Smaakmakend winter 2009-2019
description
Transcript of Smaakmakend winter 2009-2019
gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten
Winterse weerstandbouwers
Dick Soek's Gouden Graanschuur
De eetgewoonten van Renske de Greef
nº 6 | winter 2009-2010
Hartverwarmendestoofpotten
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:02 Pagina 1
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 3
inhoud
recepten | winter 2009 -2010
28 Zuurkool: 6x anders!Denk verder dan stamppot. Ook zinin een hartige sandwich met zuur-kool, pastrami en een lik mosterd? Of zuurkoolpeer met blauwe kaas?
en verderin dit nummer
5 Column Anneke
28 Elke dag lekker
36 Winkelwaar
39 Bekend met bio:Renske de Greef
recepten in dit nummer
14Rundvlees met boterbonen | Curryvan boerenkool | Linzenstoof metspruitjes en koolraap | Varkensvleesmet kweepeer en sinaasappel | Hollands stoofpotje van wortel enpastinaak
21Gehakttaart met gerst en padden-stoelen | Vijfgranenmix energybarmet sesam | Knolselderijminestronemet kamut | Spicy appel-spelt-crumble | Spelt, snijbiet en spekjes
26Drie in de pan met kikkererwten |Gefrituurde kikkererwten metkomijn
28Hongaarse zuurkool | Sandwichzuurkool | Zuurkoolsoep | Rode zuurkool | ZuurkoolpeerZuurkool/hamtaartje | Warm winterbrood | Spitskool met tofu
26 Kikkererwten te kijkIn India en Italië kunnen ze er nietzonder: kikkererwten! Ze bakken erknapperige papadums en lekkerepannenkoeken van. Zet de frituurpanmaar klaar!
20 Het geheim van Dick
Tarwe, spelt, gerst en boekweit. Voorchef-kok Dick Soek gaan de granen inveel meer dan brood alleen!
6 MidwinteroogstZo natuurlijk mogelijk, dat strooktmet biologisch en van de koudegrond. Maar valt er iets te halen vande schraal ogende akkers? Jazeker!
13 Lekker aards!De aardse smaak van de meeste win-tergroenten komt volop tot zijn rechtin een stoofpot op een zacht vuurtje
28
6
13
20
26
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 16-12-2009 13:47 Pagina 3
Lima 2 hele pagina.indd 1 07-12-2009 13:46:52
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 5
Mijn goede voornemen voor 2010 is om nog minder te verspillen. Het isleuk om soepen, flapjes en taarten van alle restjes te maken, maar hetis nóg leuker om elke dag iets anders te eten. Daarom probeer ik preciesdie hoeveelheid te kopen, die we met zijn tweetjes eten. Vorig jaar ben ik begonnen om in een schriftje op te schrijven wat ikkoop, wat ik ermee bereid én wat ik weggooi. Dat laatste was zó con-fronterend, dat in de week nadat ik hiermee begonnen was, de hoeveel-heid restjes nog maar een tiende was dan in de week ervoor. Ik merk dat het een kwestie van discipline is. Als ik voor het groente- enfruitschap sta, wil ik alles wel kopen. Nu kies ik maar twee, soms drie,soorten uit, genoeg voor twee, hooguit drie dagen. Zo eten we veel ver-sere producten en houd ik een veel beter zicht op mijn voorraad. Aanhet eind van de week vind ik niet meer die verlepte krop sla achterin degroentela van de koelkast. Nog een extra bonus: de koelkast is altijdopgeruimd. En de volgende kan echt een maatje kleiner zijn.
De andere uitdaging is om echt alleen maar van het seizoen te eten.Ook hier helpt mijn schriftje me weer. Ik schrijf de recepten op. Tegelij-kertijd daag ik mezelf uit om met seizoensgroenten telkens een andergerecht te maken. Daarbij laat ik me inspireren door allerlei buiten-landse keukens. Zo ontdekte ik dat je van boerenkool een heerlijkeIndiase curry kunt maken. Het recept hiervan staat op pagina 15. Het is heel bijzonder hoe de natuur in het seizoen waarin nauwelijksiets wil groeien, er zelf voor zorgt dat er toch nog zoveel variatie is. Hoespruitjes en prei zelfs tot de oogst op het land blijven en hoe kolen heelgoed te bewaren zijn.Voor mij mag deze winter koud worden. Een winter waarin ik diep weg-gedoken in mijn jas kan wandelen, om daarna thuis te komen en span-nende winterkost te koken en eten. Het winterseizoen mag dan watproducten betreft saai lijken, in culinair opzicht is dat allerminst zo.Geniet van alle heerlijks dat wij dit nummer bieden!
“Aan het eind van deweek vind ik geenverlepte krop sla meerachterin de groentelavan de koelkast”
[columnAnneke]
Mijn koop-eet-weg-seizoenschriftje
Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 13:56 Pagina 5
feestpromoExtra vierge kokosolie 325ml: 7,95* (ipv 10,95)
Extra vierge kokosolie 1600ml: 29,95* (ipv 39,95)
feestgerechtenGeef je feestgerechten 'Serene Levenskracht' met Extra Vierge kokosolie van Amanprana.
Licht verteerbaar bakken, wokken, frituren én... fonduën. Verbazend hoe je gerechten heerlijk zacht zullen smaken.
feestreceptenVele GRATIS feestrecepten van topchef Chantal Voets
met mooie foto's, op www.noble-house.tkLekker, creatief, verrassend, snel of uitgebreid, en... altijd gezond.
�xtra �ierge �ocos-oli� va� Amanprana
�eesten was nog nooit zo lekker
Mar
atho
n C
reat
ive
+32
3 6
53 3
3 77
�xtra �ierge �ocos-oli� �xtra �ierge �ocos-oli� ✩✩✩
3 X FEEST MET AMANPRANA
*Promotie tot 31 januari 2010 - verkrijgbaar in deelnemende natuurvoedingswinkels - Tel. 00 32 3 653 25 41 - Info: www.noble-house.tk
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 7
rstandbouwersOp het land, onder de grondof in de onverwarmde kas: de verse winter groente vanHollandse bodem zit boorde-vol smaak, vitamines enenergie. Met boterzachteschorseneren, stevige kool en frisse veldsla komen we de winter makkelijk door!
Winterse
o vers mogelijk, zo natuurlijk mogelijk, zoseizoensgebonden mogelijk, zo lokaal
mogelijk. Het zou een rijtje goede voorne-mens kunnen zijn om het nieuwe jaar mee te begin-nen, nobele eetprincipes voor een energieke start.Ecologisch verantwoord bovendien, omdat hetonnodige voedselverhuizingen over de aardebespaart. Welbeschouwd is het niet eens zo’n inge-wikkelde opgave. Verse producten die van dichtbijkomen, dat betekent dat je algauw eet wat het sei-zoen te bieden heeft. En zeg nou zelf, zo moeilijk ishet niet om in de winter naar een verwarmendstamppotje te verlangen. Reden genoeg om dezemaanden wintergroenten van Hollandse bodem ophet menu te zetten. Dit zijn de aangewezen weer-standbouwers om de winter vitaal door te komen.
MidwinteroogstZo natuurlijk mogelijk, dat strookt met biologisch envan de koude grond. Maar valt er iets te halen vande nu wel erg schraal ogende akkers? Jazeker. Veelbiologische wintergroenten worden eind voorjaar of
Z�
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:00 Pagina 7
6 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
weersTe
kst
Nic
ole
Will
emse
|
Foto
graf
ie P
etra
Ste
enka
mer
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:00 Pagina 6
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 9
Witte kool,rodekool enbloemkool
Boerenkool komt de winterwel door. Witte en rodekoolniet, die worden in oktoberen november van de stronkgesneden, in kratten gelegden bij een temperatuur vaniets boven nul bewaard. Hetis alsof ze in winterslaap zijngebracht, want dat maaktdat de kolen tot april en meihoudbaar zijn. Rodekool isvatbaarder voor schimmelen droogte dan witte kool.Bloemkool is een anderverhaal. Deze kool isallesbehalve lang houdbaaren wordt zo vers mogelijkgeoogst. Bloemkool isbovendien niet tegen vorstbestand, voor Sinterklaas ishet laatste exemplaar welgeoogst. Er is ook winter -bloemkool. Die staat tijdensde winter op het land, maarheeft dan alleen nog maarblad. Pas in maart, als hetwarmer wordt, komt degroei op gang en wordt inhet hart van het blad dekool gevormd.
