einnig fram. Önnur tímamót urðu þegar John Tyson í Arkansas hóf að flytja kjúklinga sína árið 1936 um þús-und km vegalengd norður á bóg-inn til Chicago, þar sem verðið var hærra. Hann lagði grunninn að því allur framleiðsluferillinn væri á einni hendi, þ.e. allt frá fóðurframleiðslu, fóðrun, flutn-ingum, slátrun og kjötvinnsla.

Fyrirtækið Tyson Foods varð seinna eitt stærsta fyrirtæki á þessu sviði í Bandaríkjunum, en þarlend-ir kjúklingabændur urðu fyrstir til að verksmiðjuvæða búskap sinn, reisa gríðarstórar byggingar fyrir fuglana með raflýsingu, koma upp sjálfvirkri fóðrun og stytta eld-istímann eftir því sem unnt var.

Snemma á 7. áratugi síðustu aldar voru síðan stofnuð verksmið-jubú í svínarækt og holdanauta-rækt í Bandaríkjunum. Ríkisstyrkir og ódýr maís og sojabaunir hafa stuðlað að hagkvæmni verksmið-jubúskapar. Jafnframt hefur sam-eining allra framleiðsluþátta undir einn hatt valdið því að fyrirtækjum í þessari grein hefur fækkað um leið og þau hafa stækkað. Tyson Food er stærsta kjötframleiðslu-fyrirtæki í heimi með 26 millj-arða dollara ársveltu og starfsemi í fjölda landa, bæði iðnríkjum og þróunarlöndum.

Annað bandarískt fyrirtæki í sömu grein. Smithfield Food, hefur komið sér fyrir í Póllandi,

þar sem það rekur 29 svínabúgarða og slátrar þar 1,3 milljón svínum árlega. Þessi starfsemi hefur hins vegar ekki verið hagstæð fyrir Pólverja. Verksmiðjubúin hafa valdið miklum skaða á umhverf-inu, sem og offramleiðslu á svína-kjöti í landinu. Verð á svínakjöti í Póllandi hefur hríðfallið og valdið því að margir smáframleiðendur hafa gefist upp.

Á hinn bóginn hafa Þjóðverjar og Hollendingar stofnað verksmið-jubú í svínarækt í Bandaríkjunum,

þar sem minni kröfur eru gerðar í umhverfismálum og um notkun hjálparefna í framleiðslunni en í Evrópu.

Verksmiðjubú nota mikið af vatni, orku úr jörðu, korni, soja-baunum og öðru hágæðapróteini. Af sojabaunaframleiðslu í heim-inum fara nú 80% í fóður búfjár. Í Brasilíu eru regnskógar ruddir til að afla fóðurs fyrir nautakjöts-framleiðslu. Afleiðingin er jarð-vegseyðing. Verksmiðjubú þurfa að losa sig við óhemjumagn af

úrgangi, skít og þvagi, sem inni-heldur köfnunarefni, fosfór og fleiri efni sem menga umhverfið og grunnvatnið. Þá berst mikið af metan og N-samböndum frá þeim út í andrúmsloftið og veldur þar gróðurhúsaáhrifum.

Verksmiðjubú nota mikið af fúkkalyfjum, hormónum og fleiri tilbúnum efnum sem menga umhverfið og skaða heilsu manna og dýra. Jafnframt fjölgar í umhverfinu sýklum sem eru ónæmir fyrir lyfjum.

Verksmiðjubú valda streitu meðal búfjárins, mótstaða þess gegn sjúkdómum minnkar og af-urðir þeirra að versna að gæðum.

Ljóst er að verksmiðjubú eru á margan hátt ekki sjálfbær. Bóndi með 50-100 gyltur getur ráðstaf-að áburðinum frá þeim á sjálf-bæran hátt, en bóndi með 500 gyltur, hvað þá 20 þúsund getur það ekki. Í Bandaríkjunum eru til heil „stöðuvötn“ með úrgangi frá svínabúum. Þar hafa varnargarðar brostið og úrgangurinn dreifst um stór svæði með skelfilegum afleið-ingum, m.a. fyrir grunnvatnið.

Sem betur fer vex nú áhugi á því að snúist verði gegn þessari þróun. Þannig hefur ESB bannað notkun á vaxtaraukandi fúkkalyfjum og hormónum í búfjárrækt og hert-ar hafa verið reglur um meðferð búfjáráburðar og aðbúnað búfjár-ins. Þá styður Alþjóðabankinn ekki lengur stofnun verksmiðjubúa í þróunarlöndum. Hins vegar skort-ir enn harðar reglur um hámarks-stærð verksmiðjubúa.

Ljóst er að fyrir hendi er ónýtt-ur markaður fyrir kjöt, mjólk og egg sem framleitt er á sjálfbæran hátt. Framleiðendur þessara vara þurfa hins vegar að skipuleggja sig betur, bæta vottun varanna og vinna nánar með samtökum neyt-enda og verslanakeðjum.

Verksmiðjubúskapur hefur verið hagkvæmur hingað til þar sem sá skaði sem hann veldur á umhverfinu kemur ekki fram í verðinu. En þetta er að breytast og það bætir samkeppnisstöðu sjálf-bærs búskapar innan ramma fjöl-skyldubúrekstrar. Landsbygdens Folk

Verksmiðjubú í landbúnaði standast ekki

Framkvæmdastjóri ESB vill feta í fótspor Bandaríkjanna og Ástralíu og taka í notkun rafræna skráningu á jórturdýrum. Unnt er að koma við þessari skráningu með því að örmerkja gripina. Framkvæmdanefndin mun nú forma reglurnar í smáatriðum.

Tillagan fellur að áætlun ESB um bætt heilbrigði búfjár. Sambandið hefur ákveðið að á árabilinu 2007-2013 verði efldar fyrirbyggjandi aðgerðir til að koma í veg fyrir að búfjársjúkdómar nái að dreifa sér og lágmarka afleiðingarnar ef þeir stinga sér niður.

Tillagan um rafrænar merkingarer ein af mörgum atriðum í fram-kvæmdaáætluninni. Framkvæmda-stjóri heilbrigðismála hjá ESB, Markos Kyprinaou, telur að víðtækt rafrænt merkingakerfi sé lykillinn að öruggri og fljótvirkri skráningu gripanna.

Kerfið á í upphafi að ná yfir nautgripi, sauðfé og geitur. Upplýs-ingum verður safnað í miðlægan gagnagrunn. Skepnan fær örmerki sem komið er fyrir undir húð henn-ar. Við greininguna er síðan notaður skanni sem komið er fyrir t.d. þar sem gripurinn er rekinn inn í slát-

urhús. Þá er einnig unnt að greina gripinn með handskanna úti á beit og við flutninga.

Fyrirbyggjandi aðgerðir til að koma í veg fyrir búfjársjúkdóma

Kerfið býður upp á að skrá allar upplýsingar sem máli skipta í lífs-ferli skepnunnar. Nokkur býli í Þýskalandi og Austurríki eru þegar farin að setja örmerki í gripi.

Markos Kyprinaou bendir á að almenningur verði sér æ með-vitaðri um mikilvægi heilbrigðis búfjárins. Það hefur víða áhrif, svo sem á heilsu fólks, matvælaöryggi, afkomu og siðferðileg viðhorf, svo sem hvað varðar dýravelferð.

Nýju reglurnar taka tillit til nýrra strauma í þjóðfélaginu, svo sem stækkunar ESB, nýrra búfjár-sjúkdóma innan sambandsins og vaxandi viðskipta með búfé og búfjárafurðir.

Með nýju reglunum vill ESB gera varúðarráðstafanir til að draga úr áhættu fyrir þjóðfélag-ið. EFSA, matvælaöryggisstofn-un ESB, verða þannig falin aukin verkefni og núverandi skipulag rannsókna- og efnagreiningarstofa verður endurskoðað. Þá fá opinber rannsóknaverkefni aukinn stuðn-ing, svo sem til að þróa ný bólu-efni. Að lokum má geta þess að Framkvæmdastjórnin hyggst efla rannsóknir á sjúkdómum sem geta borist frá fjarlægum stöðum og geta skaðað heilsu fólks.

Evrópuþingið og ráðherraráð ESB munu fjalla um að taka af-stöðu til þessa verkefnis fyrir lok þessa árs.

Landsbygdens Folk

Aukin áhersla á matvælaöryggi í ESB

Kýr í ESB verða örmerktar

ESB hefur unnið að því nú um nokkurra ára skeið að koma á fót sínu eigin staðsetningarkerfi til mótvægis við bandaríska GPS-staðsetningarkerfið. Evrópska kerfið hefur fengið nafnið Galileó og samanstendur af 30 gervi-hnöttum. Tilgangurinn með því er að gera Evrópu óháða banda-ríska kerfinu, sem nú er eitt um hituna.

Þá er ætlunin að Galileó-kerfið verði mun nákvæmara en GPS-kerfið, þannig að jafnvel verði unnt að láta dráttarvélar stjórnast af því svo sem við sáningu og áburðardreifingu.

Áætlað er að kostnaður við Galileó-kerfið muni verða um 3,4 milljarðar evra og af þeirri upphæð vantar enn 2,4 milljarða. Samkvæmt upphaflegum áætlunum var gert ráð fyrir að fyrirtæki í Evrópu legðu fram þá upphæð en þau hafa nú gefið það frá sér. Yfirmaður sam-

göngumála í framkvæmdastjórn ESB, Jacques Barrot, hefur nú lagt fram þá hugmynd að féð verði tekið af ónotuðum framlögum til land-búnaðar hjá ESB.

Jacques Barrot bendir á að þessi lækkun framlaga muni í ár nema 1,7 milljörðum evra og á næsta ári væntanlega 0,5 milljörðum, þannig að viðbótarframlag ESB yrði aðeins 0,3 milljarðar evra. Hann bendir á að lægri framlög til landbúnaðar megi rekja til hækkandi verðs á búvörum en ekki minni stuðnings við hann.

Framkvæmdir við Galileó-verkefnið hafi tafist verulega. Upphaflega var áætlað að kerfið yrði tekið í notkun árið 2008 en fyrsti gervihnötturinn var send-ur á loft árið 2005. Nú er stefnt á að kerfið verði tilbúið árið 2013. Skekkjumörk þess á staðsetningum eiga einungis að vera fáeinir senti-metrar. Landsbygdens Folk

Samkvæmt viðhorfskönnun eru níu af hverjum tíu bænd-um í Noregi ánægðir með starf sitt og þeir koma einnig vel út í samanburði við aðrar stétt-ir að öðru leyti. Þannig er þar minna um hjónaskilnaði en í öðrum stéttum. Í hópi karl-manna í bændastétt var skiln-aðarprósentan 0,5 árið 2005, samkvæmt upplýsingum frá hagstofu Noregs. Í öðrum stétt-um var hún 0,7-0,9%.

Skilnaður meðal kvenna í bændastétt var enn minni þetta ár, eða 0,3%, en meðal flestra annarra stétta var þetta hlutfall 0,7-0,9%. Næst komu konur sem unnu verslunarstörf og á veit-ingahúsum og hótelum. Þar var skilnaðarhlutfall 0,6% eða tvöfalt hærra en meðal bænda. Í öðrum stéttum var skilnaðarhlutfall kvenna 0,7-1,0%.

Heilsufar bænda Veikindaforföll meðal bænda eru

einnig minni en í öðrum stétt-um, samkvæmt upplýsingum frá eftirlitsstofnun landbúnaðarins, Statens landbruksforvaltning, SLF. Bændur eiga rétt á forfallaþjón-ustu þegar þeir veikjast og sam-kvæmt skýrslum um þessa þjón-ustu frá SLF var fjarvera norskra bænda vegna veikinda innan við 2,7% árið 2006. Skýrslur sýna að fjarvera annarra stétta frá vinnu var um 6% á fyrri helmingi ársins 2006, samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Noregs.

Bændur sem sjálfstæðir atvinnurekendur eru ekki með í yfirliti Hagstofunnar en launa-menn sem starfa í landbúnaði eru þar meðtaldir og veikindafjarvera þeirra er mun minni en meðal annarra launastétta.

Aage Ramsfjell, sem sér um greiðslur hjá SFL vegna veik-indafjarveru í landbúnaði, telur að ánægja manna með starf sitt hafi áhrif á hve veikindafjarvera í landbúnaði er lítil. Nationen

Lítið um hjónaskilnaði og veik-indaforföll í norskum landbúnaði

Nýtt evrópskt gervihnattakerfi

Í Þýskalandi er nú verið að hanna næstum því alsjálfvirka slátrunarflæðilínu með hjálp róbóta. Sláturhúsið Weissfleisch, sem sérhæfir sig á slátrun svína, er langt komið með að hanna slíka línu, ásamt róbótaframleið-andanum Kuka, að sögn blaðsins Jordbrugsaktuelt.

Grísirnir koma á færibandi þar sem fjórir róbótar taka við þeim. Lasergeislakerfi er tengt framleiðslu-línunni gefur róbótunum upplýs-ingar um grísinn og tölva reiknar

eldsnöggt út hvernig fara eigi með hann og hluta hann í stykki.

Róbótarnir eru einnig á leið út á akrana. Á rannsóknamiðstöð-inni Bygholm í Danmörku var nýlega kynntur róbót sem sér bæði um áburðardreifingu á akra og að sprauta þá. Þessi gerð af róbóti nefnist „Hortibot“ og er hannaður fyrir bændur sem stunda lífræna ræktun. Þó er áætlað að nokkur ár líði áður en hann verður tekinn í almenna notkun á dönskum ökrum.

Nationen

Sláturþjónn, sbr. mjaltaþjónn


Robin vatnsdælur eru léttar

sjálfsogandi dælur á góðu

verði. Afkastagetan er allt

að 2.000 lítrar á mínútu.

