Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li...
Transcript of Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li...
![Page 1: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/2.jpg)
Anbarijiet Mid-dinja L-avultuni Gallerija 11-Lampuka Rapport Avvizi Kompetizzjoni 40
Dezertifikazzjoni lttra lill-genituri Danhal membru 11-Buskett
3 4 5 6 7 .· 7 7 8 8 9
10 11 11 12
Settemhru- Otlubru 2000 • 11-Huttafa 40
Ftbieb Ftuttaf, Did-darba fuq i!-faccata ta' wara taH"luttafa
hemm ritratt tai-Buskett! Min jaf kemm-il darba mortu s'hemm. lmma naflseb li zgur qatt ma rajtu 1-Buskett mill-ajru, sakemm ma rajtuhx xi darba millajruplan.
Oak ir-ritratt jurina kif jidt1er ii-Buskett minn ghajnejn ta' tajra tal-priza meta tkun qed tpassi fl-gfloli. Tara dik iccappa kollha hdura, tgflidlek inzel u strieh ghad-dell tassigar tieghi!
Min jaf miskina tajra, wara tant u tant kilometri ta' bahar u bahar u aktar banar, ara kif tarah genna ta' 1-art post bhaii-Buskett.
Mhux ta' b'xejn li fuq ii-Buskett jingabru mijiet ta' tajr bflal kuccard, bgfladan u isqra. U mhux ta' b'xejn flafna minnhom jinzlu biex jistriehu u jorqdu fih.
U mhux ta' b'xejn li flafna kaccaturi jistaflbew qalb issigar u jisparaw fuq dawn il-povri ghasafar ...
lmma dis-sena, kif taraw f'pagna 3, 1-istorja fiiBuskett kienet differenti sew mis-soltu ...
Jason Aloisio, Audrey Chetcuti, Norman Chetcuti, Desiree Falzon, Victor Falzon, Justin Vassallo
lndirizz: Bird Life Malta, 57/28 Triq Rigord, Ta' Xbiex MSD 12 Tel: 347646 Fax: 343239 email: [email protected] website: www.waldonet.net.mtlbirdlife/
Materjal miii-Huttafa jista' jigi kkupjat dment li mhux ghal skop kummercjali u dment li jissemma' isem il-magazin u li tintbaghat kopja tal-materjal liii-Birdlife. Publikazzjoni: Birdlife Malta Produzzjoni: Victor Falzon Faccata ta' quddiem: Avultun Abjad (ritratt ta' Joseph Mangion) Fai::cata Ia' wara: Buskett (ritratt ta' Joe Sultana) Films: Gutenberg Press. Stampat: Poulton's Print Shop, Settembru 2000
Fejn nai, ibni!?
Klabb Huttaf huwa t-taqsima ta' Birdlife Malta ghall-membri ta' taht is-sittax-il sena. Norganizzaw hargiet fil-kampanja, zjarat f'riservi naturali, serati kraft u anke nagnmlu xognol arnbjentali. Nonorgu 1-magazin!l-l!uttafa kull xaharejn ghallrnernbri, u naghmlu hendawrs u loghob gnal waqt 1-attivitajiet. Shubija fi Klabb Huttaf hija Lrn2 fis-sena.
![Page 3: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/3.jpg)
U-Hullat:a 40 • Seltembru · Oilubrn 2()()(}
darba fl-istorja, dil-flarifa fii-Buskett ma sane iimassakru tas-soltu! Wara s-snin twal li 1-BirdLife ilha titnabat u
3
u tipprotesta u u u tittallab, jidher ( Fl-al'lfiar i-edukazzjoni qieghda tilhaq Iii dawk li iii Maltal ( ·, d
donnhom qeghdin jindunaw li Malta rna tistax tibqa' Malta tai-~E~_fi'' kawbojs li jagnmlu li - -c.,._r-r--~-:::JAJ:::;
Fl-anfiar donnhom qeghdin jibdew jistflu mill-pajjizi li jitkazaw bil-qerda 0 ta' 1-gnasafar li ssir f'Maita! Fl-anhar il-pulizija qed titl1alla tagnmel xognolha sew. Bl-gnajnuna talberdwocers ta!-Birdllfe, il-pulizija setghet iddawwar u tindokra 1-Buskett b'tali mod !i kien impossibli li jidnol kaccatur wiened jispara f'dan issantwarju tant importanti. Bil-pulizija goi-Buskett filghodu u filgllaxija, u anke bl-armata bil-lejl, il-kawbojs cedew u hallew il-kuccard, il-bglladan, 1-astuni, 1-isqra, il-kwakk, il-qerd in-nalla! u tant u tant iktar gnasafar jorqdu fil-kwiet u fil-paci biex 1-gllada jkomplu 1-passa tagllhom lejn 1-Afrika.
