Smaakmakend Zomer

gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere receptennº 2 | zomer 2010

Groenten van Jan & Joris

De frisse kijk van een groene moslim

Rabarber: hartig of zoet?

Zomerzoetheid

smaakmakend 2-2010-litho.def:smaakmakend 22-04-2010 13:11 Pagina 1

PREMIUMORGANIC

ICE CREAM

100 ML & 500 ML: VANILLA, CHOCO CHIPS, LEMON, STRAWBERRY & BELGIAN CHOCOLATE

FOR MORE INFORMATION CONTACT US AT +31 (0)318 583 140 OR SEND AN E-MAIL [email protected] - WEBSITE: WWW.AUSTRALIANHOMEMADE.COM


s m a a k m a k e n d 2 | zomer 2010 3

inhoud

recepten | zomer 2010

30 Pluk ze!Start met de beste biologisch zaden,sterke biologische kruiden en groen-teplanten en kweek naar keuze:rucola, trostomaten of pluksla

en verderin dit nummer

5 Column Anneke

24 Elke dag lekker

36 Winkelwaar

39 Een frisse kijk:Peter Noer’DienTeekens

receptenin dit nummer

6Boterkoek | Karnemelkscones met limoenboter en aard bei en |Lassie met munt | Karnemelk ijsjes | Krui denboters | Potted ‘shrimps’ |Bear naisesaus

12Aardbeienroomtrifle met rozen -likeur | Aardbeien met peper enbasilicumroom | Aard beienr oom -soep met citroenijs | Aard beien -roomijs met munt

24Rabarber uit de oven, roerge bak ken,als hartige compote, met vlees, als‘fool’ en als jam

27Vis met korianderworteltjes | Pasta met peultjes en tomaat

24 6x RabarberHet lekkerst is rabarber in dit seizoen als de jonge stengels nogmals en mild zijn. En dan in de oven,de wok of een hartige compote

16 12 & 13 juniNoteer dit weekend in uw agenda,want dan openen veel biologischeen biologisch-dynamische boer -derijen weer hun deuren. Maak nualvast kennis met De Lepelaar

6 Beste boterEen glas dorstlessende lassie, romigeboterkoek, een zachte bearnaisesaus:met de beste boter en melk onweer-staanbaar lekker!

12 Eerste zomertoetjesAardbeienroomtrifle met rozenlikeuren aardbeienroomijs met munt… Datis de prille zomer op zijn opperbest

30

6

12

16 24

Cove

rfot

ogra

fie

Sve

n B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| S

ervi

esD

e W

eld

aad


Het huismerk van de natuur

Als je al biologische appels eet,waarom drink je ze dan niet?

Einde loos var ië r en m et m eer d an 200 b io log ische bas isproduc ten voor iedere dag. Ekoland is verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels. ekoland.eu

Als u van fietsen of wandelen houdt en de

biologische landbouw een warm hart toedraagt,

dan is het Pieperpad echt iets voor u. Langs de

route, die van Friesland tot Zeeland loopt, vindt

u tal van biologische aardappelboerderijen,

horecagelegenheden en bed&breakfasts.

De ANWB-gids met routebeschrijving en

uitgebreide informatie is te koop bij

deelnemende natuurvoedingswinkels en

online via www.pieperpad.nl

Het Pieperpad is een initiatief van Biologica en Greenpeace.

Power to the Pieper!

Advert_Smaakmakend.indd 4 21-04-10 17:30


E cogourmet, zo hoorde ik een Zwit-

serse boer die Emmentaler kazen

met een onvoorstelbare smaakintensiteit

maakt, zichzelf noemen. Raphael Pfarrer

is zijn naam en hij is niet voor niets voor-

zitter van Slow Food Zwitserland. Voor

Raphael Pfarrer eet een echte gourmet

alleen ecologisch omdat smaak en ecolo-

gisch produceren onlosmakelijk met

elkaar zijn verbonden. En daarbij gaat het

hem vooral om basismateriaal van top-

kwaliteit, lees: de beste melk die zijn

koeien kunnen geven. Melk met een

superieure kwaliteit vet, veel voedings-

stoffen en een complexe smaak waaraan

elk kruid uit de alpenweide waar de

koeien grazen bijdraagt.

Kun je die kwaliteit nu ook terugproe-

ven in melk en boter? Dat ben ik gaan

onderzoeken en ja: er zijn smaakverschil-

len. Niet zozeer als je puur de melk of de

boter proeft, maar wel als ze zijn ver-

werkt. Het duidelijkst proefde ik het ver-

schil in een amandelmelkgelei die ik met

diverse soorten melk had gemaakt. Ook

de mousse van opgeschuimde melk ver-

schilt sterk per merk. De ene melk geeft

een fijne mousse, terwijl een andere

romiger is en een derde soort niet op te

schuimen is. Boter heb ik uitgeprobeerd

in het ultieme Nederlandse gebak: boter-

koek. Met een lekkere boter proef je veel

meer in de koek (zie recept pagina 7).

Toch zijn de verschillen het grootst als je,

zoals ik vroeger van oma op zaterdag

kreeg, een stukje knapperig vers brood

royaal besmeert met boter en zelfge-

maakte jam. En dan heb ik het nog niet

eens over de verschillen die het seizoen

aan de smaak van boter en melk geeft. U

begrijpt het al: na dit proeven koop ik

melk en boter als een ecogourmet. Er

staat bij mij niet langer een willekeurige

fles in de koelkast.

Wilt u zelf eens ervaren hoe een biolo-

gisch melkbedrijf werkt, of andere biolo-

gische en biologisch-dynamische bedrij-

ven, dan kan ik u de open dagen op 12 en

13 juni van harte aanbevelen. Lees hier

meer over op pagina 16. Er is veel te zien,

te horen en te proeven!

Tussendoor probeer ik tijd vrij te

maken voor mijn moestuin. Of beter

gezegd: mijn moestuintje. Eigenlijk

heb ik altijd te veel. Leuk

voor de buren, dat

wel. Al aardig wat jaren ben ik bezig, en

toch bood het artikel van Claudia Reina

Begin een eettuin (pagina 30) mij nieuws.

Sinds ik weet dat onkruid de voedings-

stoffen van mijn groenten wegneemt,

neem ik graag de schoffel ter hand. En de

gieter, die heeft een vast plaatsje gekre-

gen naast de tomaten en de mediterrane

kruiden, want als ecogourmet – ja, zo

noem ik me inmiddels ook – ben ik gek op

groenten en welke zijn dan lekkerder, dan

die uit eigen tuin.

* Raphael Pfarrer ook horen en zijn kaas

proeven? Bezoek dan tijdens de vakantie

de ongelooflijk interessante smaak-

tentoonstelling in het Mühle-

rama in Zürich. Voor info:

www.muehlerama.ch

[columnAnneke]

Aha-erlebnis in de Alpen

Anneke Ammerlaan,

hoofdredacteur



Rece

pte

n A

nn

eke

Am

mer

laan

| F

otog

rafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| St

ylin

gU

lrik

a G

ust

avss

on |

Kok

enIn

gmar

Nie

zen

6 s m a a k m a k e n d 2 | zomer 2010

Hoe beter de boter of karnemelk, hoe lekkerder de gerechten die je

ermee maakt. Kies voor de allerbesteboter en je weet niet wat je proeft als je een hap hebt genomen van

zelfgemaakte boterkoek!

Boter en karnemelk zijn nauw metelkaar verbonden, want van ouds-her ontstaat karnemelk bij hetma ken van boter. Hoe dat ook al -weer gaat? Boter maken begintmet melk: hoe verser de melk, hoebeter. Eerst wordt de melk afge-roomd, dat wil zeggen gesplitst inroom en ma gere melk. Van deroom wordt boter ‘gekarnd’ doorde room heel snel te laten rond-draaien; de vetbolletjes wordenstukgeslagen, het vocht stroomteruit en het (boter)vet klon tertsamen.

Volop keus!In de natuurvoedingswinkel liggenverschillende soorten roomboter,zoals de gewone biologische en debio logisch-dynamische room -boter. Biologische boter wordtgekarnd van ‘zoete’ room, de boterwordt eerst gekarnd en daarnaaan ge zuurd met toege voegdemelk zuur bacteriën. Daardoorkrijgt boter smaak en geur.

GrasboterEn dan is er nog biologische gras -boter. Van april tot oktober/novem ber staan de koeien in dewei. Ze eten gras en klaver. Demelk die ze daarvan producerenbevat significant meer goede vet-zuren, die de melk romiger en deboter zachter, beter smeerbaar engeler van kleur maken. De smaakvan zomerboter is voller. Grasboterwordt onder uitgekiende omstan-digheden ingevroren, als winter-voorraad.

Frisse karnemelkDe ‘zoete’ magere melk die na hetkarnen overblijft wordt verwerkttot karnemelk. De melkzuurbacte-riën die er ook hier aan wordentoegevoegd, zetten de melksuiker(lactose) om in melkzuur. De melkwordt dikker en krijgt de kenmer-kende fris-zure karnemelksmaak.Biologisch-dynamische karnemelkis iets milder en lobbiger dan bio -lo gische karnemelk.

