Soğan sarimsak hastalik ve zararlilari

SOĞAN SARIMSAK HASTALIK ve ZARARLILARI

1

T.C.TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI

Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü

SOĞAN - SARIMSAKHastalık

ve Zararlıları ile Mücadele

Ankara - 2010

2



3

Ö N S Ö Z

Ülkemizde yetiştirilen kültür bitkilerinde ekonomik olarak zarara neden olan toplam 506 hastalık etmeni, zararlı ve yabancı ot bulunmaktadır. Bunlarla gerekli mücadele çalışmaları yapılmadığında ürün kaybı ortalama %35 dolaylarında olmaktadır. Bu kaybın kültür bitkisine, zararlının tür ve yoğunluğuna bağlı olarak bazen % 100’lere ulaşabilmesi mümkündür. Bitkisel üretimde ekonomik yönden oldukça büyük rakamlara ulaşan bu kayıpların önlenmesi için bitki koruma çalışmalarını yeterli önemi vermek gerekmektedir.

Sözkonusu çalışmaların insan sağlığı, agroekosistem, çevre ve biyolojik dengenin korunarak sürdürülebilir tarımsal üretim tekniklerine uygun yapılması zorunluluk haline gelmiştir.

Bakanlığımızın bu konuda belirlediği strateji Ülkemizde yıllık olarak kullanılan pestisit miktarının azaltılmasını ve kullanılan miktarın da doğru kullanımını öngörmektedir. Bunu sağlamak için, kimyasal mücadeleye alternatif olan biyolojik mücadele, biyoteknik yöntemler, dayanıklı çeşitler, kültürel tedbirler, mekanik ve fiziksel mücadele metotlarına ve Entegre Mücadele Programlarının yaygınlaştırılmasına öncelik verilmektedir.

Hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesinde kullanılan Bitki koruma ürünlerinin yanlış kullanılması, bitkilerde fitotoksisite, etkisizlik, tarımsal ürünlerde kalıntı ile iç ve dış pazarlarda problemlerin yaşanmasına sebep olabilmektedir.

Bu nedenle üreticilerimize kullanacakları ilaçlar konusunda rehber olabilecek bir kaynağın hazırlanması ve uygulamaya konulması tarımsal ürünlerde tavsiyeler doğrultusunda ilaçlamaların yapılmasını ve kalıntı probleminin çözümünü kolaylaştıracaktır.

Hazırlanan El kitabı sayesinde; üreticiler tarımsal ürünlerde hangi zararlı organizma için hangi ilacın; ne zaman, hangi dozda kullanılacağını, son ilaçlama ile hasat arasındaki süreyi öğrenerek, ilaç kalıntısından ari ürünler yetiştirebileceklerdir.

El kitabının hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür eder, üreticilerimiz için hazırlanan bu rehberin kalıntısız, sağlıklı, bol ürün elde edilmesine vesile olmasını temenni ederim.

Mehmet Mehdi EKER

Tarım ve Köyişleri Bakanı

4


İÇİNDEKİLER

1- SEBZELERDE SEPTORİA LEKE HASTALIĞI (Septoria apiicola Speg., Septoria lycopersici Speg.) ........................................................52-SEBZELERDE KURŞUNİ KÜF HASTALIĞI (Botrytis cinerea) .........63-SOĞAN MİLDİYÖSÜ HASTALIĞI (Peronospora destructor Berc.) ...74-SOĞAN SÜRMESİ HASTALIĞI (Urocystis cepula First.) ..................85-SOĞAN PSİLLİDİ (Bactericera tremblay) ..........................................96-SOĞAN SİNEĞİ (Delia antiqua).......................................................107-SEBZELERDE TRİPSLER Tütün tripsi (Thrips tabaci)Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis) ............................................... 118-PIRASA GÜVESİ (Acrolepiopsis assectella) ..................................129-SEBZELERDE TELKURDU (Agriotes spp.) ....................................1310-YAPRAK GALERİ SİNEKLERİ (Liriomyza trifolii, Liriomyza bryoniae, Liriomyza huidobrensis, Phytomyza horticol) ......1411- SOĞAN SAK NEMATODU [Ditylenchus dipsaci (Kühn)] ..............1612-Soğan Hastalık ve Zararlıları Mücadelesinde Kullanılan Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünlerinin Ticari İsimleri ..........................................19


5

SEBZELERDE SEPTORİA LEKE HASTALIĞI(Septoria apiicola Speg., Septoria lycopersici Speg.)

Hastalık Belirtisi:•Hastalık yapraklarda ve yaprak saplarında çok küçük, yuvarlak, kesin hudutlarla ayrılmış kahverengi lekeler halinde ve bitkinini önce yaşlı yapraklarında görülür.•Bu lekeler 3mm çapına kadar büyür ve merke-zlerinin rengi açık kahverengi olur.•Üzerinde siyah veya koyu kahverenginde küçük yapılar vardır.•Zamanla lekeler büyür ve yaprağı kaplayacak kadar çok sayıda olur.•Hastalık şiddetli olduğu zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler ve kalite bozuklukları meydana getirir.•Hastalığın şiddeti yağışlı ve rutubetli yıllarda daha da artar.

Hastalığın Görüldüğü Bitkiler:•Domates, marul, maydanoz, soğan, kereviz, kabak

Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Temiz tohum kullanılması•Ekim nöbeti yapılması•Hastalıklı bitkiler ve hasat artıklarının toplanıp yok edilmesi gerekmektedir

Kimyasal Önlemler:Hastalıkla mücadele yeşil aksam ilaçlaması şeklinde yapılır. Hastalık ilk be-lirtileri görülür görülmez ilaçlamaya başlanılmalıdır.Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları:

SEBZELERDE SEPTOR A LEKE HASTALI I (Septoria apiicola Speg., Septoria lycopersici Speg.)

Yapraklardaki lekeler

Hastalk Belirtisi: Hastalk yapraklarda ve yaprak saplarnda çok küçük, yuvarlak, kesin

hudutlarla ayrlm kahverengi lekeler halinde ve bitkinini önce ya l yapraklarnda görülür. Bu lekeler 3mm çapna kadar büyür ve merkezlerinin rengi açk

kahverengi olur. Üzerinde siyah veya koyu kahverenginde küçük yaplar vardr. Zamanla lekeler büyür ve yapra kaplayacak kadar çok sayda olur. Hastalk iddetli oldu u zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler

ve kalite bozukluklar meydana getirir. Hastal n iddeti ya l ve rutubetli yllarda daha da artar.

Hastal n Görüldü ü Bitkiler: Domates, marul, maydanoz, so an, kereviz, kabak

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Temiz tohum kullanlmas Ekim nöbeti yaplmas Hastalkl bitkiler ve hasat artklarnn toplanp yok edilmesi

gerekmektedir Kimyasal Önlemler: Hastalkla mücadele ye il aksam ilaçlamas eklinde yaplr. Hastalk ilk belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya ba lanlmaldr.

Kimyasal Mücadelede Kullanlacak laçlar ve Dozlar:

Etkili madde ad ve oran Formülasyonu Doz Son ilaçlama ile

hasat arasndaki süre

(Gün) 100 l suya Dekara

Bakr Sülfat % 25 Suda Çözünen Kristal

% 1,5 Bordo bulamac 750 sönmemi kireç

+1500g gözta (fidelik ilaçlamas)

14

Ziram %80 WP 400g 14


SEBZELERDE SEPTOR A LEKE HASTALI I (Septoria apiicola Speg., Septoria lycopersici Speg.)


Hastalk Belirtisi: Hastalk yapraklarda ve yaprak saplarnda çok küçük, yuvarlak, kesin

hudutlarla ayrlm kahverengi lekeler halinde ve bitkinini önce ya l yapraklarnda görülür. Bu lekeler 3mm çapna kadar büyür ve merkezlerinin rengi açk

kahverengi olur. Üzerinde siyah veya koyu kahverenginde küçük yaplar vardr. Zamanla lekeler büyür ve yapra kaplayacak kadar çok sayda olur. Hastalk iddetli oldu u zaman meyvelerde ve yumrularda küçülmeler

ve kalite bozukluklar meydana getirir. Hastal n iddeti ya l ve rutubetli yllarda daha da artar.

Hastal n Görüldü ü Bitkiler: Domates, marul, maydanoz, so an, kereviz, kabak

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Temiz tohum kullanlmas Ekim nöbeti yaplmas Hastalkl bitkiler ve hasat artklarnn toplanp yok edilmesi

gerekmektedir Kimyasal Önlemler: Hastalkla mücadele ye il aksam ilaçlamas eklinde yaplr. Hastalk ilk belirtileri görülür görülmez ilaçlamaya ba lanlmaldr.


