Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li...

12

Transcript of Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li...

Page 1: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu
Page 2: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

Anbarijiet Mid-dinja L-avultuni Gallerija 11-Lampuka Rapport Avvizi Kompetizzjoni 40

Dezertifikazzjoni lttra lill-genituri Danhal membru 11-Buskett

3 4 5 6 7 .· 7 7 8 8 9

10 11 11 12

Settemhru- Otlubru 2000 • 11-Huttafa 40

Ftbieb Ftuttaf, Did-darba fuq i!-faccata ta' wara taH"luttafa

hemm ritratt tai-Buskett! Min jaf kemm-il darba mortu s'hemm. lmma naflseb li zgur qatt ma rajtu 1-Buskett mill-ajru, sakemm ma rajtuhx xi darba mill­ajruplan.

Oak ir-ritratt jurina kif jidt1er ii-Buskett minn ghajnejn ta' tajra tal-priza meta tkun qed tpassi fl-gfloli. Tara dik ic­cappa kollha hdura, tgflidlek inzel u strieh ghad-dell tas­sigar tieghi!

Min jaf miskina tajra, wara tant u tant kilometri ta' bahar u bahar u aktar banar, ara kif tarah genna ta' 1-art post bhaii-Buskett.

Mhux ta' b'xejn li fuq ii-Buskett jingabru mijiet ta' tajr bflal kuccard, bgfladan u isqra. U mhux ta' b'xejn flafna minnhom jinzlu biex jistriehu u jorqdu fih.

U mhux ta' b'xejn li flafna kaccaturi jistaflbew qalb is­sigar u jisparaw fuq dawn il-povri ghasafar ...

lmma dis-sena, kif taraw f'pagna 3, 1-istorja fii­Buskett kienet differenti sew mis-soltu ...

Jason Aloisio, Audrey Chetcuti, Norman Chetcuti, Desiree Falzon, Victor Falzon, Justin Vassallo

lndirizz: Bird Life Malta, 57/28 Triq Rigord, Ta' Xbiex MSD 12 Tel: 347646 Fax: 343239 email: [email protected] website: www.waldonet.net.mtlbirdlife/

Materjal miii-Huttafa jista' jigi kkupjat dment li mhux ghal skop kummercjali u dment li jissemma' isem il-magazin u li tintbaghat kopja tal-materjal liii-Birdlife. Publikazzjoni: Birdlife Malta Produzzjoni: Victor Falzon Faccata ta' quddiem: Avultun Abjad (ritratt ta' Joseph Mangion) Fai::cata Ia' wara: Buskett (ritratt ta' Joe Sultana) Films: Gutenberg Press. Stampat: Poulton's Print Shop, Settembru 2000

Fejn nai, ibni!?

Klabb Huttaf huwa t-taqsima ta' Birdlife Malta ghall-membri ta' taht is-sittax-il sena. Norganizzaw hargiet fil-kampanja, zjarat f'riservi naturali, serati kraft u anke nagnmlu xognol arnbjentali. Nonorgu 1-magazin!l-l!uttafa kull xaharejn ghall­rnernbri, u naghmlu hendawrs u loghob gnal waqt 1-attivitajiet. Shubija fi Klabb Huttaf hija Lrn2 fis-sena.

Page 3: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

U-Hullat:a 40 • Seltembru · Oilubrn 2()()(}

darba fl-istorja, dil-flarifa fii-Buskett ma sane ii­massakru tas-soltu! Wara s-snin twal li 1-BirdLife ilha titnabat u

3

u tipprotesta u u u tittallab, jidher ( Fl-al'lfiar i-edukazzjoni qieghda tilhaq Iii dawk li iii Maltal ( ·, d

donnhom qeghdin jindunaw li Malta rna tistax tibqa' Malta tai-~E~_fi'' kawbojs li jagnmlu li - -c.,._r-r--~-:::JAJ:::;

