Sportstimuleringsplan - reinderradersma.weebly.com  · Web viewBijvoorbeeld voetbal, dans, judo,...

60
Sportstimuleringsplan 2014 GEMEENTE GRONINGEN, CORPUS DEN HOORN-ZUID REINDER RADERSMA, JONATAN THOMAS, IRIS ROFFEL, DEDMER KRAAKMAN, CORNÉ MULLER, MARTIJN LANGHORST, REDMER JORNA HUNTER | [Bedrijfsadres]

Transcript of Sportstimuleringsplan - reinderradersma.weebly.com  · Web viewBijvoorbeeld voetbal, dans, judo,...

Sportstimuleringsplan

2014Gemeente Groningen, corpus den hoorn-zuidReinder Radersma, jonatan thomas, iris roffel, dedmer kraakman, corné muller, martijn langhorst, redmer jorna

Hunter | [Bedrijfsadres]

Sportstimuleringsplan

TITELBLAD

1

School: Hanzehogeschool Groningen

Opleiding: Sport, Gezondheid & Management jaar 2

Blok: 2.2 A

Namen: Reinder Radersma, Iris Roffel, Jonatan Thomas, Martijn Langhorst, Dedmer Kraakman, Corné Muller, Redmer Jorna

Groepje: 7

Vak: Game

Onderwerp: Sportstimuleringsplan

Inleverdatum: 16 januari 2015

VOORWOORD

Voor u ligt het sportstimuleringsplan van groep 7 bestaand uit: Reinder Radersma, Jonatan Thomas, Iris Roffel, Dedmer Kraakman, Corné Muller, Martijn Langhorst, Redmer Jorna. Tijdens het project game kregen wij de opdracht om een sportstimuleringsplan op te stellen voor de buurt Corpus Den Hoorn-Zuid. Wij hopen met dit plan de lezer geïnteresseerd en geënthousiasmeerd te hebben gemaakt met dit idee.

Wij wensen u veel leesplezier.

2

INHOUDTitelblad..........................................................................................................................................................1

Voorwoord......................................................................................................................................................2

Inleiding...........................................................................................................................................................6

1. Aanleiding van het sportstimuleringsplan..........................................................................................7

Algemene Corpus Den Hoorn-Zuid.............................................................................................................8

Toelichting algemene gegevens............................................................................................................10

Voorzieningen Corpus Den Hoorn-Zuid................................................................................................10

Corpus Den Hoorn-Zuid in 2020............................................................................................................10

Probleem analyse..........................................................................................................................................11

Recente ontwikkelingen................................................................................................................................11

Ouderen....................................................................................................................................................11

Corpus den Hoorn- Zuid........................................................................................................................11

Groningen.............................................................................................................................................11

Nationaal...............................................................................................................................................11

Internationaal.......................................................................................................................................11

Verkeer......................................................................................................................................................12

Corpus den Hoorn Zuid.........................................................................................................................12

Groningen.............................................................................................................................................12

Nationaal...............................................................................................................................................13

Internationaal.......................................................................................................................................14

Duurzaamheid...............................................................................................................................................15

Corpus den Hoorn- Zuid........................................................................................................................15

Groningen.............................................................................................................................................15

Nationaal...............................................................................................................................................15

Oorzaken en gevolgen...............................................................................................................................16

Conclusie...................................................................................................................................................17

Gewenste situatie.........................................................................................................................................18

Randvoorwaarden.....................................................................................................................................18

Het traject.....................................................................................................................................................19

Doorlooptijd traject:.................................................................................................................................19

Tussentijdse stopmomenten:....................................................................................................................19

3

Doelstelling....................................................................................................................................................20

Sportieve doelstelling................................................................................................................................20

Maatschappelijke doelstellingen..............................................................................................................20

Specificatie doelgroep...................................................................................................................................21

Op wie richten we ons?.............................................................................................................................21

Persoonskenmerken van de doelgroep................................................................................................22

Hoe actief zijn de 65-plussers...............................................................................................................24

Wat is de cultureel maatschappelijke achtergrond..............................................................................24

Acties.............................................................................................................................................................25

Wat is er al eens gedaan?.........................................................................................................................25

Sport en beweeg instuif 65-plus Eibergen................................................................................................25

Hoe kan er worden ingespeeld op de oorzaken?......................................................................................25

Welke acties sluiten aan bij de doelen en doelgroep?..............................................................................26

Welke eisen worden er aan de acties gesteld?.........................................................................................26

Definitief plan............................................................................................................................................27

Voorstellen route......................................................................................................................................27

Samenwerking...............................................................................................................................................29

Welke spelers zijn in het veld?..................................................................................................................29

Waar is samenwerking mogelijk?.............................................................................................................34

Aanpak..........................................................................................................................................................35

Betrekking doelgroep................................................................................................................................35

Taken.........................................................................................................................................................35

Activiteiten................................................................................................................................................35

Fasen.........................................................................................................................................................36

Wie doet wat?...........................................................................................................................................38

Continuïteit...............................................................................................................................................38

Begroting.......................................................................................................................................................39

Evaluatie........................................................................................................................................................40

7.1 Ontwikkeling sportstimuleringsplan...............................................................................................40

7.2 Implementeren sportstimuleringsplan...........................................................................................41

Uitleg per onderwerp:..........................................................................................................................41

7.3 Evaluatie van de acties....................................................................................................................42

4

Bibliografie....................................................................................................................................................43

5

INLEIDING

Om een sportstimuleringsplan te schrijven is er als eerste een probleemanalyse uitgevoerd. In deze analyse de belangrijkste problemen naar voren gekomen die betrekking zouden kunnen hebben op het sportstimuleringsplan. Vervolgens zijn die problemen in kaart gebracht, om daarna SMART doelstelling op te stellen. Aan de hand van deze doelstelling is er een plan opgesteld voor de desbetreffende wijk. Daarna wordt de doelgroep beschreven en de kenmerken daarvan. Vervolgens zijn er acties opgesteld gericht voor de desbetreffende doelgroep en de problemen die zijn geanalyseerd. Daarna zijn de samenwerkingspartners in kaart gebracht en zijn de rollen van iedere samenwerkingspartner beschreven. Vervolgens wordt het plan van aanpak beschreven over hoe de problemen kunnen worden aangepakt. Tot slot wordt er geëvalueerd op het sportstimuleringsplan.

6

1.Aanleiding van het sportstimuleringsplan - Visie GroningenSporten is natuurlijk en gezond. Sportief bezig zijn heeft over het algemeen een positiefeffect op ho e je je voelt. We willen dat Groningen een aantrekkelijke stad is om te sporten ente bewegen. Wij streven ernaar om zoveel mogelijk mensen aan het sporten te houden en tekrijgen. Sporten is dus een doel op zich.Daarnaast waarderen we sport als een middel. Sport wordt ingezet om gezondheid enintegratie te bevorderen en de sociale samenhang te vergroten. Het kan risicogedrag vanjongeren helpen ombuigen en het zelfbeeld van mensen positief beïnvloeden. Sport en spelzijn belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen: Schoolprestaties worden beïnvloed enspelenderwijs leren kinderen om te gaan met normen en waarden. Sport heeft daarnaast eeneconomische waarde en zij creëert werkgelegenheid.

We willen dat zo veel mogelijk Stadjers in beweging komen en plezier beleven aan sportenen bewegen. Er zijn veel mensen die graag zouden willen sporten en bewegen. Om tebewerkstelligen dat interesse wordt omgezet in concreet gedrag, richten we ons op hetprikkels geven aan sportaanbieders om deze groep te stimuleren tot sporten en bewegen.Het effect van het beleid is namelijk het grootst als we inzetten op het stimuleren van deaanbodzijde (Mulier, 2008). We zetten in op een laagdrempelig aanbod om tebewegen, letterlijk en figuurlijk: van openbare ruimte en sportaccommodaties, tot sterkesportverenigingen en andere sportorganisaties voor alle Stadjers. Met laagdrempeligevoorzieningen om te sporten en bewegen, met sportorganisaties en met sport- enbeweegprojecten versterken we de kwaliteit van de leefomgeving. Lage drempels vooriedereen betekent extra aandacht voor de kwetsbare ouderen en minderheden, mensen meteen beperking en mensen met een laag inkomen.

Doormiddel van ons sportstimuleringsplan willen wij de stad Groningen dichterbij hun visie van 2020 brengen. Dit doormiddel van een goed uitgewerkt sportstimuleringsplan voor Corpus Den Hoorn-Zuid en omringende wijken. Volgens ons onderzoek blijkt dat veel van de leeftijdscategorie 65+ in deze wijk niet voldoen aan de Nederlandse norm van bewegen (NNGB, 60 minuten per dag 5 dagen in de week matig intensief bewegen) of aan de Fitnorm (minimaal 3 keer per week 20 minuten zwaar intensief bewegen) hierdoor hebben wij gekozen om deze doelgroep te stimuleren met betrekking tot sport en bewegen.

7

Algemene Corpus Den Hoorn-Zuid

Profiel van de wijk 2010

Corpus den Hoorn ligt ten westen van het Noord-Willemskanaal en ten zuiden van het Stadspark. Corpus den Hoorn ligt dichtbij het Martiniziekenhuis, de A7 en de A28. De wijk is ontstaan in de jaren vijftig en zestig. De naam Corpus den Hoorn komt van een klooster dat in een hoek (hörn) aan de weg Groningen-Paterswolde stond. Vandaar ook de aanduiding ‘ter Hoorn’. Met corpus wordt het land bedoeld dat een klooster zelf in gebruik had. Corpus den Hoorn staat dan ook voor het land van het klooster Maria ten Hoorn. Het oudste deel van de wijk bestaat voornamelijk uit sociale woningbouw. Een deel van de oude woningvoorraad is inmiddels vervangen door nieuwbouw. In het zuidelijke, nieuwere deel van de wijk, is ruimte gevonden voor ziekenhuis en kantoren. Aan de rand van de wijk liggen diverse sportaccommodaties waar bewoners uit andere wijken en van buiten de gemeente gebruik van maken. Corpus den Hoorn heeft circa 3750 bewoners, waaronder circa 1400 ouderen. Daarnaast heeft de wijk de afgelopen jaren een toestroom gehad van de groep alleenstaande jongeren. Het aantal uitwonende studenten in de wijk is 403, het aantal 18-24 jarigen bedraagt 424 en het aantal kamerverhuurpanden is 8.(Gemeente Groningen, 2010)

- Hieronder kunt u de algemene cijfers van Corpus Den Hoorn-Zuid in vergelijking met gemeente Groningen.