Etkili madde ad ve oran Formülasyonu Doz Son ilaçlama ile

hasat arasndaki süre

(Gün) 100 l suya Dekara

Bakr Sülfat % 25 Suda Çözünen Kristal

% 1,5 Bordo bulamac 750 sönmemi kireç

+1500g gözta (fidelik ilaçlamas)

14

Ziram %80 WP 400g 14

6


SEBZELERDE KURŞUNİ KÜF HASTALIĞI(Botrytis cinerea)

Hastalık Belirtisi:•Her bitkide birbirinden farklı belirtilere neden olur.•Hastalık genelde gövde ve meyvelerde zarar meydana getirir•Lekeler önceleri toplu iğne başı büyüklüğünde olup bitkinin iç kısmında gelişerek genişler ve dokulara yayılırlar. •Bitki dokusu çatlar ve konukçunun su kaybına neden olur.•Gövde ve meyve sapı lekeleri nedeniyle meyve dökümü ortaya çıkar.•Konukçunun çiçek zamanında taç yaprakları hastalığa çok duyarlıdır. Hastalık etmeni bu kısımlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklüğünü başlatır.• Hastalığın gelişmesi için en uygun koşullar 20–25

0C sıcaklık ve %95–98 orantılı nemdir.Hastalığın Görüldüğü Bitkiler:•Bu hastalık hemen hemen tüm sebzelerde görülür.Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Seralarda iyi bir havalandırma yapılarak sıcaklık ve orantılı nemin yükselmesi önlenmelidir.•Bitkiler arasında hava akımının olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalıdır.•Hastalıklı bitkiler sökülerek imha edilmelidir.•Dengeli gübreleme ve iyi bir bakım yapılarak bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalıdır.• Hasattan sonra hastalık etmeninin dayanıklı yapılarının toprağa karışmasını önlemek için bütün bitki artıkları toplanarak yakılmalıdır.Kimyasal Mücadele:•İlaçlamalara çevrede ilk hastalık belirtileri görüldüğünde başlanmalıdır.Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları:

SEBZELERDE KUR UN KÜF HASTALI I (Botrytis cinerea)

Gövde ve meyvede ortaya çkan zarar

Hastalk Belirtisi: Her bitkide birbirinden farkl belirtilere neden olur. Hastalk genelde gövde ve meyvelerde zarar meydana getirir

( ekil 1, 2). Lekeler önceleri toplu i ne ba büyüklü ünde olup bitkinin iç

ksmnda geli erek geni ler ve dokulara yaylrlar. Bitki dokusu çatlar ve konukçunun su kaybna neden olur. Gövde ve meyve sap lekeleri nedeniyle meyve dökümü ortaya

çkar. Konukçunun çiçek zamannda taç yapraklar hastal a çok

duyarldr. Hastalk etmeni bu ksmlardan girerek meyveye geçer ve meyve çürüklü ünü ba latr. Hastal n geli mesi için en uygun ko ullar 20–25 0C scaklk ve

%95–98 orantl nemdir. Hastal n Görüldü ü Bitkiler: Bu hastalk hemen hemen tüm sebzelerde görülür.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Seralarda iyi bir havalandrma yaplarak scaklk ve orantl nemin

yükselmesi önlenmelidir. Bitkiler arasnda hava akmnn olabilmesi için sk dikimden

kaçnlmaldr. Hastalkl bitkiler sökülerek imha edilmelidir.

Dengeli gübreleme ve iyi bir bakm yaplarak bitkilerin sa lkl geli meleri sa lanmaldr. Hasattan sonra hastalk etmeninin dayankl yaplarnn topra a kar masn önlemek için bütün bitki artklar

toplanarak yaklmaldr. Kimyasal Mücadele:

laçlamalara çevrede ilk hastalk belirtileri görüldü ünde ba lanmaldr.


Etkili madde ad ve oran Formülasyonu

Doz Son ilaçlama ile hasat

arasndaki süre (gün)

100 l suya Dekara

Captan % 50 WP 250 g - 7

AB’ye ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal

Rusya’ya ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal

AB ve Rusya’ya ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal



















100 l suya Dekara

Captan % 50 WP 250 g - 7






















100 l suya Dekara

Captan % 50 WP 250 g - 7





7

SOĞAN MİLDİYÖSÜ HASTALIĞI(Peronospora destructor Berc.)

Hastalık Belirtisi:•Soğan yapraklarının dip ve orta kısımlarında klorotik çukurlaşmalar meydana gelir.•Bunların ortaları zamanla beyazlaşır menekşe rengini alır. Üzeri mantara ait tabaka ile kaplıdır.•Lekelerin biri diğeri ile birleşerek yaprağın kurumasına neden olur.•Soğan başında buruşma ve süngerleşmelere neden olur•Hastalık ne kadar erken görülür ve yayılırsa ürün kaybı da o nispette büyük olur.•Ayrıca mildiyöye yakalanmış soğan bitkilerinin yumruları ambarda uzun müddet saklanamaz. Yumruda zamanla yumuşama, sulanma ve çürümeler meydana gelir.Hastalığın Görüldüğü Bitkiler:•Başta soğan olmak üzere sarımsakta da görülür.Mücadele Yöntemleri:•Kültürel Önlemler:•Hasat sonunda hastalıklı bitki artıkları toplanarak yok edilmeli

•Hastalığın her yıl epidemi yaptığı yerlerde dayanıklı çeşitler ekilmeli•Soğan yetiştiriciliğinde genellikle rüzgârlı su tutmayan tarlalar seçilmeli•Fazla çiğ düşen kapalı tarlalarda genellikle soğan tarımından kaçınılmalı•Hastalığın devamlı görüldüğü yerlerde yağmurlama sulama yapılmamalıdırKimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları:

SO AN M LD YÖSÜ HASTALI I (Peronospora destructor Berc.)

Hastalk Belirtisi:

So an yapraklarnn dip ve orta ksmlarnda klorotik çukurla malar meydana gelir. Bunlarn ortalar zamanla beyazla r menek e rengini alr. Üzeri mantara ait

tabaka ile kapldr. Lekelerin biri di eri ile birle erek yapra n kurumasna neden olur. So an ba nda buru ma ve süngerle melere neden olur Hastalk ne kadar erken görülür ve yaylrsa ürün kayb da o nispette büyük

olur. Ayrca mildiyöye yakalanm so an bitkilerinin yumrular ambarda uzun

müddet saklanamaz. Yumruda zamanla yumu ama, sulanma ve çürümeler meydana gelir. Hastal n Görüldü ü Bitkiler: Ba ta so an olmak üzere sarmsakta da görülür.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler:

Hasat sonunda hastalkl bitki artklar toplanarak yok edilmeli Hastal n her yl epidemi yapt yerlerde dayankl çe itler ekilmeli So an yeti tiricili inde genellikle rüzgârl su tutmayan tarlalar seçilmeli Fazla çi dü en kapal tarlalarda genellikle so an tarmndan kaçnlmal Hastal n devaml görüldü ü yerlerde ya murlama sulama yaplmamaldr

Kimyasal Mücadele: Kimyasal Mücadelede Kullanlacak laçlar ve Dozlar:

Etkili madde ad ve oran FormülasyonuDoz Son ilaçlama ile

hasat arasndaki süre (gün)

100 l suya Dekara

Captan %50 WP 300g (fidelik ilaçlamas)

7

Dodine %65 WP 100g 7

Fosetyl-AL %80 WP/WG 150g 14

Kükürt %80 WP 300g 7

Mancozeb %80 WP 200g 28

Maneb %80 WP 200g 28

Metalaxyl+Mancozeb %4+%64 WP 250g 10

Oxadixyl+Cymoxanil+ Mancozeb %8+%3.2+%56

WG - 250g 14

Propineb %70 WP 200g 7




Hastalk Belirtisi:










100 l suya Dekara


7








WG - 250g 14





Hastalk Belirtisi:










100 l suya Dekara


7








WG - 250g 14



Rusya’ya ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal AB ve Rusya’ya ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal

SO AN SÜRMES HASTALI I (Urocystis cepula First.)

So an yaprak ve yumruda hastalk belirtileri.

So an yapra nda hastalk belirtileri

So an yumrusunda hastalk belirtileri

Hastalk Belirtisi:

Bu hastalk daha çok kska so an yeti tirilen yerlerde görülür. Hastalk derhal göze çarpan çizgiler halinde görülür. Bu çizgiler yaprak, kn ve yumrularda olabilir. Çizgiler koyu kahve mantara ait sporlarla doludur. Lekeler ilk önce bir yaprakl fidelerde çkar. Bunlar bitkinin bütün geli imi

süresince geli melerini sürdürürler. Bazen hatal a erken yakalanan yapraklarda anormal bükülme, kvrlma

görülür. Bitkiler cüce kalr ve geli iminin herhangi devresinde ölebilirler. Hastal n yo un bula k oldu u tarlalarda bitkiler tamamen kuruyabilir.

Hastal n Görüldü ü bitkiler: So an ve sarmsakta görülür.

Mücadele Yöntemleri Kültürel Önlemler Hastal n yo un zarar görülen tarlalarda 8-10 yl ekim nöbeti uygulanmaldr Bula k tarlalardaki hastalkl bitki artklar yaklmaldr Hastalkl arpack yumrular ayklanmal, temiz yumrular ekilmelidir Kimyasal Mücadele:





100 l suya 100 kg tohuma Dekara


Hastalk Belirtisi:










100 l suya Dekara


7








WG - 250g 14




8


SOĞAN SÜRMESİ HASTALIĞI(Urocystis cepula First.)






