Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal...

62
KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* – Temmuz’11 -KONDA Barometresi ile 16 ay -Sandık Sonuçları Barometresi (12 Haziran seçim sonuçları analiz ve değerlendirmeleri) * Bu rapor abonelerimizle imzaladığımız sözleşmenin 7b maddesindeki izin ile yayınlanmaktadır.

Transcript of Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal...

Page 1: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi

Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi

4. Ara Rapor* – Temmuz’11

-KONDA Barometresi ile 16 ay

-Sandık Sonuçları Barometresi(12 Haziran seçim sonuçları analiz ve değerlendirmeleri)

* Bu rapor abonelerimizle imzaladığımız sözleşmenin 7b maddesindeki izin ile yayınlanmaktadır.

Page 2: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 2/61)

Türkiye’de siyasete ve toplumsal olgulara yönelik sürekli ve standart veri ihtiyacını karĢılayan KONDA

Barometresi projesi Mart 2010’da baĢladı. 12 Haziran’da gerçekleĢen seçimlere kadar abonelere ulaĢan 16

adet rapor ile toplumun içindeki değiĢen dinamiklerden haberdar olunmasını amaçlandı.

Ġncelemekte olduğunuz 4 aylık Ara Rapor 2010 yılı Mart ayından beri olan geliĢmeleri mercek altına alırken,

özellikle 16 aylık değiĢimleri gözler önüne sermektedir. Bu son ara rapor ayrıca seçim sonuçlarının kapsamlı

bir analizini Barometre bulgularıyla paralel olarak ortaya koymaktadır.

KONDA BAROMETRESİ İLE 16 AY

Page 3: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 3/61)

Barometre’nin ilk raporunda

siyasi tercihler yanında,

ekonomik krizin etkileri ile

birlikte toplumun

memnuniyet durumunu

ölçtük.

Nisan ayında siyasi söylemler

sertleşti. Biz de genel olarak

ülkedeki toplumsal

kutuplaşmayı anlamaya

çalıştık.

Mayıs’ta, CHP’de Baykal gitti

Kılıçdaroğlu geldi. Ancak,

üzerine tartışılan “hukuk”

incelenmesi gereken bir konu

olarak karşımıza çıktı.

Siyasette, Kılıçdaroğlu

kendini rakamlarda da

göstermeye başladı.

Toplumdaki memnuniyeti de

ikinci kez ölçtük.

KONDA Barometresi Ara Raporu bir yandan aşağıda okuyacağınız bulguları bir arada özetlemekte, diğer yandan tüm bu bulguların

genel ve bileşik yorumlarını içermektedir. KONDA birikiminin ortaya koyulduğu yorumlar aynı zamanda geniş siyasi projeksiyonlara da

yer vermektedir. KONDA Barometresi 4 aylık raporu Türkiye’deki mevcut siyasi konjonktürün oluşumunu ve gelişimini anlamak ve

bu gelişime göre strateji belirlemek için kullanılacak tek kaynak olma özelliğini taşımaktadır.S

ĠY

AS

Ġ

TE

RC

ĠH

LE

R

• KRĠZĠN

ETKĠLERĠ

• MEMNUNĠYET

ENDEKSĠ-1

• KUTUPLAġMA

• KUTUPLAġMA

ENDEKSĠ

• HUKUK

ANLAYIġI

VE ALGISI

• SĠYASĠ

GÜNDEM

• MEMNUNĠYET

ENDEKSĠ-2

Nis

an

’10

Ma

rt’1

0M

ayı

s’1

0H

azi

ran

’10

YA

T

ER

HL

ER

• KUTUPLAġMA

ENDEKSĠ-2

• SĠYASAL

KĠMLĠKLER

• HALK OYLAMASI

TERCĠHLERĠ VE

ANALĠZĠ

• HALK

OYLAMASI

• MESLEK

TERCĠHLERĠ

• MEMNUNĠYET

ENDEKSĠ-3

• HOLDĠNGLER

ALGISI

usto

s’1

0Te

mm

uz’

10

Eylü

l’1

0E

kim

’10

Halk oylamasına ilişkin

mahkeme kararını beklerken

oluşan siyasi tansiyon

kutuplaşmayı ikinci kez

ölçmenin önemini daha da

arttırdı.

12 Eylül’de gerçekleşecek

halk oylaması öncesi Ağustos

araştırması tamamen bu

konuya odaklandı ve

seçmenlerin tercih sebepleri

ortaya kondu.

Eylül araştırması halk

oylamasından bir hafta önce

gerçekleşti ve sandık

sonucunda bir puan farklı bir

oranla doğru tahmin yapıldı.

Ekim’de tansiyon azaldı.

Toplum memnuniyeti 3. kez

ölçülürken aynı zamanda

büyük holdinglere karşı

toplumsal algı ölçülmeye

çalışıldı.

KONDA Barometresi ile 16 ay

Page 4: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 4/61)

YA

T

ER

HL

ER

• KUTUPLAġMA

ENDEKSĠ-3

• BAġINI ÖRTME

VE TÜRBAN

• MĠLLĠYETÇĠLĠK

VE

ULUSAL

GURUR

• SOSYAL MEDYA

• ÖĞRENCĠ

OLAYLARI

• KILIÇDAROĞLU

ETKĠSĠ

• MEMNUNĠYET

ENDEKSĠ-4

• ĠÇKĠ SĠGARA

KULLANIMI

Ara

lık

’10

Ka

sım

’10

Oc

ak

’11

ġu

ba

t’1

1

Kutuplaşma hâlâ siyasi

söylemi yönlendiren unsurdu.

Örtünme ve türban

üniversiteler üzerinden tekrar

siyasi gündemin başına geçti.

Sonuçlar uyarıcıydı.

Siyasi söylem en kutsal

unsurlara inmeye başlayınca

toplumun ulusu, milleti,

milliyetçiliği ve bu değerlere

karşı gururunu rakamsal

olarak ölçmek gerekiyordu.

CHP kurultayı ve öğrenci olayları

siyasi gündemi belirliyordu.

Ayrıca, internet ve sosyal medya

konularını derinlemesine

araştırmak istedik ve

sonuçlardan biz bile etkilendik.

Siyasetin yoğunlaştığı

zamanlarda halkın

memnuniyetini ölçtük. Ayrıca

gündemi meşgul eden içki

yönetmeliğinin toplumda nasıl

algılandığını anlamaya çalıştık.

KONDA Barometresi ile 16 ay

YA

T

ER

HL

ER

• PARTĠLERĠN

DURUMLARI

• CHP PROJELERĠ

ALGISI

• SEÇĠM KANUNU

VE TAKVĠMĠ

• SEÇĠM VAATLERĠ

ALGI VE ETKĠLERĠ

• YENĠ ANAYASAYA

BAKIġ

Nis

an

’11

Ma

rt’1

1M

ayıs

’11

Ha

zira

n’1

1

Seçime 4 ay kala sadece

siyasete yoğunlaştık ve

partilerin durumlarını

toplumdaki algılarını etraflıca

ortaya koymaya çalıştık.

Seçim vaatlerini açıklayan

CHP’nin projelerinin nasıl

algılandığını ölçmeyi hedefledik.

Seçim Kanunu’nun tam metni

ise varsayımlardan kurtulmak

için önemliydi.

Seçime sadece bir ay kala

vaatler, projeler her yeri sarmıştı.

Toplum bu projeleri nasıl

algılıyordu veya inanıyor muydu?

Sonuçlar ezber bozuyordu…

Sandığa sadece bir hafta vardı.

Nefesler tutulmuştu. Siyasetin

yanında, seçim sonrası gündeme

hakim olacak anayasa meselesi

hakkında birkaç soru bu

araştırmada yer aldı.

Page 5: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 5/61)

CHP yüzde 30’u bir kez geçti…

Bu 16 aylık seride içinde bulunduğu 5 puanlık bandı geçebilmiĢ tek parti CHP olarak göze çarpmaktadır.

Haziran 2010’da Deniz Baykal’ın kaset skandalının ardından gerçekleĢen Genel BaĢkan değiĢiminde Kemal Kılıçdaroğlu CHP’de

10 puanlık bir artıĢ ortaya koymuĢtur. CHP bu aĢamadan sonra kendi olduğu kademeyi bir üst 5 puanlık banda taĢımıĢtır. Ancak,

yeni Genel BaĢkan heyecanı ile yüzde 31’e fırlayan CHP tercih oranı ardından 25’ler seviyesine düĢüp seçime kadar bu bantta

devam etmiĢtir. Barometre kapsamında yapılan lider değerlendirmelerinde de tespit edilebilecek sonuç, potansiyel CHP

seçmeninin ilk bir lider değiĢimi heyecanı ile tercihini CHP’den kullanacağını belirttiği, ancak yeni liderden özellikle halk oylaması

sürecinde beklediği performansı göremeyip tercihini değiĢtirmiĢ olduğu yönündedir.

Bu değiĢimin nereye doğru aktığını tahmin etmek güç. Ancak, özellikle son aylarda, MHP’yi baraj altında bırakmak istemeyen ve

CHP çekirdeğinde değil de CHP potansiyeli profilinde olan seçmenin bu yönde hareket ettiği ihtimal dahilindedir.

Genel tablo aslında 16 aydır hiç değiĢmemiĢti.

16 aydır gerçekleĢen KONDA Barometresi sonuçlarına genel olarak bakıldığında en önemli bulgu toplumdaki siyasi

tercih yapısının ince farklar dıĢında son bir buçuk yıldır çok ciddi bir değiĢime uğramamasıdır. Hiçbir parti bu süre

içerisinde kendi yüzde 5’lik bandı dıĢına çıkmamıĢtır.

Ak Parti oyu geçen Temmuz ayı dıĢında yüzde 45 mertebesinin altına hiç düĢmeyip, seçime 3 ay kalana kadar yükseliĢ

trendi ortaya koymuĢtur. Son üç ayda gözüken düĢme hareketini, sandıkta kendini seçeneksiz hisseden seçmenlerin

tersine döndürdüğü düĢünülebilir.

Mart 2010 tarihinden beri her ay gerçekleştirilen KONDA Barometresi araştırması kapsamında Türkiye genelini temsil edecek

nitelikte bir örneklem vasıtasıyla, sayıları 2.000 – 3.800 arasında değişen deneklere siyasal ve toplumsal konularda sorular

yöneltilmiştir. İşbu anketlerde istisnasız her ay sorulan demografik verilere ilişkin ve siyasi sorular var olduğu gibi, değişen

güncel ve genel konularda da ölçümler yapılmıştır.

Yanda gördüğünüz grafik ise her ay sorulan “Bugün seçim olsa oyunuzu kime, hangi partiye verirdiniz?” sorusuna verilen

yanıtların aylara göre dizilmiş halidir. Bu oranlar, cevap vermeyen, kararsız olan veya oy kullanmayacağını söyleyen denekler

dışarıda tutularak yapılmış hesaplamalardır.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Siyasi Tercihler

Page 6: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 6/61)

43,5 43,4

47,746,3

40,6

45,647,6

46,1 46,448,3 47,6

49,851,8

50,1 49,546,5

49,9

20,0 20,0 19,8

28,731,3

26,224,8

26,724,6

27,8 27,3 27,7

22,2

25,226,5 26,8 26

17,015,0 15,3

10,4 11,1

8,9 9,2 9,1 7,7

9,5 8,8

8,5

10,0 10,8 10,813

4,5 4,86,0 5,7

7,6

4,55,7 4,8 4,7 5,1

7,4

4,4 4,8 5,14,0

6,7

6,69,2

4,50

10

20

30

40

50

60

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11 SANDIK

SONUCU

KONDA Barometresi ile 16 ay – Siyasi tercihler/ güncel olaylar

Ak Parti

% 60

% 0

CHP

MHP

BDP

Diğer Partiler

SANDIK

SONUCU

Bugün seçim olsa…? (kararsızlar dağıtılmış)

CHP’ye yeni

Genel BaĢkan

Ġsrail/ Mavi

Marmara Krizi

YAġ Atama

KriziCHP

Kurultayı

Halk

Oylaması

YGS’de

Ģifre olayı

12 Haziran

Seçimi

Page 7: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 7/61)

BDP yükseldi, küçük partiler yok oluyor.

Yüzde 5’lerde seyreden BDP, seçim yaklaĢtıkça ve seçime

girme formülü kamuoyunda netleĢtikçe artıĢ göstermeye

baĢladı.

