Small is Beautiful 6 l

164
บบบบบ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ Small is Beautiful ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใ ใใใใใใ Small is Beautiful ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ E.F Schumacher ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ Nco – Classic ใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ E.F Schumacher ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ 1. ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ 2. ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใ ใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใใ

Transcript of Small is Beautiful 6 l

Page 1: Small is Beautiful 6 l

บทนำ��

ในอนาคตโลกกาล�งเคล��อนต�วไปสู่��ทิ�ศทิางใด ระบบทิ�นน�ยมจะพั�ฒนาไปสู่��อะไร และว�กฤตเศรษฐก�จทิ(�เรากาล�งเผชิ�ญอย��จาสู่�,นสู่�ดลงเม��อใด อนาคตของมน�ษย.ชิาต�จะร� �งเร��องหร�อสู่ดใสู่ หร�อไร0ทิางม�ดมนไร0ทิางออกทิ�,งหมดน(,เป1นคาถามทิ(�รอคาตอบ Small is Beautiful อาจจะพัอม(คาตอบให0ทิ�านได0บ0าง แม0นว�าจะไม�ตรงก�บใจต0องการไปเสู่(ยทิ�กอย�าง เน��องจากไม�ม(คาตอบสู่าเร3จร�ปใด ๆ จะสู่ามารถอธิ�บายสู่��งต�าง ๆ ทิ(�เก�ดข6,นได0อย�างกระจ�างชิ�ดไปเสู่(ยทิ�กเร��อง เพัราะคาตอบของคนคนหน6�งเป1นเพั(ยงแง�ม�มทิ(�เข0าค0นพับทิ�ามกลางเร��องราวและแง�ม�มอ��น ๆอ(กมากมาย

Small is Beautiful เป1นผลงานการเข(ยนของ E.F

Schumacher เข(ยนข6,นเพั��อทิ(�พัยายามชิ(,ให0เห3นการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ การพั�ฒนาทิางด0านว�ตถ� ตามทิฤษฎี(ของสู่าน�ก Nco – Classic

เป1นการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จทิ(�ผ�ดพัลาด E.F Schumacher ได0เสู่นอแนวทิางการแก0ไขไว0อย�างแหลมคม พัร0อมทิ�,งเสู่นอแนวทิางเศรษฐศาสู่ตร.ตามหล�กพั�ทิธิธิรรม ซึ่6�งเป1นแบบอย�างของชิาวตะว�นออก สู่ร�ปสู่าระสู่าค�ญได0ด�งน(,

1. การให0ความสู่าค�ญก�บการศ6กษาโดยกล�าวว�ามน�ษย.น�,นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ในระด�บปฐมของทิร�พัยากรทิ�,งปวง สู่��งทิ(�สู่ามารถพั�ฒนามน�ษย.ได0ก3ค�อการศ6กษา เม��อมน�ษย.ได0ร�บการพั�ฒนาด0านความร� 0 มน�ษย.ก3จะเป1นผ�0ม(ความเป1นผ�0ม(ค�ณภาพัในการบร�หารจ�ดการทิร�พัยากรได0อย�างม(ค�ณภาพัต�อไป

2. การให0ความสู่าค�ญในการประหย�ดทิร�พัยากรโดยเฉพัาะน,าม�น ซึ่6�งเขามองว�าเป1นทิร�พัยากรทิ(�สู่าค�ญในระบบอ�ตสู่าหรรมเป1นทิร�พัยากรทิ(�สู่�,นเปล�องแน0นการพั�ฒนาการผล�ตกล�าวค�อผ�0สู่�งออกน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกต0องย�ดเวลาการใชิ0ออกไปให0นานทิ(�สู่�ด และใชิ0น,าม�นอย�างม(ค�ณค�า ลดปร�มาณการใชิ0และต0องตระหน�กอย��เสู่มอว�าน,าม�นเร��มขาดแคลน

Page 2: Small is Beautiful 6 l

3. การให0ความสู่าค�ญก�บการใชิ0ทิ(�ด�นอย�างเหมาะสู่ม เขามองว�าทิ(�ด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ทิ(�สู่�ดเป1นทิ(�รองร�บทิ�กอย�าง ซึ่6�งน�กว�ตถ�น�ยมมองว�าทิ(�ด�นเป1นทิ(�มาของการผล�ตเพั��อความเพั(ยงพัอต�การบร�โภค แต� E.F Schumacher มองว�าควรเป<ดให0ม(การถ�อครองในทิ(�ด�น เพั��อประโยชิน.แก�ประประชิาชินจานวนมาก แต�การใชิ0ทิ(�ด�นให0มองถ6งอ�ดมคต� 3 ประการค�อ การม(สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( การม(ทิ(�อย��อาศ�ยทิ(�ม(ความงดงาม และการม(ความคงทินถาวรในการใชิ0ประโยชิน.

4. การให0ความสู่าค�ญก�บการสู่�งเสู่ร�มเทิคโนโลย(ระด�บกลางและเศรษฐก�จทิ(�เห3นคนเป1นคน กล�าวค�อเขาได0แนะนาว�ธิ(การแก0ป=ญหาการใชิ0เคร��องจ�กรทิ(�เข0ามาม(บทิบาทิในการทิางานแทินคน ทิาให0คนเปร(ยบเสู่ม�อนเคร��องจ�กรด0วย เพัราะไม�ต0องใชิ0ผ(ม�อและสู่มอง เขาจ6งได0แนะนาให0ใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางเพั��อทิาให0คนได0ม(โอกาสู่ทิางานมากข6,น ความว� �นวายต�าง ๆ ก3ลดลง โดยเฉพัาะป=ญหาทิางน�เวชิว�ทิยา

165.

5. การให0ความสู่าค�ญก�บการต�อต0านการใชิ0พัล�งงานปรมาณ�ทิ(�จะเข0ามาแทินการใชิ0พัล�งงานน,าม�นและเขาชิ(,ให0เห3นว�า มห�นตภ�ยทิ(�ร 0ายแรงของพัล�งงานปรมาณ�ค�อละอองจากร�งสู่( และจากการกาจ�ดกากของสู่ารก�มม�นตภาพัร�งสู่(ทิ(�เก�ดข6,น พัร0อมทิ�,งแนะนาว�ธิ(การแก0ป=ญหาโดยการการบร�โภคลง เพั��อจะได0ทิาการผล�ตให0น0อยลง และเพั��อเป1นการย�ดเวลาการใชิ0น,าม�นให0มากข6,น

Small is Beautiful นามาใชิ0พั�ฒนาเศรษฐก�จชิ�มชินได0ด�งน(,

1. การให0ความสู่าค�ญก�บการศ6กษา กล�าวค�อ การพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�นน�,นจะต0องม(การพั�ฒนาคน ซึ่6�งเป1นทิร�พัยากรหล�กสู่าค�ญในสู่�งคม และการทิ(�จะพั�ฒนาคนจะต0องใชิ0เคร��องม�อทิ(�สู่าค�ญทิ(�สู่�ด

Page 3: Small is Beautiful 6 l

ค�อ การศ6กษา ซึ่6�งใชิ0ในการพั�ฒนาคนให0เป1นพัลเม�องด(ม(ค�ณภาพัและสู่ามารถดารงชิ(ว�ตได0อย�างเหมาะสู่ม

2. การให0ความสู่าค�ญในการประหย�ดทิร�พัยากร ซึ่6�งตรงก�บทิฤษฎี(ใหม�ทิ(�พัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วได0พัระราชิทิานเพั��อชิ�วยเหล�อเกษตรกรทิ(�ประสู่บความยากลาบากในการดารงชิ(ว�ตให0สู่ามารถประกอบอาชิ(พัอย�างได0ผลพัอเพั(ยงทิ(�จะเล(,ยงต�วเองได0ในระด�บประหย�ด อดทินและอดออม

3. การให0ความสู่าค�ญก�บการใชิ0ทิ(�ด�นอย�างเหมาะสู่ม ซึ่6�งตรงก�บทิฤษฎี(ใหม� ทิ(�ประกอบด0วยหล�กการและแนวทิางในการบร�หารจ�ดการทิ(�ด�นและน,าเพั��อการเกษตร โดยดาเน�นการเป1น ข�,นตอน ค�อ การจ�ดแบ�งพั�,นทิ(� ซึ่6�งแบ�งพั�,นทิ(�ออกเป1น 4 สู่�วน ตามอ�ตราสู่�วน 30 : 30: 30 : 10 ค�อแบ�งพั�,นทิ(�สู่�วนทิ(�หน6�ง 30

% เป1นทิ(�สู่าหร�บข�ดสู่ระน,าไว0ใชิ0 สู่�วนทิ(�สู่อง 30 % เป1นทิ(�ทิานาในฤด�ฝน เพั��อใชิ0เป1นอาหารสู่าหร�บครอบคร�ว สู่�วนทิ(�สู่าม 30 %

เป1นทิ(�สู่าหร�บปล�กพั�ชิย�นต0นต0นไม0ผล พั�ชิไร� พั�ชิผ�ก พั�ชิสู่ม�นไพัรเพั��อใชิ0เป1นอาหารและจาหน�าย หากม(เหล�อ สู่�วนทิ(�สู่(� 10 % เป1นทิ(�อย��อาศ�ย และเล(,ยงสู่�ตว. และโรงเร�อนอ��น ๆ

4. การให0ความสู่าค�ญก�บการสู่�งเสู่ร�มเทิคโนโลย(ระด�บกลางและเศรษฐก�จทิ(�เห3นคนเป1นคน ซึ่(งตรงก�บแนวทิางเศรษฐก�จแบบพัอเพั(ยงทิ(�เน0นความร�วมม�อร�วมใจของชิ�มชินเพั��อเป1นกาล�งสู่าค�ญในการทิางานร�วมก�นของคนในชิ�มชิน เชิ�นการลงแรงชิ�วยเหล�อก�นหร�อลงแขก เพัราะนอกจากจะทิาให0เก�ดความสู่าม�คค(ในชิ�มชินแล0ว ย�งเป1นการลดค�าใชิ0จ�ายในการจ0างแรงงานได0อ(กด0วย

5. การให0ความสู่าค�ญก�บการต�อต0านการใชิ0พัล�งปรมาณ� ลดการใชิ0น,าม�น ซึ่6�งเป1นการประหย�ดพัล�งงาน เป1นสู่��งทิ(�ใชิ0ได0ก�บการพั�ฒนาชิ�มชินของไทิยทิ(�เน0นในเร��องของการประหย�ด พัออย�� พัอก�น หร�อ อย��แบบพัอเพั(ยง ลดสู่��งทิ(�ไม�ม(ความจาเป1น รวมทิ�,งสู่�งเสู่ร�ม

Page 4: Small is Beautiful 6 l

ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น การใชิ0พั�ชิสู่ม�นไพัร ในก�จกรรมของการดาเน�นชิ(ว�ตประจาว�นและการทิาเกษตรกรรม

166.

สรุ�ป small is beautiful เป1นเร��องทิ(�เราสู่ามารถนามาประย�กต.ใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ก�บการพั�ฒนาชิ�มชินได0เป1นอย�างด( และสู่��งทิ(�นาเสู่นอน(,เป1นสู่�วนหน6�งในอ(กหลายสู่�วนของหน�งสู่�อ และทิ(�สู่าค�ญการพั�ฒนาชิ�มชินได0ด(น� ,นต0องพั�ฒนาทิ(�เราก�อน ค�อ จะปล�ก“

พั�ชิ ต0องเตร(ยมด�น จะก�น จะต0องเตร(ยมอาหาร จะพั�ฒนาการใครเขา ต0องพั�ฒนาต�วเราก�อน……………………………………………………………….

SMALL IS VEAUTIFULEconomics as if people matteredอยู่ �อยู่��งนำ�อยู่และใช้�สอยู่แต่�พอง�ม : เศรุษฐศ�สต่รุ�ท��มองเห็!นำคนำเป#นำคนำ…………………………………………………………..ภ�คห็นำ%�ง โลกสม(ยู่ให็ม�

ป)ญห็�ก�รุผล,ต่ทิ�ศนะอ�นผ�ดพัลาดทิ(�ว�า ป=ญหาการผล�ต ได0ถ�กแก0ไขไปแล0ว เก�ดข6,น“ ”

จากทิ�ศนะของมน�ษย.ทิ(�ม(ต�อธิรรมชิาต� โดยเฉพัาะทิ�ศนะของชิาวตะว�นตกทิ(�ต0องการครอบงาธิรรมชิาต� แต�ม�ได0มองต�วเองว�าเป1นสู่�วนหน6�งของธิรรมชิาต� จนเก�ดมายาในความสู่าเร3จทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย( โดยการเบ(ยดเบ(ยนธิรรมชิาต�อย�างร�นแรงไม�เคยปรากฎีมาก�อนในประว�ต�ศาสู่ตร.ของมน�ษยชิาต� การใชิ0ทิ�นตามธิรรมชิาต� หร�อทิ�นทิ(�หาทิดแทินไม�ได0 เชิ�น น,าม�นเพั��มข6,นอย�างรวดเร3ว ใชิ0อย�างสู่�ร� �ยสู่�ร�าย น,าม�นจากซึ่ากด6กดาบรรพั.เป1นเพั(ยงสู่�วนหน6�งของ ทิ�นตามธิรรมชิาต� ซึ่6�งเราเหมา“ “

เอาว�าเป1นทิ�นทิ(�ใชิ0จ�ายไปคล0ายก�บว�าม�นเป1นรายได0 และเหม�อนก�บว�าม�นไม�ใชิ�

Page 5: Small is Beautiful 6 l

สู่��งทิ(�สู่าค�ญ ก3เทิ�าก�บว�าเราค�กคามอารยธิรรมเราทิาลายทิ�นทิ(�เป1นสู่��งม(ชิ(ว�ตตามธิรรมชิาต�ทิ(�ม(อย��รอบต�วเทิ�าก�บว�าเราค�กคามสู่��งม(ชิ(ว�ต

ความผ�ดพัลาดอ�นร0ายแรงทิ(�สู่�ดในย�คของเราค�อ ความเชิ��อว�าป=ญหาการผล�ตได0ร�บการแก0ไขตกไปแล0ว ภาพัมายาน(,ม(สู่าเหต�อ�นสู่าค�ญเน��องมาจากความไร0สู่มรถภาพัของเราทิ(�เล3งเห3นว�าระบบอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ทิ(�ม(ความสู่ล�บซึ่�บซึ่0อนทิางพั�ทิธิป=ญญาได0กล�นก�นรากฐานทิ(ม�นต�,งอย��

การใชิ0น,าม�นอย�างสู่�,นเปล�องและผล�ตภ�ณฑ์.ทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ทิ(�ร�กล,าธิรรมชิาต�จนขอบเขตแห�งความต0านทิานของธิรรมชิาต�ร�บไม�ไหวได0ก�อให0เก�ดมลพั�ษไปทิ��วและการผล�ตในป=จจ�บ�นได0ก�ดกร�อนแก�นสู่ารความเป1นมน�ษย.ซึ่6�งแก�นสู่ารของมน�ษย.ไม�อาจว�ดได0โดยผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมของประชิาชิาต� และเป1นสู่าเหต�ของป=ญหาทิางสู่�งคม เชิ�น อาชิญากรรม ยาเสู่พัต�ด น�สู่�ยชิอบทิาลาย การพั�งทิลายทิางจ�ตใจ และอ��น ๆ สู่ถ�ต�ไม�เคยพั�สู่�จน.ได0เลยเราต0องเร��มมองความเป1นไปได0ในการว�ว�ฒน.ร�ปแบบของชิ(ว�ตข6,นมาใหม�ด0วยการใชิ0ว�ธิ(การผล�ตใหม� และม(ร�ปแบบของการบร�โภคใหม�ซึ่6�งเป1นร�ปแบบของชิ(ว�ตทิ(�เร��มต0นเพั��อความย��งย�น เชิ�น ในด0านการเกษตรกรรม ต0องม(ว�ธิ(การผล�ตทิ(�เหมาะสู่มในด0านชิ(วภาพั สู่ร0างความอ�ดมสู่มบร�ณ.ของด�น ก�อให0เก�ดอนาม�ย

167.ในด0านอ�ตสู่าหกรรม เราควรให0ความสู่นใจเทิคโนโลย(ขนาดย�อม เป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ปราศจากความร�นแรงและม��งเข0าสู่��ย�คสู่ม�ยของสู่�งคมแห�งการเร(ยนร� 0 ค�อ ต0องเร(ยนร� 0ว�าจะอย��อย�างสู่งบสู่�ขได0อย�างไร ไม�เพั(ยงแต�ก�บเพั��อนมน�ษย.เทิ�าน�,น แต�ย�งรวมไปถ6งการเป1นอย��ก�บธิรรมชิาต�อย�างสู่�นต�ด0วย

ส(นำต่,ภ�พและคว�มถ�วรุความเชิ��อสู่ม�ยใหม�บอกเราว�าสู่�นต�ภาพัเก�ดข6,นจากการทิ(�ม(ความ

ร� �งเร�องไพับ�ลย. และความร� �งเร�องไพับ�ลย.ก3สู่ามารถเข0าถ6งได0ด0วยอาศ�ยรากฐานของปร�ชิญาแบบว�ตถ�น�ยมทิ(�ว�า จงเพั��มพั�นความม��งค��งให0ก�บต�ว“

ทิ�านเอง และน��นก3ค�อหนทิางนาไปสู่��สู่�นต�ภาพั ม(สู่�งคมยากจนเป1นอ�นมาก“

ซึ่6�งม(สู่��งต�าง ๆ น0อยเก�นไป แต�สู่�งคมร�ารวยทิ(�บอกว�า หย�ดเสู่(ยทิ( เราม(“

Page 6: Small is Beautiful 6 l

พัอแล0ว น�,นม(อย��ทิ(�ไหน สู่�งคมเชิ�นทิ(�ว�าน(,ไม�ม(เลย ทิ�ศนะต�อชิ(ว�ตซึ่6�งแสู่วงหา“

โภคทิร�พัย.แต�เพั(ยงอย�างเด(ยวหร�อล�ทิธิ�ว�ตถ�น�ยมน�,นไม�เหมาะสู่มก�บโลกน(, เพัราะว�าในต�วของม�นเองม(หล�กการทิ(�ไร0ข(ดจาก�ดในขณะทิ(�สู่��งแวดล0อมทิ(�ม�นได0อาศ�ยอย��น� ,นม(ข(ดจาก�ดอย�างเข0มงวด ระบบต�วเองอ�นล,าเล�ศของธิรรมชิาต�กาล�งจะไร0สู่มด�ล

รากฐานของสู่�นต�ภาพัไม�อาจป=กหล�กลงได0ด0วยความเจร�ญร� �งเร�องไพับ�ลย.ทิ��วสู่ากลได0 เพัราะความร� �งเร�องด�งกล�าวเก�ดข6,นจากความโลภไม�ร� 0จ�กพัอและความร�ษยามน�ษย. ซึ่6�งทิาลายล0างภ�ม�ป=ญญา ความสู่�ขสู่งบและความสู่�นต�ของมน�ษย. ความม��งค��งของคนรวยเก�ดจากความต0องการต�อทิร�พัยากรของโลกทิ(�ม(อย��อย�างจาก�ด ด�งทิ(�คานธิ(ได0กล�าวไว0ว�า โลกได0ให0“

ความเพั(ยงพัอต�อความจาเป1นของมน�ษย.ทิ�กคน ม�ใชิ�เพั(ยงพัอต�อความโลภของทิ�กคน ไม�ม(ใครทิางานอย�างแทิ0จร�งเพั��อสู่�นต�ภาพั การเพั��มข6,นของ“

ความต0องการข�,นพั�,นฐานทิ�กอย�างย�อมโน0มเอ(ยงทิ(�จะทิาให0คนต0องพั6�งพัาอาศ�ยพัล�งจากภายนอก ซึ่6�งไม�ม(ผ�0ใดควบค�มได0 จ6งก�อให0เก�ดความหวาดกล�วในการดารงชิ(พั ถ0าเราลดความต0องการลงบ0าง เราก3สู่ามารถลดการแก�งแย�ง ลดการทิะเลาะว�วาทิและลดสู่งครามลงได0โดยการม��งไปสู่��ความม(ชิ(ว�ตเร(ยบง�าย ความอ�อนโยน อห�งสู่า ความน��มนวลและความงดงาม ด�งน�,นสู่�นต�ภาพัจะได0ร�บการสู่ถาปนาบนรากฐานของว�ทิยาศาสู่ตร.ทิ(�ไม�คาน6งถ6งผลเสู่(ยและเทิคโนโลย(ทิ(�ร�นแรงได0อย�างไร ? เพัราะมน�ษย.ม(ความต0องการอย�างไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ดและความไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ดจ�กสู่ามารถบรรล�ถ6งได0ก3แต�ในปร�มณฑ์ลของจ�ตใจเทิ�าน�,น หาใชิ�ด0านว�ตถ�ไม� หากปราศจากป=ญญามน�ษย.จะถ�กผล�กไสู่ให0สู่ร0างระบบเศรษฐก�จทิ(�ชิ� �วร0ายข6,นซึ่6�งจะทิาลายโลกและแสู่วงหาความพัอใจอย�างบ0าคล��ง เหล�าน(,เป1นสู่าเหต�ของสู่งคราม

บางทิ(เราการทิ(�เราลดความโลภและความร�ษยาในต�วเองลงมาก ๆ หร�อต�อต0านความเย0ายวนในการใชิ0สู่��งฟุ่� Aมเฟุ่Bอยด0วยการสู่ารวจตรวจสู่อบต�วของเราเองทิาให0ความต0องการเหล�าน�,นเร(ยบง�ายข6,นและบรรเทิาเบาบางลงได0 ถ0าหากเราไม�ม(ความเข3มแข3งทิ(�จะกระทิาได0แม0แต�เพั(ยงอย�างเด(ยว เราก3ได0ชิ��อว�าเด�นอย��บนความก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จทิ(�ไร0รากฐานของความถาวรย��งย�น เราจาเป1นต0องวางรากฐานทิางเศรษฐก�จเพั��อสู่�นต�ภาพั ซึ่6�งเราสู่ามารถ

Page 7: Small is Beautiful 6 l

แสู่วงหาความเข3มแข3งได0เพั��อทิ(�จะดาเน�นการต�อสู่�0ก�บค��แข�งข�นทิ(�ได0เปร(ยบเราอย��มาก

168.

มายอย�างน�ากล�วจากคากล�าวของคานธิ(ทิ(�ว�า จะต0องม(การยอมร�บการ“

ดารงอย��ของจ�ตว�ญญาณนอกเหน�อไปจากร�างกาย และยอมร�บการม(อย��ของธิรรมชิาต�อ�นถาวร และการยอมร�บน(,ต0องผน6กอย��ในศร�ทิธิาต�อชิ(ว�ตและในหนทิางสู่�ดทิ0ายหล�กอห�สู่าจะไม�ถ�อประโยชิน.จากผ�0ทิ(�ม�ได0ม(ศร�ทิธิาในพัระผ�0เป1นเจ0าแห�งความร�ก “

บทบ�ทของเศรุษฐศ�สต่รุ�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ม(บทิบาทิสู่าค�ญต�อการกาหนดร�ปแบบก�จกรรมต�าง

ๆ ในโลกสู่ม�ยใหม�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ได0เคล��อนเข0าสู่��ใจกลางแห�งความสู่นใจของประชิาชิน การดาเน�นการทิางเศรษฐก�จการเจร�ญเต�บโตของเศรษฐก�จได0กลายเป1นความสู่นใจทิ(�คงอย��ตลอดไป เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�มองแต�การค0าขาย การตลาด กาไร ขาดทิ�น หร�อผลตอบแทินในฐานะเง�นตรา ประเม�นมน�ษย.–

เป1นป=จจ�ยทิ(�ไร0ชิ(ว�ตเป1นเพั(ยงกลไกทิางการตลาดเทิ�าน�,น เศรษฐศาสู่ตร.ม�ได0ย�นอย��บนขาของต�วเอง เศรษฐศาสู่ตร.ค�อองค.ความค�ดอ�นสู่�บเน��องมาจากอภ�เศรษฐศาสู่ตร. ถ0าน�กเศรษฐศาสู่ตร.ไม�สู่นใจอภ�เศรษฐศาสู่ตร.ค�อตระหน�กถ6งความจร�งทิ(�ว�าการใชิ0ว�ธิ(คานวณทิางเศรษฐศาสู่ตร.น�,นม(ขอบเขตจาก�ดแล0วไซึ่ร. เขาก3ย�อมจะตกอย��ในความผ�ดพัลาดเพัราะศาสู่ตร.ทิ�กอย�างม(ประโยชิน.ภายในขอบเขตแห�งความเหมาะสู่มของต�วม�นเอง แต�จะกล�บกลายเป1นสู่��งชิ��วร0ายและเป1นภ�ยอ�นตรายตราบใดทิ(�ม�นล�วงล,าขอบเขตอ�นเหมาะสู่ม ซึ่6�งว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร. ชิอบทิ(�จะเอาเปร(ยบผ�0อ��น เพัราะว�าเป1นว�ชิาทิ(�“ “

เก(�ยวข0องก�บแรงจ�งใจอ�นร�นแรงของมน�ษย. เชิ�น ความร�ษยาความโลภ เศรษฐศาสู่ตร.ได0ถ�กสู่ร0างข6,นและถ�กนามาใชิ0ในป=จจ�บ�นและย6ดม��นในว�ธิ(การว�เคราะห.เชิ�งปร�มาณล0วน ๆและปฎี�เสู่ธิอย�างข(,ขลาดทิ(�จะพั�น�จพั�จารณาให0ล6กซึ่6,งถ6งธิรรมชิาต�อ�นแทิ0จร�งของสู่รรพัสู่��ง

ป=จจ�บ�นน�กเศรษฐศาสู่ตร.กล��มเล3ก ๆสู่�วนน0อยเร��มถามว�า การเจร�ญ“

เต�บโต ต�อไปอ(กมาก ๆ จะเป1นไปได0อย�างไร เพัราะการเจร�ญเต�ปโตอ�นไม�“

Page 8: Small is Beautiful 6 l

จาก�ดในสู่ภาพัแวดล0อมอ�นจาก�ดเป1นสู่��งทิ(�เป1นไปไม�ได0 แต�ก3ไม�สู่ามารถแหวกว�ายออกมาจากแนวค�ดแบบการเจร�ญเต�บโตในเชิ�งปร�มาณล0วน ๆ ได0 สู่�วนใหญ�ย�งคงดาเน�นรอยตามอ�ดมคต�ทิ(�หลงใหลในการทิาให0 ศาสู่ตร. ของ“ “

ตนเป1นว�ทิยาศาสู่ตร. เศรษฐศาสู่ตร.ให0ความสู่าค�ญก�บ สู่�นค0า ซึ่6�งแบ�ง“ “

แยกประเภทิของสู่�นค0าอย�างหยาบ ๆ เชิ�น ความแตกต�างระหว�างสู่�นค0าเพั��อการบร�โภค และสู่�นค0าเพั��อการผล�ต แต�ไม�ได0ม(ความพัยายามโดยแทิ0จร�งทิ(�จะร�บร� 0ในสู่��งทิ(�สู่�นค0าด�งกล�าวเป1นอย��อย�างจร�ง ๆ เชิ�น ม�นเป1นสู่��งทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,นหร�อธิรรมชิาต�ให0มา ด�งน�,นน�กเศรษฐศาสู่ตร.ต0องเข0าใจและเห3นแจ0งถ6งขอบเขตของม�น น��นค�อจะต0องเข0าใจอภ�เศรษฐศาสู่ตร.

อภ�เศรษฐศาสู่ตร.ประกอบด0วยสู่องสู่�วนค�อ สู่�วนแรกเก(�ยวข0องก�บมน�ษย. และอ(กสู่�วนหน6�งเก(�ยวข0องก�บสู่ภาพัแวดล0อม น��นค�อ เศรษฐศาสู่ตร.จ�กต0องหาจ�ดม��งหมาย และว�ตถ�ประสู่งค.จากการศ6กษาเก(�ยวก�บมน�ษย.และอย�างน0อยจ�กต0องหาว�ธิ(การศ6กษาสู่�วนใหญ�จากการศ6กษาเก(�ยวก�บธิรรมชิาต�

เม��อไม�นานมาน(, น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งร� 0สู่6กว�าม(เหต�ผลทิ(�ด(พัอทิ(�พัวกเขาต0องม(หน0าทิ(�ถ�อโครงข�ายของธิรรมชิาจต�ให0เป1นสู่�วนหน6�งของก�จกรรมทิางเศรษฐก�จ เพัราะเก�ดผลกระทิบมากมายของก�จกรรมทิาง

169.

เศรษฐก�จทิ(�ม(ต�อโครงข�ายทิางธิรรมชิาต� เชิ�น การเสู่��อมโทิรมของสู่ภาพัแวดล0อม จ6งเก�ดข0อสู่งสู่�ยข6,นว�าว�ธิ(การศ6กษาแบบเศรษฐศาสู่ตร.น�,นค�บแคบและแตกแยกเป1นเสู่(�ยง ๆ เก�นกว�าทิ(�จะนาไปสู่��ความหย��งร� 0ทิ(�ถ�กต0องสู่มบร�ณ. นอกเสู่(ยจากว�าการกระทิาควบค��ไปก�บการศ6กษาอภ�เศรษฐศาสู่ตร.

เศรุษฐศ�สต่รุ�แนำวพ�ทธ“ สู่�มมาอาชิ(วะ ค�อการเล(,ยงชิ(พัชิอบเป1นธิรรมข0อหน6�งในมรรคม(องค.“

แปดของพัระพั�ทิธิเจ0า ด�งน�,นจ6งเป1นสู่��งประจ�กษ.ชิ�ดว�า จ�กต0องม(เศรษฐศาสู่ตร.แบบฉบ�บชิาวพั�ทิธิอย�างแน�นอน

ตามทิ�ศนะของพั�ทิธิศาสู่นา การงานม(หน0าทิ(�อย�างน0อยสู่ามประการ ค�อ เป<ดโอกาสู่ให0มน�ษย.ได0ใชิ0และพั�ฒนาความสู่ามารถสู่�วนต�ว เพั��อชิ�วยให0มน�ษย.

Page 9: Small is Beautiful 6 l

ขจ�ดอ�ตตาด0วยการทิางานร�วมก�บผ�0อ��นและเพั��อให0ได0มาซึ่6�งผลผล�ตและบร�การอ�นจาเป1นแก�การดารงอย�� และการใชิ0เคร��องจ�กรกลในการผล�ตก3ม(สู่องประเภทิ ค�อ เพั��อเพั��มพั�นทิ�กษะและอานาจของมน�ษย. และเพั��อให0เคร��องจ�กรกลได0ทิางานแทินมน�ษย. ซึ่6�งย�งผลให0มน�ษย.อย��ในฐานะทิ(�ต0องร�บใชิ0หร�อเป1นทิาสู่เคร��องกลน�,น ๆ จ6งประจ�กษ.ชิ�ดว�า เศรษฐศาสู่ตร.แบบพั�ทิธิแตกต�างก�นอย�างมากจากเศรษฐศาสู่ตร.ว�ตถ�น�ยมสู่ม�ยใหม� เพัราะพั�ทิธิศาสู่นาเห3นว�าแก�นของอารยธิรรมม�ได0อย�฿ทิ(�การเพั��มพั�นต�ณหาของมน�ษย. หากว�าอย��ทิ(�การสู่ร0างความบร�สู่�ทิธิ�Dแก�ค�ณล�กษณะแห�งการเป1นมน�ษย.และเอกล�กษณ.ของมน�ษย.น�,นโดยพั�,นฐานก�อร�ปมาจากการงานของมน�ษย.น��นเอง ค�อมน�ษย.ย�อมม(ค�ณค�าเม��อทิาการงาน และการงานน�,นหากดาเน�นการอย�างเหมาะสู่มในภาวการณ.ทิ(�มน�ษย.ม(เก(ยรต�ภ�ม�และเสู่ร(ภาพั ย�อมย�งความเป1นเล�ศให0แก�ผ�0ทิางาน

ในขณะทิ��กว�ตถ�น�ยมสู่นใจแต�สู่�นค0าเป1นสู่าค�ญ แต�พั�ทิธิศาสู่น�กชินสู่นใจแต�การปลดแอกให0ม(อ�สู่รภาพัเสู่ร(ภาพัเป1นสู่�วนใหญ� ซึ่6�งย6ดม��นใน “

ม�ชิฌิ�มปฎี�ปทิา อ�ปสู่รรคของการปลดแอกให0ม(อ�สู่รภาพัน�,นม�ได0อย��ทิ(�ทิร�พัย.“

ศฤงคาร หากทิว�าอย��ทิ(�การต�ดในทิร�พัย.ศฤงคารน�,นต�างหาก และม�ได0อย��ทิ(�การหาความสู่�ขจากสู่��งซึ่6�งให0ความสู่�ขได0 แต�อย��ทิ(�ต�ณหาด�,นรนเพั��อทิ(�จะให0ได0มาซึ่6�งความสู่�ขต�างหากเล�าทิ(�เป1นอ�ปสู่รรคในการบรรล�อ�สู่รภาพั ด�งน�,น ห�วใจของเศรษฐศาสู่ตร.แนวพั�ทิธิค�อ ความเร(ยบง�ายและการไม�เบ(ยดเบ(ยน(อห�งสู่าธิรรม) ค�อ ความอ�ศจรรย.ของว�ถ(ชิาวพั�ทิธิน�,น อย��ทิ(�ความม(เหต�ผลอย�างย��งของร�ปแบบการดารงชิ(ว�ต กล�าวค�อ อาศ�ยว�สู่ด�ป=จจ�ยจานวนน0อยอย�างน�าประหลาดแต�นาไปสู่��ผลอ�นน�าพั6งพัอใจอย�างพั�สู่ดาร ซึ่6�งม��งเน0นทิ(�จะหาทิางให0มน�ษย.ม(ความพัอใจสู่�งสู่�ดด0วยการม(ร�ปแบบการบร�โภคทิ(�ด(เล�ศ ในขณะทิ(�เศรษฐศาสู่ตร.สู่ม�ยใหม�ม��งทิ(�จะหาทิางให0มน�ษย.ม(การบร�โภคสู่�งสู่�ดด0วยการม(ร�ปแบบของการใชิ0พัล�งการผล�ตทิ(�ด(เล�ศ

ความเร(ยบง�ายก�บหล�กอห�งสู่าน�,นม(ความเก(�ยวพั�นก�นอย�างใกล0ชิ�ด ร�ปแบบการบร�โภคทิ(�ด(เล�ศซึ่6�งก�อให0เก�ดความพัอใจแก�มน�ษย.อย�างมาก โดยการบร�โภคแต�เพั(ยงน0อยน�,นชิ�วยให0มน�ษย.สู่ามารถม(ชิ(ว�ตอย��ได0โดยปราศจากความกดด�นและเคร(ยดมากน�ก และชิ�วยให0มน�ษย.ปฎี�บ�ต�ตามธิรรมะของ

Page 10: Small is Beautiful 6 l

พัระพั�ทิธิเจ0าทิ(�ว�า พั6งละเว0นความชิ��ว พั6งทิาความด( และ พั6งทิาใจให0บร�สู่�ทิธิ�D“

ได0 โดยเหต�ทิ(�ว�าทิร�พัยากรทิางกายภาคม(อย��โดยจาก�ด หากมน�ษย.หาทิาง“

สู่นองความต0องการแห�งตนด0วยการใชิ0ทิร�พัยากรอย�างพัอเหมาะพัอควร ย�อมทิาให0ไม�ต0อง

170.ไปแย�งชิ�งก�บผ�0อ��นมาก พั�ทิธิธิรรมม��งอบรมบ�มน�สู่�ยให0มน�ษย.ม(ความร�กและย6ดหล�กอห�งสู่า ม�เฉพัาะต�อสู่รรพัสู่��งม(ชิ(ว�ต เชิ�น คนและสู่�ตว.เทิ�าน�,นหากย�งเน0นอย�างมากต�อต0นหมากรากไม0อ(กด0วย ซึ่6�งถ�อว�าเป1นธิรรมชิาต�ทิ(�อย��รวมก�นทิ�,งหมดของโลก

ป)ญห็�เก��ยู่วก(บขนำ�ดการเทิ�ดทิ�นบ�ชิาความใหญ�โตมโหฬาร ย�อมเป1นผลกระทิบอย�างหน6�ง

ของเทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม� โดยเฉพัาะในด0านคมนาคมขนสู่�ง ระบบการคมนาคมขนสู่�งทิ(�พั�ฒนาไปอย�างมากมายม(ผลกระทิบอย�างใหญ�หลวง ค�อทิาให0คนอย��ไม�ต�ดทิ(� ประชิาชินน�บล0านคนเร��มเคล��อนย0ายโดยละทิ�,งถ��นชินบทิและเม�องทิ(�เล3กกว�าเข0าไปแสู่วงหาแสู่งสู่(ของเม�องใหญ� ก�อให0เก�ดการเต�บโตแบบว�ปร�ต และผ�0คนเชิ��อว�าการคมนาคมขนสู่�งทิ(�รวดเร3วเป<ดม�ต�ใหม�แห�งเสู่ร(ภาพั แต�ก3มองข0ามความจร�งทิ(�ว�าความสู่าเร3จเหล�าน(,โน0มเอ(ยงทิ(�จะทิาง�ยเสู่ร(ภาพัด0วยการทิาให0ทิ�กสู่��งทิ�กอย�างไม�แน�นอนอย�างย��งและไม�ปลอดภ�ยอย�างย��ง นอกจากจะม(การพั�ฒนานโยบายและการปฎี�บ�ต�อย�างม(สู่ต�เพั��อบรรเทิาผลกระทิบกระเทิ�อนในทิางทิาลายการพั�ฒนาเทิคโนโลย(เหล�าน(,

ป=จจ�บ�นผลกระทิบในทิางทิาลายเหล�าน(,ร�นแรงเป1นอย�างย��งเห3นได0ชิ�ดในประเทิศใหญ� ๆ เชิ�น สู่หร�ฐอเมร�กา ก�อให0เก�ด มหานคร นอกจากน�,น“ “

ย�งก�อให0เก�ดป=ญหา น�กเร(ยนต0องออกจากโรงเร(ยนกลางค�น ในหม��คนทิ(�“ “

ได0กลายเป1นผ�0ทิ(�อย��ไม�ต�ดทิ(� ไม�สู่ามารถหาทิ(�อย��ได0 ซึ่6�งก�อให0เก�ดป=ญหาทิางสู่�งคมหลายอย�าง เชิ�น อาชิญากรรม ความแปลกแยก ความค�บแค0น ความแตกสู่ลายทิางสู่�งคม การอพัยพัประชิากรเข0าสู่��ต�วเม�อง เก�ดการว�างงาน ขนบทิก3จะถ�กค�กคามด0วยความห�วโหยผลก3ค�อสู่�งคมน�,นกลายเป1น สู่�งคมทิว�ล�กษณ. ซึ่6�งปราศจากแรงเชิ��อมภายในใด ๆ

Page 11: Small is Beautiful 6 l

การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมจะได0ผลค�0มค�าก3ต�อเม��อสู่ามารถทิ(�จะดาเน�นการในบร�เวณใกล0 ๆ ก�บนครหลวงหร�อเม�องทิ(�ม(ขนาดใหญ�มากแต�ไม�ใชิ�ชินบทิ ม�นพั�สู่�จน.ให0เห3นว�าโครงการขนาดใหญ�ทิ(�ใชิ0ทิ�นมากม�กจะม(คนชิอบมากกว�าโครงการขนาดเล3กเสู่มอ เศรษฐศาสู่ตร.แห�งความใหญ�โตมโหฬารไม�สู่ามารถแก0ไขป=ญหาในป=จจ�บ�นได0เลย จ6งจาเป1นต0องม(ระบบความค�ดใหม�ทิ�,งหมดทิ(�ต� ,งอย��บนฐานของความเอาใจใสู่�ต�อประชิาชินม�ใชิ�ต�อสู่�นค0า น��นค�อ การผล�ตโดยมวลชินแทินทิ(�การผล�ตขนาดใหญ�“ “

ประชิาธิ�ปไตย เสู่ร(ภาพั ศ�กด�Dศร(ของมน�ษย. มาตรฐานการครองชิ(พั การตระหน�กในตนเอง การเต�มชิ(ว�ตให0เต�ม ม�นเป1นเร��องของคนไม�ใชิ�เร��องของสู่�นค0า ประชิาชินสู่ามารถเป1นต�วของต�วเองในการรวมกล��มเล3ก ๆ ทิ(�เข0าใจก�นได0 ด�งน�,นเราต0องเร(ยนร� 0ทิ(�จะค�ดในร�ปของโครงสู่ร0างทิ(�ประสู่านก�นในอ�นทิ(�จะสู่ามารถจ�ดการก�บหน�วยขนาดเล3กทิ(�ม(อย��มากมาย ถ0าความค�ดเชิ�งเศรษฐก�จไม�สู่ามารถย6ดถ�อหล�กการน(,ได0แล0ว ก3เป1นการไร0ประโยชิน.อย�างแทิ0จร�ง เราต0องเล�กล0มความค�ดเชิ�งเศรษฐก�จแบบนามธิรรมหร�อชิ��นชิมในปร�มาณต�วเลขทิางสู่ถ�ต�ต�าง ๆ อ�นหลากหลาย เป1นต0นว�า รายได0ประชิาชิาต� อ�ตราการเจร�ญเต�บโต การว�เคราะห.แบบป=จจ�ยผลผล�ต ความคล�องต�วของแรงงานการสู่ะสู่มทิ�น แล0วลงไปสู่�มผ�สู่ก�บสู่ภาพัทิ(�เป1นจร�งของมน�ษย.ในด0านความ

171.ยากจนแร0นแค0น ความสู่�,นหว�ง ความแตกสู่ลายทิางสู่�งคม อาชิญากรรม ความค�บแค0น ความแออ�ด ความอ�ปล�กษณ. และมรกรรมแห�งจ�ตว�ญญาณ ขอให0เราจบสู่�,นว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไปเสู่(ยแล0วมาเร��มต0นก�นใหม�

ภ�คสองทรุ(พยู่�กรุ

Page 12: Small is Beautiful 6 l

ทรุ(พยู่�กรุท��ยู่,�งให็ญ�ท��ส�ดก!ค2อก�รุศ%กษ�การศ6กษาเฉพัาะเพั(ยงว�ทิยาศาสู่ตร.เพั(ยงอย�างเด(ยวไม�สู่ามารถทิ(�จะ

เข0าใจโลกได0เน��องจากว�ทิยาศาสู่ตร.สู่อนเราแต�ว�ธิ(การทิ(�จะทิาการต�าง ๆ เทิ�าน�,น ในขณะทิ(�เราจาเป1นทิ(�จะต0องร� 0ว�าเหต�ใดสู่รรพัสู่��งต�าง ๆ รอบต�วเราจ6งเป1นอย��อย�างทิ(�เราเห3น และเราจะทิาอย�างไรก�บชิ(ว�ตเราด( สู่��งทิ(�เราเร(ยนร� 0โดยการศ6กษาว�ทิยาศาสู่ตร.เฉพัาะสู่าขาเป1นการเฉพัาะเจาะจง และเป1นการชิานาญงานเฉพัาะอย�างมากเก�นไปน�,น ไม�สู่ามารถตอบสู่นองความต0องการเราได0 ฉะน�,น เราจ6งห�นไปศ6กษาว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร.เพั��อทิ(�จะได0เห3นความค�ดทิ(�สู่าค�ญ ๆในย�คสู่ม�ยของเราแจ�มชิ�ดย��งข6,น แต�เราก3พับว�าแม0แต�ว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร.ก3กลายเป1นว�ชิาทิ(�จาก�ดเร��องศ6กษาก�นในเฉพัาะเร��องทิ(�เต3มไปด0วยความค�ดเห3นในประเด3นย�อย ๆ มากมายเชิ�นเด(ยวก�บทิ(�พับในว�ชิาว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต� แต�บางทิ(�เราอาจจะโชิคด(กว�าน(,ถ0าเราได0คร�ทิ(�ด(ทิ(�จะชิ�วยให0เราจ�ตใจของเราสู่ว�างไสู่ว ทิาให0ความค�ดต�าง ๆ กระจ�างข6,น ซึ่6�งเป1นความค�ดหล�ก และเป1นสู่ากลซึ่6�งอย��ในจ�ตใจของเราอย��แล0ว รวมทิ�,งทิาให0เราเห3นว�าโลกม(ความหมายสู่าหร�บเรา

กระบวนการศ6กษาแบบน(,แหละจ6งจะเร(ยกว�าเป1น การศ6กษา อย�าง“ ”

แทิ0จร�ง แต�ทิ�กว�นน(,เราได0อะไรบ0างจาการศ6กษา นอกจากภาพัของโลกในฐานะทิ(�เป1นด�นแดนทิ(�รกร0างว�าง

เปล�าปราศจากความหมายและไร0จ�ดม��งหมายใด ๆ การศ6กษาไม�สู่ามารถชิ�วยเราได0 ตราบใดทิ(�ม�นไม�สู่อดคล0องก�บอภ�ปร�ชิญาทิ(�แทิ0จร�ง ไม�ว�าว�ชิาทิ(�สู่อนจะเป1นว�ชิาว�ทิยาศาสู่ตร.หร�อว�ชิามน�ษย.ศาสู่ตร. ถ0าการสู่อนน�,นไม�ได0นาไปสู่��ความกระจ�างชิ�ดของอภ�ปร�ชิญาทิ(�ถ�กต0องหร�อความกระจ�างชิ�ดของความเชิ��อข�,นพั�,นฐานของเราและละก3 ม�นไม�สู่ามารถอบรมบ�มเพัาะคนได0 และผลทิ(�ตามมาก3ค�อการศ6กษาจ�กไม�สู่ามารถให0ค�ณค�าอ�นแทิ0จร�งแก�สู่�งคมได0ว�ชิาทิ�กว�ชิาไม�ว�าจะเป1นว�ชิาเฉพัาะมากน0อยเพั(ยงใดก3ตามจะต0องเชิ��อมโยง

กล�บมาหาศ�นย.กลางได0 เชิ�นเด(ยวก�บร�งสู่(ทิ(�พั� �งออกมาจากดวงอาทิ�ตย. ศ�นย.กลางน�,นประกอบด0วยความเชิ��อพั�,นฐานของเราซึ่6�งเป1นความค�ดทิ(�ม(พัล�งเพั(ยงพัอทิ(�จะโน0มน0าวจ�ตใจของเราได0 กล�าวค�อศ�นย.กลางน�,นประกอบไปด0วยอภ�ปร�ชิญาและจร�ยศาสู่ตร. การศ6กษาจ�กชิ�วยเราได0ก3ต�อเม��อม�นสู่ร0าง คนให0“

Page 13: Small is Beautiful 6 l

เป1นคนโดยสู่มบร�ณ. คนทิ(�ได0ร�บการศ6กษาทิ(�แทิ0จร�งไม�ใชิ�คนทิ(�ร� 0”

172.เร��องทิ�กเร��องอย�างง� ๆ ปลา ๆ และไม�ใชิ�คนทิ(�ร� 0ทิ�กสู่��งทิ�กอย�างในสู่าขาอย�างละเอ(ยดละออ แต�สู่ามารถสู่�มผ�สู่ก�บศ�นย.กลางแห�งความร� 0อย�างแทิ0จร�งเขาจต0องไม�สู่งสู่�ยในความเชิ��อพั�,นฐาน และทิ�ศนะของตนต�อความหมายและ จ�ดหมายของชิ(ว�ต เขาอาจจะไม�สู่ามารถอธิ�บายสู่��งเหล�าน(,ออกมาเป1นคาพั�ด แต�การประพัฤต�ปฎี�บ�ต�ของเขาจะแสู่ดงให0เห3นความม��นคงแห�งการสู่�มผ�สู่ซึ่6�งงอกงามข6,นมาจากความกระจ�างชิ�ดภายในจ�ตใจของเขา

ก�รุใช้�ท��ด,นำอยู่��งเห็ม�ะสมในบรรดาทิร�พัยากรว�ตถ�ทิ�,งหลายน�,นทิร�พัยากรทิ(�ย��งใหญ�ทิ(�สู่�ดค�อทิ(�ด�น

อย�างไม�ต0องสู่งสู่�ย จงศ6กษาว�าสู่�งคมหน6�ง น�,นใชิ0ทิ(�ด�นอย�างไร แล0วทิ�านก3จ�กได0ข0อสู่ร�ปทิ(�ค�อนข0างเชิ��อถ�อได0ว�าอนาคตของสู่�งคมน�,นจะเป1นอย�างไร

ในย�คสู่ม�ยของเรา อ�นตรายอ�นใหญ�หลวงต�อด�นและสู่��งทิ(�เก(�ยวเน��องก�บด�นม�ใชิ�ม(เพั(ยงต�อเกษตรกรรมอย�างเด(ยว หาเป1นอ�นตรายต�ออารยะธิรรมทิ�,งมวล น�,นม(รากเหง0าาจากการต�ดสู่�นใจของคนเม�องเพั��อประย�กต.หล�กการอ�ตสู่าหกรรมเข0าก�บเกษตรกรรม ต�วแทินแนวโน0มเชิ�นน(,ไม�ม(อะไรเป1นต�วอย�างได0ด(ไปกว�า แผนงานของแมนโชิลทิ. รองประธิานของประชิาคมเศรษฐก�จย�โรป ซึ่6�งเขาเชิ��อว�าชิาวนาเป1น กล��มคนทิ(�ย�งไม�เข0าใจการเปล(�ยนแปลงอย�าง“

รวดเร3วในสู่�งคม ชิาวนาสู่�วนใหญ�จะออกจากทิ(�ด�นทิาก�นและไปเป1นกรรมการ”

แรงงานในเม�อง จนละเลยหล�กการสู่าค�ญไปหล�กการสู่าค�ญของเกษตรกรรมได0แก�การทิ(�การเกษตรเก(�ยวข0องก�บ

ชิ(ว�ตหร�อกล�าวอ(กน�ยหน6�งก3ค�อเก(�ยวข0องก�บแก�นแทิ0ของสู่��งม(ชิ(ว�ต ผลผล�ตของการเกษตรกรรมเป1นผลล�พัธิ.ของกระบวนการแห�งชิ(ว�ต และป=จจ�ยในการผล�ตก3ค�อด�น ด�นทิ(�อ�ดมสู่มบ�รณ.จานวนหน6�งล�กบาศก.เซึ่นต�เมตรม(อ�นทิร(ย.ของสู่��งม(ชิ(ว�ตน�บพั�น ๆ ล0านต�ว ตรงก�นข0ามก�บหล�กการอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ได0แก� การเก(�ยวข0องก�บกระบวนการทิ�,งหลายทิ(�มน�ษย.ค�ดค0นประด�ษฐข6,น

Page 14: Small is Beautiful 6 l

ซึ่6�งจะทิางานอย�างเชิ��อถ�อได0 ก3ต�อเม��อประย�กต.ใชิ0ก�บว�ตถ�ทิ(�ปราศจากชิ(ว�ตจ�ตใจ ทิ(�ด�นถ�กมองว�าเป1นสู่�นทิร�พัย.ทิ(�ปราศจากราคาซึ่6�งเป1นภารก�จและเป1นความสู่�ขทิ(�มน�ษย.จะบาร�งร�กษา อาจกล�าวได0ว�าการจ�ดการทิ(�ด�นของมน�ษย.จ�กต0องม��งเปGาหมายพั�,นฐาน 3 ประการ ได0แก� สู่�ขภาพัอนาม�ย ความงดงาม และความถาวร เปGาหมายทิ(�สู่(� เป1นเปGาหมายเด(ยวทิ(�ยอมร�บโดยผ�0เชิ(�ยวชิาญ ค�อ ประสู่�ทิธิ�ภาพั

ทิ�ศนะแบบน�กว�ตถ�น�ยมอย�างหยาบพั�จารณาเกษตรกรรมด0วยการ “

ม��งไปทิ(�การผล�ตอาหารเป1นสู่�วนสู่าค�ญ สู่�วนทิ�ศนะทิ(�กว0างไกลกว�า ได0มอง”

เกษตรกรรมในฐานะทิ(�จาต0องม(ภารก�จอย�างน0อยสู่ามประการค�อ1. เพั��อทิ(�จะให0มน�ษย.เก(�ยวข0องก�บธิรรมชิาต�ของสู่��งม(ชิ(ว�ตซึ่6�งมน�ษย.

เป1นและย�งคงเป1นสู่�วนทิ(�เปราะบางของม�น2. เพั��อทิ(�จะให0ทิ(�อย��อาศ�ยของมน�ษย.น�าอย��อาศ�ยและกว0างขวางย��งข6,น3. เพั��อทิ(�จะได0มาซึ่6�งอาหารและว�สู่ด�อ��น ๆ ซึ่6�งจาเป1นต�อชิ(ว�ตจะอ�บ�ต�ข6,น

ใหม�

173.

ทิ(�ด�นซึ่6�งสู่าค�ญรองลงมาจากคนซึ่6�งเป1นทิร�พัยากรอ�นทิรงค�ณค�าทิ(�สู่�ดของเรา ทิ(�ด�นซึ่6�งว�ถ(ชิ(ว�ตของเราทิ�,งหมดจ�กต0องเก(�ยวข0องด0วย และก�อนทิ(�นโยบายของเราเก(�ยวก�บทิ(�ด�นจะถ�กเปล(�ยนแปลงไปอย�างแทิ0จร�งน�,น จ�กต0องม(การเปล(�ยนแปลงอย�างใหญ�หลวงด0านปร�ชิญา หากเราห�นกล�บไปยอมร�บค�ณค�าทิางอภ�ปร�ชิญาอย�างใจกว0างแล0ว ภ�ม�ประเทิศของเราจ�กกล�บกลายเป1นด�นแดนอ�นอ�ดมสู่มบร�ณ.และงดงามข6,นอ(กคร�,ง และประชิาชินของเราก3จ�กใชิ0ศ�กด�Dศร(แห�งความเป1นมน�ษย.ข6,นมา

ทรุ(พยู่�กรุเพ2�อก�รุอ�ต่ส�ห็กรุรุมสู่��งทิ(�แปลกประหลาดอย�างย��งเก(�ยวก�บอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม� ก3ค�อ

อ�ตสู่าหกรรมต0องการความสู่าเร3จเป1นอ�นมาก แต�ประสู่บผลสู่าเร3จเพั(ยงเล3ก

Page 15: Small is Beautiful 6 l

น0อย อ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ด�เหม�อนจะไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัในระด�บทิ(�เก�นกว�าพัล�งแห�งจ�นตนาการตามปกต�ของเรา ฉะน�,นความไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัของม�นยงคงซึ่�อนเร0นอย��

ทิ�กว�นน(, เสู่(ยงเร(ยกร0องว�าทิร�พัยากรของโลกม(ไม�เพั(ยงพัอด�งข6,นทิ�กทิ(� ทิ(�เด�นทิ(�สู่�ดเห3นว�าจะได0แก�เสู่(ยงเร(ยกร0องของกล��มศ6กษา ณ สู่ถาบ�นแห�แมสู่สู่าจ�เสู่ทิสู่. ซึ่6�งได0เข(ยนข(ดจาก�ดของความเจร�ญ อ�นเป1นรายงานฉบ�บหน6�งตามโครงการเร��องความหายนะภ�ยของมน�ษยชิาต� ในรายงานน�,นนอกเหน�อจะม(เน�,อหาสู่าระอ��น ๆ แล0ว ย�งบอกถ6งทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�ไม�สู่ามารถสู่ร0างข6,นมาใหม�ได0เหล�าน(,ม(จานวน 19 ชิน�ด เชิ�น อล�ม�เน(ยม โครเม(ยม ถ�านห�น เป1นต0น ซึ่6�งเป1นสู่��งสู่าค�ญย��งต�อสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมได0ถ�กใชิ0อย�างสู่�,นเปล�,อง โดยเฉพัาะในประเทิศอ�ตสู่าหกรรมและม(แนวโน0มว�าจะหมดไปในไม�ชิ0า ย�งไม�รวมถ6งการใชิ0น,าม�นและถ�านห�นของประเทิศอ�ตสู่าหกรรมต�าง ๆ อ(กด0วย

ในขณะเด(ยวก�นประเทิศผ�0ผล�ตน,าม�นกาล�งเร��มตระหน�กว�า เง�นแต�เพั(ยงอย�างเด(ยวไม�สู่ามารถสู่ร0างแหล�งทิาก�นสู่ม�ยใหม�สู่าหร�บพัลเม�องของตนได0 การทิ(�สู่ร0างแหล�งอาชิ(พัใหม� นอกจากจะต0องม(เง�นแล0วย�งจาเป1นจะต0องใชิ0ความว�ร�ยะอ�ตสู่าหะอย�างใหญ�หลวง รวมทิ�,งอาศ�ยเวลาอ�นยาวนานด0วย น,าม�นเป1นทิร�พัย.สู่�นทิ(�ใชิ0หมดเปล�องไปได0 และย��งใชิ0สู่�,นเปล�องไปโดยเร3วมากเทิ�าใดก3ย��งม(เวลาเหล�อน0อยสู่าหร�บการพั�ฒนารากฐานใหม�ของการดารงชิ(พัทิางเศรษฐก�จ ค�อผลประโยชิน.อ�นแทิ0จร�งในระยะยาวของทิ�,งประเทิศผ�0สู่�งน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกและประเทิศผ�0สู่� �งน,าม�นเป1นสู่�นค0าเข0า ซึ่6�งชิ�วงชิ(ว�ตของน,าม�นควรถ�กย�ดออกไปให0นานทิ(�สู่�ดเทิ�าทิ(�จะทิาได0 ประเทิศผ�0สู่�งน,าม�นเป1นสู่�นค0าออกต0องอาศ�ยเวลาเพั��อพั�ฒนาแหล�งทิ(�มาของรายได0อ��น ๆ และประเทิศผ�0สู่� �งเข0าน,าม�นเป1นสู่�นค0าเข0าต0องอาศ�ยเวลาเพั��อปร�บระบบเศรษฐก�จของตนจากการพั6�งพัาอาศ�ยน,าม�นให0เข0าก�บสู่ถานการณ.เม��อน,าม�นม(ราคาแพังและเร��มขาดแคลน อ�นตรายอย�างใหญ�หลวงต�อประเทิศผ�0สู่�งออกน,าม�นและผ�0สู่� �งเข0าน,าม�นก3ค�อ ความต�อเน��องของการเพั��มข6,นของการผล�ตน,าม�นและบร�โภคน,าม�นอย�างรวดเร3วทิ��วโลก

ม(ความไม�สู่บายใจอย�างล6กซึ่6,งทิ(�เป<ดเผยโดยหล�กฐานทิ(�เราได0ร�บเก(�ยวก�บแห�งพัล�งงานในอนาคต ทิ�,งสู่าหร�บทิ�กประเทิศทิ��วโลกการประเม�นความ

Page 16: Small is Beautiful 6 l

แตกต�างก�นออกไปเก(�ยวก�บเวลาทิ(�ผ�านพั0นไปก�อนทิ(�น,าม�นจะหมดลง แต�ม(การยอมร�บมากข6,น ๆ ว�าอาย�ข�ยของน,าม�นน�,นจาก�ดและจ�กต0องค0นหาทิางออกทิ(�น�าพั6งพัอใจ ความจา

174.เป1นอ�นใหญ�หลวงของประเทิศกาล�งพั�ฒนา การเพั��มข6,นของประชิากรซึ่6�งเป1นอ�ตราการเพั��มทิ(�กาล�งจะทิาให0แหล�งพัล�งงานบางชิน�ดถ�กใชิ0หมดไป โดยปราศจากการคาน6งถ6งผลทิ(�จะเก�ดข6,น ความเชิ��อทิ(�ว�าทิร�พัยากรต�าง ๆ ในอนาคตจะหามาได0ก3แต�โดยการใชิ0ต0นทิ�นเพั��มข6,นเร��อย ๆ เทิ�าน�,น

พล(งง�นำปรุม�ณู สรุรุค�ห็รุ2อนำรุก–

ในบรรดาการเปล(�ยนแปลงทิ�,งหลายทิ�,งปวงในธิรรมชิาต�ทิ(�เร��มโดยมน�ษย.น�,น การแตกต�วของน�วเคล(ยร.อย�างขนานใหญ�เป1นสู่��งทิ(�อ�นตรายมากทิ(�สู่�ด ผลล�พัธิ.ก3ค�อการทิาให0ละอองร�งสู่(ได0กลายเป1นต�วการทิ(�ร 0ายแรงทิ(�สู่�ดของมลพั�ษต�อสู่ภาพัแวดล0อม และเป1นภ�ยค�กคามอย�างใหญ�หลวงทิ(�สู่�ดต�อความอย��รอดของมน�ษย.บนพั�,นพั�ภพั ไม�ต0องสู่งสู่�ยเลยว�าความสู่นใจของมน�ษย.ป�ถ�ชินอย��ทิ(�ระเบ�ดปรมาณ� ถ6งแม0ว�าระเบ�ดปรมาณ�อาจจะไม�ถ�กนามาใชิ0อ(กก3ตาม อ�นตรายต�อมน�ษย.ชิาต�ทิ(�เก�ดข6,นโดยสู่��งทิ(�เร(ยกว�า การใชิ0พัล�งงานปรมาณ�อย�างสู่�นต�อาจจะม(มากมายใหญ�หลวงกว�า

กากก�มม�นตภาพัร�งสู่(อ�นมหาศาลทิ(�สู่�ดค�อ เตาปฎี�กรณ.ปรมาณ�น��นเอง หล�งจากทิ(�ไม�สู่ามารถใชิ0งานได0อ(กต�อไป ซึ่6�งเป1นภ�ยค�กคามต�อสู่��งม(ชิ(ว�ตทิ�,งมวล เป1นการร��วไหลของก�มม�นตภาพัร�งสู่(อย�างเง(ยบง�นในอากาศ น,า และด�น ไม�ม(ใครพั�จารณาจานวนและตาแหน�งทิ(�มาของโรงงานมหาภ�ยเหล�าน(,ว�าจะสู่ะสู่มจานวนมากข6,น ๆ อย�างไม�หย�ดย�,ง

เป1นทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�าความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย(อ�นแน�นอนในชิ�วงระยะเวลาทิ(�ผ�านมาได0ก�อให0เก�ดและกาล�งก�อให0เก�ดภย�นตรายอย�างไม�อาจทินได0ด0วยประการทิ�,งปวง การดาเน�นต�อไปของความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ในทิ�ศทิางของความร�นแรงทิ(�เพั��มข6,นเร��อย ๆ ซึ่6�งในทิ(�สู่�ดก3

Page 17: Small is Beautiful 6 l

ลงเอยด0วยการแตกต�วของปรมาณ�และม��งต�อไปย�งการรวมต�วปรมาณ�เป1นอนาคตของความน�าสู่ะพัร6งกล�วทิ(�กาล�งค�กคามความสู่�ญสู่�,นของมน�ษย.