WinterkruidenPeterselie is net als selderijeen van de kruiden die (in de koude kas) door blijftgroeien in de winter. Wievlak voor december oogst,ziet dat het kruid in hetvoorjaar weer opnieuwgroeit. Na de tweede oogstis het afgelopen, in hetvoorjaar komt de bloei erin.
Zomerprei,herfstprei enwinterprei
Winterprei is de prei die eindzomer is geplant en zo rondbegin december op het bordligt. Tenminste, als het niette hard vriest en er geoogstwordt. Winterprei is er tothalf mei; de laatstepreistronken zijn voorKoninginnedag uit de gronden worden verkocht vanuitde koelcel. Langer wachtenmet oogsten in het voorjaarbetekent bloemvorming endoorgeschoten prei.Zomerprei is er in juli enaugustus, direct opgevolgddoor herfstprei, tot begindecember de winterprei zichweer aandient. Bijnajaarrond is er prei vanHollandse bodem.
Aardappel zonder zoet
Bij een winterse stamppothoren aardappels.Biologische aardappels voorde winteropslag wordengerooid in de herfst, dezogenaamde late rassen.Aardappels mogen niet tekoud worden bewaard wantdan maken ze, net alsboerenkool en spruitjes,suikers aan. Daar worden zezoet van. Zou je dezeaardappels opbakken, danbakken ze aan omdat desuikers karameliseren.
Foto
graf
ie S
ven
Ben
jam
ins
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:06 Pagina 9
8 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
in de zomermaanden geplant, gepoot of gezaaid. Vanafhet vroege najaar start de oogst. Ligt er dan midwinter inde winkel geen verse oogst? Toch wel. Boerenkool, spruit-jes en prei staan ondanks de kou gewoon op het land. DezeHollandse helden zijn vorstbestendig en kunnen de helewinter worden geoogst, mits – en dat geldt voor alle win-tergroenten – het niet te nat is en de grond niet is bevro-ren. Ook andijvie, winterpostelein en veldsla groeien in dekoude grond, beschermd onder het glas van (onver-warmde) kassen. En voor het oog helemaal onzichtbaar isde schat aan wortels en knollen die onder de grond over-wintert.
BewaargroenteDe vraag start zodra het weer omslaat en piekt vooral bijvorst, maar elk jaar is er al boerenkool vanaf eind septem-ber. Geen haan die er dan al naar kraait. Geen punt, dekool blijft op het land staan, het oogstmoment kan totfebruari worden uitgesteld. Wintergroente van eigenbodem blinkt uit als bewaargroente en dat vermogen isdeels een kunst van de natuur zelf. Zodra het kouderwordt, vertraagt de groei vanzelf.
WinterzoetOm zich te wapenen tegen de kou worden extra suikersaangemaakt, een proces dat zich ook bij onder anderespruitjes voltrekt. Het werkt als natuurlijke antivries, doorde zoetere sapstromen bevriest de groente minder snel.Het zoetje verzacht tevens het bittere in de kool en denatuurlijke suikers zijn snelle energieleveranciers waar-mee wij onszelf tegen de winterkou kunnen wapenen. Deopvatting dat de vorst eroverheen zou moeten voordatboerenkool lekker smaakt, is vooral van vroeger. Toenwaren boerenkool- en spruitjesrassen nog echt bitter,tegenwoordig zijn ze veel milder van smaak.
Winterpostelein, veldslaNiet alle wintergroenten redden het zo lang op de akker.Om van november tot februari spruitjes te kunnen oog-sten, worden vroege en late rassen geteeld. Fijne blad-groenten als winterpostelein en veldsla worden vanaf sep-tember meerdere malen geplant, wanneer het niet vriestkan dat tot eind november. In december en januari stoktde groei, maar vanaf eind februari, als het weer lichterwordt, volgt een nieuwe spurt. De kunst voor de teler isvlak voor hartje winter te zorgen voor voldoende aanvoer,om met kerst toch frisse veldsla te kunnen snijden.
Aardpeer, kliswortel, schorseneerVorstbestendige wortelgroenten zoals aardpeer, kliswortelen schorseneer kunnen vanaf het najaar de hele winter
door worden gerooid, aardperen zelfs tot en met april.Zodra ze echter uit de grond zijn, blijken ze ineens beperkthoudbaar. Aardpeer gaat schimmelen en kliswortel droogtuit, schorseneer is er iets minder gevoelig voor.
Winterpeen, bieten, knolselderij,wortelpeterselie, pompoenNiet-vorstbestendige wortels en knollen zijn winterpeen,bieten, knolselderij en wortelpeterselie. Sommige boerennemen het risico en laten ze in de grond zitten, in de hoopdat ze het toch redden. Anderen rooien de hele oogst in hetnajaar in één keer. Ze zijn slim, laden wortel, biet en knol-selderij met vochtige grond en al in kisten. Zo lijkt het voorde groenten of ze nog altijd in de grond zitten, maar wel ineen voor de boer beheersbare temperatuur. Onder dezehaast natuurlijke omstandigheden kunnen winterpenentot juni worden bewaard – probeer dat maar eens met eenboontje. Een bijzondere bewaargroente is de pompoen, deenige vruchtgroente. Deze moet, net als uien, juist droogbewaard worden om het voorjaar te kunnen halen en nietvoortijdig te gaan schimmelen. Je moet het maar netweten.
Natuurlijke weerbaarheidHet liefst rooit de boer zo laat mogelijk. Bewaarproductendie lang in de grond hebben gezeten, hebben een natuur-lijke weerbaarheid. Ook niet onbelangrijk: hoe minderkoeling, hoe minder energieverspilling. Er zijn echter meerfactoren, zoals de onvoorspelbaarheid van het weer en hettijdstip waarop het gewas is volgroeid; knolselderij kanpas in december worden geoogst maar is niet vorstbesten-dig, wat de boer soms voor moeilijke dilemma’s stelt. Ookde grond waarop de boer z’n groenten teelt, speelt een cru-ciale rol in de oogst. Zandgrond en zavel zijn eenvoudigerte bewerken dan zware klei. In de winter is rooien op natkleiland een ramp, het risico dat het land kapot geredenwordt is groot. De op zavelgrond geteelde winterhardepastinaak wordt gedurende de hele winter tot rond aprilgerooid. Pastinaak op kleigrond volgt tot de eerste weekvan november de vraag, daarna wordt de rest van de oogstin één keer binnengehaald en opgeslagen. De pastinakenworden geborsteld in plaats van gewassen, dan drogen zeminder snel uit en kan de voorraad tot maart wordenbewaard.
Vers staat haaks op houdbaar en bewaren kan niet eeuwigduren. Toch weten biologische boeren de hele winter doorverse groenten van de Hollandse grond te oogsten die metrecht de term bewaargroenten verdienen. Wie watbewaart, die heeft wat: genoeg om vol energie de winterte doorstaan. �
Winterse weerstandbouwers
Foto
graf
ie S
ven
Ben
jam
ins
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:05 Pagina 8
Advertentie3.indd 1 11-12-2009 14:36:46
FAIR TRADE & BIOminimum 70 tot 100%
Sandra Bullock, Drew Barrymore, Eminem en Bobbi Brown gebruiken de natuurlijke 18-in-1 wonderzepen voor hun lichaam, de auto, de hond, enz.
In de biowinkel Info: tel. 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk
NIEUW
de 18 in 1
ZEEP
ZEEP
BESTElichaams-
verzorgingslijn2009
treehugger.com
DR. BRONNERS
HULDE AAN 150 JAAR & 5 GENERATIES ONOVERTROFFEN ZEEPPRODUCTIE
VERJAARDAG60 ste
WASSEN METEEN ZUIVER GEWETEN
Dr. Bronner’s magische zepen Ontdek de ideale vleesvervangers van Bertyn om te bakken of te grillen. Bertyn wordt vervaardigd op tra-ditionele wijze van spelt of Manitoba-oertarwe, seitan genaamd. Met een heerlijke traditioneel gefermen-teerde tamari- of shoyu-saus in cedervaten gerijpt.
