SINTAKSA

5
1 .Cili eshte objekti i sintakses ? -Sintaksa ka per object ligjerimin e lidhur.Nepermjet ketyre lidhjeve e raporteve krijohen njesi te ndryshme sintaksore. 2 .Cilat jane njesite sintaksore? -Jane:Fjalia(si njesi themelore sintaksore),periudha,gjymtyra e fjalise,togfjaleshi 3 .Format kryesore te lidhjeve sintaksore : -Pershtatja,drejtimi,bashkimi i thjeshte (ose pranevenia) 4 .Ne fjaline “Kenga e bukur popullore do te trashegohet ne perjetesi nga brezat e shqiptareve” dallojme keta TOGFJALESHA : -Kenga e bukur,kenga popullore,do te trashegohet ne perjetesi,do te trashegohet nga brezat,nga brezat e shqiptareve . 5 .Ne gjuhen shqipe qdo togfjalesh perbehet gjithmone nga dy gjymtyre:Gjymtyra kryesore dhe ajo e varur .Sheno nga dy shembuj : -Atdheu yne. -Qielli i kaltert 6 .Sa LLOJESH jane togfjaleshat : - 1.Te Thjeshte : liber i bukur 2 .Te zgjegjeruar : leximi i ketij libri 7 .Cilat jane MARDHENIET KUPTIMORE ndermjet gjymtyreve ne togfjalesh.(nga nje shembull) - 1. Mardheniet percaktore : shirat e vjeshtes . 2.kudrinore : pres trenin 3.rrethanore: shkruaj bukur 8 .Cilat jane LIDHJET GRAMATIKORE ndermjet fjaleve me togfjalesh. (nga nje shembull)

description

SINTAKSA

Transcript of SINTAKSA

Page 1: SINTAKSA

1.Cili eshte objekti i sintakses ?

-Sintaksa ka per object ligjerimin e lidhur.Nepermjet ketyre lidhjeve e raporteve krijohen njesi te ndryshme sintaksore.

2.Cilat jane njesite sintaksore?

-Jane:Fjalia(si njesi themelore sintaksore),periudha,gjymtyra e fjalise,togfjaleshi

3.Format kryesore te lidhjeve sintaksore :

-Pershtatja,drejtimi,bashkimi i thjeshte (ose pranevenia)

4.Ne fjaline “Kenga e bukur popullore do te trashegohet ne perjetesi nga brezat e shqiptareve” dallojme keta TOGFJALESHA :

-Kenga e bukur,kenga popullore,do te trashegohet ne perjetesi,do te trashegohet nga brezat,nga brezat e shqiptareve .

5.Ne gjuhen shqipe qdo togfjalesh perbehet gjithmone nga dy gjymtyre:Gjymtyra kryesore dhe ajo e varur .Sheno nga dy shembuj :

-Atdheu yne. -Qielli i kaltert

6.Sa LLOJESH jane togfjaleshat :

- 1.Te Thjeshte : liber i bukur 2 .Te zgjegjeruar : leximi i ketij libri

7.Cilat jane MARDHENIET KUPTIMORE ndermjet gjymtyreve ne togfjalesh.(nga nje shembull)

- 1. Mardheniet percaktore : shirat e vjeshtes . 2.kudrinore : pres trenin 3.rrethanore: shkruaj bukur

8.Cilat jane LIDHJET GRAMATIKORE ndermjet fjaleve me togfjalesh.(nga nje shembull)

- Lidhja e pershtatjes: bar ii gjelbert ndriste nen rrezet e vaketa te diellit mengjesor 2.e drejtimit : lule mali 3.e bashkimit : iku larg

9. KLASIFIKIMI I TOGFJALESHAVE sipas gjymtyres kryesore :

-Togfjaleshat EMERORE,FOLJOR,MBIEMERORE,PEREMERORE,NDAJFOLJORE.

Page 2: SINTAKSA

10.Analizo fjaline ____ sipas pikepamjes morfologjike :

- Vjeshta (KRYEFJALA) e arte ( PERCAKTORI I KRYEFJALES) i mbushi (KALLEZUES) plot (NDAJFOLJE SASIE) kete vit (RRETHANOR KOHE ) hambaret (KUDRINOR) e kompanise (PERCAKTOR I KUDRINORIT)

11. KRITERET E KLASIFIKIMIT TE FJALIVE jane :

-Kriterin e modalitetit,e qellimit te thenies(sipas llojit te kumtimit),kriterin e ndertimit .

12.Sipas KRITERIT TE MODALITETIT fjalite jane :

-Fjali POHUESE dhe MOHUESE

13.Sipas KRITERIT TE QELLIMIT TE THENIES (llojit te kumtimit ) fjalite jane : (nje shembull)

-Fjalite DEFTORE :puna eshte nder e detyre … 2.PYETESE : CILI eshte ky fshat ? … 3.NXITESE : TI,baba,mos u merzit ! 4.DESHIRORE: Lulezofte toka jone ! 5.THIRRMORE : Sa e bukur qenka kjo tablo !