รายงานฉบ�บหน6�งได0ให0คาตอบเก(�ยวก�บปรมาณ�ไว0ว�า อ�นตรายทิ(�“

ปรากฎีชิ�ดก3ค�อมน�ษย.อาจได0วางไข�ของตนเองในตะกร0าปรมาณ�ก�อนทิ(�เขาจะร� 0ว�าไม�สู่ามารถหาทิางแก0ไขได0 คร�,นแล0วอาจจะม(ความกดด�นทิางการเม�องอ�น“

ทิรงอ�ทิธิ�พัลทิ(�จะละเลยอ�นตรายจากการแผ�ร�งสู่(และการใชิ0เตาปฎี�มากรณ.ซึ่6�งถ�กสู่ร0างข6,นแล0วต�อไปเร��อย ๆ จะเป1นความสู่�ข�มรอบคอบในอ�นทิ(�จะชิะลอโครงการพัล�งงานปรมาณ�ไว0จนกว�าเราจะแก0ป=ญหาการทิ�,งการสู่ารปรมาณ�ได0 ผ�0คนทิ(�ร �บผ�ดชิอบหลายคนอาจดาเน�นการต�อไป พัวกเขาร� 0สู่6กว�าไม�ควรจะสู่ร0างเตาปฎี�มากรณ.อ(กต�อไปจนกว�าเราจะร� 0ว�ธิ(ทิ(�จะควบค�มการสู่ารปรมาณ�ให0ได0เสู่(ยก�อน

ไม�ม(ระด�บของความร� �งเร�องไพับ�ลย.ใด ๆ จะสู่ามารถแสู่ดงเหต�ผลในการสู่ะสู่มสู่ารม(พั�ษอย�างย��งจานวนมากมายซึ่6�งไม�ใครร� 0ว�ธิ(ทิ(�จะทิาให0 ปลอดภ�ย ได0 และย�งคงเป1นอ�นตรายทิ(�ไม�อาจคานวณได0ต�อการสู่ร0างสู่รรค.“ ”

ทิ�,งมวลสู่าหร�บย�คประว�ต�ศาสู่ตร.หร�อแม0แต�ย�คธิรณ(ว�ทิยา การกระทิาเชิ�นน�,นค�อการละเม�ดต�อชิ(ว�ต เป1นการละเม�ดทิ(�ร 0ายแรงอย�างมห�นต.ย��งกว�าอาชิญากรรมใด ๆ ทิ(�มน�ษย.ได0เคยกระทิามาความค�ดทิ(�ว�าอารยธิรรมหน6�งสู่ามารถค,าจ�นต�วของม�นเองโดยต�,งอย��บน

175.พั�,นฐานของการละเม�ดด�งกล�าวเป1นความโหดร0ายทิาร�ณทิางศ(ลธิรรมจรรยา ทิางจ�ตใจและทิางอภ�ปร�ชิญาม�นหมายถ6งการดาเน�นก�จกรรมทิางเศรษฐก�จของมน�ษย.ประหน6�งว�าประชิาชินไม�ม(ความสู่าค�ญเลยแม0แต�น0อย

เทคโนำโลยู่�ท��ม�ศ(กด,4ศรุ�ของคว�มเป#นำคนำโลกสู่ม�ยใหม�ได0ถ�กวางร�ปแบบโดยเทิคโนโลย(และโลกสู่ม�ยใหม�ได0

ล0มล�กค�กคลานผ�านพั0นว�กฤตการณ.คร�,งแล0วคร�,งเล�า ในทิ�ก ๆด0านเต3มไปด0วยคาทิานายแห�งความหายนะ และอ�นทิ(�จร�งแล0วม(เคร��องบ�งบอกการแตกสู่ลายหลายอย�างปรากฎีอย��อย�างชิ�ดเจน

Page 18: Small is Beautiful 6 l

ด�งทิ(�คานธิ(ได0กล�าวว�าสู่าหร�บประเทิศยากจนน�,นไม�สู่ามารถชิ�วยได0ด0วยการผล�ตขนาดใหญ� แต�หนทิางเด(ยวเทิ�าน�,นทิ(�จะชิ�วยได0ก3ค�อการผล�ตโดยมวลชิน เพัราะระบบการผล�ตขนาดใหญ�อาศ�ยเทิคโนโลย(ทิ(�ละเอ(ยดซึ่�บซึ่0อน ใชิ0ทิ�นมากอาศ�ยพัล�งงานมากเป1นป=จจ�ยการผล�ต และประหย�ดแรงงานมน�ษย. แต�ระบบการผล�ตโดยมวลชิน ต0องระดมทิร�พัยากรอ�นหาค�าม�ได0ซึ่6�งมน�ษย.ทิ�กคนม(อย��ค�อ ม�นสู่มองอ�นชิาญฉลาดและม�ออ�นชิาน�ชิานาญของมน�ษย.เอง เทิคโนโลย(ของการผล�ตขนาดใหญ�ม(ความร�นแรงแฝงอย��ม(ล�กษณะทิาลายน�เวศว�ทิยา พั�ายแพั0แก�ต�วเองในแง�ของการทิาลายทิร�พัยากรทิ(�ไม�สู่ามารถสู่ร0างข6,นมาได0และทิาให0มน�ษย.เสู่��อมทิรามลง สู่�วนเทิคโนโลย(ของการผล�ตโดยมวลชิน ด0วยการใชิ0ความร� 0และประสู่บการณ.สู่ม�ยใหม�ทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดจ�กนามาซึ่6�งการกระจายอานาจจากสู่�วนกลางอย�างสู่อดคล0องต0องก�นก�บกฎีของน�เวศว�ทิยา ถนอมใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�หายากและถ�กออกแบบให0ร�บใชิ0มน�ษย.แทินทิ(�จะทิาให0มน�ษย.กลายเป1นทิาสู่เคร��องจ�กร น��นค�อ เทิคโนโลย(ระด�บกลาง ซึ่6�งเหน�อกว�าเทิคโนโลย(ของโบราณ แต�ในขณะเด(ยวก�นก3ง�ายกว�าราคาถ�กกว�าและเป1นอ�สู่ระกว�าซึ่�เปอร.เทิคโนโลย(อาจเร(ยกว�าเทิคโนโลย(แบบชิ�วยเหล�อตนเองก3ได0 หร�อเทิคโนโลย(ประชิาธิ�ปไตย หร�อเทิคโนโลย(ของประชิาชินก3ได0 เป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ทิ�กคนสู่ามารถเข0าถ6งได0และเป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ไม�ได0สู่งวนไว0สู่าหร�บคนร�ารวยและม(อานาจ

สู่�วนในด0านอ�ตสู่าหกรรมก3ม(กล��มพั�ฒนาเทิคโนโลย(ระด�บกลาง ซึ่6�งเก(�ยวข0องก�บการศ6กษาอย�างเป1นระบบว�าจะชิ�วยเหล�อประชิาชินให0ชิ�วยตนเองอย�างไร งานของกล��มน(,เก(�ยวข0องก�บการให0ความชิ�วยเหล�อทิางเทิคน�คแก�โลกทิ(�สู่ามเป1นสู่าค�ญ ผลของการว�จ�ยด6งด�ดให0ม(ความสู่นใจในเร��องน(,มากข6,นทิ�,งจากผ�0ทิ(�เก(�ยวข0องก�บอนาคตของประเทิศทิ(�ร �ารวยทิ�,งหลายด0วย ทิ�,งน(,เพัราะพัวกเขาได0แสู่ดงให0เห3นว�าเทิคโนโลย(ระด�บกลางเป1นเทิคโนโลย(ทิ(�ม(ศ�กด�Dศร(ของความเป1นมน�ษย.ม�นสู่ามารถเจร�ญงอกงามได0และย�งชิ�วยรวบรวมมน�ษย.ให0เป1นปHกแผ�นด0วยม�ออ�นชิาน�ชิานาญและม�นสู่มองอ�นชิาญฉลาดทิ(�ได0สู่ร0างสู่รรค.เข0าไปไว0ในกระบวนการผล�ตด0วย เทิคโนโลย(แบบน(,ร �บใชิ0การผล�ตโดยมวลชิน ม�ใชิ�การผล�ตขนาดใหญ� เป1นไปได0ว�าทิ�ศทิางใหม�แห�งการพั�ฒนาเทิคโนโลย(เป1นทิ�ศทิางทิ(�จ�กนากล�บไปสู่��ความ

Page 19: Small is Beautiful 6 l

ต0องการอ�นแทิ0จร�งของมน�ษย.และหมายถ6งว�านาไปสู่��ขนาดทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย.ด0วย มน�ษย.น�,นเล3กกระจ0อยร�อยเพัราะฉะน�,นความเล3กจ6งสู่วยงาม การม��งบ�ชิาสู่�ทิธิ�ความใหญ�โตก3ค�อการม��งสู่��การทิาลายก�นเอง และการห�นเหทิ�ศทิางของเทิคโนโลย(เพั��อให0ม�นได0ร�บใชิ0มน�ษย.ม�ใชิ�การทิาลาย มน�ษย.น�,นจาเป1นต0องม(ความเพั(ยรพัยายามของจ�นตนการและปราศจากความขลาดกล�วใดๆทิ�,งสู่�,น

176.ภ�คส�มโลกท��ส�ม

ก�รุพ(ฒนำ�แนวโน0มทิ(�ไม�ด(และม(ล�กษณะการทิาลายอย�างแทิ0จร�งอย�างหน6�งใน

ประเทิศกาล�งพั�ฒนาทิ�,งหลายค�อการอ�บ�ต�ของ ระบบเศรษฐก�จแบบทิว�“

ล�กษณ. ในร�ปทิ(�หน�กหน�วงย��งกว�าเด�ม ซึ่6�งม(ร�ปแบบของการดารงชิ(พัสู่อง“

อย�างทิ(�แตกต�างก�น เสู่ม�อนหน6�งโลกสู่องโลกทิ(�แตกต�างก�น และแยกออกจากก�นอย�างสู่�ดก�� ม�นไม�ใชิ�เร��องของการทิ(�คนบางคนร�ารวยสู่�วนคนอ��น ๆ ยากจน ทิ�,งสู่องพัวกกาล�งถ�กผน6กด0วยว�ถ(ชิ(ว�ตร�วมก�น แต�ม�นเป1นเร��องของว�ถ(ชิ(ว�ตสู่องว�ถ(ทิ(�ดารงอย��ข0างเค(ยงก�นในล�กษณะทิ(�ว�า แม0แต�สู่มาชิ�กทิ(�ต�าต0อยน0อยหน0าทิ(�สู่�ดของพัวกหน6�งก3ย�งจ�บจ�ายใชิ0สู่อบรายได0ประจาว�นของตนซึ่6�งมากกว�ารายได0แก�สู่มาชิ�กทิ(�ทิางานหน�กทิ(�สู่�ดของอ(กพัวกหน6�งหลายต�อหลายเทิ�าต�างหาก ความต6งเคร(ยดทิางสู่�งคมและการเม�องทิ(�เก�ดจากระบบเศรษฐก�จทิว�ล�กษณ.ปรากฎีชิ�ดเก�นกว�าาจะต0องให0คาอธิ�บายใด

ในระบบเศรษฐก�จทิว�ล�กษณ.ของประเทิศกาล�งพั�ฒนาทิ��ว ๆ น�,น เราจะพับว�าม(ประชิากรร0อยละ 15 อย��ในภาคเศรษฐก�จทิ�นสู่ม�ย ซึ่6�งสู่�วนใหญ�อย��ก�นอย�างหนาแน�นในเม�องใหญ�เพั(ยงหน6�งหร�อสู่องเม�อง สู่�วนประชิากรอ(กร0อยละ 85 อย��ในชินบทิและเม�องเล3ก ๆ ความพัยายามในการพั�ฒนาสู่�วนใหญ�ม��งไปย�งเม�องใหญ� ๆ ประชิากรร0อยละ 85 ถ�กทิอดทิ�,งเป1นสู่�วนใหญ� แล0วพัวกเขาจะอย��ก�นอย�างไร ม(ทิางเล�อกเหล�ออย��บ0างไหม ?

Page 20: Small is Beautiful 6 l

ทิ(�ว�าประเทิศกาล�งพั�ฒนาไม�สู่ามารถทิาการพั�ฒนาได0โดยปราศจากภาคเศรษฐก�จสู่ม�ยใหม� โดยเฉพัาะในขณะทิ(�ประเทิศเหล�าน(,ต�ดต�อโดยตรงก�บประเทิศทิ(�ร �ารวยน�,นไม�ค�อยเป1นทิ(�น�าสู่งสู่�ย สู่��งทิ(�จาเป1นต0องถามก3ค�อข0อสู่มมต�โดยน�ยว�า ภาคเศรษฐก�จสู่ม�ยใหม�สู่ามารถขยายต�วเพั��อด6งด�ดประชิากรทิ�,งหมดได0จร�ง ๆ และจะสู่ามารถกระทิาได0อย�างค�อนข0างรวดเร3วหละหร�อ ? ปร�ชิญาแห�งการพั�ฒนาทิ(�ครอบงาอย��ในระยะหลายปIทิ(�ผ�านมาน�,นค�อ สู่��งทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดสู่าหร�บประเทิศทิ(�ร �ารวยจ�กต0องด(ทิ(�สู่�ดสู่าหร�บประเทิศทิ(�“

ยากจน ความเชิ��อม��นน(,ม(อย��เป1นเวลานานอย�างน�าประหลาดใจจร�ง ๆ ด�งทิ(�“

สู่ามารถเห3นได0โดยการสู่ารวจตรวจสู่อบรายชิ��อประเทิศกาล�งพั�ฒนา อ�นได0แก� ไต0หว�น เกาหล(ใต0 ฟุ่<ล�ปป<นสู่. เว(ยดนาม ไทิย อ�นโดน(เซึ่(ย อ�หร�าน โปรต�เกสู่ เวเนซึ่�เอลา ทิ�,งหมดน(,เป1นประเทิศทิ(�ม(ป=ญหาต�าง ๆ ครอบงาอย��อ�นได0แก�การเกษตรกรรมและการชิ�บชิ(ว�ตชินบทิ ทิ�,งน(,เพัราะว�าประชิาชินผ�0ยากจนข0นแค0นสู่�วนใหญ�อาศ�ยอย��ในชินบทิน��นเอง

การพั�ฒนาไม�จาเป1นต0องเร��มต0นด0วยสู่��งของ หากเร��มต0นด0วยประชิาชินและการศ6กษาองค.การและว�น�ย หากปราศจากสู่ามสู่��งน(,ทิร�พัยากรทิ�,งมวลก3จะย�งคงถ�กซึ่�อนเร0นหร�อแอบแฝงอย��เป1นศ�กยภาพัทิ(�ไม�ได0นาออกมาใชิ0 ม(สู่�งคมทิ(�เจร�ญร� �งเร�องมากมายทิ(�ม(รากฐานของโภคทิร�พัย.ตามธิรรมชิาต�น0อยมาก และเราม(โอกาสู่มากมายทิ(�จะสู่�งเกตเห3นความเป1นเล�ศของป=จจ�ยทิ(�มองไม�เห3นภายหล�งสู่งคราม ประเทิศทิ�กประเทิศไม�ว�าจะถ�กทิาลายพั�นาศย�อยย�บเพั(ยงใด แต�ถ0าหากว�าม(ระด�บการศ6กษาสู่�ง องค.การ และว�น�ยด( ก3สู่ามารถสู่ร0าง ความมห�ศจรรย.ทิางเศรษฐก�จได0สู่าเร3จ “ “

177.ป)ญห็�ส(งคมและเศรุษฐก,จท��ต่�องก�รุก�รุพ(ฒนำ�โดยู่ใช้�เทคโนำโลยู่�รุะด(บกล�ง

ในโลกป=จจ�บ�นน(,ปรากฎีการณ.ทิ(�คนจนก3จนลงเร��อย ๆ ในขณะทิ(�คนรวยก3รวยข6,นย��ง ๆ ข6,นไปเร��อย ๆน�,นม(อย��ทิ��วไป กระบวนการให0ความชิ�วยเหล�อจากต�างประเทิศและแผนการพั�ฒนาทิ�,งหลายทิ(�ทิาก�นเป1นประเพัณ(น�ยมน�,นด�จะไม�สู่ามารถแก0ไขแนวโน0มเชิ�นน(,ให0ด(ข6,นได0 และในกรณ(หลายกรณ(ม�นกล�บ

Page 21: Small is Beautiful 6 l

เป1นต�วการสู่�งเสู่ร�มให0ปรากฎีการณ.ด�งกล�าวเด�นชิ�ดย��งข6,น ทิ�,งน(,ก3เน��องจากว�าการชิ�วยเหล�อผ�0ทิ(�สู่ามารถชิ�วยต�วเองได0อย��แล0วย�อมง�ายกว�าการชิ�วยเหล�อผ�0ทิ(�ชิ�วยเหล�อต�วเองไม�ได0

เพัราะฉะน�,นจ6งจาเป1นต0องเบนเข3มความพัยายามของการพั�ฒนาสู่�วนสู่าค�ญสู่�วนหน6�งออกจากต�วเม�องไปสู่��ชินบทิโดยตรง เพั��อทิ(�จะสู่ร0างโครงเกษตรกรรมก6�งอ�ตสู่าหกรรม เน0นความต0องการข�,นพั�,นฐานน��นค�อ แหล�งทิางาน เป1นแหล�งทิาก�น ด�งน�,นภารก�จของเราก3ค�อการสู่ร0างแหล�งทิางานใหม�เป1นล0าน ๆ แห�งในชินบทิและตามห�วเม�องเล3ก ๆ อาจแยกเป1นข0อ ๆได0ด�งน(,

1. ต0องสู่ร0างแหล�งทิางานข6,นในทิ0องถ��นทิ(�ชิาวบ0านอาศ�ยอย�� ม�ใชิ�ต�วเม�อง

2. แหล�งทิางานเหล�าน(, จ�กต0องม(ต0นทิ��นเฉล(�ยถ�กพัอสู่มควร เพั��อว�าจะได0สู่ร0างแหล�งทิางานจานวนมากได0 ม�ฉะน�,นก3จ�กต0องอาศ�ยเง�นทิ�น และสู่�นค0าเข0าจากต�างประเทิศเป1นจานวนมาก

3. ว�ธิ(การผล�ตทิ(�จะนามาใชิ0จ�กต0องง�ายพัอสู่มควรเพั��อทิ(�จะได0ลดความต0องการแรงงานทิ(�ม(ฝIม�อให0เหล�อน0อยทิ(�สู่�ด

4. ควรใชิ0ว�ตถ�ด�บทิ(�หาได0ในทิ0องถ��นน�,น และทิาการผล�ตเพั��อให0คนในทิ0องถ��นน�,น ๆ ได0ใชิ0 ภารก�จทิ�,งสู่(�ประการน(,จะกระทิาสู่าเร3จล�ล�วงได0ก3ต�อเม��อม(การ

ดาเน�นการพั�ฒนาโดยการ “ แบ�งเขต และม(ความพัยายามทิ(�จะพั�ฒนาและประย�กต.สู่��ง“

ทิ(�เร(ยกว�าเป1น เทิคโนโลย(ระด�บกลาง กล�าวค�อ การพั�ฒนา“ “ เศรษฐก�จในเขตยากจนจะได0ผลก3ต�อเม��อต�,งอย��บนฐานของเทิคโนโลย(ระด�บกลางก3จะกลายเป1นการลงทิ�นแบบใชิ0แรงงานมากและสู่ามารถใชิ0ก�บอ�ตสู่าหกรรมขนาดย�อมได0 แน�นอนม�นไม�สู่ามารถจะนามาประย�กต.ใชิ0ได0อย�างสู่ากล แต�ขนาดเด(ยวก�นผลผล�ตทิางด0านอ�ตสู่าหกรรมหน�ก โดยปกต�แล0วไม�ใชิ�สู่��งทิ(�คนจนต0องการอย�างเร�งด�วน สู่��งทิ(�คนจนต0องการน�,นสู่�วนใหญ�เป1นของง�าย

Page 22: Small is Beautiful 6 l

ๆ เชิ�น ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง เคร��องน��งห�ม เคร��องใชิ0ในบ0าน เป1นต0น สู่��งเหล�าน(,น�บว�าเป1นอ�ดมคต�ของเทิคโนโยล(ระด�บกลาง

การใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางน�,นไม�ได0หมายถ6ง การย0อนกล�บ ไปสู่��“ “

อด(ตเพั��อข�ดค0นเอาว�ธิ(การล0าสู่ม�ยมาใชิ0อ(ก แทิ0ทิ(�จร�งอย��ทิ(�การสู่ะสู่มความร� 0อ�นถ�กต0อง และความร� 0อ�นน(,สู่ามารถนามาประย�กต.ใชิ0ด0วยว�ธิ(การต�าง ๆสู่าหร�บการนามาประย�กต.ในด0านอ�ตสู่าหกรรมสู่ม�ยใหม�ทิ(�เราเห3นอย��เป1นเพั(ยงว�ธิ(การหน6�งเทิ�าน�,น ด�งน�,นการพั�ฒนาเทิคโนโลย(ระด�บกลางจ6งหมายถ6งกระบวนการทิ(�ม��งไปข0างหน0าเข0าสู่��ปร�มณฑ์ลใหม�อย�างแทิ0

178.

จร�ง เป1นการก0าวไปเพั��อหล(กเล(�ยงว�ธิ(การอ�นซึ่�บซึ่0อนต�าง ๆ ทิ(�ใชิ0ต0นทิ�นมหาศาล ประหย�ดแรงงานและกาจ�ดงานออกไป และเป1นการก0าวไปเพั��อนาเอาเทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่มมาใชิ0ก�บสู่�งคมทิ(�ม(แรงงานเหล�อเฟุ่Bอสองล��นำห็ม �บ��นำ

ข0อเทิ3จจร�งทิ(�เห3นชิ�ดว�าโดยพั�,นฐานแล0วความยากจนของโลกเป1นป=ญหาของหม��บ0านสู่องล0านหม��บ0าน ด�งน�,นจ6งเป1นป=ญหาของคนชินบทิสู่องพั�นล0านคน ทิางแก0ไขป=ญหาไม�ใชิ�ว�าจะพับในเม�องใหญ�ของประเทิศยากจน ป=ญหาความยากจนของโลกจะแก0ไขไม�ได0 และจะย��งเลวร0ายไปอ(กอย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 นอกเสู่(ยจากว�าชิาวชินบทิย�งทินอย��ได0 เป1นไปได0อย�างไรทิ(�จะชิ�วยเหล�อหม��บ0านสู่องล0านหม��บ0านทิ(�ยากจนเหล�าน(, การชิ�วยเหล�อทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดค�อการให0ความชิ�วยเหล�อทิางด0านสู่ต�ป=ญญาเป1นการให0ความร� 0ทิ(�ม(ประโยชิน. การให0ความร� 0ย�อมด(กว�าการให0ว�ตถ�สู่��งของอย�างอเนกอน�นต. ฉะน�,นจ6งควรเป1นงานทิ(�สู่าค�ญเพั��มข6,นเร��อย ๆ ของโครงการให0ความชิ�วยเหล�อเพั��อทิ(�จะทิาให0คนพั6�งพัาตนเองได0 และเป1นอ�สู่ระโดยการให0ความร� 0ทิางด0านสู่ต�ป=ญญาทิ(�เหมาะสู่มอย�างเอ�,ออาร( เป1นการให0ความร� 0ทิ(�เก(�ยวข0องก�บว�ธิ(การชิ�วยเหล�อตนเอง แนวทิางน(,ย�งม(ประโยชิน.ในแง�ราคาถ�กกว�าแนวทิางอ��น ตราบใดทิ(�เรามองภารก�จของความชิ�วยเหล�อในฐานะทิ(�เป1นภารก�จพั�,นฐานอย�างหน6�งของการให0ความร� 0 ประสู่บการณ. ว�ทิยาการ ฯลฯ ทิ(�เก(�ยวข0อง น��นก3ค�อการให0สู่ต�

Page 23: Small is Beautiful 6 l

ป=ญญามากกว�าทิ(�จะให0ว�ตถ�สู่��งของแล0ว ก3เป1นทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�าองค.การทิ(�ทิ��มเทิความพัยายามในการพั�ฒนาในป=จจ�บ�นย�งอย��ห�างไกลจากความสู่าเร3จ

โดยทิ(�ความต0องการของคนยากจนค�อนข0างเร(ยบง�าย ขอบเขตของการศ6กษาทิ(�ต0องกระทิาจ6งค�อนข0างจะจาก�ดด0วย ม�นเป1นภารก�จทิ(�สู่ามารถกระทิาการได0โดยสู่มบร�ณ.และอย�างม(ระบบ แต�ก3จาเป1นน0องม(การก�อต�,งองค.การทิ(�แตกต�างไปจากสู่��งทิ(�เราม(อย��ในป=จจ�บ�น ป=จจ�บ�นความเพั(ยรพัยายามในการพั�ฒนาดาเน�นไปโดยเจ0าหน0าทิ(�ของร�ฐบาลเป1นหล�กทิ�,งในประเทิศผ�0ให0และประเทิศผ�0ร �บความชิ�วยเหล�อ หร�ออ(กน�ยหน6�งก3ค�อน�กบร�หารน��นเอง

ฉะน�,นภารก�จสู่าค�ญแห�งทิศวรรษน(,ก3ค�อการทิาให0ความเพั(ยรพัยายามในการพั�ฒนาเหมาะสู่มและม(ประสู่�ทิธิ�ผลมากข6,น เพั��อว�าม�นจะพั� �งไปสู่��ใจกลางด�นแดนแห�งความยากจนของโลกไปสู่��หม��บ0านสู่องสู่0านหม��บ0าน ถ0าหากการแตกฉานซึ่�านเซึ่3นของชิ(ว�ตชินบทิย�งคงม(อย��ต�อไปก3จะไม�ม(ทิางรอด ไม�ว�าจะใชิ0จ�ายเง�นไปมากสู่�กเทิ�าใด แต�ถ0าหากชิาวชินบทิของประเทิศกาล�งพั�ฒนาได0ร�บการชิ�วยเหล�อให0พัวกเขาได0ชิ�วยตนเองได0แล0ว ก3ไม�ต0องสู่งสู่�ยเลยว�าการพั�ฒนาทิ(�แทิ0จร�งจ�กเก�ดข6,นต�ดตามมาโดยปราศจากเม�องทิ(�เต3มไปด0วยเพั�งกระทิ�อมและบ0านโกโรโกโสู่รอบ ๆ เม�องใหญ�ทิ�กแห�ง และปราศจากความไม�พัอใจอย�างย��งยวดจากการปฎี�ว�ต�แบบนองเล�อด ภารก�จน(,ยากลาบากจร�ง ๆ แต�ทิร�พัยากรต�าง ๆ ทิ(�กาล�งคอยการระดมไปใชิ0น�,นก3ยากสู่าบากด0วยเชิ�นก�น

179.การพั�ฒนาเศรษฐก�จเป1นสู่��งทิ(�กว0างกว�าและล6กกว�าว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.

ปAวยการทิ(�จะพั�ดถ6งเศรษฐม�ต� รากเหว0าของการพั�ฒนาเศรษฐก�จอย��ภายนอกปร�มณฑ์ลของเศรษฐก�จ แต�อย��ในการศ6กษาองค.การ ว�น�ย และนอกเหน�อจากน�,นก3ค�ออย��ในความเป1นอ�สู่ระทิางการเม�องและจ�ตสู่าน6กแห�งการพั6�งพัาตนเองของคนในชิาต�

Page 24: Small is Beautiful 6 l

ป)ญห็�ก�รุว��งง�นำในำอ,นำเด�ยู่การพั�ฒนาเศรษฐก�จโดยพั�,นฐานแล0วก3ค�อป=ญหาของการทิาให0ม(งาน

ทิามากข6,น สู่าหร�บเร��องน(,ม(เง��อนไขสู่าค�ญทิ(�สู่าค�ญอย��สู่(�ประการ ค�อ ประการแรก จ�กต0องม(แรงจ�งใจ ประการทิ(�สู่อง จ�กต0องร� 0จ�กว�ธิ(ทิ(�จะทิาอย��บ0าง ประการทิ(�สู่าม จ�กต0องม(ทิ�นอย��บ0าง ประการสู่�ดทิ0าย จ�กต0องม(การระบายสู่�นค0า

ประเทิศอ�นเด(ยม(ความจาเป1นเร�งด�วนทิ(�จะต0องม(งานใหม�ถ6งราว 50

ล0านงาน ถ0าเราเห3นพั0องต0องก�นว�าคนไม�สู่ามารถทิางานทิ(�ม(ประโยชิน.ได0นอกจากเขาม(ทิ�นอย��บ0างในร�ปของเคร��องม�อและทิ�นดาเน�นงานด0วยแล0วป=ญหาทิ(�เก�ดข6,น กล�าวค�อทิ�นจานวนมากแค�ไหนทิ(�จะสู่ามารถหามาเพั��อสู่ร0างงานใหม�สู่�กงานหน6�ง ถ0าการสู่ร0างงาน ๆ หน6�งต0องใชิ0ทิ�น 10 ปอนด. ก3จาเป1นต0องม(ทิ�นถ6ง 500 ล0านปอนด. สู่าหร�บสู่ร0างงาน 50 ล0านงาน แต�ถ0าแต�ละงานต0องใชิ0ทิ�น 100 ปอนด. ก3จาเป1นต0องม(ทิ�นถ6ง 5,000 ล0านปอนด. และถ0าใชิ0ทิ�น 5,000 ล0านปอนด.ต�องาน การสู่ร0างงาน 50 ล0านงานก3จ�กต0องใชิ0ทิ�นถ6ง 250,000 ล0านปอนด.

การลงโทิษทิ(�ร�นแรงทิ(�สู่�ดก3ค�อการไม�เป<ดโอกาสู่ให0มน�ษย.ด�แลตนเอง และหาเล(,ยงชิ(พัด0วยต�วของเขาเอง ไม�ม(ความข�ดแย0งใด ๆ ระหว�างการเจร�ญเต�บโตและการจ0างงาน ไม�ม(ความข�ดแย0งใด ๆ ระหว�างป=จจ�บ�นก�บอนาคต คงน�าข�นมากทิ(�จะหาเหต�ผลมาแสู่ดงว�าด0วยการให0ประชิาชินทิางานแล0วจะเก�ดความข�ดแย0งระหว�างป=จจ�บ�นก�บอนาคต ไม�ม(ประเทิศใดสู่ามารถพั�ฒนาไปได0โดยไม�ยอมให0ประชิาชินทิางาน

สู่าหร�บประเทิศอ�นเด(ยพัระเจ0าก3ได0ทิรงประทิานต0นไม0นานาพั�นธิ�.ให0มากกว�าทิ(�อ��นใดในโลก อ�นเด(ยม(ต0นไม0เพั��อความจาเป1นของมน�ษย.แทิบทิ�กชิน�ด หน6�งในบรรดาบรมศาสู่ดาของอ�นเด(ย ค�อสู่มเด3ยพัระสู่�มมาสู่�มพั�ทิธิเจ0า ซึ่6�งในพัระพั�ทิธิโอวาทิม(อย��ว�าด0วยหน0าทิ(�ทิ(�พั�ทิธิศาน�กชินทิ(�ด(พั6งปฎี�บ�ต�และกระทิาก3ค�อ ควรปล�กและด�แลต0นไม0ต0นหน6�งอย�างน0อยทิ(�สู่�ดก3ในทิ�ก ๆ ห0าปI หากปฎี�บ�ต�ตามหน0าทิ(�น(,แล0วอาณาบร�เวณอ�นกว0างใหญ�ไพัศาลของอ�นเด(ยก3จะถ�กปกคล�มไปด0วยต0นไม0 ปราศจากฝ�Aน เต3มไปด0วยน,า พั� �มไม0 อาหารและว�ตถ�ด�บ ลองน6กภาพัว�าทิ�านสู่ามารถสู่ร0างอ�ดมการณ.หน6�งซึ่6�งอาจทิาให0คนทิ(�ม(

Page 25: Small is Beautiful 6 l

ร�างกายสู่มประกอบทิ�ก ๆ คนในอ�นเด(ยทิ�,งชิายและหญ�งและเด3กเพั��อทิาสู่��งเล3ก ๆ น0อย ๆ ด0วยการปล�กและด�แลต0นไม0ปIละต0นต�ดต�อก�นเป1นเวลาห0าปI ก3จะม(ต0นไม0ทิ(�เจร�ญงอกงามแล0วถ6ง 2,000 ล0านต0น ใคร ๆ ก3สู่ามารถคานวณได0ว�าค�ณค�าทิางเศรษฐก�จของความพัยายามด�งกล�าวอาจจะม(มากกว�าสู่��งทิ(�ได0ร�บจากแผนพั�ฒนประเทิศเสู่(ยอ(กด0วยซึ่,าไป เราสู่ามารถทิาได0โดยไม�ต0องใชิ0เง�นชิ�วยเล�อจากต�างประเทิศแม0นแต�ร�ปIเด(ยว ไม�ม(ป=ญหาการออมและป=ญหาการลงทิ�นใดๆ เราจะม(อาหาร เสู่0นใย ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง ร�มเงา น,า และเก�อบทิ�กสู่��งทิ�กอย�างทิ(�มน�ษย.ต0องการจร�ง ๆ สู่��งทิ(�เป1น

180.

ประโยชิน.อย�างแทิ0จร�งไม�อาจสู่�มฤทิธิ�Dผลได0ด0วยการกระทิาของร�ฐบาลหร�อองค.การใด ๆ แต�สู่าเร3จได0ด0วยน,าม�อของประชิาชินเองต�างหาก ถ0าเราม(จ�ตสู่าน6กอย��ว�าเป1นสู่��งธิรรมดาสู่าม�ญทิ(�สู่�ดสู่าหร�บทิ�กคนทิ(�เก�ดมาในโลกน(,จะใชิ0ม�อของตนไปในทิางทิ(�ก�อประโยชิน. ป=ญหาการว�างงานก3จะหมดไป

ภ�คส�� องค�ก�รุและกรุรุมส,ทธ,4

เครุ2�องม2อท��นำ�ยู่อนำ�คต่ผลผล�ตอ�นน�าทิ6�งทิ(�สู่�ดของความก0าวหน0าทิางเทิคโนโลย(และเคร��อง

คอมพั�วเตอร. ด�เหม�อนจะให0ความเป1นไปได0ใหม� ๆ ทิ(�บอกไม�ได0 ผ�0คนพั�ดถ6ง “

เคร��องม�อทิานายอนาคต เคร��องม�อด�งกล�าวใชิ�เป1นสู่��งทิ(�เรารอคอยหร�อ “

และทิ�กคนปรารถนาทิ(�จะร� 0อนาคตอย��ตลอดเวลาน(�เป1นภารก�จทิ(�สู่าค�ญอย�างหน6�งจร�ง ๆ โดยเฉพัาะในป=จจ�บ�น เม��อผ�0คน

พัยายามทิ(�จะปร�บปร�งเคร��องม�อทิ(�จะทิานายอนาคต ก�อนทิ(�ใครสู่�กคนจะทิาการพัยากรณ.เขาก3ควรจะสู่ามารถให0เหต�ผลทิ(�น�าเชิ��อถ�อว�าเหต�ใดป=จจ�ยในการทิานายของเขาจ6งสู่ามารถทิานายได0

หากม(ความเห3นค�อนไปทิางลบเก(�ยวก�บความม(ประโยชิน.ของ เคร��อง“

ทิ��นแรง ในด0านการพัยากรณ.เศรษฐก�จและอ��น ๆ ทิ(�ละม0ายคล0ายคล6งก�นน(, “

เราก3หาได0ประเม�นค�ณค�าของเคร��องคานวณไฟุ่ฟุ่Gาและเคร��องม�อทิ(�คล0ายคล6ง

Page 26: Small is Beautiful 6 l

ก�นสู่าหร�บภารก�จอ��น ๆ เชิ�น การแก0ป=ญหาคณ�ตศาสู่ตร. หร�อการต�,งโปรแกรมการผล�ตต�าไปไหม ภารก�จอย�างหล�งน(,เป1นเร��องของว�ทิยาศาสู่ตร.หร�อการประย�กต.ใชิ0ม�นในทิางว�ทิยาศาสู่ตร. เร��องของม�นเป1นเร��องทิ(�ไม�เก(�ยวก�บมน�ษย.หร�อบางทิ(�ข0าพัเจ0าควรเร(ยกว�าต�ากว�ามน�ษย. ความแน�นอนของม�นเป1นเคร��องหมายของความไร0เสู่ร(ภาพัของมน�ษย. การปราศจากทิางเล�อก ความร�บผ�ดชิอบ และความภาคภ�ม� ตราบใดทิ(�เสู่ร(ภาพัของมน�ษย.ย�งม(อย�� เราก3อย��ในโลกทิ(�แตกต�างออกไปอย�างสู่�,นเชิ�งจากโลกทิ(�ม(อ�นรายใหญ�หลวงในการแพัร�ขยายของเคร��องจ�กรใด ๆ แนวโน0มซึ่6�งเพั(ยรพัยายามทิ(�จะลบล0างความแตกต�างน(,ควรจะถ�กต�อต0านด0วยการกาหนดใจแน�วแน�อย�างถ6งทิ(�สู่�ด หายนะภ�ยอ�นใหญ�หลวงต�อความภาคภ�ม�ของมน�ษย.เป1นผลมาจากความมานะพัยายามนาไปสู่��ทิ�ศทิางทิ(�ผ�ดของสู่�งคมศาสู่ตร.เพั��อทิ(�จะร�บเอาและเล(ยนแบบว�ธิ(การทิางว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต� ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.แม0แต�เศรษฐศาสู่ตร.ประย�กต.ไม�ใชิ�ศาสู่ตร.ทิ(�ม(ความแน�นอ ความจร�งม�นเป1นหร�อควรจะเป1นสู่��งทิ(�ย��งใหญ�กว�าน�,นมากน�ก น��นค�อเป1นศาสู่ตร.แห�งป=ญญา

เป1นทิ(�น�าย�นด(ปร(ดาอย�างย��งว�า ชิ(ว�ต รวมทิ�,งชิ(ว�ตทิาง“ “

เศรษฐศาสู่ตร.ย�งคงม(ค�ณค�าดารงอย��ต�อไป เน��องจากชิ(ว�ตไม�สู่ามารถทิานายได0ด(พัอควรแก�การสู่นใจ น�กเศรษฐศาสู่ตร.และน�กสู่ถ�ต�ไม�อาจว�ดม�นได0 ภายในขอบเขตทิางกฎีทิางกายภาพัของธิรรมชิาต�น�,น เราย�งคงเป1นนายของชิะตากรรมสู่�วนต�วและชิะตากรรมร�วมก�น ไม�ว�าจะด(หร�อเลวก3ตาม แต�ว�ทิยาการยน�กเศรษฐศาสู่ตร. น�กสู่ถ�ต� น�กว�ทิยาศาสู่ตร.ธิรรมชิาต�และว�ศวกร และแม0แต�น�กปราชิญ.ทิ(�แทิ0จร�ง สู่ามารถชิ�วยทิาให0ขอบเขตซึ่6�งชิะตากรรมของเราผ�กต�ดอย��อย�างแจ�ม

181.

ชิ�ดย��งข6,น อนาคตไม�อาจทิานายได0 แต�เราอาจสู่ารวจตรวจสู่อบอนาคตได0 การศ6กษาความเป1นไปได0สู่ามารถชิ(,ให0เห3นว�า เรากาล�งจะไปไหนก�น และในทิ�กว�นน(,การศ6กษาความเป1นไปได0ก3เป1นเร��องสู่าค�ญกว�าทิ(�เคยเป1นมาแต�ก�อน เพัราะว�า ความเจร�ญเต�บโต ได0กลายเป1นสู่��งสู่าค�ญของว�ชิา“ “

เศรษฐศาสู่ตร.ทิ��วโลกไปแล0ว

Page 27: Small is Beautiful 6 l

ม��งทฤษฎี�ว��ด�วยู่องค�ก�รุขนำ�ดให็ญ�พั�,นฐานของความพัยายามทิ(�จะม��งสู่��ทิฤษฎี(ว�าด0วยองค.การขนาดใหญ�

อาจจะประกอบไปด0วยหล�กการเหล�าน(,ค�อ1. หล�กการการทิาหน0าทิ(�ชิ�วยเหล�อ ม(น�ยว�าภาระหน0าทิ(�ในการ

พั�สู่�จน.ม�กจะอย��ก�บผ�0ทิ(�ต0องการจะลงโทิษระด�บทิ(�ม(หน0าทิ(�ต�ากว�าเสู่มอ ระด�บสู่�งกว�าจะต0องพั�สู่�จน.ว�าสู่ามารถทิาหน0าทิ(�ได0ด(กว�าจร�ง ๆ หล�กการน(,สู่อนเราว�าศ�นย.กลางจะได0ประโยชิน.าจากอานาจหน0าทิ(�และความม(ประสู่�ทิธิ�ผล ถ0าหากเสู่ร(ภาพัและความร�บผ�ดชิอบของระด�บต�ากว�าได0ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาอย�างระม�ดระว�งและผลล�พัธิ.ทิ(�ได0ก3ค�อองค.การดยสู่�วนรวมาจะไพับ�ลย.พั�นสู่�ขมากข6,น

2. หล�กแห�งการพั�สู่�จน.หมายถ6งการต�อสู่�0ก�บการตาหน�ต�เต(ยนเพั��อทิ(�จะพั�สู่�จน.ว�าถ�กต0องและสู่มเหต�ผล โดยศ�นย.กลางม(โอกาสู่สู่องอย�างในการเข0าแทิรกแซึ่งเป1นกรณ(พั�เศษ โอกาสู่แรกค�อ เม��อศ�นย.กลางและหน�วยงานประกอบไม�สู่ามารถตกลงก�นได0โดยอ�สู่ระในเร��องผลประโยชิน. ศ�นย.กลางจ�กต0องดาเน�นการตรวจสู่อบประสู่�ทิธิ�ภาพัของหน�วยงานประกอบเพั��อทิ(�จะประเม�นศ�กยภาพัทิ(�แทิ0จร�งของหน�วยงานประกอบในด0านภวว�สู่�ย โอกาสู่ทิ(�สู่อง ค�อ เม��อการบร�หารจ�ดการของหน�วยงานประกอบย�อมอย��ในสู่ถานะทิ(�ไม�แน�นอ ค�อถ0าหากในการตรวจสู่อบประสู่�ทิธิ�ภาพัปรากฏหล�กฐานทิ(�ไม�น�าพัอใจเป1นอย�างมากแล0ว อาจต0องม(การเปล(�ยนแปลงการบร�หารจ�ดการเสู่(ยใหม�

3. หล�กแห�งการแสู่ดงหล�กฐาน หน�วยงานประกอบหร�อหน�วยงานก6�งธิ�รก�จแต�ละหน�วยม(ทิ�,งบ�ญชิ(กาไร ขาดทิ�นและงบด�ล– ทิ�,งน(,เน��องจากจะสู่ามารถทิราบได0ว�าหน�วยงานน�,น ๆ ทิาประโยชิน.ทิางการเง�นให0แก�องค.การได0หร�อไม� งบด�ลเป1นสู่��งทิ(�สู่าค�ญ ถ6งแม0นว�าจะนางบด�ลมาใชิ0เป1นการภายในเทิ�าน�,น

Page 28: Small is Beautiful 6 l

ก3ตาม ต�วเลขกาไรขาดทิ�นจะถ�กสู่�งไปย�งหน�วยงานเบ�,องบนด�งน�,นหน�วยงานก6�งธิ�รก�จทิ�กหน�วยงานควรจะม(งบด�ลเป1นของตนเอง ถ0าม(กาไรก3จะปรากฎีในร�ปของเง�นให0ก�0ย�มเข0าสู่��ศ�นย.กลาง และถ0าขาดทิ�นก3จะปรากฎีในร�ปของเง�นก�0ย�มออกจากศ�นย.กลาง น(,เป1นเร��องจ�ตว�ทิยา

4. หล�กการแห�งการจ�งใจเป1นทิ(�ปรากฎีชิ�ดว�ามน�ษย.กระทิาการไปตามแรงจ�งใจของตนสู่าหร�บองค.การขนาดใหญ�ก3เชิ�นก�น โดยทิ(�องค.การขนาดใหญ�ม(ระบบการทิางานเป1น

182.ข�,นตอนม(กฎีข0อบ�งค�บและระเบ(ยบกฎีเกณฑ์.สู่ล�บซึ่�บซึ่0อนมากมาย ฉะน�,นแรงจ�งใจจ6งเป1นป=ญหาสู่าค�ญ5. หล�กการแห�งความเป1นจร�งสู่ายกลาง ณ ระด�บสู่�ดยอดใน

องค.การขนาดใหญ�ย�อมอย��ในสู่ภาพัย��งยากอย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 เพัราะต0องแบกร�บภาระความร�บผ�ดชิอบทิ�กสู่��งทิ�กอย�างทิ(�เก�ดข6,นตลอดทิ��วทิ�,งองค.การ องค.การสู่ามารถจ�ดการหน0าทิ(�มากมายทิ(�ได0กาหนดข6,นไว0แล0วเป1นอย�างด(ด0วยการชิ(,นา ด0วยการออกข0อกาหนดกฎีเกณฑ์.ต�าง ๆ แต�สู่าหร�บในด0านการพั�ฒนาการและความร�เร��มสู่ร0างสู่รรค.ใหม� ๆ รวมทิ�,งความก0าวหน0าก�จกรรมในด0านการประกอบการอ�นยอดเย(�ยมน�,น องค.การจะจ�ดการก�บสู่��งเหล�าน�,นด0วยทิ�าทิ(แห�งความจร�งและเป1นกลางเสู่มอ โดยประกาศหร�อแถลงความจร�งทิ(�ค0นพับแล0วว�าสู่��งน(,หร�อสู่��งน�,นเป1น “ สู่��งทิ(�ถ�กต0องทิ(�จะต0องกระทิา “

ล(ทธ,ส(งคมนำ,ยู่มถ0าหากจ�ดประสู่งค.ของการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐก3เพั��อทิ(�

จะบรรล�ถ6งซึ่6�งความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จอย�างรวดเร3วกว�า ม(

Page 29: Small is Beautiful 6 l

ประสู่�ทิธิ�ภาพัสู่�งกว�า ม(การวางแผนด(กว�าและอ��น ๆ เป1นสู่าค�ญแล0ว ย�อมแน�ใจได0ว�าจ�กต0องม(ประสู่บการณ.ก�บความผ�ดหว�ง ความค�ดทิ(�จะดาเน�นการจ�ดการะบบเศรษฐก�จทิ��วทิ�,งระบบพั�,นฐานของความโลภของป=จเจกชินด�งทิ(�มาร.กซึ่.ยอมร�บเชิ�นก�นน�,นแสู่ดงให0เห3นอานาจมห�ศจรรย.ทิ(�จะเปล(�ยนแปลงโลก

ความแข3งแกร�งของธิ�รก�จเอกชินอย��ทิ(�ความเร(ยบง�ายอ�นน�าสู่พั6งกล�วของม�นเอง ความค�ดทิ(�เห3นว�าชิ(ว�ตทิ�,งชิ(ว�ตสู่ามารถต�ดทิอนลงเหล�อความสู่าค�ญเพั(ยงด0านเด(ยวซึ่6�งก3ค�อกาไรน��นเอง น�กธิ�รก�จในฐานะทิ(�เป1นป=จเจกบ�คคลอาจจะสู่นใจในด0านอ��น ๆ ของชิ(ว�ต บางคร�,งก3สู่นใจแต�เฉพัาะกาไรเทิ�าน�,น

ศ�ตร�ของการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐประกอบไปด0วยความเคล��อนไหวแยกก�นอย�างเด�นชิ�ดสู่องอย�าง ค�อ ความพัยายามทิ(�ทิาให0ประชิาชินทิ��วไปและคนทิ(�เก(�ยวข0องในภาคการผล�ตของร�ฐเชิ��อว�าสู่��งทิ(�สู่าค�ญประการเด(ยวในการแสู่วงหากาไร รวมทิ�,งความพัยายามทิ(�จะทิาให0พัวกเขาเชิ��อว�าการเบ(�ยงเบนโดยการโอนอ�ตสู่าหกรรมทิ�กอย�างเป1นของร�ฐ น�,นจะทิาให0ทิ�กคนต0องร�บภาระหน�กจนไม�อาจทินได0

เหต�ผลค�อไม�ใชิ�เป1นความผ�ดพัลาดในปณ�ธิานของน�กสู่�งคมน�ยมด�,งเด�ม รวมทิ�,งไม�ใชิ�เป1นเพัราะความล0มเหลวในการดาเน�นงานของอ�ตสู่าหกรรมทิ(�โอนเป1นของร�ฐ เน��องจากข0อกล�าวหาในล�กษณะน�,นไม�อาจได0ร�บการสู่น�บสู่น�นอย�างแน�นอน แต�เป1นเพัราะการขาดการไตร�ตรองในสู่�วนของน�กสู่�งคมน�ยม พัวกเขาจะไม�ฟุ่B, นต�วและการโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐก3จะทิาหน0าทิ(�ได0อย�างไม�เต3มทิ(�นอกจากพัวกเขาาจะแก0ไขทิ�ศนะของตนเสู่(ยใหม�

183.สู่��งทิ(�อย��ในภาวะเสู่(�ยงอ�นตรายหาใชิ�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไม� หากเป1น

ว�ฒนธิรรม ม�ใชิ�มาตรฐานการครองชิ(พัหากเป1นค�ณภาพัชิ(ว�ต ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.และมาตรฐานการครองชิ(พัอาจได0ร�บการด�แลได0อย�างเทิ�า

Page 30: Small is Beautiful 6 l

เทิ(ยมก�น โดยระบบทิ�นน�ยมซึ่6�งปร�บให0อย��ในทิางสู่ายกลางด0วยการวางแผนบ0างเล3กน0อยก�บการจ�ดเก3บภาษ(อากรทิ(�ปร�บปร�งใหม� เพั��อให0การกระจายรายได0เป1นธิรรมข6,น แต�โดยทิ��วไปแล0วว�ฒนธิรรมและค�ณภาพัชิ(ว�ตในป=จจ�บ�นเป1นสู่��งทิ(�ถ�กทิาให0เสู่��อมทิรามลงโดยระบบด�งกล�าว

น�กสู่�งคมน�ยมควรจะใชิ0ว�ธิ(การโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐไม�ใชิ�เพั(ยงเพัราะจะข�บไล�นายทิ�น แต�จะต0องว�ว�ฒน.ระบบการบร�หารงานอ�ตสู่าหกรรมทิ(�เป1นประชิาธิ�ปไตยมากกว�าและม(ศ�กด�Lศร(ย��งกว�า ม(การจ0างงานทิ(�ม(เมตตาธิรรมมากข6,น ตลอดจนใชิ0ผลพั�วงแห�งความเฉล(ยวฉลาดและความอ�ตสู่าหะของมน�ษย.อย�างขย�นข�นแข3งมากข6,น หากพัวกเขาสู่ามารถทิาด�งน�,นได0ก3เทิ�าก�บม(อนาคตอย��ในกาม�อ หากพัวกเขาทิาไม�ได0ก3เทิ�าก�บว�าพัวกเขาไม�ม(สู่��งทิ(�ม(ค�ณค�าสู่มก�บหยาดเหง��อของเสู่ร(ชินจะมอบให0

กรุรุมส,ทธ,4ความจร�งทิ(�ประจ�กษ.ชิ�ดว�า ไม�การเปล(�ยนแปลงของระบบหร�อสู่ถาบ�น

ใด ๆ สู่ามารถขจ�ดป=ดเปAาสู่าเหต�ต�าง ๆ ของความเจ3บปAวยทิางสู่�งคมซึ่6�งประกอบไปด0วยอห�งการของความโลภหร�อการทิะเลาะว�วาตามธิรรมชิาต�มน�ษย. สู่��งทิ(�สู่�งคมสู่ามารถทิาได0ค�อการสู่ร0างสู่รรค.สู่ภาพัแวดล0อมซึ่6�งปราศจากแรงกระต�0นของอห�งการ โลภะ และการว�วาทิ แต�สู่�งคมก3ไม�อาจร�บประก�นได0ว�ามน�ษย.จะร�กษาหล�กการต�าง ๆ ของตนไว0 สู่��งทิ(�สู่�งคมสู่ามารถทิาได0ด(ก3ค�อการสู่ถาปนาระเบ(ยบสู่�งคมบนหล�กการ ซึ่6�งถ0าพัวกเขาปรารถนาพัวกเขาก3สู่ามารถหย�บย��นจ�ดหมายปลายทิางไว0ได0

การโอนก�จการของเอกชินเป1นของร�ฐ จ�กต0องเหมาะสู่มก�บความจาเป1นในแต�ละกรณ(อย�างไรก3ตาม เราอาจจะพับเห3นหล�กการจานวนหน6�งในว�สู่าหก�จทิ(�โอนเป1นของร�ฐให0บร�การแก�ประชิาชินในทิ�ก ๆ กรณ( ด�งน(, ค�อ

1. การปะปนธิ�รก�จเข0าก�บการเม�องย�อมอ�นตราย ย�งผลให0ธิ�รก�จไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัและเป1นการฉ0อฉลต�อการเม�อง

2. ธิ�รก�จทิ(�ถ�กโอนเป1นของร�ฐซึ่6�งให0บร�การแก�ประชิาชินย�อมจะม��งไปทิ(�ผลกาไรเสู่มอในแง�ทิ(�ต0องก�นเพั��ออย��ม�ใชิ�อย��เพั��อก�น และควรม(ทิ�นสู่ารองเผ��อไว0บ0าง

Page 31: Small is Beautiful 6 l

3. ธิ�รก�จทิ(�ถ�กโอนเป1นของร�ฐควรจะม(ข0อผ�กพั�นตามพัระราชิบ�ญญ�ต� ทิ(�จะทิาเพั��อประโยชิน.สู่�วนรวมในทิ�ก ๆ ด0าน“

4. ในอ�นทิ(�จะทิาให0 ผลประโยชิน.สู่�วนรวม ได0ร�บการยอมร�บและได0“ “

ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาในอ�ตสู่าหกรรมทิ(�โอนเป1นของร�ฐน�,น ก3ย�อมม(ความจาเป1นต�อข0อตกลงต�าง ๆ ซึ่6�งผลประโยชิน.อ�นชิอบธิรรมทิ�,งปวงจ�กสู่ามารถแสู่ดงออกมาและดาเน�นการโดยล�กจ0าง ชิ�มชินทิ0องถ��น ผ�0บร�โภครวมทิ�,งค��แข�งข�นได0

184.