Daha önceki raporlarda toplamları yüzde 10 seviyelerinde

olmasına rağmen yok olmaya baĢladıklarını düĢündüğümüz 11

adet küçük parti sandıkta gerçekten varlık gösteremedi.

MHP baraj altından son aylarda kurtuldu

MHP, Kılıçdaroğlu’nun CHP’nin baĢına geldiği dönemde düĢtüğü

baraj altı seviyesinden son üç aydır kurtulmuĢ gözükmekteydi.

Sandıkta aldığı Barometre’ye göre farklı olan yüzde 2’yi ise

merkez sağdaki oyunu ziyan etmek istemeyen küçük partilerin

seçmenlerinden ve MHP’yi baraj altında bırakmak istemeyen

diğer seçmenlerden aldığı tahmin edilebilir.

Ak Parti43,5 43,4

47,746,3

40,6

45,647,6

46,1 46,448,3 47,6

49,851,8

50,1 49,546,5

49,9

20,0 20,0 19,8

28,731,3

26,224,8

26,724,6

27,8 27,3 27,7

22,225,2 26,5 26,8 26

17,015,0 15,3

10,4 11,1

8,9 9,2 9,1 7,7

9,5 8,8

8,5

10,0 10,8 10,813

4,5 4,8 6,0 5,77,6

4,5 5,7 4,8 4,7 5,17,4

4,4 4,8 5,1 4,06,7

6,69,2

4,50

10

20

30

40

50

60% 60

% 0

CHP

MHP

BDP

Diğer Partiler

SANDIK

SONUCU

Bugün seçim olsa…? (kararsızlar dağıtılmış)

KONDA Barometresi ile 16 ay – Son dört ay zoom

Page 8: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 8/61)

KONDA Barometresi ile 16 ay

23,3

6,3

7,7

4,1

30,031,9

33,936,5

31,0

34,135,9 35,4 36,1

37,4 36,839,5 40,3 41,2

44,3

Ak Parti

46,5

13,8 14,7 14,1

22,723,9

19,6 18,720,5

19,121,6 21,1 22,0

17,3

20,7

23,7

CHP

26,8

8,29,7

MHP

10,8

4,23,5

BDP

6,7

0

10

20

30

40

50

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Bugün seçim olsa…? (doğrudan parti adı söyleyenler, kararsızlar dahil)% 50

% 0

Ka

rars

ız

Oy

Ku

l.

Kararsızlık azaldıkça Ak Parti ve CHP diyenler arttı

AraĢtırmalarda kararsızların oranı düĢtükçe, Ak Parti ve CHP

lehine tercih gözle görülür biçimde arttı. MHP, BDP ve diğer

partiler ise kararsızlardan gelen oylardan bu iki parti kadar

pay alamadılar. Bir tek MHP kendi bandında önemli bir eğri

yakaladı.

16 ayda kararsızlar yüzde 30’dan yüzde 10’a düĢtü

Seçime 16 ay kala seçmenin yüzde 30’u kararsız olduğunu veya

oy kullanmayacağını söylerken, bu oran zaman içinde düĢtü.

Mayıs 2011’de on seçmenin biri henüz kararsızdı. Son

araĢtırmada ise görüĢülen kiĢilere üstünde kararsız seçeneği

olmayan bir oy pusulası iĢaretlettirildi.

Page 9: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 9/61)

Ak Parti’de liderci, CHP’de ideolojik seçmen hakim

Tayyip Erdoğan’a destek çoğu zaman Ak Parti oyunun üstünde,

Kılıçdaroğlu’na destek ise sürekli CHP oyunun 5 puan altında

seyrediyor. Bu sonuç, Ak Parti’de lidere oy veren seçmen

varken, CHP’de daha çok ideolojik seçmenin ağırlığı olduğu

bulgusunu da teyit eder niteliktedir.

Hiçbiri diyenler sandığa doğru azalıyor.

Liderlerin fotoğraflarının olduğu bir kart yardımıyla yönlendir-

diğimiz bu sorunun 16 aylık seyrine baktığımızda seçime

yaklaĢtıkça “hiçbiri” diyen kiĢi sayısının sürekli azaldığını

görüyoruz (Grafikteki kesik ve şeffaf çizgiler ise partilerin oy

oranlarını göstermektedir).

39,442,1

40,4

43,9

38,3

45,9

49,4 48,5

50,247,8

46,0

49,2

53,251,6 50,9

46,0

10,8 11,312,2

23,224,6

21,919,5 19,6

18,020,1 20,5 19,7

17,0

20,3

20,822,3

7,7 6,7 5,7 5,4 5,7 5,1 6,1 5,9 5,6

7,0 7,1 7,2

Hiçbiri 24,3

11,5 11,0

0

10

20

30

40

50

60

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Türkiye'yi (karttaki liderlerden) kim yönetsin?% 60

% 0

KONDA Barometresi ile 16 ay – Lider tercihi

Page 10: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 10/61)

CHP’de Kılıçdaroğlu desteği yüzde 80’in altına düĢer mi?

CHP lideri ilk görevi devraldığı Haziran 2010’daki seviyesinden 5-10 puan gerilere

düĢmüĢ ve seçime kadar bu seviyelerde parti içi destek görmüĢtür.

MHP liderine parti içi destek geçen yılın sonlarında biraz artmıĢ olsa da son dört aydır

yüzde 70’in altına gerilemiĢ durumdadır. Sandıkta araĢtırma sonuçlarına göre artıĢ

gösteren MHP’nin baĢarısı Devlet Bahçeli ile iliĢkilendirilmemiĢ gözükmektedir.

Partiler içinde lider desteği (12+4)

9392

93 9392

95 96 96 96 9695 96

61 62

65

8890 89 88

8381

85 85

80

73

75

78 7977

6870

6669

75 75

68

50

60

70

80

90

100

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11

95 96 9593

8186

83 84

7173

66 68

Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Parti içi lider tercihinde 12+4 ay

Erdoğan kendi partisini tercih eden

deneklerin neredeyse tamamının lider

olarak görmek istediği kiĢidir. Bu durum

Barometre projesinin baĢladığı Mart

2010’dan beri çok değiĢmemiĢtir.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Lider tercihi

Page 11: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 11/61)

16 ayda 7 lider değişikliği, 6 kart değişikliği

1 2 3

4 5 6

(1) Mart 2010’da Barometre baĢladığında Deniz Baykal halen CHP’nin baĢındaydı. (2)Haziran ayında Baykal istifa edip Kemal

Kılıçdaroğlu genel baĢkan olunca liderleri sorduğumuz kart değiĢti. (3) Ardından Temmuz ayında Mustafa Sarıgül parti kurmaktan

vazgeçtiğini açıklayınca ikinci kez yeni bir kart gerekti. Uzun bir süre aynı kartı kullandık. (4) Ta ki Erbakan Ekim 2010’da yeniden

Saadet Partisi lideri olana kadar. (5) Bundan sadece 3 ay sonra ise Namık Kemal Zeybek’in Ocak 2011’de Demokrat Parti genel

baĢkanı olması 5. kez lider kartını değiĢtirmemizi gerektirdi. (6) En son değiĢikliğin sebebi ise ġubat 2011’de Necmettin Erbakan’ın

vefat edip Mustafa Kamalak’ın SP genel baĢkanı olması idi. BDP seçime bağımsız milletvekilleri ile girmeye karar verdiğinde,

Selahattin DemirtaĢ partinin Genel BaĢkanlığından resmen ayrıldıysa da, fiili durum değiĢmediğinden kartta değiĢiklik yapılmadı.

Görüşülen kişilere

kimin Başbakan

olmasını istedikleri

sorusu seçime

katılacak partilerin

liderlerinin

fotoğraflarının

bulunduğu bir kart

yardımı ile

sorulmaktaydı. Ancak,

siyasetteki lider

değişiklikleri bu kartı 5

kere değiştirmemizi

gerektirdi.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Lider tercihi

Page 12: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 12/61)

Küçük parti liderleri ümit olamadı

Partisinin oy oranını aĢağı yukarı yansıtan BDP liderleri ve parti

kurmayan ve CHP’deki değiĢimle desteği hızla düĢen Sarıgül dıĢındaki

parti liderleri, siyasi arenada yer bulacak mertebede destekten yoksun

kaldı ve ciddi birer alternatif olamadılar. Seçim sonuçları da kısıtlı lider

karizmalarını yansıtır nitelikteydi.

Küçük partilerde 16 aydır alternatif oluĢturma arayıĢı

Henüz ülke gündeminde seçimin olmadığı Barometre

baĢlangıcında (Mart 2010) bazı siyasi aktörler, yeni parti

kurarak veya eski partilere BaĢkan olarak mecliste yer

alan partilere alternatif olma vaadiyle siyasi arenada yer

edinmeye çalıĢtılar.

1,92,4

3,13,4

4,6

3,0

3,63,3 3,1 3,3

5,2

3,4 3,4

4,1

3,2

7,4

9,7

7,9

6,6

3,2 2,6

1,7 1,62,0

1,10,3

0,40

2

4

6

8

10

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Türkiye'yi (karttaki liderlerden) kim yönetsin?

(Diğer liderler) % 10

% 8

% 6

% 4

% 2

% 0

Numan

KurtulmuĢ

Osman

Pamukoğlu

Namık

Kemal Zeybek

H. Cindoruk

Selahattin

DemirtaĢMustafa

Sarıgül

KONDA Barometresi ile 16 ay – Lider tercihi

Page 13: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 13/61)

En fazla ümit Ak Parti’de

Barometre serilerinin baĢlangınca seçmenin üçte biri, seçime doğru ise

yarısı, ülke sorunlarını Ak Parti’nin çözebileceğine inanıyordu ki, bu

oranlar partinin oy oranı ile paralel nitelikteydi. Ġkinci alternatif olan

CHP aynı dönemde seçmenin kendine inancını yüzde 8’den 16’ya, ikiye

katlarken, MHP’den ümitli olanlar hep benzer oranlarda kaldı.

Partilerden ümitsizlik, seçim yaklaĢtıkça biraz azaldı.

Mart 2010’da seçmenlerin yarısı ülke sorunlarını

partilerin çözemeyeceğine veya sorunların zaten sürece-

ğine inanıyordu. Seçime yaklaĢıldıkça ve partiler belli

oldukça bu oran, yine de yüksek olan üçte bir oranına

kadar indi.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Kim çözer?

31,433,4 34,2 35,4

29,2

33,9

38,741,4 40,6 39,8

37,6

42,4

47,146,1 45,6

41,7

8,2 8,1 7,7 13,815,4

11,5 9,811,2 11,4

13,9 12,4 12,7 11,0 14,0 14,8

16,6

7,46,3

4,5 4,9 4,8 3,5 2,3 3,1 4,2 3,04,0 3,3 3,7 4,9 4,9 5,5

21,421,4

13,017,5 17,7 18,1

16,3 15,6

27,8 28,5 29,130,5

25,9 25,9

18,4 15,5 15,1

14,2

0

10

20

30

40

50

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Türkiye'nin sorunlarını kim, hangi parti çözer?

% 50

% 40

% 30

% 20

% 10

% 0

Ak Parti çözer

Bu sorunlar hep sürer gider

Hiçbiri, yeni parti lazım

CHP çözer

MHP çözer

Page 14: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 14/61)

Seçmeninin CHP’ye güvenli istikrarlı

Her ne kadar CHP’den ümitsiz olduğu halde oy veren

seçmenler, parti içinde yüzde 30-40 mertebelerinde dolaĢsa da,

son bir yıldır CHP seçmeninin yüzde 60 kadarı partisinin

sorunlara çare olacağı konusunda inançlı ve bu inanç istikrarlı

bir Ģekilde devam ediyor.

Ak Parti seçmenleri kendi partilerinden ümitli

Son bir yıldır Ak Parti seçmenlerinin dörtte üçü, hatta zaman

ilerledikçe beĢte dördü partisinin ülkenin en acil ve önemli

sorunlarını çözebileceğine inanıyor. Partiye karĢı bu güven

“yeni parti lazım” diyen Ak Partililerin azalması ile teyid

ediliyor.

75 76 7984 80 84 81 84 86 87 85 83

17 16 1610

5 5 5 6

5 5 7 7

6 7 7 6

13 11 13 10

9 7 8 100

20

40

60

80

100

6053 49 52 55

6156 54

5863 60 62

2328

28 24

17 18 18 18

20 18 20 20

16 18 18 22

2418 22 25

17 15 16 140

20

40

60

80

100

Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

% 100

% 0

% 100

% 0

Ak Parti çözer

Sorunları kim çözer? / Parti tercihine göre

AK PARTİ SEÇMENLERİ

CHP SEÇMENLERİ

CHP çözer

Bu sorunlar hep sürer giderHiçbiri, yeni parti lazım

KONDA Barometresi ile 16 ay – Kim çözer?

