Spelen met tieners

Bijlage bij Koerier april - juni 2013

inclusief uitgewerkte

spelen

De leefwerelD van tienersDe tienergeboDenjouw houDing als animatortieneractiviteitenleuke anekDotes

www.jeugddienstdonbosco.be |3

Een tienerwerking hebben op het speelplein is niet altijd even eenvoudig.

Tieners vragen namelijk vaak aparte aandacht van moni’s die toch

wel wat ervaring hebben met hen. Met dit dossier willen we zowel

animatoren als hoofdanimatoren wat verder helpen op het vlak van

tienerwerking. Velen onder jullie hebben waarschijnlijk al een heleboel

ervaring, maar wat extra ideeën en spelmateriaal kunnen nooit kwaad.

We beginnen het dossier door nog even te herhalen wie die zogenaamde

tieners nu precies zijn. Daarna volgt een opfrissing van de basiscursus:

leefwereld, straffen en belonen bij tieners, en een aantal tips die je ook

bij andere leeftijdsgroepen kunt gebruiken. De ‘tienergeboden’ zijn wel

specifiek voor tieners, om op een goede manier afspraken te maken nog

voor de zomer begint. Na die herhaling (voor de meesten dan toch) gaan

we verder met tieneractiviteiten. Hoe begin je hieraan, wat zijn mogelijke

knutselen kookactiviteiten, en welke algemene spelactiviteiten slaan

enorm aan bij tieners? Hier krijg je activiteiten die je zo kan meenemen

naar het plein deze zomer. Een kleine aanpassing hier en daar in de

regels en thema’s, en je hebt een gloednieuw spel voor tieners. Het helpt

je een pak vooruit tijdens de voorbereiding. Verder gaan we even langs

bij ervaren animatoren en hoofdanimatoren die jaren bij tieners hebben

gestaan op het speelplein. We stellen hen een aantal specifieke vragen,

waarbij we polsen naar mogelijkheden. Uit die interviews blijkt telkens

weer hoe verschillend de Don Boscowerkingen zijn, maar ook hoe

gelijklopend de visie vaak is. We sluiten af met enkele leuke anekdotes

over tieneractiviteiten: zowel uit het standpunt van de tieners zelf, als uit

het standpunt van de moni’s die bij de tieners staan.

David

inleiding

Wie zijn de tieners? ..... 03De leefwereld van tieners ..... 04

Straffen en belonen bij tienerS De tienergeboden ..... 05

jouw houding als animator ..... 05tieneractiviteiten

Hoe begin ik aan een tieneractiviteit? ..... 06Knutselen met tieners ..... 07

Koken met tieners ..... 07Uitgewerkte spelen..... 08

ervaringeninterviews ..... 12

leuke anekdotes ..... 19ventiel ..... 20

colofon ..... 20

INHOUDSopgave

Wie Zijn De tienerS?

Onder tieners verstaan wij jongeren van 12 tot 15 jaar. Ze worden vaak pubers of adolescenten genoemd. Soms zijn het nog echt kinderen, op sommige momenten zijn ze te groot om te spelen zoals er op het speel-plein vaak gespeeld wordt.

Op sommige speelpleinen hebben ze een aparte plek verworven, op andere werkingen wordt er dan weer geen specifieke aandacht aan geschonken. Hoe jouw situatie ook is, de tieners blijven een aparte groep op het speelplein, die vaak een aparte aanpak vraagt! Ze moeten zich thuis voelen op het plein en kunnen samen met hun moni’s bespreken welke activiteiten ze graag en welke ze net niet willen doen. Het gebeurt dan ook regelmatig dat pleinen daarvoor iets oudere moni’s kiezen (met wat meer ervaring). Dat wordt vaak gedaan om het leeftijdsverschil niet te klein te maken, want vanaf 16 jaar kan je op de meeste speelpleinen moni worden. Moni’s komen ook soms uit de tiener-groep, en hen bij de tieners zetten om spelen te organiseren, verloopt dus soms moeilijk.

Tieners zijn daarnaast echter geen ‘luilakken’ die ‘niet willen spelen’. Dat wordt wel vaak gebruikt als excuus om weinig energie en tijd te investeren in de tienerwerking. Niets is echter minder waar, want wanneer je voldoende uitdaging en afwisseling voorziet, heb je ze ‘in no time’ mee in je spel. Tieners worden daarnaast ook vaak benaderd in groep, waar-bij mensen vaak vergeten dat de interesses en de leefwereld van de verschillende tieners erg uiteenlopend kunnen zijn. Je kunt niet stellen dat ‘dé tiener’ bestaat, net zo min als ‘dé kleuter’ of ‘hét lagereschoolkind’.

spelen mettieners

DE LEEFWERELD VAN TIENERS

straffen en belonen bij TIENERS

tieners hebben, net zoals de andere leeftijdsgroepen op een speelplein, een aantal specifieke kenmerken waarin ze verschillen van die andere leeftijdsgroepen.

Er is natuurlijk altijd overlap tussen

de leeftijdsgroepen en dat is hier

zeker ook het geval. Kinderen van

11 à 12 jaar lijken soms al enorm

goed op tieners en sommige tieners

zou je eigenlijk nog bij de lagere

school zetten.

De volgende kenmerken kan je

gemakkelijk herkennen in tieners en

het helpt je vooruit om in te spelen

op hun noden en wensen. Sommige

zaken zijn namelijk zo voor de hand

liggend dat je ze zou vergeten, maar

via deze lijst geven we je even een

opfrissing.

Tieners vinden samen optrekken

belangrijker dan samen spelen. Dat

houdt in dat ze niet enthousiast zullen

meedoen als ze het spel niet leuk

vinden, maar eerder gezellig willen

babbelen met hun vrienden.

Er is een afnemende invloed van

gezagsfiguren. Tieners vinden dat

ze niet altijd moeten

luisteren en ze hoeven

hun moni helemaal niet

leuk te vinden.

Tieners nemen afstand

van hun ‘kindrol’.

Wanneer een moni hen

te kinderachtig bena-

dert, worden ze kwaad.

Er is kliekjesvorming,

want tieners willen

het liefst van al bij

hun vrienden in de

groep zitten. Wanneer hun vrienden

uitgelachen of uitgescholden worden,

kunnen ze daar enorm heftig of

emotioneel op reageren.

Lichamelijke kenmerken spelen

een belangrijke rol in het leven van

tieners. Ze vragen regelmatig de

mening van hun vrienden over hun

eigen kleren en/of kapsel.

Tieners hebben heel vaak een beste

vriend of vriendin, en dat vermelden

ze graag.

Het rolmodel speelt een belangrijke

rol in het leven van tieners.

Tieners zijn mondig en gaan graag in

discussie. In het spel komt dat vaak

terug wanneer er valsgespeeld wordt.

belonen en straf-fen bij tieners kan op exact dezelfde manier gebeuren als bij andere leeftijdsgroepen. Hierbij heb-ben we enkele tips.

• Doe wat je belooft. Als je na

een bepaald gewenst gedrag een

beloning hebt beloofd, dan moet die

er ook komen. Stel ze niet uit!

• Beloon niet na ELK gewenst

gedrag. Wie altijd beloont, leert aan

dat kinderen en ook tieners nooit iets

‘gratis’ moeten doen en dat niets

kan zonder beloning. Op die manier

wordt belonen niet meer interessant

en zullen de tieners telkens grotere

beloningen verwachten.

• Kies af en toe samen. Wanneer

tieners iets mispeuteren, kun je

gerust in discussie gaan met hen.

Op die manier kun je hen zelf

vragen welke straf ze het meest

gepast vinden bij herhaald verkeerd

gedrag en welke beloning ze zichzelf

eventueel zouden geven wanneer ze

het slechte gedrag niet meer stellen.

• Denk niet te snel aan grootse

dingen. Grootse beloningen zijn

erg moeilijk op veel speelpleinen.

Met kleine dingen krijg je evenveel

gedaan.

• Een straf kwijtschelden is OOK

een beloning!

• Geef geen straf op het moment

dat je erg boos bent. Het kan

gebeuren dat tieners je het bloed van

onder je nagels halen, maar op zo’n

moment is het beter om jezelf even

af te zonderen en een medemoni of

de hoofdmoni het incident te laten

oplossen.

• Doe een check-up om te weten of

de tieners wel op de hoogte zijn van

wat er van hen verwacht wordt. Een

nieuwe tiener op het speelplein kent

bijvoorbeeld nog niet alle regels.