Fl-anfiar donnhom qeghdin jibdew jistflu mill-pajjizi li jitkazaw bil-qerda 0 ta' 1-gnasafar li ssir f'Maita! Fl-anhar il-pulizija qed titl1alla tagnmel xognolha sew. Bl-gnajnuna tal­berdwocers ta!-Birdllfe, il-pulizija setghet iddawwar u tindokra 1-Buskett b'tali mod !i kien impossibli li jidnol kaccatur wiened jispara f'dan is­santwarju tant importanti. Bil-pulizija goi-Buskett filghodu u filgllaxija, u anke bl-armata bil-lejl, il-kawbojs cedew u hallew il-kuccard, il-bglladan, 1-astuni, 1-isqra, il-kwakk, il-qerd in-nalla! u tant u tant iktar gnasafar jorqdu fil-kwiet u fil-paci biex 1-gllada jkomplu 1-passa tagllhom lejn 1-Afrika.

t Ill

1r- u tt! Iva, hbieb! Ghat-tieni

darba, fir-riserva tas-Simar rega' bejjet ir-Russett tas­Sigar. ·

Gnaxar snin ilu, is-Simar kien post kollu nmieg, skart u grieden, b'kanal jinten pesta gnaddej minn go nofsu.

membri tai-Birdlife raw li bi ftit nsieb, skoss flus u nafna xoghol, dan il-post

riserva tal-

Specjalment gnall-gnasafar! Minn mindu s­Simar sar riserva naturali, skoss asafar bdew jingibdu lejn dan il-post, u anke bdew ibejtu. Fost dawn hemm ii-Ga!lozz lswed {moor­hen), i!-Baghal tai··Qasab

u r-Russett tas­Sigar (little bittern). Dan ta' 1-aflf'lar qatt rna kien magfnuf li bejjet qabel f'Malta, ghax ma kienx ambjent tajjeb

li issa hawn!

Page 4: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

4

Majja gdida fi-Angola

FI-Angola (fi-Afrika) 1-gwerra qatlet mhux biss nies, imma eluUa' annimaii bhal iljunfanti, rinoceronti u antilopi. riafna minn dawn 1-annimali spiccaw mill-Angola. 11-gwerra issa kwazi spiccat, u 1-gvern irid jerga' jsebban !-Angola bl-annimali li kienu jgnixu hemm qabel. Gnalhekk 1-Afrika t'lsfel tat numru ta' iljunfanti liii-Angola. Dawn 1-iljunfanti gew f'ajruplan daqsxiex, u issa ntelqu f'park kbir jismu Kissama. Se jingiebu aktar annimali bnal bufli, nippopotami. Ma' dawn 1-annimali se jkun hemm gnassa stretta nafna.

Af1na nisperaw li dawn 1-annimali jsibu ahjar minn ta' qabilhom, u li 1-hajja selvagga Angola terga' tienu r-ruh.

11-Gappun u lg balieni

lllum-il gurnata, il-pajjii:i tad-dinja kwazi kollha waqfu jikkaccjaw il-balieni. lrnm<=> mhuv iL~<>nn•unl IL~"''""'"'' •n·l-;.·1 g""'rlhrwn II II 11\.A 1 I A II ,,,.,H.AtJf-' , !I '\..AUtJfJUI L- i hAUl lVI II

iffissati bil-qtil tal-balieni, u gnadhom joqtlu balieni minke whale). Huma jgnidu li qed jagnmlu dan biex jistudjawhom, imma naturalment nadd ma jemrninhom, gnax

kult1add li 1-lanam

Settembm - Ottu!Jru 2()(){} • 40

Arbli filgVenezwela

Fii-Venezwela hemm park naturali jismu Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-

Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water­falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

mhws: biss annimali u sigar imma anke xi tribujiet ta' Indios. Dan 1-annar, kumpanija ta' 1-

energija noimot li tgfladdi triq u arbli tad-dawl dritt minn go nofs dal­park. L-lndios irrabjaw nafna b'dil­

bicca xognol, gnax qa!u li dan 1-indnil fl-art tagnhom se jirvina 1-

najja li huma mdorrijin jghixu. Fil-fatt ftit tal-granet ilu, dawn 1-

lndios waqqgnu partita minn da\•m 1-arbli u kissruhom!