t Ill
1r- u tt! Iva, hbieb! Ghat-tieni
darba, fir-riserva tas-Simar rega' bejjet ir-Russett tasSigar. ·
Gnaxar snin ilu, is-Simar kien post kollu nmieg, skart u grieden, b'kanal jinten pesta gnaddej minn go nofsu.
membri tai-Birdlife raw li bi ftit nsieb, skoss flus u nafna xoghol, dan il-post
riserva tal-
Specjalment gnall-gnasafar! Minn mindu sSimar sar riserva naturali, skoss asafar bdew jingibdu lejn dan il-post, u anke bdew ibejtu. Fost dawn hemm ii-Ga!lozz lswed {moorhen), i!-Baghal tai··Qasab
u r-Russett tasSigar (little bittern). Dan ta' 1-aflf'lar qatt rna kien magfnuf li bejjet qabel f'Malta, ghax ma kienx ambjent tajjeb
li issa hawn!
![Page 4: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Majja gdida fi-Angola
FI-Angola (fi-Afrika) 1-gwerra qatlet mhux biss nies, imma eluUa' annimaii bhal iljunfanti, rinoceronti u antilopi. riafna minn dawn 1-annimali spiccaw mill-Angola. 11-gwerra issa kwazi spiccat, u 1-gvern irid jerga' jsebban !-Angola bl-annimali li kienu jgnixu hemm qabel. Gnalhekk 1-Afrika t'lsfel tat numru ta' iljunfanti liii-Angola. Dawn 1-iljunfanti gew f'ajruplan daqsxiex, u issa ntelqu f'park kbir jismu Kissama. Se jingiebu aktar annimali bnal bufli, nippopotami. Ma' dawn 1-annimali se jkun hemm gnassa stretta nafna.
Af1na nisperaw li dawn 1-annimali jsibu ahjar minn ta' qabilhom, u li 1-hajja selvagga Angola terga' tienu r-ruh.
11-Gappun u lg balieni
lllum-il gurnata, il-pajjii:i tad-dinja kwazi kollha waqfu jikkaccjaw il-balieni. lrnm<=> mhuv iL~<>nn•unl IL~"''""'"'' •n·l-;.·1 g""'rlhrwn II II 11\.A 1 I A II ,,,.,H.AtJf-' , !I '\..AUtJfJUI L- i hAUl lVI II
iffissati bil-qtil tal-balieni, u gnadhom joqtlu balieni minke whale). Huma jgnidu li qed jagnmlu dan biex jistudjawhom, imma naturalment nadd ma jemrninhom, gnax
kult1add li 1-lanam
Settembm - Ottu!Jru 2()(){} • 40
Arbli filgVenezwela
Fii-Venezwela hemm park naturali jismu Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-
Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla waterfalis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu
mhws: biss annimali u sigar imma anke xi tribujiet ta' Indios. Dan 1-annar, kumpanija ta' 1-
energija noimot li tgfladdi triq u arbli tad-dawl dritt minn go nofs dalpark. L-lndios irrabjaw nafna b'dil
bicca xognol, gnax qa!u li dan 1-indnil fl-art tagnhom se jirvina 1-
najja li huma mdorrijin jghixu. Fil-fatt ftit tal-granet ilu, dawn 1-
lndios waqqgnu partita minn da\•m 1-arbli u kissruhom!