In de pan of op de grill 5 minuten bakken aan beide zij-den. Vervolgens de saus erbij en klaar! Je proeft meteen zijn heerlijk zachte beet. Om te smullen! Eiwitrijk, licht-verteerbaar, cholesterolvrij en vetarm. De ideale eiwit-leverancier. Met de textuur van een fi let pur. Bertyn vind je vers in het koelvak. De spelt en Manitoba seitans zijn verkrijgbaar in blok van 550g of per 2 steaks van respec-tievelijk 250/300g.
Tel. 00 32 3 620 26 56 Recepten en info: www.bertyn.be
Bertyn: de � l� pur onder de seitans
Bertyn vleesvervangers van spelt of manitoba-tarwe
winter 2009-2010 13
PannenLe Creuset wit minipannetje:
€ 14,95 (Duikelman)Zwart Aardewerk pot: € 37,75 (Duikelman)
Grijze gietijzeren braadpanLe Creuset: € 69-
(Studio Bazar)Grote witte gietijzerenbraadpan Le Creuset: € 139- (Studio Bazar)
De aardse smaak van demeeste winter groentenkomt helemaal tot zijnrecht in warme stoof -potten. En terwijl depotten op het vuurstaan te pruttelen, vulthet huis zich met eenzalige geur.
Dampendestoofpottensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:07 Pagina 13
Samen met de natuurwww.zuiverzuivel.nl
Zuiver Zuivel heeft naast de drinkyoghurt framboos nieuwin het assortiment een drinkyoghurt perzik.
Heerlijk fris en fruitig van smaak, met puur natuurlijkeingrediënten.
Zo kunt u lekker variëren. Lekker voor jong en oud!
NIEUW!Drinkyoghurt Perzik
Gegevens worden verwerkt conform de Wetbescherming persoonsgegevens. Wenst u in de toe-komst geen andere post te ontvangen over de acti-viteiten van Zuiver Zuivel, kruis dan dit vakje aan.
Probeer GRATIS !Koop een literpak drinkyoghurt perzik in de biologische speciaalzaak. Stuurde kassabon samen met deze bon vóór 31 maart 2010 volledig ingevuld op naarZuiver Zuivel, Postbus 378, 4200 AJ Gorinchem. U ontvangt dan binnen drieweken het aankoopbedrag + portokosten op uw bank- of girorekening.Maximaal 1 inzending per huishouden, adres en rekening per jaar.
Naam: ____________________________________________________ M / V
Adres: ___________________________________________________________
Postcode: ___________________ Plaats: ______________________________
Geb datum: _______________________________________________________
Rekeningnr: _________________________ tnv: ________________________
Sm
aak1209
Geluk Ik heb net weer een klavertje-vier gevonden.Een gelukje, ook voor de koeien, want klavereten ze het liefst. Daar halen ze heel veeleiwitten uit en het maakt de bodem ookvruchtbaar. Daarom ziet mijn vader het graagtussen alle andere planten en bloemen in onzebiologische wei.
Tilly, dochter van de familie van de Beek uit Putten.
ZZ Smaakmak1209 Perzik+bon-6596 17-11-2009 17:03 Pagina 1
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 15
Curryvan boerenkool
hoofdgerecht, 4 personen
3 eetlepels zonnebloemolie | 1 ui, gesnipperd2 eetlepels Indiase currypasta | 500 g geristeboerenkool, grof gesneden | 150 gwinterwortel, in reepjes | 150 g knolselderij, inreepjes | 200 ml kokosmelk | 100 gcashewnoten, grof gehakt
Verhit de olie in een ruime hapjes- of braadpan enfruit de ui hierin 3 minuten. Roer de currypastaerdoor en fruit de pasta met ui 1 minuut. Schep deboerenkool deel voor deel door de currypasta enlaat de groente iets slinken. Voeg de knolselderij,de winterwortel en de kokosmelk toe en brengalles aan de kook. Leg het deksel op de pan enstoof de kool in ca. 20 minuten zachtjes gaar. Proefof er genoeg zout in het gerecht zit en strooi decashewnoten erover.Lekker met basmatirijst, papadums en eventueelmangochutney. �
Rece
pte
nA
nn
eke
Am
mer
laan
| Fo
togr
afie
Sve
n B
enja
min
s |
Styl
ing
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| K
oken
Ingm
ar N
ieze
n
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:11 Pagina 15
Rece
pte
nA
nn
eke
Am
mer
laan
| Fo
togr
afie
Sve
n B
enja
min
s |
Styl
ing
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| K
oken
Ingm
ar N
ieze
n
14 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 14
Tip: Een restjeover? Maak er met
bouillon en grofgesneden
soepgroenten eenheerlijk Hollandseminestrone van.
Rundvleesmet boterbonen
hoofdgerecht, 4 personen
250 g boter- of limabonen | 500 gsukadelappen, in grove stukken |2 eetlepels olie | 40 g boter | 2 uien, in parten | 3 tenenknoflook, fijngehakt | 1-2eetlepels Italiaanse kruiden (tijm,rozemarijn, en salie) | 1 laurierblad | 500 g gezeefdetomaten (passata) | gerooktpaprikapoeder (pimenton) | 5eetlepels peterselie, grof gehakt
Leg de boter- of limabonen in eenpan, overgiet ze met ruim kokendwater en week ze ca. 1½ uur.Verwarm de oven voor op 125 °C.Giet de bonen af. Bestrooi het vleesmet zout en peper. Verhit de olie enboter in een braadpan en bak hetvlees rondom lichtbruin. Bak deuien en de knoflook zachtjes 2minuten mee. Voeg de Italiaansekruiden, het laurierblad, de bonenen 500 ml heet water toe. Breng ditaan de kook. Schenk nu langzaamde gezeefde tomaten in de pan envoeg naar smaak gerookt paprika-poeder toe. Breng alles aan de kook.Leg het deksel op de pan en zet depan in het midden van de oven.Laat het gerecht in ca. 4 uur gaarworden. Controleer na 2 en 3 uur ofer nog genoeg vocht in de pan zit.Breng het gerecht op smaak metzout en peper en strooi de peterse-lie erover. Lekker met gestoofdegroene kool. �
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:10 Pagina 14
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 17
Varkensvleesmet kweepeer en sinaasappel
hoofdgerecht, 4 personen
2 sinaasappels | 2 kweeperen | 1 eetlepel olie | 40 g boter | 4 var-kenshalskarbonades | 3 sjalotten,in ringen | 1 kaneelstokje | 3 kruidnagels | gemalen chilipeper
Verwarm de oven voor op 125 °C.Boen de sinaasappels goed schoonen rasp de oranje schil eraf. Schil devruchten met een mesje tot op hetvruchtvlees en snijd de partjes tus-sen de vliezen uit. Snijd de kwee -peren in parten, schil ze en snijd hetklokhuis eruit. Verhit de boter en olie in een braad-pan. Bestrooi het vlees met zout enpeper en bak het in het vet rondombruin. Fruit de sjalotten even mee.Voeg de sinaasappelschil, hetkaneelstokje, de kruidnagels ennaar smaak chilipeper en zout toe.Schep de parten en kweepeererdoor en voeg ca. 150 ml watertoe. Breng alles aan de kook. Leghet deksel op de pan, zet de pan inde oven en laat het gerecht in ca. 50minuten gaar worden. Schep vlakvoor het serveren de stukjes sinaas-appel door het gerecht. Lekker metaardappelpuree en gestoofde rodekool. �
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:13 Pagina 17
Linzenstoofmet spruitjes en koolraap
hoofdgerecht, 4 personen
2 eetlepels olijfolie | 2 uien in ringen | 4 tenenknoflook, in plakjes | 250 g groene linzen | 1 eetlepel tijmblaadjes | 50 g gedroogdetomaten, in reepjes | ½ theelepel karwijzaad |500 g koolraap, in stukjes van 2 cm | 500 gspruitjes, schoongemaakt | gemalen chilipeper |125 ml crème fraîche
Verhit de olie in een ruime braadpan en fruit deuien en knoflook zachtjes 5 minuten. Schep de lin-zen, tijm, gedroogde tomaten en het karwijzaaderdoor. Voeg 600 ml water toe en breng alles aande kook. Kook de linzen zachtjes gedurende 15minuten. Voeg de stukken koolraap, de spruitjesen naar smaak zout en chilipeper toe. Breng allesopnieuw aan de kook en stoof het gerecht in nog10-15 minuten gaar. Roer de crème fraîche doorhet gerecht en proef of er genoeg zout en peper inzit. Lekker met een rucolasalade.