Bevolking Corpus Den Hoorn-Zuid Groningen

Aantal inwoners 6.360 187.125

Man / vrouw 48,9% / 51,1% 49,5% / 50,5%

Bevolkingsdichtheid 2.163 inwoners per km2 6.834 inwoners per km2

Huishoudens

Aantal huishoudens 3.060 109.885

Gemiddelde gezinsgrootte 2,0 1,8

Alleenstaanden 41% 55%

Paar zonder kinderen 31% 23%

8

Gezin met kinderen 28% 21%

(CBS, 2012)

9

Inkomen

Aantal inkomen ontvangers 4.500 (71%) 129.100 (69%)

Gem. persoonlijk ink. per ontvanger € 21.500 € 16.480

Gem. persoonlijk ink. algemeen € 15.900 € 12.314

Lage inkomens 31% 47%

Hoge inkomens 30% 14%

Oppervlakte

Oppervlakte totaal 2,94 km2 78,19 km2

Land / water 84,7% / 15,3% 93,4% / 6,5%

TOELICHTING ALGEMENE GEGEVENSHet aantal inwoners van Corpus Den Hoorn-Zuid bedraagt 6.360 inwoners waarvan de verhoudingen van man en vrouw 48,9%/51,1% zijn. Dit betekend dat van de totale aantal inwoners 3.110 man is en 3.250 vrouw. Deze inwoners bestaan uit 3060 huishoudens met een gemiddelde gezinsgrootte van 2,0. Hiervan zijn weer 41% alleenstaand, 31% heeft geen kinderen en 28% is een huishouden met kinderen.

Corpus Den Hoorn-Zuid bestaat uit een totale oppervlakte van 2,94 vierkante kilometer waarvan 84,7% bestaat uit land en de overige 15,3% uit water. De bevolkingsdichtheid bestaat uit 2.163 inwoners per vierkante kilometer.

VOORZIENINGEN CORPUS DEN HOORN-ZUIDCorpus den Hoorn heeft voorzieningen zoals een winkelcentrum, verzorgingscentra en ook drie kerken. BSV Corpus den Hoorn staat aan de rand van de wijk. In De Confiance is het Stip en het NOVO café. De Immanuelkerk heeft een belangrijke functie voor de wijk met wijkactiviteiten, zoals een wijkfeest, kerstmarkt, de 'Buurtsoep' en 'Buurt in Beeld' en er is vergaderruimte. De Refajahkerk heeft zich onlangs opengesteld voor de buurt. (Wijktafels over wijk- en buurtgebouwen in Groningen, 2013)

CORPUS DEN HOORN-ZUID IN 2020Corpus den Hoorn is een complete stadswijk geworden na een stevige fysieke ingreep. Grote bouwprojecten en investeringen van honderden miljoenen in de wijk en onmiddellijke omgeving daarvan hebben hun vruchten afgeworpen. Op bescheiden schaal maar met een hoog rendement en ambitieniveau hebben nieuwe woonvormen een plek gekregen.

Door het verhogen van het voorzieningenniveau, vooral de Semmelweisstrook met school, wijkcentrum en kinderopvang, wordt bijgedragen aan een leefbare, sociale en vitale stadswijk. Een extra impuls is verkregen door de omvorming van het sportknooppunt Corpus/Stadspark waar zowel topsporter als recreant en wijkbewoner terecht kan.

Het grote verkeersaanbod is in goede banen geleid en aansluitingen van en naar de wijk worden geëvalueerd om niet verrast te worden. Er is een aanzet gegeven om nieuwe vervoersvormen te integreren zodat zowel de vele ouderen als andere wijkbewoners zich veilig kunnen verplaatsen. (Gemeente Groningen, 2010)

10

PROBLEEM ANALYSEIn de probleem analyse behandelen wij drie pijlers die een belangrijke rol spelen in Corpus den Hoorn-zuid. De drie punten zijn: Ouderen, verkeer en duurzaamheid. Het zijn pijlers die naar voren zijn gekomen uit het onderzoek wat wij uitgevoerd hebben doormiddels van een Destep analyse. We hebben hiervoor gekeken naar de regionale ontwikkelingen voor het desbetreffende punt, evenals landelijke en internationale ontwikkelingen.

RECENTE ONTWIKKELINGEN OuderenCORPUS DEN HOORN- ZUIDIn Corpus den Hoorn-Zuid wonen veel ouderen. In totaal is meer dan 20 procent van de inwoners ouder dan 65jaar. De wijk is recentelijk vernieuwd, maar dat heeft niet veel veranderd aan het aantal ouderen. Zij geven aan dat de voorzieningen van de wijk goed op orde zijn. Omdat er zoveel ouderen in deze regio wonen, heeft de gemeente een aantal focuspunten opgesteld:

- Eenzaamheid en kwetsbaarheid van ouderen - De kwaliteit en toegankelijkheid van de openbare ruimte- Toename van de verkeersintensiteit

Deze punten staan centraal voor de gemeente Groningen om de leefbaarheid in deze wijk voor de doelgroep ouderen te behouden.

GRONINGEN In 2010 was 12,2% van de bevolking ouder dan 65. In 2020 zal dit getal opgelopen zijn tot 16,7%. Ook in de toekomst zal de gemeente een bevolkingsgroei door maken (2010 – 2020) van 8,9% (M, 2012).

NATIONAALRond de tweede wereldoorlog lag het geboorte aantal hoger dan de jaren er voor en erna. Dit wordt ook wel de babyboom generatie genoemd. Op dit moment zijn deze mensen tussen de 60 en 70 jaar oud. Het aantal ouderen is de afgelopen jaren dus als sterk gestegen, en deze trend zal zich de komende jaren ook nog doorzetten. De levensverwachting van deze personen is ook erg gestegen, door verbetering van zorg en medicatie. Van de mensen die dit jaar 65 werden zal naar verwachting in 2025 ruim 70 procent 80 jaar worden. Van de mensen die in 1990 65 jaar werden, haalde slechts zo'n 60 procent de 80 jaar. Volgens de cijfers van het CBS stijgt het aandeel 65-plussers van 15% nu tot bijna 26 % rond 2040 (de Jong & van Duin).

INTERNATIONAALNederland telt in 2012 16% 65-plussers. Ondanks dat dit percentage sterk groeit, is de vergrijzing minder dan in veel andere landen in de Europese Unie. Ook in deze landen is de oorzaak hiervan voor een groot deel te wijden aan de babyboom. In de EU als geheel was in 2011 ruim 17% van de bevolking 65 jaar of ouder (vergeleken met 9% in 1960). Landen met het grootste percentage 65-plussers zijn Duitsland en

11

Italië (ruim 20%). De kleinste percentages zijn te vinden in Ierland, Cyprus en Slowakije (12-13%) (Eurostat, 2013). De verschillen in vergrijzing tussen Europese landen komen vooral door verschillen in geboortecijfers en in veel mindere mate door verschillen in migratie (Garssen, 2011)

VerkeerCORPUS DEN HOORN ZUIDTijdens de wijkvernieuwing is er extra geïnvesteerd in openbare ruimte, dit om de wijk leefbaar te houden. Maar hierdoor wordt het resterende groot onderhoud aan trottoirs en wegen volledig afgerond na de wijkvernieuwing. In de wijk wordt parkeerdruk ervaren doordat mensen van buiten de wijk in Corpus den Hoorn parkeren om vervolgens met bijvoorbeeld een vouwfiets verder te reizen. Ook is er sprake van een verhoogde verkeersintensiteit op de Laan Corpus den Hoorn en rondom de Stadjershal. De ontwikkeling van het bedrijvenpark en een aantal scholen met een bovenwijkse functie zorgen voor nog meer verkeersdruk. Dit levert onveilige situaties door snelheidsovertredingen en drukke momenten bij scholen en voorzieningen, bijvoorbeeld als ouders hun kinderen brengen en halen. (Teers, 2009)

Corpus den Hoorn heeft door de belangrijkste aan- en afvoerwegen van de stad een omringende en dominante verkeersstructuur. Het goed inpassen en voldoende aandacht hiervoor is van essentieel belang voor de leefbaarheid van de wijk. (Gemeente Groningen, 2008)

GRONINGENVan de stadjers is 15 procent van mening dat de verkeersproblemen zo belangrijk zijn dat deze problemen met voorrang moeten worden aangepakt. In voorgaande jaren werden de verkeersproblemen ook al sterk ervaren. Vooral in de wijken met een hoge kwaliteit van de woonomgeving is dit het geval. Van alle problemen worden verkeersproblemen het vaakst genoemd. (Teers, 2009)

12

NATIONAALDe veelheid van voorzieningen die is geconcentreerd op een klein gebied is kenmerkend voor binnenstedelijke centra's. In samenhang met een goede bereikbaarheid bepaalt dit de vitaliteit van steden. De bereikbaarheid staat onder druk en de verkeerscongestie heeft invloed op de leefbaarheid en veiligheid. Om hier een goede balans in te vinden moeten er ruimte-efficiënte verkeersoplossingen komen die ook vriendelijk zijn voor de bewoners, fietsers, voetgangers en bedrijven. De schaarse ruimte en het intensief, meervoudig en kwalitatief hoogwaardig ruimtegebruik behoren tot een van de belangrijkste uitdagingen van de gemeente. Het creëren van een parkeerbeleid dat de vitaliteit van de stad versterkt, vereist maatwerk op lokaal niveau. Dit omdat de situatie in elke gemeente anders kan zijn (NVVP, 2001-2020).

