ULUSLARARASI TİCARET BÖLÜMÜ VE PSİKOLOJİ

BÖLÜMÜ SON SINIF ÖĞRENCİLERİNDE SİGARA

İÇME DURUMU VE DEPRESYON DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu çalışmada;Uluslararası Ticaret Bölümü ve Psikoloji Bölümü

öğrencilerinde sigara içme durumu ve depresyon yaygınlığı arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.

KAVRAMSAL ÇERÇEVEDEPRESYON:Depresyon;bilişsel, duygusal ve güdüsel

alanlarla ilgili pek çok belirtiyi kapsamaktadır.Tüm toplumlarda en sık görülen ruh sağlığı sorunudur.Depresyon normal ve

nörotik kişilerde hafif mizaç bozukluğundan huzursuzluk ,erken uyanma,kilo kaybı ve iştahsızlık gibi

belirtilerle ve kendini kınama,umutsuzluk,değersizlik hissi,intihar düşüncesi ve girişimi gibi özel belirtilerle

karakterize olan,şiddetli bir hastalığa kadar uzanabilen geniş bir yelpazeyi içermektedir.

SİGARA:İçinde bulunan nikotin;kısa sürede bağımlılık yapabilen ,kullanan kişilere ekonomik yük getirebilen,içerdiği zararlı

maddelerle organizmayı olumsuz yönde etkileyebilen ve sağlığa zarar veren bir maddedir.Sigara,dünyanın her yerinde kolaylıkla temin edilebildiği için,gün geçtikçe gençler arasındaki kullanımı artmaktadır.Sigara içme;özellikle nedenleri açısından önemli bir

psikososyal sorundur.

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

Bu araştırma; “Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)”ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak anket yöntemi ile

yapılmıştır.

Beck Depresyon ÖlçeĞİ:Öğrencilerin depresyon düzeylerini değerlendirmek

için uygulanmış olan 21 sorudan oluşan ölçektir.Beck Depresyon Ölçeğinde toplam değer 9 ve daha az ise depresyon yok, 10-16 ise hafif, 17-23 ise orta ve 24

ve daha fazla ise şiddetli depresyon olarak değerlendirilmektedir.

Kişisel bilgi formu:Öğrencilerin;sigara içme durumları ve Sosyo-ekonomik durumlarına ilişkin soruların yer aldığı ankettir.Toplam

7 sorudan oluşmaktadır.

EVREN VE ÖRNEKLEM

EVREN:Doğuş Üniversitesi ve Ticaret Üniversitesi’nde Uluslararası Ticaret ve Psikoloji Bölümü’nde okuyan öğrenciler.

ÖRNEKLEM:Doğuş Üniversitesi ve Ticaret Üniversitesi’nde Uluslararası Ticaret

ve Psikoloji Bölümü okuyan son sınıf öğrencilerinden 12 kız,12 erkek öğrenci olmak

üzere toplam 24 öğrencidir.

DENEY – KONTROL GRUPLARI

DENEY:Sigara içen öğrenciler.

KONTROL:Sigara içmeyen öğrenciler.

PROBLEM CÜMLESİ

Uluslararası Ticaret ve Psikoloji Bölümü okuyan sigara içen öğrencilerin sigara içmeyen öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha yüksek midir?

ALT PROBLEMLER:-Uluslararası Ticaret Bölümü okuyan ve sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyleri,Psikoloji Bölümü okuyan ve sigara içen öğrencilere göre

daha yüksek midir? -Sigara içen ve ailesiyle yaşamayan öğrencilerin sigara içen ve ailesiyle yaşayan öğrencilere göre

depresyon düzeyleri daha yüksek midir?-SED(Sosyo Ekonomik Durum) yüksek olan ve

sigara içmeyen ,SED düşük olan ve sigara içmeyen öğrencilere göre depresyon düzeyleri

daha yüksek midir?-Sigara içen kız öğrencilerin ,sigara içmeyen kız

öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha yüksek midir?

ARAŞTIRMA HİPOTEZİ

Uluslararası Ticaret ve Psikoloji Bölümlerinde okuyan sigara

içen öğrencilerin sigara içmeyen öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha

yüksektir.

ALT HİPOTEZLER

-Uluslararası Ticaret Bölümü okuyan ve sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyleri,Psikoloji Bölümü okuyan

ve sigara içen öğrencilere göre daha yüksektir.

-Sigara içen ve ailesiyle yaşamayan öğrencilerin sigara içen ve ailesiyle yaşayan öğrencilere göre depresyon düzeyleri

daha yüksektir.

