Sept2015 Final - WordPress.com · Moulana Ziaul Haque Qasmi Published & Circulated by: Jamiatul...

https://tfmanipur.wordpress.com/


Vol. VIII Issue 2Sep - Nov 2015(Dhul Qa'dah 1436 AH - Safar 1437 AH)

“Your guide to the way of life”

Advisory Board

EDITORJoint Editor cum Manager

Sub Editors

Assistant Manager

Moulana Sayeed AhmadAlhaj Abdul Halim ChoudhuryAlhaj Abdul HaqueMoulana Umar QasmiQuari QayamuddinMufti Siraj Ahmad Qasmi (9612826730)Mufti Safi ullah (9856210072)Moulana Ashraf AliMoulana Zeinul AbedinMv. Ziauddin (Pesh Imam)Mufti Nasim AhmedMufti Abdul QuadirMoulana Ziaul Haque Qasmi

Published & Circulated by: Jamiatul Ulama Manipur, Babupara, Imphal-795001 Telephone: +91 943644219Design & Compositing: Iqbal Sheikh Wang Typeset: Mustaqim Ansari www.futureimpact.in


Sept. 2015 - Nov. 2015NooR Vol. VIII Issue 3

XÉÌ[ý åaYãTö¶‘öÌ[ý/2015

EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaXç ]Ça_]çX×è[ýÇ VÝXGÝ ]êc÷-]×è Tö¶oö[ýç %EõX[ýç §EÇõ] YÝ×Ì[ý* c÷LÌ[ýTö ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{]Vç %{çc÷ aÇ[ýc÷çX§ ¾ Tö%ç_çXç %c÷çX[ý]NþVç YÝ×[ýÌ[ý×zõ[ýç §EÇõ] %VÇ ""+EõÌ[ýç'' å`ç{Ç c÷çÌ^[ýç ¾çêc÷ %×a×X* ]êc÷ Tö¶‘öç %]aÇe ]YÇGÝ ]×]e å`çX[ýç %×a EõÌ^ç Ì^ç¶oöç ]Ì[ýÓ C+[ýãG c÷çÌ^[ýç %VÇ ""+EõÌ[ýç'' c÷çÌ^[ýç ¾çêc÷ %×aXç Töç×zõ* ]VÇ×V %{çc÷ ]YÇ ]c÷çEÂõç ]c÷çhõÝ %ãUç+[ýç Ì[ýaÇ_Vç %c÷çX[ý]NþVç YÝÌ[ý×zõ[ýç §EÇõ] ""å`ç{Ç Xc÷çEõYÇ åÌ^çEõ×Y×Ì[ý[ýç ]YÇGÝ ×]eGç å_çÌ^XXç'' c÷çÌ^[ýç %×aVç %]_ åTöì[ýç C+Xç ]Ça_]çX×èXç %c÷çX[ý]NþVç VÝXGÝ ]êc÷ Tö]GV[ý×X ]»Jôç-]£×è[ýÇ Tö]c÷XGV[ý×X*

%{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{]Xç VÝXGÝ ]êc÷ Tö¶‘ö[ýÇ ]Ça_]çX XÇYç-XÇYÝ FÇ×Ve]Nþç ZõÌ[ýL×X c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* aÇÌ[ýc÷ ]ÇLç×V_ç %çÌ^d X: 11 Vç %{çc÷ Tö%ç_çXç c÷çÌ^×[ý×Ì[ý, ""UçEõ ¾çec÷X×[ýG×X %{çc÷ Tö%ç_çXç XãFçÌ^GÝ ]XÇeVGÝ <]çX é_[ý×è %]aÇe _ç+×Ì[ýEõ éc÷[ý×è[ýÇ %VÇGç %{çc÷ Tö%ç_çXç ]Ç~ç FIø+ XãFçÌ^Xç åTöì[ýç U[ýEõ FÇ×Ve]Eõ*'' <]çX ¾ç_ç×èGÝ ]XÇeVGÝ <_] ¾ç_ç×è[ýÇ %]ÇEõ åc÷~ç UçEõ ¾çec÷X×[ýG×X c÷çÌ^[ýç %×aaÇ %çÌ^d %×aVGÝ FIøã_*

c÷LÌ[ýTö %[ýÇ VÌ[ýVç Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§Xç Yç=V¶ö‚Ý ]VÇ×V %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{]Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý ""%ç×_]Xç aÇZõÝ

%ç×[ýVTöGÝ åc÷~ç éZõ UçXç U¾ç×X½»JôçEõTöGÝ åc÷~ç Zõ[ýç (%]aÇe IøçX[ýç) %VÇm¶oöç* --(%[ýÇ Vç¾ÇV ×TöÌ[ý×]×L)

c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýc÷ Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§Xç c÷çÌ^ %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶oöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* VÝXGÝ ]êc÷ Tö¶oö[ýGÝ »Jôd×_[ýç ]Ý %VÇ %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç é_×Ì[ý[ý×X ]Ì^Ç]Vç ]c÷çEõ åc÷Eõ c÷{×wÎøÔ[ýç ZõçC[ýç* c÷LÌ[ýTö %Xa (Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§) Xç c÷çÌ^ %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶oöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""VÝXGÝ ]êc÷ Tö]VÇXç é_×Ì[ý[ýç ]Ý %VÇGÝV]Nþç %{çc÷ Tö%ç_çXç L~dEõÝ _¶‘öÝ _çÌ^c÷X×[ýG×X*''--(]Ça×_] `×Ì[ýZõ)

+a_ç] Wý¶ö‚ïVç VÝXGÝ ]êc÷ Tö¶‘öGÝ åUç+ãVçEõ åc÷ã³VçEÂõç VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ýç %×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç +a_ç]GÝ ]Ì[ýEõL C+×Ì[ý[ýç ]VÝXç éTö×Ì^[ýçVç ]a×LV `ç×VÐêIø %]aÇe +[ýÇeãIøç ]`ç]Eõ ]hõç `c÷Ì[ýVGÝ åFçIø`ç×³VÐêIøVç c÷LÌ[ýTö ]Ça%[ý ×[ýX =ê]Ì[ý[ýÇ UçÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷ c÷ç~ç Eõç+] åTöì×F[ý×X*

]VÌ[ýac÷ %VÇVç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ ]`ç]EÂõç %]aÇe %ãTöçÝç =Ø™öçV EõÌ^çXç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ åTöì×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]VÌ[ýac÷ aÇZËõZõçVç é_×Ì[ý[ýç Tö_[ýç×èVç +[ýç Yç[ýGç å_çÌ^XXç EÇõÌ[ý%çX, c÷VÝa, %]aÇe <[ýÌ[ýç×X, aÇÌ[ýÌ^ç×X, ZõçÌ[ý×a, Ì[ýÓ]Ý, ×Eõ[ý×Tö, c÷[ý×`X×»Jôe[ýç å_ç_×èaÇ Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý* ]Zõ] %VÇVç Tö]×F[ýç ]êc÷ãÌ[ýç+×èGÝ ]XÇeVGÝ c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýçXç

2

+×QöOôÌ[ýGÝ ¾çãÌ[ýç_




3

F�ç+VGÝ åc÷~ç »Jôç=[ýç ]Çc÷�Ýa c÷LÌ[ýTö éLV ×[ýX aç×[ýTöXç F�ç+VGÝ åc÷~ç åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç å_ç_×è FIø[ýç ]ÝÈõ C+×F* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç Iø×a +a_ç]Ý ]VÌ[ýac÷×èVç Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç VÝXGÝ ]êc÷ %×aGÝ ]Iøç_VGÝ ]Ça_]çX×èXç ]`çGÝ VÝX +]çX ]Èõ FIø×_[ý×X*

_¶ö‚çeXFÐ[ýç Lç×Tö×èGÝ ]Ì[ýNþç ]Èõ ]»JÇô åUçEõYç Lç×Tö %]aÇe %{çc÷ %]aÇe Ì[ýaÇ_GÝV]Nþç U¾çÌ^ UçãVçEõYç Iø¶‘öç EõçIø_ÇY ]Èõ FIøV[ýç Lç×c÷_ ]Ça_]çX, %]aÇe A×Ü™ö +a_ç] C+[ýç ]ÝC+×èXç ]VÌ[ýac÷, ]VÌ[ýac÷ AQÇöãEõbX, %]aÇe =_ç]ç, Tö_[ýç×è[ýÇ _ç~ç =c÷~[ýç åc÷çdX[ýFNþ XwøXç C+ãUçzõãÌ[ýç+V[ýç

æYÒçãYG³Vç EõÌ^ç åTöì×Ì[ý[ýç %×a ]ÝÌ^ç¶oöç FIøX×Ì[ý[ý×X, ]Ì[ý] %×aXç L×]%TÇö_ =_ç]ç [ýç[ýÇYçQÍöç, +¶ö�õç_ ]×SYÇÌ[ýXç ""XÇÌ[ý'' GÝ %F~[ýç æ»JôãZõçe %]ç C+Xç ]Vç×Ì[ýa X¶‘öÌ[ý %×a YÇãUçEõ»Jô[ý×X*

æ»JôãZõçe %×aVGÝ ]VÌ[ýac÷GÝ %ãè[ýç `Nþ], ]VÌ[ýac÷GÝ =_ç]ç %]aÇe Tö_[ýç×èXç å_ì×Ì[ý[ýç åUìVçe×è FÌ[ýGÝ ]êF×V FIø×[ýÌ[ýG×X å_çÌ^XXç ×»JôeX[ýç %]aÇe »Jô]¶oö[ýç EõÌ^ç åEõçzõG×X UçêL* %{çc÷ ]YÇ ]c÷çEÂõç æ»JôãZõçe %×a[ýÇ EÇõ[ýÇ_ åTöì×[ýaXÇ, ]×aGÝV]Nþç ]ãTöe Yçe×[ýÌ[ýEõ×F[ýç FÇ×Ve]Nþç %Zõ[ýç [ýV_ç YÝ×[ýaXÇ*

-- +×QöOôÌ[ý




%{çc÷ Tö%ç_çGÝ åUìLç_VGÝ BãFçÌ^GÝ +êÌ[ýYçEõ %×aVç BãFçÌ^GÝ %ä»Jôì[ý×èXç +a_ç] Wý¶ö‚ïGÝ »JôdX-YUçY×è, EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaEõÝ ]]_ Ì^ç¶Úö[ýç Yç=TöçEõ×è TöçEõ×Y Tö×¶‘öVÇXç _ç×zõ* %]ãÌ[ýç]Vç åÌÊÂõ[ý×èXç åè_[ýç ]Lc÷[ý %×aGÝ ]Iøç_[ýÇ ]ÇxdX[ýç åc÷çdX[ý[ýÇ ]`çGÝ ]ãUì %]ç C+Xç YçeãUçNÇþXç _ç×zõ* %×am¶‘öç c÷ç_çd×è %×a[ýÇ =Ì[ýGç VÝXGÝV]Nþç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe EõãxçEõYVç Yç¶ö‚ÇVÐ[ýç =_]çãÌ^ VÝX %]aÇe é]»JôçEõ é_[ýç %¾ç]×èXç TÇö×]~ç é_ãUçEõYç Iø]×FãV* ]ãFçÌ^×è %VÇGÝ ]XÇeVGÝ Eõç×a]Ç_ =_Ç] ¾_ éFÌ[ýçd c÷LÌ[ýd å]ì_çXç Eõç×a] XçãXçTö¾Ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷Xç VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ×VãÌ^ì[ý³V, åUç+ãVçEõ åc÷ã³VçEÂõç ]×TöEõ ]mS é_FÐ[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç a%çVTö %×_ aç×c÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷Xç ]VÌ[ýac÷ ]Lç×c÷Ì[ýÓ_ =_Ç] ac÷çÌ[ýXYÇÌ[ý, <_ã] VÝX[ýÇ ×c÷†dc÷X×[ýÌ[ý¶‘öç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç éa×Ì^V ]Çc÷¶ö‚V %×_ ]Çã†Ì[ýÝ Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷Xç VçÌ[ýÓ_ =_Ç] XV¾çTÇö_ =_]ç _lùãXìX×»Jôe[ýç ×_eFwÇøXç +a_ç]GÝ TöIøç+ZõVÐ[ýç a[ýãLkô FÇ×Ve]Eõ TöçEõ×Y-Tö×¶‘öVÇXç VÝX IøçEõ å`~[ýç ]YÇe ZõçÌ[ý[ýç åUìVçe×è YçeãUçEõYç åc÷ì×F, %VÇGç ]Ça_]çX×èGÝ +]çX %]aÇe %]_GÝ %ã`çÌ^[ý×è »JÇô]ãUçEõ×YX[ýGÝV]Nþç =¶ö‚dEõÝV]Nþç EõY»Jô[ýXç ]ãUì C+FÐ[ýç Vç<ãÌ^ +a_ç] c÷LÌ[ýd å]ì_çXç +_Ì^ça açãc÷[ý Ì[ýc÷]

TÇö{ç×c÷ %ê_c÷Xç ×XLç]Ç�ÝX D×_Ì^çGÝ [ýaTöÝ ×XÌ^Ç ×V·c÷ÝVç é_[ýç [ý†_ç ¾ç_Ý ]a×LVTöç V%¾Tö Tö[ý_ÝGEõÝ ]Ì[ýEõL ×_eFwÇøXç YÊ×U[ýÝ ]`ç YÇ¶‘öVç VÝXGÝ %ãè[ýç Yç=ãL_×è `ã³VçEõYç åc÷ì×F*

%aÇ¶oöç åTöçIøçX åTöçIøçX[ýç %{çc÷ ¾ç_ç×èXç é_YçEõ %×aGÝ Eõç×»JôX-åEõçÌ^ç FÇ×Ve]Nþç ]VÌ[ýac÷-]EõTö[ý, ]Ì[ýEõL, ]a×LV, %]aÇe FçXEõç×è ×_eFd×YVÇXç VÝXGÝ å_eVÐ[ýç Ì^Ç¶ö�õ] åUçX×[ýÌ[ý]×F* ÈÂõç+Ì[ý[ýç c÷LÌ[ýçd×è %VÇXç EõãxçEõ×YÌ[ý¶‘öç Yç†_, åUìXç, ]ç_-åVì_d %]aÇe U¾çÌ^ c÷Eõ»JôçeGÝ EÇõÌ[ý[ýçXÝ ]Ì^ç] %VÇGÝ Zõ_ C+Xç Iø×a ]Ça_]çX×èXç é_[ýçEõ %×aVç åEõçEõ Uç†wÇøXç »JôdYç Iø×¶Úö, åZõçeXç VÝXGÝ U[ýEõ åTöì[ýç Zõe×_, åFçãt_ åUçEÂõç %LçX _çC×Ì[ý, YÇ¶oö]Eõ %×a Eõç=×[ýÌ[ýGXÇ ]VÌ[ýac÷GÝ %ç×_]×èXç YÝ[ýç FÇãVç_×X*

]VÌ[ýac÷×è %×a +a_ç]GÝ ÈõãÌê ×]eã`_×X, <_]GÝ +ZÇõd×X, <]çX ÌÊõÝXGÝ a]ÇVÐ×X, åÌÊÂõ[ý×èVGÝ ×c÷eX[ýGÝV]Nþç _çX[ýX×X*

]VÌ[ýac÷ ]çã_] %×aVç `ç×Ü™ö YÇÌ[ýEÂõ[ýç Yçê¶‘ö×X, ×c÷e`ç-Ì^ç+Tö¶‘ö[ýÇ ]ÇxdX[ýç ×c÷Vç×EÂõ* ]VÌ[ýac÷Vç AQÇöîãEõ`X ZõeFÐ[ý×èXç +êÌ[ý[ýçEõ +Ì[ý]V] \öçÌ[ýTö %×a[ýÇ ×XeTö¶‘öç Zõec÷~[ýç %]aÇe »Jôç=Fdc÷~[ýç åc÷çdX[ýVç ]çe Uç×F %]aÇe ]çÌ^

4

]VÌ[ýac÷ Eõ×Ì[ýãXç?

-å]ì_çXç %ŒÇ_ c÷_Ý], Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×a†ç




YçEõ×F* %VÇ[ýÇ ]ãFçÌ^Xç åc÷çdXL×F[ýç %VÇGÝ ]§wøç ×]e»Jôd +�d, Zõ] %]aÇe _] %]wøç Yç¶‘öç åTöì×FãV* Ì[ýçL×X×Tö V_ å`]GwÇøXç +ã_jX åTöì[ýaÇ Ì^çC×FãV* ]ãFçÌ^Xç åTöì×[ýÌ[ý¶‘öç %VÇ £YÂTöeGÝ %{çc÷Xç Ì^ç×[ýX[ýç %]aÇe TÇöeGÝ ]ÝãÌ[ýç_GÝV]Nþç EõãxçEõYç C+Ì[ý¶ö‚Ý* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç VÝXGÝ ]êc÷ Ì^çCVXç +a_ç] Wý¶ö‚ï ×c÷e[ýç Ì^çV[ýFNþ XwøXç L]ÝX %ça]çX XÇ×]d

UçaÇ EÇõ+Xç é_[ýç Iøä¶Úöç+* +_] VÝXGÝ <ZÇõd×è %×a EõeFÐ[ý×V +a_ç]GÝ é_ãEõç_aÇ EõeFÐG×X* +]ç]-]Ç%×LX, %ç×_]-c÷ç×ZõL, Vç< ]Ç[ý×{G, ]Çc÷�Ýa ]ÇZõºaÝÌ[ý %]wøç Zõe_ãÌ[ýç+* ]Ì[ý] %×aXç ]VÌ[ýac÷ +a_ç]GÝ U¾çÌ^×X* U¾çÌ^ %×aGÝ ]Yç†_ Eõ_c÷~[ýGÝV]Nþç é_[ýçEõ a]çL %]aÇe ]ÝÌ^ç] F�ç+ ×F×[ýEÂõç ]ãTöe åTöìZõ] åUçEõ+ c÷çÌ^[ýç %×a Eõç=ãÌ[ýç+V[ý×X*

5

]Tö] %×aVç VÝXGÝ Ì^Ç¶‘öÝ %]aÇe ]êc÷ Tö¶ö�õ] C+×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷×è å_çÌ^XXç ]×aVç TöçEõ×Y Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç =Ø™öçV %]aÇe Tö_[ýç×è[ýÇ Ì^ç¶oöç c÷ÜšöXç F~Ì[ý×zõ* BãFçÌ^GÝ ×]dãÌêVç VÝXGÝ ]êc÷ %×aGÝ ]×TöEõ ]mS é_ X¾Gç é_ãTö c÷çÌ^[ý×a ]VÌ[ýac÷×è %×aVç Tö]c÷×{[ýç %Iøçe×èVGÝ FIø[ýç Iø¶ö‚Ý* EõXçm¶‘öç FÌ[ýç •Çõ_-Eõã_LVç _ç+×Ì[ýEõ Tö]c÷X[ýGÝ Yç†_ é_Tö[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]VÌ[ýac÷Vç é_FÐ[ý×V _ç+×Ì[ýEõaÇ ZÐõÝVç Tö×¶‘öÌ[ý×X, å`dX-»JôçX[ýaÇ ×Töe_ãÌ[ýç+* _ç+×Ì[ýEõ Tö¶‘öç å_çÌ^Ì[ýGç _ÇYç ×_×è %×X ]IøçVç +]ç] X¾Gç ]Ç%×�X C+LFÐ×X c÷çÌ^Xç F{Gç ]»Jôç×è[ýÇ ]VÌ[ýac÷×èVç Uç×L×{* %×am¶‘öç ]F_GÝ %Iøçe×aVç VÝX EõÌ[ý¶oöç _çhõ×X, _çzõ[ýaÇ ]VÇXç Eõ×Ì[ý Eõç~[ýç YÝG×X? ]Ì[ý]×V %ãc÷ì[ýVGÝ åc÷ìXç ×XÌ^d _çXäFÐ* ]×aTöç XwøXç U[ýEõ ZõeX[ýç ×»JôtçEõ Töç~[ýGÝV]Eõ VÝXGÝ

]êc÷ Tö¶‘öç %]aÇe Tö]c÷X[ý×V Lç+LaÇ Xãwø* %×X£[ýç ]F_Xç •Çõ_Vç åZõ_ C+Ì[ý[ýç X¾Gç Ì^ç¶oöç _çe[ýç CNþ[ýç, ][ýÇ×Wý Zõwø[ýç %Iøçe×è F{Gç ]VÌ[ýac÷Vç Uç×L×{, ZÇõÌ[ý-è»JôÌ[ýGç C+Ì[ý[ýaÇ å]ì_Ç¾ÝGÝ ×]eãUç_ Zõe_×X F×{* X¾Gç BGÝ `çêG Lçwøç +»Jôç å]ì_Ç¾Ý c÷ç×ZõL é_ c÷çÌ^[ýGÝ ×]e»Jôd %]ç é_G×X, %×am¶‘öç ]F_GÝ ×XÌ^d YÇ¶oö]Eõ %×a %Ì[ýçX[ý×X, X[ýÝGÝ ¾ç×Ì[ýa åEõì]GÝ _Ç×»Jôe[ýç C+X[ýGÝV]Nþç %×am¶Úö[ýç ]F_GÝ %Iøçe×è Uç×L×{* %VÇGç %Zõ[ýç ][ýÇ×Wý Zõ[ýç ]ãÌ[ýì×è é_[ýç _]»Jôd ZõL[ýç %Iøçe[ýÇXç •Çõ_Vç Tö]c÷×{* ]×aGÝV]Eõ _ÇYç ×_×è _çF EõÌ^ç ZõÝ ×U×Ì[ý* åEõç×»Jôe åTöìc÷×{, GçQÍöÝGç ×U×{, %]ÇhõaÇ å_ì[ýç »Jôd×_* ]×»Jô C+[ýç ×»JôtçEõ×è YÝL×Ì[ý* Zõwø[ýç ]Ì[ýÓY ×Tö~×FGVÐç, _ç+×Ì[ýNþç U¾çÌ^ Ì^çCÌ[ýzõãÌ[ýç+VÐç c÷çÌ^Xç å`~×Ì[ý-YÇ¶oö]Eõ %×a VÇXÌ^çGÝ YÇ×³aVç Eõç~[ýç FÌ[ýç YÝ[ýç =[ýç

VÝXGÝ ]êc÷ Tö¶‘ö[ýÇ c÷ÜšöXç FX[ýç EõXçGÝ ]Ì[ýç_ãXç?--(]ÇZõ×Tö ]ÇEõ�Ì[ý åEõçXÇ]ç)




6

]Ì[ý]VGÝ×X* %VÇ[ýÇ FXGV[ý×V ]×aGÝ Eõç~[ýç %×a ×Zõj Xãwø* å]ìdXç ]Tö] YÇ¶‘öVç Iøç+×Ì[ý, EõÌ[ý¶‘öç ]Tö]Vç ×`GãVì×Ì[ý[ýãXç? FIø[ýç Iø]ãV %VÇ[ýÇ ]×aGÝV]Nþ×V _ÇYç éY`ç, Yç†_ åUìXç YÇ¶oö]Eõ Uç×L×{* YÇ¶oö]Eõ %×a VÝXGÝ ]êc÷[ýÇ c÷ÜšöXç F{EõYVGÝ×X* å_çÌ^XXç ]VÌ[ýac÷Vç Tö]c÷×{[ýç %Iøçe×è[ýÇ ]Yç-]]ç C+[ý×èXç ]]ç %ãTöç¶‘öÝXç åYçEõYç %Iøçe×èm¶oöç åTöì+* ]Ì[ý]×V •Çõ_Vç Tö]c÷×{[ýç ]»Jôç %VÇGÝ×V å[ýç×Qïöe ZõÝ, OÇô+aX ZõÝ, ]×Zõ-]ãÌ[ýç_, »JôçX-å`dX[ý×»Jôe[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ýç åYçd»Jôe FÇ×Ve]Eõ ]Tö] »JôçX-»JôçXç YçeãUçEÂõ[ýç åc÷çdX×Ì[ý* Eõ×Ì[ým¶‘öç é_Tö[ýç TöçÌ[ý[ýaÇ ]ÝãIøç³VGÝ YÇÌ[ýGç C+Ì[ý[ýaÇ å]XFdX[ýç C+Ì[ý[ýaÇ %VÇGç ]VÌ[ýac÷Vç Tö]c÷×{[ýç ]»Jôç %ç×FÌ[ýwøç ×c÷eX[ýGÝ ]Ì[ý] C+GãVì×Ì[ý[ýç %VÇGÝ]EÂõç `Ì[ýÓEõ %§] åUçEõYGÝ %]ç ZõçC[ýç Uç×LX[ýGÝ ¾çF_ é_ãTö* YÇ¶oö]Eõ %×a VÝXGÝ ]êc÷ (+_]) [ýÇ c÷ÜšöXç FX[ýVGÝ×X c÷çÌ^[ý×a _çXGVÌ[ýç?

%]ÇEõ åc÷~ç IøEõ×XeIøç+ C+[ýç ¾çZõ]×V ]VÌ[ýac÷GÝ åUì YÇ×Ì[ý[ýç, »Jôç=Fd-åUìÌ[ýçeGÝ YÀçX åTöì×Ì[ý[ýç ×L¶ö‚çVçÌ[ý åaãyÔOôÌ[ýÝ Eõ×¶ö‚OôÝ c÷LÌ[ýçd×è ]ãFçÌ^GÝ ]»Jôç-]£×è ]VÌ[ýac÷Vç Tö]c÷ã³V* %ãYçEõYç YÇ¶oö]Eõ •Çõ_Vç Tö]c÷×{* %×am¶Úö[ýç ]ÝC+ %×a ×»JôXFNþVç ]VÌ[ýac÷GÝ ¾ç Iøçe[ý×X* ]ãFçÌ^×è %VÇ Uã¶ö‚çÌ^Vç ]VÌ[ýac÷ %]aÇe VÝXGÝ ]mS é_ãTö c÷çÌ^[ýVç åc÷×tX[ýç C+GVÐç?

]Tö] %×aVç +a_ç]GÝ Tö%×_][ýÇ Ì^ç¶oöç ]Ì[ýÓ C+Xç å_ì[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý C+* +a_ç]GÝ Töç×_]çd EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaYÇ Ì^ç¶oöç ]Ç~ç

FIø[ýç ]Ì[ýÓ c÷EõYç =_]ç×è YÇãUçEõYç VÌ[ýEõçÌ[ý C+* Iø×a %ãTöçÝç Lç×Tö×èXç +a_ç] %]aÇe ]Ça_]çX×è[ýÇ EõÌ[ý¶oöç X]UG×X c÷çÌ^[ýç %×aGÝV]Nþç YÀçX EõÌ^ç åTöì×Ì[ý* +a_ç]GÝ ]êc÷ (+_]) %×aVGÝ UçYãTöçEõc÷~[ýç %]aÇe ]×aGÝ ]×TöEõ-]mS c÷Üšöc÷X[ýç Iø]GVãG c÷çÌ^[ýç %×aVç Eõ~ç åc÷çdX×Ì[ý* ]×aVç ]çÌ^ YçEÂõ[ýGÝV]Eõ VÇXÌ^çGÝ åGÌ[ýç³OôÝ é_Tö[ýç _ÇYç-éY`ç _çEõYGÝ _¶‘öÝ %]ç C+Xç =c÷{Gç VÇXÌ^çGÝ Töç×_¶‘öÇ ]çe×LX Uçc÷~[ýç Eõ~ç åc÷çdXc÷×{* +=ãÌ[ýçY %ã]×Ì[ýEõçGÝ ]Iø ]ec÷×{* ]ãFçÌ^GÝ ]ãTöì Tö¶‘öç ]Ý %VÇ[ýÇXç »JôdX[ýÝ ]Èõ FIø[ýç å_ì×è é_[ýç ]Ý×X F×{* %VÇGç aÇ~d `×Ì[ý%dEõÝ ]TÇöe +~ç YÇ×³a å_×{[ýç %VÇ[ýÇXç »JôdX[ýÝ ]Èõ FIøV[ýç %Ye[ýç C+Xç =c÷×{* ]Ça_]çX C+×Ì[ý[ýç ]`ç]EÂõç +a_ç¶‘öÇ TÇöEõ¬JôXç %]aÇe »Jôç=Fd-åUìÌ[ýçeGÝ _¶‘öÝVç %YX[ýç YÝ[ýç C+Xç =c÷~[ýç åc÷çdX×Ì[ý* Töçtç %×aVç ]Ça_]çX BãFçÌ^Xç +`ç-+`çGÝ Vç+±¼ö ]Èõ FIøXç U[ýEõ YçeãUçEõãc÷ìVÐ[ý×V TÇöeGÝ YÇ×³aVç Eõ×Ì[ý c÷ç_d C+Ì[ýhõ×X c÷çÌ^[ýç %×a FÜšöãc÷ì[ýç éZõ*

VÝXGÝ ]êc÷ (+_]) GÝ ]×TöEõ-]mS BãFçÌ^Vç é_Ì[ýNþ[ýGÝ ]Ì[ý] %]Xç VÝXGÝ ]êc÷Vç Yç†_ åUìXç, _ÇYç-éY`ç Uç×LX[ýç ¾çd_EõYç ]Ì[ý]VGÝ×X* åXçe]ç c÷EõÝ]Ç_ =¶ö‚d c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %`Ì[ýZõ %×_ UçX¾Ý (Ì[ýc÷) GÝ ]XçNþç XÇYÝ %]ç _çEõ+ %VÇGç c÷LÌ[ýwøç ]`çGÝ %¾ç[ýç c÷ç_d EõÌ^ç _ÝVÇXç Töçc÷{¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö (Ì[ýc÷) Xç %×am¶‘öç ]ÝC+×è[ýÇ ×ÈïõVGÝ ×c÷eXX[ýç Lç+L C+[ýç ]CeVç Töç×¾L +Ì[ýGç YÝ[ýGÝ %çVd é_Ì[ý¶ö‚Ý* XÇYÝ %VÇVaÇ c÷LÌ[ýTöXç Töç×¾L




7

]VÌ[ýac÷ Eõ×Ì[ýãXç?

]VÌ[ýac÷ F�ç+VGÝ åc÷~ç »Jôç=[ýç U[ýEõ åTöìZõ×¶oö* ]ÝC+[ýGÝ _]»Jôd `çLd å`¶‘öGÝ U[ýEõ åUìÌ[ý] ]Zõ] %×aVç åTöì+* %]aÇe ]Zõ] %×aVç VÝXGÝ Vç< %]aÇe +a_ç]GÝ YÇ×_a å`]Gd×_* "]VÌ[ýac÷' +a_ç] ]`ç YÇ¶oö]Nþç Iøç_c÷~[ýç é]GÝ Ì^Ç], Yç¾Ì[ý c÷ç=a×X* ]Zõ] %VÇVGÝ +a_ç]GÝ C+Xç FÇ³Vç é_TöçVÇXç é_×Ì[ý[ýç ]Zõ] c÷çÌ^[ý×V ]ÝC+[ýXç FÇ³Vç×Ì[ý[ýç ]Zõ] %VÇVç é] aYÀç+ åTöì+*

]VÌ[ýac÷ %VÇm¶‘öç EõçÌ[ýFçXç×X ]Zõ] %×aVç æ[ýÐX, ×]e, Uã¶ö‚çÌ^X×»Jôe[ýç ×»Jôe×`×{* ]VÌ[ýac÷ %VÇm¶‘öç ]Zõ×¶oö* aeaçÌ[ý YÇ¶oö]hõÝ ÌÊõÝX ]Zõ] %×aVGÝ C+* %]aÇe ]ÝC+[ýç FÇ×Ve]hõÝ YÇ×³a[ýÇ IøçEõ å`×{* ]Zõ]×aGÝ Ì^çUe

YÊ×U[ýÝ ]`ç YÇ¶oö]Nþç »JôdêX* YÊ×U[ýÝGÝ Ì^çUe ]Zõ]×aVç »JôdXãV* ]VÌ[ýac÷, EõXçm¶‘öç åEõì]GÝ LÜ—öÝ, Ì[ýçL×X×Tö, Eõ_»JôÌ[ý (]Xçd), å_ç_-_Ý %çV[ýEõç ]Ì[ýÝ é_XãV* ]Ì[ý]×V ]×a _çhõ×X c÷çÌ^[ýGÝ ×»JôeX[ýVÇXç (]VÌ[ýac÷) ]çe-TöçEõ×F[ýGÝ %×Eõ[ý×X* %]aÇe ]×aXç ]Ì[ýÝ é_X×Ì[ý[ý×a Qöç+ãÌ[ýkô ]Çc÷¶ö‚V (a:) V×X* ]c÷çEõ %VÇ ]çã_] YÇ¶oö]EõYÇ LÌ^ åTöìÌ[ý¶‘öç %]aÇe åEõçX×`X[ýaÇ×X* %]aÇe ]Tö] »JÇôÝVç ×c÷eVÇXTöç é_Ì[ýÓÌ[ýGV[ýaÇ×X* ]×aGç ]Ì[ýÝ é_X×Ì[ý[ýç %×a %VÇm¶‘öç L¾çX×è %VÇGÝ YÇ×³aG×X* ]Tö] FÇ×Ve]Nþç »JôdãUçEõ »Jôd×`X åTöìVÇXç é_×Ì[ý ]VÌ[ýac÷, %ãè[ý]Eõ C+Xç %×Ì[ý[ýç %ãXì[ýGÝ ]TöçeVç éXX[ýç Eõ×Ì[ýaÇ é_ãTö* ]ãTöì %VÇm¶‘öç ]Zõ×¶oö, ]Zõ]×aVç ]Çc÷¶ö‚V (a) GÝ å_eC+V[ýç %]aÇe åc÷†d_hõV[ýç åYçd %×X]Eõ Zõe+*

]VÌ[ýac÷×èGÝ ]×TöEõ ]mS

---c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %[ýÇ_ c÷aX %_Ý XV¾Ý (Ì[ýc÷:)

%]ç +Ì[ýGç YÝÌ[ý¶ö‚Ý* XÇYÝ %VÇXç ]FÇdXç YçÌ^Ì[ýGç »JôdYç åc÷ì+* %VÇ[ýÇ ]FÇwøGÝ Töç×¾L %VÇ c÷~-c÷~ç Töç×FÌ[ý]+* c÷LÌ[ýTöXç ]VÇ =Ì[ýGç XÇYÝ %VÇ %]ÇEõ c÷~ç åEõì×`{¶ö‚Ý %VÇGç c÷çÌ^: %Zõ[ýç Töç×¾L %]ç YÝãG* éY`ç FÌ[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý C+G×X* XÇYÝ %VÇXç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, YÝÌ^Ç c÷çÌ^[ýç éY`ç YÝãG åTöì[ýTö[ýÇ %Zõ[ýç Töç×¾L YÝ×[ýÌ^Ç* c÷LÌ[ýTöXç éY`ç FÌ[ýç å_ìÌ[ýGç %ãTöçÝç Töç×¾L %]ç +Ì[ýGç YÝ×F** XÇYÝ %VÇXç Töç×¾L %VÇ

×Zõ×LVç åÌ^ç]×`{Gç ×Eõ×` Uç×L{Gç YÇVÇXç »Jôd×F* c÷LÌ[ýdXç TöçEõ×Y×F; %c÷çX[ýGÝ Töç×¾L %VÇ éY`ç ×TöeV[ýXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç XÇYÝVÇXç åUì`ç×FV[ý×X* %VÇ[ýÇ åc÷ì×L×Nþ éY`ç ×Töe_[ý×XXç Töç×¾L %×aGÝ ]×TöEõ ]mS é_äFÐ* Eõç~[ýaÇ Zõe_G×X* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç _ÇYç éY`ç ×TöeV[ýç åYçd %VÇGÝ ]×TöEõ-]mS é_Tö[ýç %VÇm¶oöç Iø×a VÝXGÝ ]êc÷ %×aGÝaÇ ]×TöEõ ]mS é_Ì[ýNþ[ý×X*




8

]×aGÝ `Ì[ýÓEõ %]Xç ]VÌ[ýac÷GÝ YÇ×³aVGÝ Zõe+* ]VÇXç ]Çc÷¶ö‚V (a) VGÝ ×c÷ec÷~[ýç _ç×zõ[ýç +ZÇõwøGÝ ×Ì[ý¾çÌ^d %VÇVGÝ <×è å_ì+* %]aÇe YÇ×³aGÝ %VÇm¶‘öç å_ì[ýÇNþç Uç×L×{* Eõ×Ì[ým¶‘öç ]`çXç ]`çGÝ U[ýEõ UçãVçEõ×F[ýç TöçÌ[ý[ý×V YÇ×³aGÝ å_ì[ýÇEõ EõeFÐG×X* %]aÇe ]ÝC+[ýGÝ C+Zõ] åUçEõYç c÷ÜšöÌ[ýzõG×X* ]Çc÷¶ö‚V (a) GÝ VÌ[ýÌ^çGÝ FÇVç (EÇõ]U[ýç) Zõe[ýç Iøä¶Úöç+* ]ÝC+[ýGÝ åFìÌ[ýçe[ýç ]ÇxdYç Iø¶ÚöãÌ[ýç+* ]Çc÷¶ö‚V (a) GÝ Eõç~[ýç +ZÇõwøGÝ ×_Eõ=[ýGÝ %]aÇe +XEõçÌ[ý Xãwø* ]ÝC+[ýGÝ ×XLX[ýç åTöã†çd %VÇVGÝ åZõçeXç ¾ç-åUì `çV[ýç Xãwø* %ãaç]VXç +~]ç %Xç Eõç×a]Ç ¾ç{çc÷ Ì^Ç%OôÝGÝ %EõEÂõ[ýç åFç{çC×X* %VÇGç åaç]VGÝXç c÷_ ×]] ]LÝV c÷çÌ^Xç %Töd-%F] é_TöXç _çC×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷VGÝ åc÷~ç aeaçÌ[ýVç %Töd-%F] é_TöXç %]aÇe U[ýEõ C+Xç åTöìVÇXç (=wÇøXç) é_[ýç EõÌ[ý¶‘öç ]êc÷-Ìø é_Ì[ý]G×X*

""]×è ×UIø]V[ýç YÇ×³aGÝ ]a%_ç×è'' ""]×è ×UIø]V[ýç YÇ×³a %ãc÷çe[ý×è'' ""]×è _çEõIø]V[ýç YÇ×³aGÝ %Yç¶‘ö×è'' ""]×è ×UIø]V[ýç YÇ×³aGÝ »Jô_çEõ×è'' ""]×è ×U[ýç Iø]V[ýç YÇ×³aGÝ _¶‘öÝ EõÌ^ç'' ""]×è ×UIø]V[ýç YÇ×³aGÝ åUìXç EõÌ^ç''

]VÌ[ýac÷Xç åc÷Eõ YÇ×³aGÝ _]×Le×[ýX[ýç %]aÇe ]ãTöe Yçe×[ýX[ýç VçÌ^±¼ö å_ì×F[ýVç EõÌ[ý¶oö[ýÇ c÷çeG×X? VÇXÌ^çVç ]êc÷-Ìø FÇ×Ve]Eõ, ]Ì[ýEõL FÇ×Ve]Eõ, ]ÝYÇ] c÷çec÷X[ýç %]aÇe åYçxç[ýGÝ

c÷Eõ é_* ]ãFçÌ^×è %×a×V ]`çGÝ U[ýNþGÝ »KÇ÷×Oô Zõe×F[ý×V Ì^ç+* åTöì+m¶‘öaÇe ]VÌ[ýac÷GÝ×V »KÇ÷×Oô é_ãTö* aeaçÌ[ýVç _eêZõ »JôdY×èGÝ×V åYçxç[ýç é_* åTöì+m¶‘öaÇe ]×aGÝ (]VÌ[ýac÷) ]Çaç×ZõÌ[ý %×aGÝV]Nþ×V åYçxç[ýç c÷Ì[ýç×¶oö* ]VÌ[ýac÷GÝ %ãc÷ì[ýç, £ãÌ[ýç_ TöçUÌ[ýEõYç, %ãè[ýç ]VÌ[ýac÷GÝ Ì^çyç %]aÇe F�ç+VGÝ +c÷çX-c÷çX[ýç ]VÌ[ýac÷GÝ Ì^çyç EõVç+Vç §X[ýç åc÷ì×F? ]VÌ[ýac÷GÝ %c÷çX[ýç Ì^çyç EÇõÌ[ýTö[ýc÷, %]aÇe mÌ[ýXc÷TöçVç Xãwø* ×EõÌ[ý[ýçX %]aÇe Eõ×c÷Ì[ýçVç Xãwø* ×V{Ý %]aÇe _lùãXìVç Xãwø* ×ZõÌ[ý†Ý ]c÷_ %]aÇe X¥çTÇö_ =_]çVç %]aÇe VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ×VãÌ^ì[ý³VVç Xãwø* %c÷çX[ýç ]VÌ[ýac÷GÝ Ì^çyç ]a×LV X[ý¾ÝVç §X[ýç åc÷ì×F* ]VÌ[ýac÷ %VÇGÝ ×]e aÇZõZõc÷ c÷çÌ^Xç åEõìÌ[ý¶ö‚Ý* ""%ãVç¶oöç B[ýÇ IøçEõ×YG×X*'' B ]VÌ[ýac÷×èVç F�ç+VGÝ åc÷~ç »JÇô¶‘öç %]aÇe %¾çe[ýç UçhõÝ £ãÌ[ýçXGÝ ]VÌ[ýac÷ %VÇFNþ×X F×{* ]VÇVGÝ TöçUÌ[ýEõYç £ãÌ[ýç_ %VÇXç aÇZõZõc÷ X[ý¾ÝVç å_ç+×`{Eõ×F[ýç %]aÇe B %VÇm¶‘öç ]a×LV %VÇFNþ[ýÇ %»JÇô¶‘öç Xa[ý (£ãÌ[ýç_) ×X F×{* ]VÇVGÝ TöçUÌ[ýEõYç £ãÌ[ýç_ (]`ç-]ãÌ[ýe) %VÇVç Eõ%[ýc÷ +[ýÌ[ýç×c÷]Vç %]aÇe ]a×LV X[ý¾ÝVç å_ç+×`×{[ýç* %]aÇe B ]×aGÝ ]çãÌ^çNþç %ãTöçÝç ¾çêc÷ c÷çÌ^[ýç Yç]ãV ]VÇ×V %VÇm¶‘öç ]a×LV ]a×LV %VÇ Eõ×Ì[ý åEõìXG×X? åTöì+m¶‘öaÇe EÇõÌ[ý%çX ]×LVXç TöçEõãUçEõ×YäFÐ* BãFçÌ^ %]aÇe %ãVç¶oöaÇ åXìXç åUçX[ýGÝ VÌ[ýEõçÌ[ý C+äVÐ* ]VÇ ]a×LV LÌ[ýÌ[ýçÌ[ý åEõìXG×X*




9

]VÇGÝ £ãÌ[ýç_ ]Fç TöçUÌ[ý×zõ[ýç %VÇGÝ åc÷ìÌ[ýEõYZõ] +[ýÌ[ýç×c÷] (%) %]aÇe ]Çc÷¶ö‚V (a) Xç `ç×F[ýç ]a×LV×è %VÇVç å_ç+ãV* %]aÇe %VÇm¶‘öç ]VÌ[ýac÷ %VÇ ]VÌ[ýac÷ Xãwø* ]VÇVGÝ TöçUÌ[ýEõYç £ãÌ[ýç_ %VÇ aÇZõZõc÷ X[ý¾ÝVç %]aÇe ]a×LV X[ý¾ÝVç å_çÌ^×VÐ[ýç* åTöì[ýTö[ýÇ ]VÇ ]Ýc÷çeYÇe åEõìXG×X* %]aÇe %[ýÇLÌ[ý, a_]çXVç ×a�ÝEõ %]aÇe %_Ý, éLV %]aÇe éa×Ì^Vc÷ %ç+`c÷Vç å_ç+[ýç Xãwø*

%VÇm¶‘öç VÝX[ýÇ UÇec÷×{[ý×è, %VÇm¶‘öç ]ÝC+[ý[ýÇ %»JÇô¶‘öç _¶‘öÝ TöçEõ×Y×Ì[ý[ý×è, ]çã_]GÝ _Ç×»Jôe[ý×èVç å_ç+ãV* ]ãFçÌ^×è %VÇXç ×c÷VçÌ^TöEõÝ Yç=ãL_ YÝ* ]ãFçÌ^×è %VÇXç EÇõÌ[ý%çXGÝ Yç=ãL_ YÝ* ]ãFçÌ^ ]`çXç %¾ç[ýç YÇLÌ[ýGç %ãTöçÝ×è[ýÇ Eõç~c÷X×FX[ýç Yç=ãL_ YÝ*

