Skorka Stanislaw, AI Dziedzina czy rzemiosło

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacjiArchitektura informacji

Dziedzina wiedzy czy rzemiosło?Dziedzina wiedzy czy rzemiosło?

Dr Stanisław SkórkaAkademia Pedagogiczna w Krakowie

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa


O czym będzie mowa…O czym będzie mowa…

• Podstawowe pojęcia• Konteksty AI• AI a bibliologia• AI – dziedzina / rzemiosło


spodziewaliśmy się po komputerach fontanny mądrości, otrzymaliśmy powódź danych…

(A.Piatetsky-Shapiro)


Lęk informacyjny

Informacyjna presjaInformacyjna presja

Przeładowanie informacyjnePrzeładowanie informacyjne

Informacyjny smogInformacyjny smog


Architektura informacji jest tak stara, jak stara jest komunikacja międzyludzka, tam gdzie jest informacja jest architektura

(J.J. Garret)


Architektura informacjiArchitektura informacji

młoda meta-dyscyplina obejmująca projektowanie, implementację i utrzymywanie przestrzeni informacji cyfrowej udostępnianej człowiekowi, w celu nawigowania i wykorzystania


Architektura informacji (2)Architektura informacji (2)

sztuka oraz nauka konstruowania i klasyfikowania stron internetowych i intranetowych, których celem jest pomoc w znajdowaniu i zarządzaniu informacjąproces organizowania, etykietowania, projektowania nawigacji i systemów wyszukiwawczych pomocnych w znajdowaniu i zarządzaniu informacją

(P. Morville, L. Rosenfeld)


Architektura informacji (3)Architektura informacji (3)

powstające społeczeństwo praktyków skupionych na stosowaniu podstawowych zasad projektowania i architektury do cyfrowego krajobrazu European Information Architecture

Summit – coroczna konferencja społeczności architektów informacji z Europy


Architektura informacji jest szybko rozwijającą się dziedziną związaną ze sztuką i nauką stosowania formalnych i systematycznych podejść do organizowania i prezentowania informacji

(K. Belton)


ArchitektArchitekt informacji informacji

• osoba tworząca strukturę lub mapę informacji, która pozwala innym znaleźć własną ścieżkę do wiedzy (R.S. Wurman)

• dokonuje transformacji danych na informację zrozumiałą dla ludzi

• humanizuje technologię skupiając się na człowieku (L. Duddy)


Czym zajmuje się Czym zajmuje się AIAI??

• nadawaniem informacji kształtu środowiska, które pozwala użytkownikom tworzyć, zarządzać i udostępniać je w postaci struktury zapewniającej zgodność semantyczną (relewancję)

• kształtowaniem tego środowiska w celu umożliwienia użytkownikom lepszej komunikacji, współpracy i przeżyć


Czym zajmuje się AI? (2)Czym zajmuje się AI? (2)

ArchitektInformacji

Klient

Użytkownik

Biuro handlowe

Projektant graficzny

Informatycy Programiści


Dylemat Dylemat architekta informacjiarchitekta informacji

Cele użytkownika Cele firmyFunkcje podstawow

e

Identyfikacja podstawowych funkcji serwisuIdentyfikacja podstawowych funkcji serwisu


• AI jest „klejem” spajającym treść, usługi i strukturę– umożliwia ich współpracę dla realizacji

wymagań użytkowników, oraz ocenę zakresu zaspokajania ich potrzeb,

– bez niej zarówno użytkownicy, jak i twórcy środowisk informacyjnych tracą czas i środki a ich wysiłek idzie na marne

(Michael Crandall )


Trzy Trzy obszaryobszary działalności działalności architekta informacjiarchitekta informacji

TreśćTreść

KontekstKontekst UżytkownikUżytkownik


Trzy Trzy obszaryobszary działalności działalności architekta informacji (2)architekta informacji (2)


UżytkownikUżytkownik

• podmiot i cel, dla którego tworzy się ai• mają wielką władzę – decydują o wartości

projektu• mierzeni są liczbą i skalą kliknięć, wrażeń,

przychodów z reklam lub sprzedaży• test użytkowników jest bardzo ważny

nawet jeżeli wykonany będzie niestarannie (ogólnie)

• użytkownicy są sprzymierzeńcami architekta informacji


TreśćTreść

...czyli to, co umieszczamy w serwisie (dane, dokumenty, aplikacje, usługi sieciowe, obrazki, dźwięki, filmy itd.)

Zanim zaczniemy projektować należy ustalić co różni, a co łączy poszczególne tematy, w jaki sposób można je zespolić w jeden system


KontekstKontekst

• Dotyczy wizji i celów firmy (klienta) związanych z serwisem internetowym

• Wymaga zdobycia informacji od pracowników nt. misji i celu istnienia serwisu

• Ukierunkowanie na realizację jakiegoś zadania

• Tworzenie scenariuszy wyszukiwawczych i nawigowania, które wspierać ma użytkownika w drodze do celu

• Opracowywany na bazie badań preferencji użytkowników


Etapy projektowania AI Etapy projektowania AI serwisu WWWserwisu WWW

1. Określenie tematu i funkcji 2. Pisanie planu3. Poznawanie użytkowników4. Tworzenie schematu organizacji treści5. Tworzenie schematu nawigacji6. Projekt szkiców strony głównej i

podstron7. Wykonanie stron8. Wdrażanie i ocena gotowego projektu


wyszukiwalność

znajdowalność


Konteksty Konteksty AIAI


Wielka AIWielka AI

• (ang. big IA) – obejmuje szeroki obszar zagadnień teoretycznych i praktycznych, dotyczących wszystkich etapów opracowywania i projektowania środowiska informacyjnego, w tym także zarządzanie grupą wykonawczą.

