NR. 12 02 JUL 2016NR. 03 02 MRT 2019

Invalleraar in vaste dienst werkt

op vijf scholen

Campagne I Onderwijs

van start

Tips en ideeën over omgang met en tegen-

gaan van werkdruk

SPECIALWERKDRUKSPECIAL

WERKDRUK

HELP ONGEVALLEN DOOR AFLEIDING IN HET VERKEER VOORKOMENJongeren lopen door kletsen, muziek luisteren en appen een grotere kans op ongevallen dan volwassenen. Het lespakket Split the Risk maakt leerlingen met de module ‘Afl eiding in het Verkeer’ bewust van risicogedrag en de gevolgen daarvan, via leuke experimenten en herkenbarefi lms. Het lespakket is te bestellen voor slechts € 125,-.

* M.u.v. vervoerregio Amsterdam: gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland en Zaanstad.

Gratis in Noord-HollandSpeciaal voor scholen in Noord-Holland*:• gratis lespakket• gratis gastles door getrainde

verkeersdocent• kans op volledig verzorgde survivaldag

met hele klas

Mede mogelijk gemaakt door

BESTEL VANDAAG NOG: WWW.VEILIGHEID.NL/STR

GEEF ZE EXTRABAGAGE !

GRATISVOOR SCHOLEN IN NOORD-HOLLAND!

VNL19-0036 Adv StR Schooljournaal 200x285 mm 20190204.indd 1 04-02-19 15:47

inhoud

4 De leerlingen8 Column Loek Schueler19 Column Eva Naaijkens20 Werk en recht21 Vraag antwoord23 Column Ruud van Diemen30 Berichten32 Agenda36 CursusSEN37 Column Susan van Raamt39 Contact CNV Onderwijs

6 Onderwijsharten, buttons en fl yersCampagne I Love Onderwijs van start op Binnenhof

12 Waar zijn de werkdrukgelden aan uitgegeven? Peiling: het is op bijna alle scholen goed gegaan

14 ‘Het mag niet, maar gebeurt wel’ Onderwijsondersteuners met regelmaat alleen voor de klas

16 Meester van 1000 leerlingen Vaste invalkracht ontlast collega’s op vijf scholen

24 ‘Blaming the victim’ bij aanpak werkdruk hbo Focus ligt te veel op personen die de problemen ervaren

26 ‘Leerlingen zoeken grenzen op voor de sport’ Nekvelincident zet veiligheid personeel weer op de kaart

28 ‘Mensen stèllen zich niet aan Onderzoeker TNO nam werkdruk alle sectoren onder de loep

34 Dilemma: ‘Òf de zorgleerling, òf de rest van de klas’ Werktruckbezoek: Juf wil graag werkbare aanpak voor zorgleerlingen

Schoolleider, oop’er en leraar in het zonnetjeOuders en leerling brengen ode aan onderwijs

16

28

rubrieken

03030303 Colo

fon

Schooljournaal is een uitgave van CNV Onderwijs, onderdeel van CNV Connectief Oplage: 55.000 exemplaren Redactieadres Postbus 2510, 3500 GM Utrecht, tel. 030 751 10 03 E-mail schooljournaal@cnv.nl Website www.cnvonderwijs.nl/schooljournaal LinkedIn www.cnvonderwijs.nl/linkedinHoofdredacteur Loek Schueler Redactie Edwin van Baarle, Jacqueline Bot (eindred.), Ciska de Graaff (eindred.), Anouk van der Graaf, Peter Magnée (eindred.), Laura Veldhoen (stagiair) Secretariaat Jobien Goldberg Medewerkers Martin Bootsma, Ruud van Diemen, Marjolein Hammink, Vera Koppenrade, Eva Naaijkens, Susan van Raamt, Esther Singer. Omslagfoto Sijmen Hendriks Vormgeving & productie: FIZZ | Digital Agency & Ten Brink Uitgevers Abonnementen € 150,– per jaar. Personeels- en zakenadvertenties Opgeven bij Recent t.a.v. Ray Aronds (ray@recent.nl), Postbus 17229 1001 JE Amsterdam, tel. 020 330 89 98. Personeelsadvertenties kunnen worden opgegeven tot uiterlijk dinsdag 14.30 uur. Prijzen vanaf € 106,- excl. BTW.

HELP ONGEVALLEN DOOR AFLEIDING IN HET VERKEER VOORKOMENJongeren lopen door kletsen, muziek luisteren en appen een grotere kans op ongevallen dan volwassenen. Het lespakket Split the Risk maakt leerlingen met de module ‘Afl eiding in het Verkeer’ bewust van risicogedrag en de gevolgen daarvan, via leuke experimenten en herkenbarefi lms. Het lespakket is te bestellen voor slechts € 125,-.

* M.u.v. vervoerregio Amsterdam: gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland en Zaanstad.

Gratis in Noord-HollandSpeciaal voor scholen in Noord-Holland*:• gratis lespakket• gratis gastles door getrainde

verkeersdocent• kans op volledig verzorgde survivaldag

met hele klas

Mede mogelijk gemaakt door

BESTEL VANDAAG NOG: WWW.VEILIGHEID.NL/STR

GEEF ZE EXTRABAGAGE !

GRATISVOOR SCHOLEN IN NOORD-HOLLAND!

VNL19-0036 Adv StR Schooljournaal 200x285 mm 20190204.indd 1 04-02-19 15:47

de leerlingen

04

Meer dan tienduizend scholieren kwamen donderdag 7 februari naar het Haagse Malie-veld voor een klimaatmars. Zij riepen op tot een actiever klimaatbeleid. Treinverkeer van en naar Den Haag puilde uit van de ‘klimaatspij-belaars’ uit alle hoeken van het land.

Klimaat

Foto: Henriëtte Guest

050505

Met een korte actie op het Binnenhof in Den Haag is op Valentijnsdag de campagne ‘I Onderwijs’ afge-trapt, waarmee CNV Onderwijs het onderwijs een hart onder de riem wil steken. Het campagneteam deelde onderwijsharten, buttons en flyers uit aan het publiek, onder wie ook Tweede Kamerleden Michel Rog (CDA), Lisa Westerveld (GroenLinks) en Paul van Meenen (D66). CNV Onderwijsvoorzitter Loek Schueler riep op tot investeringen in carrièremogelijkheden, werkdruk-verlichting en aanpak van het teveel aan regelgeving. De actie had de instemming van het trio parlementari-ers. Westerveld: ‘Het mooie is dat er wordt benadrukt dat je trots mag zijn op het vak. We hebben goed onderwijs dankzij onze leraren. Het is belangrijk dat er geld in de klas komt. Dat blijven wij steunen.’

ACTIEWEEK START 11 MAARTOp 11 maart om 12 uur trappen we de actieweek af met een lawaai en applaus-moment op alle scholen en onderwijsinstellingen, door zowel personeel als ouders, leerlingen en studenten. Wil je weten wat CNV Onderwijs verder nog doet en organiseert? Op www.samenvoorgoedonderwijs.nl kun je onder andere de tijdlijn vinden met alle activiteiten die in en rondom de actieweek op het programma staan. Deze wordt doorlopend aangevuld. Ook kan je hier de ‘I love

Onderwijs’-poster downloaden om zelf te printen en op te hangen.

BUTTONSBijgevoegd bij dit Schooljournaal zijn twee buttons. Draag deze in de actieweek en geef de andere button aan iemand anders, bijvoorbeeld een collega, om geza-menlijk aandacht te vragen voor het onderwijs.

DEEL, LIKE EN POST OP SOCIAL MEDIA Ook online kun jij meehelpen om te zorgen dat nie-mand om de roep vanuit het onderwijs heen kan. Post op Facebook een foto van jezelf of jouw team met de button met #iloveonderwijs en tag CNVOnderwijs om kans te maken op één van onze razend populaire vlaggen met mooie spreuken van de waslijn op onze NOT-stand. Wellicht heb je het al gezien: Op Facebook kun je een kader over je profielfoto plaatsen met ‘I love Onder-wijs’. Klik hiervoor op je profielfoto en vervolgens op ‘kader toevoegen’. Zoek in dat scherm op CNV Onder-wijs en klik op het kader dat verschijnt, om hem toe te voegen aan je profielfoto. Natuurlijk helpt het ook als de berichten die wij op social media plaatsen, door meer mensen gezien worden dan degenen die ons volgen. Deel en like dus onze berichten!

Aftrap campagne ‘I love Onderwijs’ op Binnenhof

nieuwsFoto: H

enriëtte Guest

CNV Onderwijsvoorzitter Loek Schueler deel actiemateriaal uit aan Tweede Kamerleden Michel Rog (CDA) en Lisa Westerveld (GroenLinks).

06

WAT GAAT HET NIEUWE WERKDRUKPLAN BETEKENEN? Het is officieel: er moet werk worden gemaakt van het aanpakken van werkdruk in het primair onderwijs. Volgens de cao-verplichting moet er op iedere school een werkdrukplan liggen. Scholen krijgen hier extra geld voor. Dit akkoord is een resultaat van de acties van CNV Onderwijs met de partners van het PO-Front voor een eerlijk salaris en minder werkdruk. Weten wat dit concreet betekent? Op www.maakwerkvanwerkdruk.nl staat alle informatie over het werkdrukplan. Met een

duidelijk overzicht van wel en niet verplichte taken, kunnen leraren aan de slag om hun administratieve last te verminderen. Voor schoolteams die plannen moeten maken voor het verminderen van werkdruk biedt de website een praktische oplossingenmatrix. Moet er een onderwijsassistent of conciërge worden aangenomen? Heeft de school baat bij kleinere klassen? Voor iedereen die direct wil weten welk extra bedrag hun school krijgt is er een rekentool.

Enquête: passend onderwijs kent alleen verliezers91 procent van de respondenten antwoordde ontkennend op de stelling: Ik kan elke leerling voldoende aandacht geven! De vraag maakte deel uit van een enquête eerder dit jaar onder alle leden van CNV Onderwijs in het primair en voortgezet onderwijs. Uit het onderzoek blijkt dat pas-send onderwijs alleen maar verliezers kent. Het frustreert leraren, ondersteuners en schoolleiders, en blijkt de grote veroorzaker van werkdruk. Volgens Loek Schueler, voorzit-ter van CNV Onderwijs, ‘is de rek er nu echt uit. Al eerder gaven onze leden aan dat passend onderwijs knelde. Aan de wil ligt het niet. Wel aan de randvoorwaarden. Door te veel administratie, te lange procedures en te grote klassen kunnen onze leden niet meer voor goed onderwijs zorgen. Zoals het nu de meeste scholen gaat, gaat het niet goed. Het draagvlak voor passend onderwijs verdwijnt, ook onder diegenen die dat onderwijs verzorgen.’ 71 procent van

onze leden geeft aan dat er wel afspraken op school zijn gemaakt over de ondersteuning, maar ook bijna 70 procent ervaart onvoldoende ondersteuning. Papier is geduldig, maar de praktijk werkt anders. Volgens Schueler is er geen kant en klare oplossing. ‘Wat wel belangrijk is: zo doorgaan is geen optie. Leraren verlaten het onderwijs, omdat ze het niet meer kunnen opbrengen. Leerlingen krijgen niet het onderwijs wat ze nodig hebben. Er is te veel rompslomp rondom een leer-ling. Wat nu nodig is, is dat het geld wat op de plank ligt of wat moet komen op de juiste plek terecht komt, namelijk in de klas. Laat het geld weer de leerling volgen. Zorg dat de normbekostiging klopt met wat er nodig is. En erken het bestaansrecht van het speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs. Niet ieder kind past nu in het regulier onderwijs.’

07070707

Sectorvergadering CNV OnderwijsDe zelfbewuste professional staat in zijn kracht als hij of zij professioneleruimte heeft op school, inspraak binnen de onderwijsgemeenschap, de tijd en middelen om te ontwikkelen en de kans krijgt om kwalitatief goed onderwijs te verzorgen. Dat staat in het visieprogramma van CNV Onderwijs. In de wetenschap dat er nog veel te doen is, helpt de bond haar leden bij de invulling van hun vak als (zelfbewuste) professional. Maar wat is nodig? Hoe geven we daar als vereniging en werkorganisatie anno 2019 invulling aan? Leden die dat willen, kunnen daarover meepraten tijdens de 5de sectorvergadering van CNV Onderwijs op woensdag 27 maart tussen 14 en 18 uur (inloop 13.30 uur) op Christelijke Hogeschool Ede, Oude Kerkweg 100 in Ede.Aanmelden kan door te mailen naar: f.knepper@cnv.nl. Kijk voor meer informatie op www.cnvo.nl. Hier staat ook hoe een inhoudelijke bijdrage te leveren aan de discussies tijdens de sectorvergadering.

Up-to-date over arbeidsrisico’s: Arbocatalogus VOHet spreekt voor zich dat middelbare scholen veilig en gezond moeten zijn. Maar wat moet daar allemaal voor gere-geld worden? Welk rechten en plichten hebben docenten? Hoe kun je omgaan met bepaalde arbeidsrisico’s? Het valt allemaal te lezen in de Arbo-catalogus VO. De informatie is direct en gratis beschikbaar en altijd up-to-date. Kijk op: www.arbocatalogus-vo.nl.

Werk je in het onderwijs?Meld je aan via www.cnvfilmdag.nlHier vind je ook de filmlocaties.

Leden GRATIS | Niet-leden €10

CNV ONDERWIJS PRESENTS:

FILMDAG16 MAART 2019

08

10

I love onderwijsde voorzitter

Een advies over het samenvoegen van de theoretische (tl) en gemengde leerweg (gl) in het vmbo is voorge-legd aan het ministerie van Onderwijs. Het ministerie vroeg de VO-raad in juni vorig jaar om met de Stichting Platforms VMBO (SPV), Platform-TL en het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling (SLO) met een voorstel te komen over de invulling van een praktijkge-richte component in de nieuwe leerweg (gtl), waarbij de huidige gemengde en theoretische leerweg worden samengevoegd. Het advies is te vinden via: www.platformsvmbo.nl/actueel.