16
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:12 Pagina 16
s m a a k m a k e n d 5 | kerst 2009 19s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 19
Hollands stoofpotjevan wortel en pastinaak
hoofdgerecht, 4 personen
40 g boter | 100 g ontbijtspek, inreepjes | 2 uien, in ringen | 250 gkastanjechampignons, gehal-veerd | 3 takjes tijm | 1 laurierblad| 500 g winterwortel, in stukkenvan 3 cm | 500 g pastinaak, instukken van 3 cm | 1½ eetlepelbalsamicoazijn
Verhit de boter in een braadpan enbak het spek zachtjes uit. Fruit deuien 5 minuten heel zachtjes in hetbraadvet. Schep de paddenstoelen,tijm en het laurierblad door de uienen bak alles 2 minuten. Schep dewortel, pastinaak en naar smaakzout en peper door de champig-nons. Schenk de azijn in de pan enbreng dit aan de kook. Schenk nu100 ml water in de pan en breng ditaan de kook. Leg het deksel op depan en stoof alles in 10-15 minutengaar. Lekker met aardappelpuree eneventueel een groene salade. �
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:02 Pagina 19
ook te gebruiken tervervanging van boter
en niet te
vergeten BRADEN
geen zwart vet in de
pan, oxideert niet
rijk aan laurinezuurgoed voor de cholesterol
Een gouden resultaat, frituur j e
eer
ste
gezo
nd
e fri
tes
en niet te
en niet te
vergeten BRADEN
vergeten BRADEN
geen zwart vet in de
geen zwart vet in de
geen zwart vet in de
geen zwart vet in de
pan, oxideert niet
pan, oxideert niet
Meer informatie:
Verkrijgbaar bij:
2500ml 500ml 250ml19,95 4,95 2,9524,95 6,95 3,95
geen kokossmaak
100% geurloos
minder calorieen,
licht verteerbaar en
zonder transvetzuren.
Enjoy life, stay healthy!
Royal Green Odourless Coconut cream
Royal Green gebruikt absoluut geen chemi-
caliën, conserveringsmiddelen, synthetische
zoet- of smaakstoffen en is 100% vegetarisch.
Ervaar het verschil nu.
INTRODUCTIE AANBIEDING
Skal 025099
276L_adv_rg_kokos_smaakm.indd 1 11/11/09 9:43 AM
Wuivende halmen zover je kunt kijken. Als de zonschijnt en de wind waait, is het Groninger graanland-schap een zee van groen en geel. Het is het dagelijkse uit-zicht vanuit de werkplek van Dick Soek: de keuken vanzijn restaurant Schathoes Verhildersum in Leens dat vijfjaar geleden bekroond werd met een ster. Hij kookt ervolledig biologisch en met de seizoenen.
Bite Van die velden vol graan raakt Dick Soek invervoering. “Omdat granen wereldwijd de basis zijn vooriedere maaltijd, líjkt het een heel gewoon product. Maarje kunt er veel meer mee dan brood bakken alleen. Ikgebruik ze bijvoorbeeld veel in salades. Ook in soepen zijngranen goed te verwerken. Niet alleen voor de smaak,maar ook voor de structuur. Granen geven gerechtenbite.”
Subtiel, aards en puur Notig, zoetig, jodiumachtig:de smaak van graan verschilt van soort tot soort. Maar degrondtoon is over het algemeen: subtiel, maar aards. Datvindt Dick Soek inspirerend. “Ik krijg daardoor vaak zin inandere aardse smaken zoals die van paddenstoelen. Ofvan snoekbaars uit het Reitdiep. De combinaties zijneindeloos.”
Verrassend veelzijdig Granen zijn culinair gezienverrassend veelzijdig. Neem bijvoorbeeld de risotto vangort die hij laatst maakte. Soek: “Ik kan er intens vangenieten hoe die harde korreltjes zich helemaal volzuigenen kleine glanzende kussentjes worden. Granenabsorberen de smaak van de andere ingrediënten in depan en maken zich die smaken eigen. Ze passen daaromperfect in mijn filosofie van de pure keuken. Ik laat desmaken van mijn ingrediënten zoveel mogelijk intact.Granen doen precies hetzelfde.”
Gehakttaart met gerst en paddenstoelen
hoofdgerecht, 4 personen
100 g gerst of gort | 500 g gehakt | 3 eetlepels ketjap |
1 ei | 5 eetlepels koriander, fijngehakt | 2 eetlepels
plantaardige olie | 4 bosuitjes, grof gesneden | 250 g
champignons, in plakjes | 100 g shiitake, in reepjes
Extra nodig: kleine ronde ovenschaal
Kook de gerst volgens de gebruiksaanwijzing op de ver-
pakking gaar. Laat de gerst in een zeef goed uitlekken.
Verwarm de oven voor op 175 °C. Kneed het gehakt met
ketjap, ei, koriander, de gerst en naar smaak zout en
peper goed door elkaar. Schep het gehakt in de oven-
schaal en strijk het glad. Plaats de vorm in het midden
van de oven en bak het gehakt in ca. 35 minuten gaar.
Verhit na 20 minuten de olie in een hapjespan en fruit
hierin de bosui, voeg de paddenstoelen toe en bak ze op
hoog vuur al omscheppend gaar. Breng op smaak met
zout en peper.
Haal de taart uit de oven en verdeel de paddenstoelen
over het gehakt. Lekker met sambal manis en een salade
van winterpostelein. �
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 21
granen
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 21
ur vanDicksmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:15 Pagina 21
20 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
De gouden graanschuur vaCulinair gezien zijn granen
verrassend veelzijdig. Dat weet
chef-kok Dick Soek als geen
ander. Zijn menukaart is rijkelijk
gevuld met tarwe, spelt, gerst en
boekweit. “Je kunt er veel meer
mee dan brood bakken alleen.”
GerstHet graan waar ook veel bier vanwordt gebrouwen heeft een volleaardse smaak en is lekker stevig.Er is ook een geslepen versie en
die heet gort. Ook daar kun je ditgerecht van maken.
Teks
t D
orie
n D
ijkh
uis
|Re
cep
ten
Yola
nd
a va
n d
er Ja
gt |
Port
retf
otog
rafi
ePi
eter
e O
ud
eken
| Fot
ogra
fie
Sven
Ben
jam
ins
| St
ylin
gU
lrik
a G
ust
avss
on|
Kok
enIn
gmar
Nie
zen
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:03 Pagina 20
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 23
Knolselderij minestronemet kamuthoofdgerecht, 4-6 personen
2 eetlepels olijfolie | 1 ui, gesnipperd |
5 stengels bleekselderij, in stukjes | 1
kleine knolselderij, in kleine blokjes | 250 g
wortel, in plakjes | 150 g prei, in ringen |
50 g zongedroogde tomaat, in reepjes |
1½ liter groente- of kippenbouillon (tablet)
| 150 g voorgekookte kamut
Verhit de olie in een grote soeppan en fruit
hierin de ui en bleekselderij zachtjes, zonder
dat ze kleuren. Schep de knolselderij, wortel,
prei en gedroogde tomaat door de ui en
schenk de bouillon in de pan. Breng alles aan
de kook. Leg het deksel op de pan en kook de
groenten zachtjes 20 minuten. Voeg de
kamut toe en kook de soep zachtjes nog 15
minuten tot de kamut gaar is. �KamutEen soort oergraan, dat
verwant is aan harde tarwe,de graansoort waar pasta van
wordt gemaakt. De royalekorrel heeft een stevige bite.Lekker in soepen en salades.
granensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:06 Pagina 23
Vijfgranenmix
Vijfgranenmix energybar met sesamca. 20 stuks
75 g vijfgranenmix | 2 eetlepels sesamzaadjes | 75 g bruine
basterdsuiker | 75 g havermout | 50 g rozijnen | 75 g boter,
kamertemperatuur | 2 eieren | 4 eetlepels pindakaas met stukjes
noot | 1 theelepel kaneelpoeder
langwerpige ovenschaal of bakvorm, bakpapier
Kook de granen iets langer dan op de verpakking staat aangegeven.