• Za sprawą odwołań do metodologii wielu dyscyplin naukowych tzw. wielka AI postrzegana jest jako meta-dziedzina wiedzy


Mała AIMała AI

• (ang. little IA) dotyczy zagadnień szczegółowych, głównie praktycznych, nazywana jest rzemiosłem,

• zadania: tworzenie dokumentacji prezentującej detale projektu (schematy i wykresy dokumentujące m.in. prace zespołu projektowego), wdrażanie i modyfikowanie projektu.


AI jako meta-dyscyplinaAI jako meta-dyscyplina

bibliotekarstwo

nauka o informacji

edytorstwo

psychologia

ergonomia

dziennikarstwo

bibliografiasocjologiainformatyka


Pięć praw bibliotekarstwa Pięć praw bibliotekarstwa S.R. RanganathanS.R. Ranganathan (1931) (1931)

1.Książki są po to, by z nich korzystać.

2.Daj każdemu czytelnikowi odpowiednią dla niego książkę.

3.Każda książka ma swojego czytelnika.

4.Oszczędzaj czas czytelnika.5.Biblioteka jest żywym, rozwijającym

się organizmem.


AI vs. bibliotekarz: AI vs. bibliotekarz: cechy wspólnecechy wspólne

• Zarządzanie dużymi zasobami danych i informacji (gromadzenie, opracowanie i udostępnianie)

• Organizacja dostępu do informacji• Strukturyzacja informacji• Obsługa użytkowników• Rozwijanie narzędzi wyszukiwawczych• Tworzenie wyszukiwalnych i środowisk

informacji


AI vs. BibliotekarzAI vs. Bibliotekarz (2) (2)

Głównym celem bibliotekarza jest umożliwienie użytkownikom dostępu do informacji

Zadaniem architekta informacji jest ten dostęp ułatwić


BibliotekarzBibliotekarz-architekt informacji-architekt informacji

• Ewolucja profesji bibliotekarza• Możliwość podjęcia atrakcyjnej

specjalizacji w ramach zawodu• Przeniesienie akcentu z dokumentów

(danych, informacji) na użytkownika i jego preferncje

• Rozszerzenie problematyki badawczej z zakresu nauki o informacji i bibliotekarstwa


AI w pracy bibliotekarzaAI w pracy bibliotekarza

1. Projektowanie serwisów internetowych

2. Organizowanie przestrzeni biblioteki (rzeczywistej): czytelnia, dostęp do zbiorów, księgozbiór podręczny itp.

3. Ewaluacja zasobów sieci4. Edukacja przyszłych użytkowników


AI AI dziedziną wiedzydziedziną wiedzy

Pole badawczeTeorie TerminologiaMetody


AIAI

Pole Pole badawczebadawcze

Główne obszary:• metodyka projektowania • użytkownicy (zachowania, potrzeby,

preferencje)• środowisko informacyjne

(system)


AIAI

Pole badawcze (2)Pole badawcze (2)

• metody projektowania łatwych w użyciu systemów informacji

• efektywność strategii AI• analiza metod projektowania

środowisk informacyjnych• ewaluacja funkcjonalności serwisów

internetowych• zachowania użytkowników

(poszukiwanie i percepcja informacji)


AIAITeorieTeorie

• Podejście użytkowniko-centryczne• Zasady użyteczności

(funkcjonalności)– Użytkownik nie czyta lecz skanuje– Użytkownik nie wybiera optymalnie, lecz

się zadowala

• Prawa funkcjonalności– Nie każ mi myśleć!


AIAI

TermionologiaTermionologia

• zaczerpnięta m.in. z nauki o informacji • zmodyfikowana pod kątem

zastosowań marketingowych:– profil użytkownika persona– doświadczania użytkownika

(user experience) zachowania wyszukiwawcze


AI AI

MetodologiaMetodologia

Wybrane metody:• sortowanie kart• monitoring• wywiad, ankieta, • obserwacja

• symulacja• analiza treści• ocena

heurystyczna• myślenie na głos


AI profesja (rzemiosło)AI profesja (rzemiosło)

zadania, w których uczestniczy architekt informacji:

użyteczność projektowanie informacji projektowanie interakcji programowanie i wykonanie techniczne


WnioskiWnioski

• AI jest kształtującą się dziedziną, do której odwołuje się wiele dyscyplin

• AI nie jest jeszcze „czystą” dziedziną wiedzy ze względu m.in. na nieścisłości terminologiczne oraz uzależnienie od świata biznesu, który ją wypromował

• Przyszłość należy do AI – ponieważ użytkownik staje się ważniejszy niż technologia

• Wartość pracy AI jest nieoceniona, tak jak bezcenna może być informacja odszukana w odpowiednim czasie


Polskie drogi Polskie drogi architekturyarchitektury informacjiinformacji

Kraków

Gdańsk


Oferta edukacyjnaOferta edukacyjna

Studia Podyplomowe Architektura Informacji. Zarządzanie informacją w serwisach internetowych (SPAI) IINiB AP

Kształcenie przyszłych architektów informacji oraz użytkowników (odbiorców)


ZasobyZasoby

• www.ap.krakow.pl/iinib/spai SPAI• iainstitute.org Information

Architecture Institute• www.euroia.org European IA Suumit• usability.gov Usability.gov

http://www.ap.krakow.pl/iinib/spai

http://www.iainstitute.org/

http://www.euroia.org/

http://www.usability.gov/

Skorka Stanislaw, AI Dziedzina czy rzemiosło

Technology

Transcript of Skorka Stanislaw, AI Dziedzina czy rzemiosło