Meegaan met de tijd en gebruikmaken van de techniek die voorhanden is. Het onderwijs wordt continu veran-derd; kinderen moeten ’21st-century skills’ ontwikkelen en oude methodes achter zich laten. Onderwijsvernieu-wers willen nu breuken afschaffen, omdat die niet (vol-doende) zouden bijdragen aan inzicht. Maar is met alle veranderingen van de afgelopen jaren het onderwijs ook verbeterd? Over zin en onzin van onderwijsvernieuwin-gen geeft Erik Meester (onderwijsadviseur bij Academia Business College) woensdag 15 mei een lezing, tijdens het jaarcongres Van brede school naar kindcentrum in de Jaarbeurs in Utrecht. Info en aanmelden op: www.bredeschoolcongres.nl.

Advies over samen voeging vmbo-leerwegen

zin en onzin van onderwijsvernieuwingen

08

Valentijnsdag 2019. Ik ben al vroeg op pad. Op werk-bezoek. De schoolleider staat zelf om 8.15 uur in de deuropening om elke leerling hartelijk te begroeten. Er hangen afspraken in lijstjes in de gang en in het trap-penhuis. Iedereen lijkt exact te weten wat er verwacht wordt. Een deel loopt door naar de gymzaal. Het andere deel gaat naar hun klas. Een oase van rust. De rust blijft in de gang en klassen, behalve in de lerarenkamer waar vele onderwerpen de revue passeren: visie, leiderschap, perfectie, werkdruk, rompslomp, doorstroomkansen, vrijwilligers, salarisverhoging voor de onderwijsassis-tent. Herkenbare onderwerpen die ik eigenlijk altijd bij scholen en instellingen bespreek. Vol inspiratie rijd ik door naar Den Haag. Daar lanceert CNV Onderwijs haar I Onderwijs-campagne. Natuurlijk juist op deze dag. Positief het beroep belichten zonder de zorgen uit het oog te verliezen.

Maar laten we nu eens beginnen door zelf trots te zijn op wat er elke dag van (speciaal) basisonderwijs tot hogescholen wordt neergezet. Een topprestatie met een grote diversiteit aan leerlingen en studenten. Met grote of kleine zorgen, met of zonder een beperking, met kritische of helpende ouders. Dat vraagt elke dag veel, maar levert ook zoveel op.

Natuurlijk de werkdruk blijkt hardnekkig. Maar daar lig-gen op korte termijn echt mogelijkheden tot doorbraken. In alle sectoren zijn we hard bezig om dit structureel te bekijken en te zoeken naar mogelijkheden om snel en effectief de knagende werkdruk aan te pakken. Dat zal tijd opleveren om vooral dingen te doen die met onder-wijs te maken hebben.Met deze campagne wil CNV Onderwijs de maatschappij bewust houden van het grote belang van goed onderwijs. Positief en met een oproep tot investeringen en een zoektocht naar structurele oplossingen. In Den Haag spelden opa’s, oma’s, ouders, studenten, docenten en sommige Kamerleden vol trots onze buttons op. Want eenmaal de schoolbanken uit, weten we allemaal nog wel onze lievelingsdocent, conciërge of juf te herinneren die het verschil maakte! En dat verschil maken jullie vandaag, morgen en overmorgen weer. Veel werkplezier!

Foto

: Kje

ll P

oste

ma

tijd opleveren om vooral dingen te doen die met onder-

Met deze campagne wil CNV Onderwijs de maatschappij bewust houden van het grote belang van goed onderwijs. Positief en met een oproep tot investeringen en een zoektocht naar structurele oplossingen. In Den Haag spelden opa’s, oma’s, ouders, studenten, docenten en sommige Kamerleden vol trots onze buttons op. Want eenmaal de schoolbanken uit, weten we allemaal nog wel onze lievelingsdocent, conciërge of juf te herinneren die het verschil

Foto

: Kje

ll P

oste

ma

Loek SchuelerVoorzitter CNV

Onderwijs

Themadagen Primair Onderwijs 2019

Van werkdruk naar werkgeluk Wat is veerkracht, hoe ontwikkel ik dat bij mezelf en in mijn team?

De kick-off zal worden gegeven door Richard de Hoop, spreker over teambuilding, die vertelt hoe je van ‘werkdruk naar werkgeluk’ kan komen. In een van de vier masterclasses zal er meer ingezoomd worden op verschillende onderwerpen als hoe jij als individu, met je team of als schoolleider hieraan kan bijdragen.

Wanneer en waar: Woensdag 13 maart

De Nieuwe Buitensociëteit, Zwolle

Woensdag 10 april

AG Zaalverhuur, Eindhoven

Deze dag wordt ook gehouden op:

13 november 2019

in het westen van Nederland. Locatie is nog niet bekend.

Tijd 9.30-16.00 uur

Kosten Gratis voor leden van CNV onderwijs

en CNV Schoolleiders.

Introducees: €95,- Niet-leden: €195,-

Meer informatie en aanmelden? www.cnvonderwijs.nl/themadagen2019

Kom op 13 maart, 10 april of 13 november naar de Themadagen Primair Onderwijs 2019!

Jij bent er voor anderen en wij zijn er voor jou. Jij hebt het al

druk genoeg met lesgeven. Dus wij zijn jouw stem in Den Haag.

Ga naar www.samenvoorgoedonderwijs.nl en meld je aan.

Wij komen bij je langs met de Werktruck, koffie, wat lekkers en advies.Wij komen naar je toe!

‘Meneer Van den Heuvel, de leraar maatschappijleer die ik graag alsnog een lintje zou geven voor zijn uithoudingsvermogen met ons’, schreef cabaretière Claudia de Breij in oktober in een column voor BNNVARA Magazine, toen ze

terugblikte op een dagje Tweede Kamer met haar middelbare schoolklas. Over koninklijke onderscheidingen gaan we niet, maar we kunnen met

Schooljournaal wel een podium bieden aan twee ouders en een leerling om deze achterafgedachte voor te zijn en een leraar, remedial teacher en

schoolleider ruim op tijd in het zonnetje te zetten. I Onderwijs.

Moeder Nicole den Bekker (links) met schoolleider Sandra Jacobs.

onderwijspersoneel

alle sectoren

10

SANDRA JACOBS, SCHOOLLEIDERIk heb drie zonen, waarvan een met downsyn-droom. Dat Gijs anders was, is op deze school nooit een probleem geweest’, zegt Nicole den Bekker over basisschool De Heihorst in Hei-

bloem. En dat is fijn, want we wonen er vijfhon-derd meter vandaan. Daardoor kon Gijs in zijn

eigen dorp blijven, omringd door vertrouwde leeftijdgenootjes.’ Ze wil daarvoor vooral direc-

teur Sandra Jacobs bedanken. ‘Ze heeft altijd haar best gedaan voor ons kind. Mede dankzij

haar is Gijs (groep 8) nu klaar voor een vervolg-opleiding om iets in de horeca te gaan doen.

Hij wil dat graag. Denk aan een eetgelegenheid als Brownies & Downies. Hij kan goed lezen,

schrijven en praten. Een pluim voor de manier waarop Sandra passend onderwijs hier beteke-

nis heeft gegeven. Ze is heel erg betrokken en zoekt altijd naar de beste oplossing voor onze

zoon, staat open voor onze ideeën. Ze ging zelfs met ons mee om bij de gemeente te pleiten

voor extra uren voor de individuele aanpak die Gijs ook nodig heeft.’

Ode aan het

JEROEN WIEGERAAD, DOCENT BIOLOGIE

‘Het komt door zijn manier van lesgeven.’ Dat zegt José Vedder, moeder van oud-leer-

ling Martijn op SG Huizermaat in Huizen. Het gaat over de doorslaggevende rol van

docent Jeroen Wiegeraad in de keus van haar zoon voor de opleiding tot luchtver-

keersleider. ‘Iets met vliegtuigen heeft mijn zoon altijd getrokken. Niet zozeer als piloot,

maar hij zag zich in zijn fantasie wel in die toren op Schiphol. Jeroen was eerst zijn

brugklasmentor, en daarna in 3vwo zijn do-cent biologie. Maar het zijn vooral de lessen

in 5 en 6vwo over robotica, biotechnologie en Big History (algemene natuurweten-schappen, red.) die Martijn triggerde de

stap te zetten richting luchtvaart. Jeroen is een enthousiast verteller, die het beste uit

zijn leerlingen weet te halen. Hij weet goed wat er in hen omgaat, maakt grapjes en

maakt de les plezierig. Wat hij uitlegt, komt ondertussen wel binnen. Zeg “fotosynthe-

se” tegen mijn zoon, en hij kan nog haarfijn vertellen wat hij in de derde heeft geleerd.’

Remedial teacher Marjolein van Muiden met leerling Koen Bisschop.

Docent Jeroen Wiegeraad met José Vedder, de moeder van Martijn.

Tekst: Peter Magnée Foto’s: Jan Paul Kuit en Sijmen Hendriksalle sectoren

11111111

MARJOLIJN VAN MUIDEN, REMEDIAL TEACHERKijk je diep in zijn hart dan wordt hij het liefst de nieuwe Max Verstappen. Maar gymleraar is voor Koen Bisschop uit groep 8 een prima alternatief voor autocoureur. Grote kans dat de zin voor het lesgeven is aangewakkerd door remedial teacher Marjolijn van Muiden. Ze is lees- en dyslexiebegeleider op basisschool Zuidwend in Huizen. Dankzij haar is Koen, wat lezen en spelling betreft, na drie jaar oefenen klaar voor de middelbare school. ‘Zij oefende met mij en twee andere kinderen uit mijn klas op teksten waar we moeite mee hadden. Ik was bijvoorbeeld niet zo goed in het in een keer vloeiend doorlezen, vooral met korte en lange klanken. Door juf Marjolijn gaat dat nu een stuk beter.’ De jongen vond het fijn apart te oefenen op teksten die over auto-sport, honden of paarden gingen. Met haar eigen aanpak helpt ze volgens Koen ‘om kinderen beter te leren op een leuke manier.’

primair onderwijs

Er is vorig jaar afgesproken dat de teams, inclusief de schoolleiders, bepalen waar het geld aan wordt besteed. Zij weten immers wat op hun school het meeste effect heeft,

wat nodig is om de werkdruk te verlichten (dat is niet voor iedere school hetzelfde) en zij bespreken met elkaar de knelpunten en de oplossingen. De school-leider (als vertegenwoordiger van het schoolbestuur) legt dit vast in een werkdrukplan/bestedingsplan. Het werkdrukplan moet ter instemming voorgelegd worden aan de PMR, die ook toetst of de procedure goed is doorlopen. Het bestuur legt vervolgens in het

CNV Onderwijs en de andere bonden sloten februari vorig jaar een akkoord met het kabinet over de aanpak van de werkdruk in het primair onderwijs. Met ingang van het schooljaar 2018-2019 kregen scholen hiervoor €237 miljoen extra toebedeeld, ofwel €155,55 per leerling. Een gemiddelde school met 225 leerlingen kreeg hiermee ongeveer €35.000 extra in het laadje. Maar wordt het geld wel uitgegeven aan waar het voor is bedoeld?

Waar is het werkdruk- geld naar toe gegaan?

jaarverslag verantwoording af over onder meer de daadwerkelijke besteding van de werkdrukmiddelen, die in het schooljaar 2021/2022 oplopen tot €430 mil-joen, een bedrag van €65.000,- voor een gemiddelde school met 225 leerlingen.

NIET VOOR IEDEREENCNV Onderwijs heeft in het afgelopen jaar een aantal peilingen onder leden gedaan naar de inzet van de werkdrukgelden. Op bijna alle scholen is dit goed gegaan. Het meeste geld werd uitgegeven aan extra personeel, zoals onderwijsassistenten, leraren, 12

Congres ‘Lezen in groep 3’

medilexonderwijs.nl/lezengroep3

DatumDonderdag 13 juni 2019

Speciaal voor• Leerkrachten van groep 3• Taalcoördinatoren• Intern begeleiders• Coördinatoren onder- en middenbouw

ONTDEK HET PROGRAMMA OP

ONZE WEBSITE Een goede leesstart voor alle leerlingen

Voor een optimale leesontwikkeling zijn doelgerichte instructies onmisbaar. Maar ook ruimte voor leeservaringen, spel en beweging zijn van groot belang.Wat zijn succesvolle leesinstructies? En hoe creëer je een stimulerende leesomgeving?

Verrijk het leesonderwijs in groep 3!

Met praktische

subsessies!

Foto: Wilbert van Woenselprimair onderwijs

conciërges en vakleerkrachten voor gym en muziek. Ook hebben scholen binnen een bestuur samen een extra leraar aangenomen om de vaste groepsleer-krachten te kunnen vervangen, zodat zij toekomen aan bijvoorbeeld hun administratie. Maar niet voor iedereen was de werkdruk meteen merkbaar verlicht met deze investeringen. Zo is er in een aantal regio’s niet alleen een tekort aan leraren, maar ook aan onderwijsassistenten en duurde het even voordat er iemand kon worden aangenomen. En als besloten is om bijvoorbeeld onderwijsassistenten in een beperkt aantal groepen in te zetten, dan merken de leraren in de andere groepen zelfs niets van de werkdrukgelden. Datzelfde geldt als een grote groep met behulp van een extra leerkracht gesplitst is in twee groepen. De besteding van het merendeel van de gelden zijn overi-gens wel door schoolteams bepaald.

