Smaakmakend winter 2009-2019

21
gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten Winterse weerstandbouwers Dick Soek's Gouden Graanschuur De eetgewoonten van Renske de Greef nº 6 | winter 2009-2010 Hartverwarmende stoofpotten

description

Winterse weestandbouwers, hartverwarmende stoofpotten en gouden granen.

Transcript of Smaakmakend winter 2009-2019

Page 1: Smaakmakend winter 2009-2019

gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten

Winterse weerstandbouwers

Dick Soek's Gouden Graanschuur

De eetgewoonten van Renske de Greef

nº 6 | winter 2009-2010

Hartverwarmendestoofpotten

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:02 Pagina 1

Page 2: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 3

inhoud

recepten | winter 2009 -2010

28 Zuurkool: 6x anders!Denk verder dan stamppot. Ook zinin een hartige sandwich met zuur-kool, pastrami en een lik mosterd? Of zuurkoolpeer met blauwe kaas?

en verderin dit nummer

5 Column Anneke

28 Elke dag lekker

36 Winkelwaar

39 Bekend met bio:Renske de Greef

recepten in dit nummer

14Rundvlees met boterbonen | Curryvan boerenkool | Linzenstoof metspruitjes en koolraap | Varkensvleesmet kweepeer en sinaasappel | Hollands stoofpotje van wortel enpastinaak

21Gehakttaart met gerst en padden-stoelen | Vijfgranenmix energybarmet sesam | Knolselderijminestronemet kamut | Spicy appel-spelt-crumble | Spelt, snijbiet en spekjes

26Drie in de pan met kikkererwten |Gefrituurde kikkererwten metkomijn

28Hongaarse zuurkool | Sandwichzuurkool | Zuurkoolsoep | Rode zuurkool | ZuurkoolpeerZuurkool/hamtaartje | Warm winterbrood | Spitskool met tofu

26 Kikkererwten te kijkIn India en Italië kunnen ze er nietzonder: kikkererwten! Ze bakken erknapperige papadums en lekkerepannenkoeken van. Zet de frituurpanmaar klaar!

20 Het geheim van Dick

Tarwe, spelt, gerst en boekweit. Voorchef-kok Dick Soek gaan de granen inveel meer dan brood alleen!

6 MidwinteroogstZo natuurlijk mogelijk, dat strooktmet biologisch en van de koudegrond. Maar valt er iets te halen vande schraal ogende akkers? Jazeker!

13 Lekker aards!De aardse smaak van de meeste win-tergroenten komt volop tot zijn rechtin een stoofpot op een zacht vuurtje

28

6

13

20

26

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 16-12-2009 13:47 Pagina 3

Lima 2 hele pagina.indd 1 07-12-2009 13:46:52

Page 3: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 5

Mijn goede voornemen voor 2010 is om nog minder te verspillen. Het isleuk om soepen, flapjes en taarten van alle restjes te maken, maar hetis nóg leuker om elke dag iets anders te eten. Daarom probeer ik preciesdie hoeveelheid te kopen, die we met zijn tweetjes eten. Vorig jaar ben ik begonnen om in een schriftje op te schrijven wat ikkoop, wat ik ermee bereid én wat ik weggooi. Dat laatste was zó con-fronterend, dat in de week nadat ik hiermee begonnen was, de hoeveel-heid restjes nog maar een tiende was dan in de week ervoor. Ik merk dat het een kwestie van discipline is. Als ik voor het groente- enfruitschap sta, wil ik alles wel kopen. Nu kies ik maar twee, soms drie,soorten uit, genoeg voor twee, hooguit drie dagen. Zo eten we veel ver-sere producten en houd ik een veel beter zicht op mijn voorraad. Aanhet eind van de week vind ik niet meer die verlepte krop sla achterin degroentela van de koelkast. Nog een extra bonus: de koelkast is altijdopgeruimd. En de volgende kan echt een maatje kleiner zijn.

De andere uitdaging is om echt alleen maar van het seizoen te eten.Ook hier helpt mijn schriftje me weer. Ik schrijf de recepten op. Tegelij-kertijd daag ik mezelf uit om met seizoensgroenten telkens een andergerecht te maken. Daarbij laat ik me inspireren door allerlei buiten-landse keukens. Zo ontdekte ik dat je van boerenkool een heerlijkeIndiase curry kunt maken. Het recept hiervan staat op pagina 15. Het is heel bijzonder hoe de natuur in het seizoen waarin nauwelijksiets wil groeien, er zelf voor zorgt dat er toch nog zoveel variatie is. Hoespruitjes en prei zelfs tot de oogst op het land blijven en hoe kolen heelgoed te bewaren zijn.Voor mij mag deze winter koud worden. Een winter waarin ik diep weg-gedoken in mijn jas kan wandelen, om daarna thuis te komen en span-nende winterkost te koken en eten. Het winterseizoen mag dan watproducten betreft saai lijken, in culinair opzicht is dat allerminst zo.Geniet van alle heerlijks dat wij dit nummer bieden!

“Aan het eind van deweek vind ik geenverlepte krop sla meerachterin de groentelavan de koelkast”

[columnAnneke]

Mijn koop-eet-weg-seizoenschriftje

Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 13:56 Pagina 5

feestpromoExtra vierge kokosolie 325ml: 7,95* (ipv 10,95)

Extra vierge kokosolie 1600ml: 29,95* (ipv 39,95)

feestgerechtenGeef je feestgerechten 'Serene Levenskracht' met Extra Vierge kokosolie van Amanprana.

Licht verteerbaar bakken, wokken, frituren én... fonduën. Verbazend hoe je gerechten heerlijk zacht zullen smaken.

feestreceptenVele GRATIS feestrecepten van topchef Chantal Voets

met mooie foto's, op www.noble-house.tkLekker, creatief, verrassend, snel of uitgebreid, en... altijd gezond.

�xtra �ierge �ocos-oli� va� Amanprana

�eesten was nog nooit zo lekker

Mar

atho

n C

reat

ive

+32

3 6

53 3

3 77

�xtra �ierge �ocos-oli� �xtra �ierge �ocos-oli� ✩✩✩

3 X FEEST MET AMANPRANA

*Promotie tot 31 januari 2010 - verkrijgbaar in deelnemende natuurvoedingswinkels - Tel. 00 32 3 653 25 41 - Info: www.noble-house.tk

AMANPRANA

SERENE LEVENSKRACHT

Page 4: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 7

rstandbouwersOp het land, onder de grondof in de onverwarmde kas: de verse winter groente vanHollandse bodem zit boorde-vol smaak, vitamines enenergie. Met boterzachteschorseneren, stevige kool en frisse veldsla komen we de winter makkelijk door!

Winterse

o vers mogelijk, zo natuurlijk mogelijk, zoseizoensgebonden mogelijk, zo lokaal

mogelijk. Het zou een rijtje goede voorne-mens kunnen zijn om het nieuwe jaar mee te begin-nen, nobele eetprincipes voor een energieke start.Ecologisch verantwoord bovendien, omdat hetonnodige voedselverhuizingen over de aardebespaart. Welbeschouwd is het niet eens zo’n inge-wikkelde opgave. Verse producten die van dichtbijkomen, dat betekent dat je algauw eet wat het sei-zoen te bieden heeft. En zeg nou zelf, zo moeilijk ishet niet om in de winter naar een verwarmendstamppotje te verlangen. Reden genoeg om dezemaanden wintergroenten van Hollandse bodem ophet menu te zetten. Dit zijn de aangewezen weer-standbouwers om de winter vitaal door te komen.

MidwinteroogstZo natuurlijk mogelijk, dat strookt met biologisch envan de koude grond. Maar valt er iets te halen vande nu wel erg schraal ogende akkers? Jazeker. Veelbiologische wintergroenten worden eind voorjaar of

Z�

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:00 Pagina 7

6 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

weersTe

kst

Nic

ole

Will

emse

|

Foto

graf

ie P

etra

Ste

enka

mer

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:00 Pagina 6

Page 5: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 9

Witte kool,rodekool enbloemkool

Boerenkool komt de winterwel door. Witte en rodekoolniet, die worden in oktoberen november van de stronkgesneden, in kratten gelegden bij een temperatuur vaniets boven nul bewaard. Hetis alsof ze in winterslaap zijngebracht, want dat maaktdat de kolen tot april en meihoudbaar zijn. Rodekool isvatbaarder voor schimmelen droogte dan witte kool.Bloemkool is een anderverhaal. Deze kool isallesbehalve lang houdbaaren wordt zo vers mogelijkgeoogst. Bloemkool isbovendien niet tegen vorstbestand, voor Sinterklaas ishet laatste exemplaar welgeoogst. Er is ook winter -bloemkool. Die staat tijdensde winter op het land, maarheeft dan alleen nog maarblad. Pas in maart, als hetwarmer wordt, komt degroei op gang en wordt inhet hart van het blad dekool gevormd.