13

INTERNATIONAALNederland is al jaren een van de meest verkeersveilige landen, dit wordt berekend op basis van het aantal verkeersdoden per inwoner. In de periode 2009-2011 staat Nederland op de 4e plek, toch zijn er een aantal aanwijzingen dat Nederland daalt in de stand. De ontwikkeling in Nederland is de afgelopen decennium minder geweest dan het gemiddelde in de EU.

De ontwikkeling van het aantal doden onder fietsers, brom- en snorfietsen en inzittenden van personenauto's is ongunstiger in vergelijking met goed presterende EU-landen. De mortaliteit ligt voor vrijwel alle leeftijdsgroepen lager dan het gemiddelde van andere EU-landen. Dit geldt niet voor de 12- en 13 jarigen en de 67-plussers, de oorzaak hiervan is waarschijnlijk dat de fietsmobiliteit in Nederland hoger is in vergelijking met andere landen in de EU (Eenink & Vlakveld, 2013)

14

DUURZAAMHEIDCORPUS DEN HOORN- ZUIDIn Corpus den Hoorn-Zuid staat duurzaamheid hoog op de agenda. Momenteel is de gemeente druk bezig deze buurt duurzaam te maken. Dit wordt nog niet op elk vlak bereikt. Doormiddel van verschillende interventies wil de gemeente de duurzaamheid verhogen. Hieronder kunt u de activiteiten die op dit moment spelen in de wijk terug vinden.

- Energieneutraal bedrijventerrein Corpus den HoornDe verenigde eigenaren hebben samen met de gebruikers, Natuurmonumenten, het Martini Ziekenhuis, de VBGW en de Gemeente Groningen inmiddels besloten om met ondersteuning van Energiesprong   minimaal 5 bestaande kantoren energieneutraal te maken. Deze ambitie versterkt de eerder gedefinieerde thema's 'leefbaar, gezond en duurzaam' die het gebied uniek en gewild moeten maken. De Urbanisator en Energiesprong begeleiden samen de realisatie van deze ambities en de stakeholders naar innovatieve en haalbare business cases. Corpus den Hoorn is daarmee een absolute koploper op het gebied van duurzaamheid, aantrekkelijkheid en innovatie.

- Nieuwbouw en renovatie programma’s In nieuwbouw- en renovatieprogramma’s wordt duurzaamheid in de volle breedte toegepast. Met levensloopbestendige woningen is een aantrekkelijke leefbare wijk voor senioren en mensen met een zorgvraag ontstaan. Zowel de gebouwde voorzieningen en het welzijn- en cultuuraanbod is sterkontwikkeld. De gewijzigde bevolkingssamenstelling biedt goede mogelijkheden om de sociale cohesie en de participatie te versterken. Inzet van welzijnswerk is een belangrijke factor gebleken om bewoners blijvend te betrekken bij het maken van de plannen en de uitvoering ervan. Het zou zo maar kunnen dat de Externe Klankbordgroep Corpus den Hoorn in 2020 haar 5e lustrum gaatvieren met de wijkmusical Corpus Compleet. (Corpus den Hoorn Groningen op expeditie naar energieneutraal, 2013)

GRONINGEN Groningen is momenteel druk bezig om een duurzame stad te worden. De ambitie van Groningen is om zelfs de duurzaamste stad van Nederland in 2025 te worden (Noorderlink nieuws, 2014). Op provinciaal en lokaal niveau worden veel verschillende interventies uitgevoerd met als doel Groningen duurzamer te maken. Ondanks dit wordt aangegeven dat veel kan worden verbeterd met betrekking tot duurzaamheid.

NATIONAALNederland is bezig om een duurzaam land te worden, zo heeft Nederland een energie-innovatiebeleid met het oog op 2020 om met zo laag mogelijke kosten procent CO2- reductie te realiseren en het aandeel hernieuwbare energie te verhogen naar 14 procent. Dit alles om de al hoge kwaliteit van leven in Nederland te verhogen. In dit rapport wordt aangegeven dat er te weinig wordt gedaan aan innovatieve ideeën om duurzame energie op te wekken. Omdat dit beleidsplan is geschreven voor 2020 zijn er twijfels ontstaan over de ontwikkelingen in de toekomst tot 2050. Zoals aangegeven in de monitor duurzaam Nederland staat duurzaamheid wel hoog in de agenda van het cabinet. (PBL, 2014)

15

Oorzaken en gevolgenOnder het kopje oorzaken en gevolgen beschrijven wij de oorzaken en gevolgen van bovengenoemde factoren met betrekking tot nationaal en lokaal niveau. Door de oorzaken en gevolgen in kaart te brengen kan beter worden ingespeeld op de ontwikkeling en verbetering van de betreffende factoren/pijlers.

- Als gevolg van de naoorlogse babyboom hebben we op dit moment een groot aandeel ouderen in onze bevolking. Vergrijzing speelt niet alleen een grote rol in Europa en Nederland, maar ook in Corpus den Hoorn-zuid. Dit komt vooral omdat het percentage ouderen in de wijk hoger ligt dan het gemiddelde in Groningen. Hierdoor spelen zaken als een verminderde lichamelijke en geestelijke gezondheid, en vereenzaming ook een grote rol in de wijk.

- Het verkeersveiligheidsbeleid in een land is gevormd door de structuur en cultuur van dat land. Het bestuur van een land voert beleid en neemt maatregelen, dit beleid en de maatregelen hebben invloed op hoe de wegen eruit zien en wat er gebeurt op de weg. Hierbij moet je denken aan snelheid en de kwaliteit van de infrastructuur. Dit zijn voorbeelden van indicatoren voor verkeersveiligheid, deze indicatoren zijn bepalend voor het aantal doden en gewonden in het verkeer. De kosten die het gevolg zijn van verkeersongevallen vormen de maatschappelijke kosten van verkeersonveiligheid. Je zou dus kunnen stellen dat het verkeersveiligheidsbeleid wordt gedragen door de sociale en culturele factoren. (SWOV. 2013)

Veel inwoners van Corpus den Hoorn-zuid noemen de verkeersproblemen een van de belangrijkste problemen voor hen. Door de infrastructurele ligging van de wijk en de recente ontwikkelingen wordt er veel parkeerdruk ervaren, en ontstaan er onveilige verkeerssituaties.

16

- Door de momentele schaarste van de hulpbronnen/grondstoffen waarmee op dit moment welvaart wordt voortgebracht (olie, gas, voedsel, water, groen enz.) wordt de gedachtegang met betrekking tot duurzame ontwikkelingen verandert. Veel landen, provincies en steden zetten zich in op het begrip ‘’duurzaamheid’’. De gevolgen van deze nieuwe gedachten gang zorgt voor de verandering van energie winning. Er wordt gekeken naar hernieuwbare energie zoals zonne-energie, windenergie en aardwarmte. Dit zal positieve effecten hebben op de natuur en het leefmilieu overal ter wereld.

ConclusieCorpus den Hoorn-zuid is een wijk in Groningen waarin het percentage ouderen relatief hoog is. Toch zijn de voorzieningen voor deze doelgroep in de wijk lang niet optimaal. Om de doelgroep goed te kunnen bedienen zullen er initiatieven ontwikkeld moeten worden die hen helpen om hun lichamelijke en geestelijke gesteldheid op peil te houden, en vereenzaming tegen te gaan. Deze initiatieven gaan hand in hand met de ontwikkeling van de infrastructuur van de wijk. Wegen en trottoirs in de wijk zijn kwalitatief slecht, evenals parkeergelegenheid en verkeersveiligheid. Deze voorzieningen zullen verbeterd moeten worden om de doelgroep goed te kunnen helpen. Ook geven de ouderen aan te weinig te kunnen bewegen in de wijk door de slechte wegen en de veiligheid.

Zowel de gemeente Groningen als Nederland hebben duurzaamheid hoog op de agenda staan. In Corpus den Hoorn-zuid zijn al verschillende initiatieven op het gebied van duurzaamheid. Als er initiatieven voor ouderen en de infrastructuur ontwikkeld gaan worden, zal duurzaamheid hierin ook een belangrijke rol moeten innemen. Met dit sportstimuleringsplan willen wij een bijdrage leveren aan de verbetering van de wijk.

17

GEWENSTE SITUATIEOm de pijlers op het gebied van ouderen, verkeer en duurzaamheid positief te kunnen vergroten hebben wij een plan bedacht dat aansluit op de wensen en behoeften. De gewenste situatie voor ouderen voor Corpus den Hoorn-zuid is een trottoir zijn die er voor zorgt dat de toegankelijkheid van de openbare ruimte wordt verbeterd. De zogenaamde ‘Solaroad’ is een weg die bestaat uit zonnepanelen, die energie opwekken die gebruikt kan worden door de inwoners van de wijk. De solaroad biedt de ongestructureerde sporter in Corpus den Hoorn-zuid een prachtige en veilige route om te fietsen of hard te lopen en de wandelaar. Het circuit zal zodanig worden ingedeeld dat er ruimte is voor alle soorten gebruikers. De ‘Solaroad’ loopt door de hele wijk, en verbindt de oude en nieuwe wijk met elkaar. Zo stimuleert het de cohesie en wordt de wijk weer één geheel. Met de ‘Solaroad’ zal de verkeersveiligheid in Corpus den Hoorn-Zuid verhogen en de mogelijkheid bieden voor oudere mensen om vaker uit huis te komen. Hiermee willen we de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van de doelgroep onderhouden en verbeteren. De duurzaamheid van de ‘Solaroad’ sluit goed aan bij de visie van de Gemeente Groningen voor duurzaamheid.

RandvoorwaardenGeld:Het hele sportstimuleringsplan moet uiteindelijk gefinancierd worden. Hieronder zal worden toegelicht hoe wij dit willen bereiken.Eigen vermogen: De gemeente Groningen geeft een besteedbaar budget van 2 miljoen euro voor het jaar 2014 voor sportstimulering. Het eerste jaar dat het sportstimuleringsplan wordt uitgevoerd dient het meeste geld op tafel worden gelegd. Dit geldbedrag zal in de eerste twee jaar hoger liggen dan in het vervolg van het hele traject. Er wordt in het eerste jaar aanspraak gedaan op vijftig procent van het totale budget. De jaren hierna zal dit bedrag alleen nog maar afnemen.