Hastalk Belirtisi:
















Hastalk Belirtisi:
















Hastalk Belirtisi:
















Hastalk Belirtisi:











Formaldehyde %40 EC 2 l/m2

(ilaçl su) -

Thiram %80 WP/WG 5kg (arpack tohuma) -




SO AN PS LL D (Bactericera tremblay)

Tanm ve Ya ay : Ergin boyu 2-3 mm olup siyah renklidir. Larva 1-3 mm boyunda ve koyu sar beyazms sar arasnda de i en bir renktedir. Erginler Do u Anadolu Bölgesinde haziran aynda ortaya çkar, di iler yumurtalarn bitki gövdesi, yaprak sap

veya arasna ksa aralklarla brakr. Larvalar, yumurtalarn brakld yerlerden fazla uzakla madan beslenirler Erginler rahatsz edildi inde sçrayarak uçar. Ço almasn yaz aylar süresince devam ettirir.

Zarar ekli: Erginlerin ve özellikle larvalarn yapraklarda beslenmesi sonucunda so an yapraklar bükülür veya helezoni

olarak kvrlr. Taze tüketim amac ile yeti tirilen so anlarda yapra n eklini bozdu u için kaliteyi etkilemektedir. Lahana gibi geni yaprakl bitkilerin yapraklarnda ise buru ma, sertle me ve renk de i ikli i görülür. Ancak

lahanalarda zarar d yapraklarda kald için kalite ve verimi etkilememektedir. Zararl Oldu u Bitkiler: So an, lahana ve baz yabancotlar konukçulardr.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Tarla içindeki yabanc otlarn temizli ine özen gösterilmelidir. So an ekim veya dikimi mümkün oldu u kadar erken yaplmaldr. Bitkilerin ilk geli me dönemlerinde hzl geli melerini sa lamak amac ile iyi bir gübreleme, düzenli sulama ve

çapa i lemleri yaplr. Kimyasal Mücadele: Genellikle mücadeleyi gerektirecek yo unlu a ula amad için, kimyasal mücadeleye gerek duyulmamaktadr.

Kimyasal Mücadelede Kullanlacak laçlar ve Dozlar

Etkili madde ad ve oran FormülasyonuDoz

Son ilaçlama ile Hasat arasndaki süre (gün)

Dekara Chlorpyriphos-ethyl, 480 g/l EC 150 ml 7

Hastalık Belirtisi:•Bu hastalık daha çok kıska soğan yetiştirilen yerlerde görülür.•Hastalık derhal göze çarpan çizgiler halinde görülür.•Bu çizgiler yaprak, kın ve yumrularda olabilir.•Çizgiler koyu kahve mantara ait sporlarla doludur.•Lekeler ilk önce bir yapraklı fidelerde çıkar. Bunlar bitkinin bütün gelişimi süresince gelişmelerini sürdürürler.•Bazen hastalığa erken yakalanan yapraklarda anormal bükülme, kıvrılma görülür.•Bitkiler cüce kalır ve gelişiminin herhangi devresinde ölebilirler.•Hastalığın yoğun bulaşık olduğu tarlalarda bitkiler tamamen kuruyabilir.Hastalığın Görüldüğü bitkiler:•Soğan ve sarımsakta görülür.Mücadele Yöntemleri Kültürel Önlemler

•Hastalığın yoğun zararı görülen tarlalarda 8-10 yıl ekim nöbeti uygulanmalıdır.•Bulaşık tarlalardaki hastalıklı bitki artıkları yakılmalıdır.•Hastalıklı arpacık yumruları ayıklanmalı, temiz yumrular ekilmelidir.

•Kimyasal Mücadele:Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları:


9

SOĞAN PSİLLİDİ(Bactericera tremblay)

Tanımı ve Yaşayışı:•Ergin boyu 2-3 mm olup siyah renklidir.•Larva 1-3 mm boyunda ve koyu sarı beyazımsı sarı arasında değişen bir renktedir.•Erginler Doğu Anadolu Bölgesinde haziran ayında ortaya çıkar, dişiler yumurtalarını bitki gövdesi, yaprak sapı veya arasına kısa aralıklarla bırakır. Larvalar, yumurtaların bırakıldığı yerlerden fazla uzaklaşmadan beslenirler.•Erginler rahatsız edildiğinde sıçrayarak uçar. •Çoğalmasını yaz ayları süresince devam ettirir.

Zarar Şekli:•Erginlerin ve özellikle larvaların yapraklarda beslenmesi sonucunda soğan yaprakları bükülür veya helezoni olarak kıvrılır. •Taze tüketim amacı ile yetiştirilen soğanlarda yaprağın şeklini bozduğu için kaliteyi etkilemektedir. •Lahana gibi geniş yapraklı bitkilerin yapraklarında ise buruşma, sertleşme ve renk değişikliği görülür. Ancak lahanalarda zarar dış yapraklarda kaldığı için kalite ve verimi etkilememektedir.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Soğan, lahana ve bazı yabancıotlar konukçularıdır.

Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Tarla içindeki yabancı otların temizliğine özen gösterilmelidir. •Soğan ekim veya dikimi mümkün olduğu kadar erken yapılmalıdır. •Bitkilerin ilk gelişme dönemlerinde hızlı gelişmelerini sağlamak amacı ile iyi bir gübreleme, düzenli sulama ve çapa işlemleri yapılır.

Kimyasal Mücadele:•Genellikle mücadeleyi gerektirecek yoğunluğa ulaşamadığı için, kimyasal mücadeleye gerek duyulmamaktadır.

Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları

Formaldehyde %40 EC 2 l/m2

(ilaçl su) -

Thiram %80 WP/WG 5kg (arpack tohuma) -




SO AN PS LL D (Bactericera tremblay)

Tanm ve Ya ay : Ergin boyu 2-3 mm olup siyah renklidir. Larva 1-3 mm boyunda ve koyu sar beyazms sar arasnda de i en bir renktedir. Erginler Do u Anadolu Bölgesinde haziran aynda ortaya çkar, di iler yumurtalarn bitki gövdesi, yaprak sap

veya arasna ksa aralklarla brakr. Larvalar, yumurtalarn brakld yerlerden fazla uzakla madan beslenirler Erginler rahatsz edildi inde sçrayarak uçar. Ço almasn yaz aylar süresince devam ettirir.

Zarar ekli: Erginlerin ve özellikle larvalarn yapraklarda beslenmesi sonucunda so an yapraklar bükülür veya helezoni

olarak kvrlr. Taze tüketim amac ile yeti tirilen so anlarda yapra n eklini bozdu u için kaliteyi etkilemektedir. Lahana gibi geni yaprakl bitkilerin yapraklarnda ise buru ma, sertle me ve renk de i ikli i görülür. Ancak

lahanalarda zarar d yapraklarda kald için kalite ve verimi etkilememektedir. Zararl Oldu u Bitkiler: So an, lahana ve baz yabancotlar konukçulardr.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Tarla içindeki yabanc otlarn temizli ine özen gösterilmelidir. So an ekim veya dikimi mümkün oldu u kadar erken yaplmaldr. Bitkilerin ilk geli me dönemlerinde hzl geli melerini sa lamak amac ile iyi bir gübreleme, düzenli sulama ve

çapa i lemleri yaplr. Kimyasal Mücadele: Genellikle mücadeleyi gerektirecek yo unlu a ula amad için, kimyasal mücadeleye gerek duyulmamaktadr.


Etkili madde ad ve oran FormülasyonuDoz

Son ilaçlama ile Hasat arasndaki süre (gün)

Dekara Chlorpyriphos-ethyl, 480 g/l EC 150 ml 7

10


SOĞAN SİNEĞİ(Delia antiqua)

Tanımı ve Yaşayışı:•Ergin gri renkli ve kara sineklere benzer, ancak onlardan daha küçüktür. •Yumurta mat beyaz renkli, muz şeklindedir.•Larva beyaz renkli ve bacaksızdır. Vücudun baş tarafı dar ve sona doğru genişleyen bir havuç şeklindedir.•Erginler iklim koşullarına göre mart ortalarından sonra ve nisan ayı başında görülmeye başlar. •Yumurtalarını genellikle soğan ile sakın birleştiği yere, yaprak koltuklarına, bazen yapraklara, yumru kabuğuna, topraktaki çatlaklara bırakır. •Çıkan larvalar soğan ve sakın birleştiği yerden girerek soğanın içine doğru ilerler.Zarar Şekli:•Larva bitki dokusunda beslenerek verdiği zarar yanında, taşıdığı çeşitli bakterilerle çürümelere sebep olur.•Zarara uğramış bitkide gelişme durur. •Bitki sararır, sakla soğanın birleştiği yerden tutulunca, buradan kopar.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Soğan, sarımsak ve soğanlı çiçekler konukçularıdır.

Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Zararı daha çok birinci döl yaptığından mümkün olduğunca geç ekim yapmalıdır. •Sonbaharda tarla derin sürülmeli, çok bulaşık yerde çiftlik gübresi yerine kimyevi gübreler tercih edilmelidir.

SO AN S NE (Delia antiqua)

So an sine i ergini

So an sine i yumurtalar

So an sine i larvalar

Tanm ve Ya ay : Ergin gri renkli ve kara sineklere benzer, ancak onlardan daha

küçüktür. Yumurta mat beyaz renkli, muz eklindedir. Larva beyaz renkli ve bacakszdr. Vücudun ba taraf dar ve sona

do ru geni leyen bir havuç eklindedir. Erginler iklim ko ullarna göre mart ortalarndan sonra ve nisan ay

ba nda görülmeye ba lar. Yumurtalarn genellikle so an ile sakn birle ti i yere, yaprak

koltuklarna, bazen yapraklara, yumru kabu una, topraktaki çatlaklara brakr. Çkan larvalar so an ve sakn birle ti i yerden girerek so ann içine

do ru ilerler. Zarar ekli: Larva bitki dokusunda beslenerek verdi i zarar yannda, ta d

çe itli bakterilerle çürümelere sebep olur. Zarara u ram bitkide geli me durur. Bitki sararr, sakla so ann birle ti i yerden tutulunca, buradan kopar.

Zararl Oldu u Bitkiler: So an, sarmsak ve so anl çiçekler konukçulardr.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Zarar daha çok birinci döl yapt ndan mümkün oldu unca geç ekim

yapmaldr. Sonbaharda tarla derin sürülmeli, çok bula k yerde çiftlik gübresi

yerine kimyevi gübreler tercih edilmelidir. Kimyasal Mücadele: Ekimden önce toprak, ekim srasnda tohum ve erginlere kar bitki

ilaçlamas yaplr. Yaplan tarla kontrolünde 100 bitkide 2-3 so an sine i görüldü ünde

ye il aksam ilaçlamas yaplr.

Kimyasal Mücadele:•Ekimden önce toprak, ekim sırasında tohum ve erginlere karşı bitki ilaçlaması yapılır. •Yapılan tarla kontrolünde 100 bitkide 2-3 soğan sineği görüldüğünde yeşil aksam ilaçlaması yapılır.


11

SEBZELERDE TR PSLER Tütün tripsi (Thrips tabaci)

Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis)

Thrips ergini

Thrips zarar

Thrips zarar

Tanm ve Ya ay : Ergini yakla k 1 mm boyunda sar renkte ve çok hareketlidir. Ergin ve larvalar yapraklarn alt yüzünde birlikte bulunurlar. Scak bölgelerde konukçu bitki bulduklar sürece üremelerine devam

ederler. Ylda 3-6, en fazla 10 döl verirler.

Zarar ekli: Ergin ve nimfler bitkilerin yaprak, sap ve meyvelerinde bitki özsuyu ile

beslenirler. Beslendi i yapraklar bir süre sonra beyazms veya gümü rengini alr Kurak geçen yerlerde zarar daha da fazladr. Virüs hastalklarn ta r ve sa lkl bitkilere bula trrlar.

Zararl Oldu u Bitkiler: So an, prasa, sarmsak, domates, kabak, kavun, karpuz, fasulye, patlcan, spanak, bezelye, yerelmas ve patateste zarar yaparlar. Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Zararl ile bula k bitki artklar imha edilmelidir. Toprak i lemesi ve yabancot mücadelesi yaplmaldr. Seralarda küçük delikli tül ile havalandrma açklklar kapatlmaldr.

Kimyasal Mücadele: Küçük yaprakl bitkilerde yaprak ba na 20 adet, büyük yaprakl bitkilerde 40 ve çiçekte 10 adet Thrips oldu unda ilaçlama yaplr.

Thrips ergini



Thrips ergini

Thrips zarar

Thrips zarar







Thrips zararı



Thrips ergini

Thrips zarar

Thrips zarar







Thrips zararı

Kimyasal Mücadelede Kullanlacak laçlar ve Dozlar Etkili madde ad ve oran

Formülasyonu

Doz Son ilaçlama ile Hasat arasndaki

süre(gün) Dekara 100 l suya *Pirimicarb % 50 WP 50 g 7

*Deltamethrin 25 g/l EC 50 ml 3

*Bu aktifler sebzelerde tripse önerilmektedir. laç uygulanrken eker veya yayc yap trc kullanlmaldr.

PIRASA GÜVES

(Acrolepiopsis assectella)

SEBZELERDE TRİPSLERTütün tripsi (Thrips tabaci)

Çiçek tripsi (Frankliniella occidentalis)Tanımı ve Yaşayışı:•Ergini yaklaşık 1 mm boyunda sarı renkte ve çok hareketlidir. •Ergin ve larvalar yaprakların alt yüzünde birlikte bulunurlar. •Sıcak bölgelerde konukçu bitki buldukları sürece üremelerine devam ederler.•Yılda 3-6, en fazla 10 döl verirler.

Zarar Şekli:•Ergin ve nimfler bitkilerin yaprak, sap ve meyvelerinde bitki özsuyu ile beslenirler.•Beslendiği yapraklar bir süre sonra beyazımsı veya gümüş rengini alır. •Kurak geçen yerlerde zararı daha da fazladır. •Virüs hastalıklarını taşır ve sağlıklı bitkilere bulaştırırlar.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Soğan, pırasa, sarımsak, domates, kabak, kavun, karpuz, fasulye, patlıcan, ıspanak, bezelye, yerelması ve patateste zarar yaparlar.Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Zararlı ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. •Toprak işlemesi ve yabancıot mücadelesi yapılmalıdır.

•Seralarda küçük delikli tül ile havalandırma açıklıkları kapatılmalıdır. Kimyasal Mücadele:Küçük yapraklı bitkilerde yaprak başına 20 adet, büyük yapraklı bitkilerde 40 ve çiçekte 10 adet Thrips olduğunda ilaçlama yapılır.


*Bu aktifler sebzelerde tripse önerilmektedir. İlaç uygulanırken şeker veya yayıcı yapıştırıcı kullanılmalıdır.

12


PIRASA GÜVESİ (Acrolepiopsis assectella)

Prasa güvesi ergini

Prasa güvesi yumurtas

Prasa güvesi’nin yaprak

arasnda beslenen larvas

Tanm ve Ya ay :

Erginin boyu ortalama 1 cm olup kanat açkl 1.5 cm civarndadr.

Ön kanatlar dar uzun, grimsi renkte ve üzeri koyu renkli geni lekelerle

süslüdür.

Larvann ba kahverengi vücudu sarms beyaz renkte olup olgun larva 1

cm boyundadr.

K pupa veya ergin halinde geçirir. Nisan-Mays aylarnda yeniden

aktivite kazanr.

Yumurtay bitki üzerine, yapraklara tek tek brakr. Yumurtadan çkan

larvalar do rudan yapraklara girip, yaprakta uzunlamasna galeriler açarak

beslenirler.

Ylda 4-5 döl verir.

Zarar ekli:

Larvalar yumurtadan çknca bitki dokusunun içini delerek yapra n iki

epidermisi arasna girer ve orada galeri açarak beslenir.

Larva yo unlu u fazla oldu unda bitkide sararmalar ve solmalar ba

gösterir.

Çiçek demetlerinde beslenmesi halinde özellikle tohum üretimi yaplan

alanlarda çiçeklerdeki zarar, tohum elde etme bakmndan önemli kayplara

neden olabilmektedir.

Zararl Oldu u Bitkiler:

Prasadan ba ka so an ve sarmsakta da zarar yapar.

Mücadele Yöntemleri:

Kimyasal Mücadele:

Kimyasal mücadele önerilmemektedir.





Tanm ve Ya ay :



süslüdür.


cm boyundadr.


aktivite kazanr.



beslenirler.


Zarar ekli:




gösterir.







Kimyasal Mücadele:






Tanm ve Ya ay :



süslüdür.


cm boyundadr.


aktivite kazanr.



beslenirler.


Zarar ekli:




gösterir.







Kimyasal Mücadele:


Tanımı ve Yaşayışı:•Erginin boyu ortalama 1 cm olup kanat açıklığı 1.5 cm civarındadır.•Ön kanatlar dar uzun, grimsi renkte ve üzeri koyu renkli geniş lekelerle süslüdür.•Larvanın başı kahverengi vücudu sarımsı beyaz renkte olup olgun larva 1 cm boyundadır.

•Kışı pupa veya ergin halinde geçirir. Nisan-Mayıs aylarında yeniden aktivite kazanır.

•Yumurtayı bitki üzerine, yapraklara tek tek bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar doğrudan yapraklara girip, yaprakta uzunlamasına galeriler açarak beslenirler.

•Yılda 4-5 döl verir.

Zarar Şekli:•Larvalar yumurtadan çıkınca bitki dokusunun içini delerek yaprağın iki epidermisi arasına girer ve orada galeri açarak beslenir.

•Larva yoğunluğu fazla olduğunda bitkide sararmalar ve solmalar baş gösterir. •Çiçek demetlerinde beslenmesi halinde özellikle tohum üretimi yapılan alanlarda çiçeklerdeki zarar, tohum elde etme bakımından önemli kayıplara neden olabilmektedir.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Pırasadan başka soğan ve sarımsakta da zarar yapar.

Mücadele Yöntemleri:Kimyasal Mücadele:•Kimyasal mücadele önerilmemektedir.


13

SEBZELERDE TELKURDU(Agriotes spp.)

SEBZELERDE TELKURDU (Agriotes spp.)

Telkurdu ergini

Telkurdu larvas

Telkurdu’nun tarladaki zarar

Tanm ve Ya ay : Türlere göre de i mekle birlikte, erginlerin renkleri genellikle grimsi

veya kahverengimsi siyahtr. Erginler srtüstü çevrildiklerinde sçrayp ters dönerler ve bu srada

"çt" diye ses çkarrlar. Larva uzun silindir eklinde, sert vücutlu ve parlak görünümde,

kahverenginde veya kiremit rengindedir. Olgun larva 2-3 cm boyundadr. K larva veya ergin halde toprak içinde geçirirler. lkbaharda

havalarn snmasyla birlikte larvalar toprak yüzeyine yakla arak beslenirler. Zarar ekli: Esas zarar larvalar yapar. Larvalar bitki köklerini kemirerek, kaln kök ve yumrularn içine

girerek zararl olurlar. Ayrca yaralanma yerlerinden patojen bakteri ve funguslar bitkiye

girerek çürümeler meydana getirebilirler. Zararl Oldu u Bitkiler: Çok sayda bitkide zararldr. En çok zarar yapt bitkiler arasnda

patates, so an, bütün sebzeler, yer fst , pamuk, msr, bu day, arpa, yulaf, eker pancar ve tütün saylabilir. Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Yaz sonu veya sonbahar ba nda yaplacak toprak i lemesi sayesinde

larvalarn scak ve kurak artlarda braklarak ölmesi sa lanabilir. Ekim nöbetinde, Tel kurdu bulunan tarlalarda zarardan a r etkilenen

konukçular ekilmemelidir. Kimyasal Mücadele: Ortalama olarak m2’de 6 ve daha fazla sayda larva mevcutsa ilaçlama

yaplmaldr.


Etkili madde ad ve oran Formülasyonu Doz Son ilaçlama ile Hasat arasndaki süre(gün)

Dekara Tohuma Chlorpyrifos-ethyl %25 WP 1.2 kg 12 g/1 kg

tohuma 7


Telkurdu ergini

Telkurdu larvas












yaplmaldr.




tohuma 7


Telkurdu ergini

Telkurdu larvas












yaplmaldr.




tohuma 7


Telkurdu ergini

Telkurdu larvas












yaplmaldr.




tohuma 7

Tanımı ve Yaşayışı:•Türlere göre değişmekle birlikte, erginlerin renkleri genellikle grimsi veya kahverengimsi siyahtır. •Erginler sırtüstü çevrildiklerinde sıçrayıp ters dönerler ve bu sırada “çıt” diye ses çıkarırlar.•Larva uzun silindir şeklinde, sert vücutlu ve parlak görünümde, kahverenginde veya kiremit rengindedir.•Olgun larva 2-3 cm boyundadır.•Kışı larva veya ergin halde toprak içinde geçirirler. İlkbaharda havaların ısınmasıyla birlikte larvalar toprak yüzeyine yaklaşarak beslenirler.

Zarar Şekli:•Esas zararı larvalar yapar. •Larvalar bitki köklerini kemirerek, kalın kök ve yumruların içine girerek zararlı olurlar. •Ayrıca yaralanma yerlerinden patojen bakteri ve funguslar bitkiye girerek çürümeler meydana getirebilirler.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Çok sayıda bitkide zararlıdır. En çok zarar yaptığı bitkiler arasında patates, soğan, bütün sebzeler, yer fıstığı, pamuk, mısır, buğday, arpa, yulaf, şeker pancarı ve tütün sayılabilir.

Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Yaz sonu veya sonbahar başında yapılacak toprak işlemesi sayesinde larvaların sıcak ve kurak şartlarda bırakılarak ölmesi sağlanabilir.•Ekim nöbetinde, Tel kurdu bulunan tarlalarda zarardan aşırı etkilenen konukçular ekilmemelidir.

Kimyasal Mücadele:•Ortalama olarak m2’de 6 ve daha fazla sayıda larva mevcutsa ilaçlama yapılmalıdır.


14


YAPRAK GALERİ SİNEKLERİ(Liriomyza trifolii, Liriomyza bryoniae, Liriomyza huidobrensis, Phytomyza

YAPRAK GALER S NEKLER (Liriomyza trifolii, Liriomyza bryoniae, Liriomyza huidobrensis, Phytomyza horticol)

Yaprak galeri sine i ergini

Yaprak galeri sine i zarar

Tanm ve Ya ay : Erginleri 1-2 mm boyunda gri-siyah renktedir. Larvalar en fazla 3 mm boyunda beyaz-sar renkte ve effaftr. Erginleri bitkinin tüm yapraklarnda, larvalar galeri içinde bulunur. Sera ko ullarnda bütün mevsim boyunca, yazn yabancotlar ve sebzeler

üzerinde görülürler. Sera ko ullarnda 10 döl verirler.

Zarar ekli: Di iler yapraklarda küçük yaralar açar, buradan çkan özsu ile beslenir ve

hücre bozulmasna neden olurlar. Bu beslenme delikleri sarararak küçük lekeler meydana getirir. Larvalar yapraklarn iki zar arasnda kalan etli doku ile beslenir ve galeri

olu tururlar. Daha sonra zarar görmü bölgeler sararp kurur ve yapraklar dökülür. Genç bitki ve fidelerde geli meyi geciktirirler. Kalite ve verim kaybna neden olurlar.

Zararl Oldu u Bitkiler: Domates, patlcan, biber, fasulye, bezelye, bakla, marul, kabak, hyar, spanak, so an ve prasada zararldrlar.

Mücadele Yöntemleri: Kültürel Önlemler: Sera içi, çevresi ve fide yastklarnn çevresi yabancotlardan temizlenmelidir. Havalandrma açklklar ince tel ile kaplanmaldr. Bula k bitki artklar imha edilmeli ve bula k fideler seraya dikilmemelidir. Toprak 10 cm derinli inde sürülerek topraktaki pupalar yok edilmelidir. Malçlama yaplarak topra n nemli kalmas ve pupalarn nemden çürümesi sa lanmaldr.

Biyoteknik Mücadele: Seraya fide dikimi ile birlikte ilk ergin uçu unu belirlemek üzere dekara 1 adet sar yap kan

tuzak yerle tirilir. lk ergin uçu u belirlendikten sonra toplu tuzaklama amacyla 3 metre aralklarla çapraz olarak

dekara 116 adet tuzak aslr. Kimyasal Mücadele: Küçük yaprakl bitkilerde yaprak ba na 4 adet, büyük yaprakl bitkilerde yaprak ba na 10

adet larva oldu unda ilaçlama yaplr.


Etkili madde ad ve oran Formülasyonu Doz Son ilaçlama ile Hasat

arasndaki süre (gün) Dekara 100 l suya Sar yap kan tuzak (570-580 nm)

Tuzak

Seralarda Monitör 1 ad/da Yakalama:

Sebze 1 ad/10 m2, süs bitkileri 1 ad/5

m2

- -


















Tuzak



m2

- -

horticol)Tanımı ve Yaşayışı:•Erginleri 1-2 mm boyunda gri-siyah renktedir. •Larvaları en fazla 3 mm boyunda beyaz-sarı renkte ve şeffaftır. •Erginleri bitkinin tüm yapraklarında, larvaları galeri içinde bulunur. •Sera koşullarında bütün mevsim boyunca, yazın yabancıotlar ve sebzeler üzerinde görülürler. •Sera koşullarında 10 döl verirler.

Zarar Şekli:•Dişiler yapraklarda küçük yaralar açar, buradan çıkan

özsu ile beslenir ve hücre bozulmasına neden olurlar. •Bu beslenme delikleri sarararak küçük lekeler meydana getirir.•Larvalar yaprakların iki zarı arasında kalan etli doku ile beslenir ve galeri oluştururlar. •Daha sonra zarar görmüş bölgeler sararıp kurur ve yapraklar dökülür.•Genç bitki ve fidelerde gelişmeyi geciktirirler.•Kalite ve verim kaybına neden olurlar.

Zararlı Olduğu Bitkiler: •Domates, patlıcan, biber, fasulye, bezelye, bakla, marul, kabak, hıyar, ıspanak, soğan ve pırasada zararlıdırlar.