-SED yüksek olan ve sigara içmeyen öğrencilerin SED düşük olan ve sigara içmeyen öğrencilere göre depresyon

düzeyleri daha yüksektir.

-Sigara içen kız öğrencilerin,sigara içmeyen kız öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha yüksektir.

BULGULAR

Sigara içen öğrenciler 15.5 , sigara içmeyen öğrenciler 12.9 puan almıştır.Buna göre 2 grup arasında anlamlı bir fark olduğundan ana hipotezim doğrulanmıştır.Yani;sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyleri,sigara içmeyen öğrencilerin depresyon düzeyinden daha yüksektir.Hipotezim DOĞRULANMIŞtır.

Sigara içen öğrenciler

Sigara içmeyen öğrenciler

Kız 14.6 12.5

Erkek 16.6 13.3

-

Uluslararası Ticaret Bölümü’nde okuyan ve sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyi 18.65 ,Psikoloji Bölümü okuyan

ve sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyi 12.65 bulunmuştur. İki grup arasında anlamlı bir fark olduğundan alt hipotezim doğrulanmıştır.Yani,Uluslararası Ticaret Bölümü’nde

okuyan ve sigara içen öğrencilerin depresyon düzeyleri Psikoloji Bölümü’nde okuyan ve sigara içen öğrencilere göre

daha yüksektir.Alt hipotezim DOĞRULANMIŞtır.

Psikoloji Uluslararası Ticaret

Kız 13.3 16

Erkek 12 21.3

Sigara içen ve ailesiyle yaşamayan öğrencilerin 23.2 ,sigara içen ve ailesiyle yaşayan öğrencilerin 10.8

olduğuna göre, iki grup arasında anlamlı bir fark olduğundan alt hipotezim doğrulanmıştır.Yani sigara içen

ve ailesiyle yaşamayan öğrencilerin sigara içen ve ailesiyle yaşayan öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha

yüksektir.Alt hipotezim DOĞRULANMIŞtır.

Aile ile yaşayan Aile ile yaşamayan

Sigara içen öğrenciler

10.8 23.2

SED yüksek olan ve sigara içmeyen öğrenciler 19.2 ,SED düşük olan ve sigara içmeyen öğrenciler 12.7 depresyon

puan ortalaması almıştır.Buna göre,iki grubun almış olduğu puanlar arasında anlamlı bir fark bulunmuştur.Yani,

SED yüksek olan ve sigara içmeyen öğrencilerin SED düşük olan ve sigara içmeyen öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha yüksektir.Alt hipotezim DOĞRULANMIŞtır.

SED yüksek olan öğrenciler

SED düşük olan öğrenciler

Sigara içmeyen 19.2 12.7

Sigara içen kız öğrencilerin depresyon düzeyi puan ortalamaları 15.6 ,sigara içmeyen kız öğrencilerin

depresyon düzeyi puan ortalamaları 12.5 olduğuna göre,sigara içen kız öğrencilerin ,sigara içmeyen kız

öğrencilere göre depresyon düzeyleri daha yüksektir.Alt hipotezim DOĞRULANMIŞtır.

Sigara içen Sigara içmeyen

Kız öğrenciler 15.6 12.5

EKLER

BECK DEPRESYON ÖLÇEĞİ(BDÖ)

AÇIKLAMA:Sayın cevaplayıcı aşağıda gruplar halinde cümleler

verilmektedir.Öncelikle her gruptaki cümleleri dikkatle okuyarak,BUGÜN DAHİL GEÇEN HAFTA içinde kendinizi nasıl hissettiğini en iyi anlatan cümleyi

seçiniz.Eğer bir grupta durumunuzu,duygularınızı tarif eden birden fazla cümle varsa her birini daire içine

alarak işaretleyiniz.Soruları vereceğiniz samimi ve dürüst cevaplar

araştırmanın bilimsel niteliği açısından son derece önemlidir.Bilimsel katkı ve yardımlarınız için sonsuz

teşekkürler.

Adı Soyadı:………………………………Eğitim Türü:Birinci(Gündüz)Öğretim( )

İkinci(Gece)Öğretim( )Bölümü:………………………………….

Cinsiyeti:………………………….......

Yaşı:…………………………………..

(0) Kendimi üzüntülü ve sıkıntılı hissetmiyorum.

(1)  Kendimi üzüntülü ve sıkıntılı hissediyorum.

(2) Hep üzüntülü ve sıkıntılıyım. Bundan kurtulamıyorum.

(3) O kadar üzüntülü ve sıkıntılıyım ki artık dayanamıyorum.

(0)  Gelecek hakkında umutsuz ve karamsar değilim.