L-Unjoni Ewropea u 1--an ni mali

Kif flafna minnkom jafu jekk taqraw ii­Huttafa (ara H24 u H39), miljuni ta' annimali

jsofru uQigi1 u torturi kbar fil=laboratorji n jagnmlu 1-kozmetici. Biex jaraw jekk xi lipstik

jew ajxedow huwiex velenuz, ix-xjenzati jittestjawh fuq annirnali bhal nemsters, fniek,

xadini ecc. Dawn it-testijiet huma kattivi hafna, u 1-annimali kol!ha jmutu mewta u kiefra.

Hafna nies ma b'dawn 1-esperimenti, ghax it-testijiet isiru

L-Unjoni (gnaqda ta' 1 qed tanseb biex taqta' kompletament 1-esperimenti

fuq mill-pajizi taghha, u taqta' anke x-xiri ta' li jkunu

lla

Page 5: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

Il-RHttJJ!'a 4() • Settem!Jm - Ottul;m 2000 5

/

Malti: Avultun abjad lngliz: vulture Xjentifiku: Neophron tJercnotJterus

.<IU{f«lf1.ctfr •.

. , .(lf([f;ii{ir!f!!fl/~ /

F'din iH1arga se nitkellmu dwar ta' tajr tal-priza li rna jikkaccjawx annimali ofuajn, imma li jieklu 1-karkassi- jigifieri igsma mejtin ta' annimali, u tal-lanam li j'hallu warajhom il-predaturi. Qed nirreferi gnali-avultuni (vultures).

L-avultuni huma tajr li jnobb il­bhal per ezempju dezerti u

n huwa irnportanti gllalihorn biex ikunu jilrnflu xi annimal li jkun miet, flalli jinzlu jieklu 1-fdalijiet tiegflu.

huma specjalizzati biex miu . Gnandhom gwienan twal u wesgnin biex jissaqqru fl-gfloli signat twal, minn josservaw tahthom. Munqarhorn huwa kbir u mgflawweg 'I isfel l-

am u I lud.

Malta speci wanda Dan huwa . avultun huwa kbira, bi gwienafl twal u wesgflin u b'denb

ta' feies. L-adult ikun abjad bil-pinen suwed fuq il-gwienafl

(ara wko!l p·1), u ras u gflonq safranin. ikun kannella b'xi

L-avultun abjad wiened minn erba' speci ta' avultuni li

fi-E'Nropa, u kollha huma F'Malta avultuni jidhru xi wiened jew tnejn fis-sena,

xejn ! Dan na eralment

u Ottubru,

._. li snin ilu deher f'Maita avultun rarissmu -dan kien

prim (griffon li huwa gflasfur enormi u spettakolari - 1-avultun abjad jidher nanu h! Bhas-soltu xi kaccaturi kawbojs Maltin gflaziu ii

1-gnasfur li ibbalzmawh biex

jigbor it-trab f'xi na! dan 1-imsejken

avultun prim inqatel speed-boat Filfla u min qatlu tgf1idx kemm ha miegflu

gnamel xi bravura! taraw n twassal 1~

L-avultun abjad tacli mid-denb maghmul !e!es.

Page 6: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

6

PITIRROSS

SPONSUN Christiana Bora (11)

Chris Scalpello (1 0)

~----~

-~--~ ~~----~

Setlcmbru- Ottubm 200(} • .li-H11ttafa 40

wAWWlJ'A YoMVIa- Ga\ea(S)

_ . b'linka sewda u mhux u isem 1--annima!

Page 7: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

If-Huttafa 40 • Settembro - Ottubm 201}(! 7 ----- --------------------------------------------------------------------------------

.JASON ALOISIO

11-lampu hija ' nuta tal-passa, bhat-tonn u parti mis-sena Atlantiku, u !-parti 1-onra "- fii-Mediterran. L-ewwel ma jpassi iz-i:gnir u nut il-kbir. BHngliz il-lampuka jghidulha ccnyphean jew dolphin-fish.

11-lampuka tikber sa metru u gieli anke iktar ma tikber, iktar imma ssir wieqfa. IHampuka gnandha sabin hafna, biu fin-nafm u isfar sabif1 naha Naturalment, biex tapprezza dawn trid tara i-larnpuka fil-banar, gnax meta tinqabad u tittella' !-art, dawn 1-ilwien

11-lampuka tingabar fi qtajja' kbar u tikkaccja ienor izghar minnha. Mhix huta li tgnix TlHond. u tnobb izzomm taht id-dghajjes u l-vapuri ghad-deil u biex tistahba minn predaturi bf1ad-denfil.