5. อ�นตรายทิ(�สู่าค�ญของการโอนก�จการต�าง ๆ ของเอกชินเป1นของร�ฐ ค�อการเสู่พัต�ดของน�กวาง

แผนในการรวบอานาจไว0ในสู่�วนกลางมากเก�นไปด�งน�,นองค.การของสู่�งคมบนพั�,นฐานของหน0าทิ(�น� ,นต0องม(สู่�ทิธิ�บ0างในสู่ามประการ ค�อ สู่�ทิธิ�ครอบครองจ�กต0องได0ร�บการพั�ทิ�กษ.ร�กษาไว0 ตราบใดทิ(�ย�งม(การให0บร�การและจะยกเล�กก3ต�อเม��อไม�ม(การให0บร�การ ผ�0ผล�ตจ�กต0องม(ความสู่�มพั�นธิ.โดยตรงก�บชิ�มชิน ซึ่6�งการผล�ตดาเน�นไปโดยชิ�มชินเพั��อว�าความร�บผ�ดชิอบของผ�0ผล�ตต�อชิ�มชินจะได0ปรากฎีอย�างเด�นชิ�ดและไม�ผ�ดพัลาดไม�สู่�ญเสู่(ยด�งทิ(�เป1นอย��ในป=จจ�บ�นและพั�นธิกรณ(ในอ�นทิ(�จะคงไว0ซึ่6�งการให0บร�การย�อมอย��ทิ(�องค.การต�าง ๆ ทิางด0านว�ชิาชิ(พัของผ�0ทิ(�ต� ,งม�นข6,นมา และข6,นอย��ก�บการแนะนาและว�พัากษ.ว�จารณ.ของผ�0บร�โภค องค.การเหล�าน�,นจ�กต0องใชิ0สู่�ทิธิ�Dใชิ0เสู่(ยงให0มากข6,นในการปกครองอ�ตสู่าหกรรมเทิ�าทิ(�จาเป1น เพั��อทิ(�จะเป1นหล�กประก�นว�าพั�นธิกรณ(น�,นได0ร�บการนาไปปฎี�บ�ต�จร�ง

รุ ปแบบให็ม�ต�วอย�างธิ�รก�จขนาดกลางซึ่6�งดาเน�นการบนพั�,นฐานของกรรมสู่�ทิธิ�Dทิ(�

ปฎี�ร�ปแล0วได0แก�โภคทิร�พัย.ของบร�ษ�ทิสู่ก3อต เบเดอร. เจ0าของบร�ษ�ทิค�อเบเดอร.ได0ต�ดสู่�นใจนาเอา การเปล(�ยนแปลงแบบปฎี�ว�ต� เข0ามาใชิ0ในบร�ษ�ทิ“ “

ของตน

Page 32: Small is Beautiful 6 l

“ โดยต�,งอย��บนพั�,นฐานของปร�ชิญาซึ่6�งพัยายามทิ(�จะทิาให0อ�ตสู่าหกรรมเหมาะสู่มก�บความจาเป1นของมน�ษย. โดยว�ธิ(การจ�ดองค.การหร�อรวบรวม”

สู่าน6กในเสู่ร(ภาพัความผาสู่�กและศ�กด�Dศร(ของมน�ษย.ไว0ในบร�ษ�ทิให0มากทิ(�สู่�ด โดยไม�สู่�ญเสู่(ยความสู่ามารถในการแสู่วงหากาไร และเพั��อทิ(�จะกระทิาสู่��งน(,ตามว�ถ(ทิางอ�นเป1นทิ(�ยอมร�บโดยทิ��วไปของภาคอ�ตสู่าหกรรมเอกชิน โดยก�อต�,งโภคทิร�พัย.ร�วม (Commonwealth) และไม�เพั(ยงแต�จะกาหนดการแบ�งสู่รร อานาจทิ�,งหมด ซึ่6�งหมายถ6งกรรมสู่�ทิธิ�Dสู่�วนบ�คคลเทิ�าน�,น แต�“ “

ย�งได0กาหนดข0อจาก�ดเสู่ร(ภาพัแห�งการปฎี�บ�ต�ของบร�ษ�ทิด�งน(,ด0วยค�อ1. บร�ษ�ทิย�งคงเป1นการประกอบธิ�รก�จในขนาดจาก�ด บร�ษ�ทิจ�ก

ต0องม(คนงานไม�เก�น 350 คน ถ0าต0องเต�บโตก3ให0ม(หน�วยงานใหม�ทิ(�ม(การจ�ดองค.การและการบร�หารตามแนวบร�ษ�ทิแม�

2. ค�าตอบแทินการทิางานภายในองค.การระหว�างผ�0ได0ร�บค�าตอบแทินต�าสู่�ดก�บสู่�งสู่�ดจ�กไม�แตกต�างก�นเก�น 117 ก�อนการห�กภาษ(

3. การเป1นสู่มาชิ�กของบร�ษ�ทิค�อการเป1นห�0นสู่�วนม�ใชิ�การเป1นล�กจ0าง

4. คณะกรรมการผ�0อานวยการม(ความร�บผ�ดชิอบอย�างเต3มเปI� ยมภายใต0กฎีบ�งค�บทิ(�ระบ�ไว0ในธิรรมน�ญของบร�ษ�ทิ

5. ผลกาไรสู่�ทิธิ�ของบร�ษ�ทิ สู่ก3อต เบเดอร. ไม�เก�นร0อยละ 40

จ�กเป1นของคอมมอนเว3ลธิ. และอย�างต�าทิ(�สู่�ดร0อยละ 60 เก3บไว0เป1นค�าภาษ(อากร และทิ�นสู่ารอง

185.

6. บร�ษ�ทิจ�กต0องไม�ขายสู่�นค0าใด ๆ ให0แก�สู่�กค0าทิ(�บร�ษ�ทิทิราบว�าจะนาไปใชิ0เพั��อว�ตถ�ประสู่งค.ทิ(�เก(�ยวข0องก�บสู่งคราม

ว�ว�ฒนาการของบร�ษ�ทิ สู่ก3อต เบเดอร.ย�งคงดาเน�นต�อไปเป1นกระบวนการเร(ยนร� 0 และความหมายทิ(�สู่าค�ญย��งของสู่��งทิ(�ได0เก�ดข6,นทิ(�น� �นต�,งแต�ปI 2494 ก3ค�อการทิ(�ได0ทิาให0ทิ�ก ๆ คนทิ(�เก(�ยวข0องก�บบร�ษ�ทิเร(ยนร� 0และ กระทิาการหลายอย�างซึ่6�งอย��นอกเหน�อจากภารก�จของการหาเล(,ยงชิ(พัหร�อ

Page 33: Small is Beautiful 6 l

การแสู่วงหาค�าจ0างหร�อเพั(ยงแต�ชิ�วยธิ�รก�จหน6�งในการแสู่วงหาผลกาไรเทิ�าน�,น การกระทิาในล�กษณะน(,ม(เหต�ผลทิางเศรษฐก�จ เพั��อว�าเราทิ�,ง“

มวลจะม(ชิ(ว�ตทิ(�ด(ข6,นกว�าเด�ม ภายในบร�ษ�ทิสู่ก3อต เบเดอร. ทิ�กคนม(โอกาสู่ทิ(�“

จะยกระด�บตนเองข6,นสู่��ระด�บของมน�ษย.ชิาต�ทิ(�สู่�งกว�า ม�ใชิ�ดาเน�นตามเปGาหมายแห�งการอย��เหน�อตนโดยสู่�วนต�วซึ่6�งไม�เก(�ยวข0องก�บเปGาหมายของบร�ษ�ทิทิ(�เขาสู่ามารถกระทิาในขอบเขนใด ๆ หากแต�กระทิาตามเปGาหมายขององค.การอย�างเสู่ร(และร�าเร�งน(,เป1นการเร(ยนร� 0และกระบวนการเร(ยนร� 0น� ,นต0องอาศ�ยเวลา

อ(ต่ช้�ว,ต่ปรุะว(ต่,ของช้ ม��กเกอรุ�(E.F SCHUMACHER)…………………………….

ว(ยู่เด!กและว(ยู่รุ��นำเอ�ร.นต. ฟุ่ร�ทิดร�ชิ ชิ�ม0ากเกอร. หร�อทิ(�คนรอบข0างร� 0จ�กก�นในนามของ “

ฟุ่ร�ทิซึ่. เก�ดเม��อว�นทิ(�” 16 สู่�งหาคม 1911 ในกร�งนอนน. ประเทิศเยอรม�น ม(พั(�น0อง 4 คน คนโตสู่องคนเป1นฝาแฝดเป1นชิายหน6�ง หญ�งหน6�ง

ชิ��อเฮอร.มานและด(ด�ธิ แก�กว�าเขาปIเด(ยว น0องชิายชิ��อเอร�นต. และน0องสู่าวชิ��ออล�ซึ่าเบธิ บ�ดาของเขาเป1นน�กเศรษฐศาสู่ตร.อย��ทิ(�มหาว�ทิยาล�ยบอนน. มารดาเป1นล�กสู่าวของศาสู่ตราจารย.ทิางกฎีหมายว�ทิยาล�ยเด(ยวก�น ตระก�ลชิ�ม0ากเกอร.เด�มต�,งรกรากอย��ทิ(�เม�องเบรเมน สู่มาชิ�กของตระก�ลสู่�บสู่ายในการบร�หารปกครองบ0านเม�องมาน�บแต�,งแต�คร�สู่ตศตวรรษทิ(� 17

น�บต�,งแต�เร��มร� 0ความ ชิ�ม0ากเกอร.เป1นเด3กทิ(�ฉลาดฉายแววอย�างเห3นได0ชิ�ดจนแม0พั(�สู่าวของเขาซึ่6�งเป1นเพั��อนเล�นของเขามาต�,งแต�เด3ก ก3เก�ดความร� 0สู่6กเกรง ๆ ความเป1นเด3กชิ�างเจรจาและเร(ยนร� 0ได0ไว ทิาให0ผ�0ใหญ�ทิ�กคนเอ3นด�เขาเป1นพั�เศษ คร�,นโตข6,นและเข0าโรงเร(ยนม�ธิยมเม��อเร(ยนสู่�งข6,น ๆ ชิ�ม0ากเกอร.เร��มทิ��มเทิความสู่นใจก�บการเร(ยนทิางด0านอ�กษรศาสู่ตร.และมน�ษย.ศาสู่ตร.มากกว�าว�ทิยาศาสู่ตร. คร�,นอาย� 17 ปI ก3สู่ามารถแต�งบทิละครขนาดยาวเก(�ยวก�บการต�อสู่�0เพั��อความสู่าม�คค(ของชิาวเยอรม�นสู่ม�ยศตวรรษทิ(� 12

ได0 ในปIเด(ยวก�นน�,นเองเขาก3สู่ม�ครไปเร(ยนต�อทิ(�มหาว�ทิยาล�ยบอนน. อ�นเป1นบ0านเก�ดและถ��นเก�าของศาสู่ตราจารย.โดยอาศ�ยอย��ก�ยตายาย

Page 34: Small is Beautiful 6 l

ในบรรดาคร�ทิ(�เขาเร(ยนด0วยในปIแรกคนทิ(�เขาร� 0สู่6กประทิ�บใจมากทิ(�สู่�ดค�อ ศาสู่ตราจารย.โจเซึ่ฟุ่ ชิ�มปIเตอร. น�กเศรษฐศาสู่ตร.ชิาวเชิ3คผ�0เล��องล�อ ซึ่6�งเขายกย�องว�าเป1นคนเด(ยวทิ(�สู่ามารถสู่อนได0อย�างม(ชิ(ว�ตชิ(วา ประสู่บการณ.ก�บชิ�มปIเตอร.น(,ทิาให0เขาเร��มสู่นใจว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.อย�างจร�งจ�งเป1นคร�,งแรก

186.

หล�งจากเร(ยนไปได0ชิ�วงหน6�งบ�ดาก3ได0สู่�งชิ�ม0ากเกอร.ไปอย��ก�บครอบคร�วแพัทิย.คนหน6�งทิ(�เม�องตอทิแตมแฮมประเทิศอ�งกฤษโดยได0เร(ยนภาษาอ�งกฤษด0วยความขย�นอดทิน บ�งค�บต�วเองทิ�องศ�พัทิ.ว�นละไม�ต�ากว�า 100

คา จนสู่ามารถอ�าน เดอะไทิมสู่.และงานเข(ยนของอ�ม สู่ม�ทิ และเบอร. นาร.ด ชิอร. ได0 เชิ�น โภคทิร�พัย.ของชิาต� (The wealth of Nations) บทิแนะนาสู่�งคมน�ยมและทิ�นน�ยมของสู่ตร(ผ�0ชิาญฉลาด (The intelligat Woman ‘s Guide to socialism and Capitalism)

หล�งจากน�,นไม�นานเขาก3ย0ายเข0ากร�งลอนดอน โดยได0เข0าฟุ่=งคาบรรยายทิ(�สู่าน�กเศรษฐศาสู่ตร.แห�งกร�งลอนดอน(London School of

Economics) เป1นประจา แต�โดยสู่�วนใหญ�แล0ว ชิ�ม0ากเกอร.ก3หาได0ประทิ�บใจชิ(ว�ตและความเป1นอย��ตลอดจนการศ6กษาในอ�งกฤษไม� โดยทิ(�บรรยากาศต�อต0านเยอรม�นน�บต�,งแต�สู่งครามย�งไม�จางหาย จ6งทิาให0เขาร� 0สู่6กเป1นปฎี�ป=กษ.ต�ออ�งกฤษ

แต�เหต�การณ.พั�เศษสู่�ดทิ(�เก�ดข6,นเม��อเย�อนอ�งกฤษเป1นคร�,งแรกน(, ค�อ ก�อนกล�บม(ผ�0แนะนาให0เขาร� 0จ�กก�บจอห.น เมย.นาร.ด เคนสู่. น�กเศรษฐศาสู่ตร.ผ�0ม(ชิ��อเสู่(ยงโด�งด�งทิ(�สู่�ดในขณะน�,น การได0พับปะและเข0าร�วมสู่�มมนาก�บน�กเศรษฐศาสู่ตร.ชิ�,นห�วกะทิ�อย�างเคนสู่. ตลอดจนอาจารย.และน�กเร(ยนทิ(�เคมบร�ดจ. ทิาให0ชิ�มากเกอร.ต�ดสู่�นใจอย�างเด3ดขาดว�าอนาคตของเขาค�อการเป1นน�กเศรษฐศาสู่ตร.การมาอ�งกฤษของเขาคร�,งแรกน(,จ6งเร��มต0นด0วยอด�ม สู่ม�ทิ และจลงทิ(� จอห.น เมย.นาร.ด เคนสู่. แต�เขาถ6งแม0เขาจะไม�ประทิ�บใจอะไรหลาย

Page 35: Small is Beautiful 6 l

ๆ อย�างเก(�ยวก�บอ�งกฤษแต�แรงบ�นดาลใจคร�,งน(,ก3ทิาให0เขาน6กอยากเร(ยนทิ(�อ�งกฤษมากข6,น

เม��อเขากล�บเยอรม�นขณะทิ(�กาล�งล�งเลใจอย��น� ,นเขาก3ต�ดสู่�นใจสู่ม�ครสู่อบชิ�งทิ�นโรดสู่. ซึ่6�งมอบให0น�กเร(ยนเยอรม�นปIละ 2 คน เพั��อให0ไปศ6กษาต�อทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ด ประเทิศอ�งกฤษ โดยม(นโยบายของทิ�นว�า เพั��อหาคนหน��มทิ(�“

กอปรด0วยภ�ม�ป=ญญาอย�างเห3นการณ.ไกล ผ�0พัร0อมอ�ทิ�ศตนเพั��อภารก�จอ�นควรค�าทิ(�ตนเชิ��อม��น อ�นจะย�งสู่�มพั�นธิไมตร(ระหว�างมหาอานาจ 3 ชิาต� ค�อ อ�งกฤษ อเมร�กาและเยอรม�นให0แน�นแฟุ่Gนสู่�บไป หล�งจากสู่อบและ”

สู่�มภาษณ. ตลอดจนร�บประทิานอาหารร�วมก�บคณะกรรมการแล0ว ชิ�ม0ากเกอร.ก3ได0ร�บเล�อกเป1นหน6�งในสู่องน�กศ6กษาทิ(�จะเป1นต�วแทินของเยอรม�นไปศ6กษาต�อทิ(�อ�งกฤษ

รุ��งอรุ�ณูแห็�งว(ยู่ห็นำ��มก(บอ9อกซ์�ฟอรุ�ดและโคล(มเบ�ยู่ชิ(ว�ตของเขาทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดเป1นไปอย�างผ�ดความคาดหมาย เขาร� 0สู่6กผ�ด

หว�งในแง�การเร(ยนร� 0ไม�พัอใจทิ(�ถ�กบ�งค�บให0อ�านหน�งสู่�อทิ(�ไม�เห3นความจาเป1น นอกจากน(,ว�ชิาทิ(�ไม�อย��ในข�ายความสู่นใจของเขาอย�างภาษาลาต�น หร�อร�ฐธิรรมน�ญอ�งกฤษก3ทิาให0เขาร� 0สู่6กเบ��อหน�ายการเร(ยนย��งข6,น แม0กระน�,นก3ตามเขาก3พัยายามด0วยความอดทินในการสู่อบจนสู่อบผ�านคร�,งใหญ�ในว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.และร�ฐศาสู่ตร.โดยม(สู่�ทิธิ�Dทิาเก(ยรต�น�ยมด0วย แต�สู่��งทิ(�ทิาให0ชิ(ว�ตของเขาทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดม(ความหมายค�อความพัยายามทิ(�จะเข0าใจระบบการคล�งระหว�างประเทิศให0แตกฉานโดยพัยายามโยงถ6งเศรษฐก�จในเยอรม�นด0วย

ปIต�อมาเขาได0ร�บเล�อให0เป1นนายกสู่มาคมน�กศ6กษาเยอรม�นทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดเขาจ6งเป1นทิ(�ร� 0จ�กก�นในหม��น�กก�จกรรมและผ�0นาน�กศ6กษามหาว�ทิยาล�ยเป1นอย�างด( จนเป1นผลให0เขาได0ร�บเล�อกให0เป1นนายสู่มาคมไบรซึ่.

187.

อ�นเป1นสู่มาคมน�กศ6กษานานาชิาต� ทิ(�ม��งสู่ร0างความด(ต�อก�นความเป1นคนเด�นในหม��น�กศ6กษาทิาให0คณะ

Page 36: Small is Beautiful 6 l

กรรมการของมหาว�ทิยาล�ยจ�ดให0เขาน��งข�าวอ�ลเบ�ร.ต ไอน.สู่ไตน. ในงานเล(,ยงร�บรองทิ(�ทิางมหาว�ทิยาล�ยจ�ดต0อนร�บน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ระด�บอ�จฉร�ยะผ�0น(, หล�งสู่อบใหญ�เขาไปฝHกงานทิ(�ธินาคารวอร.บ�ร.กในฮ�มบ�ร.ก ปIถ�ดมาเขาจ6งต�,งเข3มว�ทิยาน�พันธิ.ไปทิ(�นโยบายการคล�งและการธินาคารในทิางปฎี�บ�ต� จ6งขอต�ออาย�ทิ�นโรดสู่. เพั��อเด�นทิางไปมหาว�ทิยาล�ยโคล�มเบ(ยซึ่6�งได0ร�บความเห3นชิอบจากคณาจารย.และคณะกรรมการทิ�นเป1นอย�างด(ระหว�างเด�นทิางคร�,งน(,เขาได0พักหน�งสู่�อต�ดต�วไปอ�าน 2 เล�ม ค�อ ชิ(ว�ตและความค�ดของอ�ลเบ�ร.ต ชิไวเซึ่อร. ก�บขบถมหาชิน เข(ยนโดย โฮเซึ่� ออร.เตก0า อ( กาสู่เสู่3ทิ น�บเป1นพั�,นฐานสู่าค�ญทิ(�ทิาให0เขาเร��มต�,งคาถามในสู่��งทิ(�ว�ชิาเศรษฐศาสู่ตร.ไม�ให0ความใสู่�ใจแต�อย�างใด แต�เม��อถ6งน�วยอร.ก ภารก�จน0อยใหญ�ก3ประด�งเข0ามาทิาให0เขาต0องพั�บเก3บคาถามเหล�าน(,เป1นหน�ออ�อนไว0ในใจ

แม0ชิ�ม0ากเกอร.จะเพัล�ดเพัล�นก�บงานว� �น ๆ น0อยใหญ�ทิ(�โคล�มเบ(ยและน�วยอร.กแต�ม(สู่��งสู่าค�ญทิ(�ทิาให0เขาไม�อาจม(ความสู่�ขสู่งบในชิ(ว�ตได0 น��นค�อ ชิตากรรมบ0านเก�ดเม�องนอนของเขา ข�าวคราวหลายประการทิ(�เล�าสู่�� ก�นมา ทิาให0เขาต0องต�อสู่�0ก�บต�วเองอย�างหน�ก แน�นอนฮ�ตเล�อร.และนาซึ่(ใชิ0ว�ธิ(โหดเห(,ยมร�นแรง เพั��อนร�วมชิาต�ของเขาก3สู่น�บสู่น�นความร�นแรงน(,ด0วย ย��งนานว�นเขาย��งถามต�วเองตลอดเวลาว�า เขาควรจะร(บกล�บบ0านหร�อป=กหล�กทิ(�อเมร�กาด( หากเขาต�,งใจอย��อเมร�กาต�อไปเขาไม�ต0องห�วงว�าจะไม�ม(งานทิาแต�เยอรม�นอ�นเป1นทิ(�ร �กของเขาเล�าแล0วเขากล�บไปจะทิาอะไรได0 คนทิ(�อ0าปากว�พัากษ.ว�จารณ.ถ0าไม�ถ�กเก3บก3ถ�กข��หล�งจากชิ��งใจอย��ระยะหน6�งเขาก3ต�ดสู่�นใจกล�บเยอรม�นท�งห็ล�ยู่แพ�ง

ราวก�บว�าเป1นลางร0าย ชิ�ม0ากเกอร.ออกเด�นทิางจากน�วยอร.กเม��อว�นทิ(� 1 เมษายน ปI 1934 อ�นเป1นว�นทิ(�ฝร��งถ�อว�าเป1นว�นโง� ซึ่,าร0ายโรคประจาต�วค�อ ไขข0อในกระด�กก3เร��มเล�นงานหน�กม�อข6,น เขาต0องลงไปนอนรวมอย��ก�บคนปAวยใต0ทิ0องเร�อตลอดระยะเวลาการเด�นทิาง ความเจ3บปAวยทิ�,งหลายถ�กอาพัรางไว0ใต0ทิ0องเร�อ ฉ�นใด ระบบนาซึ่(ก3อาพัรางความฉ0อฉลภายใต0ฉลากของความร�กชิาต�และความย��งใหญ�ของมาต�ภ�ม� ฉ�นน�,น ในภาวระสู่�าระสู่ายเชิ�นน(, ชิ�ม0ากเกอร.ไม�อาจเอาใจจดจ�อก�บว�ทิยาน�พันธิ.ของเขาได0 ถ6งฤด�ร0อนปI

Page 37: Small is Beautiful 6 l

น�,นเขาก3ไม�สู่ามารถแก0ไขอะไรได0 นอกจากจะปล�อยให0โอกาสู่สู่�ดทิ0ายทิ(�เขาจะจบปร�ญญาตร(ทิางเศรษฐศาสู่ตร.ผ�านไป ความโศกเศร0าเก(�ยวก�บบ0านเม�องของด�ก�นเน�,อในห�วใจของเขาไปหมดสู่�,นแล0ว บ�ดาของเขาเร��มศซึ่�กไซึ่0ไล�เล(ยงเก(�ยวก�บอนาคตของเขาบ�อยข6,น และหน�กข0อข6,นแต�เขากล�บไม�คาตอบอะไรแน�ชิ�ด ความร�นแรงทิ(�ปรากฎีบนทิ0องถนนความใจแคบของผ�0คนความหวาดระแวงทิ(�แผ�คล�มไปทิ��วสู่�งคม บอกเขาว�า เยอรม�นกาล�งเด�นไปสู่��หายนะภ�ยคร�,งใหญ�

หล�งจากฟุ่B, นไข0 เพั��อนของพั(�สู่าวชิวนเขาไปทิางานก�บสู่มาคมการค0าระหว�างประเทิศแห�งหน6�งด0วนเหต�ทิ(�ฮ�ตเลอร.ประกาศยกเล�กสู่นธิ�แวร.ซึ่ายสู่.โดยพัลการ การค0าระหว�างประเทิศจ6งหย�ดชิะง�กลง คนหน��มทิ(�เห3นการณ.ไกลจ6งรวมต�วก�นจ�ดต�,งสู่มาคมการค0าข6,นก�บประเทิศใกล0เค(ยงผ�อนหน�กให0เป1นเบาเพั��อไม�ให0เศรษฐก�จภายในประเทิศต0องเป1นอ�มพัาต ชิ�ม0ากเกอร.ตกปากร�บคาทิ�นทิ(� โดยถ�อโอกาสู่ทิ(�จะได0เร(ยนร� 0ว�ธิ(การ

188.ค0าขายระหว�างประเทิศไปในต�ว และฐานะการเง�นของเขาก3ด(ข6,นโดยลาด�บ เขาจ6งต�ดสู่�นใจทิ(�จะม(ครอบคร�วเป1นหล�กฐานเสู่(ยทิ(.

แอนนา ปIเตอร.เซึ่�น หร�อ ม�ชิ(� ของเพั��อนค�อเจ0าสู่าวของเขาทิ�นทิ(�ทิ(�ได0เห3น ม�ชิ(� เป1นคร�,งแรกเขาร� 0สู่6กตร6งตาตร6งใจในความสู่ง�างามของหล�อนเป1นอย�างย��ง ถ6งก�บบอกก�บเพั��อนว�า น(�แหละค�อผ�0หญ�งทิ(�ฉ�นสู่ามารถค�กเข�า“

อ0อนวอนงอนง0อได0ด0วย ในยามทิ(�ว0าว� �นใจเชิ�นนน(, บ�คล�กของหล�อนทิ(�เร(ยบ ”

ๆ แฝงไว0ด0วยความอ�อนโยนสู่(หน0าแสู่ดงออกถ6งอารมณ.ร�าเร�งแจ�มใสู่อย��ทิ�กเม��อ ทิาให0เขาร� 0สู่6กอ��มเอ�บใจเม��อได0ใกล0ชิ�ดหล�อน แม0ม��ชิ(�จะไม�ใชิ�ป=ญญาชินอย�างเขาแต�เธิอก3พัร0อมจะร�บฟุ่=งความค�ดอ�นพัล��นพัล�านของเขาอย�างสู่นอกสู่นใจ เพั��อน ๆ ต�างเห3นว�าทิ�,งค��เป1นค��ข� ,วตรงก�นข0ามทิ(�ม(แรงโน0มเข0าหาก�นโดยธิรรมชิาต� งานแต�งงานของเขาทิ�,งสู่องย��งใหญ�และหร�เก�นกว�าชิ�ม0ากเกอร.ต0องการน�ก แต�น��นเป1นธิรรมเน(ยมและความประสู่งค.ของผ�0ใหญ�ทิ�,งสู่องฝAายเม��อกล�บจากไปด��มน,าผ6,งพัระจ�นทิร.ได0ไม�นาน ชิ�ม0ากเกอร.ก3ได0ร�บจดหมายจากเพั��อนในสู่มาคมการค0าทิ(�ประจาอย��ทิ(�ประเทิศอ�งกฤษว�าน�กธิ�รก�จใหญ�คนหน6�ง

Page 38: Small is Beautiful 6 l

ต0องการน�กบร�หารม�อฉม�งมาควบค�มการลงทิ�นของเขาและเขาได0ย�นก�ตต�ศ�พัทิ.ของชิ�ม0ากเกอร.และเสู่นอให0ไปทิางานทิ(�ลอนดอน ชิ�ม0ากเกอร.ตอบตกลงทิ�นทิ(� ต0นปI 1973 ชิ�ม0ากเกอร.และม�ชิ(�จ6งออกเด�นทิางสู่��ลอนดอนทิ�ามกลางความฉงนฉงายของคนรอบข0าง

แผนำก �โลกในำมห็�ว,ทยู่�ล(ยู่ช้�ว,ต่ในสู่ายตาของนายจ0าง ชิ�ม0ากเกอร.ไม�ได0เป1นเสู่�อธิ�รก�จอย�างทิ(�เขาคาดไว0

ต�วเขาเองก3ตระหน�กถ6งข0อน(,ได0 สู่าหร�บนายจ0างของเขากาไรและความม��นคงย�อมมาเป1นอ�นด�บหน6�งในขณะทิ(เขาม��งการเร(ยนร� 0และทิดลองสู่��งใหม� ในแง�การทิางานของเขาจ6งค�อนข0างจะหน�กใจพัอสู่มควร โดยเฉพัาะอย�างย��งในกรณ(ทิ(�ต0องข�ดแย0งก�บเพั��อนร�วมงานและถ�กนายจ0างตาหน� ม�กเก�ดข6,นบ�อย

ชิ(ว�ตของเขาในระยะเก�อบ 2 ปI ต�อมา จ6งเต3มไปด0วยความระสู่�าระสู่ายทิ�,งในแง�สู่�วนต�วและความข�ดแย0งข�ดแย0งก�บบร�ษ�ทิและนายจ0างเร��มปลายย��งข6,นทิ�กทิ( ในแง�สู่�งคมความร� 0สู่6กต�อต0านเยอรม�นก3เร��มระอ�ข6,นในอ�งกฤษ ในทิางการเม�องทิ�กคนเร��มหมดหว�งทิ(�จะระง�บสู่งครามคร�,งใหญ� เม��อถ6งฤด�ร0อนปI 1939 ม�ชิ(�ก�บปIเตอร.ล�กชิายคนโตก3เด�นทิางกล�บไปเย(�ยมบ0านทิ(�เยอรม�นเขาต0องประจ�ญก�บป=ญหาทิ(�กาล�งประด�งเข0าโดยลาพั�ง เขาเร��มอ�านงานเข(ยนของโชิเพั3นฮาวเออร.และน�ทิชิ(�อย�างจร�งจ�งแต�ความก�งวลทิ(�ร�มเร0าเขาเข0ามาทิาให0เขาไม�สู่มาธิ�พัอ

ชิ�ม0าเกอร.ลาออกจากบร�ษ�ทิเพั��อนได0หางานให0ทิาเป1นล�กจ0างค�มไร�เพัาะปล�กและปศ�สู่�ตว.ของโรเบ�ร.ต แบรนด.ทิ(�เม�องนอร.ธิ แธิมต�นเชิ(ยร. เขาจ6งไปค�มงานทิ(�น� �น ซึ่6�งเร(ยกได0ว�าอย��บ0านนอกคอกนาเลยทิ(�เด(ยว ย�งไม�ทิ�นจะได0บทิเร(ยนทิ(�สู่องของชิ(ว�ตบ0านนา เขาก3ต0องระหกระเห�รไปอ(ก ข�าวเร��องแนวทิ(�ห0าในฮอลแลนด.ทิาให0ร�ฐบาลอ�งกฤษต0องต�ดสู่�นใจต�,งค�าย เชิลยศ6กเกณฑ์.ชิายชิาวเยอรม�นทิ�,งหมดไปเข0าค�าย เขาจ6งต0องจากบ0านและครอบคร�วไปอย��ร �วมก�บเชิลยศ6กสู่งครามกว�า 1,400 คนใกล0แคว0นเวลล.

189.

Page 39: Small is Beautiful 6 l

ชิ�ม0ากเกอร.บอกว�าทิ(�ค�ายเชิลยศ6กน(,แหละ เป1นมหาว�ทิยาล�ยทิ(�แทิ0จร�งแห�งแรกของเขา เขาต0องคล�กคล(ก�บคนทิ�กชิ�,น ทิางานทิ�กอย�างต�,งแต�ล0างสู่0วมไปจนถ6งห�วหน0ากล��มเขาต0องปร�บต�วเข0าก�บคนหลายแบบซึ่6�งต�างก3แบกป=ญหาความทิ�กข.ทิรมานนานาชิน�ดมาเล�าสู่��ก�นฟุ่=ง

อาศ�ยทิ(�แบรนด.ม(เสู่0นสู่ายมาก ชิ�มาเกอร.จ6งได0ร�บการปลดปล�อยต�วในอ(ก 4 เด�อนต�อมาและงานในไร�ทิาให0เขาแกร�งข6,นทิ�,งทิางร�างกายและจ�ตใจ ระยะน�,นเขาได0ศ6กษางานของน�กเศรษฐศาสู่ตร.หลายสู่าน�ก ป=ญหาหล�กทิ(�เขาพัยายามขบให0แตกในชิ�วงน�,นก3ค�อ จะปร�บปร�งระบบการค0าระหว�างประเทิศได0อย�างไร เพั��อระง�บไม�ให0สู่งครามใหญ�คร�,งต�อไปปะทิ�ข6,นอ(กและระบบด�งกล�าวจะชิ�วยก�0สู่ถานการณ.หล�งสู่งครามเยอรม�นได0อย�างไร ชิ�ม0ากเกอร.ทิ��มต�วเข(ยนร�างบทิความชิ�,นหน6�งเพั��อตอบป=ญหาด�งกล�าว โดยเสู่นอให0ม(การจ�ดต�,งระบบความร�วมม�อในทิางการค0าระหว�างประเทิศทิ(�ประสู่บป=ญหาทิางเศรษฐก�จด0วย อย�างไรก3ตามร�างข0อเสู่นอของเขาทิาให0ชิ��อของเขาเป1นทิ(�ร� 0จ�กในหม��น�กเศรษฐศาสู่ตร.มากข6,น จนในทิ(�สู่�ด สู่ถาบ�นสู่ถ�ต�ทิ(�อNอกซึ่.ฟุ่อร.ดก3เสู่นองานให0เขาทิา ด0วยความสู่น�บสู่น�นจากแบรนด. ชิ�ม0ากเกอร.จ6งกล�บค�นสู่��แวดวงว�ชิาการอ(กคร�,ง

ระยะน(,ชิ�ม0ากเกอร.เข(ยนบทิความลงหน�งสู่�อพั�มพั.และวารสู่ารต�าง ๆ อย�างต�อเน��อง ความทิ(�เป1นเข(ยนหน�งสู่�อได0อย�างม(ชิ(ว�ตชิ(วาน�าอ�าน ทิาให0บทิความของเขาเป1นทิ(�น�ยมอย��ไม�น0อย ต�อมาเขาได0ร� 0จ�กก�บเซึ่อร. ว�ลเล(�ยม เบเวอร�ดจ. ซึ่6�งกาล�งสู่นใจป=ญหาการว�างงานเชิ�นเด(ยวก�นก�บชิ�ม0ากเกอร.การได0ทิางานก�บเบเวอร�ดจ.ถ�อว�าเป1นห�วเล(,ยวห�วต�ออ(กคร�,งหน6�งของชิ(ว�ตก3ว�าได0 เบเวอร�ดจ. เป1นคนทิ(�ก0าวร0าว เป1นน�กอน�ร�กษ.น�ยม ย6ดม��นในมน�ษยธิรรม เม��อเขาต0องมาเผชิ�ญก�บคนทิ(�ค�ดต�างออกไปจากเขา ทิาให0เขาต0องต�,งคาถามก�บความเข0าใจเด�ม ๆ ทิ(�เขาเคยม(อย��หลายประการ

คร�,งหน6�ง ขณะทิ(�กาล�งเถ(ยงก�นเร��องป=ญหาการว�างงาน เบเวอร�ดจ.ก3ร�กเขาจนถ6งม�มอ�บปรามาสู่ว�า ว(ธิ(ว�เคราะห.แบบเศรษฐศาสู่ตร.ศาสู่ตร.มาตรฐานน�,น เห3นคนไม�เป1นคน เห3นแค�เป1นต�วเล3กในสู่มการลอย ๆ ซึ่6�งเป1นเร��องทิ(�มน�ษยน�ยมอย�างเขาร�บไม�ได0 ในทิ�ศนะของเบเวอร�ดจ. ป=ญหาหล�กของการว�างงานน�,นไม�ได0อย��ทิ(�ว�าม�นทิาให0ระบบ เสู่(ยด�ล หย�ดทิางาน ต�ดข�ด ” ”

Page 40: Small is Beautiful 6 l

หร�อ ไม�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั แต�อย��ทิ(�ว�า ม�นทิาให0มน�ษย.ทิ(�ม(เล�อดเน�,อและม(ชิ(ว�ตจ�ตใจต0องอย��อย�างไร0ศ�กด�Dศร(ต�างหากความขาดแคลนและการตกงานน�,นไม�เพั(ยงแต�ก�ดก�นกระเพัาะคนแต�ย�งบ��นทิอนความม��นใจในชิ(ว�ตเพั��อนมน�ษย.ด0วยก�นทิ(�เด(ยว ประเด3นน(,ก3เอาไปใสู่�ไว0ในสู่มการคณตศาสู่ตร.ใด ๆ ไม�ได0 ชิ�ม0ากเกอร.ผ�0ซึ่6�งไม�ยอมใครง�าย ๆ ก3ต0องน��งอ6,งไป ประสู่บการณ.ทิ(�เขาได0จากเบเวอร�ด. น(�เอง ทิ(�ทิาให0เขาค�ดถ6ง เศรุษฐศ�สต่รุ�ท��เห็!นำคนำเป#นำ“

คนำ”(Economics as if people mattered)อ�นเป1นชิ��อรองของหน�งสู่�อเล�มสู่าค�ญของเขาในเวลาต�อมา ชิ�ม0ากเกอร. เสู่(ยชิ(ว�ตเม��อเด�อน ก�นยายน ปI 1977 รวมอาย�ได0 66 ปI

……………………………………………

190

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุช้�มช้นำ( Community Resources Development )

เพั��อให0เก�ดความเข0าใจในรายละเอ(ยดเก(�ยวก�บการพั�ฒนาทิร�พัยากรชิ�มชินด(ย��งข6,น ควรได0ทิาความเข0าใจก�บความหมายขององค.ประกอบของคาทิ(�เก(�ยวข0องเสู่(ยก�อน ซึ่6�งสู่ามารถจาแนกได0ด�งต�อไปน(,

การพั�ฒนา หมายถ6ง การกระทิาทิ(�ก�อให0เก�ดการเปล(�ยนแปลงจากสู่ภาพัหน6�งไปสู่��อ(กสู่ภาพัหน6�งทิ(�ด(กว�า โดยม(การกาหนดการทิ�ศทิางหร�อการวางแผนไว0ล�วงหน0า เพั��อให0ประชิาชินม(ความเป1นอย��อย�างผาสู่�ข ม(ความเจร�ญทิางศ�ลปว�ฒนธิรรมและความสู่งบ

ทรุ(พยู่�กรุ หมายถ6ง สู่��งทิ�,งปวงทิ�,งม(ร�ปร�างและไม�ม(ร�ปร�างอ�นเป1นสู่��งทิ(�ม(ค�ณค�า

ช้�มช้นำ หมายถ6ง กล��มคนทิ(�อย��รวมก�นเป1นสู่�งคมขนาดเล3ก อาศ�ยอย��ในอาณาบร�เวณเด(ยวก�น และม(ผลประโยชิน.ร�วมก�น องค.ประกอบของชิ�มชินอาจจาแนกได0ด�งน(,

1) กล��มคนทิ(�มารวมต�วก�นโดยความสู่ม�ครใจ

Page 41: Small is Beautiful 6 l

2) สู่ถานทิ(� ทิ�,งทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,นหร�อม(อย��ตามธิรรมชิาต�3) ความสู่�มพั�นธิ.ของกล��มทิ(�อย��ร �วมก�น4) ผลประโยชิน.ทิ(�ม(ร�วมก�นหร�อความสู่นใจตรงก�นกล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว การพั�ฒนาทิร�พัยากรชิ�มชิน จ6งหมายถ6ง การ

เปล(�ยนสู่ภาพัของทิ�กสู่��งทิ�กอย�างในสู่�งคมทิ(�กล��มคนอาศ�ยอย�� เพั��อก�อให0เก�ดประโยชิน.ต�อการดารงชิ(พัของคนอย�างสู่มด�ลก�บสู่ภาพัแวดล0อมของสู่�งคม และเป1นความก0าวหน0าหร�อความเจร�ญอย�างย��งย�นและแทิ0จร�งห็ล(กของก�รุพ(ฒนำ�

ว�ธิ(การพั�ฒนาชิ�มชินในป=จจ�บ�น ม(การใชิ0หล�กการหร�อแนวค�ดในการพั�ฒนาหลายว�ธิ(การ สู่ามารถสู่ร�ปได0ด�งต�อไปน(,1. ก�รุม�ส�วนำรุ�วมของปรุะช้�ช้นำ (People Participation)

หมายถ6ง การทิ(�ประชิาชิน (People) ม(สู่�วนร�วม (Participation)

ในก�จกรรมใดก�จกรรมหน6�งทิ(�กระทิาข6,น ซึ่6�งหล�กในการม(สู่�วนร�วมของประชิาชินเก�ดข6,นได0ใน 5 ล�กษณะ ค�อ

1) ร�วมศ6กษาป=ญหาสู่าเหต�ของป=ญหาและความต0องการของชิ�มชิน ได0แก� การสู่า รวจข�,นต0น(preliminary reconnaissance) เพั�� อจ�ดลา ด�บความสู่า ค�ญของป=ญหา (priority problem identification studies)

2) ร�วมค�ดสู่ร0างร�ปแบบการพั�ฒนาเพั��อแก0ป=ญหาและสู่นองความต0องการของชิ�มชิน ได0แก�การแสู่วงหาแนวทิางแก0ไข (search for solutions)

3) ร�วมกาหนดทิ�ศทิาง แผนงาน โครงสู่ร0าง หร�อก�จกรรม เป1นการกาหนดแนวทิางในการแก0ป=ญหา (assessment for solution)

191.4) ร�วมต�ดสู่�นใจ ในการใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ม(จาก�ดให0เป1นประโยชิน.ต�อสู่�วน

รวม โดยปฏ�บ�ต�ตามโครงการทิ(�ได0กาหนดไว05) ร�วมบร�หารงานพั�ฒนาทิ�,งสู่ต�ป=ญญา แรงงานและทิ�น ตามข(ด

ความสู่ามารถ รวมทิ�,งการควบค�ม ต�ดตาม ประเม�นผล และซึ่�อมบาร�งผลทิ(�

Page 42: Small is Beautiful 6 l

เก�ดข6,นจากการทิาก�จกรรมน�,นๆ ได0แก� การประเม�นผลตามโครงการ และการพั�จารณาทิบทิวนโครงการหร�อดาเน�นการให0บรรล�ผล

กล�าวโดยสู่ร�ป การม(สู่�วนร�วมของประชิาชินในการพั�ฒนาชิ�มชิน เป1นการเข0าร�วมในก�จการการพั�ฒนาชิ�มชินในทิ�กข�,นตอนของกระบวนการพั�ฒนา ซึ่6�งผลทิ(�ได0ร�บจากการพั�ฒนาทิ(�สู่าค�ญค�อ ม(การพั�ฒนาทิ(�ตรงตามความต0องการของชิ�มชิน และสู่มาชิ�กในชิ�มชินม(ความร� 0สู่6กเป1นเจ0าของก�จกรรมการพั�ฒนาน�,นๆ ความสู่าเร3จในการพั�ฒนาจ6งม(โอกาสู่เป1นไปได0ง�าย2. ก�รุพ%�งต่นำเอง (Self – Reliance)

การพั6�งตนเองจ�ดเป1นค�าน�ยมชิาต� 1 ใน 5 ประการ อ�นประกอบด0วย การประหย�ดและออม การม(ระเบ(ยบว�น�ยและการเคารพักฎีหมาย การปฏ�บ�ต�ตามหล�กค�ณธิรรมของศาสู่นา การม(ความร�กชิาต� ศาสู่น. กษ�ตร�ย. และการพั6�งตนเอง ขย�นหม��นเพั(ยร ม(ความร�บผ�ดชิอบ การพั6�งตนเองได0ร�บการกล�าวถ6งมากข6,นในป=จจ�บ�นภายหล�งประเทิศไทิยประสู่บป=ญหาภาวะเศรษฐก�จซึ่บเซึ่าอย�างร�นแรงทิ(�เร��มมาต�,งแต� ปI พั.ศ. 2539 ซึ่6�งสู่าเหต�สู่าค�ญประการหน6�งค�อการทิ(�ประเทิศไทิยดาเน�นนโยบายทิางด0านเศรษฐก�จแบบพั6�งพัามากเก�นไปเม��อต�างประเทิศถอนเง�นจากการลงทิ�นออกไปจากประเทิศไทิยทิาให0ประเทิศขาดเง�นทิ�นหม�นเว(ยนจนเศรษฐก�จชิะง�กง�น ร�ฐบาลขาดเง�นสู่าหร�บการพั�ฒนาประเทิศ

การพั6�งตนเอง (Self – Reliance) โดยความหมายตามแนวทิางการพั�ฒนาชิ�มชิน หมายถ6ง การทิ(�แต�ละชิ�มชินสู่ามารถดารงชิ(ว�ตโดยอาศ�ยทิร�พัยากรธิรรมชิาต�เป1นหล�ก ม��งให0คนม(ความสู่ามารถในการชิ�วยตนเองได0 โดยไม�ต0องพั6�งพัาคนอ��นเสู่มอไป มองเห3นทิร�พัยากรธิรรมชิาต�เป1นสู่�วนหน6�งของชิ(ว�ต ม(จ�ตใจใฝAค�ณธิรรม ย6ดม��นในประเพัณ(ชิ�มชิน ม(จ�ตว�ญญาณทิ(�ม� �นคงเป1นฐานทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนา

ด�งน�,นการพั6�งพัาตนเองจ6งม�ใชิ�เป1นการย6ดต�วเองออกจากความสู่�มพั�นธิ.ก�บสู่�งคมอ��นอย��ในล�กษณะของความเป1นอ�สู่ระ ความเสู่มอภาคทิ�,งในระด�บป=จเจกบ�คคล ก�บชิ�มชิน หร�อก�บสู่�งคมภายนอก โดยม��งทิ(�จะปฎี�บ�ต�ในอ�นทิ(�จะพั�ฒนาสู่�งคมของตนเองเพั��อย�นบนขาของตนเอง การพั6�งพัาสู่�งคม

Page 43: Small is Beautiful 6 l

อ�� นอย�� ในล�กษณะการพั6� งพัาอาศ�ยก�น (interdependency) หร�อในล�กษณะของน,าพั6�งเร�อเสู่�อพั6�งปAา3. ก�รุพ(ฒนำ�อยู่��งยู่(�งยู่2นำ (Sustainable Development)

เป1นคา ศ�พัทิ.ทิ(� เก(�ยวข0องก�บการพั�ฒนา ทิ(� เพั��งเก�ดข6, นได0 ไม�นาน เน��องจากผลทิ(�เก�ดจากการพั�ฒนาทิ(�ม��งความเจร�ญก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จ ม��งแสู่วงหารายได0จากม�ลค�าทิางด0านต�วเง�นเป1นสู่าค�ญ ทิาให0เก�ดการละเลยทิางด0านสู่��งแวดล0อม โดยเฉพัาะสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� และสู่��งแวดล0อมทิางว�ฒนธิรรมได0ถ�กทิาลายและเสู่��อมถอยลงไปมาก ทิาให0คนร� �นหล�งหร�อร� �นป=จจ�บ�นได0ร�บผลกระทิบจากการพั�ฒนาทิ(�ม��งแต�ความจาเร�ญ

192.ทิางเศรษฐก�จ แนวค�ดการพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�นจ�งได0ร�บการกล�าวขานมากข6,น ม(การสู่น�บสู่น�นโดยม��งหว�งให0การพั�ฒนาเป1นประโยชิน.ต�อเน��องไปถ6งอนาคต เพั��อนองความต0องการของชิ�มชินโดยไม�ละเลยความเป1นอย��ของชินในร� �นป=จจ�บ�น ให0ความสู่าค�ญก�บการพั�ฒนาน�เวศว�ทิยา

ก ล� า ว โ ด ย สู่ ร� ป แ ล0 ว ก า ร พั� ฒ น า อ ย� า ง ย�� ง ย� น (Sustainable

development) เป1นแนวค�ดในการพั�ฒนาทิางเศรษฐก�จสู่�งคมเพั�� อปร�บปร�งค�ณภาพัชิ(ว�ตของคนและชิ�มชินให0ด(ข6,นควบค��ก�บความม��นคงอย�างไม�กระทิบสู่��งแวดล0อม ทิางธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมทิางว�ฒนธิรรม โดยตอบสู่นองความต0องการของชิ�มชินในป=จจ�บ�นแต�ไม�ทิาลายระบบน�เวศซึ่6�งจะเป1นทิ(�ต0องการในอนาค และคาน6งถ6งความย��งย�นในระยะยาว (long – term sustainability)4. ก�รุพ(ฒนำ�อยู่��งองค�รุวม (Holistic approach)

การพั�ฒนาอย�างองค.รวมเม��อพั�จารณาในสู่�วนของการพั�ฒนาชิ�มชินแล0ว จ6งเป1นการพั�ฒนาอย�างม(สู่�วนร�วมของทิ�กฝAายและกระทิาในทิ�กเร��องในการพั�ฒนาให0เต3มศ�กยภาพัซึ่6�งม(แนวทิางในการพั�ฒนา 2 ประการ ด�งน(,

1. การพั�ฒนาคนให0ครอบคล�มองค.ประกอบในการดารงชิ(ว�ต ค�อ พั�ฒนาทิางด0านภายภาพัและทิางด0านจ�ตภาพั ค�อการพั�ฒนาความร� 0ความ

Page 44: Small is Beautiful 6 l

สู่ามารถทิ(�เพั(ยงพัอในเร��องของว�ตถ� เทิคโนโลย( และการพั�ฒนาเพั��อความสู่ว�างไสู่วทิางว�ญญาณ ทิางจ�ตใจ

2. การพั�ฒนาภายใต0การประสู่านงานของหน�วยงานหร�อองค.กรทิ(�ร �บผ�ดชิอบ ต�,งแต�การประสู่านแผนงาน ประสู่านความร�วมม�อในการดาเน�นการและการประเม�นผลร�วมก�น

กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว การพั�ฒนาอย�างองค.รวมจ6งเป1นการพั�ฒนาทิ(�ต0องเก�ดจากการประสู่านงานของผ�0ทิ(�เก(�ยวข0อง และผ�0ร �บผ�ดชิอบจากหลายแนวทิางมาเป1นเร��องเด(ยวก�น และวางว�ตถ�ประสู่งค.ของการพั�ฒนาทิ(�ครอบคล�มความเป1นคนในทิ�กด0าน ควบค��ไปก�บสู่ภาวะแวดล0อมรอบต�วคน5. ก�รุพ(ฒนำ�แบบเศรุษฐก,จพอเพ�ยู่ง (Economic Sufficiency)

เม��อประเทิศไทิยม��งพั�ฒนาชิาต�เพั��อแสู่วงหา การก�นด(อย��ด( เสู่ร�มสู่ร0างความจาเร�ญทิางเศรษฐก�จและชิ��นชิมก�บการเพั��มข6,นของรายได0ประชิาชิาต� ทิ(�สู่�ดทิ0ายแล0วกลายเป1นภาพัลวงตา หายนะทิางเศรษฐก�จได0เข0ามาเย�อนเก�ดความถดถอยทิางเศรษฐก�จ ประชิาชินได0ร�บผล การก�นไม�ด(อย��ไม�ด( มาแทินทิ(� ภาวะหน6�งทิ(�จ�ดว�าอ�นตรายอย�างย��งจากผลกระทิบด�งกล�าวค�อ การเก�ดภาวะการว�างงานของคนงานจานวนมาก ทิ�,งแรงงานไร0ฝIม�อ แรงงานก6�งฝIม�อ รวมทิ�,งระด�บม�นสู่มองของประเทิศ ผลจากการว�างงานสู่��งทิ(�ตามมาค�อ การอพัยพัค�นถ��นของแรงงานน�บล0านคน ทิ(�เด�นทิางกล�บสู่��ชินบทิ ร�ฐบาลได0เร�งหาทิางในการสู่ร0างงานให0เก�ดข6,นในชินบทิโดยจ�ดสู่รรงบประมาณจานวนมาก เพั��อรองร�บกล��มคนเหล�าน�,นแต�ด�เหม�อว�าจะได0ผลไม�เต3มทิ(�น�กเน��องจากงบประมาณทิ(�ปล�อยลงไปไม�เพั(ยบพัอทิ(�จะเย(ยวยาผลพัวงจกาพั�ษเศรษฐก�จฟุ่องสู่บ��ทิ(�แตกแล0ว

193.พัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วภ�ม�พัลอด�ลยเดชิ จ6งได0ทิรงพัระราชิทิาน

แนวค�ด ในเร��องเศรษฐก�จพัอเพั(ยงให0ก�บประชิาชิาต�ไทิย เพั��อเป1นเคร��องเต�อนสู่ต�และเพั��อเย(ยวยาพัสู่กน�กรของพัระองค.ทิ�าน แนวเศรษฐก�จพัอเพั(ยงตามแนะพัระราชิดาร� ไม�ใชิ�เร��องทิ(�พัระองค.ทิรงม(พัระราชิดาร� แต�โดย

Page 45: Small is Beautiful 6 l

ความเป1นจร�งพัระบาทิสู่มเด3จพัระเจ0าอย��ห�วได0ม(กระแสู่ร�บสู่��งในแนวทิางน(,อย��เสู่มอ เพั(ยงแต�ประชิาชิาต�ไทิยขาดทิ(�จะแปลไปสู่��ภาคปฏ�บ�ต� เพัราะในอด(ตม�วแต�ไปล��มหลงอย��ก�บการบร�โภคน�ยม อย��ภายใต0ล�ทิธิ�นายแสู่วงหาความก0าวหน0าทิางว�ตถ�ก�นอย�างไม�หย�ดหย��ง

เศรษฐก�จพัอเพั(ยง เป1นปร�ชิญาชิ(,ถ6งแนวทิางการดารงอย��และปฏ�บ�ต�ตนของประชิาชินในทิ�กด0าน ต�,งแต�ระด�บครอบคร�ว ระด�บชิ�มชิน จนถ6งระด�บร�ฐ ทิ�,งในการพั�ฒนาและการบร�หารประเทิศเป1นไปในทิ�ศทิางสู่ายกลาง โดยเฉพัาะการพั�ฒนาเศรษฐก�จเพั��อให0ก0าวทิ�นต�อโลกย�คโลกาภ�ว�ตน.