(1)  Gelecek hakkında karamsarım.

(2)  Gelecekten beklediğim hiçbir şey yok.

(3) Geleceğim hakkında umutsuzum ve sanki hiçbir şey düzelmeyecekmiş gibi geliyor.

(0)  Birçok şeyden eskisi kadar zevk alıyorum.

(1) Eskiden olduğu gibi herşeyden hoşlanmıyorum.

(2) Artık hiçbir şey bana tam anlamıyla zevk vermiyor.

(3)  Herşeyden sıkılıyorum.

(0) Kendimi başarısız bir insan olarak görmüyorum.

(1) Çevremdeki birçok kişiden daha çok başarısızlıklarım olmuş gibi hissediyorum.

(2) Geçmişime baktığımda başarısızlıklarla dolu olduğunu görüyorum.

(3) Kendimi tümüyle başarısız bir kişi olarak görüyorum.

(0) Kendimi herhangi bir şekilde suçlu hissetmiyorum.

(1)  Kendimi zaman zaman suçlu hissediyorum.

(2)  Çoğu zaman kendimi suçlu hissediyorum.

(3)  Kendimi her zaman suçlu hissediyorum.

(0)  Kendimden memnunum.

(1)  Kendi kendimden pek memnun değilim.

(2)  Kendime çok kızıyorum.

(3)  Kendimden nefret ediyorum.

(0)  Başkalarından daha kötü olduğumu sanmıyorum.

(1) Zayıf yanlarım veya hatalarım için kendi kendimi eleştiririm.

(2) Hatalarımdan dolayı her zaman kendimi kabahatli bulurum.

(3)  Her aksilik karşısında kendimi kabahatli bulurum.

(0)  Kendimi öldürmek gibi düşüncelerim yok.

(1) Zaman zaman kendimi öldürmeyi düşündüğüm oluyor, fakat yapmıyorum.

(2)  Kendimi öldürmek isterdim.

(3)  Fırsatını bulsam kendimi öldürürüm.

(0) Her zamankinden fazla içimden ağlamak gelmiyor.

(1)  Zaman zaman içimden ağlamak geliyor.

(2)  Çoğu zaman ağlıyorum.

(3) Eskiden ağlayabilirdim şimdi istesem de ağlayamıyorum.

(0)  Şimdi her zaman olduğumdan sinirli değilim.

(1)  Eskisine kıyasla daha kolay kızıyorum.

(2)  Şimdi hep sinirliyim.

(3) Bir zamanlar beni sinirlendiren şeyler şimdi hiç sinirlendirmiyor.

(0)  Şimdi her zaman olduğumdan sinirli değilim.

(1)  Eskisine kıyasla daha kolay kızıyorum.

(2)  Şimdi hep sinirliyim.

(3) Bir zamanlar beni sinirlendiren şeyler şimdi hiç sinirlendirmiyor.

(0) Başkaları ile görüşmek, konuşmak isteğimi kaybetmedim.

(1) Başkaları ile eskisinden daha az konuşmak, görüşmek istiyorum.

(2) Başkaları ile konuşma ve görüşme isteğimi kaybettim.

(3) Hiç kimseyle görüşüp, konuşmak istemiyorum.

(0) Eskiden olduğu kadar kolay karar verebiliyorum.

(1) Eskiden olduğu kadar kolay karar veremiyorum.

(2) Karar verirken eskisine kıyasla çok güçlük çekiyorum.

(3)  Artık hiç karar veremiyorum.

(0) Aynada kendime baktığımda bir değişiklik görmüyorum.

(1) Daha yaşlanmışım ve çirkinleşmişim gibi geliyor.

(2) Görünüşümün çok değiştiğini ve daha çirkinleştiğimi hissediyorum.

(3)  Kendimi çok çirkin buluyorum.

(0)  Eskisi kadar iyi çalışabiliyorum.

(1) Birşeyler yapamak için gayret göstermek gerekiyor.

(2) Herhangi birşeyi yapabilmek için kendimi çok zorlamama gerekiyor.

(3)  Hiçbir şey yapamıyorum.

(0)  Her zamanki gibi iyi uyuyabiliyorum.

(1)  Eskiden olduğu gibi iyi uyuyamıyorum.

(2) Her zamankinden bir-iki saat daha erken uyanıyorum ve tekrar uyuyamıyorum.

(3) Her zamankinden çok daha erken uyanıyorum ve tekrar uyuyamıyorum.

(0)  Her zamankinden daha çabuk yorulmuyorum.

(1)  Her zamankinden daha çabuk yoruluyorum.

(2)  Yaptığım hemen herşey beni yoruyor.