• Een straf moet ook echt een straf

zijn. Wanneer de tiener hem weg-

lacht, is het geen straf. Tieners lachen

wel nogal snel zaken weg, maar je

merkt toch aan hun houding of het

hen iets kan schelen of niet.

spelen mettieners

|4


JOUW HOUDING ALS ANIMATOR

• Wees consequent. Ongewenst

gedrag neemt toe als je de ene keer

wel straft en de andere keer niet. Ze

zullen zeker en vast testen hoe ver ze

kunnen gaan.

• Bestraf enkel het gedrag, NIET DE

PERSOON. Het is niet de tiener zelf

die slecht is, het is het gedrag dat hij

of zij stelt dat niet goed is.

• Een straf haalt het meeste uit wan-

neer ze zinvol is en dus iets te maken

heeft met het foute gedrag.

• Een aangekondigde straf moet

uitgevoerd worden en niet uitgesteld

of kwijtgescholden.

• Een straf moet uitvoerbaar zijn.

Pas op met dreigementen die je niet

kan waarmaken.

• Wees mild, want een straf moet

niet erger zijn dan nodig.

• Laat een straf SNEL volgen op het

ongewenste gedrag, zodat de tieners

goed weten waarom ze gestraft

worden.

• Kinderen (en dus ook tieners)

moeten weten WAAROM ze gestraft

worden. Leg hen dus uit waarom je

een straf uitdeelt en wat er precies zo

verkeerd was aan het gedrag dat ze

gesteld hebben.

• Vergeet een kind niet uit de straf te

halen!

• Afhankelijk van de situatie gaat

een straf vaak in fasen, waarbij je

eerst één of enkele waarschuwingen

geeft voor je de tiener effectief straft.

De tienergebodenWanneer je met tieners werkt, kan het

handig zijn om op voorhand afspra-

ken te maken met hen, zodat ze niet

voor verrassingen komen te staan.

Op die manier weten de tieners wat

er van hen verwacht wordt en kan

je als moni ook effectief straffen

wanneer de afspraken niet nagevolgd

worden. Het geeft je een back-up

wanneer het fout loopt.

Bij het opstellen van die afspraken

mag en kan je zeker in discussie

gaan, zodat je duidelijk je eigen

standpunt naar voren kan brengen

over het waarom van bepaalde

afspraken.

Het volgende voorbeeld komt van op

Speelplein Kinderland.

De tienergeboDen

1. Bovenal hoort je gsm op het plein

niet zichtbaar te zijn.

2. Je mp3- speler of iPod blijft best

thuis.

3. Afval hoort in de vuilnisbak, niet

op de grond of in de tienertent.

4. Naar huis mag je enkel met een

briefje van je ouders, op voorhand

ingediend.

5. Kinderen van andere groepen

horen niet in de tent, het is de

TIENERtent.

6. Draag zorg voor elkaars en je

eigen materiaal.

7. Heb respect voor elkaar, zo krijg

je dat ook terug.

8. Handel nooit achter de moni´s hun

rug. Wat wij niet mogen weten,

hoort niet op het plein. Zo kom je

ook niet in de problemen.

9. Let op je taal. Heb je niets

positiefs te zeggen, hou dan je

mond. Ook gaan we niet spuwen

op de grond.

10. En ten slotte: amuseer je, want

daarom zijn we hier!

tieners zijn zeker niet de gemakkelijkste klanten voor animatoren op het speel-plein. en het is niet alle animatoren gegeven een goeie tieneranimator te zijn (maar dat geldt bij kleuters evenzeer). een goede tienermoni beschikt over een aantal ‘extra’ elementen, die bij jongere kinderen niet altijd naar voren komen.Samen met de tieners ben je continu op zoek naar het juiste evenwicht tussen:

• Wat tieners mogen: tieners mogen

al meer dan kinderen, maar nog niet

alles natuurlijk (te oud voor de pop, te

jong voor de liefde).

• Wat tieners willen: tieners willen

van alles (en direct).

• Wat tieners kunnen: tieners

kunnen meer dan hun jongere

collega’s op het speelplein.

Je houding als animator bij tieners

start uiteraard bij de basisbegelei-

dingshouding die geldt voor alle

leeftijden, maar bij tieners komt er

al eens iets anders bij kijken. De

tieneranimator is namelijk vaak de

vertaler tussen de tieners en andere

animatoren of kinderen (want tieners

drukken zich nogal eens ongeluk-

kig uit). Een goede tienermoni zijn,

vraagt totale inzet. Daarnaast moet

je risico’s durven nemen en op het

randje spelen, maar het is ook de

bedoeling om evenwicht te brengen

in een dynamische en minder stabiele

tienergroep. Flexibiliteit is belangrijk.

Het kan gebeuren dat de tieners

geen zin hebben in de activiteit die

jij gepland had. Hou daarom wat

andere zaken achter de hand en

speel zeker in op voorstellen die uit

de groep zelf komen. De conflicten

waar je als tienermoni mee te maken

krijgt, zijn vaak van een andere aard

dan bij de jongere kinderen op het

plein. Empathie is daarbij belangrijk.

Als laatste is het belangrijk dat je als

tienermoni sympathie hebt voor de

tieners, de juiste persoon op de juiste

plaats maakt heel veel uit!

spelen mettieners

TIENERACTIVITEITEN

Hoe begin ik aan een tieneractiviteit?beginnen aan een tieneractiviteit kan op dezelfde manier gebeuren als beginnen aan een activiteit voor eender welke andere leeftijdsgroep.Hierbij moet je een aantal dingen in je achterhoofd houden, namelijk dat er voldoende uitdaging en afwisseling in moet zitten om de tieners langere tijd bezig te kunnen houden en hun aandacht niet te snel te laten afleiden door zaken in de buurt die interessanter lijken. een aantal tips:

• Ken je klassiekers: de tieners

doen die ook nog graag (bv. verstop-

pertje, potje-stamp, muziekquiz, enz.)

• Pimp je klassiekers:

- nalU: bekende activiteiten in een

overtreffende trap plaatsen (bv. een

vlottentocht waarbij je zo’n extreem

groot vlot bouwt dat de tieners er

allemaal samen op kunnen eten)

- Start to PlaY: bekende

activiteiten die een doel krijgen of een

echt resultaat (bv. naar een barbecue

toewerken op het einde van de

week, waarbij ze de volledige week

door al het materiaal ervoor moeten

verdienen)

- Mr. ProPer: bekende activitei-

ten een frisse wending geven (bv. een

casino waarbij je zelf nieuwe gokspel-

letjes uitvindt, of hen er laat uitvinden)

- brico: de tieners doen zaken

graag zelf (bv. laat ze een kubb-

tornooi organiseren voor jongeren,

waarbij ze zelf reclame moeten

maken en alles in elkaar steken)

• relax: tieners luieren ook wel

eens graag, dat geeft hen een echt

vakantiegevoel.

• Tieners komen naar het speelplein

om samen te zijn en nieuwe mensen

te ontmoeten.

• Het verrassingselement in je

spelen zorgt voor uitdaging. Een

gezonde dosis gestoordheid helpt om

je tieners mee te krijgen in het spel.

• Kom uit je kot: tieners trekken

er erg graag opuit.

Wanneer je een tieneractiviteit

uitwerkt, is vertrekken van een thema

dat speelt tussen de tieners een goed

idee. Voorzie een brainstorm met je

moniteam, waarbij je alle thema’s

opschrijft die in je opkomen. Daarna

begin je thema’s te combineren of er

te schrappen door een veto te stellen.

Wanneer je net niet die ‘thema’s’

wilt die tieners bezighouden, maar

een gewoon thema nieuw leven wilt

inblazen, zorg er dan voor dat het

interessant blijft (zelfs het thema

kabouters kan tieners boeien als het

juist wordt aangebracht, denk maar

aan kabouter Wesley).

