SPOSOBY AKTYWNEJ KOMUNIKACJI MIDZY NAUCZYCIELEM, A UCZNIEMOpracowanie: Joanna Troll

JAK NAUCZYCIELE UCZ SWOICH ZASAD? PODEJCIE PRZYZWALAJCE WOLNO BEZ GRANIC

Wolno bez granic nie jest demokracj. To anarchia, a dzieci wychowane w anarchii nie ucz si szacunku dla zasad ani autorytetw, nie ucz si te, jak odpowiedzialnie korzysta z wolnoci. Najczciej myl gwnie o sobie i maj nadmierne poczucie wasnej siy i kontroli.Przyzwalajcy nauczyciele nieustannie zmieniaj zdanie i prbuj rnych taktyk, aby skoni dziecko do wsppracy. Bez przerwy powtarzaj, przypominaj, prosz, namawiaj, targuj si, wygaszaj kazania, przekonuj, dyskutuj oraz korzystaj z innych form perswazji. Konsekwencje wycigane s za pno lub wcale i s mao skuteczne. Do czasu zakoczenia konfliktu nauczyciele zazwyczaj poszerzaj granice lub cakowicie rezygnuj z ich wytyczania, a dzieciom wydaje si postawi na swoim. Takie podejcie jest upokarzajce dla nauczycieli. Jako metoda wychowawcza, postawa przyzwalajca jest zdecydowanie gorsza od restrykcyjnej i to zarwno dla dorosych, jak i dla dzieci. Za jej pomoc nie osiga si adnego z podstawowych celw wychowawczych: nie powstrzymuje si niepodanego zachowania, nie uczy si odpowiedzialnoci i nie przekazuje informacji dotyczcych naszych zasad i autorytetu.

Przyzwalajcy nauczyciele niechtnie wycigaj konsekwencje z niewaciwego zachowania dziecka, gdy prbuj dotrze do dziecka z przekazem, nie denerwujc go przy tym, i nie frustrujc. Nauczyciele ci wierz, e czasowa frustracja zwizana z wyciagniciem konsekwencji moe zrujnowa psychik ich dzieci. Jeli wic dzieci sprawiaj wraenie do mocno zdenerwowanych, rodzice poddaj si, aby oszczdzi im emocjonalnych urazw.Kiedy nasze sowa zostaj poparte czynami, dzieci otrzymuj jasny komunikat na temat naszych zasad i oczekiwa. Wiedz, e postpujemy zgodnie z zasadami, ktre gosimy i ucz si powanie traktowa nasze sowa.Jeeli jednak za naszymi sowami nie id czyny, dzieci ucz si nas ignorowa i robi to, na co maja ochot. Komunikat, ktry otrzymuj, brzmi mniej wicej tak: Nie podoba mi si to, co robisz, ale nie bd nalega, eby przesta, przynajmniej jeszcze nie teraz.Podejcie przyzwalajce daje wolno i moliwo wyboru, lecz wytycza zbyt chwiejne granice.

Podejcie przyzwalajce:

Przekonania nauczycielaDzieci bd wsppracowa, gdy zrozumiej, e wsppraca jest waciwym wyjciem.Moim zadaniem jest suenie dzieciom i uszczliwianie ich.Konsekwencje, ktre powoduj u dzieci frustracje, nie mog by skuteczne.Wadza i kontrola sytuacjiCaa w rkach dzieci.Proces rozwizywania problemwRozwizywanie problemw za pomoc perswazji.Jedna strona wygrywa, druga przegrywa (wygrywaj dzieci).Rozwizywanie problemw naley przede wszystkim do nauczyciela.Czego ucz si dzieci?Zasady dotycz innych, nie mnie. Zrobi tak, jak zechc.Nauczyciele su dzieciom.Nauczyciele s odpowiedzialni za rozwizywanie problemw dzieci.Zaleno, brak szacunku, egocentryzm.Jak reaguj dzieci?Testuj granice.Kwestionuj, ignoruj zasady oraz autorytet.Ignoruj napominania nauczyciela.Zamczaj nauczycieli potokiem sw.

PODEJCIE RESTRYKCYJNE:

Podejcie restrykcyjne lub autorytarne granice bez wolnoci.

Podejcie restrykcyjne jako model wychowawczy umoliwia jedynie czciowe osignicie podstawowych celw wychowawczych. Powstrzymuje ono niepodane zachowanie, jednak nie uczy niezalenego rozwizywania problemw ani nie przekazuje pozytywnych lekcji dotyczcych odpowiedzialnoci i samokontroli. Dlaczego tak si dzieje? Poniewa to doroli - nauczyciele podejmuj wszystkie decyzje, rozwizuj wszystkie problemy. Nauczyciele maj caa wadz i kontrol nad sytuacj, zdania dzieci w ogle si nie licz. W efekcie podejcie restrykcyjne odbiera dzieciom moliwo uczenia si i przyjmowania na siebie odpowiedzialnoci.Podejcie restrykcyjne obejmuje jedynie dorane powstrzymywanie niepodanych zachowa. Jednak wsppraca osignita za pomoc kary czsto ma wysok cen: zranione uczucia, zniszczone zwizki i pene gniewu prby si. Kary s dla dzieci poniajce, surowe metody wychowawcze uniemoliwiaj nawizywanie z dzieckiem wsppracy.Podejcie restrykcyjne lub autorytarne wytycza granice, lecz daje bardzo ma wolno i moliwo wyboru.

Podejcie autorytarne lub restrykcyjne:

Przekonania nauczycielaJeeli nie bdzie bole, dzieci si nie naucz.Dzieci nie bd szanoway moich zasad, jeeli nie bd si bay moich metod.Moim zadaniem jest kontrolowanie dzieci.Moim zadaniem jest rozwizywanie problemw uczniw.Wadza i kontrola sytuacjiNaley do nauczycieli.Proces rozwizywania problemwRozwizywanie problemw przy uyciu siy.Jedna strona wygrywa, druga przegrywa (wygrywaj nauczyciele).Nauczyciele rozwizuj wszystkie problemy i decyduj o wszystkim.Nauczyciele kieruj trudnymi sytuacjami i kontroluj je.Czego ucz si dzieci?Nauczyciel s odpowiedzialni za rozwizywanie problemw dzieci.

Bolesne metody komunikacji i rozwizywania problemw.Jak reaguj dzieci?Zo, upr.

Rewan, bunt.

Zamkniecie si w sobie, bojaliwe posuszestwo.

PODEJCIE DEMOKRATYCZNE Podejcie demokratyczne wolno w ramach granic.

Podejcie restrykcyjne jest stanowcze, lecz brak mu szacunku. Podejcie przyzwalajce reprezentuje drug skrajno szanuje dziecko, lecz brak mu stanowczoci. Obie skrajnoci opieraj si na takich metodach rozwizywania problemw, zgodnie, z ktrymi jedna ze stron zawsze przegrywa, oraz na faszywych zaoeniach dotyczcych procesu uczenia si. adna z nich nie uczy odpowiedzialnoci ani nie prowadzi do osignicia podstawowych celw wychowawczych. Podejcie demokratyczne jest metod rozwizywania problemw, w ktrej nie ma przegranych. czy ono stanowczo z szacunkiem oraz pomaga osign wszystkie podstawowe cele wychowawcze. Powstrzymuje niepodane zachowanie dziecka, uczy je odpowiedzialnoci i zasad dotyczcych akceptowanych zachowa w najprostszy moliwy sposb. Co wicej, podejcie to umoliwia nam osignicie celw w krtszym czasie i przy uyciu mniejszej energii, a take bez ranienia uczu, niszczenia zwizkw czy powodowania konfliktw.Podejcie demokratyczne jest zotym rodkiem pomidzy skrajnociami: bardzo ma wolnoci i moliwoci wyboru, a wolnoci i moliwoci wyboru, lecz przy zbyt chwiejnych granicach.

Daje ono dziecku wolno w ramach jasno okrelonych granic, ktre nie s ani zbyt szerokie, ani zbyt restrykcyjne. Dzieci maj moliwo zdrowego testowania i rwnoczenie stae granice, ktre ukierunkowuj ich odkrycia.Podejcie demokratyczne opiera si na wsppracy, a nie na wrogoci. Skupia si na tym, co jest sam istot wychowania dziecka: na nauczaniu i uczeniu si. Nauczyciele kieruj procesem rozwizywania problemw, zapewniajc dzieciom jasno okrelone granice, akceptowane moliwoci wyboru oraz pouczajce konsekwencje, ktre czyni je odpowiedzialnymi za wasne czyny. Skuteczne wychowanie pochania mniej czasu i energii. Dorosy postpuje wedug planu: - pierwszym krokiem jest przekazanie jasnego komunikatu na temat tego, jakie zachowanie chce zakoczy,- nastpnie przystpuje do dalszych dziaa, stwarzajc atmosfer wsppracy, wysyajc komunikat typu my- jej przekaz jest rzeczowy, jasny i bezporedni. W dwch krtkich zdaniach udao jej si stworzy atmosfer wsppracy i wzajemnego zaufania.

Podejcie demokratyczne

Przekonania nauczycielaDzieci s w stanie same poradzi sobie z problemami.Dzieciom powinno da si moliwo wyboru i pozwoli czerpa nauk z konsekwencji wynikajcych z ich dokonania.Zachta jest skutecznym sposobem motywowania do pracy.Wadza i kontrola sytuacjiDzieci otrzymuj tylko tyle wadzy i kontroli, ile s w stanie wykorzysta w odpowiedzialny sposb.Proces rozwizywania problemwOparty na wsppracy.Wygrany wygrany.Oparty na wzajemnym szacunku.Dzieci w aktywny sposb uczestnicz w procesie rozwizywania problemw.Czego ucz si dzieci?Odpowiedzialnoci.Wsppracy.Samodzielnoci.Szacunku dla zasad i autorytetu.Panowania nad sob.Jak reaguj dzieci?Lepiej wsppracuj.Rzadziej testuj granice.Samodzielnie radz sobie z problemami.Traktuj sowa nauczyciela powanie.

W jaki sposb dzieci ucz si okrelonych zasad?Dzieci ucz si w sposb konkretny. Ich przekonania opieraj si w gwnej mierze na tym, czego dowiadczaj, a niekoniecznie na tym, co zostanie im powiedziane. Robimy to w dwojaki sposb: za pomoc sw, za pomoc czynw,Obydwa sposoby s dobre, jednak konkretne s tylko nasze dziaania.Czyny, a nie sowa, definiuj bowiem nasze zasady.Gdy nasze sowa znajduj potwierdzenie w dziaaniach, dzieci ucz si bra powanie nasze werbalne komunikaty i rozpoznawa reguy, ktresi za nimi kryj. Jednake, gdy nasze sowa nie pokrywaj si z czynami, dzieci ucz si ignorowa przekaz ustny i opiera przekonania na tym, czego dowiadczaj. Ten zasadniczy bd w komunikowaniu zasad jest powodem niepowodzewielu dobrze zaplanowanych lekcji. Wikszo nauczycieli nie zdaje sobienawet sprawy z takiej prawidowoci. Nadal prbuj dotrze do uczniw zapomoc sw, podczas, gdy ci ucz si na podstawie dowiadcze.

Dzieci szybko potrafi ustali, kiedy nasze ustne reguy maj take zastosowanie w praktyce. Poddaj je testom. Sprawdzanie granic jest sposobem, w jaki przeprowadzaj swoje badania.Dzieci ulege nie potrzebuj zbyt wielu informacji, aby si przekona do przestrzegania naszych regu. Jednak dzieci uparte s o wiele bardziej agresywnymi eksperymentatorami. Potrzebuj duo danych, aby zyska pewno, e nasze werbalne zasady znajd potwierdzenie w praktyce.Moe pomc dzieciom przerwa testowanie i nauczy ich naszych regu poprzezWysyanie sygnaw, ktre s dla nich lepiej zrozumiae: przejrzyste sowa orazEfektywne dziaania. S to kluczowe narzdzia potrzebne do tego, aby nauczyNaszych zasad w moliwie najbardziej jasny i zrozumiay sposb.

USTALANIE GRANICGranice odgrywaj istotn rol w procesie uczenia si i odkrywania wiata, jednak lekcje przekazywane dzieciom przez rodzicw mog atwo ulec znieksztaceniu, jeli wysyane przez nich sygnay nie bd jednoznaczne.1. Granice pozwalaj dzieciom w odkrywaniu wiata. Poniewa na obserwacje dzieci wikszy wpyw ma to, czego dowiadczaj, ni to, co im si mwi. - Dominik dopki nie skoczysz ubierania telewizor bdzie wyczony. Nastpnie matka go wycza. Gdy chopiec jest ju ubrany, matka chwali go za to, jak dzielnie sobie poradzi i wcza telewizor. Chopiec wie, e matka mwi serio, a skoro tak, postanawia wsppracowa i szybko si ubra.- Kacper sfrustrowana matka oznajmia Kacprowi, e od dzi nie moe si ubiera przed telewizorem, o ile nie bdzie tego robi szybciej. Chopiec przez kilka dni si pilnuje, jednak szybko wszystko wraca do normy. Matka wycza telewizor, lecz kiedy Kacper zaczyna paka natychmiast go wcza. Jego postpowanie niezalenie od tego, co mwi matka jest w porzdku.

2. Granice okrelaj ciek akceptowanych zachowa.Kiedy granice s jasno okrelone i niezmienne, dzieciom atwiej jest pozna ciek i ni poda. Jeeli granice s niejasne lub zmienne, dzieci czsto zbaczaj z kursu i wpadaj w kopoty.