Om het project te financieren willen we uit twee bronnen putten. De gemeente kan vijftig procent van het bedrag beschikbaar stellen uit hun budget voor sportstimulering. De andere vijftig procent willen we binnen halen door een crowdfunding campagne te organiseren, maar dan voor bedrijven. Bedrijven uit de wijk kunnen geld investeren in het project, om diverse redenen. Als het trottoir aangelegd wordt kan dit langs de bedrijven, zodat er meer mensen bij hun bedrijf langskomen (dit is bijvoorbeeld interessant voor horeca gelegenheden). Daarnaast willen veel bedrijven bijdragen aan lokale duurzaamheid, en dit is voor hen dan een erg geschikt initiatief. Verder zullen wij als wederdienst bekend maken dat deze betrokken partijen meehelpen aan een goed doel en aan de duurzaamheid van de wijk, op deze manier worden de betrokken partijen positief in het daglicht gezet.

18

HET TRAJECT

Doorlooptijd traject:Het volledige project zal 2 jaar in beslag nemen. In de eerste 6 maanden willen wij de accommodatie en de baan hebben aangelegd. In de zelfde periode zal worden gewerkt aan de ontwikkeling van sport activiteiten gericht op de doelgroep ouderen.

Na de 6 maanden zal de accommodaties en baan geopend zijn voor het publiek. Op verschillende momenten zullen sport activiteiten aangeboden worden voor de doelgroep.

Na 1 jaar zal er een overdracht plaats vinden van activiteiten met betrekking tot de ontwikkeling en uitvoering van activiteiten en de sturing van het project. Hiervoor word een wijkcommissie opgesteld die zal bestaan uit de betrokken partijen en wijk/buurt bewoners. Deze zullen alle taken van ons overnemen. Wel zullen wij betrokken blijven bij de organisatie.

Na dat de taken zijn overgedragen blijven wij in beeld met betrekking tot het verlenen van advies en het verschaffen van informatie. Wij houden het proces en het verdere verloop van het project van een afstand in de gaten en grijpen in waar nodig.

Tussentijdse stopmomenten: Na 6 maanden opening van accommodatie en baan.

Na 6 maanden sport activiteiten uitvoeren

Na 1 jaar overdracht naar wijkcommissie

Na 1 jaar verschillende evaluatie momenten voor behoud kwaliteit project.

19

DOELSTELLING

Sportieve doelstellingBevordering van de lichamelijke activiteit bij de doelgroep van 65-plussers

Het is hierbij van belang dat het aan de doelgroep duidelijk gemaakt wordt, dat bewegen veel positieve effecten heeft. Dat bewegen er voor kan zorgen dat dagelijkse handelingen goed uitvoerbaar blijven en vele gezondheid klachten tegengaat.

Doelstelling SMART geformuleerd: Het doel is om de lichamelijke activiteiten van de doelgroep 65-plus in de wijk Corpus den Hoorn-zuid te verhogen. Alle ouderen boven de 65-plus, die wonen in de wijk, dienen aan het bewegen te zijn mits de fysieke en mentale gezondheid dit toelaat. De ouderen dienen vijf jaar nadat de Solar Road is aangelegd te voldoen aan de Nederlandse beweegnorm: Een half uur matig intensief bewegen (tussen 3 en 5 MET) op minimaal vijf dagen per week. Dit kan gerealiseerd worden als de ‘Solar Road’ wordt aangelegd en er wekelijkse activiteiten op worden georganiseerd. De ‘Solar Road’ dient van goede kwaliteit te zijn, wat er voor moet zorgen dat ouderen veilig in beweging naar de activiteiten kunnen en tegelijkertijd bijdragen aan een duurzame omgeving.

Maatschappelijke doelstellingenDe directe omgeving aantrekkelijker maken voor de sociale cohesieHiermee richt dit stimuleringsplan zich voornamelijk op Corpus den Hoorn-zuid. Dit gebied is de afgelopen jaren flink onder handen genomen, door de wijkvernieuwing is er een gewijzigde bevolkingssamenstelling in de wijk. De ‘Solaroad’ Kan oude en nieuwe wijken met elkaar verbinden en dient ook als centrale route door de wijk. De weg kan alles met elkaar in verbinding zal brengen zoals het Sport park, de nieuwe training locatie van FC Groningen, het Hoornse Meer en andere grote locaties. Langs de route worden bankjes geplaatst om de communicatie met de medemens verder te stimuleren. Ook zal de cohesie van de wijk bevordert worden door een gezamenlijk doel (duurzaamheid) na te streven. Doordat deze route goed verlicht zal zijn is er meer veiligheid, zodat iedereen de straat op kan en veilig van punt A naar B kan komen. Het doel van de ‘Solaroad’ is een veilige route voor de bewoners van Corpus den Hoorn-zuid. De route zorgt voor een verbinding tussen het oude en nieuwe gedeelte wat de sociale cohesie bevordert. De ‘Solaroad’ wekt energie op en draagt daarbij bij aan duurzaamheid. Tevens is dit ook een graadmeter voor het gebruik. Elk jaar dient er een evaluatie moment te komen over het gebruik, de veiligheid en de ervaringen met betrekking tot de cohesie in de wijk. Hierdoor zal het resultaat van het project zichtbaar worden.

Doelstelling SMART geformuleerd: Drie jaar nadat de ‘Solaroad’ gebouwd is, is er een duidelijke vergroting in de sociale cohesie waar te nemen. Uit nieuwe enquêtes binnen de wijk blijkt dat inwoners dit zo ervaren. Daarnaast fungeert de ‘Solaroad’ als ontmoetingsplek die dagelijks veelvuldig gebruikt wordt, en ook positief wordt ervaren door de wijkbewoners.

20

SPECIFICATIE DOELGROEP

Op wie richten we ons?De doelgroep waar wij ons op gaan richten zijn de 65- plussers binnen de gemeente Groningen. Dit zijn over het algemeen de mensen die al voor langere tijd werken of met pensioen zijn. Deze doelgroep bestaat in zijn totaliteit uit 21067 mensen in de gemeente Groningen. Dit is 11,3% van de totale bevolking die woonachtig is binnen de gemeente Groningen. Daarnaast word de groep met 65-plussers steeds groter, dit komt omdat de mensen over het algemeen ouder worden. (cbs, sd)

(os-groningen, sd)

Zoals hierboven valt te zien ligt de doelgroep 65-plus in de gemeente Groningen lager dan het gemiddelde binnen Nederland.

21

PERSOONSKENMERKEN VAN DE DOELGROEPDe doelgroep zal vooral veel vrije tijd hebben omdat grotendeels de meeste 65-plussers met pensioen zijn. Daarnaast zijn de 65-plussers over het algemeen fysiek minder belastbaar en is de voornaamste reden om te gaan sporten de gezondheid bevorderen. Ook kenmerkend voor de doelgroep is dat er meer ziekte en gezondheidsklachten zich voor doen. Tevens hebben de 65-plussers over het algemeen wel meer te geld te besteden voor sportactiviteiten. Het zijn over het algemeen mensen die niet specifiek aan tijden vast zitten omdat ze niet meer werken. Dit zou voor de multifunctionele solaroad erg goed uitkomen want de 65-plussers fietsen over het algemeen veel. Daarnaast hebben ze alle tijd om deze route te fietsen. Eenzaamheid komt uiteraard ook ter sprake als men over 65-plussers spreekt dan is de kans groter dat er iemand een partner verliest. Het GGD heeft onderzoek gedaan naar de eenzaamheid binnen Groningen.

Hieronder staat weergeven de eenzaamheid in %

(GGD-Groningen, sd)

22

We zijn ook nog de wijk Corpus den hoorn zuid in gegaan om te ervaren hoe de mensen daar eenzaamheid ervaart. Hieruit blijkt dat er met name ouderen zijn die zich regelmatig eenzaam voelen en meer behoeften hebben aan sociale contacten of sportieve activiteiten.

23

HOE ACTIEF ZIJN DE 65-PLUSSERSDe 65-plussers van nu doen veel meer aan sport (49%) blijkt uit het persbericht uit 2010 van het sociaal en cultureel planbureau (planbureau)

De 65-plussers hebben meer geld te besteden om te gaan sporten. De 65-plussers hebben wel meer last van lichamelijke beperkingen, hierdoor kan deze doelgroep niet optimaal belast worden. Blijkt uit onderzoek van het (NOC*NSF)

De 65-plussers zijn 1 keer per week gaan sporten. Daarnaast voldoen ze vaker aan de norm en zijn ze minder vaak inactief. Het sporten bij de 65-plussers word wel negatief beïnvloed door chronische ziekte, functionele beperkingen en cognitieve achteruitgang. Daarnaast neemt het verliezen van een echtgenoot of partner ook nadelige gevolgen met zich mee op het sport- en beweeggedrag van de 65-plussers. 65-plussers die woonachtig zijn in een verpleeg- of verzorgingstehuis bewegen door hun fysieke gesteldheid en hoge leeftijd nauwelijks. 78% van de ouderen in een verzorgingstehuis beweegt geen enkele dag 30 minuten of langer. Daarnaast heeft een langdurige ziekenhuisopname ook een negatieve werking op het sport en beweeggedrag van de 65-plussers, vaak zijn de spieren dan erg verslapt en blijkt het lastig te zijn de draad weer op te pakken.