Dælurnar eru fáanlegar

með bensín- og díselmótor

í stærðum frá 1” 4”

Klettagarðar 25 - 104 Reykjavík - Sími: 520 0000 - www.rsigmundsson.is

DÆLUR SEM DUGA

Það er mánudagsmorgunn og sím-inn hringir. „Eruð þið ekki meðsvona ráðningarþjónustu,“ segir röddin í símanum. „Ég er nefni

g þj , g-

lega að leita eftir starfsmanni.“ Eftir að ég hef svarað játandi, held-ur viðmælandi minn áfram: „Ég

g j ,

þarf helst að fá einhvern sem getur mjólkað, og svo væri ekki verra ef viðkomandi kynni að keyra trakt-or. Það liggur soldið á þessu, þar sem fyrri starfsmaður er að hætta. Best væri því ef viðkomandi gætibyrjað fljótlega og helst verið semlengst.“

Ég hika augnablik og hef svogg

að útskýra ráðningaferlið fyrir við-mælanda mínum.

Engar grænmetisætur, takk!Eitt fyrsta skrefið í ráðningaferli er að skrá niður upplýsingar um býlið,t.d. fjölda dýra. Starfsmaður í sveit býr yfirleitt hjá fjölskyldunni ogþví er spurt um fjölskylduaðstæður s.s. hversu mörg börn eru á heim-ilinu og húsnæði. Næst eru teknar niður upplýsingar um starfið sjálft og hvers ætlast er til af starfsmann-inum. Vegna þess að starfsmað-urinn býr hjá fjölskyldunni komaoft fram séróskir, t.d. að viðkom-andi reyki ekki, sé barngóður eðakunni að elda. Grænmetisætur eruekki vinsælar, enda gott íslenskt lambakjöt algengt á borðum ís-lenskra sveitabýla.

Fjölhæfni kvennaÍslenskir bændur hafa einnig

j f

ákveðnar skoðanir á hvort kynið sébetra til landbúnaðarstarfa og ólíkt starfsbræðrum þeirra í öðrum lönd-um, eru konur miklu vinsælli en

karlar. Kannski hefur það eitthvaðmeð fjölhæfni íslenskra kvenna aðgera, þar sem þær skutlast leik-andi á milli heyskaparins og elda-mennskunnar og því gert ráð fyrir að allar konur séu svona fjölhæfar.

Ekki er óalgengt að það getitekið 6-8 vikur að finna starfsmannog lengur ef kröfurnar eru miklar.Ráðningaþjónustur hafa yfirleitt gagnagrunn með upplýsingum umumsækjendur og er jafnan byrjað áað fara í gegnum hann til að finnarétta starfsmanninn. Ef það tekst ekki er auglýst í blöðum, á vefsíð-um eða leitað til samstarfsaðila. Oft hafa bændur líka auglýst sjálfir íblöðum, áður en ákveðið er að leitatil vinnumiðlunar.

Rétti starfsmaðurinnÞegar fleiri en einn koma til greinaí starfið er þeim yfirleitt forgangs-raðað á grundvelli starfsreynslu ogmeðmæla og sá besti beðinn um aðkoma í viðtal og þá oft símleiðis. Ef allt gengur að óskum er gengiðfrá ráðningunni. Annars er talað viðþann næsta og svo koll af kolli þar til að sá rétti finnst.

Þegar samkomulag er komið

á um ráðningu á milli bónda ogstarfsmanns, er kominn á ráðn-ingarsamningur því samkvæmt ís-lenskum lögum er munnlegur samn-ingur jafngildur skriflegum. Þvíhefur bóndinn tekið á sig skyldur ffatvinnurekanda gagnvart launþegaog umsækjandinn skyldur launþegagagnvart atvinnurekenda, jafnvelþótt ekki liggi fyrir skriflegur ráðn-ingarsamningur.

Skyldur bónda og starfsmannsEf ætlunin er að ráðningin standilengur en einn mánuð þarf aðgera skriflegan ráðningarsamning. Hægt er að nálgast ráðningarsamn-ing á bæði íslensku og ensku hjáVinnumálastofnun, www.vinnu-malastofnun.is.

Samningur á milli starfsmannsog bónda felur í sér bæði réttindiog skyldur. Starfsmaður lofar aðvera á staðnum, vera tiltækur fyrir vinnuveitandann (ekki uppi í rúmieða úti að njóta náttúrunnar), vinnavinnuna og helst allt þetta sam-tímis. Starfsmaður lofar einnig aðhlýða bóndanum (innan skynsam-legra marka) og halda trúnað viðhann. Trúnaðarskylda getur veriðsérstaklega mikilvæg á sveitabæj-um, þar sem starfsmaðurinn veit nánast allt um fjölskylduna og þvíáríðandi að ítreka þann þátt.

Bóndi tekur á sig að greiðaumsamin laun á réttum tíma ogafhenda starfsmanni sundurlið-aðan launaseðil. Almennur taxtiBændasamtakanna og Starfsff greina-sambandsins árið 2007 er 126.716kr. fyrir 173,33 stundir á mán-uði. Hægt er að nálgast upplýs-ingar um launakjör á www.bondi.isundir Félagssvið og á www.ninukot.is undir Fyrir atvinnurekendur.Launaseðla er hægt að kaupa íflestum bókabúðum. Einnig getur ttverið hentugt að nota launaforrit ogbjóða bæði DK hugbúnaður (www.dk.is) og HugurAx (www.hugurax.is) upp á hentug og tiltölulega ódýr forrit til að reikna út laun.

Starfsmaður óskast í sveitEygló Harðardóttir

Ráðningaþjónustunni Ní[email protected] – www.ninukot.is

l i f í iErlendir starfsmenn í sveit

ÁRMÚLA 11 | Sími 568-1500 | Lónsbakka | Sími 461-1070 | www.thor.is

Gjafagrindur

SALA Tilboð óskast í lögbýlið Kollafjarðarnes á Ströndumásamt 5.3 ærgildum.

Sala 14368.Kollafjarðarnes á Ströndum ásamt 5.3 ærgildum.

Um er að ræða lögbýlið Kollafjarðarnes á Ströndum ásamt 5.3 ærgildum.

Um er að ræða landmikla hlunnindajörð og á henni er einbýlishús byggt úr steinsteypu árið 1925 stærð talin vera samkv. FMR 195.3m2 auk hálfbyggðs einbýlishúss sem byrjað var að byggja árið 1988 talið vera 197 m2 auk ýmissa annarra útihúsa (sjá upplýsingar og myndir á heimasíðu Ríkiskaupa, www.rikiskaup.is ).

Kirkja og kirkjugarður sem áður voru á jörðinni hafa fengið afmarkað land úr jörðinni sem ekki fylgir en áskilinn er aðgangur að kirkju og kirjkugarði ásamt aðstöðu til þeirra endurbóta sem þörf verður talin á vegna viðhalds og endurbóta á vegi sem liggur að landi kirkjunnar.

Á jörðini er lítið fjarskiptahús.

Jörðin og húsakosturinn eru til sýnis í samráði við Ríkiskaup, Borgartúni 7, 105 Reykjavík í síma 530 1400, en einnig má hafa samband við Björn Pálsson, s: 451 3385 og 847 0737 ef menn vilja skoða jörðina. Tilboðseyðublöð liggja frammi á sama stað ásamt reglum um frágang og útfyllingu á tilboðseyðublaði.

Tilboð skulu berast á þar til gerðum tilboðseyðublöðum fyrir kl. 11.00 þann 7. nóvember 2007 þar sem þau verða opnuð í viðurvist þeirra bjóðenda er þess óska.

www.bbl.is


Á markaði22

Þús. kr.

Þús. kr.

Miðvikudaginn 10. október sl.rann út tilboðsfrestur í endurút-hlutaðan tollkvóta vegna inn-flutnings á landbúnaðarafurðum frá ESB fyrir tímabilið október 2007 til mars 2008.

Fyrir nautakjöt var tekið til-boðum frá fimm fyrirtækjum uminnflutning á 50.000 kg á með-alverðinu 388 kr/kg. Fyrir svína-kjöt var tekið tilboðum frá þrem-ur fyrirtækjum um innflutning á100.000 kg á meðalverðinu 334kr/kg. Tilboðum var tekið frá sjöfyrirtækjum í innflutning á 168.900kg á alifuglakjöti á meðalverð-inu 367 kr/kg. Tilboðum var tekiðfrá sex fyrirtækjum í innflutning ákjöti í vöruliðum ex 0210 (kjöt ogætir hlutar af dýrum, saltað í salt-legi, þurkkað eða reykt o.s.frv), allsá 11.050 kg á meðalverðinu 160kr/kg.

Þá var tekið tilboðum frá fjórumfyrirtækjum í innflutning á 16.000kg á osti og ystingi á meðalverð-inu 437 kr/kg. Fyrir pylsur og þessháttar vörur úr kjöti (vörulið 1601)var tekið tilboðum frá fimm fyr-irtækjum alls í 23.150 kg á með-alverðinu 159 kr/kg. Í innflutning á

j g

öðru kjöti, hlutum af dýrum o.s.frv.(vöruliður 1602) var tekið tilboð-um frá þremur fyrirtækjum alls í30.000 kg á meðalverinu 575 kr/kg.Nánari upplýsingar um niðurstöður útboðsins er að finna á heimasíðulandbúnaðarráðuneytisins, http://www.landbunadarraduneyti.is EB

Breytt fyrirkomulag á úthlutuntollkvóta lofar góðu

Við úthlutun á tollkvótum vegnainnflutnings á landbúnaðarvörumfrá ESB löndunum sl. vor kom íljós að nokkur brögð voru að því aðfyrirtæki buðu háar upphæðir í toll-kvótann en stóðu síðan ekki við til-boð sín þegar til átti að taka. Þannigbauð t.d. eitt fyrirtæki 207 m.kr. eninnleysti ekki kvótann. Leiddi þetta

til þess að neytendur fengu ekki aðfullu notið aukins vöruúrvals néhagstæðari viðskiptakjara eins ogað var stefnt með útboðinu. Þettakom sér einnig illa fyrir þau fyr-irtæki sem þurftu á tollkvótanumað halda en gátu ekki flutt landbún-aðarvörur inn á lægri gjöldum þar sem kvótinn var tepptur af þeimsem hæst buðu.

Landbúnaðarráðuneytið, aðtillögu ráðgjafanefndar inn- ogútflutnings á landbúnaðarvörum,breytti því fyrirkomulagi útboðs-ins á þann veg, að til þess að tilboðteljist gilt skuli fylgja því ábyrgð-aryfirlýsing banka, sparisjóðs eðavátryggingafélags, þar sem framkomi að viðkomandi ábyrgðarveit-andi tryggi að tilboðsgjafi getistaðið við tilboð sitt. Þá þarf til-boðsgjafi sá er hæst býður að leysatil sín úthlutaðan tollkvóta meðgreiðslu andvirðis hans innan sjödaga frá dagsetningu tilkynningar um niðurstöðu útboðs. Hafi tilboðs-gjafi ekki leyst til sín tollkvótanninnan þessa tímafrests, er landbún-aðarráðherra heimilt að bjóða næst-bjóðanda óinnleystan tollkvóta.

Í lok síðustu viku fór fram endy

-urúthlutun á ESB tollkvótanum ogvar sú úthlutun gerð á grundvelliþessara nýju reglna. Niðurstaðanvar sú að nítján tilboð bárust í toll-kvótann, þar af voru sjö fyrirtækisem ekki uppfylltu útboðsregl-ur varðandi ábyrgðaryfirlýsingubanka, sparisjóðs eða vátrygginga-félags. Í útboðinu kom greinilega í

, p j ygg g

ljós að fyrirtækin vönduðu sig betur og voru tilboðin einnig umtalsvert lægri en hafði verið í fyrri útboð-um. Heildarfjárhæð útboðsins nam144 m.kr.

Þau tilboð sem nú bárust voruallt að 66% lægri nú en í vor ogætti það að skila sér í lægra verðitil neytenda á þessum innfluttuvörum.

Frétt frá landbúnaðarráðuneytinu

Úthlutun ESB tollkvóta fyrir tímabiliðoktóber 2007 til mars 2008

Breytt fyrirkomulag lofar góðu

Búreikningar frá bændum hafa nú verið gerðir upp hjáHagþjónustu landbúnaðarins í samfellt 16 ár. Fróðlegt er að skoða þróunina á þessum tíma frá ýmsum sjón-arhornum. Umfjöllunin hér á eftir miðast við meðaltalallra búa sem komu til uppgjörs ár hvert og flokkuðust annars vegar sem hrein kúabú og hins vegar sem hreinsauðfjárbú. Fjárhæðir voru reiknaðar til verðlags ársin

2006 með vísitölu neysluverðs. Sem dæmi voru kúabú-in 1991 að meðaltali með tæplega 86 þús. lítra fullvirð-isrétt en rösklega 179 þús. lítra árið 2006. Bústærðinhefur þannig rétt rösklega tvöfaldast. Sauðfjárbúinvoru með 313,5 ærgilda fullvirðisrétt eða 5.705 kg aðmeðaltali árið 1991 en 5.343 kg árið 2006 og fram-leiðsla þeirra það ár nam 6.666 kg. EB

Hvað sauðfjárbúin varðar er þróunin með öðrum hætti. Fjárfestingar hafa verið nokkuð jafnar þó minnstar 2000 og 2001 enda voru á skil milli sauðfjársamninga og óvissa um framtíðina. Hagnaður fyrir laun eigenda hefur hald-ist nokkuð svipaður þó áraskipti eins og vænta má. Skuldir hafa ýmist hækkað eða lækkað milli ára en sömu þróunar sér stað frá 2004 eða svo og á kúabúum, þ.e. heldur meiri skuldaaukning.