3. Granice okrelaj zwizki midzy ludmi.Dzieci chcc pozna, jak maj si i kontrol sytuacji w relacjach z dorosymi po prostu id na cao, robi wszystko, na co maj ochot i obserwuj efekty. Poprzez badania, ktre prowadz w codziennych kontaktach z dorosymi odkrywaj swoj si i kontrol nad sytuacj. Przez dowiadczenie dzieci ucz si, jakie s granice tolerancji, a przy okazji odkrywaj, jaka jest ich pozycja w relacjach z innymi.Najwaniejszych bada dokonuj w domu. To tutaj od rodzicw dzieci ucz si podstawowych zasad funkcjonowania w wiecie. Kiedy dzieci dowiadczaj jasno okrelonych i niezmiennych granic, odpowiadaj sobie na wiele wanych pyta dotyczcych zwizkw midzyludzkich: - Kto ma kontrol nad sytuacj?, - Jak daleko mog si posun?, - Co si stanie jeli posun si za daleko.Informacje zebrane przez dzieci pozwalaj im odkry, jak maj si w relacjach z dorosymi i w jakim stopniu kontroluj sytuacj. Kiedy dzieciom oddaje si zbyt duo wadzy i kontroli, czsto zaczynaj one przecenia swoje wpywy i autorytet. Ich granice rozmywaj si, a one same nieustannie sprawdzaj sytuacj, co naraa je na konflikty i prby si.

4. Granice s jak ogrodnicze tyczki wspomagajce wzrost.Nowe granice staj si punktem odniesienia dla rosncej dojrzaoci i odpowiedzialnoci dzieci. Granice pokazuj rwnie, z czym dziecko sobie radzi, a z czym jeszcze nie jest w stanie sobie poradzi.

5. Granice daj poczucie bezpieczestwa.Dzieci chc, by ich rodzice rzeczywicie byli rodzicami. Oczekuj od nas, abymy zdecydowanie i pewnie wytyczali jasno okrelone i stabilne granice. Od tego zaley ich poczucie bezpieczestwa i stabilnoci.Akt opartego na szacunku wytyczania granic zawiera w sobie bardzo silny przekaz: jestem Twoim rodzicem, jestem silny i odpowiedzialny. Moesz liczy na to, e poprowadz ci we waciwym kierunku.

6. Wytyczanie granic jest procesem dynamicznym.Granice, ktre wyznaczamy, powinny by na tyle mocne, by ukierunkowa ich badania, a jednoczenie do elastyczne, by umoliwi rozwj i zmiany.

7. Granice, a prawidowy rozwj.Wszystkie dzieci potrzebuj pewnej dozy swobody, siy i kontroli nad wasnym yciem, aby wyksztaci i rozwija swoje umiejtnoci i aby w przyszoci by odpowiedzialnymi, dobrze dostosowanymi do ycia w spoeczestwie z ludmi.

RODZAJE GRANIC:

Granice zbyt restrykcyjne nadmierna kontrola.

Narzucanie przez rodzicw restrykcyjnych granic jest zbyt wskie, by zapewni dziecku swobod niezbdn do prawidowego rozwoju. Dziecko rozumie, jak ciek wyznaczyli dla niego rodzice, ale zbyt go ona mocno ogranicza. Odrzuca j i buntuje si przeciw niej. Odmawiajc dziecku wolnoci potrzebnej do zdrowego testowania i odkrywania otoczenia, rodzice zamykaj przed nim moliwoci uczenia si i rozwoju. Nadmierna kontrola ujemnie wpywa na wyniki w nauce i czsto prowadzi do buntu.

2. Granice zbyt szerokie niedostateczna kontrola.

Kiedy granice s zbyt szerokie i nie do stanowczo okrelone, dzieci czsto ignoruj je i zapuszczaj si na zakazane tereny. Poniewa nie ponosz konsekwencji swoich niewaciwych wyborw i zachowa, nie ucz si odpowiedzialnoci. Niedostateczna kontrola ujemnie wpywa na wyniki w nauce i prowadzi do nadmiernego testowania.

3. Granice niestabilne zmienna kontrola.

Niestabilne granice prowokuj dzieci do nadmiernego testowania i buntu. S nietrwae, w zwizku z tym nie jest jasne, jak wyglda cieka, ktrej dziecko powinno si trzyma. W zwizku z tym musi przeprowadzi wicej testw, aby si przekona, co bdzie tolerowane.

4. Granice zrwnowaone zrwnowaona kontrola.

Granice oparte na zrwnowaonej kontroli zapewniaj dziecku swobod niezbdn do zdobywania nowych umiejtnoci, ucz je odpowiedzialnoci oraz zmniejszaj potrzeb testowania. Zrwnowaona kontrola stwarza optymalne warunki dla wzrostu i rozwoju.

Granice pomagaj dzieciom zrozumie siebie i otaczajcy je wiat oraz stwarzaj odpowiednie warunki do nauki i odkrywania wiata. Wytyczanie granic jest procesem dynamicznym. Zmienia si w miar rozwoju dzieci, a wyzwaniem dla rodzicw jest cige dostosowywanie i poszerzanie granic, tak aby utrzyma dzieci na ciece prawidowego rozwoju. Aby osign t dynamiczna rwnowag, musimy:- by jednoczenie twardzi i elastyczni,wyznacza granice, ktre s do mocne, by ukierunkowywa zdrowe testowanie i odkrywanie otoczenia, a jednoczenie do elastyczne, by pozwala na rozwj dziecka. Granice oparte na nadmiernej, niedostatecznej lub zmiennej kontroli ograniczaj zdrowe odkrywanie, zmniejszaj moliwoci uczenia si oraz prowadz do nadmiernego testowania i buntu.

Granice, ktre rwnowa wolno i kontrol stwarzaj optymalne warunki dla prawidowego rozwoju.

Czy wytyczane granice s stae, czy ruchome?Moemy wyrni dwa podstawowe rodzaje granic:

Granice ruchome (pynne, niewyrane, zmienne, zatarte) kiedy nie znaczy tak, czasem lub moe.

S to zasady w teorii, a nie w praktyce. Prowokuj dziecko do testowania, poniewa nios ze sob sprzeczny przekaz. Komunikat werbalny zdaje si mwi: przesta, jednak komunikat zawarty w dziaaniu informuje, ze usuchanie nakazu nie jest ani oczekiwane, ani wymagane. Z perspektywy wychowawczej ruchome granice s nieskuteczne, poniewa nie pozwalaj osign adnego z podstawowych celw wychowawczych. Nie powstrzymuj niewaciwych zachowa, nie zachcaj do postpowania we waciwy sposb oraz nie przekazuj podstawowych informacji dotyczcych naszych regu i oczekiwa. Po prostu nie dziaaj. Co gorsza bardzo czsto osigaj efekt odwrotny od zamierzonego. Prowokuj testowanie, narastanie niewaciwych zachowa i prb si. Wielu nauczycieli wysya niewaciwe sygnay, aby powstrzyma ze zachowanie w klasie. Nie zdaj sobie sprawy, e ich znaki stopu nie wymagaj tak naprawd zatrzymanie si, a ich prby powiedzenia nie brzmi dla uczniw tak, czasem lub moe. W wikszoci sytuacji problemem jest nieczytelna komunikacja dotyczc granic.

Granice ruchome wystpuj w wielu rnych odmianach. Mog to by nieskuteczne komunikaty werbalne lub nieskuteczne komunikaty zawarte w dziaaniu. Czasem obie formy komunikatu cz si ze sob. Wszystkie typy ruchomych granic cechuje brak skutecznoci w przekazywaniu zamierzonego komunikatu. Posuszestwo nie jest, ani oczekiwane, ani obowizkowe.yczenia, nadzieje i marzenia: Zosiu, czy wiesz jak trudno jest pozby si plam z dywanu?Mam nadziej, e odoysz farby, zanim co si stanie.

b) powtarzanie i przypominanie: Dominiku, sdz, e byoby lepiej gdyby odoy komiks, Dominiku, ile razy mam Ci przypomina.

c) przemowy, kazania, wykady: Gdzie bya Aniu, pyta zirytowany nauczyciel, dzwonek dzwoni prawie 5 minut temu. Musiaam skorzysta z toalety-odpara dziewczynka. Sprawy zwizane z toalet powinna zaatwia w czasie przerwy-upomina j nauczyciel. Nie podoba mi si Twj brak rozwagi. Daam ju wskazwki potrzebne do rozwizania zadania, a teraz bd musiaa powtarza to wszystko specjalnie dla ciebie. Opniasz przez to ca klas. Co by byo, gdyby wszyscy przychodzili na lekcj wtedy, kiedy maj na to ochot. To nie w porzdku. Siadaj ju ebymy mogli zacz.

d) Ostrzeenia i drugie szanse: Karol i Daniel, chcecie siedzie koo siebie-to musicie zachowywa si cicho. Gdy chopcy nadal przeszkadzaj, nauczyciel zwraca si do nich: czynie prosiam was abycie byli cicho, mwiam powanie to jest ostatnie ostrzeenie. Po chwili Daniel wydaje okrzyk blu-on mnie uszczypn. No dobrze chopcy, uspokjcie si to jest wasza ostatnia szansa-oznajmia.

e) Wsppracuj, dobrze? Madziu, zostawia puzzle na pododze-zwraca si do niej nauczyciel. Powinna je odoy na miejsce, zanim wemiesz now zabawk. Dobrze?. Gdy dodamy dobrze na kocu naszej proby komunikat traci sw wyrazisto.

f) Stwierdzenie faktu: Zaczynamy lekcj, czy syszelicie, e uczniowie maj przesta rozmawia i usi w awkach. Stwierdzenie faktu nie wyraa zamierzonego komunikatu.

g) Ignorowanie niewaciwego zachowania: Gdy ignorujemy niewaciwe zachowanie, tak naprawd mwimy: moesz tak robi, no dalej, nie musisz si powstrzymywa. Taki komunikat syszy ucze. Jeeli nauczyciel chce, powstrzyma zachowanie chopca-robienie z siebie klasowego bazna, musi da uczniowi waciwy sygna-sowny komunikat Stop oraz, jeeli to konieczne, przej do czynw, izolujc ucznia na jaki czas od swojej publicznoci.

h) Przekonywanie i wyjanianie: Chopcy ta zabawa nie wyglda na bezpieczn, kto moe sobie zrobi krzywd, moecie bawi si w berka, ale bez wskakiwania jeden na drugiego. Ale prosz pana, nikomu nic si nie stanie. Bdziemy ostroni. Wiem, e bdziecieodpowiada nauczyciel ale asfalt jest twardy i gdy wskoczylicie na Krzyka, mogo mu sico sta, bardzo mnie to niepokoi. Ale Krzysiek nie mia nic przeciwko temu-odrzek chopiec. Tak jemu si to podobao - odpowiada inny. No c, to i tak nie jest dobry pomysstwierdza nauczyciel. Najlepiej bdzie jak przestaniecie.

a komu cos si stanie. Jeeli jeszcze raz was przyapi, reszt przerwy spdzicie na awce. Nikt nie chce siedzie na awce, wic chopcy kocz zabaw.Nauczyciel myla, e mwi stop za kadym razem, gdy przekonywa uczniw lub udziela im wyjanie na temat niebezpieczestw. Chopcy kontynuowali zabaw do czasu, gdy otrzymali sygna, ktry wymaga od nich zatrzymania si.i) Targowanie si i negocjowanie: Panie profesorze, czy mog prosi o kilka dodatkowych dni na ukoczenie pracy. Miaa na to trzy tygodnie odpowiada nauczyciel, to wystarczajco duo czasu. Wiem, jednak zajmie mi to wicej czasu ni si spodziewaam, czy mogabym odda prac w poniedziaek, nie ale moesz odda w pitek na pen ocen. Ale ja bardzo prosz, panie profesorze, gdy bd miaa wicej czasu napisze lepsz prac. No dobrze odpowiada nauczyciel. Nauczyciel by skonny targowa si i negocjowa termin oddania pracy, w rzeczywistoci przekazywa komunikat: moje reguy mona negocjowa, ubijmy interes.j) Spieranie si i dyskutowanie: Andrzeju, nie moesz wyj dopki nie posprztasz dookoa awki i nie odoysz na miejsce ksiek i kartek-zwraca si do niego nauczyciel. A dlaczego ja musz sprzta, jeeli Szymon nie musi-pyta chopiec. awka Szymona jest czysta, odoy na miejsce swoje ksiki, ty tez musisz to zrobi. Ale wczoraj tego nie zrobi, a pani pozwolia mu pj, to nie w porzdku. Nie rozmawiamy teraz o Szymonie, mwimy o tobie a ty wiesz, co masz robi. Pani jest niesprawiedliwa. Od dzi zwrc na niego baczniejsz uwag, ale te zasady s gupie. Gupie, czy nie bd obowizywa cay rok odpowiada nauczycielka i udaje si do sprawdzania prac. Gdy Andrzej widzi, ze nie postawi na swoim zaczyna sprzta.

Chopcy przestaj na chwil, po czym sytuacja si powtarza. Chopcy, czy nie prosiem was abycie przestali pyta nauczyciel. Mwi pan, eby nie robi tego na asfalcie, a teraz jestemy na trawie. Wskakiwanie na kogo jest niebezpieczne upiera si nauczyciel. Chopcy kiwaj gowami i znowu oddalaj si i bawi si nadal w niedozwolona gr. Nauczyciel przywouje ich do siebie: Chopcy zdaje si, e nie zrozumielicie tego, co do was mwiem, nie bd czeka a komu cos si stanie.

k) proby i pochlebstwa: Ale Jurku, to nieadnie tak je, dzieci myl, e jeste obrzydliwy. Poka, e potrafisz je jak duy chopiec. Ledwo zdya to powiedzie, gdy chopiec po raz kolejny rzuci budyniem. No dobrze Jurku, pobawie si troch a teraz ju jedz tak, jak naley dobrze? Prosi przedszkolanka. Chopiec rzuca budyniem jeszcze dwa razy. Zazwyczaj tak dobrze zachowujesz si przy stole, wszystkim nam byoby lepiej, gdyby przesta.Czy Jurek usysza od przedszkolanki, e oczekuje i wymaga, aby przesta nie. Usysza liczne proby i pochlebstwa oraz komunikat, e byoby milo, gdyby przesta. Jeeli nauczycielka chce eby ucze przesta musi wyranie powiedzie stop i zabra budy.

l) apwki i nagrody specjalne: A co powiesz na paczk kart pikarskich kadego dnie pyta nauczyciel. Jedyne, co musisz zrobi, to nie zakca spokoju na lekcji przez cay dzie. Zgoda - ucze kiwa gow, e tak. Umowa zaowocowaa jednak nauczyciel wydawa z wasnej kieszeni pokane sumy pienidzy. Postanowi rozmwi si z chopcem. Przemku nie sdz abymy musieli jeszcze to robi. Pokazae, e wiesz jak wsppracowa. Nie ma mowy-odpar ucze, jeeli nie dostan kart nic z tego.

