Sistemi bankar

Dr. Jetmir Likaj

www.valmirnuredini.tk

Kuptimi, definicioni, dhe funksioni i bankavePer te kualifikuar nje institucion financiar si

bank mund te na sherbejne keto kritere:1.Pjesemarrja e saj ne percaktimin e politikes

monetare-kreditore.2.A eshte vermrimtaria kryesore marrja dhe

dhenia e kredive.3.Mundesia e saj qe te zhvilloj qarkullimin e

pagesave.


Llojet e bankave

1. Banka qendrore ose emituese2. Bankat depozitare ose komerciale3. Bankat afariste4. Bankat investive5. Bankat e specializuara ose te degeve6. Bankat universale7. Bankat hipotekare8. Banakt regjionale dhe bankat per zhvillim9. Bankat multinacionale10.Arka e kursimit


1. Banka qendrore 1. E drejta e emitimit te parase2. Zbatimi i politikes monetare kreditore3. Zbaton me kujdes politiken e likuiditetit

nderkombetare4. Kryen pune ne llogari te shtetit


1. Klasifikimi i punëve bankare Egzistojnë kritere të ndryshme për klasifikimin e punëve

bankare, por kriteret më të rëndesishem, janë:

a) Sipas bilancin analitik

b) Sipas parimit funksional dhe

c) Sipas afatit


a) Sipas bilancin analitik

Ndarja e punëve bankare sipas bilancit analiktik – është bërë varësisht nga pozita e nje pune në bilancin e bankës.

Punët bankare pasive

Punët bankare aktive

Punët bankare neutrale (nderjmetësuese)


b) Sipas parimit funksionalNdarja e punëve bankare sipas parimit funksional – është e

kohës më të re dhe I pergjegjet më së miri afatizimit bankar të sotëm, I cili është gjithnjë e më i ndërlikuar.

- Punët e koncentrimit dhe të mobilizimit të mjeteve monetare

- Punët e kreditimit

- Punët ndërmjetësuese – komisionare

- Punët vetjake dhe

- Punët administrative – kontrolluese dhe administrative - planifikuese


c) Ndarja e punëve bankare sipas afatitKjo ndarje rezulton nga ndarja e mjeteve për riprodhim në

mjete fikse dhe mjete qarkulluese, përkatësisht në mjete themelore dhe mjete qarkulluese.

- Punët bankare me afat të shkurtër

- Punët bankare me afat të gjatë


2. Punët bankare pasive Punët bankare pasive me afat të shkurtër

1) Emisioni i karmonedhave2) Mobilizimi dhe mbrojtja e mjeteve afatshkurtër – depozitare me

të parë3) Lëshimi I bonave të arkës (mobilizimi afatsh. i mjeteve të lira)4) Eskontimi i kambialeve vetjake5) Marrja hua te bankat tjera

a) rieskonti ( eskonton kambialet e vet te nje bank tjeter B.Q.)b) rilombardi ( lënia peng e letrave me vlerë të nje bank )c) kreditë postare ( kreditë të cilat ja lejojnë bankat njera tjetres)d) kreditë ndërbankare ( permes llogarive rrjedhëse )


Punët bankare aktive Punët bankare aktive me afat të gjatë

Në punët bankare aktive me afat të gjatë hyjnë:

1) Kreditë investive2) Kreditë hipotekare3) Kreditë e konsorciumit


4.Parimet e afarimzmit bankar

Në praktikën bankare jan ndërtuar parime të caktuara të afarizmit, për të cilat bankat kujdesen në mënyre të vecantë.

1) Parimi i likujditetit2) Parimi i solventitetit, i sigurimit dhe I efikasitetit të

deponimit të mjeteve 3) Parimi i rentabilitetit


1. Parimi i likuiditetit Likuiditetin e bankës duhet definuar si aftësi të një banke

qe në afat te caktuar t’i kryej të gjitha obligimet e skaduara.

Ne lartesine e rezervave te likuiditetit, të cilën bankat e ndajnë të Banka Qendrrore, ndikojnë:

1) Transaksionet monetare të komitenteve2) Politika e likuiditetit te bankave3) Politika monetare e Bankës Qendrrore

a) likujditeti primar ( paraja e gatshe dhe llog ne bank) b) likujditeti sekondar ( fondet rezerve te bankave,

kredite nga banka qendrore dhe mjetet devizore) c) likujditeti tercial ( kredite nga bankat e vendit dhe te

huaja)www.valmirnuredini.tk

2. Parimi i solventitetit, i sigurimit dhe I efikasitetit të deponimit të mjeteveSolventiteti nënkupton aftësine e debitorit qe t’i kryejë

obligimet e skaduara në tërësi.

Josolventitetin e shkaktojnë faktor te shumtë:

- Jolikuiditeti

- Joharmonizimi i strukturës së afatit të plasmaneve e të mjeteve

- Afarizmi me humbje

- Përdorimi josolid I mjeteve

- Joharmonizimi i prodhimit me kërkesat e tregut, etj. www.valmirnuredini.tk

3.Parimi i rentabilitetit

Parimi i rentabilitetit nënkupton realizimin e fitimit sa më të madh në diferencën e kamatës ose rritjes e fitimit me pjesemarrjen direkte në kapitalin e bartësit të aktivitetit ekonomik.

Në afarizmin bankar, parimi i rantabilitetit nuk guxon t’i kundervihet parimit te likuiditetit.

Parimi i likuiditetit kërkon qe banka të disponoj me shume mjete likuide, kurse parimi i rantabilitetit kerkon shkallën sa me te lartë të punesimit te mjeteve bankare.

Nëse parimit te rentabilitetit i jepet primari absulut, atëher patjeter shfaqet vështiresi likuiditeti, si dhe ndërprerja e pagesave.


5. Politika e normës së kamatës Normat e kamatës paraqet cmimin e shftytezimit të

mjeteve monetare e kreditore në tregun financiar.

Në tregun financiar formohen kamatat e tregut, në bazë të raportit në mes të ofertës dhe kërkesës së kredisë.

Ne literaturën financiare bashkëkohore egzistojnë tri teori lidhur me formimin e normave të kamatës në treg:

1) Teroia e preferencës së likuiditetit2) Teoria e fondeve kreditore3) Teroria e inflacionit të pritur


1. Teoria e preferencës së likuiditetitSipas kesaj teorie, normat e kamates determinohen nga

raporti në mes të ofertës dhe kërkesës së resurseve monetare.

Ajo bazohet në teorinë e Kejnsit mbi motivet transaksione, syceltsore dhe spekulative për mbajtjen e parave.

- Vëllimi I parave transaksione varet nga niveli I aktivitetit ekonomik

- Vëllimi I parasë sycelësore është konstant dhe nuk varet nga aktiviteti ekonomik.

- Vëllimi I parasë spekulateive është invers me nivelin e normes së kamates:

ne periudhen e kamatave te larta subjektet ekonomike do te reduktojnë rezervat likuide dhe do te rrisin vëllimin e letrave me vlerë që sjellin kamat.


2. Teoria e fondeve kreditore Sipas kësaj teorie, niveli I kamates caktohet ne bazë të

ofertes dhe kërkesës së kredive.

Oferta e fondeve kreditore caktohet me vëllimin e kursimit të shoëerisë, përqindjen e rritjes së masës monetare dhe vëllimin e rezervave monetare.

Formula e thjeshtuar e fondeve kretidore në këte formë:

LFs = S + M – RM ku: LFs = fondet kreditore S = kursimi M = masa monetare RM = rezervat monetare


2. Teoria e fondeve kreditoreOferta e tërësishme e fondeve kreditore përfshin vëllimin e

kërkesës së ekonomisë, të shtetit dhe te popullsisë.

LFd = B + G + SG + H

ku: LFd = kërkesa e fondeve kreditore

G = kërkesa e shtetit

B = kërkesa e ekonomisë

SG = kërkesa e njësive lokale shtetërore

H = kërkesa e popullsisë


3. Teoria e inflacionitKjo teori bazohet në ndërrimin e normës së kamatës,

varësisht nga tendecat inflatore dhe deflatore të ekonomisë.

Ne kushtet e inflacionit, zvogëlohet niveli I fitimit dhe vëllimin I detyrimeve sipas kryegjësë, ndërsa deflacioni ndikon në rritjen e këtij niveli, prandaj, për t’u ruajtur fitimi I pritur dhe vlera reale e kredive, duhet bërë korrigjimin e normës së kamatës.

Në kushtet e ekuilibrit të tregut dhe të cmimieve stabile, do të kishim ekuilibrin e kamatës nominale ( I ) dhe të kamatës reale ( r ), ndërsa në periudhat e ndërrimit të cmimeve, kamata nominale ( i) do te jetë:

i = r + p www.valmirnuredini.tk

3. Teoria e inflacionitPas kamatës nominale kemi edhe kamatën reale, e cila

paraqet kamatën nominale të korrigjuar me indeksin e cmimeve me pakicë ( perqindjen e inflacionit)

Kamata reale ( ir ) dhe perqindja e inflacionit ( p ) janë në përpjestim të zhdrrejtë. Nëse inflacioni është i ulët, atëherë kamata nominale dhe reale gati vijne e barazohen, prandaj kamata reale është përafërsisht e barabartë me diferencën në mes të kamatës nominale dhe përqindjes së inflacionit:

ir = in – p

Nëse kamata nominale është 10%, ndërsa përqindja e inflacionit 5%, atëherë kamata reale është rreth 5%.


Sistemi bankar

Documents

Transcript of Sistemi bankar