Aðrar stærðir í rekstri og efnahag hafa síðan einnig tekið ýmsum breytingum. Á kúabúum virðist sem nokkur kyrrstaða hafi ríkt til 1998 þegar nýr samningur um mjólkurframleiðsluna tók gildi. Þá tóku fjárfestingar að aukast og jafnframt skuldir. Greiðslumark verður um og yfir 30% fjárfestinga frá og með árinu 2000. Skuldir vaxa sam-hliða en heldur hallar undan í afkomu mældri sem hagnaður fyrir laun eigenda. Aukning skulda og fjárfestingar taka síðan stökk frá og með árinu 2004. Kemur þar eflaust margt til. Í fyrsta lagi var lokið gerð nýs samnings um mjólkurframleiðsluna vorið 2004. Á þessum tíma var Lánasjóður landbúnaðarins einnig lagður niður og margir bændur endurfjármögnuðu rekstur sinn og breyttu um leið greiðslubyrði. Aðgangur að lánsfé á langtímavöxtum batnaði einnig. Ekki síst skipti þar máli aukin eftirspurn eftir landi og jörðum og verulega hækkað jarðverð. Jarðir urðu við þetta traust og eftirsótt veð sem var lykillinn að hagstæðu lánsfé.

Afkoma kúa- og sauðfjárbúa í 16 ár

sep.07 júl.07 okt.06 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %

Framleiðsla 2007 sep.07 sep.07 sept. 06 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.

Alifuglakjöt 601.095 1.936.384 7.497.819 7,4 16,0 20,9 28,3%

Hrossakjöt 48.831 164.052 899.544 4,2 9,5 9,0 3,4%

Kindakjöt * 3.414.849 3.644.145 8.554.112 0,3 -2,6 2,1 32,3%

Nautgripakjöt 293.157 868.223 3.475.844 5,5 10,8 11,4 13,1%

Svínakjöt 458.684 1.552.926 6.070.131 -7,1 3,0 9,0 22,9%

Samtals kjöt 4.816.616 8.165.730 26.497.450 0,7 4,0 10,0

Innvegin mjólk** 8.637.487 30.165.537 123.484.506 -1,6% 6,0% 8,3%

Sala innanlands

Alifuglakjöt 603.454 1.899.405 7.301.580 6,0 16,5 16,3 29,6%

Hrossakjöt 58.954 148.639 704.305 46,6 5,1 9,8 2,9%

Kindakjöt 683.549 1.639.651 7.092.863 5,9 -3,0 -5,9 28,8%

Nautgripakjöt 298.701 869.986 3.493.516 10,8 12,9 11,6 14,2%

Svínakjöt 461.924 1.553.315 6.071.566 -6,5 3,0 9,0 24,6%

Samtals kjöt 2.106.582 6.110.996 24.663.830 4,4 6,4 6,5

Mjólk á próteingrunni** 8.985.391 29.094.740 114.025.609 3,6% 1,0% 1,4%

Mjólk á fitugrunni** 8.255.926 27.075.692 107.343.270 0,4% 4,7% 5,0%

* Kindakjöt lagt inn samkvæmt útflutningsskyldu sem flutt skal á erlenda markaði er meðtalið í framangreindri framleiðslu.** Framleiðsla og sala mjólkur frá Mjólku ehf er ekki meðtalin.

Framleiðsla og sala ýmissa búvara í september


Fru

m

Gylfaflöt 32 • 112 Reykjavík

Sími 580 8200 • www.velfang.is • [email protected]

VERKIN TALA

Eigum til nokkrar

gerðir af smursprautum

með hleðslurafhlöðum.

Verð frá 26.193 kr.

Öflugar – amerískar

rafhlöðusmursprautur

*Verð m/vsk. kr.695.000.-*Verð m/vsk. kr. 750.000.-

Þetta vinsæla fjórhjól er nú fáanlegt á sama frábæra verðinu. Aðeins kr. 602.410,- án vsk.*

AUÐSSTAÐIR - BORGARBYGGÐ

Erum með til sölu jörðina Auðsstaði í Reykholtsdal. Á jörðinni eru eldri

byggingar útihús og íbúðarhús. Land jarðarinar er talið vera um 900 ha.

Nánari uppl á skrifst FM sími 550-3000.

Verð: 90millj. 101437

Selaveisla 2007Árleg selaveisla verður haldin í Haukahúsinu að Ásvöllum

laugardaginn 10. nóvember nk. Húsið opnar kl. 19:00.

Miðar verða að venju seldir að Lauga-Ási, Laugarásvegi 1, laugardaginn 3. nóvember á milli kl. 14:00 og 16:00 og

fimmtudaginn 8. nóvember á milli kl. 19:00 og 21:00. Einnig er hægt að kaupa miða hjá Hallbirni Bermann

í síma 555 3461 og 865 2510.

Sjá ítarlegri kynningu í Bændablaðinu sem kemur út 6. nóvember.

Guðmundur Ragnarsson

Aflaðu þér nánari upplýsinga Kíktu á netið: www.grillo.is

Hjá DeDion færðu breiða línu sláttuvéla og burðarvagna á beltum og hjólum. frá hinum þekkta smávélaframleiðanda Grillo á Ítalíu.

Auðveldaðu þér verkið. Auktu á hagkvæmni í rekstri með Grillo vinnuvélum.

DeDion Draupnisgötu 7L 603 Akureyri Sími 462 6900 [email protected] www.dedion.is

Smávélar & Þjónusta

án vsk.

HAS tekur við Helgafelli

Ákveðið hefur verið að fela Heilbrigðisstofnun Austurlands að ganga til samningaviðræðna við ríkið um að HAS taki að sér rekstur Dvalarheimilisins Helgafells, að gerðum ákveðnum breytingum á tekjumöguleikum stofnunarinnar. Stefnir í að HAS taki við rekstri dvalarheimilisins 1. janúar næstkomandi, að því er fram kemur í bókun frá fundi sveitarstjórnar Djúpavogs.

Á sama fundi var rætt um ósk vistmanna á Helgafelli um lengri viðveru starfsmanna.

Að höfðu samráði við vænt-anlegan nýjan rekstraraðila telur sveitarstjórn ekki unnt að verða við erindinu á meðan unnið er að end-urskipulagningu á starfseminni og telur eðlilegra að allar breytingar á fyrirkomulagi verði á hendi HSA.

Bændablaðið | Þriðjudagur 23. október 200724Líf og starf

Evrópusambandshópur lífrænna landbúnaðarhreyfinga (IFOAM EU Regional Group) fundaði á Búvísindastofnuninni í Pulawy í Suðaustur-Póllandi dagana 12.-14. júlí sl. Stofnun þessi sinnir einkum rannsóknum á jarðvegi og ræktun nytjajurta, þar með lífrænni ræktun á annan tug ára, en Pulawy er 60.000 manna borg í fögru umhverfi um 130 km suður af Varsjá. Fundinn, og málþing í tengslum við hann um stefnu Evrópusambandsins í líf-rænum landbúnaði, hina nýju reglugerð um þau efni og mikið kynningarátak sem ESB er að hleypa af stokkunum til að efla lífræna búskaparhætti og mat-vælaframleiðslu, sátu um 40 manns þegar flest var að með-töldum þremur gestafyrirles-urum. Þetta var þriðji fundur minn á öðru kjörtímabili en á því fyrsta, 2003-2005, sat ég átta af 10 fundum sem þá voru haldn-ir sem fulltrúi Íslandsdeildar Evrópusambandshóps IFOAM. Forseti hópsins, Francis Blake (Bretlandi) og varaforseti hans, Alessandro Triandafyllidis (Ítalíu), stýrðu fundinum, en fundarritari var Marco Schlüter skrifstofustjóri á skrifstofu hóps-ins í Brussel.

Pólverjar góðir gestgjafarUrszula Soltysiak, fulltrúi Póllands í hópnum, skipulagði fundinn og málþingið í nánu samstarfi við Jaroslav Stalenga og fleira starfs-fólk Búvísindastofnunarinnar í Pulawy, svo og starfsfólk skrif-stofu hópsins í Brussel. Var aðstaða öll og aðbúnaður til mikillar fyr-irmyndar. Við fengum að kynnast tilraunastarfseminni með heimsókn á akrana, þar sem ræktunartilraunir á korni, kartöflum, belgjurtum o.fl. hafa farið fram síðan 1994 sam-kvæmt reglum lífrænnar ræktunar, og síðan var haldið í heimsókn á myndarlegt lífrænt garðyrkjubýli en frá henni var greint í Bændablaðinu 28. ágúst s.l., bls. 26. Veðrið lék við okkur, nær þurrt og hæfilega heitt eftir skúrasamt sumar en í fyrra varð uppskerubrestur á þessu svæði vegna langvarandi þurrka. Víða voru bændur að slá tún og horfur voru á góðri kornuppskeru.

Reglur um lífrænan búskap í endurskoðun

Dagskráin var ítarleg að venju, er reyndar í mjög föstum skorðum. Á milli funda er unnið mikið starf með tölvusamskiptum, stöðugt upplýsingaflæði er frá skrifstofunni í Brussel og sumir fulltrúarnir taka að auki þátt í ýmsum fundarhöldum og sækja málþing og ráðstefnur á vegum hópsins, í Brussel og víðar í Evrópu. Sem fyrr var fundað í und-irnefndum, þ.e. um reglugerð ESB, stefnumál og rannsóknarverkefni sem tengjast þróun lífræns landbún-aðar í álfunni. Auk þess funduðum við saman í einum hópi, bæði fram-an af og í lokin, auk þess að sitja áðurnefnt málþing.

Líkt og á síðasta fundi hópsins sem haldinn var í Bari á Suður-Ítalíu í mars 2007 var haldið áfram að vinna að nánari útfærslu á hinni nýju reglugerð ESB um lífræna landbúnaðarframleiðslu en grunn-texti hennar var samþykktur í des-ember sl. Hún var staðfest 28. júní sl. og stefnt er að útgáfu nýrra viðauka með margvíslegum nán-ari útfærslum 1. janúar 2009. Það var því mjög við hæfi að Isabelle Peutz, sem veitir forstöðu þeirri deild hjá ESB í Brussel sem fer með málefni lífræns landbúnaðar, væri í hópi gestafyrirlesara á mál-þinginu. Hún rakti all ítarlega gang mála við reglugerðarsmíð-ina, ræddi ýmis tæknileg og laga-leg atriði og sagði m.a. að engar breytingar yrðu á afstöðu ESB til erfðabreyttra lífvera (GMO) í land-búnaði þannig að ekki yrðu lagðar frekari byrðar á herðar lífrænna bænda vegna hættu á mengun með erfðabreyttu efni. Í hefðbundnum landbúnaði væri miðað við meng-unarstigið 0.9% í matvælum og fóðri og áfram yrði bannað að nota hverskonar erfðabreyttar lífverur í lífrænum búskap. Isabelle svaraði mörgum fyrirspurnum frá fulltrú-um í hópnum og sagðist fagna því góða framlagi sem kæmi frá honum í stóru og smáu við mótun hinna nýju reglna. Þá flutti hún einnig yfirlitserindi um reynsluna af þeim breytingum sem gerðar voru á land-búnaðarstefnu ESB 2003 (CAP) en hún er nú í endurskoðun sem á að ljúka 2009. Meðal annars væri í umræðunni að skerða mjög eða fella alveg niður stuðningsgreiðslur til stærstu búanna sem njóta mik-illar stærðarhagkvæmni í rekstri en áfram mætti reikna með góðum stuðningi við aðlögun að lífrænum búskap sem stuðlaði að sjálfbærri þróun með ýmsum hætti. Nokkrir úr okkar hópi bentu á að ýmsar mótsagnir væru í stefnumótun og stuðningsgreiðslum ESB þannig að enn væri verið að styrkja fram-leiðsluhætti sem væru ósjálfbærir og sköðuðu umhverfi, byggða-jafnvægi og velferð búfjár en ekki væri lögð nægileg áhersla á að nýta möguleika lífræns landbúnaðar sem fæli í sér sjálfbærustu búskap-arhættina. Isabelle sagði vaxandi skilning á gildi lífræns landbúnaðar meðal ráðamanna í Brussel, ekki síst í ljósi hækkandi orkuverðs og mótvægisaðgerða vegna loftslags-breytinga.

Kynningarátak í gangiAnnar fyrirlesari, Nancy Windisch, frá almannatengslafyrirtækinu Media Consulta, greindi frá miklu upplýsinga- og kynningarátaki sem ESB beitir sér nú fyrir og fjármagn-ar og er einkum beint að sívaxandi hópi neytenda lífrænna afurða. Um er að ræða þriggja ára verkefni sem hófst í desember 2006 og mun efnið koma út á 22 tungumálum í Evrópusambandinu. Það sem við fengum að sjá lofar góðu og vísa ég þeim sem vilja kynna sér málið á vefsíðuna www.organic-farm-

ing.europa.eu. Þriðji fyrirlesarinn, Matthias Fecht frá höfuðstöðvum IFOAM í Bonn, greindi okkur frá endurskoðun sem nú fer fram á vottunarkerfum lífrænnar fram-leiðslu, þar með á faggildingu, bæði hjá sjálfstætt starfandi vottunarstof-um og hjá þeim ríkisreknu.