Gdy proponujemy dzieciom apwki lub nagrody specjalne w zamian za wspprac, to tak naprawd mwimy poprzez nasze dziaania, e oczekujemy ich wsppracy dopiero wtedy, gdy im zapacimy. ) niejasne wskazwki: Nie bdcie zbyt dugo, macie zaraz wrci.Niejasne wskazwki zachcaj do ich przetestowania i skazuj zarwno uczniw, jak i nauczyciela na konflikt.

m) nieefektywne modelowanie rl: Natychmiast przestacie, zachowujecie si jak dwch idiotw krzyczy do wyzywajcych si uczniw nauczyciel i rozdziela ich si. Jeeli chcecie robi z siebie gupkw, rbcie to poza szko. A teraz marsz do klasy, zanim wyl was do gabinetu dyrektora.Czego nauczyli si uczniowie z tej sytuacji: prbowali rozwiza swj konflikt za pomoc krzykw, wyzwisk i grb, a nauczyciel zrobi dokadnie to samo. W rzeczywistoci nauczyIch dokadnie tego, za co udzieli im reprymendy.

n) brak zgodnoci midzy klas, a gabinetem dyrekcji: Magosiu, nie wyjdziesz na przerwJeeli nie odoysz wszystkich przyborw na miejsce, dlaczego nie mog zrobi tego po przerwie-prosi. Nauczycielka nie ustpuje, a dziewczynka prbuje si wymkn. Po kolejnej prbie nauczycielka zaprowadza uczennic do dyrektora. Po przedstawieniu sprawy przez obydwie strony dyrektor stwierdza: no dobrze teraz pozwol ci i si bawiale w przyszoci powinna wsppracowa ze swoj nauczycielk.Czego nauczya si dziewczynka, tego, e w rzeczywistoci funkcjonuj dwa zestawy zasad: zasady nauczyciela, ktre mwi id i posprztaj, zanim bdziesz moga si bawi,Oraz zasady dyrektora goszce, e nie musisz jeeli masz wystarczajco dobry powd.

PRZYKADY NIESKUTECZNYCH DZIAA (GRANICE RUCHOME)Pozwalanie uczniom na zostawianie baaganu.

2. Sprztanie za uczniw.

3. Patrzenie przez palce na niestosowne zachowanie, gdy jeste w dobrym nastroju.

4. Przymykanie oczu na niewaciwe zachowanie w celu unikniciakopotliwej sytuacji.

5. Uleganie pod wpywem uporczywego marudzenia.

6. Ustpowanie pod wpywem napadw zoci.

PRZYKADY NIESKUTECZNYCH KOMUNIKATW WERBALNYCH (GRANICE RUCHOME)

Czy od czasu do czasu mgby wsppracowa? No dobra we si w gar! Czy mgby wywiadczy mi przysug i uwaa na lekcji? Czy nie widzisz, e jest lekcja? Czy mgby tak gono nie krzycze? Lepiej we si do roboty. Nie podoba mi si twoje podejcie. Nie mog w to uwierzy. Zrobie dokadnie to, o co prosiem. A czy ty by chcia, abym ja przeszkadzaa tobie? Przesta zachowywa si jak idiota. Czy za duo wymagam, proszc o wspprac. Mam ciebie do.

II. Granice stae: kiedy nie oznacza nie

Stae granice nios wyrane komunikaty dotyczce naszych zasad i oczekiwa. Dziki nim dzieci rozumiej to, co do nich mwimy, poniewa ich dowiadczenia s zgodne z naszymi sowami. Sowa i dziaania przekazuj to samo. Dzieci ucz si powanie traktowa nasze sowa i wsppracowa, gdy je o to prosimy. W rezultacie poprawia si komunikacja oraz koczy si testowanie, np. Kubusiu trzymaj rce z daleka od Sandry, jeeli zrobisz to jeszcze raz, bdziesz musia skoczy malowanie i siedzie przezJaki czas sam. Czy wszystko jasne?. Sowa nauczycielki mwi stop, a take jej czyny,Gdy po kolejnej zaczepce chopiec zostaje odseparowany od grupy i koczy prac w odosobnieniu. Stae granice s bardzo skutecznym narzdziem wychowawczym.Wskazwki dotyczce okrelania staych granic - skuteczne wychowanie zaczyna si od jasnego komunikatu na temat naszych zasad i oczekiwa:

komunikat powinien dotyczy zachowania naszym celem jest odrzucenieniewaciwego zachowania, komunikat powinien, wic koncentrowa si na zachowaniu i jego poprawianiu, a nie na postawie, uczuciach lub wartoci dziecka, np. Krzysiu, natychmiast przesta drani si z koleg, a nie Krzysiu nie bd obuzem; Karolina przesta mi przeszkadza- prawidowy komunikat2. bd bezporedni i konkretny wyrany komunikat ustalajcy granice w sposb bezporedni i konkretny informuje dzieci, o tym czego od nich oczekujesz. W razie potrzeby powiniene umie im powiedzie, kiedy i jak maj wykona okrelone zadanie. Im mniej sw, tym lepiej, na przykad: Wr za 5 minut, a nie: Tylko nie wracaj zbyt pno,

3. mw normalnym gosem ton gosu jest bardzo wany. Podniesiony gos przesya komunikat zwizany z dziaaniem: utrat kontroli. Chcesz przecie, aby twj ton mwi, e kontrolujesz sytuacj i jeste przekonany, e dziecko powinno zrobi to, o co je prosisz. Powiniene powiedzie mu o tym stanowczo, ale nie podnoszc gosu. Nie wytyczaj staych granic w sposb szorstki. Nie ma potrzeby krzycze, ani podnosi gosu, aby przekona dziecko, e mwisz powanie. Jeli zajdzie taka potrzeba, dziaania (konsekwencje) przeka t informacj dobitniej ni jakiekolwiek sowa. Normalnym tonem przeka dziecku swoje wymagania i oczekiwania, a w razie potrzeby bd gotw poprze sowa odpowiednim dziaaniem.

4. dokadnie okrelaj konsekwencje jeli spodziewasz si testowania lub jeli dzieci nie trzymay si dotd konsekwentnie twoich zasad, powiniene okreli konsekwencje nieposuszestwa w momencie, kiedy o co prosisz. To nie jest groba. Po prostu potwierdzasz swoj wiarygodno i dostarczasz informacji, ktrej by moe potrzebuj, aby dokona waciwego wyboru, np. Prosz, nie graj w pik na korytarzu, jeli to zrobisz bd zmuszony ci ja zabra do koca dnia.

5. popieraj sowa dziaaniem pamitaj, e sowa s jedynie pierwsz czci caociowego przekazu. W wielu wypadkach mog okaza si wystarczajce, jednak nawet najwyraniejszy komunikat werbalny bdzie nieskuteczny, jeeli nie zdoasz poprze sw czynami, np. Nie ma zabawy, dopki nie wykonacie klasowych obowizkw.

Porwnanie granic staych i ruchomych.

Granice staeGranice ruchomeCechyWyraone w jasnych, konkretnych, bezporednich kategoriach behawioralnych Wyraane w niejasny sposb lub jako mieszane przekazy Sowa s poparte czynami Dziaania nie popieraj goszonej zasadyPosuszestwo jest oczekiwane i wymaganePosuszestwo jest zalecane, ale nie wymagane Dostarczaj informacji potrzebnych do dokonania waciwego wyboru i podjcia wsppracyNie dostarczaj informacji potrzebnej do dokonania waciwego wyboruStwarzaj warunki przewidywalnociBrak przewidywalnoci

Porwnanie granic staych i ruchomych c.d.

Przewidywane rezultatyGranice staeGranice ruchomeWsppracaOprMniej testowania granicDuo testowanie granicWyrane rozumienia zasad i oczekiwaNasilenie niewaciwego zachowaniaPowane traktowanie sw nauczycielaIgnorowanie sw nauczyciela

Porwnanie granic staych i ruchomych c.d.

Czego ucz si dzieciGranice staeGranice ruchomeNie oznacza nieNie znaczy tak, czasem lub moeOczekuje si ode mnie i wymaga przestrzegania zasadNikt nie oczekuje ode mnie przestrzegania zasadMusze przestrzega zasad tak jak wszyscyZasady s dla innych, nie dla mnieJestem odpowiedzialny za swoje zachowanieDoroli s odpowiedzialni za moje zachowanieDoroli mwi powanieDoroli nie mwi powanie

BUDOWANIE CZYTELNYCH KOMUNIKATW W RELACJI NAUCZYCIEL-UCZEPrzejrzysty komunikat zaczyna si od naszych sw i najczciej w tym wanie miejscu komunikacja si zaamuje, poniewa mwimy lub robimy wicej ni trzeba. Gniew, dramatyzm sytuacji oraz silne emocje mog atwo zakci czytelno naszego komunikatu i zmniejszy prawdopodobiestwo wsppracy. Znaczenie ma nie tylko to, co mwimy, ale rwnie to, jak mwimy. Nasze sowa s wanym narzdziem wychowawczym.Twj komunikat wychowawczy powinien si skupi na zachowaniu, a nie na postawie czy odczuciach dziecka. Powinien by konkretny i bezporedni, wyraony w rzeczowy sposb, powinien te okrela konsekwencje w wypadku nie podporzdkowania si, aby ucze mia wszystkie informacje, jakich potrzebuje do dokonania waciwego wyboru w kierunku wsppracy Wskazwki dotyczce wysyania czytelnych komunikatw:Kluczem do jasnego wyraania si jest mwienie tylko tego, co niezbdne, w zrozumiay,stanowczy oraz peen szacunku sposb. Pomog Ci w tym nastpujce rady.

Skoncentruj si na zachowaniuSkup si na tym, co chcesz, aby dziecko zrobio albo przestao robi, a nie na postawie czy odczuciach dziecka. Pamitaj, e Twoim celem jest wyeliminowanie nieodpowiedniego zachowania, a nie dziecka, ktre zachowuje si w ten sposb, np., Sylwio, moesz porozmawia z przyjacimi w czasie przerwy lub po zajciach, ale nie teraz". Natomiast nie powinien brzmie tak: Sylwio, czy musisz by taka dokuczliwa?" lub Dlaczego jeste tak nietaktowna?.

2.Bd bezporedni i konkretny

Czytelny komunikat powinien w sposb bezporedni i konkretny informowa dzieci o tym, co chcemy, aby zrobiy. W razie koniecznoci bd przygotowany na to, aby powiedzie im, jak i kiedy maj to zrobi. Im mniej sw, tym lepiej, np., Kacper dokadnie sprztnij swoj awk, zanim wyjdziesz, to znaczy pozbieraj wszystkie kredki, owki oraz inne rzeczy, ktre spady na podog, a take od na miejsce ksiki i kartki. Nie bdziesz mg wyj, dopki tego nie zrobisz".

3.Uywaj normalnego tonu gosuTon Twojego gosu jest czym istotnym. Twj normalny gos wyraa opanowanie, podczas gdy podniesiony wysya zupenie odmienny sygna informacje o utracie kontroli. Twj gos powinien wyraa stanowczy, opanowany i zdecydowany charakter Twoich oczekiwa wobec dzieci. Najlepszym sposobem na zakomunikowanie tych oczekiwa jest wypowiedzenie ich normalnym tonem w rzeczowy sposb.Utrzymanie rzeczowego podejcia w nauczaniu jest dla niektrych nauczycieli atwe, za dla innych nie - szczeglnie dla tych, ktrzy dorastali w domach, gdzie na porzdku dziennym byy wrzaski, krzyki oraz pene gniewu rodzinne tace.

4. Okrel konsekwencje za nieposuszestwo

Pamitaj, e uparte dzieci pragn pozna ostateczne granice lub dowiedzie si, jak daleko mog si posun, gdy postanowi przetestowa lub stawi opr Twoim reguom. Gdy poprosisz je, aby przestay si niewaciwie zachowywa, zadadz sobie pytanie: Bo co? Co mi zrobisz, jeeli nie zechc?". Jeeli przypuszczasz, e jaki ucze bdzie wystawia Twoje reguy na prb, poinformuj go normalnym tonem gosu, co si stanie, jeeli nie bdzie wsppracowa. To nie jest groba. Po prostu w czytelny sposb dostarczasz swemu agresywnemu eksperymentatorowi wszystkich informacji potrzebnych mu do dokonania akceptowalnego wyboru, w kierunku skaniajcym do wsppracy.np., Konradzie, schowaj prosz modelin. Jeeli jeszcze raz wycigniesz j podczas lekcji, schowam j w swoim biurku i oddam twoim rodzicom na nastpnym zebraniu".

5. Poprzyj swoje sowa skutecznym dziaaniem

Sowa s jedynie pierwsz czci Twojego komunikatu. W wielu wypadkach wystarcz same sowa, jednak nawet najbardziej czytelny przekaz werbalny bdzie nieskuteczny, jeeli nie poprzesz swoich sw efektywnym dziaaniem. Bd gotowy, aby speni to, o czym mwisz.