H E T B E G I N T M E T M E L K

Botergoed


B OT E R KO E K


Rece

pte

n A

nn

eke

Am

mer

laan

| F

otog

rafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| St

ylin

gU

lrik

a G

ust

avss

on |

Kok

enIn

gmar

Nie

zen

ca. 10 stukken

225 g suiker | 300 g bloem | 1 thee lepelgemalen vanille | 1 theelepel zout | 275 groomboter | 1 ei, los geklopt | 1 bakvorm voorboterkoek

Schuif de bakplaat iets onder het midden in de oven. Verwarm de oven heel goed voor op225 °C. Maal bij voorkeur de suiker in de keu -ken machine fijn. Zeef de bloem met de gema-len vanille en het zout boven een kom. Voeg desuiker en de stukjes boter toe en kneed allessnel tot een samenhangend deeg.Druk het deeg uit in de bakvorm, maar zorgervoor dat een ruimte van ca. 1 cm blijft tussenhet deeg en de rand van de vorm. Bestrijk debovenkant met losgeklopt ei en trek met eenvork ruitjes in het deeg. Zet de bakvorm op de bakplaat in de oven en bak de taart in ca. 15 minuten goudbruin en gaar.

Let op: gebruik voor dit recept ge wone biologi-sche suiker. Rietsuiker bevat vaak iets vocht,waardoor het gewenste bakresultaat nietwordt bereikt.



P OT T E D ‘ S H R I M P S ’Laat in een steelpan de boter met dejeneverbessen en het laurierbladlangzaam smelten en ca. 15 minutenzachtjes trekken. Er vormt zich op debodem een bruin bezinksel.Dep de garnalen goed droog, hak zemet een groot mes fijn en doe ze ineen kom. Schenk de boter heel voor-zichtig door een fijne zeef bij de gar-nalen. Let erop dat het bezinksel in depan achterblijft. Voeg de dille en naarsmaak chilipeper toe. Meng alles heelgoed door elkaar. Schep het mengselin een mooie pot en laat het gerechtin enkele uren opstijven. Serveer degarnalen met warme toast.

voorgerecht of borrelhapje, 4 personen

100 g roomboter | 3 jenever bes sen,gekneusd | ½ laurierblad, gekneusd| 200 g gekookte garnalen | 2 eet -lepels dille, fijngehakt | gemalenchilipeper (molentje)



LASS I Emet muntvoor 2 glazen

De oorsprong van deze verfrissendedrank ligt in India. Hij is heerlijk alszomerse dorstlesser en als verkoelenddrankje bij een Indiase maaltijd.

100 g komkommer, in stukjes | 200 ml ijskoude karnemelk | blaadjesvan 3 takjes munt | 1 eetlepelgember siroop | 100 ml ijskoudbronwater (met koolzuur) | 1 eetlepelcitroensap

Pureer de komkommer met de karne-melk, de muntblaadjes en de gember -siroop met de staafmixer of in de blen-der tot een gladde drank. Voeg hetwater en naar smaak citroensap toe.Schenk de drank in 2 glazen en zet riet-jes in de glazen. Serveer direct.

BEARNA ISESAUSvoor 4 - 6 personen

1 sjalotje, gesnipperd | 1-1½ eetlepel dragon blaad jes |100 ml droge witte wijn | 3 eetlepels witte wijn-azijn | 3 eierdooiers | 150 g koude boter in blokjes | peper, zout

Breng in een steelpan het sjalotje, 1 eetlepel dragon, dewijn en de azijn aan de kook. Laat dit op een laag vuurinkoken tot er nog ca. 2 eetlepels vocht over zijn. Zeef hetvocht boven een hittebestendige kom. Klop de ei dooiersdoor het vocht. Hang de kom in een passende pan met eenlaag bijna kokend water. Zorg ervoor dat de kom het waterniet raakt. Verwarm het dooiermengsel al kloppend tot hetbijna gebonden is.Klop een kwart deel van de klontjes boter erdoor. Klop alsde boter helemaal is opgenomen, de rest van de boter deelvoor deel erdoor. Breng de saus op smaak met peper enzout. Roer de rest van de dragon erdoor. Neem de pan uithet waterbad. Gebruikt u de saus niet direct, bewaar hem dan tot ge bruikin een met heet water omgespoelde thermos kan.



met limoenboter en aardbeien

ca. 12 stuks

400 g bloem | 15 g bakpoeder | 2 g bak soda (natri umbicarbonaat) |90 g sui ker | 50 g zachte roomboter |150 ml karne melk | 1 eivoor de boter:150 g roomboter | rasp van 1 limoen| 1 theelepel limoensap | 50 g poe -der suiker400 g aardbeien, in stukjes

Zeef de bloem met bakpoeder, natri -um bicarbonaat en suiker. Wrijf metde hand palmen de boter door debloem tot het geheel eruit ziet alseen hoop zandkorrels. Voeg de melken 1 ei toe en kneed alles tot eensamenhangend deeg. Vorm van hetdeeg een vierkant blokje en rol het opeen met bloem be stoven werkvlakuit tot een lap van ca. 2 cm dik. Laathet deeg afgedekt, ca. 1 uur in dekoelkast rusten. Roer intussen de boter met een gar -de tot room en meng er de geraspteli moen schil, het limoensap en de sui-ker door. Schep de boter in een potjeen laat dit in de koelkast opstijven.Verwarm de oven voor op 225 °C.Snijd de lap deeg in ca. 12 gelijkma-tige vierkantjes. Leg ze op een metbakpapier beklede bakplaat. Klop hetandere ei los en be strijk de sconeseventueel met losgeklopt ei. Bak descones in 12-14 minuten gaar.Serveer ze lauwwarm met delimoenboter en de aardbeien.

K A R N E M E L K IJ S J E S6 stuks

groene schil van 1 limoen | 75 g (riet ) -suiker | 400 ml karnemelk | vormpjesvoor likijsjes

Breng 75 ml water aan de kook. Leg delimoenschillen erin, neem de pan van

het vuur en laat de schillen ca. 10 minu-ten in het water trekken. Verwijder de schillen, breng het wateropnieuw aan de kook en los de suiker inhet water op. Laat de siroop afkoelen enroer de karnemelk erdoor. Schenk de kar-nemelk in de ijsvormpjes en laat ze in dediepvries in ca. 3 uur bevriezen.

K A R N E M E L K S C O N E S



Ook hier geldt: de lekkerste kruiden-boter krijg je pas als je de allerlekker-ste boter gebruikt. Maak gerust dub-bele porties, in de diepvries blijven dekruidenboters zeker 2 maanden goed.

BasisbereidingZorg ervoor dat de boter op kamer-temperatuur is en roer de boter meteen garde glad, licht en romig. Voegde kruiden en andere smaakmakerstoe en meng alles met een spateltjegoed door elkaar. Schep de boter ineen potje of schep de boter op eenstukje folie, maak er een rolletje vanen laat de boter in de koelkast opstij-ven. Tijdens dit opstijven neemt deboter de smaak van de kruiden aan.

Pittige tomatenboterRoer door 100 g boter 1-2 eetlepel(gedroogde) tomatenpuree, een mes-punt (gerookt) paprikapoeder, watzout en ½ theelepel gedroogde ore-gano. Lekker bij varkensvlees engegrilde maïskolven.

MosterdboterRoer door 100 g boter 1-2 eetlepelsgrove mosterd, 1 theelepel fijnge-hakte dragon, een mespunt gember-poeder en naar smaak zout. Lekker bijgegrilde vis en gestoomde groenten.

GorgonzolaboterRoer door 100 g boter 75 g fijnge-maakte gorgonzola, 1 eetlepel fijnge-hakte (bleek)selderijblaadjes en naarsmaak peper. Lekker met stokbrooden bij gegrilde venkel.

Groene kruidenboterOvergiet 50 g spinazie met kokendwater, knijp er zoveel mogelijk vochtuit. Wrijf de spinazie in de vijzel fijn.Roer de spinazie samen met 1-2 eet-lepels pesto door 100 g zachte boter.Breng op smaak met zout en peper.Lekker bij vis, op stokbrood en bijgegrilde groenten.

KRU IDENBOTERS


Aardbeienroomsoep met citroenijsnagerecht, 4 personen

500 g aardbeien, schoongemaakt | 100 ml slagroom | 1 theelepelgeraspte limoenschil | ca. 4 eetlepels poeder suiker | 1-2 theelepelslimoensap | 4 bollen citroenijs

Pureer de aardbeien, op enkele na, met de room en de geraspte

limoenschil met de staafmixer of in de blender. Voeg naar smaak

suiker en limoensap toe en laat de ‘soep’ in de koelkast heel koud

worden. Snijd de achtergehouden aardbeien in heel dunne plakjes.

Schenk de ‘soep’ in 4 diepe borden. Schep in het midden een bol

citroenijs en garneer de borden met de plakjes aardbei.

Ze zijn er weer, frisse aardbeien!