WAT IS DE CULTUREEL MAATSCHAPPELIJKE ACHTERGRONDGroningen is een studentenstad veel studenten blijven vaak na hun studie in de gemeente Groningen wonen voor hun werk. Uit onderzoek van het GGD blijkt dat 45% van de totale bevolking binnen de gemeente Groningen hoger opgeleid is. Hieruit valt dan ook op te maken dat de 65-plussers binnen de gemeente Groningen vaak meer te besteden hebben omdat ze een hogere functie uitgeoefend hebben. Van de 65-plussers van tegenwoordig zijn niet alle mensen mee gegaan met de technologische ontwikkelingen van de laatste jaren. Dit zou bijvoorbeeld op het gebied van mobiele telefonie kunnen zijn maar ook qua mogelijkheden op het gebied van internet en mobiliteit. (GGD-Groningen, sd)

24

ACTIESWat is er al eens gedaan?Om goede acties te kunnen formuleren is het belangrijk om te kijken wat er al eens georganiseerd is voor de doelgroep 65-plus. Hieronder een aantal voorbeelden van georganiseerde sport en beweegactiviteiten voor ouderen.

Sport en beweeg instuif 65-plus EibergenIn Oktober 2014 is in Eibergen een sportinstuif georganiseerd voor de oudere doelgroep, namelijk 65-plus. Tijdens dit instuif konden oudere mensen kennis maken met verschillende sportverenigingen uit de buurt. De deelnemende sportverenigingen waren onder andere: volleybalvereniging Boemerang, basketbalclub Picker Reds, gymnastiekvereniging Odival, badmintonclub Yapton, tennisvereniging Mallumse Molen en bowlclub Eibergen. Daarnaast werden de deelnemers getest door een zogenoemde ‘Fittest’. Hier werd de fysieke staat van de deelnemer gemeten en werd er een advies uitgesproken door een fysiotherapeut die bij de test aanwezig was. Ook was er een sportarts aanwezig om de drempels om te sporten/bewegen te bespreken. Aan het einde van deze dag werd er gezellig samen afgesloten met een kopje koffie of thee (Achterhoeknieuwsberkelland, 2014).

Sportlandgoed De HaamenSportlandgoed De Haamen organiseert van alles op het gebied van sport en bewegen voor ouderen. De Haamen biedt de volgende activiteiten aan: Tafeltennis voor 60+, begeleid wandelen, buitenfitness, wandelfit!, beweeg mee! Deze activiteiten keren wekelijks terug en worden verzorgd door verschillende aanbieders die samenwerken met Sportlandgoed De Haamen. Via deze activiteiten proberen zij de ouderen vitaal te houden (DeHaamen, sd).

Hoe kan er worden ingespeeld op de oorzaken?Door in te spelen op de oorzaken om niet te gaan sporten/bewegen is het belangrijk om de beweegactiviteiten zo laagdrempelig mogelijk te houden voor de doelgroep. Het is van belang dat de doelgroep geprikkeld en gemotiveerd wordt om te gaan bewegen. Daarnaast is het belangrijk dat de doelgroep het leuk vind om te gaan bewegen. Een ander belangrijk punt is om in te spelen op de sociale aspecten van het sporten/bewegen. Het is van belang dat de doelgroep inzicht krijgt in het belang van sporten/bewegen. Wanneer de doelgroep bewust wordt van dit belang is de kans groter dat zij ook daadwerkelijk gaan bewegen. Daarnaast is het belangrijk om het leuk te houden. Dit kan worden gedaan door de mensen samen te laten komen om sociale contacten te onderhouden. Bijvoorbeeld na het sporten/bewegen met zijn allen een kopje koffie of thee te drinken. Op deze manier kunnen problemen zoals eenzaamheid deels worden tegen gegaan. Daarnaast is overgewicht bij ouderen een belangrijk probleem wat wordt tegengegaan wanneer ouderen meer gaan bewegen.

25

Welke acties sluiten aan bij de doelen en doelgroep?1. Verhogen van de sportparticipatie onder 65-plussers in de wijk Corpus den Hoorn-zuid.Een probleem dat op dit moment speelt in de wijk is eenzaamheid onder ouderen. Door die eenzaamheid hebben ouderen meer kans op overgewicht omdat zij bijvoorbeeld niet lekker in hun vel zitten of de deur niet uit komen. Om dit probleem tegen te gaan is de volgende actie opgesteld: De actie die wordt ondernomen is gericht op het verhogen van de sportparticipatie onder de doelgroep in de wijk. Het streven is om elke 65-plusser in de wijk Corpus den Hoorn-zuid minimaal te laten voldoen aan de Nederlandse norm gezond bewegen. Dit houdt in dat iedere 65-plusser minimaal 5 dagen per week 30 minuten matig intensief moet bewegen. Dit wordt gerealiseerd door de ‘Solaroad’ aan te leggen in de wijk Corpus den Hoorn-zuid. Dit wordt een route waar iedereen gebruik van kan maken om te bewegen. Oudere mensen zouden hier bijvoorbeeld lekker kunnen wandelen om in beweging te komen. Daarnaast draagt deze ‘Solaroad’ bij duurzaamheid in de wijk doordat de route bestaat uit zonnepanelen waarover gelopen kan worden. Naast dat mensen hier kunnen lopen wanneer zij willen zullen er ook activiteiten worden georganiseerd vanuit de wijk Corpus den Hoorn-zuid. Er worden bijvoorbeeld wandelactiviteiten georganiseerd die starten in de wijk Corpus den Hoorn-zuid en langs de historische plekken in de stad Groningen komen. Voor de extra fitte ouderen kunnen er hardloopwedstrijd georganiseerd worden. Daarnaast komt de ‘Solaroad’ lang allerlei sportaccommodaties in de wijk, waardoor deze accommodaties indirect met elkaar worden verbonden.

2. De sociale cohesie verbeteren onder de doelgroep in de wijk Corpus den Hoorn-zuid.Doordat eenzaamheid onder de ouderen een probleem is in de wijk Corpus den Hoorn-zuid is er nog een actie opgesteld om dit probleem tegen te gaan: Het verbeteren van de sociale cohesie onder de doelgroep. Dit moet bereikt worden door middel van sport en beweegactiviteiten in de wijk. Zoals in actie 1 al genoemd, wordt er een ‘Solaroad’ aangelegd waarop mensen kunnen bewegen. Langs deze route zullen bankjes geplaatst worden waar de mensen even gezellig kunnen gaan zitten om een praatje te maken. Hierdoor komen mensen met elkaar in contact en wordt de sociale cohesie automatisch verbeterd. Ook zullen er georganiseerde wandel of hardloopevenementen plaatsvinden. Ook tijdens deze evenementen komen de mensen bij elkaar en ook wordt hier dan de sociale cohesie verbeterd.

Welke eisen worden er aan de acties gesteld?Om de acties succesvol te maken is het belangrijk dat de acties aan bepaalde eisen voldoen. Een belangrijke eis is de laagdrempeligheid voor de doelgroep. De activiteiten die georganiseerd worden moeten zo laagdrempelig mogelijk zijn. Hierdoor wordt de kans op hoge deelname vergroot. Daarnaast moeten de acties goed zijn afgestemd op de doelgroep. Wandel- tochten of evenementen zijn voorbeelden van afgestemde activiteiten op 65-plussers. Voor de iets fittere ouderen zouden er nog hardloopevenementen georganiseerd kunnen worden. Wanneer de acties zijn afgestemd op de doelgroep verhoogd dit ook weer de kans van slagen. Een andere belangrijke eis vanuit de gemeente is duurzaamheid. De ‘Solaroad’ is een goed voorbeeld van duurzaamheid. Op deze ‘Solaroad’ zullen dan ook alle sport en beweegactiviteiten plaatsvinden. Deze route is ook erg verkeersveilig doordat er geen autoverkeer overheen mag, waardoor het een ideale ‘locatie’ is voor sport en beweegactiviteiten. Daarnaast moet er worden gezorgd voor variatie. De doelgroep moet wel worden vermaakt en

26

uitgedaagd. Iedere week dezelfde activiteit zorgt ervoor dat de doelgroep zich zou kunnen gaan vervelen. Daarnaast moeten de doelgroep ook worden betrokken in het bedenken van activiteiten. Wanneer de doelgroep zelf kan meedenken in het aanbod wordt de kans groter op een succes van een activiteit.

Definitief planEr zal een route worden aangelegd die (deels) bestaat uit een ‘Solaroad’. Deze ‘Solaroad’ zal energie gaan leveren voor de straatverlichting langs deze ‘Solaroad’ maar ook voor buurtbewoners en verschillende samenwerkingspartners uit de wijk. Er zal een paal worden geplaatst op een centraal punt bij de ‘Solaroad’ waar dagelijks kan worden afgelezen hoeveel stroom er is opgewekt op die dag door de ‘Solaroad’. Daarnaast kan er op deze paal worden afgelezen of de buurt gezamenlijk heeft voldaan aan bijvoorbeeld de Nederlandse norm gezond bewegen. Hierdoor wordt een stukje betrokkenheid gecreëerd naar de buurtbewoners toe zodat zij bewust worden van hoeveel energie er wordt opgewekt door de ‘Solaroad’. Door middel van de samenwerking met de betrokken partijen zullen er activiteiten worden georganiseerd op de ‘Solaroad’. Doordat deze ‘Solaroad’ wordt aangelegd is de wijk Corpus den Hoorn-zuid op een duurzame manier bezig met sporten en bewegen. Daarnaast zorgt de ‘Solaroad’ voor een verkeersveilige situatie om van A naar B te komen. Ook zullen er langs de ‘Solaroad’ mogelijkheden worden gecreëerd om te bewegen zoals jeu de boules, maar de route zal ook langs verschillende sportaccommodaties lopen.

Voorstellen routeHieronder kunt u de voorstellen met betrekking tot de ‘Solaroad’ terug vinden. De rood opgelichte gebieden bestaan het multifunctionele sportcomplex, het gebied rondom het Martini ziekenhuis en het gebied waar de meeste concentratie ouderen wonen in de wijk.

27

Wij stellen de gemeente de mogelijkheid om te kiezen tussen verschillende voorstellen van ‘Solaroad’. Dit zou aanvankelijk van de wensen en behoeften van de gemeente Groningen en de mogelijkheid van het aanleggen van deze ‘Solaroud’.