VEEL GESTELDE VRAGENHet geld om de werkdruk aan te pakken is structureel geld. Wel vindt er in 2020 door het ministerie een onderzoek plaats naar waar het aan besteed is en of het eff ect heeft gehad. Aan het einde van dit jaar vindt

daarvoor een brede tussenevaluatie plaats. Om dit proces te ondersteunen hadden bonden en werkge-versorganisatie PO-Raad een gezamenlijk meldpunt (www.platformwerkdrukpo.nl) ingericht waar ieder-een vragen kon stellen over het werkdrukakkoord. In de eerste maanden werd veel informatie gevraagd over het proces. Dat leidde daarna tot een aantal meldingen dat scholen de werkdrukgelden nog steeds niet binnen hadden. Dat is in bijna alle gevallen her-steld. Ook hebben bonden en werkgever een aparte site laten maken door het Arbeidsmarktplatform PO. Naast de veel gestelde vragen vind je op www.arbeids-marktplatformpo.nl/werkdrukakkoord ook een aantal voorbeelden van hoe scholen de werkdrukgelden hebben ingezet.

Op scholen in regio’s met personeelstekorten profiteerde niet iedereen van de investeringen tegen werkdruk.

Nog geen werkdrukplan? Veel scholen lopen achter met het maken van een werkdruk-plan. Heb je hierover vragen of opmerkingen, mail dan naar werkdrukplanpo@cnv.nl.

13131313

(de

pe

rso

on

op

de

foto

he

eft

nie

ts m

et h

et o

nde

rwe

rp te

mak

en)

Onbevoegde voor de klas’ en ‘Klas naar huis sturen’ zijn twee oplossingen die vaak voorkomen op registratiewebsite www.lerarentekortisnu.nl die de gevolgen van

het lerarentekort in beeld brengt. ‘Lang niet alle scho-len doen mee met het inventariseren, en daardoor is het probleem groter dan dat het op de site lijkt’, vindt Maarten Lensink, directeur van basisschool Crescen-do in Almere. ‘Het tekort aan leraren in deze regio is groot’, constateert hij. Daags na Valentijnsdag stond op zijn school een onderwijsassistent voor de kleuterklas, vanwege afwezigheid van de vaste leerkracht. ‘Ik ben er geen voorstander om zo iemand alleen voor de klas te laten staan’, zegt Lensink. ‘Omdat het om een kleutergroep ging die gewend was aan de onderwijsassistent, vond ik dat ik het incidenteel kon toelaten.’ In principe is hij er meer voor een klas naar huis te sturen als hij geen vervangende leerkracht kan krijgen. ‘Dit schooljaar is dat twee keer gebeurd. Ik wil er een signaal mee afgeven.’ Daarom ook doet zijn school mee met het registratiesysteem. ‘Het probleem moet inzichtelijk worden. Ik kan zo een aantal andere scholen in Alme-re aanwijzen die ook klassen naar huis sturen of soms een onderwijsassistent voor de klas laten staan. Alleen laten zij het niet registreren.’

TWAALF KANTJES VERSLAG Doordat onderwijsondersteunend personeel regel-matig taken van leerkrachten overneemt, stijgt hun werkdruk. Alsof die druk al niet hoog genoeg is. Mar-linde Bredewout, voorzitter van de Stuurgroep Onder-wijsondersteunend Personeel van CNV Onderwijs, heeft de meest uiteenlopende verhalen van oop’ers gehoord in de Werktruck die namens CNV Onderwijs door Nederland toert. Van een logopedist die haar

Steeds vaker worden leraren die ziek zijn niet meer vervangen door andere leerkrachten. Simpelweg omdat ze er niet zijn. In het primair onderwijs staan onderwijs- en klassenassistenten met regelmaat alleen voor de klas. Hun werkdruk stijgt.

administratieve zaken ook graag binnen werktijd zou willen afhandelen tot de onderwijsassistent die twaalf kantjes verslag met alle facetten van een leerling moet opschrijven. ‘En dat maal het aantal kinderen in een klas. Hoe moet je dan nog de lessen voor de volgende dag voorbereiden?’Onderwijsondersteunend personeel werkt volgens Bredewout standaard meer dan acht uur op een dag. Daarvoor hoeft geen griepgolf voor rond te waren in het land. In die perioden zal de druk alleen maar verergeren, doordat onderwijsassistenten ook nog eens alleen voor de klas staan. ‘Het mag niet, maar het gebeurt wel.’

EXTRA TAKENNaar extra fi nanciële beloning kan de onderwijs-ondersteuner doorgaans fl uiten. Dat bevestigt ook klassenassistent Christine van Ierland. Zij werkt op de Mgr. Hanssenschool in Hoensbroek, een school voor dove en slechthorende kinderen en kinderen met ernstige spraak- en taalproblemen. Zij kreeg aan het einde van het jaar steevast een bedankje voor de vervangende lessen die zij had gegeven. Alleen voor de klas staan bij afwezigheid van een leraar gebeurde jarenlang, zegt ze. Voor de uren die ze maakten, konden de klassenassistenten vrije uren terugkrijgen. ‘Zo kon je uitrekenen dat je in een schooljaar wel vier weken voor de klas had gestaan. De nieuwe directrice wil dat niet. Zij heeft het afge-schaft dat wij alleen voor de groep staan.’

MEDISCHE ZORGDat betekent geenszins werkdrukverlichting. Het on-dersteunende personeel moet nu speciale aandacht besteden aan leerlingen die medische zorg nodig heb-ben, omdat voor ouders thuiszorg op school steeds

Onderwijsondersteuners vaak alleen voor de klas

‘Het mag niet, maar het gebeurt wel’

primair en voortgezet onderwijs

14

‘

moeilijker valt te regelen. Van Ierland: ‘’Ooit zat er een kind in de klas dat sondevoeding nodig had. Daarvoor kwam er iemand langs op school. Elke dag, op dezelf-de tijd.’ Dat is volgens haar voltooid verleden tijd. Zo’n vijf jaar geleden hebben de klassenassistenten er me-dische zorgtaken bij gekregen. Dat hoort niet bij het takenpakket. ‘Maar er is ons gewoon gezegd dat we dat moeten doen.’ Zo moest Van Ierland een 5-jarige leerling met diabetes in het beginstadium monitoren. ‘Elke keer nadat hij iets had gegeten en na de gymles, moest ik hem prikken om het suikergehalte te meten. Dat kost veel tijd en verhoogt de werkdruk.’Wettelijk mag ze die taak niet eens uitvoeren. ‘Alleen een verpleegkundige of een ouder, omdat die be-voegdheid heeft over het kind, mag een kind prikken.’

DILEMMAToen Van Ierland te horen kreeg die taak op zich te nemen, sprak ze eerst met de ouders. De diabetes-ver-pleegkundige heeft haar vervolgens geleerd hoe ze symptomen kan herkennen en hoe ze moet prikken. ‘Ik heb het gedaan en het is goed gegaan. Je voelt je toch verantwoordelijk voor zo’n kind. As ik het niet deed, kon hij niet naar school.’ Daarmee legt ze het dilemma bloot van oop’ers die taken op hun bordje krijgen die daar helemaal niet horen te liggen.Onderling bespreekt het personeel de problemen wel, zegt Van Ierland. Het voorbeeld over de leerling met diabetes is er een van de vele die ze kent. Maar die ge-sprekken blijven volgens haar in de eetzaal. ‘Niemand

wil zijn hoofd boven het maaiveld uitsteken.’ Ondertussen is het wel zo dat de speciale zorg die een leerling nodig heeft, ten koste gaat van de pauze van de klassenassistent. ‘Ik sla regelmatig pauzes over.’

ASSERTIEFIn het voortgezet onderwijs staat onderwijsondersteu-nend personeel eveneens frequent voor de klas, weet Jan Beemster. Hij is een technisch onderwijsassistent (toa) op een scholengemeenschap in Hoorn. Hem is wel gevraagd voor de klas te staan bij afwezigheid van een docent. Hij heeft daaraan geen gehoor gegeven. ‘Ik ben assertief. Maar veel mensen vinden het lastig zo’n verzoek te weigeren. Er wordt gewoon aange-nomen dat je de les overneemt. Ook wordt er sociale druk uitgeoefend. Het is een complex probleem, want veel onderwijsondersteuners vinden het vaak leuk om voor de klas te staan.’Ook Bredewout weet dat. Haar aantekening is dat het voor veel klassen met moeilijke leerlingen niet altijd praktisch is een vervanger te zoeken. ‘Kinderen zijn niet gewend aan een nieuw persoon voor de klas. Soms is het daarom handiger de onderwijs- of klas-senassistent die ze al kennen, les te laten geven. Maar eigenlijk kan het niet.’Zij adviseert iedereen grenzen aan te geven als de vraag wordt gesteld. Zelfs als deze dwingend wordt gesteld. ‘Ga onderhandelen, ook als je stevig onder druk wordt gezet. Vraag of ze die uren voor de klas naar behoren willen uitbetalen.’

Christine van Ierland bereidt zich voor op de medische zorg aan een leerling met diabetes.

‘Het mag niet, maar het gebeurt wel’

Tekst: Evelyne Lammerding Foto: Annemiek Mommersprimair en voortgezet onderwijs

15151515

Van de Peut is vaste invalkracht op vijf scholen

Meester van 1000 kids

primair onderwijs

16

Werkdruk? Daar heeft Robert van de Peut naar eigen zeggen

nooit last van. Hij is fulltime in dienst bij onderwijsgroep Gave

in Veenendaal, waar-ie al tien jaar vaste invalkracht is op vijf

verschillende basisscholen. ‘Vaak weet ik ’s avonds niet naar welke school ik de volgende dag moet,

laat staan voor welke groep ik sta. Mijn collega’s met een vaste klas

moeten daar niet aan denken, maar ik raak ervan in mijn element.’

Robert van de Peut: ‘De namen onthouden van al die leerlingen is een drama. Dat los ik op met naamkaartjes.’

primair onderwijs

17171717

Dat Van de Peut geknipt zou zijn voor het werk van ‘vliegende keep’, had hij zelf bij de start van zijn carrière ook niet kunnen bevroeden. ‘Toen ik 25

jaar geleden begon in het onderwijs, heb ik de eerste tien jaar een vaste groep gehad, onder meer op de school waar ik nu weer werk. Daarna ben ik overgestapt naar het praktijkonderwijs. Maar dat bleek geen klik, van beide kanten. Diep ongelukkig voelde ik me in die baan. Ik moest daar uiteindelijk weg. Dat hakte er flink in bij me.’ Als zijn vorige werkgever hem even later terug-vraagt op de basisschool, als poolvervanger, aarzelt hij geen moment. Het was in 2007. ‘Ik dacht: yes, een jaartje geen eindverantwoordelijkheid, dat is precies wat ik nodig heb. Dan kan ik mezelf weer op de rit krijgen.’ Eenmaal als invalkracht begon-nen, groeit niet alleen zijn zelfvertrouwen weer, maar ontdekt Van de Peut ook al snel: ‘dit is leuk, hier ben ik goed in! Dat flexibele heen en weer hoppen tussen al die scholen en verschillende groepen bleek mij uitstekend te liggen. Het was eigenlijk voor een jaar bedoeld, daarna had ik weer een vaste groep kunnen krijgen. Maar dat wilde ik helemaal niet. Gelukkig zei het schoolbestuur: deze constructie is handig. We hebben altijd iemand klaar staan voor de noodgevallen. Je mag dit blijven doen, en we geven je een vast contract.’

ALTIJD VERVANGINGRuim tien jaar later werkt Van de Peut nog altijd als invalkracht voor dezelfde onderwijsgroep in Veenendaal. Inmiddels is hij daar niet meer de enige vervanger met een vast contract, maar zijn er in totaal 2 fte’s. ‘Ik ben fulltime in dienst, daarnaast hebben we nog drie parttimers, die samen 1 fte vervullen. Dat betekent dus dat pas vanaf de derde zieke de problemen ontstaan bij ons op school. Voor de eerste twee is er altijd vervanging, en als

het om parttimers gaat zelfs nog meer. Een enorme luxe. Zeker ook voor mijn collega’s, omdat het veel werkdruk bij ze weghoudt. Het ontlast hen, omdat ze bijvoorbeeld minder snel een klas erbij hoeven nemen of extra hoeven werken, in het geval van de parttimers.

37 WEKENVan de veertig schoolweken staat Van de Peut er ongeveer 37 voor de klas. Hij valt in bij ziekte, maar ook bij zwangerschapsverlof, bruiloften, begrafenissen en studieverlof vervangt hij collega’s. En in die pakweg vijftien dagen versnipperd over een jaar dat er geen vervanging nodig is? Ook dan weet hij zich verdienstelijk te maken, waarbij zijn inzet wordt verdeeld over alle locaties. ‘Er is altijd wat te doen op een school. Zo heb ik wel eens een hekwerk geplaatst rond het schoolplein en een tegelvloertje gelegd. Best leuk voor de afwisseling! Maar ze mogen me ook vragen papier door de versnipperaar te halen of om te kopiëren. Dat maakt mij echt niet uit voor die enkele keer. Of ik bied bijvoorbeeld aan om met een groep te gaan gymmen, zodat een leerkracht zijn handen even vrij heeft voor andere taken. Als mijn collega’s daar blij van worden, word ik het ook.’