L-Unjoni Ewropea u 1--an ni mali
Kif flafna minnkom jafu jekk taqraw iiHuttafa (ara H24 u H39), miljuni ta' annimali
jsofru uQigi1 u torturi kbar fil=laboratorji n jagnmlu 1-kozmetici. Biex jaraw jekk xi lipstik
jew ajxedow huwiex velenuz, ix-xjenzati jittestjawh fuq annirnali bhal nemsters, fniek,
xadini ecc. Dawn it-testijiet huma kattivi hafna, u 1-annimali kol!ha jmutu mewta u kiefra.
Hafna nies ma b'dawn 1-esperimenti, ghax it-testijiet isiru
L-Unjoni (gnaqda ta' 1 qed tanseb biex taqta' kompletament 1-esperimenti
fuq mill-pajizi taghha, u taqta' anke x-xiri ta' li jkunu
lla
![Page 5: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/5.jpg)
Il-RHttJJ!'a 4() • Settem!Jm - Ottul;m 2000 5
/
Malti: Avultun abjad lngliz: vulture Xjentifiku: Neophron tJercnotJterus
.<IU{f«lf1.ctfr •.
. , .(lf([f;ii{ir!f!!fl/~ /
F'din iH1arga se nitkellmu dwar ta' tajr tal-priza li rna jikkaccjawx annimali ofuajn, imma li jieklu 1-karkassi- jigifieri igsma mejtin ta' annimali, u tal-lanam li j'hallu warajhom il-predaturi. Qed nirreferi gnali-avultuni (vultures).
L-avultuni huma tajr li jnobb ilbhal per ezempju dezerti u
n huwa irnportanti gllalihorn biex ikunu jilrnflu xi annimal li jkun miet, flalli jinzlu jieklu 1-fdalijiet tiegflu.
huma specjalizzati biex miu . Gnandhom gwienan twal u wesgnin biex jissaqqru fl-gfloli signat twal, minn josservaw tahthom. Munqarhorn huwa kbir u mgflawweg 'I isfel l-
am u I lud.
Malta speci wanda Dan huwa . avultun huwa kbira, bi gwienafl twal u wesgflin u b'denb
ta' feies. L-adult ikun abjad bil-pinen suwed fuq il-gwienafl
(ara wko!l p·1), u ras u gflonq safranin. ikun kannella b'xi
L-avultun abjad wiened minn erba' speci ta' avultuni li
fi-E'Nropa, u kollha huma F'Malta avultuni jidhru xi wiened jew tnejn fis-sena,
xejn ! Dan na eralment
u Ottubru,
._. li snin ilu deher f'Maita avultun rarissmu -dan kien
prim (griffon li huwa gflasfur enormi u spettakolari - 1-avultun abjad jidher nanu h! Bhas-soltu xi kaccaturi kawbojs Maltin gflaziu ii
1-gnasfur li ibbalzmawh biex
jigbor it-trab f'xi na! dan 1-imsejken
avultun prim inqatel speed-boat Filfla u min qatlu tgf1idx kemm ha miegflu
gnamel xi bravura! taraw n twassal 1~
L-avultun abjad tacli mid-denb maghmul !e!es.
![Page 6: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/6.jpg)
6
PITIRROSS
SPONSUN Christiana Bora (11)
Chris Scalpello (1 0)
~----~
-~--~ ~~----~
Setlcmbru- Ottubm 200(} • .li-H11ttafa 40
wAWWlJ'A YoMVIa- Ga\ea(S)
_ . b'linka sewda u mhux u isem 1--annima!
![Page 7: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/7.jpg)
If-Huttafa 40 • Settembro - Ottubm 201}(! 7 ----- --------------------------------------------------------------------------------
.JASON ALOISIO
11-lampu hija ' nuta tal-passa, bhat-tonn u parti mis-sena Atlantiku, u !-parti 1-onra "- fii-Mediterran. L-ewwel ma jpassi iz-i:gnir u nut il-kbir. BHngliz il-lampuka jghidulha ccnyphean jew dolphin-fish.
11-lampuka tikber sa metru u gieli anke iktar ma tikber, iktar imma ssir wieqfa. IHampuka gnandha sabin hafna, biu fin-nafm u isfar sabif1 naha Naturalment, biex tapprezza dawn trid tara i-larnpuka fil-banar, gnax meta tinqabad u tittella' !-art, dawn 1-ilwien
11-lampuka tingabar fi qtajja' kbar u tikkaccja ienor izghar minnha. Mhix huta li tgnix TlHond. u tnobb izzomm taht id-dghajjes u l-vapuri ghad-deil u biex tistahba minn predaturi bf1ad-denfil.