]Ì[ý]×V ]`çGÝ ]çeL[ýç Yç³V×¶oö* %]aÇe ]`çGÝ ]çeL[ýVÇXç %Yç¶‘ö×X* åTöì+m¶‘öaÇe %ãTöçÝ×èGÝ ]çe[ýVç Fçe[ýç Iø]ãV* (%ãTöçÝ×èGÝ ]çe×F[ýç %VÇ Yç]ãV)

Töç+[ýIøYç_×aVç +ãZõçe-åZõçeXç ]ÝXÇe×` é_TöXç c÷çÌ^XÌ[ýzõ[ýç ]VÇ×V VÇXÌ^çVç aÇYÂTöeGÝ %ãè[ýç %]FEõ ×c÷eVÇXç é_×Ì[ý* %]aÇe %ãè[ýç %êTö×V é_×FäVÐ* _]»Jôd é_×FäVÐ, %»JÇô¶‘öç é_×FäVÐ, +�d é_×FäVÐ, +EõçÌ^-+×Eõ é_äy, %ä»Jôì[ýç é_äy (%Zõ[ýç é_äy) ]`çGÝ +�d %Yç¶‘öç é_×FäVÐ* ]ÝC+[ýGÝ _]»Jôd é_äy*

""%ãè[ýç %]FEõ é_ãc÷ì×Ì[ý* %]aÇe ]VÇ×V Eõç~[ýç å_ì[ýç %]aÇe ]`çGÝ ]ãUì

å_çÌ^×`X[ý×X* ]VÇXç ]]_ FÇ×Ve]Nþç +�d åÌ^ç{Gç, %ä»Jôì[ýç mS åÌ^çãÜšöçzõGç, Uã¶ö‚çÌ^ %]×V æ[ýÐ³Vç é_×Ì[ý[ýç %Zõç[ýVÇ åÌ^ç{Gç EõçXÇX åÌ^ç{Gç, +EõçÌ^-+×Eõ åÌ^ç{Gç EõçFd_×zõ[ýç XÇ×]dEõÝ YÇLç åTöì[ýç ]Ý å`¶‘ö×X* ]Tö] %VÇVç ]VÌ[ýac÷ åc÷ìGd_Eõ+, %]aÇe A_çX åTöì+ ]VÇ×V ]ÝC+[ýç ×`×VÐ! ]Tö] %VÇVç ]VÌ[ýac÷Xç _çCãUçEõ+* ]VÇ×V %]çe[ýVç %ãTöçe[ýç é_* ]çÌ^×U[ýVç ]çÌ^ YçEõYç é_* »Jôç[ýVç ZõeV[ýç %VÇm¶‘öç ]c÷çC %VÇ %Ì[ýç] åFìÌ[ýçe[ýVç Zõe+* ]Tö] %VÇVç ]VÌ[ýac÷Xç _çCãUçEõ+, F�ç+VGÝ åc÷~ç EõX[ýç `×Nþ×V %{çc÷ Tö%ç_çGÝ×X* F�ç+VGÝ åc÷~ç »Jôç=[ýç %»JÇô¶‘ö×V c÷hõÝ %»JÇô¶‘ö×X* ]×a×X ]VÌ[ýac÷GÝ ]ãUì* %]aÇe ]VÌ[ýac÷Xç Eõ×Ì[ým¶‘öç U[ýEõ %×a åTöì[ýç UçãVçzõGç Töç+[ýIøYç_GÝ U[ýEõ FÇ×Ve]Eõ åTöì[ýç åc÷ìÌ[ýzõ[ý×V %VÇm¶‘öç ]VÌ[ýac÷ %VÇ ]VÌ[ýac÷ åEõìc÷X[ýGÝ ]×TöEõ »JôçäVÐ*

VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×èGç ]Ì[ýÝ é_X[ýVç %{ç]ç +Eõ[ýç_GÝ Ì[ýç+: c÷EõÝ] %c÷]V £L%GÝ FÇX [ýc÷ç åEõì[ýç ]`çGÝ _ç+×Ì[ýEõ %VÇGÝ %c÷çX[ýç `Ì[ýÓhõÝ _]çÌ^ 439 Vç +×Ì[ý* _çãc÷çÌ[ýVç _çzõGç YçEõYTöÛX `×Ì[ýZõ, å]çXTöEïõ×]Ì[ýÝGÝ ]Ça_]çX×èGÝ %Yç¶‘öGÝ ]Ce ]ãTöì %]aÇe ]`çGÝ ZõçCÌ[ý×zõ[ýç %VÇm¶‘öç ¾çFä{ç_ %VÇGÝ %YÇX[ýç ×_Ø™ö %]ç BXç QöçkôÌ[ý ]Çc÷¶ö‚V +Eõ[ýç_Vç Töçc÷{¶ö‚Ý* ]c÷çEõ %c÷çX[ýV×V BGÝ ¾çZõ]×è c÷ç~m¶oöç ]Ç~ç TöçÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEõaÇ BGÝ ZõçCÌ[ý×zõ[ýç ¾çFä{ç_ %VÇVç `Ì[ýÓEõ Ì^ç×[ý[ým] F{¶ö‚Ý* Iøç+c÷çEõ é_Ì[ýGç ]×]d TÇö]×`{Gç FÜšö[ýç åc÷ìÌ[ýzõ¶ö‚Ý* BXç BGÝ ¾çÌ[ýÝ Töçc÷X[ýç




10

å_çÌÛÌ[ýEõYVç c÷çÌ^×[ýÌ[ýEõ+, ""Xc÷çhÇõ¶oöç åc÷Eõ L¾çX C+×Ì[ýêIøVç BGÝ Uã¶ö‚çÌ^GÝ ]Ce ]ãTöìaÇ ]Ce %aÇ¶oöç C+Ì[ý¶ö‚Ý* Xc÷çEÂõç Yç×¶Úö[ýç %VÇ]Eõ BGÝaÇ %Yç¶‘öç é_Ì[ý¶ö‚Ý*''

%CX[ýç: %VÇm¶‘öç %CX[ýç %VÇXç ×c÷³VÇØ™öçXGÝ ]Ça_]çX×è[ýÇ åXçe»JÇôY (+=ãÌ[ýçY) EõÝ »JôdX[ýÝ, %]aÇe »Jôç=Fd_[ýç åEõì]×èGç å_eLÇ]Gç å_eLÇ]Gç YEÂõXç å_Yc÷XäFÐ* %VÇGÝ ]TÇöeVç %{ç]ç +Eõ[ýç_Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""%VÇm¶‘öç ]Nþ[ý ]VÌ[ýac÷×è %VÇ[ýÇ é_×Ì[ý[ýç ×Zõ\ö] %VÇVç é_c÷{Ç* ]Ça_]çX×èGÝ %Iøçe×è %VÇm¶‘öç ]VÌ[ýac÷×è %VÇVç Tö]c÷{Ç*'' Eõ×Ì[ým¶‘öç ]×a Zõeã_ %]aÇe %{çc÷Gç ]Ì[ýÝ é_XV[ýç C+[ýç TöçÌ[ý[ý×V Eõ×Ì[ý

C+G×X FIø[ýÐç?''

C+GV[ýç %VÇ BGÝ ×]dXç è-è =Ì[ýzõ[ý×X* Eõ×Ì[ým¶‘öç ×c÷³VÇØ™öçXGÝ ]Ça_]çX×èXç Eõç~[ýç Zõeãc÷ìäVÐ, %VÇ C+Ì[ý[ý×V ×[ý_EÇõ_ ]Ce %VÇ¶oöç =³VÇ_ÇaTöç ]Ça_]çX×èXç »Jôc÷Ý 400 »JÇôYÂç Yç{¶‘öç Iø×a mÌ[ýXçTöc÷, EÇõÌ[ýTö[ýc÷GÝ F³VÌ[ý, %]aÇe %ç_c÷]çÌ[ýç= %]aÇe Eõ[ýÇ_ F¾ç×TöXGÝ %ãTöçÝVç FÇV] Yç³V], +a_ç]GÝ TÇöe+X[ý×è +a_ç]GÝ ZõL[ýGÝ FÇV] Yç³V] %]Töç é_ãTö*

×c÷³VÇØ™öçXVaÇ %GÐçGÝ TöçL]c÷_ %]aÇe ×V{ÝGÝ _ç_ ×Eõ_çGÝ %ãTöçÝVç ]Ça_]çX×èXç »Jôc÷Ý 400 ]YÇe ZõçXç Yç{¶‘öç %VÇVç ]ãFçÌ^GÝ ZõL[ýGÝ FÇV] %]wøç =[ýç Zõeã_ç+*

VçÌ[ýÓ_ =_Ç] (]EïõL) c÷çCêÌ[ý[ýÝ Iø×aVGÝ »Jôc÷Ý 36 EõÝ ]]çeVç VÝX +a_ç]GÝ é]»JôçEõ é]FÇ é_×F[ýç =_]ç×è %]aÇe L]ç%d Tö[ý×_GEõÝ åUì-YÇ[ý×èXç F~-éXXVÇXç ""VÝX %×a[ýÇ IøçEõ å`~[ýç'' ]ÝYÇ] FÇ×Ve]EõYÇ %»JÇô¶‘öç %]aÇe ]çÌ^ YçEõYGÝ _¶‘öÝVç _]×LeX[ýç %c÷ã_ aÇ~Tö ¾_ L]ç%TöEõÝ %EõÝVçVç Ì^Ç]Zõ] C+[ýç ]VÌ[ýac÷ %]ç U¶‘öç TöIøç+ZõäVÐ F³VÇXç Töçe 10/10/1979 +eVç ]VÌ[ýac÷ %×a ×_eFd×F* ]VÌ[ýac÷ %×a FçIøãYçEõÌø %]VGÝ åc÷ìÌ[ýEõ×F[ý×X* %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ Töçe 12/12/1980 +eVç ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] [ýçaEõç×³VGÝ é`FÇ_ c÷VÝa c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %c÷]V %×_ açãc÷[ý %]aÇe c÷LÌ[ýd

å]ì_çXç éTöÌ^[ý Eõça]Ý %×X _çEõ×YVÇXç Yhõç ×[ý·QöÝe `çX[ýç ""[ýÇ×XÌ^çV'' U×¶‘öÌ[ý]×F* ]VÌ[ýac÷ %×aXç Iø×a ZõçC[ýç VÝX %]aÇe a]çL %×aGÝ »Jôç=Ì[ý[ýç åUìVçe EõÌ^ç YÇVÇXç _ç×zõ*

]VÌ[ýac÷ %×a ÈÂõç+Ì[ý[ýç ]ÝC+ EõÌ^çXç `ç[ýç å[ýç×Qö (]L×_a £Ì[ýç) GÝ Yç=TöçEõ ]TÇöe-+~ç »Jôç=FdYGÝ ]çÌ^êEõVç UÇXç Ì^çeXç »Jôd×_*

]VÌ[ýac÷ %×aVç £%[ýç (×QöYçOôÛã]³Oô) EõÌ^ç]ÇEõ é_* £%[ýç FÇ×Ve]hõÝ ×L¶ö‚çVçÌ[ý %]]] é_* ]ãFçÌ^ YÇ¶oö]Eõ ]Çc÷×]] açãc÷[ýEõÝ ×]dãÌê ]FçVç é_*

1 [ýç £%[ýç : ×c÷ZõL %]aÇe Xç×LÌ[ýçGÝ

VçÌ[ýÓ_ =_Ç] (]EïõL) c÷çCêÌ[ý[ýÝ




11

zõça2£[ýç £%[ýç : TöL¾ÝV3£[ýç £%[ýç : %çÌ[ý[ýÝ %]aÇe Zõç×aï4£[ýç £%[ýç : ]×SYÇÌ[ýÝ %]aÇe +e×_`5£[ýç £%[ýç : ]Eõç×Tö[ý6£[ýç £%[ýç : VçÌ[ýÓ_ +ZõTöç7£[ýç £%[ýç : V%¾d %]aÇe Tö[ý×_G8£[ýç £%[ýç : VçÌ[ýÓ_ +Eõç]ç (å[ýç×Qïöe)9£[ýç £%[ýç : ]Oô[ýF (×EõOô»JôX)10£[ýç £%[ýç : VZõTöÌ[ý +c÷×Tö]ç]11£[ýç £%[ýç : ×`ZõçÌ[ýd (Eõä{jX)12£[ýç £%[ýç : å]c÷]çX FçXç13£[ýç £%[ýç : EÇõTÇö[ý FçXç (_ç+ä[ýÐÌ[ýÝ)14£[ýç £%[ýç : Tö%×_]çd15£[ýç £%[ýç : ]a×LV16£[ýç £%[ýç : X`Ì[ý-¾-+`ç%Tö (]Tö] ]Tö]GÝ [ýÇEõã_Oô %]aÇe _ç+×Ì[ýEõ×è åZõçe[ýç)17£[ýç £%[ýç : +a_ç×c÷ ]Ç%`Ì[ýc÷

18£[ýç £%[ýç : Tö%×]Ì[ýçd (EõXrÑôjX)19£[ýç £%[ýç : Y¾çÌ[ý (+ã_×k˜ôEõ)

£%[ýç 1 - 5 £[ýç ZõçC[ýVç =Ø™öçV 49 Xç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý* £%[ýç 6-19 ZõçC[ýVç ]ÝC+ 23 Xç %×c÷e-XÇe×U_Vç %ãc÷ç[ýç é_TöXç ]`ç-]`çGÝ ]ãUì YçeãUçEÂõ[ýç åc÷çdX×Ì[ý* åc÷ì×F[ýç »Jôc÷Ý %×aVç å[ýç×QïöeVç Tö_[ýç 451 U]VÇXç +_]ç c÷ç×a_ åTöìc÷X×F %]aÇe ]EõTö[ý 8 Vç XÇYç]»Jôç %]aÇe XÇYÝ]»Jôç 970 Xç +_] c÷ç×a_ åTöì×F* åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aXç EÇõÌ[ý%çX ×c÷ZõL å_çÌ^FÐ[ýç c÷ç×ZõL 214 %]aÇe åVìÌ[ýç c÷VÝa å`ç³VÇXç aXVË YÝFÐ[ýç %ç×_] (å]ì_Ç[ýÝ) 47 £äFÐ* ]Ç_ç×L]GÝ Uç/UçGÝ Tö_[ý, å[ýç×QïöeVç U×¶Úö[ýç Tö_[ýç×èGÝ »Jôç[ýç UEõYGÝ FÌ[ý»Jô %]aÇe é], <×è %]aÇe ×[ý·QöÝe `çGdYGÝ Ì^çCVXç Uç %]GÝ FÌ[ý»Jô _ÇYç 9, 89, 207 »Jôd×_*

]VÌ[ýac÷ ]Ì[ýEõLÇ_ =_Ç], å[ý†ÇX ]Ì^çe +¶ö�õç_ Èõ 2002 Vç ]×SYÇÌ[ýGÝ ÈÂõç+Ì[ý[ýç %Eõç×[ýÌ[ý×èXç aã† [ýÇ×XÌ^çV U×¶‘öVÇXç ]ÝÌ^ç]GÝ F�ç+GÝ ]ãTöeGç å_çÌ^XXç ×_eFd×F[ý×X* ]VÌ[ýac÷GÝ _] %×a å[ý†ÇX åaç×aãÌ^_ å¾_×ZõÌ^çÌ[ý zõ[ýXç ]YÇe C+Xç, »Jôç=Ì[ýçEÂõç åYç+³Oô Ì^çê…ãÌ[ýç] VçX åTöì×[ýVÇXç `çL×F[ý×X* %_c÷]VÇ×_{çc÷! %{çc÷GÝ %ä»Jôì[ýç åUìLç_VGÝ åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç FÇ]çe »Jôç=×`~ç

]çeã_ç]Vç »Jôe×`×{, %]aÇe åajX FÇ×Ve]Nþç c÷çÌ^[ý×V VÝ×XÌ^çTö, ×c÷ZõL %]aÇe VÌ[ýãa ×XLç]Ý (%ç×_] åEõçaï) c÷çeãVçNÇþXç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]×aGç +ãÌ[ýçÌ^XXç Tö[ý×_G, +a_çãc÷ ]Ç%ç`Ì[ýc÷ %]aÇe %êTö VÝ×X ×FV]d×èaÇ ]Tö] ]Tö]GÝ C+Xç YçeãUç×zõ*

aÌ[ý-YÒØ™ö (_]×Le-_]TöçEõYç): c÷LÌ[ýTö é`F å]ì_çXç ]ÇXÝÌ[ý %c÷]V açãc÷[ý Vç]Tö [ýÌ[ýçEõçTÇö§], F×_Zõç c÷LÌ[ýTö é`F å]ì_çXç

]VÌ[ýac÷ ]Ì[ýEõLÇ_ =_Ç], å[ý†ÇX ]Ì^çe +¶ö�õç_




]VÌ[ýac÷ %×a c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç é`FÇ_ +a_ç] §êaX %c÷]V ]VXÝ açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷GÝ ×Xe×è FÇV] C+Xç +e Èõ 1968 Vç ]Tö] %VÇGÝ ÈÂõç+Ì[ý[ýç %c÷_ _]X, å]ì_çXç×è, c÷ç×L×è, Xc÷çãÌ[ýç_×è YÇ¶oö]hõÝ %YÇX[ýç ×_×»Jôe ]FçVç ×_eFd×YÌ[ý¶‘ö×X* VÝ×X +VçÌ[ýç %×a %_c÷çL å]ì_çXç X×LÌ[ýÓ�ÝX Eõça]Ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷ F×_Zõç c÷LÌ[ýTö

]VXÝXç %c÷çX[ýç ]NþVç åc÷Qö ]ÇVÌ[ý×Ì[ýa C+Xç TöçEõ×Y Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý*

]Tö] FÌ[ýç ]EõTö[ý C+Xç é_Ì[ýÓÌ[ý[ýGÝ ]TÇöeVç +e Èõ 2008 VGÝ %Ì[ýç×[ýEõ åEõçaï c÷çeãVçNÇþXç »Jô_ç+[ýç åc÷ì×F* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %ŒÇ_ Fç×_EõXç å]çc÷Tö×]]GÝ åUì YÇ×[ý[ýGç å_çÌ^XXç %_c÷L %c÷]V %×_ açãc÷[ý Aj

]VÌ[ýac÷ §êa×XÌ^c÷ %`Ò×ZõÌ^c÷, Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×XeãUìXç+

%ŒÇ_ c÷ç×_] açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷ ]Ç¶‘öç+Xç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ _]×Le[ýç C+×[ý×Ì[ý* c÷LÌ[ýTö é`F ]VÌ[ýac÷ %×aVç EõÌ^çÌ[ýEõ c÷~ç å_e×[ýÌ[ýzõä¶Úö* %]aÇe ]×SYÇÌ[ýGÝ Eõç×»JôX-åEõçÌ^ç UÇeXç aZõÌ[ý åTöì×[ýVÇXç é[ý%d %]aÇe +Ì[ý`çVEõÝ U[ýEõ×èaÇ YçeãUçEõ×Y×Ì[ý*

åa[ýçãÌ[ýç+×è: ]VÌ[ýac÷ %×aVç =Ø™öçV TöÌ[ýç]çãUç+ %]aÇe ]Ç_ç×L] (XX-OôÝ×»Jôe Ø™öçZõ) TöãÌ[ýdXç VÝXGÝ åa[ýç åTöìVÇXç ]Ça×_] FÇ~ç+Vç ]YÇe ZõçXç VÝX _çEõc÷~[ýç %×c÷e-XÇe×U_ æ»JôçEõU[ýç Xç+VXç åc÷çdX×Ì[ý* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç Eõ×Ì[ý]Ç�ÝX açãc÷[ýXç ]Çc÷Tö×]] C+Xç YÇ×[ý×Ì[ý*

c÷çe×_[ýç VLÛç (zõça) ×è: ]VÌ[ýac÷ %×aVç ]EõTö[ýTöGÝ åc÷ìÌ[ýGç VÝ×XÌ^çd, ×c÷ZõL %]aÇe VÌ[ýa-+ ×XLç]Ý (%ç_Ý] åEõçaï) GÝ VLÛç YtÇ] ZõçC[ýç c÷çeVÇXç Töç'×_] YÝ×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ×]dãÌê ]FçVç %ãTöçÝç ]EõTö[ý ]Iøç %]aÇ c÷çeãVçNÇþXç ]VÇGÝ FÌ[ý»Jô ]VÌ[ýac÷Xç YÇ×Ì[ý* å_çÌ^XXç ]Tö] %×aGÝ C+Xç TöIøç+ZõV[ýç

%]ç C+Ì[ý[ýç åLXãÌ[ý_ AQÇöîãEõbXVç zõça Zõç+[ý ZõçC[ýGÝ å_ã[ý_Vç å[ýç×VÛe Tö_[ýç×èVç Töç'×_] YÝL×Ì[ý*

åEõçEõãÌ^d åÌ^dFÐ[ýç c÷ç×ZõL×è: ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ ×c÷ZõL å_çÌ^×`³VÇXç åEõçEõãÌ^d åÌ^d×YFÐ[ýç Tö_[ýç ]×è 18 £ãÌ[ý*

æy×Xe åEõ�: ]EõTö[ý×èGÝ ×Zõ\ö] ZõGdc÷~[ýç %]aÇe %Iøçe×èGç å`çX[ýç Yç[ýç =¬JôçÌ[ýX åc÷~ç åèc÷~[ýGÝ Yç³V]Vç ]EõTö[ý =Ø™öçV×èGÝ C+[ýç %F~[ýç æy×Xe æYÒçGÐç]aÇ ]Ì[ýEõ-]Ì[ýNþç YçeãUçNÇþXç _ç×zõ* ×c÷Ì[ý] %×aGÝV]Eõ æy×Xe Zõe_ÇÌ[ý[ýç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ =Ø™öçV×èXç åUìVçe å_ì×[ý×Ì[ý*FÌ[ý»Jô: Eõ³ayjXGÝ XwøXç ]VÌ[ýac÷ %×aVç Uç %]GÝ FÌ[ý»Jô _ÇYç 1,51,806 ×X*

Tö_[ýç ]×è: »Jôd×_[ýç åaaX %×aVç å[ýç×Qïöe Tö_[ýç ]×Ì[ýZÇõ %]aÇe XX-å[ýç×Qïöe Tö_[ýç »Jôç¶ö‚ç ]×Ì[ýZÇõTöÌ[ýç ×]e »Jô³VÇXç TöçEõ×Y Tö×¶‘ö×Ì[ý*

12




%ç+: AX: ×a: åEõ×‰øãVOôXç %»Jôe[ýç FÌ[ýJ %Ì^ç¶‘öç YÇãUçEõ×YVÇXç å[ýç×Qïöe ×aärô] %×a åc÷ìãVçEõ×F[ý×X*

%Ì[ýç×[ýhõÝ ]ÇVÌ[ý×Ì[ýa ]çY_Gç å_çÌ^XXç EÇõEõ %]aÇe æ»Jôì×EõVçÌ[ý %]]¶oöç YÇe EÇõX]×Ì[ý ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åUìVçe YçeãUç×zõ* åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åc÷Qö ]ÇVÌ[ý×Ì[ýa C+×Ì[ý[ýç ]ÇZõ×Tö ]Çc÷¶ö‚V %ŒÇ_ åc÷×_] (]Ì^çe +¶ö�õç_) Xç VÝ×XÌ^çdTöGÝ åc÷ìÌ[ýGç %Ì[ý×[ýGÝ %§]£[ýç zõça ZõçC[ýç U]L×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aVç å[ýç×Qïöe U]VÇXç Tö×¶‘ö[ýç åc÷ìÌ[ýEõYVGÝ åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ c÷ç×ZõL ]×Ì[ý å_çÌ^äFÐ* »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý +e Èõ 2015 %×aVç å[ýç×QïöeVç Tö_[ýç 84 U]L×Ì[ý* ]EõTö[ýEõÝ C+Xç Tö_[ýç 195 ×X* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ aç×ZõÌ[ý (Eõã_kôÌ[ý) (1) å]ì_çXç %c÷]V %×_, `†ç+Ì^Ç¶ö�õ] (2) ]Çc÷¶ö‚V Eõ×V]ÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX, åUì[ýç_ å]ç+×Le (3) ]Çc÷¶ö‚V ]Çaç, åGç_çY×Oô (4) å]ì_çXç TöçLÇ�ÝX, ]Ì^çe +¶ö�õç_ (5) å]ì_çXç ×_Ì^çEõOô %×_, TÇö×_c÷_ (6) ]Çc÷¶ö‚V %×_]Ç�ÝX, `†ç+Ì^Ç¶ö�õ] (7) ]Çc÷¶ö‚V %Ì^çLÇ�ÝX, iõçNþç c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]ÝC+×è %×a U]L×Ì[ý* Tö_[ýç×è %×aGÝ »JôçX-UEÂõ[ýç, _ç+×Ì[ýEõ-_ç+£ %¾çd-%Yç YÇ¶oö]Eõ ]ÝÌ^ç¶oöç YÝ×[ýÌ[ýEõYç ]ãTöe %]×V

%{çc÷ ]YÇ ]c÷çhõÝ åUìLç_VGÝ ×`t-_çeL[ý×X* ]TÇöeVaÇ %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ ]VÌ[ýac÷ %×aXç é_×Ì[ý[ý]êF ]ÝÌ^ç¶oöç ]ãTöe åTöì×[ýÌ[ýhõ×X c÷çÌ^[ýGÝ UçL[ýç U]L×Ì[ý* %Ì^ç¶‘öç »JôçeVç EõãxçEõYç Iø¶‘öGÝ Yç†_ ]YÇ ]c÷çEÂõç YÇ¶oö]Nþç YÝX×[ýaXÇ åc÷ì×LEõ ]ÝÌ^ç]GÝ ]çeVç åZõ[ýÐÓ%çÌ[ýÝ 2014 +eVGÝ LçXÇ%çÌ[ýÝ 2015 ZõçC[ýGÝ +XEõ] %]aÇe AjãY×‰ø»JôÌ[ý ærôOôã]³Oô U]L×Ì[ý* _çhõãVì×Ì[ý[ýç ]UeGÝ »Jôc÷ÝVç YçÌ^FdEõV[ýç U[ýEõ åUìÌ[ý]×èaÇ U]L×Ì[ý* %×am¶‘öç Wý¶ö‚ïGÝ ]êc÷-]×è Tö×¶Úö[ýç %Iøçe×è[ýÇ XÇe×`×[ýVÇXç ]ÝÌ^ç] YÇ¶oö]EÂõç ]ãTöe YÝ×[ýX[ýç c÷çÌ^L×Ì[ý* BãFçÌ^ YÇ¶oö]EõYÇ å`×¶‘ö×Ì[ý[ýç ]YÇ %{çc÷Xç BãFçÌ^ YÇ¶oö]EõYÇ XÇe×` »Jôç~[ýç %]aÇe XÇeIøç+ Ì^ç+ZõXç U×¶‘öaXÇ*

%YÇX[ýç +e 2014-2015 »Jôc÷ÝGÝ C+[ýç +XEõ] : _ÇYç 7,04,000/-%YÇX[ýç »Jôç×Ve åTöì×F[ýç (åZõ[ýÐÓ%çÌ[ýÝ 1, 2014 VGÝ LçXÇ%çÌ[ýÝ 31, 2015 ZõçC[ýç) : _ÇYç 6,50,000/-

]UeGÝ U×¶Úö[ýç [ýQöãLOô : _ÇYç 23,80,000/-

13




]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]EõTö[ý×èGÝV]Nþç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe å_ì[ý[ýÇ BãFçÌ^GÝ %ä»Jôì[ý×èXç ]Tö] »JÇôÝGÝ C+Xç ×UeVÇXç _ç×zõ åc÷ì×LEõaÇ ×Ue×_* ]Ì[ý]×V aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe å_ìÌ[ýÓ[ýç ]VÌ[ýac÷×èXç ]`çGÝ %ãè[ýç ̀ Nþ] ]çe×F[ýGÝ åUìãVçEõ×è ]×è ×UIø]VXç =[ýç Zõe×_*

åc÷ì×LEõaÇ aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe å_ì[ýç TöçÌ[ý[ý×V ]FçVç +×Ì[ý[ýç %]çe[ý×è %×a åUeX[ýç å`çÌ^VÐ[ý×X*

1) ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý×èVç VÝXGÝ ]êc÷ Tö×¶Úö[ýç %]aÇe Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç %×aGÝ Yç³V] %{çc÷ ]YÇ ]c÷çEÂõç Ì^ç×[ý[ýç %VÇF×EÂõ, ]×aGÝ C~-éTöX[ýVç VÇ×XÌ^çVGÝ Eõç~[ýç ZõeX[ýGÝV]Eõ VÝX %]aÇe Tö×¶‘ö[ýç ]Ý×èVç %EõX[ýç è»JôÌ[ýçEõ YÝG×X c÷çÌ^Xç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç ¾ç×Xïe YÝÌ[ý¶Úö[ý×X*

Eõ×Ì[ým¶‘öç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý×è ×c÷ec÷~[ýç åc÷çdXÌ[ý[ý×V Tö_[ýç %]aÇe =Ø™öçV %×X]hõÝ ×XÌ^d åèXç é_[ýç ¾çXç åUçhõ×X*

2) %ç×_] c÷ç×ZõL×èGÝ åUìVçe Ì^ç¶ö‚Ý VÝXGÝ ¾çZõ]×è TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýGç å_çÌ^XXç V%¾d Tö[ý×_GEõÝ U[ýEõ×è YçeãUçEõYaÇ TöIøç+ ZõãV* ]Ça_]çX×è[ýÇ ]Zõ] ]Tö] »JôçXç aÇ~d %]aÇe `×Ì[ý%dEõÝ ]çÌ^êEõVç _]×Le[ýaÇ ]ãFçÌ^GÝ ]ãUì×X* ]Ì[ý] %×aXç ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ýEõÝ

%ç×_] c÷ç×ZõL×è %×aXç EõXçm¶‘öç ]ÝÈõ %]ç X¾Gç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ åXìEõÌ[ý %]ç C+Xç é_×F[ýç TöçÌ[ý[ý×V ]ãFçÌ^Vç ×`~×Ì[ý[ýç VÝXGÝ U[ýEõ×è %×a ]×Xe ]Fç Tö¶oöç YçeãUçEõYç Iøä¶Úöç+*

3) aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöeXç ×c÷e×_[ýç =Ø™öçV×è %VÇ %Zõe[ýç FÌ[ýVç a[ýÌ[ý åTöìÌ[ýGç BãFçÌ^Xç åTöì×Ì[ý[ýç %×a %{çc÷GÝV]Nþ×X F{Gç TöçEõ×Y-Tö×¶‘öÌ[ý¶‘öç %VÇ Tö_[ý ZõeX[ýGÝV]Eõ åTöì[ýç aç×\öÛa %]×X FXFÐG×X, ]ãFçÌ^Vç ]ÝÌ^ç]GÝ %]aÇe %{çc÷GÝ %×Eõ[ýç é_Ì[ýãÌ[ýç+, ]Çc÷Tö×]] %]aÇe Eõ×¶ö‚OôÝGÝ ¾çaÇ Töç×Xe_ãÌ[ýç+*

4) aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe FÌ[ýç %VÇXç ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ýEõÝ VÌ[ýEõçÌ[ý C+×Ì[ý[ýç FÇ×Ve]Eõ %VÇ åEõç~[ýaÇ Iøä¶Úöç+, %VÇGç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe å_ì×Ì[ý c÷çÌ^[ýç FIøFÐ[ýç ]TÇöeVç ]ÝÌ^ç]GÝ »Jô³VçaÇ [ý³V C+FÐG×X* ]×aTö XwøXç %{çc÷ Tö%ç_çVç c÷çÌ^L-×XL[ýGÝ %ä»Jôì[ýç %]_ %VÇaÇ UçãVçEõFÐG×X*

5) aÌ[ýEõçÌ[ýXç YÝGãVì×Ì[ý[ýç ]ãTöe %VÇ ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]Ça_]çX×è[ýÇ XÇe×`×[ý[ýGÝV]Eõ Xãwø* ]VÌ[ýac÷Vç Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç a[ýãLkô 14/15 %VÇ ]Çxd_Gç +a_ç×]Eõ C+V[ýç a[ýãLkô×è Tö]c÷~[ýç, å_çÌ^XXç ]VÌ[ýac÷VGÝ %ç×_] [ýç %ç]_ YÇãUçEõYGÝ ]§wøç Oôç+Oô_GÝ å]ì_Ç[ýÝ,

]VÌ[ýac÷GÝV]Eõ aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe §Ì[ýç ×c÷Vçzõç?

-]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V, aVÌ[ý Ì[ýç×[ýTöç ]Vç×Ì[ýãa %Ì[ýç×[ýÌ^ç ]×SYÇÌ[ý

14




×X] ]Ç{ç FOôÌ[ýç <]çX YÇãUçzõGç VÝX +a_ç] ]Ì[ýç+ »Jôç+Uc÷~[ýGÝV]Eõ ×`{EõYç %ä»Jôì[ýç X]UçEõ %]×X*

6) é_[ýçEõ %×aGÝ ærôOô FÌ[ýVç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]çÌ^êEõVGÝ ]VÌ[ýac÷×èVç ]ãTöe YÝ[ýç å[ýçQïö×è é_* ærôOô FÌ[ýVç ]VÌ[ýac÷×è åÌ[ý×LärÑôbX åTöìV[ýç Ì^çãV c÷çÌ^[ýç EõçXÇX å`×¶Úö* ]Zõ] FÌ[ýVç ]VÌ[ýac÷ å[ýçQïö %]aÇe ¾EõZõ å[ýçQïöEõÝ FÇxçeVç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]ãTöe YÝãG, ]VÌ[ýac÷GÝ ×aã_[ýa å`]ãVçEõ= c÷çÌ^Xç åU×¶Úö* YÇ¶oö]Eõ %×a \öçÌ[ýTö aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ XÇeGÝ C+[ýç Yç³V] %]GÝ ]FçVç åTöì×Ì[ý[ý×X* EõXçm¶‘öç EõçIø_ÇY %]GÝ ]Lc÷[ý %]aÇe Eõ_»JôÌ[ý åÌ^çEõFd»JôX[ýGÝV]Nþç aÌ[ýEõçÌ[ýXç ]ç_GÝ ]ãTöe YÝ[ýç Ì^çãV c÷çÌ^Xç é_×Ì[ý[ýç ae×[ýWýçXGÝ Akô %VÇGÝ C~-éTöX[ýVç YÇEõä»Jô_ »Jôç=Xç ]Ça_]çX×èGÝ ]Lc÷[ýEõÝ Ì^Ç¶ö�õ] C+×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý×èVç aÌ[ýEõçÌ[ýXç ]ç_GÝ ]ãTöe YÝ[ýç c÷çÌ^[ýç %×a ]VÌ[ýac÷×è %×a[ýÇ aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]FçVç U¶‘öç Ì^çX[ýç UçEõYç _çe %]×X* _çe %×aVç UÇFÐ[ýç ]VÌ[ýac÷×èVç åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ C+×Ì[ý[ýç c÷ç_çd×è %×aaÇ ×Xe×è[ýç éZõ* FÇV] C+Xç YtÌ[ý[ýVç ]VÌ[ýac÷ %ç×_Ì^ç Ì[ýç]YÇÌ[ý, ]VÌ[ýac÷ %ç×_Ì^ç %çGÐç, ]VÌ[ýac÷ ZõãTöc÷YÇÌ[ýÝ ]a×LV ×V{Ý %]aÇe ×[ýc÷çÌ[ý, [ý†ç_, %çaç], ×ÅyYÇÌ[ýçX×»Jôe[ýVç é_×Ì[ý[ýç aÌ[ýEõç×Ì[ý A+V Zõe[ýç ]VÌ[ýac÷×è %×aVç VÝXGÝ ]×] Töç×Ì[ý[ýÐç X¾Gç

%eäGÐL×èGÝ ]»JÇô »JÇô×Ì[ý[ýÐç? åZõçeXç =Ì[ý[ýç ¾çZõ×¶oö*7) \öçÌ[ýTö aÌ[ýEõçÌ[ý ]Ì[ýÓ C+Xç ×[ý:åL:×Y:, %çÌ[ý Aa Aa, [ýLÌ[ýe V_, ×`[ý åaXç %×aX×»Jôe[ýç V_/aeØšöçX×èXç ]VÌ[ýac÷[ýÇ æOôãÌ[ýç×Ì[ýrôEõÝ æ®Ïô×Xe YÝZõ×¶oö, %VÇGç ]VÌ[ýac÷GÝ =_ç]ç %]aÇe Tö_[ýç×è[ýÇ æOôãÌ[ýç×Ì[ýrô×X c÷çÌ^Xç [ýVXç] YÝ×`{Gç ]F_ ]ãU_ EõÌ^çGÝ %¾ç[ýç YÝFÐ[ýç ]TÇöeVç ]VÌ[ýac÷ %]×V ]VÌ[ýac÷ ¾ç_ç×èXç æOôãÌ[ýç×Ì[ýrôEõÝ U[ýEõ åTöì[ýGÝ FÇV] Yç³V] %]ç ZõçC[ýç ZõeVÐ[ýç %]aÇe ]VÌ[ýac÷ ]ÇxdYç Iø]VÐ[ýç ]TÇöeVç _ÇYç éY`ç YÝÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý×èGÝ +a_ç×]Eõ C+[ýç `Nþ] %×a ]ÇxdX[ýç åc÷çdX×Ì[ý[ýç ×]`XÌ[ýÝ×èGÝ ]Yç†_ åXçe]-åXçe]GÝ EõXFd_×zõ* ]×aVGÝ æ»JôEõ×`_ãc÷ì[ýç TöIøç+ZõãV*

]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]EõTö[ý×èGÝ %ãè[ýç `Nþ] IøçEõ-å`~[ýç %]aÇe BãFçÌ^GÝ %ä»Jôì[ý×èXç U×¶‘öÌ[ý¶‘öç ×aã_[ýa %]×V Tö%×_]-¾ TöÌ[ý×[ýÌ^dEõÝ ZõLÌ[ý[ýç ×XÌ^]×è ]çec÷³V[ýç å_çÌ^XXç %{çc÷ aÇ[ýc÷çX§ ¾ Tö%ç_çGç ]VÌ[ýac÷ [ýç_ç×èGç é_X×Ì[ý[ýç %ä»JôdYç ]Ì[ýÝ %×a Töd×FVX[ýGÝV]Nþç ¾çZõ] FÌ[ýç U]L×FÐ[ýç %×aVç ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]EõTö[ýEõÝ åUì YÇ[ý×èXç ]Ç~ç FÜšö×[ýG×X UçêL*

15




c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]c÷]ÇVÇ_ c÷aX Gã†çc÷Ý ]ÇZõ×Tö %çL] VçÌ[ýÓ_ =_É] ×VãÌ^ì[ý³V, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ZõFÌ[ýÓ_ c÷aX ]ÇÌ[ýçV[ýç×V, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç `Ì[ýÝZÇõ_ c÷aX %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö a<V %c÷]V Yç_XYÇÌ[ýÝ ×]e Yt×FÐ[ýç ×VãÌ^ì[ý³VGÝ %Eõç×[ýÌ[ý×è %×aXç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %_c÷çL ]ÇZõ×Tö ]ÇãXì¾Ì[ý %×_ (]Ì[ý§]) Vç Ì^çUe YÝ×[ýÌ[ýEõYVGÝ ]VÌ[ýac÷ §êa×XÌ^ç, åaçÌ[ýç ̀ Eõ 1978 GÝ åZõ[ýÐÓ%çÌ[ýÝ Töçe 17 +Ì[ýç+ XÇ×]wøç Ì^çyç åTöì×F[ý×X*

åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷GÝ é_×Ì[ý[ýç _] %×a Ìø] %×XGç åYç+³Oô ]×Ì[ý×X* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç _] %×a c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇãXì¾Ì[ý %×_ açãc÷[ý Eõça]Ý (]Ì[ý§]) Xç Ìø] %]ç ]`çGÝ å`_Xç é_LÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷GÝV]Eõ ¾EõZõ åTöì×[ýÌ[ý¶‘ö×X* %VÇGç å_ìFçÌ^ %]Xç c÷ç×L %[[ýça (]Ì[ý§]) åaçÌ[ýçXç ¾EõZõ åTöì×[ýÌ[ý¶‘ö×X %]aÇe å_ìFçÌ^ %]Xç c÷ç×L %ŒÇ_ L×__ (]Ì[ý§]) åaçÌ[ýç, c÷ç×L Ì^ç+]ç (]Ì[ý§]) c÷çCêÌ[ý[ýÝ ]Fç é_EõçÌ^, c÷ç×L %[ýVÇa awøçÌ[ý, c÷çCêÌ[ý[ýÝ ]Fç é_EõçÌ^, åc÷ì×LEÂõç å]çãÌ[ý ]Ça×_] [ý×Ø™öVç é_[ýç %×aXç ¾EõZõ åTöì×[ýÌ[ý¶‘ö×X* åYç+³Oô 4 (]×Ì[ý) %×aXç é_×FVÐ[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö ]ÇãXì¾Ì[ý %ç×_ açãc÷[ýXç ]ÝÌ^ç]VGÝ å`XFçÌ^ åTöìÌ[ýGç Ì^ç¶oöç ¾çXç é_×[ýÌ[ý¶‘ö×X* Èõ 1989-90 +eVç

åVìÌ[ýç c÷VÝaEõÝ (å]ì_Ç¾Ý å_çÌ^[ýç ZõçC[ýGÝ zõça) c÷çŠÇXç Tö_[ýç ]IøçXç %ç×_]GÝ åEõçaï å_çÌ^VÇXç aXV å_ì×F* %VÇGç c÷ç×ZõLGÝ åEõçaï×Tö 2001 FNþVGÝ »Jôçe Xç+Xç c÷çYÀEõ×F[ýç C+[ýXç åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç c÷ç×ZõL EÇõX]çãUç+ å_çÌ^äFÐ* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aXç åc÷ì×LEõZõçC[ýVç VÝXGÝ ×c÷Ì[ý] EõÌ^çVç »Jôç=Ì[ý[ýç åUìVçe EõÌ^ç å_ìVÇXç _ç×zõ*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ Zõç=‰øÌ[ý %]×V åaãyÔOôÌ[ýÝ (]Çc÷Tö×]]) GÝ Zõ]aÇ YÇ×[ýÌ[ý¶‘öç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö ]ÇãXì¾Ì[ý açãc÷[ý +e 2014 GÝ å]GÝ Töçe 25 Vç é_×FäVÐ (+~ç ×_{ç×c÷ ¾ç +~ç +ê_×c÷ Ì[ýç×L=X)* ]c÷çEõ é_×FVÐ[ýç ]TÇöeVç 2014 GÝ å]GÝ Töçe 30 Vç ]VÌ[ýac÷GÝ åEõ]YaTöç ]ÝÌ^ç¶oöç å]çd %]wøç C+Xç ]c÷çhõÝ ]»JôçXÇYç å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö %[ýÇ_ c÷aX Eõça]ÝVç ]Çc÷Tö×]]GÝ Zõ] ×`~×F* »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aVç %YÇX[ýç %IøçeGÝ ]×è 115, =Ø™öçL 10, ]Ç_ç×L] 6 é_* Uç %]Vç »Jôd×_[ýç FÌ[ý»Jô %×a »Jôç=Ì[ýçEÂõç _ÇYç 2,50,000 (_çF %×X]Fç+ãÌ[ýç]) ×X*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ »Jôç=Ì[ý[ýç FÌ[ý»Jô %×a aÇYÂGÝ %{çc÷ Tö%ç_çGÝ Ì[ýc÷]Tö åUìLç_VGÝ ]ÝÌ^ç¶oöç YÝ×[ýÌ[ýEõYç åTöe[ýçe %VÇFEÂõç YÇÌ[ýç åTöìL×Ì[ý[ý×X*