Mücadele Yöntemleri:Kültürel Önlemler:•Sera içi, çevresi ve fide yastıklarının çevresi yabancıotlardan temizlenmelidir.•Havalandırma açıklıkları ince tel ile kaplanmalıdır.•Bulaşık bitki artıkları imha edilmeli ve bulaşık fideler seraya dikilmemelidir.•Toprak 10 cm derinliğinde sürülerek topraktaki pupalar yok edilmelidir.•Malçlama yapılarak toprağın nemli kalması ve pupaların nemden çürümesi sağlanmalıdır.

Biyoteknik Mücadele:•Seraya fide dikimi ile birlikte ilk ergin uçuşunu belirlemek üzere dekara 1 adet sarı yapışkan tuzak yerleştirilir.•İlk ergin uçuşu belirlendikten sonra toplu tuzaklama amacıyla 3 metre aralıklarla çapraz olarak dekara 116 adet tuzak asılır.


15

Kimyasal Mücadele:•Küçük yapraklı bitkilerde yaprak başına 4 adet, büyük yapraklı bitkilerde yaprak başına 10 adet larva olduğunda ilaçlama yapılır.



















Tuzak



m2

- -

16


SOĞAN SAK NEMATODU[Ditylenchus dipsaci (Kühn)]

So an-sak nematodu nun so andaki

zarar.


zarar.

So an-sak nematodu nun tarladaki

zarar

So an-sak nematodu patates yumrularnda zarara neden olarak, Patates çürüklük nematodu (D. destructor)'nun zararna benzer belirtiler meydana getirir. Ancak bu nematodun yumruda olu turdu u lezyonlar çürüklük nematodu lezyonlarndan daha derin olup, bazen tüm yumruyu kaplayabilir. Genellikle yumru üzerinde çatlak görülmez.

So an-sak nematodu patates bitkinin toprak üstü aksamnda zararldr. Yumruda herhangi bir belirti olu turmakszn bitkide tipik bodurluk, kalnla ma ve çarpkllklar meydana getirebilir. Yapraklarda lekeler olu turur. Patatesteki zarar Phoma solonicola adl fungusun bulunmasyla art gösterir.


Kültürel Önlemler:

Temiz topra a temiz tohumluk kullanlmaldr.

Nematodun temiz yerlere yaylmasn önlemek için, temiz sulama sular kullanlmal, sel ve ya mur sullarnn önüne geçme çareleri ara trlmal, so an ve so anl bitki köklerinin topraklarndan arndrlmas akarsularda yaplmamaldr.

Yaplacak münavebede So an-sak nematoduna hassas olmayan bitkiler (havuç, spanak, marul) yeti tirilmelidir. Toprak tipine göre münavebe 2-4 yl arasnda uygulanmaldr. Münavebe süresince yabanc otlar ile de mücadele edilmelidir.

Bula k yerlerde kullanlan toprak i leme aletlerinin temizlenmeden kullanlmamaldr.

Dayankl çe itler (varsa) kullanlmaldr.

Yasal Önlemler:

So an-sak nematodu iç ve d karantina listesinde bulunan çok önemli bir nematoddur. Mücadelesinde ba arl olmak için, bula k materyallerin temiz yerlere ta nmamasna özen gösterilmelidir. Yaplacak sürveylerde depo ve vejetasyon süresince konukçu bitkilerin incelenmesine önem verilmeli ve bu incelemede örneklere yabancotlarn da dahil edilmesine dikkat edilmelidir.

Kimyasal Mücadele:

So an-sak nematoduna kar önerilen ilaçlar ve dozlar a a dadr.

Kimyasal Mücadelede Kullanlacak laçlar ve Dozlar: Etkili madde ad ve oran Formü-

lasyonu Doz Son ilaçlama ile hasat

arasndaki süre 100 l suya Dekara Dazomet 97 % GR 40 l/da (ba so an) Dikimden 3 hafta önce Oxamyl 10 % GR 6 kg/da (ba so an) 21 gün Oxamyl 240 g/l EC 3l/da (ba so an) 21 gün (dikimden hemen önce)

Soğan-sak nematodu nunsoğandaki zararı.


zarar.


zarar.

So an-sak nematodunun so andaki

zarar.

Tanm ve Ya ay :

So an-sak nematodu [Ditylenchus dipsaci (Kühn)]’nun di i ve erke i iplik formunda olup, 1-1.3 mm uzunlu undadr.

So an-sak nematodu sak, sürgün, yaprak ve so anl bitkilerin iç parazit (endoparazit) nematodudur. Konukçu bitki içinde dölden döle geçerler. Ender hallerde köklerde bulunduklar saptanm tr. Bu nedenle herhangi bir bula klk durumunda, bula k materyalde nematodun tüm dönemlerine rastlamak mümkündür.

Konukçu bitkilerde ya am ko ullar uygun olmayan duruma geldi inde (bitki çürüdü ünde), bitkiyi terk ederek topra a geçerler. Mantar miselleri üzerinde de ya ayan So an-sak nematodu daha çok konukçularnn canl hücrelerinde bulunur. A r topraklardaki nematod populasyonu hafif topraklara nazaran daha fazladr.

So an-sak nematodu bitki dokusu içinde ve özellikle killi topraklarda, 4. dönem larva halinde uzun yllar canl olarak kalabilir.

Normal ko ullarda erkek ve di iler 45-73 gün ya arlar.

So an-sak nematodunda bir di i 200-500 arasnda de i en sayda yumurta brakr.

Bitki paraziti nematodlarn bitkilerde meydana getirdikleri belirtiler di er zararl organizmalardan ileri gelen belirtilere benzedi i için mikroskop altnda nematodu görmeden kesin kanya gidilmemelidir. Nematodlarn küçük mikroskobik canllar olmas ve bitki paraziti nematod türlerinin birbirlerine çok benzemesinden dolay (özellikle Patates çürüklük nematodu ile So an-sak nematodu ayn grupta yer almaktadr ve bu gruba ait nematodlarn te hisi oldukça zordur) kesin te his yapldktan sonra karar verilmesi önemlidir.

Zarar ekli:

So an-sak nematodu zararna özellikle lman bölgelerde çok rastlanr. Serin, rutubetli ko ullar bu nematodun zarar için çok uygundur Nematodun özellikle 4. dönem larvas, fideler henüz toprak altnda iken, genç büyüme dokularnda zarar olu turur. A r nematod bula kl , dayankl ve hassas fidelerin olgunla madan hemen ölümüne neden olur. Bula k saklar, ekseri i kin, bodur ve kvrlm tr. Yapraklarda merdivenvari ekil bozuklu u görülür. Yonca ve trflda bo um aralar ksalr ve i kinle ir. A r bula k bitkiler sonunda ölür ve üçüncü ylda tarladaki bitki örtüsünde bo luklar görülür. So an yapraklar i mi , e rilmi , bükülmü bir görünüm arzeder. Birçok bitki ölür ve bula k so anlar (yumrular) hasattan sonra çürürler. Nergis yapraklar kvrlm , bükülmü ve üzerinde si il tabir edilen karakteristik açk renkli i kinliklere sahiptir. Çok bula k so anlar enine kesitte kahverengi halkalar ta r. Ülkemizde so an ve so anl süs bitkilerinde % 5-100 orannda zarar meydana getirebilmektedir.


zarar.


zarar.


zarar.

Tanm ve Ya ay :








Zarar ekli:


Soğan-sak nematodununsoğandaki zararı.

Tanımı ve Yaşayışı:

•Soğan-sak nematodu [Ditylenchus dipsaci (Kühn)]’nun dişi ve erkeği iplik formunda olup, 1-1.3 mm uzunluğundadır.

•Soğan-sak nematodu sak, sürgün, yaprak ve soğanlı bitkilerin iç parazit (endoparazit) nematodudur. Konukçu bitki içinde dölden döle geçerler. Ender hallerde köklerde bulundukları saptanmıştır. Bu nedenle herhangi bir bulaşıklık durumunda, bulaşık materyalde nematodun tüm dönemlerine rastlamak mümkündür.

•Konukçu bitkilerde yaşam koşulları uygun olmayan duruma geldiğinde (bitki çürüdüğünde), bitkiyi terk ederek toprağa geçerler. Mantar miselleri üzerinde de yaşayan Soğan-sak nematodu daha çok konukçularının canlı hücrelerinde bulunur. Ağır topraklardaki nematod populasyonu hafif topraklara nazaran daha fazladır.

•Soğan-sak nematodu bitki dokusu içinde ve özellikle killi topraklarda, 4. dönem larva halinde uzun yıllar canlı olarak kalabilir.

•Normal koşullarda erkek ve dişiler 45-73 gün yaşarlar.

•Soğan-sak nematodunda bir dişi 200-500 arasında değişen sayıda yumurta bırakır.

•Bitki paraziti nematodların bitkilerde meydana getirdikleri belirtiler diğer zararlı organizmalardan ileri gelen belirtilere benzediği için mikroskop altında nematodu görmeden kesin kanıya gidilmemelidir. Nematodların küçük mikroskobik canlılar olması ve bitki paraziti nematod türlerinin birbirlerine çok benzemesinden dolayı (özellikle Patates çürüklük nematodu ile Soğan-sak nematodu aynı grupta yer almaktadır ve bu gruba ait nematodların teşhisi oldukça zordur) kesin teşhis yapıldıktan sonra karar verilmesi önemlidir.


17



zarar.


zarar.


zarar.

Tanm ve Ya ay :








Zarar ekli:



zarar.


zarar.


zarar










Yasal Önlemler:


Kimyasal Mücadele:






Zarar Şekli:

•Soğan-sak nematodu zararına özellikle ılıman bölgelerde çok rastlanır. Serin, rutubetli koşullar bu nematodun zararı için çok uygundur

•Nematodun özellikle 4. dönem larvası, fideler henüz toprak altında iken, genç büyüme dokularında zarar oluşturur. Ağır nematod bulaşıklığı, dayanıklı ve hassas fidelerin olgunlaşmadan hemen ölümüne neden olur.

•Bulaşık saklar, ekseri şişkin, bodur ve kıvrılmıştır. Yapraklarda merdivenvari şekil bozukluğu görülür. Yonca ve tırfılda boğum araları kısalır ve şişkinleşir. Ağır bulaşık bitkiler sonunda ölür ve üçüncü yılda tarladaki bitki örtüsünde boşluklar görülür.

•Soğan yaprakları şişmiş, eğrilmiş, bükülmüş bir görünüm arzeder. Birçok bitki ölür ve bulaşık soğanlar (yumrular) hasattan sonra çürürler. Nergis yaprakları kıvrılmış, bükülmüş ve üzerinde siğil tabir edilen karakteristik açık renkli şişkinliklere sahiptir. Çok bulaşık soğanlar enine kesitte kahverengi halkalar taşır. Ülkemizde soğan ve soğanlı süs bitkilerinde % 5-100 oranında zarar meydana getirebilmektedir.

•Soğan-sak nematodu patates yumrularında zarara neden olarak, Patates çürüklük nematodu (D. destructor)’nun zararına benzer

belirtiler meydana getirir. Ancak bu nematodun yumruda oluşturduğu lezyonlar çürüklük nematodu lezyonlarından daha derin olup, bazen tüm yumruyu kaplayabilir. Genellikle yumru üzerinde çatlak görülmez.

•Soğan-sak nematodu patates bitkinin toprak üstü aksamında zararlıdır. Yumruda herhangi bir belirti oluşturmaksızın bitkide tipik bodurluk, kalınlaşma ve çarpıklılıklar meydana getirebilir. Yapraklarda lekeler oluşturur. Patatesteki zararı Phoma solonicola adlı fungusun bulunmasıyla artış gösterir.



•Temiz toprağa temiz tohumluk kullanılmalıdır.

•Nematodun temiz yerlere yayılmasını önlemek için, temiz sulama suları kullanılmalı, sel ve yağmur sullarının önüne geçme çareleri araştırılmalı,


zarar.


zarar.


zarar










Yasal Önlemler:


Kimyasal Mücadele:





Soğan-sak nematodu nuntarladaki zararı

18


soğan ve soğanlı bitki köklerinin topraklarından arındırılması akarsularda yapılmamalıdır.

•Yapılacak münavebede Soğan-sak nematoduna hassas olmayan bitkiler (havuç, ıspanak, marul) yetiştirilmelidir. Toprak tipine göre münavebe 2-4 yıl arasında uygulanmalıdır. Münavebe süresince yabancı otlar ile de mücadele edilmelidir.

•Bulaşık yerlerde kullanılan toprak işleme aletlerinin temizlenmeden kullanılmamalıdır.

•Dayanıklı çeşitler (varsa) kullanılmalıdır.

Yasal Önlemler:

•Soğan-sak nematodu iç ve dış karantina listesinde bulunan çok önemli bir nematoddur. Mücadelesinde başarılı olmak için, bulaşık materyallerin temiz yerlere taşınmamasına özen gösterilmelidir. Yapılacak sürveylerde depo ve vejetasyon süresince konukçu bitkilerin incelenmesine önem verilmeli ve bu incelemede örneklere yabancıotların da dahil edilmesine dikkat edilmelidir.

Kimyasal Mücadele:

•Soğan-sak nematoduna karşı önerilen ilaçlar ve dozları aşağıdadır.

Kimyasal Mücadelede Kullanılacak İlaçlar ve Dozları:


zarar.


zarar.


zarar










Yasal Önlemler:


Kimyasal Mücadele:




arasndaki süre 100 l suya Dekara Dazomet 97 % GR 40 l/da (ba so an) Dikimden 3 hafta önce Oxamyl 10 % GR 6 kg/da (ba so an) 21 gün Oxamyl 240 g/l EC 3l/da (ba so an) 21 gün (dikimden hemen önce) AB’ye ihraç edilecek ürünlerde kullanlmamal




19

CHLORPYRIFOS-ETHYL Sv Formülasyonlar (EC)/SC Pyrinex 25 WP 25% Korban 25 WP 25% Terpan 25 WP 25% Priban 25 WP 25% Agrosban 25 WP 25% Dursban 25 W 25% Dursban 25 W 25% Jokker 25 WP 25% Cansa joker 25 WP 25% Megaban 25 WP 25% Florban 25 WP 25% Istban 25 WP 25% Massban 25 WP 25% Megaban 25 W 25% Fullban 25 WP 25% Dekban 25 WP 25% Devran 25 WP 25% Megan 25 WP 25% Goldban 25 W 25% Pestban 25 WP 25% Killban 25 WP 25% Makpan 25 WP 25% Asterpan 25 WP 25% Alban 25 WP 25% Saveban 25 WP 25% mpan 25 WP 25% zolban 25 WP 25% Robust 4 480 g/l Sulban 480 g/l Ferban 4 480 g/l Chlorfet 48 EC 480 g/l Pyrical 480 EC 480 g/l Alkazar 480 EC 480 g/l Devran 48 EC 480 g/l

Bestban 4 EC 480 g/lCloban 4 480 g/lKimpan 4 480 g/lTrambo 4 EC 480 g/lTafaban 48 EC 480 g/lAlban 4 EC 480 g/lDekban 4 EC 480 g/lPhosban 480 EC 480 g/lSerfos 48 EC 480 g/lPolmetban 48 EC 480 g/lTricel 48 EC 480 g/lKillban 4 EC 480 g/lBaron 480 g/lTaros 48 EC 480 g/lLenaban 4 480 g/lNapoleon 480 g/lmpan 4 EC 480 g/lTopraxban 4 EC 480 g/lKulfos 48 EC 480 g/lMensban 4 480 g/lShardaban 4 480 g/lSaveban 4 EC 480 g/lFerban 48 EC 480 g/lAkban 4 EC 480 g/lzolban 4 480 g/l

OXAMYL Sv Formülasyonlar (SL

Formulations)

Ustaad 240 g/lDeadline L 240 g/lBaybet XL 240 g/lEmail SL 2 40

g/l Fitodate 240 L 240 g/lNemadate 240 240 g/l

vydate L 240 g/l Revenge 240 g/l Skaydette L 240 g/l Koxdate 24 L 240 g/l Banner 240 SL 240 g/l Vacillate 240 g/l Heksamyl SL 240 g/l Sword 240 SL 240 g/l Motive 240 SL 240 g/l Vymyl L 240 g/l Dysan 240 g/l Taksamyl SL 240 g/l Canoxdet XL 240 g/l Gardate 24 SL 240 g/l Wedatte XL 240 g/l Devadate XL 240 g/l zoldate 240 BL 240 g/l

Agnodate 24 SL 240 g/l Metrodate 24 SL 240 g/l Farmyl 240 g/l Granül Formülasyonlar

(GR Formulations) Vydate 10 G 10% Roxdate 10 G 10%

DAZOMET Granül Formülasyonlar

(GR Formulations)

Basamid Granulat 97% Plasmide Granül 97%

KÜKÜRT (SULPHUR) Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP) Top Wettable Sulphur % 80

80%

Sulphure 80 WP 80%

Soğan - Sarımsak Hastalık ve Zararlılarında Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünlerinin Ticari İsim Listesi

20


Wettable Sulphur Bayer WP 80

80%

Thiovit 80% Kimyagerler Mikronize Kükürt WP

80%

Bull 80 WP 80% Cansa Kükürt 80 WP 80% KS-Solur 80% Sulgran 80%

FOSETYL-AL Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP/WG) Aliette 80% Plant-Care 80% Alegro 80% Massfoset 80% Fostal 80 WP 80% Fashion 80 WP 80% Veliyette 80% Asetyl 80 WP 80% Vennex Ai 80 WP 80% Alfosetil 80 WP 80% Placate 80 WP 80% Viola 80 WP 80% Alpin 80 WP 80% Ally 80 WP 80% Fitonette 80 WP 80% Alliset 80 WP 80% Aliette WG 800 80% Comleyt 800 WG 80%

MANCOZEB Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP) Dithane M-45 Special 80% Fumazin 80 WP 80% Intrazeb 80%