11-l=tuttaf tas-Sena Dawn huma 1-10 membri li bha!issa qeghdin fuq quddiem fil-l"'uttafa tas-Sena 2000
JOrgen Pavanello 255 Sara Jane Cauchi 225 KyraVassalto 197 Kenneth Cauchi 188 Clayton Borg 138 Alvin. Borg 0~5 Alf Buhagiar . 078 Andre Sciberras 047 Arthur Briffa 046 Darren Dam 042
Kellna serata interessanti nhar it-30 Gunju. Konna iktar minn 50 run. Kulfladd lagflab u tgflaliem u reban u ferafl u danaq u kiel u xorob.
ls-suggett tas-serata kienet ix~xemx. lognob rajna kemm hija importanti x-xemx gnalina, kemm hija 1-qofol tal-najja fid-dinja. BiHognob ukoll tgf1allimna kemm tista' tkun ta' nsara X··xemx jekk noqogfldu wisq firraggi tagnha.lmbagnad kellna notdogs u drinks. jomgnod, jibia' u jbekbek!
!iiH1afna leaders li
Nispera li baqa' backnumbers tai
Huttafa! Afljar innaffef!
'3 ·ro .:.:: 5 - (f) cO ·-- ·~<D C"-""" clli<D ·- ..c 1'-Ee""" ·co :::~ C0 UC:::J co.:.::.o (J Q_
ell m E -.O<D :m=s·o :::J ::.::: ___:._
:rr:: . ~ .!..(I) (f)
cO ::l 0 ~ c., ~ ,..- I
Ql = ~-.o ~ .92 ·0 ~ ;E 0 N C') ,~co_ '--' ·l2J.u ~CilLO ;:q .c ('J
![Page 8: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/8.jpg)
8 Settembru- Ottubru 2000 • Il-Huttafa 4()
The Gamesboy
P Z C X
B X M S A
P N E M L l p t
I NORMAN CHETCUTI
p T U l l A p S z I Araw kemm insetti jirnexxilkom issibu moflbijin qalb dal-nafna B'kollox imsomrna
R I S V L D Z Y D K 20 annimal, u biex ngninukom gibnilkorn ll-lista A u L 0 R B z J z 0 sflina hawn tant, u lestejnilkorn 1-ewwel insett
ukoll. stgnu timxu mi udin, weqfin,
IG S R X X F U A M S N imxattrin, 'il quddiem u lura! Ara
s t D X l M R z B K I ASSAL TIN MQASS V N M
IE N N N A K 0 L U E R A I
IG l
X L J E l T N N N l D Q l D D T N T E Q
T II :~i~~QAR ~~~~~KOLA S Y DJAMANTIN NINFA
L l E y I DUBBIENA RUXXAm~ ! GRILLU SEFFUD
L F I X F t I J I A G F F X S U P N N N X V S 0 R F M F V
S P F V U l L I R G S L U J
U B C N N E I B B U D X
I
IT
I KAMLA SPALLUT KAPPILLAN SUSA MAZZARELL WIRDIENA MISKT A XIDJA
ibagntu kopja taHanbila iesta (jekk tqasqsu 1-magaL:in titiifu miil-ewwel), sat-Tiieta 31 Ottubru 2000. Tinsewx isimkom ecc. lndirizz tai-Birdlife f'p2. Min jittella' fost it-tajbin jirbafl ktieb dwar innatura.
IE IN
B K Q I L C M G W S X M I N P X l F T N J B D 0 H G X
--------------------------~
lr-rebbiena ta' KOMPETIZZjONI 39 hijaSara Amin miiHMsida. Sara mitluba tmur ic-centru tai-Birdlife (Tnejn sai-Gimgna 9am-12) f'Ta' Xbiex, tienu magflha !-membership card, biex tigbor il-premju .
Mostru fii-Funtana.u Sur Editur,
Fil-gnien gflandna vaska ' kbira u funtana zgnira mwanfi!a
"'-· -5 mn'l t Fl-iima mdardar tal-funtana sibt eluf ta'
kreaturi i:gfiar bfial ma hu muri fl-istampa. X'tip ta' kreatura hi din? Marzeoo mhix! Deiiem tiegflek,
Ghaziz .