]VÌ[ýac÷ §êa×XÌ^ç åaçÌ[ýç

16




17

]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ >_Ç], iõçNþç [ýLçÌ[ý, ×[ýbÇÕYÇÌ[ý ×Qö×rÑôkôEõÝ %]wøç Iøç+Ì[ý[ýç <_½ Tö¶ö�õ] C+Xç +e å`çEõ 1986 Töç ×_eFwÇøXç VÝ×X Töç×_] TöçEõ×Y Tö¶‘öÝ[ýç åc÷ì×F* +e Èõ 1987 Töç L×]%TÇö_ =_]ç-A-×c÷³V GÝ ]Tö] %VÇGÝ aVÌ[ý, c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %a%V ]VXÝ açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Xç ]×SYÇÌ[ýVç å_e×[ýÌ[ýEõYGÝ Töçtç %]Vç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ [ýÇ×XÌ^çV åTöì×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* L×]%TÇö_ =_ç]ç iõçNþçGÝ ]Tö] %VÇGÝ aVÌ[ý, c÷LÌ[ýd å]ì_çXç X×LÌ[ýÓ�ÝX açãc÷[ý ]Ì[ý§¶oöç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]L×_a-A-%ç×]_çGÝ ]ãEõçEõ C+Xç åUì YÇ×[ýVÇXç ]Èõ åUçEÂõç »Jô_ç+Ì[ýEõ×F*

%VÇ[ýÇ _ç+[ýEõ ×U[ý×V Èõ 1990 GÝ ]×SYÇÌ[ý ×[ýWýçX a\öçGÝ ]ÝF_Vç _]V] %×aGÝ =_]ç-A-×EõÌ[ýç]×èGÝ ]Ì[ýNþç ]Tö åF~[ýç é_Ì[ýEõYVGÝ ]VÌ[ýac÷ %×aVaÇ ]VÇGÝ ]×] TöçVÇXç VÝ×X Töç×_] Tö¶‘öÝ[ýVç %YX[ýç FÌ[ýç åUçEõ×F* %VÇ[ýÇ UeX[ýç »Jôc÷Ý c÷çÌ^[ý×V ̀ Eõ 1991 Vç c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %ŒÇ{çc÷ açãc÷[ý ]Ì[ý§]Xç åUìXç é_Xç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]Çc÷Tö×]]GÝ åUìVçe å_ì×[ýVÇXç %]ÇEõ c÷~ç Töç%×_] Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ ]çÌ^YçEÂõç ]Fç »JôxÌ[ýEõ×F* »Jôc÷Ý %VÇ]NþGÝ (1991) ]VÌ[ýac÷ %×aVç VÌ[ýa-+-×XLç×]GÝ %c÷çX[ýç =Ø™öçL×è×V c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ̀ ×c÷Ì[ýÓ�ÝX açãc÷[ý, %]ÝãÌ[ý Tö[ýÀÝGÝ L]ç%d ×[ýbÇÕYÇÌ[ý ×Qö×rÑôkô %]aÇe c÷LÌ[ýd å]ì_çXç c÷ç×L +a_ç§�ÝX açãc÷[ý×X*

+e Èõ 1998 VGÝ ×c÷ZõL-+-EÇõÌ[ý%çXGÝ åEõçaï c÷çY×»Jô³VÇXç %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ c÷ç×ZõL EõÌ^çaÇ ]çÌ^YçEÂõç YÇãUçEõäFÐ*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]L×_a-+-%ç×]_çGÝ ]Çc÷Tö×]] C+×[ýVÇXç åUì-YÇ×[ýÌ[ý¶‘öç %]×V YÇ×[ý×Ì[ý[ýç =_ç]ç-+-c÷LÌ[ýçd×è×V

1* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %[ýVÇ{çc÷ açãc÷[ý ]Ì[ý§] (1991 VGÝ 1998 ZõçC[ýç)

2* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç +a_ç§�ÝX Eõça]Ý açãc÷[ý (1998 TöGÝ 2005 ZõçC[ýç)

3* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç c÷×[ý[ýÇ{çc÷ açãc÷[ý ]Ì[ý§] (2005 VGÝ 2009 ZõçC[ýç)

4* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %ŒÇ_ GZËõZõçÌ[ý açãc÷[ý ]Ì[ý§] (2009 VGÝ 2012 ZõçC[ýç)

5* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç L_ç_Ç�ÝX açãc÷[ý, (2012 VGÝ åc÷ì×LEõ ZõçC[ýç)

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ Tö_[ýç C+Xç VÌ[ýa é_×Ì[ý[ýç ZõçC[ýç Tö¶Úö¶ÚöGç ]Fç TöçXç Tö]UVÇXç %ç×_] Zõç×Ì[ýG C+Ì[ýEõ×F[ýç =_ç]ç-+ ×EõÌ[ýç] »Jôç=Ì[ýçEÂõç 100 (»Jôç¶ö‚ç) åc÷XŸXç ]×SYÇÌ[ýGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç FÇ†e×èVç VÝXGÝ ×FV]d åTöì×[ý×Ì[ý* %]aÇe ]VÌ[ýac÷ %×a]NþVç EÇõÌ[ý%çXGÝ ×c÷ZõL YÇÌ[ýç åTöìVÇXç TöaVÝEõ Xç]ç FÇd×`~FÐ[ýç c÷ç×ZõL 10 (TöÌ[ýç) £äFÐ*

]VÌ[ýac÷ %×aVç =Ø™öçL C+Xç %×c÷e-

]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ >_Ç], iõçNþç




18

XÇe×U_ FçNþXç ×FV]d åTöì×[ýÌ[ý][ý×èGÝ ]Ì[ýNþç c÷LÌ[ýd å]ì_çXç ×XLç]Ç�ÝX açãc÷[ý ]Ì[ý§], %]aÇe c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %[ýVÇ_ ¾çc÷ÝV açãc÷[ý ]Ì[ý§], c÷LÌ[ýd %×XGÝ EÇõÌ[ý[ýç×X _]V] %×aGÝ ]ÝYÇ] FÇ×Ve]hõÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç Eõç=[ýç Iø]VXç é_ãc÷ìÌ[ýG×X*

åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ]Eõ ]VÌ[ýac÷ %×aVç ]EõTö[ýEõÝ åEõçaïaÇ c÷çY×»Jô³VÇXç Tö_[ý 140 Vç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]×aGÝ ]XÇeVç Tö_[ýç 87 EõÝ »Jôç[ýç-UEõYç, é_Zõ]-TÇö¶ö�õ]GÝ ×L¶ö‚ç ]VÌ[ýac÷Xç å_ì×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ TöÌ[ýhõÝ C+X[ýGÝV]Eõ ]Ue »Jôc÷ÝGÝ U]L×Ì[ý[ýç Yç³V]×è×V: Eõ) å]c÷]çX FçXç %]ç `ç[ýç F) ]VÌ[ýac÷GÝ [ýç=‰ø×Ì[ý Yhõç åZõ×³ae åTöì[ýç G) EÇõTÇö[ý FçXç `ç[ýç %]×V »Jô_ç+[ýç %×aX×»Jôe[ýç ]Ì[ý] %VÇXç, ]VÌ[ýac÷ %×aGÝV]Eõ VÝX[ýÇ XÇe×`×[ý[ýç %c÷ã_-éFÌ[ý c÷LÌ[ýçd×èXç VÇ%ç %]aÇe ]ç_GÝ %Iø¶‘öç ]ãTöe åTöì×[ýX[ýç VÌ[ýF�çrô åTöìL×Ì[ý*

VÝãX +a_ç]GÝ ]»JÇô ]Iøç_ `ç¶oöç é_×Ì[ý[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ ]çãc÷ç_ %×aGÝ ]Ì[ýNþç åUçEõêc÷V[ýç åUìãVçEõ ¾çãUçEõ EõÌ^çXç _]FçeVç YÇ×³a åEõ]ãVç+XFÐ[ýç ]ãFçÌ^GÝ é_ãc÷ì×Ì[ý[ýç Ì^TöÝ] ]»Jôç×è[ýÇ ]Ì[ýç+[ýEõ ×UÌ[ý[ýÝ _ÇFÐç ×èVç »Jô_ãc÷ìÌ[ý[ýÝ ]]ç×èXç ×c÷e[ýç Iø¶oö[ýç +]Çe-]XÇeVç %¾ç[ýç è»JôXç EõÌ^ç FçeVÇXç é_Tö-_ç+Ì[ýGÝ è»JôãUe EõÌ^ç ]çãÌ^çEÂõ×Ì[ý[ýç, FÌ[ýç %]Xç é_Ì[ýEõ FÇ{Eõ »JôwÇøXç %]×V [ýçLçÌ[ýGÝ G×_ ]»Jôç ]Ì^çVç +EõçÌ^ ×ZõÌ[ýÓEõ FÇ]VÇXç Töç[ýç =[ýVç Uã¶ö‚çÌ^ EõçÌ^[ýç ]CeVç ×L×[ýEõç ×ULÌ[ýGç ]»Jôç×è[ýÇ ][ýÇEõFEõ U_c÷~[ýGÝ _ç³Vç VÝXGÝ Töç×_] %]×V ]êc÷-]×è Tö¶‘öç ZõeLVÐ[ýÝ Ì^TöÝ] C+ãc÷ìÌ[ý[ýÝ XÇYÝ ]»Jôç×è[ýÇ åÌ^çEõ×Y-UçEõ×Y[ýç %]×V VÝXGÝ Töç×_] %]×V ]êc÷ Tö×¶‘ö[ýGÝ ×XÌ^Tö, %]×V =YçÌ^ ×UL×Ì[ý[ýÝ ]]ç _ÇFÐç[ýÝ×èTöç XwøXç c÷ãÌê×V

]]çGÝ ]UçVç åEõç×{[ýÝ Ì^TöÝ] XÇYÝ]»Jôç %VÇaÇ ¾çF_ ]ç~V[ýç å`tçC YçÌ^[ýç ]c÷çãLçX×èGÝ Ì^çÌ[ýNþç `ç~ãYçd C+[ýVGÝ Eõ~[ýGÝ ×XÌ^wøç ]×SYÇÌ[ýGÝ ]Ì[ýÓ C+[ýç =_]ç+ ×EõÌ[ýç]×è %]×V %¾ç] +×»Jô_-+XçC×èGç F~-TöçXÌ[ýGç Ì^TöÝ] XÇYÝ]»Jôç×èGÝ Ì^TöÝ] FçXç %×a +e Èõ 1998-99 +eVGÝ åc÷ìãVçÌ[ýEõ×F[ý×X*

Ì^TöÝ] FçXç %]aÇe ]VÌ[ýac÷ %×a ]ÝC+ TöãÌ[ýdXç `ç[ýç Eõ×¶ö‚OôÝ %]Xç Ì[ýX åTöìL×Ì[ý* OôÝ×»Jôe Ø™öçZõTöç XÇYç %]aÇe XÇYÝ %ç×_] %]aÇe %ç×_]ç EÇõXTöÌ[ýÓEÂõç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý* å_çÌ^XXç XX-OôÝ×»Jôe Ø™öçZõEõÝ +]äYÀçÌ^Ý TöÌ[ýçXç åa[ýç åTöì×Ì[ý* %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ »Jôc÷Ý %×aGÝ åaaX 2015-16 %×aVç XÇYÝ]»Jôç Töç×_[ýçd ]×è »Jô§] TöãÌ[ýd (307) å[ýç×QïöeVç

VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ×__ [ýXçTö ¾ Lç×]%TÇöa aç×_c÷çTö




19

é_* å_çÌ^XXç •Çõ×_eVç §¶ö�Çõ YÇ~ç XÇYÝ]»Jôç »Jô§] §¶ö�ÇõTöãÌ[ýd (367) VÝXGÝ ]êc÷-]×è Tö×¶‘ö×Ì[ý* å[ýç×QïöeVç é_×Ì[ý[ýç XÇYÝ]»Jôç×è %×aGÝ YÝL-YÝUEõ, %Xç-_çãÌê, ×ZõãLç_, ]êc÷-]×è Tö×¶‘ö[ýX×»Jôe[ýç ¾çwøX[ýç åc÷çdL×Ì[ý*

Ì^TöÝ] FçXç %×aVç ]êc÷GÝ UçEõ VÝ×XÌ^çd zõça ¾çXVGÝ %ç×_]ç Zõ×L_çc÷ ZõçC[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý* åLXãÌ[ý_ AQÇöîãEõbXVç zõça Zõç+\ö ZõçC[ýç U]VÇXç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý* åc÷ì×F[ýç åaaX 2014-15 ZõçC[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ XÇYÝ]»Jôç §¶ö�ÇõTöÌ[ýÓEõ %ç×_]ç Zõ×L_çc÷ Yça åTöìäFÐ* Ì^TöÝ] FçXç %×aGÝ ]FçVç ]EõTö[ý TöãÌ[ýdaÇ »Jô_ç+L×Ì[ý*

Ì^TöÝ] FçXç %×aGÝ Uç-UçGÝ C+[ýç »Jôç=Ì[ýçEÂõç FÌ[ý»Jô _ÇYç 4,02,795 ]Ç×EÂõ*

åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LhõÝ C+X×V ]VÌ[ýac÷ %×a Eõ¬Jôç ×[ý·QöÝe×X* `Ì[ýÓEõ FÌ[ý×V %{çc÷Xç YÝX×[ýVÇXç Yhõç ×[ý·QöÝeXç `çGdYç åc÷ìLãÌ[ý* ]Tö]Gç »JôçX[ýç Yhõç ×[ý·QöÝe C+V[ýXç UEÂõ[ýç <×èGÝ æOôáøÝ ]Ì[ý] »JôçXç U¶‘öç Iø]×VÐ* %Iøçe×è ]êc÷-]×è ]×TöEõ »JôçXç Tö×¶‘öX[ýç ]Ì[ý] »Jôç[ýç _ç+ä[ýÐÌ[ýÝ %]aÇe å\öçãEõãØoö_GÝ ]»JôçEõ×èaÇ åUìÌ[ýçe åTöì[ýGÝ TöIøç+ZõV[ýç é_*

%{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ åc÷ì×LhõÝ C+×Ì[ý[ýç UçEõ %×aZõçC[ýç åÌ^ìc÷X×[ýãÌ[ý* ]TÇöeVaÇ YÇEõä»Jô_ »Jôç=Ì[ý[ýç +×»Jô_-+XçC F�ç+ YÇ¶oö]EÂõç %{çc÷GÝV]Nþ×X FX×[ýÌ[ýGç aVEõçc÷, LEõçd, éFÌ[ýçdX×»Jôe[ýç ]F_ FÇ×VeGÝ ]ãTöe åTöì×[ýÌ[ýGç Ì^TöÝ] XÇYÝ]»Jôç×è %×a[ýÇ YÝL-YÝUEõYVç %]×V VÝX-VÇXÌ^ç %×XGÝ ]êc÷-]×è Tö×¶‘ö[ýVç ]ãTöe Yçe×[ýX[ýç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý*

%{çc÷ Tö%ç_çGÝ åUìLç_VGÝ ]VÌ[ýac÷ %×a VÝXGÝ %ä»Jôì[ýç %ç×_]×è %]aÇe YÇEõä»Jô_ »Jôç=Ì[ý[ýç %¾ç]×èGÝ ]ãTöeVGÝ Èõ 1989 +eVç =ãÌ[ýY =Ì^Çe Tö×¶‘ö×F[ý×X*

%ãc÷ì[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ×]e ""]VÌ[ýac÷ +a_ç×]Ì^ç ]VÝ×XÌ^ç'' åEõìÌ[ý¶ö‚Ý %]aÇe ]Tö] `çeXç ]EõTö[ý C+Xç é_Ì[ý¶ö‚Ý*

c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç éa×Ì^V %a%V ]VXÝ açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷ %]aÇe c÷LÌ[ýTö

å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö ZõçÌ[ýÓEõ açãc÷[ý é`FÇ_ c÷VÝa VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]c÷]Ç×VÌ^ç %_ÝYÇÌ[ý ×]Ì[ýPö +=:×Y: GÝ Ì^çUe ]TÇöe +~ç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ×]e ]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ =_Ç] (+_]GÝ ̀ c÷Ì[ý) c÷çÌ^Xç CãÜšöçEõ×F*

Èõ 2002 VGÝ ]VÌ[ýac÷ %×aVç å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï %]aÇe %]aÇe VÌ[ýLç ×c÷ZõLX×»Jôe[ýç zõça×è c÷çeãVçEõ×F å_çÌ^XXç å[ýç×QïöeVç Tö_[ýç×è é_[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %×L]Ç�ÝX açãc÷[ýXç ]Tö] `çeXç

]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ =_Ç], Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ TÇö×_c÷_




20

]Çc÷Tö×]]GÝ Zõ] YÇ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç é_×FVÐ[ýç ]Tö]Vç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]L×_ãa %ç×]_ç %]aÇe £Ì[ýçXç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %_c÷çL %ŒÇ_ c÷_Ý] açãc÷[ýTöç »Jôç=Ì[ý[ýç Zõ] %×a ×`~×F* %_c÷]VÇ×_{çc÷ åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ U[ýEõ FÇ×Ve]Eõ c÷LÌ[ýTö å]ì_çXçGÝ ×]dãÌê ]FçVç ]×TöEõ »Jôç[ýç ]ãUìXç é_[ýç OôÝ×»Jôe %]aÇe XX-OôÝ×»Jôe Ø™öçZõ 16 Xç ]YÇe ZõçXç YçeãUç×zõ* åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç FÇ†e×èVGÝ _çEõYç Ì^TöÝ]

%]aÇe é_Tö-_ç+Ì[ý[ýç Tö_[ýç 87 å[ýç×QïöeVç U]VÇXç %×c÷e-XÇe×U_ VÝXGÝ ]êc÷ Tö×¶‘ö×Ì[ý* »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aVç ×c÷ZõLÇ_ EÇõÌ[ý%çX, VÝ×XÌ^çd %]aÇe å]ì_Ç¾Ý åEõçaï zõça Zõç+\ö ZõçC[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aXç åÌê×`{Gç »Jô_ç+[ýç ]EõTö[ý ]Iøç é_* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]EõTö[ý×è %×aVç ]×è Ì^ç¶Úö[ýç %Iøçe×èVç ]Ça_]çX FÇ×Ve]EÂõç Tö]V[ýç Ì^çV[ýç ]êc÷×è %VÇ Tö×¶‘ö×Ì[ý*

Lç×]%ç Ì[ýc÷]ç×XÌ^ç åaçÌ[ýç +e Èõ 1993 ×c÷L×Ì[ýGÝ 1413 GÝ %ãÌ[ýçÌ^[ýç `Ì[ýÓNþç ]Tö] %VÇGÝ ]ÝÌ^ç¶oöç UçLXÌ[ý[ýç %]×V ]×]e é_Ì[ý[ýç =_]ç×èGÝ ]`ŸÌ[ýçVGÝ åc÷ìãVçEõ»Jô×F[ý×X* %VÇGç VçÌ[ýÓ_ +Eõç]çGÝ Ì^çy %×aXç åUç+ãVçEõ åc÷ã³VçEÂõç ]ÝÌ^ç¶oöç ÈõFIøXÌ[ý[ýç ¾_Ý Eõç×]_ ]Çwø×[ý% aÇ~d c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %[ýVÇ_ %×LL açãc÷[ý Vç]Tö ZÇõÌ^ÇLÇ§] V%¾Tö Tö[ý×_GEõÝ %]ÝÌ[ý %]aÇe é`FÇ_ c÷VÝa VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ×_ã_çe %]aÇe c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %×_]Ç�ÝX açãc÷[ý ]Lç×c÷×Ì[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷ ]Çc÷Tö×]] VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]Ì[ýEõL ×_ã_çe %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý ]Çc÷Tö×]] VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]Ì[ýEõL ×_ã_çe C+×[ý×Ì[ý[ýç ]ãFçÌ^GÝ ]FÇd]EÂõç åTöì×[ý×F[ý×X* Lç×]%ç %×a ×_eFd_[ýç ]TÇöe TöçEõ×Y Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ

åZõ[ýÐÓÌ^çÌ[ýÝGÝ Töçe 14, 1994 VGÝ åc÷ì×F* %VÇ[ýÇ VçÌ[ýÓ_ +Eõç]çGÝ ×Zõ\ö]×V ̀ eTöY %]VGÝ åc÷{]ãV %]aÇe ]VÌ[ýac÷GÝ L]ÝXaÇ ]ä»Jôd %]FNþç C+Ì[ý]+* %VÇ[ýÇ %_c÷]VÇ×_{çc÷ åc÷ì×L×Nþ å_ì Ìø] 5 åc÷~ç é_LãÌ[ý*

å`]Gd-`çGdYç: %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ Yhõç ]a×LV `ç[ýç å_çÌ^Ì[ýVÇXç ×`×L~[ýç åc÷ìãÌ[ý* %VÇGç %Iøçe×è é_XX[ýç VçÌ[ýÓ_ +Eõç]ç %]aÇe zõça åc÷ç_ Eõ¬Jôç IøçNþç C+×Ì[ý* %VÇ[ýÇ %{çc÷GÝ Lçwøç UçL[ýç U]LÌ[ýGç Eõç ]×Ì[ý Yhõç åTöì[ýç åc÷ìVÇXç å_çÌ^×`{hõãVìãÌ[ý*

åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ Lç×]%ç %×aXç »Jô_ç+L[ýç ]EõTö[ý %§] ZõeaX åTöì×Ì[ý* %VÇGç VÌ[ýEõçÌ[ý é_[ýç ]Zõ]Vç %ãc÷X[ýç ]EõTö[ý×è åc÷ìãVçEÂõ[ýç åUìÌ[ýçeaÇ åTöì×Ì[ý*

Lç×]%ç Ì[ýc÷]ç×XÌ^ç åaçÌ[ýç- å]ì_çXç X×L[ý %×_ Eõça]Ý, ]Çc÷Tö×]]




21

%_c÷]VÇ×_{çc÷! %{çc÷ YçhõÝ åUìLç_VGÝ å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ FÇ†eVç VÝXGÝ +VçÌ[ýç %]ZõçC[ýç é_Ì[ý]V[ýVGÝ Iø×a×V ×YEõFÐ[ýç FÇ†e %×aVç VÝXGÝ +VçÌ[ýç %]GÝ `Nþ]Vç ]VÌ[ýac÷ %×a =[ýç Zõec÷X×[ýãÌ[ý*

å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝGÝ ]Ça×_] XÇYÝ]»Jôç×èXç éGÌ[ýGÝ •Çõ_Vç å[ý-YVÛçGÝ c÷ç_wøç »JôdYç =Ì[ýGç VÝXGÝ é]»JôçEõ é_[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ ÈÂõç+Ì[ý[ýç (1) c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ_ %×LL, é`FÇ_ c÷VÝa, ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç], %ç]ÝãÌ[ý L]ç%Tö ]×SYÇÌ[ý (2) ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý, å]çc÷Tö×]] - ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_É] ]Ì[ýEõL c÷çCêÌ[ý[ýÝ %×aX×»Jôe[ýç c÷LÌ[ýçd×èXç 2003

+eVç å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝVç +a_ç×]Eõ +e×_a •Çõ_ %]ç U¶‘öç TöIøç+ZõãV c÷çÌ^VÇXç ]`¾çÌ[ýç ×Y×[ý[ýTöç XwøXç [ýÇ×XÌ^çVaÇ åc÷ìãVçEõ×YÌ[ý¶ö‚Ý* •Çõ_ %VÇGÝ ]×]e ""Qö XÇÌ[ý AEõçãV]Ý +a_ç×]Eõ +e×_` •Çõ_, å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ'' c÷çÌ^Xç »Jô_ç+Ì[ýEõ×F* %VÇGÝ ]TÇöeVç 2006 Töç å[ý†ã_çÌ[ýVGÝ ZõçÌ[ýÓEõ \öç+ (æ»K÷çOôç ZõçÌ[ýÓEõ) ]c÷çhõÝ L]ç%d %]ç å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝVç _çEõ×F* ]ãFçÌ^Xç ]Zõ] %×aGÝ ]çãc÷ç_ c÷çÌ^[ý×V ]çÌ^êEõ ]×Ì[ýVç éGÌ[ýXç +ãEõçÌ^-åEõçÌ^×`X[ýç, ]×SYÇÌ[ýGÝ ]Töç+Vç é_[ýç %×a =Ì[ýGç FÇ†e %×aGÝ VÝXGÝ ×ZõEõÌ[ý é_[ýç ]ÝC+ FÌ[ýGç ]`¾Ì[ýc÷ åTöì×F* ]Zõ] %×aVç VÝXGÝ ]Ì[ýEõL %]ç é_c÷XZõ] åUçEõ+ c÷çÌ^VÇXç Qö XÇÌ[ý AEõçãV]Ý +a_ç×]Eõ +e×_` •Çõ_VGÝ

]VÌ[ýac÷ ×LÌ^ç=_ =_Ç], å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ

Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aVç

Tö×¶Úö[ýç %YÇX[ýç Tö_[ýçGÝ ]×è: 347

å[ýç×QïöeVç é_[ýç Tö_[ýç ]×è : 222

%YÇX[ýç =Ø™öçV ]×è : 22

%YÇX[ýç XX-OôÝ×»Jôe Ø™öçZõ ]×è : 9

]EõTö[ý ]×è : 3

%YÇX[ýç Eõç ]×è : 33 ×X*

»Jôc÷ÝGÝ »Jôç×Ve : 46,82,894

Uç-UçGÝ C+[ýç »Jôç×Ve : 3,25000

(å`]Gd-`çGdYGÝ Ì^çCV[ýVç)

åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ £%[ýç-+ ×c÷ZõL zõça 6 Töç =Ø™öçV TöÌ[ýÓEÂõç Tö×¶‘ö×Ì[ý* VÝ×XÌ^çd D¾_VGÝ å_ìÌ[ýGç %Ì[ý×[ý YtÇ] ZõçC[ýGÝ Tö%×_] åEõçaï c÷çeVÇXç é_ãÌ[ý*å_çÌ^×F[ýç c÷ç×ZõL ]×è : 24]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ Tö]FÐGç %ãTöçÝç ]VÌ[ýac÷Vç å_çÌ^×`{Ç[ýç =_]çGÝ ]×è: 170 %_c÷]VÇ×_{çc÷ å_çÌ^×F[ýç %ç×_] %]×V c÷ç×ZõL×è VÝXGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç åa[ýç åTöì×Ì[ý* %Ì^ç¶‘öXç ]VÌ[ýac÷ ]Nþ[ýTöç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýVç ]çÌ^ CX×`×{* %VÇGç FÌ[ýXç »Jôc÷ÝGÝ L]ç%d »Jôd_ÇÌ[ýGç V%¾d Tö[ý_ÝGEõÝ U[ýNþç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Ì^çCXç åc÷çdX×Ì[ý*




%Iøçe 10 FEõ F†d_Gç å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ ]Ì[ýEõLVç ×c÷ZõL Tö×¶‘ö[ýGÝ ×[ýa×]{çc÷ åc÷ì×[ýÌ[ý¶‘ö×X* %_c÷]VÇ×_{çc÷, åc÷ì×L×Nþ %{çc÷ YçEÂõç TöYÂ-TöYÂç ]YÇe Zõçc÷X×[ýVÇXç ]VÌ[ýac÷ %×a ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöeVGÝ +e 2006 TöGÝ Töc÷×ZõLÇ_ EÇõÌ[ý%çX c÷çÌ^Xç ×]eãUç{Gç ]VÌ[ýac÷ %×a »Jô_ç+[ýç åc÷ìLÌ[ýEõ×F* ]Tö] FÌ[ýGÝ ]TÇöeVç ]VÌ[ýac÷ %×aVç VÌ[ýa-A ×XLç]Ý ZõçC[ýç Tö×¶‘ö[ýXç ZõãÌ[ý F³VÇXç +e 2010-11 Vç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]×]e ×LÌ^ç=_ =_É], å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ c÷çÌ^Xç %YãQöOô åTöì×F* åc÷ì×L×Nþ %{çc÷ YçhõÝ åUìLç_VGÝ ]VÌ[ýac÷ %×aVç VÌ[ýLçc÷ ×c÷ZõL XçLÌ[ýç FNþç XwøXç å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï %ãc÷ì[ýVGÝ %§]£[ýZõçC[ýç é_ãÌ[ý*

åc÷ì×F[ýç »Jôc÷ÝVç ]VÌ[ýac÷ %×aVç Tö]×F[ýç Tö_[ýçGÝ %YÇX[ýç ]×è 170

×X* ]×aGÝ ]XÇeVç Tö_[ýç 55 Xç å[ýç×QïöeVç é_×F %VÇGç åc÷ì×F[ýç »Jôc÷ÝVç åTöì×F[ýç FÌ[ý»Jô _ÇYç 18,45,203 ×X* ×Qö×Zõ×aOôXç _ÇYç 4,70,173 ×X* ]VÌ[ýac÷ %×a åc÷ìÌ[ýEõYVGÝ åc÷ì×LEõZõçC[ýVç c÷ç×ZõL å_çÌ^×F[ýç Tö_[ýç 23 £äFÐ* åc÷ì×F[ýç »Jôc÷ÝVç c÷ç×ZõL 7 GÝ VØ™öçÌ[ý YÝ×F* »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aVç %YÇX[ýç Tö_[ýçGÝ ]×è 206 ×X* ]×aGÝ ]XÇeVç å[ýç×QïöeVç é_[ýç Tö_[ýçGÝ ]×èXç 78 ×X* %VÇGç »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aGÝ Uç %]GÝ FÌ[ý»Jô _ÇYç 1,95,800 C+ãÌ[ý* ]VÌ[ýac÷ ×LÌ^ç=_ =_É]GÝ Tö_[ýç×è[ýÇ +e×_`, aç+³a, å]Pöã]×Töj, åaç×aãÌ^_ aç+³a %]aÇe Eõ�ÇîOôÌ[ýX×»Jôe[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]Ì[ý] %×aXç ]VÌ[ýac÷ ×LÌ^ç=_ =_É][ýÇ ]ÝÌ^ç¶oöç ×]dãÌê U×¶‘öVÇXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ %¾çd %Yç é_×Ì[ý[ýç FÇ×Ve]Eõ %×a å]XFdYVç `Ì[ýÓEõ Ì^ç×[ýX[ýç ]ÝÌ^ç]Vç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ c÷×_×]Ì^ç ]V×XÌ^ç, ålù×ÅyGgçC +¶ö�õç_

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ é_×Ì[ý[ýç _] %×a LXç[ý %_c÷çL %ŒÇ_ c÷_Ý] æ»JôìWýÇÌ[ýÝ açãc÷[ý, [ýç[ýÇYçQÍöçXç ¾EõZõ åTöì×[ýÌ[ýzõ[ýç ]TÇöe Èõ 1987 Töç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç éaÌ^V %a%V ]VXÝ açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Xç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ Ì^çyç §X×[ý×F[ý×X*

]VÌ[ýac÷ %×a `ç[ýç åc÷ì[ýVGÝ Èõ 2003 ZõçC[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]Ç[ýçÌ[ýEõ açãc÷[ýXç ]Çc÷Tö×]]GÝ Zõ] YÇ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* å]ì_çXç ]Ç[ýçÌ[ýEõ açãc÷[ýXç é_×FVÐ[ýç ]TÇöeVç c÷LÌ[ýTö

å]ì_çXç Eõ]ç_Ç�ÝX Eõça]Ý açãc÷[ýXç 2003 VGÝ 2011 ZõçC[ýç %]aÇe 2013 VGÝ 2014 ZõçC[ýç »Jôç=Ì[ý[ýç Zõ] %×a YÇ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* Èõ 2012 %]aÇe 2014 Vç å]ì_çXç Eõ]ç_Ç�ÝX açãc÷[ýXç Zõ] %×a UçãVçEõ×F[ýVGÝ Iø×aZõçC[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇa awøçÌ[ý Eõça]Ý açãc÷[ýXç ]Çc÷Tö×]] C+×[ýVÇXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ U[ýEõ åUìÌ[ý] FÇ×Ve]Eõ YçeãUç×zõ*

EÇõ]×` »Jôc÷Ý %×aVç å[ýç×QïöeXç Tö_[ýç 75, å_çãEõ_GÝ Tö_[ýç 15 YÇ~ç 90 Xç VÝXGÝ

22




23

]êc÷ Tö×¶Úö* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]EõTö[ý %]ç é_êL* ]EõTö[ý %×aVç XÇYç]»Jôç %]aÇe XÇYÝ]»Jôç 130 Xç ZõÌ[ýL C+[ýç +_]×è Tö×¶Úö* =Ø™öçV %]aÇe ]Ç_ç×L]×èGÝ ]×è 12 ×X %VÇGç Uç %]GÝ FÌ[ý»JôXç _ÇYç 1,73,000 ×X* åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ EÇõÌ[ý%çXGÝ c÷ç×ZõL C+×F[ýç Tö_[ýç 25 %]aÇe å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï

Tö]×F[ýç %]aÇe %ä»Jôì[ýç ]VÌ[ýac÷×èVç åVìÌ[ýç c÷VÝa Tö]×F[ýç Tö_[ýç 100 åÌ[ýç] £äFÐ* ]Fç TöçXç ]YÇe ZõçXç %]aÇe ]Tö] `çeXç VÝXGÝ åa[ýç åTöì[ýç Iø¶oö[ýGÝV]Nþç %{çc÷ ]YÇ ]c÷çhõÝ ]ãTöe %]aÇe ]ÝÌ^ç]GÝ VÇ%çGÝ TöIøç+ZõV[ýç é_* ]×aGÝV]Eõ ¾çF_ U×¶‘öX[ýç Yç×[ý×Ì[ý[ý×èVç ×Xe×èL×Ì[ý*

""]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç ]Çc÷¶ö‚×VÌ^ç'' Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×`†ç +e Èõ 2002 Vç ×ZõVçãÌ^ ×]{d %]ÝÌ[ýÓ_ ×c÷³V c÷LÌ[ýd å]ì_çXç éaÌ^V %a%V ]VXÝ açãc÷[ý Aj-æYÒ×aãQö³Oô L×]%Tö =_ç]ç-+-×c÷³V åXì¾Ì[ý{ç§ ]Ì[ýEõV§GÝ [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç ]FÇdXç Ì^çyç åTöì×[ýÌ[ý¶‘ö×X* ]VÌ[ýac÷GÝ _] %×aXç c÷LÌ[ýd å]ì_çXç ]Ç+XÇ�ÝX açãc÷[ý Eõça]Ý å]çc÷Tö×]] ]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç ]Çc÷¶ö‚×VÌ^ç %]aÇe ]Çc÷¶ö‚V L_ç_Ç�ÝX ]ãFçÌ^ %×XXç EõãxçEõ×Y[ý×X*

]VÌ[ýac÷ %×a »Jôc÷Ý EõÌ^çGÝ ]]çeVGÝ Èõ 2002 ZõçC[ýç ]EõTö[ý C+Xç é_Ì[ýEõ×F* åTöì+m¶‘öaÇe ×]e×V ]VÌ[ýac÷ YhõÝ ]a×LV Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×`†ç c÷çÌ^Xç åEõìXÌ[ý¶ö‚Ý* ]EõTö[ý C+×Ì[ýêIø ]Tö]V×V åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç ]a×LVEõÝ ]×Xe Ue[ýç `Ì[ýÓNþç c÷ç×L ]Çc÷¶ö‚V %ç×_ açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_×c÷Xç ]a×LVEõÝ _]Gç å_çÌ^XXç EõãxçEõ×YÌ[ý¶‘ö×X*

Ì^ç+×Ì[ýãYçhõÝ =_]ç×è, c÷ç×L×è

%]aÇe AQÇöîãEõäOôQö×è Eõ×¶ö‚OôÝVç Ì^çC×[ýVÇXç Ì^ç¶oöç ]]_ é_[ýç ]EõTö[ý %]ç C+Ì[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç a<V %c÷]V %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ_ c÷_Ý] açãc÷[ý åZõìãVX ]EõTö[ý %×aVç »Jôc÷Ý EõÌ^ç =Ø™öçV C+×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ÌâÝX açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_×c÷Xç ¾çeãF] åEõ³VÐGÝ Oôç]ï %§¶ÚöEõ A]: A_: A: C+×[ýÌ[ý¶‘öç ]Ç: Ì^ç×aX (»Jôç=[ýç) X×»Jôe[ýç Eõ×¶ö‚OôÝVç Ì^çC×[ýVÇXç »JôçCXç ]ãTöe åTöì×[ýÌ[ýEõ×F*

]VÌ[ýac÷ %×a TöãèXç ]VÌ[ýac÷ C+Xç åc÷ìãVçEõ×YÌ[ýEõ×F[ý×V BGÝ »Jôç»Jôç %_c÷çL å]ì_çXç ]ÇBXÇ�ÝX Eõça]Ý açãc÷[ý×X* ]c÷çEÂõç ]EõTö[ý C+×Ì[ýêIø ]Tö]VGÝ å_ì×[ýÌ[ýEõYç åUìVçe×V Ì^ç¶oöç ¾çe+* ]c÷çEÂõç Ì^ç¶oöç ¾çXç %c÷çX[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×a Eõ¬Jôç C+Xç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöeGç å_çÌ^XXç ]UEõ ]Fç ̀ ç×[ý[ý×X* åc÷ì×L×Nþ %_c÷]VÇ×_{çc÷ Tö…çÌ^ %]ç Yhõç CãÜšöçäzõ*

]VÌ[ýac÷ %×aVç ]FçVç ×]e Yt×Ì[ý[ýç

]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç ]Çc÷¶ö‚×VÌ^ç, Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×`†ç




24

%ä»Jôì[ýç %ç×_]×è %×a å_e×[ýÌ[ýEõäFÐ* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç éaÌ^V ]c÷]ÇV ]VXÝ açãc÷[ý Xç×Lã] =]Ç]Ý L×]%Tö =_]ç-+-×c÷³V c÷LÌ[ýd ]ÇZõ×Tö ZõçÌ[ýÓEõ açãc÷[ý ]ÝÌ[ýPö, é`FÇ_ c÷VÝa ]VÌ[ýac÷ `çc÷Ý ]ÇÌ[ýçV[ýçV*

%_c÷]VÇ×_{çc÷ åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ %×aVç VÝ×XÌ^çd, ×c÷ZõãL EÇõÌ[ý%çãX EõÌ[ýÝ]

YÒç+]çÌ[ýÝ %]aÇe å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï zõça ¾ç³VGÝ UÐÝ ZõçC[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý* »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aVç å[ýç×QïöeVç é_[ýç Tö_[ýç ]×è EÇõÜ™öãÌ[ýd %]aÇe ]EõTö[ýEõÝ Tö_[ýç 30 ×X* OôÝ×»Jôe XX-OôÝ×»Jôe Ø™öçZõ ]×è 10 ×X* Uç %]GÝ %YÇX[ýç FÌ[ý»Jô »Jôç=Ì[ýçEÂõç _ÇYç ×_×è §¶ö�Çõ×X* å`]GdYGÝ FÌ[ý»Jô ]×aVGÝ %ãc÷X[ý×X*

]×SYÇÌ[ýVç c÷ç×ZõL ]×è Ì^ç]V[ýç %×aGÝV]Eõ F{Gç £YÂGÝ c÷ç×ZõLFEõ Tö¶oö[ýç ]VÌ[ýac÷ %]ç EõçÌ^] åTöì×Xe[ýGÝ ¾çF_ %]ç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %_c÷çL %ŒÇa a]V açãc÷[ý (Ì[ý) Töç ZõçCÌ[ýEõ×F* ]c÷çhõÝ %×Xe[ýç %VÇ ]×SYÇÌ[ýGÝ %×]Ì[ý açãc÷[ý %]aÇe ]ÇZõ×Tö açãc÷[ýTöç åZõçeãVçNÇþXç ]ãaçÌ[ýç åTöì[ýVç c÷LÌ[ýTö×è %×aXç +LçLd %]aÇe VÇ%ç YÝ×[ýÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXçXç ]`çGÝ ]Çc÷{çGÝ ]a×LVEõç YEÂõXç ]VÌ[ýac÷GÝ Ìøã_X %]ç `ç[ýç åc÷ì×F* %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXçXç Ìø %×a ]YÇe Zõç[ýç Iø¶oö[ýç ]c÷çhõÝ å[ý†ã_çÌ[ýVç é_[ýç ]Ì[ýÓY-]Yçe×èVGÝ ]ãTöe å_ìÌ[ýGç å_çÌ^×`X[ýç Iø¶oö[ýç åc÷çdX×F* Töçtç %×aVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]`ç Eõ~ç Iø¶ÚöNþ[ýVGÝ TöwøXç åc÷ç×&Oôç_ç+L åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* åc÷ç×&Oôç_Vç _çÌÊõ~VÇXç é_Ì[ý[ýç %VÇ ZõçC[ýVç c÷LÌ[ýTöXç åZõçXGÝ ]ãTöeXç Ìøã_X %×a å_çÌ^×`~[ýç Eõ~ç å]c÷XTö åTöì×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, %]ãÌ[ýç]Vç ]Çc÷{ç¾ç_ç×èVaÇ TöwøXç U[ýEõ

%×aGÝ %Yç¶‘öç åYçEõc÷X×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* %aÇ¶oöç _¶‘öÝ YÇ¶oö]Eõ Ì^çd×YÌ[ý¶ÚöGç Èõ 2007 EõÝ Xã\ö¶‘öÌ[ý Töçe 3 Vç å]ì_çXç ¾Zõçd C+×F* +e Èõ 2007 EõÝ ×Qöãa¶‘öÌ[ý 6 Töç `†çVÇXç ]VÌ[ýac÷ %×aVç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTö ]Ì[ý§¶oöç U×¶‘öÌ[ý¶‘öç Yç³V]Vç ]YÇe Zõçc÷~[ýGÝV]Nþç c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V açãc÷[ýEõÝ ×]dãÌê ]FçVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç L×]_ %c÷]V açãc÷[ýXç %ä»Jôì[ýç åUìVçe å_ìVÇXç ]Çc÷{çGÝ Eõ×¶ö‚OôÝ %]ç å`¶ÚöGç »Jô_ç+[ýç åc÷ì×F* %c÷çX[ýç »Jôc÷ÝVç £YÂGÝ Tö_[ýç 17 å[ýç×QïöeVç U¶ÚöGç åc÷ìÌ[ýEõY×X* %VÇ[ýÇ, ]ÝÌ^ç]GÝ ×Qö]ç‰ø EõX×`{EõYVGÝ »Jôc÷Ý-»Jôc÷ÝGÝ Tö_[ýç åc÷†d_EõYXç åc÷ì×F[ýç »Jôc÷Ý 2014-15 Vç Tö_[ýç 82 U]×F*

]VÌ[ýac÷GÝ å•õçY »Jôç=ãUçÌ[ýEõYGç å_çÌ^XXç Eõ×¶ö‚OôÝaÇ FÇ†eGÝ C+Xç »Jôç=ãUçEõ×F* ]Fç TöçXç %]ÇEõ, åZõì[ýçEõ»JôçCVç é_×Ì[ý[ýç ]EõTö[ý×è %]×V ]VÌ[ýac÷ åÌ[ýìLçTÇö_ [ýXçTöYÇ »Jô_ç+×Ì[ý[ýç Eõ×¶ö‚OôÝGaÇ YÇX×`~VÇXç

]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ §ZËõZõçL, åZõì[ýçEõ»JôçC




25

Èõ 2002 VGÝ VçÌ[ýÓ_ §ZËõZõçLGÝ [ýÐç°Jô C+Xç U]VÇXç _ç×zõ* %aÇ¶oöç Iø×a×V VçÌ[ýÓ_ §ZËõZõçL %]aÇe ]EõTö[ý×è %×aGÝ %YÇX[ýç Tö_[ýç 1000 åÌ[ýç]×X* %VÇGç Ø™öçZõ ]×èXç 19 ×X* FÌ[ý»JôaÇ åXçe]-åXçe]GÝ åc÷†d_NÇþXç åc÷ì×F[ýç »Jôc÷Ý 2014-15 GÝ »Jôc÷ÝGÝ FÌ[ý»Jô %×a _ÇYç 22,79,552/- C+×F* åc÷ì×F[ýç »Jôc÷Ý ZõçC[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ Tö_[ýç 11 EÇõÌ[ý%çXGÝ c÷ç×ZõL C+äFÐ* %VÇGç ]VÌ[ýac÷ %×aVç Tö¶‘öç åc÷ìÌ[ý¶ÚöGç %ãTöçÝç ]VÌ[ýac÷×è (]Yç_ _]) Vç å_çÌ^×`{Ç[ýç c÷ç×ZõL×V ]×è Ì^ç]äFÐ* ]VÌ[ýac÷ %×aVç +¶ö�õç_, ×_ã_çe, iõçNþç, å[ýçÌ[ýç %]×V å]çãÌ[ýX×»Jôe[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç _]×èVTöGÝ XwøXç UçYÀ[ýç å[ý†ã_çÌ[ý ×a×TöVGÝ %Iøçe×è ZõçC[ýç _çNÇþXç +_]ç c÷ç×`_ åTöìäFÐ* å_çÌ^XXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ [ýÐç°Jô %]ç C+×Ì[ý[ýç +e Èõ 1995 VGÝ EõçÌ^] åTöìÌ[ýEõ×F[ýç åÌ[ýìLTÇö_ [ýXçwøç Zõç×Lã_ VÝ×XÌ^çd ZõçC[ýç Tö]VÇXç %ç×_]ç Zõç×L_ç C+×F[ýÝ XÇYÝ]»Jôç »Jôç=Ì[ýçEÂõç 130 åÌ[ýç] £ãÌ[ý* %VÇGç Èõ 1976 Töç ×_eFd×F[ýç åÌ[ýìLTÇö_ =_Ç] Ì^çCXç åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç ]c÷{çVç é_×Ì[ý[ýç ]EõTö[ý×èVç Ì^Ç]ãUçe 700 å_ç] é_[ýç FÇ†e %×aGÝ %Iøçe %]wøç ×»JôxVXç EÇõÌ[ý%çX %]×V TöIøç+ZõV[ýç VÝXGÝ ]êc÷ éc÷c÷~[ýç åc÷çdX×Ì[ý;