“ Wanneer je zonder inspiratie zit om een tieneractiviteit op te vullen, denk dan eens terug aan je eigen tienerjaren en de activiteiten die je toen gedaan hebt.“

spelen mettieners

|6|6


Knutselen met tienersrenovatie(premie): Veel tiener-

werkingen hebben een eigen kot of

lokaal. Met houten latten, planken,

hamers en nagels kunnen ze aan de

slag om bij te bouwen of te verbou-

wen. Je kan ze een veranda aan hun

lokaal laten bouwen met doorschij-

nende plastiek, of er een saloon van

laten maken met klapdeuren. De

handige harry’s kan je eventueel met

elektriciteit laten knutselen, zodat

ze lampen kunnen monteren of een

deurbel die op batterijen werkt. Er

kan een douche in elkaar gestoken

worden, door een oude emmer met

wat gaten in op te hangen, een lange

tuinslang aan te sluiten en die in de

emmer te leggen.

Wanneer de tieners hiermee bezig

zijn, kan je ze een renovatiepremie

aanbieden. Geef hen dat geld echter

niet zomaar en laat ze goed naden-

ken over een plan. Ze moeten zaken

opzoeken, prijzen vergelijken en er

op die manier bewust mee omgaan.

Willen ze geen moeite

doen, dan krijgen ze

geen premie, zo simpel

is het. Hierbij mag je

gerust ‘hard to get’ spe-

len, want hoe minder je

hen op een schoteltje

aanbiedt, des te meer

respect zullen ze ervoor

opbrengen. Je kan hun

motivatie testen door

een beetje tegen te

wringen.

nooit te oud om een kamp te

bouwen: Tieners hebben vaak

zin om nog eens

een echt kamp te

bouwen. Onderschat

ze niet, want ze

kunnen technische

pareltjes in elkaar

steken: twee ver-

diepingen of meer,

een echte boomhut,

twee aparte kampen

met een apenbrug

tussen beide, een

lange steile trap, een

terras aan hun kamp, een eigen tafel

om aan te eten, hangmatten, …

't containerpark: In veel

gemeenten kan je langsgaan bij het

containerpark of een fikse korting

krijgen in de kringloopwinkel als

je op voorhand goed afspreekt (al

worden kringloopwinkels wel alsmaar

strenger gereglementeerd). Je kunt

er heel toffe spullen vinden om je

tienerlokaal mee in te richten: oude

lampen, zetels, prenten, enz. De

creatieve zielen kunnen zelfs aan

de slag door het oude materiaal te

pimpen. In cd-winkels en dergelijke

heb je ook de optie om gratis posters

en oude cd’s te krijgen.

t-shirts: Tieners zijn graag bezig

met zaken voor zichzelf die ze kunnen

bijhouden. T-shirts beschilderen is

een hele leuke knutselactiviteit die

erg populair is. Ze kunnen hun t-shirt

naar hartenlust versieren en dragen

op het speelplein. In de Wibra en de

Zeeman vind je heel goedkope witte

T-shirts.

Koken met tienerscocktails

Kopieer een aantal recepten en laat

de tieners in kleine groepen werken.

Je kan eventueel gebruik maken van

plastieken borrelglaasjes.

Je kan ze zelf laten experimenteren

met de verschillende drankjes,

waarbij ze gerangschikt worden van

zoet (bv. grenadine) naar zuur (bv.

citroensap) of bitter (bv. tonic). Je

kunt werken met kleine glaasjes voor

sterke smaken en grote bekers voor

aanvullers zoals sinaasappelsap.

Als je de tijd beperkt en de regel

oplegt dat je zelf moet proeven wat

je maakt, geef je een extra spannend

element aan de kookactiviteit.

Daarnaast kun je veel aandacht

besteden aan het lokaal versieren

in het thema ‘cocktails’, of aan de

cocktails zelf versieren met fruit,

suiker en decoratiemateriaal.

spelen mettieners

Uitgewerkte spelenPaintball door Arne Vyt

Materiaal:

Pvc-buisjes van 30 à 40 cm lang

2 emmers halfvol met water

Een halve bus verf in elke emmer

Veel wc-papier

Voordeel:

Een heel leuk spel wanneer je het

goed inkleedt

Nadeel:

Het opruimwerk achteraf

Tip: Niet te veel verf gebruiken, zodat

de propjes wc-papier uit elkaar

spatten op inslag

De nacht van Imago door Evy Carna

Een activiteit voor tieners die wij elk

jaar doen, is de nacht van Imago. Dat

is een activiteit die loopt van acht uur

’s avonds tot acht uur ’s morgens.

De jongeren vinden dat altijd erg fijn

en kijken er enorm naar uit. Het gaat

om een nacht die bestaat uit verschil-

lende delen, die allemaal behoren tot

een overkoepelend spel, allemaal in

thema. ’s Nachts is er een snack om

de buiken te vullen, waarna iedereen

weer actief kan meedoen.

Capture the flag door Jan Merckx

Materiaal:

Waterballonnen

Waterpistolen

Emmers

Materiaal om kampen mee te bouwen

Kegels

Het spel wordt gespeeld in twee

ploegen, op een terrein waar

voldoende materiaal ligt om twee

kampen mee te bouwen: palletten,

houten balken, doeken, enz. De

teams krijgen 5 minuten de tijd om

hun materiaal van de hoop te nemen

en ergens een kamp te bouwen. In

elk kamp ligt een emmer of vlag. Je

verdedigt de emmer in je eigen kamp

en probeert die van het andere team

te veroveren. Wie met water geraakt

wordt, moet terug naar zijn of haar

startpunt (bv. een kegel die je moet

tikken).

Elke ronde duurt 5 minuten. Het

is de bedoeling dat de aanvallers

de emmer in het kamp van de

verdedigers kunnen tikken. Na een

aantal ronden worden de aanvallers

verdedigers en omgekeerd.

Een variant is dat je in het bos een

teamleider moet escorteren van punt

A naar punt B zonder dat de tegen-

standers je kunnen raken.

Waterglijbaandoor Dieter Verpoest en Katrijn Arts

Op een helling plastiek vastleggen

(goed checken), dat met een

tuinslang en bruine zeep glibberig

maken, en dan glijden maar!

WoodstockDieter Verpoest en Katrijn Arts

In de voormiddag knutsel je een

bubbelbad en een zweethut, waar-

door je een ‘wellness center’ krijgt. In

de namiddag wordt de sfeer versterkt

door getokkel van gitaarklanken en

een ‘chille’ sfeer. Alles kan en alles

mag (behalve seks, drugs en alcohol

natuurlijk).

Een-tegen-allen met uitdagende opdrachten

• Met rekkertjes dingen afschieten

• Verstoppertje of Kiekeboe

in spiegelbeeld

De zoeker mag enkel achter zich

kijken via een spiegel die hij of zij

voor zich moet houden.

Rough gamesLevende bowling

Levende mikado

spelen mettieners

|8


Dracula

Materiaal:

Kaartjes met ‘mens’ en één met

‘vampier’ op, en het soort gast dat je

bent

Kaartjes met opdrachten

Knoflook- en kruiskaartjes

Doeken

Houten palletten

Lichte spots

Cd-speler

Griezelige muziek en klokkengelui

Decoratiemateriaal

Verkleedkleren

Voorbereiding:

Richt een groot lokaal in, in ver-

schillende kleine kamers. Gebruik

daarvoor houten latten en veel

lakens. De kamers moeten zo

goed mogelijk verduisterd worden.

In de centrale ruimte mag er wat

meer licht zijn. In de verschillende

kamers mogen een aantal attributen

staan, zoals een tafel, een oud bed,

spiegels, enz. Ten slotte neem je een

‘griezelig’ liedje op van ongeveer

twee minuten, met klokkengelui erna.

De tieners komen bijeen in de

centrale ruimte en trekken elk een

kaartje. Iedereen is zogezegd een

gast in een hotel (op

het kaartje staat het

soort bezoeker dat

je bent: bejaarde,

handelsreiziger, enz.).

Er is ook één vampier.

De vampier heeft als

opdracht om gedu-

rende het spel zoveel

mogelijk mensen te

‘bijten’ door hen een

kneep in de nek te

geven. De tieners

houden hun eigen

kaartje goed bij en

laten het niet aan

anderen zien. Daarna

trekken ze nog een ander soort

kaartje: knoflook, kruis, een open

opdracht of een geheime opdracht.

Als de tieners een knoflook- of kruis-

kaartje trekken, zijn ze in de volgende

ronde immuun tegen vampierbeten.

Ze gaan door met trekken tot ze een

opdrachtenkaartje hebben. De open

opdrachten worden voorgelezen in

de cirkel, de geheime opdrachten

houden ze voor zichzelf.