Ze moeten lekker zacht zijn. Laat ze in een zeef goed uitlekken.
Verwarm de oven voor op 175 °C. Rooster de sesamzaadjes in een
droge koekenpan goudgeel. Houd de helft van het sesamzaad apart.
Doe alle andere ingrediënten met de voorgekookte granen in een
kom en meng alles met een spatel heel goed door elkaar.
Bekleed de bakvorm met bakpapier, schep het beslag erin en strooi
de resterende sesamzaadjes erover. Zet de bakvorm op een rooster in
het midden van de oven en bak het gebak in ca. 30 minuten goud-
bruin en gaar. Laat het gebak afkoelen in de vorm. Keer het volgens
op een plank en snijd dikke repen van het gebak.
Gerst, haver, kamut, spelt en ongepelderijst. Elk van deze granen heeft een eigen
smaak en bite. Samen vormen ze eenlekkere basis voor deze energybars.
22 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
Tip: Deze gezonde traktatiekun je in een luchtdichtafgesloten trommel een
week goed houden.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:05 Pagina 22
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 25
SpeltDeze graansoort lijkt veel op
tarwe. Hij is grover en hetvliesje zit steviger om de
korrel. De smaak is nootachtigen past perfect bij appels en
winterwarme specerijen.
granensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:09 Pagina 25
24 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
Spelt, snijbiet en spekjesbijgerecht, 4 personen
250 g spelt | 500 g snijbiet, gewassen | 2 eetlepels
olijfolie | 2 kleine uien, fijngesnipperd | 3 stengels
bleekselderij, kleine blokjes | 3 tenen knoflook, in
plakjes | 1 gedroogde chilipeper, verkruimeld | 150 g
ontbijtspek, in reepjes
Kook de spelt volgens de gebruiksaanwijzing op de ver-
pakking gaar. Kook de snijbiet in een ruime pan met
kokend water en zout beetgaar. Schep de bladeren op
een groot bord en laat ze afkoelen. Bewaar een beetje
van het kookvocht. Snijd de snijbiet in brede repen.
Verhit de olie in een hapjespan fruit de ui hierin 5
minuten zonder te kleuren. Voeg de bleekselderij en
knoflook toe en verkruimel de chilipeper boven de pan.
Stoof de groente heel zachtjes 10 minuten. Voeg het
spek toe en bak het mee tot het krokant begint te wor-
den. Schep de spelt en snijbiet door het spek. Stoof
alles ca. 5 minuten. Voeg eventueel nog een klein beetje
kookvocht toe. Lekker bij kip of varkensvlees. �
Tip: lekker met dunne room(ongeslagen slagroom)
Spicy appel-speltcrumblenagerecht, 6 personen
Deze crumble is lekker vullend. Met een stevige soep vooraf heb je
een heerlijke maaltijd na een dag in de winterkou.
265 g tarwebloem | 140 g oersuiker | 3 theelepels koek- en speculaas-
kruiden | 150 g koude roomboter, in blokjes | 100 g pompoenpitten
|100 g spelt | Elstar appels, geschild | 3 eetlepels suiker | 1½ theelepel
kaneelpoeder
Voorbereiden Meng in een kom de bloem, basterdsuiker en
koekkruiden, wrijf de boter met de vingertoppen door de bloem tot
grove deegkruimels ontstaan. Meng er dan snel de pompoenpitten
door. Kneed vooral niet te lang, het deeg moet kruimelig blijven. Leg
het deeg 20 minuten in de koelkast voordat je het gebruikt.
Kook de spelt volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking, laat
het graan in een zeef goed uitlekken.
Bereiden Verwarm de oven voor op 175 °C. Snijd de appels in vieren
en halveer de partjes overdwars. Schep in de ovenschaal de appel,
suiker, kaneel en spelt door elkaar en verdeel alles gelijkmatig over de
bodem. Verdeel het kruimeldeeg gelijkmatig over de appels en zet de
ovenschaal op een rooster in het midden van de oven. Bak de
crumble in 45 minuten goudbruin en gaar.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:08 Pagina 24
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 27
Gefrituurde kikkererwten met komijnsnack
1 liter plantaardige olie | 1 blik kikker -erwten (400 g) | 100 g kikkererwtenmeel| 2 eetlepels gemalen komijn
Verhit de olie in een steelpan met een dikkebodem. Spoel de kikkererwten in een zeefmet koud water goed af en laat ze heelgoed uitlekken Schud de kikkererwten ineen kom. Maak de zeef goed droog.Meng in een andere kom het kikkererwten-meel en de gemalen komijn door elkaar.Schep de helft van de kikkererwten in dedroge zeef en strooi het meel eroverheen.Klop het overtollige kikkererwtenmeel eraf.
Frituur de kikkererwten in de olie in enkeleminuten goudbruin en krokant. Schep zemet een draadspaan uit de hete olie en laatze op een stukje keukenpapier uitlekken.Bestrooi ze met zout. Bak de resterende kik-kererwten op dezelfde wijze. Ze zijn zowelkoud als warm lekker. �
Twee verrassende recepten
om zelf ook met
kikkererwtenmeel aan de
gang te gaan.
In de gefrituurde
kikkererwten zorgt het
meel voor een knapperig
randje om de gekookte
kikkererwten.
Drie in de pan is
geïnspireerd op socca.
Kikkererwtenmeel is, zoals de naam het al zegt, het meel van gemalen gedroogde kikkererwten.
De papadum wordt ervan gemaakt. Deze lijkt opkroepoek en eet je in India als bijgerecht, bijvoorbeeld bijcurry’s. Het meel wordt veel gebruikt als bindmiddel inIndiase beignets zoals phakora en bhaji. Of om sauzen
mee te binden. Ook wordt het vaak gebruikt voor falafel. In het Middellandse zeegebied van Nice tot ongeveer
Livorno wordt van kikkererwtenmeel een soort immense pannenkoek gebakken, die op straat vaak in
stukken wordt verkocht. In Nice en omstreken heet de pannenkoek socca,
in Noord-Italië farinata en in het gebied tot Livornocalda-calda.
OpvallendZo bijzonder is:
kikkererwtenmeel
Tip: varieer met kruiden.Kies bijvoorbeeld
Marokkaanse kruiden,kerrie- of chilipoeder.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:10 Pagina 27
26 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
krcIn
meI
Rece
pte
nYo
lan
da
van
der
Jagt
|Fo
togr
afie
Sven
Ben
jam
ins
| St
ylin
gU
lrik
a G
ust
avss
on|
Kok
enIn
gmar
Nie
zen
Drie in de pan met kikkererwten voorgerecht, 4 personen
100 g kikkererwten meel |
¼ theelepel chilipoeder |
½ theelepel paprika -
poeder | 1 theelepel
kerrie poeder |
3 theelepels bakpoeder |
250 ml karne melk |
2 eieren | 2-3 eetlepels
boter | 1 klein blikje
kikker erwten, afgespoeld
| 1 bosje koriander,
fijngehakt | 150 gram
Griekse of dikke yoghurt
Zeef het kikkererwtenmeel, de spece-
rijen en het bakpoeder boven een kom
en voeg een snufje zout toe. Klop de
karnemelk en eieren met een garde
door het meel tot een glad beslag. Laat
het beslag 15 minuten rusten.
Verhit een koekenpan met antiaanba-
klaag en laat hierin een klein klontje
boter smelten. Schep met een kleine
soeplepel bergjes beslag in de pan en
bak de pannenkoekjes aan beide kan-
ten goudbruin. Verdeel de pannen-
koekjes over 4 borden.
Roer de uitgelekte kikkererwten en de
koriander door de yoghurt en breng op
smaak met zout en peper. Verdeel de
yoghurt over de pannenkoekjes.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:09 Pagina 26
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 29
Zuurkool/hamtaartjeSteek uit 4 plakken ham elk 2 rondjes van ca. 5 cm. Hak
de restjes ham fijn en meng ze met 200 g zuurkool. Ver-
deel de zuurkool over 4 rondjes ham, dek de zuurkool af
met de andere 4 rondjes. Garneer met een toef crème
fraîche, gemengd met geraspte mierikswortel.
Zuurkoolpeer Halveer 4 geschilde peren, snijd het klokhuis er ruim uit
en zet ze in een ovenschaal. Vul ze met een restje zuur-
kool. Kruimel er blauwe kaas over en laat ze in de oven
(voorverwarmd op 200 °C) in ca. 20 minuten warm wor-
den. Lekker als voor- of bijgerecht.
Rode zuurkoolFruit 1 gesnipperde ui en 2 fijngehakte tenen knoflook in
3 eetlepels olijfolie. Voeg 25 g fijngesneden gedroogde
tomaat, 1 theelepel gerookt paprikapoeder, 750 g zuur-
kool, 200 ml witte wijn en 100 ml water toe en stoof de
zuurkool in 25 minuten gaar. Lekker bij varkensvlees.
ZuurkoolsoepBak 50 g fijngehakte chorizo en 1 gesnipperde ui zachtjes
in 2 eetlepels olie. Voeg 250 g uitgelekte zuurkool, 1 theele-
pel gedroogde majoraan en 750 ml groente- of rundvlees-
bouillon toe en kook de soep zachtjes in 20 minuten gaar.
Zuurkool wordt gemaakt van wittekool. Voor het ‘verzuren’ worden laag-jes geschaafde kool bestrooid metzout. Na het aanstampen en verzwa-ren met een gewicht begint de rij-pingstijd. Afhankelijk van de omge-vings temperatuur en hetsuiker gehalte in de kool duurt dit viertot acht weken. Tijdens dit fermente-ren vormen zich bacteriën die goedzijn voor de darmflora en daarmeevoor de weerstand. Was zuurkool niet,want dan gaan de goede voedingsstof-fen, evenals de smaak, verloren.
t zuurkool!smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:23 Pagina 29
28 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
Sandwich zuurkoolBestrijk 1 snee zuurdesembrood met boter en mosterd.
Leg er plakjes pekelvlees of pastrami op en leg daarop een
ruime hoeveelheid warme zuurkool.Rece
pte
nA
nn
eke
Am
mer
laan
| Fo
togr
afie
Sve
n B
enja
min
s|
Styl
ing
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| K
oken
Ingm
ar N
ieze
nElke dag lekker!
Hongaarse zuurkoolFruit 1 gesnipperde ui en 3 fijngehakte tenen knoflook in
2 eetlepels olie. Voeg 1 eetlepel tijm, ½ theelepel karwij-
zaad, 300 ml witte wijn en 750 g zuurkool toe en stoof dit
in ca. 25 minuten gaar. Roer 125 ml zure room door de
zuurkool. Lekker bij (vegetarische) gehaktballetjes.
Tip: kook zuurkool enaardappels nooit in
dezelfde pan. Door hetzuur in de kool wordende aardappel niet gaar.
Doe meer met zsmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:23 Pagina 28
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 31
hoofdgerecht, 2 personen
Verwarm de oven voor op 200 °C. Snijd 1 ciabattabrood(200 g) in de lengte open enleg de helften naast elkaar opeen bakblik. Bestrijk ze met 2 eetlepels pesto en strooi er1 theelepel majoraan erover.Verdeel 250 g kastanje -champignons (plakjes), 6 gedroogde tomaten(stukjes) en 2 eetlepelszwarte olijven (grofgehakt)over het brood. Snijd 1 bolmozzarella in dunne plakkenen verdeel ze over het brood. Maal ruim peper over de kaas.Schuif de bakplaat in hetmidden van de oven en bakhet brood ca. 15 minuten totde champignons gaar zijn ende kaas net gesmolten is.Verdeel een handje rucolaover de kaas en serveer direct.
Warm winterbroodElke dag lekker!
Tip: dit gerecht is hetlekkerst met brood dat
een paar dagen oud is. Hetis dus ook ideaal om
restjes in te verwerken.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:28 Pagina 31
PREMIUMORGANIC
CHOCOLATES
KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN VERKOOPADRESSEN OP
WWW.AUSTRALIANHOMEMADE.COM
www.proef.nuvoor verkooppunten, kijk op
Advertentie7.indd 1 07-12-2009 13:12:39
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 33
Elke dag lekker!
Spitskool met tofu
Tip: Knapperige tofu?Leg een plank met daarop een
gewicht (bijvoorbeeld eenconservenblik) op een blok tofu.
Laat dit 10 minuten staan. Zoloopt het overtollige vocht uit de
tofu en bakt het beter.
hoofdgerecht, 2 personen
Week of kook 125 g mievolgens de aanwijzing op deverpakking. Leg 300 gspitskool (reepjes) in eenvergiet en schenk er royaalkokend water over. Snijd 1blok tofu in blokjes van 3 cmen bestrooi ze met een flinkemespunt kerriepoeder. Verhit½ eetlepel sesamolie in eenwok en bak de tofu in delengoudbruin. Schep ze uit dewok op een bord. Schenk 1eetlepel sesamolie in de woken roerbak 3 tenen knoflook(plakjes) goudbruin. Voeg deuitgelekte noedels enuitgelekte spitskool toe enroerbak alles tot het goedwarm is. Voeg de gebakkentofu en 2-3 eetlepels zoeteThaise chilisaus toe en laatalles al omscheppend warmworden.
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:11 Pagina 33
Wanneer Edamamé volgens de strenge criteria van Lima wordt gekweekt, wordt de natuur gerespecteerd en de impact op het milieu maximaal geminimaliseerd. Puur natuur of in de soep, je krijgt in ieder geval een kwaliteitsvolle portie fosfor, magnesium, ijzer, mangaan, koper, kaliumcarbonaat en vitamine B1 binnen, en vooral voor wie minder vlees wil eten is het een fantastische bron van plantaardige eiwitten : bijna 2 keer zo veel als andere peulvruchten. Edamamé is goed voor je en als het biologisch is, dus zonder GGO’s of pesticiden, dan is het nóg beter. Beter voor je gezondheid, beter van smaak, maar ook beter voor het milieu en alle toekomstige generaties.
EDAMAMÉ IS GOED VOOR JE. HET IS GOED VOOR JE KINDEREN. HET IS GOED VOOR DE KINDEREN VAN DE KINDEREN VAN DE KINDEREN VAN JE KINDEREN.
www.edamamebylima.comwww.limafood.com
LIM900045_PM_275x210_SPERMA_NL.indd 1 11/13/09 12:31:01 PM
Geniet dagelijks van gezondeolie uit Zuid-Frankrijk!
www.bioplanete.com - Bio Planète Ölmühle Moog SARL - Route de Limoux - F-11150 Bram - [email protected]
VeelzijdigeMilde extra
vierge olijfolie
GezondeSalade- en
rauwkost olie
Hoog verhitbare Bak- en
braadolie
Deze milde olie wordt van de
beste zongerijpte olijven gemaakt en benadrukt
de natuurlijke smaak van uw eten. Geschikt voor de
koude en warmekeuken.
Rijk aan Omega 3.
Deze olie bestaat uit koudgeperste koolzaad-,
zonnebloem- en olijfolie. Een melange bevat essentiële
Omega 3 en 6 vetzuren. Voor de gezonde koude
gerechten.
Een oliemelange van
high-oleic zonnebloem- en palmolie. Hierdoor is de
olie hoog verhitbaar en ideaal voor bakken, braden en
frituren.
Advertentie10.indd 1 07-12-2009 13:39:53
elkedaggroenwww groenpas nl
www.groenpas.nl
Wilt u ook belastingvrij winkelen?
Weerribben zuivel, Veldhuisweg 9, 8362 VB Nederland (Ov.), www.weerribbenzuivel.nl
oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.
Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.
B
Advertentie9.indd 1 07-12-2009 13:15:26
s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 37
6
5
7
5 Soepen van weleerProef nodigt uit om te proe-
ven: drie nieuwe soepen die je
met recht culinair mag noe-
men. Patron cuisinier Eric van
Veluwen van Landgoed
Rheder oord bedacht ze speci-
aal voor Proef. Een bijzondere
samenwerking, want Proef is
hét biologische versmerk en
Eric van Veluwen is altijd op
zoek naar pure smaak. In zijn
keuken kiest hij voor biologi-
sche en, waar mogelijk, voor
streekeigen producten. Hij
ontwikkelde drie totaal ver-
schillende soepen met een
eerlijke smaak: pittige pinda-
bloemkoolsoep met kokos, een
eveneens pittige tomaat-
paprikasoep en een stevige
pompoensoep. Alle drie verse
biologische soepen die de
naam Proef eer aan doen.
Adviesprijs € 3,15 (pompoen-
en tomaat-paprikasoep) -
€ 3,99 (pinda-bloemkoolsoep)
| 500 ml
6 Biologisch en duur-zaam kauwenKoop Chicza kauwgom en je
kauwt niet alleen biologisch
maar ook ecologisch verant-
woord. Je kauwgom is volledig
biologisch afbreekbaar en je
beschermt ook nog eens 1,3
miljoen hectare regenwoud.
Dat zit zo. Chicza kauwgom
wordt gemaakt van hars die
tijdens het regenseizoen van
de metershoge Sapodilla
wordt getapt, de meest voor-
komende boom in het Mexi-
caanse regenwoud. Voor veel
van de daar levende Maya’s is
dit de enige inkomstenbron.
Als de kauwgom er niet was,
zou de houtindustrie en (daar-
mee) de vernietiging van het
regenwoud het enige alterna-
tief zijn. Om niet langer afhan-
kelijk te zijn van de kauwgom-
industrie besloten de chicleros,
degenen die de ‘chicle’ van de
bomen tappen, een eigen
kauwgomfabriek te bouwen
en was fairtrade kauwgom een
feit. Bewust kauwen doe je op
Chicza, in de smaken peper-
munt, spearmint en limoen.
Adviesprijs € 1,65| 30 g
7 Apple gaat bioBiologisch boodschappen
doen met je iPhone. Dat kan
met de Bio-gids, de gratis te
downloaden app die Biologica
samen met PushGPS ontwik-
kelde. Handig, want hierdoor
hoef je nooit meer te zoeken
naar een biologische super-
markt, bakker, slager of restau-
rant in de buurt. De toepas-
sing maakt gebruik van GPS
(Global Positioning System) en
werkt in heel Nederland.
Ontdek je eigen buurt en vind
biologische adressen in een
wildvreemde omgeving. Tref-
zeker en gebruiksvriendelijk, je
zou er bijna een iPhone voor
aanschaffen. Maar dat hoeft
ook weer niet, de circa 1.600
biologische verkooppunten
zijn ook te vinden in de ver-
nieuwde Bio-Gids van Biolo-
gica. Check www.biogids.nl
8 Peanuts!Hoog scorend in de top tien
heimweeproducten van in het
buitenland wonende Neder-
landers en derhalve niet voor
niets op menig ontbijttafel van
een Hollands gezin te vinden:
de pot pindakaas. Wie zich ooit
aan biologische pindakaas
heeft gewaagd, is er voor altijd
aan verknocht. Pindakaaslief-
hebbers zijn er doorgaans in
twee kampen, met of zonder
stukjes noot. Goed nieuws
voor het laatste kamp: Terra-
Sana verkoopt ze allebei en
produceert ze tegenwoordig
ook onder eigen dak. Pinda-
kaas Crunchy is biologische
pindakaas met vers gebrande
stukjes pinda’s. Net als Pinda-
kaas Fijn gemaakt van pure
pinda’s, zonder zout, kleur- of
conserveringsmiddelen. Lever-
baar in 250 en 500 gram. Zet
voortaan gerust twee potten
pindakaas op tafel.
Adviesprijs € 2,95 | 500 g
€ 1,80 | 250 gram
8
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:13 Pagina 37
36 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010
Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse
3
2
1
1 Hmmm….Goed masseren moet je leren.
Het boekje Massage: sportief,
gezond en weldadig staat vol
inspirerende ideeën en han-
dige massagetips. Een perfect
(cadeau) idee voor jezelf of –
nog veel beter – je partner. En
ook je vrienden, familie, je col-
lega’s of de mensen met wie je
sport of jouw favoriete cursus
volgt, zullen graag kans maken
op een lekkere massage.
Los verkrijgbaar voor € 4,95
2 KaramelwafeltjesZe happen gevaarlijk makkelijk
weg, de nieuwe ministroop-
wafeltjes van De Rit. De biolo-
gische wafeltjes zijn klein van
stuk, maar perfect van smaak
door de karamelvulling van
tarwestroop, rietsuiker en
gekaramelliseerde suiker.
Heerlijk voor jong en oud, voor
het bezoek of lekker voor
jezelf. Kachel aan, op de bank
met een goed boek, een kop
koffie of thee … én krokante
miniwafeltjes!
Adviesprijs €1,99 | 150 g
3 Biologische pannenkoekenVoor sommige kinderen (en
volwassenen) is er niets leuker
dan een pannenkoekenfestijn.
Niet alleen hier eten we ze, de
hele wereld kent ze. Van Ame-
rican pancakes en Russische
blini’s tot Franse crêpes: ze
worden op elk moment van de
dag gegeten, iedereen houdt
ervan. En bakt ze. Zelf? Jazeker,
dat is een fluitje van een cent
en echt het allerlekkerst. Bak
biologische pannenkoeken
met de mixen van Ekoland:
kies een pak basismix, meer-
granen- of poffertjesmix. Roer
er een beslag van met eieren
en melk. Verhit een koeken-
pan, klontje boter erin en ga
aan de slag. Wie lust de
meeste pannenkoeken?
Adviesprijs € 1,99 | 500 g
4 Ongezouten de lekkersteVan nature vol van smaak: dat
zijn de producten van Proef.
Neem bijvoorbeeld de onge-
zouten roomboter. Voor één
pakje van 250 gram wordt
ruim 6 liter melk opgeroomd
en gekarnd. Minimaal een
kwart van de melk is afkom-
stig van Jersey koeien. Melk die
boordevol eiwitten en minera-
len zit die voor de volle smaak
zorgen. De botergele kleur is
afkomstig van het natuurlijke
caroteen uit het verse gras dat
de koeien in de wei hebben
genoten. Echte roomboter, op
brood, bij het bakken en bra-
den: dat proef je! Tip: voeg
voor zoute boter naar eigen
smaak (zee)zout toe.
Benieuwd waar de Jersey melk
vandaan komt? Kijk op
www.proef.nu
Adviesprijs € 1,79 | 250 g
4
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:13 Pagina 36
s m a a k m a k e n d 5 | kerst 2009 39
Kippetjes “Ik heb een tijdje in Dar es
Salaam gewoond. Daar kon ik niet zeggen
dat ik vegetariër ben. Een rijke noorderling
die geen vlees eet, dat kan niet, wat zielig.
Ze slachtten gewoon een kippetje voor me,
één van de vele die om het huis scharrelen.
Ze zien er daar heel anders uit, veel kleiner
dan die roze, opgespoten gevallen in onze
supermarkten.”
Knuffelvegetariër “Ik vind een mini-
varkentje het meest briljante huisdier ter
wereld, maar ik woon één hoog in Amster-
dam, dus dat blijft voorlopig een mooie
droom. En ik moet er ook niet te vaak over
beginnen, want dan word ik ingedeeld in
de categorie ‘knuffelvegetariërs’. Zo van:
paarden begrijpen me beter dan mensen.
Dat is namelijk niet de belangrijkste reden
waarom ik geen vlees eet. We eten met z’n
allen veel te veel vlees. Dat is voor nie-
mand goed, ook voor mij niet. Dus heb ik
er maar helemaal een punt achter gezet. Ik
denk dat steeds meer mensen zo bezig
zijn. Het is niet meer een luxe om vlees te
eten, mensen zien het meer als een basis-
recht. Toch lijkt men wel langzaam bewus-
ter te worden. Heb je Eating Animals van
Jonathan Safran Foer gelezen? Zijn conclu-
sie is : ik zal nooit meer vlees eten. Zelf doe
ik mijn best om verantwoord bezig te zijn,
maar ik doe ook niet alles correct. In Afrika
at ik dus een stukje kip en ik draag bijvoor-
beeld ook leer. Ik ben niet tegen vlees eten.
Als iedereen zelf kippen zou houden en die
zou slachten en opeten, vind ik het prima.”
Aardbeien “Lang stond ik er niet bij stil dat
fruit of groente eigenlijk seizoensgebon-
den is. Nu denk ik: aardbeien in de winter,
dat kan echt niet meer. Maar ja, hoe zit ‘t
dan met biologische mango’s, worden die
klimaatneutraal ingevlogen? Waarom is
biologische rijst soms ook fairtrade rijst en
soms juist weer niet? Moeilijk allemaal, na
moeten denken over dingen waar je wei-
nig informatie over hebt.”
Reclame “Ik ben vooral geïndoctrineerd
door niet-biologische reclame. Je wordt
gelukkiger door iets te kopen wat je niet
echt nodig hebt, dat gevoel. Ze zouden
echt foute keuzes wat minder makkelijk
moeten maken. En ook niet zo onnatuur-
lijk goedkoop. De supermarkt verwent je,
bekend met bio
is schrijfster. In oktoberkwam haar nieuwsteroman uit: En je zietnog eens wat, een metvaart geschreven,komisch portret van denieuwste subcultuur:die van jongevrijwilligers in Afrika.
je kunt er altijd alles kopen, ik wist niet
beter. Wat meer ‘smaakmakende’ reclame
voor biologisch eten zou een goed tegen-
wicht zijn.”
Lui “De Marqt op de Overtoom is lekker
dichtbij, daar kom ik vaak. Veel lokale pro-
ducten hebben ze. Niet echt goedkoop en
ook niet allemaal biologisch, maar wel erg
lekker. De Natuurwinkel is ook vlakbij. Kom
ik ook vaak. Ik neem aan dat alles daar bio-
logisch is. Je hoeft niet na te denken of het
wel verantwoord is wat je kiest. Lekker
makkelijk voor luie types zoals ik.”
Natuurlijk evenwicht “Wel of niet biolo-
gisch, wel of geen vlees? Het probleem is
dat door onze eetgewoonten het natuur-
lijk evenwicht zoek is. Als je daar goed over
nadenkt, wordt het moeilijker om de oude,
vertrouwde – maar foute – keuzes te
maken.” �
Renskede Greef
Teks
tH
ans
Mol
tzer
| fo
togr
afie
Eri
c va
n d
en E
lsen
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:38 Pagina 39
voor een volledig overzichtvan alle biologische winkels,boerenmarkten, web winkels,
restaurants en nog veel meer, ga naar:
www.biologica.nl/ biogids
a d v e r t e n t i e s
de bestebio-adresjes
Teks
tH
ans
Mol
tzer
| fo
togr
afie
Eri
c va
n d
en E
lsen
OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-baby-uitzet, Demeterwol, hennep, bio -katoen, zijde, kinderwagens, beden zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl
Heeft u een culinaire uitdaging?Kijk op www.passievoorsmaak.eu
www.biologischgoed.nl: voor aluw biologische boodschappen.Thuisbezorgd in heel Z-Holland.
SINCERO winkel www.sincero.nlHardebollenstraat 1 in Utrecht.Dames-, heren- en kindermode
Nu belastingvrij biologisch winkelen met de groenpaswww.groenpas.nll
www.biologischebomen.nl enwww.biologischefruitbomen.nl degroenste websites van Nederland!
www.bijenwaskaars.nl voor o.a.dompelkaarsen, materialen, zelfmaak/ versieren en [email protected]
Kleine Groene (gezins-)Campingmet biologisch eethuisje. Schitte-rende wandel/fietsomgeving.Camping Eelerberg Hellendoorn(0548) 681223; www.eelerberg.nl
Genieten van biologische topge-rechten in Rotterdam? Kom naarNul10! www.nul10.nl
Warme, lekkere en gezonde kruidentheeën en oliën. Kijkwww.kruidenrijk.nl
www.heulhoeve.nl : compleetassortiment EKO-producten aanhuis bezorgd in West- Brabant!
Te Huur: Vakantiehuis aan zee in Dieshoek in Zeelandwww.landgoedaanzee.com
Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf € 52,50 (ex. btw).Meer info: Biologica, Renata Hore-nova, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op:www.biologica.nl
SMAAKMAKEND 6• winter 2009-2010
Smaakmakend is een uitgave vanBiologica. Het blad verschijnt zeskeer per jaar en wordt u aan gebodendoor uw natuurvoedings-specialist.In Smaakmakend vindt u receptenmet biologische producten enverhalen over de herkomst van onsvoedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Biologica.
UitgeverBiologica | Postbus 12048 | 3501 AAUtrecht | tel 030 2339970 | fax 0302304423 | [email protected]
RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredac-teur) | Peter Jens (uitgever) | HansMoltzer | Annelijn Steenbruggen |Rob Zentveld | Nicole Willemse
VormgevingCarla Goossens | Marc van Meurs
Fotografie en illustratieSven Benjamins | Eric van den Elsen| Pieter Oudeken | Otto Polman |Petra Steenkamer
Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Dorien Dijkhuis |Ulrika Gustavsson | Yolanda van der Jagt| Ingmar Niezen | Patricia F. Wessels
Druk & lithografieRoto Smeets
AcquisitieRenata Horenova, Katrien Hornikx,Biologica Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen wordengeweigerd.
Abonnement op Smaakmakend?Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77of ga naar www.smaakmakend.nl
ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag wordenovergenomen en/of gereproduceerdzonder schriftelijke toestemmingvan de uitgever en foto graaf. Dezeuitgave is met zorg gemaakt. Vooreventuele onjuistheden is Biologicaniet aansprakelijk. Smaak-makendwordt gedrukt op chloorvrij engerecycled papier.
Biologica heeft het keurmerk van het CBF voor verantwoorde wervingen besteding van fondsen.
colofon
Smaa
kmak
end 2
009
Gelukkig met GenoegGenoeg is een tijdschrift voor mensen die graag een wat eenvoudiger leven leiden, met minder gedoe en meer tijd voor de belang-rijke dingen in het leven. Genoeg biedt inspiratie en praktische tips voor een zinvol, duurzaam en gelukkig bestaan. Meer info: www.genoeg.nl
� Ik neem een abonnement op magazine Genoeg en betaal € 50,00 voor 2 jaar (12 nummers) plus de Bespaarkalender 2010.
� Stuur mij een kennismakingsnummer van Genoeg en de Bespaarkalender 2010, samen voor € 17,50 incl. verzendkosten.
Ik machtig uitgeverij Genoeg éénmalig van mijn rekening af te schrijven: � € 50,00 � € 17,50
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Bank- of girorekeningnummer:
Handtekening
ABONNEREN & BESPARENWord nu abonnee en betaal € 50,- voor 12 nummers (Genoeg verschijnt 6 maal per jaar) plus de Bespaarkalender 2010 van Marieke Henselmans (t.w.v. € 14,95). Abonneren kan op www.genoeg.nlof stuur de ingevulde bon (of een kopie) in een ongefrankeerde envelop naar: Uitgeverij Genoeg, antwoordnr. 105165340 WB Oss.
FAMILIEPLICHT OF PLEZIER?
editie 77 dec. 2009 - jan. 2010
€ 3,75 is genoeg
GE
NO
EG
LOW IMPACT MAN WEKT ZELF ENERGIE OPLES IN GELUK � ALLES OVER AOW & PENSIOENVoor een HABBEKRATS uit eten � De beste SPAARLAMPEN
Geopend: Nederlands
eerste CONSUMINDERHUIS
GENOEG BESTELBON
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:14 Pagina 38
Biologisch smaakt ’t lekkerst in
Dmet kikkererwten
Dit verrassende recept vind je in Smaakmakend,
het enige blad dat puur over biologisch eten & drinken gaat.
Je kunt het gratis meenemen in de natuurvoedingswinkels.
Eén probleempje: ‘t smaakt allemaal zo ontzettend lekker,
dat ons blad de winkels uitvliegt.
Dat is natuurlijk leuk voor de makers van het blad,
maar minder leuk voor de lezers.
Want die grijpen nogal eens mis. Onze oplossing: voor € 22,50 valt
Smaakmakend een jaar lang (6x) op je deurmat.
Vind je dit een lekker idee?
Ga dan naar www.smaakmakend.nl of bel (030) 233 99 77.
rie-in-de-pan
smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:24 Pagina 40