WinterkruidenPeterselie is net als selderijeen van de kruiden die (in de koude kas) door blijftgroeien in de winter. Wievlak voor december oogst,ziet dat het kruid in hetvoorjaar weer opnieuwgroeit. Na de tweede oogstis het afgelopen, in hetvoorjaar komt de bloei erin.

Zomerprei,herfstprei enwinterprei

Winterprei is de prei die eindzomer is geplant en zo rondbegin december op het bordligt. Tenminste, als het niette hard vriest en er geoogstwordt. Winterprei is er tothalf mei; de laatstepreistronken zijn voorKoninginnedag uit de gronden worden verkocht vanuitde koelcel. Langer wachtenmet oogsten in het voorjaarbetekent bloemvorming endoorgeschoten prei.Zomerprei is er in juli enaugustus, direct opgevolgddoor herfstprei, tot begindecember de winterprei zichweer aandient. Bijnajaarrond is er prei vanHollandse bodem.

Aardappel zonder zoet

Bij een winterse stamppothoren aardappels.Biologische aardappels voorde winteropslag wordengerooid in de herfst, dezogenaamde late rassen.Aardappels mogen niet tekoud worden bewaard wantdan maken ze, net alsboerenkool en spruitjes,suikers aan. Daar worden zezoet van. Zou je dezeaardappels opbakken, danbakken ze aan omdat desuikers karameliseren.

Foto

graf

ie S

ven

Ben

jam

ins

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:06 Pagina 9

8 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

in de zomermaanden geplant, gepoot of gezaaid. Vanafhet vroege najaar start de oogst. Ligt er dan midwinter inde winkel geen verse oogst? Toch wel. Boerenkool, spruit-jes en prei staan ondanks de kou gewoon op het land. DezeHollandse helden zijn vorstbestendig en kunnen de helewinter worden geoogst, mits – en dat geldt voor alle win-tergroenten – het niet te nat is en de grond niet is bevro-ren. Ook andijvie, winterpostelein en veldsla groeien in dekoude grond, beschermd onder het glas van (onver-warmde) kassen. En voor het oog helemaal onzichtbaar isde schat aan wortels en knollen die onder de grond over-wintert.

BewaargroenteDe vraag start zodra het weer omslaat en piekt vooral bijvorst, maar elk jaar is er al boerenkool vanaf eind septem-ber. Geen haan die er dan al naar kraait. Geen punt, dekool blijft op het land staan, het oogstmoment kan totfebruari worden uitgesteld. Wintergroente van eigenbodem blinkt uit als bewaargroente en dat vermogen isdeels een kunst van de natuur zelf. Zodra het kouderwordt, vertraagt de groei vanzelf.

WinterzoetOm zich te wapenen tegen de kou worden extra suikersaangemaakt, een proces dat zich ook bij onder anderespruitjes voltrekt. Het werkt als natuurlijke antivries, doorde zoetere sapstromen bevriest de groente minder snel.Het zoetje verzacht tevens het bittere in de kool en denatuurlijke suikers zijn snelle energieleveranciers waar-mee wij onszelf tegen de winterkou kunnen wapenen. Deopvatting dat de vorst eroverheen zou moeten voordatboerenkool lekker smaakt, is vooral van vroeger. Toenwaren boerenkool- en spruitjesrassen nog echt bitter,tegenwoordig zijn ze veel milder van smaak.

Winterpostelein, veldslaNiet alle wintergroenten redden het zo lang op de akker.Om van november tot februari spruitjes te kunnen oog-sten, worden vroege en late rassen geteeld. Fijne blad-groenten als winterpostelein en veldsla worden vanaf sep-tember meerdere malen geplant, wanneer het niet vriestkan dat tot eind november. In december en januari stoktde groei, maar vanaf eind februari, als het weer lichterwordt, volgt een nieuwe spurt. De kunst voor de teler isvlak voor hartje winter te zorgen voor voldoende aanvoer,om met kerst toch frisse veldsla te kunnen snijden.

Aardpeer, kliswortel, schorseneerVorstbestendige wortelgroenten zoals aardpeer, kliswortelen schorseneer kunnen vanaf het najaar de hele winter

door worden gerooid, aardperen zelfs tot en met april.Zodra ze echter uit de grond zijn, blijken ze ineens beperkthoudbaar. Aardpeer gaat schimmelen en kliswortel droogtuit, schorseneer is er iets minder gevoelig voor.

Winterpeen, bieten, knolselderij,wortelpeterselie, pompoenNiet-vorstbestendige wortels en knollen zijn winterpeen,bieten, knolselderij en wortelpeterselie. Sommige boerennemen het risico en laten ze in de grond zitten, in de hoopdat ze het toch redden. Anderen rooien de hele oogst in hetnajaar in één keer. Ze zijn slim, laden wortel, biet en knol-selderij met vochtige grond en al in kisten. Zo lijkt het voorde groenten of ze nog altijd in de grond zitten, maar wel ineen voor de boer beheersbare temperatuur. Onder dezehaast natuurlijke omstandigheden kunnen winterpenentot juni worden bewaard – probeer dat maar eens met eenboontje. Een bijzondere bewaargroente is de pompoen, deenige vruchtgroente. Deze moet, net als uien, juist droogbewaard worden om het voorjaar te kunnen halen en nietvoortijdig te gaan schimmelen. Je moet het maar netweten.

Natuurlijke weerbaarheidHet liefst rooit de boer zo laat mogelijk. Bewaarproductendie lang in de grond hebben gezeten, hebben een natuur-lijke weerbaarheid. Ook niet onbelangrijk: hoe minderkoeling, hoe minder energieverspilling. Er zijn echter meerfactoren, zoals de onvoorspelbaarheid van het weer en hettijdstip waarop het gewas is volgroeid; knolselderij kanpas in december worden geoogst maar is niet vorstbesten-dig, wat de boer soms voor moeilijke dilemma’s stelt. Ookde grond waarop de boer z’n groenten teelt, speelt een cru-ciale rol in de oogst. Zandgrond en zavel zijn eenvoudigerte bewerken dan zware klei. In de winter is rooien op natkleiland een ramp, het risico dat het land kapot geredenwordt is groot. De op zavelgrond geteelde winterhardepastinaak wordt gedurende de hele winter tot rond aprilgerooid. Pastinaak op kleigrond volgt tot de eerste weekvan november de vraag, daarna wordt de rest van de oogstin één keer binnengehaald en opgeslagen. De pastinakenworden geborsteld in plaats van gewassen, dan drogen zeminder snel uit en kan de voorraad tot maart wordenbewaard.

Vers staat haaks op houdbaar en bewaren kan niet eeuwigduren. Toch weten biologische boeren de hele winter doorverse groenten van de Hollandse grond te oogsten die metrecht de term bewaargroenten verdienen. Wie watbewaart, die heeft wat: genoeg om vol energie de winterte doorstaan. �

Winterse weerstandbouwers

Foto

graf

ie S

ven

Ben

jam

ins

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:05 Pagina 8

Page 6: Smaakmakend winter 2009-2019

Advertentie3.indd 1 11-12-2009 14:36:46

FAIR TRADE & BIOminimum 70 tot 100%

Sandra Bullock, Drew Barrymore, Eminem en Bobbi Brown gebruiken de natuurlijke 18-in-1 wonderzepen voor hun lichaam, de auto, de hond, enz.

In de biowinkel Info: tel. 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk

NIEUW

de 18 in 1

ZEEP

ZEEP

BESTElichaams-

verzorgingslijn2009

treehugger.com

DR. BRONNERS

HULDE AAN 150 JAAR & 5 GENERATIES ONOVERTROFFEN ZEEPPRODUCTIE

VERJAARDAG60 ste

WASSEN METEEN ZUIVER GEWETEN

Dr. Bronner’s magische zepen Ontdek de ideale vleesvervangers van Bertyn om te bakken of te grillen. Bertyn wordt vervaardigd op tra-ditionele wijze van spelt of Manitoba-oertarwe, seitan genaamd. Met een heerlijke traditioneel gefermen-teerde tamari- of shoyu-saus in cedervaten gerijpt.