Met een flinke lik room zijn

ze helemaal om op te eten.

Vier onweerstaanbaar lekkere

aardbeienroomtoetjes.


Rece

pte

n A

nn

eke

Am

mer

laan

| F

otog

rafi

e S

ven

Ben

jam

ins

| St

ylin

gU

lrik

a G

ust

avss

on

Romigeaardbeientoetjes


Aardbeienroomtrifle met rozenlikeurnagerecht, 4 personen

4 plakken cake | 4-6 eetlepels rozenlikeur (nb) | 400 g aardbeien |1 thee lepel citroensap | 150 ml slag room | 1-2 eetlepels suiker |(mespunt gemberpoeder) | 4 bollen aardbeiensorbetijs

Bedruppel de plakken cake met de rozenlikeur. Snijd de aardbeien in

plakjes en bedruppel ze met een beetje citroensap. Snijd de plakken

cake in stukken en verdeel ze over 4 rechte glazen. Verdeel de aard-

beien erover en zet de glazen minimaal 1 uur in de koelkast, zodat de

smaken iets intrekken.

Klop vlak voor serveren de slagroom met de suiker en eventueel het

gemberpoeder dik vloeibaar. Schep een bol aardbeienijs op de

aardbeien en lepel de room over de aardbeien.

Aardbeienroomijs met muntnagerecht, 4 personen

300 g aardbeien, schoongemaakt | 100 g suiker |1 eetlepel citroen sap | 6 takjes munt | 200 ml crème fraîche

voor de garnering: enkele aardbeien en takjes kruiden4 metalen puddingvormpjes (inhoud 125 ml)

Snijd de aardbeien in stukjes, vermeng ze met

de suiker, het citroensap en de takjes munt.

Marineer ze ca. 1 uur. Verwijder kruiden. Pureer

de aardbeien met de suiker en het citroensap

met de staafmixer of in de keukenmachine. Klop

de crème fraîche luchtig. Schep de aardbeien-

puree luchtig door de 4 vormpjes. Plaats de

vormpjes minimaal 4 uur in de diepvries.Houd

een vormpje even in warm water, leg er een

bordje op en keer ze samen. Garneer de ijsjes

met plakjes aardbei en takjes kruiden.


Aardbeien met peper en basilicumroomnagerecht, 4 personen

3 eetlepels basilicumblaadjes | 150 ml slag room | 1 zakje vanillesuiker| 500 g aard beien, schoongemaakt | grof gemalen zwarte peper

Overgiet in een zeef de basilicumblaadjes met kokend water. Knijp het

vocht uit de blaadjes en wrijf ze in een vijzel tot puree. Klop de slagroom

met de vanillesuiker halfstijf. Klop de basilicumpuree erdoor.

Halveer de aardbeien en verdeel ze over 4 bordjes. Maal de peper

erboven en schep een toef basilicumroom op de aardbeien. Garneer

eventueel met basilicumblaadjes.


Ontdek de ideale vleesvervangers van Bertyn om te bakken of te grillen. Bertyn wordt vervaardigd op tra-ditionele wijze van spelt of Manitoba-oertarwe, seitan genaamd. Met een heerlijke traditioneel gefermen-teerde tamari- of shoyu-saus in cedervaten gerijpt.

In de pan of op de grill 5 minuten bakken aan beide zij-den. Vervolgens de saus erbij en klaar! Of 5 minuten in de verpakking in kokend water. Je proeft meteen zijn heer-lijk zachte beet. Om te smullen! Eiwitrijk, lichtverteerbaar, cholesterolvrij en vetarm. De ideale eiwitleverancier. Met de textuur van een filet pur. Bertyn vind je vers in het koel-vak. De spelt en Manitoba seitan zijn verkrijgbaar in blok van 550g of per 2 steaks van respectievelijk 250/300g.Verkrijgbaar in natuurwinkels via groothandel Udea.

Tel. 00 32 3 620 26 56 Recepten en info: www.bertyn.be

B�rt��: d� �let ��r �nd�r d� ��t��

Bertyn vleesvervangers van spelt of Manitoba-tarwe

Omega’s om de batterij van élke cel op te ladenDe mens bestaat uit miljarden cellen. De vitaliteit van elke cel is voor een groot deel afhankelijk van de kwaliteit en bescherming die de celwanden (membranen) bieden. Celwanden bestaan voornamelijk uit vetten. Voldoende omega-3/6 maken de celwanden soepel en doorlaatbaar waardoor zij voedingsstoffen kunnen opnemen. Zij zorgen er tevens voor dat de batterijen van onze cellen opgeladen kunnen worden. Zij zorgen voor de geleiding en opwek-king van elektrische impulsen. Te weinig omega-3/6 maakt ons moe, lichamelijk en geestelijk. Johanna Budwig over het opladen van onze batterijen: ‘De tweepoligheid tussen vet (celomhulsel) en eiwit (celkern) is van fundamenteel belang voor het behoud en de structuur van alle levende cellen. Deze tweepoligheid hangt grotendeels af van de aanwezigheid van voldoende omega-3/6. Het gebrek aan omega-3/6 verlamt vele vitale functies van de cel. Wanneer de tweepoligheid tussen de celkern en het celomhulsel

wordt vernietigd, door bijvoorbeeld een tekort aan omega-3/6 of door gedeeltelijk of geheel geharde vetten (transvetten) te consumeren, betekent dit dat de elek-trische lading verdwijnt. Met andere

woorden de batterij van de cel geraakt leeg.’ Verkrijgbaar in deelnemende natuurwinkels. Tel 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk

Eicosan perilla is zeer rijk aan omega-3. Bevat voldoende omega-7 en 9 en weinig omega-6. De Eicosan kruiden verster-ken de werking van omega-3. 1

theelepel of 1 eetlepel per dag, vult het omega-3 tekort snel weer aan.

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Recept Budwig-papje: www.noble-house.tk



Ooit was Jan Schrijver een buiten beentjeals biologisch-dynamische boer. Die tijd isgelukkig voorbij. Samen met compagnonJoris Kollewij spreekt Jan van biologisch-dynamisch boeren bedrijf De Lepelaar hetliefst zoveel mogelijk mensen aan.

Lekker naar

Jan& Joris

Teks

t N

icol

e W

illem

se |

Bee

ld W

ern

er v

an d

er L

ooEr waait een stevige zeebries in de kop van Noord- Holland. Verwacht geen ouderwetse boerderijals je biologisch-dynamisch akker- en tuinbouw-

bedrijf De Lepelaar op ’t Rijpje bezoekt. Al vanaf dewat kronkelen de weg zie je de eigenzinnig ontworpenschuur staan, die er in 2004 is neergezet. Aan de voor-kant bevindt zich de vriendelijke, goed geassorteerdeboerderijwinkel waar eigen, vers geoogste seizoens-groenten en kruiden worden verkocht. En zuivel uitde buurt, meel van de molens uit Alkmaar en Koedijken eie ren van eigen erf. En altijd leuk: de bloemenmag je zelf in de tuin plukken.

Inge en Jan Schrijveren Joris Kollewijn

De Lepelaar



Joris Kollewijn

‘We willen graag laten zienen vertellen hoe we aan

onze kwaliteit werken’



BoterbloempjesDe maatschap Schrijver-Kollewijn mag trots zijn ophaar ‘boerderij van de eenentwintigste eeuw’. En dat is Jan Schrijver ook. ‘De gebouwen zijn zo ontworpendat ze zoveel mogelijk aansluiten op de oude agrari sche bebou wing in de om ge ving,’ vertelt hij aan de grote houten tafel in de keu-ken, waar tussen de mid dagwordt ges chaft en waar ookkook cursussen worden gegeven.‘Ik ben hier in de buurt opge-groeid en herinner me hoe ik alskind in vervoering kon raken vanallerlei planten. Mij maak je nietblij met een keurig geschikte bosbloemen of gerbera’s, ik zie lieverboter bloe men in het veld. Hetwaar deren van het meest gewoneis een be lang rijke basis voor de bio -logisch-dynamische landbouw.’

Zilversteel en zaadteeltDe Lepelaar beschikt over 44 hecta -ren landbouwgrond, waar onder per celen in Warmenhuizen en bijOud karspel. De grond rond de be -drijfs gebouwen op ’t Rijpje bestaat uit lichte klei. Hier kunnen vrij gemakkelijk stengel -ui, bosbiet, sel derij, peterselie en boswortel wortelen worden geteeld, maar er staan ook aandachttrekkersals warmoes, zilversteel, mangold en brightlight. In de bedrijfshal achter de winkel kan meer dan eenmiljoen kilo producten worden verwerkt. In twee huizenhoge koelcellen is plaats om zo’n zevenhonderd -duizend kilo kool, bieten, aardappels, wortelen en knol selderij te laten overwinteren, of in de zomer an de re groenten op te stapelen en te bewaren. Vanuit de schuur stuit je blik op de kas, waar onver-warmd en in de vollegrond, ieder seizoen weer anderegroenten worden geteeld. In de winter veldsla en winterpostelein, later in het seizoen raapstelen, andijvie, koolrabi en spinazie, en in de zomer vooralkom kom mer, tomaten en zaadteelt.