%×am¶‘öç VÝXGÝ »Jôç=Ì[ý[ýç ×FV]Tö %×a c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V açãc÷[ýEõÝ _]×Le _]TöçEõ ]FçVç YçeãUçEõ»Jô×F[ý×X* c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö açãc÷[ýXç VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]Ì[ýEõLVç =Ø™öçV C+[ýGÝ U[ýNþç %ãTöçÝç Vç+±¼ö EõÌ^ç YÇXç-YÇXç ]×SYÇÌ[ý ]Ça×_] a]çLGÝ %]×V VÝXGÝ TöEõçLç EõÌ^ç YçeãUçEÂõ[ýç åc÷çdX[ýGç å_çÌ^XXç FÇ†e %×aGÝ ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]EõTö[ý×è »Jôç=Fdc÷~[ýç, å_çÌ^XXç =_]ç×è-%¾ç]×è Iø¶oö]Eõ YÇEõä»Jô_-åFç+ãL_ ]ç~Xç »Jôd×]~X[ýç Eõ~ç åc÷çdX×[ýÌ[ýEõ+* ]Yç_ _]VGÝ _çEõYç %Eõç×[ýÌ[ý×è[ýÇ YÇÌ[ýNÇþXç é[ý%Tö %]aÇe VÇ%ç Zõeãc÷ìX[ýç Eõ~ç åc÷çdX×[ýÌ[ýEõ+* c÷LÌ[ýwøç VçÌ[ýÓ_ =_Ç]GÝ +c÷×Tö]ç]GÝ U[ýEõ ×`~×[ýÌ[ýEõYVGÝ ]ãUì ×»JôX[ýç %]ÇEõ åc÷×t{NÇþXç TöIøç+ZõVXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]Çc÷Tö×]]GÝ Zõ] UçãVçNÇþXç Èõ 2014 GÝ ×Qöãa¶‘öÌ[ý 20 Vç c÷ç~VGÝ EÇõÌ[ý[ýç×X YÝVÇXç _ç×zõ[ýç å]ì_çXç Lç×]_ %c÷]VTöç %]ÇEõ c÷~ç ×`~Ì[ý]+* %VÇ] C+X]Eõ Eõ×¶ö‚OôÝXç c÷çÌ^L[ýVGÝ ]ÇZËõ×Tö açãc÷[ýXç aÌ[ý YÌ[ý¸Tö C+Xç é_×[ý×Ì[ý* U[ýEõ åUìÌ[ý] FÇ×VeVç ]`ŸÌ[ýç å_ì×Ì[ý; ]c÷çEÂõaÇ %Iø¶‘öç UçNþç ]ãTöe åTöì×[ý×Ì[ý*

EõXçm¶‘öXç ]ãTöe Yçe×[ý×Xe[ýç é_Ì[ý[ý×V ]FçGÝ AEõç=³Oô X¶‘öÌ[ý×è %×aVç ®Ïôç³aZõÌ[ý åTöì×[ýÌ[ýEõYç Ì^çG×X*

1. Madrassa Darul Huffaz A/c. No. 31602509763SBI, Secretariate Branch

2. Madrassa Rauzatul BanatA/c. No. 32302192056SBI, Secretariate Branch




26

%{çc÷ Tö%_çGÝ åUìLç_VGÝ ]VÌ[ýac÷ %×a YçC×[ýãTöEõ FÇ†e %×aVç åYçEõYç é_×FVÐ[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]Ç[ýçÌ[ýEõ açãc÷[ý %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç X×L]Ç�ÝX açãc÷[ý %×X]EÂõç ]Ì[ýÓC+[ýç åUìVçe EõÌ^ç å_ì×[ýVÇXç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇZõ×Tö ZõçÌ[ýÓEõ açãc÷[ý é`FÇ_ c÷VÝa ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]c÷]Ç×VÌ^ç åXì-GLç ×YÌ[ý ×]Ì[ýUYÇ åEõìÌ[ýGç Èõ 2007 Vç YçC×[ýãTöhõÝ ]a×LV X¶‘öÌ[ý 4 Vç ]EõTö[ýEõÝ `Nþ]Vç ×[ýa×]{çc÷ åc÷ìc÷X×[ýÌ[ý¶‘ö×X* FÇ†eGÝ %¾ç] %]aÇe %ç×_]×èGÝ ]ãTöeVGÝ ]Tö] FÌ[ýç ]EõTö[ý FÌ[ýç ]EõTö[ý C+Xç é_Ì[ý¶Úö[ýç ]TÇöeVç åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç ]Zõ] %×aVç åc÷ìãVçEõ×F[ý×X* ]Zõ] %×a FÇ†e %×aGÝ é_×FVÐ[ýç %ç×_] å]ì_çXç L_ç_Ç�ÝX açãc÷[ýEõÝ ×]eVç é_Ì[ý¶‘öç %]aÇe +e×_` •Çõ_ C+Xç é_Ì[ý¶‘öç Ì^ç¶oöç FÇãVçe

»Jôç[ýç ]Zõ] %]×X* •Çõ_ %×aGÝ Zõç=‰øÌ[ý LXç[ý ]Çc÷¶ö‚V ×LÌ^ç=�ÝX açãc÷[ýXç ]c÷çhõÝ é_×FVÐ[ýç ]Ì^ç¶‘öç å]ì_çXç L_ç_Ç�ÝX açãc÷[ýEõÝ +açã_ a[ýç[ýEõÝV]Nþç EõãxçEõ×YÌ[ýEõ×F[ý×X* ]c÷çEÂõç ]`çGÝ å`_Xç `çL[ýç •Çõ_ »Jôç=Ì[ý[ýç Ìøã_X %×aaÇ Ì^ç¶oöç c÷Üšö[ýç ]ãTöe FÌ[ýFEõ å_ìÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷GÝV]Eõ YÝãUçEõ×YÌ[ý¶‘ö×X* %{çc÷ Tö%ç_çXç ]×»JôX ]XçC %×X]Nþç %ä»Jôì[ýç ]êc÷ YÝX×[ýaXÇ* ]VÌ[ýac÷ %×aVç =Ø™öçV TöãÌ[ýdXç å[ýç×QïöeVç é_[ýç Tö_[ýç 22 %]aÇe ]Ì^Ç]VGÝ EõçÌ[ýEõYç %Iøçe×èVç EÇõÌ[ý%çX c÷VÝa %]aÇe VÝXGÝ %ãTöçÝç a[ýãLkô×è Tö×¶‘ö×Ì[ý* Ì^ç¶oöç å`çxÌ[ý[ýç FÇ†e %×aVç é_×Ì[ý[ýç ]`çGÝ »Jôc÷ÝaÇ Ì^ç¶oöç åXì×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝV]Nþç ]ãTöe Yçe×[ýX[ýç ]ÝÌ^ç]Vç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ c÷LÌ[ýTö %[ýÇLÌ[ý, YçC×[ýãTöEõ+¶ö�õç_ å¾rô, ]×SYÇÌ[ý

]×SYÇÌ[ýGÝ +c÷çX c÷çX[ýç %ç×_] c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç =ã[ýVÇ{çc÷ (1840-1921) Ì[ýc÷]TÇö{ç×c÷ %ê_c÷GÝ %c÷çX[ýç `ç×GVÛ c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ_ c÷_Ý] Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷, YÝãÌ[ý TöÌ[ýÝEõd é`F å]ì_çXç ×aÌ[ýçLÇ�ÝX Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷ å_çÌ^XXç ]Tö]VÇGÝ ]×SYÇÌ[ýGÝ ]×TöEõ ]mS é_Ì[ý[ýç =_]ç+ ×EõÌ[ýç], %c÷_ -_]X, Xc÷çãÌ[ýç_ EõÌ^çXç

åc÷çdX×]~VÇXç ]Ì^çe +¶ö�õç_ å[ý†ÇX ]]çeVç é_[ýç æ»Jô`] ]Ç×³a %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]ç~ç EõãxçEõ»Jô[ýç _]Vç ]×SYÇÌ[ýGÝ +c÷çX c÷çX[ýç ]VÌ[ýac÷ ]Lc÷Ì[ýÓ_ =_É] %×a +e 1940 Vç ×_eFd×F*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ %c÷çX[ýç å]çc÷Tö×]]GÝ åUìVçe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç EõÌ^ç]Ç�ÝX açãc÷[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷, ]Ì^çe +¶ö�õç_Xç YÇ×F*

]VÌ[ýac÷ ]Lc÷Ì[ýÓ_ =_É], å[ý†ÇX




27

Eõ×¶ö‚OôÝGÝ %c÷çX[ýç æYÒ×aãQö³OôEõÝ Zõ] LXç[ý %_c÷çL [ý×aÌ[ýÓ�ÝX açãc÷[ý c÷®Töç, +¶ö�õç_Xç YÇ×F* ]VÌ[ýac÷ %×aVç +c÷çX-c÷ç~ç å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï å_çÌ^Xç Tö]×F[ýç %XÝGÝ ]×]e å]ì_çXç %×_]Ç�ÝX å[ýçÌ[ýçÌ^çe[ýÝ %]aÇe å]ì_çXç ZõL_ÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX, å[ý†ÇX ]]çe×X* ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ å_çÌ^Xç X¾Gç FÌ[ý-FÌ[ýç Tö¶ÚöGç +=: ×Y: mLÌ[ýçTöX×»Jôe[ýVç +a_ç×]Eõ Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ×èVGÝ c÷ç×ZõL, iõç×Ì[ý, %ç×_], Zõç×L_ %]aÇe ]ÇZõ×Tö å_çÌ^×`{NÇþXç ]×SYÇÌ[ý %]×V ]YçX _]×èVç +]ç], ]ÇV×Ì[ýïa, %]aÇe Vç<GÝ `Nþ]Vç VÝXGÝ åa[ýç åTöìÌ[ýEõ×F[ýç ]ÝC+ »Jôç EõÌ^ç £Ì[ý¶ÚöG×X*

%×aTöç XwøXç åc÷ì×F[ýç »Jôc÷Ý 75 %×aVç ]VÌ[ýac÷ %×aXç VÝ×XÌ^çdEõÝ ]Ì[ýÓC+[ýç _ç+×Ì[ýEõ×è %]aÇe EÇõÌ[ý%çX ̀ ×Ì[ýZõ Tö×¶‘ö×F[ýç Tö_[ýçGÝ ]×è×V ×_×è EõÌ^ç]Ì[ýÓ] £FÐ[ý×X*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åc÷ì×LEõ C+×Ì[ý[ýç ×Zõ\ö]: ]VÌ[ýac÷ %×aXç »Jôc÷ÝVç »Jôç=Ì[ýçEÂõç _ÇYç

_çlù 20, Uç %]Vç _çlù %]ç ]Fç+ãÌ[ýç]GÝ »JôçeVç FÌ[ý»Jô åTöì+* =Ø™öçV %]aÇe ]Ç_ç×L] 15 %]aÇe %YÇX[ýç Tö_[ýç 350 é_* ]×aGÝ ]XÇeVç 100 å[ýç×QïöeVç U]VÇXç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Ì^çCXç %Ì^ÇEõ %]aÇe XÇe×U_Vç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ åTöì×Ì[ý* XÇ×]Vçe ×XGÐç×X åTöìVÇXç VÌ[ýLç ×c÷ZõL, XLÌ[ýç, VÝ×XÌ^çwøGÝ å]ì_Ç[ýÝ åEõçaï zõça åZõçÌ[ý ZõçC[ýç, å_çÌ^XXç +e×_`, %áø, é]êTö ]ãÌÊõ %]aÇe Eõ�ÇîOôÌ[ýX×»Jôe[ýGÝ Tö%×_] YÝ×Ì[ý* Ì[ýç×[ýTöç-A ]Vç×Ì[ýa %Ì[ý×[ýÌ^ç ×VãÌ^ì[ý³VGÝ ×aã_[ýa ]TÇöe-+~ç Tö×¶‘öX[ýaÇ åc÷çdXL×Ì[ý* å_çÌ^XXç Tö_[ýç×èVç XÇe×`Ì[ý[ýç Ì[ýaÇ_ (a) GÝ aÇ~d %]×V %F_çEõYÇ ]YÇe ZõçXç »JÇôc÷~[ýç TöÌ[ý×[ýÌ^d åTöìL×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ ]Lc÷Ì[ýÓ_ =_Ç] %]×V Tö_[ýç×è[ýÇ XÇe×`×[ýVÇXç LEõçTö, aVEõç, ×ZõTöÌ[ýç, ×ZõVÌ^ç, ×_{çc÷ %]×V +]VçVX×»Jôe[ýç YÝ×[ýÌ[ýEõ×F[ýç %c÷ã_ éFÌ[ý c÷LÌ[ýçd YÇ¶oö]EõYÇ Uã¶ö‚çÌ^ åèXç UçGd»Jô×Ì[ý* ]TÇöeVaÇ ]Ce %×am¶oöç ]ãTöe YÝ×[ýX[ýç c÷çÌ^L×Ì[ý*

X[ýÝ %ê_×c÷a a_ç]GÝ ]Tö]Vç %Ì[ý[ý ×`X[ýç UÇeXç +a_ç] `ã³VçEõäFÐ* ]Ì[ýÓ C+Xç ]hõç LÌ^ åTöìÌ[ý[ýGÝ TÇöeVç Eõ×[ý_c÷ YÇ¶oö]Eõ +a_ç]Vç »Jôe_Eõ×F* EÇõÌ[ý%çX %]aÇe +a_ç]Ý `×Ì[ý%d Tö¶‘öç Tö×¶‘ö[ýVç YÇ×EÂõe »JôeXÌ[ý¶ö‚Ý, %]aÇe FÇ†e FÇ×Ve]Nþç TöçEõYç Tö¶‘öGÝ åUìÌ[ý] »JôxÌ[ý¶ö‚Ý* ]hõç ]ÇEõÌ[ýÌ[ý]c÷Vç c÷ç_Tö Zõ¾[ýaÇ ]Ce %]ç

X¾Gç %]Vç EÇõÌ[ý%çXGÝ Töç%×_] YÝÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVç ]Ì[ý] »JôçXç ]VÌ[ýac÷ %]wøç é_Ì[ý]ãV, Ì[ýaÇ_ (a) ac÷ç[ýc÷[ýÇ Töç%×_] YÝÌ[ý¶ö‚Ý* c÷�GÝ ]Tö] %]aÇe FÇãVçe»Jôç[ýç åc÷Eõ Zõe[ýGç ]ÝÌ^ç]Vç EÇõÌ[ý%çX Töçc÷X×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* VçãÌ[ý %Ì[ýEõ] c÷LÌ[ýTö %[ýÇ[ýEõÌ[ý ×a�ÝEõ %]aÇe Zõç×Tö]ç ×[ýãÜ™ö ×FTöç[ýEõÝ Ì^Ç]×èVç VÝXGÝ ]êc÷ Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý*

]VÌ[ýac÷ »Jô³Vç %]aÇe ]Ça_]çX

å]ì_çXç =]Ì[ý Eõça]Ý




]Ì^ç] §YÂç ]VÝXçVç ×c÷LÌ[ýTö åTöìXÌ[ýzõ[ýç ]TÇöeVç ]VÝXç ]ÇãXì¾Ì[ýc÷Vç ]a×LV X[ý¾ÝVç ]Ì[ýEõLÝ VÌ[ýa Gçc÷ C+Xç ×_eFdã_* ]VÇVç =Ø™öçV YÇ¶oö]hõÝ aÌ[ýVçÌ[ý Ì[ýaÇ_ +[ýÇãIøçXç Töç%×_] YÝ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö %[ýÇ [ýEõÌ[ý, c÷LÌ[ýTö =ê[ý ×[ýX Eõ%[ý, =[ýçVc÷ ×[ýX aç×[ýTöEÇõ¶‘öç ac÷ç[ýç×èXç =Ø™öçV C+×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* Tö_[ýc÷×è %VÇXç ]Ì^Ç]-]Ì^Ç]ËVç XÇYÝ %Iøçe %]aÇe ]»Jôç-]£×èVç TöçEõ×Y Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý* XÇ×]d FÌ[ý×XVç ]VÝXç `c÷Ì[ý YÇ¶‘öç VçÌ[ýÓ_ +_] (Tö¶ö�õ] %]aÇe `ã³VçEõZõ]) CXäFÐ* ]Zõ]-]Zõ]VGÝ Eõ×[ý_c÷-Eõ×[ý_c÷ _çzõGç ]VÝXçVç +_] VÝX Tö¶Úö]+* Ì[ýaÇ_ (a) Xç EõçÌ[ýÝ ac÷ç[ýç×è[ýÇ =Ø™öçV å`¶Úö-å`¶ÚöGç %XEõYç %]aÇe %UçÝç FÇ†e×èVç Uç×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVç ]hõç-]VÝXçTö' XwøXç Ì^]XGÝ ]Zõ] EõÌ^ç]ÇNþaÇ EÇõÌ[ý%çX %]aÇe VÝXGç ]Ì[ýÝ é_X[ýç ×c÷Ì[ý] FÇ×Ve]Eõ TöçEõ×Y Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ %¾çe[ýç UçNþç »JôxÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö]VÇVç Tö_[ýç×èGÝ é_Zõ] »JôçZõ]GÝ åUìÌ[ýçe é_Ì[ý]ãV* YÝL[ýç Iø¶‘öç ac÷ç[ýç×èGÝ Ì^Ç]-Ì^Ç]Vç Tö_[ýç×èGÝ »JôçZõ] ×`{¶ö‚Ý* ]VÇ[ýÇ LçGÝÌ[ý c÷çÌ^Xç åEõìÌ[ý¶ö‚Ý* EÇõ[ýçVç a%çV ×[ýX éFa]c÷GÝ %c÷çe[ýç Ì^Ç] é[ýTÇö_ =�ç[ý Tö_[ýç×èGÝ é_Zõ] C+Ì[ý¶ö‚Ý, %ac÷çã[ý aÇZËõZõc÷×è ]a×LV X[ý¾ÝVç é_Zõ] C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]ãFçÌ^ Zõe_Gç »Jôç+, ZõeVÐGç »JôçÌ[ýç ×`d×_* %aÇ¶oöç ]Tö] %VÇGÝ Tö_[ýç×èXç ¾çXç XeXç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe +_] VÝX Tö¶Úö¶ö‚Ý* ]ãFçÌ^[ýÇ TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç ]Ç%×{] =Ø™öçV Eõç×Ì[ý×èGÝ UçGÝ Tö_Y ¾×LZõc÷ ]Èõ Xç+Xç é_Ì[ý]ãV* VÝXGÝ F{Gç %{çc÷ ¾çaãTö ×FV]Tö åTöìÌ[ý¶‘ö×X* ]ãFçÌ^GÝ EÇõÌ[ý[ýç×X ]ãFçÌ^Vç é_×F[ýç VÝXGÝ é]»JôçEõ %VÇ +×Töc÷çaTöç ×U[ýç Zõe_ãÌ[ýç+*

X[ýÝ (a) GÝ L]çXçVGÝ ]a×LV×èVç Töç%×_]GÝ c÷_Eõc÷ %]aÇe VÝXGÝ ]L×_a×è ×_eFd_¶ö‚Ý* aÇ~d %×aGÝ ]TÇöe+~ç =_]ç×èXç ]a×LV×è[ýÇ TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýGÝ ]Ì[ýEõL å`¶Úö¶ö‚Ý* =¶ö‚Ç_ [ýç×XX Zõç×Oô]c÷ ×[ýXTö ]Çc÷¶ö‚V ×[ýX %ŒÇ{çc÷ Zõc÷Ì[ýÝXç ×c÷L×Ì[ý »Jôç×X ×XZÇõ ]IøçVç Lçã] EõÌ[ý¾ÝX ×_eFd_¶ö‚Ý* ]c÷çhõÝ ]ä»Jô ]Ì[ýÌ^] ×[ýXãTö ]Çc÷¶ö‚VXç »Jôc÷Ý %VÇ]NþVç ×c÷L×Ì[ý »Jôç×X ×XZÇõ ]IøçVç Lç×]=_ =³VÇ_Ça `çÌ[ýGç %ãEõçÌ^[ýVç Tö_[ýç é_XX[ýç Eõç EõÌ^ç]ÇEõ `çÌ[ý¶ö‚Ý* %VÇGÝ TÇöeVç ×c÷L×Ì[ý »Jôç§] §¶ö�Çõ]çãUç+Vç Eõç×c÷Ì[ýc÷Vç Lç×]% %Lc÷Ì[ý ×_eFd_¶ö‚Ý* ]VÇVaÇ %ãEõçÌ^[ýVç Tö_[ýc÷ é_Zõ] å`¶Úö¶ö‚Ý* %VÇGç Töç%×_]×V ]a×LVTöç %VÇ¶ö‚Eõ åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* ¾×LÌ[ý ×XLç]Ç_ ]ç×_Eõ OÉôaÝXç ¾×LÌ[ý C+×Ì[ýêIøVç aÇ_TöçX %_Y %Ì[ýa_çXGÝ +LçLdEõÝ ]TÇöe+~ç %ä»Jôì[ýç `c÷Ì[ý×èVç ]VÌ[ýac÷×è ×_eFd_¶ö‚Ý %]aÇe Tö_[ýçGÝ å•õç_çÌ[ý×`Y %]aÇe é_Zõ] »JôçZõ]GÝ åUìÌ[ýçe åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö]GÝ %CX[ýç _çEõYGÝ ]TÇöe+~ç BãFçÌ^GÝ +êÌ[ý[ýçEõ ×c÷³VÇØ™öçX %×aVç Yç{¶‘öç ]Ça×_] ×XeäUì×è %]aÇe åXì¾ç[ý×èGÝ açaX é_Fç TöçäFÐ* »Jôç=Xç ]ãTöe YÝÌ[ý¶‘öç %Iø]-%ãUì×è %×]Ì[ý×è é_Ì[ýNþ[ýVGÝ ]Vç×Ì[ýa F�çXEõçc÷×è ]Ì[ýç+ »Jôç+UÌ[ýzõ¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVç VÝX[ýÇ XÇe×`L[ýç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe VÝ×X Töç×_][ýÇ Yç]L[ýç %{çc÷ ¾ç_ç×èXç %Iø]-%Iø¶‘öç UçNþç ]`çGÝ LçX-¾-]ç_ EõãxçzõGç VÝ×X ]VÌ[ýac÷×è ]a×LV×è %]aÇe F�çXEõçc÷×è åXìãc÷ìXXç ×c÷†dX[ýç åc÷çdXÌ[ýEõ×F*

EÇõÌ[ý%çãX YçNþç %{çc÷ Tö%ç_çXç éFÌ[ý

28




=¶ö‚dEõÝ ×]eãUç_ YÝFÐ[ýç ]Ça×_] YÒLç×èGÝ Yç†_ c÷Eõ»Jôçe %]aÇe ]ç_ %{çc÷Xç =¶ö‚d %×aVç %]çXd C+Xç YÝÌ[ýEõFÐ[ýç Y¾çÌ[ý×è %VÇ[ýÇ +`çGÝ +]Çe-]XÇeGÝ VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ý×è %VÇVç FÌ[ý»Jô åTöì[ýGç å_çÌ^XXç VÝãX +a_ç]GÝ IøçEõ-å`XZõ] C+×Ì[ý[ýç ]Vç×Ì[ýa ]Eõç×Tö[ý ]a×LV %]aÇe FçXEõçc÷×èVç %ä»Jôì[ýç åUìVçe å_ìVÇXç ]ãTöe YçeVÇXç _ç×zõ* %_c÷]VÇ×_{çc÷ Iø×aaÇ YÇEõä»Jô_ »Jôç=Ì[ý[ýç ]Ça×_] YÒLç×èXç %VÇ¶ö‚Eõ å_ŠXç %Töd %F] é_TöXç ]ãTöe YÝX×Ì[ý*

]Ça_]çX×èXç %Iø¶‘öç ]Tö]Vç åZõìFç+-æ»Jô…ç+ C+Xç FÌ[ý-FÌ[ýç YÝãUçEõYGÝ éc÷X[ýÝ U]GV[ý×X* å`ãÜšöçEõ é_Tö[ýç å_ì]Ý×èXç »Jôc÷ÝVç YÝX×Ì[ý[ýç YÇ¶oö]Eõ %×a X[ýÝ (a) GÝ ac÷ç[ýç XÇYç-XÇYÝ %]aÇe ×Y×zõ[ýç %Iøçe×èXç ZõçC[ýç åTöìÌ[ý¶Úö[ýç U[ýEõ IøçNþ×X*

%aÇ¶oöç VÝãX +a_ç]GÝV]Nþç ]ãTöe-Yçe×_[ýç %×a[ýÇ ]Tö] %×aGÝ å_ç_Vç åQöçãXaX »Jô³Vç c÷çÌ^Xç FIøXãÌ[ý* aeaçÌ[ý %×aVç é_×Ì[ý[ýç Lç×Tö FÇ×Ve]Eõ ]Ce %]Vç ]ãTöe YçeX[ýç %¾ç-%Xç Eõ~[ýç é_EõçÌ^GÝ åUìãVçEõ ¾çãUçNþç %]Xç %][ýÇ ]ãTöe YçeX[ýç YÇ¶oö]Eõ åTöìX×Ì[ý[ý×X* ]×aVç YÝ×Ì[ý[ýç ]ÝaÇ å_ì×Ì[ý[ýç ]ÝaÇ åUç+ãVçEÂõç æ»JôçYÂãV +EõçÌ^XãV* Lç×Tö ZÇõÌ[ýÓY FÇ×Ve]Eõ ]`ç-]`çGÝ Wý¶ö‚ï Eõ~[ýç %]aÇe »Jôç=FdX[ýGÝ C+Ì[ý[ý×V YÝ×Ì[ý[ýç ]Ý %VÇaÇ åUç+ãVçEÂõç åYçeãUçEõ-»Jôç=ãUçEÂõãV å_ì[ýç _ç×zõ[ýç ]Ý %VÇ[ýÇaÇ [ýî\öçÌ[ý åTöìêX* åUáø Ì^Ç X¾Gç _çEõ×Y[ýç Ì^ç¶oöç ZõãÌ[ý* %aÇ¶oöç %]Xç %][ýÇ +EõçÌ^ FÇë¶oö*

VÝX VÇ×XÌ^ç %×X]hõÝ Ì^ç+ZõX[ýç %]aÇe ]çÌ^ YçEÂõ[ýç %]Töç Iøç+Ì[ý[ýç VÝ×X Tö%ç×_]çdEõÝ

+VçÌ[ýç×è %×a[ýÇ å`ìGdYç %]aÇe ]ãTöe Yçe[ýç C+Xç +`ç-+`çGÝ ×Zõ\ö]GÝ ]TÇöe +~ç _ÇYç éY`ç FÌ[ý-FÌ[ýVe »Jô³Vç å_ì[ýç _ç×zõ[ýç c÷LÌ[ýçd×è %VÇGÝ FÇxçeVç ]VÌ[ýac÷×èVç åÌ^ìc÷X×F[ýç c÷çÌ^[ý×a BãFçÌ^ FÇ×Ve]hõÝ åTöìZõ] åUçEõYç +ãUì×X* +]çX ¾ç_ç×èGÝ ]UNþç ZõÌ[ýL C+[ýç U[ýEõ %]×X c÷çÌ^[ýVç c÷çÌ^]X[ýç åUçäzõç+* ]Ì[ý]×V VÝX %]aÇe EÇõÌ[ý%çX Tö¶ö�õ] C+×Ì[ý[ýç ]êc÷-å_çÌ^Ìø×è %×a é_y[ý×V =¶ö‚ãTö ]Ça×_]c÷ YÇ¶oö]Eõ FIøV-éc÷Tö[ýXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç %{çc÷ Ì[ýaÇ_ aÇ~d `×Ì[ý%d FIøV[ýVGÝ _¶ö‚çeX[ýGÝ %]¶‘öXç EÇõY×FVÇXç Lc÷~] »Jôd×F[ýç Ì^ç[ýGÝ %×Eõ[ýç é_* YÇ¶oö]Eõ %×a é_Xç é_XÌ[ý[ýç ZõçC[ýVç ]Yç-]]ç×è •Çõ_ Eõã_LGÝ %Yç¶‘öVç _ÇY×FVÇXç XÇe×`Ì[ý[ýç ]»Jôç×è %VÇ Eõ×_]ç X]çL Tö×¶‘öVXç `×Ì[ý%d aÇ~d FIøc÷³VXç <]çX Ì^çCVXç Eõ×_]ç åUçNþXç VÇ×XÌ^çVGÝ »Jôdc÷X×F[ýç åEõç†çÌ^×X* éGÌ[ýGç ×Tö~[ýVGÝ ]Ì[ýÝ é_XÌ[ýGç ]ÇÌ[ýTöd CX×F[ýaÇ FIøXÌ[ý[ýç ¾çZõ×¶oö*aVEõçc÷ Lç×Ì[ýÌ^ç %]aÇe »JÇô¶oöç aVEõçc÷ ×_{çc÷ åTöì[ýGÝ åF~[ýç:

(1) ×c÷e×_êIø %]aÇe ×`Ì[ý[ýç TÇöeVaÇ åXEõÝ a¾ç[ý %VÇ] ZõeVÇXç é_GV[ýç aVEõçc÷ FÇãwøì %VÇ[ýÇ aVEõçc÷ Lç×Ì[ýÌ^ç åEõì+* FÇV] C+Xç ]a×LV ]VÌ[ýac÷ _¶‘öÝ åUçe YÇ×FÐ mc÷ç åc÷‰ø Y� Eõ[ýØ™ïöç~×»Jôe[ýç ]YÇ Xç+VXç ]ÝYÇ] FÇ×Ve]EÂõç ×`×L~[ýç Ì^çX[ýç ¾EõZõ åTöì[ýç*

(2) åTöì×Ì[ý[ýç a¾ç[ý %VÇ FNþGÝ a¾ç[ý Zõe[ýç ]Fç »JôxV[ýç FÇV] C+Xç é_Tö-_çÌ^Ì[ý[ýç, %Ì[ýç] åFìÌ[ýçe[ýç, Ì^TöÝ]-×]•õÝX×è ×YL-YÝUEõYç*

29


]a×LV, ]VÌ[ýac÷ Ì[ýc÷]ç×XÌ^ç, åaçÌ[ýç

]VÌ[ýac÷ Ì[ýc÷]ç×XÌ^ç, åaçÌ[ýç

]VÌ[ýac÷ Ì[ýc÷]ç×XÌ^ç, åaçÌ[ýç

(I)


]VÌ[ýac÷ ]Çc÷¶ö‚×VÌ^ç, Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ ×a†ç

Lç×]%ç +a_ç×]Ì^ç, `†ç+Ì^Ç¶ö�õ]

]VÌ[ýac÷ c÷×_×]Ì^ç ]V×XÌ^ç, ålù×ÅyGgçC

(II)


]VÌ[ýac÷ ]Lc÷Ì[ýÓ_ =_Ç], å[ý†ÇX

]a×LV, ]VÌ[ýac÷ ]Lc÷Ì[ýÓ_ =_Ç], å[ý†ÇX

]VÌ[ýac÷ ×LÌ^ç=_ =_Ç], å[ýçÌ[ýç Ì^çe[ýÝ

(III)


]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç Eõça×]Ì^ç, åTöçã_X FÇX

]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç Eõça×]Ì^ç, åTöçã_X FÇX

]VÌ[ýac÷ Lç×]%çTÇöd-Töç×c÷Ì[ýçd, +ãÌ[ýçe æ»Jô`ç[ýç

(IV)


]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ =_Ç], Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ TÇö×_c÷_

åc÷çäØ™ö_, ]VÌ[ýac÷ §êa×XÌ^c÷, åaçÌ[ýç

VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ¾-Lç×]%TÇöa aç×_c÷çd, ×_ã_çe »Jôç=ã[ýçEõ

(V)


]a×LV, ]VÌ[ýac÷ §êa×XÌ^c÷, åaçÌ[ýç

]VÌ[ýac÷ =a]ç×XÌ^ç, åUì[ýç_ å]ç+×Le

]VÌ[ýac÷ åÌ[ýìLTÇöa aç×_c÷çTö, å[ý†ÇX

(VI)


]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç %×L×LÌ^ç, Eõç+Ì[ýe åFç×]ãVçEõ (2)



(VII)


]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ =_Ç], iõçNþç (2)

]VÌ[ýac÷ L×]%TÇöa aç×_c÷çd (1)

]VÌ[ýac÷ ]VÝXTÇö_ =_Ç], iõçNþç (1)

(VIII)


]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]EïõL c÷çCêÌ[ý[ýÝ (1)

]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]EïõL c÷çCêÌ[ý[ýÝ (2)

]VÌ[ýac÷ L×]%TÇöa aç×_c÷çd (2)

(IX)


VçÌ[ýÓ_ §ZËõZõçL åZõì[ýçEõ»JôçCGÝ `çGd×_[ýç ]a×LV %]aÇe åc÷çäØ™ö_

]VÌ[ýac÷ c÷LÌ[ýTö %[ýÇLÌ[ý, YçC×[ýãTöEõ (1)

VçÌ[ýÓ_ §ZËõZõçL åZõì[ýçEõ»JôçC, %×Ì[ý[ýç ]a×LV %]aÇe åc÷çäØ™ö_

(X)


]VÌ[ýac÷ %ç×_Ì^ç, ×_ã_çe

]VÌ[ýac÷ c÷LÌ[ýTö %[ýÇLÌ[ý, YçC×[ýãTöEõ (2)

+]VçVÇ_ +a_ç], åF_çãFçe

(XI)


VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ×__ [ýXçTö

åc÷ìL, ]VÌ[ýac÷ ]Ì[ýEõLÇ_ =_Ç], å[ý†ÇX

]VÌ[ýac÷ ]Ì[ýEõLÇ_ =_Ç], å[ý†ÇX

(XII)




\öç[ý Töç[ýç +_] é_[ýç =_]çãÌ^ c÷hõç×X×èGÝ ]`¾Ì[ýc÷Vç »JôdYç +]çX ¾ç_ç×è×V åXEõÝ a¾ç[ýEõÝ YÇêhõ _XêG ZõeGV[ýç %]_ aVEõçc÷ Lç×Ì[ýÌ^ç C+Xç åTöìêX* ]×aXç %×X åUçEÂõç Eõç~[ýç Zõe+* Eõãxç×zõ[ýç ]ÝC+ %]aÇe =¶ö‚ãTö ]Ça×_]c÷×èVç »Jôç=Xç Eõç~[ýç Zõec÷×{* ]UhõÝ mS×è %×a æ»Jô³V[ýç ]ÝC+×èXç _]-`] +Yç-+YÇ %]aÇe »JôdX[ýÝ FÌ[ýç YçeãUçzõGç U¾çÌ^ c÷Ì[ýçCc÷×{* %{çc÷Xç YÇ¶oö]EõYÇ \öç[ý Töçc÷X×[ýVÇXç %ä»Jôì[ýç åXEõÝ a¾ç[ý Iø]c÷X×[ýaXÇ*

»Jô³Vç-åQöçãXaX YÝ×Ì[ý[ýç YÇEõä»Jô_ »Jôç=[ý×èVç %ç×Y_:1) »Jô³Vç å_ì[ýç _ç×zõ[ýç c÷LÌ[ýTö %VÇGÝ ×c÷Ø—öÝ EÇõYÂç å_ì×[ýÌ^Ç ]Ì[ýNþç %`ç[ýç %Ì[ýçX[ýç åTöì[ýç ]ÝC+ Ì^çCÌ[ýEõYç Ì^ç+*

2) YÝ×Ì[ý[ýç A]çC³Oô %VÇ Ì^ç]aXÇ Ì^ç]VaXÇ Ì[ýaÝV EõEõc÷X×[ýÌ^Ç* Ì[ýaÝV ]UNþç +×Ì[ý[ýç %VÇGç Eõçã[ýïçX ]FçVç Töç×Ì[ý[ýç %VÇGç »JôçX×Ì[ý[ýÐç »JôçXV[ýÐç æ»JôEõ åTöì×[ýÌ^Ç*

3) LEõçd_ç aVEõçc÷_ç ×_{çc÷Ì[ýç c÷çÌ^[ýVÇ ]ãÌÊõ åèXç +c÷X×[ýÌ^Ç*

4) Ì[ýaÝV EõNþ[ýç aZõÝÌ[ýVç »Jô³Vçc÷ YÝ×[ýGXÇ*

]UNþç ×YL×FÐ[ýç ×XÌ^] FÌ[ýç %×a IøçEÂõç »Jô³Vç YÝ×[ýÌ[ý[ý×V ]VÌ[ýac÷Vç å`çÌ^VXç åÌ^ìÌ[ýG×X c÷çÌ^[ýGÝ UçL[ýç é_*

»JÇô¶oöç åèXç »Jôd»Jô×Ì[ý[ýç aZõÝÌ[ý×è[ýÇ ]Ça×_] YÒLçXç +EõçÌ^-FÇ¶oö×[ýÌ^Ç* ]Ý %]GÝ åUç†ç_Vç å_×YÂe[ýç EõXçaÇ é_[ýç Xãwø* ]VÌ[ýac÷×èVç Tö]ãc÷ì×Ì[ý[ýç VÝ×X Tö_[ýc÷×è, Tö×¶‘öãc÷ì×Ì[ý[ýç =_]çãÌ^ VÝX×è %VÇGÝ VÌ[ýEõçÌ[ý

C+[ý×è %VÇGÝ ]ãTöe FÌ[ýç C+GVÌ[ýç F{Gç ]çÌ^ ×ZõÌ[ýÓEõ FÇ¶ÚöGç åXçeLÇ XÇe`ç ]Ì[ýNþç ]Ì[ýÓC+Xç Ì[ý]LçX UçVç ]]çÌ^ ]×]d ]Ç×`X[ý]êF XãFçÌ^GÝ XXçNþç _ç×zõ[ýãVç ]`çGÝ C+L[ýç ×U[ýç _çEõYç Xãwø* %{çc÷GÝ VÝXGÝ Fç×TöÌ[ý _ç×zõ[ý×X, %{çc÷ ¾ Ì[ýaÇ_GÝ å]c÷]ç×~ F{Gç ×YEõ»Jô-åXçt[ýGç å_çÌ^XXç åUìXç c÷ç×ÝÌ^Ç, ]ãFçÌ^[ýÇ +EõçÌ^[ýç YÝ[ýç c÷ÜšöXç FX[ýç %{çc÷ %]aÇe ]c÷çhõÝ Ì[ýaÇ_Vç +EõçÌ^[ýç ×Y[ý×X FX×[ýÌ^Ç*

]VÌ[ýac÷×èVç »Jôc÷ÝGÝ C+[ýç L_aç åTöì[ýç %Ì^ç¶‘öç ]VÌ[ýac÷×èVç »Jôc÷Ý-»Jôc÷ÝGÝ C+Xç L_aç åTöì[ýGÝ »JôdX[ýÝ %]ç é_* ]×a åTöì[ýGÝ Yç³V]×V ]Ça×_] YÒLç×èVç ]VÌ[ýac÷×è %VÇGÝ æYÒçãG×a[ý ×Ì[ýãYçTöÛ YçãUçEõYç, »Jôc÷ÝGÝ +XEõ] AjãY×³V»JôÌ[ý ]ÝÌ^ç]Vç FIøc÷X[ýç %]aÇe _ç×zõ[ýç ]Ça×_] YÒLç×èVGÝ åVçãXaX åTöì[ýç %×aX×»Jôe[ý×X* ]×a åTöì[ýVç %]çe %ãTöçe %×X]Eõ é_, ]×a YçeãUçEÂõ[ýç åc÷çdX[ýVç ]VÌ[ýac÷GÝ Tö%ç×_]Vç Ì^ç¶oöç ]çeêL* U¾çÌ^ Ì^çCXç ]Tö] ]çec÷³VXç Eõ~ç åc÷çdXL[ýç %Iøçe×èV×V %]ÇEõ åc÷~ç ×Xe[ýç Eõç+c÷×{* Tö%ç×_]GÝ ]çãc÷ç_Vç Ì^ç¶oöç »JôÌ[ýçeX[ýç åUçEõc÷×{* Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Tö]Vç Tö%ç×_]GÝ ×Xaç[ý åÌ^ì[ýç Iø]V[ýç Ì^çC+* ]×a ]Tö] `çeXç L_açGÝ TöLÇÌ[ý[ýç é_Ì[ý[ýç =Ø™öçV×è å]çc÷Tö×]]×èGÝ ×Ì[ýãYçTöÛ×X* ]Ì[ý] %VÇXç »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ L_aç åTöì[ýGÝ ]§wøç »Jôc÷Ý 3/4 Vç %]ÇNþe åTöì[ýGÝ »JôdX[ýÝ é_c÷×~e+* %VÇ C+Ì[ý[ý×V Tö%ç×_]VaÇ åUç+Xç Eõç+Ì[ýãÌ[ýç+* ]Ça×_] YÒLç×èVaÇ L_aç ]Ì^ç]Vç `Ì[ýÓEõ Ì^çX[ýç åc÷çdX[ýGÝ %¾ç[ýaÇ åUç+Xç é_Ì[ýãÌ[ýç+* L_aç

30




]Zõ]Vç Ì[ýaÝV [ýÇEõ YçÌ^[ý×èXç UwÇøXç é_[ýGÝ »JôdX[ýÝ %×aaÇ UçãVçEõc÷×~e+* %ãXì-%ãXì[ýç å[ýç×Qïöe é_[ýç ]VÌ[ýac÷ Ye×_eV ×_eFdYGÝ »JôdX[ýÝ %×a UçãVçEõYç éZõ* FÇX-FÇ³Vç å[ýç×Qïöe ]VÌ[ýac÷ %×X-%§] %×X-%§] é_×Ì[ý[ý×a åc÷X]XäFÐ* å`³VçX _¶‘öÝ ×U[ým] ]ç_c÷ä{* ]mS é_[ýç iõç×_×Tö é_[ýç ZõLXç TöçEõ×Y- Tö×¶‘ö[ýç _Ç-XçX[ýç c÷çÌ^×L×XEõ C+[ýç Eõ×�×Oô×Tö[ý C+[ýç +VçÌ[ýç C+c÷×³a* Eõ×¶ö‚OôÝGÝ ]ÝC+×è X¾Gç =Ø™öçV×èGÝ ]Ì[ýNþç ]Tö »JôçXV[ýç FdX-è»JôX[ýç Ì^çCÌ[ý[ý×V åc÷Nþç ]VÌ[ýac÷aÇ %×X %§] åUçEõ+* `³Vç+X[ýç aÇ_c÷ åTöìX[ýç c÷çÌ^Ì[ýÓÌ[ý[ýaÇ XçEõ_ %×X]Eõ Ì^çXãV* ]×a×X ]VÌ[ýac÷ ]×è Ì^ç]×F[ýGÝ %ä»Jôì[ýç ]Ì[ý]* å[ýç×Qïöe ]VÌ[ýac÷ Ì^ç]c÷X[ýGÝ ]§wøç ]EõTö[ý Ì^ç]c÷×³a, ZõÌ[ýL BX C+Ì[ý[ýç VÝ×XÌ^çd ¾ <]ç×XÌ^d Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç ]EõTö[ý×è é_EõçÌ^ ]c÷{ç FÇ×VeVç é_c÷~[ýç åc÷çdX×a* ]EõTö[ý×èVç Tö×¶‘ö×Ì[ý[ýç =Ø™öçV %]aÇe ]Ç%×{]çd×è ×Xe×UXç æy×Xe YÝ×a; %Ì^ÇEõ-XÇe×U_ ×`ZËõOô FçÌ^ãVçzõGç ]c÷{ç é_EõçÌ^GÝ XÇYç]»Jôç-XÇYÝ]»Jôç %]wøç å_]c÷³VXç EÇõÌ[ý%çX ]ãÌÊõ åèXç TöL¾ÝVEõç å_çÌ^XXç ×Tö_ç¾d