In de pan of op de grill 5 minuten bakken aan beide zij-den. Vervolgens de saus erbij en klaar! Je proeft meteen zijn heerlijk zachte beet. Om te smullen! Eiwitrijk, licht-verteerbaar, cholesterolvrij en vetarm. De ideale eiwit-leverancier. Met de textuur van een fi let pur. Bertyn vind je vers in het koelvak. De spelt en Manitoba seitans zijn verkrijgbaar in blok van 550g of per 2 steaks van respec-tievelijk 250/300g.

Tel. 00 32 3 620 26 56 Recepten en info: www.bertyn.be

Bertyn: de � l� pur onder de seitans

Bertyn vleesvervangers van spelt of manitoba-tarwe

Page 7: Smaakmakend winter 2009-2019

winter 2009-2010 13

PannenLe Creuset wit minipannetje:

€ 14,95 (Duikelman)Zwart Aardewerk pot: € 37,75 (Duikelman)

Grijze gietijzeren braadpanLe Creuset: € 69-

(Studio Bazar)Grote witte gietijzerenbraadpan Le Creuset: € 139- (Studio Bazar)

De aardse smaak van demeeste winter groentenkomt helemaal tot zijnrecht in warme stoof -potten. En terwijl depotten op het vuurstaan te pruttelen, vulthet huis zich met eenzalige geur.

Dampendestoofpottensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:07 Pagina 13

Samen met de natuurwww.zuiverzuivel.nl

Zuiver Zuivel heeft naast de drinkyoghurt framboos nieuwin het assortiment een drinkyoghurt perzik.

Heerlijk fris en fruitig van smaak, met puur natuurlijkeingrediënten.

Zo kunt u lekker variëren. Lekker voor jong en oud!

NIEUW!Drinkyoghurt Perzik

Gegevens worden verwerkt conform de Wetbescherming persoonsgegevens. Wenst u in de toe-komst geen andere post te ontvangen over de acti-viteiten van Zuiver Zuivel, kruis dan dit vakje aan.

Probeer GRATIS !Koop een literpak drinkyoghurt perzik in de biologische speciaalzaak. Stuurde kassabon samen met deze bon vóór 31 maart 2010 volledig ingevuld op naarZuiver Zuivel, Postbus 378, 4200 AJ Gorinchem. U ontvangt dan binnen drieweken het aankoopbedrag + portokosten op uw bank- of girorekening.Maximaal 1 inzending per huishouden, adres en rekening per jaar.

Naam: ____________________________________________________ M / V

Adres: ___________________________________________________________

Postcode: ___________________ Plaats: ______________________________

Geb datum: _______________________________________________________

Rekeningnr: _________________________ tnv: ________________________

Sm

aak1209

Geluk Ik heb net weer een klavertje-vier gevonden.Een gelukje, ook voor de koeien, want klavereten ze het liefst. Daar halen ze heel veeleiwitten uit en het maakt de bodem ookvruchtbaar. Daarom ziet mijn vader het graagtussen alle andere planten en bloemen in onzebiologische wei.

Tilly, dochter van de familie van de Beek uit Putten.

ZZ Smaakmak1209 Perzik+bon-6596 17-11-2009 17:03 Pagina 1

Page 8: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 15

Curryvan boerenkool

hoofdgerecht, 4 personen

3 eetlepels zonnebloemolie | 1 ui, gesnipperd2 eetlepels Indiase currypasta | 500 g geristeboerenkool, grof gesneden | 150 gwinterwortel, in reepjes | 150 g knolselderij, inreepjes | 200 ml kokosmelk | 100 gcashewnoten, grof gehakt

Verhit de olie in een ruime hapjes- of braadpan enfruit de ui hierin 3 minuten. Roer de currypastaerdoor en fruit de pasta met ui 1 minuut. Schep deboerenkool deel voor deel door de currypasta enlaat de groente iets slinken. Voeg de knolselderij,de winterwortel en de kokosmelk toe en brengalles aan de kook. Leg het deksel op de pan enstoof de kool in ca. 20 minuten zachtjes gaar. Proefof er genoeg zout in het gerecht zit en strooi decashewnoten erover.Lekker met basmatirijst, papadums en eventueelmangochutney. �

Rece

pte

nA

nn

eke

Am

mer

laan

| Fo

togr

afie

Sve

n B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:11 Pagina 15

Rece

pte

nA

nn

eke

Am

mer

laan

| Fo

togr

afie

Sve

n B

enja

min

s |

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

n

14 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 14

Tip: Een restjeover? Maak er met

bouillon en grofgesneden

soepgroenten eenheerlijk Hollandseminestrone van.

Rundvleesmet boterbonen

hoofdgerecht, 4 personen

250 g boter- of limabonen | 500 gsukadelappen, in grove stukken |2 eetlepels olie | 40 g boter | 2 uien, in parten | 3 tenenknoflook, fijngehakt | 1-2eetlepels Italiaanse kruiden (tijm,rozemarijn, en salie) | 1 laurierblad | 500 g gezeefdetomaten (passata) | gerooktpaprikapoeder (pimenton) | 5eetlepels peterselie, grof gehakt

Leg de boter- of limabonen in eenpan, overgiet ze met ruim kokendwater en week ze ca. 1½ uur.Verwarm de oven voor op 125 °C.Giet de bonen af. Bestrooi het vleesmet zout en peper. Verhit de olie enboter in een braadpan en bak hetvlees rondom lichtbruin. Bak deuien en de knoflook zachtjes 2minuten mee. Voeg de Italiaansekruiden, het laurierblad, de bonenen 500 ml heet water toe. Breng ditaan de kook. Schenk nu langzaamde gezeefde tomaten in de pan envoeg naar smaak gerookt paprika-poeder toe. Breng alles aan de kook.Leg het deksel op de pan en zet depan in het midden van de oven.Laat het gerecht in ca. 4 uur gaarworden. Controleer na 2 en 3 uur ofer nog genoeg vocht in de pan zit.Breng het gerecht op smaak metzout en peper en strooi de peterse-lie erover. Lekker met gestoofdegroene kool. �

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:10 Pagina 14

Page 9: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 17

Varkensvleesmet kweepeer en sinaasappel

hoofdgerecht, 4 personen

2 sinaasappels | 2 kweeperen | 1 eetlepel olie | 40 g boter | 4 var-kenshalskarbonades | 3 sjalotten,in ringen | 1 kaneelstokje | 3 kruidnagels | gemalen chilipeper

Verwarm de oven voor op 125 °C.Boen de sinaasappels goed schoonen rasp de oranje schil eraf. Schil devruchten met een mesje tot op hetvruchtvlees en snijd de partjes tus-sen de vliezen uit. Snijd de kwee -peren in parten, schil ze en snijd hetklokhuis eruit. Verhit de boter en olie in een braad-pan. Bestrooi het vlees met zout enpeper en bak het in het vet rondombruin. Fruit de sjalotten even mee.Voeg de sinaasappelschil, hetkaneelstokje, de kruidnagels ennaar smaak chilipeper en zout toe.Schep de parten en kweepeererdoor en voeg ca. 150 ml watertoe. Breng alles aan de kook. Leghet deksel op de pan, zet de pan inde oven en laat het gerecht in ca. 50minuten gaar worden. Schep vlakvoor het serveren de stukjes sinaas-appel door het gerecht. Lekker metaardappelpuree en gestoofde rodekool. �

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:13 Pagina 17

Linzenstoofmet spruitjes en koolraap

hoofdgerecht, 4 personen

2 eetlepels olijfolie | 2 uien in ringen | 4 tenenknoflook, in plakjes | 250 g groene linzen | 1 eetlepel tijmblaadjes | 50 g gedroogdetomaten, in reepjes | ½ theelepel karwijzaad |500 g koolraap, in stukjes van 2 cm | 500 gspruitjes, schoongemaakt | gemalen chilipeper |125 ml crème fraîche

Verhit de olie in een ruime braadpan en fruit deuien en knoflook zachtjes 5 minuten. Schep de lin-zen, tijm, gedroogde tomaten en het karwijzaaderdoor. Voeg 600 ml water toe en breng alles aande kook. Kook de linzen zachtjes gedurende 15minuten. Voeg de stukken koolraap, de spruitjesen naar smaak zout en chilipeper toe. Breng allesopnieuw aan de kook en stoof het gerecht in nog10-15 minuten gaar. Roer de crème fraîche doorhet gerecht en proef of er genoeg zout en peper inzit. Lekker met een rucolasalade.