WEL ZEKERHEIDHet bijzondere aan zijn baan is dat hij invalkracht is, mét de zekerheid van een vast fulltime dienst-verband. ‘Andere poolvervangers hebben meestal contracten met weinig uren óf ze werken op free-lance basis, vaak voor veel verschillende scholen. Daardoor bouwen ze veel minder een band op met een school of een team. Die band heb ik wel. Ik ken alle collega’s, maar ook alle verschillende lesmethodes, lokalen en niet te vergeten: de kinde-ren. In een schooljaar krijg ik met alle klassen wel een keer te maken. Soms voor een dag, maar soms ook voor langere tijd. Zo vervang ik nu voor twee dagen in de week een collega, die langdurig ziek is. Daar horen dan ook de oudergesprekken en team-vergaderingen bij; de extra taken waar ik normaal gesproken minder mee te maken heb. Dat ik die taken minder heb, kun je zien als een voordeel van mijn baan. Toch moeten mijn collega’s er allemaal niet aan denken om in mijn schoenen te staan. Zij zeggen: dat je soms ’s avonds nog niet weet waar je de volgende dag naartoe moet, dat is toch niet te doen? Zo weet ik nu bijvoorbeeld nog niet waar ik volgende week woensdag sta. Dan kan het dus zijn dat pas die ochtend om 7 uur mijn telefoon gaat. Oh yes, spannend, denk ik dan!’

WACHTWOORD COMPUTER?Hij vervolgt: ‘Dat verrassende en de afwisseling

Tekst: Jacqueline Bot Foto’s: Raphaël Drent

18

vind ik juist leuk. Zo werkt dat bij mij. Daar vind ik uitdaging in. Dat heeft er toch mee te maken dat ik minder behoefte heb aan structuur en overzicht. Hoe ik het aanpak in een klas? Juist door heel duidelijk en open tegen de kinderen te zijn. Ik zeg gewoon: het gaat vandaag wat anders dan jullie gewend zijn. Vervolgens leg ik uit wat we die dag gaan doen en wat ik van hen verwacht. Ik ben sowieso niet bang om fouten te maken en schiet ook niet snel in de stress. Dat moet ook wel met deze baan, want je komt bijna nooit in een gespreid bedje terecht natuurlijk. De ene keer moet ik bijvoorbeeld eerst op zoek naar een bepaald lesboek of de andere keer is het wachtwoord van de computer nergens te vinden en moet ik daar een mouw aanpassen. Het mooie van dit werk is dat ik er veel van leer. Door de verschillende scholen en verschillende teams waar ik deel van uitmaak, krijg ik veel inspiratie. Daar pik ik dan de dingen uit die mij aanspreken, wat mijn persoonlijke groei bevordert.’

ENIGE NADEELHet enige nadeel dat Van de Peut kan bedenken aan zijn werk is dat het soms lastig is om mee te doen aan teamcursussen, omdat hij ook daarvoor collega’s vervangt. ‘Bij een cursus die ik echt graag wil doen, zou ik natuurlijk mijn plek kunnen opei-sen, maar dat vind ik toch wel moeilijk.’ En de na-men onthouden van al die leerlingen, ‘is natuurlijk

een drama’, zegt hij. ‘Dat lukt me gewoon niet. In totaal geef ik les aan zo’n duizend kids per jaar. Ik los het op door gebruik te maken van naamkaart-jes. Die maak ik dan even snel aan het begin van de dag. Of ze liggen al in het lokaal.’

IMPROVISATIEHet switchen van de ene groep naar de andere vindt hij verder niet zo lastig. ‘Ik ken alle leerme-thodes en alle groepen- en krijg vaak instructies mee. Meestal ligt er wel een lijst in de klas klaar, met zaken waar ik rekening mee moet houden, zoals kinderen die extra aandacht nodig hebben. Maar bij kortdurende vervanging komt het toch vooral aan op improvisatie.’ Dat neemt natuurlijk niet weg dat er wel eens wat fout gaat, zegt hij. ‘Zo stond ik eens voor groep 4. De kinderen waren aan het schrijven. Een meisje had de hik. Ik dacht: ik laat haar even schrikken, dan is ze ervan af. Dus ik doe nepboos en roep: en NOU is het stil! Begint dat meisje me toch te huilen... Ze schrok zich echt wíld. Toen dacht ik: wacht eens even, dit was een verkeerde inschatting van mij. Ik had gisteren groep 8, maar deze kids zijn pas 7, 8 jaar. Tegen zo’n meisje zeg ik dan: oh sorry, wat dóm van de meester! Ik heb haar een grote knuff el gegeven, en toen moest ze er erg om lachen. Dat is dan wel grappig, want zoiets blijft de hele schoolperiode van zo’n klas terugkomen: “Julia had de hik, weet u nog meester?”’

Robert van de Peut:

‘Dat flexibe-le heen en weer hop-

pen tussen verschillen-de scholen

en groepen bleek mij

uitstekend te liggen.’

Foto

: Rub

en S

chip

per

Eva Naaijkens

column

Papieren tijgerHet werkverdelingsplan waar veel scholen zich op dit moment over buigen, lijkt op papier een prachtig idee, maar in de praktijk zal het waarschijnlijk niet opleveren wat het belooft. Om dit duidelijk te maken, ga ik terug naar 2015 toen in het basisonderwijs de 40-urige week werd ingevoerd. Het was een cadeau voor de leraar, want de werkdruk zou worden verlaagd door een keurige berekening van het aantal uren dat men moest werken. Schoolleiders gingen aan de slag met taakbeleid-programma’s die voor veel leraren de boodschap had-den dat ze te weinig uren draaiden. Zij moesten vakanties inleveren en er kwamen commissies en werkgroepen. Het maakte van de leraar, die het al druk zat had en genoeg werkdruk voelde, een calculerende medewerker.

Toen ik schoolleider werd van de Alan Turingschool in Amsterdam was een van de eerste maatregelen het

afschaffen van het taakbeleid en de vele werkgroepen en commissies die de school telde. Wat aan taken overbleef, werd heel ouderwets in een schema gezet en in de teamkamer opgehangen. Teamleden schreven zich, zon-der te letten op uren, in voor de diverse taken. Er werd niet meer gekeken of iedereen wel genoeg deed, maar het werk werd vanaf dat moment in gezamenlijkheid gedaan.

Als je schoolleider bent, dan is één van je taken ervoor te zorgen dat je leraren optimaal tijd en ruimte hebben om hun lessen te geven en voor te bereiden. Teveel ballast zorgt voor stress en het leidt aandacht en energie af van de kerntaak van de leraar, namelijk gewoon goed lesgeven. Je bekijkt als schoolleider elk proces kritisch en bedenkt of het waarde toevoegt aan de organisatie. Ik geef op een briefje dat waar het werkverdelingsplan de oplossing moet bieden om werkdruk te verlagen deze team-leden van een koude kermis thuiskomen. Het probleem op dit soort scholen is vaak dat een heldere visie en ambities ontbreken. Je kunt voorspellen dat het werkverdelingsplan dan een doel op zich wordt.

Binnen een professionele schoolcultuur werk je samen en vertrouw je op de professionaliteit van collega’s. Effectief en simpel.

Waar het werkverdelingsplan de oplossing moet bieden tegen werkdruk, komen teamleden van een koude kermis thuis

19

Eva Naaijkens (45)is schoolleider van de

Alan Turingsschool in Amsterdam. Ze is mede-auteur van En

wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?

De afgelopen periode hebben veel leraren uit primair, speciaal en voortgezet onderwijs en mbo een brief gekregen van het CIBG, dat het verplichte Lerarenregister gaat uit-voeren. Maar in januari werd bekend dat het register voorlopig niet wordt ingevoerd. Leraren kunnen op vrij-

willige basis wel gebruikmaken van het digitale portfolio dat de afgelo-pen jaren is gebouwd. In dit systeem kunnen alle professionaliserings-activiteiten worden opgenomen. De gegevens in het portfolio zijn alleen beschikbaar voor de leraar. Leraren die al gegevens in het vrijwillige

register (www.lerarenregister.nl) hebben ingevoerd, kunnen aangeven dit naar het nieuwe systeem om te zetten. Informatie over aanmelding, bescherming van de privacy en gegevens en de mogelijkheden van het portfolio staan op www.leraren-portfolio.nl.

De Tweede Kamer heeft begin februari door de aanname van een aantal moties een eind gemaakt aan de centrale rekentoets in het voort-

gezet onderwijs. Ook het voorstel van minister Slob om rekenen in het schoolexamen op te nemen heeft het niet gehaald. Het vak wordt

nu als onderdeel van wiskunde getoetst.

Op 14 maart organiseert de sec-torgroep Voortgezet Onderwijs in Utrecht een bijeenkomst over de bevoegdheden in het voortgezet onderwijs. Aan de orde komen onder

meer de inzet van pabo-gediplo-meerden in het vmbo, de bevoegd-heden om les te kunnen geven in de beroepsgerichte profielen van het vmbo en de (on)mogelijkheden voor

het halen van extra bevoegdheden in meerdere vakken. De bijeenkomst begint om 15 uur. Informatie en opgave via voortgezetonderwijs@cnv.nl.

Lerarenregister niet, lerarenportfolio gebruiksklaar

Rekentoets afgeschaft

Bijeenkomsten regelgeving en bevoegdheden VO

Werk en

Recht

20

Vraag antwoord

Wordt bij werkdruk-vermindering ook aan de ouders en leer-lingen gedacht?

Er ligt een voorstel van het kabinet bij de Tweede Kamer om de (G)MR instemmingsrecht op (hoofd-lijnen) van de begroting te geven. Het huidige adviesrecht in de Wet

Medezeggenschap op Scholen (WMS) wordt dan omgezet in een instemmingsrecht. Wat precies onder ‘hoofdlijnen’ verstaan wordt, moet nog nader worden bepaald.

De wijziging moet nog door beide Kamers. De wetsaanpassing kan dan ingaan in 2021.

Leraren en oop’ers in het voortgezet onderwijs hebben op grond van de cao VO een persoonlijk recht op professionalisering. Per jaar is dit €600,-. Ook is er een recht in uren: 83 uur voor leraren en 40 uur voor oop’ers. Er is echter veel meer mogelijk. Ook dit jaar zijn er weer

verschillende (financiële) middelen beschikbaar voor de professionali-sering van zittend onderwijsperso-neel. Zowel onderwijsinstellingen als individuele leraren en oop’ers kunnen hier aanspraak op maken. Het arbeidsmarktfonds Voion heeft het bestaande overzicht van

deze (financiële) middelen en de verschillende financieringsbronnen geactualiseerd op haar website: www.voion.nl.

Mogelijk (G)MR instemmingsrecht op hoofdlijnen begroting

Professionaliseringsgeldenvoortgezet onderwijs

In alle sectoren zijn in de cao maatregelen opgenomen rondom werkdrukvermindering. Die moeten uitein-delijk ter instemming voorgelegd worden aan de P(G)MR of in het mbo aan de OR. Per cao verschillen deze regelingen, maar hoe dan ook: het onderwijs moet anders ingericht worden om te komen tot werkdruk-vermindering. En dat raakt direct de leerlingen en de ouders. Zorg er als (G)MR of OR dan ook voor dat de andere geledingen in de raad meenomen worden

in de keuzes die door de school worden gemaakt. In het primair onderwijs is dat de oudergeleding, in het voortgezet onderwijs hebben we de ouder- en leerlinggeleding en in het mbo doet men er goed aan de studentenraad erbij te betrekken. Het is immers een mooi streven om alle partijen mee te nemen in het zoeken naar een oplossing voor de werkdruk. Maar maak ook duidelijk: aan het eind is de personeelsgele-ding of OR de enige met formeel stemrecht.

21212121

Bied leerlingen met ASS passende ondersteuning op school en in de klas!

Leerlingen met autisme hebben vaak moeite met communiceren, missen

aansluiting met hun klasgenoten en ervaren leerproblemen. Hoe werkt het

leerproces van leerlingen met ASS? Bij welke communicatievaardigheden

hebben leerlingen met ASS extra ondersteuning nodig? En met welke

hulpmiddelen voorkom je overprikkeling in de les?

Congres ‘Jongeren met autisme’Ondersteunen van jongeren met ASS in het vo en mbo

medilexonderwijs.nl/autisme

Vernieuwd programma!

DatumWoensdag 22 mei 2019

Speciaal voor• Docenten• Mentoren/ SLB’ers• Zorgmedewerkers• Orthopedagogen• Onderwijsondersteunend personeeluit het vo en mbo

ONTDEK HET PROGRAMMA OP

ONZE WEBSITE

columnRuud van Diemen

Open zenuwWerkdruk en onderwijs; de begrippen lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik vind dat ingewikkeld. Ooit, ik zat net in het onderwijs, schreef ik een scherp artikel over dit onderwerp. De inkt in mijn pen was te toxisch, maar het werd pas echt een giftige cocktail toen men erachter kwam dat ik als zij-instromend mana-ger de werkdruk in het onderwijs ietwat…eh...bagatelliseerde. Half onderwijs-Nederland viel over mij heen. En niet te zuinig ook.

Daar waar we onze leerlingen in het onderwijs leren om min-derheidsstandpunten in te durven nemen en anderen leren om daar zorgvuldig mee om te gaan, werd me snel duidelijk dat ik een open zenuw had geraakt, misschien wel had doorboord. Ik kreeg haatmails, dreigmails en -brieven op mijn huisadres en er verscheen een vernietigende column over mij als persoon, geschreven door een docent, terwijl we elkaar niet eens kennen. Op internet werd ik afgemaakt.

Er is echter nog een reden dat ik het ingewikkeld vind. Werkdruk is namelijk een abstract kapstokbegrip. Op zichzelf is er niets mis mee. Werkdruk wordt pas vervelend en ziekmakend als we meer moeten doen dan in de daarvoor beschikbare tijd.

Bijvoorbeeld omdat we geen nee kunnen zeggen, terwijl ons werk niet af is en we steeds bezig moeten zijn met adhoc-zaken, terwijl de organi-satie niet op orde is. Of omdat we niet lekker in ons vel zitten, de leerlingen niet aankunnen, er geen doorgroeimogelijkheden zijn en we ons niet gewaardeerd voelen. Daar is echter geen panacee voor te vinden. Werkdruk kan door iedereen anders ervaren en geduid worden. Daar moeten we dus over in gesprek met elkaar. En het liefst intern, want de buitenwereld duwt ons in een klaagframe. Die snappen daar namelijk niets van.