14.Sipas KRITERIT TE NDERTIMIT fjalite jane :

-NJE GJYMTYRE KRYESORE –njekryegjymtyrese … 2.DY GJYMTYRE KRYESORE-dykryegjymtyrese

15.Fjalite njekryegjymtyrese me GJYMTYRE KRYESORE FOLJEN jane: (nje shembull)

-Fjalite njekryegjymtyrese 1. VETORE : Me vete te caktuar:Ate jave punova nga mengjesi deri ne mbremje . – Me vete te pacaktuar : Agronin e caktuan kryeinxhinier - Me vete te pergjithesuar :DUAJE atdhene si shqiponja folene . 2.PAVETORE : KA njerez me vullnet te forte .

16.Sheno tre shembuj te fjalise njekryegjymtyrese ME GJYMTYRE KRYESORE EMRIN :

- 1.Vera e thate . 2.Qershor i vitit 2002 3.Biblioteka e rrethit

17.Sheno nga tre shembuj te FJALIVE TE PAPLOTA :

- 1. KETU 2. E KAM MARRE 3.NGA TIRANA

Page 3: SINTAKSA

18.FJALITE E PAGJYMTYREZUESHME jane : (nga nje shembull)

- 1. Fjalite e pagjymtyrezueshme TE POHIMIT:E njeh ? – Po si jo !

2. Fjalite e pagjymtyrezueshme TE MOHIMIT :A u vonove mor bir ?- Jo,jo – u pergjigj ai

3.Fjalite e pagjymtyrezueshme PYETESE : Vij nga larg. – Ashtu ?

4. Fjalite e pagjymtyrezueshme NXITESE : A te te tregoje diqka ?- Pa he ?

5. Fjalite e pagjymtyrezueshme EMOCIONUESE : IKU !

6. Fjalite e pagjymtyrezueshme TE PERSHENDETJES : Miremengjes !

19.FJALI E THJESHTE E PAZGJERUAR quhet : (nje shembull)

-Quhet ajo fjali qe ka vetem kryefjalen dhe kallezuesin p.sh : Hija (KRYEFJALA) kishte rene(kallezues)

20.FJALI E THJESHTE E ZGJERUAR quhet : (nje shembull)

-Quhet ajo fjali qe perveq kryefjales dhe kallezuesitka edhe gjymtyre te dyta . p.sh QYTETI YNE KA LULISHTE SHUME TE BUKURA.

21.KRYEFJALA shprehet me emer ne trajten e shquar ,me emer te pashquar,me peremra,me numeror,me qdo pjese tjeter te emerzuar te ligjerates ,me togfjalesh te lire ose te qendrueshem . (nje shembull)

-1.Me emer ne TRAJTEN E SHQUAR : SHQIPTARET kane nje gjuhe te lashte

2. Me emer ne TRAJTEN E PASHQUAR : Udhetareve u pihej UJE. Kaluan VITE

3. ME PEREMRA : KUSH i beri matjet ? AI kendoi disa kenge

4. ME NUMEROR :DY dhe TRE bejne pese

5.ME QDO PJESE TJETER TE EMERZUAR TE LIGJERATES : E VERTETA hollohet por s’keputet

6.ME TOGFJALESH TE LIRE OSE TE QENDRUESHEM : AGIMI ME SHOKET erdhen te paret

NJE GRUMBULL VAJZASH kishin dale te bedenat e keshtjelles

22.KALLEZUESI u pergjigjet pyetjeve :

- Q’BEN ? 2. Q’KA BERE ? 3.Q’TE BEJE

Page 4: SINTAKSA

23.Kallezuesi mund te jete foljor ;kallezuesi emeror dhe kallezuesi me pjese te pandryshueshme te kryefjales. (nga dy shembuj)

- 1.KALLEZUESI FOLJOR : Rruga NUK KISHE ZGJATUR shume (mohore)

Ne BANOJME ne nje lagje te Mitrovices

2.KALLEZUESI EMEROR : Ne JEMI ZOTER te tokave tona (emeror)

Kjo toke eshte e popullit (gjinore)

3.KALLEZUESI ME PJESE TE PANDRYSHUESHME TE LIGJERATES : LUMJA ajo qe iu be djali trim

Pastaj BELLDUM ne uje.

24.Kallezuesi foljor eshte dy llojesh :

1.KALLEZUESI I THJESHTE FOLJOR

2.KALLEZUESI I PERBERE FOLJOR

25.GJYMTYRET E DYTA TE FJALISE jane :

1.KUDRINORE : ATYRE u pelqejne se tepermi vallet popullore (kudrinor i zhdrejte pa parafjale)

2.RRETHANORE : Makina ndaloi PRANE ktheses (rrethanor i vendit)

3.PERCAKTORE : Pjesemarresit E OLIMPIADES u mblodhen ne sallen e madhe (percaktori me drejtim)