16

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:12 Pagina 16

Page 10: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 5 | kerst 2009 19s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 19

Hollands stoofpotjevan wortel en pastinaak

hoofdgerecht, 4 personen

40 g boter | 100 g ontbijtspek, inreepjes | 2 uien, in ringen | 250 gkastanjechampignons, gehal-veerd | 3 takjes tijm | 1 laurierblad| 500 g winterwortel, in stukkenvan 3 cm | 500 g pastinaak, instukken van 3 cm | 1½ eetlepelbalsamicoazijn

Verhit de boter in een braadpan enbak het spek zachtjes uit. Fruit deuien 5 minuten heel zachtjes in hetbraadvet. Schep de paddenstoelen,tijm en het laurierblad door de uienen bak alles 2 minuten. Schep dewortel, pastinaak en naar smaakzout en peper door de champig-nons. Schenk de azijn in de pan enbreng dit aan de kook. Schenk nu100 ml water in de pan en breng ditaan de kook. Leg het deksel op depan en stoof alles in 10-15 minutengaar. Lekker met aardappelpuree eneventueel een groene salade. �

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:02 Pagina 19

ook te gebruiken tervervanging van boter

en niet te

vergeten BRADEN

geen zwart vet in de

pan, oxideert niet

rijk aan laurinezuurgoed voor de cholesterol

Een gouden resultaat, frituur j e

eer

ste

gezo

nd

e fri

tes

en niet te

en niet te

vergeten BRADEN

vergeten BRADEN

geen zwart vet in de

geen zwart vet in de

geen zwart vet in de

geen zwart vet in de

pan, oxideert niet

pan, oxideert niet

Meer informatie:

Verkrijgbaar bij:

2500ml 500ml 250ml19,95 4,95 2,9524,95 6,95 3,95

geen kokossmaak

100% geurloos

minder calorieen,

licht verteerbaar en

zonder transvetzuren.

Enjoy life, stay healthy!

Royal Green Odourless Coconut cream

Royal Green gebruikt absoluut geen chemi-

caliën, conserveringsmiddelen, synthetische

zoet- of smaakstoffen en is 100% vegetarisch.

Ervaar het verschil nu.

INTRODUCTIE AANBIEDING

Skal 025099

276L_adv_rg_kokos_smaakm.indd 1 11/11/09 9:43 AM

Page 11: Smaakmakend winter 2009-2019

Wuivende halmen zover je kunt kijken. Als de zonschijnt en de wind waait, is het Groninger graanland-schap een zee van groen en geel. Het is het dagelijkse uit-zicht vanuit de werkplek van Dick Soek: de keuken vanzijn restaurant Schathoes Verhildersum in Leens dat vijfjaar geleden bekroond werd met een ster. Hij kookt ervolledig biologisch en met de seizoenen.

Bite Van die velden vol graan raakt Dick Soek invervoering. “Omdat granen wereldwijd de basis zijn vooriedere maaltijd, líjkt het een heel gewoon product. Maarje kunt er veel meer mee dan brood bakken alleen. Ikgebruik ze bijvoorbeeld veel in salades. Ook in soepen zijngranen goed te verwerken. Niet alleen voor de smaak,maar ook voor de structuur. Granen geven gerechtenbite.”

Subtiel, aards en puur Notig, zoetig, jodiumachtig:de smaak van graan verschilt van soort tot soort. Maar degrondtoon is over het algemeen: subtiel, maar aards. Datvindt Dick Soek inspirerend. “Ik krijg daardoor vaak zin inandere aardse smaken zoals die van paddenstoelen. Ofvan snoekbaars uit het Reitdiep. De combinaties zijneindeloos.”

Verrassend veelzijdig Granen zijn culinair gezienverrassend veelzijdig. Neem bijvoorbeeld de risotto vangort die hij laatst maakte. Soek: “Ik kan er intens vangenieten hoe die harde korreltjes zich helemaal volzuigenen kleine glanzende kussentjes worden. Granenabsorberen de smaak van de andere ingrediënten in depan en maken zich die smaken eigen. Ze passen daaromperfect in mijn filosofie van de pure keuken. Ik laat desmaken van mijn ingrediënten zoveel mogelijk intact.Granen doen precies hetzelfde.”

Gehakttaart met gerst en paddenstoelen

hoofdgerecht, 4 personen

100 g gerst of gort | 500 g gehakt | 3 eetlepels ketjap |

1 ei | 5 eetlepels koriander, fijngehakt | 2 eetlepels

plantaardige olie | 4 bosuitjes, grof gesneden | 250 g

champignons, in plakjes | 100 g shiitake, in reepjes

Extra nodig: kleine ronde ovenschaal

Kook de gerst volgens de gebruiksaanwijzing op de ver-

pakking gaar. Laat de gerst in een zeef goed uitlekken.

Verwarm de oven voor op 175 °C. Kneed het gehakt met

ketjap, ei, koriander, de gerst en naar smaak zout en

peper goed door elkaar. Schep het gehakt in de oven-

schaal en strijk het glad. Plaats de vorm in het midden

van de oven en bak het gehakt in ca. 35 minuten gaar.

Verhit na 20 minuten de olie in een hapjespan en fruit

hierin de bosui, voeg de paddenstoelen toe en bak ze op

hoog vuur al omscheppend gaar. Breng op smaak met

zout en peper.

Haal de taart uit de oven en verdeel de paddenstoelen

over het gehakt. Lekker met sambal manis en een salade

van winterpostelein. �

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 21

granen

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 21

ur vanDicksmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:15 Pagina 21

20 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

De gouden graanschuur vaCulinair gezien zijn granen

verrassend veelzijdig. Dat weet

chef-kok Dick Soek als geen

ander. Zijn menukaart is rijkelijk

gevuld met tarwe, spelt, gerst en

boekweit. “Je kunt er veel meer

mee dan brood bakken alleen.”

GerstHet graan waar ook veel bier vanwordt gebrouwen heeft een volleaardse smaak en is lekker stevig.Er is ook een geslepen versie en

die heet gort. Ook daar kun je ditgerecht van maken.

Teks

t D

orie

n D

ijkh

uis

|Re

cep

ten

Yola

nd

a va

n d

er Ja

gt |

Port

retf

otog

rafi

ePi

eter

e O

ud

eken

| Fot

ogra

fie

Sven

Ben

jam

ins

| St

ylin

gU

lrik

a G

ust

avss

on|

Kok

enIn

gmar

Nie

zen

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:03 Pagina 20

Page 12: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 23

Knolselderij minestronemet kamuthoofdgerecht, 4-6 personen

2 eetlepels olijfolie | 1 ui, gesnipperd |

5 stengels bleekselderij, in stukjes | 1

kleine knolselderij, in kleine blokjes | 250 g

wortel, in plakjes | 150 g prei, in ringen |

50 g zongedroogde tomaat, in reepjes |

1½ liter groente- of kippenbouillon (tablet)

| 150 g voorgekookte kamut

Verhit de olie in een grote soeppan en fruit

hierin de ui en bleekselderij zachtjes, zonder

dat ze kleuren. Schep de knolselderij, wortel,

prei en gedroogde tomaat door de ui en

schenk de bouillon in de pan. Breng alles aan

de kook. Leg het deksel op de pan en kook de

groenten zachtjes 20 minuten. Voeg de

kamut toe en kook de soep zachtjes nog 15

minuten tot de kamut gaar is. �KamutEen soort oergraan, dat

verwant is aan harde tarwe,de graansoort waar pasta van

wordt gemaakt. De royalekorrel heeft een stevige bite.Lekker in soepen en salades.

granensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:06 Pagina 23

Vijfgranenmix

Vijfgranenmix energybar met sesamca. 20 stuks

75 g vijfgranenmix | 2 eetlepels sesamzaadjes | 75 g bruine

basterdsuiker | 75 g havermout | 50 g rozijnen | 75 g boter,

kamertemperatuur | 2 eieren | 4 eetlepels pindakaas met stukjes

noot | 1 theelepel kaneelpoeder

langwerpige ovenschaal of bakvorm, bakpapier

Kook de granen iets langer dan op de verpakking staat aangegeven.