11-l=tuttaf tas-Sena Dawn huma 1-10 membri li bha!issa qeghdin fuq quddiem fil-l"'uttafa tas-Sena 2000

JOrgen Pavanello 255 Sara Jane Cauchi 225 KyraVassalto 197 Kenneth Cauchi 188 Clayton Borg 138 Alvin. Borg 0~5 Alf Buhagiar . 078 Andre Sciberras 047 Arthur Briffa 046 Darren Dam 042

Kellna serata interessanti nhar it-30 Gunju. Konna iktar minn 50 run. Kulfladd lagflab u tgflaliem u reban u ferafl u danaq u kiel u xorob.

ls-suggett tas-serata kienet ix~xemx. lognob rajna kemm hija importanti x-xemx gnalina, kemm hija 1-qofol tal-najja fid-dinja. BiHognob ukoll tgf1allimna kemm tista' tkun ta' nsara X··xemx jekk noqogfldu wisq fir­raggi tagnha.lmbagnad kellna notdogs u drinks. jomgnod, jibia' u jbekbek!

!iiH1afna leaders li

Nispera li baqa' backnumbers tai­

Huttafa! Afljar innaffef!

'3 ·ro .:.:: 5 - (f) cO ·-- ·~<D C"-""" clli<D ·- ..c 1'-Ee""" ·co :::~ C0 UC:::J co.:.::­.o (J Q_

ell m E -.O<D :m=s·o :::J ::.::: ___:._

:rr:: . ~ .!..(I) (f)

cO ::l 0 ~ c., ~ ,..- I

Ql = ~-.o ~ .92 ·0 ~ ;E 0 N C') ,~co_ '--' ·l2J.u ~CilLO ;:q .c ('J

Page 8: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

8 Settembru- Ottubru 2000 • Il-Huttafa 4()

The Gamesboy

P Z C X

B X M S A

P N E M L l p t

I NORMAN CHETCUTI

p T U l l A p S z I Araw kemm insetti jirnexxilkom issibu moflbijin qalb dal-nafna B'kollox imsomrna

R I S V L D Z Y D K 20 annimal, u biex ngninukom gibnilkorn ll-lista A u L 0 R B z J z 0 sflina hawn tant, u lestejnilkorn 1-ewwel insett

ukoll. stgnu timxu mi udin, weqfin,

IG S R X X F U A M S N imxattrin, 'il quddiem u lura! Ara

s t D X l M R z B K I ASSAL TIN MQASS V N M

IE N N N A K 0 L U E R A I

IG l

X L J E l T N N N l D Q l D D T N T E Q

T II :~i~~QAR ~~~~~KOLA S Y DJAMANTIN NINFA

L l E y I DUBBIENA RUXXAm~ ! GRILLU SEFFUD

L F I X F t I J I A G F F X S U P N N N X V S 0 R F M F V

S P F V U l L I R G S L U J

U B C N N E I B B U D X

I

IT

I KAMLA SPALLUT KAPPILLAN SUSA MAZZARELL WIRDIENA MISKT A XIDJA

ibagntu kopja taHanbila iesta (jekk tqasqsu 1-magaL:in titiifu miil-ewwel), sat-Tiieta 31 Ottubru 2000. Tinsewx isimkom ecc. lndirizz tai-Birdlife f'p2. Min jittella' fost it-tajbin jirbafl ktieb dwar in­natura.

IE IN

B K Q I L C M G W S X M I N P X l F T N J B D 0 H G X

--------------------------~

lr-rebbiena ta' KOMPETIZZjONI 39 hijaSara Amin miiHMsida. Sara mitluba tmur ic-centru tai-Birdlife (Tnejn sai-Gimgna 9am-12) f'Ta' Xbiex, tienu magflha !-membership card, biex tigbor il-premju .

Mostru fii-Funtana.u Sur Editur,

Fil-gnien gflandna vaska ' kbira u funtana zgnira mwanfi!a

"'-· -5 mn'l t Fl-iima mdardar tal-funtana sibt eluf ta'

kreaturi i:gfiar bfial ma hu muri fl-istampa. X'tip ta' kreatura hi din? Marzeoo mhix! Deiiem tiegflek,

Ghaziz .