Page 15: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 15/61)

61,8 62,7 64,3

54,6 54,6

60,3 62,3

77,079,4

76,6 77,3 78,682,1 80,8

77,072,3

5,4 6,05,7

15,9 15,710,3 8,7 5,6 5,4 7,8 5,3 5,8 6,3 6,7 8,3

10,4

26,5

15,4 11,7

0

20

40

60

80

100

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

53 54 54 57 58

47 46 4643

42

CHP’deki lider değiĢikliği hem CHP’yi hem Ak Parti’yi etkilemiĢ

Ak Parti’nin olası bir seçimi kazanacağı beklentisi 16 öncesinden beri

var olsa da, Haziran 2010’daki CHP lideri değiĢimi Ak Parti’yi de

etkiledi. Ancak referandum sonrasında hızla artan Ak Parti iktidarı

beklentisi, seçim kampanyasında biraz törpülendi. CHP’de Kılıçdaroğlu

ile artan ilk ümitler sonrasında eski düĢük oranlarında devam etti.

Koalisyon beklentisi referandumdan sonra azaldı

Bu sorunun 16 aylık seyrinde ilk dikkati çeken,

seçmenin dörtte birinde koalisyon beklentisinin Eylül

2010’da referandumdan sonra hızla azalmasıdır.

Seçimden bir hafta önce on seçmenin birinde hâlâ

koalisyon beklentisi vardı.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Seçim tahmini

Ak Parti kazanır

Koalisyon olur

CHP kazanır

CHP kazanır

EVET

HAYIR

Seçim tahminine ilişkin sorunun 16 aylık seyrinde kırılma noktası halk oylamasına bağlı olduğu için bu grafik halk oylamasına

ilişkin 4 aylık Barometre ölçümü ve 12 Eylül’deki sandık sonucu ile beraber verilmiştir.

Yarın Seçim Olsa Kim Kazanır? / Halk oylamasında kime oy vereceksiniz?

12 Eylül 2010

Halk oylaması

Page 16: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 16/61)

Ak Parti ve CHP partizanları diğeri için “asla” diyor

CHP’ye ve Ak Parti’ye hiçbir zaman oy vermeyeceğini söyleyenlerin

oranı zaman içindeki ortalamalarda eĢit gözüküyor. Bu grupları karĢı

partinin partizanları olarak tanımlamak mümkün. Laiklik üzerinden

oluĢan kutuplaĢmanın merkez noktasında da gene bu gruplar

beliriyor.

Üçte biri “asla” demiyor.

Her ay sorduğumuz soruların baĢında gelen “kime asla oy

vermezsin?” toplumun üçte biri tarafından bir bakıma

yanıtsız bırakılıyor, “asla dediğim bir parti yok” deniyor.

Ancak, bu cevabın oranı azaldığı zamanlar BDP’ye

vermem cevapları artıĢ gösteriyor.

16,0

15,3

18,3

15,6 16,0 14,0

4,76,7 7,3

4,5 5,4

7,4

20,7

15,2

19,9 20,6

28,7 24,4

20,220,6

28,3

24,1

34,9

Asla dediği parti

yok; 37,6

33,231,4

37,339,4

34,6

28,2

34,0

0

10

20

30

40

50

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Asla oy vermem dediğiniz parti var mı? Hangisi?% 50

% 0

Ak Parti’ye

vermem

BDP’ye

vermem

CHP’ye

vermem

MHP’ye

vermem

KONDA Barometresi ile 16 ay – Seçim tahmini

Page 17: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 17/61)

Sandığa doğru lidercilerde artıĢ

Zaman içinde en önemli artıĢ lidere bakarak oy verenlerin oranında

gözükmektedir. Bir sonraki sayfada yer alan grafikte de görülebileceği gibi

bunun sebebi Ak Parti seçmenlerinin seçim yaklaĢtıkça Tayyip Erdoğan

eksenli oy vermesinden kaynaklanmaktadır. Diğerlerindeki hafif artıĢlar ise

sandığa doğru azalan “son dakikacı”ların paylaĢılmıĢ halidir.

Anketlerde görüşülen kişilere oy tercihlerini

nasıl yaptıkları sorulup, yukarıdaki seçenekler

verilmiştir. Bu tariflere karşılık gelen taraftar,

liderci gibi tanımlar ise bize aittir.

Bu grafikte de görüldüğü gibi seçmenin oy

verme sebepleri zaman içinde büyük değişim-

lere uğramamıştır.

KONDA Barometresi ile 16 ay

15,6 16,8 16,9 19,0 18,9 20,9 21,815,5 16,8 17,3 15,1 13,1 15,3 14,3

26,0 25,0 23,324,9 25,1

28,526,2 27,9 27,6 27,5

23,6 28,1 25,6 28,0

22,5 25,7 27,230,9 28,4 26,0 29,7 32,5 28,7 28,2

32,635,5 35,7 35,9

8,58,9 10,0

6,7 7,9 7,6 6,77,3

6,3 5,5 6,95,2 6,0 5,9

27,4 23,6 22,5 18,5 19,7 20,1 18,7 16,8 20,7 21,5 21,8 18,1 17,4 15,9

% 0

% 50

% 100

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Seçmen davranışı

Oy Tercihinizi ne etkiliyor?

Taraftar Ġdeolojik Liderci Partisiz Son dakikacı

Son dakikacı

Partisiz

Liderci

Ġdeolojik

Taraftar

“Oy tercihinizi en çok ne etkiliyor?”

SON DAKİKACI: Seçim döneminde partilerin çalışmalarına

bakarak karar veriyorum.

PARTİSİZ: Bu partilerden hiçbirisi beni temsil etmiyor.

LİDERCİ: Liderine, başkanına güveniyorum, beğeniyorum.

İDEOLOJİK: Siyasi görüşüme en yakın parti o.

TARAFTAR: Ben/biz hep o partiye oy veririz.

Page 18: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 18/61)

Ak Parti’de lidere oy verenler seçime doğru arttı

Ak Parti seçmenlerinin çok önemli bir kısmı lidere bakarak oy

verdiğini söylemiĢtir ve bunların oranı seçim yaklaĢtıkça artmıĢtır.

Ġktidar partisine siyasi görüĢe yakınlıkla, ideolojik olarak oy

verenlerin oranının hayli düĢük olması da dikkat çekicidir.

1519 18

19 20

27 25

2218

15 15 16 14 13 1511

24

1818

16 20 19 20

21 21 1922 21

16 16 18 17

44 45

5148 48

39 41 43

50 5450 48

5357

51 53

0

20

40

60

2925

30 2026

20

2821

24

21

25 2428

19 2119

46 4642

38 3641 39

5149 51

4449

4248

37 38

12 13 11

24

28 28

23

17 17

22

21

1217

2024

23

0

20

40

60

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

% 60

% 0

% 60

% 0

Liderci

Ġdeolojik

Taraftar

Liderci

Ġdeolojik

Taraftar

Ak Parti seçmenlerinin oy tercih sebeplerinde değişim

CHP seçmenlerinin oy tercih sebeplerinde değişim

CHP seçmeninin üçte biri ideolojik

CHP seçmeninde ise ideolojik seçmen çoğunluktadır.

Deniz Baykal’ın Genel BaĢkanlık döneminde CHP

seçmeninin yüzde 11’i lidere oy verirken, Kılıçdaroğlu ile

bu oran yüzde 20’lerin üzerine çıkmıĢtır.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Seçmen davranışı/ siyasi tercih

Page 19: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 19/61)

Kürtlerde CHP yüzde 10 oranında

Referandum sürecine kadar CHP’yi tercih eden Kürtlerin oranı yüzde

6 ile 13 arasında gidip gelmiĢse de, özellikle bu yılın baĢından

itibaren, bu oranın yüzde 10 civarına oturduğu ve seçim kampanyası

sürecinde CHP’nin Kürtler arasında oyunu arttırmadığı

görülmektedir.

Ak Parti Kürtlerde BDP’nin önünde seyretmiĢ.

16 aylık süreçte Kürtlerin yarısı Ak Parti’yi, üçte bir

BDP’yi tercih etse de, zaman zaman partiler arasında

dikkate değer geçiĢler olmuĢtur. Son 4 aydaki genel

seyre bakıldığında, Ak Parti’nin Kürtler arasında önemli

oy kaybına uğradığı söylenebilir.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim

52,553,9

55,7

44,0

41,4

45,4 44,4

51,5

55,2

48,6

45,2

57,6

50,147,5

52,7

38,9

5,8

7,8

3,0

11,5

5,1

12,6

6,9 7,0

11,08,0 8,4 9,1 10,0 11,2

8,5 8,6

35,832,6

30,7

37,7

45,6

28,2

39,2

31,133,5

36,2

40,7

24,2

31,1

36,0

30,1

43,9

0

10

20

30

40

50

60

Mart'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

Kürtlerin siyasi tercihi% 50

% 0

Page 20: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 20/61)

7170

65

69

5153

59

5355 56

47

55

4749

4648

43 44

41

3435

38

35

39

2729

2628

24

35

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Zaman içinde değiĢiklik yok.

2007 genel seçimlerinden bu yana oy oranını çok

arttırmasa da kitle partisi özelliğini iyice sağlamlaĢtıran

Ak Parti, son 16 ayda da farklı eğitim gruplarından

aldığı destek oranlarını değiĢtiremese de genel

anlamda sabit olarak sürdürmüĢ.

Ak Parti desteği ile eğitim seviyesi ters orantılı

DüĢük eğitimliler arasında Ak Parti’ye verilen desteğin daha yüksek

oranlarda, daha yüksek eğitimliler arasında ise daha az olması, tüm

Barometre araĢtırmalarında tutarlı olarak görülen bir bulgu. Ġlkokul

mezunları ve diplomasız-lar, Ak Parti’nin ortalama oy oranının biraz

üstünde, lise ve özellikle üniversite mezunları ise altında destek veriyor.

Eğitim seviyesi gruplarına göre Ak Parti tercihi

% 80

% 0

Okuryazar değil Ġlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Üniversite mezunu

Okuryazar değil

6,3

Ġlkokul 36,4

Ortaokul

12,8

Lise 30,0

Üniversite 11,3

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim

Page 21: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 21/61)

6 7 8 8 8

1617

2321 22

13

2321

26

2123

18

2627

38

32

38

22

30

40

50

53

50

24

39

0

10

20

30

40

50

60

70

80

CHP daha eğitimlilere sıkıĢmıĢ

Barometre raporlarında sık sık değinildiği gibi CHP, eğitimli,

yüksek gelirli, daha kentli bir seçmen grubuna sıkıĢmıĢ durumda.

Son 16 aylık süreçte, Baykal gidip Kılıçdaroğlu’nun gelmesinden

sonra da seçim kampanyalarının düĢük eğitimlilere ulaĢmak ve

oy tabanını geliĢtirmek açısından sonuç vermediği söylenebilir.

CHP’ye destek eğitim seviyesine göre değiĢiyor.

CHP’ye verilen destek de Ak Parti’deki gibi eğitimle değiĢiyor

ancak eğitim arttıkça CHP desteği artıyor. Okuryazar olma-

yanlar arasında destek oldukça düĢükken, üniversiteliler

arasında destek oranı zaman zaman yüzde 50’lere, yani

CHP’nin aldığı oy oranının iki katına kadar çıkıyor.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim

Eğitim seviyesi gruplarına göre CHP tercihi

Okuryazar değil Ġlkokul mezunu Ortaokul mezunu Lise mezunu Üniversite mezunu

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

% 80

% 0 HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

Page 22: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 22/61)

28

46

50

5862

41

33

41

50 49

54

49

30

34

4341

45 46

20

3834

28

40 40

28

3533

29

36 36

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ekonomik kriz sonrası toparlanma, iktidar partisine destekte de hissediliyor.

Ak Parti’nin farkı gelir gruplarından farklı oranlarda oy alması ve düĢük gelirliler arasında daha fazla desteklenir olması, Barometre

raporlarında sık sık ele alınan bir konu. Ancak her bir gelir dilimindeki 16 aylık seyre bakıldığında, Kasım 2009’da ABD’de ortaya

çıkarak tüm dünyayı etkileyen ekonomik krizin etkisi ilk Barometre araĢtırmasının yapıldığı Mart 2010’da daha fazla hissedilirken,

zaman içinde ekonomik durumun düzelmesiyle sadece düĢük gelir gruplarında değil, tüm gelir gruplarında iktidara güvenin ve

dolayısıyla desteğin artıĢı gözlenebiliyor. En düĢük gelir grubunda son 4 aydaki düĢüĢ ise bu eğilimin tersi yönde.