Dikotan M-45 80% Manzate 200 Fungicide

80%

Nemispor 80 WP 80% Penncozeb 80% Dikozeb 80 WP 80% Kimyagerler M-45 80% Dequiman Ml-45 80% Mankotam M-45 80% Cankozeb M-45 80% Polizeb 80% Takzeb 80 WP 80% Supercozeb 80 W 80% Supercozeb 80 W 80% Faytox Ml 80 80% Hteri Mancozeb 80 WP

80%

Micene Ml 80% Masscozeb 80% Indofil M-45 80% Sakozeb 80% Sancozeb 80% Sentrazeb 80 WP 80% Majestik M-45 80% Bonazeb 80 WP 80% Crittox MZ 80 80% Manzeb M-45 80% Mozart 80 WP 80% Mozart M-45 80% Stager M-45 80% Lebra 80 WP 80% Callozeb 80 WP 80% Mancozide 80 WP 80% Anadolu 80 WP 80% M S A Mancozeb 80 WP

80%

Helcozeb 80 WP 80% Mayceb M-45 80% Mayceb M-45 80% Kalezeb 80 WP 80% Dilazeb 80 WP 80% Fungozeb 80 WP 80% Da ku ta M-45 80% Salvox M-45 80% Genozeb 80 WP 80% Dikozin M-45 WP 80% Cadillac M-45 80% Arbiter 80 WP 80% Topraxblue M-45 80% Metanyl M-45 80% Manco 80 WP 80% Atazeb M-45 80% Menta M-45 80% zolmanzep M-45 80% Cossazeb 80 WP 80%

MANEB Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP) Dikotan M-22 80% Sipcaneb 80 80% Manzate Fungicide 80% Metaneb 80 WP 80% Agroneb ME 022 80% Trimangol 80 WP 80% Kimyagerler M- 22 80% Cansaneb M- 22 80% Hektaneb 80 WP 80% Dikoneb M- 22 80% Superneb M- 22 80% Dithane M- 22 80% Saneb M- 22 80% Gloneb M- 22 : 80%


21

Boneb 80 WP 80% Best Mayneb M-22 80% Indoneb 80 WP 80% Toprax Maneb M-22 80% Ferneb 80 WP 80% zolmaneb M-22 80%

PROPINEB Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP) Antracol WP 70 70% Koruneb 70 WP 70% Agrocol 70 WP 70% Enercol 70% Iltracol 70% Superpon 70 WP 70% Superpon 70 WP 70% Safacol 70 WP 70% poliagroneb 70 WP 70% Garancop 70 WP 70% Asfercol 70 WP 70% Hostrakol 70 WP 70% Placol 70 WP 70% Makpropil 70 WP 70% Mentacol 70 WP 70% Piston 70 WP 70% Credit 70 WP 70% Topraxantrakol 70% Contracool 70 WP 70% Propicol 70 WP 70%

THlRAM Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP) K. Kimarsol 80% Kortiram Forte 80 WP

80%

Pomarsol Forte 80 WP

80%

Hekthiram Forte 80% Valtiram 80 WP 80% Cekuram Forte 80% Strong Forte WP 80 80% Tirama 80 WP 80% Protect-Forte 80 WP 80% Takdir Forte 80% Poltiram Forte 80% Horn Forte WP 80 80% Massthiram 80% First 80 WP 80% Power Forte 80 WP 80% Calliram Forte 80 WP 80% Fultiram 80 WP 80% Fertiram 80 WP 80% Best Forte 80% Thira Forte 80% Topraxthiram Forte 80 WP

80%

Powersoul Forte 80% Hektolex T 50 WP 80% Thiflow 80% Santra Forte 80% Darthanian 80% zolore 80 WP 80% Tramil 80 WP 80% Suda Da labilen Granül

Formülasyonlar (WG Formulations)

Thiraflo WG 80%

METALAXYL +MANCOZEB

Islanabilir Toz Formülasyonlar (WP

Formulations) Safa Ridomet Gold MZ 68 WP

4+64 %

OXADIXYL +CYMOXANIL

+MANCOZEB Islanabilir Toz Formülasyonlar (WP Formulations)

Ripost M 8+3.2+56 %

Microst M 8+3.2+56 %

Sarpost M 8+3.2+56 %

Midiphost M 8+3.2+56 %

Trust WP 8+3.2+56 %

Ferost M 8+3.2+56 %

CAPTAN Islanabilir Toz Formülasyonlar

(WP)

Koruma Captan 50 WP

50%

Captan ‘H 50% Santhane 50% Captan M-50 50% Agro-Captan 50 WP 50% Kimyagerler Captan 50%

22


Captan ® 50 WP Stauffer

50%

Captan 50 WP Stauffer

50%

Flo-Captan 50 WP 50% MRK Captan 50% Can-Kaptan 50 WP 50% lteri Captan 50 WP 50%

Valcaptan 50 WP 50% Masscaptan 50% Norat 50 WP 50% Safa Captan 50% Sharcap 50% Odeon 50 WP 50% Captan Onca 50% Ilma Captan 50% Takcaptan 50% Montana Captan 50 WP

50%

Best Captan 50 WP 50% Fertil Ca ptan 50 WP 50% BR –Cap 50% Drexel Captan 50 WP 50% Korel Captan 50 WP 50% Menta Captan 50 WP 50% Topraxcaptan 50 WP 50% Agrofarm Captan 50% Atacaptan 50 WP 50% Kulmid 50 WP 50% mpa captan 50 WP 50%

Agromed Captan 50 50% zolcaptan 50 WP 50%

Norat 50 WP 50% Merpan 80 WDG 80 % Congress WP 50% Policaptan 50WP 50%

Metrocaptan 50 WP

50%

BAKIR SÜLFAT (COPPER SULFATE)

Kristal Toz Formülasyonlar (Crystal dast)

Hekta Gözta 25% Copper Sulphate Valles N-500

25%

Supercup 99 25% Ak Gözta 25% Lances Link Gözta 25% Polimet Gözta 25% Telka-Rabak Gözta 25% Koruma Gözta 25% Polimex 25% Nova Gözta 25% Do a Gözta 25% Safa Gözta 25% Cupro-D 25% Kimyagerler Gözta 25% Takimsan Gözta 25% Hak Gözta 25% Super Gözta 25% Active Copper Gözta

25%

Gebze Rabak Gözta

25%

Ekmekçio ullar Gözta

25%

R-Bio Gözta 25% DODlNE

Islanabilir Toz Formülasyonlar (WP

Formulations)

Kor-Prex Dodine 65 WP

65%

Fudine 65 WP 65% Roprex 65% Roprex 65% Agro-Dodine 65% Cansa Dodine 65 W

65%

Melprex 65 W 65% Superprex 65 W 65% Polarex 65% Biodin 65 65% Dodene 65 WP 65% Sarfrex 65 WP 65% Takdine 65 WP 65% Core-Prex 65 WP 65% Bestdodine 65 WP

65%

Cansa Dodine 65 WP

65%

ZIRAM Islanabilir Toz

Formülasyonlar (WP Formulations)

Kimyagerler Z-78 80% Kaspora 80 WP 80%

DELTAMETHRIN Sv Formülasyonlar (EC/SC )

Decis EC 2.5 25 g/l Deltharin 2.5 EC 25 g/l Deltaplan EC 2.5 25 g/l Delta 2.5 EC 25 g/l Delpaz 25 g/l Dedel 2.5 EC 25 g/l Impamethrin 25 EC 25 g/l Grandthrin 2.5 EC 25 g/l


23

Topraxdel 2.5 EC 25 g/l Deltis 25 EC 25 g/l Dekagard EC 25 25 g/l Depar 2.5 EC 25 g/l De arj 2.5 EC 25 g/l Deltagurcis 2.5 EC 25 g/l Ödül Deltamethrin 2.5 EC

25 g/l

Keshet 2.5 EC 25 g/l Demond EC 2.5 25 g/l

Delete 2.5 Ec 25 g/l Caracole 25 EC 25 g/l Akdeniz Deltamethrin 25 g/l KuIderin 2.5 EC 25 g/l Deltado 25 EC 25 g/l Fixmethrin 2.5 EC 25 g/l Deltabiol 2.5 EC 25 g/l Nikriz 2.5 EC 25 g/l Declare 25 g/l Deltasis 25 g/l

Jetsis 2.5 EC 25 g/l Serdesiz 25 EC 25 g/l Lenadectina 2.5 EC 25 g/l Decan 2.5 EC 25 g/l Atacis 2.5 EC 25 g/l Agmetrin 2.5 EC 25 g/l

PIRIMICARB Suda Da labilen Granül

Formülasyonlar (WG) Pirimor 50 WG 50%

Rusya’ya ihracat edilecek ürünlerde kullanlmamal AB’ye ihracat edilecek ürünlerde kullanlmamal

AB ve Rusya’ya ihracat edilecek ürünlerde kullanlmamal Rusya Maksimum Kalnt Limiti çok dü ük, dikkatli kullanlmal

24


Soğan sarimsak hastalik ve zararlilari

Documents

Transcript of Soğan sarimsak hastalik ve zararlilari