Voorbeelden van opdrachten:

Tijdens de volgende ronde verstop je

je onder het bed, doe je alle ramen

open, maak je een praatje met de

gasten, enz. De vampier voert de

opdracht op het kaartje niet uit, maar

probeert zoveel mogelijk gasten

te bijten. Trekt de vampier zelf een

knoflook- of kruiskaartje, dan kan hij

of zij in de volgende ronde niemand

bijten.

Wanneer de klokken opnieuw

luiden, komt iedereen terug naar de

verlichte centrale plaats. Alle spelers

gooien hun opdrachtkaartje in een

mandje. Wie gebeten is, gooit er ook

ongezien zijn of haar menskaartje bij.

Een neutrale persoon telt de mens-

kaartjes in het mandje en signaleert

hoeveel vampieren er bijgekomen

zijn. De volgende ronde gaan die

nieuwe vampieren mee op jacht naar

mensen-bloed. De tieners trekken

opnieuw een kaartje en de volgende

ronde wordt ingeluid.

Je kunt hierop variëren. De

‘gebeten’ gasten moeten bijvoor-

beeld hun kaartje ongezien in een

grote kom gooien tijdens de ronde.

Na enkele rondes doe je navraag bij

de overlevenden wie volgens hen de

hoofdvampier is. Ze krijgen één gok.

Gokken ze fout, dan zijn ze ook dood.

De bedoeling is dat de hoofdvampier

ongezien door het spel komt, dus

te veel mensen bijten in één keer is

niet goed, want dan verklapt hij of zij

zichzelf.

Goed voor De Lijn

Eén van de tieners verkleedt zich als

chique dame of heer en stapt op een

bus in de stad (liefst een drukbezette

bus). De rijke van dienst neemt zijn

of haar gsm en bestelt een drankje.

spelen mettieners

Aan de volgende halte stapt er een

butler op met een drankje, en hij of

zij stapt ook weer af. Daarna volgen

nog een manicure, een masseur, een

fitnesstrainer, enz.

De bedoeling is om het zo realistisch

mogelijk te maken (en dus niet te veel

te overdrijven) want des te meer kun

je genieten van de reacties van de

gewone busgebruikers. Er kunnen

eventueel ook ouders ingeschakeld

worden!

Etalage

Vraag in een winkel of de tieners

voor één uurtje de rol van winkelpop

kunnen/mogen overnemen. Dat

moet goed voorbereid worden. Op

het speelplein kun je typische poses

uitproberen en kijken welke je lang

kan volhouden. Schmink jezelf een

beetje zodat je het verschil niet te

gauw merkt en probeer tijdens het

spelen te zwaaien naar iemand.

Wanneer die er iemand anders bij

haalt, blijf je stilstaan. Wanneer

iemand wegkijkt, kan je plots van

pose veranderen en de persoon doen

twijfelen.

Je kan hierop heel wat varianten

proberen, zoals een stukje slow

motion spelen met twee poppen of

een knop aanbieden waar mensen

op kunnen drukken en dan gebeurt

er iets.

Party

Een fuiflocatie op maat van de iets

kleinere tienergroep? Het kan zeker

en vast! Zoek de grootste en luidste

cd-speler die er te vinden is en trek

ermee naar de toiletten van je speel-

plein. Zorg er wel voor dat er zeker

nog minstens één toilet overblijft voor

de andere kinderen en moni’s van het

speelplein. Plak al de andere toiletten

af met zwart plastic of zwarte

doeken. Hang hier en daar een spotje

(gebruik eventueel een rookmachine,

waarbij je natuurlijk oplet voor

eventuele rookmelders) en zorg als

het kan voor blacklights (die een

leuk effect geven met het aanwezige

toiletpapier). Je kan met lippenstift (of

iets anders dat afwasbaar is) bood-

schappen schrijven op de spiegels

of verzoeknummers achterlaten.

Je bouwt met andere woorden de

toiletten om tot een discotheek voor

een echte TOILETPARTY!

Festival

Een stralende zon, een lekker

drankje, goeie muziek en een gras-

veld. Dat is pas vakantie!

Zoek met je tieners een ideale

plek in de zon en bouw er je eigen

festivalterrein op: een zonneweide,

een bar, de dj en een podium. Je kan

lekker luieren en dansen in de zon,

cocktails maken, een neptattoo laten

plaatsen, bandjes maken voor elkaar,

enz. Misschien is er onder de tieners

iemand die wel dj-skills heeft of kent

er iemand een beginnend bandje dat

live wil komen optreden. Alles kan en

alles mag (ongeveer toch).

De Mol

Trek met je groep tieners naar een

middelgrote stad (of begin in je eigen

stad) en scheid twee van hen af van

de rest van de groep. Geef hen een

half uur voorsprong. Dan vertrekt

de rest van de groep, met als doel:

de eerste twee zo snel mogelijk

terugvinden. Als voorbereiding

geef je iedere speler een kaart

mee van de stad en spreek je een

plaats af waar je na een uur of twee

weer bijeenkomt. Daarnaast is een

telefoonnummer voor als er iets fout

loopt ook altijd handig.

Hierop kan je een aantal varianten

spelen, met bijvoorbeeld foto’s of tips

die achtergelaten worden.

Paparazzi

Zoek een hele drukke winkelstraat

uit en haal een aantal tieners uit

de groep. Je geeft hen een digitaal

fototoestel en zorgt ervoor dat ze

zich verspreiden over de lengte van

de straat. Zij zijn even de ‘paparazzi’.

De rest van de groep vertrekt aan

het uiteinde van de straat. Het is

spelen mettieners

|10


de bedoeling dat zij de hele straat

doorkruisen zonder gefotografeerd te

worden door de paparazzi. Belangrijk

detail: de paparazzi kunnen

uitgeschakeld worden. Wanneer zij

gezien worden door iemand van de

groep moeten ze hun fototoestel

onmiddellijk afgeven.

Dit alles vraagt om een sterk staaltje

camouflagewerk en is enorm

spannend (en leuk om te zien voor

voorbijgangers).

Facebook

Een profiel: iedereen krijgt een stuk

muur voorbehouden. Daarop hoort

een profielfoto (mee te

brengen, maken op het

speelplein of een zelf-

portret) en wat weetjes.

Voorzie ruimte voor

statusupdates. Reageren

op elkaars status kan

met een welgemikte

post-it of met een stukje

beschreven papierplak-

band. Er zijn ook kleine

envelopjes, zodat je

privéberichten kan sturen.

De fotopagina is een muur vol foto’s.

Je kan elkaar taggen door met een

stuk wol verbinding te leggen tussen

de foto en het profiel van de getagde.

Gênante tags zijn met een eenvoudig

knipje te verwijderen!

Vind ik leuk: kleefbare duimpjes die je

overal op het speelplein kwijt kan. Op

een leuke foto of statusupdate, maar

ook op je favoriete boom of animator.

spelen mettieners

ERVARINGEN

Interviews

De chatroom: dat is een lokaal met

zetels of stoelen waar je kan kletsen.

Geef het een digitaal gevoel door

smileymaskers op te zetten die je

emoties weergeven. Een andere

mogelijkheid is om enkel geschreven

communicatie toe te laten, maar erg

gezellig is dat nu ook weer niet.

Hou de highscores bij van allerhande

spelletjes die de tieners vaak spelen.

Probeer ook wat typische facebook-

games naar de analoge wereld te

brengen. Angry Birds moet lukken

met knuffels en blokken. Voor Pillow

Fight heb je niet veel fantasie nodig.

CityVille kan Lego populair maken

op het speelplein. Met FarmVille krijg

je de tieners misschien zelfs in de

moestuin?

Fanpagina’s van beroemdheden

moeten voor echte bewonderaars

geen probleem zijn om op te maken.

Stel wat Joepies en andere vaklitera-

tuur ter beschikking.

Het zwemmen, de kinderfuif, de pret-

parkuitstap: allemaal evenementen

die je kan aanmaken. Voorzie

invulfiches (naam, locatie, starten

einduur, details) op A3-formaat die

de tieners kunnen gebruiken en

ophangen op de evenementen-

muur. Bij elk evenement zijn er

drie kolommen: Uitgenodigd (hier

hang je met post-its de namen van

alle genodigden op), Misschien en

Aanwezig. De genodigden kunnen

zichzelf in de juiste kolom hangen.