28

SAMENWERKING

Welke spelers zijn in het veld?Georganiseerde sport:

-Stadjershal:De hal biedt plaats aan 6 tennisbanen, 11 squashcourts en 8 badmintonbanen.De sporter kan er gratis gebruik maken van sauna's.

-Sportpark Corpus den Hoorn:Sportpark Corpus den Hoorn is eigendom van de Gemeente Groningen. Het sportpark bestaat uit 4 voetbalvelden natuurgras, 2 voetbalvelden kunstgras, 1 combiveld rugby/voetbal kunstgras, 1 combiveld American Football/voetbal kunstgras, 4 hockeyvelden kunstgras, 1 honkbalveld natuurgras, 2 softbalvelden natuurgras, 1 wielerbaan en 1 oefenhoek natuurgras.

-Hartpatiënten Sport en zwemvereniging Groningen:De vereniging bied leden al sinds 1989 de gelegenheid om te sporten op een verantwoorde wijze onder deskundige leiding.(ex)Hartpatiënten kunnen bij de vereniging aan hun algemene conditie werken door middel van zaalsport of zwemmen. Het is een actieve vereniging waar ca. 80 leden al jaren lang met plezier hun sport beoefenen. Er wordt gesport in groepsverband op een ontspannende manier.

-De Brug Groningen:De Brug Groningen bied spel en sport aan mensen met verstandelijke beperkingen in of vanuit Groningen stad. Dit is mogelijk door de inzet van vele vrijwilligers op vele terreinen.Het aanbod van De Brug Groningen:- Zwemmen- Dammen- Tafeltennissen- Muziek- Zaalvoetballen- Bowlen- Sjoelen- Wandelen

Anders georganiseerde sport:

-Buurt- en speeltuin vereniging ''Corpus den Hoorn''De vereniging heeft meer dan 200 leden waar onder vele gezinnen. Zij organiseren allerlei activiteiten waaraan iedereen in de wijk deel kan nemen.- Computerzaal voor spelletjes, internetactiviteiten en cursussen voor jong en oud.- Activiteiten zoals: kaarten, sjoelen, yoga, biljart, gymnastiek, zumba, dammen en nog veel meer.

-Zwemschool Ebert:De oudste privé zwemschool van Groningen met het grootste bad (20×10 meter) en een watertemperatuur van 32 graden. In de bijna 30 jaar van ons bestaan hebben wij een lesstijl ontwikkeld, die voor jong en oud leidt tot de beste resultaten.Door in kleine groepen te werken, is er bijna sprake van individueel lesgeven en kan er direct bijgestuurd worden. Onze zwemschool is aangesloten bij alle officiële instanties, zodat, welk diploma er ook gehaald wordt, u of uw kind met vertrouwen op zijn of haar niveau het water op kan zoeken.

29

Van baby tot volwassene, voor iedere leeftijdscategorie biedt onze zwemschool mogelijkheden om op een vertrouwde en ontspannen manier het gevoel met het water eigen te maken. In een huiselijke en gemoedelijke sfeer en onder professionele begeleiding zwemmen is ons credo. Naast de basislessen voor Baby’s, Puppys, Peuters en het ABC-zwemmen biedt onze zwemschool de mogelijkheid voor Aquarobic, Therapie- en Vrij zwemmen.

Onderwijs:

-Alfa College:Het Alfa College biedt de opleiding Sport en Bewegen aan, hier kunnen studenten zich specialiseren op het gebied van sport en bewegen. In dit vak begeleid je andere sporters, omdat ze beter willen worden of omdat ze sporten leuk vinden. Je werkt als trainer/coach, begeleider, organisator, manager of instructeur in diverse sportdisciplines. Bijvoorbeeld voetbal, dans, judo, schaatsen of zwemmen. Je kunt ook gaan werken in de fitnessbranche, gehandicaptensport, het basisonderwijs, gevangeniswezen, op internaten, in de recreatie of outdoor.

-Hanze Hogeschool Groningen:De Hanze Hoge School Groningen biedt twee opleidingen aan met betrekking op sport en bewegen. De ALO (Lerarenopleiding Lichamelijke opvoeding) is een opleiding die studenten opleidt tot sportleraar, de ALO in Groningen is landelijk als beste beoordeeld. De opleiding Sport Gezondheid en Management(SGM) leidt studenten op tot zelfstandig opererende professionals in de sport. Ook de SGM opleiding staat bovenaan in de Elsevier ranking.

Lokale overheid:

-Ouderenraad Groningen:De ouderenraad heeft als taak het college van B&W en de gemeenteraad gevraagd en ongevraagd (schriftelijk) advies te geven over allerlei zaken die betrekking hebben op het ouderenbeleid.De ouderenraad bestaat uit minimaal 12 en maximaal 16 leden en een onafhankelijk voorzitter, die op voorstel van college van B&W door de gemeenteraad worden benoemd.

-Huis voor de Sport Groningen:Huis voor de Sport Groningen ontwikkelt actief sport- en beweegprojecten die bijdragen aan de integratie van lichamelijke beweging in het dagelijks leven van deelnemers, jong en oud. De sportconsulenten en sportuitvoerders hebben jarenlange ervaring in het organiseren van sportevenementen die perfect passen bij de behoeftes van de meest diverse doelgroepen. Binnen uw bedrijf, gemeente, in een dorp of op provinciaal niveau. Samen met onderwijsorganisaties, sportverenigingen, bedrijfsleven en overheid.

Sociale omgeving:

-Vrijwilligerswerk Corpus den Hoorn, De Zonnebloem :

Visie:De Zonnebloem streeft naar een samenleving waaraan mensen met een lichamelijke beperking zorgeloos en vanzelfsprekend kunnen deelnemen. ‘Zorgeloos’ betekent hier dat iemand met een lichamelijke beperking niet gehinderd zou mogen worden door meer praktische zorgen dan ieder ander.

Missie:Nationale Vereniging de Zonnebloem verrijkt het leven van mensen met een lichamelijke beperking en dat van haar vrijwilligers door sociale en recreatieve activiteiten mogelijk te maken.

30

Media:

-RTV-RSO:In 1983 is de vereniging RGG (Radiogroep Groningen) opgericht door een groep mensen die hun sporen in de huisomroepwereld al hadden verdiend.Begonnen met het rechtstreeks uitzenden van de NFO-concerten vanuit de Oosterpoort, breidden de activiteiten zich uit tot het maken van meerdere programma's voor bewoners van verzorgings- en verpleegtehuizen en aan- en inleun woningen.

Wat is ieders rol?

Georganiseerde sport: Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

Stadjershal -Het aanbieden van een sportaccommodatie

-Goede accommodatie-Grote hoeveelheid speelvelden-Horeca mogelijkheid

-eenzijdig aanbod van sport-Geen deskundige begeleiding

Sportpark Corpus den Hoorn

-Het aanbieden van een sportaccommodatie

-Grote verscheidenheid aan sporten en sportvelden-Goede accommodatie

-Afwezigheid klein sportmateriaal-Geen deskundige begeleiding

Hartpatiënten sport- en zwemvereniging Groningen

-Het aanbieden van sport- en beweeg activiteiten

-Veel zorgverzekeringen vergoeden gedeeltelijk de contributie-Deskundige begeleiding-Differentiatie mogelijkheid

-Specifiek gericht op (ex) hartpatiënten

De Brug Groningen -Het aanbieden van sport- en beweeg activiteiten

-Grote verscheidenheid in aanbod van activiteiten-Veel vrijwilligers op veel terreinen

-Specifiek gericht op mensen met een verstandelijke beperking, andere beperkingen worden toegelaten mits dit niet belemmerend werkt naar de groep

FC Groningen -Het ondersteunen van de activiteiten door middel van geld, materialen, promotie en accommodatie

-Deskundigheid-Breed draagvlak-Groot media bereik-Accommodatie-Voorbeeld functie

-Eenzijdig sportaanbod-Niet specifiek gericht op de doelgroep

31

Anders georganiseerde sport:

Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

Buurt- en speeltuin vereniging Corpus den Hoorn

-Het aanbieden van verschillende activiteiten voor mensen uit de buurt

-Van en voor de buurt-Breed aanbod activiteiten-Voor alle doelgroepen-Wekelijkse activiteiten

-Afwezigheid deskundige begeleiding

Zwemschool Ebert -Het aanbieden van zwemactiviteiten

-Deskundige en individuele begeleiding-Goede accommodatie (grootste bad)-Aangesloten bij alle officiële instanties

-Beperkt sportaanbod voor de doelgroep

Martini ziekenhuis -Informeren en verspreiden van informatie, met betrekking op preventie

-Deskundigheid-Doelgroep is vaak aanwezig bij het ziekenhuis

-Niet gericht op sport en bewegen

Onderwijs: Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

Alfa College -Het opleiden van sport- en beweeg professionals

-Het leveren van jonge en enthousiaste studenten die sport- en beweegactiviteiten ondersteunen

-Vaak geen groot verantwoordelijkheid gevoel onder de studenten-Beperkte sportspecifieke deskundigheid

Hanze Hogeschool Groningen

-Het opleiden van sport- en beweeg deskundigen

-Het leveren van studenten met nieuw en innovatieve kijk op het gebied van sport- en bewegen

-Beperkte ervaring-Beperkte sportspecifieke deskundigheid

32

Lokale overheid: Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

Ouderenraad Groningen

-De gemeenteraad en het college van B&W schriftelijk adviseren op het gebied van ouderenbeleid

-Voor en door ouderen-Invloed door advies op het gemeentelijk beleid met betrekking op ouderen

-De gemeenteraad of het college kan gemotiveerd afwijken van het advies

Huis voor de Sport Groningen

-Het ontwikkelen van sport- en beweeg projecten

-Deskundige en ervaren sportconsulenten en sportuitvoerders-Samenwerking met diverse verenigingen en organisaties

-Afhankelijk van subsidies en steun vanuit de overheid en andere partijen

Sociale omgeving: Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

Vrijwilligerswerk Corpus den Hoorn De Zonnebloem

-Het helpen en ondersteunen van mensen met een lichamelijke beperking, door middel van sociale en recreatieve activiteiten

-Kosteloos-Ervaring met minder validen-Persoonlijke begeleiding

-Afwezigheid van deskundigheid-Afhankelijk van de inzet van vrijwilligers

Media: Rol: Kwaliteiten: Beperkingen:

RTV-RSO -Het verspreiden en promoten van de informatie naar de doelgroep toe

-Bekend bij de doelgroep-Specifiek gericht op de doelgroep-Grote bereikbaarheid

-Afhankelijk van het aantal luisteraars-Alleen geluid, geen beeld

33

Waar is samenwerking mogelijk?Samenwerking: Welke bijdrage? Betrekking tot?