ความพัอเพั(ยง หมายถ6ง ความพัอประมาณ ความม(เหต�ผล รวมถ6งความจาเป1นทิ(�จะต0องม(ค�0มก�นต�วทิ(�ด(พัอสู่มควร ต�อการม(ผลกระทิบใดๆ อ�นเก�ดจากการเปล(�ยนแปลงทิ�,งภายนอกและภายใน ทิ�,งน(,จะต0องอาศ�ยความรอบร� 0 ความรอบคอบและความระม�ดระว�งอย�างย��งในการนาว�ชิาการต�างๆ มาใชิ0ในชิาต� โดยเฉพัาะเจ0าหน0าทิ(�ของร�ฐน�กทิฤษฏ(และน�กธิ�รก�จในทิ�กระด�บ ให0ม(สู่าน6กในค�ณธิรรมความซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ตและให0ม(ความรอบร� 0เหมาะสู่มดา เน�นชิ(ว�ตด0วยความอดทิน ความเพั(ยร ความม(สู่ต�ป=ญญาและความรอบคอบ เพั��อให0สู่มด�ลและความพัร0อมต�อการรองร�บการเปล(�ยนแปลงอย�างรวดเร3วและกว0างขวาง ทิ�,งด0านว�ตถ� สู่�งคม สู่��งแวดล0อม และว�ฒนธิรรมจากโลกภายนอกได0เป1นอย�างด(6. ช้�มช้นำเข�มแข!ง

สู่�งคมไทิยในป=จจ�บ�นม��งหว�งฟุ่B, นฟุ่�สู่ภาพัสู่�งคมทิ(�กาล�งล�มสู่ลายให0กล�บค�นสู่��สู่ภาพัตามคากล�าวทิ(�ว�า คนม(ความสู่�ข ครอบคร�วอบอ��น ชิ�มชินเข0ม“

แข3ง สู่�งคมสู่�นต� สู่��งแวดล0อมย��งย�น เน��องจากสู่ภาพัการพั�ฒนาทิ(�ขาดพั�,น”

ฐานทิางว�ฒนธิรรมของชิาต� ก�อให0เก�ดป=ญหามากมายข6,นในสู่�งคม เชิ�น ครอบคร�วแตกแยก เก�ดสู่ภาพัการรวยกระจ�กจนกระจาย อาชิญากรรม ยาเสู่พัต�ด และความร�นแรงในร�ปแบบอ��นๆ การพั�ฒนาทิ(�ม��งแต�ความจาเร�ญทิางเศรษฐก�จของสู่�งคมไทิยได0ทิาลายพั�,นฐานแห�งความเป1นไทิยหลายประการ

ด�งน�,นชิ�มชินจะเข0มแข3งได0ก3ต�อเม��อม(การรวมต�วทิางสู่�งคมทิ(�หลากหลายร�ปแบบ และม(เคร�อข�ายโดยทิ(�องค.กรชิาวบ0านเป1นก�ญแจสู่าค�ญ เม��อ

Page 46: Small is Beautiful 6 l

สู่มาชิ�กในชิ�มชินม(การรวมต�ว สู่มาชิ�กจะม(ความต��นต�วแข3งข�นม(การเร(ยนร� 0อย�างต�อเน��อง ก�อให0เก�ดป=ญญาเพั��อการพั�ฒนาชิ�มชินของตนเอง ด�งเชิ�นแนวทิางของกล��มออมทิร�พัย.คลองเปIยะ ทิ(�เร��มต0นด0วยสู่มาชิ�ก 27 คน ป=จจ�บ�นม(สู่มาชิ�กประมาณ 5,000 คน ม(เง�นออมสู่ะสู่มมากกว�า 70 ล0าน เก�ดการแตกหน�วยของกล��มต�างๆในการให0สู่ว�สู่ด�การและด�แลสู่มาชิ�กอ(กมากมาย

กล�าวโดยสู่ร�ป ชิ�มชินเข0มแข3ง เป1นเปGาหมายในการดรงชิ(ว�ตของคนในชิ�มชินเพั��อให0สู่ามารถม(ศ�กยภาพัในการดารงชิ(ว�ตอย�างม(ความสู่�ข โดยเก�ดข6,นจากการร�วมม�อก�นของทิ�กฝAายภายในชิ�มชินและเป1นการทิางานพั�ฒนาทิ(�ต�อเน��อง

194.จากหล�กการพั�ฒนาชิ�มชินตามทิ(�กล�าวมาแล0ว เป1นแนวทิางทิ(�น�ยมใชิ0

เพั��อการพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัในป=จจ�บ�น จะเห3นได0ว�าหล�กการพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�กล�าวมาแล0วม(หล�กการและว�ธิ(การทิ(�คล0ายคล6งก�น ซึ่6�งสู่ามารถสู่ร�ปเป1นประเด3นได0ด�งน(,

1. การม(สู่�วนร�วมของทิ�กฝAายทิ(�เก(�ยวข0อง2. การพั�ฒนาทิ(�ต0องตอบสู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของประชิาชิน3. สู่�งเสู่ร�มให0เก�ดค�ณธิรรม จร�ยธิรรมในว�ถ(ชิ(ว�ตและย6ดม��นในหล�ก

การของศาสู่นาทิ(�ตนเองน�บถ�อ4. ให0ความสู่าค�ญก�บทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่ภาพัแวดล0อม5. ต0องการแก0ป=ญหาหร�อเป1นการพั�ฒนาทิ(�ให0ผลได0อย�างย��งย�น

ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุของช้�มช้นำหล�กสู่าค�ญในการพั�ฒนาทิร�พัยากร ม(หลายประการค�อ1. การถนอม เป1นการพั�ฒนาทิร�พัยากรเพั��อให0คงสู่ภาพัทิ�,งปร�มาณ

และค�ณภาพั เพั��อไว0ใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.สู่�งสู่�ด เชิ�น การสู่ร0างอ�างเก3บน,าเพั��อการเกษตร การพัล�งงาน การขยายพั�นธิ�.สู่�ตว.น,า การพั�ฒนาการการคมนาคมขนสู่�ง เป1นต0น

Page 47: Small is Beautiful 6 l

2. การบ�รณะฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากร สู่าหร�บทิร�พัยากรทิ(�ม(การสู่�ญเสู่(ยเพั��อให0ม(สู่ภาพัเหม�อนเด�มหร�อเทิ(ยบเทิ�าของเด�ม เชิ�น การบ�รณะฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากรด�นทิ(�เสู่��อมสู่ภาพัจากการใชิ0ประโยชิน. โดยว�ธิ(การเต�มป�นขาว ใสู่�ป�Oย ปล�กพั�ชิคล�มด�น เป1นต0น

3. การนามาใชิ0ใหม� เชิ�นการนาเศษเหล3ก เศษกระดาษ มาแปรสู่ภาพัเป1นผล�ตภ�ณฑ์.ใหม�เพั��อใชิ0ประโยชิน.อย�างอ��น

4. การเพั��มประสู่�ทิธิ�ภาพัในการใชิ0งาน เชิ�นการสู่ร0างเข��อนเพั��อก�กเก3บน,า ไว0เพั�� อนามาใชิ0ประโยชิน.ในการผล�ตกระแสู่ไฟุ่ฟุ่Gาเป1นการได0ประโยชิน.มากกว�าธิรรมชิาต�

5. การนาสู่��งอ�� นมาทิดแทิน การผล�ตว�สู่ด�บางอย�างอาจลดการใชิ0ทิร�พัยากรได0โดยการผล�ตโดยใชิ0ว�สู่ด�อ��นทิดแทิน เชิ�น การในพัลาสู่ต�กมาทิาทิดแทินเป1นต0น

6. การสู่ารวจค0นหาแหล�งทิร�พัยากรเพั��มเต�ม เป1นการคานวณหาทิร�พัยากรทิ(�หลงเหล�ออย��มาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ต�อมวลมน�ษย.ต�อไปป)จจ(ยู่ด��นำทรุ(พยู่�กรุท��ม�ผลต่�อก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ

การพั�ฒนาชิ�มชินทิ(�จะให0เก�ดผลด( จาเป1นต0องม(การระดมสู่รรพักาล�งจากทิ�กฝAายและทิ�กด0านมาประสู่านก�นอย�างเป1นระบบ ซึ่6�งสู่��งสู่าค�ญประการหน6�งทิ(�จ�ดเป1นป=จจ�ยทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนาชิ�มชิน ค�อทิร�พัยากรชิ�มชิน ด�งน�,นน�กพั�ฒนาจ6งจา เป1นต0องพั�ฒนาป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรทิ(�ม(ผลต�อการพั�ฒนา เพั��อประโยชิน.ในการดาเน�นการพั�ฒนาให0เป1นไปตามจ�ดม��งหมาย สู่ามารถจาแนกป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรทิ(�ม(ผลต�อการพั�ฒนาชิ�มชินได0ด�งต�อไปน(, ค�อ

195.1. ป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรมน�ษย. (Human Resources)

2. ป=จจ�ยทิ(� ไม�ใชิ�ทิร�พัยากรมน�ษย. (Non-human Resources)

ได0แก�2.1 ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�2.2 ทิร�พัยากรทิ(�มน�ษย.สู่ร0างข6,น

Page 48: Small is Beautiful 6 l

ป=จจ�ยเหล�าน(,เป1นสู่��งทิ(�ต0องได0ร�บการพั�ฒนาให0ม(ค�ณภาพัหร�อเป1นประโยชิน.ต�อการพั�ฒนาทิาให0การพั�ฒนาบรรล�จ�ดม��งหมายได0ง�ายข6,น กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว ป=จจ�ยทิางด0านทิร�พัยากรชิ�มชินทิ(�สู่าค�ญในการพั�ฒนาชิ�มชิน ทิ(�การพั�ฒนาในป=จจ�บ�นให0ความสู่าค�ญมากต�องานพั�ฒนาชิ�มชิน ม( 3 ประการค�อ

1. ทิร�พัยากรมน�ษย.2. ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�3. ทิร�พัยากรภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น

ป)ญห็�ท�องถ,�นำในป=จจ�บ�นในการพั�ฒนาม(การกล�าวถ6ง การพั�ฒนาทิ(�ควบค��ไปก�บภ�ม�

ป=ญหาทิ0องถ��นมากข6,น ซึ่6�งภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นจ�ดเป1นทิร�พัยากรของชิ�มชินทิ(�ควรได0ร�บการพั�ฒนาทิ(�สู่าค�ญอ(กประเภทิหน6�ง ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นอาจจะม(การเร(ยกแตกต�างก�นออกไปในป=จจ�บ�น ได0แก� ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom)

เทิคโนโลย(พั�,นบ0าน เป1นต0นคว�มห็ม�ยู่ของ ภ ม,ป)ญญ�ท�องถ,�นำ“ ”

กรมว�ชิาการ (2539 : 3) ให0ความหมายว�า ความร� 0 และประสู่บการณ.ทิ�,งหลายของชิาวบ0านในทิ0องถ��นทิ(�ใชิ0ในการแก0ป=ญหาหร�อการดาเน�นชิ(ว�ต โดยได0ร�บการถ�ายทิอดและกล��นกรองเป1นระยะเวลายาวนาน

ประเวศ วะสู่( (อ0างถ6งใน กรมว�ชิาการ 2539 : 3 ) หมายถ6ง ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากการสู่ะสู่มการเร(ยนร� 0มาเป1นระยะเวลายาวนานม(ล�กษณะทิ(เชิ��อมโยงก�นหมดทิ�กสู่าขาว�ชิา ไม�แยกเป1นว�ชิาๆ แบบทิ(�เร�าเร(ยน ฉะน�,น ว�ชิาเก(�ยวก�บเศรษฐก�จ อาชิ(พั ความเป1นอย�� การศ6กษา ว�ฒนธิรรม จะผสู่มผสู่านกลมกล�นก�นทิ�,งหมด

ไพัพัรรณ เก(ยรต�โชิต�ชิ�ย (2541 : 139) หมายถ6ง ความร� 0ประสู่บการณ.ด�,งเด�มของประชิาชินในทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอดสู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษ หร�อถ�ายทิอดก�นมาจากสู่ถาบ�นต�างๆ ในทิ0องถ��น เชิ�น สู่ถาบ�นครอบคร�ว สู่ถาบ�นศาสู่นา สู่ถาบ�นการปกครอง เศรษฐก�จ และว�ฒนธิรรม

Page 49: Small is Beautiful 6 l

อ�จฉรา ไพัธิ�ยานนทิ. (2539 : 3) หมายถ6ง ความร� 0 หร�อประสู่บการณ.ด�,งเด�มของประชิาชินในทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอด�สู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษหร�อจการสู่ถาบ�นต�างๆ ในชิ�มชิน

กล�าวโดยสู่ร�ปแล0ว ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) หมายถ6ง ความร� 0ทิ(�เก�ดข6,นภายในชิ�มชิน ทิ(�ได0ร�บการประมวลเป1นองค.ความร� 0 โดยผ�0ร� 0ในชิ�มชินเพั��อม��งใชิ0ประโยชิน.ในการดารงชิ(ว�ตประจาว�น ม(การประย�กต. ปร�บปร�งและถ�ายทิอดสู่�บต�อก�นมาจากบรรพับ�ร�ษความสู่าค�ญของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น

196.จากป=ญหาการแตกสู่ลายของสู่�งคมชิาวบ0านทิ(�ประเทิศไทิยกาล�ง

ประสู่บอย��ทิ�กว�นน(, สู่�วนหน6�งเป1นผลมาจากการขาดการเชิ��อมโยงความร� 0ใหม�ๆ ก�บภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน สู่�งผลให0สู่�งคมไม�สู่ามารถปร�บต�วเข0าก�บการเล(�ยนแปลงของสู่�งคมโลกได0อย�างเหมาะสู่ม เน��องจากการมองข0ามความสู่าค�ญของภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน ซึ่6�งตามความเป1นจร�งแล0ว ภ�ม�ป=ญญาชิาว“

บ0าน (Popular Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom)” ม(ความสู่าค�ญต�อการพั�ฒนาทิ0องถ��นไทิยซึ่6�งสู่ามารถสู่ร�ปได0ด�งน(,

1. เป1นรากเหง0าทิางว�ฒนธิรรมทิ(�ถ�ายทิอดก�นมา ทิาให0ประเทิศไทิยเป1นด�นแดนทิ(�ม� �งค��งทิางว�ฒนธิรรม (Rich of Culture)

2. ชิ�วยให0คนไทิยใชิ0สู่ต�ป=ญญา ความสู่ามารถ และภาวะสู่ร0างสู่รรค.มาใชิ0ในการแก0ไขป=ญหา หร�อเพั��อการปร�บต�วให0เข0าก�บสู่ภาพัแวดล0อมของสู่�งคม

3. เป1นองค.ความร� 0ทิ(�ม(ขอบเขต กว0างขวางและล6กซึ่6,ง เป1นแม�แบบในการจ�ดการศ6กษาป=จจ�บ�น ทิ(�ม��งให0ผ�0เร(ยน ร� 0รอบ และ ร� 0สู่6ก“ ”

4. การเชิ��อมโยงความร� 0ประสู่บการณ.จากคนร� �นหน6�งไปสู่��คนอ(กร� �นหน6�ง หร�อสู่��ชิ�มชินอ�� น จะม(การปร�บความร� 0และประสู่บการณ.ทิ(�ได0ร�บการถ�ายทิอดให0เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัแวดล0อมทิ(�เปล(�ยนแปลงไป สู่อดคล0องก�บ

Page 50: Small is Beautiful 6 l

แนวค�ดการศ6กษาในย�คโลกาภ�ว�ตน.ทิ(�ไห0จ�ดการศ6กษาแบบ ระบบเคร�อข�าย“

การเร(ยนร� 0 ” (Learning Network)

5. ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom) หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) เป1นการสู่ร0างองค.ความร� 0เชิ�งประจ�กษ. น�บว�าเป1นแม�บทิของงาน ว�จ�ย ในป=จจ�บ�น“ ”

6. ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน (Popular Wisdom)หร�อภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) ม(ล�กษณะความร� 0แบบองค.รวม สู่อดคล0องก�บการจ�ดการศ6กษาป=จจ�บ�นทิ(�เร(ยกว�า การบ�รณาการ “ ” (Integrated) หร�อแบบสู่หว�ทิยาการ

7. การถ�ายทิอดประสู่บการณ.เป1นการถ�ายทิอดแบบลงม�อทิา ทิาให0ม(ความละเอ(ยดในภ�ม�ร� 0ทิ(�ทิ(�ม(การถ�ายทิอด

จะเห3นได0ว�าภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นม(ความสู่าค�ญต�อการพั�ฒนาทิ0องถ��นของไทิยเป1นอย�างมาก แต�ในอด(ตทิ(�ผ�านมา ม(การละเลยภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น จนทิาให0การพั�ฒนาไม�สู่อดคล0องก�บว�ถ(ชิ(ว�ตทิ(�แทิ0จร�งของชิ�มชิน การพั�ฒนาทิร�พัยากรประเภทิ ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน จ6งเป1นสู่��งจาเป1นย��งในป=จจ�บ�น อ�ง“

ก�ล สู่มคะเนย. (2535)” ได0แบ�งประเภทิของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นไว0ด�งน(,1. เป1นเร��องทิ(�เก(�ยวก�บคต� ความเชิ��อ และหล�กการทิ(�เป1นพั�,นฐานของ

องค.ความร� 0ทิ(�เก�ดจากการสู่��งสู่มถ�ายทิอดก�นมา2. เป1นเร��องของศ�ลปะว�ฒนธิรรม และนบธิรรมเน(ยมประเพัณ(

197.3. เป1นเร��องของการประกอบอาชิ(พัในแต�ละทิ0องถ��นทิ(�ได0ร�บการพั�ฒนา

ให0เหมาะสู่มก�บกาลสู่ม�ย4. เป1นเร��องของแนวค�ด หล�กปฏ�บ�ต� และเทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม�ทิ(�ชิาว

บ0านนามาใชิ0ในชิ�มชิน ซึ่6�งเป1นอ�ทิธิ�พัลของความก0าวหน0าทิางว�ทิยาศาสู่ตร.และเทิคโนโลย(

ไพัพัรรณ (2541) ได0แบ�งประเภทิของภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0านไว0ด�งน(,

Page 51: Small is Beautiful 6 l

1. ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากการใชิ0ชิ(ว�ตในธิรรมชิาต� ได0แก� การอธิ�บาย ปรากฎีการณ. ความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างชิ(ว�ตก�บธิรรมชิาต� เป1นข0อห0าม หร�อข0อควรปฏ�บ�ต�

2. ภ�ม�ป=ญญาทิ(�เก�ดจากประสู่บการณ.การอย��ร �วมก�น ตามแบบแผนของสู่�งคม ม(เกณฑ์.บอกว�าอย�างน(,ด( อย�างน(,ไม�ด(

3. ภ�ม�ป=ญญาจากประสู่บการณ.เฉพัาะด0าน เชิ�นการทิามาหาก�น การร�กษาโรค

แนวทิางการพั�ฒนาทิร�พัยากร ภ�ม�ป=ญญาชิาวบ0าน “ (Popular

Wisdom) ภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��น (Local Wisdom) “ สู่ามารถจาแนกได0ด�งน(,

1. การสู่�บหาแหล�งภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นเพั��อจ�ดทิารวบรวมเป1นข0อม�ลสู่ารสู่นเทิศ ได0แก� การศ6กษา สู่ารวจและว�จ�ย การไปศ6กษาเร(ยนร� 0ก�บชิาวบ0าน การศ6กษาจากแหล�งข0อม�ลของหน�วยงานต�างๆ

2. การพั�ฒนากระบวนการถ�ายทิอดองค.ความร� 0 ชิ�วยให0องค.ความร� 0ทิ(�ม(อย��ไม�สู่�ญหายไป ซึ่6�งการถ�ายทิอดองค.ความร� 0อาจทิาได0หลายว�ธิ( ได0แก� การถ�ายทิอดแบบไม�เป1นลายล�กษณ.อ�กษร แบบเป1นลายล�กษณ.อ�กษร แบบผ�านสู่��อมวลชินหร�อสู่��ออ(เลคทิรอน�คสู่.

3.การประย�กต.และปร�บปร�งล�กษณธิของภ�ม�ป=ญญาทิ0องถ��นให0เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัแวดล0อมทิ(�เปล(�ยนแปลงไป ทิ�,งน(,ต0องไม�ละเลยรากเหง0าทิางภ�ม�ป=ญญาขององค.ความร� 0

4. การดาเน�นการทิางล�ขสู่�ทิธิ�Dทิางป=ญญา เพั��ออน�ร�กษ.ให0เป1นสู่มบ�ต�ทิ�พัย.ของแผ�นด�น ซึ่6�ง ไพัพัรรณ (2541 : 142) แยกไว0 3 เร��อง ค�อ ว�ฒนธิรรม ป=ญญาธิรรม และเมตตาธิรรม

5. การด�และปราชิญ.ชิาวบ0าน หมายถ6ง ชิาวบ0านผ�0ม(ภ�ม�ป=ญญา เป1นผ�0ถ�ายทิอดเชิ��อมโยงค�ณค�าแห�งองค.ความร� 0 สู่มควรได0ร�บการด�แล และเอาใจใสู่�โดยเฉพัาะจากหน�วยงานของร�ฐ ในด0านสู่ว�สู่ด�การหร�อด0านอ�� นๆ ตามความเหมาะสู่มเน��องจากโดยสู่�วนใหญ�ปราชิญ.ชิาวบ0านม�กเป1น ผ�0ทิ(�ม(ความเสู่(ยสู่ละสู่�งจ6งม�กไม�ค�อยเร(ยกร0องอะไร ดาเน�นชิ(ว�ตในทิานอง ม(แต�ให0“ ”

Page 52: Small is Beautiful 6 l

การพั�ฒนาทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาตามแนวทิางทิ(�กล�าวมาแล0วข0างต0น ถ�อว�าเป1นองค.รวมของการพั�ฒนา ซึ่6�งรวมกระบวนการแสู่วงหา การพั�ฒนา การเผยแพัร� ล�กษณะการ�พัฒนาทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาจ6งควรเป1นการพั�ฒนาทิ(�ครบทิ�กกระบวนการ เพั��อให0ได0ประโยชิน.มากทิ(�สู่�ด ในการใชิ0ทิร�พัยากรทิางภ�ม�ป=ญญาเพั��อการพั�ฒนา ทิ�,งน(,ต0องคาน6งถ6ง ความร� 0สู่6กสู่าน6กร�บผ�ดชิอบต�อศ(ลธิรรมและสู่��งต�างๆ ความร� 0ในเร��องการร�หาร การจ�ดการให0เก�ดพัล�งโดยอย��บนพั�,นฐานทิ(�ถ�กต0อง ความร� 0ในเร��องเทิคน�คว�ธิ(การปฏ�บ�ต�ทิ(�ให0เก�ดความสู่าเร3จ

บรุรุณู�นำ�กรุม

กรมว�ชิาการ,กระทิรวงศ6กษาธิ�การ 2539 ภ ม,ป)ญญ�ท�องถ,�นำก(บก�รุจ(ดก�รุเรุ�ยู่นำก�รุสอนำ

กร�งเทิพัมหานคร : ค�ร�สู่ภาลาดพัร0าว.

ประย�รศ�กด�D จ�นทิร.ทิอง. 2532. คว�มรุ �เรุ2�องส,�งแวดล�อม. ป=ตตาน( : โรงเร(ยนสู่าธิ�ต คณะศ6กษา

ศาสู่ตร. มหาว�ทิยาล�ยสู่งขลานคร�นทิร. ว�ทิยาเขตป=ตตาน(.ประเสู่ร�ฐ ว�ทิยาร�ฐ และคณะ . 2530. ส(งคมศ%กษ� โลกของเรุ�.

กร�งเทิพัมหานคร : ว�ฒนาพัาณ�ชิย.

ว�ร�ชิ ว�ร�ชิน�ภาวรรณ. 2532. ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ: ก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำปรุะยู่�กต่�.

กร�งเทิพัมหานคร : โอ เอสู่ พัร�,นต�,ง.

ไพัพัรรณ เก(ยรต�โชิต�ชิ�ย. 2541. ก,จกรุรุมก�รุศ%กษ�เพ2�อพ(ฒนำ�ท�องถ,�นำอ2�นำ. กร�งเทิพัมหานคร :

ศร(อน�นต.การพั�มพั..อ�จฉรา โพัธิ�ยานนทิ.. 2539. ก�รุศ%กษ�ก(บก�รุพ(ฒนำ�ช้�มช้นำ. พั�มพั.คร�,งทิ(� 2. กร�งเทิพัมหานคร :

เทิคน�คพัร�,นต�,ง.

Page 53: Small is Beautiful 6 l

อ�งก�ล สู่มคะเนย.. 2535 สภ�พและป)ญห็�ก�รุนำ��ภ ม,ป)ญญ�ช้�วบ��นำม�ใช้�ในำก�รุพ(ฒนำ�ห็ล(ก

ส ต่รุในำโรุงเรุ�ยู่นำปรุะถมศ%กษ�ส(งก(ดส��นำ(กง�นำก�รุปรุะถมศ%กษ�จ(งห็ว(ด

อ�บลรุ�ช้ธ�นำ�. ว�ทิยาน�พันธิ. ปร�ญญาคร�ศาสู่ตร.บ�ณฑ์�ต ภาคว�ชิาการบร�หารการศ6กษา

บ�ณฑ์�ตว�ทิยาล�ย จ�ฬาลงกรณ.มหาว�ทิยาล�ย.

199.ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�

ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่� หมายถ6ง มน�ษย.ทิ(�ม(ค�ณภาพัเป1นประโยชิน. และเป1นบ�อเก�ดแห�งทิร�พัย.และความม��นค��งของประเทิศชิาต�

เศรษฐศาสู่ตร.ทิร�พัยากรมน�ษย.เป1นการศ6กษาเร��องมน�ษย.และสู่�งคม ทิ(�จะเล�อกใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�าและหามาได0ยากไปในการผล�ต การฝHกอบรม และนาไปพั�ฒนาความชิานาญ จ�ตใจ อ�ปน�สู่�ย และบ�คล�กภาพั และอ��นๆ

คว�มส��ค(ญอด�ม สู่ม�ทิ (Adam Smith) กล�าวในหน�งสู่�อความม��งค��งของชิาต�

(The Wealth of Nations) ว�าแหล�งทิ(�มาของความม��งค��งของชิาต�น�,นค�อ แรงงาน (Labour) และการแบ�งงานก�นทิาของแรงงาน (Division of Labour)

Page 54: Small is Beautiful 6 l

สู่ม�ทิ เห3นว�า ความม��งค��งของชิาต�ข6,นอย��ก�บ1. ประสู่�ทิธิ�ภาพัการผล�ตของแรงงาน2. สู่�ดสู่�วนแรงงานทิ(�ม(งานทิา และได0ทิางานอย�างม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั

องค�ปรุะกอบท��บ�งบอกค�ณูค��ของทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. การม(สู่�ขภาพัอนาม�ยด(2. ม(การศ6กษา3. ม(มาตรฐานในการดารงชิ(พั4. เป1นผ�0ม(ขนบธิรรมเน(ยม5. ม(อาชิ(พัม��นคง

ป)ญห็�ท��เก,ดข%<นำก(บทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. ป=ญหาทิ(�เก(�ยวก�บสู่�ขภาพัอนาม�ย และความเพั(ยงพัอของป=จจ�ย 42. การเพั��มข6,นของจานวนประชิากรโลก3. การสู่�ญเสู่(ยมน�ษย.ไปโดยสู่��งแวดล0อมทิางเทิคโนโลย( และธิรรมชิาต�4. การต�ดสู่��งเสู่พัต�ด

แนำวท�งในำก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ทิร�พัยากรมน�ษย. ก3ค�อ มน�ษย.ทิ(�ม(ค�าม(ค�ณภาพัซึ่6�งเป1นบ�อเก�ดแห�ง

ทิร�พัย.ค�ณภาพัด�งกล�าวจะพั�ฒนาได0อย�างไร 1.ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่� เรุ,�มจ�กสถ�นำบ(นำครุอบครุ(ว

(Family) มารดา บ�ดา สู่��งแวดล0อมในครอบคร�ว เป1นทิ(�หล�อหลอมค�ณค�าหร�อค�ณภาพัของบ�ตร คนในสู่ม�ยก�อนจ6งพั�ดเสู่มอว�า มารดาเป1นคร�คนแรกของบ�ตร

200.ก�อนแต�งงานในต�างประเทิศ อย�างเชิ�น ในสู่หร�ฐอเมร�กา ค��บ�าวสู่าวจะ

ต0องตรวจสู่�ขภาพั สู่�ขภาพัจะต0องแข3งแรงปราศจากกามโรค โรคเอดสู่. หร�ออ�� นๆ ทิ(�เป1นอ�นตรายต�อทิารก ม�ฉะน�,นจะไม�อน�ญาตให0จดทิะเบ(ยน น�,นค�อการเตร(ยมการเพั��อจะให0บ�ตรทิ(�เก�ดมาม(สู่�ขภาพัและค�ณภาพัทิ(�ด( ถ0าจะเปร(ยบเทิ(ยบก�บการจะปล�กพั�ชิจะต0องม(การค�ดเล�อกเมล3ดพั�นธิ.ทิ(�สู่มบ�รณ. ไม�ม(โรค หร�อแมลงใดๆ เม��อนาไปเพัาะปล�กแล0วก3จะได0ต0นพั�ชิทิ(�ด(พัร0อมทิ(�จะได0ร�บการ

Page 55: Small is Beautiful 6 l

ด�แลร�กษาเอาใจใสู่� ให0สู่มบ�รณ.ต�อไป ถ0าหากนาเมล3ดพั�นธิ.ทิ(�ม(เชิ�,อโรคหร�อแมลงไปปล�กก3จะได0พั�ชิทิ(�ไม�สู่มบ�รณ.เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายในการด�แลร�กษามากแล0วย�งไม�โตและอาจจะตายได0 เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายทิ�,งเง�นและเวลาโดยเปล�าประโยชิน. มน�ษย.ร0ายแรงกว�าพั�ชิถ0าย�งเด3กเก�ดมาม(โรค ตาบอด แขนขาดหร�อขาขาด ไม�สู่มประกอบ ป=ญญาอ�อนจะเป1นภาระแก�บ�ดา มารดา และสู่�งคมอย�างมาก โอกาสู่ทิ(�จะพั�ฒนาให0เป1น ทิร�พัย. แทิบไม�ม(เลยจะเป1นภาระทิาให0เสู่(ยทิร�พัย.“ ”

มากก3ว�า เพัราะจะต0องเล(,ยงด� ด�แลร�กษาเขาตลอดชิ(ว�ต สู่�ขภาพัของบ�ดา มารดา ก�อนจะม(บ�ตรจ6งม(ความสู่าค�ญมาก

เม��อต�,งครรภ. จะต0องได0ร�บการด�แลเอาใจใสู่� โดยเฉพัาะเร��องอาหาร และโภชินาการจะต0องด( สู่�ขภาพัอนาม�ยของมารดา จะต0องด�แลให0สู่มบ�รณ. หากเจ3บไข0ได0ปAวยย�อมจะม(ผลกระทิบต�อบ�ตรในครรภ.ด�งทิ(�ได0กล�าวมาแล0วแต�ต0น การฝากครรภ.ก�บหมอโรงพัยาบาล เพั��อตรวจและให0ร�บคาแนะนาทิ(�ถ�กต0องเป1นสู่��งจาเป1น แม0กระทิ�,งการทิาคลอดจะต0องดาเน�นการให0ถ�กต0องโดยแพัทิย.ผ�0เชิ(�ยวชิาญ การทิาคลอดทิ(�ไม�ม(ค�ณภาพัอาจจะทิาให0ทิารกพั�การได0เชิ�นเด(ยวก�น

ค�ณภาพัของมารดา – บ�ดา และสู่��งแวดล0อมในครอบคร�วม(ความสู่าค�ญมากการศ6กษาของมารดา เป1นสู่��งจาเป1นอย�างย��ง ในสู่ม�ยก�อนเราม�กจะได0ย�นคากล�าวทิ(�ว�า มารดาเป1นคร�คนแรกของบ�ตร ถ0ามารดาม(การศ6กษาและม(เวลาด�แลและอบรมบ�มน�สู่�ยบ�ตรหร�อให0การศ6กษาเบ�,องต0นแก�บ�ตรย�อมทิาให0เด3กม(ค�ณภาพัและม(ค�ณธิรรม ในสู่ม�ยป=จจ�บ�นเร��มจะไม�เป1นจร�ง แม0มารดาหร�อบ�ดาม(การศ6กษา แต�ม�กจะไม�ม(เวลาด�แลบ�ตรธิ�ดา บางาครอบคร�วอาจจะปล�อยให0เด3กร�บใชิ0ในบ0านเป1นผ�0ด�แล ฉะน�,น เด3กร�บใชิ0ในบ0านจ6งกลายเป1นคร�คนแรกของบ�ตร แล0วค�ณภาพัของบ�ตร ธิ�ดา จะเป1นอย�างไรในครอบคร�วเชิ�นน(,ก3พัอจะเดาได0และกาล�งสู่าค�ญของชิาต�ในอนาคตจะม(ค�ณภาพัอย�างไรก3พัอจะเดาได0เชิ�นก�น

ครอบคร�วทิ(�ด(ม(ความร�กและความอบอ��นเป1นรากฐานสู่าค�ญทิ(�จะเป1นแรงผล�กด�นให0เด3กและเยาวชินอ�นเป1นกาล�งสู่าค�ญ ในการพั�ฒนาคน พั�ฒนาสู่�งคมในอนาคตให0เต�บโตข6,นอย�างสู่มบ�รณ. ทิ�,งทิางร�างกายและจ�ตใจ

Page 56: Small is Beautiful 6 l

สู่��งแวดล0อมในครอบคร�วเป1นป=นจ�ยสู่าค�ญทิ(�ม(อ�ทิธิ�พัลอย�างมากตอ�การพั�ฒนาการต�างๆ ของเด3กทิ�กคน เม��อใดทิ(�ครอบคร�วต0องเผชิ�ญก�บป=ญหา เม��อน�,นย�อมม(ผลกระทิบต�อสู่ถานภาพัของครอบคร�ว รวมทิ�,งความม��นคงของสู่�งคมด0วย เน��องจากครอบคร�วเป1นภารก�จทิ(�สู่าค�ญของชิ(ว�ตมน�ษย. ด�งน�,น ครอบคร�วด(เทิ�าน�,นจะสู่ามารถปGองก�นและแก0ไขต0นเหต�ของป=ญหาสู่าระของสู่�งคมได0

เด3กจะม(สู่�ขภาพักายและใจทิ(�ด(และม(ค�ณภาพัตามศ�กยภาพัสู่�งสู่�ดของแต�ละคนได0ในระด�บใดน�,นข6,นอย��ก�บการเล(,ยงด�และการอบรมเด3กในสู่ถาบ�นครอบคร�วเป1นเบ(,องต0น

201.2. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กก�รุศ%กษ� (Education)

ม(ผ�0ให0คาจาก�ดความของการศ6กษาไว0จานวนมาก สู่�ดแทิ0แต�จะมองในด0านใดแต�ในทิ(�น(,จะพั�ดถ6งการศ6กษาไว0ใน 2 ความหมาย ค�อ (1) การศ6กษา ในความหมายอย�างกว0าง (2) การศ6กษา ในความหมายอย�างแคบ

(1) การศ6กษาในความหมายอย�างกว0าง หมายถ6ง ขบวนการเร(ยนร� 0ทิ�กร�ปแบบต�,งแต�เก�ดจนตาย เป1นขบวนการของชิ(ว�ต เป1นขบวนการหาความร� 0และประสู่บการณ.ทิ�กอย�างทิ(�ได0ร�บต�,งแต�ว�ยทิารก ว�ยเด3ก ว�ยร� �น ว�ยหน��มสู่าว ว�ยผ�0ใหญ� และว�ยชิรา ขบวนการด�งกล�าวอาจจะอาศ�ยสู่��อการศ6กษา ค�อ บ0าน โรงเร(ยน ว�ด สู่�งคมและสู่��งแวดล0อม ในกรณ(น(,ชิ(ว�ตและก�จกรรมเพั��อชิ(ว�ตทิ�กอย�างของเราล0วนเป1นโรงเร(ยน หร�อแหล�งการศ6กษาทิ(�แทิ0จร�ง การศ6กษาจ6งหมายถ6งประสู่บการณ.รวมทิ(�บ�คคลได0ร�บทิ�,งในและนอกโรงเร(ยนและสู่ถาบ�นการศ6กษา และได0สู่ะสู่มมาตลอดชิ(ว�ต การศ6กษาในกรณ(น(,ค�อ ชิ(ว�ต

(2) การศ6กษาในความหมายแคบ หมายถ6ง การเร(ยน การสู่อนในโรงเร(ยน ว�ทิยาล�ย และสู่หว�ทิยาล�ยเทิ�าน�,น การสู่6กษาจะเร��มเม��อเข0าศ6กษาในโรงเร(ยนและสู่ถานศ6กษาจะสู่�,นสู่�ดเม��อออกจากโรงเร(ยนและสู่ถาบ�นศ6กษา กรณ(น(,ม�กจะเป1นการศ6กษาทิ(�พั�อแม� ผ�0ปกครอง คร� และอาจารย. ได0เตร(ยมจ�ดการเร(ยนการสู่อนไว0พัร0อม เพั��อให0ผ�0เข0าศ6กษาได0ม(ความร� 0 ความสู่ามารถ

Page 57: Small is Beautiful 6 l

เพั��อจะดารงชิ(ว�ตอย��ในสู่�งคมอย�างม(สู่ว�สู่ด�ภาพั และเพั��ออน�ร�กษ.มรดกทิางว�ฒนะธิรรมของชิาต�ด0วย

คณะกรรมการวางพั�,นฐานเพั��อปฏ�ร�ปการศ6กษา ได0ให0ความหมายของการศ6กษาทิ(�พั6งประสู่งค.สู่าหร�บประเทิศไทิยไว0ว�า เป1นการเสู่ร�มสู่ร0างความร� 0 ความค�ด ทิ�กษะและทิ�ศนคต�ให0คนไทิยร� 0จ�กตนเอง ร� 0ชิ(ว�ต เข0าใจสู่�งคมและสู่��งแวดล0อม อ�นตนม(สู่�วนร�วมอย��ด0วย แล0วนาความร� 0ความเข0าใจใชิ0แก0ป=ญหา และเสู่ร�มสู่ร0างชิ(ว�ตและสู่�งคมให0ด(ข6,นโดยกลมกล�นก�บธิรรมชิาต�ปรุะเภทของก�รุศ%กษ� อ�จจะแบ�งออกเป#นำปรุะเภทให็ญ�ๆ ได� 3

ป รุ ะ เ ภ ท ค2 อ(1) การศ6กษาในระบบการศ6กษาทิ(�ม(ร�ปแบบ (Formal

Education) เป1นการศ6กษาทิ(�จ�ดข6,นในสู่ถานศ6กษาต�างๆ เชิ�น ในโรงเร(ยน ว�ทิยาล�ย หร�อมหาว�ทิยาล�ย ม(การจ�ดชิ�,นเร(ยน กาหนดหล�กสู่�ตรและจานวนปIทิ(�เร(ยน และกาหนดหล�กเกณฑ์.ต�างๆ ไว0อย�างแน�นอน ม(อ�ปกรณ.การเร(ยนการสู่อน อาคารสู่ถานทิ(� บ�คลากร จานวนคร�และอาจารย.ต�วอย�างเชิ�น การจ�ดการศ6กษาของไทิยตามแผนการศ6กษา พั.ศ. 2520 ม(จ�ดม��งหมายของการจ�ดแบ�งระด�บ พัอจะสู่ร�ปสู่าระได0ด�งน(,

การศ6กษาก�อนการประถมศ6กษาหร�อการศ6กษาก�อนเข0าว�ยเร(ยน ม��งทิ(�จะอบรมเล(,ยงด�เด3กก�อนว�ยเร(ยนให0ม(ความพัร0อมทิ�กด0าน กาย อารมณ. สู่�งคม สู่ต�ป=ญญาและจ�ตใจ เพั��อทิ(�จะร�บการศ6กษาในระด�บต�อไป สู่�วนการศ6กษาระด�บประถมศ6กษาม��งให0ผ�0เร(ยนม(ความร� 0 ความสู่ามารถประกอบอาชิ(พัตามสู่มควรแก�ม�ตต�ญญู�ภาพั

สู่�วนการม�ธิยมศ6กษา เป1นการศ6กษาทิ(�ม�งให0ผ�0เร(ยนม(ความร� 0ทิางว�ชิาการทิ(�เหมาะสู่มก�บว�ย ความต0องการ ความสู่นใจ และความถน�ด สู่าหร�บเป1นพั�,นฐานในการศ6กษาต�อ หร�อประกอบอาชิ(พัเป1นประโยชิน.

202.ต�อตนเอง สู่�งคม และประเทิศชิาต�ได0 สู่�วนการอ�ดมศ6กษาม��งให0ผ�0ศ6กษาม(ความร� 0ในว�ชิาชิ(พัชิ�,นสู่�ง และม(ความก0าวหน0าทิางว�ชิาการสู่ามารถทิาการว�จ�ยค0นคว0า เพั��อประโยชิน.ของตน สู่�งคมและประเทิศชิาต� และย�งม��งให0ผ�0ศ6กษา

Page 58: Small is Beautiful 6 l

ธิารงไว0ถ�ายทิอด พั�ฒนามรดกทิางว�ฒนธิรรมอย�างฉลาด สู่ามารถต�ดสู่�นใจได0ถ�กต0อง

ในการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บ ร�ฐบาลประเทิศต�างๆ ม�กจะเน0นการศ6กษาระด�บระถมศ6กษาเพัราะการให0การศ6กษาระด�บน(,เป1นการป�พั�,นฐานของพัลเม�องให0อ�านออก เข(ยนได0 ม(ความร� 0 ค�ดเลขเป1น แก0ป=ญหาเป1น และม(ความสู่ามารถประกอบอาชิ(พัได0ตามสู่มควร การลงทิ�นในระด�บการศ6กษาน(,ให0ผลประโยชิน.ทิางสู่�งคม (Scial Benefit) สู่�งกว�าการจ�ดการศ6กษาในระด�บอ��นๆ

(2) การศ6กษานอกระบบหร�อการศ6กษาทิ(�ไม�ม(ร�ปแบบ (Knob-

Formal Education) เป1นการศ6กษาทิ(�จ�ดตามความต0องการของประชิาชินทิ(�ไม�ม(โอกาสู่ได0ร�บการศ6กษาในระด�บโรงเร(ยน หร�ออาจเคยได0ร�บการศ6กษาในระด�บโรงเร(ยนมาบ0าง แต�ม(เหต�จาเป1นต0องออกจากโรงเร(ยนก�อนสู่าเร3จการศ6กษา จ6งม(ความต0องการศ6กษานอกโรงเร(ยน ในป=จจ�บ�นได0ขยายออกไปกว0างขวาง บางประเภทิอาจม(หล�กสู่�ตรแน�นอน แต�จ�ดไว0สู่าหร�บผ�0ไม�ม(โอกาสู่ศ6กษาในภาคปกต� ม(โอกาสู่ร�บประกาศน(ยบ�ตรซึ่6�งม(ศ�กด�Dและสู่�ทิธิ�Dเทิ�าก�บผ�0ทิ(�ได0ร�บประกาศน(ยบ�ตรจากโรงเร(ยนภาคปกต� เชิ�น โรงเร(ยนศ6กษาผ�0ใหญ�สู่ายสู่าม�ญเป1นต0น นอกจากน(, ย�งม(บางประเภทิเป1นหล�กสู่�ตรระยะสู่�,น กาหนดเป1นจานวนชิ��วโมงทิ(�เร(ยน หร�อเป1นระยะเวลาสู่�,นๆ 3 เด�อน หร�อ 6 เด�อน เป1นต0น ในกร�งเทิพัมหานครม(โรงเร(ยนฝHกอาชิ(พัต�างๆ เชิ�น ต�ดผม ต�ดเสู่�,อผ0า ซึ่�อมเคร��องยนต. และอ��นๆ มากกว�า 30 อาชิ(พั แม0กระทิ��งโรงเร(ยนฝHกอาชิ(พัเจ(ยรน�ยพัลอยก3ม( แต�เน0นการฝHกอาชิ(พัในระยะสู่�,น

(3) การศ6กษาอย�างไม�เป1นทิางการหร�อจะเร(ยกว�าการศ6กษาตลอดชิ(ว�ต (Infomal Education) หร�อ (Lifelongducation) เป1นการเร(ยนร� 0ด0วยตนเองในชิ(ว�ตประจาว�นเร(ยนร� 0จากประสู่บการณ.และสู่��งแวดล0อมรอบต�ว เป1นการเร(ยนร� 0ตลอดชิ(ว�ต เป1นการศ6กษาทิ(�ให0ทิ�ศนคต� ค�าน�ยม ทิ�กษะ ความร� 0และประสู่บการณ.ทิ(�ได0ร�บจากการประกอบอาชิ(พัต�างๆ

ข0อแตกต�างระหว�างการศ6กษาในระบบและนอกระบบก�บการศ6กษาตลอดชิ(ว�ต ค�อการศ6กษาในระบบและนอกระบบเป1นการศ6กษาทิ(�ต� ,งใจจ�ดข6,น ม(เปGาหมายและจ�ดม��งหมายทิ(�ชิ�ดเจน สู่�วนศ6กษาไม�เป1นทิางการหร�อการ

Page 59: Small is Beautiful 6 l

ศ6กษาตลอดชิ(ว�ตน�,น เป1นการศ6กษาทิ(�เก�ดข6,นโดยไม�ได0ต�,งใจหร�อไม�ม(ผ�0จ�ดข6,น ความร� 0ทิ(�เก�ดข6,นจากการอ�านหน�งสู่�อพั�มพั. ฟุ่=งว�ทิย� หร�อรายการด(ๆ ในโทิรทิ�ศน. หร�อการศ6กษาค0นคว0าอย�างใดอย�างหน6�งด0วยตนเองเพั��อความอยากร� 0 (For the Sake of Knowledge) ไม�ม(ความต�,งใจหร�อเจตนาจะได0ร�บประกาศน(ยบ�ตรหร�อปร�ญญาบ�ตรอย�างน(, เป1นต0น ออด�โอสู่�น (Adison) น�กประด�ษฐ.ผ�0ย��งใหญ�ชิาวอเมร�ก�นประด�ษฐ.สู่��งต�างๆ ได0มากกว�า 2,000 ชิ�,น ได0ร�บการศ6กษาในระบบน0อยมาก ชิ(,ให0เห3นว�าการศ6กษาไม�เป1นทิางการหร�อการศ6กษาเองตลอดชิ(ว�ตน�,นม(ความสู่าค�ญมากเชิ�นเด(ยวก�น

การศ6กษาทิ�กประเภทิม(ความสู่าค�ญเป1นอย�างย��งต�อการพั�ฒนาค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย. การว�เคราะห.ทิ�สู่าค�ญทิ(�ชิ(,ให0เห3นธิรรมชิาต� บทิบาทิการศ6กษา และการลงทิ�นในทิร�พัยากรมน�ษย. จนทิาให0น�ก

203.

เศรษฐก�จห�นมาสู่นใจในการลงทิ�นในการศ6กษา (T.W. Schultz) ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งผลงานของทิ�านในบทิบาทิด0วยการลงทิ�นในการศ6กษาต�อไป

3. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กก�รุฝึ@กอบรุม (Training) การฝHกอบรม ค�อ กรรมว�ธิ(ทิ(�จะเพั��มพั�นสู่มรรถภาพัในการทิางานของผ�0ปฏ�บ�ต�งานให0พั�ฒนาในด0านความค�ด การกระทิา ความสู่ามารถ ความร� 0 ความชิานาญ และทิ�ศนคต�ต�างๆ โดยม(จ�ดม��งหมายทิ(�จะยกระด�บประสู่�ทิธิ�ภาพัการทิางานและการผล�ตในป=จจ�บ�นและอนาคต

ศาสู่ตราจารย. แกร(� เอสู่ เบคอน (Gary S. Becker) ได0ว�เคราะห.ถ6งบทิบาทิการฝHกอบรม ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งการว�เคราะห.ของทิ�านในบทิทิ(�ว�าด0วยการฝHกอบรม ทิ�านได0แบ�งการฝHกอบรมออกเป1น 2 ประเภทิใหญ�ๆ ค�อ การฝHกอบรมทิ��วไป (General Training) ก�บการฝHกอบรมเฉพัาะอย�าง (Specific Training)

(1) การฝHกอบรมทิ��วไป (General Training) เป1นการฝHกอบรมทิ(�ม�ได0เจาะจงงานใดงานหน6�งโดยเฉพัาะ เป1นการฝHกอบรมเพั��อจะสู่ร0างเสู่ร�มความร� 0กว0างๆ และเป1นการสู่ร0างประสู่บการณ.สู่าหร�บคนทิ��วๆ ไป ผ�0ร �บการฝHกอบรมหร�อพัน�กงานบร�ษ�ทิสู่ามารถนาเอาความร� 0น� ,นๆ ไปใชิ0เป1นประโยชิน.

Page 60: Small is Beautiful 6 l

แก�ตนเองได0 และสู่ามารถจะนาไปใชิ0ในการทิางานในหน�วยธิ�รก�จอ��นๆ ได0อ(กด0วย ไม�เป1นประโยชิน.เฉพัาะบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงานของตนเองเทิ�าน�,น เชิ�น การฝHกอบรมแรงงานชินบทิก�อนเข0าทิางานในโรงงานอ�ตสู่าหกรรมงานพั�มพั.ด(ด งานจ�ดแฟุ่Gมหร�อเอกสู่าร และการพั�ดในทิ(�ชิ�มชินเพั��อสู่ร0างบ�คลาธิ�ษฐานภาพั เป1นต0น ความร� 0 ความชิานาญทิ(�ได0จากการฝHกอบรมเชิ�นน(,จะนาไปใชิ0ทิ(�ไหนก3ได0โดยทิ��วไป

(2) การฝHกอบรมเฉพัาะ (Specific Training) เป1นการอบรมทิ(�จาเป1นสู่าหร�บงานใดงานหน6�งเฉพัาะของบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงาน โดยปกต�การฝHกอบรมประเภทิน(,จะเป1นประโยชิน.ต�อนายจ0างย��งและต�วพัน�กงานเอง เพัราะงานด�งกล�าวน(,อาจจะม(ล�กษณะเฉพัาะ และใชิ0อย��ในบร�ษ�ทิหร�อหน�วยงานน�,น ถ0าพัน�กงานย0ายไปทิางานก�บบร�ษ�ทิอ��นก3แทิบจะไม�ได0ใชิ0ประโยชิน.ก�บความร� 0และความชิานาญทิ(�อบรมมา การฝHกอบรมประเภทิน(,ม�กจะเป1นการฝHกอบรมเก(�ยวก�บงานชิ�างเฉพัาะอย�าง

การฝHกอบรมทิ�,งสู่องประเภทิน(, บร�ษ�ทิต�างๆ ม�กจะฝHกอบรมแบบเฉพัาะอย�าง (Specific Training) มากกว�าฝHกอบรมทิ��วไป (General

Training) เพัราะผลประโยชิน.ตกอย��ก�บบร�ษ�ทิโดยตรง การฝHกอบรมทิ��วไปซึ่6�งพัน�กงานได0ร�บประโยชิน.ด0วยหร�อบร�ษ�ทิ หร�อหน�วยงานอ��นได0ร�บประโยชิน.ด0วยเพัราะปล�อยให0เป1นหน0าทิ(�ของพัน�กงานไปหาทิ(�ฝHกอบรมเอง เสู่(ยค�าใชิ0จ�ายเอง เชิ�น การฝHกอบรมงานพั�มพั.หร�องานเป1นโปรแกรมคอมพั�วเตอร. อย�างน(,เป1นต0น การฝHกอบรมไม�ว�าประเภทิใดม(ประโยชิน.ต�อการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย. ในบางประเทิศ เชิ�น ประเทิศสู่�งคโปร.ได0จ�ดต�,งกองทิ�นเพั��อพั�ฒนาทิ�กษะข�,นทิ(�เร(ยกว�า “Skill Development Fund” ซึ่6�งม(ประโยชิน.อย�างย��ง

4. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ท��เก,ดจ�กก�รุม�ส�ขภ�พอนำ�ม(ยู่และโภช้นำ�ก�รุท��ด� (Health and rition) จะได0ย�นสู่�ภาษ�ตทิ(�ว�า จ�ตใจทิ(�ด(“

อย��ในร�างกายทิ(�แข3งแรง ” (A sound mind is in a sound body)

จ�ตใจ

204.

Page 61: Small is Beautiful 6 l

ร�างกายม(ความสู่�มพั�นธิ.ก�น เวลาเจ3บปAวยไม�สู่บายจะร� 0สู่6กหง�ดหง�ด ไม�อยากจะทิางานหร�อแม0ทิางานก3ไม�ได0ผลเต3มทิ(� ในทิานองเด(ยวก�น หากเป1นน�กเร(ยน หร�อน�กศ6กษาถ0าสู่�ขภาพัไม�ด(เจ3บออดๆ แอดๆ ก3ไม�สู่ามารถจะร�บการศ6กษาได0เต3มทิ(� การเร(ยนก3จะไม�ได0ผลเทิ�าทิ(�ควร ความร� 0 ความสู่ามารถ หร�อค�ณภาพัของทิร�พัยากรมน�ษย.ทิ(�ควรจะได0ร�บเต3มทิ(�ก3ได0ร�บน0อยกว�าปกต�

น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งมองว�า การลงทิ�นในสู่�ขภาพัอนาม�ยจ6งเป1นการลงทิ�นร�วม ก�บการลงทิ�นในการศ6กษาสู่�ขภาพัอนาม�ยของตนมากกว�าบ�คคลทิ(�ด0อยการศ6กษา มารดาทิ(�ม(สู่�ขภาพัอนาม�ยด( บ�ตรในครรภ.ย�อมจะสู่มบ�รณ.คลอดออกมาแล0วก3สู่มบ�รณ. ม(น,านมด( ล�กก3จะเจร�ญเต�บโตทิ�,งร�างกายและสู่มอง และถ0ามารดาม(การศ6กษาทิ(�ด(ย�อมจะร� 0จ�กร�กษาสู่�ขภาพั หร�อสู่ามารถเข0าถ6งข�าวสู่ารด0านสู่�ขภาพัอนาม�ยได0ด(กว�ามารดาทิ(�ด0อยการศ6กษา ฉะน�,น ค�าใชิ0จ�ายในการบาร�งร�กษาสู่�ขภาพัอนาม�ย หร�อม(โภชินาการทิ(�ด( ม(การปGองก�นและร�กษาสู่�ขภาพัเวลาเจ3บปAวย ทิาให0ทิร�พัยากรมน�ษย.ทิ(�ม(ค�ณภาพัหร�อม(ค�ณค�าในสู่�งคม แต�ถ0าสู่�ขภาพัไม�ด( นอกจากจะเร(ยน ศ6กษา หร�อทิางานไม�ได0เต3มทิ(�แล0ว ย�งจะเป1นคนแพัร�เชิ�,อโรคในสู่�งคม ย�อมไม�เป1นทิ(�ปรารถนาของผ�0ใด

น�กเศรษฐศาสู่ตร.จ6งเห3นว�า ทิ�,งสู่�ขภาพัอนาม�ย “ (Health) และการศ6กษา (Education) เป1นสู่�นค0าสู่าธิารณะ (Public Goods)”

หมายความว�า สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( หร�อการศ6กษาทิ(�ด( ประโยชิน.แก�สู่�งคมเป1นสู่�วนรวม (Public Goods) ใครๆ ก3อยากจะให0สู่�งคมเป1นเชิ�นน�,น เพัราะไม�อยากจะเห3นคนข(,โรคในสู่�งคม และไม�อยากจะเห3นโจรในสู่�งคม แตะจะหาใครใชิ0จ�ายเง�นของตนเพั��อจะสู่ร0างโรงพัยาบาลหร�อสู่ถาน(อนาม�ย หร�อโรงเร(ยนเพั(ยงลาพั�งได0ยาก หร�อจะพั�ดสู่�,นๆ ว�า อยากจะได0แต�ไม�อยากจะซึ่�,อเพัราะ“

เป1นเง�นก0อนใหญ�เก�นไปและแบ�งไม�ได0 (Indivisibility)” สู่�นค0าสู่าธิารณะน(,ร �ฐบาลจะต0องเป1นคนจ�ดหาหร�อสู่ร0างข6,นเป1นสู่�วนมาก เชิ�น โรงพัยาบาล สู่ถาน(อนาม�ย โรงเร(ยน และสู่ถาบ�นการศ6กษา หร�อถนนหนทิาง เพั��อความสู่�ขของคนในสู่�งคม ไม�เหม�อนก�บสู่�นค0าเอกชิน (Private Goods) เชิ�น ข0าวสู่ามารถทิ(�จะเล�อกซึ่�,อได0ตามจานวนทิ(�เราต0องการ (Divisibility) เราบร�โภคของเราไม�ได0 ไม�เหม�อนโรงพัยาบาล เราใชิ0แล0วคนอ��นย�งใชิ0ได0เพั��อ

Page 62: Small is Beautiful 6 l

สู่�ขภาพัอนาม�ยทิ(�ด( และค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ในสู่�งคม ร�ฐบาลจะต0องจ�ดหาสู่�นค0าสู่าธิารณะประเภทิน(,ให0พัอเพั(ยงแก�ความต0องการ

5. ก�รุอพยู่พ (Migration) เป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย. การทิ(�บ�คคลใดจะต0องต�ดสู่�นใจอพัยพัย0ายถ��นทิ(�อย��อาศ�ยจากทิ(�หน6�งไปอย��อ(กทิ(�หน6�ง หร�อจากภาคตะว�นออกเฉ(ยงเหน�อมาอย��กร�งเทิพัมหานคร หร�อจากประเทิศไทิยไปอย��ตะว�นออกกลาง ผ�0อพัยพัได0พั�น�จและพั�จารณาแล0วว�า ผลประโยชิน.ทิ(�ได0ร�บ (Benefit) เชิ�น รายได และผลประโยชิน.อ��นใดทิ(�เป1นต�วเง�น จากการอพัยพัคร�,งน�,นจะต0องสู่�งกว�าต0นทิ�น (Cost) หร�อรายจ�ายทิ(�เป1นต�วเง�น หร�อไม�เป1นต�วเง�นทิ(�ต0องสู่�ญเสู่(ยไปอ�นเน��องมาจาก การอพัยพัคร�,งน�,น หร�อจะพั�ดง�ายๆ ได0ว�า ผลได0จะต0องมากกว�าผลเสู่(ย (Benefit Cost)

เขาจ6งจะต�ดสู่�นใจอพัยพัแรงงานทิ(�อพัยพัเข0ามาในกร�งเทิพัมหานคร หร�อไปต�างประเทิศ ย�อม

ได0ร�บความร� 0 ประสู่บการณ.และรายได0 มากกว�าทิ(�จะอย��ถ��นเด�ม จ6งเป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.อ�นทิ(�จร�งแล0วแรงงานไทิยทิ(�อพัยพัไป

205.