Om meldingen te voorzien, heb je

enkele vrijwilligers nodig die elke

activiteit op de analoge Facebook

spotten en alle betrokkenen op de

hoogte brengen. Dat kan door die

mensen persoonlijk te porren, of met

een verwijderbare boodschap op de

profielpagina.

naam en voornaam: arne vyt

• ervaring met tieners?

Ik denk dat ik ondertussen vijf jaar

bij de tienertjes sta op speelplein

GroeneZone.

• Wat is op jouw plein een

tiener?

Oei, wij hebben veel soorten: de ‘stille-

kes’; de luidere; de meisjesversierders;

de extreme meisjesversierders;

meisjes die zichzelf versieren met

nagellak, mascara, stijltangen, enzo-

voort. Maar om droog op de vraag te

antwoorden: iemand tussen 12 en 16

jaar. Al is dat taalkundig niet correct

want een tiener is eigenlijk iemand

tussen 10 en 19 jaar.

• Hoe zie jij deze leeftijdsgroep?

Zoals deze prent, maar dan alles

samen!

• Hoe ziet de tienerwerking

eruit op jullie plein?

spelen mettieners

|12


ERVARINGEN

Interviews Er zijn elke week tussen de 20 en

40 tieners en hiermee doen wij elke

dag gemiddeld twee begeleide

activiteiten.

• Wat is het verschil met andere

leeftijdsgroepen?

Veel minder gebonden aan de vaste

structuur van het speelplein: geen

vaste uren voor vrij spel, middageten,

enzovoort. De tieners hebben ook

een veel ‘cooler’ lokaal, en er worden

veel meer activiteiten georganiseerd

op verplaatsing: in de stad of in een

park in de buurt, bijvoorbeeld.

• Heb je leuke anekdotes over

de tieners?

Classified information.

• Wat doe je met moeilijk

gedrag?

Oei, dat is een moeilijke vraag. Op

Google vind je heel veel boeken

en presentaties daarover, maar het

allerbelangrijkst is volgens mij dat je

het moeilijke gedrag moet zien en er

sowieso op moet reageren. Hoe je

erop moet reageren, is afhankelijk van

de situatie, dat kan ik hier niet in twee

zinnen uitleggen. Iemand omschreef

het eens als volgt: “Als je wilt leren

hoe je met zulk moeilijk gedrag moet

omgaan, is een zus of een vriendin

gedurende een bepaalde periode van

de maand een ideaal proefpersoon!”

Ik neem geen enkele verantwoorde-

lijkheid voor die uitspraak!

• Maken jullie specifieke

afspraken met de tieners?

“De monitoren zijn de eeuwige goden

die u in dit land Groenezone zullen

leiden.”

Verder de klassiekers: in een groep

blijven, niet te veel aan je liefje

plakken, geen speciale kruiden, geen

wapens, enzovoort.

• Hoe begin jij meestal

aan het uitwerken van een

tieneractiviteit?

Denken aan dingen die je zelf leuk

vindt, meestal vinden de tieners

die dingen ook wel leuk. Ik schrijf

tijdens het jaar leuke zaken op die

ik zie in tv-programma’s. In het

programma Oplichters zat bijvoor-

beeld een categorie ‘Bar Tricks’. Ik

heb die opgezocht op het internet en

verwerkt in een activiteit.

“ Leuke anekdotes over tieners? That’s classified information!“ Arne Vyt

• Welke knutselactiviteiten

werkte je ooit uit met tieners?

Geen, tenzij het tienerlokaal inkleden

of een reuzenkatapult sjorren telt als

knutselen.

spelen mettieners

naam en voornaam: elke emmers


Ik heb nu vijf jaar ervaring met

tieners. Ik heb een aantal puber-

kampen meegedaan als monitor

en hoofdmonitor op Akindo.

Daarnaast ben ik drie jaar op rij

mee geweest als reisbegeleider van

adolescentenkampen in Italië.

• Wat is op jouw plein

een tiener? Hoe zie jij die

leeftijdsgroep?

Een tiener is voor mij een individu

tussen de speelse wereld van

kinderen en de verantwoordelijke

wereld van volwassenen. Tieners

doen heel veel indrukken op en

moeten ook op die manier bena-

derd worden. Hun ontwikkeling is

nog volop bezig en alle aspecten

moeten gestimuleerd worden. Ik zie

die leeftijdsgroep als zeer boeiend

maar zeker ook als een uitdaging.

De lichamelijke en emotionele

ontwikkeling van die doelgroep

brengt heel veel dynamiek met zich

mee. Daar moet je rekening mee

houden. Het is zeker ook een meer-

waarde aan deze leeftijdsgroep.

“ Met slecht gedrag mag je niet akkoord gaan, maar de persoon moet je blijven aanvaarden.“ Elke Emmers



De tienerwerking richt zich vooral

op die verschillende ontwikkelings-

aspecten tussen spelen en leren.

Samenwerking en uitdagingen komen

meer en meer aan bod in het spel en

de activiteiten. Identiteit is ook altijd

een belangrijke pijler omdat tieners

hun imago ontzettend belangrijk

vinden. In kampthema’s wordt dat

vaak gebruikt.

• Wat is het verschil met andere

leeftijdsgroepen?

Het verschil met andere groepen zit

‘m waarschijnlijk in de vrijheden en

de verantwoordelijkheden van eigen

inzet tijdens spelen of activiteiten

en de keuzemogelijkheden die ze

krijgen. Ze leren dan met beide

kanten van de medaille omgaan.

•Hebjeleukeanekdotesover

de tieners?

Ik zou er duizenden kunnen vertellen.

Het leuke aan tieners is hun puurheid,

hun ongezouten mening en hun ‘in

vraag stellen’. Ze zijn nog op ontdek-

king naar zichzelf. Je leert jezelf het

beste kennen door anderen, en een

kamp is daar ideaal voor.


gedrag?

Ik denk dat een team hebben heel

belangrijk is. Je moet ten eerste

kijken wat voor gedrag het is. Is

het acuut? Normoverschrijdend?

Aandacht vragen? Pas na overleg

met medebegeleiding kun je inspelen

op gedrag. Maar welk gedrag er ook

gesteld wordt: met slecht gedrag

mag je niet akkoord gaan, maar de

persoon moet je blijven aanvaarden.



Nee, niet meteen.



tieneractiviteit?

We starten altijd vanuit een thema.

We bedenken doelstellingen om te

bereiken tijdens dit spel en leggen

de uitdagingen ook vast aan de hand

van het niveau dat we verwachten.

Dat is bijvoorbeeld anders voor

12-jarigen in een groep van een

meerderheid 16-jarigen.



Knutselactiviteiten komen niet zo

heel vaak voor, maar wel zeer veel

creatieve activiteiten zoals vlotten

of zeepkisten bouwen, festivals

organiseren, koken, enzovoort.

naam en voornaam: evy carna


Ik sta al vijf jaar als monitor op de

vakantiewerking Imago in Hechtel. Ik

ben altijd graag bezig geweest met

jeugd en wou daarom graag moni

worden nadat ik zelf jongere was op

Imago. De activiteiten die we met

de jongeren doen, zijn onze zelfge-

maakte spelen, van zes tot half tien

in de avond. Dat maakt het fijn omdat

het zo vlak voor het slapengaan is.

De jongeren zijn altijd zeer enthou-

siast en bij het avondwoordje is het

altijd fijn om achteraf even te horen

dat ze het fijn vonden en dat je ze iets

kan bijleren met je avondwoordje.

“De activiteiten die we met de jongeren doen, zijn onze zelfgemaakte spelen en dat maakt het zo fijn.“” Evy Carna


tiener?

Op ons plein is een tiener 13 tot 15

jaar, van het eerste tot het derde

middelbaar.

• Hoe zie jij die leeftijdsgroep?

Ik zie die groep als vrolijke jeugd die

zich in de vakantie wil amuseren en

veel nieuwe mensen wil leren kennen

op het plein.



We houden activiteit van zes tot

half tien ‘s avonds. We houden een

momentje samen voor uitleg en dan

begint het spel met de inkleding. Na

het spel is er een barmoment om

even te babbelen, en dan mengen

de moni’s zich onder de jongeren.

Daarna is er de ‘uitkleding’, nog wat

spelen mettieners

|14


uitleg en een avondwoordje. Het blijft

tenslotte een Don Boscoplein.

• Wat is daarbij het verschil met

andere leeftijdsgroepen?

Op Imago hebben we enkel deze

leeftijdsgroep.


de tieners?