Ze moeten lekker zacht zijn. Laat ze in een zeef goed uitlekken.

Verwarm de oven voor op 175 °C. Rooster de sesamzaadjes in een

droge koekenpan goudgeel. Houd de helft van het sesamzaad apart.

Doe alle andere ingrediënten met de voorgekookte granen in een

kom en meng alles met een spatel heel goed door elkaar.

Bekleed de bakvorm met bakpapier, schep het beslag erin en strooi

de resterende sesamzaadjes erover. Zet de bakvorm op een rooster in

het midden van de oven en bak het gebak in ca. 30 minuten goud-

bruin en gaar. Laat het gebak afkoelen in de vorm. Keer het volgens

op een plank en snijd dikke repen van het gebak.

Gerst, haver, kamut, spelt en ongepelderijst. Elk van deze granen heeft een eigen

smaak en bite. Samen vormen ze eenlekkere basis voor deze energybars.

22 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

Tip: Deze gezonde traktatiekun je in een luchtdichtafgesloten trommel een

week goed houden.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:05 Pagina 22

Page 13: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 25

SpeltDeze graansoort lijkt veel op

tarwe. Hij is grover en hetvliesje zit steviger om de

korrel. De smaak is nootachtigen past perfect bij appels en

winterwarme specerijen.

granensmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:09 Pagina 25

24 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

Spelt, snijbiet en spekjesbijgerecht, 4 personen

250 g spelt | 500 g snijbiet, gewassen | 2 eetlepels

olijfolie | 2 kleine uien, fijngesnipperd | 3 stengels

bleekselderij, kleine blokjes | 3 tenen knoflook, in

plakjes | 1 gedroogde chilipeper, verkruimeld | 150 g

ontbijtspek, in reepjes

Kook de spelt volgens de gebruiksaanwijzing op de ver-

pakking gaar. Kook de snijbiet in een ruime pan met

kokend water en zout beetgaar. Schep de bladeren op

een groot bord en laat ze afkoelen. Bewaar een beetje

van het kookvocht. Snijd de snijbiet in brede repen.

Verhit de olie in een hapjespan fruit de ui hierin 5

minuten zonder te kleuren. Voeg de bleekselderij en

knoflook toe en verkruimel de chilipeper boven de pan.

Stoof de groente heel zachtjes 10 minuten. Voeg het

spek toe en bak het mee tot het krokant begint te wor-

den. Schep de spelt en snijbiet door het spek. Stoof

alles ca. 5 minuten. Voeg eventueel nog een klein beetje

kookvocht toe. Lekker bij kip of varkensvlees. �

Tip: lekker met dunne room(ongeslagen slagroom)

Spicy appel-speltcrumblenagerecht, 6 personen

Deze crumble is lekker vullend. Met een stevige soep vooraf heb je

een heerlijke maaltijd na een dag in de winterkou.

265 g tarwebloem | 140 g oersuiker | 3 theelepels koek- en speculaas-

kruiden | 150 g koude roomboter, in blokjes | 100 g pompoenpitten

|100 g spelt | Elstar appels, geschild | 3 eetlepels suiker | 1½ theelepel

kaneelpoeder

Voorbereiden Meng in een kom de bloem, basterdsuiker en

koekkruiden, wrijf de boter met de vingertoppen door de bloem tot

grove deegkruimels ontstaan. Meng er dan snel de pompoenpitten

door. Kneed vooral niet te lang, het deeg moet kruimelig blijven. Leg

het deeg 20 minuten in de koelkast voordat je het gebruikt.

Kook de spelt volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking, laat

het graan in een zeef goed uitlekken.

Bereiden Verwarm de oven voor op 175 °C. Snijd de appels in vieren

en halveer de partjes overdwars. Schep in de ovenschaal de appel,

suiker, kaneel en spelt door elkaar en verdeel alles gelijkmatig over de

bodem. Verdeel het kruimeldeeg gelijkmatig over de appels en zet de

ovenschaal op een rooster in het midden van de oven. Bak de

crumble in 45 minuten goudbruin en gaar.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:08 Pagina 24

Page 14: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 27

Gefrituurde kikkererwten met komijnsnack

1 liter plantaardige olie | 1 blik kikker -erwten (400 g) | 100 g kikkererwtenmeel| 2 eetlepels gemalen komijn

Verhit de olie in een steelpan met een dikkebodem. Spoel de kikkererwten in een zeefmet koud water goed af en laat ze heelgoed uitlekken Schud de kikkererwten ineen kom. Maak de zeef goed droog.Meng in een andere kom het kikkererwten-meel en de gemalen komijn door elkaar.Schep de helft van de kikkererwten in dedroge zeef en strooi het meel eroverheen.Klop het overtollige kikkererwtenmeel eraf.

Frituur de kikkererwten in de olie in enkeleminuten goudbruin en krokant. Schep zemet een draadspaan uit de hete olie en laatze op een stukje keukenpapier uitlekken.Bestrooi ze met zout. Bak de resterende kik-kererwten op dezelfde wijze. Ze zijn zowelkoud als warm lekker. �

Twee verrassende recepten

om zelf ook met

kikkererwtenmeel aan de

gang te gaan.

In de gefrituurde

kikkererwten zorgt het

meel voor een knapperig

randje om de gekookte

kikkererwten.

Drie in de pan is

geïnspireerd op socca.

Kikkererwtenmeel is, zoals de naam het al zegt, het meel van gemalen gedroogde kikkererwten.

De papadum wordt ervan gemaakt. Deze lijkt opkroepoek en eet je in India als bijgerecht, bijvoorbeeld bijcurry’s. Het meel wordt veel gebruikt als bindmiddel inIndiase beignets zoals phakora en bhaji. Of om sauzen

mee te binden. Ook wordt het vaak gebruikt voor falafel. In het Middellandse zeegebied van Nice tot ongeveer

Livorno wordt van kikkererwtenmeel een soort immense pannenkoek gebakken, die op straat vaak in

stukken wordt verkocht. In Nice en omstreken heet de pannenkoek socca,

in Noord-Italië farinata en in het gebied tot Livornocalda-calda.

OpvallendZo bijzonder is:

kikkererwtenmeel

Tip: varieer met kruiden.Kies bijvoorbeeld

Marokkaanse kruiden,kerrie- of chilipoeder.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:10 Pagina 27

26 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

krcIn

meI

Rece

pte

nYo

lan

da

van

der

Jagt

|Fo

togr

afie

Sven

Ben

jam

ins

| St

ylin

gU

lrik

a G

ust

avss

on|

Kok

enIn

gmar

Nie

zen

Drie in de pan met kikkererwten voorgerecht, 4 personen

100 g kikkererwten meel |

¼ theelepel chilipoeder |

½ theelepel paprika -

poeder | 1 theelepel

kerrie poeder |

3 theelepels bakpoeder |

250 ml karne melk |

2 eieren | 2-3 eetlepels

boter | 1 klein blikje

kikker erwten, afgespoeld

| 1 bosje koriander,

fijngehakt | 150 gram

Griekse of dikke yoghurt

Zeef het kikkererwtenmeel, de spece-

rijen en het bakpoeder boven een kom

en voeg een snufje zout toe. Klop de

karnemelk en eieren met een garde

door het meel tot een glad beslag. Laat

het beslag 15 minuten rusten.

Verhit een koekenpan met antiaanba-

klaag en laat hierin een klein klontje

boter smelten. Schep met een kleine

soeplepel bergjes beslag in de pan en

bak de pannenkoekjes aan beide kan-

ten goudbruin. Verdeel de pannen-

koekjes over 4 borden.

Roer de uitgelekte kikkererwten en de

koriander door de yoghurt en breng op

smaak met zout en peper. Verdeel de

yoghurt over de pannenkoekjes.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:09 Pagina 26

Page 15: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 29

Zuurkool/hamtaartjeSteek uit 4 plakken ham elk 2 rondjes van ca. 5 cm. Hak

de restjes ham fijn en meng ze met 200 g zuurkool. Ver-

deel de zuurkool over 4 rondjes ham, dek de zuurkool af

met de andere 4 rondjes. Garneer met een toef crème

fraîche, gemengd met geraspte mierikswortel.