Werkdruk met twaalf weken vakantie? Hoe onterecht zo’n frame ook mag zijn voor ons, we kunnen het de mensen in de zorg, de politie, de ict en de financiële wereld niet uitleggen. Een van de oplossingen is namelijk het aantal vakantiedagen verlagen naar 25 net zoals bij de rest van werkend Neder-land. Dan hebben we met elkaar, ongeveer 17 procent, meer tijd voor hetzelfde werk. Dat zou een significante verlaging zijn van de werkdruk. Alleen maar klagen is zinloos. We staan namelijk niet in de file, we zíjn de file! Of we doen er iets tegen óf we accepteren dat we 200 van de 365 dagen iets harder moeten werken dan de rest van Nederland.

Alleen maar klagen over werkdruk is zinloos. We staan niet in de file, we zÍjn de file!

Foto

: Hen

riët

te G

uest

23

Ruud van Diemenis 49 jaar en directeur

bij Roc Midden Nederland.

Bied leerlingen met ASS passende ondersteuning op school en in de klas!

Vernieuwd programma!

Datum

Speciaal voor

ONTDEK HET PROGRAMMA OP

ONZE WEBSITE

hbo

Joop Veld, hbo-docent Nederlands en lid van het sectorbestuur Hoger Onderwijs van CNV Onder-wijs beaamt dat de werkdruk de afgelopen jaren flink is toegenomen in het hbo. ‘En niet een

beetje, maar echt fors. Met name in de afgelopen tien jaar. Dat heeft twee belangrijke oorzaken, denk ik. Het aantal studenten in het hbo is enorm toegenomen. En daarnaast is de controle van buiten, om het zo maar te noemen, flink gegroeid. En dat is weer het gevolg van de affaires die we het afgelopen decennium in het hbo hebben meegemaakt. Die toestand rondom diploma’s. Het hele land stond op z’n kop toen bleek dat er onterecht diploma’s uitgereikt waren. Toen is de controle op afstudeereisen heel erg toegenomen.’

ABSURDE VERANTWOORDINGGedeeltelijk zijn daar ook goede ontwikkelingen uit voortgekomen, meent Veld. ‘Ik kan me de tijd nog herinneren dat ik de scriptie of het afstuderen van studenten in mijn eentje begeleidde. Tegenwoordig kan dat niet meer, en moet er een tweede examinator bij zijn. Maar op andere vlakken is de verantwoording tot in het absurde doorgevoerd. Werkelijk alles moet worden gecontroleerd. De verantwoording voor de cijfertoekenning moet minutieus worden vastgelegd. Soms wel zes of zeven pagina’s met rubrieken die je allemaal moet invullen. Terwijl een beetje docent vrij-wel meteen ziet of iets een 7 is of een duidelijke on-voldoende. Natuurlijk zijn er nuances en verschillen van mening met een collega-examinator. Maar zo’n uitgebreide verantwoording is eigenlijk niet nodig, maar wordt nog steeds verlangd.’

Ook in het hoger onderwijs is de werkdruk hoog. Meer studenten, meer controle; de werklast is gegroeid de afgelopen jaren.

Tegelijkertijd worden daarbij niet altijd de achterliggende oorzaken aangepakt, maar ligt in plaats daarvan de focus op de persoon die

de werkdruk ‘ervaart’. ‘Blaming the victim is dat eigenlijk.’

Werkdruk hbo te veel op persoonlijk

niveau aangepakt

BLAMING THE VICTIMVolgens dr. Jac Christis, lector arbeidsorganisatie en –productiviteit aan de Hanzehogeschool in Groningen, is het probleem vooral hoe er wordt gereageerd op de hoge werkdruk. ‘De algemene reactie is dan dat het een complex probleem is. Veel factoren spelen immers een rol. En het is subjectief: voor de een is het wel een probleem en voor de ander niet. En de op-lossing wordt dan door de werkgever vaak gezocht in bijvoorbeeld fitness, timemanagement, een workshop over positief denken enzovoorts. Medewerkers voelen zich op deze manier niet serieus genomen, want het probleem zelf (de hoge werkdruk) is van tafel verdwe-nen en in plaats daarvan krijgen zij zelf de schuld: je beweegt te weinig en denkt niet positief. Blaming the victim is dat eigenlijk.’Veld herkent dit. ‘Laat ik vooropstellen dat iedereen met de beste bedoelingen aan het werk is om te proberen dit probleem te verhelpen. Dat geldt voor het management, beleidsafdelingen enzovoorts. Nie-mand is gebaat bij de werkdruk en het voortbestaan ervan. Maar er wordt heel vaak geschermd met de term “ervaren werkdruk”. Met andere woorden, het ligt aan jou en niet zozeer aan de organisatie. Pro-blemen worden naar het persoonlijk niveau verlegd, terwijl grotere oorzaken die in het curriculum van de organisatie zitten, ongemoeid blijven.’

RUSTVolgens Veld zit de belangrijkste oplossing in het met rust laten van het hbo. ‘Zorg voor rust in de sector. De ene vernieuwing is over de andere heen gebuiteld de 24

Tekst: Edwin van Baarle Foto: Wilbert van Woenselhbo

afgelopen jaren. Dat zorgt voor extra werkzaamheden. Het oude curriculum moet worden afgebouwd en het nieuwe opgebouwd. Bij onze opleiding hebben wij in de afgelopen zes jaar drie tot vier curriculumveran-deringen meegemaakt. Dat is te gek voor woorden. Daarnaast moet de verantwoordingslast worden teruggebracht tot het essentiële en de docent zijn verantwoordelijkheid terugkrijgen. Dat iedereen zich realiseert dat de docent de vakman is, de expert. En

als die zegt dat iets een voldoende of onvoldoende is, dat dan ook zo is.’

Op de website van Zestor, het arbeidsmarkt en oplei-dingsfonds hbo, waarvan CNV Onderwijs een van de deelnemende partijen is, vind je het werkdrukinstru-ment, waarmee je onder meer werkdruk op je eigen instelling in kaart kunt brengen: www.zestor.nl/werkdrukwijzerhbo.

Joop Veld: ‘De werkdruk is mede toegenomen door de forse stijging van het aantal studenten.

25252525

Nieuwe aanpak voor taakbeleid VOIn opdracht van bonden en werkgevers die onderhandelen over een nieuwe cao ontwikkelt VOION (Arbeidsmarkt & Opleidingsfonds voortgezet onderwijs) samen met enkele scholen een nieuwe aanpak om het taakbeleid in de school te optimaliseren: Balans in onderwijstaken. De aanpak vloeit voort uit een review-onderzoek van TNO naar werkdruk in het voortgezet onderwijs. Om tot een nieuw – meer kwalitatief ingericht – taakbeleid in school te komen worden de volgende processtappen doorlopen:1. Door middel van werksessies inzicht krijgen in welke taken nodig zijn om de missie en doelstellingen van de school te realiseren, nu en in de toekomst. 2. Van de taken uit stap 1 wordt - met behulp van een onli-ne tool - per individu, team en school inzichtelijk gemaakt

of docenten deze taken nu doen, of zij ze willen doen (motivatie), of zij ze zouden kunnen doen (kwalificatie), of ze er energie van krijgen en hoeveel tijd ze denken nodig te hebben voor de betreffende taak.3. Met het inzicht uit stap 2 vinden vervolgens gesprekken plaats over wie welke taken gaat oppakken, welke ont-wikkelafspraken gemaakt kunnen worden en of er wellicht taken anders georganiseerd moeten worden. Het doel van de nieuwe aanpak is te komen tot een takenpakket dat past bij de schoolambitie en past bij de individuele motivatie en ontwikkelbehoefte.

Voor meer informatie: www.voion.nl > Instrumenten > Balans in onderwijstaken.

Stapels rapporten zijn er uitgespuugd over agressie in vmbo en mbo. Met steevast de conclusie dat er meer aandacht moet komen voor veiligheid, waarop

beleidsmakers reageren met protocollen. Afgaand op recente onderzoeken levert het allemaal weinig op: opnieuw voelen leraren zich een stukje minder

veilig op school. De grootste oorzaak? Agressief gedrag van leerlingen.

Waar ligt de grens van lastig gedrag

voortgezet onderwijs

26

Door nekvelincident op de kaart

Iedereen weet intussen wel wat er halverwege januari in de klas van onderwijsassistent Gerrit Keeman gebeurde. In het technieklokaal van het Kennemer College in Heemskerk is het onrustig.

Leerlingen houden hun telefoon in de aanslag en filmen hun klasgenoot die door de klas ijsbeert met een kruk in zijn handen. Even later gooit hij deze naar de onderwijsassistent. De docent staat erbij en kijkt ernaar. Keeman pakt de jongen bij zijn shirt en begeleidt hem het lokaal uit. Dan grijpt hij in de nek van de leerling. Die worstelt zich los. De onderwij-sassistent verheft zijn stem: ‘Wat had jij over mijn moeder te vertellen, jongen.’ Even later: ‘Opzouten, nu.’ De docent van de klas waarin dit schouwspel zich voltrekt, staat de boel nog altijd ongemakkelijk gade te slaan. Op steun van zijn school kan Keeman ook niet rekenen: ‘Het handelen tijdens het incident past niet bij het professioneel handelen dat wij voorstaan’, laat de leiding spoedig weten. De reacties van de scholengemeenschap, docent en onderwijsassistent verschillen als dag en nacht. En daar gaat het fout, zegt beleidsadviseur Wouter Prins van CNV Onderwijs. Hij traint docenten in het omgaan met agressie. ‘Doordat A heel anders reageert dan B in dezelfde situatie, en er geen duidelijke richtlijnen zijn, wordt personeel in problemen gebracht.’

GRIJS GEBIEDOp Mavo Roermond geeft Prins een weerbaarheids-training. Er is weer veel vraag naar sinds het nekve-lincident. Ook in Limburg blijkt dat docenten beleid niet samen (kunnen) handhaven. Prins: ‘We maken vaak mee dat een leerling de klas uit wordt gestuurd, maar doodleuk blijft zitten. Dit soort gedrag speelt bij docenten al sinds mensenheugenis. En nog altijd is er geen oplossing voor bedacht. Bovendien reageert iede-re docent anders.’ ‘Sommige leraren doen net alsof ze het niet zien’, zegt een economiedocent. ‘Die denken: hier besteed ik mijn energie niet aan. Of ze zijn bang voor agressie. Ik snap het wel, maar als het je over-komt, sta je in je blote kont.’ Bovendien is er niet voor ieder incident een pasklare oplossing, klinkt het. Je hebt altijd een grijs gebied. Wanneer gaan rotgeintjes bijvoorbeeld te ver? Iedereens grens is toch anders? Het is lastig om daar een protocol voor te maken. En trouwens: wie leest die dingen überhaupt nog?

ALLES MELDENEen ander obstakel. De meeste agressie-incidenten worden verzwegen. Slechts één derde wordt gemeld. ‘Een doorn in het oog’, zegt Prins daarover. ‘Bij registra-

‘In het vmbo zoeken leerlingen je grenzen op, gewoon voor de sport’

tie begint het juist. Ook de kleine dingen. Meld alles bij school. Dan begin je er zicht op te krijgen. Bij wel-ke docent gebeurt wat? Zodra je dat weet, kun je pas beleid maken.’ Iedere school heeft wel ‘iets’. Zo is er op Mavo Roermond een nieuwe trend onder leerlingen: ongezien infiltreren op een andere school. Leerlingen van school A gaan bij school B naar binnen en vinden het prachtig om dat te filmen met hun smartphone. ‘Ze kijken hoe lang ze kunnen blijven totdat de con-ciërge of een leraar hen de deur wijst. Het is echt een probleem hier. Je voelt je niet op je gemak.’ Wanneer zulke dingen gemeld worden, kun je er een betere

aanpak voor bedenken, stelt hij. Aanpassingen aan de ingang bijvoorbeeld, om beter toe te zien op wie de school binnenwandelt. Dan kan dat protocol weg, stelt hij. ‘Het enige dat helpt, is alle incidenten melden en registreren. En niet wegkijken, want dan kun je afspraken maken. Welke consequenties horen bij welk gedrag en handhaaf dat. Leerlingen zullen je dank-baar zijn; die willen vooral duidelijkheid.’

DE PEDAGOGIEK VOORBIJGeen enkele leerling denkt: ik mag die docent niet, die ga ik eens even flink zieken. ‘Leerlingen zoeken steeds meer je grenzen op, gewoon voor de sport’, zegt een vmbo-onderwijsassistent. ‘Van iedere docent worden zijn of haar grenzen getest. Daarmee omgaan is deel van ons werk geworden. Dat moet ook kunnen. Maar soms lijken we eerder sociaal werkers dan leraren.’ Volgens Prins ligt hier de grens. Zodra een incident niets meer met pedagogiek te maken heeft, trek je je handen er beter van af en haal je een ander erbij. Het belangrijkste is: laat jezelf nooit in een situa-tie terechtkomen als de docent die het nekvelincident in zijn klas met zijn handen in zijn zakken stond gade te slaan. Wees solidair met collega’s. Ook als een incident echt de pan uit rijst en juridisch wordt.’ Ruim twintig keer per jaar wordt CNV Onderwijs ingescha-keld voor juridische bijstand aan leraren als Keeman. Deze leraren vormen slechts het topje van de ijsberg, weet Prins. ‘Het ergste dat ik heb meegemaakt is een docente die is verkracht in haar eigen lokaal.’ Zijn tip voor iedereen die aangifte wil doen? ‘Doe geen aan-gifte als leraar, maar als schoolbestuur. Op die manier sta je sterker.’

