Agrotoerisme rond Hardangerfjord bloeit De wondermooie Hardangerfjord is de fruittuin van Noorwegen, met dank aan de warme golfstroom, die nog op zestig graden Noorderbreedte fruitteelt mogelijk maakt. In de lente spiegelen de bloesem van appel-, peren- en pruimenbomen in het heldere water. In de herfst zijn alle bomen getooid met het vrolijk geel en rood van rijpende

In Røros zitten ze er warmpjes bij De bijzondere geschiedenis van het mijnstadje is merkbaar aan alle kanten. Het knusse plaatsje in Oost-Noorwegen is een van de plekken, waar de tijd niet alleen stil lijkt te staan, maar ook bruist van activiteiten. Een bijzondere plek voor alle seizoenen. De hoogtepunten? Natuur, cultuur en kunstnijverheid.

En verder:

24 34

50

06. Varia10. Lezers aan het woord: Alex en Ina Bolks uit Hengelo13. Column Gerrit Jan Zwier 42. Tien jaar thuis in Fins Lapland 44. Zweedse natuur op presenteerblad

54. Puzzel55. Column Amber Zwartbol56. Zweedse feestdagen57. Filmrubriek58. Boekenrubriek64. Knapperig Zweeds

IJsland is een heer-lijk land van tegen-stellingen. Vervelen behoort hier niet tot de opties, want er is altijd wel iets te zien en te doen. Zeker het zuiden van het eiland is landschappelijk een pareltje. Nordic huurde een auto en trok door IJsland’s prachtige zuiden.

Op avontuur door

Zuid-IJsland

Scandinavische gezelligheid in Pyhä Hoewel de Alpen de populairste bestemming voor winter-sportliefhebbers blijven, is Fins Lapland met een sterke opmars bezig. Met name Pyhä mag zich verheugen in een toenemende belangstelling. En terecht, want de skimogelijkheden blijken verrassend goed en de andere wintersportactiviteiten uitmun-tend. Nordic vermaakte zich opperbest in het Hoge Noorden.

Zweden

Noorse Zee

Noordzee

OostzeeDenemarken

Finland

Estland

Letland

Litouwen

Noor-wegen

Stockholm

Goteborg

Kopenhagen

Helsinki

Talin

Riga

Vilnius

Oslo

Bergen

Bot

nisc

he

golf

Finse

golf

IJsland

Faeröer

Spitsbergen

Groenland

Reijkjavik

Nuuk

P.18

5

Vakmanschap van de gebroeders Øyo In 1882 startten de gebroeders Øyo in het Noorse Geilo met de productie van zeisen. Al snel kreeg het bedrijf omvang, en werd het vele malen groter dan dat van de plaatselijke smid. Nu nog wordt door Brødrene Øyo veel gereedschap gefabriceerd, waaronder een fraaie serie bijlen en messen.

62

62 | Nordic Herfst 2014

MESSEN N O O R W E G E N

Vikingbijl

Vakmanschap van de gebroeders Øyo

Al vele jaren komt Peter Koperdraad met grote regelmaat in Noorwegen. Tijdens een kanotocht met de Jeugdherbergcentrale in Zweden als tiener heeft hij zijn hart verpand aan Scandinavië. Daar-na keerde hij ieder jaar terug voor kortere of lan-gere tijd. De ruige bossen, de prachtige fjorden, de bergen, in zomerse of winterse omstandighe-den, de Nederlander genoot en geniet nog steeds met volle teugen.

TEKST EDWARD SWIER

Noorse messen en bijlen nu

ook in Nederland

63

Tijdens een van zijn zwerftochten door Noorwegen kwam Koperdraad, die via zijn handelsfirma Norwegian Wood Scandinavi-sche producten importeert, door Geilo. ‘s Winters is die stad een pleisterplaats voor skiërs en langlaufers, maar ‘s zomers vinden in de omgeving minstens zoveel activiteiten plaats. Hikers, rafters, fietsers, ruiters en wandelaars nemen de plaats als uitvalsbasis of rustplek. Nationaal Park Hallingskarvet is een echte trekker. De Hardangervidda-hoog-vlakte ligt ook niet ver weg, net als de fjorden overigens. Wie de omgeving van winterspor-toord Geilo verkent, bijvoorbeeld tijdens een hike, ontdekt dat hier een grote historie van mijnbouw ligt. Tweeduizend jaar geleden al werd er ijzererts in de streek gewonnen, vanaf de zeventiende eeuw werd dat steeds grootschaliger aangepakt. Nog altijd zijn de sporen ervan zichtbaar. In de omgeving liggen zo’n negenhonderd kolenkuilen en meer dan negentig ijzerertswinplaatsen.