åTöì[ýç Iø]c÷X×a* å_çÌ^XXç XÇYç %]Xç XÇYÝ %]Xç FIøV[ýç Ì^çVÐ[ýç `Ì[ý< ]aç+_ FÇ×Ve]Eõ ]YÇe ZõçXç FIøc÷~[ýç åc÷çdX×a c÷çÌ^Xç ]Ça×_] YÒLç×è %]aÇe =_]çãÌ^ ×EõÌ[ýç], +]ç]×è %]aÇe +]ç +ã³Vç_, +ä»Jô +»Jô_ FÇ×Ve]Nþç a_ç]Gç å_çÌ^XXç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý ]EõTö[ýEõÝ =Ø™öçV %]Vç Ì^ç]VÐ[ýVç _ÇYç ×_×è %§]VGÝ TöçVXç YÝX[ýç åc÷çdXZõ] åUçEõ+*

XÇYç %]aÇe XÇYÝ ]VÌ[ýac÷ YÇ¶oö]hõÝ å[ýç×Qïöe å`]×a* %¾çe[ýç VLÛç %]ç %×X×V »Jôc÷ÝGÝ Y×Ì[ýlùîç YÇ~ç å_ì×a* F[ýÌ[ý EõçGLVç ×Ì[ýL·Oô c÷çÌ^ãVçEõ×a* åÌ[ýáø EÇõX ZõçC[ýGÝ ]XÇeVç »JôX[ýç Tö_[ýç×è A¾çQïö YÝ×a, YÇ×EÂõe åUìGd×a*

]EõTö[ý×è å[ýçQïö %]GÝ ]FçVç A×Zõ×_ãÌÔô åTöìc÷X×a* »Jôc÷ÝVç 1/2 Ì[ýEõ ]Ç%ç+Xçc÷ åTöìc÷×³a* %aÇ¶oöç =¶ö‚d %×a YÇEõä»Jô_ ×_eãL_ ]ç~Xç U[ýEõ åTöìc÷×³a*

U]L×Ì[ý[ýç ¾çZõ] FÌ[ýç %×a ]`¾Ì[ýc÷×X* aãLa×~* åc÷~ç »Jôç=Fdc÷×~e[ýVGÝ c÷çÌ^L[ý×X* ]VÌ[ýac÷ ¾ç_ç×èXç ]×a[ýÇ F~Ì[ý[ý×V Ì^ç¶oöç ZõG×X UçêL*

31




32

]VÌ[ýac÷ %×a 1942 +eVç ×_ã_çe TÇöãÌ[ý_ %c÷X[ýÝVç é_[ýç åFç]ãVçX VLÞ ]a×LVTöGÝ åc÷ìãVçÌ[ýEõ×F* »Jôc÷Ý 2 ]VÌ[ýac÷ %×a c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]a×LV %×aVç »Jô_ç+Ì[ýEõ×F* %VÇGÝ ]TÇöeVç %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ ×_ã_çe c÷çCêÌ[ý[ýÝ ]Fç é_EõçÌ^Vç é_[ýç c÷ç×L XÇÌ[ý %×_ ]Ì[ý§]Xç å_ì Ìø] ]Iøç ]VÌ[ýac÷ %×a `çXX[ýGÝV]Eõ [ýLçÌ[ý ]Ì^çVç ¾EõZõ åTöì×[ýÌ[ýEõ×F* åFç]ãVçX VLÞ ]Ëa×LVTöGÝ c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]Zõ] %×aVç 1944 +eVç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöeXç ̀ Iø %]ç ̀ çÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷ %×a ]Zõ] %×aVç åc÷çeãVçÌ[ýEõ×F* ]Tö] %VÇVGÝ Tö_[ýç×èGÝ é_Zõ] %]aÇe »JôçZõ] U¶‘öç åc÷ì×F* »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ Tö_[ýç×èGÝ ]×è åc÷†d_Eõ×F %]aÇe zõça ]×è åc÷†d_Eõ×F* %aÇ¶oöç »Jôc÷Ý EõÌ^çGÝ ]]çeVGÝ VÝ×XÌ^çd YÒç+]çÌ[ýÝ ¾ç³VGÝ å]ì_Ç¾Ý åEõçaï zõça åaã\öX ZõçC[ýç TöçEõ×Y-Tö×¶‘öVÇXç _ç×zõ* ]Tö] `çeXç Tö_[ýç %]aÇe =Ø™öçV×èXç Eõ¬Jôç Eõ]Ì[ýç×èVç %¾ç[ýç FçeVÇXç é_Ì[ý[ýç ]TÇöeVç é_×FVÐ[ýç c÷ç~GÝ ×»JôZõ ×]×XrôÌ[ý %_c÷çL ]Ì[ý§]Xç c÷ç·Zõ ¾ç_GÝ Eõç TöÌ[ýÓEõ `ç×[ýVÇXç Tö_[ýç %]aÇe =Ø™öçV×èGÝ %¾ç[ýç åEõçEõc÷X×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* =Ø™öçV×èXç Eõ~ç åc÷çdX[ýVGÝ Yhõç Ì[ýÓ] %§] LXç[ý c÷ç×L Lç×_[ý (`]£�ÝX) açãc÷[ýXç Ì[ýÓ] ]Iøç `ç×F*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ [ýçXÝ %]aÇe =Ø™öçV C+×[ýÌ[ý¶‘ö×èGÝ ]XÇeVGÝ ]Ì[ýÓC+[ýç c÷LÌ[ýçd FÌ[ý×V %×a×X: c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç Ì[ý×c÷]Ç�ÝX açãc÷[ý åUì[ýç_ å]ç+×Le, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç [ýÌ[ýEõTÇö{çc÷ açãc÷[ý TÇöãÌ[ý_ %c÷X[ýÝ, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ×c÷_ç_Ç�ÝX ×_ã_çe, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç aÇê_]çX açãc÷[ý å]ç+×Le, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %`Ì[ýZõ %×_ açãc÷[ý*

]×SYÇÌ[ýGÝ ×]e»Jôd é_Ì[ý[ýç %ç×_] å]ì_çXç %ŒÇ_ %×LL (%]ÝÌ[ý L]%çãTö Tö[ý_ÝG), c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ×LÌ^ç=�ÝX açãc÷[ý åY` +]ç] aVÌ[ý [ýLçÌ[ý Lçã] ]a×LV, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]ÇãXì¾çÌ[ý %×_ açãc÷[ý ×_ã_çe Töç+ãÌ[ý_ ]ãFçe, ]VÌ[ýac÷ %×aVç Tö]×F[ýç %]aÇe =Ø™öçV C+×[ýÌ[ý¶‘öç c÷LÌ[ýçd×è×X*

åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõ C+×Ì[ý[ýç `Nþ]:

å[ýç×QïöeVç é_×Ì[ý[ýç Tö_[ýç ]×è 225, ]EõTö[ý×èVç Tö×¶Úö[ýç %Iøçe×èGÝ ]×è 450, =Ø™öçV 26 ]Ç_ç×L] 10 %]aÇe Uç %]Vç åTöì×Ì[ý[ýç FÌ[ý»JôXç _ÇYç 4,15,060 ×X* ]ÝÌ^ç] F�ç+ ×F×[ýEÂõç VÝXGÝ »Jôç=Ì[ý[ýç +VçÌ[ýç %×aGÝV]Nþç ]F_ FÇ×Ve]hõÝ ]ãTöe Yçe×[ýX[ýç VÌ[ýF�çrô åTöìL×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ %ç×_Ì^ç ×_ã_çe




]×a %»JÇô¶‘öç ×c÷Ø™öÌ[ýÝ %]×X ""+e Èõ 1857'' EõÝ »Jôc÷Ý 53 GÝ ]]çeVç ×c÷³VÇØ™öçXGÝ ]VÌ[ýac÷ YÇ¶oö]hõÝ Zõç=‰øÌ[ý c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ""`çc÷ ¾×_={çc÷'' Ì[ý×c÷]ç§]{çc÷GÝ ]§d ×`X×[ýÌ[ý¶‘öç ×c÷³VÇØ™öçXGÝ UçCê] C+Xç IøçX×[ýÌ[ý×¶Úö[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ""`çc÷ %ŒÇ_ %×LL'' %ã†˜L×èGÝ ]UNþç _ç³VçX[ýGÝ §EÇõ] YÝ×[ý×F* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç §EÇõ] %×a[ýÇ éaÌ^V %c÷]V `×c÷V (Ì[ýc÷:) Xç U[ýEõ C+Xç åc÷çdX×F*

]c÷çEÂõç ]`çGÝ ]êÌ[ý[ýçEõ ×c÷³VÇØ™öçXVGÝ %ã†˜L×è[ýÇ TöçãÜšöçEÂõ[ýGÝV]Eõ é_[ýçhõÝ Ì[ýçLç %]aÇe X¾ç[ý FÇV] C+Xç ]c÷çÌ[ýçL ×a×μùÌ^ç %]aÇe ]c÷çÌ[ýçL åc÷ì_EõÌ[ý[ýÇ ×XeTö] _ç³Vç ̀ Ì[ýÓEõ Ì^ç×[ýX[ýç [ýçTöÛX åTöì×F %]aÇe ]ãFçÌ^VGÝ ]ãTöe ×X×F* ]c÷çEÂõç %aÇ¶oöç +×F ""_ã_çX-+×TöEõ åTöì[ýç %ã†˜L×èXç BãFçÌ^GÝ +êÌ[ý[ýçEõ %×a[ýÇ FÇVÇ]Vç YçÌ^×`XäFÐ* BãFçÌ^ %]wøç C+Xç YÇX×`³VÇXç ]ãFçÌ^[ýÇ _]V] %×aVGÝ TöçãÜšöçEõ×FVÇXç é_[ýçEõ %×a[ýÇ ×Xe-Fç Tö]c÷×³a*''

c÷LÌ[ýTö `çc÷ ¾×_={çc÷ (Ì[ýc÷) GÝ åYçEÂõZõ] _]V] ZÇõ_Tö, ]ÇLçZõÌ[ýXGÌ[ý ×L_çGÝ ]XÇe»JôX[ýVç é_×Ì[ý[ýç Ì^Ç]-Ì^Ç] FÇ×Ve]NþGÝ ]ÝC+ %]]] ×XeTö] _ç³Vç U¾çÌ^ Eõd×F*

c÷LÌ[ýTö éaÌ^V %c÷]V `×c÷VEõÝ _çX½Ý×è %×aGÝ %Ì^ç¶‘öç ]ÝC+ ]VÌ[ýac÷×èVGÝ ]êc÷-]×è Tö¶ÚöEõYç C+Ì[ý¶ö‚Ý* _]×Le-_]TöçEõ %×aGÝ TÇöeVç c÷LÌ[ýTö c÷ç×L +]VçVÇ{çc÷, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ ×EõÌ[ýçX¾ÝX×»Jôe[ýç `ç]_ÝGÝ _�çNþç åUçzõzõGç ×XeTö¶‘öç ZõeX[ýGÝV]Eõ _çX å`çEÂõ×F* ]êÌ[ý[ýçEõ ×XeL[ýç c÷LÌ[ýTö×è %×aXç é_[ýçEõ ]`ç YÇ¶‘öVç ×XeTö] _çX å`]GdX[ýGÝV]Eõ VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×è ×_eFdX[ýç ¾çãÌ[ýYÂ×F*

¾çãÌ[ýY %×aGÝ ]TÇöe+~ç %c÷çX[ýç C+Xç ""VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ×VãÌ^ì[ý³V'' GÝ ̂ çy §X×F* %VÇGÝ ]TÇöeVç ""]Lç×c÷Ì[ý =_Ç] açc÷Ì[ýXYÇÌ[ý'' %]aÇe ""VçÌ[ýÓ_ =_Ç] XV¾TÇö_ =_]ç, _lùãXì'' ×_eFd×F* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷×è %×aGÝ ]XÇeVGÝ ]Ì[ýÓ C+Xç ""VçÌ[ýÓ_ =_Ç], ×VãÌ^ì[ý³V'' Xç ×XeTö¶‘öGÝ _ç³Vç »Jôç=Xç `Ì[ýÓEõ Ì^ç×F*

é`FÇ_ ×c÷³V å]ì_çXç ]c÷]ÇVÇ_ c÷aX å]ì_çXç §êaX %c÷]V ]VXÝ, å]ì_çXç å`ìEõTö %×_, å]ì_çXç ]Çc÷¶ö‚V %_Ý åLìc÷Ì[ý, å]ì_çXç c÷aÌ[ýTö ]Çc÷çXÝ, å]ì_çXç %[ýÇ_ Eõ_ç] %LçVX×»Jôe[ýç ]ÝC+×è EõÌ^çXç ×XeTö¶‘öç ZõeX[ýç åc÷çdX×F* ]VÇVç =_]ç ×_×è EõÌ^ç

é_[ýçhõÝ »Jôç=Fd åFçIøUçeVç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×èGÝ åUìVçe

----- å]ì_çXç Eõ_Ý] ×a�ÝEõÝ(%Uï: å]ì_çXç ×LÌ^ç=_ c÷Eõ Eõça]Ý)

%ã†˜L×èGÝ ]ÝXç+ C+Ì[ý¶‘öç é_[ýçEõ %×a ]VÌ[ýac÷ ¾ç_ç×èGÝ _]×Le-_]TöçEõ %]aÇe åFç{çCVGÝ ×XeTö¶‘öç Zõe×F[ý×X*

33




%ã†˜L×èXç ZgõçÅ×a åTöìVÇXç c÷çd×F* ×c÷³VÇØ™öçXVç é_×Ì[ý[ýç ]ÝC+ YÇ¶oö]hõÝ åc÷çdXL]³VGÝ ×XeTö¶‘öç Zõe_[ýGÝ TÇöeVç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×èXç ]`çGÝ Wý¶ö‚ïGÝ TöIøç+ZõVÐ[ýç åUìVçe×X F{VÇXç é_[ýçEõ %×aGÝ »Jôç=Fd-åFçIøUçeGÝV]Eõ åUìVçe EõÌ^ç å_ìVÇXç _ç×zõ* ]VÌ[ýac÷×èGç ]Ì[ýÝ é_X×Ì[ý[ýç ]ÝC+ YÇ¶oö]hõÝ ¾çFä{ç×~ ]VÇ×V Töãè[ýç ]Ça_]çX %]GÝ mS×V +êÌ[ý[ýçEõYÇ XÇe×`L[ýç %]aÇe +êÌ[ý[ýçhõÝ ]ãTöe åTöì[ýç %×a Wý¶ö‚ïGÝ TöIøç+ ZõVÐ[ýç åUìVçe×X* ]×aGÝV]Eõ <-Yç= `ã³VçEÂõ[ýGÝV]Eõ F[ýÌ[ý EõçGL %]aÇe %ãTöçÝç åYçd_]×èGÝ ]ãTöe å_ìÌ[ýGç BãFçÌ^ +êÌ[ý[ýçEõYÇ XÇe×` c÷çÌ^VÇXç _çC[ýGÝ åUç+ãVçEÂõç ]ãUì TöçãV c÷çÌ^Xç å_ì+* ]ÝGÝ ×]dãÌêVç =dX[ýFhõÝV]Eõ åc÷çdX[ý×V Wý¶ö‚ïGÝ `Nþ] ×Uc÷X[ý×X FX[ýGÝ ]Ì[ý¶oö×X Iø×a é_[ýçhõÝ »Jôç=Fd-åFçIøUçeVç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×èXç å_ì×Ì[ý[ýç åUìVçe×è[ýÇ å]×QöÌ^çGÝ åUçeVç å`ç åTöìV[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]ÝÌ^ç¶oöç åZõçeXç =[ýç ZõeV[ý×X* +`çGÝ +êÌ[ý[ýçEõYÇ å`]Gd-`çGdYç %]×V +êÌ[ý[ýçEõYÇ XÇe×`Ì[ýGç å_çÌ^XXç »Jôç=Fd-åFçIøUçeGÝ _]Vç ]çe UçX[ýç åc÷çdX[ýç c÷çÌ^[ý×a TöIøç+ ZõV[ý×X F{Gç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×èXç %ä»Jôì[ýç åUìVçe EõÌ^ç å_ìVÇXç _ç×zõ* ]FçVç Yt×Ì[ý[ýç åUìÌ[ý]×è %×aVGÝ FÌ[ýç F×L×Nþ FIø[ýç Iø]G×X ×XeêL*]êc÷ ]×è Tö¶‘öGÝ _]Vç ]VÌ[ýac÷×èXç å_ì×Ì[ý[ýç åUìVçe×è:

Lçd FÇ×Ve]hõÝ »Jôç=Fd-åFçIøUçeVç ]êc÷ (×[ýVîç) %VÇhõÝ ]×TöEõ VÌ[ýEõçÌ[ý C+*

×XeTö] _ç³Vç ]YÇe ZõçXç åUìVçe å_ìÌ[ý[ýGÝ TÇöeVç ]VÌ[ýac÷×èXç ]êc÷ ]×è Tö¶‘öç-Tö×¶‘ö[ýGÝ _]VaÇ ]`çGÝ ]ãUìVçe ]YÇe ZõçXç YçeãUçEõ+*

×c÷³VÇØ™öç~ç ×Xe-Fç Tö]×VÐêIø ]]çeVç å]ì_çXç %[ýÇ_ Eõ_ç] %LçV VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷ %]VGÝ ]êc÷-]×è Tö¶ÚöEõYç %ç×_] C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç ]`çGÝ ZõeL×Ì[ý[ýç Zõ]Gç »JÇôX-»JôçXXç ×c÷³VÇØ™öç~ç ×Xe-Fç Tö¶oöç é_ãc÷ìX[ýGÝV]Nþç ]êc÷-å_çÌ^Ìø EõÌ^ç ×_eFd×F*

å]ì_çXç %LçVXç ]`çGÝ Yç+Ì[ýhõÝ å_ì×è %]×V FÇVçXç YÝ×[ýÌ[ýEõYç pûîçSVGÝ ×c÷³VÇØ™öçXGÝ C+Xç ×_eFd×YÌ[ý×¶Úö[ýç ]êc÷-å_çÌ^Ìø×è %×a Iø×aaÇ %VÇ]Eõ ×c÷IøVÇXç é_×Ì[ý*

+=: ×L: ×a: (Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ GÐç³Oô Eõ×¶ö‚aX) c÷çÌ^×Ì[ý[ýç Zõç=ã‰øaX %×a ]Tö] %VÇVç ×[ýÐOôç×XÌ^ç ZõçC[ýXç ]]Iø ]Iø×VÐ[ýç ¾ç×X* ]×a×V å]ì_çXç %LçVEõÝ %¾çe[ýç GîçSXç YÝ×[ýÌ[ý¶‘öç FÇãVç_×X* å]ì_çXçXç ×_eFd_[ýGÝ TÇöeVç ×[ýÐOôç×XÌ^çVaÇ ×_eFd×F[ý×X* å]ì_çXçGÝ ]TÇöeVç QöçNþÌ[ý Lç×EõÌ[ý §ãaXXç å]ì_çXçXç å_ì×[ýÌ[ý¶‘öç åUìVçe×è %]ÇEõ åc÷~ç »Jôç=Fdc÷{Eõ×F* aeaçÌ[ý YÇ¶oö]EÂõç FIøXÌ[ý[ýç %×_GRÍô ]Ça×_] Ì^Ç×X\ö×aïOôÝGÝ Zõç=‰øÌ[ý aÌ[ý éaÌ^V %c÷]V FçXXç ]êc÷ ]×èGÝ _]Vç åTöì×[ýÌ[ý¶‘öç åa[ýç %×a ]ÝYÇ] FÇ×Ve]EÂõç FIøXÌ[ý[ýç ¾çZõ×¶oö* ]c÷çEÂõç Zõe_×zõ[ýç GîçS å_ì×è %×aaÇ VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷VGÝ×X* ]c÷çEõ c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ]]_ÇEõ %_ÝGÝ »K÷çy %]aÇe å]ì_çXç Eõç×a] XçãXçTö¾ÝGÝ zõçaã]Tö×X* aÌ[ý éaÌ^V %c÷]V

34




FçXGÝ %×_GRÍô ]Ça×_] Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ %×aFNþç XwøXç ]×]e »Jôd_[ýç Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ EõÌ^ç ]VÌ[ýac÷GÝ %ç×_]×èGÝ Yç=TöçEõ ]TÇöe+~ç ×_eFd×F %]aÇe åc÷ì×LEõ ZõçC[ýç ×c÷e×_* FÇV] C+Xç Lç×]%ç ×]×{Ì^ç +a_ç×]Ì^ç ×V{Ý, c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ ×c÷³V å]ì_çXç ]c÷]ÇVÇ_ c÷aX %]×V ]Ì[ýÓY ]Yçe×èGç å_çÌ^XXç ×_eFd×F[ý×X*

+e Èõ 2003 GÝ aã\öÛ %]GÝ ]TÇöe +~ç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ×`×{ _çe×_[ý×èGÝ ]FçVç ×_eFd×F[ýç YÒç+]çÌ[ýÝ %]aÇe LÇ×XÌ^Ì[ý c÷çÌ^ •Çõ_×èVç Tö×¶Úö[ýç »K÷çyGÝ ]×è »Jôç=Ì[ýçEÂõç 9100000 ×X* é_[ýçEõ %×aGÝ »Jôç=Ì[ýçEÂõç »JôçVç 20 VGÝ c÷ÜšöXç FÇ³Vç×Ì[ý[ýç ]Ça×_]×èGÝ ]XÇeVGÝ »Jôçe »JôçVç 46 ×X*

%VÇGç +Ü™öÌ[ý ×QöGÐÝ, å]×QöãEõ_ %]aÇe +×t×XÌ^ç×Ì[ýe Eõã_L EõÌ^ç ]VÌ[ýac÷×èGÝ Eõ×¶ö‚OôÝ×èXç »Jô_ç+×Ì[ý*

»JôçÌ[ýç TöçX[ýGÝ %¾ç[ýç: ]êc÷-]×è Tö¶oö[ýGÝ ]TÇöeVç é_[ýçhõÝ »Jôç=Fd-åFçIøUçeVç F�ç+VGÝ %YX[ýç C+×Ì[ý[ýç åYçd`×Nþ å`³VçX _¶‘öÝ é_Tö[ýç %×a×X* ]VÌ[ýac÷×è %×aGÝ åXOô¾EïõTöGÝ »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ %ç×_] Zõç×L_ %]aÇe ]ÇZõ×Tö 6600 c÷ç×ZõL %]aÇe Eõç×Ì[ý 26500 _ç+×Ì[ýEõ Tö¶‘öç å_çÌ^Ì[ýGç aXV Zõe×_* ]ãFçÌ^×è %×aGÝ ×c÷eX[ýGÝ _¶‘öÝ %]ç C+Xç ]VÌ[ýac÷×è %×aXç U[ýEõ YÝ×Ì[ý* ]Ce %aÇ¶oöç é_[ýçEõ %×aVç FÇ³Vç×Ì[ý[ýç »Jôç=Ì[ýçEÂõç ]ÝC+ 32000 »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ ]VÌ[ýac÷×è %×aXç ×c÷eX[ýGÝ _¶‘öÝ YÝ×[ý×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷VGÝ ]êc÷-]×è Tö¶ÚöGç åUçEõ×FÐ[ýç

]ÝC+×èGÝ ]XÇeVGÝ »JôçVç 1 ZõçC[ýç »JôçÌ[ýç TöçXZõ] ZõeVXç YÇ×³a å_X[ýç Ì^çCãV*

%VÇXç é_[ýçEõ %×aVç %aÇEõ Ì^ç¶oöç »Jôç=Xç FÇ³Vç×Ì[ý[ýç »Jôç[ýç å`dYGÝ %¾ç[ýç ]çãÌ^çEÂõ×Ì[ý[ýç EõÌ^ç[ýÇ »Jôç[ýç å`dYç Zõec÷×{[ýç %×a ]VÌ[ýac÷×è %×aGÝ EõÌ^çVç »Jôç=FÐ[ýç åa[ýçãXç FÜšö×[ýÌ^Ç*

]×aGÝ ]Töç+Vç ]VÌ[ýac÷×è %×aVGÝ Tö]×F[ýç ]ÝC+ ×_×è EõÌ^ç %ãTöçÝç EõÜ—öÝ×è FÇV] C+Xç aç=×V %Ì[ý[ýX×»Jôe[ýVç ]ÝC+ ×_×è EõÌ^çGÝ ×c÷eX[ýç _¶‘öÝ Zõe×_* %×am¶‘öç ]ÝC+×è %×aGÝ ]Ì[ý]VGÝ +³OôÌ[ýãX`ãX_ å_ã\ö_Vç +×³VÌ^çGÝ +�d %]aÇe ×]e»Jôd åc÷†dc÷×{* +e Èõ 2004-2005 GÝ ×Ì[ýãYçOôÛEõÝ ]TÇöe-+~ç BãFçÌ^GÝ aÌ[ýEõçÌ[ýXç YÒç+]çÌ[ýÝVç ]êc÷ Tö×¶Úö[ýç %Iøçe %]GÝ C+Xç »Jôc÷Ý %]Vç _ÇYç 1326 »Jôç×Ve åTöì+* %VÇ C+Ì[ý[ý×V ]VÌ[ýac÷×è %]aÇe ]VÌ[ýac÷Gç ]Ì[ýÝ é_X[ýç •Çõ_×èVç _ç+×Ì[ýEõ Tö×¶Úö[ýç %Iøçe 9100000 %×aGÝ »Jôç×Ve åTöì[ýGÝ ]ãUì TöçÌ[ý¶Úö[ý×V åGç\öã]ïÅ³OôVGÝ »JôdEõãVì×Ì[ý[ýç »Jôç×Ve %×a »Jôc÷Ý %]Vç %Ì[ý[ý %]ç åEõçOôÝ EÇõXã_ç] »JôdEõ×X* %aÇEõ Ì^ç]FÐ[ýç å`_ ]VÌ[ýac÷×è %×aXç ]ÝÌ^ç]VGÝ »Jô³Vç åTöìÌ[ýGç aÌ[ýEõçÌ[ýVGÝ »JôdEõV[ýç »Jôç×Ve %VÇ Eõ×{[ý×X*

]Ce %aÇ¶oöç é_[ýçEõ %×aGÝ »Jôç=Fd-åFçIøUçeVç %Ì[ý[ý %]ç åEõçOôÝ EÇõXã_ç] %×a £YÂGÝ YÒç+]çÌ[ýÝGÝ UçNþç é_×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷×èGÝ ]ãTöe×X*

%VÇm¶Úö[ýç FCRA ZõeFÐ[ýç ]VÌ[ýac÷×èVGÝ »Jôç=Ì[ýçEÂõç åQöç{Ì[ý åEõç×Oô

35




%XÝGÝ »Jôçe %ãTöçÝç é_[ýçEõ×èVGÝ é_[ýçEõ %×aGÝ +XEõ]Vç EõçÌ[ý×zõ[ý×X* »Jôc÷Ý ]×Ì[ýGÝ ]]çeVç å_ìFd×F[ýç ×Ì[ýãYçOôÛEõÝ ]TÇöe-+~ç ]VÌ[ýac÷×èVGÝ _ç+×Ì[ýEõ Tö¶‘öç å_çÌ^×F[ýç ]ÝC+ åc÷ì×LEÂõç %ãTöçÝç é_[ýçEõ×èVç å`_ UÇ] Töç³VÇXç é_×Ì[ý[ý×èVGÝ ]ãFçÌ^Xç Zõe×_[ýç å`_×è %VÇVGÝ \öçÌ[ýTö aÌ[ýEõçÌ[ýXç å`_-UÇ] CãÜšöçEõ CX×`X (]×X Ajä»Jôt) GÝ ]]_ C+Xç Zõe×_[ýç å`XZõ] %×a \öçÌ[ýTöEõÝ ]Yç³Vç U[ýEõ åTöì[ý×èVGÝ Zõe[ýç å`XZõ] %VÇGÝ »JôçVç 22 c÷çÌ^[ý×V ]Iøç åUçEõYGÝ %]VGÝ åc÷×{* ]×aFEÂõaÇ %ãZõçe[ýç `ç×lù C+ãÌ[ý ]VÇ×V VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×è %×aXç é_[ýçEõ %×aGÝ »Jôç=Fd åUìÌ[ýçeVç »Jôç=Xç `Ì[ýÓEõ Ì^ç×Ì[ý*

c÷Eõã`_: Ì^ÇXç×X å]×QöãEõ_ Eõã_L %]aÇe _çãÌê YUçY %×a ]Ì[ýÓ C+Xç ]VÌ[ýac÷×è %×aXç YÝ[ýç FÇãVç_×X* ]×aGÝ ]Ì[ý]VGÝ QöçNþÌ[ý ×_×è EõÌ^ç EõÌ^ç YÇãUç×zõ %]aÇe é_[ýçhõÝ åa[ýç åTöì[ýVç ]ãTöe C+×Ì[ý* ]×aGÝ %ãTöçÝVç ]VÌ[ýac÷Xç ]`çGÝ Zõç=ã‰øbX ]FçVç åc÷ç×&Töç_ %]aÇe ×Qöã&³aÌ[ýÝ EõÌ^ç »Jô_ç+×Ì[ý* %]aÇe ]VÌ[ýac÷ YÇ¶oö]EÂõç ]`çGÝ FÇ†eVç åYç×_C YÝUEõYç %]aÇe ×TöEõç Uç[ýX×»Jôe[ýç åTöìVÇXç aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ×]aX×è %×aVç ]ãTöe Yçe×_*

+³OôÌ[ýãX`X_ A¾çQïö: ]VÌ[ýac÷VGÝ åc÷ì×F[ýç »K÷çy×èXç ]YÇe ]êÌ[ý ZõçÌ[ýzõGç é_[ýçhõÝ ZõL[ýç ×]e»Jôd YÇÌ[ýEõ+* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %[ýÇ_ c÷aX %_Ý XV¾Ý açãc÷[ý ]ãTöç] FEÂõç `çc÷ éZõa_ A¾çQïö, ×aÌ[ýTö A¾çQïö, VÇ[ýç+ A¾çQïö, [ýÐÓêX A[ýçQïö %]aÇe %Ü™öÌ[ýLç×TöGÝ A¾çQïö EõÌ^ç Zõe×F* YÊ×U[ýÝ ]`çYÇ¶‘öVç %F~[ýç ]ÝC+ ×XZÇõ×XãUç+Xç »Jôç=Ì[ý[ýç Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ×èVç å]ì_çXçGÝ ]Ì[ý]Vç ×Ì[ýaç»JôÛ åTöì×F* ]Ì[ý] %×aXç å]ì_çXçGÝ ×]e ×Gä~a [ýÇEõ C[ý ¾·Qïö ×Ì[ýãEõçQïöTöç »JôX[ýGÝ ]×TöEõ »Jôç+* ]c÷çhõÝ %ãTöçÝVç =_]ç EõÌ^ç %]ç é_×F ]ãFçÌ^Xç ¾·Qïö A¾çQïö Zõe_Gç é_[ýçEõ %×aGÝ ×]e»Jôd åc÷†dc÷X[ýVç ]ãTöe Yçe+*

%]wøç C+Ì[ý[ýç ×_YÇX: é_[ýçEõ %×a[ýÇ EõçÌ^×FGV[ýVGÝ Eõ~[ýGÝV]Eõ +×»Jô_-+XçCm¶oöç %]wøç C+Ì[ýGç `ç×Ü™ö[ýÇ ×c÷ec÷X[ýç c÷çÌ^[ý×a »Jôç=FdYç é_[ýçEõ %]ç C+c÷X[ýVç »JôeV[ýç Ì^çVÐ[ýç ]»Jôç×EÂõ* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç %×aVaÇ VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷GÝ ]Ì[ýÓ C+[ýç åUìVçe EõÌ^ç å_ìVÇXç _ç×zõ* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %×_×]Ì^ç XV¾Ý (Ì[ýc÷:) Xç ×»Jôe[ýç VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷Gç ]Ì[ýÝ é_X[ýç ]ÝC+ EõÌ^çXç é_[ýçEõ %×a %]wøç C+Xç `ç×Ü™ö é_Xç ×c÷eX[ýGÝV]Eõ ""YÌ^ç]-A-+³aç×XÌ^d'' X×»Jôe[ýç æ»JôãZõçe EõÌ^ç +Ì[ýGç %]wøç C+[ýç c÷çÌ^[ýç åYçdÈõ %×a[ýÇ å_eVXç é_c÷X[ýVç %ä»Jôì[ýç ]ãTöe %]ç C+c÷×{*

36

]Fç »JôxÌ[ýEõ×FGV[ýç




37

]VÌ[ýac÷ åÌ[ýìLTÇöa aç×_c÷çd, å[ý†ÇX ]Ì^çe +¶ö�õç_ +e Èõ 2000 Vç _]V] %×aVç XÇYç]»Jôç×èGÝ C+[ýç VÝXGÝ ]Vç×Ì[ýa EõÌ^ç é_Ì[ý[ýaÇ XÇYÝ]»Jôç×èGÝ C+Xç VÝXGÝ %¾çe[ýç UçhõÝ ]êc÷ Tö¶ö�õ] é_Tö[ýGÝ é]»JôçEõ %]Gç å_çÌ^XXç ]Ì^çe +¶ö�õç_ å[ý†ÇX ]Ì^ç+ é_EõçÌ^Vç ×_eFd×F[ý×X* <]çXVç ]Ì[ýç+ »Jôç+UÌ[ýzõ[ýç XÇYÝ×è[ýÇ %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ +]çXGÝ %¾çe[ýç UçNþç YÇFdX[ýç +e 2000 VGÝ Iø×a ZõçC[ýç %ä»Jôì[ýç åUìVçe EõÌ^ç å_ìVÇXç _ç×zõ* ]VÌ[ýac÷ %×aVç VLÛçãÌ^ %TöZõç_VGÝ åVìÌ[ýç A c÷VÝa ZõçC[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý* å_çÌ^XXç åLXãÌ[ý_GÝ a[ýãLkô FÌ[ýaÇ c÷çY×»Jô³VÇXç Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷

%×aVç å[ýç×QïöeVç Töç×_[ýçd 108 %]aÇe åQö å•õç_çÌ[ý 262 YÇ~ç Töç×_[ýçTö 370 Xç +VçÌ[ýç %×aVç »Jôc÷Ý %×aGÝ C+Xç +_] Tö×¶Úö* ×Oô×»Jôe Ø™öçZõ 14 %]aÇe XX-×Oô×»Jôe Ø™öçZõ 3 Xç ]VÌ[ýac÷ %×aVç Tö×¶Úö[ýç Töç×_[ýçd×è[ýÇ TöçEõ×Y Tö×¶‘ö×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aVç Uç %]Vç »Jôç=Ì[ýçEÂõç _ÇYç 1,06,650 åÌ[ýç]GÝ FÌ[ý»Jô åTöì×Ì[ý* %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöe Zõec÷X×[ýVÇXç ]VÌ[ýac÷ %×a »Jô_ç+L×Ì[ý* ]Ì[ý] %×aXç ]Ça_]çX +×»Jô_-+XçC +ä»Jô-+»JôX F�ç+ YÇ¶oö]EÂõç ]VÌ[ýac÷ %×a[ýÇ XÇe×`×[ýVÇXç ]ãTöe Yçe×[ýVÇXç a¾çã[ý VçêÌ[ýX c÷ç×a_ åTöì×[ýÌ^Ç*

""BXç c÷çÌ^L×Ì[ý: ]EõTö[ý×è %]aÇe ]VÌ[ýac÷×è %×a[ýÇ ]`çGÝ é_L×Ì[ý[ýç c÷ç_d %×aVç é_c÷X×[ýÌ^Ç, _çÌ^Ì[ý[ýç ]Ça_]çX×èGÝ %Iøçe×è[ýÇ ]VÌ[ýac÷ (%]aÇe ]EõTö[ý×è) %×aVç _ç+×Ì[ýEõ Tö]c÷X×[ýÌ^Ç* Eõ×Ì[ým¶‘ö×è å]ì_Ç[ýÝ (]Ç{ç×è) %×a é_Tö[ýç TöçÌ[ý[ý×V FIø_[ýÐç Eõ×Ì[ý C+G×X? C+Ì[ýhõV[ýç FÇ×Ve]Eõ %VÇ BGÝ +×]d %×aXç (å&XVç) =Ì[ýzõ[ý×X* Eõ×Ì[ým¶‘öç \öçÌ[ýTöEõÝ ]Ça_]çX×èXç ]VÌ[ýac÷×è %×aVGÝ UçYãTöçEõ×F[ýç TöçÌ[ý[ý×V å&XVç ]Ça_]çX×èXç »Jôc÷Ý »Jôç×XYç_ açaX åTöìÌ[ý¶Úö[ýç

%VÇ ZõçC[ýVç Iø×a GçÌ[ýXçOôç %]aÇe EÇõÌ[ýOô[ýçGÝ ×EõÜšöFÐ[ýç Zõzõçe×èGÝ ]ä»Jôd-]EõçÌ^×è %]×V ""%_c÷]Ì[ýç'' GÝ _çX[ýX, %_ +F¾éTöXGÝ åGOôEõÝ FÇV] Yç³V] FÌ[ýFEõ å_]ãc÷ì[ýç XwøXç +a_ç] %]aÇe ]Ça_]çX×èGÝ ×Xe×è FÇV] %]wøç Zõe×FäVÐ* ]×aGç »JôY-]ç~Xç \öçÌ[ýwøaÇ %çGÐçGÝ TöçL]c÷_ %]aÇe ×V{ÝGÝ _ç_-×Eõ_ç XwøXç »Jôc÷Ý ×_×è %]ç açaX åTöìÌ[ý¶Úö[ýç ]Ça_]çX×è %×aGÝ VÝX %]aÇe Eõ_»JôÌ[ýGÝ FÇV] Yç³V] %]ç ZõçC[ýç ×U[ýç Zõe_ãÌ[ýç+* (FÇX [ýc÷ç _]çÌ^ 439)

]VÌ[ýac÷ åÌ[ýìLTÇöa aç×_c÷çd, å[ý†ÇX

]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý×è[ýÇ å]çQöXïç+L åTöì[ýç Yç¶‘ö×èVç A×aÌ^çGÝ ]c÷çEõ×[ý QöçkôÌ[ý +Eõ[ýç_GÝ Yç=ãL_




åc÷ìFÐ[ýç aTöçŒÝ×èVç aç+×³Oôrô %]aÇe ×Zõã_çãaçZõÌ[ý EõÌ^ç åYçEõäFÐ* ]ãFçÌ^×è %VÇXç c÷çÌ^ YÊ×U[ýÝVç å_e-Cd×_[ýç YÇ¶oö]Eõ %×a ]`ç ]U~Töç C+LÌ[ýEõY×X* ]×aGÝ ]TöçeVç ZõÌ[ýç+V, ×X=OôX, QöçÌ[ýÓX, %]aÇe Eõç_ï ]çjïEõÝ ]×]e YX[ýç Ì^ç+* ]×aGÝ Zõ_ C+Xç VÇXÌ^çGÝ %ä»Jôì[ýç YÇ×³a ]ãÌ[ý_GÝ åUìÌ[ý] YãÌ[ýe %×X Eõ¶ö‚Çî×XL] %]ËaÇe +XçEõ éEõÌ[ýçEõ FÇX[ýç %×a Wý¶ö‚ïGç Eõ×Ì[ý %]wøç ]Ì[ýÝ é_XãV* ]×a]EÂõç åXçe»JÇôYEõÝ é_[ýçEõ×èVç Wý¶ö‚ï ]Èõ FIøV[ýGÝ _çÌ^Xç %]ç `ã³Vç×zõ* ]VÇXç VÇXÌ^ç YÇ¶‘öVç Wý¶ö‚ï[ýÇ ]Töç+Vç §ã³VçNÇþXç U×¶Úö* åc÷ì×L×Nþ VÇXÌ^ç YÇ¶‘öVç ]ãYçNþGÝ Wý¶ö‚ï %]aÇe Wý¶ö‚ïGÝ [ýçFä{ç_[ýÇ Ì^ç×XeV[ýç =dX×Ì[ý* %VÇGç Wý¶ö‚ï[ýÇ »Jô»JôÛ %]aÇe ]×³VÌ[ý×èGÝ Zõzõçe ]XÇeVç U×¶Úö, ]VÇVGÝ ]Yç_ åUçEõYç Ì^çãV F×{* Wý¶ö‚ïGÝ »JôdX[ýÝ[ýÇ c÷Ì[ýçC EÇõê¶ö‚ CãÜšöçEõ+* ]ãFçÌ^Vç c÷çÌ^[ýç +X[ýGÝ %Yç¶‘öaÇ åYçãwÎøÔ* Wý¶ö‚ïXç c÷Ì[ýç] åTöìFÐ[ýç åYçdÈõ×èVGÝ ×c÷e[ý[ýÇ Eõ×Ì[ýaÇ ]Ì[ýÓ C+Xç å_ìãV* Wý¶ö‚ïGÝ _Ç×»Jôe[ý×èGÝ +�d [ýî\öçÌ[ý, åTöì×[ý]_aÇ FIøãV %]aÇe ]ãFçÌ^Vç c÷çÌ^[ýç +X[ýGÝ %Yç¶‘öaÇ åYçãwÎøÔ* Wý¶ö‚ïGÝ c÷Ì[ýç] åTöìFÐ[ýç åYçdÈõ×èVGÝ ×c÷e[ý[ýÇ Eõ×Ì[ýaÇ ]Ì[ýÓ C+Xç å_ìãV* Wý¶ö‚ïGÝ _]»Jôd-`çLdEõÝ ]mS %]aÇe ]]_ Eõ×Ì[ýaÇ é_c÷ã³V %]aÇe Wý¶ö‚ïGÝ _ç+×Ì[ýEõ×èGç ]Ì[ýÝ é_XãV* ]Tö] %×aVç XÇ×]d åUçEõZõ]VGÝ TöçZõ] ZõçC[ýç VÇXÌ^ç ]`ç YÇ¶‘öVç ]»JÇô %×a »JÇôäFÐ*

]×aVç Ì^çC×VÐ[ýç åEõì] %VÇ×V ]Ça_]ç×~* ]Ça_]çX×è×V Iø×aaÇ ]`çGÝ VÝX %]aÇe +]çX[ýÇ ]`çVç Ì^çCc÷~[ýç åc÷çdX×Ì[ý %]aÇe Ì^ç¶oöç YçEõ-»Jôç=Xç `×Ì[ý%wøç %]_ åTöì×Ì[ý* ×XEõçc÷, Tö_çEõ, ×]Ì[ýça, [ý×aÌ^d, FÇãVç_ YÝ[ýç, <�d Zõ¶‘öç, F»JôÛ %]aÇe ]Ì[ýÝ-]Töç×èGÝ c÷Eõ×è YçeãUçEõYVç %Ì^ç¶‘öç ]Ça_]çX×èXç `×Ì[ý%dEõÝ ×XÌ^]-×X×TöVç %]_ åTöì×Ì[ý* ]Ì[ý] %×aXç ]Ça×_]GÝ é_[ýçEõ EõÌ^ç aç=×Qö %Ì[ý[ý, ]ç_Ì^×aÌ^ç, VÇ[ýç+, aÇVçX, +Ì[ýçX %]aÇe Yç×EõØ™öç³Vç +a_ç×]Eõ å[ý×áøeGÝ U[ýEõ åUìÌ[ý]Vç FÇ]çe »Jôç=×`×{ %]aÇe ]VÇ[ýÇ ]ÝÌ^ç¶oöaÇ Yçë¶oö* +=ãÌ[ýçYEõÝ å[ýáø FÌ[ýVaÇ å`ãÜšöç+ Ì^çCV[ýç å[ýáøEõÝ U[ýEõ åTöìX[ýGÝ [ýÐç³Jô EõÌ^ç ×_eFdäFÐ* +×³VÌ^ç ]`ç]NþaÇ c÷ç~ç YÒç+] ×]×XrôÌ[ý C+×[ýÌ[ý¶‘öç ]Xã]çc÷X ×aec÷Xç ]×aGÝ ]çÌ^êEõVç ¾çF_ åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* ]Ça_]çX é_[ýçEõ FÌ[ýV×V +a_ç×]Eõ EõçXÇX×è ]YÇe ZõçXç »JôdX×Ì[ý* FÇ×Ve]Eõ %×a ]Ça_]çX×èXç Wý¶ö‚ïGç ]Ì[ýÝ é_X[ýGÝ Zõ_×X*