Zuurkoolpeer Halveer 4 geschilde peren, snijd het klokhuis er ruim uit

en zet ze in een ovenschaal. Vul ze met een restje zuur-

kool. Kruimel er blauwe kaas over en laat ze in de oven

(voorverwarmd op 200 °C) in ca. 20 minuten warm wor-

den. Lekker als voor- of bijgerecht.

Rode zuurkoolFruit 1 gesnipperde ui en 2 fijngehakte tenen knoflook in

3 eetlepels olijfolie. Voeg 25 g fijngesneden gedroogde

tomaat, 1 theelepel gerookt paprikapoeder, 750 g zuur-

kool, 200 ml witte wijn en 100 ml water toe en stoof de

zuurkool in 25 minuten gaar. Lekker bij varkensvlees.

ZuurkoolsoepBak 50 g fijngehakte chorizo en 1 gesnipperde ui zachtjes

in 2 eetlepels olie. Voeg 250 g uitgelekte zuurkool, 1 theele-

pel gedroogde majoraan en 750 ml groente- of rundvlees-

bouillon toe en kook de soep zachtjes in 20 minuten gaar.

Zuurkool wordt gemaakt van wittekool. Voor het ‘verzuren’ worden laag-jes geschaafde kool bestrooid metzout. Na het aanstampen en verzwa-ren met een gewicht begint de rij-pingstijd. Afhankelijk van de omge-vings temperatuur en hetsuiker gehalte in de kool duurt dit viertot acht weken. Tijdens dit fermente-ren vormen zich bacteriën die goedzijn voor de darmflora en daarmeevoor de weerstand. Was zuurkool niet,want dan gaan de goede voedingsstof-fen, evenals de smaak, verloren.

t zuurkool!smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:23 Pagina 29

28 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

Sandwich zuurkoolBestrijk 1 snee zuurdesembrood met boter en mosterd.

Leg er plakjes pekelvlees of pastrami op en leg daarop een

ruime hoeveelheid warme zuurkool.Rece

pte

nA

nn

eke

Am

mer

laan

| Fo

togr

afie

Sve

n B

enja

min

s|

Styl

ing

Ulr

ika

Gu

stav

sson

| K

oken

Ingm

ar N

ieze

nElke dag lekker!

Hongaarse zuurkoolFruit 1 gesnipperde ui en 3 fijngehakte tenen knoflook in

2 eetlepels olie. Voeg 1 eetlepel tijm, ½ theelepel karwij-

zaad, 300 ml witte wijn en 750 g zuurkool toe en stoof dit

in ca. 25 minuten gaar. Roer 125 ml zure room door de

zuurkool. Lekker bij (vegetarische) gehaktballetjes.

Tip: kook zuurkool enaardappels nooit in

dezelfde pan. Door hetzuur in de kool wordende aardappel niet gaar.

Doe meer met zsmaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:23 Pagina 28

Page 16: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 31

hoofdgerecht, 2 personen

Verwarm de oven voor op 200 °C. Snijd 1 ciabattabrood(200 g) in de lengte open enleg de helften naast elkaar opeen bakblik. Bestrijk ze met 2 eetlepels pesto en strooi er1 theelepel majoraan erover.Verdeel 250 g kastanje -champignons (plakjes), 6 gedroogde tomaten(stukjes) en 2 eetlepelszwarte olijven (grofgehakt)over het brood. Snijd 1 bolmozzarella in dunne plakkenen verdeel ze over het brood. Maal ruim peper over de kaas.Schuif de bakplaat in hetmidden van de oven en bakhet brood ca. 15 minuten totde champignons gaar zijn ende kaas net gesmolten is.Verdeel een handje rucolaover de kaas en serveer direct.

Warm winterbroodElke dag lekker!

Tip: dit gerecht is hetlekkerst met brood dat

een paar dagen oud is. Hetis dus ook ideaal om

restjes in te verwerken.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:28 Pagina 31

PREMIUMORGANIC

CHOCOLATES

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN VERKOOPADRESSEN OP

WWW.AUSTRALIANHOMEMADE.COM

www.proef.nuvoor verkooppunten, kijk op

Advertentie7.indd 1 07-12-2009 13:12:39

Page 17: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 33

Elke dag lekker!

Spitskool met tofu

Tip: Knapperige tofu?Leg een plank met daarop een

gewicht (bijvoorbeeld eenconservenblik) op een blok tofu.

Laat dit 10 minuten staan. Zoloopt het overtollige vocht uit de

tofu en bakt het beter.

hoofdgerecht, 2 personen

Week of kook 125 g mievolgens de aanwijzing op deverpakking. Leg 300 gspitskool (reepjes) in eenvergiet en schenk er royaalkokend water over. Snijd 1blok tofu in blokjes van 3 cmen bestrooi ze met een flinkemespunt kerriepoeder. Verhit½ eetlepel sesamolie in eenwok en bak de tofu in delengoudbruin. Schep ze uit dewok op een bord. Schenk 1eetlepel sesamolie in de woken roerbak 3 tenen knoflook(plakjes) goudbruin. Voeg deuitgelekte noedels enuitgelekte spitskool toe enroerbak alles tot het goedwarm is. Voeg de gebakkentofu en 2-3 eetlepels zoeteThaise chilisaus toe en laatalles al omscheppend warmworden.

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:11 Pagina 33

Wanneer Edamamé volgens de strenge criteria van Lima wordt gekweekt, wordt de natuur gerespecteerd en de impact op het milieu maximaal geminimaliseerd. Puur natuur of in de soep, je krijgt in ieder geval een kwaliteitsvolle portie fosfor, magnesium, ijzer, mangaan, koper, kaliumcarbonaat en vitamine B1 binnen, en vooral voor wie minder vlees wil eten is het een fantastische bron van plantaardige eiwitten : bijna 2 keer zo veel als andere peulvruchten. Edamamé is goed voor je en als het biologisch is, dus zonder GGO’s of pesticiden, dan is het nóg beter. Beter voor je gezondheid, beter van smaak, maar ook beter voor het milieu en alle toekomstige generaties.

EDAMAMÉ IS GOED VOOR JE. HET IS GOED VOOR JE KINDEREN. HET IS GOED VOOR DE KINDEREN VAN DE KINDEREN VAN DE KINDEREN VAN JE KINDEREN.

www.edamamebylima.comwww.limafood.com

LIM900045_PM_275x210_SPERMA_NL.indd 1 11/13/09 12:31:01 PM

Page 18: Smaakmakend winter 2009-2019

Geniet dagelijks van gezondeolie uit Zuid-Frankrijk!

www.bioplanete.com - Bio Planète Ölmühle Moog SARL - Route de Limoux - F-11150 Bram - [email protected]

VeelzijdigeMilde extra

vierge olijfolie

GezondeSalade- en

rauwkost olie

Hoog verhitbare Bak- en

braadolie

Deze milde olie wordt van de

beste zongerijpte olijven gemaakt en benadrukt

de natuurlijke smaak van uw eten. Geschikt voor de

koude en warmekeuken.

Rijk aan Omega 3.

Deze olie bestaat uit koudgeperste koolzaad-,

zonnebloem- en olijfolie. Een melange bevat essentiële

Omega 3 en 6 vetzuren. Voor de gezonde koude

gerechten.

Een oliemelange van

high-oleic zonnebloem- en palmolie. Hierdoor is de

olie hoog verhitbaar en ideaal voor bakken, braden en

frituren.

Advertentie10.indd 1 07-12-2009 13:39:53

elkedaggroenwww groenpas nl

www.groenpas.nl

Wilt u ook belastingvrij winkelen?

Weerribben zuivel, Veldhuisweg 9, 8362 VB Nederland (Ov.), www.weerribbenzuivel.nl

oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.

Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

B

Advertentie9.indd 1 07-12-2009 13:15:26

Page 19: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010 37

6

5

7

5 Soepen van weleerProef nodigt uit om te proe-

ven: drie nieuwe soepen die je

met recht culinair mag noe-

men. Patron cuisinier Eric van

Veluwen van Landgoed

Rheder oord bedacht ze speci-

aal voor Proef. Een bijzondere

samenwerking, want Proef is

hét biologische versmerk en

Eric van Veluwen is altijd op

zoek naar pure smaak. In zijn

keuken kiest hij voor biologi-

sche en, waar mogelijk, voor

streekeigen producten. Hij

ontwikkelde drie totaal ver-

schillende soepen met een

eerlijke smaak: pittige pinda-

bloemkoolsoep met kokos, een

eveneens pittige tomaat-

paprikasoep en een stevige

pompoensoep. Alle drie verse

biologische soepen die de

naam Proef eer aan doen.