Stadjershal -Het aanbieden van de ruimte en materialen

-Accommodatie-Materialen

Buurt- en speeltuinvereniging Corpus den Hoorn

-Het organiseren van sociale en recreatieve activiteiten

-Accommodatie-Deskundigheid

Zwemschool Ebert -Mogelijkheid om in een sociaal en fysiek veilige omgeving te bewegen

-Accommodatie-Deskundigheid

Ouderenraad Groningen

-Invloed op het beleid van de gemeente met betrekking op ouderen, hierdoor kan er misschien meer geld worden vrijgemaakt voor de doelgroep

-Afstemming-Financiering-Kader

RTV-RSO -Het grootschalig en specifiek bereiken/ informeren van de doelgroep

-Doelgroepbereik

Sportpark Corpus den Hoorn

-De mogelijkheid om sportvelden te huren

-Accommodatie

34

AANPAKBetrekking doelgroep

Wij willen de doelgroep betrekken bij ons sportstimuleringsplan doormiddel van het creëren van een groot draagvalk. Dit willen wij bereiken door verschillende sportverenigingen en instanties bij ons plan te betrekken (zie samenwerkingen). Deze zullen zelf ook zorg moeten dragen voor het participatie niveau van de wijk. Daarnaast zal het bewegen door ons plan zo laagdrempelig mogelijk gemaakt worden waardoor het makkelijker wordt voor onze doelgroep om actief te participeren. Verder zullen wij reclame maken naar onze doelgroep doormiddel van gebruik te maken van de lokale krant/website (de zuidwester) en radio zender. Verder willen wij op tv verschijnen via oog tv (lokaal televisie zender) om ons plan toe te lichten aan de buurt.

Wij streven naar een actieve participatie, dit zullen wij bereiken doormiddel van een buurtcommissie die langzamerhand onze activiteiten in de wijk zullen overnemen. Wij faciliteren de beweeg activiteiten in eerste instantie. Dit zal langzamerhand overgenomen worden door de betrokken partijen.

TakenWij, ontwikkelaars van het sportstimuleringsplan zullen de begeleiding van de aanleg van de accommodatie en ontwikkeling van de verschillende activiteiten in eerste instantie op ons nemen. In een periode van 6 maanden zal de accommodatie klaar zijn en zullen de eerste activiteiten plaats vinden. Na een periode van 12 maanden zullen wij de ontwikkeling en begeleiding van de sportactiviteiten overlaten aan de wijk. Hiervoor zal een wijk commissie worden opgesteld die het ontwikkelen/uitvoeren van de activiteiten op zich neemt. Ook zal deze wijkcommissie het onderhoudt aan de accommodatie op zich nemen.

De wijkcommissie zal bestaan uit werknemers of werkgevers van de betrokken organisaties en de inwoners in de buurt. Deze zullen door werving en selectie procedure worden toegewezen op de juiste functie. Tijdens het verloop van het project zullen wij, de ontwikkelaars van het sportstimuleringsplan toezicht houden op het verloop van het project en waar nodig de wijkcommissie van advies voorzien. Ook zullen wij functioneringsgesprekken houden met de des betrekkende organisaties/personen om zo de groep van feedback/feed forward te voorzien. Dit zal bijdragen leveren aan een betere kwaliteit van project.

Ton Schoor de wethouder van alle zuidelijke stadswijken waaronder Helpman, De Wijert en Corpus Den Hoorn zal een begeleidende en sturende functie hebben aan dit project.

ActiviteitenDe activiteiten zullen plaatsvinden op momenten wanneer het de buurtbewoners uitkomt. Dit om de activiteiten zo laagdrempelig te houden en de participatie zo hoog mogelijk te houden. In samenwerking met buurtcentra’s, FC Groningen, sportverenigingen, opvanghuizen en scholen in de wijk Corpus den Hoorn-Zuid zullen wij de activiteiten kunnen uitvoeren op de gewenste tijden en datums. Voor de doelgroep 45 tot 65 jarigen is het belangrijk dat deze activiteiten in het weekend of avond uren wordt

35

uitgevoerd, dit om werkuren te omzeilen. Voor de rest van de inwoners van Corpus den Hoorn-Zuid zijn de accommodaties vrij toegankelijk en kunnen zij gebruik maken van de accommodatie buiten de uren om wanneer er activiteiten worden gehouden. Daarvoor is de samenwerking met de bovengenoemde organisaties van belang.

FasenDe ontwikkeling van het sportstimuleringsplan is opgebouwd uit verschillende fasen. Hieronder worden deze fasen verder toegelicht.

Ontwikkelingsfase

Voor de ontwikkeling van het sportstimuleringsplan wordt gekeken naar de wensen en behoeften van de wijk. Hiervoor worden buurtbewoners ondervraagt en wordt gekeken naar de huidige problemen in deze wijk. Er wordt een grondige DESTEP analyse los gelaten in de wijk om een zo’n duidelijk beeld mogelijk te krijgen van Corpus den Hoorn-Zuid. De ontwikkelingsfase zal verder bestaan uit het opzetten van dit sportstimuleringsplan en het creëren van genoeg draagvlak voor de uitvoering van het plan. Ook in de ontwikkelingsfase zal worden gekeken naar de mogelijkheid van het uit te voeren plan en eventuele bijsturingen die nodig zijn.

Voorbereidingsfase

In de voorbereidingsfase wordt het plan verder uitgewerkt en wordt gekeken naar de implementatie hiervan. Er wordt gezorgd voor een goede inhoudelijke en organisatorische structuur voordat verder wordt gekeken naar de proeffase.

Implementatie fase

Zodra de voorbereidingsfase is afgerond wordt het project geïmplementeerd in de wijk. Tijdens de implementatie fase zal toezicht worden gehouden op de uitvoering van het project om zo de kwaliteit te waarborgen.

Voortgangsfase

De voortgansfase zal bestaan uit verschillende evaluatie fasen waarin wordt gekeken naar het succes van het project. In deze fase wordt gekeken naar het bereik van het project zoals welke mensen maken gebruik van de accommodatie, welke effecten heeft het op de buurt positief en negatief, of de cohesie in de wijk groeit, de tevredenheid van de buurtbewoners maar ook naar de samenwerking

Evaluatie fase

Na het verloop van één jaar zal de evaluatie fase aanbreken met betrekking tot dit project. In de evaluatie fase zal het verloop van het project stevig onder de loep worden genomen. Hier zal gekeken worden naar; wat ging goed? Wat kon beter? Is het gestelde doel behaald?

In deze fase zal ook het lopende project volledig worden overgedragen aan de betrokken partijen wanneer dit mogelijk is.

36

Hoe communiceren we?

Communicatie naar bewoners in de wijk:

De communicatie naar de bewoners in de wijk zal plaats vinden doormiddel van verschillende platformen. Deze platformen zijn lokale televisie, de lokale krant, het lokale radio station en door de aangewezen wijkcommissie.

Lokale televisie (Oog TV)

Door verschillende keren op televisie te verschijnen in het lokale televisie programma Oog TV willen wij de bewoners actief betrekken bij ons project. Wij zullen verschillende keren interviews en voorlichtingen geven via deze media.

Lokale krant (de Zuidwester)

In de voorstadia van het project zullen verschillende artikelen in de krant verschijnen met daarin de uitleg over de bedoeling van het project, uitnodigingen voor de opening en uitnodigingen voor de activiteiten. Op deze wijze zullen wij doelgericht de wijk betrekken bij het project.

Radio zender (Oog radio)

Tijdens het verloop van het project worden verschillende berichten via de radio zender de wijk in gestuurd. Deze berichten zullen gaan over het verloop van het project maar ook over het uitnodigen voor de activiteiten.

Via alle mediums zal reclame worden gemaakt voor de betrokken partijen die helpen bij het opzetten van het Sportstimuleringsplan. Hierdoor zullen de betrokken partijen worden beloont voor hun inzet en wordt het aanlokkelijk om mee te werken aan dit project.

Communicatie naar bestuurders en uitvoerders:

De communicatie naar bestuurders en uitvoerders zal lopen doormiddel van de mobiele telefoon. Op deze wijze zal worden gezorgd voor korte lijnen met de betrokken personen waardoor de kwaliteit van communiceren omhoog gaat. Verder zal maandelijks overleg plaats vinden met de betrokken partijen. In deze maandelijkse vergaderingen kunnen voortgangen en problemen worden besproken. Bij onverwachtse problemen kunnen spoedvergaderingen ingepland worden.

37

Wie doet wat?Wij zullen de organisatie op ons nemen van het project. Na een periode van 1 jaar zullen wij onze taken afschuiven op de betrokken partijen.

Hieronder kunt u de taak verdeling terug vinden.

Samenwerking: Welke bijdrage? Betrekking tot?