YÊ×U[ýÝ YÇ¶‘öVç ]Ça_]çX×èXç VÝX[ýÇ å_eVXç U¶oö[ýGÝV]Eõ EõçC[ýç Ì^çÌ[ýãÌ[ýç+V[ýç EÇõÌ[ý[ýçXÝ EõÌ^ç åTöì×Ì[ý* %ZõHç×XrôçX, +Ì[ýçEõ, ×Zõ×_×Y³a, [ý¶ö‚ïç, ×»JôX, Ì[ýÓa, åYã_rôç+X %]aÇe ]Ça_]çX é_[ýçEõ FÌ[ýVç åFçIøZõ] æ»JôdYç ]Ì[ý]VGÝ ]Ça_]çX×è[ýÇ X]UX[ýç åc÷çdX×Ì[ý*

EõÌ^ç]dZõçC[ýç VÝ×X c÷hõÝ Uç=ê] Iøç³VÇXç é_c÷X[ýç TöIøç+ZõãV ]Ì[ý]×V Uç=ê]

VÝ×X ]Vç×Ì[ýaEõÝ =_]ç %]aÇe =¶ö‚ãTö ]Ça×_]ç

38

XaÝ] %c÷]V Eõça]Ý*




%×aXç ]Çd×F[ýç XÇ×]d %VÇVç EõÌ^ç]d C+G×X* §LÇÌ[ý (a) Xç VÇXÌ^çVGÝ c÷XFÐ[ýç ]TÇöeVç VÝX[ýÇ IøçEõã`X[ýç %]aÇe `ã³VçEõYGÝ åUìVçe %×a =¶ö‚d %×aGÝ =_]ç×èGÝ ]UNþç ×`~Ì[ý¶ö‚Ý* ]Ì[ý] %×aXç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç =_]ç×è[ýÇ X[ýÝ×èGÝ ]§d×`X[ýç C+c÷X×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]×a]EÂõç c÷VÝaTöç +_]GÝ %]aÇe =_]ç×èGÝ Zõ×L_d Ì^ç¶oöç [ýÌ^çX åTöì×[ý×Ì[ý* c÷LÌ[ýTö Fç×VLç (Ì[ý×L:) Xç c÷çÌ^, ""§LÇÌ[ý (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, <_]GÝ ]×TöEõ ]mSXç +[ýçVdEõÝ ]×TöEõ ]mSVGÝ åc÷×{*'' (L]=_ Zõ¾ç<V) %ãTöçÝç c÷VÝa %]Vç _çEõ+ <_] FÌ[ýç FIø[ýç ]ÝXç <[ýçVd ]Ì^ç] åTöì[ýç ]ÝC+VGÝ åc÷~ç éZõ* (L]=_ Zõ¾ç<V) c÷LÌ[ýTö %[ýÇ =]ç]ç [ýç×c÷_Ý (Ì[ý×L:) Xç c÷çÌ^, ""§LÇÌ[ý (a) GÝ ]]çeVç %ç×_] %]ç %]aÇe <[ýçVd åTöì[ýç ]ÝC+ %]GÝ ]TöçeVç ¾çÌ[ýÝ `çXÌ[ý]+* ]VÇVç X[ýÝ YçEõ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, %ç×_]GÝ ]×TöEõ ]mSXç <[ýçVd åTöì[ýç ]ÝC+ %]VGÝ åc÷~ç UçEõ ¾çe[ýç %×a BGç %]aÇe XãFçÌ^GÝ ]XÇeVGÝ F�ç+VGÝ c÷Üšö[ýç %]Gç åF~[ýç %VÇm¶‘ö×X*'' (L]=_ Zõ¾ç<V)

%ãTöçÝç c÷VÝa %]Vç _çEõ+, ""%ç×_] %]Xç é`TöçXGÝ ]UNþç <[ýçVd åTöì[ýç %ç×[ýV ×_×è %]VGÝ åc÷~ç ¾ç+*'' (é`Töç~ç %ç×[ýV ×_×è %]ç _çEÂõ[ýVGÝ %ç×_] %]ç _çEÂõ[ýXç åc÷~ç ¾ç+) =_]ç×èXç _Ç×»Jôe[ýç C+[ýGÝ ]×TöEõ »Jôç[ýGÝ ]çÌ^êEõVç +`çÌ[ýç åTöìÌ[ýGç X[ýÝ YçEõ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""L]Ý³Vç %ç×_]×èGÝ YÒ]çS %ça]ç³Vç U¾çX×]»JôçhÇõ¶‘ö×X, EõeZõç_ %]aÇe a]ÇVÐGÝ %]¶‘öVç U¾çX×]»JôçEõ×è %VÇGÝ _]×Le _]TöçEõ Zõe+* Eõ×Ì[ým¶‘öç U¾çX×]»JôçEõ %VÇ

]ÇdFÐ[ý×V _¶‘öÝ »Jôd×_[ýç %VÇ _¶ö‚çeXG×X*(]ÇaXãV %c÷]V) ]×aVç ]Ça_]çX FÇ×Ve]hõÝ ×c÷VçÌ^d×X c÷çÌ^[ý×V =_]ç×èGç X`çGÝ ]Ì[ýÝ UVdEõXÇ* ]ãFçÌ^GÝ _]×Le _]TöçEõ ]FçVç YÇ×³a å_{Ç, %aÇ¶oöç ×c÷VçÌ^d Zõe[ýç Iø]G×X %]aÇe %»JÇô¶‘öç _¶‘öÝVç åFçIøZõ] æ»JôdYç C+G×X* ]Ì[ý]×V ]ÝC+[ýGÝ _]×LeGÝV]Eõ X[ýÝ×è Uç×[ýÌ[ýEõ×F %]aÇe <_] VÝXFEõ X[ýÝ×èGÝ %ãè[ýç ×]Ì[ýça×X* ]×aGÝ ]TöçeVç c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýç (Ì[ý×L) GÝ åUìãVçEõ %]ç [ýÌ^çX åTöì×Ì[ý* ]c÷çEÂõç åXçe]ç »Jôd_Gç ]Ì^ç]Vç c÷çÌ^, ]a×LVTöç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_GÝ ×]Ì[ýça åÌ^×{ %VÇGç XãFçÌ^Xç [ýçLçÌ[ýVç é_×Ì[ý* ]ÝÌ^ç] %VÇXç F×{ §LÇÌ[ý (a) GÝ [ýÌ[ýEõd×è åÌ^{]G×X* ]Ì[ý] %VÇXç ]ãFçÌ^ FÇ×Ve]Eõ ]a×LVEõÝ ]çÌ^êEõVç æ»Jô~Ì[ýzõ¶ö‚Ý* (Iøç+c÷çEõ é_Ì[ýGç) c÷{zõGç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, ]a×LVTö×V Eõ×Ì[ýaÇ åÌ^_ãc÷ìãV* ]ÝC+ FÌ[ýXç EÇõÌ[ý%çX å`ç_ãc÷ì+ FÌ[ýXç X]çL å`ç_ãc÷ì+ FÌ[ýXç X]çL å`çX[ýVç å__ãc÷ì+, ]ÝC+ FÌ[ýXç c÷Ì[ýç] c÷_ç_GÝ ]a%_ç c÷çÌ^ãc÷ì+* c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýc÷ (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^, ]VÇ×X §LÇÌ[ý (a) GÝ ×]Ì[ýça*-(L]=_ Zõ¾ç<V)

=¶ö‚d %×aGÝ =_]ç×èXç ×]Ì[ýça %×a[ýÇ åÌ^X[ýVç %×c÷e XÇe×U_ å_×{* ]Ì[ý]×V X[ýÝ (a) GÝ ×]Ì[ýça %×a VÇXÌ^ç YÇ¶‘öVç Zõe×FX[ýGÝV]Nþç* EõXçm¶‘ö×èXç =_]ç %]aÇe ]VÌ[ýac÷GÝ ]ÝC+×è[ýÇ åYçd_Ç] %]×X Fë~* ]×a VÝXVGÝ _çYãUçEõYç %]aÇe %{çc÷[ýÇ ×EõV[ýGÝ FÇV] %]×X* ]ÝC+[ýXç ]`çGÝ VÇXÌ^çGÝ ×c÷ZõçLd %]aÇe »Jôç=FdX[ýGÝV]Eõ FÌ[ý»Jô EõÌ^ç åTöì+* VÝX %×a[ýÇ »Jôç=Fdc÷~[ýGÝV]

39




Eõ ]Ça_]çX×èXç ]`çGÝ +XEõ]VGÝ »Jôç¶ö‚Vç %×X X¾Gç %§]FEõ FÌ[ý»Jô åTöì[ýç Eõ×Ì[ýGÝ Iø]×VÐ[ýãXç?

c÷LÌ[ýTö %Xa ×[ýX ]ç×_Eõ (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^, %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) GÝ ]Tö]Vç ]×»JôX-]XçC %×X é_Ì[ý¶ö‚Ý, ]ãFçÌ^VÇGÝ ]XÇeVGÝ %]Xç <_] Tö¶oö[ýGÝV]Eõ %{çc÷GÝ X[ýÝ (a) GÝ ]XçNþç é_Ì[ý¶ö‚Ý* %×X£[ýç %VÇXç %Ì^ç¶‘öç ]Tö]Vç ×c÷eX[ýGÝ æ»JôeãL_ ×U[ýVç å_{¶ö‚Ý* %×X£[ýç ]ÝC+ %VÇXç (a) Vç ]çGÝ \öç+ %VÇXç U[ýEõ £V[ýGÝV]Eõ ¾çEõd_¶ö‚Ý* ]VÇVç Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, XIøaÇ ]çGÝ ]ãTöeVGÝ ×»JôtçEõ Zõe×_[ý×X*--(×Tö×]ïLÝ)

]Ì[ý] %×aXç Eõ×Ì[ým¶‘öç EõXçm¶‘öXç %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç FÌ[ý»Jô åTöì[ýGÝ Yç†_ é_Ì[ý[ý×V c÷Ì[ýçCXç Uã¶ö‚çÌ^ åèXç YÝGV[ý×X*

=¶ö‚Ý×èXç %ç×_]×èGÝ ]TöçeVç EõÌ[ý¶‘öç _]»Jôd »JôdZõ] åUçEõ+, ]×aGÝ ]TöçeVç c÷LÌ[ýTö %[ýÇ [ýEõÌ[ý (Ì[ý×L) Xç Yç=V¶‘öç c÷VÝaEõÝ ]Iøç_Vç FIø[ýç Iø¶ö‚Ý, %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""XIø %ç×_] C+Ì^Ç X¾Gç <_] Tö¶‘öç ]Ý C+Ì^Ç X¾Gç <_]GÝ ¾çZõ] Töç[ýç ]Ý C+Ì^Ç X¾Gç %ç×_][ýÇ XÇe×`[ýç ]Ý %]ç C+Ì^Ç* ]Iøç£[ýç C+GXÇ _¶ö‚çeXFÐG×X*''--(L]=_ Zõ¾ç<V) ]Iøç£[ýç _¶ö‚çeXFÐG×X c÷çÌ^×Ì[ý[ýç %×a <_] %]aÇe <_] ¾ç_çVç åÌÊÂõ[ýç U¶‘öç ]ÝC+×è×X* %ãTöçÝç c÷VÝa %]Vç _çEõ+, ]ÝC+ %§¶‘öÇ ]ÇXç×ZõEõ FEÂõç åXçëEÂõ (EõãÌ[ý] Eõxç+êX)* %c÷_ C+Ì[ý[ýç ]Ça_]çX, %ç×_] %]aÇe %»JÇô¶‘öç ×[ý»JôçÌ[ý åTöì[ýç +]ç]* +a_ç]GÝ åÌÊÂõ[ýç åEõì]×èXç ]Ça_]çX×èXç UçEõ ¾çe×F[ýç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Gç

æ»JôdXç ]Ì[ýÝ é_X[ýç %]aÇe VÝXVç åFçIøZõ] æ»JôdYç é_[ýç %×a ]ãFçÌ^GÝ ]×]wøç ×Tö…em¶oöç Ì^Ç×Ì[ý* ]ãFçÌ^Xç Ì^ç¶oöç EÇõYÂç ×U×L{[ýç ]TÇöeVç c÷çÌ^, ]Ça_]çX×èXç ]ãFçÌ^GÝ VÝXVç åFçIøZõ] æ»JôdXç é_×Ì[ý[ýç %×a VÝ×X ]Vç×Ì[ýa %]aÇe =_]ç×è %×aGÝ ]Ì[ý]VGÝ×X*

]VÌ[ýac÷×èGÝ Tö_[ýç×è <_]Gç å_çÌ^X-å_çÌ^XXç <]çXGÝ C~-éTöX[ýç VÝXGÝ ]Yç_ _çX[ýç U[ýNþGÝ ×Ue[ýGÝ U[ýEõaÇ YçeãUç×zõ* ]Tö] %×aGÝ ]VÌ[ýac÷×è A×aÌ^ç ]c÷çãV`FEõ XwøXç åXçeãYçhõÝ Ì^ç¶oöç _çYFÐ[ýç _]V] »Jôç+XçVGÝ å_ì×FVÇXç +=ãÌ[ýçY, %×ZÐõEõç, %ã]×Ì[ýEõç ZõçC[ýç ]Ça_]çX×èGÝ %ãXì[ýç »JôçVç-XçCVçVç +a_ç] ×]dEõY åUçEÂõ[ýç %]aÇe VÝXVç ]çÌ^ CX×`~[ýGÝ ]Ì[ý] C+×Ì[ý* ]×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç %ã]×Ì[ýEõç, ×[ýÐOôç×XÌ^ç %]aÇe Ì[ýÓaX×»Jôe[ýç é_[ýçEõ×èFNþ XwøXç ×c÷³VÇØšöçXVç é_×Ì[ý[ýç åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç EõçIø_ÇY EõÌ^çXç ]VÌ[ýac÷×èGÝ ]UNþç %ä»Jôì[ýç [ýVXç] EõÌ^ç ×`×Ì[ý, Ì^Ç¶ö�õ] Ì^çCV[ýç ]Ì[ýç_ EõÌ^ç YÝ×`×{* %×am¶‘öç c÷ç_d %×aVç =¶ö‚dEõÝ VçÌ^±¼ö×X ]VÌ[ýac÷×èGÝ U[ýEõ åUìÌ[ý¶‘öÇ EõXFdc÷X[ýç, %ç×_]×èGç ]ãFçÌ^Gç %ä»JôdYç ]Ì[ýÝ U¶‘öç, ]ãFçÌ^GÝ ]ãTöe Yçe[ýç %]aÇe ]ãFçÌ^[ýÇ UçL[ýç* ]Ì[ýç+[ýEõ ×U[ýVGÝ EõXç-EõXçm¶‘öXç ]`çGÝ \öç[ý TöçV[ýç %]aÇe FIøV-éc÷Tö[ýç ]Ì[ý]VGÝ c÷çÌ^ãÌ[ýç+V[ýç c÷çÌ^×F[ýç %]aÇe +×F[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]VÌ[ýac÷×è %]aÇe ]VÌ[ýac÷ ¾ç_ç×èGÝ ]]_ c÷Üšöc÷×{* %{çc÷GÝ £EõÌ[ý×X ]Ça_]çX %Ì^ç¶‘öXç %×am¶‘öç FÇVç Tö%_çXç `ç=GV[ýç ¾çZõ]×è Eõ[ýÇ_ åTöìãV* %×am¶‘öç ¾çZõ] c÷çÌ^[ýç %]aÇe

40




41

+[ýXç åÌÊÂõ[ý×èGÝ ]Yç†_ åc÷XGdc÷×{ %]aÇe ]ãFçÌ^GÝ c÷çÌ^×Xe[ýç c÷çÌ^[ýGÝ Töçtç C+c÷×{* ]Ça_]çX×èXç ]Tö] »JÇôÝVç ¾çZõ] %×a Eõç=ãUçäzõç+V[ý×X ]VÇ×V ]Ça_]çX éEõãVìXÇeVç ]F_ÇEõYÇ _çãwø, %{çc÷ %]FNþ[ýÇ _çd×_* ]ãFçÌ^GÝ VÇXÌ^çVGÝ åc÷X[ýç VÝX é_×Ì[ý* ]ãFçÌ^GÝ

UçEõ å_çÌ^[ýç Xç+[ýç VÇXÌ^çVGÝ Ì^ç¶oöç åc÷×{* =_]ç %]aÇe ]VÌ[ýac÷×èGÝ YÒ]çS×V _çX[ý³Vç %EõEÂõXç U]FÐ[ýç _çX½Ým¶‘ö×X* åÌÊÂõ[ýVGÝ Xc÷çhõÝ ×c÷ZõçLd åTöì+ %]aÇe ]ãFçÌ^[ýÇ å`çÜšöc÷X[ýXç +`çXç +`ç[ýÇ å`çÜšöc÷X[ýGç »JôY ]çë~*

TÇöe åEõçÌ^Xç, ]×Ì[ýEõ »JÇô¶oöç VÝX é_c÷~[ýGÝV]Nþç VÝXGÝ ]êc÷Tö¶ö�õ] ]VÌ[ýac÷×è é_c÷X[ýç, ]VÇ[ýÇ ×XÌ^] »JÇô¶oöç »Jô_ç+[ýç ]Ça_]çX YÇ¶oö]hõÝ ]UNþç TöIøç+ZõV[ý×X* ]×aGÝV]Eõ Aj×Y×Ì[ýãÌ^³a é_[ýç, %Zõ[ýç =Ø™öçV VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ým¶oöç ]VÌ[ýac÷GÝ ×c÷aç[ý ×EõTöç[ý »JÇô¶oöç-åèXç U¶‘öç Ì^ç¶oöç ]Ì[ýÓ C+* ]Ì[ý]×V ]VÌ[ýac÷×è %Ì^ç¶‘öXç ]ÝÌ^ç]VGÝ »Jô³Vç åVçãXa~ç ]YÇe C+Ì[ýGç »Jô_ç+[ýç IøçNþ×X* ]ÝÌ^ç]GÝ %]çXd éY`ç×è %VÇ ]Zõ]-]Tö] »JôçXç ×`×L~[ýç ]Tö]VTöç ]VÌ[ýac÷ »Jôç=FdEõ×X* %Zõ[ýç %ç×_] YÇãUçEõYç Iø]G×X* [ýÌ[ýEõd é_G×X* ]VÌ[ýac÷GÝ åUì YÇ×Ì[ý[ýç Eõ×¶ö‚OôÝ, AQö\öç+L×Ì[ý =Ø™öçV %]aÇe Eõ¶ö‚ï»JôçÌ[ýÝ YÇ¶oö]Eõ %{çc÷Xç Ì^ç×[ýG×X, VÝXGÝ %ãè[ýç ×L¶ö‚çVçÌ[ý×X c÷çÌ^Xç ]ÝÌ^ç¶oöç å_ìXG×X* %ç×FÌ[ýwøç ]çÌ^ YçEõ_ÇG×X* L~d ZõeX[ýç Yçê¶‘ö C+G×X*

]Ì[ý] %VÇXç ]VÌ[ýac÷ ]EõTö[ý YÇ×[ý×Ì[ý[ýç ×L¶ö‚çVçÌ[ý×èXç åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç ZõLXç

»Jô_ç+×[ý×Ì[ý[ýç %×aVGÝ åc÷~ç ZõGdYç ]CeVç _çEÂõ[ýGÝV]Eõ ]Tö]-]Tö]GÝ %FIø-%êc÷×è TöçXÌ[ýGç +a_ç]GÝ »Jôç=Ì[ý[ýç åUìVçe %×a YçeãUçEõ×YX[ýç VÌ[ýFçrô åTöìL[ýGç å_çÌ^XXç [ý³VçGÝ ]çÌ^êEõVGÝaÇ ¾çZõ] FÌ[ýç U]L×Ì[ý*

(1) »Jô³Vç Eõã_jX åTöìXX[ýç Uç×[ý×Ì[ý[ýç a×ZõÌ[ý×èVç ]ÝÌ^ç¶oöç YÝÌ[ý×zõ[ýç éY`ç Ì^ç¶Úö[ýaÇ Ì^ç]VÐ[ýaÇ TöIøç+ZõVXç ×Ì[ý×aÓô EõhõV[ý×X* åVçãXaX åTöì×[ý×Ì[ý[ýç c÷LÌ[ýçd×èXaÇ _ç×zõ[ýç Eõã_jX %×a %»JÇô¶‘ö×X c÷çÌ^[ýGÝ ]×TöEõ »Jôç[ýç YÒ]çS æ»Jô-»Jôçe åÌê×[ýÌ[ýGç YÝ×Ì[ý[ýç éY`ç X¾Gç åYçd %VÇGÝ TöIøç+ ZõVXç ×Ì[ý×aÓô å_ìGV[ý×X* EõEõy[ýaÇ Ì^çãÌ[ý X¾Gç aç×ZõÌ[ýXç åEõç~ç YÇ~ç EõzõãG c÷çÌ^VÇXç »Jô³Vç YÝ[ýç X¾Gç å_ì[ýç Ì^ç¶oöç _ç×{*

(2) YÝÌ[ý×zõ[ýç »Jô³Vç %×a EõÌ[ý¶‘öç ]F_GÝãXç åc÷Nþç FIø[ýç Ì^çX[ýç ×Ì[ý×aÓô [ýÇNþç å`×¶‘öGV[ý×X* »Jô³Vç×è %VÇGÝ ]Ì[ý] »Jôç[ýç ]Zõ]×èVç ×XÌ^]

]VÌ[ýac÷GÝ ×c÷aç[ý

]ÇZõ×Tö `×Zõ={çc÷




42

»JÇô¶oöç ×`×L~GV[ý×X* X¾[ý×V %]çXdVçÌ[ý C+äVÐ c÷çÌ^Xç å_ìG×X*

""TöãèX]Eõ %{çc÷Xç XãFçÌ^Vç §EÇõ] åTöì×Ì[ý XãFçÌ^ %]çXdYÇ %]çXdEõÝ ]YÇ×èVç åÌ^ìc÷{Ç*'' -(aÇÌ[ýc÷ [ýEõÌ[ýc÷ %çÌ^d 58)

(3) ]VÌ[ýac÷GÝ +XEõ] %]aÇe AjãY×³V»JôÌ[ýGÝ åc÷Qö FÇ×Ve]hõÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç a[ý×a×QöÌ^çÌ[ýÝ åÌ[ý×LrôÌ[ý %]]] U]GV[ý×X* åÌ[ý×LrôÌ[ý×è %VÇVç AÜ—öÝ åTöì×Ì[ý[ýç \öç=»JôÌ[ý FÇ×Ve]hõÝ ×Ì[ý×aÓô %]aÇe åYã]³Oô A]ç=Ü™ö æ»JôEõ åTöì×[ýÌ[ýGç ]VÌ[ýac÷GÝ CäPöçãÌ[ýçOôÝ C+×Ì[ý[ýç å]çc÷Tö×]]GÝ å\ö×Ì[ýZõç+ aç+X

åTöìÌ[ý[ýç ]TÇöeVç åEõ` [ýÇEõ %]aÇe å_QöLÌ[ý [ýÇEõTöç åEõ×`Ì^Ì[ý X¾Gç AEõç=ãÜ™ö³Oô %][ýÇ æ»JôEõ åTöìc÷{[ýç ]TÇöeVç ]ÝÌ^ç]Vç X¾Gç ]VÌ[ýac÷GÝ +`×Töc÷çÌ[ý Xç]çVç =dEõV[ý×X*

""%]aÇe ]ãFçÌ^×è %VÇ %]çXd %]aÇe ¾çVç ]YÇe ZõçXç YçeãUçEõ+*''-(aÇÌ[ýc÷ ]Ç%×]XÇ_ %çÌ^d 8)

%{çc÷ Tö%ç_çXç BãFçÌ^ YÇ¶oö]EõYÇ ]c÷çhõÝ VÝXGÝ åc÷~ç ZõGV[ýç ¾çF_ å_ì×è YÝ×[ýVÇXç åUìXç é_Xç U[ýEõ åTöì[ýç Iø¶‘öGÝ Yç†_ YÝ×[ý[ýç C+aXÇ %ç×]X*

]Tö] %×aVç ]Ça×_] XÇYÝ×èGÝ +]çX %]aÇe %]_Vç é_×Ì[ý[ýç %¾çdYç ]Ì^ç] %×a =Ì[ýGç iõçNþçGÝ %{çc÷ ¾ç_ç×è ]Ì[ýÓ C+Xç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç c÷×[ý[ýÇ{çc÷ açãc÷[ý, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ{çc÷ açãc÷[ý, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç Xç×LÌ[ý %c÷]V açãc÷[ýX×»Jôe[ýç %ç×_]×èGç EÇõYÂç F~-éXXÌ[ý[ýç ]TÇöeVç Èõ 2002 +eVç XÇYÝ]»Jôç×èGÝ ]VÌ[ýac÷ %×a ×_eFd×F[ý×X*

]Tö] FÌ[ýç \öçQÍöçGÝ Ì^Ç] %]Vç é_Ì[ý[ýç ]TÇöe Èõ 2006 Töç _] %]ç å_ìVÇXç ]VÌ[ýac÷GÝ Ìø `ç[ýç åc÷ì×F %]aÇe Èõ 2008 VGÝ åc÷ì×LEõ-åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç ×[ý·QöÝe %×aVç

]YÇeZõçXç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* Èõ 2013 VGÝ %ç×_]ç åEõçaï å_çÌ^[ýç ZõçC[ýç Tö×¶‘ö[ýç åc÷ì×F*

åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ %×aVç XÇYÝ]»Jôç 237 ]XÇeVGÝ 200 å[ýç×QïöeVç é_ %]aÇe ]ãFçÌ^GÝ »Jôç[ýç UEõYX×»Jôe[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ýç FÇ×Ve]Eõ ]VÌ[ýac÷GÝ ]çÌ^êEõVGÝ YÇÌ[ýç åTöìX[ýç åc÷çdX×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]EõTö[ý %×X é_, ]VÌ[ýac÷ =Ø™öçV =Ø™öç×X %]aÇe %ãTöçÝç åUìYÇ[ý×èGÝ ]×è 15 ×X* Uç %]GÝ %YÇX[ýç FÌ[ý»JôXç _ÇYç 2,34,230 ×X*

]VÌ[ýac÷ Lç×]%TÇöa aç×_c÷çd ¾ VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ×__ [ýXçTö iõçNþç




43

c÷ç×]ãVçe ¾ ]Ça×{Ì^ç:

]Ça_]çX×èGÝ YÇ×³aVç VÝXGÝ ]êc÷-]×è Tö]VÐ[ý×V »JôdX[ýÝGÝ <ä»Jô{Nþç ×TöX×FVÇXç _¶ö‚çeX[ýGÝ åEõì]Vç Töç×FG×X* +`çGÝ Wý¶ö‚ïXç Eõ×Ì[ý Töç×zõ[ýãXç FIøV[ýXç %ãTöçÝç Lç×Tö×èGç åF~[ýç é_y[ýç YÇ×³a ]×c÷e %]Vç %çCaÇ TöçV [ýçCaÇ TöçV c÷çÌ^[ým¶oöç ×c÷e_¶ÚöGç %ç×FÌ[ýdEõÝ ]çÌ^êEõ Yçe×FG×X* %VÇGç %{çc÷GÝ ]]çeVç å_YÀÇ[ýç ]Tö]Vç B Eõ×Ì[ýaÇ Fe_ãNþ, Eõ×Ì[ýaÇ éc÷Ì[ýãNþ c÷çÌ^Xç FÇ¶ÚöÇÌ[ýG×X ]VÇGÝ Zõ_ é]GÝ V×‰ø Zõe_Ç[ýç Töç[ý×X* V×‰ø %VÇVGÝ ×c÷eLX[ýGÝV]Nþç ""<_] VÝX'' Tö¶‘öç ]Ça_]çX XÇYç XÇYÝ YÇ¶oö]Nþç ZõÌ[ýL C+c÷X×[ýÌ[ýä¶Úö* Yç³V] %×a ZõeX[ýGÝV]Nþç ""Lç×]%ç %×L×LÌ^ç Gç_ïa +a_ç×]Eõ +³a×OôOÇôîOô'' c÷çÌ^Xç FIøX×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷ %×a åFç×]ãVçEõ +YÇ] é_EõçÌ^Vç ""]VÌ[ýac÷ %×L×LÌ^çGÝ ×]eVç ]EõTö[ýEõÝ `Nþ]Vç ×_eFd×F[ý×X*

]×SYÇÌ[ýVç YÒç+]çÌ[ýÝ •Çõ_×èVç c÷ç~×V =VÇ,Û %çÌ[ý[ýÝ Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý* ]ê]UeV×V TöYÂç-TöYÂç å_ìãUçÌ[ýEõ×F* ]Ì[ý] %×aXç ]Ça_]çX×èXç EÇõÌ[ý%çX Tö]V[ý×V Ì^çV[ý×XXç ]VÌ[ýac÷ ×_e[ýGÝ TöIøç+ZõV[ýç %VÇ FIøXÌ[ýEõ×F*

+e Èõ 1978 Vç ""%×L×LÌ^ç ]a×LV'' EõÝ ]ÇTö¾{Ý åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõaÇ ×c÷e×_[ýç LXç[ý %_c÷çL %×_ %[[ýçaEõÝ ×_×»Jôe

]FçVç ]a×LV %×a]hõÝ A×Ì[ýÌ^çVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %{ç=�ÝX ]Ì[ý§]Xç %c÷çX[ýç =Ø™öçV C+VÇXç TöçEõ×Y Tö×¶‘öÌ[ýEõ×F* ]UeVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç L§Ì[ýÓ�ÝX ]Ì[ý§]Vç TöçEõ×Y-Tö×¶‘ö[ýGÝ U[ýEõ %×a ×`~Ì[ýGç c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %_ç=�ÝX ]`ç]Eõ ]EõTö[ý %×a »Jôç=Fdc÷~[ýGÝV]Nþç _]×Le _]TöçEõ åTöìXX[ýç Eõ×¶ö‚OôÝVç Ì^çCÌ[ý]+* XÇYç]»Jôç XÇYÝ]»Jôç EõÌ^ç]Ì[ýÓ¶oöç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Ì^çCXç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe =VÇÛ Tö¶Úö]+*

%aÇ] %aÇ] »K÷çy ]×è Ì^ç¶ÚöEõYVGÝ +e Èõ 1987 Vç å]ì_çXç %ŒÇ_ Eõ×Ì[ý] Eõça]Ý, å]ì_çXç =]Ì[ý Eõça]ÝaÇ =Ø™öçV C+Xç Ì^çCÌ[ýäzõ* åGç\öã]ïÅ³OôVç åÌ[ý×LrôçÌ[ýaÇ åTöìãÌ[ý* ]UeVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ` ÈÇõÌ[ý c÷ç×Tö]Ý (Ì[ýc÷) aÇ =Ø™öçV C+Xç Ì^çCãÌ[ý* %aÇ¶oöç »K÷çyGÝ ]×è Ì^ç]Fd_EõYVGÝ LXç[ý Ì[ýc÷]d %×_ ]Ì[ý§]GÝ +ã…ç_VGÝ ]`çXç YÝ[ýç `Ì[ýÓEõ FÌ[ýç Ì^çCÌ[ýGç åYç+³Oô TöÌ[ýçGÝ _] LXç[ý %_c÷çL %ŒÇ_ c÷_Ý] æ»JôìWýÇÌ[ýÝ, ×Ì[ýOôçÌ^VÛ %ç+: A: Aa: Xç ]YÇe C+[ýç éY`ç %]aÇe %ãTöçÝç c÷LÌ[ýçd EõÌ^çGÝ ]ãTöeXç åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ `ç×Ì[ý[ýç _] %×a é_×F[ý×X*

åZõçäOôç %×aVç =×Ì[ý[ýç `Nþ] %×a %×X£[ýç æØ™öLVç C+Ì[ýEõ×F[ýç ]VÌ[ýac÷GÝ `Nþ×¶oö* ]VÌ[ýac÷ %×aXç åc÷ìÌ[ýEõ×F[ýVGÝ »K÷çyGÝ ]×è »JôçVç 60 ×V XÇYÝ]»Jôç×èGÝ C+×F* ]ê]UeVç »JôçVç 90 åc÷XGd_NÇþXç

Lç×]%ç %×L×L%ç Gç_ïa +a_ç×]Eõ +³a×OôOÇôîOôåFç×]ãVçEõ +YÇ] é_EõçÌ^, +¶ö�õç_




XÇYÝ]»Jôç×èTöGÝ ]VÌ[ýac÷ c÷çÌ^[ýVÇ C+Ì[ýEõ×F* VÝXGÝ ]Ì[ý]Vç FIøV-éc÷Tö[ýGÝ %Ì^ç¶‘öç `Ì[ýÓ×Nþ ]×SYÇÌ[ýGÝ YçIø_ XÇYÝ×èXç XÇYçVGÝ åc÷×{ c÷çÌ^[ý×a FIøXÌ[ý[ýç ¾çZõ×¶oö* ]Ì[ý]×V é]êTö XÇYÝXç åYçEõY×X* é]êTöGÝ »JôdX[ýÝ[ýÇ +YçXçd-+YÇXçd×X c÷çÌ^Xç é_LÌ[ý¶‘öÝ XÇYÝ×èXç VÝ×X Tö%ç×_]GÝ ]çÌ^êEõVç ]çe UçXç »JôIø×`{EõYç %×a %{çc÷Xç ×c÷VçÌ^d YÝX×[ý[ý×X* XÇYÝVç VÝX _çzõ[ý×V +]Çe ]XÇeVç VÝX é_Ì[ý[ý×X*

+e Èõ 1994 GÝ %GrôEõÝ Töçe 10 Vç Zõ]×F[ýç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åLãXÌ[ý_ å[ýç×Qö ]Ý×OôeVç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]ÇVÌ[ý×Ì[ý`×è[ýÇ ]ãEõçEõ C+Xç _]×LeVÇXç åUì YÇc÷X[ýç Yç¶oö[ýVGÝ c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ` ÈÇõÌ[ý ]Ì[ý§] (å]çc÷Tö×]]) Xç Eõ×¶ö‚OôÝGÝ æYÒ×aãQö³Oô %ãTöçÝç =Ø™öçV 3 ]Çc÷{çc÷VGÝ ]ÝC+ 5 YÇ~ç ]ÝC+ 9 GÝ Eõ×¶ö‚OôÝXç ]ÝÌ^ç]GÝ VÇ%çGç å_çÌ^XXç ]VÌ[ýac÷GÝ Eõ°rÑôjX %¾çe[ýç UçNþç YÇFwÇøXç ]×SYÇÌ[ý ]XÇe %]aÇe ]YçXGÝ åQöçXÌ[ý EõÌ^çGÝ å`_GÝ ]ãTöeVGÝ ]YÇe Zõç[ýç ×[ý×·Qöe %×a %{çc÷Xç C+c÷{Eõ×F[ý×X %]aÇe Lç×]%ç %×L×LÌ^ç Gç_ïa +a_ç×]Eõ +³a×OôOÇôîOô c÷çÌ^Xç ×]e åUçX×F* åZõçäOôç %×aVç =×Ì[ý[ýç `Nþ] %×a ]VÌ[ýac÷GÝ %§]£[ýç æØ™öLVç åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõ C+×Ì[ý[ýç `Nþ×¶oö*

Tö%ç×_]GÝ å_ã\ö_VaÇ %¾çe[ýç UçEõ %{çc÷Xç åÌ^ìc÷{NÇþXç ]×SYÇÌ[ýGÝ ]Zõ] EõÌ^çVGÝ %]×V ]×SYÇÌ[ýGÝ ]Yç³VGÝ XÇYÝ]»Jôç×è å[ýç×QïöeVç U]VÇXç ]×SYÇÌ[ýVç åVìÌ[ýç-+-c÷VÝa ZõçC[ýç Tö×¶‘ö[ýç XÇYÝ]»Jôç×èGÝ %c÷çX[ýç ]VÌ[ýac÷ C+Ì[ýEõ×F*

+e ̀ Eõ 2004 Vöç XÇYÝ]»Jôç %§] Zõç×Ì[ýG

C+VÇXç L×]Ì^ç %×aGÝ ]ÇV×Ì[ýïa C+c÷X×F* ]Ue ]Ue »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ Zõç×Ì[ýG C+Ì[ý[ýÝ %ç×_]ç×è %]aÇe c÷ç×ZõL×è YÇãUçNÇþXç ]×SYÇÌ[ýGÝ XÇYÝ]»Jôç×èGÝ ]EõTö[ý %]aÇe ]VÌ[ýac÷×èVç VÝ×X Töç×_]-¾-TöÌ[ý×[ýÌ^dEõÝ ×FV]d åTöì×Ì[ý* Èõ 2014 ZõçC[ýVç %×_]ç 268 %]aÇe EÇõÌ[ý%çXGÝ c÷ç×ZõL 12 Zõç×Ì[ýG C+äFÐ*

%Fe-%êc÷×èXç YÝÌ[ýEõYç ]`¾Ì[ýc÷VGÝ +e Èõ 2004 Vç +×‰øÌ^çX ®Ïôrô Akô 1882 GÝ ]FçVç %×a yrô C³VÇXç åÌ[ý×LrôÌ[ý åTöì×F* Lç×]Ì^çGÝ ]YÇe C+Xç U[ýEõ åUìÌ[ý] YÇ×Ì[ý[ýç yrôÝ å]¶‘öÌ[ý 17 é_* AQö\öç+L×Ì[ý å[ýçQïö C[ý yrôÝaVç ]×SYÇÌ[ý %]aÇe ]×SYÇÌ[ý ]Yç³VGÝ Ì^ç¶oöç ]×TöEõ »JôçÌ[ý[ýç ]ÝC+ 25 é_* ]ãFçÌ^GÝ ]TÇöeVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç m_ç] ]Çc÷¶ö‚V ¾Ø™öçX¾Ý, %×]Ì[ý aç×c÷[ý c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %ŒÇ_ %LÝL, c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V, %_c÷çL %ŒÇ_ c÷_Ý] æ»JôìWýÇÌ[ýÝ ×Ì[ýOôçÌ^VÛ %ç+: A: Aa:, %_c÷çL %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX ×Ì[ýOôçÌ^VÛ %ç+: A: Aa:, %]aÇe %_c÷çL ×ZõãÌ[ýçL FçX A×VaãX_ Aa: ×Y: X×»Jôe[ýç Ì^çC×Ì[ý*

XÇYÝ×èVç +_] Tö×¶Úö[ýGÝ %Yç¶‘öç åc÷×t{EõYç Lç×]%ç %×L×LÌ^çGÝ é_×Ì[ý[ýç ×[ý×·Qöe %×aVç »Jô{Nþ[ýVGÝ Lç×]Ì^ç %×a »Jôç=ãUçEÂõ[ýGÝV]Nþç %_c÷çL Xç×aÌ[ý açc÷ ×&×aãÌ^_ Eõä³®ÏôNþÌ[ý Eõç+Ì[ýeXç Y×Ì[ý %]GÝ +ã…ç_ ¾EõZõ åTöì×[ýVÇXç ]Zõ] %VÇVç Ì^ç¶oöç »Jôç=[ýç ×[ý×·Qöe %]ç `çãÌ[ý* %{çc÷ Tö%ç_çXç ×[ý×·Qöe %×a %UÇ[ýç ]Tö]Vç ]YÇe Zõçc÷X×[ýVÇXç ]×è Ì^ç¶oöç Töç×_[ýçTö×è Tö¶‘öGÝ FÇãVçe »Jôç[ýç Zõec÷X×[ýaXÇ*

44




]VÌ[ýac÷ =a]ç×XÌ^ç åUì[ýç_ TÇöãÌ[ý_GÝ »JôÝeãFçeVç é_[ýç +a_ç×]Eõ +³a×OôOÇôîOô %]×X* Èõ 1967 +eVç é_×FVÐ[ýç å]ì_çXç +[ýÌ[ýçc÷Ý] (ZõçÌ[ýç×c÷]) Xç ]VÌ[ýac÷ ×]ZõTöç§_ =_Ç] c÷çÌ^Xç ]Zõ] %×aVç ×_eFd×F* ×]ZõTöç§_ =_Ç] c÷çÌ^[ýç ]×]e %×a +=: ×Y: GÝ Eõç×Ì[ý %ŒÇ_ ¾ç×c÷VXç ]×SYÇÌ[ýVç _çEõ×F[ýç ]Tö]Vç åUçX×[ýÌ[ý¶‘ö×X* é_×FVÐ[ýç ]Ì[ý§] å]ì_çXç +[ýÌ[ýçc÷Ý] açãc÷[ýXç Ì^ç¶oöç U¾çÌ^ Ì^çCXç åUì[ýç_ å]ç+×Le FÇ_GÝ =_]ç×èGç å_çÌ^XXç FÇ†e %×aVç +a_ç×]Eõ Töç×_] YÝX[ýç åc÷çdX×F* åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷GÝ ]a×LV %×aaÇ ]c÷çhõÝ ×_×»Jôe ]FçVç `ç[ýç åc÷ì×F[ý×X* ]TÇöeVç ]VÌ[ýac÷GÝ å]ãX×Le Eõ×¶ö‚OôÝXç ]VÌ[ýac÷ %×a[ýÇ ]VÌ[ýac÷ +]Vç×VÌ^ç c÷çÌ^Xç ]×]e CX×F* åYçd FÇ×Ve]hõÝ %ãX] %¾çe é_[ým] ]VÌ[ýac÷ %×aVaÇ %]ÇEõ åX¶‘öç %]ÇEõ ¾çe[ýç EõÌ^ç åUçEõ×FV[ýç Xãwø*

]VÌ[ýac÷ %×aXç ×ÙÌ[ýEõYç TöçtçVç åc÷ì×LEõ XÇYÝ ]VÌ[ýac÷ C+×Ì[ý[ýç å]ç+×Le c÷çÌ^ •Çõ_GÝ åEõ�aTöç åc÷çe×F*

»Jôc÷Ý FÌ[ýGÝ ]TÇöeVç é_EõçÌ^ FÇ†e %×aXç c÷ç~GÝ ×]ZõTöç§_ =_Ç] åEõ�aTöç +a_ç×] Töç×_] YÝX[ýç ]YÇe Zõç[ýç ]VÌ[ýac÷ %]ç VÌ[ýEõçÌ[ý C+ãÌ[ý c÷çÌ^Xç F~Ì[ýEõ×F* ]VÇXç ]Ì[ý] C+VÇXç Töçe 24-12-1996 +eVç å]ç+×Le ¾çe]ç Töç[ýç [ýQÍöÝ ]a×LVTöç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ÝZõ] %]ç YçeãUçEõ×F* ]ÝZõ] %VÇXç c÷ç~GÝ ]VÌ[ýac÷ ×]ZõTöç§_ =_Ç] %VÇ ×c÷†dc÷X[ýç %VÇGç +a_ç]GÝ 3 £[ýç Fç×_Zõç c÷LÌ[ýTö =a]çXG×X (Ì[ý×L:) GÝ ×]e å_ìVÇXç ]VÌ[ýac÷ =a]ç×XÌ^ç c÷çÌ^Xç ×]e åUç~[ýç ¾çãÌ[ýY å_ì×F* ]ÝZõ] %VÇVç å]¶‘öÌ[ý 25 é_[ýç å]ãX×Le Eõ×¶ö‚OôÝ %]ç å`]×F* %]aÇe <Xç EÇõÝç ]VÌ[ýac÷GÝ

]VÌ[ýac÷ =a]ç×XÌ^çåUì[ýç_ å]ç+×Le, ]×SYÇÌ[ý

åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç `çGd_[ýç ×X= ×[ý×·QöeGÝ åZõçäOôç×X* ]×a `ç[ýVç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöeGç å_çÌ^XXç c÷ç×L Xç×aÌ[ý `çc÷GÝ å`_GÝ %ä»Jôì[ýç ]ãTöe EõÌ^ç Ì^çC×Ì[ý* ]Ì^ç]aÇ ]ãTöe YÝ×[ýÌ^Ç*