Tekst: Auteur Illustratie: Susi Biklevoortgezet onderwijs

27272727

De meeste modellen over werkdruk gaan uit van een balans tussen wat er van je gevraagd wordt en de mogelijkheden om aan die vraag te voldoen, de zogeheten

regelmogelijkheden, legt TNO-onderzoeker Roos Schelvis uit. Ze deed onderzoek naar werkdruk in het onderwijs. ‘Als je het proces rondom de aanpak van werkdruk netjes regelt, inclusief inspraak voor de medewerkers, dan creëer je daarmee al een regelmo-gelijkheid. Dan trek je de balans al recht.’ Maar wie dit proces niet netjes doorloopt, of suggesties van mede-werkers over mogelijke oplossingen links laat liggen, vermindert daarmee de inspraak en dus de regelmo-

Werkdruk, werkstress. De woorden komen met grote regelmaat voorbij, niet alleen in het onderwijs. Roos Schelvis, onderzoeker bij TNO, verdiept zich al jaren in de sector. ‘Als je het wil aanpakken, doe het dan goed.’

gelijkheden. ‘Uiteindelijk valt de balans dan naar de verkeerde kant, wat de werkdruk kan verhogen.’

SAMEN DOEN Elk jaar komt TNO met een factsheet met cijfers over werkdruk in de Week van de werkstress. Vorig jaar zei 16 procent van de werknemers in het onderwijs burn-outklachten te ervaren. In 2017 gaf 20 procent van de werknemers werkstress op als reden voor verzuim. Voor haar onderzoek evalueerde Schelvis een orga-nisatie-aanpak, die in de basis neerkomt op: Doe het stapsgewijs en doe het samen met medewerkers. ‘Het

Docent en leiding: samen werkdruk erkennen en aanpakken

‘ Mensen stèllen zich niet aan’

alle sectoren

28

samen doen is de kern. Het leuke aan die manier van werken is dat er een mooi, gezamenlijk proces kan worden ingericht. Je gaat vervolgens uitwisselen wat er knelt en wat er anders moet, wat er goed gaat en uitgebreid kan worden. Om daarna oplossingen te bedenken, een actieplan op te zetten, dit uit te voeren en te evalueren.’ Soms is dit proces al gaande en is die inspraak er al, merkt Schelvis op, dan kan je daar met de werkdrukaanpak bij aansluiten. VERTROUWEN NODIGTijdens het werken aan haar proefschrift over het onderwerp, werd Schelvis af en toe verrast. ‘Het gesprek over werkdruk werd wel gevoerd, maar tussen medewerkers onderling of managers onderling. Die twee groepen vonden elkaar niet.’ Soms met goede redenen, benadrukt ze. ‘Er was niet overal het be-nodigde vertrouwen tussen de medewerkers en het management.’ Die constatering is daarom een belang-rijke aanbeveling in de aanpak van werkdruk: zorg dat je met elkaar op goede voet staat. ‘Is dat niet het geval, probeer dan toch om deze keer wel met elkaar tot een resultaat en aanpak te komen. Dat is moeilijk, maar ook superbelangrijk.’

MEER REVOLUTIEDoe het dus goed, of doe het niet, zegt Schelvis daarom regelmatig. En met ‘goed’ volstaat niet alleen het proces netjes doorlopen, maar ook verder gaan dan alleen de knelpunten inventariseren. ‘Dat zie ik nog veel, niet alleen in het onderwijs. Er wordt een vragenlijst opgesteld, een focusgroep opgezet, maar uiteindelijk blijft het bij de constatering van een probleem. Er gebeurt vervolgens niets.’ Na negen jaar onderzoek naar dit thema, is Schelvis daar nog wel eens verbaasd over. ‘Hoe kan het dat er hier geen revolutie uitbreekt als er werkdruk geconstateerd is en dit vervolgens niet wordt aangepakt?’ Het is een wens die Schelvis heeft voor het onderwijs: meer revolutie. ‘Maar daarmee bedoel ik niet: er moet meer vernieuwing komen. In de loop der jaren zijn er al zoveel onderwijsvernieuwende plannen doorgevoerd, maar vaak maar half. Dan stond de nieuwe vernieu-wing alweer op de stoep. Het is dus een pleidooi voor betere implementatie, samen met de medewerkers.’ Je kan beter een plan goed doen, dan drie plannen half, voegt ze toe. NEGATIEVE GEVOLGENWerkdruk kan leiden tot werkstress, een verzamel-naam voor werkgerelateerde stressklachten, zoals emotionele klachten (klagen, zomaar uit je vel sprin-gen) of fysieke klachten (slapeloosheid, hoofdpijn), gedragsveranderingen (niet pauzeren of overwerken) en cognitieve klachten (niet efficiënt werken). Werkstress kan negatieve gevolgen hebben voor zowel de persoon als de organisatie, blijkt ook uit het proef-

schrift van Schelvis. Ook individuele factoren dragen bij aan werkdruk. Taken en verantwoordelijkheden op het werk kunnen ineens zwaarder voelen door wat er speelt in iemands leven. Ook is het mogelijk dat bepaalde regelmoge-lijkheden niet meer kunnen worden benut, waardoor de balans, tijdelijk, scheef zal zijn. Het zijn de indivi-duele factoren die verklaren waarom de een last van werkstress krijgt en de ander niet, terwijl zij dezelfde werkdruk hebben. Als maatschappij hebben we daarnaast de neiging om veel maatschappelijke problemen via het onderwijs te willen oplossen, vindt Schelvis. De taak van de docent is enorm uitgebreid. ‘Er wordt niet alleen onderwe-zen, maar er moet ook obesitas worden voorkomen, kinderen moeten kritische burgers worden, er moeten soa’s worden voorkomen. Het zou interessant zijn om te kijken of die doelen op een andere manier kunnen worden bereikt.’ IMPLEMENTATIEHANDBOEKTijdens haar onderzoek maakte Schelvis analyses en werden er gesprekken gevoerd met managers in zowel primair en voortgezet onderwijs en mbo, maar ook met werknemers. Men vindt het een moeilijk onderwerp om over te praten, merkte Schelvis. Het handboek dat de onderzoeker hanteert, de Werkdruk Wegwijzer, kan helpen om het gesprek te voeren. In dit model staan aanbevelingen die in afstemming met sociale partners zijn opgesteld. ‘Met dit implemen-tatiehandboek kunnen scholen, HR-professionals of projectleiders met het onderwerp aan de slag.’ Schelvis geeft een voorbeeld: ‘Als een medewerker bij de schoolleider komt en zegt: ik heb werkdruk, ik heb te veel werk, dan verschuift de medewerker de ver-antwoordelijkheid. De werkgever zegt vervolgens: jij hebt veel andere dingen naast je baan en daarom ben je druk, legt de onderzoeker uit. ‘Het is van beiden een halve waarheid.’ Leg het model daarom tussen de twee partijen in op tafel, is het advies. ‘Op die manier kan je gestructureerder het gesprek voeren. Het is lastig, altijd. Er is sprake van verschillende belangen en soms dezelfde belangen, van werkgever en werknemer. Beiden zijn verantwoordelijk, dus moet je samen het probleem onderkennen en een eerlijk gesprek voeren.’

SCHEEF Feit blijft dat uit de Nationale Enquête Arbeidsom-standigheden van TNO/CBS komt dat mensen in het onderwijs significant meer werkdruk ervaren dan de rest van de beroepsbevolking. Vooral de taakeisen worden op alle fronten significant hoger ervaren, terwijl het gevoel overheerst dat er minder regelmoge-lijkheden zijn. ‘Nogal wiedes, denk je dus. Die balans is helemaal scheef. Ik gebruik die cijfers altijd om mensen een hart onder de riem te steken. Ze stèllen zich niet aan.’

Tekst: Meike Bergwerff Foto: Bart Maatalle sectoren

29292929

Roos Schelvis: ‘Je kan beter een plan goed doen, dan drie plannen half.’

berichten

Jouw pedagogisch vakmanschap staat centraal op de vierde editie van Met Alle Respect! De onderwijsconferentie van School & Veiligheid biedt ook reflectie; waarom ben je les aan het geven? Wie ben jij als professional? Op dinsdag 3 april wordt hier in Mediaplaza Utrecht naar gekeken vanuit de stelling: ‘Een prettige sfeer in de klas begint bij jezelf’. Op school komen mensen met diverse achtergronden, gewoonten en meningen elkaar tegen. Het is een microsamenleving waar leerlingen hun identiteit ontwikkelen. School is een oefenplek voor jonge mensen om respectvol te leren communiceren. Ook leraren maken deel uit van deze oefensamenleving. Ga voor meer informatie en aanmelden naar https://3d-cxkmv.momice.events.

Conferentie over sociale veiligheid

Beroepsstandaard voor intern bege-leidersDé intern begeleider bestaat niet: zijn werkzaamheden zijn op elke school weer anders. Toch spelen ib’ers een cruciale rol in de ondersteuning en de kwaliteitsverbe-tering van het onderwijs. Die rol is continu in ontwik-keling. Zo begeleiden zij steeds vaker leraren, sturen vergaderingen aan en coördineren de teamleden. Met de herziene uitgave van De beroepsstandaard voor de intern begeleider door het LBBO worden taken en werkzaamheden van de ib’er en alle bijbehorende competenties beschre-ven. Daarnaast komen de bekwaamheidseisen aan de orde die nodig zijn om tot een goede uitvoering te komen. Ook is er een ethische code, die de professionele houding van de ib’er weergeeft. De beroepsstandaard voor de intern begeleider kost €14,95,- en wordt uitgegeven door Pica. ISBN: 9789492 525529.

‘Bloeddorstig’ kinderboekVorige maand verscheen het derde deel in de spannende boekenserie Verboden te openen, getiteld Bloeddorstig! Het is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. Als hoofdpersoon Nemo voor de derde keer een pakketje krijgt met een monster, is hij het zat. Hij besluit de boel ongezien terug te brengen naar het postkantoor. Opgelost, denkt Nemo. Goed bezig, denken zijn vrienden Fred en Oda. Niets is minder waar, want het wordt ineens pikkedonker in de stad. Iemand moet het pakket hebben open-gemaakt en het wezen dat erin zat, hebben vrijge-laten. Nemo en zijn vrienden hebben geen idee wat voor beest het is. Ze weten alleen wat er op de doos stond: Verboden te openen! Bloeddorstig! Het boek kost €13,99 en wordt uitgegeven door Kluitman. ISBN: 978 90 206 7467 5

Rekenen is een vak apart. Iedere leerling beleeft het op een andere manier; voor de een is het een lijdensweg – een ander vindt het juist uitdagend om pittige rekenop-drachten op te lossen. Het is niet makkelijk om de verschil-lende onderwijsbehoeften van leerlingen te achterhalen. Het boek Rekengesprekken voeren biedt hierbij de oplossing. Het helpt bij het vergaren van informatie over de rekenbe-leving, het rekenproces en geeft een breder inzicht in het redeneer– en oplossingsvermogen van de leerling. Daarbij worden rekendoelen gesteld. De leerling denkt actief mee over hoe hij deze kan bereiken. De opbrengst van een

rekengesprek kan direct effect hebben op het werk in de klas. Zo’n gesprekje vlak voor de rekenles kan

ook input geven voor afstemming en bijsturing op dat moment. Het boek kost €24,95 en

wordt uitgegeven door Pica. ISBN: 97894 9252 5475.

Boek: praat met de klas over rekenen

30

31313131

Gratis app voor moeilijke studiekeuzesVoor alle jongeren, die nog niet weten wat ze willen studeren, is er nu de studie- en beroeps-keuzeapp Play Your Skills. Daarmee ontdekken zij hun interesses en kwaliteiten. Dat zelfinzicht vergemakkelijkt de studie- of beroepskeuze. De gratis app kan verder worden gebruikt binnen loopbaanoriën-tatie- en begeleidingstrajecten van scholen. Jongeren ontdek-ken door middel van games wat ze willen en waar ze voor staan, waar ze goed in zijn en wat bij hun persoonlijkheid past. Wie de app gebruikt, verzamelt punten die persoonlijke inzichten geven. De app is ook bruikbaar ter voorbereiding op het beroepenevenement Skills The Finals in de RAI Amsterdam.

Hoe zat het ook alweer met de voornemens van minister Slob?Wie niet kan wachten tot het nieuwe Schooljour-naal op de mat ploft, kan een paar dagen van tevoren op de website van CNV Onderwijs alvastde belangrijkste verhalen online lezen (kijk op pagina 38 voor de verschijningsdata). Ga naar www.cnvonderwijs.nl ->lidmaatschap ->onder-wijsmagazine Schooljournaal. Op deze pagina ook ‘de oude doos’ met alle Schooljournaals vanaf 2010 in pdf. Wie wil weten hoe het ookalweer zat met de voornemens van minister Slob aan het begin van het kabinet Rutte III eind 2017, of dat werkdrukonderzoek van CNV Onderwijs in 2011, kan terecht in dit weer volledig up-to-date gemaakte dossier.

31313131

Rapportomslagen.nl

Levert al sinds 2007 diverse soorten

rapportomslagen, ringbanden, tabbladen

en showtassen.

Ook voor nabestellingen kun je bij ons terecht!

Neem vrijblijvend contact met ons op. T 050 - 549 11 05E info@rapportomslagen.nl

www.rapportomslagen.nl

Wanneer je een 10 wilt scoren met het

rapportomslag!

Boek over denken in beeldenZestig procent van alle leerlingen denkt in beelden. Toch is ons onderwijs daar niet op ingericht. In Beelddenker in het voortgezet onderwijs geeft kin-dercoach en auteur Tineke Verdoes deze leerlingen inzicht in hun beelddenkende puberbrein. Ze legt uit hoe je weet of je een beelddenker bent, hoe infor-matie– en prikkelverwerking het leren beïnvloedt, en wat de sterke en zwakke kanten van een beelddenker zijn. Het staat vol met herkenbare voorbeelden en oplossingen voor plannen en tijd maken voor je huis-werk, ontspanningsoefeningen en studietips speciaal voor beelddenkers. Het boek kost €21,-, uitgever is Uitgeverij SWP. ISBN: 9789 08850 7007.

