KEYWORDSBite-Fixer, fixed functional appliance, Class II Div 1,

Molar distalization, Overjet correction

ABSTRACT

ANAHTAR KELİMELERBite-Fixer, Sabit fonksiyonel aparey, Sınıf II Bölüm 1,

Molar distalizasyonu, Overjet düzeltimi.

ÖZET

Aim: The purpose of this study is to present two cases with Class II malocclusion and increased overjet treated with the Bite-Fixer appliance.

Material and Method: Case 1: The initial cephalometric evaluation of a 13 year old girl revealed Angle Class II molar relationship, 7 mm. of overjet, labially inclined upper incisors and mesofacial growth pattern. Case 2: The initial cephalometric evaluation of a 16 years old girl revealed mandibular retrusion and Angle Class II molar relationship, 10 mm. of overjet, labially inclined upper incisors, lingually inclined lower incisors and mesofacial growth pattern.

Discussion and Conclusion: The overjet correction was accomplished mainly with the labial inclination of lower incisors, distalization of upper molars and correction of labial inclination of upper incisors. The Bite-Fixer appliance in selected patients, is an effective treatment method for Class II correction.

Amaç: Bu olgu raporunun amacı sabit bir fonksiyonel aparey olan Bite-Fixer apareyiyle tedavi edilmiş, Sınıf II maloklüzyona ve artmış overjete sahip iki olgunun sunumudur.Gereç ve Yöntem: Olgu1: 13 yaşındaki kız olguda baş-langıç sefalometrik değerlendirme, Angle Sınıf II molar ilişkisi, 7 mm. overjet, labiyale eğimli üst kesiciler ve mezofasiyal büyüme yönü özellikleri göstermekteydi. Olgu 2: 16 yaşındaki kız olguda başlangıç sefalometrik değerlendirme, Angle Sınıf II molar ilişkisi ve man-dibüler retrüzyon, 10 mm. overjet, labiyale eğimli üst ve linguale eğimli alt kesicilerle birlikte mezofasiyal büyüme yönü özellikleri göstermekteydi. Her iki olgu da Bite-Fixer apareyi ile tedavi edildi ve meydana gelen değişimler, başlangıç ve tedavi sonrası alınan lateral sefalogramlarda değerlendirildi.Tartışma ve Sonuç: Overjet düzeltimi esas olarak alt kesicilerin öne eğimlenmesi, üst molar distalizasyonu ve üst kesicilerin labiyal eğimlerinin düzeltilmesi ile sağlandı. Bite-Fixer apareyinin seçilmiş olgularda Sınıf II ilişki düzeltiminde etkili olduğu görüldü.

Hacettepe Dişhekimliği Fakültesi DergisiCilt: 30, Sayı: 1, Sayfa: 72-82, 2006

Sınıf II Maloklüzyonun DüzeltimindeBite-fixer Apareyinin Kullanımı:

2 Olgu Sunumu

The Use of Bite-fixer Appliance to CorrectClass II Malocclusion: 2 Case Reports

*Doç.Dr. Tülin (Uğur) TANER, *Dr. Hakan EL

*Hacettepe Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı

OLGU RAPORU (Case Report)

73

GİRİŞ

Günümüzde en sık rastlanan sagital yön prob-lemi Sınıf II maloklüzyonlardır. Sınıf II dental iliş-kiler, Sınıf II iskeletsel yapı ile görünmekle beraber, Sınıf I bir iskeletsel yapı içinde de bulunabilmek-tedirler. Sınıf II maloklüzyonlarda görülen bu çe-şitlilik, birçok tedavi yönteminin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Tedavi yöntemi, Sınıf II ilişkinin etyolojisine bağlı olarak değişebilmektedir. Sınıf II molar ilişkisi, protrüziv bir üst ark veya retrüziv bir alt ark veya her ikisinin bir arada bulunmasına bağlı olabilir1. Bu tür maloklüzyonların tedavisin-de, maksiller dişlerin retraksiyonu veya mandibüler arkın protrüzyonu veya her ikisinin kombinasyonu uygulanabilmektedir. Bu tür olguların tedavisinde, sabit fonksiyonel apareylerin kullanımı, hasta ko-operasyonunu en aza indirgemektedir. Bu durum, hasta kooperasyonuna bağımlı tedaviler olan he-adgear, Sınıf II elastik ve müteharrik fonksiyonel apareylerin kullanımına göre üstünlük sağlamak-tadır2,3.