% 80

% 0

301-700 TL 701-1200 TL 1201-2000 TL 2001-3000 TL 3000 TL üstü

Gelir seviyesi gruplarına göre Ak Parti tercihiH

AZ

ĠRA

N’1

0

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

-300; %4,1301–700;

%23,2

701–1200;

%36,5

1201–2000;

%26,7

2001–3000;

%5,8

3001+; %3,7

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim

Page 23: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 23/61)

1317 17 17 17

26

13

2724

28

20

26

16

3633

35

27 26

21

41

53

35

44

2832

30

36

49

54

36

43

0

10

20

30

40

50

60

70

80

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim

% 80

% 0

Gelir seviyesi gruplarına göre CHP tercihi

CHP üst gelir gruplarında güçlü

Farklı gelir gruplarının CHP tercih oranının aydan aya değiĢmesinden dolayı, her bir gelir grubu için belli bir yönde eğilimlerden

bahsetmek zor olmasa da, genel bir tespit olarak CHP’nin daha düĢük gelirlilerden daha düĢük oranlarda, daha yüksek

gelirlilerden daha yüksek oranlarda oy alma durumunun 16 ay boyunca devam ettiğini söylemek mümkün. Eğitimde olduğu gibi

gelirde de, CHP üst gelir gruplarından, ülke genelinde aldığı oy oranının bir buçuk-iki katına yakın oranda destek alırken, düĢük

gelirliler ortalamasının altında oy almakta.

301-700 TL 701-1200 TL 1201-2000 TL 2001-3000 TL 3000 TL üstü

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’11

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’10

EY

L’1

0

MA

RT’1

0

AR

AL

IK’1

0

MA

RT’1

1

HA

ZĠR

AN

’11

Page 24: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 24/61)

52 53 5351

63

38

17

22

12

25

13 2620

8 9 11 417

0

20

40

60

80

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

32 32

33

33

42

31

46 48 3650

34

44

22

13 12 5

1210

0

20

40

60

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

39 4037

4742

48

23

34 3437

26

2727

14

12

7

14 16

0

20

40

60

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

40 41

46 48 4845

18

2822

24

23

2730

14

109

13 13

0

20

40

60

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Ocak'11 Mayıs'11 Haziran'11

Çiftçilerin Ak Parti’ye desteğine düĢüĢ

Geçen yıl yarısı desteğini Ak Parti’ye veren çiftçilerde bu yılın

baĢında bu destek daha da artmıĢsa da son 3 aydır düzenli

ve ciddi bir düĢüĢ olmuĢtur. Genelde CHP tercihi oldukça net

olan özel sektör çalıĢanları ise son üç dört yaylık dönemde

ibrenin Ak Parti’ye dönebileceğine dair tercihler belirtiyorlar.

Devlet Memurlarında Ak Parti/CHP çekiĢmesi

Bu grafikler farklı meslek ve çalışma gruplarındaki deneklerin

KARARSIZLAR HARİÇ 16 aylık siyasi tercih seyrini göstermektedir.

ĠĢçilerin siyasi tercihi toplum genelini yansıtmaktadır. Devlet

memurları arasında ise CHP’nin bir dönem güçlendiği ancak

bunun seçime kadar devam etmediği, Ak Parti’nin daha istikrarlı

olarak güçlendiği görülmektedir.

İşçiler Özel sektör çalışanları

Devlet memurları Çiftçi ve hayvancılar

% 60

% 0

% 60

% 0

% 60

% 0

% 80

% 0

Farklı çalışma durumu kümelerinin yüzde 5-10 arasında olanlarında denek sayısı düşük olacağından, grafiklerde gözüken yüzde 5’in altında olan

farklılıklar, değişimler kesin bir yargıdan ziyade genel fikir edinmemizi sağlayacaktır.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim - Çalışma

Page 25: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 25/61)

46

26

32 3430

3530

4438 37

28

28

14 14 13 12 12 130

20

40

60

80

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

4542

4746

5046

32 36

36

3627

36

10 104 7

7 9

0

20

40

60

80

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

6359 58 61 63

56

18 19 19 21 1922

138 8 5 5 80

20

40

60

80

Mart'10 Haziran'10 Eylül'10 Aralık'10 Mart'11 Haziran'11

Öğrencilerde Ak Parti/CHP çekiĢmesi devam ediyor

MHP’nin ülke genelindeki oyundan istikrarlı olarak daha

fazla oy aldığı öğrenciler kümesinde Ak Parti ve CHP

çekiĢmesi devam etse de ikisini toplam oyunun yüzde

80’lerden yüzde 60’lara kadar gerilemiĢ olduğu

görülüyor.

En büyük küme ev kadınları Ak Parti’nin kalesi

Ak Parti’nin en yüksek oranda oy potansiyeli olan ev kadınlarının

16 aylık seyrine göz attığımızda, siyasi görüĢlerinin istikrarlı olması

ve CHP’nin genel oranından daha düĢük olması göze çarpıyor.

Emeklilerde ise Ak Parti ilk tercih olsa dahi, CHP oldukça yüksek

oranlarda seyrediyor.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim - Çalışma

Ev kadınları

Öğrenciler

Emekliler% 80

% 0

% 80

% 0

% 80

% 0

Ev kadını;

34,9

Emekli;

13,8

ĠĢçi; 9,2Öğrenci; 7,7Küçük

esnaf; 7,3

Devlet

memuru;

5,4

ĠĢsiz; 5,1

Çiftçi; 4,9

Özel sektör;

4,4

Page 26: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 26/61)

52,356,1 57,3

59,9 59,1 59,5

63,9 63,2 63,361,6 61,0 59,6

50

60

70

Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Ekim'10 Kas'10 Ara'10 Ocak'11 ġub'11 Mart'11 Nis'11 May'11 Haz'11

74

6359

64

81

6772

85 77 75 7278

36 4 0 3 6 3

12 2 4 4

0

20

40

60

80

100

Te

m'1

0

Ağu

'10

Eyl

'10

Ek

im'1

0

Ka

s'1

0

Ara

'10

Oca

k'1

1

ġu

b'1

1

Ma

rt'1

1

Nis

'11

Ma

y'1

1

Ha

z'1

1

1622 24 21 21 24 21 22

29 26 24 24

655561

5549

57 60 6149 54 52 52

129 10 9 8 10 10 12 12

0

20

40

60

80

100

Te

m'1

0

Ağu

'10

Eyl

'10

Ek

im'1

0

Ka

s'1

0

Ara

'10

Oca

k'1

1

ġu

b'1

1

Ma

rt'1

1

Nis

'11

Ma

y'1

1

Ha

z'1

1

BaĢörtülülerde istikrarlı Ak Parti artıĢı son aylarda sabitlendi

Örtünmeyenlerin ilk parti tercihinin CHP olduğu çok net olarak görülmekle birlikte, bu desteğin

kısmen eridiği ve Ak Parti'ye desteğin de yavaş yavaş arttığı dikkat çekmektedir. Türbanlıların

siyasi tercihi beklenebileceği gibi sürekli bir biçimde Ak Parti'den yana olmuştur ve CHP'ye

destekleri yok denecek kadar azdır. Son bir yıl içinde başörtülüler arasında Ak Parti'ye verilen

destek yavaş ama istikrarlı bir biçimde artmış ve bu yılın başından beri sabitlenmiştir.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim - Örtünme

Örtünmeyenlerin siyasi tercihi Türbanla örtünenlerin siyasi tercihi

Başörtülülerin Ak Parti tercihi

% 100

% 0

% 70

% 60

% 50

Erkek olsun kadın olsun denek-

lere her araştırmada kendisinin

veya (erkek ise) eşinin örtünüp

örtünmediği, örtünüyor ise ne

şekilde örtündüğü sorulmaktadır.

Bu soru için anketörün yoruu

değil, sadece deneğin söylediği

cevap değerlendirmeye alınmak-

tadır. 16 aylık araştırma serisin-

de, örtünmeyenlerin oranı yüzde

30-35, başörtü diyenlerin yüzde

55-60, türban diyenlerin oranları

yüzde 7-10, çarşaf diyenler ise

yüzde 1-2 aralığında değişmekte-

dir. Bekar erkekler hesaplama

dışıdır.

% 100

% 0

Page 27: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 27/61)

BDP’lilerde yardım alanların oranı zaman içinde hızla azalmıĢ

BDP’ye oy verenler arasında Mart-Eylül 2010 arasında yüzde 15-

25 arasında yardım aldığını söyleyen varken, Ekim’den sonra bu

oranda ciddi bir düĢüĢ olması oldukça dikkat çekici. Ak Parti’nin

ortalamanın üstüne, CHP’nin ise altında seyretmesi,

seçmenlerinin genel gelir seviyelerindeki farka bağlanabilir.

Yardım alanlar oranı aydan aya değiĢmedi

Barometre serisi boyunca her ay deneklere belediye, valilik,

siyasi parti veya dernek gibi kurumlardan yardım alıp

almadıkları soruldu. Mart 2010’dan seçime kadar yardım

alanların oranı yüzde 3 ila 7 arasında, ortalamada yüzde

4,5’te seyretti. Özetle bu tablo, seçimlerde yardımlarla oy

alındığının bir efsane olduğu teyit ediyor.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Profillerde Değişim - Yardım

0

5

10

15

20

25

Mar'10 Nis'10 May'10 Haz'10 Tem'10 Ağu'10 Eyl'10 Eki'10 Kas'10 Ara'10 Oca'11 ġub'10 Mar'11 Nis'11 May'11 Haz'11

AKP

CHP

MHP

BDP

Türkiye

% 25

% 20

% 15

% 10

% 5

% 0

Partilere göre yardım alanların 16 aylık seyri

Page 28: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 28/61)

KONDA Barometresi ile 16 ay – Endeksler - Kutuplaşma

45,5 44,246,5 47,8

30,7 30,934,8

21,1

36,2

26,2

56,8

49,6

23,1

32,3

55,853,2

43,3 41,8

47,350,9

78,9

44,6

62,8

43,2

31,7

53,4

Te

ke

l iĢ

çil

eri

eyl

em

leri

nd

e..

.

ha

klıla

r

h

ak

sız

lar

An

aya

sa

de

ğiĢ

ikli

kle

ri…

siv

il d

ikta

törl

ük

de

mo

kra

tik

leĢm

e

MART’10 NĠSAN’10

De

niz

Ba

yka

l k

ase

di…

ge

rçe

k d

eğild

i

ge

rçe

kti

laft

a k

ald

ı/k

ab

ayd

ı

ge

rek

liyd

i

ha

yır

eve

t

ha

yır

e

ve

t

ha

yır

eve

t

Re

fera

nd

um

da

ne

nd

e o

y v

erd

iniz

?

Ün

ive

rsit

ele

rde

rba

n y

asa

ğı…

olm

alı

ka

ldır

ılm

alı

ha

klıla

r

h

ak

sız

lar

Ġçk

i yö

ne

tme

liğ

i…

ba

sk

ı iç

in

ge

nçle

ri k

oru

ma

k için

kle

er

en

erj

i sa

ntr

all

eri

risk

li, ya

pılm

am

alı

ge

rek

li, ya

pılm

alı

YG

S’d

eĢif

re v

e k

op

ya id

dia

ları

Ģif

re ya

pm

ıĢla

rik

tid

arı

yıp

ratm

ak

için

olu

msu

z

o

lum

lu o

laca

k

EKĠM’10HAZ’10 AĞU’10TEM’10 EYLÜL’10 KAS’10 OCAK’11 ġUBAT’11 NĠSAN’11 MAYIS’11 HAZ’10

% 0

Güncel olaylarda kutuplaşma halleri

Ġsra

il m

ese

lesin

de

Ak

Pa

rti’

nin

ta

vrı

Re

fera

nd

um

da

ne

nd

e o

y v

ere

ce

ksin

iz?

Re

fera

nd

um

da

ne

nd

e o

y v

ere

ce

ksin

iz?