Buitenbeentje‘We proberen een zo verantwoord mogelijk product tetelen en mensen de hoeksteen laten vormen van onsbedrijf. Dat zie je aan Joris, mijn compagnon en straks


mijn opvolger, maar ook aan de motivatie van de an -de re mensen die hier werken. Daardoor rust niet allesalleen op mijn schouders en die van mijn vrouw Inge.We doen het met z’n allen. Dat maakt De Lepelaaruniek en authentiek. Tegelijkertijd merk ik dat we in de loop van de jaren ook steeds ‘gewoner’ zijn gewor-den. Toen ik in 1971 het bedrijf overnam, vond mijnvader het biologisch-dynamisch boeren maar niks enook de omgeving toonde veel scepsis. Nu kijken boerenpositief naar ons, komen mensen uit de buurt bij onswerken en weten steeds meer consumenten onze winkel te vinden. Daar ben ik blij om, het laatste wat ik wil is mezelf als buitenbeentje neerzetten of meafzetten tegen de rest.’

Biologisch-dynamisch?Hoe leg je aan iemand eenvoudig uit wat het verschil is tussen biologisch en biologisch-dynamisch? JanSchrijver: ‘De biologische landbouw gebruikt geen chemische middelen tegen ziekten en plagen en erwordt geen kunstmest maar organische mest gebruikt.Kunstmest werkt direct, een gewas neemt de stoffenmeteen op. Biologische of natuurlijke mest moet eerstdoor het bodemleven worden verwerkt voordat hetbeschikbaar is voor het gewas. De biologisch-dynami-sche landbouw borduurt voort op de biologische uit-gangspunten. Er wordt bijvoorbeeld met preparatengewerkt om het composteringsproces een extra stimu-lans te geven.’ Dat klinkt kunstmatig. ‘Allesbehalve,’


De eerste zomergroenten,

vers geoogst bij De Lepelaar!Jan Schrijver


Nieuw! Provamel Soya Filets,

heerlijk gevuld

Bio Soja, da’s bewust genieten!Ontdek onze heerlijke Provamel Soya Filets met spinazievulling of champignonvulling. Even bakken en je tovert in een oogwenk een lekkere vegetarische maaltijd op tafel. Compleet met goudbruin korstje, een stevige buitenkant en een romige binnenkant. Smakelijk!

PROVAMEL. LOVE YOUR FUTURE

Wist je dat … voor de productie van soja-vleesvervangers 5 x minder landbouwgrond, 5 x minder fossiele brandstoffen en 10 x minder water nodig is dan voor de productie van vlees? www.provamel.com

NIEUW!



lacht hij, ‘het zijn na tuurlijke preparaten van plantendie we in kleine hoeveelheden gebruiken. Het leuke isdat je die planten hier allemaal in de omgeving kuntvinden: kamille, paardenbloem, achillia – dat wittebloemetje dat je overal in de berm ziet – valeriaan,duizendblad en eikenschors. Allemaal ruim voor -handen, ze groeien ook hier op het erf.’

NatuurboerDe biologisch-dynamische boer benut de natuur omalles wat groeit nog beter te laten groeien. ‘Prepa -raten vormen daarbij één aspect, ook diversiteit, nut-tige insecten, combinaties van planten – een breedscala aan mogelijkheden hoort erbij. In mijn opvat-ting is kunstmest gemaakt van levensvreemde stof-fen, die de natuur niet op een goede manier kan verwerken. Het maakt de natuurlijke weerbaarheidkapot. Chemie veroorzaakt verharding van hetnatuurlijke proces, terwijl wij een verzachting pro -beren te bewerkstellingen. Al gebiedt de eerlijkheidte zeggen dat er ook dingen misgaan als je met ver zachting bezig bent. Dat hoort bij de natuur, hetmaakt je meer boer. Een gangbare boer is veel meereen industrieel geworden.’

Buurtje leenDe biologisch-dynamische landbouw is gegrondvest op bodemvruchtbaarheid. Aandacht voor biodiver -siteit is cruciaal voor een gezonde ontwikkeling vande gewassen. Daarbij horen een ruime vruchtwisse-ling en een gemengde bedrijfsvoering van akker-bouw en veeteelt. Voor dat laatste werkt De Lepelaarsamen met collega Bram Borst, biologisch-dyna -mische veehouder van de Buitenplaats, twee kilo-meter verderop. Veevoer en stro gaan naar het vee,de stalmest komt terug voor op het land.

Open dagen op 12 en 13 juniOok dit jaar doen veel biologische boerenbedrijvenweer mee met het jaarlijkse evenement Lekker naar de boer. Per provincie pakt één biologischbedrijf feestelijk uit. Daarnaast zetten vijfbiologisch-dynamische bedrijven de bloemen buiten. En dat betekent rondleidingen, proeve rijen,boeren markten met muziek, workshops kaasmaken en melken en nog veel meer! Nieuwsgierig welke activiteiten er bij u in de buurt op de agendastaan? Ga dan naar www.lekkernaardeboer.nl

Ook bij u in de buurt!Landgoed de Olmenhorst,

Lisserbroek (Noord-Holland)Boerderij Doelwyck, Nieuw-

Beijerland (Zuid-Holland)Kleikracht, Winsum (Groningen)Het Schop, Hilvarenbeek

(Brabant)Sonneclaer, Fluitenberg (Drenthe)Tuin van Lelystad, Lelystad

(Flevoland)De Cuynder, Donkerbroek

(Friesland)De Goudsbloem, Buren

(Gelderland)De Heijerhof, Baexem (Limburg)

’t Ecoloar, Wijthmen (Overijssel)De Beekhoeve, Kamerik (Utrecht)’t Hof Welgelegen, Middelburg

(Zeeland)

Plus 5 bijzondere bd-boeren1. De Eemstuin in

Uithuizermeeden2. De Lepelaar in St. Maarten en

Bram Borst melkveebedrijf3. Boerderij Ruimzicht in Halle4. Boerderij Gaos in Swifterband,

in samenwerking met DeWarmonderhofboomgaard

5. De Zonnehoeve in Zeewolde



Dr. Eric Goewie, hoogleraar biologischelandbouw in Wageningen, over een klop-pende integriteit tussen mens, dier en plant

René Groenen, bd-groenteveredelaar,over biologische veredeling en behoud van biodiversiteit

Piet van IJzendoorn, bd-boer pur sang,over het levende geheel van bodem, gewassen, vee, natuur en mens.

Lezing over het belang van échte levens-kracht in biologische-dynamische voeding.

Gerda Dijst, ecotherapeut, over het gezonde boerenbedrijf in ontwikkeling, alert inspelen op wat zich voordoet

Eemstuin Uithuizermeeden

De Lepelaar - St Maarten

Gaos - Swifterband

Zonnehoeve - Zeewolde

Ruimzicht - Halle

12 & 13 juni zetten honderden biologische boerenbedrijven de deur voor u open. Op 5 prachtige Demeter-bedrijven is er een speciaal programma met lezingen, workshops en proeverijen die het bijzondere en vernieuwende karakter van de biologisch-dynamische landbouw en voeding benadrukken.

Onze Demeter-helden maken echte keuzes die er toe doen op het gebied van dierenwelzijn, natuurbeheer en voedingskwaliteit. Tijdens de open dagen kunt u dit zelf ontdekken. Want voor jong en oud valt er van alles te zien, te proeven én te doen!

Wilt u onze Demeter-helden ontmoeten? Kijk voor het volledige programma op www.stichtingdemeter.nl

respect

vruchtbaar

samenhang

puur

veerkracht

Bezoek deze Demeter-bedrijven

op 12 of 13 juni

za & zo

zo

za & zo

za

za & zo

Ontmoet onze Demeter-helden



‘Maar de samenwerking gaat verder,’ vertelt JanSchrijver, ‘we gebruiken ook percelen land van elkaar.De Lepelaar teelt luzerne, graan en grasklaver als vee-voer maar we gebruiken soms ook stukken gras vande Buitenplaats om aardappelen, kool of wortelen te planten. Door die koppeling is een veel groterevruchtwisseling mogelijk. Daarnaast lopen er op onsland schapen van de biologische schapenboer KeesParelberg en krijgen we kippenmest van de biolo -gische kippenhouderij van Ger Groot. Ons vrucht -wisselingschema en de samenwerking met andereboeren maakt het mogelijk een diversiteit aan ge wassen te telen, wat er weer voor zorgt dat we ook voor de handel aantrekkelijk zijn.’ Ook de prijs wordt goed in de gaten gehouden. Jan Schrijver: ‘We beschikken over een lopende band, een kool-schoon-lijn om de kolen met blaasapparaten inplaats van met een mesje schoon te maken, en een wortel-spoel-lijn. Efficiency heeft een gunstigeffect op de prijs van de gewassen.’