Adviesprijs € 3,15 (pompoen-

en tomaat-paprikasoep) -

€ 3,99 (pinda-bloemkoolsoep)

| 500 ml

6 Biologisch en duur-zaam kauwenKoop Chicza kauwgom en je

kauwt niet alleen biologisch

maar ook ecologisch verant-

woord. Je kauwgom is volledig

biologisch afbreekbaar en je

beschermt ook nog eens 1,3

miljoen hectare regenwoud.

Dat zit zo. Chicza kauwgom

wordt gemaakt van hars die

tijdens het regenseizoen van

de metershoge Sapodilla

wordt getapt, de meest voor-

komende boom in het Mexi-

caanse regenwoud. Voor veel

van de daar levende Maya’s is

dit de enige inkomstenbron.

Als de kauwgom er niet was,

zou de houtindustrie en (daar-

mee) de vernietiging van het

regenwoud het enige alterna-

tief zijn. Om niet langer afhan-

kelijk te zijn van de kauwgom-

industrie besloten de chicleros,

degenen die de ‘chicle’ van de

bomen tappen, een eigen

kauwgomfabriek te bouwen

en was fairtrade kauwgom een

feit. Bewust kauwen doe je op

Chicza, in de smaken peper-

munt, spearmint en limoen.

Adviesprijs € 1,65| 30 g

7 Apple gaat bioBiologisch boodschappen

doen met je iPhone. Dat kan

met de Bio-gids, de gratis te

downloaden app die Biologica

samen met PushGPS ontwik-

kelde. Handig, want hierdoor

hoef je nooit meer te zoeken

naar een biologische super-

markt, bakker, slager of restau-

rant in de buurt. De toepas-

sing maakt gebruik van GPS

(Global Positioning System) en

werkt in heel Nederland.

Ontdek je eigen buurt en vind

biologische adressen in een

wildvreemde omgeving. Tref-

zeker en gebruiksvriendelijk, je

zou er bijna een iPhone voor

aanschaffen. Maar dat hoeft

ook weer niet, de circa 1.600

biologische verkooppunten

zijn ook te vinden in de ver-

nieuwde Bio-Gids van Biolo-

gica. Check www.biogids.nl

8 Peanuts!Hoog scorend in de top tien

heimweeproducten van in het

buitenland wonende Neder-

landers en derhalve niet voor

niets op menig ontbijttafel van

een Hollands gezin te vinden:

de pot pindakaas. Wie zich ooit

aan biologische pindakaas

heeft gewaagd, is er voor altijd

aan verknocht. Pindakaaslief-

hebbers zijn er doorgaans in

twee kampen, met of zonder

stukjes noot. Goed nieuws

voor het laatste kamp: Terra-

Sana verkoopt ze allebei en

produceert ze tegenwoordig

ook onder eigen dak. Pinda-

kaas Crunchy is biologische

pindakaas met vers gebrande

stukjes pinda’s. Net als Pinda-

kaas Fijn gemaakt van pure

pinda’s, zonder zout, kleur- of

conserveringsmiddelen. Lever-

baar in 250 en 500 gram. Zet

voortaan gerust twee potten

pindakaas op tafel.

Adviesprijs € 2,95 | 500 g

€ 1,80 | 250 gram

8

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:13 Pagina 37

36 s m a a k m a k e n d 6 | winter 2009-2010

Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse

3

2

1

1 Hmmm….Goed masseren moet je leren.

Het boekje Massage: sportief,

gezond en weldadig staat vol

inspirerende ideeën en han-

dige massagetips. Een perfect

(cadeau) idee voor jezelf of –

nog veel beter – je partner. En

ook je vrienden, familie, je col-

lega’s of de mensen met wie je

sport of jouw favoriete cursus

volgt, zullen graag kans maken

op een lekkere massage.

Los verkrijgbaar voor € 4,95

2 KaramelwafeltjesZe happen gevaarlijk makkelijk

weg, de nieuwe ministroop-

wafeltjes van De Rit. De biolo-

gische wafeltjes zijn klein van

stuk, maar perfect van smaak

door de karamelvulling van

tarwestroop, rietsuiker en

gekaramelliseerde suiker.

Heerlijk voor jong en oud, voor

het bezoek of lekker voor

jezelf. Kachel aan, op de bank

met een goed boek, een kop

koffie of thee … én krokante

miniwafeltjes!

Adviesprijs €1,99 | 150 g

3 Biologische pannenkoekenVoor sommige kinderen (en

volwassenen) is er niets leuker

dan een pannenkoekenfestijn.

Niet alleen hier eten we ze, de

hele wereld kent ze. Van Ame-

rican pancakes en Russische

blini’s tot Franse crêpes: ze

worden op elk moment van de

dag gegeten, iedereen houdt

ervan. En bakt ze. Zelf? Jazeker,

dat is een fluitje van een cent

en echt het allerlekkerst. Bak

biologische pannenkoeken

met de mixen van Ekoland:

kies een pak basismix, meer-

granen- of poffertjesmix. Roer

er een beslag van met eieren

en melk. Verhit een koeken-

pan, klontje boter erin en ga

aan de slag. Wie lust de

meeste pannenkoeken?

Adviesprijs € 1,99 | 500 g

4 Ongezouten de lekkersteVan nature vol van smaak: dat

zijn de producten van Proef.

Neem bijvoorbeeld de onge-

zouten roomboter. Voor één

pakje van 250 gram wordt

ruim 6 liter melk opgeroomd

en gekarnd. Minimaal een

kwart van de melk is afkom-

stig van Jersey koeien. Melk die

boordevol eiwitten en minera-

len zit die voor de volle smaak

zorgen. De botergele kleur is

afkomstig van het natuurlijke

caroteen uit het verse gras dat

de koeien in de wei hebben

genoten. Echte roomboter, op

brood, bij het bakken en bra-

den: dat proef je! Tip: voeg

voor zoute boter naar eigen

smaak (zee)zout toe.

Benieuwd waar de Jersey melk

vandaan komt? Kijk op

www.proef.nu

Adviesprijs € 1,79 | 250 g

4

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:13 Pagina 36

Page 20: Smaakmakend winter 2009-2019

s m a a k m a k e n d 5 | kerst 2009 39

Kippetjes “Ik heb een tijdje in Dar es

Salaam gewoond. Daar kon ik niet zeggen

dat ik vegetariër ben. Een rijke noorderling

die geen vlees eet, dat kan niet, wat zielig.

Ze slachtten gewoon een kippetje voor me,

één van de vele die om het huis scharrelen.

Ze zien er daar heel anders uit, veel kleiner

dan die roze, opgespoten gevallen in onze

supermarkten.”

Knuffelvegetariër “Ik vind een mini-

varkentje het meest briljante huisdier ter

wereld, maar ik woon één hoog in Amster-

dam, dus dat blijft voorlopig een mooie

droom. En ik moet er ook niet te vaak over

beginnen, want dan word ik ingedeeld in

de categorie ‘knuffelvegetariërs’. Zo van:

paarden begrijpen me beter dan mensen.

Dat is namelijk niet de belangrijkste reden

waarom ik geen vlees eet. We eten met z’n

allen veel te veel vlees. Dat is voor nie-

mand goed, ook voor mij niet. Dus heb ik

er maar helemaal een punt achter gezet. Ik

denk dat steeds meer mensen zo bezig

zijn. Het is niet meer een luxe om vlees te

eten, mensen zien het meer als een basis-

recht. Toch lijkt men wel langzaam bewus-

ter te worden. Heb je Eating Animals van

Jonathan Safran Foer gelezen? Zijn conclu-

sie is : ik zal nooit meer vlees eten. Zelf doe

ik mijn best om verantwoord bezig te zijn,

maar ik doe ook niet alles correct. In Afrika

at ik dus een stukje kip en ik draag bijvoor-

beeld ook leer. Ik ben niet tegen vlees eten.

Als iedereen zelf kippen zou houden en die

zou slachten en opeten, vind ik het prima.”

Aardbeien “Lang stond ik er niet bij stil dat

fruit of groente eigenlijk seizoensgebon-

den is. Nu denk ik: aardbeien in de winter,

dat kan echt niet meer. Maar ja, hoe zit ‘t

dan met biologische mango’s, worden die

klimaatneutraal ingevlogen? Waarom is

biologische rijst soms ook fairtrade rijst en

soms juist weer niet? Moeilijk allemaal, na

moeten denken over dingen waar je wei-

nig informatie over hebt.”

Reclame “Ik ben vooral geïndoctrineerd

door niet-biologische reclame. Je wordt

gelukkiger door iets te kopen wat je niet

echt nodig hebt, dat gevoel. Ze zouden

echt foute keuzes wat minder makkelijk

moeten maken. En ook niet zo onnatuur-

lijk goedkoop. De supermarkt verwent je,

bekend met bio

is schrijfster. In oktoberkwam haar nieuwsteroman uit: En je zietnog eens wat, een metvaart geschreven,komisch portret van denieuwste subcultuur:die van jongevrijwilligers in Afrika.

je kunt er altijd alles kopen, ik wist niet

beter. Wat meer ‘smaakmakende’ reclame

voor biologisch eten zou een goed tegen-

wicht zijn.”

Lui “De Marqt op de Overtoom is lekker

dichtbij, daar kom ik vaak. Veel lokale pro-

ducten hebben ze. Niet echt goedkoop en

ook niet allemaal biologisch, maar wel erg

lekker. De Natuurwinkel is ook vlakbij. Kom

ik ook vaak. Ik neem aan dat alles daar bio-

logisch is. Je hoeft niet na te denken of het

wel verantwoord is wat je kiest. Lekker

makkelijk voor luie types zoals ik.”

Natuurlijk evenwicht “Wel of niet biolo-

gisch, wel of geen vlees? Het probleem is

dat door onze eetgewoonten het natuur-

lijk evenwicht zoek is. Als je daar goed over

nadenkt, wordt het moeilijker om de oude,

vertrouwde – maar foute – keuzes te

maken.” �

Renskede Greef

Teks

tH

ans

Mol

tzer

| fo

togr

afie

Eri

c va

n d

en E

lsen

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 08-12-2009 20:38 Pagina 39

voor een volledig overzichtvan alle biologische winkels,boerenmarkten, web winkels,

restaurants en nog veel meer, ga naar:

www.biologica.nl/ biogids

a d v e r t e n t i e s

de bestebio-adresjes

Teks

tH

ans

Mol

tzer

| fo

togr

afie

Eri

c va

n d

en E

lsen

OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-baby-uitzet, Demeterwol, hennep, bio -katoen, zijde, kinderwagens, beden zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl

Heeft u een culinaire uitdaging?Kijk op www.passievoorsmaak.eu

www.biologischgoed.nl: voor aluw biologische boodschappen.Thuisbezorgd in heel Z-Holland.

SINCERO winkel www.sincero.nlHardebollenstraat 1 in Utrecht.Dames-, heren- en kindermode

Nu belastingvrij biologisch winkelen met de groenpaswww.groenpas.nll

www.biologischebomen.nl enwww.biologischefruitbomen.nl degroenste websites van Nederland!

www.bijenwaskaars.nl voor o.a.dompelkaarsen, materialen, zelfmaak/ versieren en [email protected]

Kleine Groene (gezins-)Campingmet biologisch eethuisje. Schitte-rende wandel/fietsomgeving.Camping Eelerberg Hellendoorn(0548) 681223; www.eelerberg.nl

Genieten van biologische topge-rechten in Rotterdam? Kom naarNul10! www.nul10.nl

Warme, lekkere en gezonde kruidentheeën en oliën. Kijkwww.kruidenrijk.nl

www.heulhoeve.nl : compleetassortiment EKO-producten aanhuis bezorgd in West- Brabant!

Te Huur: Vakantiehuis aan zee in Dieshoek in Zeelandwww.landgoedaanzee.com

Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf € 52,50 (ex. btw).Meer info: Biologica, Renata Hore-nova, tel. (030) 232 04 90 en [email protected] of kijk op:www.biologica.nl

SMAAKMAKEND 6• winter 2009-2010

Smaakmakend is een uitgave vanBiologica. Het blad verschijnt zeskeer per jaar en wordt u aan gebodendoor uw natuurvoedings-specialist.In Smaakmakend vindt u receptenmet biologische producten enverhalen over de herkomst van onsvoedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Biologica.

UitgeverBiologica | Postbus 12048 | 3501 AAUtrecht | tel 030 2339970 | fax 0302304423 | [email protected]

RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredac-teur) | Peter Jens (uitgever) | HansMoltzer | Annelijn Steenbruggen |Rob Zentveld | Nicole Willemse

VormgevingCarla Goossens | Marc van Meurs

Fotografie en illustratieSven Benjamins | Eric van den Elsen| Pieter Oudeken | Otto Polman |Petra Steenkamer

Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Dorien Dijkhuis |Ulrika Gustavsson | Yolanda van der Jagt| Ingmar Niezen | Patricia F. Wessels

Druk & lithografieRoto Smeets

AcquisitieRenata Horenova, Katrien Hornikx,Biologica Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen wordengeweigerd.

Abonnement op Smaakmakend?Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77of ga naar www.smaakmakend.nl

ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag wordenovergenomen en/of gereproduceerdzonder schriftelijke toestemmingvan de uitgever en foto graaf. Dezeuitgave is met zorg gemaakt. Vooreventuele onjuistheden is Biologicaniet aansprakelijk. Smaak-makendwordt gedrukt op chloorvrij engerecycled papier.

Biologica heeft het keurmerk van het CBF voor verantwoorde wervingen besteding van fondsen.

colofon

Smaa

kmak

end 2

009

Gelukkig met GenoegGenoeg is een tijdschrift voor mensen die graag een wat eenvoudiger leven leiden, met minder gedoe en meer tijd voor de belang-rijke dingen in het leven. Genoeg biedt inspiratie en praktische tips voor een zinvol, duurzaam en gelukkig bestaan. Meer info: www.genoeg.nl

� Ik neem een abonnement op magazine Genoeg en betaal € 50,00 voor 2 jaar (12 nummers) plus de Bespaarkalender 2010.

� Stuur mij een kennismakingsnummer van Genoeg en de Bespaarkalender 2010, samen voor € 17,50 incl. verzendkosten.

Ik machtig uitgeverij Genoeg éénmalig van mijn rekening af te schrijven: � € 50,00 � € 17,50

Naam:

Adres:

Postcode:

Plaats:

Bank- of girorekeningnummer:

Handtekening

ABONNEREN & BESPARENWord nu abonnee en betaal € 50,- voor 12 nummers (Genoeg verschijnt 6 maal per jaar) plus de Bespaarkalender 2010 van Marieke Henselmans (t.w.v. € 14,95). Abonneren kan op www.genoeg.nlof stuur de ingevulde bon (of een kopie) in een ongefrankeerde envelop naar: Uitgeverij Genoeg, antwoordnr. 105165340 WB Oss.

FAMILIEPLICHT OF PLEZIER?

editie 77 dec. 2009 - jan. 2010

€ 3,75 is genoeg

GE

NO

EG

LOW IMPACT MAN WEKT ZELF ENERGIE OPLES IN GELUK � ALLES OVER AOW & PENSIOENVoor een HABBEKRATS uit eten � De beste SPAARLAMPEN

Geopend: Nederlands

eerste CONSUMINDERHUIS

GENOEG BESTELBON

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:14 Pagina 38

Page 21: Smaakmakend winter 2009-2019

Biologisch smaakt ’t lekkerst in

Dmet kikkererwten

Dit verrassende recept vind je in Smaakmakend,

het enige blad dat puur over biologisch eten & drinken gaat.

Je kunt het gratis meenemen in de natuurvoedingswinkels.

Eén probleempje: ‘t smaakt allemaal zo ontzettend lekker,

dat ons blad de winkels uitvliegt.

Dat is natuurlijk leuk voor de makers van het blad,

maar minder leuk voor de lezers.

Want die grijpen nogal eens mis. Onze oplossing: voor € 22,50 valt

Smaakmakend een jaar lang (6x) op je deurmat.

Vind je dit een lekker idee?

Ga dan naar www.smaakmakend.nl of bel (030) 233 99 77.

rie-in-de-pan

smaakmakend 6 winter 2009 :smaakmakend 11-12-2009 14:24 Pagina 40