Ryan Bonett 1"1' Att,. ... r~
Mhux talli taf imma Mi(l\ i<d.ln.er M kif tieflu nota sew ta' bil-k~re.c.c..
'"' lssa nigu gnall-annimal misterj'"'-i.. N?;.."V\.st:b dan huwa fern ta' nemusa tad-dJM1
ln-nemus iflobb 1-ilrna qieghed,<A funtana rna tantx tnaddrnuha, me\<l>. post ideali in-nemus ibid! ,Jien sibHek starnpa minn ktieb ta' kif tkun larva -to..' nemusa
lnnota li 1-frien tan-nemusa tad-dar inobbu u mdendlin rashom 'I isfel taflt wi66 1-ilma. L-Editur
/ ras
. • 'I;;.. I b j;;,. Ut uaU leaeor I"' aa ~ar"."' Gl1aziz Editur,
Nixtieq 1-ewwel ngl1idlek prosit gfiall-maga.zinllHuttafa. lt-tieni nixtieq ngl1id!ek xi 11aga li gralna dan i-anl1ar f'Gnar Lapsi.
Waqt li kenna qegndin ngfiumu, kien hemm sajjied u qabbad il-magna gol-bajja. Barra li kien hemm rifia qawwija ta' pitrolju, fil-wicc ta' 1-ilma kien hemm ii-pitrolju u 1-baf'lar kien kolh.i kuluri.
Barra li kien hemm in-nies u hafna tfal i:gfiar, mur ara 1-flut ii joqoghdu fii-bahar stess!
Jien nixtieq insaqsi jekk hemmx xi ligi jew regola biex iwaqqfu jew biex iqabbdu i-magni barra
Alison Gauci
Ghaziza Mal
Grazzi tal-kummenti sbien u skuL:ani domt ftit ma gibtlek 1-ittra tiegflek. lrnma kif ma tantx ikollna ...
spaziu
magna sakemm ma kienx qed ikun
L·Editur
![Page 9: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/9.jpg)
..
9 t--·-----------------------
(_- _.,
Skond I mbjent 1-Gnasfur! Veru li Malta daqs nitta, veru wkollli f'IVlalta gnandna
nafna nabitati Mabitat tip ambjent Gflandna xagnri, gnandna gnandna widien, bosk (sped ta'!), xtut, gnoljiet, U 1-gnasafar il-nabitati skond 1-ambjent li jippreferu.
Per eZempju m'intix se ssib Ciefa rieqda fis-siQar taZ=Znuber tai-Buskett! Jew xi pitirross jogndos fir-riserva ta' 1-Gnadira!
U proprju dwar das-sugget se jkollna tahdita bis-slajds. Jekk ti:xtiequ titgnalimu iktar dwar dan, ejjew araw u isimgnu Skond l-Ambjent, l-Ghasfur!
Data: 11-Gimgfla 13 Ottubru 2000 Post Simla Primarja Furjana rtin: 6pm-7pm Dflul: B'xejn Eta: Huttaf k:ollha!
t
.Gh '
Data: 11-Hadd 12 Novembru 2000 .-: Niltaqgnu: Venda ta' 1-Gfiadira
rtin: 8.30am
/ Ejjew!
Se ni:uru r-riserva ta' iGhadira u 1-innawi
li
(
L-Amazon?
I I I K . ' ( / Le. emmuna,
-;~, ~~ 'JE>~~
(.-(,/ ~
Hekk hu! Sejrin inflawlu s-sigar, nies. Kif tafu, f'Kemmuna 1-Birdlife qiegnda tienu nsieb bicca minn Wied 1-Anmar, biex fih tistudja 1-gnasafar birringing ecc. F'gfla!qa mitluqa go parti minn dal-wied se nnawlu xi sigar indigeni. B'hekk il-post mhux biss jisbien, imma jigbed lejh iktar natura bnal insetti u gnasafar.
Gnalhekk jekk tnossu li tistgnu, ejjew agntu daqqa t'id u uru li verament tnobbu n-natura.