Steeds bekenderProducten van De Lepelaar liggen in natuurwinkelsin het hele land en Joris Kollewijn staat levensgrootmet bossen snijbiet op posters die in de winkel han-gen. ‘Het is geweldig dat we steeds beter zichtbaarworden voor de consument,’ vindt Jan Schrijver. ‘Deste leuker als we ons publiek dan ook kunnen ontvan-gen op ons bedrijf. De open dag tijdens Lekker naar deBoer op 12 juni, organiseren we mede omdat wehopen dat er consumenten komen die onze produc-ten weten te waarderen en beseffen dat het fair is datde verkoopprijs niet beneden de kostprijs van de telermag liggen. Wij willen hen graag laten zien en vertel-len hoe we aan onze specifieke kwaliteit werken.’

Komt dat zien!Tijdens Lekker naar de Boer staat er van alles in bloeiop het land en liggen de eerste zomergroenten versgeoogst in de winkel. Jan Schrijver: ‘Je kunt hier ziendat op een biologisch-dynamisch bedrijf de eigenheidvan gewassen goed tot z’n recht kan komen. Er isruimte voor eigenheid in plaats van de uniformiteitwaar de gangbare landbouw steeds meer naarstreeft. We telen ook zaad in de kas, van sla- en andijvierassen. Mijn grootvader verzorgde altijd dezaadteelt van alle gewassen. Dat is nu bijna niet meermogelijk, wat wij doen is al vrij uniek. Behalve dat het dikwijls spe cifieke rassen zijn, zijn biologische en biologisch- dynamische gewassen vaak compacter.De eigenheid kun je absoluut proeven, ja.´

DeLepelaarRijperweg 16A Sint Maartenwww.delepelaar.comDe winkel is open op wo van 9-12 uur, vr van 13-18 uur, za van 9-14 uur.Toegankelijk tijdens Lekker naar de Boer (alleen op 12 juni).

DeBuitenplaatsbiologisch-dynamische zuivelboerderijSurmerhuizerweg 10 Sint MaartenEenigenburgwww.loeigoeiezuivel.nlToegankelijk tijdens Lekker naar de Boer op zondag 13 juni.



Rece

pte

nA

nn

eke

Am

mer

laan

|Fo

togr

afie

Sve

n B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

|K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

Rabarber

Met vleesBak 400 g varkenslappen (bestrooid metpeper en zout) in 2 eetlepels olie lichtbruin.Fruit 2 tenen knoflook met 1 grote ui(gesnipperd) heel zachtjes mee. Voeg 500 grabarber (in stukjes), 1 theelepel verse gem-ber (geraspt) en 2 anijssterren en 50 g suikertoe en stoof alles in ca. 45 minuten zachtjesgaar. Lekker met rijst en broccoli.

Uit de ovenSnijd van 500 g rabarber de stengels opde lengte van de ovenschaal. Sprenkeler 3 eetlepels aardbeiensiroop of -likeurover en 50 g suiker. Laat de rabarber inca. 20 minuten in de oven gaar worden.Lekker met vanille-ijs.

Als ‘fool’Kook 400 g rabarber (in zo klein mogelijke stuk-jes) met 75 g suiker en 1 vanillestokje (open -gesneden) in ca. 15 minuten heel zachtjes gaar.Laat de rabarber in een zeef uitlekken. Klop 250 ml slagroom stijf en schep de uitgelekteafgekoelde rabarber er luchtig door. Schenk hetsap in 4 champagneglazen. Schep de ‘fool’ eropen laat in de koelkast heel koud worden.

Officieel is het een groente, maar rabarberwordt veel meer gegeten als fruit. Dat komtvooral door de friszure smaak. Van de rabarbereet je de stengels, de bladeren kunnen giftig zijn als ze groot en volgroeid zijn. Het lekkerst is rabarber in het late voorjaar als de jongestengels nog mals zijn. De smaak is dan ookmilder, zodat er minder suiker nodig is.



Elke dag lekker!

Als hartige compoteFruit 1 ui (gesnipperd) heel zachtjesin eetlepel olie. Fruit 1-2 eetlepelsIndiase currypasta even mee. Voeg 500 g rabarber (in stukjes) en 50 g oersuiker toe en stoof derabarber in ca. 15 minuten zachtjesgaar. Bestrooi de compote met fijngehakte koriander.

RoergebakkenVerhit 25 g boter in een wok en roerbak400 g rabarber (in stukjes) ca. 4 minuten.Strooi er 2 eetlepels suiker over en laatdeze even karameliseren. Voeg 2 eetlepelswitte wijn of water en 1 eetlepel munt-blaadjes toe en warm alles nog 2 minutendoor. Serveer met geklopte crème fraîche.

Als jamSnijd 500 g rabarber in heel kleine stukjes.Vermeng ze met 450 g suiker, 2 eetlepelscitroensap en de geraspte schil van 2 sinaas-appels. Breng dit heel langzaam aan dekook. Zet het vuur uit en laat het mengsel 1 dag staan. Breng opnieuw langzaam aande kook en kook de jam 10 minuten flinkborrelend. Voldoende voor 2 potten.

BasisbereidingTrek eventueel met een dunschiller deharde nerven van de stengel. Was de

stengels en snijd ze in stukken of stukjes en kook ze met aanhangend water en

suiker naar smaak in ca. 10 minuten gaar.


Samen met de natuur

Jan Duijndam uit Delfgauw.

Biologisch-dynamische zuivel van niet-onthoornde koeien en niet-gehomogeniseerd. Het beste wat de natuur te bieden heeft!Jan Duijndam is in de afgelopen jaren omgeschakeld naar Demeter en levert sinds begin 2010 melk van biologisch-dynamische kwaliteit. Wilt u meer weten over onze veehouders? www.zuiverzuivel.nl

ZZ S k k d 0410 D 6675 i d1 1 07 04 2010 14 58 52


Elke dag lekker! Vismet korianderworteltjes

hoofdgerecht, 4 personen

4 stukken kabeljauw van 125 g elk* |1 theelepel citroensap | 50 g roomboter |1 royale bos peen, schoongemaakt |2 theelepels korianderzaad, grof gema -len | 3 teentjes knoflook, in plakjes |3 eet lepels fijngehakt peterselie

Wrijf de vis in met zout en citroensap en

laat deze ca. 15 minuten intrekken. Smelt

de boter in een hapjespan. Schep de wor -

teltjes met de koriander, plakjes knoflook

en wat zout erdoor. Voeg 3 eetlepels

water toe en stoof de worteltjes 3 minu-

ten. Leg de stukken vis op de worteltjes

en schep wat van het vocht in de pan over

de vis. Stoof alles in een afgesloten pan

in 8-10 minuten gaar. Strooi de peterselie

over de vis. Lekker met in de schil gekook -

te krieltjes en eventueel een salade van

geraspte wortel met citroen.

* www.goedevis.nl


14 58 52


hoofdgerecht, 4 personen

Snijd de kerstomaatjes in kwarten. Halveer de peultjes.Snijd de uitjes in lange reepjes en 3 tenen knoflook inplakjes. Kook de pasta volgens de aanwijzingen op deverpakking. Kook de peultjes de laatste 4 minuten mee.Fruit de lente-ui, knoflook en tijm 2 minuten in 3 eet -lepels olijfolie. Schep de tomaatjes erdoor en fruit zeenkele minuten mee. Schep een soeplepel kookvochtvan de pasta door de groenten. Giet de pasta met depeultjes af en schep ze door de groenten. Verdeel over4 borden en schaaf de kaas grof boven de borden.Bestrooi het gerecht royaal met peper.

Pastamet peultjes en tomaat

Elke dag lekker!


300 g peultjes

250 g kerstomaatjes

300 g penne

3 lente-uitjes

2 eetlepels tijmtakjes

150 g oude geitenkaas


Eten uit eigen moestuin,het is simpeler te doendan je denkt. Een hogeemmer, grote bloempot of lege wijnkist is algenoeg om te beginnen!

30 s m a a k m a k e n d 1 | lente 2010

Begin een

eettuin!



Teks

t en

bee

ld |

Cla

ud

ia R

ein

a

MaanZoals eb en vloed worden beïnvloed door de maan, worden planten

dat ook. Ga maar na: planten bestaan voor een groot gedeelte uit

water. Bij wassende (groeiende) maan ontstaat een sterke bladgroei

bij gewassen die boven de grond groeien, bij krimpende maan

groeien wortelen en aardappelen het sterkst onder de grond.

In de biologisch-dynamische landbouw worden belangrijke werk-

zaamheden zoals zaaien en oogsten verricht aan de hand van de

stand van de sterren en planeten. Voor een goed resultaat in de eigen

tuin kun je dit ook toepassen. In de Kosmos-agenda van Hesperia

worden de beste zaaien oogstdagen gemarkeerd, waarbij in de

kantlijn wordt beschreven of het om een vrucht-, blad-, wortel- of

bloemdag gaat. Een tabel geeft daarbij een heldere indeling in groe-

pen. Een andere goede hulp is de Sterren- en Planetenkalender van

Liesbeth Bisterbosch.

