SINH LÝ HÔ HẤPSINH LÝ HÔ HẤP

PGS.TS.LÊ THỊ TUYẾT LANPGS.TS.LÊ THỊ TUYẾT LAN

ĐIỀU HÒA HÔ HẤPĐIỀU HÒA HÔ HẤPNGOẠI MÔI

NỘI MÔI TRUNG TÂM ĐiỀU KHIỂN TT HÔ HẤP

CƠ QUAN THỰC HiỆN

CƠ HÔ HẤP

KẾT QUẢV LỒNG NGỰC, PHỔI,

KHÍ MÁU

BỘ PHẬN CẢM NHẬNCÁC RECEPTORS

. CƠ HỌC

. HÓA HỌC

Spinal, descending Spinal, descending pathwaypathway: reciprocal : reciprocal innervationsinnervations

ĐIỀU HÒA HÔ HẤPĐIỀU HÒA HÔ HẤP1. TRUNG TÂM HÔ HẤP• Trung tâm hít vào• Trung tâm thở ra• Trung tâm kích thích hô hấp• Trung tâm gây ngưng thở

Trung tâm hít vào: nhận afférents từ:Trung tâm hít vào: nhận afférents từ:Dây X: Hering BreuerDây X: Hering BreuerSpinal, descending pathway: reciprocal Spinal, descending pathway: reciprocal innervationsinnervations

PONS

MEDULLA

SPIRAL CORD

Respiratory neurons in the brain stem. Dorsal view of brain stem; cerebellum removed.). DRG, dorsal group of respiratory neurons; VRG, ventral group of respiratory neurons; NPBL, nucleus parabrachialis (pneumotaxic center); 4th vent, fourth ventricle; IC, inferior colliculus; CP, middle cerebellar peduncle. The roman numerals identify cranial nerves.

CƠ HÔ HẤPCƠ HÔ HẤP

-HÍT VÀO:-HÍT VÀO:

+ BÌNH THƯỜNGBÌNH THƯỜNG

+ GẮNG SỨCGẮNG SỨC

- THỞ RATHỞ RA

+ BÌNH THƯỜNGBÌNH THƯỜNG

+ GẮNG SỨCGẮNG SỨC

PHỐI HỢP TỐTPHỐI HỢP TỐT

SUDDEN INFANT DEATH SYNDROMESUDDEN INFANT DEATH SYNDROME

2. ĐIỀU HÒA TRUNG TÂM HÔ HẤP2.1. CÁC YẾU TỐ HÓA HỌC

2.1.1. CÁC VÙNG CẢM ỨNG

-Vùng cảm ứng hóa học ở cuống não

Stimulation of the brain stem inspiratory area by signals from the chemosensitive area located bilaterally in the medulla, lying only a fraction of a millimeter beneath the ventral medullary surface. Hydrogen ions stimulate the chemosensitive area, but carbon dioxide in the fluid gives rise to most of the hydrogen ions.

Organization of the carotid body. Type I (glomus) cells contain catecholamines. When exposed to hypoxia, they release their catecholamines, which stimulate the cuplike endings of the carotid sinus nerve fibers in the glossopharyngeal nerve. The glia-like type II cells surround the type I cells and probably have a sustentacular function.

Location of carotid and aortic bodies. Carotid bodies are positioned near a major arterial baroreceptor, the carotid sinus. Two aortic bodies are shown near the aortic arch.

Rostral (R) and caudal (C) chemosensitive areas on the ventral surface of the medulla

THỂ CẢNH THỂ CẢNH IX IX THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH X X

LƯU LƯỢNG MÁU CAO: 2000 ml/100gr LƯU LƯỢNG MÁU CAO: 2000 ml/100gr MÔ/PHÚT NÃO 54 – THẬN : 420MÔ/PHÚT NÃO 54 – THẬN : 420

CHỈ ĐÁP ỨNG VỚI:CHỈ ĐÁP ỨNG VỚI: POPO22 HÒA TAN HÒA TAN HẠ HUYẾT ÁPHẠ HUYẾT ÁP NGỘ ĐỘC MÔNGỘ ĐỘC MÔ

•STASIS O2 – SENSITIVE K CHANNEL – L TYPE CA2+ CHANNEL

•HYPOXIA

•CYANIDE

•NICOTINE

•LOBELINE

•K+

GLOMUS CELL (I) DOPAMINE D2 RECEPTOR OF NERVE ENDINGS IX,X IMPULSES TTHH

TYPE II

HÔ HẤP # CHUYỂN HÓAHÔ HẤP # CHUYỂN HÓA OO22

COCO22

PPaaCOCO22::YẾU TỐ CHÍNHYẾU TỐ CHÍNH BAN NGÀY – VẬN ĐỘNG: PBAN NGÀY – VẬN ĐỘNG: PaaCOCO2 2 ± 3 mmHg± 3 mmHg KHI TĂNG CẤP TÍNH TỪ 40KHI TĂNG CẤP TÍNH TỪ 40 63 mmHg 63 mmHg TKPN TKPN