Data: 11-Hadd 22 Ottubru 2000 Min huwa interessat gnandu jcempel Iii Birdlite fuq 347646 gnal aktar dettalji (Mon-Fri 9am-12)
Lura: Nofsinhar Eta: fiuttaf kollha!
wara tar-riserva. u tiendu gost!
![Page 10: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/10.jpg)
X'jigi f'monl"!kom meta tisimgfm 1-ke!ma desertification? Forsi
. tansbu f'de:Zerti mimlijin ramei, b'nafna snana fejn xita ma tinze! kwazi Alima tiskantaw xi naqra jekk ngnidilkom li d-
hija li tista' tolqot m Malta wkoll!
X'inhi dei:ertifikazzjoni? Dezertifikazzjoni hija meta art
ghammiela tibda Hit ftit tilef ilproduttivita taghha sa rna ssir art fqira, kif tkun f'dezert. Dan jista' jigri f'!iafna postijiet, specjalment fejn hemm klima pjuttost niexfa, inkluz Malta.
X'jigri f'postijiet milqutin minn dalprocess? Meta tinzel ix-xita ma jkunx hemm f1xejiex u xita biex izommu lura i-ilma, aiiura 1-iirna ma jilhaqx jinfiltra fil-namrija, u jaflrab mill-ewwel lejn ilbanar. Bjar u ghejun jinxfu u Htit pjanti li jkun hemm imutu gflax bla ilma.
Biex tkompli tgnaqqadha, din 1-art nieqsa mill-ndura tkompli tbiddel ukoll il-klima tal-post (microclimate), tant li jibda jasal inqas s!iab tax-xita hemm! Cirku vizzjuz tal-biza'.
X'jikkawza d-dei:ertifikazzjoni? 11-kawzi jistgnu jkunu kemm
naturali kif ukoll umani. Wiened millnatja ewlenin huwa r-raglia zejjed, jigifieri meta jkollok wisq mogfloi: u nghag jirghu 1-art Dawn mhux biss jieklu kollox, imma ma jnallu xejn gdid jikber.
Kawza ohra hija drawwiet talbiedja flziena li jnaqssu 1-fertilita tal-
---------~~-~-·---~- ~-·-·-~--·c·----•----·----~-~----
------------ ------
. u ha!na iktar fatli ii tintilef.
11-qtugn eccessiv tas-sigar ukoll r1uwa kawza prinCipali. Hafna nnawi madwar ii-Mediterran darba kienu foresti miml hajja. 1!1um huma
blat mikxuf bla farka . Problema oflra hija dik ta' metodi
flziena ta' li jwasslu biex ilhamrija ssir mielha fmfna u ma jkunux jistgnu
Hemm ukoll kawziet natura!!, per ezempju tibdi! fil-klima, bfml nixfa twila iktar mis-soltu. U anke hawn irridu niftakru li jista' jkun li 1-bniedem qed jikkawza bdil til-klima wkoll, specjalment bil-glubal warming
Semmejna kawzi diretti izda fiiverita s-sitwazzjoni spiss tkun iktar ikkumplikata. 11-faqar huwa kawza indiretta. F'pajjizi fqar in-nies m'gflandhomx ghazla hlief li jippruvaw jiehdu kemm jistgnu mill-art, anke jekk qed jagnmlulha 1-hsara. Jekk tkun bilgufl m'intix se toqgflod tinkwieta fuq il-nsara lill-art!
X'inhuma i-effetti? L-effetti tad-dezertifikazzjoni huma
kbar. lt-telf ta' 1-ilma u flamrija naturalment jaffetlwaw il-biedja. Lammont ta' produttivita agrikola tonqos b'minn 1 0-50%!
Madwar 61% ta' 1-art agrikola f'postijiet bi klima niexfa huma milqutin mid-dezertifikazzjoni. Minn dawn, madwar 12-il miljun ettaru (qisu d-daqs tai-Grecja) ta' art agrikola jintilfu kull sena minflabba ddezertifikazzjoni.
Ahsbu ftit kemm inqas flusgnallbdiewa, kemm inqas ikel gflalina.
Qed tindunaw kif kull rna nagflm!u lin-natura fl-aflnar miilanhar jaffettwa lilna?