ข�ดทิองในต�างประเทิศน�,นก3ค�อ น�กเร(ยนนอก ระด�บหน6�ง ไปหาความร� 0 “ ”

ประสู่บการณ. และรายได0ในต�างประเทิศ กล�บมาคงจะได0ทิ�,งความร� 0ประสู่บการณ. และรายได0ทิ(�จะทิาให0เขาม(ฐานะด(ข6,น ม(เง�นทิ(�จะลงทิ�นในการศ6กษาของตนเองหร�อสู่มาชิ�กในครอบคร�วเพั��มข6,น หร�อสู่ามารถจะใชิ0การบาร�งสู่�ขภาพั อนาม�ย ปGองก�นหร�อร�กษาสู่�ขภาพัเวลาเจ3บปAวย ย�อมเป1นการเพั��มค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ของสู่�งคมและประเทิศชิาต�

6. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�เก,ดจ�กปรุะสบก�รุณู�ในำก�รุท��ง�นำ (Work Experience) บ�คคลทิ(�ได0ลงทิ�นในการศ6กษาต�,งต0นจนจบมหาว�ทิยาล�ย ย�อมต0องการทิ(�จะได0ทิางาน สู่มก�บความร� 0ทิ(�ตนได0เร(ยนมา การทิางานเป1นการนาเอาความร� 0ทิ(�ได0ศ6กษาเล�าเร(ยนมาใชิ0ในทิางปฏ�บ�ต� เป1นการฝHกฝนจากของจร�ง (On the job Training) การทิางานในหน0าทิ(�จะเป1นการเพั��มประสู่บการณ.ในการในงาน (Work Experience) ทิาให0เก�ด

Page 63: Small is Beautiful 6 l

ความชิานาญ (Dexterity) ล0วนเป1นการเพั��มพั�นค�ณค�าในต�วทิร�พัยากรมน�ษย.จ6งม�กจะม�กจะม(คากล�าวทิ(�แสู่ดงให0เป1นความสู่าค�ญของประสู่บการทิ(�ว�า บ�คคลทิ(�ม(ค�ณค�าสู่�งสู่�ดเม��อถ6งว�นก�อนทิ(�จะเกษ(ยณอาย� ซึ่6�งก3“ ”

หมายความว�า เข0าได0เก3บเก(�ยวประสู่บการณ.ในการทิางานมาสู่�งทิ(�สู่�ดจนถ6งว�นน�,น อย�างไรก3ตาม การทิ(�บ�คคลจะม(งานทิาหร�อไม�หล�งจากการจบการศ6กษาหร�อฝHกอบรมแล0ว ก3ข6,นอย��ก�บสู่ถานการณ.ของตลาดแรงงาน (Labour Maker) ว�าเป1นอย�างไร อ�ปสู่งค. (Demand) อ�ปทิาน (Supply) ของแรงงานเป1นอย�างไร ข�าวสู่ารการตลาดแรงงานเป1นอย�างไร ซึ่6�งจะได0กล�าวถ6งในบทิหล�งๆ ต�อไป

7. ค�ณูภ�พทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ข%<นำอยู่ �ก(บสภ�วะส,�งแวดล�อม (Environment) สู่��งแวดล0อมม(ผลกระทิบต�อพัฤต�กรรมของมน�ษย.น�,นแต�อย��ในครรภ.มารดาจนกระทิ��งตาย ซึ่6�งได0อธิ�บายแล0วจากทิฤษฎี(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ระหว�างพั�นธิ�กรรมก�บสู่��งแวดล0อมต�,งแต�ตอนต0นๆ ของบทิน(,

ในป=จจ�บ�น ภ�ยอ�นตรายทิ(�ไม�ม(ใครคาดค�ดมาก�อนกาล�งค�บคลานเข0ามรครอบคล�มประเทิศต�างๆ ทิ��วโลก และการนาเอาว�ทิยาการใหม�ๆ มาใชิ0พั�ฒนาความเป1นอย��ของมน�ษย. โดยในบางคร�,งไม�ได0คาน6งถ6งผลกระทิบทิ(�จะเก�ดข6,น สู่ภาพัแวดล0อมของประเทิศต�างๆ หร�อของโลกได0เลวร0ายลงตามลาด�บ อ�นสู่�บเน��องมาจากอากาศเป1นพั�ษ อากาศบร�สู่�ทิธิ�Dสู่าหร�บมน�ษย.หายใจ ในป=จจ�บ�นน(,ไม�บร�สู่�ทิธิ�D โดยเฉพัาะในเม�องใหญ�ๆ ซึ่6�งเป1นอ�นตรายต�อสู่�ขภาพัอนาม�ยของมน�ษย.ทิ(�มองไม�เห3น ทิาให0เก�ดโรคต�างๆ ได0

อากาศเป1นพั�ษ (Air Pollution) แกNสู่คาร.บอนมอนนอกไซึ่ด.เก�ดจากการเผาไหม0ของน,าม�นรถยนต. เป1นแกNสู่ทิ(�อ�นตรายมาก เพัราะจะไปแย�งทิ(�ออกซึ่�เจนในเม3ดเล�อดแดง ทิาให0เซึ่ลล.ขาดออกซึ่�เจน โดยเฉพัาะเซึ่ลล.สู่มอง ทิาให0เก�ดอาการม6นงง ระบบประสู่าทิทิางานชิ0าลง ถ0าสู่�ดเข0าไปมากทิาให0เก�ดอ�นตรายต�อปอด แสู่บจม�ก ตา และคอ ทิาให0หลอดลมอ�กเสู่บและถ�งลมโปAงพัอง และไอระเหยของตะก��วจากการเผาไหม0ของน,าม�นเบนซึ่�ลม(ผลให0เก�ดโรคโลห�ตจาก ไตอ�กเสู่บ และโรคกระด�กด0วย

เสู่(ยงเป1นพั�ษ (Noise Pollution) ในป=จจ�บ�นเป1นทิ(�ตระหน�กว�า เสู่(ยงอ6กทิ6กนอกจากก�อความราคาญแล0วย�งทิาให0ประสู่�ทิธิ�ภาพัในการทิางานของ

Page 64: Small is Beautiful 6 l

ตนลดลง อาจทิาให0ปAวยเป1นโรคจ�ตหร�อพั�การได0ถ0าด�งมากๆ อาจทิาให0ห�หนวกตลอดชิ(ว�ต

206.ป=ญหาน,าม�นเป1นพั�ษ (Water Pollution) น,าม(ความสู่าค�ญต�อ

มน�ษย.ในทิ�กด0านมน�ษย.ต0องการใชิ0น,าสู่ะอาด แต�ป=จจ�บ�นน,าในแม�น,าลาคลองไม�สู่ะอาดอ(กต�อไป เพัราะมน�ษย.ทิ�,งเศษอาหารขยะทิ�กชิน�ดลงในแม�น,า ทิาให0ค�ณภาพัของน,าเลวลง เป1นพั�ษต�อพั�ชิ คน และสู่�ตว. ย�อมจะม(ผลต�อชิ(ว�ต ความเป1นอย��สู่�ขภาพัอนาม�ย และค�ณภาพัของทิร�พัยากรมน�ษย.อย�างแน�นอน ถ0าหากไม�ม(การแก0ไขอย�างจร�งจ�ง

ด�ชิน(ต�วชิ(ว�ดระด�บการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย. (Indicator of

Human Resource Development) ด�งทิ(�ได0กล�าวมาแล0วว�า มน�ษย.ทิ(�จะเป1นทิ(�มาแห�งทิร�พัย.หร�อม(ค�าต�อสู่�งคม จะต0องเป1นผ�0ม(ความร� 0ความสู่ามารถ ม(ค�ณธิรรมทิ(�สู่�งคมต0องการ สู่��งเหล�าน(,เป1นนามธิรรม ซึ่6�งชิ��งหร�อว�ดออกมาแน�นอนไม�ได0 ไม�เหม�อนก�บน,าหน�กหร�อความสู่�งของคน จะอย�างไรก3ตาม ก3ม(ผ�0พัยายามจะว�ด ทิ�,งน(,เพั��ออยากทิราบว�าค�ณภาพัทิร�พัยากรมน�ษย.ซึ่6�งม(อย��ในต�วมน�ษย.ของประเทิศต�างๆ น�,นเป1นอย�างไร หร�อจะพั�ดว�ามน�ษย. (Human Capital) ค�อ ปร�มาณความร� 0 ความสู่ามารถ (Quantum of

Knowledge and Capacities) ซึ่6�งม(อย��หร�อได0ลงทิ�นไว0แล0วในต�วมน�ษย.ม(มากน0อยเพั(ยงไร ต�วชิ(,ว�ดด�ชิน(สู่ามารถจะแบ�งออกได0ด�งน(,1. ต่(วช้�<ว(ดรุะด(บก�รุพ(ฒนำ�ท�งก�รุศ%กษ�โดยู่ต่รุง

1) อ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0สู่าเร3จการศ6กษาระด�บต�างๆ ต�อประชิากรทิ�,งหมดผ�0สู่าเร3จการศ6กษาระด�บประถมศ6กษา ม�ธิยมศ6กษา และอ�ดมศ6กษา หารด0วยประชิากรทิ�,งหมดแล0วค�ณด0วย 10,000 ซึ่6�งก3หมายความว�าในจานวนประชิากร 10,000 คน ม(ผ�0สู่าเร3จการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บก(�คน หร�อจะค�ณด0วย 100,000 ก3ได0 แต�ก3ต(ความหมายว�าในจานวนประชิากร 100,00

ม(ผ�0สู่าเร3จการศ6กษาทิ�,ง 3 ระด�บด�งกล�าวก(�คน อย�างน(,เป1นต0น เน��องจากการศ6กษาระด�บประถมศ6กษาเป1นระด�บต�าและม�กจะเป1นการศ6กษาภาคบ�งค�บ

Page 65: Small is Beautiful 6 l

อ�ตราสู่�วนทิ(�ชิอบใชิ0เปร(ยบเทิ(ยบ จ6งม�กจะเป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0ทิ(�สู่าเร3จม�ธิยมศ6กษาและอ�ดมศ6กษาก�บประชิากรทิ�,งหมด

2) อ�ตราสู่�วนระหว�างผ�0ทิ(�ประกอบอาชิ(พัชิ�,นสู่�ง หร�อผ�0ทิ(�สู่าเร3จการศ6กษาในระด�บสู่�งก�บประชิากรทิ�,งหมด เชิ�น จานวน ว�ศวกร แพัทิย. ทิ�นตแพัทิย. น�กว�ทิยาศาสู่ตร. คร� อาจารย. หร�อผ�0จ�ดการในองค.การธิ�รก�จ และอ��นๆ ก�บประชิาชินทิ�,งหมดแล0วค�ณด0วย 100 หร�อ 1,000 ก3ได0 ด�ชิน(ทิ(�ได0ในกรณ(น(,เป1นการว�ดระด�บทิ�นมน�ษย.ตามกล��มอาชิ(พั หร�อระด�บการศ6กษา ซึ่6�งบ�คคลในกล��มอาชิ(พั หร�อการศ6กษาระด�บสู่�งเชิ�นน(,ย�อมเป1นผ�0ทิ(�ได0ลงทิ�นในทิร�พัยากรมน�ษย.และทิ�นมน�ษย.ในระด�บสู่�ง แต�ถ0าหากนาเอาต�วเลขด�ชิน(ทิ(�ได0ไปเปร(ยบเทิ(ยบระหว�างประเทิศ ก3พั6งระว�งเร��องความหมายและคาจาก�ดความจะต0องใกล0เค(ยงก�น อาจจะเทิ(ยบก�นได0 เชิ�น แพัทิย.ของอ(กประเทิศอาจจะเร(ยน 3 ปI อ(กประเทิศอาจจะเร(ยน 6 ปI หร�อแม0แต� 3 ปI ก3อาจเป1นไปได0

3) อ�ตราการอ�านออกเข(ยนได0 (Literacy Rate) เป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนผ�0อ�านออกเข(ยนได0ทิ�,งหมดก�บประชิากรทิ�,งหมด แล0วค�ณด0วย 100 หมายความว�าในจานวนประชิากร 100 คน โดยเฉล(�ยแล0วอ�านออกเข(ยนได0จานวนก(�คน อ�ตราสู่�วนการอ�านออกเข(ยนได0 บอกให0ทิราบถ6งรากฐานการศ6กษาของประเทิศ (Education Foundation) ถ0าประชิากรอ�านออกเข(ยนได0ในอ�ตราสู่�วนทิ(�สู่�งย�อมม(ประโยชิน.ในด0านเศรษฐก�จ สู่�งคม การเม�อง และการปกครองด0วย

207.นอกจากน(,ย�งม(ด�ชิน(อ��นๆ ทิ(�ม(ความสู่าค�ญเป1นระด�บรองลงมา แต�ก3ย�ง

น�ยมใชิ0ก�นแพัร�หลาย สู่�ดแทิ0แต�ว�ตถ�ประสู่งค.ในการใชิ0 4) อ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนว�ศวกรและน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ก�บประชิากร

ทิ�,งหมดค�ณด0วย 10,000 น�,นก3ค�อ จานวนว�ศวกรและน�กว�ทิยาศาสู่ตร.ต�อจานวนประชิากร 10,000 คนน�,นเอง

5) อ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนน�กเร(ยนในระด�บประถมศ6กษาต�อจานวนประชิากรทิ�,งหมดทิ(�อย��ในว�ยต0องเร(ยนระด�บประถมศ6กษา ซึ่6�งอาย�หร�อว�ยด�งกล�าวอาจแตกต�างก�น ข6,นอย��ก�บระบบการศ6กษาของแต�ละประเทิศในทิานอง

Page 66: Small is Beautiful 6 l

เด(ยวก�น สู่ามารถจะหาอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนน�กเร(ยนหร�อน�กศ6กษาในระด�บต�างๆ ต�อจานวนประชิากรทิ(�อย��ในว�ยทิ(�ต0องศ6กษาในระด�บม�ธิยม หร�อระด�บอ�ดมศ6กษาก3ได0แล0วแต�กรณ(และว�ตถ�ประสู่งค.หร�อทิ(�เร(ยกว�าอ�ตราการเข0าศ6กษาต�อ (Education Ratio)

2. ต่(วช้�<ว(ดรุะด(บก�รุพ(ฒนำ�ท�งก�รุศ%กษ�โดยู่ท�งอ�อม ม�ด(งนำ�<1) ด�ชิน(โภชินาการ (Nutrition Index) ว�ดระด�บความก�นด(ของ

ประชิากรเป1นอ�ตราสู่�วนระหว�างจานวนแกลอร(�เฉล(�ยต�อห�วทิ(�ประชิากรได0บร�โภคต�อว�นก�บเปอร.เซึ่3นต.ของแคลอร(�ต�อว�นทิ(�ประชิากรได0ร�บจากพัวกแปGง และซึ่(เร(ยล ถ0าอ�ตราสู่�วนน(,ม(ค�าต�าแสู่ดงว�าโภชินาการไม�ด( เพัราะในแต�ละว�นประชิากรโดยเฉล(�ยบร�โภคพัวกแปGงและซึ่(เร(ยลเป1นสู่�ดสู่�วนทิ(�สู่�ง แคลอร(�ทิ(�ได0ร�บก3ได0จากอาหารประเภทิน(,มาก หร�ออาหารต�อว�นก3ได0 จานวนเต3มเด3กทิ(�เก�ดน,าหน�กต�ากว�ามาตรฐาน โดยค�ดเป1นเปอร.เซึ่3นต. ก�บจานวนเด3กทิ(�เก�ดทิ�,งหมด

2) ด�ชิน(สู่�ขภาพั (Health Index) ความย�นยาวของชิ(ว�ต (Life

Expectancy) อาจจะสู่ะทิ0อนให0ทิราบถ6งระด�บการพั�ฒนาทิางการศ6กษา ผ�0ม(การศ6กษาด(อาจจะเข0าถ6งข�าวสู่ารด0านสู่�ขภาพัได0ด( ร� 0จ�กปGองก�นและร�กษาสู่�ขภาพั ทิานอาหารทิ(�ม(ค�ณค�า ร� 0จ�กออกกาล�งกายอย�างน(,เป1นต0น ฉะน�,น ความย�นยาวของชิ(ว�ตเป1นต�วทิ(�ใชิ0ว�ดระด�บสู่�ขภาพัโดยเฉล(�ยของคนในประเทิศ

3) ด�ชิน(รวม(1) ม(ม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมของชิาต�ต�อห�ว (GNP per Capita)

หร�อม�ลผล�ตภ�ณฑ์.มวลรวมภายในประเทิศต�อห�ว (GNP per capita)

ม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.มวลเพัราะ GNP = ค�าใชิ0จ�ายมวลรวมในการบร�โภค (C)

+ ค�าใชิ0จ�ายมวลรวมในการลงทิ�น (I) + รายจ�ายของร�ฐบาลในการซึ่�,อสู่�นค0าบร�การ (G) + ด0วยม�ลค�าสู่�งออกสู่�ทิธิ� (X – M) สู่�วนม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.ภายในประเทิศต�อห�ว ทิ�,งสู่องต�วน(,จะเพั��มข6,นหร�อลดลงไปในทิ�ศทิางเด(ยวก�น ถ0ารายจ�ายต�อห�วสู่�งก3แสู่ดงว�าผลผล�ตต�อห�วสู่�งรายได0ต�อห�วสู่�ง ประเทิศทิ(�พั�ฒนาแล0วม(ผลผล�ตต�อห�วสู่�ง รายจ�ายต�อห�วสู่�ง และรายได0ต�อห�วสู่�งด0วย ซึ่6�งตรงข0ามก�บประเทิศกาล�งพั�ฒนาซึ่6�งทิ�,ง 3 ต�วม(ค�าต�า ซึ่6�ง

Page 67: Small is Beautiful 6 l

บอกถ6งระด�บการพั�ฒนาต�าเม��อเทิ(ยบก�บประเทิศทิ(�พั�ฒนาแล0ว อย�างไรก3ตาม GNP หร�อ GDP ของแต�ละประเทิศอาจจะ คานวณแตกต�างก�น ราคาสู่�นค0า ในแต�ละประเทิศก3ไม�เหม�อนก�น การจะเปร(ยบเทิ(ยบ GNP หร�อ GDP

ระหว�างประเทิศจะต0องปร�บ (Adjusted) ให0อย��ในมาตรฐานทิ(�จะเทิ(ยบก�นได0 เชิ�น อาจจะปร�บด0วยด�ชิน(ราคาเป1นต0น

208.

(2) ด�ชิน(การพั�ฒนามน�ษย. (Human Development Index)

ด�ชิน( HDI เป1นด�ชิน(รวมทิ(�สู่ร0างข6,นโดยองค.การสู่หประชิาชิาต� ป=จจ�ย 3 ต�วทิ(�นามาสู่ร0างด�ชิน(น(,ค�อ ความย�นยาวของชิ(ว�ต อ�นตราการอ�านออกเข(ยนได0 และม�ลค�าผล�ตภ�ณฑ์.ม�ลรวมภายในประเทิศต�อห�วทิ(�ปร�บแล0ว ของประเทิศต�างๆ แล0วสู่ร0างเป1นด�ชิน(รวมเพั��อจะเปร(ยบเทิ(ยบระหว�างประเทิศ ประเทิศทิ(�ม(การพั�ฒนาด0านน(,สู่�งสู่�ดจะม( HEI เทิ�าก�บ 1 ประเทิศทิ(�ม(การพั�ฒนาด0านน(,ต�าก3จะม( HDI อย��ใกล0ศ�นย.

ห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�1. แก0ป=ญหาความยากจน2. ปGองก�นและร�กษาโรคภ�ยไข0เจ3บ3. ขยายโอกาสู่ทิางการศ6กษา4. แก0ป=ญหาความเก(ยจคร0านและเฉ��อยชิา5. การปGองก�นอ�นตรายจากสู่ารพั�ษ6. การลดอ�บ�ต�เหต�7. การให0บร�การทิางสู่�งคม8. การจ�ดการเผ�าพั�นธิ�.ของมน�ษย.

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ต่�มแนำวพ�ทธพัระพั�ทิธิศาสู่นาเน0นการพั�ฒนาทิร�พัยากรมน�ษย.โดยการกระทิาทิ�,ง 3 ด0านค�อ

1. ด0านพัฤต�กรรม ได0แก� ว�น�ย การทิามาเล(,ยงชิ(พั และว�ธิ(ปฏ�บ�ต�ในการผล�ต บร�โภค และอย��ร �วมก�บสู่�งแวดล0อม

Page 68: Small is Beautiful 6 l

2. ด0านจ�ตใจ ได0แก� ค�ณธิรรม ความร� 0สู่6ก แรงจ�งใจ สู่ภาพัจ�ตใจ3. ด0านป=ญญา ได0แก� ความร� 0ความเข0าใจเหต�ผล การเข0าถ6งความจร�ง

รวมทิ�,งความเชิ��อถ�อทิ�ศนคต� ค�าน�ยม และแนวค�ดต�างๆ

ช้�มช้นำก(บก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุท��ส งด�น น,า ปAา บนพั�,นทิ(�สู่�ง เป1นเปGาหมายในการอน�ร�กษ.และฟุ่B, นฟุ่�

ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�กาหนดไว0ชิ�ดเจนในแผนพั�ฒนาเศรษฐก�จและสู่�งคมแห�งชิาต�ฉบ�บทิ(� 7 ม(การจ�ดชิ�,นค�ณภาพัล��มน,าประกาศเขตอน�ร�กษ.ต�างๆ ภายใต0ย�ทิธิศาสู่ตร.ปAาปลอดคน

การแยกคนออกจากปAาได0ร�บการว�จารย.อย�างมาก เพัราะในสู่ภาพัความเป1นจร�งบนพั�,นทิ(�สู่�งม(ชิาวเขาเผ�าต�างๆ รวมทิ�,งคนพั�,นทิ(�ราบบางสู่�วนอย��ถ6งกว�า 5 แสู่นชิ(ว�ต กระจายต�วก�นทิ��งไปโดยอาศ�ยธิรรมชิาต� ด�น น,าและป=จจ�ยสู่(�จากปAาเป1นฐานรอบร�บมาเป1นเวลานาน 30 – กว�า 100 ปI ชิาวบานเขาทิาลายปAาจร�งหร�อ ?

209.

การใชิ0ชิ(ว�ตแม0ในว�ถ(สู่าม�ญย�อมหล�กไม�พั0นการทิาลาย ไม�ชิ(ว�ตใดก3ชิ(ว�ตหน6�งไม�เพั(ยงแต�ชิาวเขาเทิ�าน�,น หากแต�รวมไปถ6งทิ�กคนในสู่�งคม แต�เม��อพั�ดถ6งชิาวเขาทิาลายปAา สู่�งคมโดยรวมม�กยอมร�บและป=กใจโดยไม�ต�,งคาถาม เร��องใครทิา ? เป1นการต�,งคาถามทิ(�แบ�งแยกถ�กผ�ดทิ(�ถ�ก ทิ(�ถ�กควรถามว�าใครร�กษาปAา การทิาลายปAาเก�ดจากสู่าเหต� 4 ประการ ค�อ การขาดภ�ม�ป=ญญา ขาดสู่าน6ก ขาดกฎีระเบ(ยบและม(ความจาเป1น ระบบค�ณค�าทิ(�เป1นภ�ม�ป=ญญาเปล(�ยนจากการมองความสู่งบสู่�ข ความย��งย�น มาแสู่วงหาความพัอใจสู่�งสู่�ด รายได0สู่�งสู่�ด

การสู่�ญเสู่(ยพั�,นทิ(�ปAาเป1นเร��องของการบร�หารงานทิ(�ผ�ดพัลาดของร�ฐบาลภ ม, ป) ญ ญ � ท� อ ง ถ,� นำ

ชิาวเขาสู่�วนใหญ�ม(ความเชิ��อว�า ปAา น,า ข�นเขา เป1นทิ(�อย��ของบรรพับ�ร�ษผ�0ล�วงล�บ การใชิ0ประโยชิน.จากทิร�พัยากรเหล�าน(,จ6งต0องปฏ�บ�ต�ตากฎีเกณฑ์.

Page 69: Small is Beautiful 6 l

และข0อห0ามต0องม(การขออน�ญาตผ( เพั��อจะใชิ0แสู่ดงความขอบค�ณเม��อเก3บเก(�ยวผลผล�ตแล0วต0องขอขมาเม��อม(การละเม�ดผ�ดผ( อย�างไรก3ด( ร�ฐเองก3ม(นโยบายต�อการจ�ดการทิร�พัยากรบนทิ(�สู่�ง โดยเน0นการควบค�มปGองก�นและปราบปรามมากกว�าการสู่น�บสู่น�นหร�อแสู่วงหาความร�วมม�อจากชิ�มชินผ ส � นำ ภ ม, ป) ญ ญ � ใ ห็ ม�

จากข0อเทิ3จจร�งทิ(�ยอมร�บว�า ชิาวเขาต0องการและสู่มควรม(ความเป1นอย��ในทิ(�สู่�งตามแบบฉบ�บของชิาวเขา และม(ว�ถ(ปฏ�บ�ต�บางอย�างทิ(�เอ�,อต�อการอน�ร�กษ.พั�,นทิ(�ปAาและต0นน,าลาธิาร ในขณะทิ(�ร �ฐม(นโยบายในการพั�ฒนาทิ(�ไม�ได0ให0ค�าต�อภ�ม�ป=ญญาชิาวเขา การพั�ฒนาทิ(�ผ�านมาจ6งออกมาในร�ปของการสู่งเคราะห.และม��งพั�ฒนาพั�,นทิ(�ทิ(�ม(ป=ญหา

หล�กการจ�ดการทิร�พัยากรของชิาวบ0านม(อย�� 4 ล�กษณะค�อ ม(ความจาแนกชิ�ดเจน ม(การจ�ดสู่รร การควบค�มและการรองร�บสู่�ทิธิ�Dในระด�บชิ�มชิน

อ(กกรณ(หน6�งทิ(�เป1นแบบอย�างของการเกษตรเชิ�งอน�ร�กษ.ในพั�,นทิ(�สู่�ง ค�อชิาวบ0านล��มแม�น,าจ�นและแม�ละออง ม(การเล�อกพั�,นทิ(�ทิ(�เหมาะสู่มทิาเกษตร ระบบทิ(�สู่ามารถปGองก�นการสู่�ญเสู่(ยหน0าด�นทิาให0ใชิ0พั�,นทิ(�ทิาก�นน0อยลง จ6งม(พั�,นทิ(�ปล�อยเป1นปAาธิรรมชิาต�มากข6,น

กระแสู่การอน�ร�กษ.ต0นน,าลาธิาร และระบบเกษตรทิ(�ย� �งย�นม(การขยายต�วไปหลายล��มน,าในภาคเหน�อ ถ0าชิาวบ0านม��นใจว�าทิ�ศทิางน(,จะเป1นทิ�ศทิางทิ(�ร �ฐบาลยอมร�บในระด�บนโยบายหร�อจ�งหว�ด เขาม��นใจทิ(�จะพั�ฒนาภ�ม�ป=ญญาและเทิคโนโลย(ทิ(�สู่อดคล0องก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�ต�อไป

ช้�มช้นำก(บก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุช้�ยู่ฝึ)� งประเทิศไทิยม(ชิายฝ=� งทิะเลยาว 2,614 ก�โลเมตร จ6งม(ปAาชิายเลน

ปะการ�ง และหญ0าทิะเล กระจายต�วอย��ทิ��วไป ในอด(ตทิร�พัยากรชิายฝ=� งน(,ม(ความอ�ดมสู่มบ�รณ.มาก แต�เม��อประเทิศไทิยม��งเปGาการพั�ฒนาไปสู่��การเป1นประเทิศอ�ตสู่าหกรรม ทิาให0ทิ�ศทิางการใชิ0ทิร�พัยากรม��งไปสู่��การเป1นประเทิศอ�ตสู่าหกรรม ทิาให0ทิ�ศทิางการใชิ0ทิร�พัยากรม��งไปสู่��การสู่�งออกเพั��อเพั��มอ�ตราการเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จโดยรวมของประเทิศเป1นหล�ก

Page 70: Small is Beautiful 6 l

210.ก ฎี ห็ ม � ยู่ ไ ม� ค�� ม ค รุ อ ง ปA � ช้ � ยู่ เ ล นำปAาชิายเลนแบ�งออกเป1น 2 ล�กษณะใหญ�ค�อ ปAาอน�ร�กษ.ซึ่6�งแตะต0องไม�

ได0ตามหล�กการและปAาเศรษฐก�จซึ่6�งม( 2 ล�กษณะค�อ ปAาเศรษฐก�จ ก. หมายถ6ง ปAาทิ(�ให0สู่�มปทิานก�บเจ0าของโรงถ�านและปAาเศรษฐก�จ ข. ค�อ ปAาทิ(�สู่ามารถร0องขอเพั��อทิาประโยชิน.อ��นได0

เ รุ2 อ อ ว นำ ใ ห็ ญ� ท�� ล � ยู่ ห็ ญ� � ท ะ เ ลเม��อพั�ดถ6งทิร�พัยากรชิายฝ=� งจะน�บรวมต�,งแต�ปAาชิายเลนบนฝ=� งลงไป

ถ6งหาดทิราย หาดโคลนซึ่6�งล6กลงไปม(น,าสู่ะอาดและโครงสู่ร0างของด�นเหมาะสู่มจะม(หญ0าทิะเลข6,น หญ0าทิะเลเป1นพั�ชิม(ดอกซึ่6�งคร�,งหน6�งเคยเป1นพั�ชิอย��บนบก แล0วร�กล,าเขาไปในทิะเล ปร�บต�วเข0าก�บสู่ภาพัความเค3มของน,าทิะเล จนป=จจ�บ�นเป1นพั�,นทิ(�อย��ในทิะเลอย�างสู่มบ�รณ. ม(ดอกม(หญ0าทิะเลเป1นทิ(�อาศ�ยของสู่�ตว.น,าเป1นแหล�งอาหาร ทิ(หลบภ�ย และเป1นแหล�งผสู่มพั�นธิ.สู่�ตว.น,าด0วย หญ0าทิะเลจ6งม(ความสู่าค�ญต�อระบบน�เวศชิายฝ=� งมาก

ป=ญหาทิ(�เก�ดข6,นก�บหญ0าทิะเลนอกจากตะกอนแล0ว เร�อประมงขนาดใหญ�ทิ(�ใชิ0เคร��องม�อประเภทิอวนลาก อวนร�น ย�งลากไถกวาดพั�,นผ�วทิะเลทิาลายหญ0าทิะเลด�งกล�าวมสู่�ตว.ทิะเลอาศ�ยอย��ชิ�กชิ�มจ � ก ป ะ ก � รุ( ง ธ รุ รุ ม ช้ � ต่, ส � ป ะ ก � รุ( ง เ ท� ยู่ ม

ปะการ�งเป1นสู่�ตว.ทิะเลชิน�ดหน6�ง ม(โครงสู่ร0างเป1นห�นป�นแข3งห�0มต�วอย��ตามชิายฝ=� งทิะเล ม(ความหลากหลายของสู่��งม(ชิ(ว�ตสู่�งมาก ม(แพัลงตอน พั�ชิ สู่าหร�าย เป1นห�วงโซึ่�อาหารชิ�,นต0นของสู่�ตว.ชิน�ดต�างๆ ทิ�,งป� ปลา ก�0ง หอย เป1นแนวปGองก�นกระแสู่น,าไม�ให0ก�ดเซึ่าะชิายฝ=� งในฤด�มรสู่�มท ะ เ ล ไ ม� ม� เ อ ก ส, ท ธ,4

“ทิะเลไม�ม(เอกสู่�ทิธิ�D ทิ�กคนมสู่�ทิธิ�กอบโกยโดยไม�ต0องสู่นใจว�าจะทิาให0ม�นสู่มบ�รณ. การทิ(�ชิ�มชินชิาวประมงจะอย��รอดได0น�,น ทิะเลต0องม(ปลา ปลาจะ”

ม(ข6,นได0 ปAาชิายเลน หญ0าทิะเลและปะการ�งต0องสู่มบ�รณ. ซึ่6�งก3หมายความว�าชิาวประมงต0องเล�กใชิ0เคร��องม�อผ�ดกฎีหมาย แนวค�ดในการอน�ร�กษ.

Page 71: Small is Beautiful 6 l

ทิร�พัยากรชิายฝ=� งจ6งขยายต�วจากชิาวบ0าน 7 หม��บ0าน รอบอ�าวสู่�เกาตอนเหน�อเป1น 17 หม��บ0าน ทิาการปกปGองและฟุ่B, นฟุ่�ทิร�พัยากรชิายฝ=� งเ ก ษ ต่ รุ ส ม( ยู่ ใ ห็ ม� ม� เ ข2� อ นำ ปB อ ม นำ�<�

เน��องจากประเทิศไทิยเป1นประเทิศเกษตรกรรม เม��อม(แผนพั�ฒนาเศรษฐก�จจ6งม��งเน0นมาทิ(�การพั�ฒนาทิางเกษตรซึ่6�งถ�กกาหนดโดยกระแสู่โลก ม(ธินาคารโลกและองค.การอาหารและเกษตรแห�งสู่หประชิาชิาต�ชิ�วยเหล�อทิางด0านว�ชิาการระบบเกษตรถ�กเปล(�ยนเป1นเกษตรกรรมสู่ม�ยใหม�ตามการปฏ�บ�ต�เข(ยว ใชิ0พั�ชิพั�นธิ�.ใหม�ทิ(�ต0องใชิ0ป�Oยเคม(สู่�ง สู่ารพั�ษกาจ�ดศ�ตร�พั�ชิปร�มาณมหาศาล และใชิ0น,ามาก อ�นเป1นเง��อนไขทิ(�กาหนดให0เก�ดการชิลประทิานขนาดใหญ�ควบค��มาก�บการบร�หารงานทิ(�รวมศ�นย.ค�าใชิ0จ�าย

211.เ ข2� อ นำ ใ ห็ ญ� ต่� อ ง ม� ไ ต่� ส ว นำ ส � ธ � รุ ณู ะ

การสู่ร0างแหล�งน,าไม�ว�าขนาดใหญ�หร�อเล3กต0องพั�จารณาความเหมาะสู่มเป1นพั�,นทิ(�ไป และต0องม(โลกทิรรศกว0าง น�กการเม�องหร�อผ�0บร�หารประเทิศไม�สู่ามารถมองเพั(ยงจ�ดใดจ�ดหน6�งเทิ�าน�,น ประเทิศไทิยจ6งจาเป1นต0องพั�ฒนาเศรษฐก�จ ขณะเด(ยวก�นก3ม(ความจาเป1นต0องจ�ดการทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อม ฉะน�,นทิางออกจ6งต0องอย��ทิ(�ทิ�านผ�0ร� 0ทิ�,งหลาย

ปรุะเทศไทยู่ไม�ใช้�ท��รุ�บล��มเจ��พรุะยู่�ทิ(�ผ�านมาประเทิศเราสู่�งออกข0างเป1นหล�ก จ6งใชิ0อ0างว�าความชิอบในการ

ทิาน,าจากทิ�กทิ(�ไม�ว�าเป1น ป<ง ว�ง ยม น�าน ปAาสู่�ก มาใชิ0เม��อไม�พัอก3ห�นมาหาแม�น,าโขง ค�ดจะผ�นน,า กง ป<ง ยม มาลงทิ(�แก�งเสู่�อเต0น ลงแม�น,าน�าน เข0าเข��อนศ�ร�ก�ต�D มาเจ0าพัระยา ผ�นน,าจากสู่าละว�นลงแม�น,าป<งเข��อนภ�ม�พัล เข0าเจ0าพัระยา เพั��อหล�อเล(,ยงทิ(�ราบเจ0าพัระยา

นอกจากน�,น เม��อมองในแง�ความเป1นธิรรมระหว�างคนต0นน,าก�บาคนภาคกลางว�าคนต0นน,าม�กถ�กเร(ยกร0องทิ(�ทิาก�นมากเพัราะจะเป1นการทิาลายปAาต0นน,า ทิ�,งทิ(�คนต0นน,าจานวนหลายสู่�บล0านคนจาเป1นต0องม(ชิ(ว�ตอย��ต0องทิานาทิาไร� จ6งควรคาน6งถ6งสู่�ทิธิ�ในการใชิ0ทิร�พัยากรของคนต0นน,าด0วยเชิ�นก�น

Page 72: Small is Beautiful 6 l

รุ ว ม ศ นำ ยู่� แ ล� ว แ ยู่ ก ส� ว นำการจ�ดการน,าของร�ฐเป1นการรวมศ�นย.แล0วแยกสู่�วนก�นด�แลในแต�ละ

เร��อง เชิ�น ให0กรมชิลประทิานจ�ดการน,า กรมปAาไม0จ�ดการปAา สู่�วนทิ(�ด�นก3ให0กรมทิ(�ด�นหร�อกรมพั�ฒนาทิ(�ด�นจ�ดการ บางคร�,งก3เก�ดความข�ดแย0งก�นเห็ม2องฝึA�ยู่ : ก�รุจ(ดก�รุนำ�<�แบบยู่(�งยู่2นำ

“เหม�องฝายเป1นว�ถ(ชิ(ว�ต และเหม�องฝายค�อว�ฒนธิรรม น�ยามของ”

เหม�อนฝายสู่�,นๆ เชิ�น น�,น เพัราะระบบการจ�ดการน,าแบบเหม�องฝายของภาคเหน�อเป1นทิ�,งระบบ อานาจ ผลประโยชิน. ระบบค�ด และระบบอ�ดมการณ. ม(การจ�ดการน,าทิ(�ทิาให0เกษตรกรผ�0ใชิ0น,าอย��ได0และอย��รอดป=จจ�ยเหล�าน(,จะเป1นต�วกาหนดขนาดของทิ�อน,าเข0านา ซึ่6�งหมายถ6งปร�มาณน,าทิ(�นาแต�ละแปลงจะได0ร�บระบบค�ดในการแบ�งป=นผลประโยชิน.เป1นหล�กการทิ(�ประก�นความย�งย�นของชิ�มชิน ม(การทิบทิวนอานาจตลอดเวลาห็(วใจส��ค(ญท��ก�รุกรุะจ�ยู่อ��นำ�จ

ต�อคาถามทิ(�ว�าเข��อนขนาดใหญ�สู่าเร3จหร�อล0มเหลวน�,น การตอบคาถามต0องพั�จารณารายละเอ(ยดโดยเฉพัาะระด�บของป=ญหาน,า แต�ถ0าประชิาธิ�ปไตยในทิ0องถ��นม(การกระจายอานาจ คงไม�ต0องมาข�ดแย0งในเร��องสู่ร0างเข��อนใหญ�ด(หร�อแหล�งน,าขนาดเล3กด( หร�อเหม�องฝายด(เพัราะคาตอบจะอย��ภายใต0การกระจายอานาจ

212.

สู่าหร�บภาคเหน�อชิ�มชินทิ0องถ��นอาจเห3นว�าระบบเหม�องฝายเหมาะสู่ม ขณะทิ(�ในอ(สู่านจะสู่ร0างฝายเหมาะสู่ม ขณะทิ(�ในอ(สู่านจะสู่ร0างฝายและผ�นน,าเข0าทิ(�นาซึ่6�งว�ธิ(แก0ป=ญหาของชิาวบ0าน ล�กษณะน(,เป1นแนวทิางในการพั�ฒนาล��มน,าขนาดเล3ก เพัราะคนในชิ�มชินจะร� 0รายละเอ(ยดของป=ญหาด(

การแก0ป=ญหาแต�ละระด�บจ6งต0องใชิ0ว�ธิ(แก0คนละอย�าง แหล�งน,าขนาดเล3กจะเหมาะสู่มทิ(�สู่�ดสู่าหร�บเกษตรกรรายย�อยแต�ถ0าเม�องเต�ดโตมาก ม(เขตอ�ตสู่าหกรรมพั�,นทิ(�เกษตรกรรมเพั��อการสู่�งออกหลายแสู่นหลายล0านไร� การชิลประทิานขนาดใหญ�อาจเหมาะสู่ม เข��อนจ6งเป1นว�ธิ(การแก0ป=ญหาว�ธิ(หน6�ง

Page 73: Small is Beautiful 6 l

ทรุ(พยู่�กรุด,นำและก�รุอนำ�รุ(กษ�ด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�เราเห3นและเด�นเหย(ยบย�าอย��ทิ�กว�นด�น ค�อ ว�ตถ�ทิ(�ประกอบด0วยแร�ธิาต�รวมต�วก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ� แร�ธิาต�ได0

จากการแตกสู่ลายมาจากห�น ซึ่6�งม(ขนาดต�างๆ ต�,งแต�เม3ดทิรายจนถ6งเกล3ดตะกอนขนาดเล3ก สู่�วนอ�นทิร(ย.ว�ตถ�ก3ค�อซึ่ากของสู่��งม(ชิ(ว�ต เชิ�น พั�ชิ สู่�ตว. ทิ(�ตายทิ�บถมก�นเม��อแร�ธิาต�รวมต�วก�นก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ�และค�อยๆ ย�อยสู่ลายรวมก�นเก�ดเป1นว�ตถ�เร(ยกว�าด�น ในเน�,อด�นจะม(สู่�วนประกอบทิ(�สู่าค�ญ 3 สู่�วน ค�อ สู่�วนทิ(�เป1นของแข3ง สู่�วนทิ(�เป1นของเหลว น,าทิ(�ซึ่6มอย��ในด�นจะม(แร�ธิาต�ต�างๆ ละลายอย��ด0วย สู่�วนประกอบสู่�ดทิ0ายค�อ อากาศ แทิรกต�วอย��ตามชิ�องว�างของเน�,อด�น

ค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ท�� ด, นำ1. ด�นเป1นต0นกาเน�ดของผลผล�ตภาคเกษตรกรรม2. เน�,อด�นชิ�วยด�ดซึ่�บและเก3บน,าให0เราได0ใชิ0ประโยชิน. ในเน�,อด�นม(น,าซึ่6ม

อย��เร(ยกว�าน,าในด�น3. ด�นเป1นทิ(�พั�กพั�งและทิ(�อาศ�ยของสู่�ตว.

เ นำ2< อ ด, นำเม��อห�นผ�พั�งแตกห�กลงมาเก�ดเป1นว�ตถ�ขนาดต�างๆ ก�น กรวด ทิราย

เกล3ดด�น ตะกอน ว�ตถ�เหล�าน(,เป1นสู่�วนหน6�งของว�ตถ�ต0นกาเน�ดของด�น เม��อรวมก�นก�บอ�นทิร(ย.ว�ตถ�แล0ว จะม(อ�ทิธิ�พัลต�อเน�,อของเด�ม

เน�,อด�นประเภทิต�างๆ พัอจะแบ�งได0กว0างๆ ค�อ ด�นทิราย ด�นร�วนปนทิราย และด�นเหน(ยว การศ6กษาเน�,อด�นทิาได0ด0วยการพั�จารณาว�าด�นน�,นๆ ม(สู่�วนประกอบอะไรเด�นทิ(�สู่�ด ม(ทิรายหร�อเกล3ดด�นตะกอน เน�,อด�นแตะละชิน�ดต�างก�นเหมาะสู่มก�บการเพัาะปล�กแตกต�างก�นไปส� ข อ ง ด, นำ

สู่(ของด�นเป1นล�กษณะทิางเคม(และฟุ่<สู่�กสู่.ของเด�ม สู่(ของด�นบ�งบอกให0เราทิราบถ6งแร�ธิาต�และความอ�ดมสู่มบ�รณ.ของด�น ด�นทิ(�ม(สู่(แดง สู่0มและเหล�อง แสู่ดงว�าม(แร�เหล3กทิ(�ม(ปฏ�ก�ร�ยาก�บอNอกซึ่�เจนและความชิ�,นทิาให0เก�ด

Page 74: Small is Beautiful 6 l

เป1นสู่(ด�งกล�าว ด�นทิ(�ม(ความแตกต�างในด0านความเข0มของสู่(จากสู่(ขาว สู่(น,าตาลไปจนถ6งด�นสู่(ต�างๆ เหล�าน(,บ�งบอกถ6งความอ�ดมสู่มบ�รณ.ของด�น

213.

ก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำด�นเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ามาก แต�เราต0องสู่�ญเสู่(ยด�นไปอ�นเน��องมาจาก

การกระทิาของธิรรมชิาต�และการกระทิาของมน�ษย. เราสู่�ญเสู่(ยด�นไปหลายว�ธิ(ด0วยก�นค�อ

1. การสู่�ญเสู่(ยด�นเพัาะถ�กน,าก�ดเซึ่าะและพั�งทิลาย2. การต�ดไม0ทิาลายปAา3. การทิาการเกษตรและการจ�ดกระทิาก�บด�นอย�างผ�ดว�ธิ(

ก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำการสู่�ญเสู่(ยด�นในล�กษณะของการพั�งทิลายหร�อการลดความอ�ดม

สู่มบ�รณ.ของด�นน�,นถ�อได0ว�าเป1นภ�ยพั�บ�ต�อย�างหน6�งทิ(�ต0องแก0ไข เพัราะป=ญหาทิ(�มาจากด�นจะสู่�งผลกระทิบเหม�อนล�กโซึ่�โยงไปถ6งการเก�ดป=ญหาอ��นๆ ตามมาด0วย การอน�ร�กษ.ด�นจ6งม(ความจาเป1นอย�างย��ง ความพัยายามเก3บด�นให0อย��ก�บเรานานๆ กระทิาได0ด0วยการปGองก�นม�ให0เก�ดการพั�งทิลายของด�น เราควรปล�กพั�ชิคล�มด�นก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ด, นำ ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

หล�กการพั�ฒนาทิร�พัยากรด�น1. การนาพั�,นทิ(�มาใชิ0ประโยชิน.อย�างม(แบบแผน2. ทิาการปร�บปร�งด�นทิ(�ขาดค�ณภาพั ให0สู่ามารถนามาใชิ0ประโยชิน.

สู่�งสู่�ดทิางด0านการผล�ตพั�ชิผล และขยายพั�,นทิ(�ทิ(�นามาใชิ0ในการเกษตรให0มากข6,น

3. ปGองก�นการขาดแคลนน,า โดยการขยายพั�,นทิ(�บร�การของชิลประทิานให0กว0างขวางออกไป หร�อทิาฝนเทิ(ยมเพั��อให0พั�,นด�นทิ(�ไร0ความชิ�,นสู่ามารถนามาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.ต�อการดารงชิ(พัของประชิาชินต�อไป

Page 75: Small is Beautiful 6 l

4. ปGองก�นการพั�งทิลายของด�น อ�นเก�ดจากการกระทิาของน,า หร�อการทิาการเกษตรผ�ดว�ธิ(เพั��อทิ(�จะคงสู่ภาพัความสู่มบ�รณ.ของด�นเอาไว0 โดยอาศ�ยว�ธิ(การใหญ� 3 ประการ ค�อ

4.1 การควบค�มโดยว�ธิ(เทิคน�ค4.2 การทิาการเพัาะปล�กในบร�เวณทิ(�ลาดตามแนวของเน�น ควร

จะทิาไถหร�อพัรวนด�น4.3 การด�บแปลงพั�,นทิ(�ลาดเอ(ยงให0เป1นชิ�,นๆ เพั��อทิาการเพัาะ

ปล�ก5. การควบค�มร�องน,า ใชิ0ว�ธิ(สู่ร0างเข��อนเล3กๆ ค�,นเป1นตอนๆ และ

พัยายามหาพั�ชิทิ(�งอกข6,นเร3วปกคล�มเสู่(ย6. การไถทิ(�ทิาการเพัาะปล�กน0อยลงบางคร�,งอาจทิาการเพัาะปล�กโดย

ไม�ต0องทิาการไถหร�อพัรวนด�น เพัราะเม��อไถทิ(�บางแห�งทิาให0ด�นแห0ง7. การคงไว0ซึ่6�งความอ�ดมสู่มบ�รณ. ซึ่6�งอาจทิาได0หลายทิาง ด�งน(,

1. ใชิ0ป�Oยว�ทิยาศาสู่ตร. ป�Oยแบบน(,ม(หลายชิน�ด ว�ธิ(ใชิ0จะข6,นอย��ก�บสู่ภาพัของด�น

2. ใชิ0ป�Oยสู่ด (Green manure) ค�อใชิ0ม�ลของสู่�ตว.ทิาป�Oย

214.3. ใชิ0ห�นป�นปAน (Liming)

4. การอาศ�ยพั�ชิชิ�วยปGองก�น5. กรใชิ0หญ0าคล��ม (Matching) การใชิ0พั�ชิ เชิ�น หญ0าคล�มด�น6. การปล�กพั�ชิหม�นเว(ยน (Crop Rotation)

7. การปล�กพั�ชิสู่ล�บ (Strip Cropping)

8. การปล�กพั�ชิคล�ม (Protective Cover Crops)

9. การปล�กปAา (Reforestation)

ทรุ(พยู่�กรุแรุ�ธ�ต่�ธิรรมชิาต�สู่ร0างแร�ธิาต�ต�างๆ เก3บไว0บร�เวณเปล�อกโลก โดยทิ(�ม(แร�ธิาต�

ประมาณ 10 ชิน�ด ทิ(�เม��อรวมน,าหน�กก�นแล0วจะเทิ�าก�บร0อยละ 90 ของน,า

Page 76: Small is Beautiful 6 l

หน�กเปล�อกโลก แร�ธิาต�ทิ�,ง 10 ชิน�ดน�,น ได0แก� อะล�ม�เน(ยม เหล3ก แมงกาน�สู่ แมกน(เซึ่(ยม โครเม(ยม ไทิทิาเน(ยม ทิองแดง ตะก��ว สู่�งกะสู่( และน�เก�ล แร�ธิาต�ต�างๆ โดยมากแล0วม�ได0กรจายอย��ทิ��วไปแต�จะม(เฉพัาะบางบร�เวณทิาให0บางประเทิศม(น,าม�นมากและบางประเทิศม(เหล3กมาก

มน�ษย.เราร� 0จ�กใชิ0ประโยชิน.จากแร�ธิาต�มาหลายพั�นปIแล0ว ปร�มาณของแร�ธิาต�ถ�กนามาใชิ0ประโยชิน.เพั��มข6,นตลอด ความสู่าค�ญของแร�ธิาต�แต�ละชิน�ดข6,นอย��ก�บระยะเวลา ความเจร�ญทิางเทิคโนโลย( และความต0องการแร�ธิาต�น�,นๆ

ขณะน(,ทิร�พัยกรแร�ธิาต�ทิ(�มนษย.นามาใชิ0ประโยชิน.ได0มาจกาต�วแผ�นด�นเป1นสู่�วนใหญ� ก�จการเหม�องแร�สู่�วนใหญ�กระทิาบนแผ�นด�น ทิร�พัยากรแร�ธิาต�บนแผ�นด�นเองก3ค�อยๆ ลดจานวนลง

คว�มส��ค(ญและปรุะโยู่ช้นำ�ของแรุ�ธ�ต่�1. สู่��งแวดล0อมทิางว�ตถ�ทิ(�เร(ยงรายอย��รอบต�วเราน�,นถ�กสู่ร0างข6,นมา

จากแร�ธิาต�ประเภทิต�างๆ จานวนมาก น�บต�,งแต�เคร��องใชิ0สู่อยในบ0าน ภาชินะต�างๆ ทิาจากเหล3ก อะล�ม�เน(ยม หร�อผล�ตภ�ณฑ์.พัลาสู่ต�ก พัาหนะทิ(�ชิ�วยในการคมนาคม

2. ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ม�ได0ม(ผลต�อมาตรฐานการครองชิ(พัของประชิากรเพั(ยงอย�างเด(ยว แต�ย�งม(ผลถ6งความม��งค��งและความม��นคงของประเทิศอ(กด0วย

3. ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ม(สู่�วนในการสู่ร0างงาน สู่ร0างรายได0แก�ประชิากร เร��มต�,งแต�การได0มาซึ่6�งแร�ธิาต�โดยการทิาเหม�องแร� จนแร�ธิาต�ถ�กนามาปGอนโรงงานอ�ตสู่าหกรรมเพั��อแปรร�ปเป1นผล�ตภ�ณฑ์.ต�างๆ

ป รุ ะ เ ภ ท ข อ ง แ รุ� ธ � ต่�ทิร�พัยากรแร�ธิาต�ทิ(�มน�ษย.เรานามาใชิ0ประโยชิน.ม(จานวนมากมาย เรา

สู่ามารถแบ�งเป1นประเภทิใหญ�ๆ ได0 3 ประเภทิ ค�อ

215.1. แร�โลหะ

Page 77: Small is Beautiful 6 l

2. แร�อโลหะ3. แร�เชิ�,อเพัล�งแร�ธิาต�แต�ละประเภทิม(ล�กษณะและชิน�ดของแร�ธิาต� ด�งน(,1. แรุ�โลห็ะ (Metal) หมายถ6ง แร�ทิ(�ม(ความเหน(ยว ย�ดขยายและ

หลอมต�วได0ม(ความทิ6บแสู่ง เป1นต�วนาความร0อนและไฟุ่ฟุ่Gาได0ด( เชิ�น แร�เหล3ก แมงกาน(สู่ ทิองอดง ตะก��ว อะล�ม�เน(ยม เป1นต0น

2. แรุ�อโลห็ะ (Non-Metal) ม(ล�กษณะเปราะแตกหร�อห�กง�าย โปร�งแสู่ง ยอมให0แสู่งหร�อร�งสู่(ผ�านไปได0 ไม�เป1นต�วนาความร0อนหร�อไฟุ่ฟุ่Gา เม��อเคาะไม�ม(เสู่(ยงก�งวาน เชิ�น ห�น ทิราย กามะถ�น เป1นต0น

3. แรุ�เช้2<อเพล,ง ค�อ แร�ธิรรมชิาต�ทิ(�ถ�กนามาใชิ0พัล�งงาน ป=จจ�บ�นแร�เชิ�,อเพัล�งทิ(�ม(ความสู่าค�ญและถ�กนามาใชิ0มาก ค�อแร�ธิาต�ทิ(�เก�ดจากซึ่ากสู่��งม(ชิ(ว�ตในอด(ต หร�อเร(ยกว�าซึ่ากด6กดาบรรพั. ได0แก� ถ�านห�น (Cool) น,าม�นด�บ (Petroleum) และกNาซึ่ธิรรมชิาต� (Natural Gos)

ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่� ท�� ส�� ค( ญ ข อ ง ป รุ ะ เ ท ศ ไ ท ยู่เราม(ทิร�พัยากรแร�ธิาต�อย��หลายประเภทิและม(ครบทิ�,งแร�โลหะ อโลหะ

และแร�เชิ�,อเพัล�งบางชิน�ดปร�มาณมากแต�บางชิน�ดก3ม(น0อย แร�สู่าค�ญทิ(�พับประกอบด0วยแร� ด(บ�ก ว�ลแฟุ่รม พัลวง ตะก��ว สู่�งกะสู่( แมงกาน(สู่ เหล3ก ทิองแดง ทิองคา เง�น ฟุ่ล�ออไรทิ. ห�สู่สู่บ�� ร�ตนชิาต� ถ�านห�น น,าม�นด�บ และกNาซึ่ธิรรมชิาต�ป) ญ ห็ � เ ก�� ยู่ ว ก( บ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่�

1.การใชิ0แร�ธิาต�บางประเภทิเป1นจานวนมาก แร�ธิาต�ในสู่�วนของเปล�อกโลกถ6งแม0ว�าจะม(จานวนมากมายหลายประเภทิ แต�เราก3ย�งเห3นความสู่าค�ญมากเป1นพั�เศษ

2. การใชิ0แร�ธิาต�อย�างไม�ค�0มค�า สู่�,นเปล�องและการหมดสู่�,นไปของแร�ธิาต�บางชิน�ด แร�ธิาต�ทิ(�เรานามาใชิ0ประโยชิน.น�,น เราอาจแบ�งออกเป1นสู่องสู่�วน สู่�วนแรกค�อแร�ธิาต�ทิ(�ใชิ0ประโยชิน.แล0วย�งม(เหล�ออย�� สู่�วนทิ(�สู่องค�อ แร�ธิาต�ทิ(�นามาใชิ0ประโยชิน.แล0วทิาให0แร�ธิาต�น�,นหมดสู่�,นไปก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุแรุ�ธ�ต่�

Page 78: Small is Beautiful 6 l

แร�ธิาต�ทิ�กประเภทิเป1นของม(ค�าย��ง ถ6งแม0ว�าแร�บางอย�างเราอาจจะไม�เห3นประโยชิน.และความสู่าค�ญในขณะน(, แต�อนาคตแร�ธิาต�น�,นอาจม(ความสู่าค�ญ และก�อประโยชิน.อย�างมหาศาลก3ได0 ด�งน�,นการอน�ร�กษ.ทิรพั�ยากรแร�ธิาต�จ6งอย��ในขอบข�ายของแนวปฏ�บ�ต�ด�งน(,

1. ควรใชิ0แร�ธิาต�อย�างประหย�ด หมายถ6ง การนาเอาแร�ธิาต�มาใชิ0ในจานวนหร�อปร�มาณเทิ�าทิ(�จาเป1น

2. อน�ร�กษ.แร�ธิาต�ด0วยการนาเอาแร�ธิาต�ทิ(�ใชิ0ประโยชิน.แล0วกล�บมาใชิ0อ(กโดยการนาเอาเศษว�สู่ด�ทิ(�เป1นทิ�,งโลหะและอโลหะประเภทิต�างๆ มาหลอมละลายใหม�อ(กคร�,งเพั��อนากล�บมาผล�ตเป1นว�สู่ด�อ�ปกรณ.ต�างๆ

4. การอน�ร�กษ.ด0วยการใชิ0แร�ธิาต�อย�างค�0มค�า แร�ธิาต�บางอย�างเม��อนามาใชิ0ประโยชิน.ในด0านอ��นๆ อ(ก ก3จะชิ�วยให0เราใชิ0ทิร�พัยากรได0ค�0มค�ามากข6,นอ(ก

216.