]VÌ[ýac %×a åc÷ìÌ[ýEõYVGÝ %_c÷çL %×_ %[[ýçaXç å_ì Ìø] %]ç, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %_ç=�ÝX ]Ì[ý§]Xç å_ì Ìø] %]ç ¾EõZõ åTöìÌ[ýEõ+* c÷ç×L ×XLç]Ç�Ý~ç å_ì

Ìø] %]GÝ »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ C+Xç å_ì`çX VçX åTöìÌ[ýEõ+* åc÷ì×L×Nþ ]VÇ å_YäFÐ*

EÇõ]×` »Jôc÷Ý 2015 GÝ åaaXVç å[ýç×QïöeVç Töç×_[ýçTö 390 %]aÇe XX-å[ýç×QïöeVç Töç×_[ýçTö 100 é_* ]Tö]GÝ ]TÇöe +~ç Lç×]%ç %×aVç åLãXÌ[ý_ AQÇöãEõbXGÝ ]Ì[ýÓ C+[ýç a[ýãLkô ]IøçGç å_çÌ^XXç XÌ[ýaÌ[ýÝVGÝ zõça ×aj ZõçC[ýç Tö×¶‘ö×Ì[ý*

45




]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç Eõça×]Ì^ç ®ÏôØ™ö ×_ã_çe åTöçã_X FÇX %×a ]×SYÇÌ[ý %]aÇe ]Yç_ _]GÝ ÈÂõç+Ì[ý[ýç =_]ç×è %]aÇe %Fe-%êc÷ %¾ç] EõÌ^çGç Ì^ç¶oöç ]Ç~ç-éXXÌ[ý[ýç ]TÇöeVç ]ÝÌ^ç]GÝ »Jô³VçVç Ì^Ç¶ö�õ] C+[ýç VÝXGÝ +VçÌ[ýç %]ç C+Xç Töçe 01-01-2000 +eVç LXç[ý %_c÷çL c÷LÌ[ýd å]ì_çXç L]ç_Ç�ÝX Eõça]Ý açãc÷[ý (Xç+[ý %ç]ÝÌ[ý) GÝ ^çyç §X×[ý×F[ý×X* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]×]eaÇ =_]ç EõÌ^çGÝ ]Tö å_ìÌ[ýGç åUçX×F[ý×X* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]×]e VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ×__ [ýXçd, c÷çÌ^Xç åEõìÌ[ý¶ö‚Ý* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ »Jôç=Fdc÷~[ýç åc÷çdX[ýVç ]Ì[ýÓ C+[ýç åUìVçe å_ì×[ý×F[ýç c÷LÌ[ýçd×èGÝ ]XÇeVGÝ FÌ[ý×V ]FçVç ×]e Yt×Ì[ý[ýç %×a×X*

1* LXç[ý %_c÷çL c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ_ %×LL açãc÷[ý (%×]Ì[ý açãc÷[ý)

2* LXç[ý %_c÷çL c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç L]ç_Ç�ÝX Eõça]Ý (Xç+[ý %×]Ì[ý)

3* LXç[ý %_c÷çL c÷LÌ[ýTö %×_]Ç�ÝX açãc÷[ý, Fç×V] %¾_ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] c÷çCêÌ[ý[ýÝ

4* LXç[ý %_c÷çL å]ì_çXç ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý, ]ÇZõ×Tö VçÌ[ýÓ_ =_Ç] c÷çCêÌ[ý[ýÝ*

]VÌ[ýac÷ %×a +e Èõ 2000 VGÝ 2006 EõÝ å_çÌ^Ì[ý]Vç+ ZõçC[ýç Ì^TöÝ] %]aÇe é_Tö-_çÌ^Ì[ý XÇYÝ ]»Jôç×èGÝ C+Xç »Jô_ç+Ì[ý¶ö‚Ý* ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ XÇYÝ ]»Jôç EõÌ^ç]Ì[ýÓ] %ç×_]çGÝ aXV ZõeäFÐ* ]Tö] %VÇVç +UEõãUçe[ýç =_]ç-+ ×EõÌ[ýç]×èXç [ýç×_G ZõçÌ[ý[ýÝ XÇYÝ×è[ýÇ å[ýç×QïöeVç U¶‘öç c÷çÌ^[ý×a Ì^ç¶oöç FÇãVçe ×U[ýç åUìãVçEõ EõÌ^ç åUçÌ[ýEõYç Ì^ç[ýGÝ %×Eõ[ýç é_ c÷çÌ^Xç ]Tö YÝXÌ[ýEõ×F* Ì^ç¶oöç EÇõYÂç F~-éXXÌ[ý[ýç ]TÇöeVç VçÌ[ýÓ_ Ì^Töç]ç ×_] [ýXçTö %×a XÇYç]»Jôç×èGÝ ]VÌ[ýac÷ CãÜšöçEÂõ[ýç %EõX[ýç Yç=TöçEõ EõÌ^ç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý ]ÇZõ×Tö VçÌ[ýÓ_ =_Ç¶oöç YÝ×[ýÌ[ýEõ×F* ]VÇ[ýÇ ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åUìYÇ[ý×èXç c÷Ì[ýçCXç Eõ[ýÇ_ åTöìÌ[ý[ýç ]TÇöeVç c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö açãc÷[ýXç c÷LÌ[ýd

]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç Eõça×]Ì^ç ®ÏôØ™ö×_ã_çe åTöçã_XFÇX, ]×SYÇÌ[ý

%×Ì[ý[ýç Ìø UÇGçÌ^VÇXç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöeVGÝ %ãXì[ýç ×[ý_×Qöe `ç[ýç åc÷ì×F* +e Èõ 2000 Vç c÷ç×L `]aÇ�ÝX (Lç×_[ý c÷ç×L) Xç %ä»Jôì[ýç åUìVçe å_ì×[ýVÇXç åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç ×[ý×·Qöe %×a `ç×F* ]×aVç XwøXç »JôÝe C+Xç é_Ì[ý¶‘öVGÝ åTö]Fç+×[ýÌ[ýGç æOôç+ã_Tö 8 `ç×[ý×F*

åc÷ì×LEõ ]VÌ[ýac÷ %×aVç å[ýç×Qïöe

%]aÇe XX-å[ýç×QïöeVç Tö_[ýç 285 Tö×¶Úö* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]FçVç ]EõTö[ý %§] %]aÇ »Jô_ç+×Ì[ý* ]VÌ[ýac÷ %×aVç ×Oô×»Jôe Ø™öçZõ 11, a×ZõÌ[ý 3, %]aÇe EÇõEõ 1 U[ýEõ åTöì×Ì[ý* åc÷ì×LEõ ZõçC[ýVç ]VÌ[ýac÷ %×aVGÝ EÇõÌ[ý%çXGÝ c÷ç×ZõL C+×F[ýç Tö_[ýç ]×Ì[ý £äFÐ*

46




]VÌ[ýac÷ +]VçVÇ_ +a_ç], åF_çãFçe åFçe×L_ %{çc÷GÝ åUìLç_VGÝ Èõ 1965 +eVç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç =ã[ýVÇ{çc÷ açãc÷[ýXç =ãÌ[ýY-=Ì^Çe åTöì×[ýVÇXç ]Zõ] %×aVç åc÷ìãVçEõ×F[ý×X* ]VÌ[ýac÷ %×a +a_ç] Wý¶ö‚ïGÝ ]Ì[ýÓ C+[ýç TöIøç+ZõV[ýç, åTöìV[ýç Ì^çV[ýç, +a_ç×]Eõ/%Ì[ýç×[ýEõ Ø™öVÝL C+Xç ]ÝÌ^ç]GÝ LáøaX C+[ýç LGç åF_çãFçe åFçe×L_ c÷çÌ^[ý×V =×»Jô¾ç, åF_çãFçe, éc÷ã[ýçe-]ãFçe, =×»Jô¾ç ¾çe[ý_

%×aGÝ ]Ì^ç+Vç é_[ýç VÝ×XÌ^çTö åEõçaïTöGÝ å]ì_Ç[ýÝ åEõçaïEõÝ zõça åZõçÌ[ý ZõçC[ýç Tö×¶‘öVÇXç _ç×zõ[ýç ]VÌ[ýac÷ %]×X* ]VÌ[ýac÷ %×a ]×SYÇÌ[ý ærôOô %×aGÝ Ì^ç¶oöç ×_Ì[ý[ýç ]VÌ[ýac÷×èGÝ ]XÇeVç %]ç C+Xç ]ÝÌ^ç¶oöç å_ìX×Ì[ý[ý×X*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ åc÷ì×LEõ/åc÷ì×LNþç Tö_[ýç %YÇX[ýç 280 ]Zõ] EõÌ^ç]Ì[ýÓ]VGÝ _çNÇþXç Tö×¶Úö å_çÌ^XXç å[ýç×QïöeVç Tö_[ýç 130 é_* åc÷ì×F[ýç »Jôc÷ÝGÝ C+[ýç %YÇX[ýç FÌ[ý»JôXç

]VÌ[ýac÷ +]VçVÇ_ +a_ç], åF_çãFçe åFçe×L_åUì[ýç_ ×Qö×rÑôkô

å]ì_çXç m_ç] %c÷]V ¾Ø™öçX¾Ý açãc÷[ý Vç]d [ýÌ[ýEõçTÇö§ ×»JôZõ ZõeaXÌ[ýÝ Lç×]Ì^ç +a_ç×]%ç <`ç%TÇö_ =_Ç], %hõ_ EÇõ%ç ]c÷çÌ[ýçrÑôVç é_[ýGÝ ]Zõ]Vç ×»Jô×Pö %]ç +×[ýVÇXç B ""§êaX %c÷]V'' +`ç]EÂõç %+[ýç æ»Jô %VÇ YÇVÇXç »Jôd_Gç c÷LÌ[ýd å]ì_çXçGÝ ]FÇd]NþVç FÇd×`~L×F* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç m_ç] ]Çc÷¶ö‚V açãc÷[ýXç ]ÇZõ×Tö açãc÷[ýEõÝ %+[ýç æ»Jô %VÇ ]Ç~ç Yç×[ýÌ[ý[ýç ]TÇöeVç %_c÷]VÇ×_{çc÷ Ì^ç¶oöç ZõãÌ[ý* %{çc÷Xç EÇõ[ýÇ_ åTöì×[ýaXÇ c÷çÌ^[ýç ¾çZõ] %]aÇe VÇ%çGç å_çÌ^XXç ]ãTöe YÝ[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýd å]ì_çXçGÝ %Ì^ç[ýç Zõe_[ýç ]TÇöeVç +e Èõ 2006 Töç %×_]ç×èGÝ [ýÇFçÌ[ýÝ FTö] åTöì[ýç XÇ×]wøç LXç[ý ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý açãc÷[ýXç »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aGÝ ]TÇöeVç ]VÌ[ýac÷ %×a XÇYç]»Jôç×èGÝ ]VÌ[ýac÷ CX[ýç TöçãÌ[ý c÷çÌ^Xç ]ÝÌ^ç]GÝ ]çeVç _çCãUçEõ×YÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýd

å]ì_çXç L]ç_Ç�ÝX açãc÷[ý Xç+[ý %]ÝÌ[ý %]aÇe c÷LÌ[ýd ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý açãc÷[ýXç ]Ì[ýÓ C+[ýç åUìVçe å_ì×[ý×F*

XÇYç]»Jôç×èGÝ ]VÌ[ýac÷ C{[ýç ]TÇöeVç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ×]e ]VÌ[ýac÷ Lç×]%ç Eõça×]Ì^ç c÷çÌ^Xç åUçX×F* %_c÷]VÇ×_{çc÷! ]ÇZõ×Tö açãc÷[ýXç _çCãUçEõ×YÌ[ý¶‘öç ×]dEÇõY %VÇVGÝ %{çc÷GÝ Ì[ýc÷]d åUìLç_ %]aÉe ]ÝÌ^ç]GÝ %Zõ[ýç VÇ%ç×èGÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ Iø×a ZõçC[ýç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ å[ýç×QïöeVç Tö_[ýçGÝ ]×è Ì^ç¶oöç U]VÇXç VÝXGÝ ]êc÷-]×è Tö×¶‘öVÇXç _ç×zõ* VÝX Tö×¶Úö[ýç %]aÇe å[ýç×QïöeVç é_×Ì[ý[ýç Tö_[ýç×è %×aGÝ ]XÇeVGÝ %Ì^ç¶‘öXç Ì^TöÝ] %]aÇe _çÌ^Ì[ý[ý×è×X* ]Ì[ý] %×aXç Yç†_ é_[ýç ]Ça_]çX×èXç ]ãFçÌ^GÝ ]ãTöe Yçe×[ýX[ýç %ç×Y_ åTöì×Ì[ý*

47




×[ýÌ[ýçVÌ[ýçãX +a_ç]: ]VÌ[ýac÷ Lç×]%TÇöd Töç×c÷Ì[ýçd %×a XÇYÝ]»Jôç×èFNþGÝ C+[ýç +VçÌ[ýc÷×X* <]ç³Vç å`çxÌ[ý[ýç XÇYÝ×è[ýÇ %¾çe[ýç UçNþç YÇFdX[ýç 1996 +eVGÝ Iø×a ZõçC[ýç »Jôç=Ì[ý[ýç åUìVçe å_ìVÇXç _ç×zõ* ]×aVç VÝ×XÌ^çwøGÝ åVìÌ[ýc÷-A c÷VÝa ZõçC[ýç åLXãÌ[ý_ a[ýãLkô×èGç å_çÌ^XXç c÷çe×_* å[ýç×QïöeVç »Jôç=Ì[ýçEÂõç Töç×_[ýçd 345 åÌ[ýç] %]×V å_çãEõ_

GÝ Töç×_[ýçd 70 åÌ[ýç¶oöç +VçÌ[ýc÷ %×aVç +_]ç Tö×¶Úö* Töç×_[ýçd×è %×aGÝ »JôçX-UEÂõ[ýç %]×V VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ý×è %{çc÷GÝ åUìLç_Xç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöe Zõec÷X×[ýVÇXç +VçÌ[ýc÷ %×a »Jô_ç+L×Ì[ý*

]Ì[ý] %×aXç åc÷ì×LEõaÇ ]VÌ[ýac÷ %×a[ýÇ XÇe×`×[ýVÇXç %ãVç]GÝ aVEõçc÷, LEõçd, EÇõÌ[ý[ýç×XGÝ `ç ]=~×»Jôe[ýç YÝ×[ýÌ[ýEÂõ[ýç VÌ[ýF�çrô åTöìL×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷ Lç×]%TÇöd Töç×c÷Ì[ýçd+ãÌ[ýçe æ»Jô`ç[ýç

1* ×_eFd×F[ýç (Eõç+] £Vc÷) 19962* Zõç×Ì[ýG C+FÐ[ýÝ Töç×_[ýçd ]×è 1073* 2015-16 %×aGÝ å[ýç×QïöeVç é_[ýç 3444* ]Eõç×] Töç×_[ýçd 665* UçGÝ FÌ[ý»Jô 2,42,250/-6* ×Oô×»Jôe Ø™öçZõ 187* XX-×Oô×»Jôe Ø™öçZõ 3

_ÇYç 35,67,382/- ×X* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ ]FçVç ]EõTö[ý 22 é_* ]VÇVç Tö_[ýç 862 Tö×¶Úö*

]VÌ[ýac÷ %×aGÝ å`]Gd-`çGdYGÝ U[ýEõ×è Eõ~ç YçÌ^Fd×_* ]VÌ[ýac÷ %×aGÝ

TÇöeGÝ FX×[ýVÇXç ]ÝÌ^ç]GÝ ]ãTöe, LEõçTö, ×ZõTöÌ[ýç, åQöçãXaX, ×GZËõOô×è YÝ×[ýVÇXç åc÷ã³VçEõ åUç+ãVçEÂõç »Jôç=Fd _¶‘öÝVç YÇFdX[ýGÝV]Eõ ]VÌ[ýac÷ Eõ×¶ö‚OôÝGÝ ]çÌ^êEõVGÝ ]ÝÌ^ç]Vç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý*

48




]VÌ[ýac÷×è[ýÇ ×c÷eVÇXç é_c÷~[ýç ]Ì[ýÓC+[ýç =aÇ_ ×XYç_

--c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç Eõç×a] açãc÷[ý XãXçTö¾Ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷

1* Iø]L×Ì[ý[ý]êF ]VÌ[ýac÷GÝ åUìYÇ[ý×èXç ]Ì[ýçe EõçÌ^Xç »Jô³Vç L]ç åTöìX[ýç åc÷çdXGV[ý×X* ]`ç-]`çXaÇ åc÷çdXGV[ý×X %ãTöçÝ×èVaÇ åc÷çdXc÷XGV[ý×X %VÇGç ]VÌ[ýac÷[ýÇ XÇe×`×[ý×Ì[ý[ý×èXaÇ ]×aGÝV]Nþç ¾çF_ åTöì×[ýGV[ý×X*

2* Iø]L×Ì[ý[ý]êF Tö_[ýç×è[ýÇ ]Ì[ýçe EõçÌ^Xç %]aÇe ×XÌ^] »JÇô¶oöç ×YL-×YUEÂõ[ýç åc÷çdXGV[ý×X*

3* ]VÌ[ýac÷GÝ å]¶‘öÌ[ý×èXç ]Tö] FÇ×Ve]Nþç ]VÌ[ýac÷GÝV]Nþç åc÷~ç ZõGV[ýç %VÇFNþç Ì[ýç+ YÝGV[ý×X* BGÝ ¾ç »Jôwø[ýç Ì^çãV FX[ýç åTöìãÌ[ýç+V[ý×X, %{çc÷Xç åUçEõc÷X×[ýV[ýaÇ C+aXÇ* Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ã`çÌ[ýç YÝ×Ì[ý[ý×èXç ]`çGÝ Ì[ýç+GÝ C~-Ì[ýç+ YÝÌ[ýEõY×è[ýÇ Ì^ç×XeVÐ[ýç %]aÇe %ãTöçÝ×èGÝ Ì[ýç+Vç éZõa_ç åTöì[ý[ýÇ Yç]VÐ[ý×V ]VÌ[ýac÷ %VÇVç TöeVÇ é_TöçXç é_Ì[ýãÌ[ýç+* ]Ì[ý] %×aXç Ì[ýç+ YÝ[ýç ]Tö]Vç Uã¶ö‚çÌ^ åèXç TÇöe-]çe åÌê_Gç ]VÌ[ýac÷GÝV]Nþç åc÷~ç ZõGVÐç FX[ýç ¾çZõ] %VÇ c÷çÌ^FÐ[ýç ]TÇöeVç ]`çGÝ ¾ç »Jôwø[ýç Ì^çãV FX[ýç åTöìãÌ[ýç+V[ý×X* %VÇGç Ì[ýç+ YÝGV[ýç ]Ý×èXç ]`çGÝ Ì[ýç+ YÝ[ýVç ×»JôeX[ýç åTöìãÌ[ýç+V[ý×X, Töç×Ì[ý[ý×èXaÇ Uã¶ö‚çÌ^ åèXç %ãTöçÝ×èGÝ Ì[ýç+ Töç×[ýGV[ý×X* Eõ×Ì[ým¶‘öç %ãTöçÝ×èXç YÝÌ[ý×zõ[ýç Ì[ýç+ %VÇXç åc÷~ç Zõ[ýç C+Ì[ý[ý×V U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Ì^çCXç ]VÇ[ýÇ Ì^çGV[ý×X* %VÇGç ]Çc÷Tö×]]Xç ]ã`çÌ[ýçGÝ ×Lã¶ö‚VçÌ[ý×èVç

]ã`çÌ[ýç åTöìZõ] åUçEõYç U[ýEõ×èVç TöIøç+ZõVXç ]ã`çÌ[ýç åTöìGV[ý×X, c÷ç~VGÝ ]ã`çÌ[ýç åTöì×]~×Ì[ý[ýç ]Ý×è C+Ì[ý[ýaÇ ]VÌ[ýac÷×èGÝV]Eõ FX[ýç éc÷ãUç+ ×èãUç+[ý×èVç TöIøç+ZõV[ýç ¾çZõ] %]Xç ]×a×X ]VÇ×V Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Tö]Vç ]L×_ãa £Ì[ýç X¾Gç %ç×]_çGÝ ]Ý×è £Xç %]aÇe Zõ¶ö�õ] Xç+Xç ]ã`çÌ[ýç åTöì[ýç Xeãc÷ìVÐ[ýaÇ VÌ[ýEõçÌ[ý C+[ýç ]Ý FÌ[ýXç F~Ì[ýGç åTöì×F[ýç U[ýNþç EõXçm¶‘öç %]Xç BãIøç³Vç c÷e_]ãV c÷çÌ^Xç ¾çãÌ[ýì[ýç åTöìãÌ[ýç+V[ý×X* åc÷ç+ Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Çc÷Tö×]]Xç EõXçm¶‘öç %]çZõçC[ýVç c÷e_]VXç åTöì×F[ýç C+Ì[ý[ý×V Ì[ýç+ YÝ[ýGÝ c÷Eõ é_[ýç ]Ý FÇ×Ve]EÂõç c÷e[ýç Ì^ç+*

4* ]VÌ[ýac÷GÝ =Ø™öçV FÇ×Ve]hõÝ ¾çFä{çX %]wøç C+[ýç Ì^ç¶oöç VÌ[ýEõçÌ[ý C+* ]×aGç å_çÌ^XXç =Ø™öçV FÇ×Ve]Eõ ×»JôeXç å_¶oöç é_[ýç ]`çGÝ %ã`ç+[ýTö[ýÇ =[ýç %VÇGç ]ÝGÝ %ã`çÌ^[ýç åÌêV[ýç, %]aÇe EõXçm][ýç %][ýÇ c÷ÜšöXç F³V[ýç C+GV[ý×X, åFçVçXç åUçEõc÷X×[ýV[ýç C+aXÇ* Eõ×Ì[ým¶‘öç ]×aGÝ C~-éTöX[ýç C+Ì[ýzõ[ý×V ]VÌ[ýac÷ %VÇGÝ %Zõ[ýç C+Ì[ýãÌ[ýç+*

5* Tö×¶‘öGV[ýç a[ýEõ×èGÝ c÷ç~ç å_YFÐ[ýç X¾Gç TÇöeVç F~Ì[ýGç å_YEõãVì×Ì[ý[ýç a[ýEõ×èGÝ Iø]êF×è %VÇ åÌ^ìXç TöçhõV[ý×X X¾[ý×V %c÷çX[ý]NþVç ]VÌ[ýac÷ %VÇ ]YÇe ZõçXç »Jôç=FdYç Iøä¶Úöç+, (»Jôç=Fd×_ c÷çÌ^Xç F{[ýaÇ)

49




Eõç~[ýç Zõeã_ç+*

6* å`çÌ^VXç ZõeG×X FX[ýç +XEõ] _çEõZõ] é_×Åy[ýç ZõçC[ýç +X`ç %{çc÷ ]VÌ[ýac÷×è %×a %{çc÷ Tö%ç_çVç c÷çÌ^L-×XL[ýGÝ `TöÛGç å_çÌ^XXç ×c÷eG×X* %VÇGç Eõ×Ì[ým¶‘öç å`çÌ^VXç Zõe_G×X F{[ýç +XEõ]×è FÇV] C+Xç Lç×GÌ[ý, EõçÌ[ýFçXç [ýÇî×LãXa X¾Gç EõXçm¶‘öç %ä»Jôì-%`çe×èXç YÝÌ[ýhõ×X c÷çÌ^[ýGÝ ¾çÈõ ¾%Vç é_FÐ[ý×V (%]aÇe ]VÇVç UçL[ýç TöçÌ[ý[ý×V) ×Eõ[ýç %]aÇe UçL[ýç c÷çÌ^[ýç %{çc÷GÝ ]çÌ^êEõVç CX×`X[ýGÝ Yçê¶‘ö %×a FÇwøGÝ XçãÜšöçEõFÐG×X* %]aÇe %ãÌ[ýçX[ýVGÝ _çzõ¶‘öç (%{çc÷GÝ) ]ãTöe %VÇ å_YFÐG×X* åUì YÇ[ý×èVç åÌ^dX-å_ìX[ýç

åc÷ìÌ[ýzõG×X* +XEõ] %]aÇe å`]Gd `çGdYGÝ ]TöçeVç ]F_ %]GÝ %¾ç[ýç C+Ì[ýzõG×X* FXZõ] åTöìZõ] FIø_zõãÌ[ýç+*

7* (]VÌ[ýac÷GÝ U[ýEõ åUìÌ[ý]×èVç) aÌ[ýEõçÌ[ý %]aÇe +XçEõ FÇX[ý×è Ì^çC×`{EõYç %×aXç %]ÇEõ åc÷~ç ]çec÷X-TöçEõc÷~[ýç ]Ì[ý] C+G×X F×{*

8* Iø]L×Ì[ý[ý]êF »Jô³Vç YÝÌ[ýGç ]`çGÝ ×]e»Jôd Töçä{ç+ FX[ýç ]Ý×èVGÝ ]ãTöe å_ì ]VÇVç [ýÌ[ýEõd C+G×X F×{ (%ãTöçÝç ]Ì[ý] EõÌ^çGç å_çÌ^XXç) »Jô³Vç YÝ×Ì[ý[ý×èGÝ %ãè[ýç ×XÌ^d %VÇXç åc÷~ç TÇöe-åEõç+Xç ]VÌ[ýac÷ ×c÷eX[ýç ]Ì[ý] %]×X UçêL*

Iø×{êIø ]Tö]V×V +a_ç]GÝ ]êc÷-]×èGÝ Töç×_] Zõe[ý×a ]a×LVEõÝ ]XÇeVç %VÇ]Eõ C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]Ce %×aGÝ Töç×_]- TöÌ[ý×[ýÌ^wøç Ì^ç¶oöç ZõÌ[ý[ýç %]×V ]×è Ì^ç¶Úö[ýç =_]ç %]×V ZÇõL_ç EõÌ^ç åUçÌ[ýNÇþXç ]`ç-]`çGÝ %Iø¶‘öç UçNþç VÝXGÝ åa[ýç åTöìÌ[ýEõ×F* \öçÌ[ýTöEõÝ C+Xç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç ]Ça×_] ×XeãUì×èXaÇ ]VÌ[ýac÷GÝ ]êc÷-]×è Tö×¶‘ö[ýGÝ ]Ce %×aVç YÇ×EÂõe »Jôe×[ýÌ[ý¶‘öç +×Töc÷çaXç `ç×lù×X* VÝX +a_ç]GÝ [ýçTöÛX åÌ^ìc÷~[ýGÝ Yç³V]Vç ]a×LV %]×V ]VÌ[ýac÷ EõÌ^ç é_[ýçhõÝ ]Zõ] EõÌ^çVç `çÌ[ý]×F*

]×TöEõ-]Iøç_ »Jôç=Ì[ý[ýç c÷LÌ[ýTö FÌ[ýGÝ

×]e Y{[ýVç é`F %ŒÇ_ c÷iõ åVc÷_¾Ý %]aÇe c÷LÌ[ýTö `çc÷ ¾_Ý={çc÷X×»Jôe[ýXç %¾çe[ýç UçhõÝ _ç+×Ì[ýEõ-_ç+£ EõÌ^ç +ãUçNÇþXç U×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý* å]ì_çXç %ŒÇ_ %_Ý ×ZõÌ[ý†Ý]c÷_ÝXç \öçÌ[ýTöEõÝ ]Zõ] EõÌ^ç]ÇNþç ]×è Ì^ç¶Úö[ýç ]VÌ[ýac÷ EõÌ^ç]Ì[ýÓ] ×_eFd×YVÇXç +_] %]×V GîçS-å_ì×èGÝ Uç=ê] UçXGd×YÌ[ý¶ö‚Ý* Ì[ýç]YÇÌ[ýGÝ X¾ç[ýXç Ì[ýç]YÇÌ[ýGÝ ]VÌ[ýac÷ %ç×_Ì^ç ×_eFd×YÌ[ý¶‘öTöç XwøXç ]c÷çEõ ]`ç]Eõ ]Zõ] %VÇVç »Jôc÷Ý ]Iøç TöçEõ×Y-Tö×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý*

=_]çGç FÇd`¶oöVÇXç é_[ýçEõ IøçEõ×F[ýç ×XeãUì×èXç =¶ö‚dEõÝ ]Yç_-Xç+V[ýç Eõç~[ýç U[ýEõ EõÌ^ç åTöì×[ýÌ[ý¶‘öç +×Töc÷çaXç `ç×lù C+×Ì[ý*

]VÌ[ýac÷GÝ åUìVçe--%[ýÇ ZõÌ[ýc÷çX

50




]ÇG_GÝ TöÌ[ýÓEõ£[ýç ×XeãUìãÌ[ý_ DÌ[ý†ãL[ý %ç_]GÝÌ[ýXç VÝX +a_ç]GÝV]Eõ YÝÌ[ý¶‘öç EÇõÌ[ý[ýç×X %¾çe[ýç UçhõÝ×X* +a_ç]GÝ »JôdX-EõçIøã_çXVç Ì^Ç¶ö�õ] C+Ì[ýGç é_IøçEõ×F* ZõEõÝc÷ 500 - Fç-A×aÌ^çVGÝ 300, +Ì[ýçEõTöGÝ 100, %]aÇe åc÷LçL (aç=×V %Ì[ýç×[ýÌ^ç) VGÝ 100, YÇX×`³VÇXç ZõTö¾çGÝ å\öç_Çî] 30 Xç `çGdYç ]]_ Ì^ç¶Úö[ýç _ç+×Ì[ýEõ %×a U×¶‘öÌ[ý¶ö‚Ý*

""+×Töc÷çaEõçÌ[ý×èXç ]YÇeZõçXç DÌ[ý†ãL[ý[ýÇ _ç~ç FIøX×[ýäFÐ (%]aÇe FIøXc÷XäFÐ)* ]c÷çEõ +a_ç]GÝ +×Töc÷çaTöç F�ç+VGÝ åè[ýç ]Ça×_] é_IøçEõYç %]×X* ]c÷çEÂõç EÇõÌ[ý%çX ×»JôXZõç YÇ×F* %VÇEõ YçEõ-»Jôç=Ì[ý[ýç a¶ƒöçLîGÝ ]YÇ C+Ì[ý[ýaÇ ]`çGÝ FÌ[ý»Jô ]Ça×_]GÝ TÇöYÝ å_ç{Gç %]aÇe EÇõÌ[ý%çX ̀ ×Ì[ýZõ ×`ã³VçzõGç åÌ^çX[ýGÝ ]]_Xç C+X×FÌ[ý¶ö‚Ý*'' -Vinod Kumar, Aurangzeb, A Zealot?\öçÌ[ýTöEõÝ ×XeTö] <ãc÷ì %]aÇe ]VÌ[ýac÷: [ýÊ×Oô`Xç \öçÌ[ýTöYÇ FÇVÇ] »JôXFÐ[ýç ]TÇöeVç ]ãFçÌ^Xç ]Ça×_]GÝ Töc÷×L[ý (Eõ_»JôÌ[ý) [ýÇ ]çec÷X-TöçEõc÷~[ýç Iø]L[ý]êF åc÷çdX×F %]aÇe VÝXGÝ åc÷ìÌ[ýEõZõ] ]VÌ[ýac÷×è[ýÇ YçNþEÂõXç UÇGç+Ì[ý¶ö‚Ý* YÇ¶oö]Eõ %×a ]ãFçÌ^Xç FÊ×rôÌ^ç×X×Tö `ã³VçEÂõ[ýç åc÷çdXÌ[ýEõYVGÝ×X* ]ÝFç åYç_c÷~[ýGÝ Yç³V] %×a £YÂTöeGÝ é_YçhõÝ açaX[ýÇ FÇVÇ] »JôX[ýFNþXç C+Ì[ý]ãV; å_çÌ^_]GÝ YÒLç×èGÝ _Ç-åTöçeVç YEõFÐ[ýç ]`çGÝ +]çX %]×V Eõ_»JôÌ[ýVÇaÇ ]ãFçÌ^GÝ Wý¶ö‚ï %]×V Eõ_»JôÌ[ýXç ]§d ×`ã³VçEõYç Yç¶Úö¶ö‚Ý*

åTöì+m¶‘öaÇe, ]Ça×_]×è×V é_[ýçEÂõç ]ÝFç åYçXFÐ[ýaÇ ]ãFçÌ^GÝ <]çX %]×V Töc÷LÝ[ý (Eõ_»JôÌ[ý) ×Tö FEõ ×]Fç åYç_c÷X[ýç Iø¶Úö]ãV*

]×aGÝ %ä»Jôì[ýç ]Ì[ý] c÷çÌ^[ý[ýÇ ]VÌ[ýac÷×è C+Ì[ý¶ö‚Ý* [ýÊ×Oô`×èGÝ %Fç[ýç ×]dãÌê %ç×_]×èGÝ ]Zõ]Vç U¶Úö¶ö‚Ý* ]VÌ[ýac÷×èVç ×Xe-Fç Tö×¶oöe[ýGÝ é] »JôçEõFd_zõ¶ö‚Ý* FÊ: 1857 TöGÝ 1947 ZõçC[ýç ZõçC[ýVç ]ãFçÌ^Xç [ýÊ×OôÈõç Ì^çX[ýç FEõ YÇÌ[ýEõ×FãV* %ç×_]×è[ýÇ Cd-éX[ýGÝ Iø]êF _ç{zõ¶ö‚Ý %]aÇe FÊ: 1857 EõÝ <ãc÷ì (×Ì[ýã\öç_Ç`X) %VÇ %ç×_]×èGÝ ]çÌ^êEõVGÝ FIøãUçEõ-åUçEõ×F* åUìãVçEõ %×aXç ×XeTö] <ãc÷ì é] »JÇô[ýç C+Xç é_[ýçEõ ×`X[ýç UÇeXç `ã³VçEõ×F* åÌ[ý`]Ý Ì[ýÓ]ç_ Töc÷Ì[ýÝEõ (×a’õ åc÷áøÌ[ý×»JôZõ ]Ç\öã]³Oô) %×a =_]çXç Ì^Ç¶ö�õ] C+[ýç <ãc÷ìGÝ åè_[ýç FÇV] %]×X* ]YÇeZõç[ýç ×XeTö¶‘öç %]aÇe XX-åEõç-CYãÌ[ýaXGÝ åUìVçeVç L×]%TÇö_ =_]ç ×c÷³VXç Eõã†ãEõÝ Lç×TöGÝ UçhõÝ <ãc÷ìVç ]YÇeZõçXç FÇd`¶oö×F* ]TÇöe TöçÌ[ýEõYVaÇ, OÇô åX`X ×UCÌ[ýÝ %]aÇe Yç×EõØ™öçX å`¶oö[ýGÝ [ýÊ×OôÈõÝ åUìÌ[ýçeGÝ ]çãÌ^çNþç ]VÌ[ýac÷GÝ ]ÝC+×èXç ]Ì[ýÓC+Xç ]VÌ[ýac÷ YÇ¶oö]hõÝ ]]ç VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ×VãÌ^ì[ý³V Ì^Ç×X\ö×aïOôÝXç åZõçeXç å_Y×F*

å^ç×G³VÌ[ý ×aEõ³VXç ""Qö +×‰øÌ^çX ærôOô A‰ø Qö ]VÌ[ýac÷'' Vç +×Ì[ý: ""]VÌ[ýac÷Vç ]YÇe Zõç[ýç ]êc÷-]×è Tö¶‘öç Zõe_EõYç, ]VÌ[ýac÷ EõÌ^çGÝ Zõç=‰øÌ[ý C+Ì[ý¶‘öç ]Ça×_]GÝ _Ç×»Jôe-YÇãÌ[ý_ EõÌ^çXç [ýÊ×OôÈõÝ ]çãÌ^çNþç ×Xe-Tö¶‘öç ZõeX[ýGÝ åFçIøLe EõÌ^ç »Jôe×`³VÇXç åc÷çdX×F[ýç %VÇ \öçÌ[ýTöEõÝ •Çõ_GÝ _ç+×Ì[ýEõ×èVç åUì`çVXç c÷ç×ÝãV* åUç+ãVçEÂõç ]Ì^ç¶oöç ÈõFIø ]çÌ^FIøXÌ[ý[ýç =_]ç EõÌ^çGÝ ]çÌ^êEõVGÝ FÊ: 1857 EõÝ [ýÊ×OôÈõÝ ]çãÌ^çNþç <ãc÷ì %VÇ FIøãUçEõ-åUçEõ×F[ý×X*''

aÇYÂTöeGÝ å[ý†_ æYÒç×\ö³aFNþVç

51




×XeãUìãÌ[ý_ Lçc÷†ÝÌ[ýGÝ açaX ]FçVç ]VÌ[ýac÷ ×_×è 80 »Jô_ç+Ì[ý¶ö‚Ý* YÇ¶oö]Eõ %VÇ ]ãFçÌ^Xç UÇGçÌ^×F* åUìCe %×a ]ãFçÌ^Xç %êTö æYÒç×\ö³a×èVaÇ »JôY-]ç~Xç »JôxÌ[ý¶ö‚Ý* åUìCe×è %×aXç ]Ça×_]×èGÝ ]Ì[ýNþç [ýÊ×Oô`×èGÝ ]çãÌ^çNþç é_[ýç %VÇ F] åUeXç ¾çeFd_¶ö‚Ý* ×XeTö] <ãc÷ìGÝ AãÌ[ýXçVç EõãxçNÇþXç ]YÇeZõçXç åFçIø UçeãVçEõ×F[ýVÇ å]ì_çXç %c÷]V `çc÷ ]VÐçaÝ×X* %{çc÷ ¾ç_ç×èGÝ ]Zõ]Vç åUç+ãVçEõYç %{çc÷ Tö%_çGÝ åUìLç_ é_ c÷çÌ^[ýç YÇ¶oö]EÂõç FIøX×Ì[ý* %×am¶oöç \öçÌ[ýTö ×XeTö] _çXZõ]Vç åUç+ãVçEÂõç %ä»Jôì[ýç åUìVçe å_ì×F[ýç =_]ç×èGÝ ]Ì[ýNþç YX[ýç Ì^ç[ýç FÌ[ý×V å]ì_çXç +]ç] [ýF` açc÷[ýç_, å]ì_çXç %ŒÇ_ %×LL ]Çc÷�Ýa åVc÷_¾Ý, å]ì_çXç ZõL_-A-c÷Eõ éFÌ[ýç[ýç×V, ]ÇZõ×Tö aVÌ[ýÓ�ÝX FçX %çLÇÌ[ýVç, ]ÇZËõ×Tö +XçÌ^Tö %c÷]V EõãEõçÌ[ý¾Ý, å]ì_Ç¾Ý LçZõÌ[ý UçãXaÌ[ýÝ, å]ì_¾Ý ×_Ì^ç¾Tö A_c÷ç[ýçVÝ, å]ì_¾Ý Ì[ýaÝV %c÷]V Gã†çc÷¾Ý, å]ì_çXç ]Lc÷Ì[ýÓ_ c÷Eõ, å]ì_çXç [ýÌ[ýEõTÇö{çc÷ å\öçYç_Ý, å]ì_çXç %c÷]V Ì[ýçLç FçX, å]ì_çXç aÌ^ÝV X<]Ç�ÝX ]ÇÌ[ýçV[ýçVÝ, å]ì_çXç c÷aÌ[ýTö å]çc÷çXÝ, å]ì_çXç ]Çc÷¶ö‚V %_Ý åLçc÷Ì[ý, å]ì_çXç å`ìEõd %×_, å]ì_çXç %[ýÇ_ Eõ_ç] %LçV %×aX×»Jôe[ý×X*

×XeTö] <ãc÷ìGÝ %ä»Jôì[ýç FÇV] C+Xç - ×F_çZõd %]aÇe Lç×]%TÇö_ =ã_]çXç +XFd_EõYGÝ ÈõZõ] =d_¶ö‚Ý* LXçd-+-Ì[ýçLçaÇ ×èUç[ýç Ì^ç[ýç åUìVçe å_ìÌ[ý¶ö‚Ý* =_]çGÝ ×XeTö] <ãc÷ìGÝ åUìVçe %×a _Xç+GÝ %]×V %YÇX[ýç aeØšöçX %×X]hõÝ ]çÌ^êEõVGÝ C+Ì[ý¶ö‚Ý*

]êc÷-]×èGÝ UçEõ %]aÇe åUìVçe: ]VÌ[ýac÷VGÝ ]êc÷-]×è ZõeVÇXç

åUçÌ[ýEõYç ]êc÷ãÌ[ýç+×èXç Lç×TöGÝ UçNþç Tö¶‘öç FÇãVç_×èGÝ ]TöçeVç Ì^Ç]UeX[ýç Yç×EõØ™öçXGÝ ]VÌ[ýac÷aÇ FÇV] %]ç C+×Ì[ý*

""]çã_]GÝ ]Ça×_] é_[ýçEõ×è-A×aÌ^ç %]×V %×ZÐõEõç, ]Ì[ýÓ C+Xç %Ì[ý[ý é_[ýçNþç VÝX[ýÇ %ç]_Vç CãÜšöçEÂõ[ýç %]×V _]×Le _]TöçEõ×Y[ýGÝ _¶‘öÝVç \öçÌ[ýTöEõÝ =Ø™öçV×èGÝ UçEõ ¾çeXç é_* ]VÇTöç XwøXç Eõ×Ì[ýEÇõî_]GÝ `Ì[ýÓNþaÇ ]çã_]GÝ ]Ça×_] é_[ýçEõ×èGç F�ç+VGÝ »Jôç×`X-»JÇô×`~[ýç ]CeVç å`¶ö‚Ý*'' --Floodlights on Madrasa, Rizwan Ullah, Wed. June 19, 2002, Milli Gazette, Delhi Iø×a×V •Çõ_, Eõã_L +=×X\ö×aï×OôVç "CLç-mÌ[ýÓGÝ [ýî[ýc÷çÌ[ý' c÷çÌ^[ýç ZõLÌ[ý[ýç CLç %]×V »K÷çyGÝ ]Ì[ýNþç é_Ì[ý¶‘öç %Zõ[ýç ]Ì[ýÝ %VÇ +=-=×`{ãwÎøÔ* CLç[ýÌÇ å_e]ç~[ýç ]Ì[ýÓY-]Yçem] X¾Gç _ç+×Ì[ýEõ Tö×¶‘öX[ýç %ãXEõYç ]Ým] F~Ì[ýäzõ* Y×Ì[ýlùçVç XwøXç =YçÌ^ ×`×L~Ì[ý¶‘öGÝ ZõçÌ[ýÓ[ýVç è»Jô »Jôç[ýç CLç ]×è Ì^çä¶Úö* ¾çÌ[ýEõ-¾çãTö¶‘öç %]GÝaÇ CX×`³VÇXç FdX[ýTöç XwøXç ZÇõ[ýç %]×V c÷çdYç ZõçC[ýç Ì^çCÌ[ýäzõ* åc÷~ç FÇãVçe×U×Ì[ý[ý×V EõçIø_ÇY-ZÇõÌ[ýÓYEõÝ %]×V é_[ýçhõÝ C+[ýç ¾çZõ]Vç Ì[ýçL×X×TöGÝ `ç~[ý×èGÝ FÇãVç¶‘öÝGÝ +`çÌ[ýçVç ]êc÷ãÌ[ýç+×èXç %ä»Jôì[ýç <Ì[ýçe-`çGdY×a×X* YÇ¶oö]Eõ %×a +a_ç]GÝ ×]dãÌêVç %V[ýEõÝ C~-éTöX[ý×X*

+[ýãX ]Ç[ýçÌ[ýEõXç c÷çÌ^, ""]ÇF×{V +[ýÂ %_ §êaXXç c÷çÌ^×[ý×F: BãFçÌ^Xç c÷VÝa Tö¶‘öVGÝ×V %V[ý Tö¶‘öXç åc÷~ç VÌ[ýEõçÌ[ý C+*'' EõXçm¶‘öç %]GÝ ]Zõ]Vç %V[ý é_y[ý×V VÝXaÇ åUçEõ×FG×X* %{çc÷GÝ X[ýÝXç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý

52




c÷çÌ^Xç %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýc÷Xç Tö×¶‘ö×Ì[ý: ""EõÌ^ç]dEõÝ XÇ×]wøç XãFçÌ^GÝ XÌ[ýNþç BGç F�ç+VGÝ XEÂõGV[ýç ]c÷çEõ %VÇ _]»Jôd F�ç+VGÝ ZõL[ýç %VÇ×X*'' - [ýÇFç×Ì[ý `×Ì[ýZõ

%{çc÷GÝ åUìLç_×X ]VÌ[ýac÷GÝ ]êc÷-]×èVç %V[ýXç F�ç+VGÝ c÷çX[ýç %]aÇe F�ç+VGÝ ]Ì[ýÓ C+[ýç a[ýãLkô %]ç C+Xç Tö×¶‘ö×Ì[ý*

TöãèX]Eõ, +a_ç]Vç ]êc÷-]×è Tö¶‘öGÝ F�ç+VGÝ %c÷çX[ýç Yç³V]×V %{çc÷ Tö%_çGÝ c÷EõÝEõd (×Ì[ýãÌ^×_×Tö) FIøX[ýç åc÷çdX[ýç %]aÇe ]c÷çhõÝ c÷iõ (Ì[ýç+Oô) IøçEÂõ[ýç åc÷çdX[ý×X* %{çc÷ Tö%ç_çGÝ c÷EõÝEõ×wø ]c÷çhõÝ Lçd, +aã] %çL] %]aÇe ×`Zõçd %a]ç =_ §aXç ]Èõ FIø[ý×X* ]c÷çhõÝ c÷×Nþ "_ç +_çc÷ç +{{çc÷' - %{çc÷ XwøXç ×Xe[ýç Ì^ç[ýç ]YÇ EõXç %]wøç é_ãTö' c÷çÌ^[ý×a×X* ]c÷çhõÝ c÷Eõ %×a åèXç FIø[ýç %]aÇe %ç]_ (U[ýEõ) Vç CãÜšöçEõYVç ]YÇ-]Xç+ %×XGÝ ]Ì[ýÝ åè_Eõ+ %]aÇe [ý³Vçc÷ (]Xç+) Xç ]YÇ ]c÷çhõç XEÂõL[ýç (EÇõÌ[ý[ý-+-+_ç×c÷) Zõe[ýç Iø]c÷×{*

%×X£[ýVXç, ]YÇGÝ FÇdã`] (]F_ÇEõ) ×èGç ]Ý ]`çGç é_X[ýç ]Ì[ýÝGÝ c÷EõÝEõd (×Ì[ýãÌ^×_×Tö) +a_ç]GÝ ]êc÷-]×èXç åèXç FIøc÷×{* ]×aGÝV]Eõ ]ÝC+[ýXç ]çGç é_×]~×Ì[ý[ýç FÇdã`]×èGÝ ]TöçeVç GîçS å_ì×è é_Tö[ýç Ì^çãV* c÷çÌ^×Ì[ý[ý×a Iø×aGÝ ×[ýpûîç~ç ×U-§]VÇXç YÇãUçEÂõ[ýç åc÷çdX×Ì[ý* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ×c÷Ì[ý]×aVç ]VÌ[ýac÷GÝ Töç×_]Vç %¾çdYç é_[ý×è å]X×`~[ýç åc÷çdXãc÷ì[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý×X* Iø×aGÝ ×[ýpûîç~ç åYçd %]GÝ ]Ì[ý]Vç FIø-éc÷Ì[ý[ýaÇ åYçd %VÇGÝ åc÷ìÌ[ýEõZõ] %]×V ]VÇ C+Ì[ýEÂõ[ýGÝ ]Ì[ýÓGÝ ]Ì[ýÓ %VÇ FIø[ýç

Iø]ËVXç é_×Ì[ý* ]Ì[ý]×V ]VÇ éG[ýEõÝ C+[ý×X, åYçd Xãwø; ÈÂõç+V[ý×X* ]Tö]GÝ ×U-§¶‘ö×èXç éG[ýEõÝ C+[ý×è[ýÇ ""]ãc÷ì`ç×X ]ãc÷ì`ç×X'', Eõ×Ì[ýaÇ C+V[ýç (non-being) VGÝ "%C+[ýç' (being) åUçÌ[ýEõ+ c÷çÌ^* ×U-§¶‘öGÝ U[ýEõ %×a X¶ö�ÇõVç å_YãUçEõYç %×aXç ]ÝC+[ýGç ]çGÝ %ãEõçÌ^[ýGç é_X×Ì[ý[ýç ]Ì[ýÝ %×a aÇYÂTöeGÝ ]ãc÷ì`çGÝFEõ C+VÇXç é_ %]aÇe ]ÝC+[ý[ýÇXç ""a]çLGÝ `ç'' (Social Animal) %]ç C+VÇXç %VÇ]Eõ é_c÷×{*

åTöì+m¶‘öaÇe +a_ç]GÝ ]×èXç Tö×¶‘ö×Ì[ý ]VÇ×V YÇ¶oö]hõÝ åc÷ìÌ[ýEõZõ] %VÇ "]ãc÷ì`çGÝ ]ãc÷ì`ç' X¾Gç YeC+-C+Ì[ýEõYç ]Ce %]ç Xãwø; YÇ¶oö]hõÝ åc÷ìÌ[ýEõZõ] ]Ì[ýÓ %VÇ %{çc÷ Tö%ç_ç×X* --(åÌê×[ýÌ^Ç EÇõÌ[ý%çX 6:102, 15:86, 16:9, 35:3) %»JÇô¶‘öç %×aGÝ FÇV] Yç³V] ]c÷çhõÝ FÇdã`]×èGÝ ]Ì[ýNþç, BãFçÌ^ +`ç]Nþç ]Ì[ýçe EõçÌ^Xç é_ c÷çÌ^[ý×a ¾çF_ é_[ý×èXç FIø[ýç Iø]+*

]ÝC+[ýXç ]çGÝ %ãEõçÌ^[ýVç é_X×Ì[ý[ýç ]Ì[ýÝ (+ãEõçã_ç×L) %×a +a_ç]GÝ Töç×_]VXç åc÷~ç ]ãÌÊõ åè+* BãFçÌ^GÝ %ãEõçÌ^[ý[ýÇ BãFçÌ^Xç åUì`çV[ýVGÝ %ãEõçÌ^[ýGÝ F_ (+ãEõçã_ç×LãEõ_ å[ýã_³a) EõçÌ^[ýç åUçEõc÷×{* <×è-XÇe×`d, åXçeLÇ-XÇe`ç, %+e-%`çGÝ ×Zõ\ö] åc÷çe_×zõ* BãFçÌ^GÝ %ãEõçÌ^[ýGÝ C+[ýç YÇ¶oö]Eõ %×a %{çc÷ Tö%ç_çGÝ FÇdã`] IøçNþ×X c÷çÌ^[ýç %¾çe[ýç +�dEõÝ UçNþç ÈõFIø_zõ[ý×V YÇ¶oö]hõÝ c÷Eõ IøçEõYVç _çÌ^Xç åUçEõYç C+Ì[ýhõ×X; =Yç_-¾çYç_ %][ýÇaÇ Iø]+ c÷çÌ^VÇXç åc÷Eõ Ì^çÜšöd-EõEõUd_ãÌ[ýç+* ×Zõ\ö]×aVç ]ÝC+[ý×a %ãTöçÝGÝ IøçEõ×Y-

53




åÌ^çGç Eõ×Ì[ýãXç? åÌ^çGç ae•ÊõTö ¾çêc÷×X, ]×aGÝ %Uï %]Töç C+Xç YÇX×`X[ýç c÷çÌ^[ý×X* %UÌ[ý é[ýV %]aÇe \öG¾V GÝTöçVç ]×a[ýÇ ]Zõ] EõÌ^ç]ÇNþç Y×{* ]Fç ̀ ]UÌ[ýzõGç @×`-]ÇSÝ×èXç ]×aGÝ ]F_ EõÌ^ç]ÇEõ Töç×zõ* FÇV] C+Xç »Jô³VÐç åÌ^çGç, \ö×Nþ åÌ^çGç, EÊõÌ^ç åÌ^çGç, Eõ]ïç åÌ^çGç %]aÇe WýîçX åÌ^çGç %×aX×»Jôe[ý×X* +×Töc÷çaEõÝ _]çÌ^VGÝ FIø[ýç Iø¶ö‚Ý ]VÇ×V %×Ì[ý[ýç ]Tö]VGÝ åc÷ìXç åÌ^çGç ×c÷³VÇ Wý]ïGÝ <[ýçVd, c÷Eõ»Jôçe ̀ çãL_ %]aÇe WýîçS-GîçSGÝ C+[ýç åYçd`×EÂõ* ]Ì[ý] %×aXç aÇYÂTöeGÝ c÷Eõ»Jôçe `çãL_ %]F×EÂõ c÷çÌ^[ýç %ä»Jôì[ýç C+V[ýç Iøçe[ý×X* åÌ^çGç[ýÇ ×Zõ×LC åUÌ[ýçYÝGÝ ]CeVç =dYç C+Ì[ý¶Úö[ý×V %ãTöçÝç åEõì]×èXaÇ Ì^çÌ[ý]GV[ý×X*

aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý c÷çÌ^[ý×V XÇ×]wøç a_ç] (YÇLç) åTöì[ý×X* åTöì+m¶‘öaÇe åc÷ì×L×Nþ »JôY »JôçXç XÇ×]d (aÇÌ^ïî) GÝ <[ýçVd %]aÇe YÇLç åTöì[ýç %VÇ[ýÇ aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý c÷çÌ^Ì[ýGç FIøXãÌ[ý* aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý[ýÇ åÌ^çGçGç å_çÌ^XXç YEõ×`~Ì[ýGç Èõ_ TöÌ[ýç×XãUç+ åUçEÂõç FçÌ^ãVç×zõ* Èõ_

(åÌ^çGçGÝ ×XÌ^]) FÇ×Ve]Nþç XÇ×]wøç %äVÐa åTöìÌ[ýVÇXç ]Ü—ö %]]] å`ç×{* ]Ü—ö %]aÇe ¾çêc÷ FÇ×Ve]Eõ EÇõZÇõÌ[ý %]aÇe ×Èïõ C+[ýç IøçNþ×X* FÇV] C+Xç TöÌ[ýÓEõ£[ýç Èõ_Vç å`ç×{[ýç ]Ü—ö %VÇVç c÷çÌ^×Ì[ý, "åc÷ Yç†_ åUìXç c÷ç×YÀ[ýç!' ]Ü—ö ×XYçX£[ýVç c÷çÌ^×Ì[ý "åc÷ %Ì^ÇhõÝ ]YÇ!' ]Ü—ö TöÌ[ýç£[ýVç "UçGdYVç ]×TöEõ »JôçÌ[ý[ýç åc÷ LçTö!' %aÇ¶oöç ]Ü—ö FÇ×Ve]Eõ ×Èïõ C+[ýç ¾çêc÷ IøçNþ×X*

×c÷³VÇ×èXç c÷çÌ^ "åÌ^çGç aÇYÂGÝ c÷Eõ»Jôçe `çãL_ FhõÝ×X* EõXçm¶‘öGÝ Wý]ï X¾Gç %EõÝVçGç ]Ì[ýÝ é_XãV*' EõÌ^çVç »Jôç=Xç C+V[ýç Iøçe×_[ýãXç? åÌ^çGç %ç×Ì[ýÌ^çX åEõì]GÝ %EõÝVç (UçLãÌ[ýç_) %]aÇe, [ýÐ¡ùX×èGÝ C+[ýç <[ýçVd ]F_×X* FÜšöGV[ý×V é_[ýçEõ %×aGÝ %ä»Jôì[ýç, ]»Jôç FÇ~ç+ FÇ×Ve]Nþç åÌ^çGç åTöìc÷~[ýGÝ å]c÷Xd %]ç åTöì×Ì[ý[ý×a ]ãFçÌ^Xç %ãVç]GÝ c÷Eõã`_GÝ %]aÇe c÷Eõ»Jôçe ZõXç U¶oö[ýGÝ ¾çF_ U×¶‘ö[ýGÝV]zõç? X¾Gç ]×aGÝ XÇeVç Eõ×Ì[ým¶‘öç FÌ[ýç UÇŠÇXç é_×Ì[ý[ýÐç? XçEõ_ %]VXç +=Xç+äOôQö åXa³aTöç LÇXGÝ Töçe 21 [ýÇ åÌ^çGç XÇ×]d c÷çÌ^Xç

+a_ç] Wý]ïGÝ ×]dãÌêVçå]çVÝ aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ åÌ^çGç %]aÇe aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý

--%`Ì[ýZõ %×_

å`X×[ý[ýç ]§d×`X[ýç c÷çÌ^[ýVÇ C+Ì[ýEõ+ %]aÇe ""a]çLGÝ `ç'' %]ç C+[ýGÝ ]§wøç %{çc÷ Tö%ç_çGÝ ""%`Ì[ýZÇõ_ ]F_ÇEõçd'' (%ãUç+[ýç ]YÇGÝ FÇdã`]) ×X c÷çÌ^[ýç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe

c÷VÝaEõÝ ¾çZõ] %VÇ »JÇô¶Úöhõ×X*

+a_ç]GÝ %×am¶‘öç ]êc÷-]×è %×a Iø×aGÝ YçXGÝ ]êc÷-]×è[ýÇaÇ åUì`ç×Ì[ý[ýç åUç+ãVçEõYç ]VÌ[ýac÷×èVGÝ Zõe[ýç Iø×¶Úö*

54




Yç_X åTöìX[ýç TöEõ×`X[ýVç å]çVÝ aÌ[ýEõçÌ[ýXç FÇd ×Ue×L{[ýGÝ ]Ì[ý]×V ]çã_] YÇ¶oö]Nþç åÌ^çGçGÝ %Yç¶‘öç é_c÷~[ý×X %]aÇe å]çVÝ aÌ[ýEõçÌ[ýXç ]`çGÝ ×]e»Jôd ZõeX[ýç åc÷çdX[ý×X* åÌ^çGç aÇYÂGÝ c÷Eõ»Jôçe `çãL_F×EÂõ c÷çÌ^LÌ[ý[ýaÇ EÇõYÂç ×U×L{ÇÌ[ý[ý×V ]×a GîçS %]aÇe WýîçS-GÝ ]F_ %]×X* %]aÇe ]×aXç ]ãFçÌ^GÝ \öG[ýçXVç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe ×`~[ý×X* ×[ý: åL: ×YXç ]ãFçÌ^GÝ é_IøçEõ é_[ýç ærôOô×èVç ]]çe-UNþGÝ åc÷ìXç ¾ã³V ]çTöÌ[ý], aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý %]aÇe %ãTöçÝç ×Èïõ C+[ýç ¾çêc÷ EõÌ^ç YÇãUçEõäFÐ* åÌ^çGç[ýÇ TöIøç+ZõV[ýç %]ç C+c÷{EõYç %×aVç ]Ça_]çX×èXç Eõ~ç Ì^ç×XeV[ýç =d×_ %]aÇe ]×aGÝ ]çãÌ^çNþç å_Ýç %×aXç ]F_ ]FçGÝ [ýVXç] EõÌ^ç ]Ça_]çX×èVç YÝ×Ì[ý*

åÌ^çGç[ýÇ ]Ça_]çX×èXç Eõ]ãVìXç Ì^çG×X? ]Ì[ý]×V ]×aVç Cg GÝ %]aÇe ]Ü—öGÝ ×_Eõ »Jôd×_* ]×a %ä»Jôì[ýç ×Èïõ %]×X %]aÇe ×Èïõ C+[ýç ¾çêc÷[ýÇ ]Ça_]çX×èXç Eõ]ãVìXç Eõ[ýÇ_ åTöìG×X? å]çVÝ aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ TöÈõÝ_ åTöì[ýVç ]Ì[ýÓC+[ýç åUìVçe å_ì×Ì[ý[ýç [ýç[ýç Ì[ýç] åV[ý åÌ^çGç[ýÇ Ì^ç¶oöç Yç]L[ýç ]Ý`×EÂõ* ]c÷çEÂõç åc÷çdX[ýVGÝ åÌ^çGç[ýÇ +=Xç+äOôQö åXa³aEõÝ ]çÌ^êEõVGÝ åÌ^çGç XÇ×]d YçeãUçEÂõ[ýç _çCãUçEõ×F[ý×X %]aÇe ]×aVç YÒç+] ×]×XrôÌ[ý XãÌ[ý³VÐ å]çVÝXç %ä»Jôì[ýç åÌ[ýç_ å_ì×Ì[ý[ý×X* åÌ^çGç[ýÇ a[ýãLkô %]ç C+Xç •Çõ_ Eõã_L×èVç c÷çYÂ[ýç åc÷çdXÌ[ýEõYç

%×a ]Ça_]çX×èXç ]×aGÝ ]çãÌ^çNþç å_Ýç TöIøç+ZõãV, X¾[ý×V ]Ça_]çX×èGÝ %Iøçe×è ×ÈïõVç Töç×FGVÐç c÷çÌ^[ýGÝ ×»JôeX[ýç é_*

]Ça_]çX×èGÝ Aãaç×aãÌâX %]aÇe =_]ç×èXç åÌ^çGç[ýÇ +a_ç]GÝ %EõÝVç×èGÝ ]çãÌ^çNþç é_[ýç åYçd`×EÂõ c÷çÌ^Xç Èõ Töç×zõ* ×c÷Ì[ý] %×aVç C_ +×‰øÌ^ç ]Ça×_] YçaïãX_ å_ç å[ýçQïö %]aÇe C_ +×‰øÌ^ç ×]×{ Eõç=×³a_ ]Ì[ýÓ C+Xç YX[ýç Ì^ç+* ]×aTöç XwøXç å[ýçQïö×è %×aXç åÌ^çGç[ýÇ %ç] C+c÷{EõYç %×aGÝ ]çãÌ^çNþç aÇ×YÒ] åEõçOôÛTöç ¾çEõdX[ýGÝ ¾çãÌ[ýY Yça åTöìäFÐ* å[ýçQïöEõÝ ¾çIøçeã_çÌ^ %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷Ý] EÇõêÌ[ý`Ý %]aÇe ×]×{ Eõç=×³a_GÝ åLXãÌ[ý_ åaãyÔOôÌ[ýÝ åQöçNþÌ[ý ]tÇÌ[ý %ç_]Xç c÷çÌ^ "+a_ç] Wý]ïVç aÇYÂGÝ %{çc÷ FhõÝ <[ýçVd åTöì×Ì[ý[ý×X, ]Ì[ý] %×aXç åÌ^çGç %]aÇe aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ýGÝ ]çãÌ^çNþç ]Ça_]çX×èGÝ ¾çEõd TöçZõ] åUçEõ+* åÌ^çGç XÇ×]d Yç_X åTöì[ýVç aÇÌ^ïî X]•õçÌ[ý Ì^çCc÷³VX[ýç åa³OôÌ[ý é_IøçEÂõç _çCãUç×zõ[ýç %×a ]Ça_]çX×èGÝ %`çC[ý[ýÇ ZõçUX[ýç åc÷çdX[ý×X* åTöì+m¶‘öaÇe ]×aVç BãFçÌ^Xç åYãÜšöçNÇþXç TÇö×]~ç é_×`{GVÐç? åÌ^çGç åTöì[ýç ]Tö]Vç æ`ÀçEõ ×U×Ì[ý[ýç %×a]Eõ ]Ça_]çX×èGÝ %EõÝVç ]çeãUçEÂõ[ýç åc÷çdX[ý×X c÷çÌ^Xç å_ìãÌ[ýç+V[ýGÝ ]Ì[ý] Eõ×Ì[ýãXç?

--- (]çFÇL ¾ ]ÇFTöaÌ[ý)

55




<-Yç=

<»JôçCXç %¾ç[ýç Xec÷{[ý×èVç »JôçX-UEÂõ[ýç åYçd_]×è åÌ^ãÜšöçEõäFÐ

» Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý %×aGÝ LÇ_ç+ %]aÇe %GrôTöç Uç %×X »JÇôYÂç å_ŠXç åXçe »JÇô[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]×SYÇÌ[ýGÝ T�çhõÝ %Ì^ç¶‘öç `Ì[ýÓNþç <»JôçC åUçEõ×F* åUì[ýç_ %]aÇe ×[ýbÇÕYÇÌ[ý ×L_çVç F�ç+VGÝ åc÷~ç %]çe-%Töç åUçEõ×F[ýGç å_çÌ^XXç ]ÝC+ ×_×è EõÌ^ç ]Tö] `çeXç ×Ì[ý×_Zõ åEõ�×èVç %¾ç[ýç FçeVÇXç é_×F* »Jôçã³V_ ×L_çGÝ åLì]Ý FÇ†eVç »JôÝe X]UÌ[ýEõYVGÝ ]ÝC+ 27 EõÝ YÇ×³a å_ç]×F*

FÇãVçe ×UÌ[ý[ýç <»JôçC %VÇXç Ì^ç¶oöç `ç×UXç %]çe-%Töç åUçEõc÷XFÐ[ýç FÇ†e×èVç »JôwÇøXç L×]%TÇö_ =_]ç [ýç[ýÇYçQÍöç, +¶ö�õç_ ]×SYÇÌ[ýGÝ ]Ý§d×èXç åa³OôÌ[ýVGÝ å_e×[ýÌ[ýEõ×F[ýç c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç c÷×Eõ]Ç�ÝX açãc÷[ýEõç å_çÌ^XXç EÇõYÂç åÌê×`X×F*

L×]%TÇö_ =_]ç [ýç[ýÇYçQÍöç, +¶ö�õç_ ]×SYÇÌ[ýGÝ æYÒ×aãQö³Oô c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç a<V %c÷]V açãc÷[ýEõÝ _]×Le ]FçVç c÷LÌ[ýTö ]ÇZõ×Tö `ç×Zõ={çc÷ açãc÷[ý åLXãÌ[ý_ åaãyÔOôÌ[ýÝ, ]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V açãc÷[ý \öç+a æYÒ×aãQö³Oô, c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç =]Ì[ý Eõça]Ý aVÌ[ý L×]%TÇö_ =_]ç, +¶ö�õç_ +rô, c÷ç×L å]ì_çXç ]Çêc÷Ì^Ç�ÝX açãc÷[ý aVÌ[ý L×]%TÇö_ =_]ç åUì[ýç_, LXç[ý c÷ç×ZõL [ý×`Ì[ý %c÷]V açãc÷[ý, +]ç] c÷çCêÌ[ý[ýÝ ]Ì^ç+ é_EõçÌ^ Lçã] ]a×LV, LXç[ý å]ì_çXç ×LÌ^ç=_ c÷Eõ Eõça]Ý +]ç] åaä³®Ïô_ ]a×LV »JôIø]V[ýÝ %×aX×»Jôe[ýç c÷LÌ[ýçd×èGÝ OôÝ] %×XXç å[ýçÌ[ýç Ì^çe[ýÝ, aãÜšö_, c÷†Ç_, =×»Jô¾ç, åF_çãFçe, éc÷ã[ýçe-]ãFçe, +ãÌ[ýçe æ»Jô`ç[ýç, åUì[ýç_ å]ç+×Le, `†ç+Ì^Ç¶ö�õ], åTöÜšöç, éEõÌ[ýEõ, EõEõ×»Jôe, åYçãÌ[ýç�çd, åZõìãV_, ×`†ç, TÇö×_c÷_, ×`ãFçeX×»Jôe[ýç FÇ†e×èVç »JôwÇøXç Ì^Ç] 2500 Vç æ»Jôe, c÷[ýç+, UÇ]Eõ, %»JôçUç=, åEõ³V_, é]ãFd, <×è å[ýçOô_X×»Jôe[ýç åYçd_]×è åÌ^ãÜšöçEõ×F*

rÇôãQö³Oô×èGÝ åLçQÍö YçeãUçEõäFÐ ×c÷³VÇØ™öçXGÝ Ì[ýçLWýçXÝ ×V{Ý `c÷Ì[ýGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç Eõã_L %]aÇe Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ×èVç _ç+×Ì[ýEõ Tö]VÇXç é_×Ì[ý[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ ]êc÷ãÌ[ýç+×èGÝ »Jôc÷ÝGÝ C+[ýç Tö[ý_ÝGÝ åLçQÍö %]ç åc÷ì×F[ýç Töçe 5*9*2015 +eVç ×V{Ý Ì^Ç×X\ö×aïOôÝGÝ A×Ì[ýÌ^çVç é_[ýç YPöçX ¾ç_Ý ]a×LVTöç YçeãUçEõäFÐ* åLçQÍö %VÇVç Ì^çCÌ[ýÓX[ýGÝV]Nþç ]×SYÇÌ[ýVGÝ XÉÌ[ý LãXï_GÝ +×QöOôÌ[ý [ý³Vç ×aÌ[ýçL %c÷]V açãc÷[ý %]aÇe c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %çLçV açãc÷[ý, =Ø™öçV ]VÌ[ýac÷ =a]ç×XÌ^ç åUì[ýç_ å]ç+×Le Töçe

56




4*9*2015 +eVç ]×SYÇÌ[ý UçãVçEõ×F*

%{çc÷ Tö%ç_çGÝ £EõÌ[ý×X c÷ç~VGÝ åc÷ìXç VÝXGÝ é]»JôçEõ é_[ýç, %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç ×»Jô{ç TöÝX ×»Jô{ç åTöìFÐ[ýç rÇôãQö³Oô×è ]Ì[ýÓC+Xç ]Çc÷¶ö‚V +a]d - c÷çCêÌ[ý[ýÝ ]Ì^ç+ é_EõçÌ^, ]Çc÷¶ö‚V %]LV FçX - c÷çCêÌ[ý[ýÝ TÇöãÌ[ý_ %c÷X[ýÝ, ]Çc÷¶ö‚V %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷Ý] - c÷†Ç_ åaEõ]ç+×L~×»Jôe[ýç åa×XÌ^Ì[ý C+Ì[ý[ýç `çUÝ×èXç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Ì^çCXç åc÷çdX[ýVGÝ XÇ×]d %×aGÝ XÇe×U_ YÇe 3 VGÝ XÇ×]Vçe YÇe 10 ZõçC[ýç %XEõYç %]aÇe %UçÝVç é_[ýç Ø™ÇöãQö³Oô »Jôç×X Ì^çê…ãÌ[ýç¶oöç `Ì[ýÓEõ Ì^ç×F* åLçQÍö %VÇVç ]Ì[ýÓC+[ýç ¾çZõ]×è U×¶‘ö×F[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ å]c÷]çX %×X]EÂõç åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç Eõã_L %]aÇe Ì^Ç×X\ö×aïOôÝ×èGÝ EõçÌ[ýmLçÌ[ýÝ TöçÌ[ý[ýç ]TÇöeVç c÷Ì[ýçC[ýç åZõçeãVçEõYGç å_çÌ^XXç ]Tö] %×aGÝ %ä»Jôì[ýç ×ZõTöXç C+×Ì[ý[ýç Aa %ç+ C, ]Ça_]çX×èGÝ %Ì[ýçX[ýç EõçIø_ÇY×èGÝ %Ì[ýçX[ýç EõçIø_ÇY×èVGÝ UçYÂç é_X[ýç %]aÇe V%¾Tö Tö[ý_ÝGEõÝ U[ýEõ %×a[ýÇ +`çGÝ +]çXGÝ ×c÷ZõçLdEõÝV]Nþç TöIøç+ZõãV F{Gç YçeãUçEõ×YX[ýç %ç×Y_ åTöì×F* ]]ç~[ý×èGç å_çÌ^XXç åLçQÍö Ì^çC[ýç _çEõYç XX-]Ça×_] %]aÇe +]çX ÌÊõÝXGÝ ¾ç TöçÌ[ý[ýç ]TÇöeVç %{çc÷ Tö%ç_çXç ×c÷VçÌ^d YÝ×[ý[ýVGÝ Zõ¶ö�õ]GÝ %ãÌ[ýç+[ýVç Eõ×_]ç å`ç³VÇXç +]çXVç »JôeLÌ[ýEõ×F* åLçQÍö %VÇVç Ì^çC×F[ýç »K÷çy×èXç ]Tö] ]IøçGÝ X]çL »Jôçe Xç+Xç å`çXG×X, +a_ç×]Eõ C+[ýç ×ZõãLç_ å`dEõ×X, `]-åEõç+X×»Jôe[ýç aÇ~dEõÝ ]TÇöe+~ç U]G×X, »KÇ÷×Oô åc÷Eõ Zõe[ýGç %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç »JôdEõ×X c÷çÌ^[ýGÝ %Lç+] å_ìX×F* %ãÌ[ýç+[ýç VÇ%çGÝ ]TÇöeVç Ø™ÇöãQö³Oô 15/20 ]ÇEÂõç %Yç¶‘öç åZõçeãVçÌ[ýEõYVGÝ [ý³Vç ×aÌ[ýçL %c÷]VEõÝ FÇdTöç é[ý%d åTöì×F* %{çc÷ Tö%ç_çXç YÇ¶oö]EõYÇ EÇõ[ýÇ_ åTöì×[ýaXÇ %ç]ÝX*

åyÔS A×jãQö³OôTöç c÷ç×L 107 `c÷ÝV C+äFÐ åaäÓô¶‘öÌ[ýGÝ Töçe 11, +Ì[ýç+ XÇ×]wøç %EõX[ýç åXçeê_ XÇe×`d %]ç _çEõYç %]aÇe [ýÐL Töç[ýç ]Ì[ý]VGÝ Eõ%[ýç `×Ì[ýZõTöGÝ åFçáøçY FÌ[ýTö]Eõ »Jôd_Gç é_×Ì[ý[ýç aZõç »JôÝeGÝ ]UNþç `ç×Ì[ý[ýç ×[ý·QöÝe ]UNþç ×F³VÇXç é_[ýç %ä»Jôì[ýç åyÔS %]ç ZÇõNÇþXç TöçÌ[ýEõYç ]Ì[ý]VGÝ c÷� ^ç×ÅyEõ×èGÝ ]XÇeVGÝ ]ÝC+ 107 `c÷ÝV C+×F[ýGç å_çÌ^XXç 238 Xç %ã`çEõ-%YX XeäFÐ*

åXd×`~[ýVç `c÷ÝV C+×F[ýç c÷ç×L 800 åc÷XäFÐ ×L_×c÷�çGÝ 10 ×X YçX[ýç åaäÓô¶‘öÌ[ýGÝ Töçe 24 `ãGç_ã`X XÇ×]wøç YÊ×U[ýÝGÝ é_[ýçEõ FÇ×Ve]NþGÝ _çEõYç c÷ç×L _çF EÇõ³VGÝ åc÷X[ýXç ]ÇLV×_ZõçVGÝ c÷{zõGç ×]XçVç é_[ýç L]Ì[ýçVç XÇe §~[ýGÝV]Nþç EÊõEõ-EÊõEõ +~VÇXç _çEÂõ×F* +FIø-FIøãc÷ìVXç ]ÝC+ FÌ[ýç é_]çÌÛNþç TÇö×FÌ[ý¶ö‚Ý TÇöFÐ[ý×è %VÇ[ýÇ ×»JôeFdX[ýç åc÷çdXÌ[ýÓ[ýç ]Ý×è %VÇaÇ TÇöeVç _ç×zõ[ýç ]ÝÌ^ç]GÝ Fç¶‘öç ×Ue[ýç Iø]V[ýç

57




<UEõ <ãYç¶oöç ]Ue-]Ue XX×`{EõYç %]aÇe åXd×`{EõYç ]Ì[ý]VGÝ Ì^ç]VÐ[ýVç c÷ç×L 800 åc÷~ç `c÷ÝV C+äFÐ* %ã`çEõ-%YX Xe_[ýç %Ì[ýÓ[ýç ×Zõ\ö]Vç é_[ýç c÷ç×L »Jôç EõÌ^ç ]hõç `c÷Ì[ýGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç åc÷ç×&Töç_×èVç _çÌÊõ~VÇXç é_×Ì[ý*

]hõç %]aÇe ×]XçVç åUçEõ×F[ýç åUçEõc÷×~eV[ýç åUìãVçEõ %VÇGÝV]Nþç YÊ×U[ýÝGÝ ]çÌ^êEõ FÇ×Ve]NþGÝ XÇeIøç+Tö[ýç åZõçeãVçEÂõÌ[ý×zõ, a=×V %Ì[ýç×[ýÌ^çGÝ ×XeãUì a_]çXXç Uã¶ö‚çÌ^ å`çEÂõç XÇeIøç+Tö[ýç åZõçeãVçEõYGç å_çÌ^XXç ]TÇöe %]ÇEõ c÷~ç %×am¶‘öç åUìãVçEõ×è åUçEõc÷³VX[ýç åc÷çdXG×X %]aÇe `c÷ÝV C+FÐ[ýç %]aÇe %ã`çEõ-%YX×èGÝV]Nþç »Jôç=Xç ]ãTöe YçeG×X c÷çÌ^Xç _çCãUçEõ×F*

+açã_ a¾ç[ýEõÝ %ç×Y_ ]hõç %]aÇe ×]XçGÝ FÇãVçe×U[ýç åUìãVçEõ %×XVç é_×FVÐ[ýç c÷ç×L×è %]aÇe LÇ_ç+ UçGÝ 27 Töç +X×rôOÇôîOô CZõ å]ãXLã]³Oô, ×`ä{çeVç YçeãUçEõYç ]ÝÌ^ç]GÝ %ä»Jôì[ýç ZõáøaX %]Vç ¾ç Iøçe×_êIøVç ¾çÜšöÌ[ýzõGç, +FIø-FIøãc÷ìVXç é_×FVÐ[ýç \öçÌ[ýTö aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ 11 £[ýç æYÒ×aãQö³Oô A×YãL %ŒÇ_ Eõ_ç] %]aÇe åaäÓô¶‘öÌ[ýGÝ Töçe 27 Töç é_×FVÐ[ýç ]×SYÇÌ[ýGÝ G\öXïÌ[ý LXç[ý %_c÷çL a<V %c÷]V açãc÷[ýEõÝV]Nþç Iø]L[ýç XZõ_ <[ýçVd åTöìÌ[ýGç +açã_ a¾ç[ý %]aÇe L~dEõÝ %¾çe[ýç UçNþç U×¶‘öX[ýGÝV]Nþç VÇ%ç åTöì×[ýX[ýç XÉÌ[ý Yç×[ý×Ì[ý[ý×èGÝ ]Zõ]Vç %ç×Y_ åTöìL×Ì[ý* --(+×QöOôÌ[ý)

]VÌ[ýac÷ [ý³V åTöìäFÐ ""]VÌ[ýac÷ L×]%TÇöd Töa×_]ç, åZõì[ýçEõ»JôçC, ×Y:C: ]Ì^çe +¶ö�õç_'' åEõì[ýç ]VÌ[ýac÷ %×a Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Ì[ý] FÌ[ýç é_[ýVGÝ FÇ†eGÝ ]ÝÌ^ç¶oöç ×Ue×LXäFÐ* ]Ì[ý] %×aXç EõXçm¶‘öç %]ç ZõçC[ýXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝV]Nþç ]F_ %]wøGÝ »Jô³Vç YÝ×[ýVX[ýç Ì[ýç×[ýTöç ]Vç×Ì[ýãa %Ì[ýç×[ýÌ^ç, ]×SYÇÌ[ýGÝ æYÒ×aãQö³OôXç ]ÝÌ^ç]Vç %ç×Y_ åTöì×Ì[ý*

58




ac÷ç[ýç %]aÇe Töç×[ý<XGÝ ]Tö]Vç ]VÌ[ýac÷ é_Ì[ý¶‘ö˜ç?

¾çc÷e: ]Tö] %×aVç ]VÌ[ýac÷ EõÌ^ç ×_eFd_Gç _ç+×Ì[ýEõ-_ç+£ »JôçX-UEÂõ[ýç %]×V é_Zõ¶oö×»Jôe[ýç YÝÌ[ýGç VÝXGÝ ]êc÷ Tö]c÷×{, %]aÇe ]VÌ[ýac÷×è %×a ×c÷e[ýç Iø¶oö[ýGÝV]Nþç ]ÝÌ^ç]VGÝ »Jô³Vç åTöì+, aVEõç LEõçdX×»Jôe[ýç å_ìFd×_ ]×a Ì^ç[ýÐç? ac÷ç[ýç %]aÇe Töç×[ý<X×èGÝ ]Tö]Vç %×am¶‘öç ]VÌ[ýac÷×è é_Ì[ý¶‘ö˜ç?

Yç=FÇ]: VÝXGÝ ]VÌ[ýac÷×è %×a %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) GÝ ]Tö]Vç ac÷ç[ýç×èXç aÇZËõZõç åEõì[ýç Ìø %]Vç %×c÷e XÇe×U_ é_Ì[ýGç VÝXGÝ ]êc÷ Tö]×F[ýç %VÇGÝ ]ãTöì Tö¶ÚöGç ]ÝÌ^ç]Vç VÝX Tö×¶‘öX[ýGÝV]Nþç YçÌ^FdYç %ä»Jôì[ýç U[ýEõ %]×X* ]Ì[ý] %×aXç ]×aGÝV]Nþç ]ÝÌ^ç]VGÝ ]F_ FÇ×Ve]hõÝ ]ãTöe å_ì[ýç Ì^ç+* (ZõTöç¾ç ]c÷]Ç×VÌ^ç 89/23)

åZõçeXç mXçc÷ åTöì[ýç ]Ý[ýÇ ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]a×LVEõÝ Eõ×¶ö‚OôÝGÝ å]¶‘öÌ[ý C+c÷X[ýç

Ì^ç[ýÐç?

¾çc÷e: ]ãEõç+ FçNþ[ýç %]aÇe Fçzõ[ýaÇ FÇVÇ] ZõçXç FçNþ[ýç, +a_ç×]Eõ C+V[ýç ×ZõãLç_ å`dYç, »Jôçe-Xç+Xç X]çL å`ç³V[ýç ]Ý×è[ýÇ ]VÌ[ýac÷ ]a×LVX×»Jôe[ýç VÝXGÝ U[ýEõ åUìÌ[ý]×èGÝ Eõ×¶ö‚OôÝGÝ å]¶‘öÌ[ý, æYÒ×aãQö³Oô, åaãyÔOôÌ[ýÝX×»Jôe[ýç C+c÷X[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: `×Ì[ý%d %]aÇe aÇ~dEõÝ C~-éTöX[ýç U[ýEõ åTöì[ýç ]Ý×è[ýÇ ]VÌ[ýac÷ ]a×LVX×»Jôe[ýGÝ Eõ×¶ö‚OôÝVç Ì^çCc÷X[ýç %]aÇe ]ãFçÌ^[ýÇ ]UNþç YX×FÐ[ýç U[ýEõ×è YÇc÷X[ýç åTöìãÌ[ýç+V[ý×X* %×am¶‘öç VÝXVçÌ[ý C+V[ýç ]Ý×èVç VÝXGÝ U[ýEõ ×`~[ý×V EõÌ^ç]dEõÝ FÇV×¶oö* (ZõTöç¾ç %ç_]GÝÌ[ýÝ 408/2, ZõTö¾ç ]c÷]Ç×VÌ^ç 71/23)

]VÌ[ýac÷GÝ ]ç_ Tö[ý_ÝG L]ç%dEõÝ ]Ý×èVç YÝL[ýç Ì^ç[ýÐç?

¾çc÷e: Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Tö]Vç ]VÌ[ýac÷GÝ ]a×LVTöç L]ç%dEõÝ ]Ý×è _çEõ+ %]aÇe XÇ×]d ×X×X-§×¶oö é_[ýç Ì^çC+, FIøL×Xe×_[ý×V ]VÌ[ýac÷GÝ ]çÌ^êEõVGÝ ]ãFçÌ^GÝ V%¾d åTöì[ýç (YÝL-YÝUEõ åTöì[ýç) Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: ]VÌ[ýac÷Vç YÝÌ[ý×zõ[ýç _ÇYç éY`ç %]aÇe ]ç_ YÇ¶oö]Eõ ¾EõZõ×X %]aÇe Tö_[ýç×èGÝV]Nþ×X ]Ì[ý] %×aXç Tö_[ýç Xwø[ý×èVç YÝ[ýç X¾Gç YÝL-YÝUEõ åTöì[ýç Ì^çãV* Eõ×Ì[ým¶‘öç »Jô³Vç ×YÌ[ý×zõ[ýç ]Ý %VÇXç %ãTöçÝç ]Ý×èVç YÝL[ýGÝ %Ì^ç[ýç YÝÌ[ýzõ[ý×V L]ç%dEõÝ ]Ý×èVç YÝL[ýaÇ Ì^ç+* (%ç_]GÝÌ[ýÝ 338/8, [ýVçãÌ^=a-aXçãÌ^ 211/6)

Eõ×¶ö‚`³Vç »Jô³Vç åTöì[ýç Ì^ç[ýÐç

¾çc÷e: ]VÌ[ýac÷ X¾Gç ]a×LVEõÝ »Jô³VçGÝV]Nþç EõXçm¶‘öç %][ýÇ ]c÷çEÂõç Zõe_hõãVì×Ì[ý[ýç »Jô³Vç

%ãVç]GÝ ¾çc÷e `Ì[ýÝ%dEõÝ Yç=FÇ]

59




%VÇGÝ Tö…çÌ^ X¾Gç `Ì[ýÓEõ %§] åUçEõYGÝ %]ç X¾Gç Ì^çX[ýç `Ì[ýÓEõ %]ç YÝG×X c÷çÌ^Xç aZõÝÌ[ý C+c÷X[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: Ì^çãV, Eõ×¶ö‚`³Vç »Jô³Vç åTöì×Ì[ý[ýç %]aÇe åTöìc÷×{[ýç %×X]Eõ mXçc÷GçÌ[ý C+G×X %]aÇe %×am¶‘öç aZõÝÌ[ý×èVç »Jô³Vç YÝ[ýç Lç+L Xãwø*--(ZõTöç¾ç %ç_]GÝÌ[ýÝ 103/3, Ì[ý�Ç_ ]Çc÷TöçÌ[ý 66/9)

]VÌ[ýac÷GÝ å`_Xç YÒç+L YÝ[ýç Ì^ç[ýÐç?

¾çc÷e: Tö_[ýç×èVç ]VÌ[ýac÷GÝ »Jô³VçGÝ å`_Xç YÒç+L YÝ[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: Tö_[ýç×èVç YÝL-YÝUEõYç, Uç-UçGÝ ¾LÝZõç YÝ[ýç Ì^ç[ýç %VÇm¶oöç Y×Ì[ýlùçVç ]çEïõ Ì^ç¶oöç Zõe[ýç X¾Gç %c÷çX[ýç, %×X£[ýç, %§]£[ýç Töç[ýGÝV]Eõ YÒç+L YÝ[ýaÇ Ì^ç+*

]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]a×LVEõÝ éY`ç YÇ[ýVç YÝ[ýç

¾çc÷e: ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]a×LVEõÝ åYçd-è»Jô %]aÇe _ÇYç éY`ç Eõ×¶ö‚OôÝGÝ å]¶‘öÌ[ý×è =Ø™öçV×è X¾Gç EõXçm¶‘öç %]Xç ]Tö] FÌ[ýGÝ C+Xç YÇãG c÷çÌ^[ýVç YÝ[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: ]VÌ[ýac÷ %]aÇe ]a×LVEõÝ ]ç_ %]aÇe _ÇYç-éY`ç FÇ×Ve]Eõ %]çXd×X ]Ì[ý]

%×aXç EõXçm¶‘öç %]Vç ̀ ã³VçEõYç, X¾Gç YÇ[ýVç YÝ[ýç Ì^çãV* (ZõTöç¾ç %ç_]GÝÌ[ýÝ 348/4, [ýVçãÌ^ 213/6)

]VÌ[ýac÷Vç EÇõÌ[ý[ýçXÝGÝ ]=X YÝ[ýç Ì^ç[ýÐç?

¾çc÷e: ]VÌ[ýac÷Vç EÇõÌ[ý[ýçXÝGÝ ]=X YÝ[ýç Ì^ç[ýÐç? EõXçm¶‘öç %]Xç Ì^çãV c÷çÌ^×Ì[ý, ]×a »JÇô¶‘ö˜ç?

Yç=FÇ]: ]VÌ[ýac÷×èVç Tö×¶Úö[ýç _çÌ^Ì[ý[ýç Tö_[ýç×èGÝV]Nþç EÇõÌ[ý[ýç×XGÝ ]=X YÝ[ýç Ì^ç[ýFNþç XwøXç åc÷~ç Zõ[ýç %]aