SEROK SOKRATES D i y a l o g

Hseyin Kartal

Di v pirtk de sh ch

hatine nivsandin

1998

PROLOG SEROK: Ma em chima bikevin nav diyalogan? Eger em bi xwe bixwazin bash e l chi kar nivskar bi me heye ku gotinan bi me bide gotin? SOKRATES: Bi rast maf tu kes tune ku bi me gotinan bide gotin. Mesela Platon b haya min bi cldan pirtk ji dev min nivsandine, ez nizanim chi bikim? SEROK: Div em pirsa maf nivskar zelal bikin. Gelo nivskarek dikare b haya mirov li ser mirov tishtna binivsne? SOKRATES: Bash e, ev nivskar ku dixwaze li ser me tishtna binivsne chi nivskar e? Xwediy chi cesaret ye yan xwe chi dihesibne ku quret dike, dibje ew nebe, em nikarin bikevin pwendiy? SEROK: W bi xwe div em nas kiribin, beriya nivsa w bi salan ez tu em di pwendiy de bn metodn me eyn bn. Vga rabe quret bike eyb e ji w re. SOKRATES: Pirsgirk ev e ku em bi w re chawa bikevin tkiliy, div em pirsn xwe ji w bikin ka ew chi, chima, chawa difikire?

SEROK: Em bi w re hertim di tkiliy de ne l tkiliya me bi xwe, r nade ku em bi w re bipeyivin. SOKRATES: Chawa yan? SEROK: Cesaret nake derkeve psh me. Dixwaze dr me bi me re be xwe di nav char dwarn mala xwe de hepis kiriye, van tishtna dinivsne. SOKRATES: Derkeve psh me, bi me re bipeyive nikare hn btir xurtir binivsne? SEROK: Ew dixwaze ji tesra me dr bimne. Li gor fikrn w div nivskar azad be. SOKRATES: Bila dsa azad be, ma em j re nabjin wiha wisa binivsne. Ma maf me nne ku em li ser tishtn derheq me de tn nivsandin agahdar bin? SEROK: Ew dibje keng nivs tewa b maf Serok Sokrates heye ku li ser w ramana xwe diyar bikin, rexne bikin. Ya rast ez naxwazim xebera min ji kar nivskaran hebe ka ew chi dinivsnin ji ber ku gava mirov ramana xwe bibje, dibe ku di tesra w de bimnin. SOKRATES: Tu dibj, em dev j berdin, ew chi dinivsne bila binivsne? SEROK: Tu chi difikir? SOKRATES: Ez chi bifikirim, nivskar w gotinn li gor dil xwe bixe dev min. Ez bixwazim nexwazim ew gotina xwe bike, ne chtir e ku em dev j berdin? SEROK: Bel, chi dinivsne ew wjdana xwe. SOKRATES: Ya b wjdan be, li me ftira bike? SEROK: Dsa ew wjdana xwe. Em ji xwe bawer in; k chi dibje, dinivsne ew zane! SOKRATES: Ez j, mna te difikirim. SEROK: W dem em dest bi diyalogn xwe bikin. Diyalog - I - Kevir Ser Kurdan SOKRATES SEROK SOKRATES: Te got kevir li ser Kurdan bikeve, ser wan nashk kevir dishk? SEROK: Bel, l ne her car. SOKRATES: Ev tishtek gelek ecb e, ez dixwazim zanibim, mebesta te chi ye? SEROK: Ez dizanim tu flozofek pir mezin , te mebesta min fam kir. SOKRATES: Na, mezin di we de ye. Ez merak dikim: Gelo bi rast ser Kurdan kevir dishkne yan na eger dishkne, chawa? Ma kevir ji ser mirov ne hishktir e? SEROK: Kevir ji ser mirov hishktir e. Tu van tishtan bash dizan, l ez metodn te dinasim; tu dixwaz cewhera her gotin bi pirsn hsan zelal bik. SOKRATES: Tewecuha te ye. SEROK: Ez pircaran ramankevirn gir davjim ser Kurdan, l kevirn min parche parche dibin plansaziya min mna dil min dixwaze pk nay. SOKRATES: Ecb e, ev Kurd chi mirov in? SEROK: Di dema we de ji Kurdan re digotin Mad, Kardox wd. Rola Kurdan di drok de ji rola geln din ne kmtir e. L rewsha strateciya welat wan hshtiye ku ew bi hezar salan di bin dest dagrkeran de bimnin... SOKRATES: Pirsa kevir... SEROK: Bel, ez bjim. SOKRATES: Gelo kevir hishk e yan ser Kurdan?

SEROK: Ma tu dizan ku kevir ji ser mirovan hishktir e. SOKRATES: L ez nizanim ka kevir ji ser Kurdan j, hishktir e yan na. Ji ber ku min tucar ser Kurdek bi kevir re nedaye ber hev. SEROK: Mebest ne hishkbna hest gosht e. SOKRATES: Mebest mej ye? SEROK: Bel, Kurd j, ji geln din ne cuda ne. Bi aqil in, l her tim ji bo maf xwe nafikirin. Ji bo xwe ne ewqas berepsh difikirin. Kes tn welat wan digirin, li wan dixin, zar zchn wan dikujin, ew ji v yek re tu chare nabnin. Yek chare bide psh wan j, bi c naynin. SOKRATES: Hch sher nakin? SEROK: Dikin. Pir caran sher dikin l dost dijmin ji hev cuda nakin. Bash xirab ji hev cuda nakin... SOKRATES: dichin ser xwe li keviran dixin, dishknin? SEROK: Mirov dikare wisa bje. L di cewher kar de mejiy xwe b ku bigje kevir parche dikin. Kevir li ba mejiyn wan nerm dimne. SOKRATES: Ez hch tisht tnagjim. SEROK: Dema hun di demokrasiya Athende dijiyan, demokras hch tuneb. Ji w roj heta roja me 2394 sal derbas bn, demokras hch chneb, l dsa nav w di dev herkes de ye. Te digot ku herkes mna hev bi aqil e. Tu li ser kolanan digeriyay bi herkes re dipeyiv We digot kole j, bi kmay mna yn ne kole bi aqil in, l we ten bi peyv digot, we tu rxistin ava nekir. Dsa j, ew demokrasiya bi navdeng te kishand sp, bi dar ve kir. Rast e te leheng kir, dev ji gotina xwe berneda, xwe fda kir, l ji v yek chend kes ders girtin? SOKRATES: Nizanim. SEROK: Ten Platon pichek j ders girt tgihisht ku tu demokras tune. SOKRATES: Platon xortek bash b. SEROK: Ji ber ku kevir ji ser w hishktir b. SOKRATES: Nizanim, min hch kevir li ser w nexist. SEROK: Min j, hch kevir kevir li ser Kurdan nexist. SOKRATES: Tu chawa dizan ku ser wan ji kevir hishktir e? SEROK: Dema wan tu bi dar ve kir shn ve di mejiy mirovahiy de guhertin chbn. Platon wd. xwe li ser jiyana civak bi flosof kr kirin. Mirovah gelek nirxn hja ava kirin. SOKRATES: Ji w dem re dibjin antkdem (kevnedem). SEROK: Antkdem dema destpka rmetn raman avahiy ye. L hn char sed sal derbas nebn ku dema her xirab di droka mirovatiy de dest p kir. SOKRATES: Bawer im yek bi charmix kirin, ne? SEROK: J re digotin Isa. Pisht w bi charmix kirin chend sedsal shn ve demeke dest p kir ku ji aliy pshvechnn raman avah zor xirab berepsh xist. SOKRATES: Ji w dem re nabjin Navndem, yan j, tardem? SEROK: Bel. SOKRATES: Di Navndem de ser desthilatdaran ji kevir ne hishktir b? SEROK: Mirov dikare wisa bje. SOKRATES: Ma ser Kurdan di w dem de ji kevir ne hishktir b? SEROK: Mirovah, di pvejoka v dem de pir zor zehmet kishand. Hezar sal zde di v dema tar de chrskn ronahiy dem bi dem vedidan, l z dihatin fetisandin. Gelek kesn mna we hja di v dem de hatin kushtin. Avah hatin xirakirin. SOKRATES: Na, ez bi hja nehja bawer nakim. Ten dikarim bjim ku ser min ji kevir nermtir b gava kevir lxistin dsa j, neshikiya l ez mirim. SEROK: Bel her tisht di v gotina we de veshart ye. Hun nemir in, hun dijn. Her ser we neshikest l pelix, mejiy we belav b, xwe berda ser chan. Pisht hezar sal zde derbas

bn, dem dsa xwe guhert. Ndem dest p kir. L ndem j, di nav xwe de besh bi besh heta dema njen belav b. Mirovah pir psh ve ket. Mirovah chiqas psh ve ket ewqas j, pash ve ch... SOKRATES: Ez tnagjim, mesela kevir ser Kurdan!.. SEROK: Ne ten. Ew dilopek ji deryay b. Rast e, mirov bi teknk raman psh ve chn. L her pshvechn bi xwe re pashketinek j, tan. SOKRATES: Ev ne zagona surusht y. SEROK: Ne ten. Zagona surusht her tim psh e. L carna hz bedewiya pshketin bi felaketek ji hol radib, mirov pir tishtan ji n ve dest p dikirin. SOKRATES: Chawa? SEROK: Wekokek her teze ew e ku hin dewlet bi durushmn armancn Mirovah ava bn carek din tk chn. Ji ber ku ten durushme nikarin jiyana civak bidomnin, pwst e durushme di jiyan de pk bn, li anegora jiyan bin. Her tisht ji n ve div b hzkirin... SOKRATES: Baweriya min bi qiweta raman heye. SEROK: Em bn pirsa ser Kurdan kevir. SOKRATES: Ez pir bi heyecan im. SEROK: Mnak ez sed caran gelek pirs bi komikn mirovan re zelal dikim... SOKRATES: Ez hza te ji hla rxistin, raman wd. bash dizanim. SEROK: L pir caran cardin vedigerim ji ser ve dest p dikim. SOKRATES: Sebr heyecana te ji bo kar bash hs dikim.. SEROK: Mnak ez carna gotinek li ser beshek civak dibjim, shash t famkirin. Gava dilshiya xwe li ser hin awayan diyar dikim, hinek hene b ku t bigjin ez chi dibjim, min tekrar dikin... SOKRATES: Tekrar bash e... SEROK: Tekrar bash e, eger mirov bi naverok bash t gihshtibe. L mirov t negihshtibe tekrar pir zerar e. SOKRATES: Tu pir bi sh ... SEROK: Ji sha xwe chareyan derdixim. Pir kes ne sha min ne j, chareyn didim psh fam dikin. SOKRATES: L dsa j, mna ku fam kiribin shan didin? SEROK: Hn xirabtir. Pir caran avahiyn pkhat xira dikin, ramann serkeft vala derdixin. SOKRATES: Heyf. Ev chi mirov in, chi kar dikin? SEROK: Piran ji wan wezifeyn gelek proz hilgirtine ser miln xwe. Hin durushman davjin, l mana wan durushman di jiyan de chi ye(?) li ser nasekinin. Tu dibj qey mirovn navndem ne. SOKRATES: Mnak ji kerema xwe... SEROK: Mnak ez dibjim, gundno hun xwed li welatn xwe dernakevin, tirsonek in, li ber leshkerek dilerizin; roja din gelek kes hene ku xwe rewshenbr dibnin, bi dev hrsh dikin gundiyan. Ji ber ku bingeha gotin nafikirin, dest bi dijnan dikin. SOKRATES: Ew chawa rewshenbr in? Ma chima gel xwe, gundiyn xwe hishyar nakin, eger bi xwe hishyar in? SEROK: Roja din ez gotinek li ser rewshenbran dikim, dibjim rewshenbrn Kurd bi wezfn xwe ranabin, ronahiya ser xwe gur nakin nadin gel xwe. Ez dixwazim hem bi kar hev mezin bikin, mezin bifikirin, chalakiyn mezin bikin, herkes ji yn din fr bibe; l hin ji wan radibin dixwazin ders bidin yn din. Ez dibjim pirs tgihishtina dem ye, hinek radibin mna mamosteyn dibistanan dr dirj li ser rewshenbr chi ye dipeyivin; ma yek ku nizanibe rewshenbr chi ye, ji xwe chi tkiliya w bi rewshenbran re heye. Gava ez hin nirxandinn wisa dikim, hema hin kes dest p dikin, rewshenbran didin ber dijnan; tishtn ecb dibjin. Ji wan re dibjin hun ks ne, nizanim chi ne...

SOKRATES: Qey ji ber kst ser wan kevir dishkne? SEROK: Pirsn provokatf dik Sokrates! SOKRATES: Bibexshe! Bi rast kar we pir zor e. Ez ji mamostet btir xwe tim shagirt dihesibnim. Ez dixwazim ji Kurdan li ser Kurdan hrkolnek chbikim. Hv dikim ku em hn pir diyalogan deynin. Ez nizanibm ku Kurdbn evqas zor e. SEROK: Mesele ew e ku mirov bersiva pirsn zor bide, kar bar mirov chiqas zor be j, xwe bchare nebne. Ez mirovn Kurd bash nas dikim, ji wan ne bhv me. Helbet em diyalogn xwe hn bidomnin... SOKRATES: Tu dibj w rojek b ku w kevir karibe ser Kurdan bishkne? SEROK: Tu pirs pir bash fam dik. Ew roj ne dr e. Diyalog -II - Form Giyan SOKRATES REWSHENBR, NALSRAZOB SEROK SOKRATES: Ka ji min re diyar bikin hun chawa rewshenbr in; nav we rewshenbr e, yan j, besh hun li ser dixebitin wisa bi nav dibe? REWSHENBR: Bibuhre mrza Sokrates, ez bash t negihshtim, hun ji min chi bersiv dixwazin? SOKRATES: Mirov pirsan bi pirs nabersivne. Bash e, ka ji min re diyar bikin maneya rewshenbr mna nav maneya rewshenbr mna jiyan yektisht in yan na? REWSHENBR: Ez dibjim ne yektisht in l hevbesh in. SOKRATES: Yektisht bi xwe yektisht e yan dibe pirtisht? Eger yektisht dibe pirtisht, chima em dibjin yektisht eger pirtisht yektisht e, chima em qala pirtisht dikin? REWSHENBR: Ez dibjim yektisht nikare bibe pirtisht, eger ew bi rast yektisht be tishtek pirtisht be, ew j nabe yektisht. SOKRATES: Hun bi bersivn xwe pir bi lez in. Birz Serok ji min re gotib ku kesn xwe rewshenbr dibnin, b ku tbigjin pirs chi ye bersivan didin. Birz Serok tu dixwaz ramann xwe li ser rewshenbran ji min re zelal bik? SEROK: Ez dixwazim hun hinek din berdewam bikin, bawer im w ji ramann min re pir gerek nemne, gava ez te gohdar dikim, pir tisht fr dibim. Bila kesn xwe tishtek dibnin pichek di nav lepn we de nezaniya xwe bibnin. SOKRATES: Tu pir bi sebir . REWSHENBR: Birz Sokrates wisa dibnim ku hun bi bersivn min ne dilxwesh in! SOKRATES: Ez ji her bersivan ders derdixim, gelek tisht fr dibim. Hun ji xwe re dibjin ez rewshenbr im? Gava dibjin chima dibjin? REWSHENBR: Hun j, ecb in, ji ber ku ez nivskar im, min zanngeh tewa kiriye, ez tixtor im, abqat im, nav min heye, ma ev hem ne bes in? SOKRATES: Giyan raman beriya her tishtan tn. Beriya ku forma mirov, yan lash mirov hebe j, giyan raman hene, l ne xwedqalib in. Keng qalib xwe dibnin t de bi c dibin. REWSHENBR: Chi pwendiya v gotin bi axaftina me heye? SOKRATES: Carna giyana mishkek belk bi shash bikeve shrek; ma ew shr pisk bibne nareve, ji tirsan xwe venashr e? REWSHENBR: Bel.

SOKRATES: Em bjin giyana shrek bikeve mishkek, w dem ku mishka shrgiyan pising bibne qey dibeze? REWSHENBR: Bawer nakim, ji ber ku mishk xwe mna shr dibne. SOKRATES: Bash e; ma pising w hrsh mishk shrgiyan neke w parche neke, nexwe? REWSHENBR: Bel, ji ber ku ew dsa mishk e. SOKRATES: Em bjin, mirovek heye, ne zana ye l xwe zana dibne. Xwe chiqas zana, pispor bihesibne j, nizane. Gelo ne mumkun e ku giyana yek zana ketibe forma yek nezan herdu li hev nayn. Em bjin giyana goshtfiroshek (qesab) ketibe qalib tixtorek, gelo ew qalibtixtor w bikaribe li nexweshan mze bike, derman binivsine? REWSHENBR: Bawer nakim. SOKRATES: Em hd hd hevdu fam bikin... REWSHENBR: Hv dikim... SOKRATES: Em bjin kesek heye xwe rewshenbr dibne, l giyana w ne giyana rewshenbrek e, giyana ksiyek e. Forma w j, forma rewshenbr e. Gelo w ksgiyan karibe welew ku di qalib rewshenbrek de be j, bigje tgshtin afirandinn rewshenbrgiyanek? Em bjin di qalib rewshenbrek Kurd de giyana biyaniyek heye ev giyan ne kurdperwer e; ma w dil w rewshenbr bi Kurdan bishewite, ji bo gel Kurd xebat bike? REWSHENBR: Chi pwendiyn van pirsan bi min re hene birz Sokrates? SOKRATES: Bi rast kevir ji ser Kurdan nermtir e. Ez dixwazim bersiva chi pwendiyn van pirsan bi te re hene birz Serok bide. SEROK: Min qala kevir ser Kurdan kirib... SOKRATES: Ya rast vga bash tdigjim, mebesta we chi b. SEROK: Yek yek dibe chend birz Rewshenbr? REWSHENBR: Yek yek dibe dido, ma ev chi pirs e? SOKRATES: Hun pir bilez in birz rewshenbr... SEROK: Chima yek yek dibe dido, ji kerema xwe Nalsrazob tu bersiva min bide! NALSRAZOB: Hin tisht hene b sedem in, ne pwst e mirov li egern wan bigere. SOKRATES: B eger hch tishtek nne. Eger b eger be ew ten hnbneke shash e. REWSHENBR: Bi rast d pnagjim hun chi dibjin.. SEROK: Tisht nabe, tu ji xwe li pash hertisht may... Yek yek dido ye ne dido ye j. Rewshenbr rewshenbr e ne rewshenbr e j, ne wisa ye mamoste Nalsrazob? NALSRAZOB: Ma ez ne mecbr im her tishtn hun dibejin qebl bikim.. SOKRATES: Pir bash. Div hun tim bi shik nzk tishtan bibin. L sedem shika xwe j, div hun bjin. Eger hun sedem spatan neynin gotina me j neriznin, tu maneya gotina we namne, hun nikarin bibin rewshenbrek Kurd flozof; biyan dimnin. SEROK: Biray Nalsrazob, rewshenbr hja, mebesta min rabna her Kurdek ye. Bi rabna Kurdan, mezinlstina wan ez pir serbilind dibim. Biyanbna we rewshenbran ji pirs re bes e. Mirov div bi kmay li pash dijmin nemne, rastiya dijmin dibne gerek hun j, karibin bibnin. Mna mamostey mezin Sokrates j, dibje, mna ku di forma we de biyaniyek, nezanek hebe, ev rewsh beriya herkes div we aciz bike, hun hesab ji xwe bipirsin. Eger birast hun rewshenbr in, ne ten di forma rewshenbran de ne, xwe bi gel xwe mezin bikin. Ehmed Xan mnak bigrin, w bibuhrin... SOKRATES: Eger nivsha n ya kevn nebihure, di w civak de pshketin nache ser. SEROK: Wekokan bide, Sokrates! SOKRATES: Eger Platon (Eflatn) nebya, hun ro nizanibna ramana min chi ye. Eger we ten mna serokatiyn psh xwe bikira, serketina we ne mumkun b. We berjewend ji tecrbn hemyan girt l mna wan nekir.

REWSHENBR: Hun her car qala tishtek dikin, ez p nagjim. We gotib yek yek dido ye ne dido ye, chima? SEROK: Bash ku me dest bi geometr nekir, ev reben han hn di destpka artmetk de maye. Bersiva w bide mamoste Sokrates. SOKRATES: Yek yek dido ye ji ber ku du heb yek tn ba hev dibin dido. Yek yek ne dido ne ji ber ku her yek bi ser xwe yek e, ne dido ye, yan du heb yek in. Yek dikare bibe nv dsa ne yek e. Char heb nv dikarin bn cem hev dsa dibin dido. SEROK: We fam kir rewshenbr? Yan yek yek e yan ne yek e, ew j pirs e. Yek chima yek e, chima dibe nv, chima dibe dido, li ser van pirsan j, hun bifikirin... SOKRATES: Mnak rewshenbr j, heb; chima rewshenbr? K dibje, chima dibje, mirov bje dibe, yan sedem gerek e? Sedem hebe dibe yan ji mirov re wisa dixuy? Her tisht ji mirov re bixuy j, wisa ye yan ne wisa ye? Wisa be chima, ne wisa be chima wisa dixuy, em chima wisa bi nav dikin? SEROK: Mamoste Sokrates pir zor neke. Ka bila ew bersiva hin tishtan bidin, em karibin rojn psh hn j, sohbeta xwe bidomnin. SOKRATES: Tu Kurdn xwe pir bash dinas! SEROK: Ew ne ten Kurdn min in, ez j, Kurd wan im. SOKRATES: L ew te fam nakin. SEROK: Rojek b w min bash fam bikin. Ez bi dil can bi wan re me. Ew dichin xulamiy ji pir kesn noker re dikin, li ser min j, dixwazin axat bikin. SOKRATES: Aliyek axat her tim xulam ye. Ji xulam axatiy tund derdikeve. SEROK: Bel. Kurd pircaran ji dijmin re xulam, li hember hev axa ne. SOKRATES: Heyf. Xwez ne axa ne xulam bna! SEROK: Armanca min rakirina xulamt axat bi her away ye. SOKRATES: Serkeftin psheroja te ye. Daxwaz ceht mirov dibe serkeftin. Di te de herdu j, bi awayek xurt dibnim. SEROK: Armanca min mezinkirina insanan e. Eger yek rewshenbr be, bila bi rewshenbr mezin be, gund be bila bi gundt mezin be, cahl be bila hn bibe, bibe zana. Bila zanat dilnerm be, ne pozbilind; ji ber kesek tune ku her tisht bizane, herkes hin tishtan bi snor dizane. Her tisht, zanyar j, bi snor e. SOKRATES: Mirov nikare bibe zanay tewa, l dikare zanebna xwe bi tecrban binexshne. SEROK: Te pir xwesh an ziman. SOKRATES: Spas. Ez dixwazim em sohbetn xwe bidomnin. Ez ji we pir tecrbe digrim, pir tishtn n fr dibim. SEROK: Tewecuha te ye. Sohbeta te ji bo me tij ders in. SOKRATES: Ez chiqas Kurdan dinasim, pirsa wan bala min btir dikshne. SEROK: Bi hevxebata te em gelek dilsha bin, Sokrates. Pir Kurd hene xwe nzk me nakin. SOKRATES: Chi heyf. Ew chiqas feqr in. SEROK: Bel. Em dixwazin ew j, dilberz bin. SOKRATES: Belk ew bash t nagjin hun ji wan chi dixwazin, carek din ji wan re bjin! SEROK: Em her car dibjin, em her car j hn bjin. SOKRATES: Chi ji dest min b ez bi v nezaniya xwe amade me bi we re bim. SEROK: Em bi zanyariya we serbilind bin. Diyalog - III -

Sohbet li ser Wje SOKRATES EHMED XAN, REWSHENBR SEROK SOKRATES: Serok birz, va ye Ehmed Xan, li v der ye, em dikarin ji w hin pirsan li ser wje wd. din bikin, ew j, bi zanebna xwe ya giran bi rmet bi bersivn xwe me ron bike. SEROK: Rast e. Fermo dest p bike, chi dixwaz pirs bike! SOKRATES: Birz Ehmed Xan, kr gel bindest, hozan sedsalan nemir, hun ji me re li ser rewsha wjeya Kurd njen chi dikarin bibjin? EHMED XAN: Li min fed ye ev pesn rmet / li psh mirovn zana qiwet / hn z ye gotin li ser demwje / wjeya njen psh dirj e. SOKRATES: Rast e, hn bishkuvn wjeya njen dest bi vebn nekirine, l hun li ser psheroj chi difikirin? Gelo w keng cosha nivs bi mistewa bilind xwe ron bike? EHMED XAN: Ber hertisht pwst b tacek / daku bi kes nebe muhtacek / ji bo kurd nebin bindestn tim / ji xwe re deynin bingehek hm / Ziman wje z dibin ron / ger mirov bingeh bo welat dan / pshketin pshvechn njen / hem dest p dikin bi v cewher. REWSHENBR: Ya rast ez ne pirsn Sokrates ne bersivn birz Ehmed Xan t nagjim, ji kerema xwe hun dikarin mebesta xwe hn zelaltir bnin ziman? SOKRATES: Bash e. Hun chi kar dikin, psheya we chi ye birz Rewshenbr? REWSHENBR: Min lmn flosof sosyoloj xwandine, niha j, li ser Ehmed Xan helbestn w dixwazim xebat chbikim. SOKRATES: Tu pirsn min ji bo we nemane, bersivn ez bidim we birz rewshenbr ji kok hch nn e. SEROK: We flosof xwandiye, bash e. Hun Sokrates dinasin? REWSHENBR: Bel, flozofek Yonan ye. SEROK: Xwe li ser chi besh kr kiriye, di kjan dem de jiyaye chawa tkoshn daye? REWSHENBR: Bawer im, pir kevn e, min hch berhemn birz Sokrates nexwandine. SOKRATES: Berhemn min nn in. REWSHENBR: Chawa? Nav te chima li ser hem flosofan e? EHMED XAN: Va ye rewsha me, tac flozof / bizanin chima wje pash qof / l hviya min ew dem ne dr e / ronahiya njendem j, pir kr e. SOKRATES: Li ser wje pirsn min neman. REWSHENBR: Ma, ka tu bersiv j, nehatin. Eger hun r bidin ez dixwazim hin pirsan ron bikim, ka chima wjeya Kurd ewqas li pash maye, yan j psh nache... SOKRATES: Ez bawer im, birz Ehmed Xan bersiva min bi kurah da, l tu dikar dsa j, ramana xwe ji me re bn ziman, daku em hn j, rontir bibin. REWSHENBR: Sedema pshneketina ziman wjeya Kurd ew e ku tu mkan di destn Kurdan de, bi taybet j, nivskar rewshenbran de tunebye... SOKRATES: We b mkan zanngeh tewa kir? REWSHENBR: Hun zanin hin taybetiyn nivskar rewshenbran hene, div mirov wan bide ber chav. L di me Kurdan de kes rmeta nivskar rewshenbran nizane. SOKRATES: Ne we got derfet tune. Eger derfet tune we tishtek nekiriye, hun dikarin bikevin kategoriya nivskaran? REWSHENBR: Chima na? Ma derfet hebn ez nebm nivskarek, flozofek mezin? SOKRATES: Hun ji k, bi chi away alkar dixwazin? We bi awayek an ziman ku wjevan, flozof wd. yn mezin ji ber bderfetiy chnebne...

REWSHENBR: Bel. SOKRATES: Tishtek chnebbe, mirov dikare rmeta w bigre, alkar bike, yan j, j re derfetan pshksh bike? REWSHENBR: Na, nikare. SOKRATES: W dem gotina ku derfet nn in j, b mane dimne. Derfet ji bo kesn bixwazin tishtan bikin hene. Derfet ew kes bi xwe ne. Nivskar bi xwe nikaribe biafirne, hun derfetan gish bixin xizmeta w j, nikare. Flozof ji bo ku flosof bike, li anegora min pwstiya w bi tu derfetan j, nn e. SEROK: Birz Sokrates, tu hn rewshenbrn me bash nas nak. Piran tn qala derfetan dikin, em bi gish derfetn xwe dixin xizmeta wan l dsa j, gava ji chav winda dibin ji br dikin. Wek din we pir bash an ziman, bi gotina ku derfet tu ryn mezin ji afirandinan re venake. Div di mirov de, di mejiy mirov de teqandin chbin. Yek nikaribe mejiy xwe mna volkan pk bne, bi agirn mejiy xwe ronahiyn mna roj biberiqne, di dest w de ji gil gazin btir tutisht namnin. SOKRATES: Te pir xwesh an ziman, tam ji dil hish min... SEROK: Rewsha nivskar rewshenbrn me ya v dem gil gazin e. EHMED XAN: Heyhat ev derfet ro bo Kurdan / Drok binr talan tofan / Ev rabn serhildan / Ev zanist Berxwedan / Yekemncar e ji bo Kurdistan / Ji bo Kurdistan wek baxcha gulan REWSHENBR: Nizanim hun hem qala chi dikin? Tu dibj qey Kurdistan serfiraz bye , ten ez p nizanim... SOKRATES: Rast e, te bash got. Kurd tirs tirsandine, giyana xwe ji qirjiy paqij dikin. Kesek ro bixwaze Kurdan fam bike, pwst e bi metodn ber xwe nelivne. SEROK: Hun chi diponijin, birz Nalsrazob? NALSRAZOB: Ez chi bjim. Tu dibj qey hin tisht ji min re j, ron dibin, l bi rast ez p re nagjim ku rewsha xwe li v anegor zelal bikim... SOKRATES: Eger we dest bi shik kiribe bash e mrze Nalsrazob. REWSHENBR: Ez nizanim ev Nalsrazob chima dest bi shik kiriye, ji bo chi? Ez tnagjim Ehmed Xan chi dibje, Sokrates dibje tu berhemn w tunene, ew chawa ewqas bi nav deng bye, ez ji k bipirsim, w k bikaribe bersivn min bide... SOKRATES: Hun dest bi pirsan bikin, w rojek b hun bikarin bersivan j, doz bikin? Tisht bash ew e ku mirov hertim pirs bipirse. Bi pirsan mirov dikare ron zelal bibne. Div mirov hch nebje ez zanim, mirov chiqas zanibe, ewqas nezan e. Mirov her bi aqil ew e; ew zane ku tishtek nizane. REWSHENBR: Ez we hch fam nakim birz Sokrates. Ez ne we, ne birz Serok, ne j, birz Ehmed Xan hch yek ji we fam nakim. Ez d birz Nalsrazob j, fam nakim. Ez hch tishtek nizanim... SEROK: Belk cara ewil e ku we gotineke rast got. Bash e, em hev hd hd fam bikin. Zanistiya her mezin ew e ku mirov xwe mezin nebne, xwe zana nebne. Eger mirov zana be, bi zanistiya xwe li psh chav e, ne bi pesna zanistiya xwe. Birz Sokrates, em karibin bi rewshenbrn njen serkeftineke chand, huner pk bnin yan na? SOKRATES: Ez bawer im. SEROK: Tu bi chi bawer ? SOKRATES: Ez bi hza te bawer im, ez bi rewshenbrn Kurd bawer im. Ev chek tu did dest wan ne bichk e; w rojek bikarin pk bnin. SEROK: Birz Ehmed Xan, tac helbestvanan, flozof nemir gelperwer hun chi difikirin? EHMED XAN: Herwiha berdewam be serkeftin / Saln psh me d Kurd ne bindest in / Afirandina ziman, wje dewlet / Girdaye bi serxwebna siyaset SOKRATES: Ehmed Xan flozofek, zanayek, wjevan berz e...

SEROK: Bel. Em dixwazin di dema me de j, Ehmed Xan derkevin. SOKRATES: Ji ber v yek hun pir zor didin rewshenbran, nivskaran... SEROK: Bel. Eger me zor nedaba gerla, tirsa Kurdan ne dishkiya. Ma Kurdn feqr belengaz karibn rabin ser xwe bala diny bikshnin ser pirsgirka xwe? Ma wek din Kurd karibn xwe bikin bombe biteqnin. Ev rewsh ji bo her besh civak derbas dibe. Mirov zor nede, zayn chnabe, zor prika zayn ye pir caran... SOKRATES: Tu j, mna min prik dik, ji kesn ducan re, ne? Diya min bi xwe prik b jinn ducan dida zayn. Ez j, ji w pshey frbm ku mirov chawa dide zayn. Eger ez bi mirovek re dest bi axiftin bikim, metodn prik pk tnim, bi v away kesn her nezan j, gelek tishtn zana dizn... SEROK: Mirov dikare pichek bide ber hev, l kar min hn j, dijwartir e. Pircaran dergsh hn di rihma diya xwe de, ne tendurust in, div ez dergsha ber zayn j, derman bikim ku tendurust bizn. SOKRATES: Bel, ez bash tdigjim. L diya min nikarib di zik day de zarokan derman bike... SEROK: L tu dikar Sokrates, ez zanim tu bash dikar. T bra min te chawa ramann hin shagirtn xwe hn ku nehatibn ziman, bi pirsn xwe rast dikir. SOKRATES: L ez dibnim riya we gelek serkeft ye. Ya me ten raman axaftin b, ya te zor e ji ber ku tu jiyan j, diguhirn... Diyalog -IV- Tevgeriya Xopan SOKRATES MAXO, REWSHENBR SEROK SOKRATES: Ya rast ez Maxo nas nakim, cara yekemn e ku ez w dibnim. SEROK: Min digot qey hun hev dinasin, ji ber ku ew xwe z nzk mirov mna te dike heya j b dixwaze dr me bixne. SOKRATES: Chawa? SEROK: Her bash ew e ku tu bi xwe p re sohbet bik. SOKRATES: Ez gelek dilxwesh bim, ger bikarim ji w hin tishtna fr bibim. SEROK: Em hv bikin, bel ka were Maxo, tu Sokrates dinas? MAXO: Fermo Serok min, ser seran; eger hun bixwazin em w binasin. SEROK: Bawer nakim tu w binas. L hviya min, tu dostaniya me p re daniye, xira nek! MAXO: Na, Serok min, ez w tevger bikim. SEROK: Sokrates rewshenbrek Yonan ye... MAXO: Serok min ev rewshenbr tucar nabin mirov... SEROK: Chima, qilochn wan hene? Ber mirov gotina xwe li ser tishtan daw l bne, tu hema biryara xwe li ser wan did. Daxwaza min tu hinek bi Sokrates re sohbet bik, pash em dsa bn ser mijara xwe. SOKRATES: Birz Maxo, we got, rewshenbr tucar nabin mirov. Ez dixwazim bizanim, gelo ka rewshenbr chi ne, chi kar dikin? MAXO: Binrin heval delal, wisa dixuy ku haya we ji rewshenbran hch tune. Div mirov ber hertisht welatparz be. Bi ehlaq hurdeburjuva kesek nikare bibe welatparz, ji bo welat

xwe xebat bike. Rewshenbr ew e ku bersiva pirsgirkn gel xwe bide. Ma rewshenbrn me wisa ne? Na, ew mna axa ne, dixwazin reheta wan li c be nav wan mezin be. SOKRATES: Hun qala tishtn gelek girng dikin birz mamoste Maxo. We got bersiva pirsgirkn gel; hun dikar chend mnakan bidin daku ez bashtir tbigjim, mebesta we chi ye? MAXO: Li welat gelek nirxn gel hene, gel me zehmetksh pershan e; gerek mirov v gel nas bike, fam bike, ji derdn w re bibe melhem... SOKRATES: Bash e. Mna tdigjim gel Kurd di bin zordariyeke mezin, di nav zorkshiyeke tewanbar de ye. Pirsa min ev e: li anegora ramana we chare chi ye? Bersiva pirsgirkan bi chi away div b dayn? MAXO: Binre hun naxwazin fam bikin. Ji bo kesn bixwazin fam bikin, mesele gelek vekir ye, hun chima pirs di dev xwe de dibin tnin? SOKRATES: Mebesta min tgshtina mesel ye. L hun bersiv nadin min, ten qala zor zehmet dikin. Ez dixwazim chareser chi ye, bizanim. MAXO: Tnegshtina v mesel chi ye? Ji xwe hun hem rewshenbr wisa ne. Gava hun dev xwe vedikin pir mezin dipeyivin, l gava mesele chareseriya pirs, bersiva dem be, hun ji kar direvin. K zane gel we ji dest we chi dikshne! SOKRATES: Daxwaza min j, ferbna riyn chareseriy ne. MAXO: Ma pirs evqas zelal e ku hun dsa j, tnagjin, ez chi bikim? Heval, birz mamoste, nav we chi b? SOKRATES: Sokrates, Sokrates mr Xanthippe. MAXO: Ha heval birz Sokrates div hun ji bo gel xwe bixebitin. Pirsa Kurdan giran e, dev j berdin, ser xwe p neyshnin, tgshtina pirsa Kurd zor e. REWSHENBR: Mamoste Maxo, dsa j, mirov hinek zelal bike, ji bo dostn me bash dibe. Sokrates flozofek Yunan bi navdeng e... MAXO: (Bi dengek nizm ku Sokrates nebihse) Chi kar v bi me heye. Flozof e, yan ser xwe xwariye yan j, li ser hesab biyaniyan dixebite. Ne wisa ye heval? REWSHENBR: Bawer nakim, rewshenbrek gelek giranbiha ye... MAXO: Ji xwe ev hewesa we rewshenbran li ser biyaniyan mal li me Kurdan shewitandiye, ji bo hun ji bersiva wezfeyn xwe birevin, hun xwe disprin felsefe, xwe li ser me zana dihesibnin, nivskar... SOKRATES: Deng we bash nay min, ger hun deng xwe hinek bilind bikin w bash bibe. REWSHENBR: Bel, heval Maxo, hun dikarin sohbeta xwe bidomnin. SOKRATES: Em hn li ser bersiva pirsgirkan mabn. Gelo mirov nikare bje div herkes li ser besha xwe bi awayek xwe kr bike, bibe pispor kar xwe ku berjewendiya w zdetir bibe? MAXO: Rast e, div wisa be, l ka? SOKRATES: Eger herkes di kar xwe de shareza be, ber bi pispor biche hin bersiv dernayn hol? Chareseriya pirsgirkan hin asantir nabe? MAXO: Tu chi dibj, ma k naxwaze wisa be. L bawer bike rewshenbrn me ne di kar xwe de ne j, di karn din de tutisht nizanin, tishtn zanin j, nakin. SOKRATES: Chima nakin, yan j, chi zanin nakin? MAXO: Ma mirov bixwaze chi nizane! SOKRATES: Bash e. Em li ciyek nzk hev dibin: mirov bixwaze dikare fr bibe, tishtn fr dibe j, dikare bixe jiyan... MAXO: Rewshenbrn me ne fr dibin, ne dikevin jiyan. SOKRATES: Jiyana chawa? MAXO: Jiyana xizmeta gel.

SOKRATES: Maxo, hun tim li der dor tishtan digerin, naxwazin pirs binasin, nahlin mirov bersiv j, bide. MAXO: Ma bersivn we ji yn din ne pir pshtir in, hun j, mna rewshenbran chareser di gotinan de digerin.. SOKRATES: Gotin nebe chareser nabe! Div mirov ber plansaziya chareseriya pirsgirkan derxe pash j, li ser bifikire, ka wan chawa bixe jiyan. Hun ne bersiv didin, ne j, dihlin em bersiv bidin. MAXO: Ma bersivn hun bidin chi ne? Ew j ne gotin in, hun chi bibjin ji bo min kr pnc qurush nake, mesele pratk e. Mesele jiyan e. Hun di jiyan de hebin bash e, wek din heta sib hun bipeyivin j, tu mane nade. SEROK: Maxo! MAXO: Bel, Serok min. SEROK: Tu nahl kes ramana xwe j, bibje. MAXO: Em gelek demokrat in Serok min, herkes dikare gotina xwe bibje. SEROK: L tu mna shr Demokles li ser ser wan b, kes nikare rehet ramana xwe bne ziman, ne wisa ye? MAXO: Bel, wisa ye Serok min, l mirov r dide wan, derdikevin ser ser mirov. SEROK: Sebra te tune, tu guh bid Sokrates, bawer nakim ku bi v away demokrasiya te tr kr rewshenbrn Kurdan b. Div em xwed li hem beshn gel xwe derkevin. Rewshenbr j, beshek ji gel Kurd in. MAXO: L em rexne nekin, ew tu kar nakin... SEROK: Rexne div li ser bingeheke pshvexistin be, ne pash ve bikshne. REWSHENBR: Serok min, heval birz Maxo, gava rexne dike, xwe dixe ciy we, shr we digre dest xwe li ser me dixe. SEROK: Chawa? Kes nikare bi shr min li kes bixe! REWSHENBR: Pir caran kesn din, gava rexne dikin, xwe disprin bin perdeya rexneswan we. Gava kesek bi shr we sher dike, heq shr we nikare bide. Ew shr ten di dest we de xrt e, bi tesr e. Di dest kesn din de tesreke ters shan dide. SOKRATES: Rast e. Herkes dikare bi shr xwe sher bike. Mnak, dema Iskender Zulqerne shr xwe bigirta pir xurt b. Tukes nikarib bi shr w sher bike. Rojek yek ji generalan w xwast bi shr w sher bike, Iskender bi shr xwe ser general xwe jkir REWSHENBR: Bawer im Sokrates shash fam kir, mebesta min bi shr... SEROK: Sokrates shash fam nekir, hun j, mna Maxo nekin; wer dipeyive ku dibje qey Sokrates tnagje. Hun hn Sokrates nas nakin, ew hertim meydana sher gelek fireh digre, heta dijmin xwe t de biwestne pash w serpishtk li erd dixe. Hun Maxo serpishtk li erd ne, l haya we j tune. SOKRATES: Spas, ya rast tu min ji min j, chtir zelal vedik, tu min did sherm; ez ji te pir tisht hn dibim. SEROK: Qusura Maxo Rewshenbr mze neke, dil wan paqij e, l ser wan tishtan dereng digre. Ew rojek peyva te ya ro fam bikin. SOKRATES: Ez ji axaftina wan aciz nnim, l dema me gelek teng b, me gelek tisht b bersiv hshtin... SEROK: Carek din em karibin hn zelaltir bikin. Peyvn me, diyalogn me gish kin in, em rojek karibin dr dirj baxivin. SOKRATES: Hv dikim! SEROK: Maxo, bi rexneyn xwe li ser rewshenbran heq w hebe j, riya rexneyn w ne rast e; mirovan direvne, nzk nake. Rewshenbr j, pir mizmizok in, mezin nalzin; em dixwazin ew pir mezin bin.

SOKRATES: Gava rexne ji hla te tn, bawer nakim ku kes j aciz be. Mesele, div herkes hz snorn xwe zanibe. Wer dibnim ku di v war de kmas hene. SEROK: Derd me j, em dixwazin ev kmas ji hol rabin. Ev kmas nebin, r ji mirovn mna Maxo re j, t girtin. REWSHENBR: Hun peyvn gelek rast dikin! SEROK: Ya shukur ku hun j, hd hd tdigjin muhr xwe l dixin. MAXO: Serok min, ji xwe kar Rewshenbrn me muhur li dest bel-na kirin e SEROK: Kar te j, xirabkirina navbera me rewshenbran e! MAXO: Em dixwazin wan tevger bikin... SEROK: Nekeve navbera me xirab neke, bes e. SOKRATES: Tkoshna raman mej ji tkoshna chekan dijwartir e. SEROK: Ger mirov bash pk bne. SOKRATES: Bel, ger mirov bash pk bne! Diyalog -V- Karakter Kole Tkchy SOKRATES DIBIX SEROK SOKRATES: Roj bi roj kfxweshiya min bilind dibe. Hertim hin Kurdn din dinasim bi v away dikarim li ser Kurdan di ser xwe de hd hd wneyek chkim. SEROK: Min digot qey hun Dibix dinasin! SOKRATES: Na, yekemncar e ku birz Dibix dibnim. Min birz Nalsrazob birz Maxo nas kirib. SEROK: Nalsrazob xwe pir mezin dibne, li ser gel Kurd mamoste dihesibne l haya gel Kurd ji w tune. Maxo mirovek nekr b l me ji w re gelek mkanan vekir ku psh ve biche, feyda w bigje gel. Rab mkann me li dij me xebitand, gish karn me yn girtib ser xwe tk bir dawiy ch li mala xwe rnisht. Dibix saf e, niyetqenc e l mnakek balksh e ji bo tkbirin tkchna rewshenbriy. Ew gish kar me tevlihev dike, nikare zebesh xiyaran ji hev cuda bike. DIBIX: Serok min..! SEROK: Deng xwe bichek km derx hn guhdariy bib ji bo te xirab nabe. Chi zanim tu j, sib mna Maxo nek! Ma tu ji w ne chtir . SOKRATES: Birz Dibix chi kar dike? SEROK: Dest davje her kar, l tu kar j, nabe ser. Xwe nivskarek mezin dibne l heta vga tu berhemeke w ya cid tune. Xwe partzan poltkzan dihesibne l heta vga chi kar girtibe ser xwe nebiriye ser. Xwe pir xwedqudret dibne l heta vga me tu qudretn w nedtine. SOKRATES: Min xwast bizanim chi pshe? SEROK: Birz Sokrates dixwaz bi Dibix re bipeyive, pash ez fikr xwe bjim. SOKRATES: Birz Dibix we xwe li ser chi kr kiriye? DIBIX: Mebesta we chi ye, hun dixwazin ez li ser chi agahdar bidim we? SOKRATES: Ez mirovek nezan im, hema hun li ser chi min ron bikin, ez ji we re spasdar bim.

DIBIX: Hun bi chi ser xwe dshnin, pshey we chi ye? SOKRATES: Ez bi xwe shagirt herkes me ku min li ser hin tishtan ron bike. DIBIX: Bjin, hun chi bipirsin ez bersiva we bidim. Ez bi xwe nivskar im. Helbestan j, dinivsnim, dixwnim, ser xwe bi flsofiy dshnim, ma hun zanin flosof chi ye? Karn siyas, dplomas, zanist dikim; carcaran j, dem hebe shervan dikim. SOKRATES: Hun ji Xenophon zdetir xwed qudret in? DIBIX: Dibjin Xenophon j, shervan bye, nivskar bye, l nizanim chawa bye! Ma di dema w de mirovah pir psh neb, bawer nakim ew pir tisht kiribe. Agahdariyn we li ser Xenophon hene? SOKRATES: Hinek, xortek jr b. Kes yekemncar li ser Kardoxan yan Kurdan tisht nivsiye Xenophon e. Xenophon shervan nivskarek bash b, hozan gel xwe b. DIBIX: Hozaniya min j, ji ya pir hozanan ne kmtir e. Ez bixwazim ji pir dengbjan xweshtir distrm, l tembr keman nikarim lxim, dixwazim fr bim. SOKRATES: Hozaniya ez qal dikim ne stranbj ye, l hozann stranbj j, gelek hebn. Ger hozaniya we hebe, w dem hun Rhapsodn Helen bash dinasin. Min ji Sappho gelek hez dikir. Gava qala w dibe, dil mirov bi vn t dagirtin. DIBIX: Rhapsode chi ye? Sappho k ye? SOKRATES: Rhapsode yan hozan, dengbj. Sappho hozaneke vniy b, gelek bi nav deng b l Pindar hn btir dihat parastin; ji ber ku Pindar pesna shervan lehengiy dida. DIBIX: Bash e, em dev ji kevnedem berdin, daxwaza we frbna chi ye? SOKRATES: Hun pir z dikin. We qala dema Xenophon kir, em li ser dem bipeyivn. Pash ez nikarim dev ji kevnedem berdim, ez hn j, di w dem de dijm. Bash e em li ser dem bipeyivin. DIBIX: Chawa? SOKRATES: Dem chi ye? DIBIX: Dem dem e, yan wext e, xeyo. SOKRATES: Dem dem e, rast e l eger dem dem be, t w maney ku dem ne dem e j. Hun dikarin li ser wesfn dem rawestin? DIBIX: Yan chawa? SOKRATES: Dem bi tam e, bi reng e, bi tevger e, b tevger e, bichk e, mezin e, kin e, dirj e, shil e, ziwa ye, hishk e, nerm e, dr e, nzk e, nizm e, bilind e wd.? Hun li ser dem chi difikirin DIBIX: Yan chi, hun dixwazin chi fr bibin? SOKRATES: Hun chi fr bikin ji bo min bash e. DIBIX: Binre kalo, ez nizanim hun k ne, l wer dixuy ku hn haya we ji tevgera Kurd welatparziy tune. Belk hun nizanin gel k ye, chi dike. Wisa dixuy ku hun ji gel gelek dr in ji shn w b xeber in... SOKRATES: Em bjin gish gotinn we rast in, l chi tkiliya v bi pirsa min heye? DIBIX: Div hun beriya her tisht gel binasin, jiyana gel binasin, pash dest bavjin fantaziyan, ka dem chi ye, nizanim chi... SOKRATES: Rast e, l we bersiva min neda. DIBIX: Bersiva we, div hun ser xwe bi pirsn gel bshnin, ji ciy xwe rabin xwe berdin nav gel ser xwe bi shn w bshnin. Pash pirsa dem bikin, bikevin xeyal xewnn rewshenbriya tiraliy. SOKRATES: Spas. L ez dixwazim hun ji min re bjin ka dem chi ye? DIBIX: Ez ji we re chi bjim b feyde ye. Hun ji gel gelek dr in. Ma min got: Dem dem e, wext e. Hun saet j, nanasin. Li saet binrin hun bizanin dem chi ye.

SOKRATES: Ez saet dinasim l dem saet ji hev dr in. Dem dem e l ne dem e j. Dem saet e l ne ten saet e. Hun li ser pirsa welatparz, nzkbna shn gel radiwestin. Ev tishtn hun dibjin bi hezaran sal psh bn. Pir gel xwe ber bi sedan sal ji v pirsgirk rizgar kirine l hun chima hn li ser van tishtan radiwestin? Sedema ferbna mina dem ji dev we Kurdan ji bo min gelek girng e. Gelo hun chima bi sedan sal pash xelk li ser hin tishtan radiwestin? T bra min dema ez hn dijiyam poltka we ya dewlet ji vga psh ve tir b. Gelek kesn sefera rojhilat dikirin ji hem gelan btir qala we dikirin. L vga di hebna hza dem de nav we tune. Ev chend saln daw dsa qala we t kirin, chima? Chima dem bi dem bdengiyek kr li ser we heye? Chima vga pirsa we dsa xwe derxist psh? Hun dikarin bjin pwendiya van tishtan bi dem re nne? Hun vga du hezar char sed sal ji min dr dijn l em dsa j, dikarin bi hev re baxivin, chima? DIBIX: Chawa? SOKRATES: Ez beriya zayn 399 sal hatim kushtin, hun 2395 sal shn ve dijn. Destpka dem heye? DIBIX: Bel, chawa tune? Ez ji axaftina we tisht fam nakim. SOKRATES: Dem ji kuder, keng chawa dest p dike? Eger dest p dike ber w ber bi kuder ye? Ber dem ber bi aliyek be, ev chi al ye? Aliyn dem hene? Wesf shekln dem hene? DIBIX: Ma hun v yek j nizanibin, ez ji we re chi bjim! SOKRATES: Dawiya dem heye? DIBIX: Div hebe, li gor diyalektk destpk dawiya her tisht heye. SOKRATES: Dawiya dem li kuder ye, keng ye, chawa diqede? Dawiya dem dirj e yan kurt e? Li gor chi, chawa? Dr kr ber bi kjan aliy ve dr kr in? Driya dem, kriya dem bi chi t pvandin? Pvan dem di nav chi tkiliy de ne? Dem z ye yan hd ye? Li gor chi mirov dikare kr, dr, z hdibna dem bipve? Hebn tunebna dem xwe bi chi ispat dike? Dem hebna chi ye? Hebn xwe di dem de chawa diyar dike? Reng dem chi ye? Hun dikarin dem bibnin yan bi dest, dev hsn xwe bigirin? Bingeh navenda dem hene, hebin li kuder ne? Maneya jiyan di dem de chi ye? Di dem de jiyan heye yan jiyan di dem de heye? Dema jiyan dirj e yan jiyana dem dirj e? Em dikarin bi hezaran pirsn din bikin, div mirov li ser gotinan sivik raneweste, li ser bingeha wan raweste. Mirov nikare bersivn sivik bide. Pirs bersivn sivik hene? Ji bo bersiva pirsn ku li me sivik dixuyn mirovah chend sal bihurandine heta ku bersiv dane? Mirovah chend sal bihurandiye heta pirsek bike ku li me giran ney? DIBIX: Bi rast tishtn hun qal dikin ji min re vala tn, nebe tkiliya we bi gel re gelek zeyif mabe, yan j, hun gel hch nas nakin? SOKRATES: Ez pir km tisht dizanim, gel j, km dinasim... DIBIX: W dem tkiliya we bi welatparz j, ne xurt e, dibe ku hun rewshenbrek gel j, nebin? SOKRATES: Ez rewshenbr nn im. Tkiliya min bi gel Polis re xurt e, ji bo Polis xwe sher dikim, diparzim j. DIBIX: Min dizan, di we de nerastiyek heye. Hun ten pols gel dibnin pols diparzin hatine bi min re li ser tishtn vala mna dem chi ye qise dikin! SEROK: Birz Sokrates, ji kerema xwe bihlin ez p re pichek bipeyivim. Hun dikarin pash bidomnin. Hun chi bibjin bjin, ew guh nade we, tishtn hun dibjin fam nake. Di ser w de hin shekil hene, xwe li gor wan sheklan dilivne. SOKRATES: Spas. Bawer im, ez birz Dibix ji zimann hev fam nakin. L ger axaftina me bidome em hd hd hev nas bikin, ziman hev fam bikin. SEROK: Min ji te re gotib: Kevir ji ser pir Kurdan nermtir e. DIBIX: Rast e, li gund me mirovek heb... SEROK: Ser w mna y te hishk b, ne?

DIBIX: Min dixwast bjim... SEROK: B deng be, guh bide min vga. Tu chawa birz Sokrates nas nak, te me j, nas nedikir. Tu bi niyetek bash nzk tishtan bib j, nezaniya te li psh te astengeke mezin e. Ne wisa ye? DIBIX: Bel Serok min. Ez demeke ne zde ye ku we dinasim. SEROK: Bel, t vga by ser dem. Birz Sokrates j, qala dem kirib, l te ji w tishtek fam nekirib. Polis ne pols tu dinas, maneya w bajar e. Pols ji bo dema birz Sokrates dihat mana welat j, k bajar xwe neparasta, ne welatparz b. Sokrates hem welatparz hem j, mirovparzek mezin e. Pisht mirina w bi 2395 sal j, kes negihshtiya edeb ehlaq w. Ew mnakek balksh e ji bo parastina prensbn ehlaq wjdana mirovahiy. Gelek dnn sam di bin tesra ehlaq felsefeya birz Sokrates dema w de mane. Pisht mirina w pir komeshop (girbn li ser rya w) ji br baweriya w derchne. Ji van komeshopan yn her girng Akademiya Platon, Stoa, Kynes, wd. bne. Tesra wan digjin heta dema me. DIBIX: Ez nizanibm ew k ye, bila li min bibuhre! SEROK: Ber ku mirov yek nas bike, div li ser w tishtek nebje, rast e? DIBIX: Rast e, min dixwast... SEROK: Em vegerin ser me. We em n nas kirine, chend sal in: Hun bawer dikin ku we em nas kirine? DIBIX: W dem, tgshtina me li ser we km b. Min digot qey hema chend tisht bizanim bes e; vga tdigjim ku ne bes e. Ez di xwe de valahiyeke mezin dibnim. SEROK: Bawer nakim te nas kiribim. Bash e, ji v dem p ve t chi bik? Tu di xwe de qiwet dibn ku tishtn bash bik. Mna tu dibn dem pir girng e, em dichin dizvirin dsa tn ser dem l em tucar nikarin dem zelal bikin, bash binasin. Pash ez te cardin bidim destn birz Sokrates daku dem bi te pichek be j, bide famkirin. Em vegerin ser kar xwe: we me li vir bash nas kir? Qiweta te ji bo mesha bi dem re heye? Em chawa dikarin te binasin? Tu ber chawa by, vga chawa y t ji vir shn ve chawa b? DIBIX: Serok min, beriya pnc salan b ez ketim nav kar. Ez hinek perwerde bm l tkilbna min ne li ser bingeheke rast b. Bi tesra hin hevalan ketim kar; hin cangor bbn li ser min gelek tesr kirin. Nzkiya min beriya pnc salan mna vga bya, min gavn psh avtiba. SEROK: Eceb? DIBIX: Bi v nzkbn ketim nav xebat, teng mam. Di kar de pir nezan bm, ten bi niyeta bash nzk dibm. Heval j, pir alkar nedan min. SEROK: Himm! DIBIX: Hevalek berpirsiyar te digot qey li dij min b, te digot qey ez ciy w bigirim! L hatina min ya cem we ber min ron kir. Ez v hatin destpkeke n dihesibnim. Di jiyana xwe ya n de ez jiyana we bingeh bigirim. Ez bi xwe bawer im di dema psh de bi roniya nasna v jiyan dixwazim bimeshim. SEROK: Tu bi axaftina xwe re bi rast j, rast ? Te li ser v bingeh biryar da? DIBIX: Bel Serok min. SEROK: Em bjin biryar heye l zanebn tune, we ji peyvn me yn fireh hin tisht girtin? Ber shekl b, mna pirtkek; nav li ser heye l gish rpeln w vala ne, yan di bingeh de tishtek nne. DIBIX: Rast e Serok min. Ez dikarim bjim min jiyan nirxepeyvn serokat gelek bash fam kir, pir di bin tesra wan de mam. SEROK: Ber j te dinas, tishtna digot, te vga dt chiqas bbingeh by? DIBIX: Ez dikarim v bjim ku Serokat ji nav xwe gotinn min sahkir j, berz mezintir e. SEROK: Mezintir e ha! L ne ten mezin, kurtir e j, ne? belayek mezin e di hundir dil we hemyan de. Hun chawa ji bin rabin, t chawa ji bin rab?

DIBIX: Em mecbr in Serok min. Mehkm v tisht ne... SEROK: Di jiyana te y ber de giraniya Serokat tuneb, pir sergerde by ne? DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Ev tarz keshmeksh ne y serokat ye. Te xwe tishtek dihesiband l tu pwend bi giran tuneb. Bingeheke bash bavje. Tishtn naverokvala ne giran e j. Dibe ku te hin tishtan dikir l tu ji bingeha rast pir dr by. DIBIX: Li v der tgihshtim ku saln derbasby saln ket bn. SEROK: Saln ket, saln xew, saln b bingeh. Tey bi xebat serkeftin biafiranda. Hin Kurdn ehmeq hene, gelek rewshenbr heta gelek shervan wisa ne, t j, mna wan bibyay. Yek li ser chiya, y din li Ewropa winda kiriye hch ferq nake. Bbingehbna te r nade serkeftin. Girng ew e ku tishtn mirov digire, dane ser xeteke rast zana. Perwerdedor mirov dixe nav erdhejiy, dichirne ber bi kar. Di te de j, herhal ev chb. DIBIX: Rast e, Serok min. SEROK: Ne wisa? Tu j, hinek ket nav erdhejiy cherxerast by. DIBIX: Demn ewil hinek ketim tengiy. Bi daxwaza Serokat hatim v der l gava min Serokat dt, eleqe shan min neda. SEROK: Eleqe heb l xebera te j tuneb. Ev j, bbingehiyeke din e. Em ber roj bash, pash chawa y dibjin. DIBIX: Pash fr bm, sedem pir bash tgihshtim. SEROK: Tu edet Kurdan dixwaz. Pichek xwed shan shohret . Min bi zanist chawa y, bi xr hat negot. Ev usulek kevn bast e, tgihshtineke bash ji bixrhatin nne. Kesan nayne ser bingeha rast, pash ve dixne. Tisht girng ew e ku te v fam kir. DIBIX: Rast e, tgihshtim serok min. SEROK: Em dixwazin ji bo te j, sha bi hv bin. L mna ber nabe. Em naxwazin bi kemas nexweshiya te, ne em ne j, tu xirab . Tu j, bibe xwedtishtek. Bila nav, c bingeha te hebe. Xwedmeziniyek be. Ber bi meziniy hin tishtan bimeshne. Derfetn te hene. Part nabje xwe bixapne, em dixwazin tu j, bib tishtek. Em bawer in tu j, v tisht dixwaz, naxwaz ji xeta partiy dr bimn. DIBIX: Bel, Serok min. SEROK: L zanabn pkann ji hev re pwst in. Ji v shn ve w chi ji dest te b. Saziya tu j hatiy binre, tij kmas ne, dibn? DIBIX: Bel Serok min, hertisht dibnim. SEROK: Dibe yn ji te nech ket j, t de hebin; nikarin du gotina li hev bnin. Ez nabjim ne durust in l kar bi niyet nameshe. Xebata ddebneran ji hla milyonan t srkirin, ger her gotina te li ser wan tesreke bash neke, tu kr pnc qurush nak. DIBIX: Gel pir li dij derket. SEROK: Wer pir li dij derket ku min fed kir, ser min shiya. Xortek din heye, li dij w derketin hn zde ye. Ew xwe winda kiriye. Dvla bername ji bo gel chbike, xwe shan dide. Tu zan em v rewsh napejirnin. Ne ji bo xwe, div ji milyonan chbik. Tu dibn, ez xwe chawa deqqe bi deqqe ji bo gel dipvim, bal didim ser daxwaz rexneyan. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Ew chi rewsh bu tu ketiby nav. Te xwe maf kirib. DIBIX: Di destpk de kemas wilo derketibn. Ev ji btecrbet bn Serok min. SEROK: Te digot ji min hez dikin, min dipejirnin; ev bingeha ramana te b. Min ber ji hin kesn din re gotib: div tu ji xwe ne raz b, ne vndar xwe b. Div tu hertim kmasiyn xwe bibn ku rastiya te b famkirin. Ev ji bo te diyalektka jiyan ye. Ev gotin ji bo te j, derbas dibin. Xapnokpeyv jiyana derew e. Ez ji sed yek j, mna te ji xwe ne raz me. Tu bi v rewsha xwe chawa dib vndar xwe, ji rewsha xwe kfxwesh dib! Ez bi v hza xwe heta derdikevim psh gel saetek dipeyivim, pir zor didim xwe, xwe pir dshnim. Tu

hch zor nad xwe, dibj ji min raz ne. Wisa nabe. Tu bi v away berevaj nikar psh ve bich, berz bib. Kesn li welatn din karn mna yn we dikin mna generalan e, ji ber ku xwe bash psh ve birine. Hun dixwazin b ked bn ser tishtn hazir. Bash bala xwe bidin karn xwe. Rewsha we mna zaokan e, dibjin min v cil n li xwe kir, ez xweshik bm. Rewsha te mna rewsha kecha 15 sal ye ku cilek li xwe dike, dibje ez chiqas xweshik bm. Qusur mze neke, ev ji bo rexne ye. DIBIX: Bel Serok min, mna we an ziman, kmasiyn me yn mezin chbn SEROK: Mirov bbingeh, bxem nagje tu tisht; mezin div tu bi xwe pk bn. Ger ez ji xwe raz bama, ez ji z ve rnishtibama. Min bigota tishtn min chkir bes in, xweshik bm, rastejiyana gel me nikarib v sher bidomne bne v misteway. Van noqtan bash tdigj! DIBIX: Pir bash tdigjim Serok min. SEROK: Bawer im hin tishtan digir. Tecrubeyn te j, hene. Hviya min, tu li ser van gotinn min bi balksh bisekin ji v shn ve, ji xwe re, ryek rast medotek hn shoreshgertir bineqn. DIBIX: Ez bi xwe bawer im, Serok min. SEROK: Bi xwe bawer , ne wisa? DIBIX: Pir bawer im, Serok min. SEROK: Dikar pk bn? Tecrubeyn we j, ne km in. Wer difikirim ku tu tam bi biryar . Bash e, te ji dewr wek din chi girt? Vga em j, gotina te ya daw guhdar bin. DIBIX: Serok min, li v der xebat tkilbn chawa be, fr bm. Mirov chawa tkildar be psheng bike... Mirov xwe ne bi xwe ten snor bike, chiqas psh ve ch be j, xwe tr nebne, xwe nexapne; bi v felsefey xwelivandin li v der fr bm. Wek din div mirov serkeftin bingeh bigire -dikarim bibjim ku me ber ten rojn xwe derbas dikir-, xwe bi rojanejiyan snor neke... Ber me roja xwe derbas dikir, digot: me ro j, bernama xwe an c, sibe xud mezin e. SEROK: Bi v tengnrn mezinbn birvechn mumkun e? DIBIX: Li v der van kmtriyan hn bm, Serok min. Iro bi sib, sib bi ro dibe. SEROK: Ger tu bixwaz kurdayet bi awaberz biafirn, div li ser her tisht pir ttz rawest. Xew nabe, bi pnechav nrn t maneya windakirin. Ew talke hn heye berdewam e. Heroroj dibin bela ser min. Partbn fam nakin, serokat fam nakin. Hertisht ji bo kfa min e dibjin. Ne mumkun e, tu dibn ku ev agir e. Zagoneke part ye. DIBIX: Gelek cid ye l em bi cidiyeta ku Serokat dida, nzk kar nedibn. SEROK: Tab ew xebata we b. Hun mna min cid nzk nedibn. DIBIX: Nzkbna me gelek bbingeh b. SEROK: Nzkbn tuneb. Bi ser de j, we derfetn li psh xwe charchr kir. Kes chnedikir, hevkar kolektvzm hch tuneb. DIBIX: Ji dvla chkirin, em gish j direviyan, pankek heb di nav me de. SEROK: Ev nzkbna dijmin e. Ger pank heb, ma di nav we de kontergerla heb? Ji xwe tu birev, ez bjim ew kontergerla b. Kontergerla li kuder, k ye, zarokat nekin. DIBIX: Rast e Serok min. Pank tucar ne bash e. Rev xanet e. SEROK: Kes bireve, tab winda dike. Zarokat nekin. Tishtn girng, noqtn tu gihshtiy ne hindik in; di war huner, di war wje, bawer im ji dewr, te pir tisht girtin. DIBIX: Bel Serok min. SEROK: Di war wje de li v der tisht zde li te tesr kir, chi b? DIBIX: Serokat ney nasn, shoresh ney nasn, sher ney nasn; ne mumkun e ku hch wextek wje psh ve biche. SEROK: Hun bi cewhera shoresh tnegjin, nikarin bibin wjevan. DIBIX: Cewher wje shoresh e.

SEROK: Ji shervan shoreshvanek zde div tu shoresh nas bik. Dibe ku gerla poltka pir kr fam neke l tu wjevan , div tu v yek fam bik. Xwn chawa dirij tu dizan, ji shervanek zde van tishtan dizan. Div tu heq wje bid. DIBIX: Bawer im min ji hevaln ku ji mj ve tevl refan bne pir tisht girtin. Min jiyana gerlayan, jiyana cangoriyan pratka tkoshna wan pirs fr bm. Ev ji bo min tishtn girng in. SEROK: Ne ten jnetisht, gelek pirsetisht li ser mijara sher hene, div tu hn bib. Tu jnediyalektka partiy fr neb, nikar wje pk bn. DIBIX: Li ser van bingehn taybet wjeya kurd dikare psh ve biche. Wek din pshvechna w ne mumkun e. SEROK: Ehmed Xan di civaka Kurd de ciyek girng digre, t zann. Hin ristenirxn min di derbarey Ehmed Xan de chbn. Hin kesn ji xwe re dibjin wjevan gava ramana Ehmed Xan li ser vn tnin ziman xwe ji naveroka w dr dixnin. Mna zarokan e. Bnasna Ehmed Xan, chawa dikarin w bidin nasandin, li ser w raman diyar bikin. Diyar e ku ew drok berovaj dikin. DIBIX: Chawa yek ku vn nas neke, nikare li ser evn raman diyar bike; di derheq helbestvan nivskarek mezin mna Ehmed Xan de j, ne mumkun e ku ew kes pirtk binivsnin. SEROK: Helbet kes vn nenase, ketina Kurd nenase, pechebna Kurd nenase, jihevketina Kurdistan j, nizane; herwiha kes drok nizanibe, sher nizanibe nikare tutisht bne c. Derketina nivsn wiha nefam di bin nav wjey de, bi nav wjezanist b shans ye. Piran ji wan sextekar in. Ji ber v yk em dibjin xwe bi hz bikin, berpirsiyar di xwe de bibnin. Ji v shn ve rola xwe bi v away bilzin. Kesn wejeya v tkoshn dinivsin div xwediyn w yn esas bin. Div kevnetaybetiyn kesayetiya Kurd ji hol rabin, dvla wan ntaybet bn dann. Hun civak nas nakin, tutisht nas nakin. Mesela ez bixwazim dikarim ji we chtir zdetir pirtkan binivsnim. Ji xwe dinivsnim j. Her xebata min pirtkek e. Ez li we dinrim, sh dikishnim. Civaka Kurd, malbata Kurd, kesayetiya Kurd, mr Kurd, jina Kurd pwendiyn Kurd chawa ne, hun nizanin. Mirov derheq tishtek ku nizanibe chawa dikare binivsne. Romana Kurd; div hun sher Kurd, jiyana Kurd, mirina Kurd, ketina Kurd ji her al ve binasin ku derheq w de berhem biafirnin. Li Kurdistan gelek tpn kifsh hene, min piran ji wan vekirine, yan ji bo wj j, min gelek derfet pshksh kirine. L giyan pwst e. Wje vekirina wan e. Ronkirina wan e. Kevnegiyan chi ye, ngiyan chawa be! Giyana teslmiyet giyana berxwedan ney naskirin, roman nikare b nivsandin. Chi hez dike, chi hez nake nizanib, nikar roman binivsn. Evn chawa ye, k v dizane, maneya v chi ye, nay zann. Tu derneketib berziya vn nikar tishtek bik. Buyera vn nenas, nikar roman binivsn. T xwe mna zarokan bixapn. Bi xwe vndar xwe b bibj ez pir bash im dawiya te bash nabe. Div ji v shn ve cid b. Madem dixwaz ji bo wjeya kurd hin tishtan bik, w dem guh bide van gotinn min. Wek din nabe. Tishtn dervay v lstik e. Tu rewsha wann li Swd, v der, w der dibn. Mirov ji rewsha wan fed dike. Goya wje afirandine. Ne wje ye, ne pirtk e, teslmbn e. her girng j, mnakek bgiyan ya her xirab e. DIBIX: Mesela yek bi nav Nalsrazob heye. Pircar hat vexwandin l nehat. Tkiliyn w gelek teng in. SEROK: Ew miriye. Ew di wjey de rewshenbr mir ye. Mumkun be li ser w romanek binivsne. Ew d ne rewshenbr e j. Mir ye. DIBIX: Dij-naj diyar nne Serok min. SEROK: Kurdek chawa ye? Em Kurd mir bjin, chi bjin! DIBIX: Serok min, dixwaze nav xwe bi Mem Zn bijne. L d kes bi w j, bawer nabe. SEROK: Li ser Mem Zn herkes dikare shirove bike, l bila ew neke, shirovekirina w heqaretek e li Mem Zn. Bawer nakim ku ew Mem Zn fam dike, ji ber ku di giyana w de valahiyek heye. DIBIX: Nirxandinn Serokat di v derbar de li ser min gelek tesr kirin.

SEROK: Dema min hebya, karibm bi we hunermendan re hn bi awayek din binirxanda. Ger hun bixwazin bi rast bigjin kurahiy, pwst e hun ji dil bawer bin. ... Gune ye, heyf e; kesn b armanc tij saziyan nekin. Xwedderketina nirxan ev nne. Bi nzkbna sersert, bdaxwaz, keyf hunermend nabe. DIBIX: Serok min, ji dvla ku tewann xwe psh ve bibin, bi psra hev girtine. SEROK: Ev e sherma mezin. Em wan tr dikin, bi xwn tr dikin. Layiq v nabin. Gish ev tishtn tn chkirin ten tn maneya chrkfiy. Vekir dibjim, kesn wiha b chavgirna wan, em biqewitnin. Me te ji bo xizmet girt v der. Ez bala xwe bidim te. Ger tu ker ber bimn, ez te j, biqewitnim. Vekir dibjim, pvann min hene, ger hun li gor wan nelivin, div hun bizanin kar wiha nameshe. Diya min ji bo min hez nakim, qiymet nadim l dsa j, ez gish mras xwe li ser w tap bikim gotiye. Chima? Ji ber ku li v der qiymetgirtin heye. Zanib ku ez wan nirxan biparzim, gotiye. Hurmeta her mezin ji bo dayikan min psh ve xist. Gava bichk b ecb dihat ser min gotiye diya min ez nikaribm w bigrim bin kontrola xwe ji hevalek re gotiye. T li v der noqteyek fam bik: Kesek bi temenn bichk li dij diya xwe sher kiriye, eceb chi tne ser min? Tu dizan ez vga ne zarokek 7 sal me j. W dem ne bi hz bm l vga gelek bi hz im. Hch demek evqas bi hz nebm. Div tu v yek fam bik. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Vga xwed hz im. DIBIX: Ji v shn ve tukes nikare keda Serokat nkar bike. SEROK: Diya min dixwaze mal mulk xwe li ser min tap bike. Ev ji bo xwe bide efkirin ye l tr nake. Ya girng ew e ku mirov di riya welat, die riya shoresh di riya mirovahiy de bimeshe. Di v riy de bimesh, rmeta te heye. Ger nemesh, pash nebje min chkir l nedan min. Ez miltan bm, ew dktator b; mesele ne miltan dktator ye, mesela tu dikar chbik yan na? Div bi leheng v yek bj. Tu xwediy v kar y yan nn, qiweta te heye yan nne? Ev e mesele. Kes ne leheng ez chawa mna leheng bipejirnim. Mnak, chima ez qiymet didim Agt? Heval Agt bash t bra min; xwe bi her away perwerde kirib. W dem D. j, heb; min demek bang li wan kir, an psh xwe. Heval Agt bi leza piling gihsht cem min, D. bi mesha xwe ya nvnig pir bi shn ve ma. Ev nshana hin tishtan b. Lezliv kar kesn meshezexm e. Giran j, kar kesn ji her away pashvemanan e. Mna t zann, Dawud li nv r ma, ket. Ji ber ku nikarib bi leza me berz be, ket. L Agt bi leza pilingek mesh bir encam gihsht zrwey. Me li ser Agt hin tishtan nivsand. Ev nshana nirxdana me b. Ji ber ku heta nefesa xwe ya daw bi me re b. Tu j, ger v durustiy lehengiy shan bid, rmeta te dibe. Ez rmeta vala napejirnim. Mesela gava tu hat v der, min ji te re negot bi xr hat. V serokatiy wiha binase. Serokatiyeke ecb e. Qiweta te tunebe, dest navje rakirina talmatn serokat. DIBIX: Ev gish ji bo min tecrube ne Serok min. SEROK: Ez her tisht ji we re vekir dibjim, naxwazim kes bixapnim. Gava tu talmat bigir, pwst e bi giraniya w tbigj. Ger tu carek din guh ned talmat min, li anegora kfa xwe hereket bik, Mirovahiya te namne. Ji ketiyan hn ket dib. DIBIX: Tucar xwed bedniyet nebm. Hertisht ji bashniyetiya min chb. SEROK: Li v der tisht girng pratk e, talmat e. Talmatn serokat drok ne. Xwe li gor talmeta nelivn mirin e. Mirina miletek ye. Ev kar li gor kfa kesan nabe. Binre, tu dibn, evqas ristenirxan chdikim. Ev ji bo qedera miletek ne. Van gish dibjim ku girngiya talmatan zelal bikim. Ger tishtek ten j, ji bo shexsiyeta min be, v yek poztf napejirnim. Ger tu durust b, welatparz b, bi part re b bibj algir xweshikiy me, div gish tewann xwe ji bo v yek bi kar bn. Pwstiya xwelivn li gor talmatan heye, div tu li gor van pintan(noqte) xwe bilivn. DIBIX: Min li v der hertisht fam kir. SEROK: Jiyan t chi maney, te fam kir? Pash min ji br kir, xwe da qisedan bj, qiymeta te namne. Ne ten tu, em dibnin, hem hunermendn ku li gor jiyana partiy nikarin

bimeshin direvin, gava demek shn ve pash ve tn ji bo li xwe bibornin bi gotinn hatim xapandin, hatim xistin" guneh derdixin. T v yek terk bik. DIBIX: Tishtn min ji v herm girtiye, ez hewl bidim ku di pratk de pk bnim Serok min. SEROK: Bi van gotinn min, bi rastiya me tu dikar mezin bib. Wek din mezinbna te ne mumkun e. Tishtn te girtin, bi jiyana xwe ve bik yek di pratk de pk bn, mezin bi dest bix... Te ev hem fam kirin vga? DIBIX: Gotinek Serokat hat bra min: Serok bn tcareteke mezin e, dewlemendiyeke mezin e. Chiqas hebe, ewqas dewlemend dibe, ewqas berz dibe. Ev peyv ji bo min r shan didin. SEROK: Ger tu ji bo xwe difikir, em dikarin te bishnin gund te. Em pdiviyn te j, temn dikin. L bi nav part, bi nav serokat bixwaz jiyana xwe bidomn, li hember te zarok tune. Chima ez zarok im? Dibe kesek min tisht nehesbne l ez bawer im ku ez hzek im. DIBIX: Hzek mezin Serok min. SEROK: Nizanim, l madem ez hzek im, chima tu li dij min sekin? DIBIX: Nenasn heb Serok min. SEROK: Mna min di mnaka diya xwe de da, hin taybetiyn serokat hene. Ez wan heta nefesa xwe ya daw biparzim p ve girday bimnim. Ez naxwazim bar we giran bikim. Niyeta we bash e, hun durust in l nizanin pk bnin, dibe ku qiweta we tunebe! L ji dervay serkeftin tu chareser tune. Hertisht ji me re dibje t wiha b, carek din wiha b, hertisht ji me re dibje t wiha derkev ser, t wiha sher bik, wiha ber xwe bid wiha xweshik b. Ev emirn drok ne. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Hat famkirin? DIBIX: Hat famkirin Serok min. SEROK: Wek din chi dibj? DIBIX: Ez dikarim soz bidim ku ez carek din wiha nekim, Serok min. SEROK: Gumana min carek din bi rresh dernekev! Bi xwexapandin carek din dernekev psh kes: DIBIX: Tucar Serok min. SEROK: Li psh k dib bibe,bichk-mezin ferq nake, t hertim bi terza nzkbn cidiyeta part xwe bilivn. T bi terz, lez tempoya part xwe bilivn. Bash e? DIBIX: Ji v shn ve bawer nakim ku astengiyek derkeve, Serok min. SEROK: Girantempoya te ya xebat xwe diberiqne ser gish jiyana te j. DIBIX: Di navbera htapterza serokat ya me de ferqn mezin hene, Serok min. SEROK: Tab, tu nikar kom ser hev bik. Ji xwe min v netriy dt ji ber v yk gaz te kir. Ez ji dvla we nv saet bipeyivim, gel radibe ser xwe. Her peyvn te dive mna gule bin, bi mane tama shekir bin. Xwe wiha bike. Ciy hun bichin, em we bibnin; w dem tishtin hun dikin, ez raxim ber chavn we daku hun kirinn xwe bibnin. Y ne li ser r, y nech, y r nezan, ez noqte bi noqte shan we bidim. Ji bo hun gish van negatviyan bibnin, ez hin dersna bidim we. Hun xwe mna zarokan dibnin. Hun pir nech ne le ji hev re dibjin ez pir xweshik im. Hin kesn nexweshik hene, xwe xweshikn dinyay dibnin. Ew tucar naxwazin rastiya xwe bibnin. Part, tpn wiha vndar xwe qebl nake. Part, kesayetiyn durust bi rast xwe feday gel kirine, dipejirne. Ji ber v yek em dibjin, ger hun nikarin pk bnin, derhal stfa xwe bidin. Ger rexne ji karn te ne, xwe parche parche ji n ve biafirne yan j, stfa xwe bide, li ciy xwe rn. Durust ev e. DIBIX: Rast e Serok min. Ber lgern lpirsneke wiha tuneb. Me hertisht li gor kfa xwe chdikir. SEROK: Ew mantik ne mantik part ye. Hun nikarin bi ez chi bikim ji min re dimne re sebra xwe bnin. Ev mantik mantik axat ye. Kesn dibjin ez ji herkes xweshiktir im

nechyiya xwe vedishrin. Terz xebat nzkbna serokat ne ev e. Ji xwe hch ne raz ye. Tkoshna xweshikay dide, tkoshna njn dide. Y girng ne ew e ku tu ten ji bo xwe tishtan chbik, y girng ew e ku tu ji bo dora xwe, ji bo gel chbik. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Bash, gotina daw tu dikar chi bibj? DIBIX: Ez bawer im ku ez girday soza xwe bim. Kmasiyn min hene, l ji bo ku ez van kmasiyn xwe telaf bikim, ez kedrjiyeke sift sirf bikim. Ez ristenirxn serokat ji bo xwe bingeh bigrim. ez ji wan dersan derxim. SEROK: Ne ten dem bi dem, div tu v yek roj bi roj spat bik. DIBIX: Bel Serok min. Ez bawer im, ez netriyn xwe telaf bikim. SEROK: Em bawer in ku t bi gotina xwe girday bimn. T, ji v shn ve, bi gish hza xwe psh ve bich. Wek din, ne mumkun e, em te bipejirnin. Ne mumkun e tu j, xwe bipejirn. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Xwe ji bo herma sher j, amade bike. DIBIX: Ez hewl bidim ku xwe amade bikim, Serok min. SEROK: Tu xwe ji sher re amade nek, giyana te mir ye. Gava em bang li te bikin, div tu ji bo sher amade b. DIBIX: Rast e Serok min. SEROK: Ev j, prensbek, madeyek part ye. DIBIX: Rastiya sher dizanim Serok min. SEROK: Bash e, soz bide xwe li gor soza xwe bilivne. DIBIX: Soz didim ku ez ji bo tkoshn singa xwe bidim hember her zehmetiy, Serok min. Ez soz bi nav jiyan didim. SEROK: Birz Sokrates, hun dikarin axaftina xwe bi Dibix re bidomnin. SOKRATES: Pisht peyva we ji min re bi mane nay ku bidomnim. We jiyana rast li ser jiyana shash derbas kir. Hviya min dersn we di jiyan de bn famkirin. Baweriya min bi bashiya mirov heye, bashiya mirov d li ser mirov nebash re derbas be. SEROK: Hviya min bi jiyan, jiyana mina bi hv ye. Ez bi gotinn mirovan ten bawer dikim eger ew gotin xwe di jiyana mirov de bilivnin. SOKRATES: B liv jiyan, b lez dem nabe. Dem dilezne eger lez bi dem re be. Hun hviya xwe didin ser dem yan dem didin ser jiyan? SEROK: Ez hviya xwe dikim jiyan di nav w dem de ku hebna xwe hn ispat nekiriye. SOKRATES: Dem bi lez e l jiyan bi bez e, l ez bawer im ku dem b liv e di nav tevgera bi lez de ji lez btir dibeze. Hun lez mesha Kurdan li gor chi dipvin? Lez beza wan tr serfiraziya dema wan dike? SEROK: Kurd di nav dem de bdemiy dijn, chawa di jiyan de miribin wisa j jiyan di xwe de dikujin. Xebata me di hviya serfiraziya xweishikiya t de ye, tk neche. Em ber jiyan ji mirin vegernin ser jiyan, di jiyan de mirin dimire. SOKRATES: Mirin ne cwiy jiyan ye, hun chima r didin ew bimire? SEROK: Mirin bi hebna xwe jiyan dixe xeter l tunebna w jiyan b mane dike. Qiweta tu kes nagje ku mirin tune bike l mirin di xwe de bimire nikare hukum li ser jiyana jiyan bike. Jiyana jiyan ji bo mirina w ye. B jiyan jiyan nikare bimire b mirin hukm jiyan dimire. SOKRATES: B mirin jiyan, b mirin mirin, b jiyan mirin b jiyan jiyan nabe? SEROK: Em dixwazin jiyan bi mirin bijnin. Bi mirina jiyan mirin bimirnin mirin li ber jiyan ji astengiy derxnin. Jiyan xwe li mirin bike xwed, mirin nikare xwe li ber jiyan hilgire. Jiyan chiqas ji mirin bireve, mirin ewqas dikeve pey jiyan.

SOKRATES: B mirin jiyan, b jiyan mirin nabe. Mirin hem mirin e hem jiyan e. Jiyan chiqas dij ewqas naj. Mirin chiqas dimire ewqas namire. Jiyan b mirin e l mirin bi jiyan e. Mirin kr e yan jiyan? Jiyan dirj e yan mirin? Jiyan ber ye yan mirin? SEROK: Dibix rabe, z biche, flosof kete nav efkareke kr. Ew d me ferq nake! Tu ji w ji xwe tutisht fam nak. SOKRATES: Jiyan bi chi t pvan? Mirin bi mtre, bi elbik yan bi bar ker t pvan? Bash ker zde dij yan mirov? Eger mirov ji ker zde dij, w dem ker zde dimire yan mirov? Eger mirov ji ker zde dij, ker bi aqil e yan mirov?... Diyalog -VI - Gelkujiya Almanya SOKRATES MacKANTHER SEROK SOKRATES: Li gor min, maf tukes tune ku ji gelek re, ji tevgereke azad re bje ew terorst in. Bje j, b mane ye. SEROK: Dev ji gotina terorst berde, jiyana gelek, tevgerek qedexe dikin... SOKRATES: Chawa? K dikare jiyana gelek qedexe bike. SEROK: Birz Sokrates, ger hun bala xwe hinek bidin ser buyern daw, gelek tisht dibin ku tukes nikare ne ten li ser xwe, li ser kesn din j, bipejirne. Birz MacKanther berpirsiyar dewleteke bi hz e. Hza dewleta xwe li dij geln bhz pk tne; alkariya kesn bihz dike. SOKRATES: Ez MacKanther nas nakim, ew Kurd e yan chi mirov e? SEROK: Alman e. L ji netew be ne muhm e, muhm ew e ku kesn wiha ji mirovahiy fam nakin. Tgihishtina wan ji mirovah dar zor ye, qiweta wan e. SOKRATES: Chi kar v camr bi Kurdan ketiye, camr be tishtn wiha nake. SEROK: Hun dikarin bi w re baxivin ji nzk ve binasin. Ew dijminiyeke tund li hember gel me dajo. SOKRATES: Birz MacKanther tu ji Kurdan chi dixwaz? MacKANTHER: Ez ne li dij wan im l ew ji hedn xwe derbas dibin, mvaniya xwe nizanin. SOKRATES: Bawer nakim. Ger tu Xenophon yan j, Minorosky yd. bixwn, Kurd pir bi edeb, mvanperwer camr tnin ziman. MacKANTHER: Ew Kurdn ber bn l yn niha terorst in, zerar didin maf me. SOKRATES: Chawa yn ber, niha j, dostn minn Kurd yn zor bash hene. MacKANTHER: Hin Kurd hene em ji wan gelek raz ne; bdeng in, em chi bibjin rast dibnin, dixwazin mna me bikin. Tu zerar nadin maf me. SOKRATES: Ew chawa Kurd in ku gish gotinn we rast dibnin! Nebe tkiliya wan bi Kurdan re tunebe? Ew kurdayetiya xwe bi chi diyar dikin? Her gel bi reng xwe diyar be dikare dostan bi geln din re ava bike. SEROK: Kurdn me nikarin rengn gel xwe diyar bikin. MacKANTHER: Li welat me reng netewa Alman derbas dibe. Herkes reng netewa xwe diyar bike anarsh chdibe, maf me zerar dibne. SOKRATES: Bi diyarkirina rengn netewek, chawa netewn din zerar dibnin? Ew welat hn rengn xweshiktir nabe. MacKANTHER: L di diyarkirina reng Kurdan de zerarn me gelek in. Kurd tkiliyn me bi dewletn dost re xirab dikin.

SOKRATES: Chawa? MacKANTHER: Mnak, Kurd sher xwe li Tirkiy dikin em tisht nabjin l dixwazin li Almanya j sher bikin, tkiliyn me bi dewleta Tirk re km bikin. SOKRATES: Em yek bi yek zelal bikin chtir e. Ber mesela Kurdan. We got Kurd hene ku mna we dikin, ji gotina we dernayn. MacKANTHER: Bel, ew Kurdn bash in. SOKRATES: Hun chima alkariya wan nakin daku ew bi ser bikevin Kurdistanek mna hun dixwazin ava bikin? MacKANTHER: Em naxwazin Kurdistanek ava bibe. Kurdistan ji bo me zerar e. SOKRATES: We got Kurd gotina we dikin. Ji bo wan Kurdan ava bikin ku hun berjewend j bibnin. MacKANTHER: Hzn wan nne. Em pir dixwazin ew xurt bibin ku Kurdn terorst km bibin. L b feyde ye, terorst xurt dibin, ew nabin. SOKRATES: Hun tu maf ji bo Kurdan layiq nabnin... MacKANTHER: Chawa, em dixwazin l tkiliyn me yn dewlet, navnetew hene. SOKRATES: We got Kurdn terorst zde dibin, yn bash nabin. Gelo ewn hun terorst bi nav dikin welatek, zimanek, alek, netewek naxwazin? MacKANTHER: Dixwazin. Ala wan zerar dida me, me qedexe kir, daxwaza wana danna welatek em nikarin bipejirnin. Ji bo ziman chand j, em hin gavna dixwazin bavjin l tirsa me ew e ku ji v yek terorst feyde bigirin. SOKRATES: Hun ji aliyek naxwazin sher bnn welat xwe, ji aliy din j, li ser Kurdan zilm dikin. Ev ne mixrik e? Ger hun bixwazin Kurd sher xwe neynin Almanya, chima hun maf nefesgirtin nadin wan? Hun tim peyva terorst tnin ziman, ji min re wer dixuy ku hun gish Kurdan wiha bi nav dikin. Ev xetere shashiyek nne? MacKANTHER: Hun Ewrop ne, hun ji chanda me ne birz Sokrates, ji we re chi hun Kurdan diparzin? SOKRATES: Ez ne ji chanda we me. Chanda ez li ser pl didim niv ji Mezopotamya niv ji Misir ye, ez bingeha xwe ji chandn gish gelan digirim. Hun me j, dixwazin bikin shirk kar xwe l pwendiya me mna hun difikirin ne xurt e. Di drokzan nirxandina kevnedem de gelek kmas nerast hatine hol. Nerastiyeke her ber bi chav j, ew e ku tkiliya me Ewropa mna tkiliya rojhilat ne xurt e. Hun hertim tishtn bash xwesh ji xwe re yn xirab ji kesn din re dineqnin. Ez ji drok gelek poltkvann mna we dinasim. Bawer im hun bi hishkay poltka xwe ya rojane nikarin dema hun t de dijn j, bi serkeftin derbas bikin. Heyf! Pisht bi hezaran sal li ser demokrasiya Athen derbas bye j, tu pshketin nebye. Hun hn w gotin di dev xwe de dicn her diche diriznin mirovah j, p ve diriz... MacKANTHER: Min nexwast em bikevin nav gengshiyeke kr. SOKRATES: Rast e, hun nikarin bikevin j. Ez birz Serok gel w hin ji nzk ve dinasim, daxwaza wan ji bo azadiy dinasim fam dikim. Hun bi hin termn qirj dixwazin tkoshna v gel hja drok winda bikin. L bizanin ku pir kes dewletn xwedtewan, ji we pir bi hztir v daxwaziy bi hezaran sal ne ann c; gelo w temen we, temen dewleta we tr bike ku hun v gel tk bibin, wiha kole zevt bikin? MacKANTHER: Hun ajtasyona terorstan tekrar dikin birz Sokrates, ne hed min e we kaz bikim l hun dikevin ser riya wan. SOKRATES: Tab ne hed we bav we ye. Bavn we swiyn ber dest me bn. Chi hed we ye hun me kaz htar bikin! MacKANTHER: Birz Sokrates hay ji gotina xwe hebin! SOKRATES: Hun hay ji gotin kirinn xwe hebin! Ez tucar wiha hrs nebbm, niha we emanet birz Serok dikim. Ez dixwazim ber hun pirsgirk hinek binirxnin, pash ez dsa vegerim ser axaftina xwe.

SEROK: Birz Sokrates, tu dil xwe hnik bigire, ev MacKanther hukumeta w ji bo gel me ji droka njen bichkdem in. Rreshiyn z derch ne. W mna bay derbas bin bichin. Gel me qedm e. SOKRATES: Rast e. Min ji mj ve bi poltkvann dewletferm qise nekirib, ez dibnim ku rewsh gelek xirab bye. Dema me gelek pshvetir b. SEROK: Pshvechna njendem ne raman Mirovah ye, piran teknk ye. Hun dizanin teknk j, k bixwaze bash yan xirab dikare pk bne. Teknk di dest dewletn dewlemend de ye, li gor maf xwe bi kar tnin. Em li dij bikaranna teknk nnn l li dij bikaranna w ya li dij mirovahiy ne. SOKRATES: Bash e ku em di antkdem de jiyane. Ez pir caran difikirm ku njendem bi teknk ronleza xwe bigje dema me bash e. Bash e ku mirovah hn negihshtiye konaxa ronlez. W bihatana bi teknka xwe huzura me j, birevandana... MacKANTHER: Niha j, nizanim hun qala chi dikin! SEROK: Hun hch demek fam nekin, em qala chi dikin. MacKANTHER: Rast e, ziman me terorstan cuda ye. SEROK: Tishtn em dikin terorst bin nebin, em ji we fr bne. Hun gelek tisht fr me dikin, dixwazin bikin l em naxwazin. MacKANTHER: Niha ev ji kuder derket, em terorst fr we dikin! SEROK: Karxann we hene? MacKANTHER: Em di ndustr de pir psh ketine. Made in Germany li diny bi nav deng e, hun p nehesiyane? SEROK: Chawa! Em p hesiyane. Piran chekn dijminn me ji karxann we derketine. Teknka mirin kushtina gel Kurd bi nav Made in Germany e. Em bi pshketina teknka we bawer in. Ne ji teknka chekn we bya dewletn dostn we z ve ji hev ketibn, maf gel me hatib c. MacKANTHER: Em ji chekan btir maknn mezin chdikin. Em tucar chekan nadin kes ku Kurdan yan j, kesn din p bikujin. Em hertim garantiya w digrin ku li dij sivlan pk ney. Ev ftrayek e, ne rast e ku Kurd bi chekn me tn kushtin. SEROK: Hun ne ten chekn bichk didin Tirkiy, rast e. Hun tank, top, helkopter, firoke wd. maknn gelek mezin j, didin. Ji xwe ew maknn we zora gel me dibin, gel me bi wan maknn we tn kushtin. MacKANTHER: Di dinyay de herkes tcaret dike, hun chima ten me dibnin; em chek nedin dewleta Tirk w welatn din bidin. Bazar azad e, em mecbr in maln xwe bifroshin. Em nefroshin div em karxann xwe bigrin. SEROK: Bazara azad heye, herkes dikare chekan bikire l em bi chekn we dimirin. Hun nefroshin, em dikarin zor bidin yn dinan j. Hun ne ten chek difroshin, hun alkariya dewleta Tirk j, dikin. MacKANTHER: Chawa? Em hch alkariya wan nakin. SEROK: Hun pols tmn taybet perwerde dikin, hem li Almanya hem li Tirkiy. Hun pisporn xwe dishnin w der, qefle qefle tmn taybet perwerde dikin. Hun qefle qefle tmn taybet tnin li Almanya perwerde dikin. Chima hun chavn xwe li van rastiyan venakin? Ji ber ku maf we di kushtina Kurdan de heye. Hun tcareta xwe li ser kushtina Kurdan ava dikin gava Kurd li Almanya xwepshandanek chdikin hun hema polsn xwe dishnin ser wan. Hem li wan dixin, dixwazin mesha wan belav bikin hem j, hema qala maf mvan qannn sert dikin. MacKANTHER: Kurd otobann me dixetimnin, terorst dikin, pir fanatk in. SEROK: Mesela terorstiya chi dikin, bi chavn we terorst chi ye? MacKANTHER: Kurd fanatk in, xwe dishewitnin... SEROK: Edeba xwe bizanin, ziman xwe dirj leheng cangoriya Kurdan nekin! Hun qala otobann xwe dikin, Kurd otobann we dixetimnin... Hun nahlin Kurd ji bo miriyn xwe

xwepshandanek chbikin. Maln Kurdan, gundn Kurdan, navche bajarn Kurdan, xweza heywann Kurdan, daristann wan, bi chekn we, bi alkariya we dishewitin. D, bav, zarzch tn kushtin, kech xortn cheleng tn kushtin; di van kushtinan de shopa Made in Germany eshkere dixuy, gava Kurd li dij van protesto dikin, xwepshandanek li dar dixin, hun hn bi ser de pols tmn xwe yn her tj dishnin ser wan, nahlin ew qrna xwe j, bnin ziman. Bi ser de j, hn hun dibjin Kurd terorst in, fanatk in. MacKANTHER: Mafn me yn dewlet girng in, em r nadin ku kes zerar bigjn. Tkiliyn me yn navdewlet j, ji bo me shert in, em naxwazin zerar bibnin. Kurd li Almanya mvan in. Maf mvanan nne ku rabin xwe li ser otobanan bishewitnin. SEROK: Hun pirs hertim pir teng bichk digirin. Min qala shewitandin xirabkirina Kurdistan, kushtina Kurdan kir. Chima hun li ser v yek tisht nabjin. Div em li ser van tishtan baxivin. Mirovek xwe bishewitne, ev ne terorst ye, ew xwe feda dike. L chekdayna dewleta Tirk, alkariya perwerdeya leshker encama van xirakirina Kurdistan, kushtina Kurdan; ev e terorst. Hun welat Kurdan dishewitnin, Kurd dixwazin meshek li welat we bikin v yek protesto bikin, hun qala terorst maf mvan dikin. Hun Kurdan dikujin, Kurd naxwazin bimrin, derdikevin ser cadeyan diqrin, hun dibjin ew fanatk in, ryn me dixetimnin. Hun pirs hertim bichk bast dikin. Pirs ne ewqas sivik e. Hun chiqas zde biqrin, deng we, deng medya chapemeniya we chiqas bilind be j, nikarin ji neheqiy bifilitin. Tecrubeyn we yn sedsalan j, we ji rewsha rreshiy xilas nake. Ji br nekin, Kurd bi sebir in dijminiya tu gelan nakin. Hun chiqas bn ser me, rewsha rast ji gel Alman veshrin j, nikarin heta hetay wiha bidomnin. Deng gel me nizm be j, km be j, hd hd digje gel Alman geln din. MacKANTHER: Kurd hem ne mna we ne. Em bi we re tkil chnakin. Kurdn bash hene. Em bi wan re tkiliya xwe deynin. Hun zerar didin mafn me yn abor siyas, em naxwazin ji ry we zerar bibnin. SEROK: Bash e, ev rewsheke poltk e, hun chima di bin nav qannan de dajon dibjin ku Kurd bqann dikin? Kurd bqann nakin. Hun zor didin huquqn xwe, bingeha qannn xwe qels dikin. Pirs poltk e, ne huquq ye, hun chima qedexe di bin nav qann de datnin. Em ji droka we zanin, tecrbeyn we hene, hun bixwazin dikarin di nav demeke kin de gish huquq qannn xwe, demokrasiya xwe bigrin bin lingan mvann xwe yn Kurd bavjin derve yan ji hol rakin. Hun bi hz in. Hza we li ser teknk, derew demagoj ye. Hun qala Kurdn bash dikin; mna birz Sokrates an ziman, hun chima alkariya wan nakin, dibistan derfet ji wan re venakin? Ji ber ku hun j, bash dizanin, Kurdn we yn bash ji Kurdan gelek dr in tu tkil tesra wan li ser Kurdan nne. Hun ketine rewsheke wiha ku nikarin j derkevin. Hd hd rewsha we xwe digjne rewsha dewleta Tirkiy. MacKANTHER: Hun nikarin sher xwe li ser xaka me bikin. Mesele li Tirkiy ye, bichin li w der chareser bikin. Em r nadin ku Almanya bibe ciy sher. Em di nav charchova qannn xwe de r nedin hun sher xwe bnin welat me. SEROK: Tu niyeta me tune ku em sher bnin Almanya nne. Hun ber hertisht alkariya xwe ya Tirkiy di bin chav re derbas bikin. Derd kuln we em bash fam dikin. Bi gotina Kurdn bash hun dixwazin mesajan bidin me ku em xwe biguhirin, ramana xwe biguhirin, armanca xwe, shexsiyeta xwe biguhirin, l ev xewn xeyalek e ku hun tucar nebnin. Em chawa bin wisa ne, mna xwe ne, ger hun bixwazin pirsa Kurd chareser bibe dev ji Kurdan berdin, wan rehet bihlin, alkariya dijminn wan nekin. MacKANTHER: Kurd hertim semboln qedexe shan didin. Semboln qedexe shan nedin pols hrsh nabe ser wan. Div hun hurmet ji qannn me re nshan bidin. SEROK: Ne hed kes ye ku semboln Kurdan qedexe bike. Kurd bi salan e di bin semboln xwe de sher dikin, ji bo semboln xwe xwna xwe dirjnin. Qannn semboln gelan qedexe bikin ne hjay hurmet ne. Ew ne qann in, biryarn poltk in. Bguman hurmeta me, hurmeta gel me ji geln din re, ji qannn gelan re heye, l ew qann j, div qann bin, ne mna pols leshkeran bin. Huquq, pols leshker nashne ser gelek pash nabje hurmeta me bigre. Gel me hurmeta zordar bigirta niha bb drok, li rchk diny nemab. Dewleta

Tirk, Ereb Ecem j, hertim gel me bi bqann tham kirine. Dewletek dest bavje bqanniy, pir zde behsa qannan dike; hviya min hun ji xeletiya xwe z pash ve vegerin. MacKANTHER: Ger hun bixwazin di nav ashtiy de bijn, pwst e mna me bikin, li dij gotina me dernekevin. Helbet em rojek fikra we bikin... SOKRATES: Birz MacKanther, bi rast ez nizanibm ku qannn we evqas b adalet in. Hun bi v away ne mafn xwe, hun nikaribin qannn xwe j, biparzin. Ez vga bash tdigjim ku qannn we zordar, mafn we gelkuj pwst dibnin. SEROK: Birz Sokrates ne hja ye tu ser xwe bi van tishtan biwestn; ez bawer im, MacKanther bash dizane ku ew neheq e, sstema wan neheq e, l parzker w sstem ye. Ew dizane ku jiyana w ya pir kesn din rehet e, ji ber ku gelek kesn din dimirin. Ew jiyana xwe dewleta xwe li ser kushtina gelan ava kirine. Do Cih bn, ro Kurd in, k dizane sib kjan gel e! MacKANTHER: Huquqa me li dij maf we be j, hun div hurmet nshan bidin... SEROK: Yan em hurmet nshan bidin ku di kushtina me de maf we heye! MacKANTHER: Em we nakujin, pirsgirka we ne bi me re ye, bi Tirkan re ye. SOKRATES: Hun dostn dewleta Tirk in. Em ji dostaniya we re tisht nabjin, li hev mibarek bin, l hun chima chek, tank, top didin wan, pere didin wan, tmn taybet perwerde dikin? MacKANTHER: Na, em dewleteke huquq in; mafn me yn siyas, navnetew hene. Em maf xwe diparzin. Heq her dewletek heye ku parastina hebna xwe, parastin mafn xwe bixe pshiya hertisht. Bila Kurd j, maf xwe biparzin, me negotiye bila neparzin; ger parastina maf wan zerar bide me, heq me heye ku em qebl nekin, li dij rawestin. SEROK: Pir bash, bi kmay hun hd hd hn rastiy dibin birz MacKanther. Em j, ji we daxwaz dikin ku hun hertim wisa vekir bipeyivin, xwe nesprin pash huquq qannan. Mafn we yn abor, siyas, dewlet li psh huquq edaleta we ne; em dixwazin hun hertisht wisa vekir deynin hol, berovaj nekin. SOKRATES: Ez ecbmay me. Ziman min nagere d tishtek din bibjim. Bash e ku ez MacKanther ne hemdem hev in. Bawer im w di kushtina min de j, tiliya v camr hebya. Ji bo jiyana xwe y qirj bidomne, ev camr dikare hertisht bike. Tu gotineke min ji w re nemaye birz Serok; ez naxwazim di sohbeta namerdn gelkujan de zde beshdar bimnim. SEROK: Bna xwe teng neke birz Sokrates; tu bnfireh zanayek berz . Ez j, heyf dibnim ku tu gotinn xwe yn xweshik, demn xwe yn biha bi v camr re derbas bik. Min dixwast tu carek binas, ka k dixwaze xwed mrasa we derkeve bi w mras barbariya xwe veshre. SOKRATES: Ez sha Kurdan hn btir fr dibim. Heta Kurd bigjin azadiy, ez xwe Kurd bihesibnim. Ji ro p ve ez j, Kurd im ez li dij barbariya ku maskeya demokrasiy ji xwe re dike perde t bikoshim. MacKANTHER: Ez bi guhn xwe bawer nabim.Birz Sokrates dixwaze bibe terorst... SEROK: Hun nizanin ka w hn k bibin terorst; J.W. Geothe, K. Marx, F. Schiller, F. Engels, H. Heine, R. Luxemburg, F. Nitsche, K. Liebknecht, A. Bebel, W.A. Mozart bi hezaran nivskar hunermendn Alman yn kevn n. MacKANTHER: Ev tishtn hun dikin b qann ne. Hun nikarin van kesan hem bixapnin, bigrin aliy xwe! SEROK: Qann ji bo we chi ye? Hun qann rkpk nafikirin. Mesele ew e ku mirov chi dike bike, di bin nav qann de bike, ney girtin; tishtn dike diz bike. Em qanna xwe bi xwe chbikin l ne mna we. Em vekir bikin: Maf, ne ten li gor hz meziniy ye. Em nehlin ku masiyn mezin masiyn bichk daqurtnin. Di qannn we de gelkuj, bi zor xwedmafbn heye, em hewil bidin ku nekevin xeletiya we. MacKANTHER: Min dixwast bjim... SEROK: Ji bo we kesn bqanniyn mezin dikin gerek neyn girtin. Ger bn girtin j, roja din serbest in, l kesn bichk jar tishtek bikin, mna kchek tn perchiqandin. Huquqa we

ne ji bo qelsan e, ji bo xwedhzan e. Alkariya we hertim ji bo dewletn metngeh e. Mirina mirovan asteng li ber firotina chekn we nake. Hun her diche zde chekn modern chdikin didin dewletn serdest. Ji bo we ten tishtek girng e: Hauptsache die Kasse stimmt (Mesele kasa tij be). Diyalog -VII - Etka Moral Raman SOKRATES ISVANES, YASKO SEROK SEROK: Birz Sokrates, ro du mvann me yn hja zana li v der ne. Hviya min ew e ku em bi hev re sohbeteke xwesh bikin. SOKRATES: Ez pir bextiyar dibim, gava hin mvann birz, zanayn Kurd dibnim. Dil min xwesh e ku ez carcaran bi Kurdn jr re j, sohbet dikim; ez bi xwe ji xwnmijn pozbilind mna MacKanther pir aciz im eger maf Kurdan t de nebnim bi kesn wisa re hch sohbet nakim. SEROK: Xwnmij gemar ciy xwe di sergoya drok de dibnin; drok kesn wisa ef nake. Kesn mna Meletos, Antos Lkon ku biryara kushtina te dan, ro di sergoya drok de ne; tu hn btir bi heybet dij. Drok ronahiya rastiy ye, tariy mahkum dike. SOKRATES: Birz Serok tu peyvn gelek xwesh dik. Peyvn te chiqas rast in! Rast carna di jiyana mirov t de ye zor e, nay kishandin l pash ku mirov difikire, poshman nabe ku tishtn rast kirine. Baweriya min ew e ku hin kes w ciy xwe di sergoyan de j, nikaribin bibnin. SEROK: Rast e. Mirov v yek j, ez bawer im pwst e bne ziman ku hertisht bi du aliyan e; welew ku mirov carna aliyek bibne aliy din nebne j. Bash xirab j wisa... SOKRATES: Mirov bash li xirab bikole, ji ber pshderxistina bash eynik e. Tj kr, tj kor, tj shirn chiqas dijbert bikin j, yek tisht in. Newal berovaj bik ji chiya dr nakeve. Mirov xwe ji ciy xwe hch tev nede j, di saniy de 30 klometir hereket dike, ji ber ku chan li dora xwe roj dizvire... YASKO: Birz Sokrates, birz Serok hun pir kr bichin, ez bi we re nikarim bigjnim, ji kerema xwe me j, di nav sohbeta xwe de bi c bikin! SEROK: Bibuhrin, bi rast em dixwazin bi hev re sohbet bikin, me ji nishka ve dest p kir... SOKRATES: Li me bibuhrin birz Yasko birz Isvanes. ISVANES: Na, hun tishtn girng dibjin. Hun bipeyvin, em pash ramana xwe bibjin. Ne wisa ye birz Yasko? YASKO: Bel. L em pbigjin chtir e. SEROK: Bel. Birz Sokrates rast e: Mirov li ciy xwe bisekine j, di saniy de 30 kilometir hereket dike, l ev hereket pasv e. Mirov bi xwe nake, bi hereketeke mezin re kash dibe, yan b daxwaza xwe p re ye... SOKRATES: Bi daxwaza xwe mirov nikare ewqas z bilive. Mnak mejiy mirov bixwaze dikare ji hereketa chan roj ztir be. L her mej v zbn ranake. Z hd j, du aliyn ji hev dr gelek nzk in, mirov dikare bibje di nav hev de ne. SEROK: Ferqa wan ne di hereket, di rawestana wan de ye. Em mnaka mej bigrin; mejiy b hereket mejiy mir ye. Hin mej b hereket dixuyn l di nav wan de bahoz bager dilivin. Gava mirov li ronahiy binre tu hereket nabne, l leza ronah di saniy de 300 hezar

klometir z ye. Ronlez lezek e ku heta vga j, tu lez ji w ztir nne. Li gor baweriya min leza mejiy ji ronlez j, hn bi leztir e. SOKRATES: Ger mirov r li ber leza mejiy negire, rast e. Mej di lez de b pvan e. Kesn leza mejiy xwe hd dikin, ber l digrin, xwe ji rizn nikarin bifiltnin. SEROK: Bel, mnak hun ji ber ku di mejiy xwe de z ne hertim di hereketa mej de ne, em dikarin di saniy de 2400 sal bigjin hev. SOKRATES: Ten hereketa mejiy min tr nake. Pwst e du mej di hereket de bin daku bigjin hev. Di pvejoka we de bi mlyaran mirov dijn l ez bixwazim j, bi wan re nikarim bikevim tkiliy. Hun bi mejleza xwe digjin dema min demn psheroj; bi v away lihevhatin lihevlivn chdibe. YASKO (Ji Isvanes re): Bawer dikim em ji v sohbet gelek feyde bigirin l w dora peyv km b me. ISVANES (ji Yasko re): Xem nake. Em bash guh bidin wan, sohbeteke zor balksh e. SOKRATES: Bibuhrin, me dsa b we berdewam kir. Bel birz Yasko, rewsha we chawa ye? Hun chawa ne birz Isvanes? YASKO: Rewsha me rewsha Kurdan e. Kurdbn gelek zor e birz Sokrates. Poltkvan, nivskar, rewshenbr Kurdan bn hn zortir e. ISVANES: Birz Sokrates, ger dema me bimne ez dixwazim rewsha hin heval dostan bipirsim. Mesela Herakles, Thales chawa ne. Li ser Kurdan mefqf wan chi ye...? SOKRATES: Dem bimne, ez behsa wan j, bikim; l ew j, pir meraq dikin ka hun chi dikin. Ez dixwazim ji we pir agahdar bibim. Herodot Thukdides pir silav dikin dixwazin li ser droka Kurdistan ya n agahdar bigrin. Jina min Xantippe j, Kurdan pir meraq dike; hin nivsn we xwandine, pir bi kfa w ye. Pir silavn Europdes li Msapos hene. Ez hv dikim em karibin rojek bi Musapos re j, sohbet bikin! SEROK: Bel, em karibin. Mixabin Msapos vga di nav gel de pir karn pratk hilgirtiye ser xwe, em dikin nakin bernade nay. Jiyana w ji yn me gish xweshtir e, bi mejiy xwe ji hem Kurdan azad serbestir e. Ew ji we flozofan pir hez dike, dixwaze b cem we. SOKRATES: Thales ji min re behsa w kirib. L ew me kal dibne. Rojek ji Platon re gotiye ew ji flozofn xort mna Descardes, Rousheau, Sartre, Kierkegaard, Schopenhauer, Nitsche, Marx wd. hez dike. Min ji Arstoteles bihistib ku navbera wan gelek bash e. Xenophon ji w pir hez dike, hertim behsa w dike ji me re. YASKO: Ma k ji kek Msapos hez nake. Dijmin j, li hember w hustxwar e. Msapos di dil gel Kurd de proziyek e. Rojek dema me hebe birz Sokrates, ez dixwazim bi we re bm cem we daku gish agahdar li ser Msapos bidim. Ez mna kur w bm, dostaniya me zdey 30 salan kishand; mirov ji w tr nabe. Hun ji bo Platon chawa ne, Msapos j, ji bo min wisa ye. SEROK: Gish wesfn rewshenbr zanabna Kurd di w de hebn. ISVANES: Ew ji bo me hemyan mnakek e ku ehlaq mirovah chawa be! SEROK: Bi v away em dikarin dest bi sohbeta xwe bikin. Sohbeta me li ser hertisht e, l em dsa j, pichek bi snor bikin chtir e bi baweriya min. Li ser morala raman, ehlaq mej, afirandina rewshenbr wd. em dikarin sohbet bikin. SOKRATES: Bi v away ez karibim du ramann bijarte ji civaka Kurd binasim. YASKO: Hasha! Hasha birz Sokrates tewecuha we ye. Em xizmetkar gel xwe ne. Heta ji me b, li gor zanabn qiweta xwe em dixwazin xizmet bikin. ISVANES: Birz Sokrates gelek kbar e, ne! Tab birz Serok ew mijara hun pshniyaz dikin gelek girng e. Em ro li mzna tk yan ehlaq raman mej binrin rewsha Kurdan bidin ber chav, em dikarin km ked di v war de bibnin. Rewshenbriya Kurd herchiqas mirovn mezin di drok di dema me de derxistibe j, ev tr nake. Em Kurd bi morala ramana xwe neliviyane. Me hertim ehlaq mej ji bo dervay xwe pk aniye. Pwst ber hezar sal bi v yek heb, ro j, heye.

YASKO: Kurdbn zor e bav min. Ehlaq avakirina hin tishtan ji bo civaka xwe, di me de km e. Ji ber ku em hertim li gor tka berjewendiya mejiy derva liviyane, me yn mal hesab nekirine; di parastina teng mafn bichk de mane, me nikariye ji bo xwe, ji xwe re bibin xwed tka raman. SEROK: Bel. Gish mesele ev e. Di droka mirovah sharistaniy de Kurdn xwediy tk yn mezin derketine. Kurd xizmeta mirovahiy kirine. L ro ev xizmet b xwed ne. Chima? Ji ber ku kes tune biparze. Parastina wan ne bi nav wan e. Ger mirov b nav be bixwaze xizmeta nav chan bike, di chan de w rmeta mirov j, b nav be, b xwed be. Rast ew e ku mirov li ser zemnek bilind bibe. Bilindiya b zemn berovajiya w ye. Tu li ser rmetek bilind neb, nizan berjor yan berjr dich. Nikar w ferq j, drak bik. Kmasiya tka raman ne ji niyeta xirab yan ji b ehlaqiy t, ji tunebna zemn, ji kmasiya rmeta der dor t. SOKRATES: Rast e. Mirov chiqas chan be j, div zemnek hebe ku mirov xwe li ser bilivne. Ev zemn netew dibe, gel dibe, welat dibe, erd hermeke chand dibe; l b civak nabe. Civak mna malbat e. Malbat mezin dibe, dibe civak, civak dibe gel wd. B pejirandin xwelivandina li gor van rastiyan mirov chiqas bixwaze j, nikare bibe xwedmoral. SEROK: Mirov bi tena ser xwe li ser chiya be, ji mirov re ehlaqek mirov ne gerek e. Mirov dikare taz bigere, biqre, birch bimne wd. Li w der ehlaq xwezay derbas dibe ku ev qann e; qannn xwezay. ISVANES: Xebata me ya li ser tka ber bi ramana ji xwe derket, ber bi xwe ji bo xwe ji derva an ber bi xwe ji bo xwe, ji bo demeke ne dr be j, pwst e. Em hewl bidin ku hsn me yn moral organ li ser gel me bin. Kesayetiya berzedil ji bo dilberziya netew ber bi xizmeteke chan ye. Xizmet ji xwe der berz bibe serfiraz ye. YASKO: Heta ji min b ez guh bidim we daku bash tbigjim. Ez ji flosofiy zde fam nakim l ji bo ramana xwe bnim ziman ez j, carcaran bipeyivim. SOKRATES: Peyv bi ser xwe chi mane fade dike? Ma peyv ji bo peyv ye yan ji bo tgshtina peyv ye? Tgshtina peyvan ji peyv bi xwe mumkun e? Peyv ji xwe der, ber bi derva tgshtin asan dike yan ji derva ber bi xwe? Li ba me hin flosof hebn ferqa peyvn wan ji yn taciran nebn. Ew hertim ji xwe der, ber bi xwe ji der, ber bi xwe bi xwe li ser xwe di rastiya tgshtina jiyan de bn. Rastiya wan di jiyan de derewn jiyana rastiya wan b. Hin flosof tk morala raman ber bi mej di mejiy mater de didtin l di mej raman de mater nedidtin chrska tk ji raman ji bo wan mane fade nedikir. Eger em qala raman bikin gelo ne pwst e ku em bingeha w bnin ber chav; bingeha mej em li ser chi ava bikin? tk parcheyek ji hebna mater ye yan na? SEROK: tk mna mater b girtin xwe dide ser kjan besh organan? Mna metafzk dervay mater b girtin spata hebna w chi ye? Gelo em dikarin ji derva ber bi derva, ji hundir ber bi derva, ji derva ber bi hundir, ji hundir ber bi hundir yan j, li derva bi ser xwe, li dervay derva bi ser xwe qala rastiya-nerastiya tk, raman moral bikin? Em dikarin ehlaq bi dest bigrin, bi chav bibnin; bi organn mater hs bikin? s