4. การหาแร�ธิาต�อ��นมาใชิ0ทิดแทินแร�ธิาต�บางชิน�ดทิ(�ใชิ0มาก เพั��อลดหร�อแบ�งเบาภาระทิ(�เก�ดข6,นก�บแร�ธิาต�บางชิน�ดใดชิน�ดหน6�งโดยเฉพัาะ

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ แ รุ� ธ � ต่� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ1. การปร�บปร�งว�ธิ(การทิาเหม�องแร� เป1นว�ธิ(การเพั��มประสู่�ทิธิ�ภาพัในการทิาเหม�องแร� รวมทิ�,งการ

ตกแต�งแร� การแยกแร� และการถล�งแร�2. การนามาใชิ0อย�างประหย�ด กานาแร�ธิาต�มาใชิ0อย�างประหย�ดจะชิ�วยทิาให0อาย�การใชิ0งานของแร�

ธิาต�ย�ดยาวออกไป3. การนามาใชิ0ใหม� แร�โลหะบางชิน�ดเม��อนาไปใชิ0แล0ว สู่ามารถนากล�บมาใชิ0ใหม� เชิ�น

เหล3ก4. การใชิ0สู่��งอ��นทิดแทิน

Page 79: Small is Beautiful 6 l

การนาสู่��งอ��นมาทิดแทินแร�ธิาต�ชิ�วยลดปร�มาณแร�ทิ(�จะนามาใชิ0ให0น0อยลงและลดการใชิ0งานของแร�ธิาต�เหล�าน�,นออกไป

5. การปร�บปร�งทิางด0านว�ศวกรรมศาสู่ตร.และว�ทิยาศาสู่ตร. การค0นค�ดว�ธิ(การมใหม�เก(�ยวก�บว�ทิยาศาสู่ตร.และว�ศวกรรมศาสู่ตร.จะม(สู่�วนชิ�วยในการอน�ร�กษ.แร�ธิาต�เชิ�นเด(ยวก�น

6. การย�ดอาย�การใชิ0งานให0ยาวนาน การนาแร�ธิาต�มาใชิ0งานให0ยาวนาน การนาแร�ธิาต�มาใชิ0อย�างถนอม

ก3ค�อการหาว�ธิ(การทิ(�จะให0แร�ธิาต�ทิ(�นามาใชิ0ม(อาย�การใชิ0งานทิ(�ยาวนานมากย��งข6,น

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ�<� ข อ ง ช้� ม ข นำน,าเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(อย��อย�างมากมาย แต�จะปรากฎีอย��ในบร�เวณ

จาก�ด ม�ได0กระจายอย��ทิ��วไปทิ�กแห�ง ตามธิรรมดาบร�เวณแหล�งน,าจ�ดทิ��วๆ ไป จะม(คนอาศ�ยอย��อย�างหนาแน�นทิ�,งน(,ก3เพัราะประชิากรเหล�าน(,ได0อาศ�ยน,าเพั��ออ�ปโภคบร�โภคห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ�<�

1. การจ�ดหาน,าทิ(�ม(ค�ณภาพัมาใชิ0ให0เพั(ยงพัอ การจ�ดหาน,าทิ(�ม(ค�ณภาพัเหมาะสู่มมาใชิ0เพั��อการอ�ปโภค และ

ก�จกรรมทิางด0านเศรษฐก�จ2. การปGองก�นการเก�ดมลพั�ษของน,าอาศ�ยกฎีหมายเป1นเคร��องม�อ3. กฎีหมายจะต0องม(บทิลงโทิษผ�0ฝAาฝBนอย�างร�นแรง4. ผ�0นากฎีหมายไปใชิ0จะต0องกระทิาอย�างเฉ(ยบขาดและย�ต�ธิรรม5. การปGองก�นการเก�ดน,าทิ�วม

217. การเก�ดน,าทิ�วมแม0ว�าจะเป1นเร��องปGองก�นม�ให0เก�ดได0ยาก แต�ก3ม(ว�ธิ(

การทิ(�จะลดความร� �นแรงของการเก�ดน,าทิ�วมลง เชิ�น การสู่ร0างเข��อนหร�อทิานบขวางก�,นลาน,า ขยายความล6กและความกว0างของแหล�งน,าธิรรมชิาต�

6. การนาน,ามาใชิ0ให0เก�ดประโยชิน.สู่�งสู่�ด

Page 80: Small is Beautiful 6 l

เป1นว�ธิ(การทิ(�จะนาน,าทิ(�ม(อย��มาใชิ0ประโยชิน.ได0หลายด0าน เชิ�น การสู่ร0างเข��อนก�,นน,า

7. ร�กษาสู่ภาพัแหล�งน,าธิรรมชิาต�

ทรุ(พยู่�กรุปA�ไม�ปAาไม0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ณค�าและม(ประโยชิน.มหาศาล ปAาไม0ให0สู่��ง

ต�างๆ ต�อเรามากมาย เชิ�น ผลผล�ตชิน�ดต�างๆ จากปAาทิ(�เรานามาเป1นอาหาร ยากร�กษาโรค ว�สู่ด�ก�อสู่ร0าง ทิ(�อย��อาศ�ย ตลอดจนสู่�ตว.ปAานานาชิน�ด มน�ษย.จ6งดารงอย��ได0ด0วยปAาไม0 ในด0านความสู่�มพั�นธิ.ทิางธิรรมชิาต�ด0วยก�นแล0ว ปAาไม0เป1นป=จจ�ยหน6�งทิ(�ม(ความสู่าค�ญต�อด�ลยภาพัของสู่��งแวดล0อม เพัราะถ0าเก�ดการเปล(�ยนแปลงข6,นก�บปAาม0แล0วย�อมจะสู่�งผลกระทิบต�อภาวะแวดล0อมสู่�มพั�นธิ.อ��นๆ

ป=จจ�บ�นพั�,นทิ(�ปAาไม0ในประเทิศไทิยม(เพั(ยงร0อยละ 30 ของพั�,นทิ(�ทิ�,งหมด เราม(พั�,นทิ(�ปAาไม0ลดลงทิ�กๆ ปI น(�ค�อป=ญหาของเรา เราจ6งควรเร��มทิาความเข0าใจก�บปAาไม0และร� 0แนวอน�ร�กษ.ทิร�พัยากรปAาไม0ไว0ให0อย��ก�บเรา เพั��ออนาคตของเราทิ�,งชิาต�ค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ปA � ไ ม�

1. ปAาไม0ทิาให0ด�นสู่ามารถด�ดซึ่�บน,าไว0ได0มาก2. ปAาไม0ชิ�วยทิาให0เก�ดความชิ��มชิ�,นแก�บรรยากาศ3. ปAาไม0เป1นพั�,นฐานของการเก�ดต0นน,าลาธิาร4. ปAาไม0ก�อให0เก�ดประโยชิน.ในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจ5. ปAาเป1นทิ(�อย��อาศ�ยของสู่�ตว.ปAา เป1นแหล�งพั�กพั�งของสู่�ตวปAาจานวน

มาก

ป รุ ะ เ ภ ท ปA � ไ ม� ข อ ง ป รุ ะ เ ท ศ ไ ท ยู่1. ปAาดงด�บ พับทิางภาคใต0 เต3มไปด0วยพั�นธิ�.ไม0นานาชิน�ดรวมก�นแล0ว

หลายร0อยชิน�ด2. ปAาด�บภ�เขา ปAาไม0ตามแถบภ�เขา ทิ(�ม(อ�ณหภ�ม�ค�อนข0างสู่�งและม(

ความชิ��มชิ�,นหร�อฝนตกมาก

Page 81: Small is Beautiful 6 l

3. ปAาชิายเลน บร�เวณทิ(�พับค�อชิายฝ=� งทิะเลทิ(�ใกล0ก�บปากน,าหร�อลาธิารน,าจ�ดทิ(�ไหลลงสู่��ทิะเล

4. ปAาสู่นภ�เขา ม(ความแตกต�างไปจากสู่นทิ(�พับตามชิายฝ=� งทิะเล ค�อ สู่นภ�เขาเป1นสู่นสู่องใบและสู่นสู่ามใบ

5. ปAาเบญจพัรรณ พับแพัร�กระจายทิ�,งไปในภาคเหน�อ

218.6. ปAาแดง หร�อปAาเต3งร�งเป1นปAาไม0ทิ(�พับมากทิ(�สู่�ดทิ(�ภาคตะว�นออก

เฉ(ยงเหน�อ7. ปAาไผ� พับมากตามภ�เขาทิ(�ม(ฝนตกน0อย

ก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�เราสู่�ญเสู่(ยปAาไม0ไปหลายๆ ว�ธิ( ทิ�,งทิ(�ต� ,งใจและไม�ต�,งใจ ปAาไม0สู่�วนใหญ�

สู่�ญเสู่(ยไปเพัราะถ�กต�ดเพั��อจ�ดม��งหมายต�างๆ ก�นไป ชิาวเขาทิ(�อาศ�ยอย��ในบร�เวณน(,เป1นผ�0ต�ดไม0ทิาลายปAาเพั��อให0ได0มาซึ่6�งพั�,นทิ(�เพัาะปล�ก โดยว�ธิ(การถางแล0วเผา ทิาให0ปAาไม0ทิ�,งปAาสู่�ญเสู่(ยไปมากมายทิ�,งต0นไม0ใหญ�และเล3ก การขยายต�วของประชิากรทิาให0ความต0องการอาหารจากภาคเกษตรกรรมมากข6,น ความต0องการไม0เพั��อก�จการต�างๆ เชิ�น เพั��อสู่ร0างทิ(�อาศ�ยหร�ออ�ตสู่าหกรรมต�างๆ

ไฟุ่ไหม0ปAา ในฤด�แล0งซึ่6�งตรงก�บฤด�หนาวของประเทิศไทิย ต0นไม0ผล�ดใบม(ใบไม0แห0งร�วงหล�น จ6งเป1นเชิ�,อเพัล�งและทิาให0เก�ดไฟุ่ไหม0ปAาไม0

ความต0องการอาหารจากสู่�ตว.น,า ซึ่6�งในป=จจ�บ�นม(ความต0องการเพั��มมากข6,นแต�การได0มาจากแหล�งอาหารธิรรมชิาต�ในทิะเลน�,น ย�งไม�เพั(ยงพัอจ�งม(ความจาเป1นต0องเพั��มผลผล�ตด0วยการเพัาะเล(,ยง ก�0ง และ ป�

ความเจร�ญทิางเศรษฐก�จและสู่�งคมย��งม(มากเทิ�าไรความต0องการเสู่0นทิางคมนาคมก3ย��งมากข6,น

Page 82: Small is Beautiful 6 l

ก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�ต0นไม0แต�ละต0นม(ค�า การทิาลายปAากระทิาง�ายรวดเร3ว แต�การสู่ร0างปAา

ไม0ทิาได0โดยต0องใชิ0เวลา ด�งน�,นเราควรร�กษาปAาไม0ทิ(�ม(อย��และเสู่ร�มสู่ร0างปAาไม0แห�งใหม�ข6,นมาทิดแทิน

การทิาสู่วนพัฤกษศาสู่ตร. เพั��อรวบรวมพั�นธิ�.ไม0ต�างๆ ไว0ไม�ให0สู่�ญพั�นธิ�.ไปก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

ปAาไม0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ความจาเป1นต�อการดารงชิ(พัของประชิาชินในชิ�มชินมากทิ�,งทิางตรงและทิางอ0อม

ในป=จจ�บ�นจานวนพัลเม�องได0เพั��มข6,น ความจาเป1นต0องน0มาใชิ0ประโยชิน.ในด0านต�างๆ มากข6,น อย�างไม�ได0สู่�ดสู่�วนก�บการพั�ฒนาของปAาไม0ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA � ไ ม�

1. การปล�กปAาไม0ทิดแทิน2. การดาเน�นการค�0มครองปAาไม03. ขจ�ดการบ�กร�กทิาลายปAา4. การปGองก�นไฟุ่ไหม0ปAา5. การปร�บปร�งว�ธิ(การทิาปAาไม06. การพัยายามนาเน�,อไม0มาใชิ0ประโยชิน.ให0มากทิ(�สู่�ด7.การปGองก�นความเสู่(ยหายของปAาไม0เน��องจากแมลงและโรคพั�ชิ8. จ�ดการด�แลร�กษาพั�นธิ�.ไม0สู่งวน

219.ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�ปA�

สู่�ตว.ปAา หมายถ6ง สู่�ตว.ทิ(�ม(อย��ตามธิรรมชิาต� อาศ�ยอย��ตามธิรรมชิาต�ซึ่6�งรวมถ6งสู่�ตว.คร6�งบกคร6�งน,า เป1นต0น ประเทิศไทิยเคยม(สู่�ตว.ปAาชิ�กชิ�ม แต�ในป=จจ�บ�นปร�มาณของสู่�ตว.ปAาม(จานวนลดน0อยลงค ว � ม ส�� ค( ญ แ ล ะ ป รุ ะ โ ยู่ ช้ นำ� ข อ ง ส( ต่ ว� ปA �

สู่�วนหน6�งของอาหารโปรต(นทิ(�เราบร�โภคอย��ทิ�กว�น ค�อ โปรต(นจากเน�,อสู่�ตว. ด�งน�,นสู่�ตว.ทิ�กชิน�ดไม�ว�าจะเป1นสู่�ตว.ปAาย�อมเป1นประโยชิน.แก�มน�ษย. สู่�ตว.

Page 83: Small is Beautiful 6 l

จานวนหน6�งถ�กจ�บมาเป1นอาหรสู่�ตว.ปAาขนาดใหญ�เชิ�น ชิ0าง เม��อถ�กจ�บมาฝHกฝนระยะเวลาหน(�งก3เก�ดประโยชิน.ในด0านแรงงานธิรรมชิาต�ได0สู่ร0างความสู่วยงามไว0ให0ก�บสู่�ตว.ปAา การได0ชิมสู่�ตว.ปAาจ�งเป1นประโยชิน.อย�างย��งในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �

การสู่�ญเสู่(ยสู่�ตว.ปAาจานวนมากจากการถ�กล�าโดยมน�ษย. ซึ่6�งการล�าน�,นเพั��อเป1นอาหาร เกมก(ฬา และเพั��อเป1นสู่�นค0า ความน�ยมบร�โภคอาหารทิ(�เป1นสู่�ตว.ปAาม(มากข6,น เราจะสู่�งเกตได0จากจานวนของร0านขายอาหารปAาเพั��มข6,น สู่�ตว.ปAาจ6งถ�กล�าเพั��อสู่นองความต0องการในด0านอาหารปAาก � รุ อ นำ� รุ( ก ษ� ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ปA �

การสู่งวนร�กษาสู่�ตว.ปAาให0ดารงอย��ภายในประเทิศของเราให0มาก ข6,น คงเป1นทิ(�พั6งปรารถนาของทิ�กๆ คน เพัราะย��งม(สู่�ตว.ปAามากเทิ�าไรย�อมแสู่ดงถ6งความเจร�ญทิางจ�ตจาของประชิากร การกาหนดเขตร�กษาพั�นธิ.สู่�ตว.ปAา การได0ชิมสู่�ตว.ปAาจ6งเป1นประโยชิน.อย�างย��งในด0านการพั�กผ�อนหย�อนใจก � รุ ส ญ เ ส� ยู่ ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �

การสู่งวนร�กษาสู่�ตว.ปAาให0ดารงอย��ภายในประเทิศของเราให0มากๆ ข6,น คงเป1นทิ(�พั6งปรารถนาของทิ�กๆ คน เพัราะย��งม(สู่�ตว.ปAามากเทิ�าไรย�อมแสู่ดงถ6งความเจร�ญทิางจ�ตใจของประชิากร การกาหนดเขตร�กษาพั�นธิ�.สู่�ตว.ปAา การปGองก�นไฟุ่ปAา ด�งต�อไปน(,

1. พัระราชิบ�ญญ�ต�สู่งวนและค�0มครองสู่�ตว.ปAา ปI พั.ศ. 2503 แบ�งสู่�ตว.ปAาทิ(�ต0องการอน�ร�กษ.ไว0 2 กล��ม ค�อ สู่�ตว.ปAาสู่งวน สู่�ตว.ปAาค�0มครอง

2. กาหนดเขตร�กษาพั�นธิ�.สู่�ตว.ปAา สู่�ตว.ปAาทิ(�อย��อาศ�ยทิ(�ปลอดภ�ยจากคนรบกวน ปลอดภ�ยจากการล�าชิ(ว�ต กาหนดเขตร�กษาพั�นธิ.สู่�ตว.ปAาข6,น กระจายอย��ทิ��วประเทิศ

3. การปGองก�นต0นเหต�ทิ(�ทิาให0เก�ดไฟุ่ไหม0ปAา

Page 84: Small is Beautiful 6 l

ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�ปA�ของช้�มช้นำในอด(ตทิ(�ผ�านมาประเทิศไทิยม(สู่�ตว.ปAานานาชิน�ดอย�างสู่มบ�รณ. แต�ใน

สู่ภาพัป=จจ�บ�นบ0านเม�องขยายต�วออกไป จานวนประชิากรม(แนวโน0มเพั��มมากข6,นการคมนาคมต�ดต�อก�บบร�เวณต�างๆ ของประเทิศทิาได0สู่ะดวก

220.

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� ปA �1. การปGองก�น

1.1 การปGองก�นทิางตรง1.2 การปGองก�นทิางอ0อม

2. การค0นคว0าว�จ�ยและการบาร�งร�กษาจ�ดม��งหมายของการอน�ร�กษ.สู่�ตว.ปAา ก3เพั��อปGองก�นม�ให0สู่�ตว.ปAาสู่�ญพั�นธิ. แต�การทิ(�จะจ�ดการให0สู่�ตว.ปAาม(จานวนเพั��มมากข6,นในระด�บทิ(�เหมาะก�บจานวนอาหารและทิ(�หลบภ�ยทิ(�ม(อย��

3. การนาสู่�ตว.ปAามาใชิ0ประโยชิน.ให0ค�0มค�า4. จ�ดสู่ถานทิ(�ปลอดภ�ยให0เป1นทิ(�อย��ของสู่�ตว.ปAา5. จ�ดหาอาหารสู่�ตว.ปAาเพั��มเต�มในบางบร�เวณของโลกอาหารสู่�ตว.ปAา

จะขาดแคลนก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ ส( ต่ ว� นำ�<� ข อ ง ช้� ม ช้ นำ

สู่�ตว.น,าเป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ความผ�กพั�นธิ.ก�บว�ถ(การดารงชิ(ว�ตของมน�ษย.มากด�งจะเห3นได0ว�าอาชิ(พัการจ�บสู่�ตว.น,าจะเก�ดข6,นพัร0อมๆ ก�บการกาเน�นมน�ษย.ข6,นบนโลกห็ล(กก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุส(ต่ว�นำ�<�

1. การสู่�งเสู่ร�มการเพัาะเล(,ยงสู่�ตว.น,า2. การจ�ดต�,งสู่ถาน(เพัาะเล(,ยงสู่�ตว.น,า3. การสู่ารวจแหล�งประมงเพั��มเต�ม4. การปGองก�นและปราบปรามผ�0จ�บสู่�ตว.น,าผ�ดว�ธิ(5. การประชิาสู่�มพั�นธิ.6. การร�กษาถ��นทิ(�อย��ของสู่�ตว.น,าเอาไว07. การกาหนดเขตห0ามจ�บสู่�ตว.น,า

Page 85: Small is Beautiful 6 l

ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ข อ ง ช้� ม ช้ นำ“น�นทินาการ หมายถ6ง การกระทิาใดๆ เพั��อเป1นการพั�กผ�อนหย�อนใจ”

ผ�อนคลายความต6งเคร(ยด ทิ�,งทิางร�างกาย จ�ตใจ และด0านสู่มอง การทิ(�มน�ษย.ทิาก�จกรรมต�างๆ ทิางด0านเศรษฐก�จอย��ตลอดเวลา จะทิาให0ร�างกายเหน3ดเหน��อยเม��อล0า สู่มองต6งเคร(ยดเม��อเป1นเชิ�นน(,ทิ�,งร�ายงกาย สู่มอง และทิางด0านจ�ตใจก3จาเป1นจะต0องได0ร�บการพั�กผ�อนเพั��อให0จ�ตใจแจ�มใสู่ ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ส ถ � นำ ท�� นำ( นำ ท นำ � ก � รุ

1. เวนค�นทิ(�ด�นมาเป1นของร�ฐ2. สู่ถานทิ(�น�นทินาการควรอย��ใกล0ย�านชิ�มชิน3. การจ�ดการเคร��องอานวยความสู่ะดวกให0พัอเพั(ยง

221.4. การร�กษาความสู่ะอาด5. การร�กษาความปลอดภ�ย6. การโฆษณา7. การเก3บค�าบร�การ

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ท � ง ธ รุ รุ ม ช้ � ต่,1. ปGองก�นความเสู่(ยหาย2. ไม�ปร�บปร�งสู่ถานทิ(�ให0มากน�ก3. การร�กษาความสู่ะอาด4. การปฏ�บ�ต�ตามข0องบ�งค�บ5. จ�ดกาล�งเจ0าหน0าทิ(�6. ให0พัอเพั(ยงการประชิาสู่�มพั�นธิ.

ห็ ล( ก ก � รุ พ( ฒ นำ � ท รุ( พ ยู่ � ก รุ นำ( นำ ท นำ � ก � รุ ท � ง ว( ฒ นำ ธ รุ รุ ม1. ออกกฎีหมายควบค�ม2. จ�ดเจ0าหน0าทิ(�ด�แลร�กษาอย�างพัอเพั(ยง3. บ�รณะซึ่�อมแซึ่ม4. การสู่ารวจสู่ถานทิ(�น�นทินาการทิางว�ฒนธิรรมเพั��มเต�ม5. การเก3บร�กษาอย�างปลอดภ�ย

Page 86: Small is Beautiful 6 l

6. ให0การศ6กษา7. การประชิาสู่�มพั�นธิ.

บรุรุณู�นำ�กรุม

กรมทิร�พัยากรธิรณ(. กระทิรวงอ�ตสู่าหกรรม. 2517. แรุ�. กร�งเทิพัฯ : โรงพั�มพั.ร� �งเร�องร�ตน.. กองอน�ร�กษ.สู่�ตว.ปAา. กรมปAาไม0. กรมปAาไม0. 2521. ส(ต่ว�ปA�สงวนำและส(ต่ว�ปA�ค��มครุอง. กร�งเทิพัฯ.

ทิว( ทิองสู่ว�าง และ ทิ�ศน(ย. ทิองสู่ว�าง. 2523. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,และส,�งแวด

ล�อม. กร�งเทิพัมหานคร : โอเด(ยนสู่โตร.ธิว�ชิชิ�ย สู่�นต�สู่�ข, เด�ม สู่ม�ต�น�นทิ.. 2528. กองอนำ�รุ(กษ�ธรุรุมช้�ต่,ในำปรุะเทศไทยู่ในำแง�ก�รุ

พ(ฒนำ�ส(งคมและเศรุษฐก,จ. กร�งเทิพัฯ : สู่ยามสู่มาคม.

น�ว�ต� เร�องพัาณ�ชิ, 2517. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,.คณะวนศาสู่ตร. มหาว�ทิยาล�ย

เกษตรศาสู่ตร.บาร�ง ว�ฒนารมย.. 2526 ส(ต่ว�ปA�. กร�งเทิพัฯ : บ�ณฑ์�ตการพั�มพั.บ�ญคง ห�นจางสู่�ทิธิ�D. 2540. เศรุษฐศ�สต่รุ�ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�. กร�งเทิพัฯ : โอ เอสู่ พัร�,นต�,ง เฮ0าสู่..

Page 87: Small is Beautiful 6 l

ประเทิ�อง มหาร�กขกะ. 2515. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : โรงพั�มพั.การ

ศาสู่นา.พัจนาน�กรมฉบ�บราชิบ�ณฑ์�ตยสู่ถาน. พั.ศ. 2525. 2530. พั�มพั.คร�,งทิ(� 3.

กร�งเทิพัฯ : อ�กษรเจร�ญทิ�ศน..

ไพัร�ตน. เดชิะร�นทิร.. 2524 ก�รุบรุ,ห็�รุพ(ฒนำ�ช้นำบท. กร�งเทิพัฯ : ไทิยว�ฒนาพัาณ�ชิย.ว�ชิ�ย เทิ(ยนน0อย. ม.บ.บ. ก�รุจ(ดก�รุทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : อ�กษรว�ฒนา.ว�ชิ�ย เทิ(ยนน0อย และ ประชิา อ�นทิร.แก0ว. 2533. มนำ�ษยู่�ก(บส,�งแวดล�อม,

กร�งเทิพัมหานคร : โอเด(ยนสู่โตร..

สู่มน6ก อ�องเอ�บ. 2519. ก�รุอนำ�รุ(กษ�ทรุ(พยู่�กรุธรุรุมช้�ต่,. กร�งเทิพัฯ : ไทิยว�ฒนาพัาน�ชิ.

สู่�โขทิ�ยธิรรมาธิ�ราชิ, มหาว�ทิยาล�ย, สู่าขาว�ทิยาการจ�ดการ. เอกส�รุก�รุสอนำช้�ดว,ช้�ก�รุพ(ฒนำ�

ทรุ(พยู่�กรุมนำ�ษยู่�ในำองค�ก�รุ ห็นำ�วยู่ท�� 1 – 6 พั�มพั.คร�,งทิ(� 6 นนทิบ�ร( : มหาว�ทิยาล�ย

สู่�โขทิ�ยธิรรมาธิ�ราชิ.

อาภรณ.พั�นธิ. จ�นทิร.สู่ว�าง. 2525. ก�รุพ(ฒนำ�บ�คคล กล��มและช้�มช้นำ.

กร�งเทิพัฯ : มหาว�ทิยาล�ยธิรรมศาสู่ตร.

อานาจ เจร�ญศ�ลปR. 2528. โลกและก�รุอนำ�รุ(กษ�. กร�งเทิพัฯ : โอเด(ยนสู่โตร..

Page 88: Small is Beautiful 6 l

223.แนำวโนำ�มของเศรุษฐศ�สต่รุ�ช้�มช้นำ ก�รุพ(ฒนำ�ทรุ(พยู่�กรุ และ ก�รุเม2อง

โลกก(บป)ญห็�ส,�งแวดล�อมและก�รุพ(ฒนำ�ย(�สู่�บปIทิ(�ผ�านสู่ถานการณ.สู่��งแวดล0อมโลกทิร�ดหน�กลง รายงานทิ(�น�ก

ว�ทิยาศาสู่ตร.กว�า 300 คน เสู่นอต�อสู่หประชิาชิาต� แสู่ดงหล�กฐานว�าน,าแข3งในเขตอาร.คต�กลดน0อยลง เชิ�นเด(ยวก�บการลดลงของห�มะในซึ่(กโลกเหน�อ ในขณะทิ(�อ�ณหภ�ม�ในเขตแอนดาร.กต�กสู่�งข6,น ชิ(,ให0เห3นว�าโลกกาล�งร0อนข6,น ซึ่6�งสู่ถานการณ.เชิ�นน(, ทิาให0ม(พัาย�มากข6,น ฝนแล0งมากข6,น น,าทิ�วมชิายฝ=� ง โรคภ�ยมากข6,นจากอ�ณหภ�ม�ทิ(�อบอ��นในตอนกลางค�นทิาให0เชิ��อโรคไม�ตาย

สู่าเหต�ทิ(�ทิาให0โลกร0อนข6,นน�,น เน��องมาจากกNาซึ่คาร.บอนไดออกไซึ่ด.และกNาซึ่เร�อนกระจกอ��น ๆ เพั��มปร�มาณมากข6,นในบรรยากาศโอโซึ่นในบรรยากาศชิ�,นสู่�งถ�กทิาลายจนเก�ดร�โอโซึ่นทิ(�บร�เวณข�,วโลกทิ�,งสู่อง ในทิ(�ขณะปAาไม0อ�นเป1นแหล�งทิ(�ฟุ่อกอากาศและแหล�งทิร�พัยากรพั�นธิ�กรรมลดน0อยลงจากการถ�กห�กล0าง และฝนกรดทิ(�ทิาลายทิ�,งแหล�งน,าและปAาไม0

มลพั�ษทิางอากาศเลวร0ายจนเป1นอ�นตรายต�อสู่�ขภาพั แหล�งน,าปนเปB, อนสู่��งสู่กปรก และสู่ารพั�ษตกค0างจากการผล�ตทิางภาคเกษตรและภาคอ�ตสู่าหกรรม ภาวะมลพั�ษสู่�งจนเป1นอ�นตรายต�อสู่�ตว.น,าและคน ทิ�,งย�งค�กคามต�อความอย��รอดของสู่�ตว.น,าหลายชิน�ด

ด0วยเหต�ผลทิ(�ว�าป=ญหาสู่��งแวดล0อมไม�ใชิ�ป=ญหาโดด ๆ แต�เก(�ยวพั�นก�บป=ญหาอ��น ๆ ทิ(�สู่าค�ญค�อ แบบแผนการดาเน�นชิ(ว�ตของมน�ษย. โดยเฉพัาะการผล�ตและการบร�โภค องค.การสู่หประชิาชิาต�ได0จ�ดประชิ�มว�าด0วยสู่��งแวดล0อมและการพั�ฒนา หร�อ เอร�Dธิ ซึ่�มม�ทิ ข6,นทิ(�นครร�โอ เดอ จาเนโร ประเทิศบราซึ่�ล เป1นการเร��มต0นความพัยายามจะจ�ดระเบ(ยบความสู่�มพั�นธิ.ด0านสู่�งคมระยะยาวระหว�างชิาต�ต�าง ๆ ภายในกรอบของความเป1นประชิาคมโลก โดยม(เจตจานงจะวางแนวทิางการปฏ�บ�ต� การพั�ฒนาแบบย��งย�น (Sustainable Development)

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อการพั�ฒนาทิ(�สู่นองตอบสู่��งเหล�าน(, โดยให0ความสู่าค�ญก�บคน โดยถ�อว�าคนเป1นศ�นย.กลางของการพั�ฒนาเราจ6งต0องคาน6งถ6งเสู่ร(ภาพั ภารภาพัและศ�กด�Dศร(ความเป1นมน�ษย. แนวทิางการพั�ฒนา

Page 89: Small is Beautiful 6 l

แบบย��งย�นคาน6งถ6งความสู่มด�ลระหว�างคนก�บสู่��งแวดล0อมคนเอ�,ออานวยต�อสู่��งแวดล0อมแล0วสู่��งแวดล0อมจะเอ�,ออานวยต�อคน ถ0าคนทิาลายสู่��งแวดล0อม สู่��งแวดล0อมก3จะหวนมาทิาลายคนเหล�าน(,เป1นสู่��งสู่าค�ญทิ(�จะชิ�วยให0คนอย��อย�างม(สู่�นต�สู่�ข

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่ามารถ ร�กษาธิรรมชิาต�และทิาให0เก�ดความสู่�ขในสู่�งคมมน�ษย.

การพั�ฒนาแบบย��งย�น ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่ามารถพั�ทิ�กษ.ร�กษาธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมของว�นน(, ให0ดารงอย��อย�างย��งย�นยาวนานไปถ6งอนาคตเพั��อสู่นองความต0องการของชินร� �นหล�ง โดยไม�ละเลยชิ(ว�ตความเป1นอย��ของชินร� �นป=จจ�บ�นด0วย

ประเวศ วะสู่( ให0ความหมายว�า การพั�ฒนาแบบย��งย�น หมายถ6ง การม(สู่�ขภาพัด(และม(สู่��งแวดล0อมทิ(�ย� �งย�น อาจใชิ0คาว�าสู่�ขภาพัของสู่��งแวดล0อมตามสู่มการน(,ค�อ

224.

การพั�ฒนาแบบย��งย�น = สู่�ขภาพั + สู่��งแวดล0อมทิ(�ย� �งย�น อธิ�บายได0ว�า สู่�ขภาพัหมายถ6งสู่�ขภาวะทิ�,งทิางกาย ทิางจ�ต และทิางสู่�งคม อ�นเป1นทิ(�ปรารถนาของมน�ษย. และเป1นจ�ดม��งหมายของการพั�ฒนา สู่�ขภาพัจ6งเป1นดรรชิน(ทิ(�ด(ทิ(�สู่�ดของการพั�ฒนาและเน��องจากสู่��งแวดล0อมเป1นระบบทิ(�ค,าจ�นชิ(ว�ต หากสู่��งแวดล0อมไม�ย� �งย�น สู่�ขภาพัหร�อการพั�ฒนาไม�ย� �งย�นด0วย ความย��งย�นของสู่��งแวดล0อมจ6งเป1นเคร��องกาหนดความย��งย�นของการพั�ฒนา

สู่ร�ป การพั�ฒนาแบบย��งย�น หมายถ6ง การพั�ฒนาทิ(�พั�ฒนาแล0วไม�กล�บมาแก0ป=ญหาจากผลการพั�ฒนาน�,นอ(กโลกก(บป)ญห็�ส,�งแวดล�อมและก�รุพ(ฒนำ�

ป=ญหาเก(�ยวก�บสู่��งแวดล0อม Population (ประชิากร)

Depletion (ทิร�พัยากรร�อยหรอ)

Pollution (การก�อมลภาวะ)

Page 90: Small is Beautiful 6 l

ก�รุแก�ป)ญห็�จะต่�องพ� �งเปB�ม�ท��ส�มอยู่��งนำ�<1. Population โดยเฉพัาะ overpopulation ค�อป=ญหาประชิากร

ทิ(�มากจะล0นโลก ซึ่6�งจะต0องลดหร�อค�มด0วยการวางแผนครอบคร�วเป1นต0น2. Depletion ค�อ การร�อยหรอสู่�ญสู่�,นไปของทิร�พัยากร ซึ่6�งจะต0อง

หย�ดย�,งการทิาลายทิร�พัยากร และฟุ่B, นฟุ่�ให0กล�บอ�ดมสู่มบ�รณ.ข6,นมา3. Pollution ค�อมลภาวะ ของเสู่(ย ซึ่6�งจ�ต0องกาจ�ด ทิาให0ลดให0น0อย

ลงหร�อทิาให0หมดไปสู่ร�ปว�า ป=ญหาทิ(�ปรากฏตอนน(, ทิ(�ข�ดขวางการแก0ป=ญหาธิรรมชิาต�

แวดล0อม ทิาให0การแก0ป=ญหาการพั�ฒนาไม�สู่าเร3จ ทิาให0เก�ดการพั�ฒนาทิ(�ย� �งย�น ไม�ได0 ก3เพัราะป=ญหาก�เลศ 3 อย�างทิ(�เป1นต�วข�ดขวางจร�ยธิรรม ค�อ ต�ณหา มานะ ทิ�ฎีฐ�

1. ต�ณหา ความอยากได0 อยากบาร�งบาเรอต�วเอง ให0ม(ความสู่�ขสู่ะดวกสู่บาย พัร��งพัร0อมด0วยว�ตถ�ทิ(�มากมาย สู่มบ�รณ. พั�ดง�าย ๆว�าความอยากได0ผลประโยชิน.

2. มานะ ความต0องการย��งใหญ� อยากม(อานาจครอบงาผ�0อ��น ต�,งแต�ระด�บบ�คลถ6งระด�บสู่�งคมประเทิศชิาต� พั�ดง�าย ๆ ว�าความใฝAอานาจ

3. ทิ�ฎีฐ� ความย6ดม��นตลอดจนคล��งไคล0ในค�าน�ยม แนวความค�ด ล�ทิธิ� ศาสู่นา อ�ดมการณ. ต�าง ๆ ข0อน(,เป1นต�วร0ายทิ(�สู่�ดทิ(�รองร�บสู่าทิ�บป=ญหาไว0ให0เหน(ยวแน�นย�ดเย�,อและแก0ไดยากเหม�อนก�บต�ณหาและมานะทิ(�ลงมานอนก�นแล0วแผนำแม�บทเพ2�อช้�ต่,

เม�องไทิยว�นน(,ม(ล�กษณะทิ(�ด�คล0ายเป1นป=ญหาทิางเศรษฐก�จการเง�นไม�ว�าจะเป1นการเป<ดสู่ถาบ�นทิางการเง�น ด�ชิน(ห�0นตกต�าน�,นไม�ใชิ�เป1นป=ญหาทิ(�แทิ0จร�ง เป1นเพั(ยงอาการทิ(�แจ�มชิ�ดเทิ�าน�,น เปร(ยบเสู่ม�อนคนเป1น

225.

โรคทิ(�ม(อาการหน0าม�อ ล0มไปแล0วศร(ษะฟุ่าดก�บห�น ผลก3ค�อเล�อดออกมาก สู่��งทิ(�ต0องกระทิาค�อการ�กษาสู่�วนทิ(�

Page 91: Small is Beautiful 6 l

เล�อดออกมากก�อนต0องทิาให0เล�อดหย�ดไหล แต�การห0ามเล�อดไม�ห0อมเล�อดไม�ให0ไหลน�,นแปลว�าร�กษาโรคห�วใจ

เชิ�นเด(ยวก�บเศรษฐก�จไทิยทิ(�เห3นการพั�งทิลายของสู่ถาบ�นการเง�น เศรษฐก�จล0ม ค�าเง�นบาทิลดลง ก3เหม�อนเล�อดทิ(�กาล�งไหล ซึ่6�งภารก�จเบ�,องหน0าทิ(�ร �ฐบาลและผ�0เก(�ยวข0องได0พัยายามได0แก0ไขป=ญหาเฉพัาะหน0าด0วยเทิคน�คทิ(�จะค�ดออก ไม�ว�าจะเป1นการก�0ย�มเง�นจากต�างประเทิศ การลดค�าใชิ0จ�ายจากภาคร�ฐบาล สู่ถาบ�นการเง�น การออกกฎีหมายใหม� ฯลฯ เหล�าน(,เป1นมาตรการเร�งด0วนเฉพัาะหน0า ซึ่6�งต0องการทิา และม(คนกาล�งทิาอย��

ทิ�,งน(,ใน แผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ขาต� จะกล�าวถ6ง เพั(ยงแต�ร�บร� 0และเข0าใจ สู่��งทิ(�จะพั�จารณา ก3ค�อต0นเหต�แห�งป=ญหา ซึ่6�งพับว�าป=ญหาม(มากกว�าน�,น ขนาดของป=ญหาก3กว0างขวางกว�า เพัราะไฟุ่โยงก�บสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคม ป=ญหาทิ(�เป1นฐานรากและความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม

ล�กษณะของความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม ไม�ได0เก�ดข6,นเฉพัาะแต�ในประเทิศไทิยเทิ�าน�,น เพัราะสู่�งคมของประเทิศอ��น ๆ บางแห�งก3ม(ความอ�อนด0อยสู่ะสู่มทิานองเด(ยวก�น ซึ่6�งก3เป1นเหต�ผลทิ(�อธิ�บายว�า เหต�ใดประเทิศอ��น ๆ บางประเทิศจ6งประสู่บป=ญหาด�งน�,นจ6งควรว�เคราะห.ป=ญหาให0ล6กและกว0าง ต0องพั�จารณาอย�างรอบด0าน แม0ว�าป=ญหาบ0างด0านจะย�งไม�แสู่ดงอาการออกมา เพั��อทิ(�จะนามาสู่��กระบวนการแก0ป=ญหาพั�,นฐาน แก0ป=ญหาในระด�บ ป=ญหาทิ(�ซึ่�บซึ่0อนให0ได0ผลอย�างย��งย�น ม��นคงและต�อเน��องระยะยาว

1. ท�กข�ของปรุะเทศไทยู่ : เศรุษฐก,จก�รุเง,นำ ห็รุ2อเศรุษฐก,จส(งคม

สู่ภาวะสู่�งคมไทิยทิ(�กาล�งเลวร0ายจนเร(ยกได0ว�า เป1นทิ�กข.ของประเทิศไทิย เก�ดจากการสู่ะสู่มป=ญหาทิ(ละเล3กทิ(�ละน0อย และเป1นป=ญหาทิ(�รกเหง0า ซึ่6�งเด�มทิ(ป=ญหาด�งกล�าวย�งไม�แสู่ดงต�วออกมาอย�างชิ�ดเจน จนกระทิ��งถ6งจ�ดหน6�งหลายอย�างก3ประด�งข6,นพัร0อม ๆ ก�น และล�กลามใหญ�โต จนทิาให0ประเทิศชิาต�อ�อนแอลงอย�างรวดเร3ว ทิ�,งทิ(�ก�อนหน0าน(,บางชิ�วงของความอ�อนด0อยถ�กกลบโดย โชิคลาภ อาทิ�เชิ�น เราสู่ามารถขายสู่�นค0าหร�อบร�การบางอย�างได0 เพัราะว�าประเทิศอ��น ๆ ประสู่บภ�ยธิรรมชิาต� หร�อม(ป=ญหาทิางการเม�องทิาให0พั�ฒนาได0ลาบาก ในชิ�วงเวลาด�งกล�าวเคาจ6งเป1นค��แข�งทิ(�ด�เหม�อน

Page 92: Small is Beautiful 6 l

ว�าม(ความเข0มแข3งสู่�ง ในขณะเด(ยวก�นเม��อพั�จารณาทิ(�ป=จจ�ยภายนอกประเทิศ ได0แก�การทิ(�ประเทิศต�าง ๆ ม(ความเข0มแข3งมากข6,น รวมถ6งประเทิศต�าง ทิ(�เคยม(โชิคร0ายมาก�อนและได0พั0นจากความโชิคร0ายแล0ว ม(ความสู่งบทิางการเม�อง ไม�ม(ภ�ยธิรรมชิาต� จ6งสู่ามารถพั�ฒนาข6,นตามลาด�บ ข0อได0เปร(ยบของประเทิศไทิยก3ลดน0อยลง เพัราะไม�ได0ม(ความเข0มแข3งเพั��มข6,นเทิ�าทิ(�ควร ประกอบก�บความโชิคด(ทิ(�เคยม(ได0ลดลง จ6งทิาให0สู่�งคมไทิยอย��ในภาวะลาบากมากข6,น อาจจะถ�อเป1นต�วอย�างของประเทิศทิ(�ม(โชิคลาภชิ�วยให0สู่ามารถเจร�ญก0าวหน0ามาได0ระด�บหน6�ง แต�เป1นความเจร�ญก0าวหน0ามาได0ระด�บหน6�ง แต�เป1นความเจร�ญก0าวหน0าทิ(�แฝงด0วยความอ�อนด0อยทิ(�ไม�ปรากฏต�วชิ�ดเจน

226.

ด�งน�,นเม��อรวมสู่ถานการณ.ทิางด0านเศรษฐก�จของต�างประเทิศทิ(�ม(ความเข0มแข3งข6,นเร��อย ๆ เข0าก�บสู่ถานการณ. ทิางเศรษฐก�จภายในประเทิศทิ(�ม(ความอ�อนด0อย และม(การสู่ะสู่มป=ญหาไว0เร��อย ๆ ประกอบก�บการไม�ม(นโยบายทิ(�เหมาะสู่มในบางจ�ด ผสู่มก�บการอ�อนด0วยทิางการเม�องความอ�อนด0อยทิางค�ณภาพัของระบบราชิการ และความอ�อนด0วยทิ(�ระด�บรากเหง0าอ��น ๆ

เม��อความอ�อนด0วยหลาย ๆ อย�างมารวมพัร0อมก�น จ6งถ6ง จ�ดว�กฤต� และจากจ�ด ว�กฤต� ก3นาไปสู่�� การพั�งทิลาย อย�างรวดเร3ว ทิ�,งน(,คนสู่�วนใหญ�ย�งคงสู่�บสู่นว�า ป=ญหาทิ(�แทิ0จร�งเป1น เศรษฐก�จการเง�น หร�อเศรษฐก�จสู่�งคม โดยทิ(�คนสู่�วนมากจะเห3นจะเห3นเป1นเศรษฐก�จการเง�นเพัราะพั�จารณาจากสู่ถาบ�นการเง�น ภาวะการเง�น ด�ชิน(ต�าง ๆ เห3นการล�มสู่ลายง�ายทิ(�สู่�ด เลยเข0าใจว�าเป1น ต0นเหต�ของทิ�กข.หร�อป=ญหา และย�งเชิ��อมโยงไปถ6งป=ญหาด0านด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ด การสู่�งออก การนาเข0า ธิ�รก�จต�าง ๆ ธิ�รก�จอสู่�งหาร�มทิร�พัย. ธิ�รก�จการเง�น ธิ�รก�จทิ��วไป ทิ(�พั�งทิลายตามก�น

แต�ถ0าพั�จารณาอย�างถ�องแทิ0จะพับว�าป=ญหาทิ(�แทิ0จร�ง ไม�ใชิ� เศรษฐก�จ การเง�น เป1นแต�เพั(ยงต�วสู่ะทิ0อนทิ(�ชิ�ดเจน เป1นเคร��องชิ(,ว�ดทิ(�เป1นร�ปธิรรมป=ญหาทิ(�แทิ0จร�งม(อะไรมากกว�าทิ(�เห3นและทิ(�กาล�งต��นตกใจก�น น��นก3ค�อ ว�กฤต�

Page 93: Small is Beautiful 6 l

ทิางสู่�งคม ไม�ว�าจะเป1นทิางจ�ตใจของคนทิ(�แย�ลงถ6งข�,นพัยายามฆ�าต�วตายก�นหลายคนในแต�ละว�น พั�อแม�ล�กต0องพัล�ดพัรากจากก�น เน��องจากภาวะทิ(�บ(บค�,นทิางเศรษฐก�จม(ป=ญหาด0านความเป1นอย��ด0านการทิามาหาก�นกระทิ��งครอบคร�ว แตกแยก ฯลฯ

จะเห3นได0ว�าการสู่��นคลอนในสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคมกระทิบไปทิ��ว ไม�ว�าจะเป1นเร��องทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมทิ(�กาล�งเลวร0าย เหล�าน(,เป1นป=ญหาถ�กกระทิบทิ�,งสู่�,น ฉะน�,นต�วป=ญหาจร�ง ๆ ไม�ใชิ�แค� เศรษฐก�จการเง�น แต�เร��องการเง�นเป1นต�วชิ(,ว�ดเหม�อนก�บว�าสู่�งคมเราเป1นสู่�งคมการเง�น ค�อ ม(เง�นเป1นต�วกลาง อะไรก3แปรเป1นค�าเง�นซึ่6�งในสู่ม�ยโบราณไม�ค�อยสู่าค�ญเทิ�าใดแต�ในป=จจ�บ�นทิ�กอย�างแปรค�าเป1นเง�นทิ�,งหมด ต0องการม(บ0านก3ต0องเอาเง�นไปซึ่�,อ ทิามาหาก�นก3ได0เป1นต�วเง�น จากน�,นจ6งนาเง�นไปซึ่�,อ จะเห3นได0ว�าทิ�กอย�างใชิ0เง�นเป1นต�วกลาง ด�งน�,น เคร��องชิ(,ว�ดป=ญหา ก3ค�อ เง�น เม��อป=ญหาของการเง�นเก(�ยวพั�นก�บระบบต�าง ๆ ของระบบต�าง ๆ ของสู่�งคม ด�งน�,น ขณะน(,หากถามว�าใครม(ความทิ�กข. ก3ต0องตอบว�า ทิ�กข.ก�นทิ�,งสู่�งคม น�,นค�อความทิ�กข.ของสู่�งคมซึ่6�งรวมเศรษฐก�จ และการเง�น

จะเห3นได0อย�างชิ�ดเจนว�าสู่ภาพัว�กฤต�ของสู่�งคมไทิยไม�ได0มาจาก ป=ญหาเศรษฐก�จการเง�นซึ่6�งเป1นป=จจ�ยเชิ�งสู่ถานการณ.เพั(ยงอย�างเด(ยว ทิว�าเก�ดจาก ป=จจ�ยเชิ�งสู่ถานการณ. ทิ(�ผสู่มก�บ ป=จจ�ยพั�,นฐานทิ(�สู่ะสู่มมานาน อาจจะเร(ยกได0ว�า เป1นการสู่าแดงผลขององค.ประกอบทิ(�อ�อนด0อยในสู่�งคมไทิย

2. เห็ต่�แห็�งท�กข� : คว�มอ�อนำด�อยู่สะสมของ 5 รุะบบให็ญ�ในสู่�วนของว�กฤต�สู่�งคมไทิยในป=จจ�บ�นเก�ดจาก สู่ถานการณ.ทิ(�เลวร0าย

บวกก�บ ความอ�อนด0อยทิ(�สู่ะสู่ม แม0ว�าจะต0องเร�งหามาตรการเพั��อแก0ไขป=ญหาเฉพัาะหน0าทิ(�ก3ควรทิ(�จะพั�จารณาป=ญหาทิ(�รกล6กไปพัร0อม ๆ ก�น หมายถ6งการพั�จารณาป=ญหาทิ(�เราล6กไปพัร0อม ๆ ก�น หมายถ6งพั�จารณาต0นเหต�แห�งป=ญหา ซึ่6�งสู่ามารถ

227.

จาแนกเป1นองค.ประกอบของความอ�อนด0อยได0 5 ระบบใหญ� ๆ ประกอบด0วยระบบการเม�อง ระบบราชิการ

Page 94: Small is Beautiful 6 l

ระบบค�าน�ยม ระบบเศรษฐก�จ และระบบการศ6กษา ทิ�,งน(,นอกจากแต�ละระบบม(ความอ�อนด0อยภายในต�วเองแล0ว ย�งสู่�งผลกระทิบไปสู่ร0างความอ�อนด0วยต�อระบบอ��น ๆ ด0วยซึ่6�งแต�ละระบบม(ล�กษณะของความอ�อนด0อย ด�งน(,

2.1 คว�มอ�อนำด�วยู่ของรุะบบเศรุษฐก,จภาวะเศรษฐก�จทิ(�แล0วมา เป1นชิ�วงเวลาของการไม�แสู่ดงผล อ�น

เน��องจากภ�ม�ค�0มก�นของสู่�งคมย�งเข0มแข3ง แต�พัร0อมก�นน�,นเราได0สู่ะสู่มความอ�อนด0วย โดยม(ต0นเหต�สู่าค�ญค�อ การพั6�งพัาต�วสู่�นค0าจากภายนอกประเทิศ ม(การนาเข0าค�อนข0างมาก ไม�ว�าจะเป1น ว�สู่ด� อ�ปกรณ.เทิคโนโลย( สู่�นค0าเพั��อการอ�ปโภคและบร�โภค ม(การพั�ฒนาฐานการผล�ตภายในประเทิศค�อนข0างต�า ในขณะทิ(�เศรษฐก�จทิ(�ผ�านมาด�เหม�อนเร�งร�ดเต�บโตและเราเองก3ม(การใชิ0จ�ายเง�นเก�นต�ว ม(การอ�ปโภคและบร�โภคมากและเร3วเก�นไป ม(การลงทิ�นในทิร�พัย.สู่�นเป1นจานวนมาก ซึ่6�งเป1นการลงทิ�นในก�จกรรมทิ(�ไม�ได0สู่ร0างผลผล�ตม า ก เ ทิ� า ทิ(� ค ว ร

กล�าวง�าย ๆ ก3ค�อ ระบบเศรษฐก�จ ทิ(�เราสู่ร0างฐานเศรษฐก�จบนความไม�ม��นคง ไม�ได0รสู่ร0างจากรากฐานภายใน แต�พั6�งพัาจากทิร�พัยากรภายนอก แม0แต�ทิร�พัยากรบ�คคลก3ไม�ได0พั�ฒนาให0เป1นทิร�พัยากรทิ(�ม(ค�ณภาพั หากแต�สู่ร0างให0เป1นแรงงานร�บจ0างราคาถ�ก ซึ่6�งต�างจากสู่�งคโปร. ฮ�องกง ญ(�ป�Aน ฯลฯ หลายประเทิศทิ(�กล�าวถ6งหากเทิ(ยบทิร�พัยากรธิรรมชิาต�จะน0อยกว�าเรา แต�ทิร�พัยากรบ�คคลของประเทิศเหล�าน�,น ม(ค�ณภาพัสู่�งกว�า ระบบเศรษฐก�จเข0มแข3งกว�า

จะเห3นได0ว�า “ฐานรากไม�แข3ง ยอดจ6งไหว” เพัราะเม��อเศรษฐก�จฐานการผล�ตไม�เข0มแข3งประกอบก�บทิางด0านการเง�นก3ม(ความไม�สู่มด�ล ทิ�,งในด0านอ�ตราดอกเบ(,ยและอ�ตราและก3เปล(�ยนทิาให0เก�ดความไม�พัอด(ข6,นในระบบเศรษฐก�จ จ6งกลายเป1นการสู่ะสู่มความไม�พัอด(จนถ6ง จ�ดว�กฤต� ทิ(�แปรสู่ภาพัเป1น จ�ดพั�งทิลายโดยเร��มจากด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ดขาดด�ลเพั��มมากข6,น จนกระทิบต�อความม��นคงทิางการเง�นและเศรษฐก�จ ผสู่มก�บการลงทิ�นในอสู่�งหาร�มทิร�พัย.ทิ(�มากเก�นไป ทิาให0ธิ�รก�จอสู่�งหาร�มทิร�พัย.ม(ทิ(ทิ�าว�าจะเสู่��อมถอย ซึ่6�งสู่�งผลกระทิบก�จการตลอดหล�กทิร�พัย. ทิาให0ห�0นตก และนาไปสู่��ความไม�เชิ��อม��นในสู่ถาบ�นการเง�น บางแห�งล�กลามไปกระทิบความเชิ��อม��นใน

Page 95: Small is Beautiful 6 l

สู่ถาบ�นการเง�นการเง�นหลาย ๆ แห�ง รวมไปถ6งความไม�เชิ��อม��นในอ�ตราแลกเปล(�ยน ในทิ(�สู่�ดอ�ตราแลกเปล(�ยนก3คงอย��ไม�ได0 ต0องประกาศให0ค�าเง�นบาทิลอยต�ว เม��อค�าเง�นบาทิลอยต�วในภาวะทิ(�เศรษฐก�จม(ความอ�อนด0อยค�าเง�นบาทิก3ตกต�าเป1นอย�างมาก สู่�วนสู่ถาบ�นการเง�นหลายแห�งดาเน�นการต�อไปไม�ได0 ต0องป<ดก�จการ หร�อถ�กร�ฐบาลบ�งค�บให0ป<ดก�จการ ซึ่6�งทิ�,งหมดน(,เป1นการสู่ะสู่มความอ�อนด0อย ทิ(�นาไปสู่��การพั�งทิลายของเศรษฐก�จและการเง�น

2.2 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบก�รุเม2องระบบการเม�อง โดยภาพัรวมระบบการเม�องของประเทิศไทิยม(

ค�ณภาพัต�า ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัต�า ม(ความสู่�จร�ตไม�เพั(ยงพัอ ม(การทิ�จร�ต คอร�ปชิ��น ทิ�,งโดยน�กการเม�อง ข0าราชิการและน�กธิ�รก�จทิ(�เก(�ยวข0องก�บระบบการ

228.เม�อง ทิ�,งน(,เน��องจากโครงสู่ร0าง กต�กา และกระบวนการทิ(�เก(�ยวก�บระบบการเม�องม(ความอ�อนด0อย ทิาให0ต0นทิ�นทิางธิ�รก�จและเศรษฐก�จสู่�งโดยไม�จาเป1น สู่�งผลให0ม(การจ�ดทิร�พัยากรทิางเศรษฐก�จอย�างไม�เหมาะสู่มและไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพั เพัราะไปข6,นก�บป=จจ�ยทิ(�ไม�ใชิ�เหต�ผลทิางเศรษฐก�จ แต�เป1นเหต�ผลทิางการเม�อง ทิ(�สู่าค�ญเป1นเหต�ผลทิางความไม�ถ�กต0อง

ทิางด0านการต�ดสู่�นใจทิางการเม�องภายใต0ระบบทิ(�อ�อนด0อยม�กไม�ได0ใชิ0หล�กเหต�ผลทิางข0อเทิ3จจร�งและว�ชิาการอย�างสู่�ร�ต หากแต�ย6ดความเป1นพัวกพั0องและผลประโยชิน.เฉพัาะหน0า จ6งทิาให0การออกมาตรการและการต�ดสู่�นใจสู่าค�ญ ๆ สู่�วนใหญ�ขาดค�ณภาพัและชิาดประสู่�ทิธิ�ภาพั ซึ่6�งสู่�งผลกระทิบต�อนโยบายทิางด0านเศรษฐก�จ สู่�งคมและอ��น ๆทิาให0เก�ดผลกระทิบทิางลบต�อเน��องเป1นล�กโซึ่�รวมไปถ6งลดทิอนประสู่�ทิธิ�ภาพัและค�ณภาพัทิางระบบเศรษฐก�จด0วย

สู่ร�ปแล0ว ความอ�อนด0อยของระบบการเม�องน�,น ประกอบด0วยความอ�อนด0อยในแง�ของค�ณภาพั ประสู่�ทิธิ�ภาพั ความถ�กต0อง ความสู่�จร�ต ความย�ต�ธิรรมและความม��นคง เม��อนาพัาเอาความอ�อนด0อยหลายอย�างเหล�าน(,

Page 96: Small is Beautiful 6 l

ผนวกรวมเข0าด0วยก�น ม(การจ�ดจ0างทิ(�ไม�ด( ก�อให0เก�ดผลผล�ตทิ(�ไม�ด( และผลทิางลบต�อเน��องไปย�งสู่�วนอ��น ๆ อ(กมาก

2.3 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบรุ�ช้ก�รุในความเป1นจร�งระบบราชิการเป1นระบบทิ(�ม(ความย��งใหญ� ม(ความกว0าง

ขวาง และเสู่ถ(ยรภาพั เม��อเข0ามาสู่��ระบบราชิการแล0วจะสู่ามารถดารงอย��ได0ต�อเน��อง จนกลายเป1นอย��ไปเร��อย ๆ เปล(�ยนแปลงได0ยาก ทิว�าพัอได0สู่ถานภาพัของความเป1นราชิการ จะนามาซึ่6�งบทิบาทิและม(อานาจเหน�อกว�าคนอ��น ๆ ในสู่�งคม ด�งน�,นระบบราชิการจ6งม(อ�ทิธิ�พัลมากต�อระบบเศรษฐก�จและสู่�งคมของประเทิศเพัราะระบบราชิการค�อผ�0ดาเน�นการผ�0ใชิ0อานาจตามกฎีหมาย ผ�0ต�ดสู่�นใจ ผ�0กาหนดผ�0ควบค�ม ผ�0จ�ดการหลาย ๆ อย�าง ทิ(�เก(�ยวข0องก�บเศรษฐก�จและสู่�งคม

ในขณะทิ(�ระบบราชิการม(ความม��นคง และเสู่ถ(ยรภาพัมาก แต�ทิางด0านค�ณภาพัและประสู่�ทิธิ�ภาพัม(ความอ�อนด0อย รวมถ6งความซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ตด0วย ซึ่6�งม(ผลทิาให0การต�ดสู่�นใจของระบบราชิการ การควบค�ม การด�แลในก�จกรรมต�าง ๆ ไม�เป1นไปอย�างถ�กต0อง หร�อม(ความเหมาะสู่ม

หลายกรณ(ระบบราชิการม(การควบค�มมากเก�นไป และอ(กหลายกรณ(ม(การควบค�มน0อยเก�นไปหร�อบ0างก3ไม�ถ�กไม�ควร การต�ดสู่�ตใจของระบบราชิการหลายกรณ(ไม�ถ�กไม�ควร การปฏ�บ�ต�งานของระบบราชิการไม�ถ�กไม�ควร หร�อบางคร�,งก3ล�าชิ0า

ทิ(�กล�าวมาจะเห3นได0ว�าระบบราชิการทิ(�ม(ความอ�อนด0อย ล0วนเป1นต0นทิ�นทิางเศรษฐก�จทิ(�เพั��มข6,นโดยไม�จาเป1น นอกเหน�อไปจากข0องเสู่(ยหายอ��น ๆ ทิ(�ดารงอย��ในระบบราชิการ

2.4 ความอ�อนด0อยของค�าน�ยม ว�ฒนธิรรม จร�ยธิรรม และศาสู่นา

229.

ล�กษณะของค�าน�ยมในสู่�งคมไทิย ตลอดจนว�ฒนธิรรม เชิ��อมโยงไปถ6งเร��องจร�ยธิรรมศาสู่นา ฯลฯ ล0วนเป1นไปในล�กษณะทิ(�ด0อยค�ณภาพั โดยเฉพัาะค�าน�ยมทิ(�ชิอบความฟุ่� Gงเฟุ่Gอ ความฟุ่� Aมเฟุ่Bอยทิางว�ตถ� ชิอบความร�ารวย หร�อ

Page 97: Small is Beautiful 6 l

น�ยมคนร�ารวยแทินทิ(�จะน�ยมคนด( ทิาให0คนในสู่�งคมไขว�คว0าหาความร�ารวย และน�ยมบร�โภค

ความอ�อนด0อยทิ(�สู่าค�ญค�อ “ศาสู่นา” แต�ไม�ได0หมายถ6ง “คาสู่อนของศาสู่นา” แต�เป1นการประพัฤต�และปฏ�บ�ต�ตามศาสู่นา คนสู่�วนใหญ�ไม�ได0ปฏ�บ�ต�ตามหล�กธิรรมทิ(�แทิ0จร�ง แต�เป1นการปฏ�บ�ต�ตามความเชิ��อ ตามประเพัณ( และได0เบ(�ยงเบนออกไปจากหล�กธิรรมทิ(�แทิ0จร�ง ทิาให0ไม�อาจสู่ร0างค�าน�ยม ว�ฒนธิรรม พัฤต�กรรม ฯลฯ ทิ(�ถ�กต0องข6,นมาได0กลายเป1นค�าน�ยมทิ(�นาไปสู่��การใชิ0จ�ายทิ(�ไม�ประหย�ดและไม�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(พัฤต�กรรมการบร�โภคมากกว�าการลงทิ�นและมากกว�าการออม ด�งน�,น การออมจ6งน0อยเก�นไปและการลงทิ�น เพั��ออนาคตก3น0อยเก�นไป ในขณะทิ(�ม(การลงทิ�นเพั��อการบร�โภคมากเก�นไป

จะเห3นได0ว�า ค�าน�ยม ค�ณธิรรม จร�ยธิรรม ของสู่�งคมไทิยไม�ชิ�วยให0เก�ดภาวะทิางเศรษฐก�จทิ(�ย� �งย�น และความม��นคง แต�ทิาให0เก�ดเศรษฐก�จทิ(�ฟุ่� Aฟุ่Aา เป1นฟุ่องสู่บ��เพัราะเป1นเศรษฐก�จทิ(�ไปต�ดย6ดก�บค�าน�ยมทิ(�เน0นความร�ารวย

สู่�วนทิางด0านค�ณธิรรมและจร�ยธิรรม ก3ไม�บ�ชิาความด(ในสู่�งคมมากเทิ�าทิ(�ควร แต�ไปบ�ชิาทิ�นน�ยม ความร�ารวย คนร�ารวย คนม(อานาย ฯลฯ ทิาให0คนน�ยมทิ(�จะม(อานาจ จ6งเสู่วงหาอานาจด0วยการเข0าหาผ�0นา เข0าหาผ�0ม(อานาจ รวมถ6งความไม�สู่�จร�ตทิ(�อย��ทิ��วไป ก�อให0เก�ดพัฤต�กรรมทิ(�ไม�ถ�กต0อง ไม�ว�าจะเป1นเร��องของอาชิญากรรม การประกอบธิ�รก�จทิ(�ไม�สู่�จร�ต เชิ�น ค0าขายยาเสู่พัย.ต�ด ประกอบธิ�รก�จ บร�การทิางเพัศ รวมถ6งการบ�งค�บใชิ0แรงงาน ฯลฯ

ระบบของค�าน�ยมทิ(�กล�าวมา ล0วนนาไปสู่��ความอ�อนด0อยของพัล�งสู่ร0างสู่รรค.ในสู่�งคม เม��อสู่�งคมม(พัล�งสู่ร0างสู่รรค.น0อย เพัราะต0องใชิ0พัล�งไปในทิางทิาลายหร�อในทิางบ��นทิอน ม(การใชิ0พัล�งงานเป1นอ�นมาก เพั��อทิ(�จะทิาในเร��องทิ�จร�ตหร�อเป1นเร��องทิ(�บ� �นทิอนชิ(ว�ตจ�ตใจ ทิร�พัย.สู่�นและค�ณค�าต�าง ๆ ในสู่�งคม ด�งเชิ�นการใชิ0พัล�งงานเป1นจานวนมากเพั��อจะเล�นหวยใต0ด�น เล�นการพัน�น หร�อการใชิ0พัล�งงานของคนกล��มหน6�งเพั��อประกอบอาชิญากรรม แล0วก3ม(คนอ(กกล��มหน6�งทิ(ม(หน0าทิ(�และความร�บผ�ดชิอบในการไล�จ�บอาชิญากร เม��อม(คนประเภทิหน6�งทิาผ�ด ก3ต0องม(คนอ(กประเภทิหน6�งคอยไล�ตาม ต0องทิาให0เก�ดการต�อสู่��ก�นทิาให0เสู่(ยทิร�พัยากรและพัล�งงานไปมาก

Page 98: Small is Beautiful 6 l

ม(ค�าน�ยม จร�ยธิรรม ม(ความอ�อนด0อย ล0วนเป1นป=จจ�ยสู่�งผลกระทิบด0านลบต�อเศรษฐก�จทิ�,งน�,น เพัราะต0องเสู่(ยทิร�พัยากร ไม�ว�าจะเป1นการลงทิ�น ลงแรง ใชิ0เง�นทิองทิร�พัย.สู่�น ใชิ0พัล�งงาน ใชิ0ความค�ด แต�ไม�เก�ดผลทิ(�สู่ามารถนามาอ�ปโภคบร�โภคได0

230.2.5 คว�มอ�อนำด�อยู่ของรุะบบก�รุศ%กษ�ทิางด0านของระบบการศ6กษาของประเทิศไทิย ก3ไม�สู่�งเสู่ร�มในเร��องการ

พั6�งตนเอง การศ6กษาเร(ยนร� 0ด0วยตนเอง การพั�ฒนาตนเอง ฯลฯ เทิ�าทิ(�ควร แต�การศ6กษาได0สู่�งเสู่ร�มการทิ�องจา การร� 0ตามแบบทิ(�กาหนด ฯลฯ เม��อระบบการศ6กษาม(ความอ�อนด0อย จ6งสู่�งผลให0ค�ณภาพัของบ�คลากรไม�ด(เทิ�าทิ(�ควร ไม�ม(ความสู่ามารถเทิ�าทิ(�ควร โดยเฉพัาะไม�ม(ความสู่ามารถในการพั�ฒนาตนเอง ทิาให0กลายเป1นกาล�งคนทิ(�ค�ณภาพัไม�สู่�ง เม��อประชิาชินม(ค�ณภาพัไม�สู่�งก3จะไม�ชิ�วยให0ระบบเศรษฐก�จม(ค�ณภาพัสู่�งและเม��อต0องแข�งข�นก�บต�างประเทิศจ6งม(ความยากลาบาก

ความไร0ประสู่�ทิธิ�ภาพัของระบบการศ6กษาได0สู่�งผลกระทิบทิ(�ชิ�ดเจนค�อ ได0คนทิ(�ม(ค�ณภาพัไม�พัอก�บความต0องการ หร�อเร3วเทิ�าความต0องการ เม��อต0องการบ�คลากรมาก3สู่ร0างได0น0อย เม��อต0องการบ�คลากรเร3วก3สู่ร0างไม�ทิ�น เร(ยกได0ว�าระบบการศ6กษาไม�ได0สู่ร0างบ�คลากรทิ�,งด0านปร�มาณ ค�ณภาพั และความสู่อดคล0อง นอกจากค�ณภาพัของการเร(ยนการสู่อนแล0ว ย�งม(ค�ณภาพัในการปร�บต�วตามสู่ถานการณ.ทิ(�เปล(�ยนแปลงไป จะเห3นได0ว�าระบบการศ6กษาของเราไม�ได0สู่�งเสู่ร�มกระบวนการปร�บต�วอย�างม(ค�ณภาพั และเป1นอ(กเหต�หน6�งทิ(�นาไปสู่��ป=ญหาทิางเศรษฐก�จ3. คว�มไรุ�ท�กข� : 5 รุะบบให็ญ�ท��เข�มแข!ง

Page 99: Small is Beautiful 6 l

ในสู่�วนของสู่�งคมไทิยน�,น คงไม�เลวร0ายทิ(�สู่�ดในโลก เพั(ยงแต�ว�าเราม(ความสู่ามารถทิ(�น�าจ�พั�ฒนาได0ด(กว�าน(, ด�งน�,นความอ�อนด0อยของระบบต�าง ๆ เป1นเร��องไม�แปลก แต�เราไม�ควรยอมร�บความอ�อนด0อยเหล�าน�,นง�ายๆ โดยบอกว�าเป1นเร��องธิรรมดาและย�นยอมให0ความอ�อนด0อยม(อ�ทิธิ�พัลอย��เหน�อกว�าเรา ด�งน�,นเราต0องพัยายามปGองก�นไม�ให0สู่�งคมเราเก�ดการพั�งทิลาย

แต�เม��อภาวะเศรษฐก�จของไทิยเก�ดพั�งทิลายไปแล0วเราต0องใชิ0ว�ธิ( “พัล�กว�กฤต�เป1นโอกาสู่ ” และ “ใชิ0ป=ญหาสู่ร0างป=ญญา” กล�าวค�อ ใชิ0ว�กฤต�คร�,งน(,ซึ่6�งเป1นสู่ถานการณ.ทิ(�ม(ความร�นแรงกระต�นให0เรามองต�วเอง ให0เห3นถ6ง “ป=จจ�ยพั�,นฐานทิ(�ม(ความอ�อนด0อยสู่ะสู่ม” เพั��อจะได0แก0ไขสู่��งทิ(�เป1นป=จจ�ยพั�,นฐานเหล�าน�,นให0พัลกกล�บไปในทิางทิ(�ด( และม(ความสู่ร0างสู่รรค. เพั��อนาไปสู่��ความเจร�ญก0าวหน0าอย�างม��นคง อย�างต�อเน��อง และอย�างม(ค�ณภาพั

การพัล�กว�กฤต�เป1นโอกาสู่สู่ามารถกระทิาได0ด0วยการพัล�กป=จจ�ยใหญ�ทิ�,ง 5 ด0านพัร0อมก�นให0กล�บไปในทิางสู่ร0างสู่รรค. จะทิาให0เราสู่ามารถสู่ร0างพั�,นฐานและองค.ประกอบหล�กของสู่�งคมไทิยให0ม(ความแข3งแกร�ง ม��นคง และค�ณภาพั

การแก0ไขด�งกล�าว ต0องเป1น การแก0ไขป=ญหาฐานรากในระยะยาว และควรทิาควบค��ก�บการแก0ไขป=ญหาสู่ถานการณ.ฉ�กเฉ�น ซึ่6�งเป1นเร��องเฉพัาะหน0าทิ(�ต0องทิาโดยเร�งด�วนและม(มาตรการเจาะจง เชิ�น ในเร��องของสู่ถาบ�นการเง�น ในเร��องของอ�ตราแลกเปล(�ยนค�าเง�นบาทิ ในเร��องของการสู่�งออก ฯลฯ ซึ่6�งมาตรการด�งกล�าวสู่ามารถปฏ�บ�ต�ได0ด0วยการทิาให0ด�ลบ�ญชิ(เด�นสู่ะพั�ดด(ข6,น เพั��มการประหย�ด เพั��มการออกทิร�พัย. ทิาให0งบประมาณสู่มด�บหร�อเก�ดด�ล ฯลฯ มาตรการเฉพัาะหน0าเหล�าน(,เป1นต�วอย�างทิ(�ต0องทิาเพั��อแก0ป=ญหาสู่ถานการณ.

231.ว�กฤต�ทิางการเง�นและสู่ถาบ�นการเง�นและเป1นมาตรการทิ(�กองทิ�นการเง�นระหว�างประเทิศ ต�,งเป1นเง��อนไขต0องให0ปฏ�บ�ต�ตาม ซึ่6�งคล0ายก�บมาตรการห0ามเล�อด มาตรการหย�ดความสู่�ญเสู่(ย หร�อมาตรการด�บเพัล�งแต�พัร0อม ๆ ก�บการดาเน�นมาตรการเฉพัาะหน0าเพั��อแก0ไขสู่ถานการณ.เร�งด0วน ก3ควรใชิ0โอกาสู่น(,ปร�บฐานรากของการพั�ฒนาระยะยาวควบค��ก�นไปด0วย

Page 100: Small is Beautiful 6 l

โดยการทิาให0ระบบสู่าค�ญ ๆ ม(ความเข0มแข3งและสู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนา ม(ความเก�,อก�ลก�นและถ�วงด�ลซึ่6�งก�นและก�น น��นค�อมาตรการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ตามประเด3นใหญ�รวม 5 ด0านด�งน(,

ก�รุเม2องท��พ%งปรุ�รุถนำ�กระบวนการทิ(�จะปฏ�ร�ปการเม�องให0เป1นไปในสู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนาม(

แนวทิางอย��แล0ว ค�อการใชิ0 “ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม�” เพั��อนาไปสู่��กระบวนการเล�อกสู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฎีรแบบใหม�การม(กลไกและองค.กรทิางการเม�องแบบใหม� เชิ�น สู่มาชิ�กว�ฒ�สู่ภาแบบใหม� สู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฏรแบบตามรายชิ��อพัรรคการเม�อง ม(องค.กรตรวจสู่อบหลายอย�างเก�ดข6,น รวมถ6งม(กระบวนการต�าง ๆ ในการกาก�บการทิางานของร�ฐบาล กาก�บการทิางานของบ�คคลทิ(�ใชิ0อานาจทิางการเม�องในร�ปแบบต�าง ๆ ด�งน�,น กต�กา และกลไกต�าง ๆ ถ6งแม0ว�าจะเป1นของใหม�ทิ(�ไม�เคยม(มาก�อนแต�กระบวนการเหล�าน(,ได0ถ�กสู่ร0างข6,นจากความต0องการของคนสู่�วนใหญ�ทิ(�เข0ามาม(สู่�วนร�วมในทิ�กระด�บ จ6งอาจเร(ยกได0ว�า เป1นความปรารถนาร�วมก�น

ภายใต0การใชิ0ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม� ต(ความได0ว�า เม��อม(การเล�อกต�,งคร�,งใหม�จะได0บ�คคลร� �นใหม�เข0ามาภายใต0กรอบความค�ดแบบใหม� ซึ่6�งน�าจะนาไปสู่��การจ�ดต�,งร�ฐบาลทิ(�ม(ค�ณภาพัด(ข6,น สู่�วนประชิาชินก3จะม(บทิบาทิมากข6,น

ก�รุเม2องท��พ%ง

รุ ะ บ บรุ � ช้ ก � รุ

ก�รุศ%กษ�ท�� ม�

เศรุษฐก,จ

ค��นำ,ยู่มท��เห็ม�ะสม

Page 101: Small is Beautiful 6 l

ทิ�,งในด0านการต�ดตามกาก�บด�แลร�ฐบาล และบทิบาทิในการจ�ดการด�แลตนเอง

232.จะเห3นได0ว�า “ร�ฐธิรรมน�ญฉบ�บใหม�” น�าจะเป1นทิ�ศทิางทิ(�ถ�กต0อง เพัราะ

ม(แนวทิางในการเพั��มข(ดความสู่ามารถของสู่�วนต�าง ๆ ในสู่�งคม เป<ดโอกาสู่ให0คนด(ม(ค�ณภาพัเข0ามาม(สู่�วนร�วมทิางการเม�องมากข6,น ซึ่6�งจะนาไปสู่��การพั�ฒนาประเทิศและสู่�งคมทิ�,งในระด�บมหภาคและในระด�บมหภาคและในระด�บทิ0องถ��น

รุะบบรุ�ช้ก�รุท��ม�ค�ณูภ�พระบบราชิการทิ(�ม(ค�ณภาพัได0ม(การพั�สู่�จน.แล0วทิ��วโลก ค�อ ควรม(ขนาด

เล3ก แต�เต3มไปด0วยบทิบาทิทิ(�ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ซึ่6�งผ�0ทิรงค�ณว�ฒ�สู่�วนหน6�ง ใชิ0คาว�า “กลไกประชิาร�ฐ” ซึ่6�งหมายถ6ง ว�ธิ(การกระบวนการ และกลไกทิ(�ประชิาชินก�บภาคร�ฐบาลร�วมก�นจ�ดการความเป1นไปของสู่�งคมให0บรรล�สู่ภาพัทิ(�พั6งปรารถนาร�วมก�น โดยทิ(�ระบบราชิการเป1นสู่�วนหน6�งของ “กลไกของประชิาร�ฐ”

ระบบราชิการทิ(�ด(จ6งไม�ควรม(ขนาดใหญ�โต เพัราะว�าบทิบาทิสู่าค�ญควรอย��ทิ(�ประชิาชิน หร�อประชิาสู่�งคม ราชิการควรเป1นผ�0เก�,อหน�นและกาก�บด�และเฉพัาะสู่�วนเทิ�าทิ(�จาเป1นเทิ�าน�,น ด�งน�,น ระบบราชิการทิ(�เหมาะสู่มควรเป1นด�งน(,

1. เป<ดเผย (Openness)

2. โปร�งใสู่ (Transparency)

3. ชิ�ดเจนในระเบ(ยนและกต�กา (Predictability)

4. ซึ่��อสู่�ตย.สู่�จร�ต (Honesty)

5. ร�บผ�ดชิอบต�อผลงาน (Accountability)

6. ความย�ต�ธิรรม (Fairness)

7. ม(ค�ณภาพั (Quality)

8. ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั (Efficiency)

9. ม(ประสู่�ทิธิ�ผล (Effactiveness)

Page 102: Small is Beautiful 6 l

10. การม(สู่�วนร�วมของประชิาชิน (Public participation)

จ�ดสู่าค�ญทิ(�สู่�ด ค�อ ระบบราชิการควรม(สู่�วนร�วมของประชิาชิน และสู่�วนร�วมอย�างใกล0ชิ�ด กว0างขวางและต�อเน��อง โดยร�วมออกกฎีกต�กา ร�วมค�ด ร�วมต�ดสู่�นใจ ร�วมร�บประโยชิน. และร�วมทิ��วไปหมด ทิ�กพั�,นทิ(� ทิ�กระด�บ ย��งร�วมก�นอย�างต�อเน��อง ย��งเร(ยนร� 0ซึ่6�งก�นและก�น ขยาย ความใกล0ชิ�ดทิ�,งน(,ม(หล�กสู่าค�ญค�อเราต0องเคารพัประชิาชิน ว�าเป1นเจ0าของสู่�งคม ประชิาชินม(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ก�น สู่�วนทิ(�ด(กว�าจะปรากฏ เวลาทิ(�คนร�วมก�นมาก ๆ ความเห3นแก�ต�ว ความม�กได0 การเอาร�ดเอาเปร(ยบ จะลดน0อยลงแต�การม(สู่�วนร�วมต0องเป<ดเผย กว0างขวางและต�อเน��อง หล�กการด�งกล�าวน(,จะทิาให0ประชิาชินก�บราชิการใกล0ชิ�ดก�น และนอกจากเร(ยนร� 0ร �วมก�นแล0วย�งสู่ามารถพั�ฒนาไปได0พัร0อม

233.

รุะบบค��นำ,ยู่ม จรุ,ยู่ธรุรุม ว(ฒนำธรุรุม และศ�สนำ�ท��เห็ม�ะสม

การปฏ�ร�ประบบค�าน�ยมให0ม(ความเหมาะสู่ม ควรร(บดาเน�นการโดยเร�งด�วน เพัราะสู่ถานการณ.กาล�งเอ�,ออานวย ภาวะว�กฤต�ทิ(�เก�ดข6,นทิาให0ประชิาชินร� 0สู่6กต�ว และยอมร�บว�าค�าน�ยมทิ(�ม(อย��บกพัร�องต0องทิาการปร�บปร�ง โดยเฉพัาะค�าน�ยมฟุ่� Aมเฟุ่Bอยฟุ่� Gงเฟุ่Gอ ค�าน�ยมทิ(�ชิอบบร�โภค ค�าน�ยมชิอบคนร�ารวย ค�าน�ยมทิ(�เฉยเมยต�อการทิ�จร�ต คอร�ปชิ��น ตลอดจนค�าน�ยมทิ(�ไม�เน0นการม(จร�ยธิรรมหร�อค�ณธิรรม ฯลฯ ค�าน�ยมเหล�าน(,สู่ามารถเร�งทิาการรณรงค.ได0 ภายใต0สู่ภาพัสู่�งคมทิ(�กาล�งบอบชิ,าจากบาปกรรมทิ(�ร �วมก�นทิามาโดยไม�ร� 0ต�ว

254.ทิางด0านศาสู่นาก3สู่มควรถ�อโอกาสู่ปฏ�ร�ปเพั��อให0ศาสู่นาม(ระบบการ

จ�ดการทิ(�เป1นอ�สู่ระ ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(ค�ณภาพั และม(ความสู่อดคล0องก�บความต0องการของสู่�งคมมากข6,น เม��อม(การปฏ�ร�ปศาสู่นาอย�างจร�งจ�งจะ

Page 103: Small is Beautiful 6 l

ทิาให0บ�คลากรในวงการศาสู่นาม(ค�ณภาพั เป1นม(ยอมร�บน�บถ�อมากข6,น นาไปสู่��ระบบค�ณธิรรม จร�ยธิรรมทิ(�ด(ข6,น ตลอดจนนาไปสู่��ระบบค�าน�ยม ทิ(�ด(ข6,นด0วย

ทิ�,งน(,การปฏ�ร�ปศาสู่นาต0องกระทิาในเร��อง “หล�กการพั�,นฐาน” อ�นเป1นการย0อนพั�จารณาถ6ง “การปฏ�บ�ต�ตามคาสู่อนของศาสู่นา ” ทิ(�เน0นความเร(ยบง�าย ประหย�ด สู่มด�ลพัอด(ระหว�างมน�ษย.ก�บธิรรมชิาต� ไม�เน0นการเอาเปร(ยบ เน0นความม(เมตตา กร�ณา ความสู่าม�คค(ปรองดองระหว�างกล��มบ�คคล จากน(,พั�ทิธิศาสู่นาย�งม(ว�ธิ(การทิ(�ด(ทิ(�เร(ยกว�า “ไตรสู่�กขา” อ�นได0แก� ศ(ล สู่มาธิ� ป=ญญา เป1นว�ธิ(ทิ(�พั�สู่�จน.มาแล0ว 2,500 กว�าปI ม(คนทิ(�ทิาได0ผลก3ไม�ใชิ0น0อย แต�ก3ย�งเป1นคนสู่�วนน0อย ไม�ใชิ�คนสู่�วนใหญ�ก3เลยไม�ม(พัล�งพัอทิ(�จะพัาสู่�งคมไปสู่��การปฏ�บ�ต�ทิ(�ได0ด�ลยภาพั ม(จร�ยธิรรม ม(ค�ณธิรรม ทิ�,งหมดน�,นจะนาพัาสู่��ว�ฒนธิรรม ซึ่6�งหมายถ6งว�ถ(ชิ(ว�ตในเชิ�งของการปฏ�บ�ต� การค�ด การทิา สู่�งข6,นเป1นว�ถ(ชิ(ว�ตในองค.กร ว�ถ(ชิ(ว�ตในชิ�มชิน

ฉะน�,น ในระยะยาวถ0าสู่ามารถปฏ�ร�ปศาสู่นาให0ด(ได0 ก3จะเป1นผลด(ทิ�,งทิางด0านจ�ตใจและด0านเศรษฐก�จ เพั(ยงแต�เศรษฐก�จด�งกล�าวไม�ใชิ�เศรษฐก�จบร�โภคน�ยม หร�อเศรษฐก�จทิ(�ม��งการเต�บโตขยายต�วให0มากทิ(�สู่�ดอย��เสู่มอ แต�จะเป1นเศรษฐก�จทิ(�ม��งสู่ร0างสู่รรค.ความม��นคงในชิ(ว�ต และม��งสู่ร0างสู่รรค.ความสู่งบสู่�นต�สู่�ขของบ�คคลและสู่�งคมเป1นสู่าค�ญรุะบบเศรุษฐก,จท��สมด�ล

ระบบของเศรษฐก�จเองควรจะม(การปฏ�ร�ปโดยเน0นการเต�บโตอย�างม(ด�ลยภาพั ต0องสู่มด�ลทิ�,งในภาพัรวมหร�อในระด�บมหภาคและระด�บฐานราก น��นค�อ ในระด�บของทิ0องถ��นหร�อชิ�มชิน

1. การปฏ�ร�ประบบเศรษฐก�จระด�บมหภาคในระด�บมหภาค ระบบเศรษฐก�จไทิยคงย�งต0องอย��ก�บกระแสู่โลกาภ�ว�ต

น.อย�างหล(กเล(�ยงไม�ได0 การแข�งข�นในระด�บนานาชิาต�จ6งต0องม(ในระด�บหน6�ง ด�งน(,จ6งตอ0งม(การสู่ร0างระบบเศรษฐก�จทิ(�เข0มแข3ง ซึ่6�งจะนาไปสู่��การม(ค�ณภาพัม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั สู่ามารถชิ�วยเหล�อตนเองได0 ทิ�,งน(,เป1นการศ6กษาความสู่ามารถในการแข�งข�นด0วย

234.

Page 104: Small is Beautiful 6 l

ด�งน�,น การปฏ�ร�ปเศรษฐก�จ จ6งหมายถ6งการเน0นเร��องของค�ณภาพั อาทิ�เชิ�น ค�ณภาพัของคนค�ณภาพัของว�ธิ(การ ค�ณภาพัของเทิคโนโลย( ค�ณภาพัของสู่�นค0า ค�ณภาพัของบร�การ ฯลฯ ซึ่6�งกระบวนการในการสู่ร0างค�ณภาพัทิ(�ด(ได0ต0องเน0นทิ(�การจ�ดการ การเร(ยนร� 0 และโครงสู่ร0างของเศรษฐก�จ

1.1 การจ�ดการ หมายถ6ง ระบบการบร�หาร ไม�ว�าจะเป1นเน�,อหาสู่าระของการบร�หาร ได0แก� การบร�หารการผล�ต บร�หารการตลาด บร�หารการเง�น เป1นต0น หร�อเป1นการบร�หารทิ��วไป ได0แก�การวางแผน การจ�ดระบบ ฯลฯ ซึ่6�งเป1นเร��องสู่าค�ญ ซึ่6�งสู่ามารถผล�กด�นให0เก�ดการควบค�มการจาหน�าย แลค�ณภาพัด0านอ��น เป1นไปได0ด(

1.2 การเร(ยนร� 0 หมายถ6ง ระบบและกระบวนการทิ(�ม(การเร(ยนร� 0อย�างต�อเน��อง ไม�ว�าจะเป1นการเร(ยนร� 0โดยกล��มคน ทิ(มงาน องค.กร ฯลฯ ซึ่6�งม(การทิ(�ค�ดค0นทิ(�ด(เพั��อนาไปสู่��เปGาหมายทิ(�ด( การเร(ยนร� 0จ6งนาไปสู่��การจ�ดการในระด�บเศรษฐก�จมหภาคให0ม(ความเข0มแข3ง ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพัและม(ค�ณภาพัมากข6,น

1.3 โครงสู่ร0างทิางเศรษฐก�จ ทิ(�ม(ด�ลยภาพั ต0องเน0นทิ(�การจ�ดโครงสู่ร0างให0ม(ความเหมาะสู่มก�บทิร�พัยากรธิรรมชิาต� และว�ถ(ชิ(ว�ตทิ(�ด(ของคนไทิย โดยสู่อดคล0องก�บความต0องการของคน ทิาให0ขจ�ดความผ�กขาด การทิ�จร�ตได0 โดยทิ(�ใชิ0เคร��องม�อทิางกฎีหมาย นโยบายเป1นต0น จ�ดการ

1.4 การเสู่ร�มสู่ร0างความเข0มแข3งของเศรษฐก�จทิ0องถ��น ซึ่6�งสู่�วนของภาคเศรษฐก�จ หร�อเศรษฐก�จชิ�มชิน ถ�อเป1น “เศรษฐก�จฐานราก” ทิ(�ม(ความสู่าค�ญไม�น0อยกว�าเศรษฐก�จมหภาค โดยทิ(�องค.กรชิ�มชินทิ0องถ��น ควรจะม(ทิ�,งทิ(�เป1นองค.กรเชิ�งการปกครอง เชิ�น องค.การ

บร�หารสู่�วนตาบล องค.การบร�หารสู่�วนจ�งหว�ด เป1นต0น และทิ(�เป1นองค.กรสู่�วนประชิาชิน เชิ�น สู่หกรณ. กล��มออกทิร�พัย. กล��มธิ�รก�จชิ�มชิน ฯลฯ ซึ่6�งองค.กรชิ�มชินทิ0องถ��นน(,ม(ความสู่ามารถสู่�ง จะเชิ��อมโยงไปเป1นเคร�อข�ายในระด�บแนวราบ ค�อจะเชิ��อมโยงก�นเองอย�างเป1นระบบ และจะด�และเพั��อความผาสู่�กก�นเองได0ด(รุะบบก�รุศ%กษ�ท��ม�ด�ลยู่ภ�พ

Page 105: Small is Beautiful 6 l

การศ6กษาเป1นองค.ประกอบทิ(�ด(และสู่าค�ญของสู่�งคม ซึ่6�งควรจะได0ร�บการปฏ�ร�ปได0แล0วตามทิ(�หลายฝAายเร(ยกร0อง ซึ่6�งเป1นภาวะว�กฤต�มานาน ถ6งเวลาทิ(�ควรลงม�อทิาสู่�กทิ( ทิ�,งการปฏ�ร�ประบบการศ6กษา ค�อ การสู่ร0างระบบการศ6กษาให0ม(ค�ณภาพั ต0องไม�เน0นทิ(�อาคาร อ�ปกรณ. ฯลฯ แต�ควรเน0นทิ(�ระบบการเร(ยนร� 0 ระบบการจ�ดการ ค�ณภาพัของบ�คลากร และอ��น ๆ

1. ระบบการเร(ยนร� 0แลหล�กสู่�ตรการศ6กษา หมายถ6ง การเร(ยนร� 0ทิ�,งในโรงเร(ยนและนอกโรงเร(ยน การเร(ยนร� 0ทิ(�เน0นกระบวนการเสู่ร�มสู่ร0างสู่ต�ป=ญญา เสู่ร�มสู่ร0างความค�ดสู่ร0างสู่รรค. รวมถ6งเสู่ร�มสู่ร0างความสู่ามารถทิ(�จะเร(ยนร� 0ต�วเอง

2. ระบบการจ�ดการศ6กษา ค�อ การกระจายอานาจการจ�ดการศ6กษาไปสู่��ทิ0องถ��นให0มากข6,นผสู่มก�บการจ�ดการทิ(�ม(ค�ณภาพัในทิ�กระด�บ “การกระจายอานาจการจ�ดการการศ6กษา” หมายถ6ง รวมถ6ง

235.

การกระจายอานาจในการกาหนดหล�กสู่�ตร การกาก�บด�แลผลของการศ6กษา การใชิ0ประโยชิน.จากการศ6กษา เพั��อให0ทิ0องถ��นด�แลในรายละเอ(ยด ม(ความย�ดหย��นตามสู่ภาพัของทิ0องถ��น ตามความต0องการของทิ0องถ��น และเป<ดโอกาสู่ให0ม(การร�เร��มโดยทิ0องถ��นจ�ดการศ6กษา

3. ค�ณภาพับ�คลากรและการพั�ฒนาบ�คลากร ต0องม(การปฏ�ร�ปโครงสู่ร0างทิางการศ6กษาและระบบการบร�หารบ�คลากร รวมถ6งการปร�บปร�งระบบการให0ค�าตอบแทินบ�คลากร ซึ่6�งให0โอกาสู่บ�คลากรม(โอกาสู่เร(ยนร� 0ด0วยตนเองอย�างต�อเน��อง เพั��อสู่นองต�อความต0องการของสู่�งคม ม(ความร�บผ�ดชิอบต�อสู่�งคม และม(การตรวจสู่อบอย��เสู่มอ

4. แผนแม�บทิทิางการศ6กษา ควรจะม( “พัระราชิบ�ญญ�ต�ว�าด0วยการปฏ�ร�ปการศ6กษา เพั��อเป1นกรอบแม�บทิของการปฏ�บ�ต�ปฏ�ร�ปและพั�ฒนาการศ6กษาให0บ�งเก�ดผลอย�างม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั ม(ค�ณภาพั อย�างต�อเน��อง

ท�งส �คว�มไรุ�ท�กข� : 4 กรุะบวนำก�รุห็ล(กเพ2�อเคล2�อนำส(งคมไทยู่

Page 106: Small is Beautiful 6 l

การทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศไทิยให0เป1นไปในทิ�ศทิางทิ(�จะพั6งปราถนา ค�อการสู่ร0าง “5 ระบบใหญ�ทิ(�เข0มแข3ง ” เป1นเสู่ม�อน “หางเสู่�อเร�อ” ซึ่6�งเป1นว�สู่�ยทิ�ศน. เป1นทิ�ศทิางทิ(�จะไป แต�ทิว�าในภาวะว�กฤต�เชิ�นน(,จะม(แต� “ว�สู่�ยทิ�ศน.” ทิ(�ถ�กต0องอย�างเด(ยวไม�พัอ จาเป1นต0องใชิ0พัล�งงานเพั��อการข�บเคล��อนเป1นจานวนมาก ต0องใชิ0หล�กการร�วมเก�ดร�วมทิาเป1นสู่าค�ญ จ6งไม�ควรผ�กขาดการดาเน�นการให0หน�วยงานหน6�งหน�วยงานใด เป1นผ�0ดาเน�นการตามลาพั�ง ซึ่6�งพัล�งในการข�บเคล��อนก3ค�อ 4 กระบวนการหล�ก ซึ่6�งเป1นเสู่ม�อน ใบพั�ดเร�อ

ด�งน�,น เม��อกาหนดทิ�ศทิางทิ(�จะไปแล0ว จะต0องระดมความร�วมม�อจากทิ�กภาค(และต0องดาเน�นการในทิ�กระด�บพัร0อม ๆ ก�บ เพั��อให0เก�ดพัล�งทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ได0โดยเร3ว โดยม( 4 กระบวนการหล�ก

จะเห3นว�า มาตรการในการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ม( 4 กระบวนการ ได0แก� กระบวนการผน6กกาล�งทิ�กภาค( กระบงวนการประชิาสู่�งคม กระบวนการระด�บทิ0องถ��น และกระบวนการ ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ยซึ่6�งม(รายละเอ(ยดด�งน(,

236.กรุะบวนำก�รุผนำ%กก��ล(งท�กภ�ค� : จ(ดต่(<งคณูะเพ2�อด��เนำ,นำง�นำ

การทิ(�จะฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�ได0จะต0องใชิ0พัล�งความค�ดทิ(�หลากหลาย และอาศ�ยศ�กยภาพัของภาค(ต�าง ๆ ค�อนข0างมาก ด�งน�,นจ6งควรจ�ดทิาในร�ปของ “กระบวนการจ�ดทิาแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�” จะต0องม(คนร�บผ�ดชิอบ

กระบวนการผน6กกาล�ง

ทิ�กภาค( มาตรการระด�บทิ0อง

ถ��นกระบวนการว�จ�ย พั�ฒนา –

- ว�จ�ย

กระบวนประชิาสู่�งคม

Page 107: Small is Beautiful 6 l

และด�แล ซึ่6�งสู่ามารถทิาได0หลายระด�บ ในระด�บชิาต�อาจจะอย��ในร�ปของคณะกรรมการแห�งชิาต� ซึ่6�งจะขอเร(ยกเบ�,องต0นว�า “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ”

1. องค.ประกอบของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ” องค.ประกอบของคณะกรรมการฯ ควรมาจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคม ได0แก� น�กการเม�อง ข0าราชิการ น�กว�ชิาการ น�กธิ�รก�จ น�กพั�ฒนา ผ�0ใชิ0แรงงาน เกษตรกร ผ�0นาชิ�มชินต�าง ๆสู่��อมวลชิน ผ�0นาศาสู่นา ศ�ลป<น ฯลฯ ค�อ เน0นทิ(�ความหลากหลาย เม��อองค.ประกอบม(ความหลากหลาย จะชิ�วยให0ม(ความค�ดหลากหลายและกว0างขวาง นาไปสู่��การเก�,อก�ลซึ่6�งก�นและก�น กระบวนการทิ(�ม(ปฏ�สู่�มพั�นธิ.ทิางความค�ดจะนาไปสู่��การชิ�วยก�นในการกระทิา เพัราะการทิางานในภารก�จฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศชิาต�ไม�ได0ทิาก�นโดยหน�วยงานใดหน�วยงานหน6�งแต�ต0องร�วมกระทิาก�นอย�างกว0างขวางในสู่�งคมทิ�,งในภาคร�ฐและนอกภาคร�ฐ

ฉะน�,นในการระดมความค�ดต0องให0กว0างขวาง และในกระทิาก3ต0องกว0างขวาง ทิ(�สู่าค�ญจะต0องกระจายไปในทิ�กสู่�วนของสู่�งคมและต0องดาเน�นงานอย�างต�อเน��อง

2. ทิ(�มาของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ” การจ�ดต�,งหร�อการรวบรวมต�วแทินจากสู่�วนต�าง ๆ ของสู่�งคมเพั��อมาเป1น “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ” สู่ามารถกระทิาได0หลายว�ธิ(ด0วยก�น เชิ�น

2.1 ใชิ0ว�ธิ(ตราพัระราชิบ�ญญ�ต� อาจจะเร(ยกว�า “พั.ร.บ. ฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคม ” ซึ่6�งการตราพัระราชิบ�ญญ�ต�ด�งกล�าวจะม(ความหน�กแน�นและม(ความต�อเน��อง เพัราะเป1นอานาจและหน0าทิ(�ซึ่6�งได0ร�บการมอบหมายโดยสู่ถาบ�นร�ฐสู่ภา

ในเน�,อหาของพัระราชิบ�ญญ�ต�ด�งกล�าวสู่ามารถกาหนดกลไกในการปฏ�บ�ต�งานได0ด0วย เข�น อาจจะกาหนดให0ทิาในเร��องสู่าค�ญ ๆ ในทิ(�น(,อาจจะเป1นเร��องของการปฏ�ร�ป 5 ระบบใหญ� ๆ ให0ม(ความเข0มแข3ง และเป1น “ภารก�จเฉพัาะกาล ” ค�อกาหนดไว0ด0วยว�าเม��อเสู่ร3จสู่�,นภารก�จพั�เศษน�,นแล0ว ก3ให0สู่ลายต�วไปหร�อถ�ายโอนภารก�จทิ(�ย�งเหล�ออย�� ในหน�วยงานปกต�ดาเน�นการต�อไป

Page 108: Small is Beautiful 6 l

ทิางด0านจานวนของสู่มาชิ�กสู่ภาฯอาจจะกาหนดให0ม(ประมาณ 70-

100 คน โดยเน0น ทิ(�มา ซึ่6�งมาจากหลายสู่�วนของสู่�งคม อาจใชิ0ว�ธิ(ให0องค.กรเล�อกผ�0แทิน เชิ�น กาหนดให0ม(ผ�0แทินจากคณะร�ฐมนตร( 5 คน สู่มาชิ�กสู่ภาผ�0แทินราษฏรฝAายร�ฐบาล 5 คน ฝAายค0าน 5 คน สู่มาชิ�กว�ฒ�สู่ภา 5 คน กล��มธิ�รก�จ 5 คน และกล��มอ��น ๆ จนครอบตามจานวนทิ(�กาหนดไว0 ทิ�,งน(,จานวนสู่มาชิ�กหากม(น0อยเก�นไป จะไม�ครบทิ�กฝAายของสู่�งคมแต�ถ0าหากม(จานวนมากเก�นไปก3จะเก�ดภาพัของความอ�0ยอ0ายและทิางานล�าชิ0า

อย�างไรก3ตาม จ�ดสู่าค�ญค�อ การระดมพัล�งจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคมเป1นพัล�งสู่ร0างสู่รรค. เป1นพัล�งแห�งการเก�ดใหม� เป1นพัล�งแห�ง

237.การปร�บปร�งใหม� เป1นพัล�งแห�งการปฏ�ร�ป เราต0องการพัล�งมากและจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคม ต0องการ

พัล�งทิ(�เข0มข0นและสู่ร0างสู่รรค. และต0องเป1นพัล�งทิ(�ผ�กโยงก�นอย�� ต�อเน��องด0วยสู่าหร�บหน0าทิ(�ควรจะทิาเร��องใหญ� ๆ เป1นพั�,นฐาน โดยม(กาหนดระยะ

เวลาไว0 เชิ�น 5-10 ปI เม��อถ6งจ�ดหน6�งอาจจะกลายสู่ภาพัหร�อหมดหน0าทิ(�ไป สู่� วนภารก�จต� าง ๆ ก3มอบหมายให0กลไกปกต� เป1นผ�0 ดา เน�นต�อ ไป

2.2 ใชิ0ว�ธิ(จ�ดต�,งโดยสู่ภา กลไกของสู่ถาบ�นร�ฐสู่ภาพัสู่ามารถระดมความร�วมม�อจากทิ�กฝAายของสู่�งคมเข0ามาปฏ�บ�ต�ภารก�จพั�เศษได0 อาจจะเร(ยกชิ��อว�า “คณะกรรมาธิ�การพั�เศษ ” หร�อ “คณะกรรมาธิ�การว�สู่าม�ญ” หร�อ “คณะกรรมการ ” อย�างไรก3ตาม การจ�ดต�,งโดยร�ฐสู่ภาจะม(อานาจหน0าทิ(�ค�อนข0างจาก�ดมากกว�าการตราพัระราชิบ�ญญ�ต� กล�าวค�อ ในทิางปฏ�บ�ต�คณะด�งกล�าวอาจจะทิาหน0าทิ(�ด0านการศ6กษา และให0ข0อเสู่นอแนะในล�กษณะของแผนงานเป1นหล�ก สู่�วนหน0าทิ(�ในการปฏ�บ�ต�คงต0องให0หน�วยงานปกต�เป1นผ�0ดาเน�นการ

2.3 ใชิ0ว�ธิ(การจ�ดต�,งร�ฐบาล อาจจะเร(ยกว�า “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ” โดยอาศ�ยระเบ(ยบสู่าน�กนายกร�ฐมนตร( หร�อคาสู่��งนายกร�ฐมนตร( ในการทิ(�ร �ฐบาลเป1นผ�0จ�ดด�งน�,น สู่ามารถทิ(�จะให0อานาจ ให0บทิบาทิ ให0หน0าทิ(�ตามทิ(�กาหนดไว0ได0

Page 109: Small is Beautiful 6 l

3. ภารก�จของ “คณะกรรมการเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต� ” ควรจะเน0นหน�กในด0านของกระบวนการระดมความร� 0และความสู่ามารถจากทิ�กสู่�วนของสู่�งคมมาชิ�วยฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ ทิ(�สู่าค�ญก3ค�อ ร�วมก�นยกร�าง 1) แผนปฏ�ร�ประบบการเม�อง 2) แผนปฏ�ร�ประบบเศรษฐก�จ 3) แผนปฏ�ร�ประบบราชิการ 4)

แผนปฏ�ร�ประบบการศ6กษา 5) แผนปฏ�ร�ประบบค�าน�ยม การนาความค�ดทิ(�ม(หลากหลายและกว0างขวางมาผสู่มผสู่านจะได0แนวทิางในการดาเน�นงานทิ(�ด( ย��งม(องค.ประกอบหลากหลาย นอกจากจะได0ชิ�วยให0ได0ความค�ดทิ(�หลากหลายแล0ว ในแต�ละองค.ประกอบย�งสู่ามารถชิ�วยก�นนาข0อย�ต�หร�อแผนงานทิ(�ผ�านมาค�ดค0นร�วมก�นไปดาเน�นการได0อย�างรวดเร3วและม(ประสู่�ทิธิ�ภาพักรุะบวนำก�รุปรุะช้�ส(งคม : คว�มเป#นำปรุะช้�ส(งคมท�กรุะด(บ ท�กพ2<นำท�� ท�กวงก�รุ

กระบวนการฟุ่B, นฟุ่�พัล�งสู่�งคม ในทิางปฏ�บ�ต�สู่ามารถกระต�0นให0ก�อเก�ดได0ทิ�กหนทิ�กแห�งและเป1นจ�ด ๆ ตามความเข0มแข3งของแต�ละพั�,นทิ(� อาจจะเป1นในร�ปของการเป1นประชิาคม เป1นชิ�มชินหร�ออ��น ๆ ทิ(�เหมาะสู่มม�ต่รุก�รุรุะด(บท�องถ,�นำ : พล(งฐ�นำรุ�กของกรุะบวนำก�รุช้�มช้นำ

สู่��งทิ(�จะต0องดาเน�นการควบค��ไปก�บการฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคมในระด�บชิาต�ก3ค�อ การฟุ่B, นฟุ่�เศรษฐก�จและสู่�งคมในระด�บทิ0องถ��นด0วยโดยอาจอาศ�ย “กลไกกลาง” ซึ่6�งอย��ระหว�างการดาเน�นการจ�ดต�,งโดยกระทิรวงการคล�งเป1นเจ0าของเร��อง เร(ยกว�า “สู่ถาบ�นพั�ฒนาองค.กรชิ�มชิน”

ถ6งแม0ว�า สู่ถาบ�นพั�ฒนาองค.กรชิ�มชิน อาจจะด�เป1นเร��องเล3กเม��อเทิ(ยบก�บเร��องแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ประเทิศ แต�สู่ามารถเป1นจ�กรกลสู่าค�ญในการเก�,อหน�นให0องค.กรชิ�มชินสู่ามารถต�,งร�บก�บกระแสู่ใหญ�ของเศรษฐก�จระด�บมหภาคได0

238.ม�ต่รุก�รุเสรุ,มก�รุเรุ�ยู่นำรุ � : ว,จ(ยู่พ(ฒนำ�---ว,จ(ยู่

Page 110: Small is Beautiful 6 l

การกระบวนการด0านการเร(ยนร� 0 โดยใชิ0ร�ปแบบว�จ�ย—พั�ฒนา---ว�จ�ย ก3เพั��อสู่ร0างให0เก�ดองค.ความร� 0และความสู่ามารถนาองค.ความร� 0น� ,นมาปฏ�บ�ต�ได0จร�ง ทิ�,งน(,ห�วใจของการเร(ยนร� 0ม( 3 ม�ต� ด�งน(,

1. กระบวนการเร(ยนร� 0 ซึ่6�งเป1นกระบวนการพั�จารณาถ6งสู่ถานการณ.ของบ0านเม�องทิ�,งในด0านประว�ต�ศาสู่ตร. สู่��งทิ(�ดารงอย��ในป=จจ�บ�น รวมถ6งการพั�จารณาข0อบกพัร�องทิ(�ผ�านมาเพั��อกาหนดทิ�ศทิาง เข3มม��ง ว�ธิ(การ และนาไปปฏ�บ�ต�จร�ง พั�จารณาผลทิ(�เก�ดข6,นก�อให0เก�ดกระบวนการเร(ยนร� 0ใหม�

2. องค.กรเร(ยนร� 0 หมายถ6ง องค.กรทิ�,งองค.กร ซึ่6�งรวมถ6ง คนในองค.กรและหน�วยงานในองค.กรทิ(�ต0องเป1นผ�0เร(ยนร� 0อย��เสู่มอ ถ0าองค.กรม(การเร(ยนร� 0อย��เสู่มอ องค.กรก3จะไม�ม(ความก�บแคบ ไม�ม(ความเฉยชิา เพัราะม(การปร�บปร�งและการพั�ฒนาอย�างต�อเน��องและตลอดเวลา

3. ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย หมายถ6ง ป=จจ�ยทิ(�นอกเหน�อจากการม(กระบวนการเร(ยนร� 0 ม(องค.กรทิ(�เร(ยนร� 0แล0ว ย�งจะต0องม(การสู่ร0างกระบวนการว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย ซึ่6�งหมายถ6ง การว�จ�ยให0ได0องค.ความร� 0 และต0องนาองค.ความร� 0ทิ(�ได0ไปประย�กต.ใชิ0จร�ง จากน�,นเพั��อให0เก�ดการพั�ฒนาจ6งต0องม(การว�จ�ยกระบวนการ และว�จ�ยผลจากการ พั�ฒนาเพั��อให0ได0องค.ความร� 0ใหม� แล0วนาองค.ความร� 0ใหม�ไปประย�กต.ใชิ0เพั��อให0ม(การพั�ฒนาต�อไปอ(ก เป1นองค.วงจรต�อเน��องไม�ร� 0จบ

กระบวนการ”ว�จ�ย---พั�ฒนา---ว�จ�ย” ในทิ(�น(, ควรจะม(เปGาหมายเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�เป1นสู่าค�ญ ซึ่6�งเปGาหมายและกระบวนการด�งกล�าวน(,จะทิาให0ชิาต�สู่ามารถพั�ฒนาไปได0โดยม(ความเป1นต�วของต�วเอง ซึ่6�งจะนาไปสู่��ความย��งย�นของทิ�กม�ต� สรุ�ปแผนำแม�บทก�รุฟC< นำฟ ช้�ต่,

กล�าวโดยรวมทิ�,งหมดน(, ค�อ “แผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�” ด0วยเหต�ทิ(�ว�าประเทิศไทิยเจร�ญก0าวหน0ามาพัอสู่มควรเม��อเทิ(ยบก�นนานาชิาต� แต�เม��อสู่ะสู่มความอ�อนด0อยไว0มากจนถ6งจ�ดว�กฤต� จ6งม(การพั�งทิลายในหลาย ๆ ด0าน โดยเฉพัาะด0านเศรษฐก�จการเง�นและเศรษฐก�จสู่�งคม ด�งน�,น จนถ6งเวลาและเป1นโอกาสู่ทิ(�จะต0องฟุ่B, นฟุ่�ชิาต�คร�,งย��งใหญ�

Page 111: Small is Beautiful 6 l

ทิ(�เร(ยกว�าแผนแม�บทิเพั��อการฟุ่B, นฟุ่�ชิาต� เพัราะเป1นการปฏ�ร�ปในหลาย ๆ ด0าน โดยทิาไปพัร0อม ๆ ก�นอย�างม(ด�ลยภาพั โดยม��งเน0นทิ(�จะเปล(�ยนแปลง 5

ระบบใหญ�ให0ม(สู่ภาพัทิ(�พั6�งปรารถนาและใชิ0 4 กระบวนการหล�กเป1นพัล�งข�บเคล��อน ซึ่6�งกระบวนการด�งกล�าวเน0นการหน�นเสู่ร�มซึ่6�งก�นและก�น และสู่�งพัล�งให0ก�นและก�น ก�อให0เก�ดพัล�งร�วมทิ(�สู่าค�ญในการผล�กด�นให0สู่�งคมไทิยเด�นไปข0างหน0าอย�างม��นคง และม(ค�ณภาพั

ทิางด0านค�ณภาพัก3จะม(ล�กษณะเป1น “ด�ลยภาพัน�ยม” หมายถ6ง การเพั��มพั�นค�ณภาพัในหลาย ๆ ด0านได0แก� ด0านเศรษฐก�จ จ�ตใจ สู่�งคม ว�ฒนธิรรม สู่��งแวดล0อม การเม�อง การปกครอง ฯลฯ อย�างได0สู่มด�ลหร�อความพัอด( เป1นค�ณภาพัทิ(�พั6งประสู่งค. และควรนาไปสู่��ความเจร�ญ ความสู่�ตน�สู่�ขของคน และครอบคร�ว ของชิ�มชิน และสู่�งคมโดยรวม ซึ่6�งน�าจะเป1นสู่��งทิ(�พั6งปรารถนาร�วมก�นของคนไทิยทิ�,งมวล

239.GREEN ECONOMHCSสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� เป1นพั�,นฐานทิ(�สู่าค�ญทิ(�สู่�ดในการสู่น�บสู่น�นการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย. เม��อสู่��งแวดล0อมน(,กาล�งจะกลายเป1นป=ญหาใหญ� มน�ษย.ก3ม(แนวโน0มทิ(�จะรวมพัล�งก�นเป1นขบวนการใหญ�เพั��อทิ(�จะแสู่วงหาทิางออกใหม� ในโลกตะว�นออก เราเร(ยกปรากฏการณ.น(,ว�า “การเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม” ซึ่6�งน�บว�าเป1น “การเคล��อนไหวสู่�งคมแนวใหม� ” ร�ปแบบหน6�ง

อารยธิรรมใหม�ของสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมเร��มต0นเม��อเราได0เข0าไปควบค�มธิรรมชิาต�และเม��อถ6งสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรม เราก3พับก�บความกาวหน0าทิางเทิคโนโลย(ความเจร�ญทิางว�ตถ� และการบร�โภคอย�างไร0ขอบเขต ว�ทิยาการสู่ม�ยใหม�ผสู่มก�บระบบเศรษฐก�จทิ�นน�ยมทิาให0เราสู่ามารถบรรล�ความต0องการได0ทิ�กร�ปแบบ ทิาให0เราค�ดว�ากาล�งม(ความสู่�ขอย�างมาก และความเจร�ญแบบน(,ก3ใกล0จะกลายเป1นศาสู่นาใหม�ของเรา ทิ�กคนฝ=นถ6งชิ(ว�ตทิ(�สู่�ขสู่บาย

Page 112: Small is Beautiful 6 l

เศรษฐก�จสู่ม�ยใหม� ทิาให0มน�ษย.ก�บประสู่บการณ.ชิ(ว�ตทิ(�สู่�ขสู่บายข�ดแย0งในต�วเองในขณะทิ(�ความม��งค��งมาเย�อนก3ได0เอาความยากไร0ทิางจ�ตใจมาด0วย เพัราะพัฤต�กรรมทิางเศรษฐก�จของมน�ษย.เน0นความสู่�ขสู่บายและไขว�คว0าว�ตถ� ค�าของความเป1นมน�ษย.ได0สู่�ญหายไป ผ�0คนเป1นจานวนมากอย��ในสู่ภาพัทิ(�จ�ตม(ป=ญหาน�,นค�อ ม(ความอ0างว�าง หว��นว�ตก ม(ความกล�ว ม(ความสู่�,นหว�ง ม(ความก0าวร0าวสู่�ง เราอาจกล�าวได0ว�า “ทิ(�น(�ไม�ม(มน�ษย.” เม��อระบบและสู่�งคมเป1นต0นตอทิ(�ทิาให0ชิ(ว�ตและธิรรมชิาต�ต0องพั�การไป เราก3คงต0องแก0ไขก�นทิ(�ต0นตอน(, สู่��งทิ(�สู่าค�ญและเป1นทิ(�สู่�ด ค�อ เราคงจะต0องม(เศรษฐศาสู่ตร.ใหม� ทิ(�ว�าด0วยชิ(ว�ตมน�ษย. ธิรรมชิาต�และสู่�งคมใหม�เป1นการเด�นทิางไปสู่��อาณาจ�กรแห�งเสู่ร(ภาพั ทิ�ามกลางการพั�ทิ�กษ.ร�กษาโลกธิรรมชิาต� เศรษฐศาสู่ตร.ใหม�ต0องม(ม�ต�ทิางจร�ยธิรรมด0วยจ6งเป1นการเล�อก ทิางเด�น ของชิ(ว�ตและแบบจาลองของสู่�งคมโดยม(ความหว�งทิ(�จะกระต�0นให0เก�ดการเปล(�ยนแปลงว�ถ(ชิ(ว�ตและความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างมน�ษย.ก�บธิรรมชิาต�

มองในแง�น(,แล0ว เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ค�อ การสู่ร0างแนวค�ดใหม�ทิ(�ม��งไปย�งเร��องการเร��องการปฏ�ว�ต�จ�ตสู่าน6กของมน�ษย.น��นเอง “เม��อเราเปล(�ยนความค�ดได0 เราย�อมเปล(�ยนโลกได0 ” น�,นหมายความว�าเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจะตรวจสู่อบทิ�,งจ�ดหมายของสู่�งคมและว�ชิาการต�าง ๆ ทิ(�มน�ษย.กาล�งปฏ�ว�ต�ก�นอย��ด0วยจ�ตสู่าน6กความค�ดทิางจร�ยธิรรม ม( 2 เง��อนไข ค�อ เรุ2�องของเสรุ�ภ�พ และคว�มรุ(บผ,ดช้อบต่�อส(งคม มน�ษย.จะต0องม(เสู่ร(ภาพัทิ(�ร �บร� 0ทิ(�จะเล�อกและจากการถ�กครอบงา จะต0องปลอดภ�ยจากการถ�กกาหนดโดยโครงสู่ร0างสู่�งคมและพัล�งสู่�งคมทิ(�อย��รอบต�วเขา น��นค�อ การต��นข6,นของจ�ตสู่าน6กอย�างเต3มทิ(�

ระบบเศรษฐก�จและระบบน�เวศ บนหนทิางไปสู่��การล�มสู่ลายของโลกแบบจาลอง “เร��องของโลก” เป1นเร��องทิ(�เราอาจสู่นใจไว0ให0มากทิ(�สู่�ดเพัราะโลกก3ค�อบ0านของเรา เป1นพั�,นฐานชิ(ว�ตของเรา ในโลกม(ข(ดจาก�ดทิางทิร�พัยกร เราไม�อาจจะปล�อยให0เศรษฐก�จของเราขยายต�ว อย�างไร0ขอบเขตได0เพั��อทิ(�จะหล(กเล(�ยงว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศ มน�ษยชิาต�จะต0องเปล(�ยนว�ถ(ทิางดารงชิ(ว�ตและเปล(�ยนค�าน�ยมของตน ในตอนน(,เราจะทิาการสู่ร�ปข0อสู่าค�ญบาง

Page 113: Small is Beautiful 6 l

ประการของ แบบจาลองโลก เพั��อให0ทิราบถ6งความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างระบบเศรษฐก�จและระบบน�เวศ ซึ่6�งพัอสู่ร�ปได0ด�งน(,

240. 1. การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมแบบต�ว�นตก ม(ผลกระทิบอย�างร�นแรงต�อระบบน�เวศของโลก2. ประชิากรแต�ละคนในประเทิศอ�ตสู่าหกรรมตะว�นตก ม(สู่�วนทิาให0สู่��ง

แวดล0อมเป1นพั�ษและม(การใชิ0ทิร�พัยากรและพัล�งงานอย�างฟุ่� Aมเฟุ่Bอยมากเก�นไป

3. การพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมของโลกทิ(�สู่าม ทิ(�ม(ประชิากรหนาแน�น รวมทิ�,งการสู่ร0างสู่�งคมตามแบบจาลองตะว�นตก จะชิ�วยเร�งให0ม(การบร�โภคสู่�นค0าและบร�การมากข6,น

ขณะน(,การทิาลายล0างระบบน�เวศได0เก�ดข6,นแล0วในอากาศ ด�น น,า มหาสู่ม�ทิรอย�างกว0างขวางการพั�ฒนาอ�ตสู่าหกรรมแบบตะว�นตกทิ(�แผ�กระจายทิ��วโลก ย�อมก�อให0เก�ดว�กฤต�การณ.อย�างแน�นอน

แบบจาลองน(,ม(ข0อแนะนาว�า โลกทิ(�สู่ามไม�สู่มควรจะพั�ฒนาตามแบบจาลองของตะว�นตกและต0องหาทิางปร�บปร�งค�ณภาพัชิ(ว�ตของตนเอง โดยไม�อาศ�ยแนวทิางตะว�นตก น��นค�อ ต0องม(การพั�ฒนาอย�างม(ค�ณภาพั

แบบจาลองโลกอ(กแบบหน6�ง ซึ่6�งม(ชิ��อเสู่(ยงโด�งด�งมากค�อ แบบจาลอง “Limits to Growth”

ซึ่6�งชิ(,ว�าการพั�ฒนาโลกซึ่6�งจะสู่�งผลทิาให0การขยายต�วของเศรษฐก�จเป1นไปในทิางทิาลายล0างระบบน�เวศและต�วมน�ษย.ม( 3 ข0อค�อ

- ระบบค�าน�ยมทิางสู่�งคมสู่ม�ยใหม�สู่�งเสู่ร�มการขยายต�วของประชิากรและการลงทิ�น

- เศรษฐก�จทิ(�ขยายต�วอย�างไม�หย�ดย�,ง จะสู่�งผลให0สู่��งแวดล0อมเป1นพั�ษมากข6,น และเสู่(ยข0อจาก�ดทิางสู่��งแวดล0อมปรากฏชิ�ดข6,น ระบบเศรษฐก�จก3เร��มม(ป=ญหามากข6,น

- การปร�บต�วของมน�ษย.เก�ดข6,นอย�างชิ0า ๆ ในการร�บร� 0ป=ญหาสู่��งแวดล0อมและทิาการปร�บค�าน�ยม สู่ถาบ�นและเทิคโนโลย(

Page 114: Small is Beautiful 6 l

ผ�0สู่ร0างแบบจาลอง สู่ร�ปว�า ถ0าเราย�งม(ความเชิ��อเชิ�นน(,ต�อไปภายในเวลาอ(ก 40-50 ปI ข0างหน0า

มน�ษย.จะถ�กกวาดล0างลงไปเร��อย ๆ จนหมดสู่�,นในปI 2100

ในแบบจาลองโลกทิ(�เราเร(ยกก�นว�า “MESAROVTC PESTEL

WORLD MODEL” สู่ร�ปว�า จะเก�ดว�กฤต�การณ.อย�างหน�กในระบบการผล�ตอาหารของโลก ค�อ

- ราคาสู่�นค0าประเภทิอาหารจะพั� �งสู่�งข6,นอย�างมากทิ�,งระด�บโลกและระด�บทิ0องถ��น

- ภาวการณ.ขาดแคลนอาหาร จะเก�ดข6,นในภ�ม�ภาคต�าง ๆ ของโลก ความอดยากห�วโหยจะแผ�กระจายอย�างกว0างขวาง

ข0อสู่ร�ปด�งกล�าวน(,สู่อดคล0องก�บแบบจาลองโลกของกล��มน�กว�ชิาการแนวมน�ษยน�ยม ซึ่6�งย,าว�าว�กฤต�การณ.ทิางสู่��งแวดล0อมและทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ทิ(�ทิ��วโลกกาล�งประสู่บอย��น(, ไม�ใชิ�เก�ดข6,นเพัราะม(ประชิากรมากข6,น หากแต�เป1นผลผล�ตของล�ทิธิ�น�ยมว�ตถ�แบบตะว�นตกป=ญหาน(,ไม�ใชิ�เป1นป=ญหากายภาพัหร�อธิรรมชิรต� แต�เป1นป=ญหาสู่�งคมการเม�อง ซึ่6�งเก(�ยวข0องก�บเร��องการแบ�งอานาจไม�เทิ�าเทิ(ยมก�นหลายร�ปแบบ การจ�ดองค.การทิางสู่�งคม ซึ่6�งเป1นว�ธิ(การทิ(�ต� ,งอย��บนค�าน�ยมทิ(�เน0นการทิาลายล0าง ทิางรอดของมน�ษยชิาต�ม(ทิางเด(ยวเทิ�าน�,น ค�อ เราต0องสู่ร0างสู่�งคมใหม�ข6,นมาทิ(�ม(แนวมน�ษยธิรรมพัร0อม ๆ ก�บการให0ความร�กและความเอาใจใสู่�ต�อระบบน�เวศและสู่��งแวดล0อมทิ�,งปวง

241.แบบจาลองโลกทิ(�ให0ความสู่นใจใสู่�ต�อระบบน�เวศมากทิ(�สู่�ดค�อ ซึ่6�งเต�อน

ว�าอ(ก 20 ปI ข0างหน0าการสู่�ญเสู่(ยทิร�พัยากรในเขตชินบทิโลกและการพั�งทิลายของระบบน�เวศจะเก�ดข6,นอย�างกว0างขวาง นอกจากน�,นในเขตเม�องโดยเฉพัาะโลกทิ(�สู่าม ประชิากรจะเพั��มข6,นและม(ความยากจน สู่ภาพัเม�องทิร�ดโทิรม บร�ษ�ทิข0ามชิาต�ขนาดใหญ�จะต�,งโรงงานในเขตโลกทิ(�สู่ามมากข6,น และนาระบบการผล�ตทิ(�ปล�อยสู่ารพั�ษลงสู่��แม�น,าและทิะเล ป=ญหาใหญ�เร��องหน6�งค�อ การโค�นไม0ทิาลายปAา คาดว�าในปI 2000 ความแห0งแล0งจะมากข6,นความอ�ดม

Page 115: Small is Beautiful 6 l

สู่มบ�รณ.ของด�นจะหมดไป ค�ณภาพัของน,าจะเสู่��อมลง ทิ�,งหมดจะนาไปสู่��ผลผล�ตการเกษตรและประมงทิ(�ตกต�าลงสู่��งแวดล0อมทิ(�เสู่��อมโทิรมและเป1นพั�ษย�อมกระเทิ�อนต�อสู่�ขภาพัอนาม�ยและค�ณภาพัชิ(ว�ตอย�างกว0างขวาง การขยายต�วทิางเศรษฐก�จทิ(�เพั��มข6,นผสู่มผสู่านก�บการทิาลายสู่��งแวดล0อมอย�างอ�สู่ระย�อมหมายถ6ง ความหายนะของโลกชิ(ว�ตทิ�,งหมดของประชิาชินในโลกทิ(�สู่าม

อย�างไรก3ตาม แบบจาลองโลกม(สู่�วนด(ในการเต�อนสู่ต�เราว�า การคาน6งถ6งอนาคตเป1นสู่��งจาเป1นทิ(�สู่�ด เราต0องร�วมก�นแสู่วงหาว�ธิ(การเพั��อหย�ดย�,งการขยายต�วอย�างไร0เหต�ผลของเศรษฐก�จและประชิากร แล0วนาระบบสู่�งคมทิ�,งหมดกล�บค�นสู่��สู่ภาพัแห�งด�ลภาพั หร�อค�นสู่�� “ย�คทิองแห�งอารยธิรรม” ซึ่6�งเป1นย�คทิ(�มน�ษย.ม(ฐานทิร�พัยากรเพั(ยงพัอทิ(�จะเล(,ยงตนเอง พัรอ0ม ๆ ก�บการสู่ร0างสู่รรค.งานศ�ลปกรรมร�ปแบบต�าง ๆ รวมทิ�,งการดารงชิ(ว�ตอย��ทิ�ามกลางธิรรมชิาต�ทิ(�สู่วยงามและเง(ยบสู่งบนำ,เวศว,ทยู่�และปรุ(ช้ญ�ก�รุมองโลกธรุรุมช้�ต่,

บ�คคลแรกทิ(�ใชิ�คาว�า “ecology” ค�อ น�กชิ(วว�ทิยาชิาวเยอรม�น ชิ��อ ERNST HAFCKEL (1870) ecology มาจากคาในภาษากร(ก olkos

แปลว�าบ0าน loges แปลว�า ความเข0าใจ ecology จ6งเป1นเร��องราวของว�ถ(แห�งความเข0าใจเก(�ยวก�บบ0านของเรา น��นค�อ เก(�ยวข0องก�บโลกของเราและธิรรมชิาต�สู่��งแวดล0อมต�วของเรา

ในพัจนาน�กรมฉบ�บราชิบ�ณฑ์�ตสู่ถาน พั.ศ. 2525 เข(ยนไว0ว�า คา ecology ตรงก�บคา “น�เวศว�ทิยา” ค�อว�ชิาทิ(�ศ6กษาเก(�ยวก�บความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างสู่��งม(ชิ(ว�ตก�บถ��นทิ(�อย��และสู่��งแวดล0อม

ในภาษาสู่ม�ยใหม� น�เวศว�ทิยา ค�อ การศ6กษาโครงสู่ร0างและหน0าทิ(�ของธิรรมชิาต� ซึ่6�งเป1นการศ6กษาเร��องราว “ระบบน�เวศ ” ECOSYSTEM คาว�า “ระบบน�เวศ ” หมายถ6ง ชิ�มชินของสู่�ตว.และพั�ชิซึ่6�งม(กลไกควบค�มตนเอง ม(ความสู่�มพั�นธิ.ซึ่6�งก�นและก�นและม(ความสู่�มพั�นธิ.ก�บสู่��งแวดล0อมทิ(�ไม�ม(ชิ(ว�ต

ค�ณภาพัชิ(ว�ตทิ�,งหมดในระบบน�เวศจะเป1นอย�างไรน�,น ข6,นอย��ก�บการเล�อกของมน�ษย.ว�าจะพั�ฒนาระบบไปทิางไหน

Page 116: Small is Beautiful 6 l

ว�ฒนธิรรมทิางเศรษฐก�จอ�ตสู่าหกรรมสู่อนให�คนค�ดจะเอาชินะธิรรมชิาต� ม��งแสู่วงหาว�ตถ�อย�างไม�หย�ดย�,ง ทิาปAาให0เป1นเม�อง เขาใจว�าไม�ม(อะไรสู่าค�ญทิาก�บประโยชิน.ทิางเศรษฐก�จถ0าหากไม�ม(การเปล(�ยนแปลงความค�ดและจ�ตสู่าน6กแล0ว ก3เป1นการยากทิ(�จะแก0ไขว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศได0มน�ษย.จะละเลยเร��อง “จร�ยธิรรมทิางน�เวศ ” ต�อไปไม�ได0อ(กแล0ว

มน�ษย.จะต0องเล�อกว�า จะเด�นไปบนหนทิางแห�งความเจร�ญก0าวหน0าทิางเศรษฐก�จ หร�อจะเด�นหนทิางแห�ง-น�เวศสู่�งคม แนวค�ดน(,ย,าว�า ความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จไม�ได0เป1นยาร�กษาโรคแต�เป1นเชิ�,อโรคมากกว�า

242.เพั��อทิ(�จะแก0ไขว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศของโลก ม(การเสู่นอแนะว�า

- จะต0องย�ต�การผล�ตสู่�นค0าทิ(�เป1นของเสู่(ย พัร0อม ๆ ก�บการกาจ�ดการใชิ0ทิร�พัยากรทิ(�ฟุ่� Aมเฟุ่Bอยและการบร�โภคทิ(�ม(ล�กษณะของการทิาลายสู่��งแวดล0อม

- จะต0องเน0นการสู่ร0างค�ณภาพัของการสู่ะสู่มทิ�น (มากกว�าทิ(�เน0นปร�มาณการลงทิ�น)

- จะต0องกระจายรายได0ทิร�พัย.สู่มบ�ต�อย�างเป1นธิรรมนอกจากน(, “น�เวศสู่�งคม ” จะเน0นการใชิ0พัล�งงานในร�ปใหม� ๆ เชิ�น แสู่งอาทิ�ตย. ลม พัล�งน,า (ปฏ�เสู่ธิการใชิ0พัล�งงานแบบน,าม�น หร�อพัล�งงานน�วเคล(ยร. น�,นค�อแบบ Soft energy puth

ว,กฤต่,ก�รุณู�ท�งนำ,เวศและปรุ(ช้ญ�ท�งเศรุษฐก,จแบบท�นำนำ,ยู่มว�กฤต�การณ.ทิางน�เวศไม�ได0อย��ป=ญหาทิ(�ประชิากร สู่าค�ญอย��ทิ(�ระบบ

เศรษฐก�จสู่�งคมมากกว�าเราจะต0องด�ว�าการพั�ฒนาและการจ�ดการเศรษฐก�จสู่�งคมของเราเป1นอย�างไร เราม(ปร�ชิญาแบบไหนการบร�โภคได0กลายเป1นหล�กของการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย.สู่ม�ยใหม� (ทิ(�อย��ในระบบทิ�นน�ยม)

ตรรกว�ทิยาของระบบอ�ตสู่าหกรรมค�อ ระบบต0องขยายต�วโดยการเร�งเร0าให0ม(การบร�โภค สู่�งเสู่ร�มให0ม(การผล�ตมาก ๆ ถ0าเราค�ดเย(ยใหม� เราจะเห3นผลกระทิบด�งน(,

ม(ล�กค0ามากข6,น ม(การผล�ตมากข6,น

Page 117: Small is Beautiful 6 l

ม(การผล�ตมากข6,น ม(การใชิ0ทิร�พัยากรมากข6,นในทิ(�สู่�ดทิร�พัยากรทิ(�ม(อย��ก3จะหมดเร3ว ความเสู่��อมโทิรมของทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ก3จะเก�ดข6,นในเวลาเด(ยวก�น เศรษฐก�จย��งโตสู่��งแวดล0อมก3ย�งเป1นพั�ษ

เพั��อทิ(�จะก0าวพั0นจากการทิาลายล0างสู่��งแวดล0อมโลก เราพับว�าม(แนวค�ดกระแสู่หน6�งทิ(�ได0ร�บความสู่นใจจากกล��มคนทิ(�อย��ในขบวนการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม เราเร(ยกเศรษฐก�จแนวน(,ว�า “เศรษฐศาสู่ตร. ”

GREEN ECONOMICS เพั��อพั�ทิ�กษ.ร�กษาสู่��งแวดล0อมและทิร�พัยากรธิรรมชิาต�

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว จ�ดม��งหมายสู่าค�ญค�อ การป�พั�,นฐานทิางเศรษฐศาสู่ตร.ซึ่6�งอย��บนพั�,นฐานของน�เวศว�ทิยา ซึ่6�งเป1นระบบทิ(�ร �กษาความสู่มด�ลระหว�างมน�ษย. ธิรรมชิาต�และสู่�งคม

เศรุษฐศ�สต่รุ�ช้�วภ�พ---ศ�สต่รุ�แห็�งช้�ว,ต่และคว�มห็ม�ยู่เราจะพับว�าม(แนวค�ดใหม� ๆ ทิ(�กล�าวถ6งเศรษฐศาสู่ตร.อ(กแนวหน6�ง เชิ�น

บารานอฟุ่ฟุ่R น�กทิฤษฏ(ชิ(วว�ทิยาทิางทิะเลและร�ฐเซึ่(ยได0ว�เคราะห.ความสู่�มพั�นธิ.ระหว�าง “น�เวศว�ทิยาของชิ(ว�ตในทิะเลก�บก�จกรรมและการจ�ดการเศรษฐก�จ

H.E.Daly เน0นว�า เศรษฐศาสู่ตร.จะต0องเป1น “เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพั” น�,นค�อ เศรษฐก�จและมน�ษย.เน0นสู่�วนหน6�งของโลกธิรรมชิาต�

243.เศรษฐศาสู่ตร.แนวใหม�น(, เราเร(ยกว�า “เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพั ค�อ

เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพัม(หล�กแนวค�ดสู่าค�ญ ๆ อย�� 2 ข0อ ค�อ1. ชิ(ว�ตและกระบวนการของชิ(ว�ต ค�อ ว�ตถ�สู่�งสู่�ดในการศ6กษา

เศรษฐศาสู่ตร.ชิ(วภาพัและกายภาพัเป1นพั�,นฐานหล�กของการว�เคราะห.ทิางเศรษฐศาสู่ตร.

2. กระบวนการทิางเศรษฐก�จและสู่��งแวดล0อมตามธิรรมชิาต�ม(ความเก(�ยวพั�นก�น รวมทิ�,งม(การสู่�งอ�ทิธิ�พัลแก�ก�นและก�นอย�างต�อเน��อง

Page 118: Small is Beautiful 6 l

หล�กการสู่าค�ญทิางเศรษฐก�จชิ(วภาพั สู่าหร�บการดารงชิ(ว�ตของมน�ษย. 6 ข0อค�อ

1. มน�ษยชิาต�จะต0องย�ต�การทิาสู่งครามทิ�กร�ปแบบ (ย�ต�การผล�ตอาว�ธิด0วย)

2. ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาโลกทิ(�สู่าม จะต0องเน0นการบรรล�เปGาหมาย การสู่ร0างสู่รรค.ชิ(ว�ตทิ(�ด(

3. การขยายต�วของประชิาชิน ต0องอย��ในอ�ตราทิ(�เหมาะสู่มโดยทิ(� “เกษตรกรรมแบบธิรรมชิาต�” สู่ามารถรองร�บเล(,ยงด�ได0อย�างไม�ม(ป=ญหา

4. ย�ต�การใชิ0พัล�งงานอย�างฟุ่� Aมเฟุ่Bอย5.ย�ต�การผล�ตสู่�นค0าฟุ่� Aมเฟุ่Bอยและสู่��งทิ(�ไม�จาเป1นต�อการม(ชิ(ว�ตอย��6. การดารงชิ(ว�ตประจาว�นจะต0องไม�เน0นหน�กการทิางานอย�างไร0ความ

หมาย เวลาว�างและการผ�กผ�อน เป1นสู่�วนสู่าค�ญเอง “ชิ(ว�ตทิ(�ด(”ปรุ(ช้ญ�ของเศรุษฐศ�สต่รุ�ส�เข�ยู่ว

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว เป1นเศรฐศาสู่ตต.ทิ(�เก(�ยวข0องก�บเร��องของประชิ�มชินและโลกธิรรมสู่�นต� เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�เราเร(ยกก�นในมหาว�ทิยาล�ย หร�อเศรษฐศาสู่ตร.ของสู่�งคมอ�ตสู่าหกรรมตะว�นตกจะให0ความสู่นใจอย�างมากแก�เร��องทิางด0านปร�มาณ ความเจร�ญเต�บโต การขยายต�วของว�ตถ� สู่�นค0าและบร�การ แต�เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจะเน0นเฉพัาะเร��องของค�ณภาพัชิ�ว�ตของประชิาชินทิ(�อย��ทิ�ามกลางสู่��งแวดล0อมของธิรรมชิาต�

ปร�ชิญาหล�กทิ(�สู่าค�ญประการหน6�งของเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ค�อ ในการว�เคราะห.ป=ญหาเศรษฐก�จเราจะต0องเร��มต0นจากการมองด�ว�า อะไรค�อ ความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย. อะไรค�อความต0องการทิ(�ถ�กปล�กป=, นโดยระบบทิ�นน�ยมและความหลงใหลคล��งใคล0ในการแสู่วงหา และครอบครองว�ตถ�อย�างไม�ม(ทิ(�สู่�,นสู่�ด เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวม(หล�กค�ดว�า

- การสู่นองความต0องการทิางว�ตถ� ไม�อาจทิาให0มน�ษย.หร�อสู่�งคมม(ความสู่�ขสู่มบ�รณ.มากข6,น

เทิ�าใดน�ก- การแสู่วงหาว�ตถ�ของคนกล��มหน6�ง (ซึ่6�งเป1นคนสู่�วนใหญ�ในสู่�งคม)

ต0องตกอย��ในความทิ�กข.

Page 119: Small is Beautiful 6 l

เพัราะคนกล��มน0อยน�,นจะได0เอาทิร�พัยากรสู่�วนใหญ�ไปครองและไปใชิ0เก�อบหมด

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ย6ดหล�กคาพั�ดของคานธิ(ว�า โลกเราน(,ม(“

ทิร�พัยากรเพั(ยงพัอสู่าหร�บสู่นองความต0องการของมน�ษย. แต�ไม�เพั(ยงพัอสู่าหร�บความโลภของมน�ษย.” น�,นหมายความว�ามน�ษย.เราจะต0องเร��มเปล(�ยนแปลงให0ม(ค�าน�ยมแบบใหม�เก�ดข6,น

244.

เศรษฐศาสู่ตร.ทิ(�เน0นเร��อง ย��งมากย��งด( “ ” (The economic of more

and more) จะต0องกลายเป1นเศรษฐศาสู่ตร.ของความพัอด( (The

economics of cnough) ฟุ่=งปร�ชิญาเตSาว�า “จงร� 0จ�กหย�ดเม��อเพั(ยงพัอแล0ว ในความหมายน(, เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวจ6ง”

เป1นเร��องของการจ�ดการทิางเศรษฐก�จสู่�งคมให0เป1นไปในทิ�ศทิางทิ(�สู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของมน�ษย.เทคโนำโลยู่�แนำว ท�งส�ยู่กล�ง“ ”

ถ0ามองในแง�น(,แล0ว เทิคโนโลย( ค�อ การนาเอาความค�ดทิางว�ทิยาการต�าง ๆ ไปใชิ0ก�บสู่��งแวดล0อมทิางธิรรมชิาต� อ�นเป1นการสู่�งเสู่ร�มให0มน�ษย.ม(ความร� 0ในแนวทิางทิ(�ทิาให0มน�ษย.สู่ามารถควบค�มและครอบครองธิรรมชิาต�ได0แนำวค,ดของมห็�ต่มค�นำธ�

เทิคโนโลย(จะต0องม(ค�ณสู่มบ�ต�ต�อไปน(,- จะต0องไม�ถ�กใชิ0เป1นเคร��องม�อเพั��อแสู่วงหาประโยชิน.ของกล��มน0อย

ทิ�ามกลางการข�ดร(ดแรงงานมวลชิน

- ต0องสู่น�บสู่น�นการหางาน- ต0องสู่�งเสู่ร�มการกระจายรายได0 และกระจายความเจร�ญไปย�งทิ0อง

ถ��น- ต0องสู่อดคล0องก�บหล�ก การพั6�งตนเอง“ ”

ในแนวค�ดของชิ�มาเดอร. เทิคโนโลย(แนว ทิางสู่ายกลาง จะม(“ ”

ล�กษณะสู่าค�ญ 4 ประการด0วยก�นค�อ

Page 120: Small is Beautiful 6 l

1. สู่ถานทิ(�ทิางานจะต0องต�,งอย��ในเขตทิ(�ประชิาชินอาศ�ยอย��ด� ,งเด�ม2. สู่ถานทิ(�ทิางานจะต0องม(ต0นทิ�นในการก�อสู่ร0าง3. ว�ธิ(การผล�ตม(ล�กษณะง�าย ไม�ใชิ0แรงงานฝIม�อระด�บสู่�งระบบการ

จ�ดการเป1นระบบทิ(�ง�าย4. การผล�ตควรใชิ0ทิร�พัยากรของทิ0องถ��นเป1นหล�ก รวมทิ�,งใชิ0บร�โภคใน

ทิ0องถ��นด0วย

หล�กเกณฑ์. 4 ข0อด�งกล�าวมาแล0วน�,น ก3น�บว�าย�งไม�สู่มบ�รณ.ทิ(�เด(ยวน�ก เพัราะบางทิ(เทิคโนโลย(

แบบน(,อาจไม�เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัทิ0องถ��นหร�อสู่อดคล0องก�บธิรรมชิาต�ก3ได0จ6งต0องเพั��มม�ต�บางประการเข0าไปด�งน�,น เทิคโนโลย(แนว ทิางสู่ายกลาง จะ“ ”

ต0องม(ค�ณสู่มบ�ต�อย�างรอบด0านต�อไปน(,

245.ต่�รุ�งเปรุ�ยู่บเท�ยู่บข�อแต่กต่��งรุะห็ว��งส(งคมแบบอ�ต่ส�ห็กรุรุมนำ,ยู่มและส(งคมแนำวค,ดนำ,เวศ

อ�ต่ส�ห็กรุรุมนำ,ยู่ม ส(งคมแนำวนำ,เวศ-ป=จเจกชินน�ยม-การแสู่วงหาไขว0คว0าว�ตถ�-ปร�ชิญาเพั��อความต0องการของมน�ษย.-ความร�นแรงทิางโครงสู่ร0างความเหล��อมล,า-ความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ

จ�ตใจแบบรวมหม��ความสู่�ขทิางจ�ตใจปร�ชิญาเพั��อชิ(ว�ตและธิรรมชิาต�อห�งสู่ธิรรมความเสู่มอภาคความย��งย�นยาวนานของสู่��งแวดล0อม

Page 121: Small is Beautiful 6 l

-รายได0ประชิาชิาต�-การผล�ตเพั��อกาไร-เศรษฐก�จเสู่ร(-ระบบการค0าและการพั6�งพัา-การผล�ดทิ(�ใชิ0ทิ�นมาก-พัล�งงานน�วเคล(ยร.-การใชิ0พัล�งงานจานวนมาก-เทิคโนโลย(ทิ(�สู่ร0างมลภาวะสู่�ง-เกษตรกรรมครบวงจรแผนใหม�-เทิคโนโลย(สู่ม�ยใหม�-สู่งครามและการครอบงา

ค�ณภาพัชิ(ว�ตและสู่��งแวดล0อมการผล�ตเพั��อความต0องการพั�,นฐานเศรษฐก�จทิ0องถ��นการพั6�งตนเองการผล�ตทิ(�ใชิ0แรงงานมากพัล�งงานแสู่งอาทิ�ตย.เทิคโนโลย(สู่ะอาดเกษตรกรรมธิรรมชิาต�เทิคโนโลย(ทิางสู่ายกลางสู่�นต�ภาพัและเสู่ร(ภาพั

รุะบบนำ,เวศท�งเศรุษฐก,จเศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยว ม(ว�ตถ�ประสู่งค. 2 ด0าน ค�อ ด0านหน6�งต0องการ

แสู่วงหาแนวทิางสู่นองความต0องการทิ(�แทิ0จร�งของคนทิ�กคนในสู่�งคมด0านน(, จ6งเป1นเร��องทิ(�เก(�ยวข0องก�บความย�ต�ธิรรมในสู่�งคมอ(กด0านหน6�ง ม(การเน0นว�า การสู่นองความต0องการน(,จะต0องไม�เก�ดข6,นทิ�ามกลางการทิาลายล0างโลกของธิรรมชิาต� เร��องน(, เป1นเร��องของการร�กษาระบบน�เวศให0ย� �งย�นและยาวนาน

เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวอาจชิ(,ให0เห3นแนวค�ดพั�,นฐานบางอย�างได0 ค�อ1. จะต0องม(การสู่นองความต0องการข�,นพั�,นฐานของประชิาชินอย�างทิ��วถ6ง โดยอาศ�ยหล�กการจ�ด

การเศรษฐก�จแบบพั6�งตนเอง2. ต0องม(การดาเน�นการปฏ�ร�ปทิ(�ด�นและปฏ�ร�ปสู่�งคมชินบทิอย�างรอบด0านเพั��อความม��นคงทิาง

เศรษฐก�จ และเพั��อปGองก�นไม�ให0ค�ณภาพัชิ(ว�ตในชินบทิต0องเสู่��อมโทิรมลง

246.3. ม(การให0เทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่มก�บสู่ภาพัทิ0องถ��น และม(ผลกระทิบต�อการขยายต�วของการ

Page 122: Small is Beautiful 6 l

จ0างงาน รวมทิ�,งจะต0องสู่อดคล0องก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อม4. การจ�ดการทิร�พัยากรในชินบทิจะต0องไม�ม(เปGาหมายเพั��อแสู่วงหาเพั��อแสู่วงหากาไรและผล

ผล�ต / การร�กษาค�ณภาพัของสู่��งแวดล0อมและค�ณภาพัชิ(ว�ตเป1นสู่��งสู่าค�ญมากกว�า

5. ควรลดการบร�โภคของกล��มคนทิ(�ม� �งม(จะเป1นเง��อนไขสู่าค�ญในการโยกย0ายทิร�พัยากรไปให0

กล��มคนทิ(�ยากจนสรุ�ป เศรษฐศาสู่ตร.สู่(เข(ยวเน0นกระบวนการแห�งการปร�บโครงสู่ร0าง

ใหม�หมดทิ�,ง 4 ด0าน ค�อ1 .ต�วบ�คคล2. ประชิาชิน3. ระบบน�เวศ4. จ�ตสู่าน6ก

ก�รุพ(ฒนำ�แบบยู่(�งยู่2นำการพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนาน ค�อ การพั�ฒนาทิ(�สู่นองความต0องการ

และความใฝAฝ=นของผ�0คนร� �นป=จจ�บ�น โดยไม�ทิาลายโอกาสู่ ความสู่ามารถและอนาคตของชินร� �นหล�งเรา

ห็ล(กก�รุพ2<นำฐ�นำของยู่�ทธศ�สต่รุ�ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานจะเป1นแนวทิางหล�ก 2

ข0อด0วยก�น ค�อ1.จะต0องม(การสู่นองความต0องการของมวลชิน ผ�0ยากไร02.จะต0องม(การวางข(ดจาก�ดบางอย�างเพั��อปกปGองพั�ทิ�กษ.ฐาน

ทิร�พัยากรธิรรมชิาต�ในระบบสู่��งแวดล0อมของเราย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานอย�างน0อยทิ(�สู่�ด จะต0อง

ครอบคล�ม หล�กการพั�,นฐาน ด�งต�อไปน(,“ ”

1. ต0องถ�อว�าการสู่ร0างว�ตถ�เป1นป=จจ�ยหน6�งของการยกระด�บชิ(ว�ต ความยากจน จะม(สู่�วนสู่าค�ญให0เก�ดการใชิ0ธิรรมชิาต�อย�างไม�ถ�กต0อง

Page 123: Small is Beautiful 6 l

2. การสู่นองความต0องการพั�,นฐานสู่ามารถทิาได0โดยไม�ต0องม(การทิาลายล0างทิร�พัยากรธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อม

3. ต0องม(การอน�ร�กษ.ฐานทิร�พัยากรธิรรมชิาต�4. การใชิ0เทิคโนโลย(ทิ(�เหมาะสู่ม จะเป1นป=จจ�ยสู่าค�ญในการสู่นองความ

ต0องการของประเทิศได0มากข6,นโดยใชิ0พัล�งงานในขอบเขตจาก�ด5. จะต0องร�กษาความสู่มด�ลระหว�างการพั�ฒนาเศรษฐก�จสู่�งคมการ

ขยายต�ว ประชิากรและการอน�ร�กษ.สู่��งแวดล0อมอย�างต�อเน��อง

247.

สรุ�ป ย�ทิธิศาสู่ตร.การพั�ฒนาแบบย��งย�นยาวนานต0องการเปล(�ยนแปลงค�ณภาพัชิ(ว�ตของประชิาชินสู่�วนใหญ�บนพั�,นฐานของการสู่ร0างจ�ตสู่าน6กใหม�ทิ(�เน0นการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

นำ,เวศว,ทยู่�ก�รุเม2องและก�รุเปล��ยู่นำแปลงท�งส,�งแวดล�อมของไทยู่ถ0าจะให0การพั�ฒนาเป1นไปในแนวทิ(�ร �กษาและค�0มครองสู่��งแวดล0อมแล0ว

เราควรจะใชิ0หล�กการทิ(�บ�งว�า ผ�0ทิาลายสู่��งแวดล0อมจะต0องร�บผ�ดชิอบค�าใชิ0จ�ายทิ�,งหมด เพั��อร�กษาและฟุ่B, นฟุ่�สู่��งแวดล0อม รวมทิ�,งความเสู่(ยหายทิ(�ม(ต�อผ�0อ��นและสู่�งคมอ�นเก�ดจากระบบการผล�ตของคน เราคงต0องเปล(�ยนแปลงทิ�,งระบบซึ่6�งจะครอบคล�มความสู่�มพั�นธิ.ระหว�างมน�ษย. – ธิรรมชิาต� – สู่�งคม อย�างถอนรากถอนโคน ขบวนการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อมสู่ม�ยใหม� เสู่นอแนะแผนการสู่ร0างระบบใหม�ซึ่6�งครอบคล�มม�ต�ทิ(�สู่าค�ญ ๆ ค�อ

- การสู่ร0างระบบเศรษฐก�จบนพั�,นฐานนของหล�กการทิางน�เวศ- การเร(ยกร0องประชิาธิ�ปไตยแบบม(สู่�วนร�วมในทิ�ก ๆ วงการของ

สู่�งคม- การให0ความสู่าค�ญสู่�งแก�ป=ญหาชินบทิและทิ0องถ��นทิ(�อย��ห�างไกล- การใชิ0เทิคโนโลย(ระด�บกลางในกระบวนการผล�ต

ก�รุเม2องส�เข�ยู่ว และคว�มค,ดแบบนำ,เวศว,ทยู่�ความเป1นสู่(เข(ยวเป1นเร��องการเม�องของน�เวศว�ทิยา และผลประโยชิน.

แห�งชิ(ว�ต ไม�ใชิ�เป1นเร��องการเม�องของการข�ดร(ด และผลประโยชิน.ทิาง

Page 124: Small is Beautiful 6 l

ชินชิ�,น ขบวนการเคล��อนไหวสู่��งแวดล0อมของเราจะต0องร�บเอาแนวความค�ด น�เวศว�ทิยาการเม�อง “ ” ( Political ecology) เข0ามาเป1นหล�กนาใน

การปฏ�บ�ต�ด0วยน�เวศว�ทิยาการเม�อง ม(ความสู่�มพั�นธิ.ใกล0ชิ�ดก�บ การเคล��อนไหวทิาง“

น�เวศว�ทิยาแนวค�ด ” ( Deep ecology) ซึ่6�งม(หล�กปร�ชิญาทิ(�สู่าค�ญ ๆ ด�งน(,

1. สู่��งแวดล0อมของมน�ษย.และสู่��งม(ชิ(ว�ตทิ�,งหลาย ย�อมม(ค�าในต�วเอง2. ความหลากหลายของสู่��งม(ชิ(ว�ต ม(บทิบาทิสู่าค�ญในการสู่ร0างสู่รรค.

ชิ(ว�ตทิ�,งมวลบนโลกพั�ภพั3. มน�ษย.จาเป1นเร�งด�วนทิ(�จะต0องย�ต�ว�ธิ(การดารงชิ(ว�ตแบบทิาลายล0าง

เศรุษฐศ�สต่รุ�ส�เข�ยู่ว และก�รุเคล2�อนำไห็วท�งส,�งแวดล�อมในป=จจ�บ�นไม�ม(ปร�ชิญาแขนงใดจะม(ความหมายและสู่าค�ญต�อ

พั�ฒนาการของสู่�งคมเทิ�าก�บ ปร�ชิญาแนวจร�ยธิรรม ซึ่6�งกาล�งถ�กนามา“ ”

ประย�กต.ใชิ0มากทิ(�สู่�ดในเร��องสู่��งแวดล0อมโลก ทิ�กวงการเร��มด�ดซึ่�บเร��องสู่��งแวดล0อมธิรรมชิาต�และทิร�พัยากรมากข6,น โดยเฉพัาะอย�างย��งในการวางนโยบายเศรษฐก�จสู่�งคมร�ฐ

สู่ร�ปว�า ทิ�ก ๆ คนและทิ�ก ๆ ว�ฒนธิรรมย�อยน(, แนวค�ดเก(�ยวก�บ“

ธิรรมชิาต� น��นค�อมน�ษย.จะต0องใชิ0ชิ(ว�ตในล�กษณ.ทิ(�สู่อดคล0องก�บธิรรมชิาต� ” และต0องม(ความร�บผ�ดชิอบต�อธิรรมชิาต�

ถ0าหากเราม(ความห�วงใยในเร��องการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�อย�างจร�งจ�ง เราจะต�องดาเน�นการทิ�กว�ถ(ทิางเพั��อบรรล�เปGาหมายด�งต�อไปน(,

248.1. จะต0องม(การพั�ทิ�กษ.ร�กษากระบวนการทิางน�เวศทิ�,งปวง ทิ(�ม(หน0าทิ(�

หล�อเล(,ยงโลกธิรรมชิาต� รวมทิ�,งระบบทิ(�รองร�บชิ(ว�ตของสู่รรพัสู่��งทิ�,งหลายด0วย

2. ต0องร�กษาความหลากหลายทิางชิ(วภาพั3. ต0องด�แลการใชิ0ทิร�พัยากรและระบบน�เวศให0อย��บนหล�กการของ

ความย��งย�นยาวนาน ไทิยควรจะต0องม(จ�ดหน�กของการปฏ�บ�ต�การด�งน(,“ ”

Page 125: Small is Beautiful 6 l

- ระดมข�าวสู่ารและข0อม�ลเพั��อยกระด�บจ�ตสู่าน6กของร�ฐ ประชิาชิน และองค.การต�าง ๆ

- ม(การวางแผนย�ทิธิศาสู่ตร.เก(�ยวก�บการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�- ม(การสู่ร0างระบบค�0มครองพั�,นทิ(�ทิ(�ว�กฤต�อย�างกว0างขวาง ในเขต

อน�ร�กษ.เหล�าน(, ต0องหย�ดก�จกรรมการทิาลายล0างธิรรมชิาต�

- ม(การฝHกอบรมเพั��อขยายความร� 0 และการจ�ดการด0านอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

- ใชิ0กลไกทิางเศรษฐก�จการเม�องมากระต�0นให0เก�ดพัฤต�กรรมทิ(�สู่�งเสู่ร�มการอน�ร�กษ.ธิรรมชิาต�

เราอาจกล�าวได0ว�า ขบวนการสู่��งแวดล0อมไทิยม(หน0าทิ(�หล�กประการหน6�งในการสู่�งเสู่ร�มและ

แพัร�กระจายจ�ตสู่าน6กใหม� เก(�ยวก�บธิรรมชิาต�และสู่��งแวดล0อมปรุ,ม�ณูก�รุใช้�ส�รุพ,ษในำเกษต่รุกรุรุม

ปร�มาณการใชิ0สู่ารพั�ษเพั��อการเกษตรจะสู่�งเกตเห3นได0จากปร�มาณการนาเข0าของสู่ารพั�ษทิ(�ม(ปร�มาณเพั��มข6,นน�บต�,งแต�ได0เร��มม(การใชิ0สู่ารพั�ษเป1นต0นมา เชิ�น ระหว�างปI 2528 – 2531 จากสู่ถ�ต�ของกรมว�ชิาการเกษตร, 2532 และระหว�างปI พั.ศ. 2514 – 2520 พับว�าม(การนาเข0าสู่ารพั�ษทิ(�ใชิ0ในการเกษตรกรรม ด�งน(,

( ปรุ,ม�ณู : ต่(นำ )ปD 2528 ปD 2529 ปD 2530 ปD

2531สู่ารฆ�าแมลง 6,250 6,206 6,673

5,034สู่ารฆ�าเชิ�,อรา 7,717 3,669 6,524

6,382สู่ารกาจ�ดว�ชิพั�ชิ 6,378 4,081 5,864

5,273สู่ารกาจ�ดไร 450 331 936 423

Page 126: Small is Beautiful 6 l

สู่ารกาจ�ดหน� 26 34 86 362

สู่ารรมคว�น 584 813 457 777 รุวม 7,405 15,134 20,270

24,251

แห็ล�งข�อม ล กองควบค�มพั�ชิและว�ตถ�การเกษตร กรมว�ชิาการเกษตร อ0างใน ศ�ร�พัร ข�นภ�กด( บทิบาทิของคร�เกษตรกรรมใน“

โรงเร(ยนม�ธิยมเพั��อการพั�ฒนาชินบทิในการเผยแพัร�ข�าวสู่ารเร��องการ

249.

ใชิ0สู่ารเคม(ปราบศ�ตร�พั�ชิให0แก�เกษตรในชิ�มชิน ว�ทิยาน�พันธิ. ”

ภาคว�ชิาศ6กษาศาสู่ตร. คณะสู่�งคมศาสู่ตร.และมน�ษยศาสู่ตร. ม.

มห�ดล 2533

จากสู่ถ�ต�การนาเข0าสู่ารพั�ษในประเทิศไทิย จ6งน�าเชิ��อได0ว�าย��งม(ปร�มาณการนาเข0าเพั��มข6,น ไม�ว�าจะเป1นสู่ารพั�ษทิ(ใชิ0ก�นทิ��วไปในบ0านเร�อน ในการอ�ตสู่าหกรรม และการเกษตรกรรมด�งพับว�าในปIพั.ศ. 2533 ม(การนาเข0าสู่ารพั�ษในการเกษตรถ6ง 29,463 ต�น และทิ(�น�าว�ตกอย�างย��งก3ค�อสู่ารพั�ษเหล�าน�,นเม��อนามาใชิ0ในประเทิศไทิยแล0วก3จะตกค0างอย��ในอากาศ ในด�นในน,าและอาหารทิ(�ใชิ0บร�โภคก�นอย��ประจาว�นต�อไป เพัราะสู่ารพั�ษหลายชิน�ดกว�าทิ(�จะสู่ลายต�ว หร�อลดอ�นตรายจนหมดไปจะต0องใชิ0เวลาน�บสู่�บปIทิ(เด(ยว

ปรุ,ม�ณูและรุ�ค�นำ��เข�� ( CIF ) ป�Eยู่เคม� เด2อนำก(นำยู่�ยู่นำ 2541

ราคานาเข0าเง�นสู่ด

ราคาเง�นสู่ดช้นำ,ดป�Eยู่ ล(กษณูะ จ��นำวนำ ต่�อเมต่รุ,กต่(นำ

ปรุะเทศ ในำต่ล�ดกรุ�งเทพฯบรรจ� (เมตร�กต�น) USS บาทิ ผ�0สู่�งออก

(บาทิ เมตร�กต�น)

Page 127: Small is Beautiful 6 l

21-0-0 เทิกอง 12,000 58.28

2,385.18เยอรมน( 4,350

21-0-0 เทิกอง 31,500.00 67.84

2,776.44ญ(�ป�Aน 4,350

21-0-0 เทิกอง 8,000.00 69.18

2,821.28เนเธิอร.แลนด. 4,350

46-0-0 เทิกอง 26,400.00 120.66

4,958.17ซึ่าอ�ด�อาระเบ(ย 6,950

46-0-0 เทิกอง 5,493.48 130.29

5,332.29มาเลเซึ่(ย 6,950

46-0-0 เทิกอง 10,981.19 133.32

5,156.29บาร.เรน 6,950

46-0-0 เทิกอง 13,199.71 135.73

5,554.93บ�งคลาเทิศ 6,950

0-46-0 กระสู่อบ 180.00 180.79 7,399.07 จ(น ใชิ0ในอ�ตสู่าหกรรม

การผล�ตป�Oยเคม(

0-0-50 เทิกอง 672.00 269.52

11,030.46 เยอรมน( “.......................”

0-0-60 เทิกอง 1,560.84 148.05

6,059.14เยอรมน( “......................”

0-0-60 กระสู่อบ 715.00 179.90 7,362.64

แคนาดา “......................”

18-46-0 กระสู่อบ 960.00 265.63 10,871.25

จ(น “......................”

18-46-0 เทิกอง 7,040.00 232.59

9,519.05เกาหล( “......................”

Page 128: Small is Beautiful 6 l

16-20-0 เทิกอง 52,981.00 150.09

6,142.63เกาหล( 7,400

16-20-0 เทิกอง 5,250.00 152.51

6,241.67กร(ก 7,400

15-15-15 เทิกอง 1,455.67 176.75

7,233.72เกาหล( 8,800

รวม 178,388.89

หมายเหต� 1. กองควบค�มพั�ชิและว�สู่ด�การเกษตร กรมว�ชิาการเกษตร

250. 2. ราคานาเข0า CIF หมายถ6ง ราคานาเข0าทิ(�ทิ�าเร�อรวมค�าประก�น

ภ�ยและค�าระวางเร�อแล0ว 3. อ�ตราแลกเปล(�ยนตลอดเด�อนต�อ IUSS ณ ว�นทิ(� 2 ก.ย. 41 –

8 ก.ย. 41 = 41,9390 B

9 ก.ย. 41 – 15 ก.ย. 41 =41,2839 B

16 ก.ย. 41 – 22 ก.ย. 41 =46,9263 B

23 ก.ย. 41 - 29 ก.ย. 41= 40,9616 Bทิ(�มา : สู่าน�กว�จ�ยเศรษฐก�จการเกษตร (สู่าน�กงานเศรษฐก�จการเกษตร , 2541 : 51)

คว�มยู่�ต่,ธรุรุมท�งนำ,เวศว,ทยู่�จ�กพ2<นำบ��นำความย��งย�นทิางน�เวศในภาคปฏ�บ�ต� จะประสู่บความสู่าเร3จได0ด(ทิ(�สู่� ก3

ต�อเม��อม(การดาเน�นการโดยชิ�มชินของทิ0องถ��นเอง ในระยะหล�ง ๆ น(, วงการต�าง ๆ ได0ให0ความสู่าค�ญแก�บทิบาทิของประชิาชินในการพั�ฒนาเพั��อความย��งย�นมากข6,น ทิ��วโลกการเคล��อนไหวระด�บรากหญ0า เพั��อเร(ยกร0องสู่�ทิธิ�ทิางสู่��งแวดล0อม และสู่�ทิธิ�ในการกาหนดชิะตากรรมของตนเองม(จานวนมากข6,น ม(แนวโน0มว�าขบวนการน(,จะทิรงพัล�งมากข6,น จนศ�นย.กลางอานาจไม�อาจจะน��งเฉยอย��ได0 ด�งทิ(�เราพับเห3นในประเทิศไทิยเชิ�นก�น

Page 129: Small is Beautiful 6 l

สู่าหร�บสู่�งคมไทิยเราม(ข0อเสู่นอแนะว�า การเคล��อนไหวจะม(ล�กษณะเป1นระบบมากข6,นและม(ทิ�ศทิางชิ�ดเจนมากข6,น ถ0าเราย6ดถ�อเอาหล�กการ ความ“

ย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ เป1นพัล�งผล�กด�นการต�อสู่�0ระด�บพั�,นบ0าน หล�กการน(,จะ”

ม(สู่�วนชิ�วยให0ม(การกาหนดแนวนโยบายทิ(�สู่นองความต0องการ ของประชิาชินทิางด0านทิร�พัยากรธิรรมชิาต� ในขณะเด(ยวก�นก3ให0ความหมายใหม�แก�คาว�าประชิาธิ�ปไตย

หล�กการ ความย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ จะก�อให0เก�ดการเปล(�ยนแปลง“ ”

ทิางแนวค�ด 3 ประการ ค�อ ป=ญหาทิางสู่��งแวดล0อมจะไม�ถ�กนาไปเชิ��อมโยงก�บป=ญหาความยากจนอย�างเด(ยว ป=ญหาชิ�องว�างทิางชินชิ�,นเป1นเร��องทิ(�สู่าค�ญด0วย เราจะม(ความย��งย�นทิางน�เวศได0 ก3ต�อเม��อในสู่�งคมของเราได0ม(การลดความเล��อมล,าระหว�างชินชิ�,นลงไป เชิ�น ความไม�เทิ�าเทิ(ยมก�นในการถ�อครองทิ(�ด�น

การปฏ�บ�ต�การทิางการเม�องเพั��อแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อมจะถ�กเคล��อนย0ายจากปร�มณฑ์ล ร�ฐ ไปสู่�� ชิ�มชินทิ0องถ��น พั�,นบ0านย�อมร� 0จ�กป=ญหา“ ” “ ”

พั�,นฐานของตนเองได0ด(ทิ(�สู่�ดและอย��ในฐานะทิ(�จะจ�ดการตนเองได0“ประชิาธิ�ปไตย ไม�ใชิ�เป1นเร��องของการครอบงาจากกล��มธิ�รก�จ”

การเม�อง หากแต�เป1นขบวนการของทิ0องถ��นทิ(�ต�อสู่�0เพั��อสู่�ทิธิ�เสู่ร(ภาพัรวมทิ�,งความอย��รอดของชิ�มชินและธิรรมชิาต�

มองโลกในแง�น(,แล0ว แนวค�ดของคานธิ(ด�เหม�อนว�า จะม(ความหมายสู่าหร�บการเคล��อนไหวตามหล�กการ ความย�ต�ธิรรมทิางน�เวศ เป1นอย�าง“ ”

ย��ง แผนการทิางน�เวศว�ทิยาการเม�องของคานธิ( ม(เน�,อหาชิ�ดเจนในการต�อต0านการทิาลายล0างของระบบธิ�รก�จ และอ�ตสู่าหกรรมน�ยม รวมทิ�,งต�อต0านอานาจสู่�วนกลาง ในขณะเด(ยวก�นก3ปล�กเร0าประชิาชินให0หวนกล�บค�นสู่��พั�,นบ0าน แล0วร�วมก�นสู่ร0างความย��งย�นให0แก�ระบบน�เวศในทิ0องถ��นของตนเอง

251.ก�รุปรุ(บเปล��ยู่นำรุะบบไปส �ส(งคมแนำวนำ,เวศ

บทิว�เคราะห.น(, ม(ข0อสู่ร�ปชิ�ดเจนว�า แนวทิางการปฏ�ร�ป เชิ�น การปฏ�ร�ปนโยบาย ทิ(�เน0นการปร�บปร�งจ�ดอ�อนของระบบทิ�นน�ยม และระบบากร

Page 130: Small is Beautiful 6 l

จ�ดการทิางสู่��งแวดล0อมรวมทิ�,งการปฏ�ร�ปไปสู่�� ทิ�นน�ยมสู่(เข(ยว เป1นสู่��งทิ(�“ ”

เป1นไปได0 และสู่ามารถนามาปฏ�บ�ต�ได0อย�างม(ข� ,นตอน และแนวทิางด�งกล�าวมาน(,ม( ข(ดจาก�ด “ ” 2 ด0าน ค�อ ด0านหน6�งการปฏ�ร�ปเป1นการหาให0 สู่(เทิา“ ” มลภาวะ กลายเป1น สู่(เข(ยวแบบอ�อน ๆ เทิ�าน�,นเองย�งไม�เป1น สู่(เข(ยว“ “ “

แบบเข0มข0น ทิ�นน�ยมสู่( เข(ยวก3ย�งเป1นทิ�นน�ยมอย��น� �น เอง น��นค�อ”

อย��ภายใต0การครอบงาของทิ�น อ(กด0านหน6�งของการปฏ�ร�ปไปสู่��สู่(เข(ยว ทิาได0ในระยะสู่�,น (ถ0าให0ผลประโยชิน.ก�บทิ�น) แต�ในระยะยาวอาจจะต0องเก�ดความข�ดแย0งได0ถ0าขบวนการสู่(เข(ยวเร��มเข0มข0น และเร(ยกร0องผล�กด�นหร�อบ(บบ�งค�บให0เป1นหล�กการสู่(เข(ยวบางอย�าง หร�อปฏ�บ�ต�การบางอย�างทิ(�ข�ดก�บต ร ร ก ว� ทิ ย า ข อ ง ทิ� น น� ย ม

บทิว�เคราะห.น(,ม(ความเห3นว�า แนวทิางทิ(�เหมาะสู่มทิ(�สู่�ดจะนาเราไปสู่�� ความย��งย�นทิางน�เวศ ค�อ การปร�บเปล(�ยนระบบ จากทิ�นน�ยมหร�อ“ ”

อ�ตสู่าหกรรมน�ยม ไปสู่��ระบบเศรษฐก�จสู่�งคมแนวน�เวศ โดยใชิ0ปร�ชิญา และแนวค�ดของน�เวศสู่�งคมน�ยม ( eco – socialism) น�เวศว�ทิยาแนวล6ก ( deep ecoiogy) และน�เวศว�ทิยาชิาวพั�ทิธิเป1นพั�,นฐานของการจ�ดระบบใหม� ผลการปร�บเปล(�ยนระบบเป1นแต�เพั(ยงจ�นตนาการเทิ�าน�,นเอง ซึ่6�งม(ล�กษณะเป1น ย�โทิเปIย แปลว�า เป1นสู่��งทิ(�กาล�งจะมาแต�ย�งมาไม�ถ6ง“ ”

Green utopia ข อ ง เ รุ � ม� ล( ก ษ ณู ะ เ ด� นำ ด( ง ต่� อ ไ ป นำ�<ก. ทิางด0านโลกทิ�ศน. ระบบใหม� ต0องละทิ�,งโลกทิ�ศน.ทิ(�เน0นประโยชิน.

ของมน�ษย. และสู่�งเสู่�รมโลกทิ�ศน.แนวน�เวศน�ยม ( ecocentrie

worldview ) ในขณะเด(ยวก�นก3ม(ค�าน�ยมใหม�ทิ(สู่อดคล0องก�น 3

ป ร ะ ก า ร ค� อ1. ให0ความสู่า ค�ญสู่�งสู่�ดแก� เร�� องการค�0มครองธิรรมชิาต�2. เ น0 น ก า ร ม อ ง ก า ร ณ. ไ ก ล ร ะ ย ะ ย า ว3. คา น6 ง ถ6 ง เ ร�� อ ง ค ว า ม ย� ต� ธิ ร ร ม ทิ า ง สู่� ง ค มข. ทิางด0านย�ทิธิศาสู่ตร.สู่��งแวดล0อมในการวางแผนและการ

จ�ดการระด�บชิาต� ม(การกาหนด ความย��งย�นทิางน�เวศ เป1นเปGา“ ”

หมายสู่�งสู่�ดในทิ�กองค.กร และทิ�กระด�บของระบบเศรษฐก�จสู่�งคมการ

Page 131: Small is Beautiful 6 l

จ�ดการเป1นแบบ ecological management อย�างเต3มร�ปแ บ บ

ค. ทิางด0านการจ�ดองค.กร ควรม(ขนาดเล3ก ม(การควบค�มการใชิ0ทิร�พัยากร เน0นการม(สู่�วนร�วมของแรงงานประชิาธิ�ปไตยข�,นพั�,นฐาน การกระจายอานาจสู่��ทิ0องถ��น การพั6�งตนเองการสู่ร0างเศรษฐก�จชิ�มชินทิ0 อ ง ถ�� น แ น ว น� เ ว ศ

ชิ. ทิางด0านสู่�ทิธิ�ของมน�ษยชินและสู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ในการสู่ ร0 า ง พั า ร า ไ ด ซึ่. ใ ห ม� ม(

การบ�กเบ�กม�น�ใหม� ๆ ในเร��องการมน�ษยชินและประก�นสู่�ทิธิ�ด0วย ซึ่6�งไม�เคยม(มาก�อน โดยเฉพัาะอย�างย��ง สู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ชิ�มชินทิ0องถ��น สู่�ทิธิ�ของคนกล��มน0อย และคนทิ0องถ��น ในขณะเด(ยวก�นก3ม(การสู่ถาปนา

252.“สู่�ทิธิ�ของธิรรมชิาต� ด0วย ธิรรมชิาต�ก3ม(สู่�ทิธิ�ทิ(�จะดารงอย�� เชิ�น สู่�ทิธิ�ของ”

สู่ ร ร พั สู่� ต ว. ข อ ง พั� ชิ พั ร ร ร ไ ม0 แ ล ะ ร ะ บ บ น� เ ว ศบทิว�เคราะห.น(,ชิ(,ให0เห3นว�า การปร�บเปล(�ยนระบบไม�ใชิ�เป1นสู่��งทิ(�เก�ดข6, น เ อ ง โ ด ย

อ�ตโนม�ต�อย�างฉ�บพัล�น เราจะมองว�า เป1นกระบวนการแห�งว�ฒนธิรรมทิ(�ยาวนานทิ(�ไม�ใชิ�เสู่0นตรง เป1นการเคล��อนไหวสู่�งคมแนวใหม�ไปด0วยความข�ดแย0ง ม(การต�อต0านสู่(เข(ยวซึ่6�งอาจเป1นเพัราะม(ความร� 0สู่6กก�นว�า ย�งไม�จาเป1น หร�ออาจไม�เข0าใจ หร�ออาจจะไปข�ดผลประโยชิน.ของการสู่ร0างกาไรทิ(�ดารงอย�� พัล�งอานาจในการเปล(�ยนแปลงจะม(มากน0อยแค�ไหนน�,น ย�อมข6,นอย��ก�บประสู่�ทิธิ�ภาพัของการเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม ถ0าม(ระบบค�ดม(ทิฤษฏ(ทิ(�ชิ�ดเจน ม(ระบบการเร(ยนร� 0ทิ(�เหมาะสู่มและตอบสู่นองต�อความต0องการของประชิาชินสู่�วนใหญ� อนาคตสู่(เข(ยวก3อาจเก�ดข6,นได0ในว�นหน6�งข0างหน0าน(,

บทสรุ�ปของ นำ,เวศว,ทยู่�ก�รุเม2อง อนำ�คต่ของก�รุเคล2�อนำไห็วท�งส,�ง“ ”

แ ว ด ล� อ ม

Page 132: Small is Beautiful 6 l

หนทิางไปสู่�� สู่�งคมสู่(เข(ยว ตามแนวค�ดของ “ ” ecelogism น�,น ค�อนข0างยาวไกล ไม�ม(ใครร� 0ว�าจะต0องใชิ0เวลานานเทิ�าใด และย�งม(ความไม�แน�นอนอ(กด0วยว�า เราจะไปถ6งจ�ดหมายปลายทิางหร�อเปล�า ? น�กน�เวศว�ทิยาการเม�อง ชิ(,แจงว�า เราม(ทิางเล�อกใหญ� ๆ อย�� 3 ทิางด0วยก�น จ6งต0องเข0าไปเก(�ยวก�นก�บกระบวนการโลกาน�ว�ตร และอานาจอ�ทิธิ�พัลของโ ล ก อ� ต สู่ า ห ก ร ร ม ต ะ ว� น ต ก อ ย� า ง ห ล( ก เ ล(� ย ง ไ ม� ไ ด0

หนทิางทิ(�หน6� ง เป1นอนาคตทิ(�ม(ต�อเน�� องจากป=จจ�บ�น กล�าวค�อ เศรษฐก�จโลกถ�กครอบงาโดยบรรษ�ทิข0ามชิาต�และโลกตะว�นตก ต�อไปจ�กรวรรด�น�ยมทิางน�เวศน.จะดารงอย��ต�อไป การเคล��อนไหวทิางสู่��งแวดล0อมจะอย��ในขอบเขตทิ(�จาก�ด เพัราะกล��มทิ(�ครองอานาจจะป<ดแนวทิางการพั�ฒนาด�งทิ(�เป1นอย�� ค�อ เน0นความเจร�ญเต�บโตทิางเศรษฐก�จ พัร0อมด0วยหล�กการตลาดเสู่ร( และเทิคโนโลย(น�ยม การแก0ไขป=ญหาสู่��งแวดล0อมเป1นเร��องทิ(�ไม�สู่าค�ญมากน�ก แต�ก3ต0องดาเน�นการบ0าง เพั��อลดความเสู่��อมโทิรมของระบบน� เ ว ศ

หนทิางทิ(�สู่อง เป<ดโอกาสู่ให0ประเทิศทิ(�กาล�งพั�ฒนาม(เสู่ร(ภาพัมากข6,นในการเคล�� อนไหวทิางสู่��งแวดล0อม ซึ่6�งอาจประสู่บความสู่าเร3จในระด�บหน6�งตราบใดทิ(�การเคล��อนไหวย�งไม�กระทิบกระเทิ�อนผลประโยชิน.ทิางเศรษฐก�จของธิ�รก�จเอกชิน และบรรษ�ทิข0ามชิาต�มากน�กบนหนทิางน(,จ�กรวรรดน�ยมย�งคงม(อานาจครอบงาอย��ก�บการวางนโยบายของร�ฐทิ(�เน0นเร��องการพั�ฒนาแบบย��งย�น เป1น เพั(ยงคา แถลงการณ.บนแผ�นกระดาษเทิ� าน�,น เอง

หนทิางทิ(�สู่าม เป1นทิางเล�อกทิ(�ควรจะเป1น โดยทิ(�ขบวนการสู่��งแวดล0อมเพั��อความย��งย�นสู่ามารถเคล�� อนไหวได0เต3มทิ(� เปGาหมายของการเคล��อนไหวเป1นไปตามแนวค�ดของ Ecologism ซึ่6�งหมายถ6งการแตกห�กก�บระบบและโครงสู่ร0างทิ(�ดารงอย��อย�างสู่�,นเชิ�ง ในระด�บสู่ากล จะม(การประสู่านงานระหว�างโลกอ�ตสู่าหกรรม และโลกทิ(�กาล�งพั�ฒนาเพั��อแก0ไขป= ญ ห า สู่�� ง แ ว ด ล0 อ ม ร�ว ม ก� น บ น พั�, น ฐ า น ข อ ง ค ว า ม เ ทิ� า เ ทิ( ย ม ก� น

253.

Page 133: Small is Beautiful 6 l

การเม�องสู่(เข(ยวบนหนทิางทิ(�สู่ามน(, ค�อ การเม�องทิ(�สู่�งเสู่ร�มให0ประชิาชินม(สู่�วนร�วมอย�างกว0างขวาง ในทิ(�น(, การเคล��อนไหวสู่(เข(ยวค�อ การเคล�� อนไหวเพั��อสู่ร0างสู่ถาบ�นทิางเศรษฐก�จการเม�อง ทิ(�เอ�, ออานวยต�อการพั�ฒนาประชิาธิ�ปไตยแนวน�เวศ ( Ecological democracy) น��นย�อมหมายความว�าต�อไปน(, การต�ดสู่�นใจทิางการเม�องเก(�ยวก�บป=ญหา และนโยบายสู่��งแวดล0อม ไม�ใชิ�เป1นกระบวนการของคนกล��มน0อย น�กวางแผน น�กธิ�รก�จนายทิ�น น�กบร�หารของบรรษ�ทิข0ามชิาต� หากแต�เป1นเร��องราวของคนกล��มใหญ�หลายชินชิ�,น หลายวงการ รวมทิ�,งเยาวชินผ�0ยากไร0 การผ�กขาดความร� 0 และการต�ดสู่�นใจแต�ฝAายเด(ยว เป1นสู่��งทิ(�เป1นไปไม�ได0อ(กแล0ว ถ0าทิาเชิ�นน(,ได0 เราก3จะม(อภ�ปรายทิ(�อ�สู่ระและเป<ดเผย อ�นเป1นการป�ทิางไปสู่��แนวค�ดและแนวนโยบายใหม� ๆ ทิ(�แตกต�างไปจากแนวทิางอ�ตสู่าหกรรมน�ยมและเทิคโนโลย(อ�นค�บแคบ เราอาจจะสู่ร�ปได0ว�า ในอนาคตน(, การค�0มครองสู่��งแวดล0อมทิ(�ประสู่บความสู่าเร3จ เราก3จาเป1นทิ(�จะต0องม(ประชิาธิ�ปไตยทิ(�ม� �นคง แ ล ะ ใ ห0 ม(ประสู่�ทิธิ�ภาพั น(�เป1นเพั(ยงก0าวแรกเทิ�าน�,นทิ(�จะนาพัาเราไปสู่��ย�คสู่(เข(ยวซึ่6�งย�งอย��อ(กยาวไกล