RegenwaterEen tuin kan niet zonder regenwater. Vang dit op in een regenton. Zet

bijvoorbeeld bij tomaten en courgettes een volle gieter ernaast. De

zon verwarmt het water, daar bloeien ze van op. Op een hete zomer-

dag mag je zelfs wel twee keer water geven. Aarde in een pot moet

vochtig aanvoelen, niet nat.

ZaaigoedBiologisch tuinieren begint met gezond plant- of zaaigoed én met

zaaien in het juiste seizoen. Zo hebben zaadjes de grootste kans om

uit te groeien tot sterke planten. Biologisch tuinieren berust vooral

op vooruitzien en het voorkomen van ongewenste plagen. Combi-

neer bloemen, kruiden en groente die elkaar positief beïnvloeden.

Het oogt niet alleen goed, samen hebben ze ook een hogere weer-

stand tegen plagen.

Rucola uit de wijnkistZaai rond half april pluksla samen met

kervel of lente-uitjes in vochtige pot-

grond in de wijnkist. Na een paar weken

heb je heerlijke pluksla. En van een

rijtje pluksla kun je blijven plukken.

Laat steeds tenminste één centimeter

sla staan en de sla groeit gewoon weer

door. Rucola zaai en oogst je net zoals

pluksla. De beste tijd voor het zaaien

van rucola is september, want deze

slasoort houdt niet van echt warm

weer. Je kunt sla ook kopen als mini-

plantje. Als je van iedere kropsla steeds

de buitenste vier bladeren oogst, kun

je lang blijven oogsten.

Trostomaten uit de bloempotProbeer eens een klein olijftomaat of

een trostomaat in een bloempot.

Vul de onderste helft van een ruime

pot met Bio-Kultura bemeste tuinaarde

en strooi daarop potgrond. Stop het

plastic potje waarin je het plantje hebt

gekocht naast de tomatenplant in de

aarde en giet daarin water, zo blijft de

stengel van de tomatenplant droog.

Strooi wat basilicumzaadjes op de

aarde. Tomaat en basilicum gaan goed

samen als plant in de pot èn op je bord.

Courgette uit de borderEen courgetteplant is heel decoratief in

een bloemenborder. Kies een zonnige

plek en reken op een vierkante meter

ruimte. Maak in mei of begin juni een

gat van een emmer diep en schep hier

een emmer vol bemeste tuinaarde in.

Steek een courgettezaadje Black Beauty

of Saffron Prolific dwars en een centi-

meter diep in de grond. Deze rassen

ranken niet, de vruchten groeien vanuit

het centrum van de plant. Je kunt er

dagelijks kleine courgetjes van oogsten,

tot de vorst er een eind aan maakt in de

herfst. Ga je op vakantie, laat dan de

courgettes groeien om bij terugkomst

voor de sier te bewaren.

Eten uit eigen moestuin, het is simpeler te doendan je denkt. Een hoge emmer, grote bloempotof lege wijnkist is al genoeg om te beginnen!



Start eenvoudig!Misschien heb je een houten wijnkist, een grote bloempot of een

emmer staan. Boor in de wijnkist wat afwateringsgaten in de bodem.

Vul de kist, pot of emmer met biologische potgrond en zaai wat je

lekker vindt: sla en kervel, lente-ui en zomerwortel of tomaat met

basilicum.

Voeding� Wat je aan eten uit je eettuin haalt, moet je er aan voeding ook

weer in stoppen.

� Start met biologische potgrond, biologisch bemeste tuinaarde en

organische mest (o.a. van Bio-Kultura).

� Compost maak je van keukenafval in de compostmaker of een

wormentoren die bij een goed tuincentrum verkrijgbaar is.

� Brandnetelgier is een vloeibare mest die ontstaat in een emmer vol

brandnetelblad en water. Laat de emmer tien dagen in de schaduw

staan met een deksel erop, want het gaat enorm naar mest stin-

ken. Verdun de inhoud met regenwater (verhouding 1:10) en

schenk de vloeibare voeding bij tomaten en courgette.

OnkruidenZorg voor een opgeruimde, onkruidvrije tuin! Kleine onkruiden kun je

het beste zo snel mogelijk verwijderen. Hoe groter ze worden, hoe

meer voedingsstoffen ze wegnemen van planten die wel nuttig zijn!

Het zijn bovendien schuilplaatsen voor slakken – die wil je niet. Blij-

ven schoffelen en wieden in de tweede week na volle maan bij droog

weer, dat heeft het meeste effect. Een rand kruipende Oost-Indische

kers rond een groentebed helpt tegen slakken. De bloemen van de

Oost-Indische kers geven een salade kleur, de smaak is vergelijkbaar

met die van tuinkers en radijs. Zo gaan lekker, mooi en nuttig samen!

Uniek! Vierkante metertuinWil je meer dan alleen kruiden in een pot,

dan is de Vierkante Metertuin® van de

Wiltfang een leuke start. De Vierkante

Metertuin bestaat uit een raamwerk van

1,2 x 1,2 meter met 16 vakken voor 16 op

elkaar afgestemde soorten. Het is dé

sleutel tot moestuinieren met plezier,

omdat het heel goed beheersbaar is.

Er is een Vierkante Meter kruidentuin,

groentetuin met handleiding en kinder-

tuin met een werkboek, logboek en

tuinboek. www.dewiltfang.nl

LeestipClaudia Reina heeft haar verhalen en

bevindingen over haar moestuin gebun-

deld in het fraaie boek Onze smultuin.

Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel

en natuurvoedingswinkel en kost € 17,95.

Handige adressenwww.dewiltfang.nl

www.bolster.nl

www.vreeken.nl

www.denieuwetuin.be

www.kraaybeekerhof.nl

www.versvanhetland.nl

www.bio-kultura.nl

www.boschhoeve.nl

www.biologischpootgoed.nl

www.bastin.nl

www.smultuin.nl



Wortelen uit de emmerEr zijn groente en kruidencombinaties

die elkaar postief beïnvloeden. Neem

bijvoorbeeld zomerworteltjes met bos-

uitjes. Vul een minstens 60 centimeter

hoge emmer met gaatjes in de bodem

met potgrond. Geef de potgrond water,

zaai dun en strooi er een dun laagje pot-

grond bovenop. De eerste twee weken

geef je geen water. Als de zaailingen

opkomen en te dicht op elkaar staan,

dun je ze op een ochtend zo uit, dat er

iedere twee centimeter een worteltje

of uitje kan groeien. Na ongeveer tien

weken kan het oogsten beginnen.

Aardbeien uit de tuinWat is er heerlijker dan een warme,

rijpe aardbei midden op de dag te

snoepen uit eigen tuin? Aardbeien zijn

vaste planten die van veel zon houden.

Daar kun je wel drie jaar lang van oogs -

ten, als je steeds de uitlopers eraf knipt

en jaarlijks wat organische mest van

Bio-Kultura geeft. Mora des Bois is een

heftig geurende en dito smakende

aardbei die rood is vanbinnen en van-

buiten. Plant aardbeien in een rijtje,

langs de rand van de border bijvoor-

beeld, of zet ze in een pot.

Belangrijk: geef alleen ’s morgens water

bij droog weer.

Kruiden uit de potTijm, rozemarijn en salie groeien prima

in een pot. Ze houden van beschutting

tegen de wind en willen veel zon.

Mest hebben ze niet nodig en veel

water ook niet. Pluk wat je nodig hebt.

Platte peterselie is veel smakelijker dan

krulpeterselie. Zaai het kruid op een

bladdag of bij wassende maan en je

hebt een seizoen lang een onmisbaar

ingrediënt.

Wil je iets bijzonders, zaai dan eens

kaneelbasilicum in juni. Dit medi -

terrane kruid houdt van een zonnige

en vochtige plaats, uit de wind.

Heel smakelijk in appelmoes en bij

Thaise gerechten.


“Het gebruiken van ko-kosbloesem suiker is een manier om de ar-moede van de aarde op te lossen. Het sap van de kokosboom kan ge-transformeerd worden tot suiker zo zacht als honing… De natuur creëerde de nectar die niet kan verwerkt wor-den in fabrieken. Men kan kokosbloesem sui-ker alleen daar produ-ceren waar er palm-bomen zijn. De lokale bevolking kan van de nectar gemakkelijk sui-ker maken. Het is te-gengif voor miserie.” Gandhi, 3 mei 1939

Amanprana werkt voor haar kokosbloesem suiker samen met Lestari Mandiri, Fairworld en Hivos. Lestari is een associatie die wedijvert voor de belangen van klein-schalige boeren en hun families in centraal Java. Hivos is een humanis-tische organisatie die staat voor een faire, vrije en duurzame wereld. Een organisatie die ook staat voor gelijke kansen voor mensen. In de provincie Kulon Progo, centraal Java, waar één van de boerenverenigingen van Lestari aanwezig is, werken we ook samen met Fairworld, die erop toeziet dat de oogst en productie van onze kokos-bloesem suiker met bio en fair trade principes gebeurt. Beide zijn lid van Organic Alliance, een organisatie die wedijvert voor meer bio in Indonesië. Samen trachten we 2.000 families in Kulon Progo een extra inkomen te geven en hun eco habitat te bescher-men. De kokosbomen in hun tuinen brengen nu een eigen oogst op. Door de snelle fermentatie kan het indik-ken van de nectar tot suiker alleen lokaal gebeuren. Kokosbloesem suiker is door de Voedsel- en Landbouw Organisatie FAO uitgroepen tot meest duurzame suiker.