Hasta kooperasyonu gerektirmeyen Herbst ve Jasper Jumper apareylerinin tanıtılmasını takiben, Sınıf II maloklüzyonun tedavisinde kullanılmak üzere çok çeşitli sabit fonksiyonel aparey geliştiril-miştir4-9. Bite-Fixer bu apareylerden bir tanesidir. Bite-Fixer apareyinin kullanımının rahat ve hijye-nik olması nedeniyle, Sınıf II maloklüzyonun dü-zeltiminde avantajlı olduğu rapor edilmiştir10. Bu makalede, Sınıf II maloklüzyona sahip iki olgunun Bite-Fixer apareyinden yararlanılarak gerçekleşti-rilen tedavileri sunulacaktır.

OlGu 1

13 yaşında kız hasta kliniğimize üst ön dişleri-nin belirgin olması şikayeti ile başvurdu. Yapılan klinik muayenede, Sınıf II molar ve kanin ilişkisi ile 7 mm. overjetin yanısıra rahat bir dudak kapanışı-nın bulunmadığı gözlendi. Yapılan safelometrik in-celemeler sonucunda mezofasiyal büyüme yönüne ve Sınıf I iskeletsel ilişkiye sahip olduğu belirlendi. Üst kesiciler önde ve labiyale eğimliydiler (Resim 1a-e, Şekil 1).

Tedavi hedefleri şu şekilde belirlendi:

• Sınıf II molar ve kanin ilişkisinin düzeltimi

• Üst kesicilerin uzun eksen eğilimlerinin dü-

A

B

C

74

zeltilmesi

• Yüz estetiğinin olumlu yönde etkilenmesi.

Tedaviye quad-helix apareyi ile üst arkta geniş-letme yapılarak başlandı. Genişletmeyi takiben, seviyeleme, .016” tam yuvarlak nikel-titanyum ark telleri ile gerçekleştirildi. Seviyeleme sonrasında

RESİM 1

(a-e). Olgu 1. Başlangıç ağız dışı ve ağız içi fotoğrafları

D

E

ŞEKİL 1

Olgu 1. Başlangıç sefalometrik değerlendirme

.016”x.022”, paslanmaz çelik ark telleri alt ve üst dental arklara yerleştirildi. Tedavinin 5. ayında, Bite-Fixer apareyi yerleştirildi (Resim 2a-c). Bite-fixer içi poliüretan tüple kaplı bir intermaksiller springten oluşmaktadır. Sağ ve sol için 3 ayrı boyu olup bu olguda 3 numarası kullanılmıştır. Aparey, alt arka alt molar ve kanin arasına yerleştirilen .017”x.025” lik yardımcı bir segmental ark teli üze-rinden, önüne elastik bir stop konularak uygulan-maktadır. Üst arkta ise 1. moların headgear tüpüne bir ball-pin yardımıyla yerleştirilmektedir. Bu stop-lu pin, headgear tüpünün mezialinde yeterli akti-vasyon miktarına göre kıvrılmakta, distal ucunda hastanın çene hareketlerini serbestleştirmek için birkaç mm’lik mesafe bırakılmaktadır. Apareyin ikinci aktivasyonu, 8. haftada Weingart pensiyle stoplu pinin molar tüpünün mezialinden öne doğru çekilmesiyle sağlandı. 5 aylık Bite-Fixer tedavisin-den sonra, Sınıf I molar ve kanin ilişkisi sağlandığı ve overjetin düzeltildiği görüldü. Bite-Fixer apareyi hasta ağzından çıkartıldı ve oklüzyonun final de-taylandırılması için intermaksiller elastiklerden yararlanıldı. Toplam aktif tedavi süresi 14 aydı. Pekiştirme döneminde alt ve üst çevresel Hawley apareyleri hastaya tüm gün kullandırıldı.

Bite-Fixer apareyinin kullanımı sonucunda hasta profilinde olumlu değişimler olduğu gözlen-

75

RESİM 2

(a-c). Olgu 1. Bite-Fixer apareyinin uygulanması

RESİM 3

(a-e). Olgu 1. Bitiş ağız dışı ve ağız içi fotoğrafları

A

B

C

A

B

C

D

E

76

ŞEKİL 2

Olgu 1. Bitiş sefalometrik değerlendirme

ŞEKİL 3

Olgu 1. Başlangıç ve bitiş sefalometrik filmlerin çakıştırması

77

Tedavi hedefleri şu şekilde belirlendi:

RESİM 4

(a-e). Olgu 2. Başlangıç ağız dışı ve ağız içi fotoğrafları

di. Sınıf II molar, kanin ilişkisi ve overjet düzeltildi (Resim 3a-e, Şekil 2). Mandibüler dentisyonun me-zializasyonu sağlandı. Üst 1. molarlarda distalizas-yon ve üst kesicilerde dikleşme elde edildi. Ayrıca, Co-Gn mesafesinde 5 mm.lik bir artış elde edildiği gözlendi (Şekil 3). 18 aylık retansiyon dönemini ta-kiben yapılan incelemelerde, oklüzal ilişkilerde geri dönüş ile karşılaşılmadı.