Öğ

ren

cil

er

yum

urt

a /

Do

lma

ba

e p

rote

sto

ları

nd

a …

An

aya

sa

de

ğiĢ

ikli

kle

rin

in h

aya

tım

a k

atk

ısı

KONDA Barometre araştırmaları kapsamında toplumun kutuplaşmışlık hali sürekli ölçülmeye çalışıldı. Bu aşamalarda ortaya çıkan en

önemli bulgu, siyasette veya güncel hayatta olan biten her konunun toplumun kutuplaşma potasında erimesi idi. Yukarıda, Barometre

araştırmaları kapsamında farklı aylarda sorulmuş güncel konulara ilişkin soruların önemli bir kısmına cevap verirken Ak Parti

yandaşlığı ve karşıtlığı üzerinden olaylara baktığını görebiliyoruz.

Barometre kapsamında, toplumdaki kutuplaşma, memnuniyet gibi konular belirli aralıklarla endeks olarak ölçüldü.

Page 29: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 29/61)

KONDA Barometresi ile 16 ay- Endeksler - Kutuplaşma

Modernler olarak adlandırdığımız toplumsal küme, toplum ortalamasına

daha laik, daha özgürlükçü ancak daha statükocudur. Yarısı CHP seçmeni

olan bu kümedekiler daha modern yaĢam tarzına sahiptir; hükümetin

Ergenekon davası ile muhaliflerini cezalandırdığını, yargıya ise baskı

uyguladığını düĢünmekte, anayasa değiĢikliğine karĢı çıkmakta, irticayı

tehdit olarak görmektedir.

Dini Muhafazakarlar kümesi Türkiye ortalamasından biraz daha

özgürlükçüdür ancak anti-laiktir ve statükoya karĢı, değiĢim yanlısı olduğu

söylenebilir. Dörtte üçü Ak Parti’li bu küme, Kürtlerin de çoğunluğunu

içinde barındırmaktadır. Bu küme siyasi gündemde Modernlere neredeyse

zıt tutum içindedir. Hükümetin Ergenekon davasında çetelerle mücadele

ettiğini, yargıya karıĢmadığını düĢünmekte, anayasa değiĢikliklerini

desteklemekte ve darbeyi tehdit olarak algılamaktadır.

Gelenekselci Muhafazakarlar’ın temelde geleneksellikten beslendiklerini

söylemek mümkündür; diğer iki kümeye nazaran daha ılımlı ancak

özgürlüklere karĢı ve oldukça statükocu bir profil çizmektedir.

SĠYASĠ KUTUPLAġMADAN TOPLUMSAL KUTUPLAġMAYA

“Bir bakıĢta” bölümünde gösterdiğimiz siyasi kutuplaĢma kendini toplumsal hayatta da göstermeye baĢladı.

Bu yüzden Nisan ayının hem üç aylık eksen konusu hem de de aylık teması toplumsal kutuplaĢma üzerine kurulmuĢtu. Toplum

laiklik, farklı kimliklere bakıĢ ve Kürt meselesi, ülke hayatı ve gündelik hayat üzerinden incelendiğinde toplumda farklı yaĢam

tarzlarına ve değerlere sahip, siyasi gündem maddelerinde ve parti tercihlerinde neredeyse zıt düĢünen üç toplumsal küme tespit

edildi. KutuplaĢma ile ilgili bulgular Ģu ana maddelerle özetlenebilir:

Siyasi tercih ve eğitim seviyesi, yaĢam tarzı, değer ve fikirlerde en belirleyici unsurlardır.

KutuplaĢmaya ilgili tüm veriler siyasi arenadaki tansiyon ve sert söylemin toplumdaki ayrıĢmayı kullanırken, artık bu söylem

toplumda ayrıĢma ve kamplara toplanma hali yaratmaya baĢlamıĢtır. Barometre serisi sürecince, bu kutuplaĢma gittikçe

somutlaĢmıĢtır. Ergenekon davasında tarafında konuya bakıĢı bu durumu açık bir Ģekilde gösterir niteliktedir.

% 58

% 59

% 62

% 50

% 54

% 57

% 42

% 41

% 38

% 50

% 46

% 43

% 0 % 50 % 100

NĠSAN'11

ġUBAT'11

KASIM'10

TEMMUZ'10

MART'10

KASIM'09

Ergenekon davasında hükümet…

çetelerle

mücadele ediyor

muhaliflerini

cezalandırıyor

Page 30: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 30/61)

Memnuniyetin düĢmemesi bile önemli… Bundan sorumlu gözüken iktidar partisi de ödülünü oy olarak aldı

9 soru aracılığıyla ölçtüğümüz memnuniyet endeksindeki oynamalar ihmal edilebilir mertebede gözükebilir. Ancak, her seferinde

belirttiğimiz gibi, ekonomik kriz sonrası bu oranların yüzde 50’nin üzerinde olması ve en önemlisi düĢmüyor olması bile toplum

değerlendirmesi açısından olumlu bir tablodur. Genel toplum memnuniyetinin düĢmüyor olmasını iktidar partisinin oy

kaybetmiyor, arttırıyor olması ile sebep sonuç iliĢkisi içinde açıklayabiliriz. Neticede, bir yıl içinde hem kendi hem de ülke

memnuniyeti konusunda olumlu cevaplar olumsuz cevaplarda daha fazladır. Bu olumlu cevapları veren insanların da büyük

çoğunluğunun memnuniyetinden sorumlu olarak iktidarı görmesi ve oyu ile ödüllendirmiĢ olması doğal bir sonuçtur.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Endeksler - Memnuniyet

Genel olarak sağlık durumumdan memnunum.*

ġu anda sahip olduğum imkanlardan memnunum.

Benim hayat Ģartlarım 5 yıl sonra daha iyi olacak.

Benim hayat Ģartlarım son 5 yılda iyiye gitti.

BaĢka ülkeye gitme imkanım olsa Türkiye'de yaĢamayı seçerdim.

Genel olarak baktığımda, Türkiye'nin sorunları azalıyor.

Türkiye'de politik açıdan olumlu geliĢmeler oluyor.

Türkiye'de genel hayat Ģartları 5 yıl sonra daha iyi olacak.

Türkiye'de genel hayat Ģartları son 5 yılda iyiye gitti.

Endeks nasıl hesaplanıyor?

Barometre kapsamında görüşülen kişilere ülke

ve bireysel memnuniyetle ilgili, yukarıdaki liste-

deki sorular 3 ay ara ile 5li ölçekte yönlendiril-

mektedir.

Endekste, tüm önermelere herkesin kesinlikle

doğru demesi hali 100, herkesin kesinlikle yanlış

demesi hali ise 0 puandır.

48

5253

54

Genel

Memnuniyet Endeksi

46

5051

5354

53

53

55

30

35

40

45

50

55

60

Ülke

Memnuniyeti

Bireysel

Memnuniyet

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’10

EK

ĠM’1

0

ġU

BA

T’1

1

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’10

EK

ĠM’1

0

ġU

BA

T’1

1

MA

RT’1

0

HA

ZĠR

AN

’10

EK

ĠM’1

0

ġU

BA

T’1

1

Ülkememnuniyeti

Bireysel memnuniyeti

Page 31: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 31/61)

Potansiyel CHP’lilerin CHP projelerine desteği az

CHP’nin seçim vaatleri arasından aile sigortası diğerlerinden daha

fazla kabul görse de, potansiyel seçmenlerin CHP projelerine

genelde olumsuz not vermiĢ. Projelerin oy çekme potansiyeli ise,

KanalĠstanbul projesinden daha yüksek: Seçmenin yüzde 3,9’u aile

sigortası, yüzde 1,7’si bedelli askerlik, yüzde 0,3’ü ise her çocuğa

bir altın projesinden dolayı oy verebileceğini söylemiĢ.

KanalĠstanbul’un Ak Parti’ye potansiyel katkısı: 0,8 puan

Seçim kampanyası döneminde Ak Parti’nin “çılgın projesi”

olarak bilinen KanalĠstanbul projesi, kendi seçmenlerinden

ve Ak Parti’ye ilk defa oy verecek olanlardan onay alsa da, oy

Ak Parti’li olmayıp da bu projeye göre oyunu değiĢtire-

bileceğini söyleyenler seçmenin sadece yüzde 0,8’ine

tekabül ediyor.

KONDA Barometresi ile 16 ay – Parti vaatlerini değerlendirme

Seçmenlerin partilerin seçim vaatlerine bakışları, beğenip beğenmedikleri, inandırıcı bulup bulmadıkları, vaade göre oy tercihlerini değiştirmeyi

düşünüp düşünmedikleri sorulmuş ve cevaplar üzerinden projeye verdikleri “notlar” hesaplanmıştır.

2,1

2,7

3,9

3,3

4,0

3,2

Ak Partili olmayacaklar

Ak Parti potansiyeli

Yeni Ak Partililer

Ġnançsız Ak Partililer

Ak Parti çekirdeği

Türkiye

Ak Parti'nin "2. Boğaz/ Kanalİstanbul" projesi

2,4

2,8

3,9

3,8

4,2

3,0

CHP'li olmayacaklar

CHP potansiyeli

Yeni CHP'liler

Ġnançsız CHP'liler

CHP çekirdeği

Türkiye

CHP "aile sigortası" projesi

2,2

2,5

3,7

3,5

3,8

2,7

CHP'li olmayacaklar

CHP potansiyeli

Yeni CHP'liler

Ġnançsız CHP'liler

CHP çekirdeği

Türkiye

CHP "bedelli askerlik" projesi

OLUMSUZ OLUMLU

(Parti) çekirdeği Geçen seçimde aynı partiye oy veren ve sorunları o

partinin çözeceğine inananlar

Ġnançsız (partililer) Partiye oy veren ama liderine veya çözüm getireceğine

inanmayanlar

Yeni (partililer) Bu partiye daha önceki seçimde oy vermemiĢler

(Parti) potansiyeli Bu partiye oy vermeyen ama "asla vermem" demeyenler

(Partili) olmayacaklar Bu partiye "asla oy vermem" diyenler

Page 32: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 32/61)

KONDA Barometresi Temmuz 2011 tarihli 4. Ara Raporu’nun “Sandık Sonuçları

Barometresi” bölümü 12 Haziran’da ortaya çıkan tabloyu çok daha gerçekçi

anlamanızı sağlayacaktır. Özellikle, 5 farklı seçim ve 2 halk oylaması yaşadığımız

son 9 yıllık süreçte nasıl bir siyasi değişim yaşandığını algılama imkanı ortaya

çıkacaktır.

KONDA seçimler öncesinde saha çalışmaları vasıtasıyla toplum nabzını tutarak siyasi

değerlendirmeler yapmanın yanısıra; sandıklardan çıkan sonuçları istatistiki olarak masaya

yatırıp gerçekleşen durumlara göre analizlerini de ortaya koymaktadır.

SANDIK SONUÇLARI BAROMETRESİ

Page 33: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 33/61)

Küçük partilerin toplamı küçülüyor

Ġktidar partisinin seçimlerde ilk kez boy gösterdiği 2002 tarihinden beri oluĢan tabloda en

belirgin durum ufak partilerin yok olma aĢamasına gelmesi olarak gözükmektedir. Ak

Parti’nin oyu 9 sene içinde sadece küresel kriz sonrasındaki 2009 yerel seçimlerinde bir

öncekine göre düĢmüĢtür. Ancak, küçük partiler bu süreçte yüzde 25’in üstünde oy

kaybetmiĢtir. 2002 yılında toplumun üçte birinin oy verdiği diğer siyasi oluĢumların oranı

2011’de yüzde 5’in altına inmiĢtir.

9 senelik seyir

Yukarıdaki grafik partilerin 2002

genel seçiminden beri 5 ayrı seçim-

de aldığı oyları göstermektedir.

2004 ve 2009’daki oranlar yerel

seçimlerdeki il genel meclisi sonuç-

larıdır.

Sandık Sonuçları Barometresi - 2002’DEN BERİ

34,5

19,5

8,4 5,7

31,9

41,7

18,2

10,5

5,2

24,4

46,6

20,9

14,3

5,2

13

38,8

23,1

16,1

5,6

16,4

49,9

26

13

6,64,5

0

10

20

30

40

50

60% 60

% 0

2002’den beri 3 genel 2 yerel seçim sonuçları

Ak Parti CHP MHP DTP/ BDP Diğer Partiler

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

Page 34: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 34/61)

Ak Parti sağ partileri konsolide ediyor

MHP’nin oyları son iki seçime göre düĢüĢe geçmiĢtir. Sadece barajın altında

kaldığı seçime göre oyunu 5 puana yakın yükseltmiĢtir.

CHP küçük partilerin erime sürecinde oyunu arttırabilmiĢ, ancak bu artıĢ oranı

son üç seçimde kademeli olarak azalmıĢtır.