Ryan Bonett 1"1' Att,. ... r~

Mhux talli taf imma Mi(l\ i<d.ln.er M kif tieflu nota sew ta' bil-k~re.c.c..

'"' lssa nigu gnall-annimal misterj'"'-i.. N?;.."V\.st:b dan huwa fern ta' nemusa tad-dJM1

ln-nemus iflobb 1-ilrna qieghed,<A funtana rna tantx tnaddrnuha, me\<l>. post ideali in-nemus ibid! ,Jien sibHek starnpa minn ktieb ta' kif tkun larva -to..' nemusa

lnnota li 1-frien tan-nemusa tad-dar inobbu u mdendlin rashom 'I isfel taflt wi66 1-ilma. L-Editur

/ ras

. • 'I;;.. I b j;;,. Ut uaU leaeor I"' aa ~ar"."' Gl1aziz Editur,

Nixtieq 1-ewwel ngl1idlek prosit gfiall-maga.zinll­Huttafa. lt-tieni nixtieq ngl1id!ek xi 11aga li gralna dan i-anl1ar f'Gnar Lapsi.

Waqt li kenna qegndin ngfiumu, kien hemm sajjied u qabbad il-magna gol-bajja. Barra li kien hemm rifia qawwija ta' pitrolju, fil-wicc ta' 1-ilma kien hemm ii-pitrolju u 1-baf'lar kien kolh.i kuluri.

Barra li kien hemm in-nies u hafna tfal i:gfiar, mur ara 1-flut ii joqoghdu fii-bahar stess!

Jien nixtieq insaqsi jekk hemmx xi ligi jew regola biex iwaqqfu jew biex iqabbdu i-magni barra

Alison Gauci

Ghaziza Mal

Grazzi tal-kummenti sbien u skuL:ani domt ftit ma gibtlek 1-ittra tiegflek. lrnma kif ma tantx ikollna ...

spaziu

magna sakemm ma kienx qed ikun

L·Editur

Page 9: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

..

9 t--·-----------------------

(_- _.,

Skond I mbjent 1-Gnasfur! Veru li Malta daqs nitta, veru wkollli f'IVlalta gnandna

nafna nabitati Mabitat tip ambjent Gflandna xagnri, gnandna gnandna widien, bosk (sped ta'!), xtut, gnoljiet, U 1-gnasafar il-nabitati skond 1-ambjent li jippreferu.

Per eZempju m'intix se ssib Ciefa rieqda fis-siQar taZ=Znuber tai-Buskett! Jew xi pitirross jogndos fir-riserva ta' 1-Gnadira!

U proprju dwar das-sugget se jkollna tahdita bis-slajds. Jekk ti:xtiequ titgnalimu iktar dwar dan, ejjew araw u isimgnu Skond l-Ambjent, l-Ghasfur!

Data: 11-Gimgfla 13 Ottubru 2000 Post Simla Primarja Furjana rtin: 6pm-7pm Dflul: B'xejn Eta: Huttaf k:ollha!

t

.Gh '

Data: 11-Hadd 12 Novembru 2000 .-: Niltaqgnu: Venda ta' 1-Gfiadira

rtin: 8.30am

/ Ejjew!

Se ni:uru r-riserva ta' i­Ghadira u 1-innawi

li

(

L-Amazon?

I I I K . ' ( / Le. emmuna,

-;~, ~~ 'JE>~~

(.-(,/ ~

Hekk hu! Sejrin inflawlu s-sigar, nies. Kif tafu, f'Kemmuna 1-Birdlife qiegnda tienu nsieb bicca minn Wied 1-Anmar, biex fih tistudja 1-gnasafar bir­ringing ecc. F'gfla!qa mitluqa go parti minn dal-wied se nnawlu xi sigar indigeni. B'hekk il-post mhux biss jisbien, imma jigbed lejh iktar natura bnal insetti u gnasafar.

Gnalhekk jekk tnossu li tistgnu, ejjew agntu daqqa t'id u uru li verament tnobbu n-natura.

Data: 11-Hadd 22 Ottubru 2000 Min huwa interessat gnandu jcempel Iii Birdlite fuq 347646 gnal aktar dettalji (Mon-Fri 9am-12)

Lura: Nofsinhar Eta: fiuttaf kollha!

wara tar-riserva. u tiendu gost!

Page 10: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

X'jigi f'monl"!kom meta tisimgfm 1-ke!ma desertification? Forsi

. tansbu f'de:Zerti mimlijin ramei, b'nafna snana fejn xita ma tinze! kwazi Alima tiskantaw xi naqra jekk ngnidilkom li d-

hija li tista' tolqot m Malta wkoll!

X'inhi dei:ertifikazzjoni? Dezertifikazzjoni hija meta art

ghammiela tibda Hit ftit tilef il­produttivita taghha sa rna ssir art fqira, kif tkun f'dezert. Dan jista' jigri f'!iafna postijiet, specjalment fejn hemm klima pjuttost niexfa, inkluz Malta.

X'jigri f'postijiet milqutin minn dal­process? Meta tinzel ix-xita ma jkunx hemm f1xejiex u xita biex izommu lura i-ilma, aiiura 1-iirna ma jilhaqx jinfiltra fil-namrija, u jaflrab mill-ewwel lejn il­banar. Bjar u ghejun jinxfu u Htit pjanti li jkun hemm imutu gflax bla ilma.

Biex tkompli tgnaqqadha, din 1-art nieqsa mill-ndura tkompli tbiddel ukoll il-klima tal-post (microclimate), tant li jibda jasal inqas s!iab tax-xita hemm! Cirku vizzjuz tal-biza'.

X'jikkawza d-dei:ertifikazzjoni? 11-kawzi jistgnu jkunu kemm

naturali kif ukoll umani. Wiened mill­natja ewlenin huwa r-raglia zejjed, jigifieri meta jkollok wisq mogfloi: u nghag jirghu 1-art Dawn mhux biss jieklu kollox, imma ma jnallu xejn gdid jikber.

Kawza ohra hija drawwiet tal­biedja flziena li jnaqssu 1-fertilita tal-

---------~~-~-·---~- ~-·-·-~--·c·----•----·----~-~----

------------ ------

. u ha!na iktar fatli ii tintilef.

11-qtugn eccessiv tas-sigar ukoll r1uwa kawza prinCipali. Hafna nnawi madwar ii-Mediterran darba kienu foresti miml hajja. 1!1um huma

blat mikxuf bla farka . Problema oflra hija dik ta' metodi

flziena ta' li jwasslu biex il­hamrija ssir mielha fmfna u ma jkunux jistgnu

Hemm ukoll kawziet natura!!, per ezempju tibdi! fil-klima, bfml nixfa twila iktar mis-soltu. U anke hawn irridu niftakru li jista' jkun li 1-bniedem qed jikkawza bdil til-klima wkoll, specjalment bil-glubal warming

Semmejna kawzi diretti izda fii­verita s-sitwazzjoni spiss tkun iktar ikkumplikata. 11-faqar huwa kawza indiretta. F'pajjizi fqar in-nies m'gflandhomx ghazla hlief li jippruvaw jiehdu kemm jistgnu mill-art, anke jekk qed jagnmlulha 1-hsara. Jekk tkun bil­gufl m'intix se toqgflod tinkwieta fuq il-nsara lill-art!

X'inhuma i-effetti? L-effetti tad-dezertifikazzjoni huma

kbar. lt-telf ta' 1-ilma u flamrija naturalment jaffetlwaw il-biedja. L­ammont ta' produttivita agrikola tonqos b'minn 1 0-50%!

Madwar 61% ta' 1-art agrikola f'postijiet bi klima niexfa huma milqutin mid-dezertifikazzjoni. Minn dawn, madwar 12-il miljun ettaru (qisu d-daqs tai-Grecja) ta' art agrikola jintilfu kull sena minflabba d­dezertifikazzjoni.

Ahsbu ftit kemm inqas flusgnall­bdiewa, kemm inqas ikel gflalina.

Qed tindunaw kif kull rna nagflm!u lin-natura fl-aflnar miil­anhar jaffettwa lilna?