Przykady skutecznych komunikatw werbalnych (stae granice)

Przesta si rozpycha

Nie naley przerywa

Za pi minut bdcie z powrotem

Jeeli bdziesz smarowa innych klejem/ to ci go zabior

Moesz gra zgodnie z zasadami albo wybra inn gr

Jeeli bdziesz si rozpycha, bdziesz musia przej na koniec kolejki

- Moesz si przygotowa do wyjcia, gdy sprztniesz swoj awk

Przykady skutecznych komunikatw zawartych w dziaaniu (stae granice)

Stosowanie konsekwencji w formie odosobnienia za notoryczne zakcanie spokoju

Odbieranie zabawki dziecku, ktre, poproszone, nie odkada jej na miejsce

Chwilowe zabronienie brania udziau w grze za nieprzestrzeganie jej regu

Odseparowanie dziecka od innych za nieodpowiednie zachowanie w szkolnej stowce

Chwilowe cofnicie jakiego przywileju za jego naduycie

Nakadanie na dzieci odpowiedzialnoci za sprztanie po sobie

PRAKTYCZNE STRATEGIE ZEEGNYWANIA PRBY SI

Teraz przedstawimy kilka praktycznych strategii zaegnywania prb si oraz klasowych tacw, polegajcych na niepozwoleniu, aby do nich doszo. Nauczymy si upewnia si, czy dzieci Ci suchaj, przecina sytuacj, gdy Dzieciaki prbuj si z nami sprzecza lub dyskutowa, uspokoi uczniw, gdy s zdenerwowani, zaoferowa im ograniczon moliwo wyboru, gdy testuj zasady lub rzucaj wyzwania, a take uywa minutnika, gdy pracuj powoli lub si ocigaj. Dowiemy si jak ignorowa kuszc przynt w postaci nastawienia, ktrej dzieci uywaj, aby Ci zapa, jak by niewzruszonym, gdy przekraczaj granic oraz jak nie traktowa osobicie niestosownego zachowania Twoich uczniw. Bdziemy dobrze przygotowany do tego, aby w efektywny sposb uywa sw, jednak sowa to jedynie pierwsza cz Twojego komunikatu. Jeeli Twoi uczniowie nadal bd testowa Twoje zasady, czas przej do czynw. Konsekwencje to druga cz Twojego komunikatu. Przemawiaj goniej ni sowa. Czas ju zapozna si z nastpnym zestawem narzdzi.

PROCEDURA UPEWNIANIA SI

Procedura upewniania si jest prostym sposobem, aby udzieli odpowiedzi na powysze pytania i jednoczenie nie da si nabra na stary numer z powtarzaniem i przypominaniem. Jeeli masz wtpliwoci, upewnij si, zadajc dziecku jedno z nastpujcych pyta:

- O co Ci prosiem, aby zrobi?- Czy rozumiesz, co powiedziaem?Czy wyraziem si jasno? Powiedz mi swoimi sowami, o co prosiemnp., Stasiu o co Ci prosiam, aby zrobi przed wyjciem na dwr.

2. TECHNIKA PRZECICIA

Technika przecicia jest nie ranic nikogo metod zakoczenia sporu czy dyskusji, zanim si ona przerodzi w prb si. Gdy uczniowie prbuj Ci wcign w spr lub debat na temat Twoich regu, zakocz dyskusj jednym z poniszych stwierdze: - Ten temat ju omwilimy. Jeeli jeszcze raz go poruszysz to..." (przejd do zastosowania konsekwencji),Koniec dyskusji. Albo zrobisz to, o co prosiam, albo spdzisz troch czasu sam, przygotowujc si do tego zadania. Ktra z opcji wybierasz (przejd do konsekwencji w formie odosobnienia), np., Skoczylimy ju ten temat - stwierdza, jeeli wasza pika jeszcze raz wpadnie na boisko asfaltowe, bd musia j zabra, a wy spdzicie reszt przerwy na awce.

3. GDY UCZNIOWIE S ZDENERWOWANI POM IM OCHONOchonicie jest doskonaa metod przywrcenia panowania nad sob oraz trzymania obu stron na dystans od tanecznego parkietu, a nadejdzie odpowiedni czas na poradzenie sobie z trudn sytuacj. Metoda ta jest atwa w zastosowaniu. W sytuacjach penych zoci i zdenerwowania odseparuj si od dziecka jednym z nastpujcych stwierdze:- Gdy obie strony s zdenerwowane - Sdz, e oboje potrzebujemy chwilki, aby si uspokoi. Zajmij miejsce w ostatniej awce. Porozmawiamy podczas nastpnej przerwy".

- Gdy zdenerwowane jest dziecko- Wygldasz na zdenerwowanego. Moesz ochon w ostatniej awce albo w bibliotece. Ktr opcj wybierasz?". Gdy zdenerwowany jest nauczyciel - Jestem bardzo zdenerwowany i potrzebuj chwilki, aby ochon. Moesz w tym czasie zaj si cichym czytaniem".Upewnij si, czy wszystkie strony maj wystarczajco duo czasu, aby odzyska panowanie nad sob zanim zostanie podjta prba rozwizania problematycznej Sytuacji. Kady dochodzi do siebie w rnym czasie. Nie zakadaj, e dziecko si uspokoio, poniewa Ty si uspokoie. Jeeli komunikacja zawodzi po raz drugi, ponownie uyj powyszej procedury. Stosuj j tak czsto, jak to potrzebne,np., Bartoszu, wygldasz na zdenerwowanego, nastawiam minutnik na 5 minut. Zrb sobie Przerw, aby ochon.

4. METODA OGRANICZONEGO WYBORUMetoda ograniczonego wyboru to efektywna technika radzenia sobie z testowaniem granic przez uczniw i unikania prby si, uczy przy tym odpowiedzialnoci i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Komunikat jest jasny, tak samo jak konsekwencje nieposuszestwa, np., Dziewczta moecie siedzie razem i nie rozmawia, albo siedzie w ciszy osobno. Co wybieracie?Wskazwki dotyczce uywania metody ograniczonego wyboru:Ogranicz liczb opcji do dwch lub trzech, np., Moecie nosi czapki na korytarzu lub w jakimkolwiek innym miejscu na terenie szkoy, ale nie w klasie. Jeeli bdziecie nosi je w klasie, pozostan w moim biurku przez reszt tygodnia. Bdziecie mogli zabra je do domu dopiero w pitek. 2. Pamitaj, e moliwoci wyboru to Twoje granice, np., Albo bdziecie siedzie we waciwy sposb, albo przez nastpne dziesi minut posiedzicie na pododze, ewentualnie postoicie obok waszych awek. Co wybieracie?".3. Uczy dziecko odpowiedzialnym za podjt przez niego decyzj Po przedstawieniu ograniczonego wyboru zapytaj ucznia: Co wybierasz?". To pytanie przenosi ciar odpowiedzialnoci z Ciebie na ucznia.4. Gdy uczniowie wyra zamiar bycia posusznymi, jednak nadal le si zachowujDokocz procedur, przechodzc do zapowiedzianych konsekwencji, np., Moesz gra w pik zgodnie z zasadami, albo znajd sobie inn gr, a ucze nadal gra nieprzepisowo, przejd do nastpnego kroku i zabro uczniowi grania w pik.

Gdy uczniowie si ocigaj uyj minutnika

Ignoruj nastawienie ucznia, a nie jego ze zachowanie

Bd niewzruszony, gdy uczniowie przekraczaj granice

Nauczyciele przepraszaj, gdy przekraczaj granice. Przepraszam za te przykre rzeczy, ktre powiedziaem. Zdenerwowaem si, ale to nie usprawiedliwia mojego zachowania wobec ciebie. Czy przyjmiesz moje przeprosiny? Rozwizywanie problemw wychowawczych w przypadku upartych dzieci jestzajciem ambitnym i wyczerpujcym. Od czasu do czasu wszystkim nam koczy si cierpliwo, reagujemy frustracj i mwimy lub robimy rzeczy, ktrych pniej aujemy. Jak powinnimy radzi sobie w takiej sytuacji? Najlepiej zacz od Przeprosin. Ten gest wyraa wszystko, co w takiej sytuacji naley powiedzie. Pokazuje dzieciom, jak szanowa uczucia innych. Uczy, jak leczy mae zranienia we wzajemnych relacjach, ktre czsto prowadz do urazy i walki o dominacj.Co najwaniejsze, przeprosiny od troskliwej dorosej osoby pomagaj dzieciomprzejawia wobec innych ludzkie odruchy, zachcajc jednoczenie do wikszychstara.Niektrzy nauczyciele uwaaj, e przepraszanie uczniw jest oznaka saboci,Ktra umniejsza w oczach dziecka autorytet osoby dorosej. Moim zdaniem jednak, dla dzieci przeprosiny nie s oznak saboci, lecz siy, ktra inspiruje je do Wikszych stara. Dzieci szanuj dorosych, ktrzy maj odwag przejawia ludzkieOdruchy i bior odpowiedzialno za wasne niedoskonaoci oraz bdy.

Nie traktuj osobicie niewaciwego zachowania uczniw

Jeeli przejawiasz tendencj do osobistego traktowania nieodpowiedniego zachowania uczniw, sprbuj spojrze na nie w szerszym kontekcie. Agresywne eksperymenty s normalnym procesem uczenia si w wypadku upartych dzieci. Nauczyciele skazuj si na prb si, gdy bior do siebie sprawdzajce zachowanie uczniw.

JAK WSPIERA ZASADY ZA POMOC KONSEKWENCJI?Uczniowie nieustannie decyduj si na poddawanie Twoich zasad testom, a gdy to robi, nie czas na rozmowy. Czas dziaa. Musisz odpowiedzie na ich badawcze pytania za pomoc konkretnych, opartych na dziaaniu komunikatw, ktre faktycznie zrozumiej. Konsekwencje s drugim czonem Twojego ustanawiajcego granice komunikatu. Przemawiaj goniej ni sowa. Konsekwencje pomog Ci odzyska wiarygodno i autorytet oraz naucz Twoich uczniw naprawd sucha, tego, co do nich mwisz.Konsekwencje s jak ciany powstrzymuj niewaciwe zachowanie i dostarczaj dzieciom jasnych i ostatecznych odpowiedzi na pytania dotyczce tego, kto kontroluje sytuacj i co jest waciwe. Konsekwencje ucz dzieci odpowiedzialnoci, poniewa dziki nim dowiadczaj one skutkw swoich wyborw i zachowa. Regularne wyciganie konsekwencji sprawi, e twoje dzieci zaczn znw sucha i powanie traktowa twoje sowa. Wyciganie w stosunku do dziecka odpowiednich konsekwencji powstrzyma niewaciwe zachowanie w danym momencie, jednak nauczenie dzieci, by znw zaczy powanie traktowa twoje sowa, zajmie troch czasu. Dzieci o silnej woli potrzebuj zdecydowanie wicej informacji, aby zmieni przekonania dotyczce twoich zasad. Jeli twoje sowa i dziaania pozostaj spjne, po pewnym czasie zauwaysz, ze dzieci coraz rzadziej sprawdzaj zasady i ze coraz rzadziej musisz wyciga w stosunku do nich konsekwencje. Bdzie to sygna, e dzieci zaczynaj zmienia przekonania dotyczce twoich zasad. W tym momencie proces zmiany cigle jeszcze bdzie bardzo kruchy, jednak jeli twoje postpowanie pozostanie spjne, osigniesz zamierzone efekty.

Skuteczne konsekwencje pozwalaj osign podstawowe cele wychowawcze. Powstrzymuj niewaciwe zachowanie, wysyaj jednoznaczne komunikaty dotyczce naszych zasad. Wprowadzajc zmiany niejednokrotnie moemy usysze, komentarze, jak: To niesprawiedliwe lub Jest pan/pani zoliwy/-a!", gdy bd prbowali zburzy ciany i zmusi Ci do powrotu do dawnego zachowania.

Wprowadzenie uczniw do zmiany - wstp dla nauczyciela: Od dzisiaj w klasie bd panoway nowe zasady. Nie bdpowtarza swoich wskazwek czy przypomina wam, co macie zrobi. Nie zamierzam rwnie sprzecza si czy przekonywa, jeeli nie bdziecie chcieli tego zrobi. Bd prosi tylko raz. Jeeli postanowicie odmwi wsppracy, wtedy bd wycigakonsekwencje, aby uczyni was odpowiedzialnymi. Pocztkowe nasilenie testowania w cigu pierwszych czterech tygodni jest normaln i oczekiwan czci procesu uczenia si oraz zmiany. Przecie nauczyciel powiedzia swoim uczniom, e teraz bdzie inaczej. Skd mogli by pewni, e mwi powanie? Oczywiste byo, e musieli to przetestowa i przekona si sami. Gdy to zrobilinauczyciel odpowiada na ich pytania za pomoc pouczajcych konsekwencji.Po miesicu pedagog dostrzeg jak zmian. Na pocztku bya subtelna, nicradykalnego. Byo mniej testowania, a wicej wsppracy. Dzieciaki zaczynaynowo sucha tego, co mwi nauczyciel. Zaczynay zmienia swoje przekona-na temat jego zasad.

Sposb stosowania konsekwencji decyduje o ich skutecznoci

Skuteczno konsekwencji zaley w duej mierze od tego, jak je zastosujesz. Je-uyjesz ich w restrykcyjny lub przyzwalajcy sposb, bd miay ograniczon warto wychowawcz. Bdziesz uczy czego innego, ni zamierzae, i to na Ciebie, a nie na uczniw, spadnie odpowiedzialno za rozwizywanie wikszoci problemw. Jeeli jednak zastosujesz konsekwencje w sposb demokratyczny, twoje sygnay bd zrozumiae i takie te bd Twoje lekcje. Konsekwencje s najbardziej efektywne, gdy uywa si ich w sposb demokratyczny.

Cechy skutecznych konsekwencji:1. Natychmiastowo konsekwencje s najskuteczniejsze, jeli wyciga si je natychmiast po niewaciwym zachowaniu dziecka.2. Spjno spjno konsekwencji ma zasadnicze znaczenie. Istnieje spjno pomidzy komunikatem werbalnym, a komunikatem zawartym w dziaaniu, spjno midzy dziaaniem kadego z rodzicw osobno, a ich dziaaniem wsplnym. Istnieje wreszcie spjno w sposobie wycigania konsekwencji przy rnych okazjach. Proces wychowawczy moe si zaama, kiedy wystpi w nim niezgodnoci w dowolnym z wymienionych obszarw.3. Logiczny zwizek konsekwencje s najbardziej skuteczne, kiedy czy je logiczny zwizek z nieakceptowanym zachowaniem, ktre maj powstrzyma.