OlGu 2

16 yaşında kız hasta kliniğimize estetik olmayan fasiyal görünüm ve üst dişlerinin önde konumlan-ması şikayeti ile başvurdu. Yapılan klinik muayene-de, retrognatik bir profil ve belirgin alt ve üst du-daklar göze çarpmaktaydı. Hastadaki Sınıf II molar ve kanin ilişkisine, 9 mm.lik overjet ve 5 mm.lik alt ön çapraşıklık eşlik etmekteydi. Sefalometrik incelemeler, mandibüler retrüzyon ve maksiller dental protrüzyona bağlı iskeletsel Sınıf II Bölüm 1 maloklüzyonun varlığını göstermekteydi. Hasta, mezofasiyal büyüme yönüne sahip, üst kesicilerin labiyale eğimlendiği, alt kesicilerin linguale eğimli olduğu bir olgu olarak değerlendirildi (Resim 4a-e, Şekil 4).

A

B

C

D

E

78

• Sınıf II molar ve kanin ilişkisinin düzeltilebil-mesi için, üst molarların distalize edilmesi ve alt dental arkın meziyale taşınması

• Alt kesici dişlerin labiyal eğimlerinin artırıla-rak alt arktaki çapraşıklığın çözülmesi

• Ön dişlerin uzun eksen eğimlerinin düzeltil-mesiyle yüz estetiğinin olumlu yönde etkilenmesi.

Tedaviye ilk olarak servikal headgear ile başlan-dı. 3 aylık headgear tedavisi sonrasında elde edilen molar distalizasyonu Resim 5a-c’de gösterilmekte-dir. Bu aşamada hasta headgear kullanmak isteme-diğini belirtti. Bunun üzerine, hasta kooperasyo-nuna bağlı olmayan Bite-Fixer apareyinin kullanıl-masına karar verildi. Başlangıç seviyeleme aşaması sırasıyla .016” yuvarlak nikel-titanyum ve çelik ark telleri ile gerçekleştirildi. Seviyeleme aşamasının tamamlanmasını takiben, .016”x.022” paslanmaz çelik ark telleri üzerinden Bite-Fixer apareyi uy-gulamasına geçildi (Resim 6a-c). 7 aylık Bite-Fixer tedavisi sonrasında Sınıf I molar ilişkisi sağlandı ve overjet düzeltildi. Oklüzyonun final detaylandır-ması için intermaksiller elastiklerden yararlanıldı.

Toplam aktif tedavi süresi 16 ay olarak belirlendi. Retansiyon döneminde alt ve üst Hawley apareyle-rinden yararlanıldı.

Hastanın yüz estetiği ve profilinde olumlu de-ğişimler olduğu gözlendi. İskeletsel olarak belirgin değişimler meydana gelmemiş olmasına rağmen, ön-arka yönde dentoalveoler Sınıf II ilişkinin ve overjetin düzeltildiği görüldü (Resim 7a-e, Şekil 5).

Tedavi öncesi ve sonrasına ait lateral sefalo-metrik film çakıştırmaları, üst molarlarda distali-zasyon, üst kesici dişlerde retraksiyon ve alt den-tal arkta mezializasyon olduğunu göstermektedir (Şekil 6). Aktif tedaviyi takiben yapılan 1 senelik kontrolde herhangibir relaps eğilimi ile karşılaşıl-mamıştır.

TARTıŞmA

Sunulan her iki olguda da Bite-Fixer apareyi kullanılarak Sınıf II maloklüzyonun dentoalveoler olarak düzeltimi başarılı bir şekilde gerçekleştiril-miştir. Apareyin hasta kooperasyonuna bağlı olma-ması nedeniyle, düzeltimler hızlı olarak gerçekleş-miş ve toplam tedavi süresi kısalmıştır.

ŞEKİL 4

Olgu 2. Başlangıç sefalometrik değerlendirme

79

Her iki olguda da A noktasında bir miktar öne taşınma olduğu görülmektedir. Bu durum labiyale eğimli üst kesici dişlerin Bite-Fixer apareyi kullanı-mı sonrasında dikleşmesinden kaynaklanmaktadır ve apareyin beklenen bir etkisidir. Yine beklenildiği gibi linguale eğimli alt kesiciler ise başlangıca göre labiyale tipping yapmışlardır. Bite-Fixer apareyinin istenmeyen etkilerinden bir tanesi posterior bölge-de açık kapanışa neden olmasıdır. Olgu 2 ‘de 7 aylık kullanım sonucunda 1. molarlar ve 2. premolarlar bölgesinde bir miktar aralanma meydana gelmiş, apareyin çıkartılmasından sonra intermaksiller

elastiklerin uygulanması sonucu bu aralanmanın azaldığı görülmüş, retansiyon döneminde çiğneme fonksiyonlarının etkisi ile tamamen ortadan kalk-mıştır. Olgu 1’de ise 5 aylık kullanım sonucunda herhangibir posterior aralanma ile karşılaşılma-mıştır.

Bite-fixer tedavisi sonrası meydana gelen bu dentoalveoler etkiler, sabit fonksiyonel aparey gru-buna giren, rijit ve elastik özellikteki diğer aparey-lerden farklı değildir 2-12. Ancak, Bite-Fixer apareyi-nin kullanımı, Herbst tipi rijit apareylere göre late-

RESİM 5

(a-c). Olgu 2. 3 aylık headgear kullanımı sonucu elde edilen değişim

RESİM 6

(a-c). Olgu 2. Bite-Fixer apareyinin uygulanması

A

B

C

A

B

C

80

RESİM 7

(a-e). Olgu 2. Bitiş ağız dışı ve ağız içi fotoğrafları

ral çene haraketlerine izin vermesi nedeniyle daha konforludur 2,4. Bite-Fixer’ın Jasper Jumper apare-yine göre avantajları ise içinde bulunan poliüretan tüp nedeniyle yiyecek birikimine izin vermemesi ve daha dayanıklı olması olarak sıralanabilir 3,10,11.

Sunulan olgularda Bite-Fixer apareyi ile over-jetin düzeltimi ortalama 5-7 ay içinde tamamlan-mıştır. Hastalar apareye ilk 1 hafta içinde adapte olduklarını bildirmişler ve ilerleyen kontrol rande-vularında belirgin bir şikayet dile getirmemişlerdir. Hastaların apareye kolay adaptasyonunda rol oyna-yan en önemli faktörlerden biri de mandibulanın lateral hareketlerine izin vererek hasta konforunu artırmasıdır. Bite-Fixer apareyinin seçilmiş olgu-larda Sınıf II düzeltiminde oldukça etkili bir aparey olduğu görülmektedir.

SOnuç

Bite-Fixer apareyinin kullanımı ile maksiller dentoalveoler protrüzyon ve alt kesicilerin normal veya linguale eğimli olduğu iki olguda kısa sürede,

A

B

C

E

D

81

ŞEKİL 5

Olgu 2. Bitiş sefalometrik değerlendirme

ŞEKİL 6

Olgu 2. Başlangıç ve bitiş sefalometrik filmlerin çakıştırması

82

İLETİŞİM ADRESİ

Doç. Dr. Tülin (Uğur) TANERHacettepe Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı 06100 Sıhhiye/ANKARA

Tel: 0312 305 22 90 / 0312 311 64 61, Fax: 0312 309 11 38, E-mail:tulinortho@hotmail.com

etkili düzeltim sağlanmıştır.

Bite-Fixer apareyinin tedavi etkileri şu şekilde gerçekleşmiştir:

• Üst molar distalizasyonu

• Üst keser retraksiyonu

• Alt molar ve keser mezializasyonu.

KAYNAKLAR

1. Langlade M. Reciprocal mini chin-cup for selected Class II malocclusions. J Clin Orthod. 1997;31:787-98

2. Pancherz H. The modern Herbst appliance. In: Graber TM, Rakosi T, Petrovic AG. Dentofacial Orthopedics with Functional Appliances, 2nd ed. St. Louis: Mosby - Year Book Inc. 1997:336

3. Jasper JJ, McNamara JA, Mollenhauer B. The modified Herbst appliance (Jasper Jumper). In: Graber TM, Rakosi

T, Petrovic AG. Dentofacial Orthopedics with Functional Appliances, 2nd ed. St. Louis: Mosby - Year Book Inc. 1997:367

4. Pancherz H. The Herbst appliance. Its biologic effects and clinical use, Am. J. Orthod. 1985;87:1-20

5. Jasper JJ, McNamara JA. The correction of interarch malocclusions using a fixed force module, Am. J. Orthod. 1995;108:641-650

6. West RP. The adjustable bite corrector, J. Clin. Orthod. 1995;29:650-657

7. DeVincenzo J. The Eureka Spring: A new interarch force delivery system, J. Clin. Orthod. 1997;31:454-467

8. Klapper L. The Superspring II: A new appliance for noncompliant Class II patients, J. Clin. Orthod. 1999;33:50-54

9. Vogt W. A new fixed interarch device for Class II correction, J. Clin. Orthod. 2003;37:36-41

10. Awbrey J.J. The Bite-Fixer, Clinical Impressions, Ormco/A Company. 1999;8:10-16

11. Toroğlu MS. İskeletsel ve Dental Sınıf II Bölüm 1 Maloklüzyonların Jasper Jumber Apareyi ile Tedavisinde Meydana Gelen İskeletsel, Dental ve Yumuşak Doku Profilindeki Değişikliklerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Doktora Tezi, Ankara, 1996.