Skarð í vör og góm
description
Transcript of Skarð í vör og góm
![Page 1: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/1.jpg)
Skarð í vör og góm
Gunnar AuðólfssonLýtadeild, Landspítala
![Page 2: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/2.jpg)
Skarð í vörMeðfæddur galli í
primer gómi Prímer gómur:
framan foramen incisorum .......og samanstendur af:
VörAlveolusHarða gómi framan foramen incis.
![Page 3: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/3.jpg)
Skarð í gómiMeðfæddur galli í
secunder góm Secunder gómur:
aftan foramen incisorum .......og samanstendur af:
Harða gómi aftan foramen incis.
Mjúka gómnum
![Page 4: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/4.jpg)
Skarð í vör og skarð í gómi
Að fullu Að hluta
Vör: einhver vefur skilur nös frá vör
Gómur: Slímhúð órofin, en undirlggjandi bein/vöðvar ekki
Öðrum vs. báðum megin
![Page 5: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/5.jpg)
Helstu tölur “Evrópskir” 1:1000 lifandi fæddra Asískir 1:500 Afrískir 0,4:1000 Unilat skarð í vör + góm algengast :
45% -í gómi eingöngu: 30% -í vör eingöngu : 20% -Bilat. : 5%
![Page 6: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/6.jpg)
Tölur: Skarð í vör / vör+góm
x2 algengari hjá drengjumVisst ættgengi sbr.: Relative Risk :
Engin ættarsaga: 0,1% 1 systkini: 4% 2 systkini: 9% 1 foreldri+ 1 systkin: 17%
Sjaldan með öðrun heilkennum en dæmi er
Van der Woude sx.(autos. dom., dældir í vörum, vantar premolar tennur
![Page 7: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/7.jpg)
Tölur: Skarð í gómnum eingöngu
x2 algengar hjá stúlkum Í um 60% tilvika tengsl við aðra galla
eða heilkenni Virðist fremur tengjast
umhvefisþáttum Sennilega margþætt; bent á alkohol, isoretinoin,
flogaveikilyf
![Page 8: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/8.jpg)
Myndun skarðs í vör Medial nasal
process og processus maxillaris renna/fléttast ekki saman
Mesenchyme myndast ekki eða rennur ekki inn milli endo- og ectoderms
![Page 9: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/12.jpg)
Anatomía: fullt skarð í vör
1. Rof í heild húðar og mjúkvefja2. Vantar mjúkvefi þeim megin sem
skarðið er3. Óeðlileg festa vöðva vara við brún
nasar4. Yfirleitt skarð í tanngarði á svæði
augntannar5. Galli í harði gómi framan for. Incis.6. Brenglað form á nefi
![Page 13: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/13.jpg)
Anatómía ; Brenglað form nefs
Skekkja/sveigja frá skarði: spina nasi, columnella, septum
Bil milli hvelfinga alarbrjósks í nefbroddi
Aðrir gallar á brjóskhlutum Mögulega galli forms eða stöðu
beinhluta nefs
![Page 14: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/14.jpg)
Fylgikvillar Öndur- eða næringarerfiðleikar Otitis media Talmein ; s.s. Hypernasalitet Aðrir meðfæddir gallar; (sbr. S.G.)
![Page 15: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/15.jpg)
Skoðun Grandskoða skarðið, þreifa og lýsa
Hvar Hluta til eða að fullu
Bifid uvula hugsanl. merki um submucous SG
Auknar líkur á öndunarerfiðl. ef kjálki stuttur og afturstæð tunga
Gefa gaum að öðrum hugsanlegum göllum
![Page 16: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/16.jpg)
MeðferðaráætlunTryggja að næring (og öndun) komist í rétt horf
“Lip adhesion” : 2-4v Viðgerð á vör og mjúka gómi: 3-6
mánaða (5kg) Viðgerð á harða gómi: 8-12 mánaða Bein flutt frá mjöðm í skarð: 8-10ára í frh. ýmsar “sekunder”
leiðréttingar í margþættri meðferð tannlækna, talmeinafræðinga, HNE-lækna
![Page 17: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/18.jpg)
Lip adhesion
![Page 19: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/19.jpg)
Ýmsar aðferðir v. SV
![Page 20: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/20.jpg)
Skarð í vör (unilat.)
![Page 21: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/21.jpg)
Viðgerð SV unilat.
![Page 22: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/22.jpg)
Skarð í vör (unilat.)
![Page 23: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/23.jpg)
Skarð í vör
![Page 24: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/24.jpg)
Skarð í vör+góm (unilat.)
![Page 25: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/25.jpg)
Skarð í vör (bilat.)
![Page 26: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/27.jpg)
Gómaðgerðir
![Page 28: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/28.jpg)
Skarð í gómi (unilat.)
![Page 29: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/29.jpg)
Submucous skarð í gómi
![Page 30: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/30.jpg)
Bilat skarð í gómi
![Page 31: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/31.jpg)
Vomer flap
![Page 32: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/32.jpg)
Beinflutningur í tanngarð frá mjöðm(8-9 ára)
![Page 33: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/33.jpg)
Meðferð frh. Talmeinafræði Tannlækningar / Tannréttingar Kjálkaskurðlækningar Mögulega þarf að bæta lokun milli
nefs og koks Flipaplastik Aukið rúmmál með inject./vefjaflutn. s.s.
Fitu Laga ör Laga stöðu eða form nefs
![Page 34: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/34.jpg)
Pharyngeal flipi
![Page 35: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/35.jpg)
Tannréttingar (Byrjar oft um 7 ára, í hámarki 12-
14 ára)
![Page 36: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/38.jpg)
Lagað nef á unglingsaldri
![Page 39: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/39.jpg)
Horfur Góðar, yfirleitt eðlilegur vöxtur og
þroski þegar rétt staðið að meðferð með þáttöku allra viðkomandi greina (lýtalæknar, barnalæknar, tannlæknar/tannréttingar, talmeinafræðingar, sérhæfð hjúkrun, etv félagsráðgj., sálfr.)
![Page 40: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/40.jpg)
Erfið skörð
![Page 41: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/41.jpg)
Erfið skörð
![Page 42: Skarð í vör og góm](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061501/5681655a550346895dd7da36/html5/thumbnails/42.jpg)