Küçük partiler yerel seçimler dahil her seçimde kan kaybetmektedirler. Ak Parti

özellikle küçük sağ partileri konsolide etmektedir.

DüĢüĢler ve yükseliĢler

Bu tablo ise önceki 4 seçim ile 12 Haziran

sandık sonuçlarının farkını göstermektedir.

Grafiğe göre Ak Parti’nin oyu 2009 seçimine

göre yüzde 11,1 artmıĢ, MHP’nin oyu ise aynı

seçime göre yüzde 3 oranında düĢmüĢ

gözükmektedir.

Sandık Sonuçları Barometresi- 2002’DEN BERİ

15,4

6,5

4,570,95

-27,42

8,2 7,8

2,5 1,4

-19,9

3,35,1

-1,3

1,4

-8,5

11,1

2,9

-3,1

1

-11,9

-30

-20

-10

0

10

20

30

Önceki 4 seçimin 2011 sandık sonucu ile puan farkı

Ak Parti CHP MHP DTP/ BDP Diğer Partiler

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

+% 30

+% 20

+% 10

% 0

-% 10

-% 20

-% 30

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

02

(G

)

20

04

(Y

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

Page 35: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 35/61)

Geçersiz oylar bilinçli

17 Genel Seçimde geçersiz oy ortalaması % 3,4 oranında gerçekleĢti.

Eğitim ortalamasının en düĢük olduğu 1950 veya 1965 seçimlerinde bile

oran bu civardaydı. Bu da gösteriyor ki, geçersiz oyların bir kısmı teknik

hatalar nedeniyle olduğu kadar, seçmen tarafından bilinçli olarak, tepki

kastıyla veya var olan partilerden hiçbirini beğenmediği için kullanılıyor.

En geniĢ katılım 12 Haziran’daydı

12 Haziran seçimleri son 10 yılın en geniĢ katılımlı

seçimi olarak göze çarpmaktadır. 50 milyona yakın

seçmenin yüzde 87’si sandık baĢına gitmiĢtir.

Geçersiz oylar ise hiçbir seçimde yüzde 2 veya 3’ü

geçmemektedir.

Sandık Sonuçları Barometresi- 2002’DEN BERİ

31,5 milyon

32,3 milyon

34,7 milyon

39,9 milyon

42,9 milyon

8,7 milyon

10,3 milyon

6,8 milyon

7,2 milyon

6,4 milyon

2002 Milletvekili Seç.

2004 Ġl Genel Meclisi Seç.

2007 Milletvekili Seç.

2009 Ġl Genel Meclisi Seç.

2011 Milletvekili Seç.

Geçerli oy Geçersiz oy Kullanılmayan

(% 81,6 )

(% 74,1)

(% 76,4)

(% 87,0 )

(% 83,2 )

2002’den beri seçimlere katılım oranları

Page 36: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 36/61)

Ak Parti oylarını 3 doğu bölgesinde arttıramadı

Ak Parti oylarını üç doğu bölgesi dıĢında her yerde 2007’ye nazaran

yükseltmiĢ gözükmektedir. Doğu bölgelerindeki düĢüĢler ise yüzde 2-3

mertebesinde, ihmal edilebilecek boyutlardadır. Ak Parti’nin oy artıĢı

önemli bir yaygınlık ortaya koymaktadır. Ak Parti’nin oylarını en yüksek

oranda arttırdığı bölge Batı Marmara olarak göze çarpmaktadır.

Ak Parti’nin yaygın oy artıĢı

Bu grafik Ak Parti’nin 12 farklı coğrafi bölgedeki son iki

seçim performansını göstermektedir.

Örnek olarak, Ege bölgesinde 2007 milletvekili

seçimlerinde yüzde 37 oy alan Ak Parti 12 Haziran’da

bu oranı yüzde 42,5’a çıkartmıĢtır.

Sandık Sonuçları Barometresi

49,5

39,1

42,5

53,3

55,0

42,7

62,7

56,8

60,2

55,2

52,7

49,9

45,2

32,7

37,1

50

52,7

39,1

59,1

51,6

53,9

57,2

55,4

51,8

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu Anadolu

Ortadoğu Anadolu

Güneydoğu Anadolu

2011 MV

2007 MV

Ak Parti 2011Ak Parti 2007

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70

Bölgelerde Ak Parti’nin oyu (2007-2011)

Page 37: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 37/61)

% 0 % 5 % 10 % 15 % 20 % 25 % 30

Ak Parti her yerde…

Bu grafiğe göre Ak Parti seçmeni coğrafyaya homojen dağılmıĢ

vaziyettedir. Ak Parti, genel coğrafi dağılımda hiçbir bölgede nüfustan

farklı bir yoğunluğa sahip değildir. Bu özellik diğer hiçbir partide

bulunmayan bir yaygınlık sergilemektedir. Ġlerleyen sayfalarda bu

durumun sadece bölge değil il bazında da devam ettiği gözükmektedir.

Ak Parti seçmeni nüfus dağılımı ile paralel…

Yukarıdaki grafik, geçerli oyların oranı ile Ak Parti

oylarının karĢılaĢtırmasıdır. Örneğin, Ege’de kullanılan

oylar ülke genelindeki oyların yüzde 14,3’ünü teĢkil

etmektedir. Ege’deki Ak Parti oyları ise toplam Ak Parti

oylarının yüzde 12,2’sini oluĢturmaktadır.

18,4

4,9

14,3

10,0

10,0

12,5

5,2

6,5

3,5

2,5

4,1

8,1

18,3

3,8

12,2

10,7

11,0

10,7

6,5

7,4

4,2

2,7

4,4

8,1

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu …

Ortadoğu Anadolu

Güneydoğu …

Geçerli Oy

Payı

Ak Parti

Bölgelere göre Ak Parti’nin oy dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 38: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 38/61)

En yüksek artıĢ Batı Marmara’da

CHP’nin düĢüĢ yaĢadığı bölge gözükmemektedir. Sadece doğu illerinde yüzde 10

civarında olan oy oranı neredeyse hiç değiĢmemiĢtir. Ancak, bir çok bölgede ciddi

ORANSAL artıĢlar yaĢamıĢtır. Özellikle, 5 sene önce yüzde 15 oy aldığı ve Ak Parti’nin

kalesi olarak bilinen Doğu Karadeniz’de CHP oylarını yüzde 42 oranında arttırmıĢtır.

Batıdaki 4 bölge ise bu seçimlerde CHP’nin en çok artıĢ yaĢadığı noktalardır.

Bu grafik CHP’nin 12 farklı coğrafi

bölgedeki son iki seçim

performansını göstermektedir.

Örnek olarak, Ege bölgesinde 2007

milletvekili seçimlerinde yüzde 26,6

oy alan CHP 12 Haziran’da bu oranı

yüzde 35,8’e çıkartmıştır.

31,3

41,6

35,8

24,4

25,2

29,0

14,4

24,3

20,9

10,1

10,2

8,4

27

30

26,6

18

21,9

23

12,7

19,3

14,7

9,8

9

8,5

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu Anadolu

Ortadoğu Anadolu

Güneydoğu …

2011 MV

2007 MV

CHP 2011CHP 2007

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70

Bölgelerde CHP’nin oyu (2007-2011)

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 39: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 39/61)

Batı bölgeleri CHP’nin oy kaynağı

CHP özellikle 3 batı bölgesinde bölge ağırlığının çok üstünde oy

alıyor.

Doğuya doğru gidildikçe özellikle Kürt seçmenin ağırlıklı olduğu 3

bölgede o bölgelerin nüfus ağırlığına oranla oldukça düĢük oy

aldığı gözleniyor.

Yukarıdaki grafik, geçerli oyların oranı ile CHP oylarının

karşılaştırmasıdır. Örneğin, Ege’de kullanılan oylar ülke

genelindeki oyların yüzde 14,3’ünü teşkil etmektedir.

Ege’deki CHP oyları ise toplam CHP oylarının yüzde

19,8’sini oluşturmaktadır.

% 0 % 5 % 10 % 15 % 20 % 25 % 30

18,4

4,9

14,3

10,0

10,0

12,5

5,2

6,5

3,5

2,5

4,1

8,1

22,3

7,8

19,8

9,4

9,7

14,0

2,9

6,1

2,8

1,0

1,6

2,6

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu …

Ortadoğu Anadolu

Güneydoğu …

Geçerli Oy

Payı

CHP

Bölgelere göre CHP’nin oy dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 40: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 40/61)

10,4

16,2

17,9

13,1

14,7

22,7

16,5

13,6

13,5

12,2

5,0

5,6

9,4

14,1

14,7

14,4

14,3

20,0

17,1

13,1

12,9

13,1

6,2

4,0

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzey Doğu Anadolu

Orta Doğu Anadolu

Güney Doğu Anadolu

MHP 2007

Genel

MHP 2011

Genel

MHP 2007MHP 2011

MHP CHP’nin arttığı yerlerde düĢmüĢ

MHP’nin bir önceki seçime göre oyunu arttırdığı bir bölge yok gibi. En

fazla düĢüĢleri Ege, Batı Marmara ve Akdeniz bölgelerinde

yaĢamıĢtır. Diğer yandan bu bölgeler dıĢında ciddi oy kaybına

uğradığı baĢka bölge yoktur. Bu üç bölgenin en yüksek oranda MHP

oyu çıkarttığını da burada iĢaret etmek gerekmektedir.

Bu grafik MHP’nin 12 farklı coğrafi bölgedeki son iki seçim

performansını göstermektedir.

Örnek olarak, İstanbul’da 2007 milletvekili seçimlerinde

yüzde 10,4 oy alan MHP 12 Haziran’da oyunu aynı yerde

yüzde 9,4’e düşürmüştür.

Sandık Sonuçları Barometresi

Bölgelerde MHP’nin oyu (2007-2011)

% 0 % 5 % 10 % 15 % 20 % 25

MHP 2007MHP 2011

Page 41: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 41/61)

% 0 % 5 % 10 % 15 % 20 % 25 % 30

18,4

4,9

14,3

10,0

10,0

12,5

5,2

6,5

3,5

2,5

4,1

8,1

13,3

5,3

16,2

11,1

11,0

19,3

6,8

6,5

3,5

2,5

2,0

2,5

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu …

Ortadoğu …

Güneydoğu …

Geçerli Oy Payı

MHP

MHP göç alan bölgelerde hakim

Seçmen sayısına göre MHP’nin en hakim olduğu yer Akdeniz

sonra da Ege bölgesi olarak göze çarpıyor: Bu iki bölgenin ortak

özelliği ise çok göç alıyor olmaları. MHP’nin sıkıĢtığı diğer

noktalar ise Orta ve Batı Anadolu.

Yukarıdaki grafik, bölgelerdeki geçerli oyların oranı ile MHP

oylarının karşılaştırmasıdır. Örneğin, Güneydoğu Anadolu

bölgesinde kullanılan oylar ülke genelindeki oyların yüzde

8,1’ini teşkil etmektedir. Bu bölgedeki MHP oyları ise toplam

MHP oylarının sadece yüzde 2,5’ini oluşturmaktadır.

Bölgelere göre MHP’nin oy dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 42: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 42/61)

49

,5

39

,1

42

,5

53

,3

55

,0

42

,7

62

,7

56

,8

60

,2

55

,2

52

,7

49

,9

0

20

40

60

80

100

Ġstanbul Batı

Marmara

Ege Doğu

Marmara

Batı

Anadolu

Akdeniz Orta

Anadolu

Batı K.deniz Doğu

K.deniz

K. Doğu

Anadolu

O. Doğu

Anadolu

G. Doğu

Anadolu

2007 (G) 2009 (Y) 2011 (G) Referandum 2011

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Ak Parti’nin artma olasılığı

Bir önceki grafiklerde Ak Parti’nin her bölgede yaygın olduğunu

belirtmiĢtik. Bu grafiğin bize gösterdiği ise Ak Parti oy örgüsü her seçimde

neredeyse birbirine paralel hareket ediyor olduğu Anayasa değiĢikliği tek

baĢına olan Ġktidar partisi için hedef oy halk oylamasındaki % 58 olabilir.

Dolayısıyla, Ak Parti’nin hâlâ ilerleme olasılığı beliriyor.

Yukarıdaki grafik 2007 Genel, 2009 Yerel ve 2011

Genel seçimlerinin her birinde Ak Parti’nin 12 bölgedeki

performansını göstermektedir. Bu üç seçim yanında

Eylül 2010’da gerçekleştirilen Referandumdaki EVET

oyları mavi bar olarak gözükmektedir.