(3) Kendimi hiçbir şey yapamayacak kadar yorgun hissediyorum.

(0)  İştahım her zamanki gibi

(1)  İştahım eskisi kadar iyi değil

(2)  İştahım çok azaldı.

(3)  Artık hiç iştahım yok.

(0)  Son zamanlarda kilo vermedim.

(1)  İki kilodan fazla kilo verdim.

(2)  Dört kilodan fazla kilo verdim.

(3)  Altı kilodan fazla kilo verdim.

(0)  Sağlığım beni fazla endişelendirmiyor.

(1) Ağrı, sancı, mide bozukluğu veya kabızlık gibi rahatsızlıklar beni endişelendiriyor.

(2) Sağlığım beni endişelendirdiği için başka şeyler düşünmek zorlaşıyor.

(3) Sağlığım hakkında o kadar endişeliyim ki, başka hiçbir şey düşünemiyorum.

(0) Son zamanlarda cinsel konulara olan ilgimde bir değişme farketmedim.

(1)  Cinsel konularda eskisinden daha az ilgiliyim.

(2)  Cinsel konularda şimdi çok daha az ilgiliyim.

(3)  Cinsel konulara olan ilgimi tamamen kaybettim.

(0)  Bana cezalandırılmışım gibi gelmiyor.

(1)  Cezalandırılabileceğimi seziyorum.

(2)  Cezalandırılmayı bekliyorum.

(3)  Cezalandırıldığımı hissediyorum.

Kişisel bilgi formu

Bölüm:………………………………………..

Sınıf:………………………………………….

Cinsiyet:………………………………….....Sigara kullanma durumunuz?:evet…hayır……

AÇIKLAMA:

Değerli arkadaşlar,sizlerin çeşitli durumlarınızla ilgili bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır.Anket bu

amaçla düzenlenmiştir.Doğru bir sonuca gidebilmemiz için sorulara ciddiyetle cevap

vermeniz gerekmektedir.

SORULAR

1-Yaşınız:………………………..2- Ailenizin Aylık Gelir Toplamı:

a)1000 TL ve altı b)1000 TL-5000 TL

c)5000 TL-10000 TL d)10000 TL ve üzeri

3-Ailenizin Ev Durumu:………… a)Kendi evimizb)Kira…….....c)Lojman…….

d)Kooperatif/Halen ödemekteyiz

4-Şu Anda Kimlerle Yaşıyorsunuz:? a)Anne-baba ile beraber …..

b)Anne ile(baba öldüğü için) c)Baba ile (anne öldüğü için) d)Anne ile (boşandıkları için) e)Baba ile (boşandıkları için)

f)Yakın akraba yanında(anne-baba öldüğü için)

g)Yurtta ya da arkadaşlarımla(ailemden uzakta eğitim aldığım için)

5-Kaç Kardeşsiniz? a)Ailenin tek çocuğuyum

b)Bir kardeşim vard)İki kardeşim var

e)Üç ve üzeri kardeşim var

6-Ailenizin oturduğu yerleşim birimi:

a)Köy

b)Kasaba

c)İlçe

d)Şehir Merkezi

7-Eğitiminizi kimin yanında sürdürüyorsunuz?

a)Yurtta kalıyorum

b)Arkadaşlarımla birlikte kiralık evde

c)Bir yakınım(akrabam)yanında kalıyorum

d)Tek kendi evimde kalıyorum

SORULAR BİTMİŞTİR TEŞEKKÜR EDERİZ…

KAYNAKÇA1-Barut Y. Üniversite öğrencilerinin sigara-alkol-ilaç alma ve

uyuşturucu madde kullanma alışkanlığının araştırılması.Sağlık Dergisi 1992;64:11-16

2-Karaca S.Aşkın R.Depresyonda Bilişsel Özellikler ve Depresyonla Başaçıkma.Uzmanlık Tezi.Konya-1996

3-Aykut M,Öztürk Y. Erciyes Üniversitesinin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencilerin sigara içme durumu ve bunu

etkileyen bazı faktörler.Sağlık Dergisi 1989;61:60-72

4-Özdamar K,Canküyer E,Dinçer KS,Türe M. Üniversite öğrencilerinin sigara alışkanlığı üzerine bir araştırma.Doğa-Tr.

J. Of Medical Sciences 1990;14:669-679

5-Bilir Ş, Mağden D,San NP ve ark. Hacettepe Üniversitesi

Hülya TETİKLİ

Psikolog

hulya@hulyatetikli.com

Facebook.com/hulya.tetikli

Twitter.com/hulyatetikli

www.hulyatetikli.com