4. Proporcjonalno Konsekwencje s najbardziej efektywne wtedy, gdy s proporcjonalne do postpowania-czyli nie za due, nie za mae, nie za dugie, nie za krtkie. Trudnoto pojc tym, ktrzy stosuj podejcie restrykcyjne lub przyzwalajce.Gdy trzeba uciec si do konsekwencji, naley pamita, e wicej niekoniecznie oznacza lepiej". Krtkoterminowe konsekwencje czsto skuteczniej realizuj nasze cele ni konsekwencje dugoterminowe, zwaszcza w wypadku dzieci przedszkolnych oraz uczniw szk podstawowych. Dlaczego?Poniewa krtkoterminowe konsekwencje stosowane systematycznie, daj dzieciom wicej okazji do zebrania informacji i dokonania waciwego wyboru. Nauczanie i uczenie si wystpuje w formie zintensyfikowanej. Skuteczne konsekwencje maj jasno sprecyzowany pocztek i koniec. Konsekwencje niejasne, czy o nieokrelonym czasie trwania prowokuj do testowania.

5. Szacunek

Metoda, ktrej uywamy, jest metod, ktrej uczymy. Sama metoda niesie ze sob komunikat dotyczcy waciwego postpowania. Gdy zastosujemy nasze konsekwencje w krzywdzcy sposb, uczymy krzywdzcego rozwizywania problemw.

6. Czyste konto.

Pozwlmy dziecku zapomnie o nieprzestrzeganiu zasad. Nie skupiajmy si na powstrzymywaniu niewaciwego zachowania, starajmy si zachca dziecko do dalszej wsppracy. Gdy wyznaczone konsekwencje dobiegaj koca to naprawd powinien by ich koniec. adnego odpytywania. adnego pouczania. adnego Mwiam ci".Twoje sowa i czyny ju nauczyy czego, czego prbujesz teraz nauczy. Nadszed czas, aby pozwoli tej nauce dotrze do czyjej wiadomoci. Jeeli powiesz za duo, czy dodasz nowe konsekwencje, moesz osabi lub zanegowa ca wczeniejsz lekcj. Czas ju o tym zapomnie.

7. Czego moemy oczekiwa

Im wicej bdzie konsekwencji w Twoich sowach i czynach, tvm szybciej uczniowie z powrotem naucz si Ci sucha, bdzie mniej testowania granic, a take zaczn wsppracowa bez dodatkowych konsekwencji.

8. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami

Uczniowie z ADD czy innymi specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nie wymagaj osobnych metod wychowawczych. Powysze metody bd take w ich przypadku efektywne, jednak naley si spodziewa, i konsekwencje bd musiay by uywane czciej. Dlaczego? Poniewa uczniowie, np., z ADD przegapiaj wiele sygnaw werbalnych.Aby poda we waciwym kierunku, potrzebuj wicej sygnaw w postaci dziaania.

KONSEKWENCJE NATURALNEKonsekwencje naturalne, jak sama nazwa wskazuje, s naturalnym skutkiem jakiego wydarzenia czy sytuacji. To konsekwencje typu przey co na wasnej skrze". Wysyaj one dzieciom waciwe komunikaty w formie dziaania, poniewa obarczaj odpowiedzialnociodpowiednie osoby - same dzieci. Wymagaj niewielkiego (lub nie wymagaj w ogle) zaangaowania ze strony nauczycieli. Moemy atwo zniweczy warto tej strategii wychowawczej, jeeli zanadto si w ni zaangaujemy, bdziemy starali si rozwiza problem, dodamy wicej konsekwencji, bdziemy poucza lub dodawa stwa A nie mwiam". Niektrzy nauczyciele uwaaj naturalne konsekwencje za proste w zastosowaniu i z zadowoleniem przyjmuj okazje, gdy mog pozwoli dzieciom uczy si na wasnych bdach. SYTUACJE, W KTRYCH MONA WYKORZYSTA NATURALNE KONSEKWENCJE:1. Gdy wyposaenie lub materiay dydaktyczne zostaj zniszczone, utracone lub Skradzione z powodu niedbaoci, niewaciwego uywania czy braku odpowiedzialnoci Naturalne konsekwencje: Nie naprawiaj ani te nie wymieniaj zniszczonych lub utraconych przedmiotw, zanim nie minie wystarczajco duo czasu, aby uczniowie dowiadczyli straty.

2. Gdy dzieciom wchodzi w nawyk zapominanie

Naturalne konsekwencje: Nie przypominaj dzieciom ani nie zdejmuj z nich odpowiedzialnoci, robic za nie to, co same powinny zrobi, np., Zapomnielicie podrzuci mi pienidze! Nie Jadam dzisiaj drugiego niadania. Jestem pewien, e jutro bdziesz pamita - odpowiada rzeczowo jej ojciec. Nie powiedzia nic wicej. Zapomnielicie przywie mi moje zadanie. Dostaam za nie jedynk! Jeste bardzo dobr uczennic - mwi do niej matka. Jestem pewna,e jutro bdziesz pamita, aby zabra zadanie. - Tak te si stao.

3. Gdy dzieci nie robi tego, co do nich naley

Naturalne konsekwencje: Pozwl dzieciom dowiadczy skutkw, np., Przykro mi, Adrianie nauczyciel zwraca si do chopaka rzeczowym tonem. Nic nie mog na to poradzi. Moesz zaoy ubrania takie, jakie s, albo straci poow oceny za brak stroju. Sam musisz zdecydowa.

4. Gdy dzieci pracuj powoli lub si ocigaj

Naturalne konsekwencje: Jeeli to moliwe, pozwl dzieciom dowiadczy konsekwencji swojego ocigania si, np., Marta, rano nie bdziemy ci ju duej pogania ani niczego przypomina", wyjania jej mama. Nie bdziemy te ratowa ci z kopotw, gdy nie zdysz na autobus Uwierz, jak zobacz", myli Monika. Naturalne konsekwencje pomogydziewczynie dokona waciwego wyboru.

KONSEKWENCJE LOGICZNE

Konsekwencje logiczne s zorganizowanymi moliwociami uczenia si. Zostaj zaaranowane przez osob doros, dowiadczone przez dziecko oraz maj logiczny zwizek z sytuacj lub niewaciwym postpowaniem. Konsekwencje logiczne wyznaczaj zoty rodek dla szkolnych metod wychowawczych. Realizuj wszystkie nasze cele wychowawcze. Kad kres nieodpowiedniemu zachowaniu. Ucz odpowiedzialnoci, propagujc w klasie relacje oparte na wsppracy. Zapoznaj si z nimi. Zaprzyjanij si z nimi. S Twoj przepustk do uzyskania wiarygodnoci w oczach uczniw.Konsekwencje logiczne odnosz najlepszy skutek, jeeli s wprowadzane natychmiast, s spjne, krtkoterminowe, a po ich zakoczeniu ucze bdzie mia czyste konto. Pomocne bd nastpujce wskazwki:

Uywaj normalnego tonu gosu

Konsekwencje logiczne s najbardziej efektywne wwczas, gdy wprowadza si je, mwic rzeczowo, normalnym tonem. Gos peen zoci, dramatycznego napicia lub nadmiernie rozemocjonowany przekazuje uczniom informacje o Twoim przesadnym zaangaowaniu. Istnieje prawdopodobiestwo, e taki komunikat zostanie odebrany jako atak osobisty.

2. Myl prosto i logicznie

Gdy Twoje mylenie opiera si na prostych i logicznych kategoriach, z reguy waciwe konsekwencje logiczne po prostu przychodz Ci do gowy. Na przykad wikszoci wypadkw nieodpowiedniego zachowania towarzyszy jedna z nastpujcych okolicznoci: interakcja dzieci z innymi dziemi, dzieci z dorosymi, dzieci z przedmiotami, dzieci podczas czynnoci czy dzieci w czasie korzystania ze swoich przywilejw. Zazwyczaj moesz zastosowa jakie logiczne konsekwencje, jak choby chwilowo odseparowa jedno dziecko od drugiego, dziecko od dorosego, dziecko od przedmiotu, na przykad skakanki, dziecko od takiej czynnoci, jak gra, czy te od przywileju, przykadowo przerwy lub korzystania z komputera. Zrb chwil przerwy i zadaj sobie pytanie: Co si tutaj dzieje?". Nastpnie kontynuuj procedur. To prostsze, ni Ci si wydaje.3. Wycigaj konsekwencje natychmiast po niewaciwym zachowaniu

Odseparowujc chopcw od ich narzdzi oraz od siebie nawzajem, nauczycielce udao si ukrci ich niewaciwe zachowanie i nauczy tego, co zamierzaa - Odcie pincety zwraca si do chopcw rzeczowym tonem. - Mirku, -usid, prosz, na dziesi minut w ostatniej awce, a ty Pawle moesz zaj pust awk przy moim biurku. Moecie odzyska swoje pincety za dziesi minut, jeeli bdziecie ich uywa w naleyty sposb.

4. Uywaj minutnika, gdy dzieci marudz i pracuj powoli

Minutnik jest przydatny w sytuacjach, gdy dzieci testuj i naruszaj granice, pracujc powoli i ocigajc si. Obie jestecie mi winne po 40 sekund waszej nastpne.' przerwy. Bdziecie mogy wyj z sali 40 sekund po ostatniej osobie z klasy".Czterdzieci sekund to moe nie a tak dotkliwa konsekwencja, jednak dla dwch czwartoklasistek pragncych by pierwszymi pod drzwiami, moe to by caa wieczno. Po kilku takich dowiadczeniach Iza i Daria zaczy wraca do klasy na czas. 5. Stosuj konsekwencje logiczne tak czsto, jak to konieczne

Konsekwencje logiczne nale do narzdzi wychowawczych. Wyznaczaj je, gdy tylko zajdzie potrzeba powstrzymania niestosownego zachowania oraz poparcia swoich regu. Jeeli musisz powtrzy t sam konsekwencj dwu- lub trzykrotnie w cigu dnia w odpowiedzi na to samo niewaciwe postpowanie, nie zakadaj od razu, e jest ona nieefektywna. Najprawdopodobniej masz do czynienia z agresywnym eksperymentatorem, ktry musi zgromadzi duo danych zanim przekona si, e nie rzucasz sw na wiatr. Ugruntowane przekonania oraz wzorce zachowa nie zmieni si z dnia na dzie. Pozwl, aby proces nauczania i uczenia si poda swoim tokiem.

5. Przedstaw dziecku ograniczony wybr

zanim zachowa si ono niewaciwie niekiedy, szczeglnie w przypadku testowania granic lub zanim twoje zasady zostan zamane, moesz wyznaczy logiczne konsekwencje jeszcze przed tym, kiedy rzeczywicie bdziesz musia je wprowadza w ycie. Moesz to zrobi za pomoc metody ograniczonego wyboru, np. Albo bdziesz rysowa na awce zgodnie z zasadami, albo posiedzisz do koca lekcji w ostatniej awce.KIEDY STOSOWA KONSEKWENCJE LOGICZNE:

1.Gdy dzieci nieprawidowo uywaj szkolnego sprztuKonsekwencje logiczne: Odseparuj na pewien czas dziecko od przedmiotu.

2.Gdy uczniowie przychodz nieprzygotowani na lekcjKonsekwencje logiczne: Naucz odpowiedzialnoci, uywajc do tego celu klasowej wypoyczalni.

3. Gdy uczniowie robi baagan Konsekwencje logiczne: Ka im posprzta po sobie.

4. Gdy uczniowie przejawiaj destrukcyjne zachowanie Konsekwencje logiczne: Jeeli to moliwe, niech naprawi, wymieni lub zapac za zniszczone przedmioty.

5. Gdy uczniowie zachowuj si agresywnieKonsekwencje logiczne: Tymczasowo odseparuj agresywnych uczniw od pozostaych.Nie naley rzuca piaskiem w innych - zwraca si do niego nauczyciel. Musisz znale sobie jakie inne miejsce do zabawy podczas tej przerwy. 6. Gdy uczniowie prbuj wcign Ci w spory Konsekwencje logiczne: Odseparuj si na chwil od dziecka. Skoczylimy ju ten temat stwierdza. - Jeeli jeszcze raz go poruszysz, bdziesz musiaa spdzi troch czasu w odosobnieniu.

7. Gdy uczniowie marnuj lub w niewaciwy sposb wykorzystuj czas przeznaczony na naukKonsekwencje logiczne: Niech uczniowie nadrobi zmarnowany czas. Zadania musisz odda teraz - oznajmia nauczycielka. - Poniewa nie ukoczye ich w czasie lekcji, bdziesz musia to zrobi podczas przerwy. Chopiec spdza ca swoj przerw na wypenianiu zestawu zada. Nastpnym razem prawdopodobnie dobrze si zastanowi, zanim bdzie prbowa wymiga si od robienia zada.

8. Gdy uczniowie nie s w stanie opanowa podstawowych umiejtnoci Konsekwencje logiczne: Niech wicz swoje umiejtnoci podczas zaj na przerwie.

9. Gdy uczniowie niewaciwie wykorzystuj przywileje albo ich naduywajKonsekwencje logiczne: Cofnij lub zmie form przywileju na pewien czas. W tym semestrze koniec z wyjciami podczas lekcji

10. Gdy uczniowie zakcaj spokj na lekcjiKonsekwencje logiczne: Na pewien czas odseparuj dziecko od okrelonej czynnoci. Robercie, jeeli zachowasz cisz, moesz siedzie razem z kolegami. Jeeli nie, bd musiaa ci przesadzi. Co wybierasz? Bd cicho - obiecuje chopiec, jednak ju po kilku minutach gone rozmawia i zaczyna rozrabia. Po raz drugi nauczycielka interweniuje. Robercie, usidziesz obok mnie - mwi do niego rzeczowym tonem.