De tieners zijn altijd veel

enthousiaster dan ik dacht. Ze komen

met plezier en doen altijd goed mee,

dat verbaast me keer op keer.


gedrag?

We proberen de jongere telkens te

motiveren om toch actief mee te

doen. Als ze echt moeilijk doen, halen

we de hoofdleiding erbij en houden

we een korte bespreking met de hele

groep.



Tijdens het spel vragen we de gsm

af te geven. Niet alleen om te zorgen

dat ze meedoen, maar ook voor

de veiligheid van het toestel. Wij

tolereren geen alcohol en ook geen

drugs, dat is normaal. Voor de rest

mogen ze zichzelf zijn op het plein.



tieneractiviteit?

Ik begin altijd met een thema dat

gepast is voor de leeftijd, en dan

kijken we welk soort spel we daar-

rond kunnen verzinnen. Zo blijft het

interessant voor zowel jongens als

meisjes.



Een knutselactiviteit heb ik nog niet

gedaan met tieners.

naam en voornaam: fabio caponi


Ik zit nu ondertussen al zes jaar op

speelpleinwerking Heidevreugde. Ik

sta elk jaar voor de tieners en samen

met mijn medemoni’s doen we ons

best om de tieneractiviteiten zo leuk

en interessant mogelijk te maken.

De laatste twee jaar hebben we een

dagje zee ingelast, wat tot nu toe

zeer goed meevalt!


tiener?

De tieners die zich bij ons op het

plein inschrijven, moeten in het eerste

of tweede middelbaar zitten.

• Hoe zie jij deze leeftijdsgroep?

De tieners vind ik persoonlijk een van

de leukste groepen op het plein. Met

hen kan je grotere activiteiten doen.

De manier van met elkaar omgaan is

ook helemaal anders dan de omgang

met kleuters of lagereschoolkinderen.


eruit op jullie plein, en wat is

daarbij het verschil met andere

leeftijdsgroepen?

Ons plein begint om 8.30 uur en

eindigt om 17 uur, maar de tiener-

werking is enkel in de namiddag. Ze

eindigt wel samen met de rest van de

kinderen. Aangezien de tieners ouder

zijn, maar een halve dag werking

hebben en maar drie weken in plaats

van vijf, mogen de activiteiten iets

specialer zijn. Een dagje zwemmen,

een stadsspel of rallybiken, dat moet

toch kunnen!?

“ De reacties van de mensen die passeren bij het spelletje POTS zijn hilarisch!“” Fabio Caponi


de tieners?

POTS! Dat is een leuk spelletje om te

doen op een uitstap. POTS = STOP.

Wanneer iemand ‘POTS’ roept, blijft

de volledige groep stilstaan voor

enkele seconden. De reacties van de

mensen die passeren, zijn hilarisch!


gedrag?

Dat hangt van tiener tot tiener af. Een

tiener die moeilijk gedrag vertoont, is

nooit fijn.



Ik denk dat de afspraken niet

speciaal verschillen van die voor de

andere kinderen op het plein.



tieneractiviteit?

We hebben een werkgroep die

zich in de loop van het jaar bezig-

houdt met de voorbereiding van

tieneractiviteiten.



Gipsmaskers maken is fijn om eens

te doen, hoewel het zorgt voor een

dikke smurrie!

naam en voornaam: jan Merckx


Veertien jaar ervaring met tieners op

speelplein Halle, zeven jaar ervaring

met tieners op de verschillende

vormingen van Jeugddienst

Don Bosco.


tiener?

Op ons speelplein is dat een +13’er:

elke jongere die 13 jaar of ouder is.

• Hoe zie jij die leeftijdsgroep?

Tieners zijn de ‘chillende’, actieve,

wispelturige, kritische, onvoorspel-

bare en keileuke meisjes en jongens

die nog te jong zijn om mee te

draaien als animator, maar wel al

ouder zijn dan de meeste andere

kinderen op het speelplein.



De tienerwerking op ons speelplein

probeert in de eerste plaats een

spelen mettieners

soort vriendengroep te zijn die

openstaat voor nieuwe mensen.

De tieners hebben hun eigen lokaal

waar ze elkaar kunnen ontmoeten,

aangepaste activiteiten en hun eigen

leiding. Ze gaan in vergelijking met de

rest van de kindjes op het speelplein

ook wat vaker buiten het plein op

stap.

• Wat is daarbij het verschil met


Het verschil met andere groepen

is dat de tieners meer uitgedaagd

worden in de spelletjes die ze

aangeboden krijgen, dat er vaker

naar input van hen zelf wordt gepolst

en dat het allemaal wat feller en een

beetje gewaagder mag. Het idee dat

de groep een eigen identiteit heeft,

is ook het sterkst aanwezig bij de

tienerwerking.

Bij de tieners in leiding staan vraagt

wel wat flexibiliteit. Soms heb je een

spel voorbereid dat erg leuk kan zijn,

maar is de zin er niet bij de groep

om het op dat moment te spelen. Ik

probeer altijd iets achter de hand te

hebben als vervanging. Het voorbe-

reide spel kan dan altijd nog op een

later moment van pas komen. Het

belangrijkste is dat iedereen zich

amuseert en dat de sfeer goed zit.

“ Het belangrijkste is dat iedereen zich amuseert en dat de sfeer goed zit.“ Jan Merckx


de tieners?

Aan de ene kant doen tieners graag

erg stoer, maar toen er tijdens een

overnachting op het speelplein

plots een bende gemaskerde en

gewapende mannen binnenviel, werd

het erg stil. Toen ze door de ban-

dieten naar de speelplaats werden

meegenomen en daar ‘vogeltje, gij

zijt gevangen’ moesten zingen, was

dat bij de meesten met knikkende

knietjes. Maar toen achteraf bleek

dat het allemaal opgezet spel was

en iedereen aan een Fanta mocht

slurpen, hoorde je overal ‘Aaah, ik

was niet bang hoor’ en ‘Ik had het

wel door!’ (lacht)

Dat worden dan straffe verhalen die

nog jaren meegaan bij de tieners die

erbij waren.


gedrag?

Moeilijk gedrag wordt individueel

besproken met de tiener in kwestie.

Vaak volstaat het om met een kwink-

slag duidelijk te maken dat iets niet

kan. Als een bepaald moeilijk gedrag

door de hele groep wordt gesteld,

bespreken we het met de hele groep.

Meestal zien we dat dit niet nodig is,

want er komt vanuit de groep zelf al

vaak reactie tegen moeilijk gedrag

van enkele individuen. Eerlijk gezegd

kan ik de keren dat ik me als anima-

tor of zelfs hoofdanimator echt boven

de hele groep heb moeten stellen

wegens moeilijk gedrag bij tieners op

één hand tellen.



Niet roken, geen drugs

Respect voor elkaar

Gsm’s worden afgegeven

Bij de tienerwerking komen, is

meedoen met de activiteiten

Plezier staat voorop



tieneractiviteit?

Meestal denk ik terug aan wat ik als

tiener zelf leuk vond om te doen. Ook

vertrek ik vaak van een gezelschaps-

spel of een thema dat aansluit bij de

leefwereld van de tieners, en werk ik

van daaruit naar iets nieuws toe.



Ik ben zelf niet zo’n grote knutse-

laar maar we hebben wel ooit met

de tieners met gips gewerkt, een

spookhuis gemaakt, action painting

gedaan, graffiti gespoten, het tiener-

lokaal volledig ‘gepimpt’ en een half

galabal gehouden.

naam en voornaam: Katrijn arts en Dieter verpoest


Speelplein Oud-Heverlee

Katrijn: zes jaar speelplein: drie jaar

moni, drie jaar als HM, waarvan twee

jaar pleinleiding. De zomer van 2013

wordt de zevende speelpleinzomer. In

totaal zes weken ervaring bij tieners.

Dieter: vijf jaar speelplein: twee jaar

als moni, drie jaar als HM waarvan

twee jaar als pleinleiding. De zomer

van 2013 wordt de zesde speelplein-

zomer. In totaal negen weken ervaring

bij de tieners: drie weken als moni en

zes als hoofdmoni. Als pleinleiding

focussen we sowieso ook op tieners.

• Wat is op jouw plein

een tiener? Hoe zie jij die

leeftijdsgroep?