Stadjershal -Het aanbieden van de ruimte en materialen

-Accommodatie-Materialen

Buurt- en speeltuinvereniging Corpus den Hoorn

-Het organiseren van sociale en recreatieve activiteiten

-Accommodatie-Deskundigheid

Zwemschool Ebert -Mogelijkheid om in een sociaal en fysiek veilige omgeving te bewegen

-Accommodatie-Deskundigheid

Ouderenraad Groningen

-Invloed op het beleid van de gemeente met betrekking op ouderen, hierdoor kan er misschien meer geld worden vrijgemaakt voor de doelgroep

-Afstemming-Financiering-Kader

RTV-RSO -Het grootschalig en specifiek bereiken/ informeren van de doelgroep

-Doelgroepbereik

Sportpark Corpus den Hoorn

-De mogelijkheid om sportvelden te huren

-Accommodatie

ContinuïteitDoormiddel van een breed draagvlak en verschillende samenwerkingspartners willen wij continuïteit vaststellen voor het project. Doordat de meeste kosten zullen gaan zitten in de aanleg van de baan en de baan weinig onderhoudt nodig heeft zal er weinig tot geen financiering nodig zijn voor het behoud van deze baan. De baan betaald zich terug in een periode van 15 jaar en zal energie leveren voor de buurt.

De stappen die worden ondernomen ter realisatie van dit project worden vastgelegd in rapporten. Op deze wijze kunnen wij reflecteren naar ons eigen handelen met betrekking tot het opzetten van het plan.

38

BEGROTING

Kosten:

Aanleg baan per 500 m€ 30.000

Totale kosten baan 2 km €120.000

Deze kosten zullen wij ophalen doormiddel van 2 inkomsten bronnen. Hier spreken wij over crowdfunding en financiering doormiddel van subsidies. 50% (€ 60.000) van de kosten zullen worden gehaald uit subsidies die de gemeente ter beschikking stelt, wij kunnen uit verschillende subsidie potjes geld halen, denk hierbij aan infrastructuur en milieu, duurzaamheid en sport en welzijn.

De andere 50% (€ 60.000) zal worden opgehaald doormiddel van crowdfunding. De volgende bedrijven zullen mee financieren aan het project:

- Standjershal - FC Groningen - Martini Zuikenhuis - Sportpark Corpus den Hoorn

Het mooie van de SolaRoad baan is dat er ook opbrengsten uit komen. Per 100 meter wordt er per jaar voor €705,- aan energie opgewekt. De totale opbrengst van de baan zullen dus 20x€705= €14100 per jaar zijn. Dat houdt in dat na 8,5 jaar de volledige aanlegkosten zijn terugverdient. Deze kosten kunnen worden verrekent met de betrokken partijen.

39

EVALUATIEIn dit hoofdstuk zal worden uitgelegd hoe er na het uitvoeren van het sportstimuleringsplan zal worden geëvalueerd. Er zijn verschillende factoren waar op gelet wordt tijdens de evaluatie. Ten eerste wordt er besproken hoe het proces in gegaan van het ontwikkelen van het sportstimuleringsplan. Vervolgens zal het implementeren van het sportstimuleringsplan in verschillende fases worden geëvalueerd. Wat het uiteindelijke resultaat is van de acties die zijn uitgevoerd is tevens erg belangrijk om te evalueren omdat dit is waar het heel plan om draait. Tot slot zal er gekeken worden naar leermomenten die kunnen worden meegenomen naar de toekomst.

7.1 ONTWIKKELING SPORTSTIMULERINGSPLANBij het ontwikkelen van het sportstimuleringsplan zijn zeven junior beleidsmedewerkers van de gemeente Groningen betrokken geweest. In deze paragraaf wordt geëvalueerd hoe deze samenwerking verliep en welke acties er zijn ondernomen om het sportstimuleringsplan zo goed mogelijk te ontwikkelen voor de implementatiefase. Alle individuen hebben een eigen evaluatie geschreven over de ontwikkelingsfase. Deze evaluaties zijn hieronder te lezen:

40

7.2 IMPLEMENTEREN SPORTSTIMULERINGSPLANVoor het evalueren van de implementatie, worden er verschillende onderwerpen behandeld. Van de verschillende onderwerpen zullen de succesfactoren en de verbeterpunten worden genoteerd in onderstaande tabel.

Evaluatie tabel Succesfactoren VerbeterpuntenOrganisatie

Plaats

Interne Communicatie

Externe Communicatie

Activiteiten

Financiën

UITLEG PER ONDERWERP: Organisatie – Bij dit onderwerp zal alles wat met de organisatie te maken heeft worden geëvalueerd. Hiermee wordt de samenwerking, de taakverdeling en de voortgang geëvalueerd. Plaats- Met de plaats wordt bedoeld waar dit alles heeft plaats gevonden. Was dit de juiste keuze ? wat waren succesfactoren van deze ruimte en wat zijn verbeterpunten voor een eventuele volgende keer?Interne Communicatie- Hoe ging de communicatie onderling, hoe werd er gecommuniceerd als het goed ging en hoe ging de communicatie wanneer er hulp van elkaar nodig was. Externe Communicatie- Hoe ging de communicatie met externe bedrijven die op een één of andere manier betrokken waren bij het sportstimuleringsplan. Activiteiten- Alle activiteiten die tijdens de sportstimulering zijn uitgevoerd worden apart geëvalueerd. Financiën- Hoe is alles gefinancierd? Op welke manieren was het makkelijk om aan geld te komen en welke manier werken niet.

Naast dat al deze onderwerpen worden geëvalueerd worden ook de verschillende fases apart geëvalueerd. De fase waarin het sportstimuleringsplan wordt ontwikkeld is al besproken in paragraaf 7.1, daarnaast worden er nog drie fases besproken namelijk de voorbereidingsfase, de uitvoeringsfase en de nazorg fase.

41

7.3 EVALUATIE VAN DE ACTIESIn deze paragraaf worden alle acties, die eerder zijn genoemd in hoofdstuk vijf, per actie bij langs gegaan en geëvalueerd. De volgende vragen zullen hierbij worden gesteld. Per actie zullen de succesfactoren en de verbeterpunten worden besproken. Tevens zal worden aangegeven of de actie uiteindelijk zijn doel heeft behaald en of dit een geslaagde actie was. In hoofdstuk twee staan de doelstellingen SMART geformuleerd, op deze manier zal heel makkelijk gecontroleerd kunnen worden of de doelstellingen ook daadwerkelijk behaald zijn.

7.4 DE TOEKOMSTAlle verbeterpunten van de vorige paragrafen zullen hierin terug te vinden zijn, van deze verbeterpunten kan er namelijk geleerd worden voor de toekomst. Maar niet alleen de verbeterpunten worden meegenomen naar de toekomst, de succesfactoren worden ook meegenomen. Door de succesfactoren mee te nemen kan dit de volgende keer worden herhaald en kan zelfs deze succesfactor nog verbeterd worden.

42

BIBLIOGRAFIEAchterhoeknieuwsberkelland. (2014, September 27). Opgeroepen op Januari 14, 2015, van

Achterhoeknieuwsberkelland: http://www.achterhoeknieuwsberkelland.nl/lokaal/65_plus_sport_en_beweeginstuif_3237579.html#.VLaiovl5MSM

CBS. (2012). Corpus Den Hoorn-Zuid. Groningen: CBS.

cbs. (sd). cbs. Opgehaald van www.cbs.nl: .http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf.http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf.http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf.http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf.http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf.http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/705983D2-1325-4774-BF03-2EC1663BF2BA/0/Groningen.pdf

(2013). Corpus den Hoorn Groningen op expeditie naar energieneutraal. Groninger.

de Jong, A., & van Duin, C. (sd). Regionale prognose 2009–2040: vergrijzing en omslag van groei naar krimp. Opgehaald van CBS: http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/52ED5DC2-A6CB-414A-8C35-D3E963B36DA4/0/2009k4b15p35art.pdf

DeHaamen. (sd). Opgeroepen op Januari 14, 2015, van DeHaamen: http://www.dehaamen.nl/vitale-ouderen.html

Eenink, & Vlakveld. (2013). Toekomstbeelden en Europese trends op. Den Haag: Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV. Opgehaald van http://www.swov.nl/rapport/r-2013-16.pdf

Eurostat. (2013). Vergrijzing: Zijn er verschillen tussen Nederland en andere landen? Opgehaald van Nationaal kompas: http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/vergrijzing/verschillen-internationaal/

Garssen, J. (2011). Demografie van de vergrijzing. Opgehaald van Nationaal Kompas Volksgezondheid: http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/vergrijzing/verschillen-internationaal/

Gemeente Groningen. (2008). Corpus den Hoorn . Groningen: Gemeente Groningen.

Gemeente Groningen. (2010). Wijkperspectief Corpus Den Hoorn. Groningen: Gemeente Groningen.

GGD-Groningen. (sd). www.ggd.groningen.nl. Opgehaald van www.ggd.groningen.nl: http://ggd.groningen.nl/onderzoek/gezondheidsprofiel/gezondheidsprofiel-groningen-2010-met-omslag.pdf

Kennislink. (2011, Januari 28). Opgehaald van Kennislink: http://www.kennislink.nl/publicaties/rijden-op-een-zonnepaneel

43

M, M. (2012, december 13). Nationale Atlas Volksgezondheid. Opgehaald van zorgatlas: http://www.zorgatlas.nl/beinvloedende-factoren/demografie/groei-en-spreiding/65-plussers-per-gemeente-2010-2040

Mulier. (2008). WJH. Groningen: Mulier instituut .

NOC*NSF. (sd). Sportersmonitor 2012. NOC*NSF.

Noorderlink nieuws. (2014, 2 7). Opgehaald van Noorderlink: http://www.noorderlink.nl/nieuws/atnewsitem_nl.2007-02-05.2289855739

NVVP. (2001-2020). Opgehaald van Nationaal Verkeers- en Vervoersplan: http://www.ser.nl/~/media/db_deeladviezen/2000_2009/2001/b19199_sam%20pdf.ashx

os-groningen. (sd). os-groningen. Opgehaald van www.os-groningen.nl: http://www.os-groningen.nl/images/stories/rapport/sjb/thema02_bevolking.pdf

PBL. (2014). Monitor Duurzaam Nederland. Den Haag: CBS.

planbureau, s. e. (sd). Persbericht 2010. Sociaal cultureel planbureau.

Teers, M. v. (2009). Balans van stad en wijken. Groningen: Gemeente Groningen.

(2013). Wijktafels over wijk- en buurtgebouwen in Groningen. Groningen: Gemeente Groningen.

44