TĂNG 10 LẦNTĂNG 10 LẦN GIẢM TÁC DỤNG SAU 1-2 NGÀY DO HCOGIẢM TÁC DỤNG SAU 1-2 NGÀY DO HCO33

-- ĐƯỢC ĐƯỢC

BƠM VÀO CSFBƠM VÀO CSF

HÔ HẤP # CHUYỂN HÓAHÔ HẤP # CHUYỂN HÓA OO22

COCO22

ĐÁP ỨNG CỦA TTHH/COĐÁP ỨNG CỦA TTHH/CO22 GIẢM DO: GIẢM DO:

+ NGỦNGỦ+ GIÀGIÀ+ CÁC YẾU TỐ DI TRUYỀN CHỦNG TỘCCÁC YẾU TỐ DI TRUYỀN CHỦNG TỘC+ THUỐC ỨC CHẾ TTHHTHUỐC ỨC CHẾ TTHH+ TĂNG CÔNG HÔ HẤPTĂNG CÔNG HÔ HẤP

DÃN PHẾ QUẢN: TĂNG HIỆU QUẢDÃN PHẾ QUẢN: TĂNG HIỆU QUẢ

KÍCH THÍCH COKÍCH THÍCH CO22 TÙY NỒNG ĐỘ TRONG KHÍ TÙY NỒNG ĐỘ TRONG KHÍ

1-2%1-2% :: KHÔNG ẢNH HƯỞNGKHÔNG ẢNH HƯỞNG

5%5% :: TĂNG TKPNTĂNG TKPN

9%9% :: TĂNG TKPN TỐI ĐATĂNG TKPN TỐI ĐA

20-30%20-30% :: HÔN MÊ ĐỘ 3HÔN MÊ ĐỘ 3

30-40%30-40% :: HÔN MÊ ĐỘ 4HÔN MÊ ĐỘ 4

40-50%40-50% :: CHẾTCHẾT

PaCO2 TĂNG

KÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂMKÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂM

KÍCH THÍCH CHEMO R NGOẠI BIÊN QUA KÍCH THÍCH CHEMO R NGOẠI BIÊN QUA

PPaaCOCO2 2 , , pHpH

NẾU PONẾU PO22 CŨNG GIẢM, ĐÁP ỨNG CÀNG MẠNH CŨNG GIẢM, ĐÁP ỨNG CÀNG MẠNH

pHpH

pH CÒN 7,1pH CÒN 7,1 :: TKPN TĂNG 4 LẦNTKPN TĂNG 4 LẦN 7,67,6 :: TKPN GIẢM 20%TKPN GIẢM 20%

KÍCH THÍCH : CHEMO R NGOẠI BIÊNKÍCH THÍCH : CHEMO R NGOẠI BIÊN CHEMO R TRUNG TÂM NẾU CHEMO R TRUNG TÂM NẾU

NHIỀUNHIỀU ĐIỀU CHỈNH THĂNG BẰNG KIỀM TOANĐIỀU CHỈNH THĂNG BẰNG KIỀM TOAN

ẢNH HƯỞNG NGÀY CÀNG MẠNHẢNH HƯỞNG NGÀY CÀNG MẠNH

LUTEAL PHASELUTEAL PHASETHAI KỲTHAI KỲ

PROGESTERONE THÔNG KHÍ

PPaaOO22

PPaaOO22 < 60 mmHg < 60 mmHg

LÀM TĂNG THÔNG KHÍ PHẾ NANG LÊN 1,6 LẦNLÀM TĂNG THÔNG KHÍ PHẾ NANG LÊN 1,6 LẦN

KHÔNG QUAN TRỌNG LÚC BÌNH THƯỜNG (TRỪ KHI KHÔNG QUAN TRỌNG LÚC BÌNH THƯỜNG (TRỪ KHI

VÙNG NÚI CAO)VÙNG NÚI CAO)

QUAN TRỌNG KHI:QUAN TRỌNG KHI:

+ BỆNH PHỔI NẶNG, MÃN MẤT KÍCH THÍCH PBỆNH PHỔI NẶNG, MÃN MẤT KÍCH THÍCH PaaCOCO22, pH, pH

+ TRUNG TÂM HÔ HẤP BỊ ỨC CHẾTRUNG TÂM HÔ HẤP BỊ ỨC CHẾ

PPaaOO22 KHÔNG KÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂM KHÔNG KÍCH THÍCH CHEMO R TRUNG TÂM

CHỈ KÍCH THÍCH CHỈ KÍCH THÍCH THỂ CẢNHTHỂ CẢNH, THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH, THỂ ĐẠI ĐỘNG MẠCH

DENERVATION CORTICOID CHEMORECEPTORDENERVATION CORTICOID CHEMORECEPTOR

MẤT PHẢN ỨNG VỚI GIẢM PMẤT PHẢN ỨNG VỚI GIẢM PaaOO22 CHỈ CÒN TÁC DỤNG CHỈ CÒN TÁC DỤNG

ỨC CHẾ TRỰC TIẾP TTHHỨC CHẾ TRỰC TIẾP TTHH

MẤT PHẢN ỨNG VỚI pH: 7,3 - 7,5 CHỈ PHẢN ỨNG MẤT PHẢN ỨNG VỚI pH: 7,3 - 7,5 CHỈ PHẢN ỨNG

NGOÀI GIỚI HẠN TRÊNNGOÀI GIỚI HẠN TRÊN

GIẢM PHẢN ỨNG VỚI PGIẢM PHẢN ỨNG VỚI PaaCOCO22 < 30 - 35% < 30 - 35%

2.1.2. ẢNH HƯỞNG CÁC YẾU TỐ HÓA HỌC2.1.2. ẢNH HƯỞNG CÁC YẾU TỐ HÓA HỌC

- CO- CO22 1.000%1.000% TKPTKP

- pH- pH 400%400% TKPTKP

- O- O22 166%166% TKPTKP

SỰ TƯƠNG TÁC CỦA 3 YẾU TỐ

Composite diagram showing the interrelated effects of PCO2, PO2, and pH on alveolar ventilation.

- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC TRUNG TÂM CAO HƠNLUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC TRUNG TÂM CAO HƠN

- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN NGOẠI BIÊNLUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN NGOẠI BIÊN

- LUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN CỦA PHỔILUỒNG THẦN KINH TỪ CÁC CẢM THỤ QUAN CỦA PHỔI

- TỪ TRUNG TÂM VẬN MẠCHTỪ TRUNG TÂM VẬN MẠCH

- TỪ CÁC ÁP CẢM THỤ QUAN ÁP SUẤTTỪ CÁC ÁP CẢM THỤ QUAN ÁP SUẤT

- CÁC PHẢN XẠ NỘI TẠNGCÁC PHẢN XẠ NỘI TẠNG

- NÓNGNÓNG

2.2. CÁC YẾU TỐ KHÔNG HÓA HỌC2.2. CÁC YẾU TỐ KHÔNG HÓA HỌC

CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (1)CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (1)

1. 1. CẢM THỤ QUAN CĂNG DÃN – PX HERINGS BREUERCẢM THỤ QUAN CĂNG DÃN – PX HERINGS BREUER

TRONG CƠ TRƠN ĐƯỜNG DẪN KHÍTRONG CƠ TRƠN ĐƯỜNG DẪN KHÍ

THEO XTHEO X

ỨC CHẾ HÍT VÀO, TĂNG KHI THỞ RAỨC CHẾ HÍT VÀO, TĂNG KHI THỞ RA

2. CẢM THỤ QUAN KÍCH THÍCH:2. CẢM THỤ QUAN KÍCH THÍCH:

GIỮA CÁC TẾ BÀO BIỂU MÔ ĐƯỜNG DẪN KHÍGIỮA CÁC TẾ BÀO BIỂU MÔ ĐƯỜNG DẪN KHÍ

DO KHÓI, KHÍ ĐỘC, BỤI, KHÍ LẠNHDO KHÓI, KHÍ ĐỘC, BỤI, KHÍ LẠNH

GÂY CO ĐƯỜNG DẪN KHÍ, THỞ NHANHGÂY CO ĐƯỜNG DẪN KHÍ, THỞ NHANH

3. CẢM THỤ QUAN J:3. CẢM THỤ QUAN J:

THÀNH PHẾ NANG, CO THẮT THANH QUẢNTHÀNH PHẾ NANG, CO THẮT THANH QUẢN

HOÁ CHẤT TRONG TUẦN HOÀN PHỔI, CĂNG HOÁ CHẤT TRONG TUẦN HOÀN PHỔI, CĂNG

PHỒNG MAO MẠCH PHỔI, PHÙ MÔ KẼPHỒNG MAO MẠCH PHỔI, PHÙ MÔ KẼ

THEO XTHEO X

GÂY THỞ NHANH, CẠN GÂY THỞ NHANH, CẠN NGƯNG THỞ NGƯNG THỞ

SUY TIM, BỆNH PHỔI MÔ KẼSUY TIM, BỆNH PHỔI MÔ KẼ

CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (2)CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (2)

5. HỆ GAMMA:5. HỆ GAMMA:

THOI CƠTHOI CƠ

LIÊN SƯỜN, HOÀNHLIÊN SƯỜN, HOÀNH

KHÓ THỞ KHI KHÓ THỞ KHI CÔNG HÔ HẤP CÔNG HÔ HẤP

CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (2)CÁC CẢM THỤ QUAN TỪ HỆ HÔ HẤP (2)

HÔ HẤP HÔ HẤP NHÂN TẠONHÂN TẠO

THỞ MÁYTHỞ MÁY KHÔNG KHÔNG

DỤNG CỤDỤNG CỤ

GENERATIONGENERATION

PACE - MAKER NEURONSPACE - MAKER NEURONS TRONG VÙNG PHỨC HỢP PRE-BOTZINGER TRONG VÙNG PHỨC HỢP PRE-BOTZINGER

GIỮA NUCLEAUS AMBIGUUS VÀ GIỮA NUCLEAUS AMBIGUUS VÀ LATERAL RETICULAR N. PHÁT NHỊP ĐỀU LATERAL RETICULAR N. PHÁT NHỊP ĐỀU ĐẶNĐẶN