11. Gdy uczniowie przynosz do klasy niedozwolone rzeczyKonsekwencje logiczne: Na pewien czas odseparuj dziecko od okrelonego przedmiotu.Jasiu, po prosz to czasopismo na moim biurku - zwraca si do niej nauczycielkaDostaniesz je z powrotem na koniec semestru.

12. Zastanie po lekcjach jako logiczna konsekwencja. Moe by stosowana w sytuacjach, gdy uczniowie notorycznie si spniaj lub nie pracuj na lekcji, odmawiaj pisania sprawdzianu.

13. Spotkania z rodzicami jako konsekwencje logiczne Spotkania z rodzicami mog by skutecznymi konsekwencjami logicznymi, gdy prby rozwizania problemu indywidualnie z danym uczniem si nie powiody. Zazwyczaj staram si rozwizywa problemy sam na sam z moimi uczniami, zanim zaangauj w to rodzicw - zaczyna nauczyciel - jednak nie osignlimy zbyt duego postpu. Czy mam rozumie, e potrzebujemy pomocy twoich rodzicw? Adam chce tego unikn, jeeli to tylko moliwe. Obiecuje, e si poprawi, jednak nazajutrz robi dokadnie to samo, co wczeniej, jakby nie odbya si adna rozmowa. Nauczycielowi nie pozostaje nic innego, jak zastosowa konsekwencje i umwi si nastpnego dnia przed lekcjami na dwudziestominutowe spotkanie z rodzicami.

DWUETAPOWA PROCEDURA PRZERWYDwuetapowa procedura przerwy jest znakiem stopu, ktry nieposuszni uczniowie naprawd rozumiej. Powstrzymuje ich nieodpowiednie zachowanie. Oddziela uczniw od ich publicznoci oraz zapaty za ze zachowanie, a take pomaga im szybko odzyska samokontrol, aby z powrotem mogli si wczy do lekcji. Co wane, metoda ta pozwala nauczycielom na zapanowanie nad niepodanym zachowaniem na poziomie klasy, bez angaowania w to dyrekcji czy specjalistw. Dwuetapowa procedura przerwy jest niedrogim rozwizaniem kosztownych problemw z zachowaniem.Procedura przerwy jest take uniwersalnym narzdziem wychowawczym. Moe by stosowana w rnorodnych sytuacjach wobec dzieci z niemal kadej grupy wiekowej, od przedszkola do szkoy redniej. Dla wikszoci uczniw jednoetapowa procedura jest wystarczajca, aby powstrzyma ich niewaciwe zachowanie oraz pomc im odzyska panowanie nad sob. Z kolei agresywni eksperymentatorzy mog potrzebowa procedury dwuetapowej, ktra dostarcza spotgowanych konsekwencji w odpowiedzi na nasilajce si nieodpowiednie zachowanie. Kady kolejny etap coraz bardziej oddala zakcajce spokj dziecko od jego publicznoci oraz zapaty za niestosowne zachowanie.Odseparowanie nie jest wizieniem ani te nieobowizkow konsekwencj, z ktr uczniowie postpuj wedle wasnego uznania. Gdy stosuje si je w jeden z wymienionych sposobw, odpowiedzialno zostaje zwrcona w niewaciwym kierunku, utracona take zostaje spora cz wartoci wychowawczych.Przerwa jest tak naprawd czasem wolnym od wzmocnienia czy chwilowej utraty pewnych wartoci".

W wikszoci klas na owe wartoci skadaj si rne nagrody przyznawane uczniom w ramach codziennych zaj, na przykad zostanie czonkiem okrelonej grupy, korzystanie z penych przywilejw, uczestniczenie w zajciach grupowych, uznanie oraz uwaga ze strony innych, satysfakcja z wolnoci, jak daje wsppraca. Celem procedury przerwy jest midzy innymi powstrzymanie nieodpowiedniego zachowania ucznia, pomoc uczniowi w odzyskaniu panowania nad sob oraz ponowne wczenie go do lekcji, najlepiej tak szybko, jak to tylko moliwe.

Wskazwki dotyczce stosowania procedury przerwy

Procedura przerwy jest szybka, prosta i atwa do wprowadzenia w ycie, moe ry stosowana wobec uczniw w kadym wieku (od przedszkola do szkoy redniej, a take w wielu rnych sytuacjach. Jest najbardziej skuteczna, gdy zostaje przedstawiona jako konsekwencja logicznai wprowadzona w ycie w stanowczy, peen szacunku oraz rzeczowy sposb. Nastpujce wskazwki powinny si okaza uyteczne:

Przed zastosowaniem procedury przerwy zapoznaj z ni uczniw. Moesz zapobiec wielu przypadkom testowania granic, nieposuszestwa czy niepotrzebnego zamieszania, jeeli zaznajomisz uczniw z procedur przerwy, zanim jej uyjesz, najlepiej podczas pierwszych dni nowego roku szkolnego. Upozoruj hipotetyczne sytuacje i przeprowad swoich uczniw przez ca procedur, aby zobaczyli, jak ona dziaa.

2. Wybierz odpowiednie miejsce

Wybr odpowiedniego miejsca na przerw jest kluczowy dla pomylnoci tej procedury. Najlepszym miejscem w sali lekcyjnej jest wolne biurko, awka lub oddzielny stolik, umieszczony z dala od innych, najlepiej w najdalszym zaktku klasy. W tych miejscach zakcajcy spokj uczniowie zostan odseparowani na jaki czas od swojej sceny oraz publicznoci. Musimy wykaza si pomysowoci i wybra kolejne miejsce odosobnienia albo przeprowadzi drugi etap procedury przerwy poza nasz sal lekcyjn. Najlepiej niech to bdzie klasa zaprzyjanionego nauczyciela.

Pamitaj: przerwa powinna by czasem wolnym od wzmocnienia.

Nie osigniesz zamierzonego celu, jeeli wylesz dziecko do centrum szkolnej dziaalnoci, np., do gabinetu dyrektora, w ktrym cay czas duo si dzieje.W przypadku wikszoci uczniw wystarczy zastosowanie procedury przerwy wewntrz klasy, bez potrzeby wyczania ich z udziau w lekcji oraz pjcia na kompromis w kwestii twojego obowizku sprawowania nad nimi nadzoru. Z kolei dla tych uczniw, ktrzy potrzebuj czego wicej, lepszym wyjciem wydaje si procedura dwuetapowa.

3. W razie przeduajcego si zakcania porzdku zastosuj procedur dwuetapow

Metoda dwuetapowa sprawdza si doskonale w przypadku agresywnych eksperymentatorw, poniewa na nasilajce si nieodpowiednie zachowanie odpowiada nasilajcymi si konsekwen-cjami. Kady kolejny etap coraz bardziej oddala rozrabiajce dziecko od jego publicznoci oraz nagrody za niewaciwe zachowanie. Kady etap daje rwnie dziecku wicej czasu na odzyskanie kontroli nad sob.Procedura jest bardzo prosta. Pocztkowo ucze odbywa swoj przerw w klasie przez ustalonyz gry czas. Na tym etapie wikszo uczniw podejmuje wspprac. Przerwa drugiego stopnia powinna mie miejsce w klasie zaprzyjanionego nauczyciela i trwa dwa razy duej ni zazwyczaj. Nie jest to dobry moment na prowadzenie przesucha (Co tym razem zmalowae?") ani omieszanie (Nie, znowu ty!"). Dowiadczenie to nie powinno by take nagrod ani czym przyjemnym. Jeeli dziecko wsppracuje podczas przerwy, a tak jest zazwyczaj, powraca do swojej klasy, gdy czas odosobnienia si koczy.

4. Uywaj minutnika

Przerwy powinny zawsze zaczyna si i koczy w sposb czytelny d a wszystkich. Bliej nieokrelone, podane w oglnikowy sposb czy arbitralne granice czasowe, takie jak: Bdziesz mg wrci na swoje miejsce, gdy uznam, e jeste gotowy" czy Przenie si na chwil do miejsca odosobnienia", Najlepszym sposobem na kontrolowanie upywu czasu jest uycie specjalnego minutnika. wietnie si sprawdza kuchenny minutnik z agodnym dzwonkiem.

Kiedy ju nastawisz minutnik, nie musisz kontrolowa czasu. Wszystko rozgrywa si pomidzy dzieckiem a minutnikiem. Jak dugie powinny by odosobnienia? Przelicznik l minuta = l rok ycia" jest dobr praktyczn zasad w wypadku przedszkolakw (na przykad 4 minuty dla czterolatka). Pierwszy etap odosobnienia powinien trwa: od 5 do 7 minut dla uczniw edukacji pocztkowej (od przedszkola do trzeciej klasy), a w wypadku uczniw szkoy podstawowej oraz gimnazjum i szkoy redniej od 10 do 15 minut. Drugi etap odosobnienia powinien trwa dwa razy duej, indywidualnie dla kadej grupy wiekowej. We wszystkich przypadkach przerwy powinny by na tyle dugie, aby dziecko odzyskao panowanie nad sob.

5. W odpowiedzi na testowanie granic uyj procedury przerwy z ograniczon moliwoci wyboru

- Ewo, albo przestaniesz zaczepia innych, albo na pi minut pjdziesz do ostatniej awki, gdzie bdziesz moga zapanowa nad sob. Co wybierasz? - Filipie, moesz przez dziesi minut popracowa w ciszy w ostatniej awce albo pj dossiedniej klasy na dwadziecia minut. Co wybierasz? 6. Gdy zasady zostay naruszone, od razu zastosuj procedur przerwy

Nie naley gry innych - tumaczy rzeczowo przedszkolanka, przez dziesi minut posiedzisz pod cian. Po tym czasie porozmawiamy o tym, jak wsplnie korzysta z hula-hoop.

Gdy przedszkolanka zjawia si na miejscu, zasada zostaa ju zamana. Czas na zaproponowanie ograniczonego wyboru ju min. Emil musia dowiadczy konsekwencji zwizanej z jego niewaciwym wyborem. Procedura przerwy pozwolia na zrealizowanie tego w efektywny sposb.

7. Po przerwie daj uczniowi czyste konto

Wraz z dwikiem minutnika konsekwencja powinna si skoczy, pod warunkiem, e dziecko zachowuje si ju waciwie i panuje nad sob. Jeeli ucze dostaje napadu zoci lub nadal nie ma nad sob kontroli, nie jest jeszcze gotw, aby wrci na swoje miejsce. Moesz powiedzie: Minutnik ju si wyczy. Bdziesz mg opuci miejsce odosobnienia, gdy si uspokoisz, jednak, nie wczeniej".

8. Czy dzieci odpowiedzialnymi za nieobecno na lekcji

Gdy dzieci zakcaj spokj do tego stopnia, e musz zosta usunite z klasy ich zachowanie powinno by traktowane jak czerwona flaga. Naley powiadomi rodzicw. Jeeli takie zachowanie przerodzi si w schemat, bdziesz potrzebowa pomocy rodzicw.Zawiadomienie - przeka je przez dziecko w tym samym dniu, w ktrym wymagao ono dwuetapowego odosobnienia. Rodzice s proszeni o podpisanie zawiadomienia i zwrcenie go za porednictwem dziecka nastpnego dnia. Poinformuj uczniw, e zadzwonisz do rodzicw, jeeli nie otrzymasz podpisanego zawiadomienia.

Formularz zawiadomienia rodzicw

Pani Joanna Kowalczyk

Data:

Sala nr

Zawiadomienie nr

Niniejszym informuj Pastwa, e crka/syn .opuci (a)....................minut podczas dzisiejszych zaj, poniewa nie przestawa (a) zakcaspokoju na lekcji po tym, jak zosta (a) poproszony o to, aby przesta. Tym razem problem zosta rozwizany wewntrz szkoy bez potrzeby dodatkowej pomocy.Prosz o zasygnalizowanie, e otrzymali Pastwo to zawiadomienie poprzez podpisanie go i zwrcenie go jutro za porednictwem dziecka. W razie jakichkolwiek pyta prosz o telefon. Serdecznie dzikuj. Podpis rodzicaData..

9. Wprowadzaj przerwy tak czsto, jak to potrzebne

Przerwa jest narzdziem wychowawczym, ktre pomaga dziecku w uczeniu si, jeeli narzdzie to jest uywane w sposb waciwy i konsekwentny. Nie zakadaj, e procedura jest nieskuteczna, gdy uczniowie nie przestaj testowa lub ama Twoich zasad. Najprawdopodobniej potrzebuj wicej informacji, aby doj do zaoonych przez Ciebie wnioskw. Powtarzajce si dowiadczania stosowanych przez Ciebie konsekwencji powinno doprowadzi do tego, e uczniowie naucz si tego, co uwaasz za suszne.

KIEDY STOSOWA PROCEDUR PRZERWY

Przerwa moe by stosowana w rnych miejscach, takich jak klasa, boisko szkolne, biblioteka czy stowka, w odpowiedzi na wiele rnych rodzajw niewaciwych zachowa, okrelanych mianem zachowa celowych. Wikszo zachowa celowych przejawianych w klasie mieci si w oglnej kategorii zachowania zakcajcego spokj lub naley do tych rodzajw zachowa, ktre zakcaj porzdek w klasie, procedury czy te proces nauczania i uczenia si innych uczniw.

Zachowanie polegajce na zwracaniu na siebie uwagiAleksandrze, zajmij miejsce w ostatniej awce - zwraca si do niego rzeczowo przedszkolanka. - To nie w porzdku przeszkadza wtedy, gdy czytam.Nastawia minutnik na pi minut. Chopiec traci publiczno.

b) Zachowanie polegajce na testowaniu granicBaeju, znasz zasady - odpowiada nauczyciel. Skoczylimy rozmow na ten temat - oznajmia nauczyciel, zdajc sobie spraw z bezsensu dalszej dyskusji. - Jeeli jeszcze raz poruszysz t kwesti, bdziesz musia spdzi troch czasu w samotnoci. Zajmij miejsce w ostatniej awce. Powiem ci, kiedy minie dziesi minut.

c) Zachowanie lekcewaceZuzanna, uczennica pierwszej klasy liceum, jest niezadowolona z tego, e nauczyciel nie przeduy jej terminu oddania pracy semestralnej. Zuzanno, przejd do ostatniej awki w rzeczowy sposb zwraca si do niej nauczyciel. - Powiem ci, kiedy minie pitnacie minut. d) Zachowanie buntownicze Grzesiu, musisz odoy na miejsce wszystkie przybory, zanim wyjdziesz przerw - zwraca si do chopca nauczyciel.Moesz od razu uprztn swoj awk albo nastpne pi minut spdzi w ostatniej awce, przygotowujc si do tego. Co wybierasz? Grze rzuca jej gniewne spojrzenie i maszeruje do ostatniej awki. Pi minut pniej dzwonidzwonek. Czas min - oznajmia nauczycielka. - Czy jeste ju gotw posprzta swoj awk, aby wyj na przerw?.I tak tego nie zrobi! - odpowiada chopiec tonem rwnie buntowniczym jak wczeniej.Jak uwaasz - stwierdza nauczycielka. Wstaje, aby ponownie nastawi minutnik jednak Grze nagle zmienia zdanie.Dobrze - postanawia, zdajc sobie spraw, e nauczycielka nie ustpi. Szybko zbiera wszystkie rzeczy i prbuje wykorzysta pozostay czas przerwy.

e) Zachowanie antagonistyczne lub krzywdzceMarek wymiewa si z koleanki. Marku, przesid si do ostatniej awki - zwraca si do niego Nauczyciel rzeczowym tonem. - Nikt nikogo nie powinien traktowa w taki sposb.

f) Rkoczyny lub inne agresywne zachowaniaWstacie, chopcy - zwraca si do nich nauczycielka. Obaj potrzebujecie pitnastu minut przerwy - mwi do nich pani, a potem bdziemy mogli porozmawia o sposobach radzenia sobie w takich sytuacjach. - Kieruje chopcw na oddzielne awki po przeciwlegych stronach boiska. Po pitnastu minutach przywouje ich do siebie, aby omwi inne sposoby wyjaniania nieporozumie, niewymagajce uciekania si do bjek.

g) Napady zociDominika, ty te musisz wrci do rodka, bdziesz moga si bawi na nastpnej przerwie, ale teraz musisz przyczy si do reszty grupy - tumaczy jej nauczycielka. Dziewczynka nie rusza si, przedszkolanka bierze j za rk i razem zaczynaj i do klasy, wtedy Dominka dostaje napadu zoci:Nie wejd tam!- zanosi si szlochem. Jak chcesz mwi do niej przedszkolanka. - Moesz wej za pi minut, jak ju przestaniesz paka. Nastawia minutnik i prosi pani ze wietlicy szkolnej aby popilnowaa dziewczynki podczas jej odosobnienia. Gdy dzwoni minutnik, Samanta cigle pacze. Mija pitnacie minut i nic sinie zmienia. Ostatecznie po dwudziestu minutach Samanta wraca do klasy.

JAK RADZI SOIE Z ZACHOWANIEM EKSTREMALNYM?

Radzenie sobie z ekstremalnym zachowaniem nie jest czym, czego powinnimy si podejmowa bez planu. Stawk jest nasze bezpieczestwo, bezpieczestwo innych oraz nasza kariera. Potrzebujemy zestawu procedur, ktre bd nas chroni. Naszym nadrzdnym celem powinnoby wywizanie si z podstawowych zobowiza prawnych i zobowiza bezpieczestwa wobec uczniw, czyli:zapewnienie im opieki, bezpieczestwa, oraz podjcie odpowiednich krokw w celu zminimalizowania ryzyka.

Twj podstawowy plan zarzdzania kryzysowego powinien obejmowa co najmniej trzy nastpujce kroki:

odseparowanie uczniw od rda niebezpieczestwa, zapewnienie im czasu na ochonicie w celu uspokojenia sytuacji, oraz odzyskania panowania nad sob,3. wezwanie pomocy.

KORZYSTANIE Z DODATKOWEGO WSPARCIA

Dyrekcja szkoy odgrywa najwaniejsz rol w szkolnym programie dyscyplinarno-wychowawczym. To ona realizuje szkoln polityk: zapewnia dodatkowe wsparcie nauczycielom, koordynuje nadzr nad boiskiem szkolnym, stowk, bibliotek i korytarzami, a take organizuje szkolenia pracownikw. Kierujc szkolnym systemem wychowawczym, dyrektorzy powicaj duo czasu na dwa rodzaje obowizkw: (1) realizowanie szkolnej polityki dyscyplinarnej oraz (2) dostarczaniedodatkowego wsparcia poszczeglnym nauczycielom.Gdy szkoom brakuje przejrzystej polityki wychowawczej lub ujednoliconego zestawu efektywnych procedur wychowawczych, regu jest brak konsekwencji .rd personelu. Zakres praktyk wychowawczych w wielu szkoach obejmuje rnorodne podejcia. Niektrzy nauczyciele stosuj podejcie przyzwalajce, inni "restrykcyjne. Jeszcze inni uywaj podejcia mieszanego, lawirujc pomidzy stosowaniem kar i przyzwoleniem. S te tacy, ktrzy z du skutecznoci uywaj podejcia demokratycznego. Jeli chodzi o nauczanie naszych regu i standardw stosownego zachowania, metody, ktrych uywamy, obejmuj bardzo szeroki zakres. W jaki sposb niekonsekwencja wpywa na dyrekcj szkoy? Sprawia, e tkwi ona cigle w bdnym kole. Brak konsekwencji wrd personelu wywouje zamt i przyczynia si do rozdrobnienia w procesie wychowawczym. Gdy uczniowie przychodz do gabinetu dyrektora, nie jest on pewny, jakiej udzieli pomocy. Czsto pomoc staje si niszczc kontrol.

PRZEKAZYWANIE GORCEGO ZIEMNIAKA

Odsyanie uczniw do pedagoga/psychologa czy angaowanie dyrekcji w proces wychowawczy powinno by stosowane w ostatecznoci, w sytuacji kryzysowej lub wtedy, gdy zawiody wszystkie kroki podjte w celu rozwizania problemu na poziomie klasy. Niestety, w wikszoci szk jest inaczej, gabinety pedagoga/psychologa i dyrekcji s traktowane jak swoiste wysypiska" problemw z dyscyplin, przy czym o pomoc specjalistw i dyrekcji prosi si zbyt wczenie w procesie wychowawczym. Zrzucanie problemw na innych jest jednym z najwikszych i najbardziej kosztownych naduy szkolnego systemu wychowawczego. T gr nazywamy przekazywaniem gorcego ziemniaka, a jej celem jest zrzucenie problemu wychowawczego oraz odpowiedzialnoci za jegoRozwizanie z barkw nauczyciela na barki kogo innego, najlepiej pedagoga/psychologa/dyrektoratak szybko, jak to tylko moliwe.

Przewanie przyczyn takiego problemu moe by jeden z nastpujcych czynnikw:

- nieskuteczna strategia dyscyplinarna,- wypaleni nauczyciele,- nieadekwatne przeszkolenie w dziedzinie zarzdzania klas,dezorientacja, co do roli i obowizkw nauczyciela w procesie wychowawczym.

Czasami nauczyciele s szczerze przekonani, e sprawy wychowawcze i dyscyplinarne s czci ich pracy. Niezalenie od przyczyny takiego stanu rzeczy, destrukcyjne konsekwencje takiej praktyki s oczywiste. Przekazywanie gorcego ziemniaka" tworzy podziay i jest powodem rozgoryczenia szkolnego personelu, przyczyni si do marnowania cennego czasu oraz szkolnych rodkw, sprawiajc, e wszyscy cigle tkwi w bdnym kole. Dyrekcja oraz specjalici ywi uraz do nauczycieli, ktrzy zbyt czsto korzystaj z ich pomocy wysyajc tam niegrzecznych uczniw. Z kolei nauczyciele odczuwaj brak wsparcia i maj pretensje do dyrekcji i specjalistw, ktrzy reaguj zbyt szybko, gdy wysya si do nich uczniw. Przekazywanie gorcego ziemniaka" jest gr stwarzajc podziay, ktra marnuje cenny czas i szkolne rodki.Jaka jest na to rada? Problemem tym naley si zaj na dwch poziomach: na poziomie symptomw oraz na poziomie przyczynowym. Na pierwszym poziomie dyrekcja szkoy moe prbowa zniechca do praktyki przekazywaniagorcych ziemniakw", proszc nauczycieli o wypenienie raportu z konkretnego zdarzenia przed przysaniem ucznia do specjalistw lub dyrektora.Raport zdarzenia powinien dokumentowa kroki podjte przez nauczyciela w celu rozwizania danego problemu na poziomie klasy. Krtko mwic, raport zdarzenia definiuje, jak ma wyglda prawidowe odesanie, okrelajc szczegowo kroki, jakie powinni podj nauczyciele, aby rozwiza dany problem na poziomie klasowym, zanim przeka go wyej w hierarchii systemu.

Raporty zdarze s krokiem we waciwym kierunku, jednak nie stanowi jakiego dugoterminowego rozwizania problemu. Dugoterminowe rozwizanie wymaga, abymy zajli si problemem na poziomie przyczynowym, czyli dokonali poprawy czynnikw, ktre go spowodoway.

Aby zatrzyma gr przekazywania gorcego ziemniaka" oraz nie dopuci do szkd, jakie ta gra wyrzdza, dyrekcja szkoy powinna: opracowa przejrzyst i efektywn strategi wychowawcz, wprowadzi w ycie jednolity zestaw skutecznych praktyk wychowawczych dla nauczycieli, oraz przeprowadzi szkolenia dla wszystkich uczestnikw procesu wychowawczego.

ZACHCANIE DO WSPPRACY ROLA POZYTYWNEJ MOTYWACJINegatywne czy zniechcajce komunikaty, ktre czsto towarzysz ruchomym granicom, odnosz odwrotny do zamierzonego skutek. Zachcaj do oporu, a nie do wsppracy, wywoujc prby si oraz klasowe tace.Negatywne komunikaty sprawiaj, e czowiek czuje si le. Krzywdz, upokarzaj i czsto s postrzegane raczej jako atak na wasn osob ni prba odwiedzenia od nieakceptowalnego zachowania. Skupiaj si nie na tym co trzeba dlatego przynosz skutek odwrotny do zamierzonego. To, co robimy, jest tym, czego uczymy. Same metody ucz porozumiewania si i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Za pomoc bolesnych, represyjnych metod, ktre odgrywaj rol wzorw do naladowania, nauczyciele ucz, e krzywdzce stwierdzenia s waciwym sposobem motywowania innych do wsppracy.

Przykady negatywnych komunikatw motywacyjnych

Negatywne komunikaty mog mie wiele form. Niektre s subtelne i wynikaj z nadmiernego zaangaowania lub zbyt duej pomocy, inne s dobitne i bezporednie.Wszystkie zniechcajce komunikaty wyraaj niewielkie zaufania do umiejtnoci dokonania dobrego wyboru przez dziecko czy zachowania si przez nie we waciwy sposb. Z reguy nadaj niewaciwemu zachowaniu osobisty charakter i zawieraj ukryty komunikat, ktry zawstydza i obwinia. Przykady:

1.Czy mgby wsppracowa chocia od czasu do czasu?Ukryty komunikat: Nie wierz, e potrafisz wsppracowa". Ma na celu obwinienie, umniejszenie, wytknicie palcem oraz upokorzenie.

2. Poka, e jeste inteligentny i dla odmiany dokonaj waciwego wyboru! Ukryty komunikat: Nie jeste zbyt bystry i nie bardzo wierz w twoj umiejtno podejmowania waciwych decyzji". Ma na celu umniejszenie, obwinienie i upokorzenie.

3. Czy proba o odrobin szacunku to zbyt wiele?Ukryty komunikat: Nie oczekuj, e bdziesz mnie traktowa z szacunkiem. Ma na celu obwinienie i umniejszenie.

4.Czy to wszystko, na co ci staUkryty komunikat: Nie jeste wystarczajco dobry. Nie speniasz moich oczekiwa". Ma na celu zawstydzenie, obwinienie, umniejszenie, wprawienie w enowanie, upokorzenie.

5. Nie wierz w to! Zrobie dokadnie to, czego miae nie robi. Ukryty komunikat: Nie oczekuj od ciebie wsppracy". Ma na celu zawstydzenie, wprawienie w zaenowanie, umniejszenie oraz wytknicie palcem.

6. Sprbuj jeszcze raz. No, dalej. Ukryty komunikat: Nie oczekuj od ciebie wsppracy, wic kontynuuj swoje niewaciwe zachowanie, abym mg ci pokaza, e to ja tutaj jestem szefem". Ma na celu rzucenie wyzwania, sprowokowanie, obwinienie, umniejszenie i zastraszenie.

7. W kadej klasie znajdzie si jeden gupek.Ukryty komunikat: Nie zasugujesz na uwag i akceptacj". Ma na celu odrzucenie, zawstydzenie, obwinienie, wytknicie palcem oraz upokorzenie.

8. To byo bardzo inteligentne!Ukryty komunikat: Dokonujesz niewaciwych wyborw. Nie wierz, e potrafisz dokonywa dobrych". Ma na celu umniejszenie, zawstydzenie, obwinienie i upokorzenie.

9. Wiedziaem, e nie mona na ciebie liczyUkryty komunikat: Jeste niekompetentny i niegodny zaufania. Nie wierz w twoje umiejtnoci". Ma na celu zawstydzenie, obwinienie, umniejszenie oraz upokorzenie.