Wat is ‘Gula Java’? Gula Java is de kokosbloesem suiker uit Java. De zoete nectar van de kokosbloesem is een gekoesterde rijkdom, door tap-pers hoog in de kokosbomen geoogst. Boven het houtvuur in de ketel ver-andert de nectar langzaam roerend in een heerlijke, ongeraffineerde rijke suiker. Om jou op elk moment van de dag te laten genieten van haar zoet-heid en zachte karamelsmaak.

Gula Java (kokosbloesem suiker) kan je gebruiken ter vervanging van riet- of bietsuiker, agave, ahorn of siroop. In thee en koffie, heerlijk op appels in de oven, gebak-ken bananen, pannenkoeken, taarten, wafels, gebak en cake. Perfect in cock-tails (vb Mojito, Caipirinha,...). Als de-coratief suikerrandje aan je glas. Om gerechten af te werken en Aziatische recepten met Gula Java hun authen-ticiteit te geven. Ideaal tussendoortje voor extra energie.

Geniet van de zoetheid en zachte karamel-smaak van Gula Java (kokosbloesem suiker)en help samen met Amanprana 2000 fami-lies in Kulon Progo aan een extra inkomen

Glycemische Index GI: hoe lager de GI, des te stabieler je suikerspiegel

Geraffineerde suiker 68 Oersuiker, Rapadura 61 Ahorn 54 Honing 48 Agave 40 Gula Java 35

406 666 1.002 1.210 2.200

GU

LA J

AV

A

Tomaat Wortel Mango KiwiGold

Gula Java

Orac-waarden: hoe hoger de Orac, des te meer antioxi-danten je voeding bevat

Per 100g Gula java bruine witte Amanprana suiker suiker Stikstof 202 mg 10 0 Fosfor 79 mg 3 0Kalium 1030 mg 65 2.5 Calcium 6 mg 24 6Magnesium 31 mg* 7 1Cloride 470 mg 18 10 Zwavel 26 mg 13 2 Borium 0,6 mg 0 0 Zink 2,2 mg 0,2 0,1Mangaan 0,26 mg* 0,2 0 Ijzer 5,1 mg* 1,3 0,1 Koper 0,35 mg* 0,06 0,06 Chroom 12 ug - 0Inositol 258mg* - -Bron: SGS Filippijnen en door SGS Antwerpen*

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Michael Phelps, Olympisch zwem-kampioen, dronk magere cho-colademelk en geen sportdrank. Diverse onderzoekers bevestigen dat je met magere chocolade drank snel-ler herstelt van zware fysieke inspan-ningen dan met sportdranken. Gula Java Cacao levert veel koolhydraten en voldoende eiwitten tijdens sport-prestaties. Gula Java is verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels als ongeraffi-neerde bloemsuiker, kristalsuiker, klontjes en cacao.

Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk

ADVERTENTIE


Waterijs in multipackFramboos en peerwww.icecreamfactory.nl

Nieuw



1 Maaltijdgemak van Proef

Al eerder bedacht chef-kok Ericvan Veluwen van LandgoedRhederoord drie verse biologi-sche soepen voor Proef. Metsucces! En daar bleef het nietbij. Inmiddels heeft de kok methart voor biologische (streek) -producten en pure smaak viereenpersoons snel klaar maal-tijden ontwikkeld. Voor ieder-een die weinig tijd of eendagje geen zin heeft om tekoken, is er Bami met roerbak-groenten en cashewnoten,Tagliatelle met pijnboompit-jes, Tabouleh met geitenkaasen olijven of Bloemkoolroosjesmet kokos en kerrie. Alle viervegetarisch, inclusief een extratip om te variëren. Kant-en-klaar van Proef: dat is vers engezond, kwaliteit en gemak inéén pak. Uiteraard biologisch. Adviesprijs vanaf € 5,95 | 450 g

2 Verantwoord lekkere perzikzuivel

Nieuw in het assortiment: per-zikdrinkyoghurt van ZuiverZuivel. Bereid met magere yog-hurt, perziksap en een beetjerietsuiker. Net als drinkyoghurtframboos 100% biologisch.Een frisse zuiveldrank vol fruit,voor jong en oud. Wist je datzo’n 130 veehouders samen debiologische melk leveren vooralle zuivelproducten van Zui-ver Zuivel? Doordat hun koeiengras en klaver hebben gege-ten, is de melk rijk aan goedevetzuren, antioxidanten envitamines. Daarvan maakt Zui-ver Zuivel drinkyoghurt vanhoge kwaliteit voor een rede-lijke prijs. In klimaatneutraleverpakking met hersluitbare,eveneens klimaatneutraleschenkdop. Verantwoord enverdraaid handig. Adviesprijs € 1,99 | 1 liter

3 Bakken met plezierJe draait er je hand niet voorom, want je weet: niets is lek-kerder dan een zelfgebakkenappeltaart, of beter nog: eenzelfgebakken biologischeappeltaart. Veel werk? Welnee,met de bakmixen van De RitOrganics en wat verse ingre-diënten is die appeltaart zogemaakt. Net als onweer-staanbare brownies, vanille-muffins, ouderwetse cake enkruimelvlaai met vers fruit, ofeen knapperige pizza en qui-che. Verras jezelf. Zelf bakkenis leuk om te doen en je hebteer van je werk. Succes gega-randeerd. Adviesprijs € 2,29 - € 2,89

4 Pikant lekkerGoed nieuws! Liefhebbers ken-nen de sambals van Hottie aljaren, maar weten ook dat zeniet zo makkelijk verkrijgbaarzijn. Dat is verleden tijd, wantsinds kort staan ze in hetschap van natuurwinkels inhet hele land. Hottie is allesbe-halve ‘alleen maar hete peper’.De variatie in sambalsoortenstrekt van mild (Hottie metrode ui en honing) tot heet(Hottie met yellow pepper) ende ingrediënten zijn in elk pot- j e verschillend. Een sambalcol-lectie om te koesteren, aldusde lovende opvatting vansmaak kok Pierre Wind. De bio-sambal is niet alleen lekker bijvlees, vis en groente, maar ookin soep of op een tosti metkaas. Kijk voor tips en ideeënop www.hottiesambal.nl. Adviesprijs € 2,75 | 100 ml

Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse

3

2

4

1



5 SchapenpanirWat tofu is voor Azië, is panirin India: een veel geconsu-meerde en volwaardige vlees-vervanger. Panir is ongerijptekaas, gemaakt van verhittemelk en citroenzuur. De toe-passingen zijn legio, de berei-ding eenvoudig. Panir kanzowel koud als gebakken,gegrild of gefrituurd worden –het smelt niet. Naast panir vankoemelk produceert De HeiligeKoe nu ook Het Heilige Schaap,anders gezegd: panir gemaaktvan biologische schapenmelk.Die is net zo vol, romig enzacht van smaak, het proevenwaard! Het is tevens een goedalternatief voor mensen metkoemelkallergie. Kijk voorrecepten op www.panir.nlAdviesprijs € 3,39 | 200 g

6 Puur sesamTahin is notenpasta, gemaaktvan fijngewreven sesamzaad.De sesamzaadjes voor denotenpasta van TerraSanakomen uit Bolivia. Ze groeienin de tropische hooglanden.Voordat ze worden fijngema-len en als pasta in potten van250 of 500 gram wordengestopt, worden de zaadjesgeroosterd. Dat is lekker enbovendien slim, want het ver-sterkt de specifieke smaak ener hoeven geen conserverings-middelen of zout aan toege-voegd te worden. Tahin vanTerraSana bestaat dus voor100 procent uit sesam. Lekkerbij shoarma en falafel, onont-beerlijk in zelfgemaakte hum-mus.Adviesprijs € 2,29 | 250 g

7 Holland, aardappelland

Nederlanders eten per per-soon gemiddeld 90 kilo aard-appels per jaar. Internationaalzijn we een belangrijke aard-appelproducent en mogen weonszelf wereldmarktleider inaardappelpootgoed noemen.Dwars door het Hollandse landslingert duizend kilometer Pie-perpad, van de kop van Fries-land tot onderin zuidelijk Zee-land. De route is in kaartgebracht door Biologica,Greenpeace en de ANWB. Alsje die volgt, fiets of wandel jelangs biologische aardappelte-lers. Na afloop weet je allesover biopiepers – en nog veelmeer. Lees maar in de gids Lek-ker Fietsen, te koop in natuur-winkels of viawww.pieperpad.nl. De aardap-peleters van Vincent van Goghzouden er versteld van hebbengestaan.Gids Lekker Fietsen € 9,95.

8 Arabische biosoepAchter iedere soep van DeKleinste Soepfabriek schuilteen bijzonder verhaal. Zo ookachter de Palestijnse olijfolie-soep met linzen. De eeuwen-oude olijfbomen (uit de tijdvan de Romeinen!) wortelen inde bezette gebieden waar boe-ren proberen te blijven oog-sten. Uit de olijven wordt bio-logische én fair trade olijfoliegeperst, van hoge kwaliteit.Deze komt op unieke wijze viaRio de Bio naar Nederland.Samen met de Palestijnseeigenaar Nasser Farha ontwik-kelde De Kleinste Soepfabriekdeze klassieke Arabische lin-zensoep met komijn, tomaat,chili, aardappel en knoflook.Puur biologisch, vegetarisch enveganistisch. Lekker met fijn-gesneden platte peterselie encitroensap.Adviesprijs € 4,99 | 400 ml

8

6

7

5


voor een volledig overzichtvan alle biologische winkels,boerenmarkten, web winkels,

restaurants en nog veel meer, ga naar:

www.biogids.nl

a d v e r t e n t i e s

de bestebio-adresjes

OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep,bio katoen, zijde, kinderwagens,bed en zo. Groenmarkt 1, ww.obilot.nl

www.sincero.nl fair biofashion.Hardebollenstraat 1 in Utrecht.Dames-, heren- en kindermode.

Biologisch Geschenkpakket, dé specialist in biologischegeschenken en kerstpakketten. Tel. (035) 683 33 56. www.BiologischGeschenkPakket.nl

Biologisch, ook op vakantie? Rust, heerlijk vegetarisch. Eten enwandelen in Auvergne (ook dieet). www.lagarnasette.net

Kleine Groene (gezins-)Campingmet biologisch eethuisje. Schitte-rende wandel/fietsomgeving.Camping Eelerberg Hellendoorn(0548) 681223; www.eelerberg.nl

Sensationeel slapen onder een zij-den dekbed: Tot 34% goedkoper bijwww.biovoordeel.nl

Op zoek naar worksh./ therap. die de zelfontwikkeling bevorde-ren? www.eigentijdsnetwerk.nl

Ecolonie, sinds 1989, toonaan-gevend voor een duurzame, betaalbare, creatieve vakantie! www.ecolonie.eu

www.biologischemensontwikkeling.nlNatuurlijk leiderschap: van egocentrisch naar ECOLOGISCHLEIDERSCHAP. (Team) coaching op biologische boerderij Info:Oscar Jansen, (06) 17 41 49 47,[email protected]

Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf € 52,50 (ex. btw).Meer info: Biologica, Renáta Hore-nová, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op:www.smaakmakend.nl/adverteren

SMAAKMAKEND 2 • zomer 2010

Smaakmakend is een uitgave vanBiologica. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan -geboden door uw natuurvoedings-specialist. In Smaakmakend vindtu recepten met biologischeproducten en verhalen over deherkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Biologica.

UitgeverBiologica | Postbus 12048 |3501 AA Utrecht | tel 030 2339970| fax 030 2304423 |[email protected]

RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredac-teur) | Peter Jens (uitgever) | HansMoltzer | Jinne Das | Rob Zentveld |Nicole Willemse

VormgevingCarla Goossens | Marc van Meurs

Fotografie en illustratieSven Benjamins | Werner van derLoo | Claudia Reina | Kato Tan

Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Ulrika Gustavsson |Claudia Reina | Ingmar Niezen

LithografieGrafimedia Amsterdam

DrukwerkbegeleidingKobalt

DrukRoto Smeets

AcquisitieRenáta Horenová | Katrien HornikxAdvertenties kunnen zonder op gaafvan redenen worden geweigerd.

Abonnement op Smaakmakend?Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77of ga naar www.smaakmakend.nl

ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gere-produceerd zonder schriftelijketoestemming van de uitgever enfoto graaf. Deze uitgave is met zorggemaakt. Voor eventuele onjuist-heden is Biologica niet aansprake-lijk. Smaakmakend wordt gedruktop chloorvrij en gerecycled papier.

Biologica heeft het keurmerk van het CBF voor verantwoorde wer-ving en besteding van fondsen.

colofon

nd

oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.

Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

B

In HARMONIE met de natuur

De lekkerste aardbeienkwarkvan Nederland!

Ook verkrijgbaar in de smakenmagere, halfvolle en volle kwark.

De lekkerste aardbeienkwarkvan Nederland!

Ook verkrijgbaar in de smakenmagere, halfvolle en volle kwark.

jgjg


39

Groen. “In de islam staat de kleur groen niet alleen

voor duurzaam, maar ook voor progressief, fris, ver-

nieuwend en onschuldig.”

Moslims. “Ik heb geen islamachtergrond, maar ben

op m’n 27ste praktiserend moslim geworden.

Enkele jaren later trouwde ik met een Marokkaanse

moslima. Veel moslims van de nieuwe generatie

zijn goed opgeleid, ontwikkeld en hebben zich

gesetteld. Bij hun levensstijl past een bewuste eet-

stijl.”

Natuurwinkel? “Wij willen moslims wegwijs maken

in de wereld van biologische en biologisch-dynami-

sche landbouw en voeding. Als je aan een gemid-

delde moslim van de nieuwe generatie vraagt of ze

wel eens in een natuurwinkel zijn geweest, is nu

nog de reactie: ‘Natuurwinkel? Nooit van gehoord.’

Dat willen we veranderen.”

Vlees. “Zo’n tien jaar geleden at ik geen vlees. Mijn

idealistische, ideologische periode was dat. Terug

naar mijn roots, geïnspireerd door reggaemuziek.

Mijn broer ging naar de Warmonderhof voor een

opleiding in de biologisch-dynamische landbouw. Ik

koos voor Sociale geografie/ontwikkelingsstudies.

Nu ben ik terug bij vlees, maar met mate. Noem het

voortschrijdend inzicht. Ik houd van vlees. Mijn

oma deed altijd rozijnen in haar gehaktballen. Het

water loopt me in de mond als ik eraan denk. Wat is

daar mis mee? Waarom zou ik geen dieren mogen

eten die op een waardige manier leven en geslacht

worden?”

Halal. “Halal gaat verder dan geen varkensvlees

eten en ritueel slachten. Het gaat over rentmeester-

schap, khalifaat. Bronnen in de islam geven daar-

over veel aanknopingspunten. Over verantwoorde-

lijk met dieren omgaan als dieren, niet als beesten.

Mohammed heeft bijvoorbeeld in het stadsstaatje

Medina een gebied aangewezen waar alleen wild

mocht leven, een natuurreservaat avant la lettre.”

Dierenfabrieken. “We zijn begonnen met aandacht

te vragen voor biologisch halalvlees. We hebben

bewust voor vlees gekozen en niet voor groenten,

omdat dierenfabrieken het leven op aarde het

meest onder druk zetten.”

Kuuroord. “We hebben een reportage gemaakt op

de biologisch-dynamische veehouderij van Jeroen

Konijn in Driehuizen. De koeien daar dragen horens

waardoor ze zich in de kudde beter in balans voe-

len. Het is een modelboerderij. Een kuuroord verge-

leken met de grote dierenfabrieken.”

Duur? “Er wordt gezegd dat biologisch vlees duur is.

Maar voor de nieuwe generaties moslims gaat dit

argument niet echt op. Die stichten geen grote

gezinnen meer, zoals de eerste generatie. Die kun-

nen dat vlees heus wel betalen, vooral als ze wat

minder vlees eten. Ik spreek uit eigen ervaring.”

Groenten. “We gaan het ook over groenten hebben.

Zelf woon ik in Capelle a/d IJssel, maar onze groen-

ten halen we in de Groene Passage in Rotterdam.

Dat zouden meer moslims moeten doen. Steeds

meer groene moslims die vergeten groenten kopen

in de Groene Passage, dat is het doel waarnaar

we streven!” �

Meer weten? Zie ook www.groenemoslims.nl

een frisse kijk

Peter Noer’Dien Teekens (40) ismedeoprichter van de StichtingGroene Moslims. “Halal gaatverder dan geen varkensvleeseten en ritueel slachten.”

Peter Noer’Dien Teekens

Teks

tH

ans

Mol

tzer

| fo

togr

afie

Kat

o Ta

n


250 BIOLOGISCHE BOEREN

EN TUINDERS NODIGEN U

UIT OM TE KOMEN KIJKEN

HOE DUURZAAMHEID IN

PRAKTIJK GEBRACHT WORDT.

DIER VRIENDELIJK, MILIEU-

BEWUST, AANDACHT VOOR

NATUUR OP EN OM DE

BOERDERIJ. ZO ONTSTAAN

DE HEERLIJKE BIOLOGISCHE

PRODUCTEN DIE U DAGELIJKS

IN UW NATUURVOEDINGS-

WINKEL KUNT VINDEN.

ADRESSEN EN ACTIVITEITEN:

WWWWW.LEKKERNAARDEBOER.NLL

OPEN DAGEN: ZATERDAG 1 2 & ZONDAG 1 3 JUNI 20 1 0


Smaakmakend Zomer

Documents

Transcript of Smaakmakend Zomer