Advertentie

vereniging

GEPENSIONEERDENFrieslandWoensdag 20 maart, 16.15-20.30 uur, Cbs Toermalijn, P.J. Troelstrastraat 24, Franeker. Netwerkbijeenkomst met workshops: Ben jij je bewust van stigma? Hoe bereik je ieder kind? Werken aan betrokkenheid en ver-bondenheid in je klas; Werkdruk.

Noord-HollandWoensdag 27 maart, 16.15-20.30 uur, Obs de Peppel, Pienterpad 1, Mid-denmeer. Netwerkbijeenkomst met workshops: Ieder voordeel heeft zijn nadeel; Werken met competenties; Samenwerken mannen/vrouwen.

UtrechtWoensdag 27 maart, 16.15-20.30 uur, CNV-gebouw, Tiberdreef 4, Utrecht. Netwerkbijeenkomst met work-shops: Mantelzorg; Getting things done; Stemgebruik.

OverijsselWoensdag 27 maart, 16.15-20.30 uur, Prinses Julianaschool, Zwolseweg 103, ‘s Heerenbroek. Netwerkbijeen-komst met workshops: Bespreek-baarheid psychische aandoeningen, Mediationvaardigheden bij conflict-situaties; Hechtingsproblematiek.

GelderlandWoensdag 27 maart, 16.15-20.30 uur, Iselinge Hogeschool, Bachlaan 11, Doetinchem. Netwerkbijeenkomst met workshops: Samen sterk tegen pesten; Persoonlijke effectiviteit= zelfmanagement; Een puber, wat nu?

LimburgDonderdag 28 maart, 16.30-20.30

uur, BS De Triangel, linnerhof 36, Linne. Netwerkbijeenkomst met workshops: Timemanagement; Gezonde leefstijl en ziekteverzuim; Privacy gaat iedereen aan; Jij bent de regisseur van jouw leven; Zo zit dat met je pensioen.

Noord-BrabantMaandag 1 april, 16.15-20.30 uur, De Lievendaal, Lievendaalseweg 3, Eindhoven. Netwerkbijeenkomst met workshops: Werk, gezin, huishouden: organiseren kun je leren; Socrati-sche gespreksvoering; De kracht van LinkedIn.

Zuid-HollandWoensdag 3 april, 16.15-20.30 uur, Geuzencollege locatie Westwijk, Geuzenplein 1, Vlaardingen. Net-werkbijeenkomst met workshops: Conflicthantering; Samenwerken Mannen/Vrouwen; Psychische kwets-baarheid.

GelderlandWoensdag 3 april, 16.15-20.30 uur, Quadraam, Saturnus 5, Duiven. Netwerkbijeenkomst met work-shops: o.a. Persoonlijke effectiviteit= zelfmanagement.

DrentheWoensdag 10 april, 16.15-20.30 uur, Chr. Dalton Kindcentrum, Esweg 106, Beilen. Netwerkbijeenkomst met workshops: Psychische gezondheid bespreekbaar maken; 21st Century Skills; Werken met competenties.

ZeelandDonderdag 11 april, 16.15-20.30 uur, De Spinne, Joseph Lunslaan 7, Goes. Netwerkbijeenkomst met workshops: Persoonlijke effectiviteit; Regelgeving voor 55+ onderwijsge-venden; Getting things done; 21st Century Skills.

MASTERCLASS VROUWENZaterdag 30 maart. 10.15-14.30 uur, Congrescentrum Domstad, Konings-bergerstraat 9, Utrecht. Masterclass voor vrouwen en alle belangstel-lenden. Keynote spreker Marianne Luijer. Keuze uit o.a. de workshops Empowerment en Feedback. Middagprogramma: Onderhandelen door Myriam Lieskamp.

MASTERCLASS NIEUWKOMERSZaterdag 13 april, 11-15 uur, Congrescentrum Domstad, Koningsberger-straat 9, Utrecht. Masterclass Nieuwkomers op school voor leerkracht, schoolleider, IB’er, onderwijsassistent en iedereen die over dit onder-werp meer wil weten. Sprekers: Jantien Smit, Joanne Vuijk-Koudijzer, Willem Veltman, Myriam Lieskamp.

32

In de agenda staan activiteiten van

CNV Onderwijs. Bijeenkomsten worden maximaal twee

keer vermeld. Aanleveren agendapunten via

servicebureau@cnv.nl

Kijk voor de uitgebreide agenda en aanmelden op: onderwijs.cnvconnectief.nl/evenementen. Voor senioren

is dat: www.cnvconnectief.nl/vereniging/senioren.

SENIORENProvincie OverijsselDinsdag 12 maart, 10-13 uur, Het Centrum, Constantijnstraat 7a, Nij-verdal. Seniorennetwerkbijeenkomst: Pelgrimeren.

Provincie Noord-HollandWoensdag 13 maart, 20 uur, Scagon-theater Cultuurhuis Markt 18, To-renstraat 1, Schagen. Ledenbijeen-komst: tragikomedie De bruiloft.

Rayon West BrabantWoensdag 13 maart, 13.30 uur, Café-rest. Huis ten Have, Kruis-straat 60, Roosendaal. Ledenbijeen-komst. Terugblik 2018 en vertelling Lust, Spot en Zinnelijk Genot. Info: 0628128567.

Provincie ZeelandDonderdag 14 maart, 10-13 uur, De Spinne, Joseph Lunslaan 7, Goes. Seniorennetwerkbijeenkomst: Persoonlijke effectiviteit na betaalde arbeid.

Provincie UtrechtWoensdag 20 maart, 10-13 uur, Amershof, Snouckaertlaan 11, Amersfoort. Seniorennetwerkbijeen-komst: Verlies

Rayon Noord-Oost BrabantWoensdag 20 maart, 13.30–15.30 uur, Nieuw Schaijk, Rijksweg 46, Schaijk. Ledenbijeenkomst. Lezing over Huub Oosterhuis. Info: 0485 382830.

Rayon IJssel-VechtDonderdag 21 maart, 13.30–16 uur, De Overkant, Kerkplein 22, Dalfsen. Ledenbijeenkomst. Vitaal ouder wor-den; Pensioenen. Info: 0572 353842.

Rayon AchterhoekMaandag 25 maart, 13.15–16.30 uur, De Bongerd, De Bongerd 81, Doe-tinchem. Ledenbijeenkomst. Vitaal ouder worden; Pensioenen. Info: 0575 523008.

Provincie GroningenDinsdag 26 maart, 10.30-14.30 uur, Klein Hanckema, Kerkstraat 18, Zuidhorn. Seniorennetwerkbijeen-komst.

Provincie LimburgDinsdag 26 maart, 10-13 uur, De Vlonder, Florasingel 38, Roermond. Seniorennetwerkbijeenkomst: mi-Makkus clown voor contact.

Provincie Noord-HollandDinsdag 26 maart, 10-13 uur, Wijk-waard, Muiderwaard 242, Alkmaar. Seniorennetwerkbijeenkomst: Sa-menwerken mannen/vrouwen.

Provincie Zuid-HollandWoensdag 27 maart, 14-16 uur, Christus Triomfatorkerk, Juliana van Stolberglaan 154, Den Haag. Senio-renledenbijeenkomst: Levenstesta-ment en erfrecht.

Provincie Noord-BrabantDonderdag 28 maart, 10.-13 uur, De Lievendaal, Lievendaalseweg 3, Eind-hoven. Seniorennetwerkbijeenkomst: miMakkus clown voor contact.

Provincie UtrechtDonderdag 28 maart, 19 uur inloop, Railzicht, Stationsplein 299, Amers-foort. Ledenbijeenkomst: Klucht De Vloek van Toetang en zijn Amon.

Rayon GroningenDonderdag 28 maart, 14-16.30 ur, De Bospoort, Het Boschplein 2, Win-schoten. Ledenbijeenkomst: Wat kan het nieuwe Ommelander Ziekenhuis Groningen voor u betekenen?

Provincie FlevolandDinsdag 2 april, 10-13 uur, Open Hof, De Zuid 2, Dronten. Seniorennet-werkbijeenkomst: Pelgrimeren.

Provincie Zuid-HollandDinsdag 2 april, 10-13 uur, Open Hof, Hesseplaats 441, Rotterdam. Senio-rennetwerkbijeenkomst: Hoe zat het ook weer, in het verkeer?

Rayon BredaDinsdag 9 april, 13.30–16 uur, De Tussenpauz, Kerkstraat 10, Bavel. Ledenbijeenkomst: Pensioenen door Patrick Fey. Info: 0620119479.

Jaardag sectorgroep Senioren OnderwijsWoensdag 10 april, 10.30 uur. De Schakel, Oranjelaan 10, Nijkerk.

Middagprogramma wordt verzorgd door CNV Senioren.

Rayon ZeelandDonderdag 11 april, Vliegveld Midden Zeeland. Calandweg 36, Arnemuiden. Ledenbijeenkomst. Info: 0116 452143.

MBOVrijdag 29 maart, 10-15.30 uur, Media College, Contactweg 36, Amsterdam. Jaardag. Huishoudelijk gedeelte; Keynote sprekers Han Smits en Jorick Scheerens. Keuze uit drie workshops: Practoraat Mediawijsheid; Prato-raat XR Lab; Visie op het mbo van de toekomst.

VOORTGEZET ONDERWIJSWoensdag 20 maart, 15.-16.30 uur, Pa-pendrecht. Regiobijeenkomst voor OP, OOP en directieleden. Gesprek over wat arbeidsrechtelijk goed gaat en wat de vakbond kan doen.

Woensdag 3 april, 15.30-17 uur, Assen. Regiobijeenkomst voor OP, OOP en di-rectieleden. Gesprek over wat arbeids-rechtelijk goed gaat en wat de vakbond kan doen.

ONDERWIJSONDERSTEUNERSWoensdag 6 maart, 16.15-20.30 uur, Dom Helder Camara Oecumenische, Basisschool, Onnemaheerd 2, Gronin-gen. Ledenbijeenkomst met work-shops: Functiewaardering; MR light voor OOP.

Donderdag 28 maart, 16-20 uur, CNV-gebouw, Tiberdreef 4, Utrecht. Loopbaandag voor Onderwijsonder-steuners: Onderneem, Ontwikkel, Po-sitief! Workshop en coachingsgesprek.

Woensdag 3 april, 16.15-20.30 uur, Geuzencollege locatie Westwijk, Geu-zenplein 1, Vlaardingen. Ledenbijeen-komst: Interculturele communicatie.

HOGER ONDERWIJSDonderdag 7 maart, 14.30-17 uur, Windesheim, ruimte X1.90, Zwolle. Thema: Vitaal in het hoger onderwijs.

33333333

primair onderwijs

Op iedere school hebben leraren zo hun zorgen. Tijdens een werktruckbezoek noemt een kleuterjuf ‘zorgleerlingen’ als haar grootste werkdrukveroorza-

ker. ‘Er zit een jongetje bij me in de klas die écht naar een speciale school moet, maar vanwege

De werktruck van CNV Onderwijs rijdt weer door het land om de besognes van leraren op te halen. Maandag 18 februari

was Noord-Brabant aan de beurt. ‘Verschillende leraren lopen tijdens hun werkzaamheden tegen belangrijke zaken aan. Het is van groot belang dat de stem van de leraar wordt gehoord.

Eerst door ons, en via de werktruck naar Den Haag.’

Rondtrekkende Werktruck vervoert werkdruk docenten naar Den Haag

‘ Luiers verschonen en lesgeven gaan niet samen’

zijn leeftijd nog niet de benodigde diagnose kan krijgen. Hij heeft naast een leerachterstand ook een vorm van epilepsie. Iedere maand krijgt hij wel een aanval. Tijdens de les poept en plast hij in zijn broek. Het is heel verdrietig; ik wil hem alle aandacht geven die hij nodig heeft, maar het lukt 34

Tekst: Laura Veldhoen Foto: Erik van der Burgtprimair onderwijs

gewoon niet met een volle kleuterklas erbij. Luiers verschonen en lesgeven gaan niet samen – tenmin-ste niet tegelijkertijd. Het is een hardnekkige catch 22: ik doe ofwel de zorgleerling tekort, ofwel de rest van de klas.’ Deze lerares zou graag zien dat er een meer werkbare aanpak komt voor zorgleerlingen.

WEG MET DE MAIL-APPHet grootste energielek in het onderwijs blijft tijdens de werkdrukbezoeken niet onbenoemd: een schijnbaar eindeloze toestroom aan mailtjes. ‘De lastigste zijn de mailtjes die ouders sturen’, zegt een juf van groep 5. Een berichtje is gauw verstuurd, en dat doen de ouders van deze lerares dan ook massaal. ‘Ze overspoelen mijn mailbox met vragen waarvan ze het antwoord makkelijk zelf kunnen opzoeken in de schoolgids. Een enkele is natuurlijk niet erg, maar het is een ander verhaal als je er iedere dag tien moet beantwoorden.’ Het liefste van alles wil ze gewoon lesgeven, zegt ze. ‘Wanneer het me te veel wordt, denk ik aan mijn leerlingen, waar ik het allemaal voor doe. Dat ik iedere ochtend word begroet door twintig lachende kinderen die blij zijn om me te zien, maakt veel goed. Dan voel ik de stress van me afglijden. Maar zodra ik thuis ben, liggen die mailtjes weer op me te wachten.’ Deze lerares gaat bij zichzelf te rade hoe ze dit sentiment het beste naar de ouders kan communiceren. Haar collega zegt met klem dat ze haar mail-app ‘al lang van haar telefoon heeft afgetrapt’. ‘Misschien moet ik dat ook maar doen’, laat de groep 5-juf weten.

KLIKOVaak hebben leraren geen tijd om al deze sores we-reldkundig te maken, weet beleidsadviseur Daniël-le Ooteman van CNV Onderwijs. Daarvoor zijn ze te druk bezig met lesgeven (of de beslommeringen eromheen). Speciaal voor hen komt de werktruck langs op het schoolplein, vlak voor de pauze of de laatste bel. Na een kopje koffie en een goed gesprek kunnen leraren hun werkdruk symbolisch in de kliko gooien. Die wordt geleegd op het bureau van minister Slob. Op die manier kunnen alle leraren hun stem tot in Den Haag laten horen zonder zich in ingewikkelde bochten te hoeven wringen. Oote-man: ‘De Werktruck wil opmerkingen horen in alle geuren en kleuren, en zeker ook positieve geluiden. In deze tijd van lerarentekorten en toenemende

werkdruk dreigen hoopgevende verhalen wel eens ondergesneeuwd te raken. Terwijl er genoeg is om trots op te zijn: ook dat horen we graag in de Werktruck.’

Iedereen die dat wil kan zich voor de Werktruck aanmelden op www.samenvoorgoedonderwijs.nl

De Werktruck komt op bezoek bij een Brabantse basisschool.

35353535

www.scooltrips.nl • 0488 47 44 78 • info@scooltrips.nl

Educatieve schoolreizen

info@scooltrips.nl

DAGTOCHTEN • MEERDAAGSE REIZEN • TOURINGCAR- EN VLIEGREIZEN

Advertentie

Basistraining (G)MROm als MR of GMR slagvaardig te kunnen zijn, moeten de leden vanzelfsprekend goed weten waar ze staan, wat de taken van de (G)MR precies zijn en waarmee rekening moet worden gehouden. Een solide basis maakt de raad daadkrachtig en flexibel. De basistrai-ning (G)MR van CNV Academie bouwt dat fundament, zodat de (G)MR zijn nut kan bewijzen. We kunnen deze training op maat op de door jou gewenste locatie aanbieden. Je kunt je ook individueel inschrijven voor de training die plaatsvindt op woensdagavond 13 maart in Utrecht.

Workshop voorzitter (G)MR (20 maart)De voorzitter van een MR of GMR zal te maken krijgen met veel verschillende persoonlijkheden en veel

verschillende standpunten. Het is aan de voorzitter om hier structuur in te brengen, om zo als raad een statement te kunnen maken indien nodig en om flexibel te kunnen reageren op nieuwe uitdagingen. Voorzitters leren hoe dat kan worden bereikt tijdens de workshop voorzitter (G)MR van CNV Academie, die plaatsvindt op woensdagavond 20 maart in Utrecht.

MR NieuwsbriefCNV Academie biedt het hele jaar door inspiratie voor MR’en. Schrijf je in voor de MR-nieuwsbrief en ontvang maandelijks tips om meer uit je MR-werk te halen! Meld je aan op de website.

Meer informatie over de trainingen en de MR Nieuws-brief, is te vinden op www.cnvacademie.nl.

Alles voor jouw (G)MR bij CNV Academie

36

Foto: Wilbert van W

oensel

Susan van Raamt

WerkdrukAls ’s ochtends de adjunct-directeur binnenkomt, is ieder-een meteen wakker. De gesprekken rond de koffietafel nemen in volume af en de blikken richten zich op het bord. Benieuwd hoeveel zieken er zijn en hoe deze vervangen gaan worden.

Soms valt het mee, maar de laatste weken valt het steeds vaker tegen. Afgelopen dinsdag bijvoorbeeld toen Jos klas 2B teleur moest stellen. Normaal gesproken gaat hij met een halve groep aan het werk in de Makro. De laatste les is altijd het leukste. Dan mogen de leerlingen, net als echte werknemers, lunchen in het bedrijfsrestaurant. Al weken verheugen ze zich daarop. In plaats daarvan kregen ze een theorieles met de hele klas. Gelukkig namen de leerlingen het redelijk goed op.

Toen ik hoorde dat twee van mijn zorgleerlingen aanste-kers gepikt hadden bij de supermarkt aan de overkant, moest ik ook even schakelen. In plaats van dat ik mijn

overvolle to-do list weg werkte, zat ik camerabeel-den terug te kijken en maakte ik samen met de wijkagent en filiaalhouder een plan van aanpak. Drie uur en twee huilende boefjes later begon ik aan de taken die ik eigenlijk al af had willen hebben.

Als het gaat om werkdruk vertellen mijn collega’s me over dit soort voorvallen. Dat je aan het begin van de dag nooit zeker weet hoe je rooster er uitziet en dat hetgeen je gepland hebt zomaar niet door kan gaan. Meestal zijn die veran-deringen geen verbeteringen. Dan geef je een vak dat niet jouw vak is of staat voor een groep waar je niet mee bekend bent. Dat levert stress op. Gelukkig is er nog wel tijd voor een grapje. Eén van de collega’s zei dat hij niet zozeer last had van werkdruk maar wel van drukwerk. Hij zat al de hele dag op de wc.

Drie uur en twee huilende boefjes later begon ik aan de taken die ik eigenlijk al af had willen hebben

3737

Susan van Raamt(35) is zorgcoördinator op

praktijkschool Laurentius in Delft en in het bezit van een master Leren en innoveren.

column

Foto

: Hen

riët

te G

uest

VerschijningsschemaSCHOOLJOURNAAL

nr. 4 16 maart nr. 5 6 april

Kleine advertentiesTe huur:

Te huur:

In de kop van Drenthe, voor natuur, cultuur, ruimte, rust, grenzend aan Pieterpad. Vrijstaand, landelijk en sfeervol vakantiehuis voor 2-4 personen. Geheel geren-oveerd, nieuwe keuken, 2 slaapkamers, wifi (gratis) en tv. Bij meer, bos en hunebed. Fiets- en wandelpaden rondom. Hoogseizoen vrij, ook voor de meivakantie. Vanaf 325,- euro per week. Info: (06 22271669, a.j.vanweringh@ziggo.nl.

In Vrouwenpolder, Zeeland, vakantiewoning aan zee. Vrijstaand, goed onderhouden en schoon. Geschikt voor 2-7 personen. Informatie en boekingen: 0180 316829, 06 42974271, www.braamaanzee.nl.

38

Leden van CNV Onderwijs kunnen een kleine annonce plaatsen, die voor een bedrag (€ 25,-) wordt gepubliceerd. Het aanbieden van huizen (uitgezonderd vakantiewoningen), auto’s, boten en commerciële activiteiten hoort in deze advertenties niet thuis, evenmin als het werven of aan bieden van personeel. Uw korte advertentietekst (max. 55 woorden) kunt u toesturen aan de redactie Schooljournaal, t.a.v. Jobien Goldberg, Postbus 2510, 3500 GM Utrecht. Adverteer ders dienen 1 week voorafgaande aan de verschijningsdatum € 25,- over te maken op IBAN: NL16RABO0301844755, t.n.v. CNV Connectief/Utrecht, o.v.v. annonce en naam adverteerder. Na ontvangst wordt de annonce zo snel mogelijk geplaatst. De redactie is niet aansprakelijk voor de kwaliteit van de aangeboden vakantieverblijven. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden annonces te wijzigen of in te korten.

Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect

• Preventief en curatief• Gratis volgsysteem• Verbetert welbevinden

in de klas

Zie voor alle trainingen en modules onze website

Kanjertraining

(036) 548 94 05 info@kanjertraining.nlwww.kanjertraining.nl

Belastingaangifte doen?

CNV BELASTINGSERVICE helpt jou!

VANAF 15 JANUARI 2019

KAN JE HIERVOOR GEMAKKELIJK ZELF

ONLINE EEN AFSPRAAK INPLANNEN VOOR

MAART EN APRIL BIJ JOU IN DE BUURT,

VIA WWW.CNV.NL/BELASTINGSERVICE

OOK TELEFONISCH VIA 030 - 751 1050

Heeft u een vacature voor uw school? Plaats deze dan in Schooljournaal, want daarmee bereikt u uw toekomstige collega’s zeker!

De voordelen op een rij• Direct en gericht contact met een grote,

geïnteresseerde doelgroep• Plaatsing in Schooljournaal = gratis doorplaatsing

op www.cnvo.nl/vacatures• Aantrekkelijke plaatsingstarieven vergeleken

met andere media• Voor dinsdag 12 uur aanleveren betekent

zaterdag in het blad• Voor € 40,- wordt uw vacature doorgeplaatst in

Direct, het vakblad voor schoolleiders

Kijk voor verschijningsdata, formaten en tarieven op www.cnvo.nl/adverteren

oplage: 55.000adverteren

vanaf € 106,-

De kortste weg naar nieuwe collega's

Uw vacature in Schooljournaal

Neem nu contact op met Recent.T. 020 330 89 98 - E. info@recent.nl

CNV Onderwijs is dé vakvereniging die opkomt voor het welzijn en de belangen van (oud-)onderwijspersoneel. Wij zijn jouw partner in school op het gebied van beroeps inhoud, individuele (rechts)bijstand en collectieve belangenbehartiging. CNV Onderwijs is onderdeel van CNV Connectief en aangesloten bij CNV Vakcentrale.

matie uit Schooljournaal of Rechtspositie-gids, of van brochures en folders, zoals over verlofregelingen, ziekte en prepensioen.

LEDENVOORDELENLeden van CNV Onderwijs profiteren van lagere premies en kortingen.ZorgverzekeringOHRA, 026 400 40 40, coll. nr. 3725www.ohracollectief.nl/cnvo3725VGZ, 0900 07 50, coll. nr. 5008500RevalidatieoordDennenheuvel, 035 646 04 64

ALGEMEENCNV OnderwijsTiberdreef 4, 3561 GG UtrechtPostbus 2510, 3500 GM Utrechtcnvconnectief@cnv.nl, www.cnvonderwijs.nl030 751 10 03. Bereikbaar op werkdagen tussen 8 en 18 uurBestuur (vereniging)Loek Schueler, voorzitter CNV Onderwijs, bestuurslid CNV Connectief,bestuur-cnv-connectief@cnv.nl Ledenadministratiecnvc-ledenservice@cnv.nl, 030 751 10 03Schooljournaalschooljournaal@cnv.nl, 030 751 10 03Verenigingsbureauverenigingsbureau@cnv.nl

DIENSTVERLENINGRechtshulp Werk en Inkomencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 03; vertrouwenspersonen 030 751 10 01Rechtshulp PrivéARAG, 033 434 23 42AcademieCNV Academie verzorgt trainingen, advies-trajecten en partnerschappen voor teams, (G)MR’en en OR’en. infoacademie@cnv.nl030 751 17 47, www.cnvacademie.nlDownload de app: CNV MR gids (PO en VO)Starters en Studentencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 06Directieadvies leden CNV schoolleidershelpdesk@cnvs.nl, 030 751 10 04Zelfstandigencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 03Sociaal FondsHet Sociaal Fonds helpt waar mogelijk leden en/of hun gezinsleden met (finan ciële) problemen: A. van Vliet, Paddestoelenlaan 51, 3903 GE Veenendaalsociaalfondsonderwijs@cnv.nl06 36 19 33 76B.g.g. voor dringende zaken: Dhr. B. Gersen, 040 213 03 09CNV Onderwijs Coachingsnetwerkaanvraagacademie@cnv.nl, 030 751 17 85Www.hetonderwijsplein.nlTe raadplegen en downloaden (leden)infor-

Sectorgroepsbesturen Stuurgroepen

PASSEND ONDERWIJS AnneMarie Bruurmijn-De Louw0416 33 31 13passendonderwijs@cnv.nl

COMMISSIE DIVERSITEITMargriet Janssen-Stoldiversiteit@cnv.nl NETWERK BIJEENKOMSTENElly den Haannetwerkbijeenkomsten@cnv.nl

Thema-/werkgroepen

adres & telefoonnummers

www.hetonderwijsplein.nl www.facebook.com/cnvonderwijs Twitter: @cnvonderwijs Linkedin: www.cnvonderwijs.nl/linkedin

PRIMAIR ONDERWIJS Dhr. H. de Vries06 44 42 25 77primaironderwijs@cnv.nl

VOORTGEZET ONDERWIJSDhr. R. Mudde06 42 98 65 43voortgezetonderwijs@cnv.nl

MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJSDhr. T.P.E. Opgenoord046 449 34 21middelbaarberoepsonderwijs@cnv.nl

HOGER ONDERWIJSLeo Douwes06 83 57 38 60hogeronderwijs@cnv.nl

ONDERWIJS DIENSTVERLENINGDhr. R. Vrieling06 12 99 09 52onderwijsdienstverlening@cnv.nl

SCHOOLLEIDERS Dhr. R.J. Bovee020 647 68 43schoolleiders@cnv.nl

SENIOREN ONDERWIJS Koos Wijkhuijs-Geschiere06 22 30 68 07senioren-cnv-onderwijs@cnv.nl

GROEN ONDERWIJS Dhr. H. Moorlag06 37 26 04 03groenonderwijs@cnv.nl

ONDERWIJSONDERSTEUNERS Dhr. E.L. Kühne06 28 58 83 23onderwijsondersteuners@cnv.nl

JONG Dhr. B. Audenaerd06 41 45 11 16jongeren-cnv-onderwijs@cnv.nl

ANDERS ACTIEVENcnvc-andersactieven@cnv.nl

IONDER

WIJS

Jij bent er voor anderen, wij zijn er voor jou. We houden allemaal

van het onderwijs, maar nu gaat het om jou. Doe mee met onze

acties en check www.samenvoorgoedonderwijs.nl

IONDER

WIJS