Natomiast pozytywne i zachcajce komunikaty s wysoce efektywnymi narzdziami, zwaszcza gdy s stosowane w poczeniu ze staymi granicami. Zachcajce komunikaty zaspokajaj u dzieci potrzeb przynalenoci, stanow potwierdzenie ich odczu, co do wasnych kompetencji oraz wartoci, a take inspiruj do samodzielnego stawiania czoa wyzwaniom i problemom. Zachcajce komunikaty mog skutkowa wspprac zamiast oporem ze strony uczniw .Kluczem do efektywnego uywania zachty jest wiadomo tego, do czego naley zachca. Nasze komunikaty wywieraj najwikszy wpyw, gdy koncentruj si na lepszych wyborach, waciwych dziaaniach, wsppracy, niezalene s oraz poprawie.

Wskazwki dotyczce stosowania pozytywnych komunikatw Sedno naszego komunikatu powinno dotyczy naszych podstawowych celw wychowawczych, a mianowicie:

Zachcanie do lepszych wyborw, Czasami dzieci niewaciwie si zachowuj, poniewa nie wiedz, e dostpne s inne moliwoci, bardziej pomocne w poradzeniu sobie w danej sytuacji. Nauczyciele oraz inni czonkowie personelu wychowawczego mog zapozna je z moliwymi opcjami oraz uatwi im dokonanie waciwych wyborw, np., Jak inaczej mogaby postpi w podobnej sytuacjinastpnym razem?.

2. Zachcanie do waciwych dziaa, Dokonanie odpowiedniego wyboru jest pierwszym wanym krokiem, jednak waniejszymcelem wychowawczym jest osignicie tego, aby dzieci postpoway zgodnie z tym wyborem. Czasami sowa zachty s najskuteczniejsze wtedy, gdy od razu skupimy si na dziaaniach, np.,Haniu, co powinna zrobi, jeeli chcesz ze mn rozmawia, a ja jestem w poowie rozmowy z kim innym?.

3. Zachcanie do wsppracyNie musimy czeka, a sygnaem do uycia sw zachty bdzie niewaciwe zachowanie. Za kadym razem, gdy dziecko pomaga, wsppracuje lub wnosi wasny wkad, mamy moliwo uycia zachcajcych komunikatw. Zachta zwiksza prawdopodobiestwo dalszej wsppracy ze strony dziecka, np., Dzikuj wam, e tak dobrze poradzilicie sobie podczas mojej nieobecnoci - mwi do nich. - Jestecie super. Wiedziaem, e mog na was liczy.Kilka sw zachty wypowiedzianych we waciwym czasie moe duo znaczy.

Poniej przedstawiamy kilka przykadw:

Podoba mi si to, w jaki sposb sobie poradzilicie, Twoja awka wyglda dzisiaj wietnie, Dobra robota!,- Wasza pomoc jest dla mnie bardzo cenna,- Wiedziaem, e mog na was liczy,-Dziki, doceniam wasz trosk,

4. Zachcanie do niezalenoci

Jednym z najwaniejszych celw wychowawczych jest asystowanie dzieciom podczas samodzielnego radzenia sobie z problemami. Robimy to za pomoc uczenia efektywnych umiejtnoci radzenia sobie w trudnych sytuacjach, a take poprzez ograniczanie naszego w tym udziau, aby dzieci miay okazj samodzielnego doskonalenia tych umiejtnoci. Zachta odgrywa w tym procesie wan rol. Dodaje im pewnoci siebie w podejmowaniu ryzyka oraz samodzielnym dziaaniu, np.. Sdz, e sami potraficie rozwiza ten problem zwraca si do nich z ufnoci w gosie. - Czy pamitacie nasz plan, jak si dzieli?.

5. Zachcanie do poprawy

Niektre umiejtnoci, takie jak robienie czego na zmian lub nie przerywanie czyjejrozmowy, wymagaj wielu prb i praktyki, zanim zostan opanowane. Jest to stopniowy proces. Zniecierpliwienie lub oczekiwanie natychmiastowego przyswojenia moe by bardzo zniechcajce. Najlepiej skierowa nasz energi na zachcanie do poprawy.Nacisk powinien by pooony na wysiek, a nie na wynik, na proces, a nie produkt, np., Maku, co powiniene zrobi, jeeli chcesz by poproszony o odpowied? -pyta nauczycielka,chopiec przypomina sobie i podnosi rk.

6. Angaowanie rodzicw

Jednym z najlepszych sposobw na zwikszenie motywacyjnej mocy zachty jest zaangaowanie do tego procesu rodzicw. Gdy rodzice oraz nauczyciele pocz swoje wysiki, dzieci czuj si jeszcze bardziej pobudzone do tego, aby dokonywa dobrych wyborw i wsppracowa.W przedszkolu oraz na poziomie wczesnoszkolnym skuteczn praktyk jest wysyanie do domu specjalnych pochwa, nagrd czy certyfikatw z wyrnieniami jako formy uznania dla uczniowskich stara, wsppracy oraz osigni. Pochway mog by doczane do innych materiaw w pitkowej teczce ucznia. W przypadku starszych uczniw osobista kartka dla rodzicw czy telefon moe wywrze podobny skutek.Taki gest daje wszystkim satysfakcj:- rodzice lubi sysze dobre wieci, ktrymi z przyjemnoci dziel si ze swoim dzieckiem,- dziecko z kolei ma satysfakcj z tego, e kto doceni jego starania.

PORWNANIE KOMUNIKATW ZACHCAJCYCH I ZNIECHCAJCYCH

Komunikaty zachcajceKomunikaty zniechcajce- Pobudzaj do wsppracy,- Prowokuj do oporu, wzicia odwetu,- Motywuj i dodaj wiary we wasne siy,- Zniechcaj i upokarzaj,- Wyraaj szacunek, zaufanie, poparcie,- Umniejszaj warto, obwiniaj, odrzucaj,- Tworz relacje oparte na wsppracy,- Tworz relacje antagonistyczne,- Zaspokajaj potrzeb przynalenoci, kompetencji i poczucia wasnej wartoci,- S postrzegane jako atak na wasn osob,- Koncentruj si na wyborach oraz zachowaniu.- Koncentruj si na wartoci oraz umiejtnociach dziecka.

Ksztacenie umiejtnoci: dawanie przykadu jest najskuteczniejszeJeeli chcesz wyj poza bdne koo dyscypliny, musisz przej do nastpnego etapuprocesu wychowawczego. Ponisze informacje poka Ci, jak to zrobi. Nauczysz si kilku prostych, lecz wysoce skutecznych metod ksztacenia umiejtnoci spoecznych. Efektywny trening umiejtnoci bdzie Twoj przepustk do wydostania si z bdnego koa praktyk dyscyplinarnych.Poniej zaprezentujemy pi prostych i atwych w uyciu krokw, dostarczajcych uczniom informacji oraz pouczajcych dowiadcze, jakich potrzebuj, aby opanowa umiejtnoci, ktrych staramy si ich nauczy: poznanie moliwoci wyboru, rozbicie umiejtnoci na moliwe do nauczenia kroki, dawanie przykadu za pomoc skorygowanego zachowania, zapewnienie moliwoci przewiczenia oraz podjcia ponownej prby, a take zauwaanie sukcesw dzieci. Kroki te pomog Ci unikn bdnego koa praktyk dyscyplinarnych. Czasami dostarczanie informacji nie wystarczaDostarczenie informacji jest pierwszym wanym krokiem w procesie nauczania i uczenia si, jednak same informacje mog by niewystarczajce. Niektrym dzieciom naley da przykad waciwego zachowania i umoliwi im wiczenie zanim opanuj umiejtno, ktrej staramy si je nauczy.Czsto zdarza si, e dzieci wiedz, co maj zrobi, ale nie wiedz, jak to zrobi. Potrzebuj czego wicej ni tylko informacji.

Mwienie im, eby nie wdaway si w bjki, ignoroway kogo, kto im dokucza lub mwiy nie", gdy koledzy z klasy namawiaj je, aby ucieky z lekcji, moe si okaza niewystarczajce. Musimy pomc dzieciom zgbi rne moliwoci dziaania, rozbi umiejtnoci na kawaki, aby mona si byo ich nauczy, da moliwo naladowania akceptowalnego zachowania, da sposobno do przewiczenia nowej umiejtnoci oraz doceni, gdy odnosz sukces. Jeeli bdziesz przestrzega tych prostych wskazwek i pozwolisz swoim uczniom na zebranie danych, ktrych potrzebuj, na pewno osign zamierzony cel.Przyjrzyjmy si z bliska jak wyglda kady z krokw w procesie nauki umiejtnoci:

Poznanie moliwoci dziaania.Czasami uczniowie zachowuj si niewaciwie, poniewa po prostu nie znaj adnych, bardziej skutecznych moliwoci radzenia sobie w trudnych sytuacjach czy odpowiedniego zachowania, np., Franku, pchnicie Roberta, gdy ci dokucza, nie byo dobrym wyborem. Popychanie innych zawsze bdzie si koczy odosobnieniem. Co moesz zrobi nastpnym razem, gdy Robert bdzie ci dokucza? pyta przedszkolanka. Nie wiem - odpowiada chopiec. Moesz go grzecznie poprosi, za pomoc sw, aby przesta sugeruje przedszkolanka, dajc mu przy tym wzr do naladowania, moesz te odej i sprbowa nie zwraca na niego uwagi. Jeeli nadal bdzie ci dokucza, moesz poprosi o pomoc mnie. W takim razie, co zrobisz nastpnym razem? Poprosz go, aby przesta odpowiada Franek. A jak nie przestanie - sprbuj nie zwraca na niego uwagi.Z perspektywy rozwojowej zgbianie moliwoci odnosi najlepsze skutki w przypadku starszych dzieci oraz nastolatkw, poniewa posiadaj one zdolno intelektualn do rozwaa hipotetycznych oraz mylenia wybiegajcego w przyszo.

Metoda ta sprawdza si take w przypadku modszych dzieci jednak najprawdopodobniej bdziesz musia zasugerowa im wikszo moliwoci. Moesz zastosowa ten krok wychowawczy po tym, gdy konsekwencje zostay ju zastosowane, lub nauczy umiejtnoci radzenia sobie w trudnej sytuacji wtedy, gdy niewaciwe zachowanie nie miao jeszcze miejsca. Podejmij nastpujce kroki:zbadaj wraz z uczniem, w formie pyta, inne akceptowalne moliwoci poradzenia sobie w danej sytuacji;- przeanalizujcie konsekwencje niewaciwego wyboru oraz niepodporzdkowania si;zach ucznia, aby dokona jednego z lepszych wyborw.

2. Rozbicie umiejtnoci na moliwie do nauczenia kroki

Zasadniczym elementem nauczania umiejtnoci spoecznych jest przedstawienie okrelonej umiejtnoci w sposb przystpny dla ucznia. Wymaga to rozbicia jej na moliwe do nauczenia etapy, a nastpnie uczenie danej umiejtnoci krok po kroku, np.,Szymonie, mam plan, jak ci pomc, aby nie przerywa rozmw innych osb zacza Nauczycielka. Chciaabym, aby przestrzega kilku zasad. Gdy chcesz si z czym do mnie zwrci, a ja rozmawiam lub jestem zajta czym innym, chc, aby podnis po cichu rk i nawiza ze mn kontakt wzrokowy. Nastpnie chc, aby poczeka, a w trakcie mojej rozmowy nastpi jaka przerwa, powiedzia Przepraszam" jeden raz i poczeka, a udziel ci gosu. Gdy na ciebie spojrz, wtedy nadejdzie twoja kolej, eby mwi. Czy ju rozumiesz, jak to dziaa?

Jeeli si zapomnisz i przerwiesz rozmow, poprosz ci, aby uy umiejtnoci, ktr ci przedstawiam i sprbowa raz jeszcze. Jeeli przeszkodzisz celowo, poprosz ci, aby uda si do miejsca wyznaczonego na przerw. Czy wszystko jasne?

3. Zachowanie korygujce dostarczajce wzoru do naladowania Czasami dzieci potrzebuj zobaczy, usysze, poczu umiejtno (dowiadczy jej) ktrej chcemy je nauczy, zanim bd gotowe j opanowa. Zachowanie korygujce, dostarczajce wzoru do naladowania jest prost i zarazem potn technik nauczania, sprawdzajc si szczeglnie dobrze w przypadku modszych dzieci oraz uczniw, ktrzy wol dowiadczy na wasnej skrze". Metoda jest konkretna, atwa w uyciu i ma rozmaite zastosowania. Moe by pomocna w nauczaniu umiejtnoci radzenia sobie w trudnych sytuacjach, gdy nie wystpuje niewaciwe zachowanie; moe te uczy korygujcego, akceptowalnego zachowania, gdy pojawio si nieposuszestwo.

Gdy kadziesz nacisk na uczenie umiejtnoci, kiedy nie wystpuje niewaciwe zachowanie, uyj nastpujcych krokw:

- zaprezentuj uczniowi wzr do naladowania w postaci korygujcego zachowania;- zach ucznia, aby sprbowa raz jeszcze we waciwy sposb;- doce ucznia, gdy uywa danej umiejtnoci w sposb prawidowy.

4. Sprbuj jeszcze raz

Sprbuj jeszcze raz to prosta, konkretna oraz efektywna procedura wychowawcza,ktra jest uywana niemal intuicyjnie przez nauczycieli przedszkolnych w odpowiedzi na mniej szkodliwe niewaciwe zachowanie. Jednake zastosowania tej metody rozcigaj si daleko poza poziom przedszkolny. Moe by bowiem stosowana zarwno w przypadku starszych dzieci, jak i nastolatkw.Procedura jest prosta. Gdy dziecko si niewaciwie zachowa, uyj stanowczego, Wyznaczajcego granice komunikatu oraz zach je do postpienia we waciwy sposb, mwic: Sprbuj jeszcze raz".

Nacisk pooony jest na skorygowane dziaanie, a nie na nieodpowiednie zachowanie.

Dziecko otrzymuje jedynie kolejn moliwo pokazania, e potrafi dokona lepszego wyboru i wsppracowa. Jeeli zamiast tego dziecko wybierze sprzeciw, wwczas procedura prowadzi do ograniczonego wyboru lub logicznych konsekwencji.Przykad: Dawidzie, w jaki sposb powinnimy podawa sobie rzeczy w klasie? - py