X'jista' jsir? F'nafna kazijiet huwa difficli
irnmens biex terga' ggib 1-art fi stat produttiv, tui:a kemm tuza fertilizzanti! L-afljar metodu huwa dejjem li tevita 1-kawzi mill-bidu, mhux li tipprova ssewwi wara!
li-flsara li gnamel iH:miedem irk! jipprova jsewwiha i-bniedem ukom
![Page 11: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/11.jpg)
·(.) <0 u, 19 ~ 0 .0
Qis li ggib lit-tifel jidher! / ____.....-
~. tutt-televi.x:in . . . r-rutv<]tt 1.t 1
. ·• ·r . ri . · .ontJtel '" . . . · c;IJeiiCZ Ge"' ~~ ;ual zntie" '' ,,azt] ,;,g~obotll nttkelltn~>. tl~>b tigosl r '''ttrt :z;vrttC1 t g. f proQY.CI ntn!f t abrta 1ifagr.J11. . ·tl ·"" . ttq . ·" . ""'"ralntefi -i metllbrt tn
1
• iiS''""""" . I{lobh !W""J van .. '"ngb" magboa' vnuh ragb"" · attiVilai''' '" .. Itt l"'"porl""''" fi·· · fil·l(labb tlla · li a'icJk.otn
l . '' spisS nte!JC t dtU(tr .. 1 • cv- J.e1Qiz t!Josst1 '
k ,,r " . 1 1·1k "' 0"' " Kla~~a~:~~;~:~ i;.~eq ;:~~;;~~~:~:~~ b~a7 ;,ffe~; ~~7t1 ~~~'jr~qolo I
,,ctu-.htL jie!Jdt.t sebe111. jl~c.Jnna tt.sta t t"o.1fl)zo11t 111a jfzttntt.X: l' l'"" . · ·r<O · 1· Hfa ~n'' ill ra·a
1 ,. •
. tikk" ntat'J"'" i cnt itr<P" rt•"'' ~ 'na "aw.om ak.o '' d. o pau'" I· bi"" tl· N "'":"; ;;;,f'l': J.i "ito I bU "" ~;,i ~;vassl abo!l'l s~ 1-~s"' t ;igb .1·ukeilt11
11 JC" I. . .,; ;ttl')fll tktl"11 1 • , •vara rtoJstruJ0._
1/ ft. '~v"tl'a t-
. ' ' ]elzct:Z:1o1·'' l J1ttt tcttC'" 1 ' r.J
tinll"'" 0 : . t · ktt "" ~'<"'era "'~ . · lko m. Cet!lP " ok.kazjor<'l'' '. ; er~;, t!l;nr< goa"' . Nil"""" e:l ";fc l9ane-12noonl
ttfficjtt .tal~IW dL,.lli gnalilzom . ~"it tL 11SC L
f 0.., j\loisio - ., .. tttl f
_,tt.S •• .. • J(lettJ!J f1l"''-" J(o-orarnattt1
Dahhal Dleinbru gdid fi Klab Huttaf u inti tiehu ...
! I~ Tliet pitazzi Gi 'D
0 ca t5 0
"1~ Q~ Vj co ~2 ~2 :D::J ~'2 :~ Ci5
~~ c.o .2{: ftJ ~Ol <::;-ro ~3 CC::S2 ;::: Ql f":.()
"'~ ro ~~ +5 '-".n """'-: ·-.Q.) I
~C\l '-'-ll gs ·- 0. ""-';=::0 X (/) 0 ::l
0~ -""-- l1l ro..c ..c Ol Dl.O ::9i=
~ Stiker bil-kulur ~ 8 pu nti fi 1-t=futtafa tas-Sena Hajjar flbieb, aflwa u kugini jidfllu fi Klabb Huttaf, agfltihom ta' dil-formola biex jimlewha, imla isfel nett id-dettalji tiegflek stess, u ibgflathomlna, flimkien mai-Lm2 tal-membru 1-gdid.
Is em
lndirizz
Data tat-twelid
Is em
lndirizz
Telefon ·---·
Teiefon
1 l
![Page 12: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022071516/6138a2ec0ad5d206764960ca/html5/thumbnails/12.jpg)