Smederij Niet raar dus, dat de gebroeders Øyo juist hier een smederij begonnen. In 1882 startten ze met de productie van zeisen. Al snel kreeg het bedrijf omvang, en werd het vele malen groter dan dat van de plaatselijke smid, die de boeren met blaasbalg en aambeeld be-diende. Nu nog wordt door Brødrene Øyo veel gereedschap gefabriceerd, waaronder een fraaie serie bijlen. De kloofbijlen werken zeer efficiënt. Wiggen aan weerszijden van het blad maken het kloven eenvoudiger en effectiever. De firma is de enige in Noorwe-gen die bijlen maakt, de Noorse brandweer maakt er dankbaar gebruik van. Een van de modellen, een Vikingbijl waarvan het ontwerp wel duizend jaar teruggaat in de geschiedenis, is een regelrecht succes. Destijds werd de bijl gebruikt bij de jacht én in het huishouden. De nieuwe Viking 2000-bijl is ogenschijnlijk een kopie van een Vikingbijl, die in de buurt van de Øyo-fabriek in Geilo is gevonden, maar met moderne technieken is het snijvlak echter aanzienlijk scherper dan in die tijd. Niet alleen is de bijl functioneel, hij laat zich – vanwege de fraaie vorm – graag tentoonstellen. Het werk van de broers, wier werkplaats in Geilo nog steeds intact is en naast de factoryoutlet als klein museumpje dient, werd in de loop der tijd steeds verfijnder. De smederij is toonaangevend in Scandinavië, de messen van Brødrene Øyo behoren tot de allerbeste.

Liefde voor het métier Koperdraad werd gegrepen door de vak-kennis én de liefde voor het métier bij Øyo (Noors voor uil, vandaar ook het bedrijfslo-go). De mensen die hij over Øyo tipte, waren stuk voor stuk enthousiast. Daarop besloot hij producten van het familiebedrijf te gaan importeren: “De bekende Noorse bescheiden-heid heeft hun naamsbekendheid in de rest van Europa tot nu toe een beetje in de weg gestaan. Dat kan wat mij betreft nu verande-ren.” Op ScandicShop.nl is naast de bijlen een flink assortiment jachtmessen én keukenmes-sen verkrijgbaar. De jachtmessen worden in Noorwegen traditioneel gebruikt tijdens de jacht, voor het villen van dieren, het snijden van vlees en de bereiding van een maaltijd. Ook tijdens een kampeer- of trektocht in de wildernis zijn de messen erg handig. “In Noorwegen is het eigenlijk heel normaal als je in de natuur met een mes of een bijltje op zak loopt. Het terrein is daar veel ruiger, het komt telkens van pas. Als wij op pad gaan, hebben we het ook altijd bij ons”, aldus Koperdraad.

Sterrenkoks De keukenmessen van Øyo zijn heel wat delicater. De Damast-koksmessen worden gemaakt uit liefst 33 lagen staal, er zijn ook keramische messen. Het grote koksmes en de Japanse variant ervan, met zes gaten in het blad om vacuümtrekken tijdens het snijden te voorkomen, zijn mede vanwege de gun-stige prijsstelling echter het populairst. Het Noorse Nationale Culinaire Team werkt al jaren samen met de fabrikant om het product te verbeteren. Vanzelfsprekend gebruiken de Noorse chefs bij de bereiding van hun sterren-menus ook de messen van Brødrene Øyo. De beroemde Noorse restaurants Feinschmecker, Stattholdergården, Sofias Café og Bar, Bardøla Høyfjellshotell en Hallingstuene laten hun clientèle ook kennismaken met de produc-ten van Brødrene Øyo. Bij een mooi stuk vlees wordt hier steevast een steakmes van de Noorse trots aangeboden. Omdat Koperdraad beseft dat niet iedereen zomaar even naar Geilo kan rijden, heeft hij goede contacten met Øyo opgebouwd en importeert hij sinds enkele jaren hun producten. Via ScandicShop.nl is een gevarieerd aanbod be-schikbaar. Hier zijn onder meer ook Bålpanne (barbecue en vuurkorf ineen) en Smart-Split-ters (uitermate effectieve houtklovers)

verkrijgbaar. Alle producten worden geleverd met twee jaar garantie en zijn uit voorraad leverbaar.

Voor meer informatie zie: www.scandicshop.nl

Jachtmes

Het slijpen van de messen

Het smeden van de messen