X'jista' jsir? F'nafna kazijiet huwa difficli

irnmens biex terga' ggib 1-art fi stat produttiv, tui:a kemm tuza fertilizzanti! L-afljar metodu huwa dejjem li tevita 1-kawzi mill-bidu, mhux li tipprova ssewwi wara!

li-flsara li gnamel iH:miedem irk! jipprova jsewwiha i-bniedem ukom

Page 11: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu

·(.) <0 u, 19 ~ 0 .0

Qis li ggib lit-tifel jidher! / ____.....-

~. tutt-televi.x:in . . . r-rutv<]tt 1.t 1

. ·• ·r . ri . · .ontJtel '" . . . · c;IJeiiCZ Ge"' ~~ ;ual zntie" '' ,,azt] ,;,g~obotll nttkelltn~>. tl~>b tigosl r '''ttrt :z;vrttC1 t g. f proQY.CI ntn!f t abrta 1ifagr.J11. . ·tl ·"" . ttq . ·" . ""'"ralntefi -i metllbrt tn

1

• iiS''""""" . I{lobh !W""J van .. '"ngb" magboa' vnuh ragb"" · attiVilai''' '" .. Itt l"'"porl""''" fi·· · fil·l(labb tlla · li a'icJk.otn

l . '' spisS nte!JC t dtU(tr .. 1 • cv- J.e1Qiz t!Josst1 '

k ,,r " . 1 1·1k "' 0"' " Kla~~a~:~~;~:~ i;.~eq ;:~~;;~~~:~:~~ b~a7 ;,ffe~; ~~7t1 ~~~'jr~qolo I

,,ctu-.htL jie!Jdt.t sebe111. jl~c.Jnna tt.sta t t"o.1fl)zo11t 111a jfzttntt.X: l' l'"" . · ·r<O · 1· Hfa ~n'' ill ra·a

1 ,. •

. tikk" ntat'J"'" i cnt itr<P" rt•"'' ~ 'na "aw.om ak.o '' d. o pau'" I· bi"" tl· N "'":"; ;;;,f'l': J.i "ito I bU "" ~;,i ~;vassl abo!l'l s~ 1-~s"' t ;igb .1·ukeilt11

11 JC" I. . .,; ;ttl')fll tktl"11 1 • , •vara rtoJstruJ0._

1/ ft. '~v"tl'a t-

. ' ' ]elzct:Z:1o1·'' l J1ttt tcttC'" 1 ' r.J

tinll"'" 0 : . t · ktt "" ~'<"'era "'~ . · lko m. Cet!lP " ok.kazjor<'l'' '. ; er~;, t!l;nr< goa"' . Nil"""" e:l ";fc l9ane-12noonl

ttfficjtt .tal~IW dL,.lli gnalilzom . ~"it tL 11SC L

f 0.., j\loisio - ., .. tttl f

_,tt.S •• .. • J(lettJ!J f1l"''-" J(o-orarnattt1

Dahhal Dleinbru gdid fi Klab Huttaf u inti tiehu ...

! I~ Tliet pitazzi Gi 'D

0 ca t5 0

"1~ Q~ Vj co ~2 ~2 :D::J ~'2 :~ Ci5

~~ c.o .2{: ftJ ~Ol <::;-ro ~3 CC::S2 ;::: Ql f":.()

"'­~ ro ~~ +5 '-".n """'-: ·-.Q.) I

~C\l '-'-ll gs ·- 0. ""-'­;=::0 X (/) 0 ::l

0~ -""-- l1l ro..c ..c Ol Dl.O ::9i=

~ Stiker bil-kulur ~ 8 pu nti fi 1-t=futtafa tas-Sena Hajjar flbieb, aflwa u kugini jidfllu fi Klabb Huttaf, agfltihom ta' dil-formola biex jimlewha, imla isfel nett id-dettalji tiegflek stess, u ibgflathomlna, flimkien mai-Lm2 tal-membru 1-gdid.

Is em

lndirizz

Data tat-twelid

Is em

lndirizz

Telefon ·---·

Teiefon

1 l

Page 12: Settemhru-Otlubru 2000 - BirdLife Malta...Canaima. Dan huwa parti mill-foresta ta' 1-Amazon, u li fih hemm wahda mill-oghla water falis tad-dinja (l-Ange! Falls). F'dal-park jghixu