2007’den beri 4 sandıkta bölgelerdeki Ak Parti oyu% 100

% 0

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 43: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 43/61)

31

,3

41

,6

35

,8

24

,4

25

,2 29

,0

14

,4

24

,3

20

,9

10

,1

10

,2

8,4

0

20

40

60

80

100

Ġstanbul Batı

Marmara

Ege Doğu

Marmara

Batı

Anadolu

Akdeniz Orta

Anadolu

Batı K.deniz Doğu

K.deniz

K. Doğu

Anadolu

O. Doğu

Anadolu

G. Doğu

Anadolu

2007 (G) 2009 (Y) 2011 (G) Referandum 2011

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

07

(G

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

09

(Y

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

20

11

(G

)

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Re

fera

nd

um

20

11

Halk oylamasındaki yüzde 47 CHP’nin potansiyeli değil

CHP’nin de 12 bölgede 3 sandık sonucundaki hareketlerinde önemli

bir değiĢiklik gözlemlenmemektedir. Ancak Ak Parti’den farklı olarak

referandumdaki HAYIR oylarını CHP’nin potansiyeli olarak görmek

yanlıĢ olacaktır. Zira, anayasa değiĢikliğine halk oylamasında HAYIR’ı

destekleyen tek parti CHP değildi.

Bir önceki sayfadaki gibi bu grafik 2007 Genel, 2009

Yerel ve 2011 Genel seçimlerinin her birinde CHP’nin 12

bölgedeki performansını göstermektedir. Bu üç seçimin

yanında Eylül 2010’da gerçekleştirilen referandumdaki

HAYIR oyları kırmızı bar olarak gözükmektedir.

2007’den beri 4 sandıkta bölgelerdeki CHP oyu% 100

% 0

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 44: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 44/61)

Barajdan kaynaklanan adaletsizlik küçük partiler pahasına azaldı

Bu grafik yüzde 10 barajının siyasal temsiliyette yarattığı adalet-

sizliğin geçen seçimler içinde azaldığını göstermektedir. Ancak,

bunun sebebi, oylarının boĢa gideceğini fark eden küçük parti

yandaĢlarının oylarını büyük partilere kaydırmasından kaynaklan-

maktadır.

Grafiğe göre 2002 seçimlerinde Ak Parti yüzde 34, CHP

yüzde 19,4 oy almıştır. Aynı seçimde baraj altında kalan

partilere giden yüzde 43 oy temsil edilmemiştir. Neticede,

temsil edilen oylar içindeki Ak Parti oyu yüzde 62’ye,

CHP’nin oyu da yüzde 35,5’e çıkmıştır.

49,9

52,3

59,3

46,6

53,6

62,0

34,3

62,7

66,0

0,0 20,0 40,0 60,0 80,0

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

20

11

20

07

20

02

25,9

27,2

24,5

20,9

24,0

20,4

19,4

35,5

32,4

0,0 20,0 40,0 60,0 80,0

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

Oy %

Temsil içinde %

Milletvekili %

20

11

20

07

20

02

3 seçimde Ak Parti ve CHP’nin temsiliyet oranları

% 0 % 80% 0 % 80

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 45: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 45/61)

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40

5,3

0,7

2,9

1,4

1,0

4,4

0,9

0,4

0,3

17,0

27,4

34,4

4,7

0,8

2,3

1,1

0,6

4,2

0,1

0,1

0,1

14,5

25,3

29,7

Ġstanbul

Batı Marmara

Ege

Doğu Marmara

Batı Anadolu

Akdeniz

Orta Anadolu

Batı Karadeniz

Doğu Karadeniz

Kuzeydoğu …

Ortadoğu Anadolu

Güneydoğu …

2011 MV

2007 MV

Blok gene sadece Kürtlerden oy aldı

Bağımsız Kürt bloğunun varlığını gösterebildiği tüm bölgelerde oyunu

yükseltmiĢtir. Kürtlerin yoğunlukta yaĢadığı bölgeler dıĢında sadece

çok göç alan noktalarda yani gene doğu illerinden gelenlerin

yerleĢtiği batı bölgelerinde oy alabilmektedir. Ġçindeki Kürt olmayan

adaylara rağmen blok gene çoğunlukla Kürt seçmenden oy almıĢtır.

Bu grafik bağımsız Kürt seçmenlerin 12 farklı coğrafi

bölgedeki son iki seçim performansını göstermektedir.

Örnek olarak, Güneydoğu’da 2007 milletvekili seçimle-

rinde yüzde 14,5 oy alan bağımsız blok 12 Haziran’da

oyunu aynı yerde yüzde 17’ye çıkarmıştır.

Bölgelerde DTP/ BDP Bağımsızlarının oyu

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 46: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 46/61)

Ak Parti her yerde, ancak Ġç Anadolu’da çok fazla

Ak Parti’nin neredeyse Türkiye’nin her yerinde

yüzde 30 ve üstünde oy almıĢ gözüküyor. Ancak,

daha önceki grafiklerde de görüldüğü gibi Batı ve Ġç

Anadolu’da çok daha yoğun bir hakimiyet

sürdürüyor.

Bu ve sonraki iki sayfadaki haritalar hangi partinin o

ilde birinci parti olduğunu gösteren iki renkli

haritalardan daha çok şey anlatmaktadır. Partilerin

illerde aldığı oy oranını gösteren bu haritalar hangi

siyasi oluşumun nerelerde ve ne kadar yaygın

olduğunu anlatmak için çok gereklidir.

Ak Parti’nin illere göre YÜZDELİK dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 47: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 47/61)

% 20 altında Ak Parti’de 2, CHP’de 40 il var

CHP 81 ilin 40’ında yüzde 20’nin altında oy

almıĢtır. Bu oran Ak Parti için sadece 2’dir.

Haritada gözüken bu durum neticesinde Ak

Parti’yi yaygın, CHP’yi ise belli noktalara sıkıĢmıĢ

bir parti olarak tanımlamak mümkündür.

AK Parti ve CHP arasında yaygınlık farkı

Ġki partinin haritalarına bir arada baktığımızda hangisinin

coğrafyaya yayıldığını görmekteyiz. Ak Parti haritasında

açık sarı renklerin ne kadar az olduğuna, CHP

haritasında ise özellikle doğu bölgelerinde yüzde 10 altı

olan beyaz illere dikkat etmek gerekiyor…..

CHP’nin illere göre YÜZDELİK dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 48: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 48/61)

MHP en yüksek Iğdır’da

MHP’nin en yüksek oy aldığı il Iğdır’daki oranı

yüzde 34. Ancak, bunun dıĢında MHP’nin en

yüksek oranda oy aldığı yerler Akdeniz bölge-

sindeki iller olarak göze çarpıyor.

MHP doğu illeri hariç daha yaygın

MHP haritasını CHP haritası ile karĢılaĢtırdığımızda daha

az yoğunluklu bir haritaya bakıyoruz. Ancak hiçbir ilde

yüzde yüzde 35’lerin üzerine çıkamayan MHP doğu illeri

dıĢındaki bölgelerde homojen bir dağılıma sahip.

MHP’nin illere göre YÜZDELİK dağılımı

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 49: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 49/61)

% 12

% 0

% 5

% 10

% 15

% 20

% 25

% 30

% 35

MHP

CHP

Ak Parti

Partilerin ilçelerdeki oy oranları

Partilerin ilçedeki oy oranları

Partinin o ilçelerdeki oylarının toplam

oylarına oranı

Ak Parti kitlede homojen…

Bu tablodan çıkarabileceğimiz en önemli bulgu Ak Parti’nin farklı ilçelerdeki oy

oranının genel oy oranı ile tutarlı olduğudur. Bunun ne anlama geldiğini CHP’nin

durumundan açıklamak mümkün. CHP’nin yüzde 5 aldığı ilçeler de yüzde 35,

aldığı ilçeler de ayrı ayrı kendi oyunun yüzde 10’unu teĢkil etmektedir. Bunun

neticesinde nüfus yapısında homojen yayılmamaktadır.

Bu grafiğin ne dediğini örnek üzerinden

anlatalım: Ak Parti’nin yüzde 60-65

arasında oy aldığı ilçelerdeki toplam oy

ülke genelinde aldığı toplam oyun yüzde

12’sini teşkil etmektedir. Bu grafiğe göre

MHP’nin yüzde 40’ın üzerinde oy aldığı ilçe

bulunmamaktadır.

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 50: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 50/61)

Ak Parti’nin seçmen yapısı ülke yapısı ile aynı…

Bu grafik gösteriyor ki, Ak Parti seçmen yapısı toplumun ilçelere

yayılmış nüfus yapısı ile paralel bir şekle sahip. Diğer bir ifadeyle, Ak

Parti ülke üzerinde “normal” , yapıya göre değişken özellik

göstermeyen bir dağılıma sahip. Ülkenin nüfus yapısı ne ise Ak

Parti’nin de seçmen yapısı da o…

Yukarıdaki ve bundan sonraki iki karmaşık grafiği de

örnekle açıklamakta fayda var: Grafiğe göre Ak Parti’nin

yüzde 35 ile 40 arasında oy aldığı ilçelerdeki Ak Parti

oyunun toplamı ülke genelindeki Ak Parti oylarının yüzde

8,5’i. Aynı ilçelerdeki toplam seçmen sayısı ülke genelin-

deki 50 milyon seçmenin yüzde 11,5’i. Aynı ilçelerin adedi

ise toplam 957 ilçenin yüzde 8,5’i.

Ak Parti’de ilçe yüzdeleri

% 11,5

% 8,5

% 0

% 5

% 10

% 15

% 20

Ġlçe

Seçmen

Oy

% 8,5

Ak Parti’nin ilçedeki oy oranları

957 ilçenin yüzdesi

50 milyon seçmenin yüzdesi

Ak Parti’ye oy veren 21 milyon seçmenin yüzdesi

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 51: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 51/61)

% 0

% 5

% 10

% 15

% 20

CHP belli ilçelere sıkıĢmıĢ.

CHP’nin ilçe sayısı ve seçmen sayısı eğrilerinden kopuk hali belirli

ilçelere sıkıĢtığını ve kitle partisi olma özelliğini kaybettiğini gösteriyor.

Ak Parti’de üç çizginin paralel olması ve iki yapının birbirine paralel

olması hali CHP’de pek gözükmüyor.

CHP çizgisi diğer çizgilerden kopuk hareket ediyor

Aynı grafik sistemini CHP’ye uyguladığımızda farklı bir

durum ortaya çıkıyor. Örneğin bu grafiğe göre, CHP’nin

yüzde 25’in altında oy aldığı ilçeler nüfusun ve ilçelerin

genelinin azımsanmayacak bir bölümünü teĢkil ediyor.

CHP’de ilçe yüzdeleri

Partinin o ilçelerdeki oylarının toplam

oylarına oranı

CHP’nin ilçedeki oy oranları

957 ilçenin yüzdesi

50 milyon seçmenin yüzdesi

CHP’ye oy veren 11 milyon seçmenin yüzdesi

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 52: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 52/61)

% 0

% 5

% 10

% 15

% 20

% 25

% 30

% 35

% 40

MHP az ama nüfus yapısı ile paralel seçmen yapısında

Seçimde yüzde 13 oy alan MHP’nin yüzde 35-40 üzerinde oy aldığı

ilçe bulunmadığını belirtmiĢtik. Ayrıca MHP coğrafi anlamda da yaygın

bir parti değil. Ancak belli bir nüfus yoğunluk bölümü içinde sıkıĢmıĢ

olan MHP’nin tam anlamıyla olmasa da kitle partisi olduğunu

söyleyebiliriz.

Yüzde 15-20 oy aldığı yerler MHP’nin oy deposu

MHP yüzde 15-20 oy aldığı ilçelerdeki oy toplamı ülke

genelindeki 5,5 milyon oyunun yüzde 39’unu teĢkil

ederken, bu ilçelerdeki oy veren kiĢilerin toplamı ülke

seçmeninin yüzde 30’unu oluĢturmaktadır. Bu

bahsettiğimiz ise Türkiye’deki 957 ilçenin 280 idir.

MHP’de ilçe yüzdeleri

Partinin o ilçelerdeki oylarının toplam

oylarına oranı

MHP’nin ilçedeki oy oranları

957 ilçenin yüzdesi

50 milyon seçmenin yüzdesi

957 ilçenin yüzdesi

50 milyon seçmenin yüzdesi

MHP’ye oy veren 5,5 milyon seçmenin yüzdesi

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 53: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 53/61)

Seçmenin illere dağılım yapısı,

toplumsal Ģekillenmenin de

kılavuzu…

Bu grafik tablo illerin seçmen

nüfusunun büyüklüklerine

göre dağılımını göstermektedir.