Fulltrúar frá ýmsum löndum færðu okkur fréttir og upplýsingar um margvíslegt sem er að gerast í framþróun lífræns landbúnaðar, bæði í Evrópu og á heimsvísu. Stöðugt eru að bætast við svæði sem hafna erfðabreyttri ræktun, vaxandi eftirspurn eftir lífrænt vott-uðum matvælum og fleiri vörum tengist mikilli andstöðu neytenda við erfðabreyttar lífverur og ljóst er að lífrænn búskapur á bjarta framtíð fyrir sér. Þetta endurspegl-aðist m.a. í viðurkenningu FAO – Matvæla- og landbúnaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna sem hélt ráð-stefnu í maí sl. um hlutverk lífræns landbúnaðar í fæðuframleiðslu og matvælaöryggi í heiminum.

Jákvæð ímynd og andstaða gegn erfðabreyttum lífverum

Í umræðum um ýmis landbún-aðarkerfi kom fram að hin jákvæða ímynd neytenda til lífræns búskap-ar og annarra sjálfbærra búskap-arhátta helgaðist m.a. af gagnsæi og greiðu aðgengi að þessum búum. Búfé sæist á beit, oft í náttúrulegu umhverfi, opnir dagar og kynning-ar á búunum væru traustvekjandi fyrir neytendur en hið gagnstæða gilti um verksmiðjubúin sem væru mjög tækni- og jafnvel lyfjavædd og lokuð almenningi. Þau væru að framleiða ódýrustu matvælin en oft-ast á kostnað umhverfisins og vel-ferðar búfjár sem aldrei sæi dags-ins ljós og væri haldið við mjög þéttbær skilyrði. Sem sagt, alger andstæða lífrænna búskaparhátta og víðsfjarri því að geta talist sjálf-bærir framleiðsluhættir. Einnig var minnt á að notkun erfðabreyttra líf-vera væri aðeins tilbrigði við þann efna- og lyfjavædda landbúnað sem hefur þróast á undanförnum 50-100árum. Breytingin væri ekki í átt til sjálfbærni, orkunotkunin minnkaði ekki enda enn byggt á orkukrefj-andi framleiðslu tilbúins áburðar og eiturefna. Nú vildu fjölþjóðafyr-irtækin líka ná yfirráðum yfir fræ-framleiðslunni í heiminum og því væri með sanni hægt að segja að í uppsiglingu væri heimsvaldastefna í matvælaframleiðslu sem m.a. nyti stuðnings sterkra afla innan WTO – Alþjóða viðskiptastofnunarinnar.

Lífrænir bændur og samtök þeirra myndu að sjálfsögðu berjast gegn slíkri atlögu að matvælaöryggi, framleiðslu hollra matvæla og við-haldi sveitarbyggða, ekki síst á jaðarsvæðum sem víða eiga í vök að verjast. Ekki bætti úr skák að landverð hefði hækkað verulega á seinni árum víða um lönd m.a. vegna eftirspurnar auðmanna eftir landi til fjárfestingar sem væri í engu samræmi við verðmæti lands-ins til landbúnaðarframleiðslu, miðað við verð á matvælum. Mér var hugsað til Íslands, vissulega eru augljós merki þessarar þróunar hér á landi sem ég tel að þurfi að ræða með miklu markvissari og upplýst-ari hætti en hingað til hefur tíðkast.

Tekið hart á svikum og prettumUmfjöllun í reglugerðanefnd-inni snerist að mestu um nánari útfærslu á hinni nýju reglugerð ESB og viðaukum hennar eins og áður var vikið að. Það sem helst varðar Ísland í þeirri umfjöllun eru ákvæði um sveigjanleika og þar með svæðabundinn breytileika (regional variation), m.a. vegna loftslagsskilyrða. Undir þau falla skilgreiningar á hugtakinu “smá-býli”, reglur um básafjós, grinda-gólf í fjárhúsum o.fl. Töluvert var fjallað um tíðni skoðana við vottun en venjulega eru lífræn bú skoð-uð einu sinni á ári. Mikilvægt er að koma í veg fyrir svik og pretti til að vernda hina góðu ímynd. Nefnd voru dæmi um slík brot, sem venjulega varða sviptingu á vottun og notkun merkis vottunar-stofunnar og hins viðurkennda vottunarmerkis ESB, og eru brot-in litin mjög alvarlegum augum. Gott dæmi um tæknilegt mál, sem tekið var fyrir, er merking á fræ-blöndum. Vegna erfiðleika við að fá viðunandi lífrænt vottað fræ þurfa margir lífrænir ræktendur að nota fræ úr hefðbundinni ræktun. Sennilega mun hópurinn leggja til að í fræblöndu megi vera allt að 25% hefðbundið fræ en fyrir 2013 verði hlutföllin 95% lífrænt og 5% hefðbundið að hámarki. Dæmi um grundvallaratriði í reglum um líf-ræna ræktun sem hópurinn tók fyrir er lengd aðlögunartíma og skilgreining á honum. Venjulega er miðað við tvö ár fyrir land en í búfjárframleiðslu hefur sveigj-anleiki verið meiri. Samstaða var um að aðlögunartíminn teljist haf-inn þegar bóndinn undirritar sam-komulag við vottunarstofu. Síðan gætu komið upp aðstæður þar sem hægt væri að stytta aðlögunartíma lands, jafnvel niður í eitt ár, t.d. ef bóndinn gæti fært sönnur á að spildurnar hefðu ekki fengið neinn tilbúinn áburð eða verið úðaðar með eiturefnum um undanfarið þriðja ára skeið. Umræðum um málið verður fram haldið á næstu fundum.

Þess má geta að Evrópusam-bandshópur lífrænna landbúnaðar-hreyfinga beitir sér fyrir ráðstefnu um framtíð lífræns búskapar í Evr-ópu, í Brussel í byrjun desember.

Ólafur R. Dýrmundsson

landsráðunautur í lífrænun búskap og landnýtingu hjá BÍ og fulltrúi Íslandsdeildar ESB-hóps [email protected]

Lífrænn búskapur

Martröðinni lokið

Sænsk hjón unnu stríð gegn

skriffinnum ESB

Þrjóska getur borgað sig, það sýndu Lars og Maria Oleträ frá Kungsbacka í Svíþjóð. Með aðdáunarverðu hug-rekki héldu þau lífi í fjár-stofninun sínum ásamt því að bjarga sögulegum útihúsum frá niðurrifi.

Haustið 2004 fengu þau Lars og Maria skilaboð um að príon-breytingin Nor-98 hefði fund-ist í kind sem þau áttu og hafði verið slátrað. Þá voru í gildi sömu reglur fyrir riðu (scrapie) og Nor-98: Öllum fjárstofn-inum skyldi fargað og búið sótthreinsað og standa fjárlaust næstu sjö árin. Útihúsin voru frá 1853 og það hefði varla verið hægt að sótthreinsa þau heldur hefði orðið að rífa þau. Þeim fannst framtíð sinni sem fjárbændur lokið.

En þau kynntu sér málið og ákváðu að kæra niðurstöð-una. Strax þá settu margir sér-fræðingar spurningarmerki við aðgerðirnar. Flestir voru sammála um að Nor-98 væri ekki jafn alvarlegur sjúkdóm-ur og riða, hefði í raun bara lent á röngum stað í reglukerf-inu. Vinna hófst innan Evrópu-sambandsins við endurskoðunreglna um svokallaða TSE-sjúkdóma eða riðusjúkdóma. Í skrifræðinu í ESB tekur slík vinna yfirleitt langan tíma en hjónin ákváðu að berjast.

Fjárstofninn var einangrað-ur og ánum ekki haldið. Á hverju ári var elstu ánum lógað og próf tekin úr þeim, en ekki fundust frekari merki um Nor-98. Hópurinn, sem upphaflega var 38 ær, minnkaði niður í 18. Það var ekki auðvelt að horfa á hópinn minnka stöðugt á meðan niðurstöðu var beðið en 16. júlí í ár varð árangur af baráttunni. Þau fengu skilaboð frá sænsku landbúnaðarstofn-uninni, Jordbruksverket, um að það hefði orðið lagabreyting og öllum skilmálum gagnvart býl-inu væri aflétt. Bærinn verður undir auknu eftirliti næstu tvö ár en annars hvíla engar kvaðir á honum. Þá skáluðu hjónin í kampavíni.

„Þetta er frábært,“ segir Lars. „Við erum mjög ánægð með að hafa tekið slaginn og erum að leita að hrúti. Loksins eygjum við framtíð á ný.“

„Við eigum héraðsdýralækn-inum okkar mikið að þakka,“ segir Maria. „Hann studdi okkur allan tímann og skrifaði meðal annars forstjóra Landbún-aðarstofnunar og studdi okkar málstað. Án hans hefðum við ekki getað þetta.“

„Við ásökum ekki starfs-menn Landbúnaðarstofnunar fyrir þeirra þátt,“ segir Lars. „Þeir þurfa að framfylgja lög-um, hafa tekið okkur vel og hjálpað eins og þeir gátu. Stór hluti smitsjúkdómadeildarinnar kom hingað í skoðunarferð til að kynna sér málið þannig að öll þeirra aðkoma var góð en þeir þurftu að bíða eftir nið-urstöðu frá Brussel.“

Oleträ-hjónin vonast eftir rólegari framtíð þar sem þau geta beint kröftum sínum að sauðfénu í stað þess að berjast við stofnanir. (Úr Fårskötsel 5/2007, Einar de Wit)

Frá Evrópusambandshópi lífrænna landbúnaðarhreyfingaJaroslav Stalenga lýsir tilraunum í lífrænni ræktun í Pulawy. Francis Blake formaður hópsins í hvítu skyrtunni. Myndir. Ó.R.D.

Sáðskiptatilraunir í Pulawy samkvæmt líkfrænum reglum; korn til vinstri, belgjurtir til hægri.

Bændablaðið | Þriðjudagur 23. október 200725Fr

um

Gylfaflöt 32 • 112 Reykjavík • Sími 580 8200 • www.velfang.is • [email protected]

Vélfang – Notaðar vélarNánari upplýsingar veita sölumenn okkar

VERKIN TALA

SnjótönnFraml:

Vélsmiðja Guðmundar

Festingar fyrir:

Terex eða Fermec

Terex 980 TraktorsgrafaÁrg: 2006

Notkun: 1.700 vstd.

M. Benz ActrosÁrg: 1999

Notkun: 290 þús. km.

NC haugsugaSTÆRÐ: 5000 lítra.

Fent 309Árg: 2001

Notkun: 4000 vst.

Fent 309 CAÁrg: 2001

Notkun: 4000 vst.

Búnaður: Trima ámoksturs-

tæki.

Fermec 860 TraktorsgrafaÁrg: 2000

Notkun: 4500 vst.

Valtra A 90Árg: 2005

Notkun: 1600 vst.

Stærð: 95 hö

Drif: 4wd

Búnaður: Ámoksturstæki

Hinn 23. september sl. var hald-inn hátíðarfundur á Kolle Kolle-ráðstefnusetrinu á Sjálandi í Danmörku í tilefni af því að 30 ár eru liðin frá stofnun NKVet sem er Norræn nefnd um vísindasamstarf dýra-lækna. Dýralæknafélögin á Norðurlöndum stofnuðu NKVet 11. nóvember 1977 og sömdu við Norrænu samvinnunefndina um landbúnaðarrannsóknir, NKJ, um fjárhagslegan stuðning, en NKJ fær stuðning frá Norrænu ráðherranefndinni.

Tilgangur NKVet er að auka vís-indasamstarf dýralækna og vísinda-manna í dýralæknisfræði. NKVet er mikilvægur samstarfsvettvangur dýralækna á Norðurlöndum vegna sérstöðu svæðisins. Norrænu þjóð-irnar búa að svipuðu félagslegu kerfi, skyldum tungumálum, menn-ingu og loftslagi.

Brautryðjendurnir sem sátu í fyrstu stjórninni voru frá Danmörku Peter Höegh og Folke Rasmussen, frá Finnlandi Esko Nurmi og Kaarlo Kallela, frá Íslandi Guðbrandur Hlíðar, frá Noregi Oalv Sandvik og Ola Onstad og frá Svíþjóð Hans-Jörgen Hansen og Ingmar Månsson. Fyrsti ritarinn var Svein Kvalöy frá Noregi.

NKVet virkar eins og vís-indanet sem styður við bakið á rannsóknafólki og fólki í fram-haldsnámi á Norðurlöndum og einnig í Eystrasaltslöndunum og Norðvestur-Rússlandi. Í reynd hefur NKVet leitast við að stofna til og hvetja til samstarfs um rann-sóknarverkefni á sviði dýraheil-brigði, sjúkdóma sem berast milli dýra og manna (súnur) og umhverf-isþætti sem skipta máli í dýralækn-isfræði. NKVet hefur lagt áherslu á að halda ráðstefnur til skiptis á

Norðurlöndunum, framan af með þátttöku í norrænum dýralækna-þingum sem haldin voru fjórða hvert ár, en hafa því miður lagst af á seinni árum. Hingað til hefur verið haldin 21 ráðstefna í nafni NKVet auk samstarfs um þrjár aðrar ráð-stefnur.

Nú síðast var haldin ráðstefna í Danmörku í september um hlut-verk dýralækna sem snýr að velferð dýra og í apríl sl. á Íslandi um and-vana burð búfjár. Næsta ráðstefna verður haldin í Finnlandi í sept-ember að ári um sníkjudýr í búfé á Norðurlöndum í ljósi breytinga á

umhverfi. Á hátíðarfundinum hélt Tryggvi Felixson, deildarstjóri í Norrænu ráðherranefndinni, hátíð-arræðu og Prófessor Hans Kindahl rakti sögu NKVet.

Stjórn NKVet skipa nú Vibeke Dantzer og Vibeke Sörensen, Danmörku, Tuula Honkanen-Buzalski og Terttu Katila, Finnlandi, Þorsteinn Ólafsson, Íslandi, Ann Margaret Gröndal formaður og Tore Tollersrud, Noregi, og Anders Engvall og Hans Kindahl, Svíþjóð. Ritari er Ola Nyberg, Noregi.

Þorsteinn Ólafsson

Vísindasamstarf norrænna dýralækna 30 ára

Beint frá býliStýrihópur verkefnisins Beint frá býli vinnur nú að því að setja fram tillögur um næstu áherslur og verkefni. Jafnframt því stend-ur yfir leit að bændum sem hafa áhuga á að taka þátt í verkefn-inu en nú þegar eru 15 bændur formlegir þátttakendur í því.

Þátttakendum býðst að sækja kynningarfundi og námskeið um framleiðslu matvæla og sölu beint frá býlinu. Innihald þeirra verður fjölbreytt: almenn meðferð mat-væla, rekstaráætlanir, yfirlit yfir lög og reglugerðir vegna matvæla-framleiðslu, yfirlit yfir styrkjakerf-ið, markaðssetning og vöruhönnun ásamt fleiru er tengist verkefninu.

Margir aðilar tengjast mál-inu á einn eða annan hátt: Bænda-samtökin, Félag ferðaþjónustu-bænda, Framleiðnisjóður landbún-aðarins, Nýsköpunarmiðstöð Íslands, Lifandi landbúnaður, Byggjum brýr verkefnið, matvæla-klasar, sveita- og bændamarkaðir og afurðastöðvar.

Setið að hátíðarkvöldverði. Þrír fyrrverandi stjórnarmenn í NKVet, dr. Eggert Gunnarsson ásamt leiðbeinendum sínum í doktorsnámi, Björn Næss og Olav Sandvik.

Stýrihópur verkefnisins Beint frá býli, talið frá vinstri: Árni Jósteinsson ráðunautur BÍ sem er starfsmaður verkefn-isins, Marteinn Njálsson, Suður-Bár á Grundarfirði, Ólöf Hallgrímsdóttir, Vogafjósi í Mývatnssveit og ÞorgrímurGuðbjartsson, Erpsstöðum í Dalabyggð.


Kæru lesendur.Síðastliðið sumar heimsótti ég garð-inn í Eichstätt, sem staðsettur er við samnefnda borg í Bæjaralandi. Borgin liggur rétt norðan við München, en þangað er svo sem klukkutíma ferð í lest. Garðurinn í Eichstätt eða Hortus Eichstettensiser vel þekktur meðal Þjóðverja og þá sérstaklega garðaáhugafólks og bókasafnara. Það sem er sérstakt við þennan garð er það að hann er frægur fyrir bók sem um hann var gerð og fyrir það að garður þessi var síðan endurgerður eftir þeirri sömu bók. Garðurinn er því bæði meira en 400 ára ef horft er til upp-runalega garðsins, en hins vegar um tíu ára ef litið er til endurgerðr-ar myndar hans.

Biskupsgarður um 1600Sögu garðsins í Eichstätt má rekja aftur til loka 16. aldar þegar bisk-upinn á staðnum fékk apótek-arann og grasafræðinginn Basilius Besler í Nürnberg til þess að gera garð við biskupssetrið. Setrið var þá og er enn í dag staðsett á hæð-inni Willibaldsburg við Eichstätt. Biskupinn sjálfur hafði þá í nokk-ur ár safnað saman staðbundnumplöntum en einnig plöntum víðs-vegar að úr heiminum, frá löndum eins og Indlandi, álfum eins og Asíu og Ameríku og Afríku. Þegar Basilius gekk í það verk að gera garðinn var þessum plöntum svo komið fyrir þar ásamt fjölda annarra nytjajurta, skrautjurta og lækninga-jurta. Í garðinum voru meðal ann-ars plöntur sem þóttu afar fágætar á þeim tíma, eins og túlípanar og goðaliljur.

Eyðileggst í stríði en bjargast á bókGarðurinn átti þó ekki mjög langa lífdaga fyrst um sinn, því að í þrjá-

tíu ár stríðinu (1618-1648) fór hann mjög illa. Talið er að eftir það hafi minna verið unnið að því að rækta garðinn og bæta þær skemmdir sem urðu í stríðinu. Garðurinn varð því að engu með árunum og lagðist endanlega af sem slíkur um 1800.

Hins vegar hafði biskupinn beð-ið Basilius apótekara um að gera bók um garðinn. Árið 1613, eða um tveimur áratugum fyrir stríðið, hafði því komið út í Eichstätt og Nürnberg bókin Hortus Eichstettensis. Í bók-

verkinu er að finna koparstungur af meira en eitt þúsund plöntum sem voru í garðinum. Þar er þeim raðað upp eftir árstíðum, þannig að byrjað er á þeim plöntum sem eru í blóma að vori. Bókin þykir enn í dag vera mikið meistaraverk og augnayndi og einnig heimild um slíkan garð á þessum tíma, það er í kringum 1600 þegar byrjað var að flytja plöntur úr öðrum heimsálfum til Evrópu til ræktunar þar. Í bókinni eru því fólgin ákveðin menning-arverðmæti. Í dag eru til færri en tíu eintök af upprunalegu bókinni og er eitt þeirra að finna í Musée national d´histoire naturell í París. Gerðar hafa verið fjölmargar eftirprent-anir sem auðvelt er að nálgast og eins hafa verið prentuð póstkort og örbækur, litlar endurprentanir sem handhægar eru fyrir ferðalanginn, enda bókin öll engin smásmíði.

Garðurinn endurgerðurÁrið 1962 kom upp sú umræða að mögulegt væri að endurgera garð-inn sem næst þeirri mynd sem hann var upprunalega. Ekki er alveg ljóst hver var kveikjan að þeirri umræðu, en líklegt er að hugmyndin hafi komið upp í tengslum við það að eignarhald á biskupssetrinu færð-ist þá í hendur Bæjaralands. Það var þó ekki strax hafist handa við verkið, en byrjað var á endurgerð-inni upp úr 1990 og garðurinn opn-aður almenningi 1998. Garðinum var valin staðsetning þar sem talið er að hann hafi verið á sínum tíma og var þá stuðst við ferðalýsing-ar listaverkasölumannsins Philipp Hainhofers frá 1611, en þar er gróf lýsing á garðinum og sú eina sem fundist hefur fram að þessu.

Garðurinn er því nú staðsettur nokkurn veginn á sínum uppruna-lega stað á hæðinni Willibaldsburg

við Eichstätt, með fallegu útsýni yfir dalinn Altmühltal. Plöntunum í garðinum var komið fyrir þar eftir teikningunum í bókinni og því raðað eftir árstíðum. Byrjað er í norðvest-urhorni garðins á þeim plöntum sem eru í blóma að vori. Þá koma sum-arplönturnar og því næst þær sem standa í blóma að hausti. Svo eru vetrarplönturnar í suðvesturhorninu. Margar plönturnar voru fluttar úr grasagarðinum í München en einn-ig frá plöntusöfnurum annars staðar í Þýskalandi og víðar. Boðið er upp

á leiðsagnir um garðinn en hann er annars opinn fyrir fólk að skoða. Fyrir þá sem hafa áhuga á að skoða garðinn, þá má mæla með gistingu hjá nunnunum í klaustrinu Abtei St. Walburg og upplifa þannig um leið hluta af þeirri klausturstemmningu sem garðurinn miðlar óneitanlega. Ekki spillir umhverfið fyrir en þar á svæðinu er fjöldi gönguleiða og hjólreiðastíga sem tilvaldir eru fyrir styttri og lengri skoðunarferðir innan um gróskumikinn og villtari heiðargróður.

Kristín Þóra Kjartansdóttir

sagnfræðingur og garð[email protected]

Gróður og garðmenning

Garðurinn í Eichstätt

Nú er góður tími til að ganga endanlega frá í garðinum fyrir veturinn. Að ýmsu þarf að huga, allt eftir því þó hvernig garðurinn er gerður. Það þarf að pakka saman garðverkfær-um, tólum, skóflum og slöng-um, ganga frá gróðurhúsum og skýlum. Svo er nauðsynlega að huga að gróðrinum sjálfum, jafnvel vefja viðkvæmar og ungar plöntur inn í striga. Þar sem ekki er komið frost í jörðu er enn hægt að hella kindablóði blönduðu vatni á rósirnar, en það finnst þeim sérlega gott og endurgjalda slíka umhyggju ríkulega næsta sumar.

Séð yfir garðinn fræga við borgina Eichstätt í Bæjaralandi.

Gróskumikil skjólbelti á HéraðiMyndirnar sem hér sjást tók Sigurður Blöndal fyrrverandi skóg-ræktarstjóri en þær sýna hversu gróskumikil skjólbeltin eru orðin í Vallanesi á Héraði. Sigurður skrifaði grein um þessi skjólbelti í Frey fyrir nokkrum árum en hann hefur fylgst með þeim frá því hjónin Eymundur Magnússon og Kristbjörg Kristmundsdóttir hófu ræktun þeirra árið 1981.

Skjólbeltin hafa dafnað vel en þau eru 5,2 km að lengd og veita skjól ræktarlandi sem þekur 38 hektara. Þar af er korn ræktað á 22 hektörum en á sex hektörum eru kartöflur, kál og rófur. Þegar Sigurður var þarna á ferð fyrir nokkru voru ábúendur búnir að þreskja 20 tonn af korni en áttu eitt-hvað eftir óskorið.

Eymundur er kunnur sem brautryðjandi í lífrænni ræktun á Íslandi og selur korn og garðyrkjuafurðir undir vörumerkinu Móðir jörð. Skjólbeltin eru blanda af ýmsum trjátegundum en algengastar eru reyniviður, alaska-víðir, alaskaösp og sitkagreni.


Hrútadagurinn á Raufarhöfn var haldinn í þriðja sinn nú í byrjunoktóber í Faxahöllinni. Þar vorutil sölu hrútar frá um 20 bæjumúr Öxarfirði, Sléttu, Þistilfirði og

j

Langanesi, sannkölluð norður-þingeysk vöðvabúnt, en yfirdýra-læknisembættið gaf út 156 leyfitil líffjársölu af þessu svæði. Auk þess sem menn börðu hrútanaaugum, þukluðu og þreifuðu gafstgestum kostur á að kynna sér úrval ullarvöru af svæðinu, fylg-jast með Íslandsmeistarakeppni

, y g

í kjötsúpugerð og um kvöldiðvar efnt til hagyrðingakvöldsog loks var stiginn dans á HótelNorðurljósi fram á nótt.

Lengi hefur verið leyfð sala álíffé úr Þistilfirði og Langanesi, enfyrir fáum árum var lífsölusvæðiðstækkað, þannig að Öxfirðingar ogSléttubændur fengu einnig leyfi tilsölu. Það var því orðið úr mörgumbæjum að velja fyrir kaupendur og ljóst að þeir sem voru í kaup-hugleiðingum gætu ekki skoðað ámörgum bæjum þegar þeir kæmu íhéraðið.

Það var hópur framtakssamrabænda í Þistilfirði, Sléttu og Öxar-firði sem ákváðu að safna þeim hrút-um saman á einn stað sem bændumá þessu svæði þóttu söluhæfir. Þettavar gert m.a. til að auðvelda kaup-endum valið, þ.e.a.s. að hafa hrút-ana alla á einum stað og geta boriðþá saman. Faxahöllin á Raufarhöfnvar ákjósanlegur staður, miðsvæðisá sölusvæðinu og góð aðstaða fyrir bæði menn og fé. En einnig er þettagert til að koma saman, bændur af svæðinu og þeir sem eru lengra aðkomnir í kauphugleiðingum, ásamt öðrum sem eru áhugasamir umræktun á sauðfé.

„Þetta tókst í heildina baraalveg ljómandi vel og það seldust rúmlega 100 hrútar,“ sagði Gunnar Guðmundsson í Sveinungsvík íÞistilfirði og einn upphafsmannaHrútadagsins. Hann nefnir að óneit-anlega hafi veðrið þó sett sitt strik í reikninginn, bæði hvað varðar kaupendur og seljendur, stíf norðan-átt, snjókoma og kalsaveður geisaðium norðanvert landið þegar efnt var til Hrútadagsins á Raufarhöfnog urðu því margir sem ætluðu sér að taka þátt frá að hverfa.

Gott verð fyrir hrúta á uppboðiÞónokkuð var samt sem áður umbændur á svæðinu og komu þeir víða að að sögn Gunnars, frá Suður-og Austurlandi, úr Dölunum,Skagafirði, Húnavatnssýslum ogBorgarfirði. „Það gekk allt ljóm-andi vel, nema hvað veðrið var meðleiðindi,“ segir hann.

Í lok dags voru boðnir upptveir hrútar, eðalskepnur miklar.Annar, mislitur, var sleginn bóndaí Grímsnesi á 44 þúsund krónur oghinn, „sem er skyldur mér,“ segir Gunnar, sonarsonur CAT, „sem er að verða stórfrægur,“ fór á 50 þús-und krónur. FjárræktarmaðurinnJökull Helgason á Ósabakka keypti.

j

Hrútar undan þeim fræga hrúti sem

áður er nefndur hafa verið seldir víða um land og reynst einstaklegavel að sögn Gunnars. Helstu eig-inleikar þessa kyns er mikil vöðva-söfnun og lítil fita, þannig að ekkier að undra að vel sé boðið.

Varðandi reglur um val á hrút-um, var sú regla nú viðhöfð aðþegar salan byrjaði gátu kaupendur farið í hrútasafnið og valið sér hrút,en hver bær hafði afmarkað svæði.

Þegar kaupandinn hefur valið sér hrút, verður að taka hann úr sölu-stíunum, setja hann í stíu meðseldum hrútum og skrá hrútinn hjáritara Faxahallar. Dýralæknir var ástaðnum og sprautaði þá hrúta semkeyptir voru út af svæðinu, þannigað kaupendur gátu farið með hrút-ana til síns heima. Á staðnum voru

p g

einnig sérfræðingar í sauðfjárrækt sem tilbúnir voru að veita alla þáaðstoð sem óskað var eftir við valá lífhrútum.

Handverk og kjötsúpaHandverksfólk á svæðinu, frá Þórs-höfn að Húsavík, var með ullar-vörur til sölu í höllinni og einnigmátti þar líta klaufsnyrtistól ogsundurdráttarrennu sem hönnuð er af hugvitsmanni á Melrakkasléttu.Þá voru til sölu litabelti á hrúta tilnotkunar á fengitíð ásamt litum.Innflutningsfyrirtækið Búvís, semflytur inn ýmsar vörur til notkunar í landbúnaði, var með vörur tilsýnis.

Það var svo fimmtán ára strákur,Brynjar Þór Ríkarðsson nemandi ígrunnskólanum á Raufarhöfn semhreppti titilinn Íslandsmeistari í kjötg

-súpugerð og var að vonum ánægð-ur með nafnbótina. Uppskriftin á

rætur að rekja til afa Brynjars, sembýr á Flögu í Þistilfirði. Gestir voruafar hrifnir af kjötsúpu stráksins oghann himinlifandi með nafnbótinaKjötsúpumeistari Íslands!

Snýst meira og minna umsauðkindina

Að lokinni dagskrá í Faxahöll fór fram hagyrðingakeppni á HótelNorðurljósum þar sem landsþekkt-ir hagyrðingar öttu kappi en mætt-ir voru tveir heimamenn, JónasFriðrik, Raufarhöfn, Jóhannes Sig-fússon á Gunnarsstöðum og örlítiðlengra að kominn var Ágúst Marinó

g

Ágústsson Sauðanesi og síðast g g

en ekki síst kvað Friðrik Stein-grímsson úr Mývatnssveit óspart.Eftir mikil hlátrasköll, kátínu oggleði var boðið upp á dunandi dansfram á nótt.

„Mér finnst líklegt að Hrútadagar verði árviss viðburður héðan í fráog sé fram á að umfangið vaxi ár frá ári. Það er mikil stemmningfyrir þessu og menn hafa gaman af.Hér á þessum landshluta snýst lífiðmeira og minna um sauðkindina,margir geta rakið ættir einstakrakinda af meira öryggi en sínar eigin, enda líka heimildirnar örugg-ari! Hér um slóðir er líka mjög sterk hefð fyrir ræktun sauðfjár og um aðgera að halda því svolítið á lofti,“sagði Gunnar.

MÞÞ

Ríflega 100 hrútar seldir á Hrútadögum á Raufarhöfn

Sterk hefð fyrir ræktun sauðfjárá norðausturhorni landsins

Handverkskonurnar Stella Þorláksdóttir og Svava Árnadóttir á Raufarhöfn sýndu varning sinn og buðu til sölu.

Böðvar Pétursson bóndi í Baldurheimi í Mývatnssveit þuklar af mikilli kunnáttu. Gunnar í Sveinungsvík heldur í hornin.

Kjötsúpumeistarinn BrynjarÞór Ríkharðsson 15 ára gamall grunnskólanemi á Raufarhöfn notaðist við uppskrift ættaða

frá afa sínum.

Ríflega 100 hrútar seldust á velheppnuðum Hrútadögum sem efnt var til á Raufarhöfn fyrir skömmu. Kaupendur skoðuðu skepnurnar vel og vandlega áður, en allir áttu þó hrútarnir það sameiginlegt að vera mössuð norður-þingeysk vöðvabúnt. Myndir: Elísabet Gunnarsdóttir.

Forsprakkarnir kampakátir. Gunnar Guðmundsson í Sveinungsvík í Þistilfirði, Einar Sigurðsson staðarhaldari í Faxahöll og Helgi Árnason

á Snartarstöðum við Kópasker.


Nú verður hollusta í bland við sætindi en réttirnir eiga það sam-merkt að vera innihaldsríkir og þeir fara vel í maga. Einnig eru þeir tilvaldir jafnt hversdags sem/og á frídögum og auðveldir að útbúa.

Matarmikil grænmetisbaka

350 g hveiti250 g smjör4 msk. vatn1 msk. smjör1 blaðlaukur1 gul paprika100 ferskir sveppir400 g nautahakk1 dós sýrður rjómi (18%)3 hvítlauksrif2 tsk. bergmynta (oregano)1 tsk. seasoned pepper1 tsk. laukduft3 msk. tómatmauk10 g púðursykur

Aðferð:Hnoðið deigið saman í botninn og kælið í eina klukkustund. Skerið púrruna í sneiðar og paprikuna í strimla og látið krauma í smjöri. Bætið sveppunum út í og látið krauma með. Takið af pönnunni og brúnið kjötið ásamt hvítlauk, berg-myntu, pipar og laukdufti. Bætið tómatmauki og púðursykri út í og látið krauma um stund. Setjið græn-metið og sýrðan rjóma út í og sjóðið við vægan hita í u.þ.b. 10 mínútur. Fletjið 2/3 af deiginu út í kringlótta köku og setjið í smurt lausbotna mót, vel upp með börmum. Pikkið með gaffli og bakið við 225°C í u.þ.b. 10 mínútur. Takið út úr ofn-inum og setjið fyllinguna í. Fletjið afganginn af deiginu út í kringlótta

köku og pikkið vel. Skerið mynstur ef vill. Penslið hliðar og barma á kökunni með eggjablöndu. Leggið kökuna yfir fyllinguna og þrýstið vel saman á börmum, penslið lokið vel. Bakið við 225°C í 10-15 mín-útur. Gott með grænmeti, til dæmis papriku og lauk.

(Af vefnum www.ms.is)

Hollar haframjölsbollur

4 dl vatn50 g pressuger1 dl jógúrt/súrmjólk2 tsk. salt2 tsk. sykur700 g hveiti100 g haframjöl45 g rapsolía

Aðferð:Setjið vatnið (um 27 gráðu heitt) í skál og leysið gerið upp í því. Bætið jógúrt/súrmjólk, salti og sykri út í. Hrærið hveiti og haframjöli út í

vökvann og bætið að lokum olíunni saman við. Hnoðið vel. Látið hefast í 20 mínútur. Mótið bollur úr deig-inu. Látið bollurnar hefast undir klút í 25-30 mínútur. Bakið við 190 gráður í 10-15 mínútur eða þar til bollurnar eru ljós brúnar.

(Af vefnum www.eldhus.is)

Mandarínuostakaka

200 g hafrakex75 g smjör200 g rjómaostur (ekki kaldur)3 dl g-mjólk5 msk. ferskur sítrónusafi300 g niðursoðnar mandarínur

Aðferð:Brjóttu kexið í bita, settu það í plastpoka og myldu það niður með því að slá á pokann með kökukefli. Bræddu smjörið varlega yfir lágum hita, slökktu undir og bættu kexinu vel saman við. Helltu blöndunni í

bökuform (um 20 cm í þvermál) og breiddu jafnt úr hrærunni með skeið þar til hún þekur bæði botn og hlið-ar. Pískaðu rjómaostinn og bættu síðan g-mjólkinni og sítrónusaf-anum út í. Þeyttu allt saman þangað til mjúkt og létt. Helltu safanum af mandarínunum, skerðu þær í litla bita og dreifðu þeim yfir kældan kexbotninn. Helltu fyllingunni yfir og notaðu sleikjuna til að breiða og jafna úr blöndunni. Kældu í 2-3tíma eða yfir nótt. Athugið að gott er að nota ýmsa niðursoðna ávexti eins ferskjur, ananas eða hvað sem þér dettur í hug.

(Úr bókinni Matreiðslubók barnanna)ehg

MATUR

Matarmikil grænmetisbaka og mandarínuostakaka

6 3 4

8 1 9

2

9 5

4 1 7 3

7 1

5

2 9 5

6 3 4

3 8

6 4 3

8 5 9 7

4 2

3 4

9 7

4 1 8 6

1 6 8

9 2

9

3 5 8

4 7 1 2

8

5 8 1 6

3

9 7 5 1

3 4 2

6

SudokuGaldurinn við Sudoku-þrautirnar er að setja réttar tölur frá 1-9 í eyðurn-ar. Sama talan má ekki koma fyrir tvisvar í línu lárétt og lóðrétt og heldur ekki innan hvers reits sem afmarkaður er af sverari línum.

Þrautirnar eru miserfiðar, sú sem er lengst til vinstri er léttust og sú til hægri þyngst en sú í miðjunni þar á milli.

Hægt er að fræðast nánar um Sudoku-þrautirnar á vefsíðunni www.sudoku.com og þar er einn-ig að finna fleiri þrautir ef þessi skammtur nægir ekki.

Líf og lyst

Veðrið lék við hátíðargesti í byrj-un mánaðarins þegar íbúar í Rangárþingi eystra fögnuðu haust-inu með hinni árlegu hausthátíð, sem haldin var í Sögusetrinu á Hvolsvelli. Góð aðsókn var að hátíðinni og voru mótshaldarar hæstánægðir með útkomu dagsins. Boðið var upp á fjölbreytta dagskrá allan daginn, sem féll vel í kram-ið hjá gestunum. Mesta athygli vakti hreystikeppni á milli allra gömlu hreppanna í Rangárþingi eystra, sem endurvöktu gamla hrepparíginn í spennandi keppni. Hlutskarpastir urðu bændur undir

Austur-Eyjafjöllum með Ólaf Eggertsson, bónda á Þorvaldseyri og oddvita Rangárþings eystra, í fararbroddi.

Inni á Sögusetrinu var boðið upp á hinar ýmsu veitingar. Þar varð kjötsúpan frá SS hlutskörpust og má áætla að um 500 skammt-ar hafi farið afgreiddir. Fjölbreytt dagskrá fór fram inni á setrinu og þar voru afhent verðlaun í hinum ýmsu keppnum sem fram fóru í tilefni hátíðarinnar. Í ljósmynda-samkeppninni varð efstur Þorsteinn Jónsson á Hvolsvelli. Besti rab-arbararétturinn, rabarbaraávextir,

kom frá Jónu Vigdísi Jónsdóttur í Hallgeirsey. Á hátíðinni var keppt um besta vísubotninn. Fyrripörtum var dreift um svæðið og gátu gest-ir spreytt sig á að botna vísurnar. Dómnefnd sat svo við undir lok hátíðar og valdi besta botninn. Bestur þótti þessi botn eftir Agní:

Ég yrki vísur enn á nýþótt andagiftin þverri. Braglistin er fyrir bíog bölvuð giktin verri.

Magnús Hlynur Hreiðarsson tók meðfylgjandi myndir á hátíðinni.

Glæsileg hausthátíð á HvolsvelliHlynur Snær Theodórsson (í hjólbörunum) og félagi hans stóðu sig vel í hjólbörukeppninni. Þeir kepptu fyrir hönd Austur-Landeyjahrepps hins forna og fögnuðu sigri sínum vel.

Að sjálfsögðu var boðið upp á kjöt-súpu á hátíðinni. Hér eru þær Sigur-lín Sigurðardóttir frá Hvolsvelli og Ásta Sveinbjörnsdóttir á Núpi undir Vestur-Eyjafjöllum að fá sér súpu.

Óli á Eyri, eins og hann er oftast nefndur, eða Ólafur Eggertsson, stórbóndi á Þorvaldseyri undir Eyja-fjöllum, fór á kostum í hreystikeppn-inni. Hér er hann að rúlla gjörð, varð langfyrstur í þeirri keppni.

Gestir hausthátíðarinnar fengu að fylgjast með sýningu Smalahunda-félags Íslands þar sem einn hund-ur smalaði nokkrum ám á svæði í kringum Sögusetrið með stjórnanda sínum. Sýningin gerði mikla lukku.

Afrúllarar, talíur, rúlluklær, kerrur og sturtuvagnar. Búvís ehf. Sími 465-1332, 465-1333 eða 845-9245.

Snjókeðjur. Mikið úrval snjó-keðja fyrir allar stærðir dekkja. Betri verð til bænda! SKM ehf., Bíldshöfða 16. S: 517-8400 eða www.snjokedjur.is

Tilboð óskast í 300 rúllur af kúgæfu heyi. Sími 847-2434.

Til sölu Wenling fjórhjól árg.´06. Ekið 50 km. Beinskipt. Uppl. í síma 453-7340 eða 845-7340.

Til sölu hakkavél með tvöföldu setti. Mjög góð vél . Uppl. í síma 461-2382 eftir kl. 20.00. Óli.

Sauðfjárgreiðslumark. Tilboð óskast í 246,4 ærgilda greiðslu-mark í sauðfé til nýtingar frá 1.janúar 2008. Seljandi áskilur sér rétt til að taka hvaða tilboði sem er eða hafna öllum. Tilboð sendist Búnaðarsambandi Suðurlands í síðasta lagi 5. nóv-ember nk., merkt „Sauðfjárkvóti 246“ eða í tölvupósti til [email protected]

Örflóra fyrir haughús, rotþrær, niðurföll, fituskiljur, úti- og inni-salerni. Framtak-Blossi sími 535-5850.

Snjóblásari til sölu. Ýmis skipti koma til greina, t.d. á fjórhjóli og fl. Uppl. í síma 898-5497 eða 453-8197. Gunnlaugur.

Til sölu fasanar, hænur og hanar. Fuglarnir eru 1 - 2 ára og stað-settir í Kelduhverfi. Kauptilboð óskast. Einnig til sölu egg fyrir safnara. Nánari uppl. í símum: 465-2351 og 893-5772. Ólafur

Aliendur og ísl. hænuungar. Er með til sölu aliendur(ekki Peking). Stórir, fallegir og mjög skrautlegir fuglar. Góðir varpfugl-ar sem stofn eða í hátíðarmat-inn. Er einnig með 10 vikna ísl. hænuunga, kyngreindir og mjög fjölbreyttir litir. Ath. takmarkað magn af hvoru. Geymið auglýs-inguna. Uppl. í síma 451-2271 e. kl.19 eða á [email protected]

Traktorsdekk, Michelin 600/65R 38, XM108. Nývirði 230.000 kr. Ásett verð 120.000 kr. Uppl. gefur Gunnar í s. 893-9545.

Til sölu 10 hryssur með skjóttum og rauðum folöldum. Fyljaðar undir brúnlitföróttum hesti. Trippi frá tveggja til 5 v. og sex tamin hross sex til níu v. Einnig Atlas 1001 bílkrani. Uppl. í síma 453-8262 eða 897-8262.

Til sölu 1.200 ltr. Muller mjólkurt-ankur árgerð 1995 í góðu lagi. Selst ódýrt. Uppl. í síma 473-1458. Netfang: [email protected]

Til sölu greiðslumark í sauðfé 160 ærgildi sem gildir frá 1. jan 2008. Tilboðum skal skilað fyrir 15.nóv. til Búnaðarsambands Húnaþings og Stranda á net-fangið [email protected]. Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði sem er eða hafna öllum.

Til sölu Skiold kornvals árg. ´02 með þriggja fasa mótor. Hentar í þurrt korn. Uppl. í síma 864-6447.

Til sölu MF 35, árg ´58. Vélin er með tækjum og er í notk-un. Staðsetning SV-land. Verð kr. 350.000. Uppl. í síma 892-8282.

Til sölu Avant fjósvél árg. ´00. Vél í góðu lagi. Uppl. í síma 864-2146.

Til sölu Bens vörubíll 1418, árg. ´66, MF-135, árg.´72, Toyota Hilux, árg.´91. Einnig tjón-aður Isuzu Trooper, árg. ´99 og lyftutengd múgavél. Uppl. í síma 465-1333.

Til sölu Deutz DX-3,5 dráttarvél, 4X4, árg. ´87 án tækja. Góð dekk, lítur vel út en þarf smá viðhald. Verð kr. 500.000 án vsk. Uppl. í síma 897-7063.

Óska eftir árgangi 1957 af tímaritinu „Heima er best“ og nokkrum stökum tölublöðum úr árgöngum 1951-1956. Uppl. í síma 464 1372.

Óska eftir að kaupa framleiðslu-rétt í mjólk. Uppl. í síma 892-9815.

Vantar ykkur starfsfólk? Við útvegum starfsfólk af EES-svæðinu í landbúnað, ferðaþjón-ustu, garðyrkju og sem heim-ilishjálp um land allt. Áratuga reynsla! Göngum frá skrán-ingu! Gerið verðsamanburð! Nínukot, Skeggjastöðum, 861 Hvolsvöllur, sími 487-8576, netfang [email protected], vefsíða www.ninukot.is

S a m b ý l i s k o n a / r á ð s k o n a óskast. Óska eftir skapgóðri og skemmtilegri sambýlis-/ráðs-konu, reyklausri og reglusamri. Er búsettur í Mývatnssveit. Uppl. í síma 464-4253.

Tek að mér uppstoppun á fuglum og dýrum. Kristján frá Gilhaga, Laugavegi 13, 560 Varmahlíð. Sími 892- 8154.

Framleiðnisjóðurlandbúnaðarins styður:

atvinnuuppbyggingunýsköpunþróunrannsóknirendurmenntun

í þágu landbúnaðar.Kynntu þér málið:Veffang: www.fl.isNetpóstfang: [email protected] Sími: 430-4300Aðsetur: Hvanneyri311 BorgarnesTil sölu

Óska eftir

SmáSími 563 0300 Fax 552 3855

Netfang [email protected]

auglýsingar


Atvinna

Næsta

Bændablað

kemur út

23. október

GISTIÐ- VIÐ GEYMUM BÍLINNBjóðum heimilislega gistingu

í miðbæ Keflavíkur. Flatskjár og nettenging

í hverju herbergi. Morgunmatur og akstur á

völlinn. Hagstætt verð.

G.G.GuesthouseSólvallagata 11, Keflavík

Sími 568-1813 / 892-4766Póstfang. [email protected]

Veffang: gguest.is

Stórsekkir

Hentugir fyrir korn.Ýmsar stærðir.

Hellas ehfSkútuvogi 10F

Símar 568 8988 og 892-1570Netfang: [email protected]

Skrifstofuhúsnæði til leiguÁ annari hæð að Óseyri 2 Akureyri, Búgarði, eru lausar til

útleigu nokkrar skrifstofur. Í Búgarði eru fyrir 5 stofnanir sem flestar tengjast landbúnaði og/eða þjónustu við dreifbýli.

Nánari upplýsingar veitir Vignir Sigurðsson í síma 460-4477,

netfang: [email protected]

MjólkurkvótiÓskað er eftir tilboðum í 175.800 lítra mjólkurkvóta.Tilboð sem greini verð pr. líter og lítramagn, ásamt

greiðslufyrirkomulagi og upplýsingum um bjóðanda óskast send til [email protected]

fyrir 1. nóvember n.k.

Á þessu ári eru liðin 100 ár frá fæðingu Guðmundar Inga Kristjánssonar, skálds, bónda og kennara á Kirkjubóli í Bjarn-ardal Önundarfirði. Hann fædd-ist á Kirkjubóli og ól allan sinn aldur í Önundarfirði og lést haustið 2002.

Guðmundur Ingi kom víða við á sinni löngu ævi og hafði áhrif á samtíð sína bæði í félags- og menningarmálum. Fyrstu ljóða-bókina gaf hann út árið 1938 og vakti þá strax athygli og hlaut fljótt viðurkenningu sem gott ljóðskáld.

Í tilefni þessara tímamóta hefur ýmislegt verið gert á árinu til að minnast skáldsins, meðal annars var hátíð í Holti á afmæli-sdegi hans 15. janúar og hagyrð-inga- og söngskemmtun á Flateyri 1. apríl. Ljóðasafn hans var end-urútgefið fyrr á árinu en það hafði verið ófáanlegt um langt skeið.

Einnig mun koma út í nóv-ember næstkomandi afmælisdaga-bók þar sem Guðmundur Ingi samdi ljóð við hvern dag ársins. Ljóðin samdi hann langflest á árunum 1927-1932. Ljóðin eru öll handskrifuð af skáldinu og er því haldið í útgáfunni og auk þess bætt

inn myndum frá Kirkjubóli frá þessum tíma. Kona Inga, Þuríður Gísladóttir, saumaði fallega kápu utanum bókina og verður útlit hennar einnig látið halda sér.

Stuttan formála ritar Valdimar Gíslason Mýrum í Dýrafirði mágur Guðmundar Inga. Línur eru við hvern dag þar sem fólk getur ritað nöfn sín. Til hliðar eru ljóðin einnig prentuð svo auðveldara er til lestrar og mynd-irnar sem teknar eru af Sigríði Guðmundsdóttir ljósmyndara eru skemmtilegar mannlífsmyndir af fólki við leik og störf í sveit á fyrri hluta síðustu aldar.

Stefnt er að því að bókin komi út 18. nóvember næstkomandi en þann dag mun Vestfjarðaraka-demían standa fyrir dagskrá í Holti um vestfirsk skáld í minn-ingu Guðmundar Inga.

Utgefandi er Holt – friðarsetur, Ingastofa en í útgáfunefnd eru þau Sigríður Magnúsdóttir Kirkjubóli, Ásvaldur Magnússon Tröð og Halla Signý Kristjánsdóttir.

Bæði afmælisdagabókin og ljóðasafnið munu fást í öllum bókabúðum Pennanns en einnig hjá útgáfunefnd sem tekur á móti pöntunum í síma 896-3834.

Þjónusta

www.bbl.is

Afmælisdagabók Guðmundar Inga gefin út á aldarafmæli skáldsins


Bændasamtök Íslands hafa látið framleiða veggmyndir af íslensku búfé. Hægt er að fá veggmyndir af sauðfé, nautgripum og hrossum þar sem fram koma helstu litir og litaafbrigði íslensks búfjár.

Veggmyndirnar eru 88 sm x 61 sm á stærð og með plastáferð til verndunar.Verð veggmyndar er 1.000 kr. auk sendingarkostnaðar.

Hringdu í síma 563-0300 eða sendu tölvubréf á netfangið [email protected] til þess að panta veggmynd. Hægt er að greiða með greiðslukorti (símgreiðsla), eða með greiðsluseðli.

PRENTSMIÐJAN ODDI HF.

Íslenskt sauðféThe Iceland Breed of Sheep

Íslenskt sauðfé

Ljósmyndir: Jón Eiríksson, Búrfelli

Hvít, hyrnd ær

White, horned ewe

Gul, hyrnd ær

White, horned ewe, with tan fibres

Hvítur, hyrndur hrútur

White, horned ram

Gul, kollótt ær með svartan blett

White, polled ewe, with tan fibresand a black spot

Hvítur, hyrndur hrútur meðsvartan kjamma

White, horned ram, witha black cheek

Svört, kollótt ær

Black, polled ewe

Dökkgrá, kollótt ær

Dark-grey, polled ewe

Hvítur, kollóttur hrútur

White, polled ram

Grá, hyrnd ær

Grey, horned ewe

Arfhrein grá, kollótt ær

Homozygous grey, polled ewe

Mórauð, kollótt lambgimbur

Brown, polled ewe lamb

Mórauð, hyrnd ær

Brown, horned ewe

Grámórauður, hyrndur lambhrútur

Grey-brown, horned ram lamb

Svartbotnótt, hyrnd ær

Black mouflon, horned ewe

Grábotnótt, hyrnd ær

Grey mouflon, horned ewe

Móbotnótt, kollótt ær

Brown mouflon, polled ewe

Svartgolsóttur, hyrndur lambhrúturmeð dökkt í svanga

Black badgerface, horned ramlamb, with a dark flank spot

Grágolsótt, hyrnd lambgimbur

Grey badgerface, horned ewe lamb

Mógolsótt, hyrnd ær

Brown badgerface, horned ewe

Svartbaugótt, hyrnd ær

Black piebald, horned ewe, withdark eyerings only

Svartkrögubíldótt, kollótt ær

Black piebald, polled ewe, withdark cheeks and a collar

Svarthöttótt, hyrnd ær

Black piebald, horned ewe,with a hood

Svarthálsótt, leggjótt, hyrnd ær

Black piebald, horned ewe,with dark outer socks

Svartflekkótt, kollótt ær

Black piebald, polled ewe,with patches

Gráflekkótt, hyrnd ær

Grey piebald, horned ewe,with patches

Móhöttótt, kollótt lambgimbur

Brown piebald, polled ewe lamb,with a hood

Móarnhöfðóttur, botnóttur, hyrndurlambhrútur

Brown piebald-mouflon, hornedram lamb, with an eagle head

Svartbotnóttur, blesóttur, leistóttur,hyrndur forystusauður

Black mouflon-piebald, hornedleader wether, with a blaze and socks

Golbíldótt, hyrnd gimbur

Black badgerface-piebald,horned ewe lamb

Mókrúnóttur, leistóttur,ferukollóttur hrútur

Brown piebald polled ram, with ahead spot and socks, the high crownshowing the presence of the gene

for fourhornedness

Svört, ferhyrnd ær

Black fourhorned ewe

Svartflekkóttur, ferhyrndurlambhrútur

Black piebald, fourhorned ramlamb, with patches

Móarnhosótt, hyrnd forystuær með svart- ogmóarnhosóttar lambgimbrar.

Brown piebald, horned leader ewe with black and brownpiebald ewe lambs, all with white collars and stockings.

Svartblesótt, hyrnd forystuær meðkraga og leista

Black piebald, horned leader ewe,with a blaze, a collar and socks

Svartleistóttur, hyrndurforystuhrútur með krúnu og

lauf á snoppu

Black piebald, horned leader ram,with socks, head and nose spots

B Æ N D A S A M T Ö KÍ S L A N D S

Íslensk hrossThe Iceland Breed of Horses

Rauðglófext hross gengur slóð í vetrarsnjónum.Chestnut horse with fl axen (light) mane and tail on a snow-track in winter.

Fux med ljus man och svans på en snötäckt väg i vintertid.Ein Fuchs mit hellem Langhaar läuft auf einem Schneepfad im Winter.

Dökkjörplitförótt stóðhryssa með brúnu folaldi að hausti.Dark bay-roan stud-mare with a black foal in autumn.

Mörkbrunt konstantskimmelsto med ett svart föl på höstenEine dunkelbraune Farbwechslerin mit einem Rappfohlen im Herbst.

Rauðglófext tryppi og rauðjarpt hross heilsast.Fuxfärgad unghäst med ljus man och svans hälsar på en rödbrun häst. Ein fuchsfarbenes Jungpferd mit hellem Langhaar und ein

rotbraunes Pferd begrüßen sich.

Jörp stóðhryssa að sumri. Bay stud-mare in summer.

Brunt avelssto på sommarenEine braune Stute im Sommer.

Rauðglófext hross að vetri.Chestnut horse with a fl axen (light) mane in winter

Fux med ljus man och svans på vintern.Ein fuchsfarbenes Pferd mit hellem Langhaar im Winter.

Rautt hross á vetrarbeit.Chestnut horse grazing in winter.

Fuxfärgad häst på vinterbete.Ein Fuchs auf der Winterweide.

Brúnt hross drekkur úr læk á hásumri. Black horse drinking from a brook in mid-summer.Svart häst dricker från en bäck vid midsommartid.

Ein Rappe aus einem Bach trinkend im Hochsommer.

Rauðtvístjörnótt hross með svartan blett í andliti að sumarlagi.Chestnut horse with star, snip and a black face patch in summer.

Fux med stärn och snopp och en svart fl äck på huvudet i sommartid.Ein Fuchs mit Stern und Schnippe und einem schwarzen Fleck

auf dem Kopf im Sommer.

Brúnskjótt hross á sumarbeit.Piebald horse on summer pasture.Svartskäck häst på sommarbete.

Ein Rappschecke auf der Sommerweide.

Grátt hross fullorðið.Grey adult horse.Äldre skimmel.

Ein erwachsener Schimmel.

Rauðblesótt glófext tryppi að sumarlagi.Chestnut colt with blaze and fl axen (light) mane in summer.

Fuxfärgad unghäst med bläs och ljus man och svans i sommartid.Ein fuchsfarbenes Jungpferd mit Blesse

und hellem Langhaar im Sommer.

Steingrá stóðhryssa með mósótt folald á sumarbeit.Dappled grey stud-mare with a blue-dun foal on summer pasture.Mörkt skimmelfärgat avelssto med musblackt föl på sommarbete.

Eine Grauchimmelstute mit mausfalbenem Fohlen auf der Sommerweide.

Jarpt tryppi veturgamalt að vetrarlagi.Bay yearling in winter.Brun åring i vintertid.

Ein brauner Jährling im Winter.

Rauðtvístjörnótt folald snemmsumars.Chestnut foal with star and snip in early summer.

Fuxföl med stärn och snopp på försommaren.Ein fuchsfarbenes Fohlen mit Stern und Schnippe im Frühsommer.

Brúnskjótt höttótt folald að sumarlagi.Piebald foal with a hood in summer.Svartskäckfärgat föl på sommaren.

Ein Rappscheckfohlen mit dunklem Kopf im Sommer.

Móvindótt stóðhryssa með brúnu folaldi snemmsumars.Silver dapple stud-mare with a black foal in early summer.

Silversvart avelssto med svart föl på försommaren.Rappwindfarbene Stute mit einem Rappfohlen im Frühsommer.

Stóðhross í rétt að hausti.Stud-horses sorted at a round-up in autumn.

Avelshästar i fålla på hösten.Pferde im Sammelpferch im Herbst.

Rauðskjótt hross á sumarbeit.Red skewbald horse on summer pasture.

Rödskäck på sommarbete.Ein Fuchsschecke auf der Sommerweide.

Fífi lbleik stóðhryssa með fífi lbleiku folaldi að sumri.Red-dun stud-mare with a red-dun foal in summer.

Rödblackfärgat avelssto med rödblackt föl på sommaren.Eine fuchsfalbene Stute mit fuchsfalbenem Fohlen im Sommer.

Bleikálótt folald með bleikálóttri móður sinni að sumri.Yellow-dun foal with its yellow-dun mother in summer, both with dorsal stripes.

Brunblackt föl med sin brunblacka mamma på sommaren.Ein braunfalbenes Fohlen mit seiner braunfalbenen Mutter im Sommer.

Rauð stóðhryssa með rauðu folaldi á miðsumri.Chestnut stud-mare with a chestnut foal in mid-summer.

Fuxfärgat avelssto med sitt fuxfärgade föl vid midsommartid.Eine Fuchsstute mit einem fuchsfarbenem Fohlen im Hochsommer.

Jarpvindóttur stóðhestur síðla sumars.Silver-dapple bay stallion in late summer.

Silverbrun hingst på sensommaren.Ein braunwindfarbener Hengst im Spätsommer.

Rauð stóðhryssa með leirljósu folaldi í sumarhögum.Chestnut stud-mare with a palomino foal on summer pasture.

Fuxfärgat avelssto med isabellföl på sommarbete.Eine Fuchsstute mit einem isabellfarbenem Fohlen

auf der Sommerweide.

Moldóttur stóðhestur, brún stóðhryssa í hestalátum og moldótt folald að vori.Buckskin stallion, a black stud-mare in heat and a buckskin foal in spring.

Gulbrun hingst, ett svart avelssto i brunst och ett gulbrunt föl på vårenEin erdfarbener Hengst, eine rossige Rappstute und

ein erdfarbenes Fohlen im Frühjahr.


T H E F A R M E R S A S S O C I A T O N O F I C E L A N D

Ljósmyndir: Jón Eiríksson og Friðþjófur Þorkelsson.

Textar: Guðlaugur Antonsson, Ólafur R. Dýrmundsson, Rebecka Frey og Kristín Halldórsdóttir.

Stuðningsaðilar: Nordisk Genbank Husdyr og Erfðanefnd landbúnaðarins.

Prentvinnsla: Oddi

www.bondi.is

Veggmyndir af íslensku búfé!

LjósrauðLight redLyserødHellrot

RauðRedRødtRot

Rauðskjöldótt, ljósRed pied, lightLyserød flekketHelles rotbunt

SvörtBlackSvartSchwarz

SvartskjöldóttBlack piedSvart flekketSchwarzbunt

RauðhjálmóttRed with white faceRød, hvitt ansiktRotvieh mit weißem Kopf

RauðkrossóttRed with white face markingsRød, hvitt ansiktRotvieh mit weißgeschekten Kopf

SvarthuppóttBlack, with inguinal regionSvart, lyskeflekkSchwarz mit weißem Milchspiegel,Euter und Undterbauch

Svartskjöldótt, mikið hvítBlack pied, extensive whiteSvartbotet, mye hvittSchwarzbunt mit viel Wheiß

BleikDunnRødskjærRotbunt

BrandskjöldóttBrindle piedBrandet, botetBraunweiß gescheckt – gestreift

GráGreyLys gråskimletGrau

RauðbröndóttRed brindleRødbrandetRot gestreift

BröndóttBrindleBrandetBraunschwarz gestreift

HvítWhiteHvittWeiß

RauðgrönóttWhite, red ears and muzzleHvit, rød mule og ørerWeiß, mit roten Ohren undrotem Flotzmaul

Sægrábröndótt, hálfhryggjóttDun, brindle, white posteriorGrå brandetGraubrun gestreift, mit weißerRükenstreifen und Unterbauch

Kolgrá, huppóttBrown grey, white inguinal regionGråbrun, hvit lyskeflekkDunkelbraun grau mit weißemMilchspiegel, Euter und Unterbauch

Kolótt, ljósBrown, lightBrun, lysHellbraun

Kolótt, dökkBrown, darkBrun, mørkDunkelbraun

Svartsíðótt, arfhrein hryggjóttBlack sided, homozygousSvartsidetWeiß mit schwarz gesprenkeltenSeiten und weißem Rückenstreifen

SægráDunGråGraubraun

Sægrá, hryggjóttDun, white dorsal lineGrå, hvit rygglinjeGraunbraun mit weißer Rükenlinie

Kolhjálmótt, leistóttBrown, white face, socksBrun, hvitt ansiktBraun mit weißem Kopf, Unterbauchund weißem Fußgelenken

Grá, steingráGrey, blue roanGråskimlet, mørkGrau, blaugrau gesprenkelt

Ljósmyndir: Jón Eiríksson, Búrfelli

PRENTSMIÐJAN ODDI HF.

The Iceland Breed of CattleÍslenskir kúalitirÍslenskir kúalitir


Helgina 5.-8. október síðastlið-inn var sýningin HANDVERK OG HÖNNUN haldin í Ráðhúsi Reykjavíkur þar sem ýmsir list-munir og handverk voru til sýnis og sölu. Óhætt er að segja að sýn-ingin hafi tekist vel og var stöð-ugur straumur fólks sem kom að skoða munina þessa fjóra daga sem hún stóð yfir.

„Þetta gekk rosalega vel; við bættum við heilum degi frá því í fyrra og það virtist virka því við fengum jafna og góða aðsókn. Það voru margir sem komu oftar en einu sinni sem stafar sjálfsagt af því að frítt var inn en þeir sögðu mér í Ráðhúsinu að þetta væri sú sýning sem drægi flesta inn í húsið. Þátttakendur voru mjög ánægðir en í framhaldinu ætlum við að gera könnun hjá þeim um þeirra upp-lifun og hvað mætti ef til vill betur fara. Það virðist vera ótrúlega mik-ill áhugi á íslensku handverki,“ segir Sunneva Hafsteinsdóttir, fram-kvæmdastjóri Handverks og hönn-unar.

Bændablaðið fór á stúfana og ræddi við nokkra sýningargesti um það sem fyrir augu bar í Ráðhúsinu.

Elín Magnúsdóttir„Mér líst rosalega vel á þetta hér og ég er sérstaklega hrifin af mósa-íkmyndum Fannýjar Jónmunds-dóttur.“

Bryndís (t.v.) og Elín.

Bryndís Jóhannsdóttir„Þetta er frábær sýning og maður sér hér hvað við eigum mikið af flottum hönnuðum og listamönnum.“

Auður Eyjólfsdóttir„Ég ætlaði að koma hérna í fyrra en missti þá af sýningunni en þetta er mjög flott og gott framtak.“

María Kristinsdóttir„Ég kom á sýninguna í fyrra og

fannst það svo skemmtilegt að ég ákvað að koma aftur. Ég er ekki mikið í handverki sjálf en dúlla mér heima við að prjóna og sauma.“

Sigríður Bragadóttir og Steinar Bragi Sigurjónsson„Mér finnst þessi sýning alveg trufl-uð og þetta ætti að vera oftar. Mig langar í eitthvað á hverjum bás og er hrifnust af jóladótinu en það er sennilega af því það er kominn örlítill jólafiðringur í mig.“ ehg

„Svona sýningu mætti halda oftar“

Þær voru fallegar þessar englastyttur eftir Pál S. Garðarsson hjá Himn-eskum herskörum þar sem tálgað er í tré og unnið með pappír og vír.

Margmenni kom að skoða og kaupa handverk og listmuni á sýningunni HANDVERK OG HÖNNUN í Ráðhúsi Reykjavíkur helgina 5.-8. október síð-astliðinn.

Héraðsvaka Rangæinga 24.-28. októberHéraðsvaka Rangæinga er að þessu sinni haldin í Rangárþingi eystra og stendur hún dagana 24. til 28. október. Dagskráin er fjölbreytt og hefst með tónleikum hjónanna Guðjóns Halldórs Óskarssonar organista og kórstjóra og Sigríðar Viðarsdóttur sópransöngkonu í Stórólfshvolskirkju á morgun, 24. október, kl. 20.30.

Á fimmtudagskvöldið kl. 20.30 verður vaka tileinkuð skáldinu Þorsteini Erlingssyni í Skógum. Á föstudaginn kl. 20.30 verður gamla hrepparígnum haldið við þar sem fulltrúar hreppanna takast á í spurn-ingakeppni í félagsheimilinu Hvoli. Á laugardaginn verður áframhald-andi fjölbreytt dagskrá í Hvoli. Má þar nefna einsöng, kórsöng, upp-lestur o.fl. Þá sýna áhugalistamenn í sveitarfélaginu verk sín. Ókeypis kaffiveitingar.

Héraðsvökunni lýkur svo á sunnudaginn en kl. 14 verður dagskrá í Sögusetrinu á Hvolsvelli helguð börnum. Allir eru velkomnir og ókeypis er á alla dagskrárliði. MHH

Grænni skógar á Norðurlandi

Hinn 5. október 2007 var nám-skeiðsröðinni Grænni skóg-um 1 hleypt af stokkunum á Norðurlandi. Voru 30 áhuga-samir skógræktendur mættir á Akureyri til að læra um skóga og vistkerfi. Tókst námskeiðið í alla staði vel, góð stemning var í hópnum og nemendur áhuga-samir. Slík námskeið veita skóg-arbændum ómetanleg tækifæri til að kynnast, skiptast á skoð-unum, fræðast og efla tengslin innan ungrar búgreinar.

Næsta námskeið verður hald-ið 19.-20. október í Ljósheimum í Skagafirði og mun það fjalla um undirbúning lands til skógræktar. Er stefnt að því að halda námskeið-in innan Grænni skóga sem víðast um starfssvæði Norðurlandsskóga. Námskeiðin eru alls 14 auk val-námskeiða og skiptast niður á þrjá vetur.

Þetta er annar hópurinn sem hefur þetta nám á Norðurlandi, sá fyrri útskrifaðist vorið 2005.

Þátttakendur staddir í Grundarreit í Eyjafirði.

Haustfagnaður í lopa-peysu og gúmmískómLaugardaginn 27. október verð-ur haldinn haustfagnaður í Dölum og margt áhugavert verð-ur á dagskrá.

Dagskráin byrjar klukkan 10 með lambhrútasýningu í fjárhús-unum í Sælingsdalstungu og á sama tíma verður knattspyrnumót á Laugum í Sælingsdal. Eftir hádegi verða svo fjárhúsin á Háafelli í Suðurdölum opin fyrir gestum og eftir það verður fjölbreytt dag-skrá að Árbliki í Suðurdölum með óvæntum uppákomum. Kvöld-dagskráin fer einnig fram í Árbliki þar sem slegið verður upp risa grill-veislu og reynt við fjöldasöng en haustfagnaðurinn endar síðan með ekta sveitaballi undir tónum hljóm-sveitarinnar Úlfar. Forsvarsmenn haustfagnaðarins leggja á það áherslu að viðeigandi klæðnaður sé lopapeysa og gúmmískór.

Sér mjólk fyrir aldraða í Japan - bondi.isNeytendur um víða veröld kvarta yfir háu verði á...

Documents

Transcript of Sér mjólk fyrir aldraða í Japan - bondi.isNeytendur um víða veröld kvarta yfir háu verði á...