Het is een leeftijdsgroep die uitdaging

nodig heeft, die ook zelfstandig-

heid wil, en die daarbij de grenzen

aftast. In de mate van het mogelijke

proberen we daar bij de activiteiten

en de begeleiding rekening mee te

houden.


eruit op jullie plein? Wat is

daarbij het verschil met andere

leeftijdsgroepen?

De tieners zijn onderverdeeld in drie

deelgroepen. De JIP’s zijn de jongens

van 12-13 jaar, de MIP’s zijn de

meisjes van 12-13 jaar en de VIP’s

zijn de jongens én meisjes van 14-15

jaar. Alleen dat laatste is dus een

gemengde groep. Bij elke deelgroep

staan twee monitoren, in totaal zijn

dat er dus zes. Die monitoren worden

begeleid door twee hoofdmonitoren.

De grens hoofdmoni-moni is bij

de tienerwerking opvallend kleiner

dan bij de andere leeftijdsgroe-

spelen mettieners

|16


pen. Dat komt deels doordat de

werking kleinschaliger is – bij de

middengroep zijn er bijvoorbeeld

zes deelgroepen. Daardoor zijn de

tienerhoofdmonitoren vaak ook actief

aanwezig tijdens het spel.

De oudste tieners, de VIP’s, mogen

ook als meespeelmoni meedoen, wel

exclusief bij de kleuters. Zo kunnen

ze proeven van het moni-zijn op het

speelplein en wordt de drempel om

zelf de stap naar het monischap te

zetten kleiner.


de tieners?

Tijdens de tienertweedaagse in de

zomer van 2011 zijn er twee plein-

leiders mee gaan koken, onder wie

Katrijn. Voor het avontuur zijn ze in

de auto blijven slapen: zetels plat,

slaapzak en slapen maar. Nu, bij ons

op het plein is het de afspraak dat de

tieners hun gsm niet voortdurend bij

de hand hebben. Ze geven hem aan

het begin van de speelpleindag af.

Tijdens de tienertweedaagse was dat

ook zo, al kregen ze die wel een korte

tijd terug, voor het slapengaan. De

gsm’s werden in een goed afgesloten

doos bewaard door de kookploeg in

de auto. Toen de twee ‘kookies’ nog

rustig lagen te slapen, begon rond

7 uur ’s ochtends de ene gsm na de

andere af te gaan: blijkbaar stellen de

meeste tieners hun wekker om 7 uur

in om goed op tijd aan te komen op

het speelplein.

Een van de geliefde activiteiten van

de – stoere – tieners is Jack-Ass,

naar het gelijkaardige tv-programma.

De monitoren en hoofdmonitoren

wilden dat dus ook weleens als

activiteit doen: in een winkelkarretje

van een helling rijden, levende

bowling, enzovoort. Een van de

activiteiten was door het venster

springen van de eerste verdieping en

terechtkomen op een kussentapijt

op het koertje aan de tienerlokalen.

Alles voor de veiligheid van onze

tieners, dacht onze moni Michiel, en

hij ging als eerste om te testen of

het veilig genoeg was: als hij het kon

zonder kleerscheuren, dan mocht

het. Michiel sprong en kwam met zijn

achterwerk op de kussens terecht.

Tot daar liep het nog goed, ware het

niet dat hij door de schok toch zijn

staartbeentje had bezeerd. Geen

springactiviteit voor onze tieners dus.

Elk jaar sluiten we de tienerzomer af

met een fuifje. Het is vooral leuk om

te zien hoe sommige meisjes er echt

helemaal opgemaakt aankomen, als

was het een of ander galabal.

Tijdens de tienerfuif, die traditie-

getrouw plaatsvindt op de laatste

donderdagavond van de speelplein-

zomer, was er zowaar een koppeltje

ontstaan dat in een innige omhelzing

en met dito gekus afscheid van

elkaar nam … tot de volgende dag,

weliswaar. Op ons plein sluiten we

elke speelpleinzomer af met een

megaslotformatie: alle kindjes worden

dan naar de formatie gebracht en

de hoofdmoni’s en moni’s voorzien

verschillende categorieën waar de

kinderen iets kunnen winnen. ‘Wie

is het meest aantal dagen naar het

speelplein gekomen’, dat soort

dingen. Ook voor de tieners zijn er zo

categorieën, al zijn die eerder speels,

plagend en/of suggestief bedoeld.

‘Wie is de grootste belofte als moni’,

bijvoorbeeld, met de bedoeling die

persoon al wat te strikken als moni.

Het was de hoofdmonitoren en

monitoren natuurlijk niet ontgaan dat

er de dag voordien op de slotfuif een

koppeltje was ontstaan. Onder groot

applaus werd dat koppeltje dan ook

benoemd tot het ‘beste koppeltje van

de speelpleinzomer’. De jongen kon

er alvast niet mee lachen: zijn moeder

stond aan de zijkant toe te kijken en

wist nog van niets!


gedrag?

Als Don Boscospeelplein proberen

we voldoende kansen te geven aan

de kinderen die naar ons speelplein

komen. Toch zijn er ook regels en

afspraken die nageleefd moeten

worden en het gebeurt weleens dat

iemand de grenzen aftast. Zeker bij

de tieners zijn die grenzen al iets

uitdagender om te ‘bewaken’. De

eersten om op moeilijk gedrag te

reageren, zijn monitoren en hoofd-

monitoren. Bij specifieke problemen

wordt er doorverwezen naar de

pleinleiding.

Het eerste middel om preventief om

te gaan met moeilijk gedrag zijn de

‘tienertiengeboden’ die de tieners

aan het begin van de zomer krijgen

en ondertekenen. Afhankelijk van het

gebeurde en in samenspraak met

de pleinleiding, de hoofdmoni én de

tiener wordt het stappenplan van

het speelplein gevolgd en stellen we

eventueel een contract op.



We werkten de ‘tienertiengeboden’

uit. Daarin beschrijven we een speel-

pleindag voor de tieners en wat we

van hen verwachten. We geven die

bij inschrijving aan de tieners en de

ouders mee. De versie voor de tiener

is in de jij-vorm geschreven, zodat

ze zich persoonlijk aangesproken

voelen. De tieners geven aan het

begin van de zomer de ‘tienertien-

geboden’ ondertekend af aan de

hoofdmoni, zodat ze zich niet kunnen

verschuilen achter het excuus “Maar

ik kende die afspraak niet?!”.

Vorige zomer was de eerste met

duidelijke ‘tienertiengeboden’ die

we ook heel consequent hebben

nageleefd. Mede daardoor werd het

een schitterende zomer in de tiener-

werking. Ook in de andere werkingen,

hoor, maar daar gaat dit interview niet

over. (lacht)



tieneractiviteit?

We willen de tieners betrekken bij

de invulling van hun speelpleinweek.

spelen mettieners

Zo vragen we hen geregeld welke

activiteiten ze willen doen. In de mate

van het mogelijke houden we daar

dan rekening mee.

We sluiten elke speelpleindag af

met een evaluatie, waarin de tieners

de activiteiten van die dag kunnen

evalueren. De tieners willen geregeld

ook samen spelen, over hun deel-

groepen heen. Zo wordt al eens een

dagdeel voorzien waar JIP’s en MIP’s

een activiteit hebben of waarin JIP’s,

MIPS’s én VIP’s samen spelen.

De voorbereiding voor de speelplein-

dag begint telkens met een evaluatie

van de speelpleindag door de moni’s.

Daarin worden positieve dingen aan-

gehaald en eventuele vragen samen

opgelost. Nadien gaan de monitoren

bijeenzitten om hun activiteit voor te

bereiden.

De activiteiten voor de tieners worden

op zich voorbereid zoals een activiteit

voor een andere deelgroep, waarbij

rekening wordt gehouden met de

doelgroep, het terrein, de inkleding,

enz. De activiteiten zijn over het

algemeen wel iets uitdagender en

ruiger.

•Welkeknutselactiviteiten


Om tieners te boeien met

knutselactiviteiten moet het al iets

‘extreems’ hebben. Zo maakten we

ooit eens een waterglijbaan in het

bos. Op een van de hellingen legden

we voldoende plastiek. We zorgden

dat het tamelijk vast lag, en met de

tuinslang en bruine zeep werd dat

glibberig gemaakt. En dan: glijden

maar!

Een andere keer maakten de tieners

een parcours in zoutdeeg. Op het

parcours plaatsten ze de ene lucifer

na de andere. Op het eind, toen alles

klaar was, werden de eerste lucifers

ontstoken, waarna alles zich als een

lopend vuurtje verspreidde – letterlijk

dan, wel te verstaan. Het was wel

véél werk voor maar een heel korte

tijd spektakel, maar de tieners waren

erdoor geboeid.

naam en voornaam: renate vandersteene en chloé S. Meredith

•Ervaringmettieners?

Speelplein Kinderland: acht

jaar ervaring als animator en

hoofdanimator, waarvan drie jaar

tieners. Verschillende activiteiten

die binnen een volledig uitgewerkte

(thema)week kaderden, met extra’s

zoals tocht, stadsspel en daguitstap

naar zee, carwash, snoepverkoop en

dropping.

•Watisopjouwpleineen

tiener?

Vanaf het eerste middelbaar ben je

een tiener. Die leeftijdsgroep staat

duidelijk los van de lagere school.

Ze hebben hun eigen tent, eigen

regels en een eigen tijdsschema, en

ze komen maar drie in plaats van vijf

weken.

•Hoeziejijdieleeftijdsgroep?

Voor ons was die leeftijdsgroep een

extra uitdaging: balanceren tussen

activiteiten organiseren en voldoende

vrije tijd geven; grondig overwegen

welke thema’s zullen aanslaan en

welke niet; omgaan met moeilijke

situaties die zich bij de lagere

school minder vaak voordoen, zoals

koppeltjes, ontsnappende tieners,

gsm-gebruik, enzovoort.

•Hoezietdetienerwerking


Drie weken tijdens de

speelpleinperiode mogen de tieners

afzakken naar speelplein Kinderland.

Ze hebben hun eigen lokaal – een

tent – en hebben ook een eigen

tijdsschema. Binnen dat eigen tijds-

schema voorzien we een afwisseling

van activiteiten en vrije momenten.

De tieners zijn meestal met 20 à

25 en hebben twee animatoren die

bij hen staan ter begeleiding. Die

animatoren zijn altijd hoofdmoni’s of

ervaren moni’s.

De tieners helpen ook soms bij de

jongere leeftijdsgroepen. Zo laten we

hen proeven van het animatorschap

en geven we hen al wat voorbereiding

mee.

•Watisdaarbijhetverschilmet


De tieners hebben meer privileges

dan de andere leeftijdsgroepen,

bijvoorbeeld op het vlak van gsm-

gebruik, dagindeling en snoep.

Die tellen wel enkel als ze alleen in

de tent zitten. Daarnaast hebben

ze meer inspraak en vrijheid in de

spelen.

•Hebjeleukeanekdotesover

de tieners?

Het hamster-zit-vast-in-de-kak-spel

waarbij de tieners zich massaal als

hamsters schminken, de zeedag, een

groot tijdsspel, watercantus en doop.

•Watdoejemetmoeilijk

gedrag?

Het hangt ervan af welk gedrag en

welke situatie. Eerst proberen we

in dialoog te gaan en afspraken

te maken. Als dat echt niet werkt,

raadplegen we de pleinleiding, bellen

we eventueel de ouders op, en als

laatste optie wordt de tiener van het

speelplein verwijderd.

•Makenjulliespecifieke


Ja, de tien(er)geboden. Wij zaten

aan het begin van iedere tienerweek

samen met de groep om bepaalde

afspraken te maken.

•Hoebeginjijmeestal


tieneractiviteit?

We vertrekken van een thema en

brainstormen. Alle thema’s die we

willen, schrijven we op en werken we

dan verder uit. Enkele voorbeelden:

‘het leven zoals het is: studenten-

spelen mettieners

|18


Leuke anekdotesRegenactiviteit: verdien potjes en

verzamel zoveel mogelijk regenwater.

Het winnende team mag zijn water

over een ‘slachtoffermoni’ uitgieten.

Zeer geslaagde activiteit!

Nachtspel in het Begijnhofpark!

Angsten werden overwonnen,

Deborah werd onzichtbaar in het

donker, handjes werden bang vastge-

houden en het werd al snel een van

de leukste momenten uit heel mijn

tienercarrière!

Als vervolg op het regenspel hebben

we een sneeuwspel gemaakt. Er

waren vier posten:

1. Bouw een iglo met bierbakken

2. Sneeuwballengevecht

(papierproppen in bloem)

3. Met een ‘snowboard’ van de

zandberg glijden

4. IJshockey: hockey op een zeil met

bruine zeep en een bevroren water-

ballon in plaats van een balletje.

Anekdote erbij: de tieners hadden

al de hele zomer gevraagd om te

schaatsen, dus we hadden de dag

op voorhand gezegd dat ze hand-

schoenen moesten meebrengen.

De teleurstelling was tamelijk groot

toen we hen enkel een zeil konden

aanbieden, maar gelukkig was de

‘ijshockey’ awesome!

Vuile spelen: paintball met in verf

gedoopte propjes wc-papier en

die dan afvuren met een pvc-buis!

Hi-la-risch!

Een hele dag in het thema van stro of

‘een nest’ eieren verzamelen aan de

hand van opdrachten, en dan

's nachts in kampen zitten en die eieren

verdedigen tegen de andere teams.

Wie nog eieren overhad op het einde

van de nacht had gewonnen , jeuj!

Over beken springen, door velden

lopen achter het vee en plots twee

ezels zien paren. Haha!

Het was een keuze-activiteit waarbij

de tieners – vooral jongens – een

kamp moesten bouwen en wapens

maken om zich te verdedigen tegen

de kannibalen die hun kamp gingen

aanvallen. Het klinkt alsof tieners

dat niet tof zouden vinden, maar ze

gingen er echt in op. Twee moni's

hadden zich verkleed in halve beesten

en gingen dan het kamp aanvallen.

Geniaal eigenlijk, maar vooral geschikt

voor jongens.

We merkten dat de meisjes tijdens de

speluitleg vaak afgeleid waren door

lieveheersbeestjes en dus hadden we

de dag nadien een keuzeactiviteit:

Chinese tuintjes maken voor lieve-

heersbeestjes. Poppenhuis voor

tieners dus eigenlijk!

Gaan wandelen met een kookwekker.

Als hij afliep, moest je links of rechts

afslaan. Dat betekende dus ook door

weien, over beken, enz.

Onze tieners hebben eens een

spookhuis gemaakt voor onze

kleuters. Net iets te griezelig, spijtig

genoeg: met spinnen die naar

beneden kwamen, veel te veel rook,

groene spots, griezelige spoken waar

de kleuters van schrokken, enz. Een

aantal kleuters zijn uiteraard beginnen

wenen, maar hoe dan ook hebben de

tieners zich rot geamuseerd. Zowel

met het maken van het spookhuis

als met het troosten van die kleine

‘ukkies’ achteraf.

club’, knaagdieren, filmsterren, en

Angry Birds.

We informeerden bij de tieners wat ze

wilden, of ze vooral georganiseerde

activiteiten verkozen of liever meer

‘op het gemak’. Op basis van hun

feedback pasten we soms ook de

weekplanning aan, maar dat hebben

we maar weinig moeten doen. De

grote lijnen van de tienerweken

liggen op voorhand al vast, maar

de invulling kan variëren naargelang

wensen en wijzigingen.

•Welkeknutselactiviteiten


Studentenlintjes, stop-motion, borden

schilderen, Angry Birds maken, vaak

verwerkt in spelvorm.

spelen mettieners

spel

en m

et t

iene

rs B

ijlage

bij

Koer

ier a

pril

- ju

ni 2

013

tijdschrift Koerier bijlage "Spelen met tieners"

redactieDavid Logie

Met dank aanArne Vyt, Evy Carna, Jan Merckx, Dieter Verpoest, Katrijn Arts,

Elke Emmers, Fabio Caponi, Renate Vandersteene,

Chloé S. Meredith

illustraties Ventiel

taalcorrecties Bart Boone

vormgeving Lindsey Pinnock

Drukwerk KH drukwerken

verantwoordelijke uitgeverGuido Stoop

Jeugddienst Don Bosco vzw

Naamsesteenweg 37, 3001 Heverlee, 016 24 16 20

[email protected]

Websiteswww.jeugddienstdonbosco.be

www.avondwoordjes.be

www.donboscoyouth.net

facebook.com/jddonbosco

blog www.jdbwereldwijd.wordpress.com

colofon

VenTieL

Spelen met tieners

Documents

Transcript of Spelen met tieners