Bu dilimler aynı zamanda

sosyolojik bir takım toplumsal

karakteri de iĢaret etmektedir;

500 bin kiĢinin altında nüfuslu

53 il geleneksel hayatın,

değerlerin ve iliĢkilerin daha

ağırlıklı olduğu illerdir.

Sayıları 1 milyonun üstündeki,

3. ve 4. dilimdeki iller,

(metropoller) kentli değer ve

iliĢkiler ile gündelik hayatın

ritminin daha hızlı olduğu

Ģehirlerdir.

Özellikle 3. dilimdeki 18 il, son

yirmi yılın yükselen,

sanayileĢmeye çalıĢan illeridir

aslında.

Dolayısıyla, nüfus dağılımına

değil, sosyo-kültürel yapıya da

kılavuzluk edebilir.

53 il

Seçmen sayısı

500.000 altı

18 il

Seçmen sayısı

500.000 - 1 milyon

8 il

Seçmen sayısı

1 milyon - 3 milyon

2 il

Seçmen sayısı

3 milyon üstü

+ + + = 50.216.000

seçmen12.530.000

seçmen

12.730.000

seçmen

12.153.000

seçmen

12.802.000

seçmen

İl nüfus büyüklüklerine göre

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 54: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 54/61)

53 ilSeçmen sayısı

500.000 altı

18 ilSeçmen sayısı

500.000 - 1 milyon

8 ilSeçmen sayısı

1 milyon - 3 milyon

2 ilSeçmen sayısı

3 milyon üstü

Ak Parti;

53,1Ak Parti;

50,6Ak Parti;

46,4

Ak Parti;

49,4

CHP;

19,0

CHP;

23,8CHP;

29,6

CHP;

31,3

MHP; 13,7 MHP; 12,4MHP; 15,1

MHP; 10,8BDP; 9,4 BDP; 8,8

BDP; 4,3 BDP; 4,1

Diğerleri; 4,8 Diğerleri; 4,4 Diğerleri; 4,7 Diğerleri; 4,4

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

İl nüfus büyüklüklerine göre partilerin oy dağılımı

Ak Parti her tip ilde yaygın, CHP

ise büyükĢehirlerde…

Bir önceki sayfadaki tablo

grafiğin üzerine o dilimde

partilerin aldıkları oy yüzdesini

koyduğumuzda böyle bir tablo

çıkıyor ortaya. Örneğin Ak Parti

500 bin altı 53 adet küçük illeri

kapsayan dilimin içinde yüzde

53 oranında oy alıyor. Ancak oyu

büyük illerde de 46’nın altına

düĢmüyor. CHP’nin ise Ġstanbul

ve Ankara’nın toplamında yüzde

31 olan oyu, küçük illerde 19’a

kadar düĢüyor.

Ak Parti sanayileĢmesini

tamamlamıĢ metropollere

kıyasla geleneksel hayatın

geçerli olduğu ve yıldızı parlayan

yeni kentlerde daha yüksek oy

alıyor.

CHP ise Ak Parti’nin tersine

sanayileĢmesini tamamlamıĢ

metropollerde kendi oyunun

üstüne çıkıyor.

Sandık Sonuçları Barometresi

Page 55: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 55/61)

Son olarak bu bölümde seçime en yakın tarihte yapılmış olan KONDA Haziran’11

Barometresi verilerine dayanarak oluşturulmuş seçmen profili tablosu bulunmaktadır.

Seçime sadece bir hafta kala yapılmış olan ve rakamsal bulguları sandık sonucundan

çok uzak olmayan araştırmada görüşülen kişiler siyasi tercihlerine ve demografik

profillerine göre ayrıştırıldığında bu raporun ilk bölümündeki seri grafiklerde

görülemeyecek değerli bir çok bulgu gözler önüne serilmektedir.

KONDA HAZİRAN’11 BAROMETRESİ’NDE

SEÇMEN PROFİLLERİ

Page 56: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 56/61)

BDP ve MHP’de genç erkek

seçmen diğerlerine göre çok

daha fazla.

Etnik kimliğe göre siyasetin

genç erkek nüfusu daha çok

etkiliyor olması dikkat çekici bir

bulgu.

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Parti seçmenlerinin cinsiyete ve eğitime göre dağılımı

Kadın; 43

Kadın; 38

Kadın; 50

Kadın; 52

Erkek; 57

Erkek; 62

Erkek; 50

Erkek; 48

% 0 % 25 % 50 % 75 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Cin

siy

et

18 - 28 yaĢ; 38

18 - 28 yaĢ; 37

18 - 28 yaĢ; 28

18 - 28 yaĢ; 27

29 - 43 yaĢ; 37

29 - 43 yaĢ; 35

29 - 43 yaĢ; 33

29 - 43 yaĢ; 35

44+ yaĢ; 25

44+ yaĢ; 28

44+ yaĢ; 39

44+ yaĢ; 38

% 0 % 25 % 50 % 75 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Ya

Ģ

Page 57: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 57/61)

Parti seçmenlerinin eğitime göre dağılımı ve 2007 karşılaştırması

Lise altı; 73

Lise altı; 50

Lise altı; 52

Lise altı; 69

Lise; 22

Lise; 35

Lise; 29

Lise; 22

5

Üniversite + ; 15

Üniversite + ; 19

9

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Eğit

im

Lise altı; 57

Lise altı; 50

Lise altı; 49

Lise altı; 52

Lise altı; 77

Lise altı; 69

Lise; 32

Lise; 35

Lise; 31

Lise; 29

Lise; 19

Lise; 22

11

Üniversite + ; 15

Üniversite + ; 20

Üniversite + ; 19

5

9

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

2007

2011

2007

2011

2007

2011

MH

PC

HP

Ak

Pa

rti

Ak Parti seçmeninin eğitim

seviyesi geçtiğimiz 4 senede

yükselmiĢ

En eğitimsiz seçmen BDP’de,

sonra da Ak Parti’dedir. En

fazla üniversite mezunu CHP

seçmeni içinde mevcuttur.

AĢağıdaki grafik ise 22

Temmuz 2007 seçimlerinden

bir hafta önce Türkiye

genelinde yapılmıĢ bir KONDA

araĢtırmasının Haziran’11

bulguları ile karĢılaĢtırılmasıyla

hazırlanmıĢtır. Bu tabloya

göre Ak Parti ve CHP

seçmeninin eğitim seviyesi bir

önceki seçime göre dikkat

çekici oranda artmıĢtır.

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Page 58: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 58/61)

Parti seçmenlerinin aylık hane geliri seviyesine göre dağılımı ve 2007 karşılaştırması

44

19

700 TL altı;

19

25

32

36

35

701 - 1200 TL; 40

17

33

25

1201 - 2000 TL;

17

7

2001 TL +;

16

16

10

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Ayl

ık h

an

e g

eliri

50

19

38

23

62

25

700 TL altı; 55

700 TL altı; 25

36

36

36

35

28

40

701 - 1200 TL; 31

701 - 1200 TL; 37

12

42

21

34

9

32

12

1201-3000 TL; 33

2

4

5

3001 TL +;

7

1

4

2

3001 TL +;

5

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

2007

2011

2007

2011

2007

2011

2007

2011

MH

PC

HP

Ak

Pa

rti

rkiy

e

Gelir seviyesi tüm parti seçmen grupları için artıĢ

göstermiĢ.

Eğitim seviyesinde olduğu gibi gelir seviyeleri de 4

sene önceki araĢtırma ile karĢılaĢtırılmıĢtır.

Gelirde artıĢ belli bir parti seçmenine değil tüm

topluma yansımıĢ gözükmektedir. Ancak Ak Parti

seçmeninin gelir seviyesi bir nebze de olsa daha

fazla oranda artmıĢtır.

Bu veriler Mahfi Eğilmez’in 16 Haziran 2011

tarihli yazısında aĢağıdaki grafik eĢliğinde izah

ettiği Ak Parti oyu ile büyüme oranı hakkındaki

paralelliği teyit etmektedir

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Page 59: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 59/61)

Parti seçmenlerinin oturdukları evlerin tipine göre dağılımı

Varoş; 16

4

4

5

Geleneksel ev; 49

Geleneksel ev; 44

Geleneksel ev; 39

Geleneksel ev; 41

Apartman; 34

Apartman; 50

Apartman; 52

Apartman; 51

1

Site, Lüks bina;

5

5

2

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Otu

rula

n e

vin

tip

i

VaroĢta oturanlar, BDP’lilerde

daha fazla

GörüĢülen kiĢilerin yaĢadıkları

evlerin tipleri ayrıca tespit

edilip veri haline

getirilmektedir.

Oturulan ev tipleri seçmen

profilinde çok önemli ayrım

ortaya koymamaktadır.

Bir tek BDP seçmeninde varoĢ

yani gecekondu tipi konut çok

daha yüksek orandadır. Bunun

doğu illerinden kentlere

gelenlerin ortaya çıkarttığı bir

sonuç olduğunu düĢünmek

yanlıĢ olmayacaktır.

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Page 60: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 60/61)

Parti seçmenlerinin siyasi kimlik tanımına göre dağılımı

Sol; 48

Sol; 49

4

Sol; 18

3

10

2

4

6

10

7

15

Merkez;

12

2

5

5

4

Sağ; 51

Sağ; 37

Sağ; 26

40

29

31

41

Bu tanım geçersiz;

37

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

BDP

CHP

MHP

Ak Parti

Türkiye

Sol Ortanın solu Merkez Ortanın sağı Sağ Bu tanım geçersiz

Hangi partinin seçmeni olursa

olsun en az üçte biri sol/ sağ

kavramlarını kabul etmiyor.

Son Haziran’11 Barometresi’-

nde görüĢülen kiĢilere

sol/sağ/ ortanın solu/ ortanın

sağı tanımlarından hangisinin

kendisini siyasal olarak

tanımladığı sorulmuĢtur.

GörüĢülenlerin yüzde 37’si bu

tanımların geçersiz olduğunu

söylemiĢtir. Genel tabloya

bakıldığında ise sağ diyenler

sol diyenlerden 8 puan

fazladır. Partilerdeki dağılımda

da özel ĢaĢırtıcı bir tablo

yoktur.

En yüksek oranda Ak Partililer

tanımları geçersiz kabul

etmektedir. En fazla sol tanımı

CHP’de, en yüksek sağ ise

MHPlilerdedir.

Siz kendinizi siyasi kimlik olarak nerede tanımlarsınız?

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Page 61: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

KONDA Barometresi 4. Ara Rapor - Temmuz’11 (sayfa 61/61)

Parti seçmenlerinin ideolojik tercihlerine göre dağılımı

14

45

25

33

Düzeni korumak; 30

27

26

32

27

Demokrasi; 28

59

29

43

40

Ġnsancıl toplum; 42

% 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 100

BDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Seçim yapmak durumunda olsaydınız, aşağıdakilerden

hangisinin en önemlisi olduğunu söylerdiniz?

MHP’liler için “düzen”,

BDP’liler için “insancıl toplum”

daha önemli

KONDA Haziran’11

Barometresi’nde görüĢülen

kiĢilere “Seçim yapmak

durumunda olsaydınız,

aşağıdakilerden hangisinin en

önemlisi olduğunu söylerdiniz”

denilerek yandaki üç seçenek

okunmuĢtur.

Seçmenleri en fazla “düzen”

ve en az “insancıl toplum”

diyen parti MHP, en az

“düzen” ve en fazla

“insancıllık “ arayan ise

BDP’dir. Bu kendi baĢına son

derece çarpıcı bir bulgudur.

Düzen: Ülkede düzeni korumak

Demokrasi :Devlet kararlarında vatandaĢların daha fazla söz hakkı olmasını sağlamak

Ġnsancıl Toplum: Daha insancıl bir topluma doğru ilerleme

KONDA Haziran’11 Barometresi’nde seçmen profilleri

Page 62: Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi …...KONDA Barometresi Siyasal ve Toplumsal Araştırmalar Dizisi 4. Ara Rapor* –Temmuz’11-KONDA Barometresi ile 16 ay-Sandık Sonuçları

Adres: Yıldız Posta Cad. 6/18

Gayrettepe BeĢiktaĢ

34349 Istanbul/ TURKEY

Telefon: (212) 2751766

www.konda.com.tr

Teşekkürler…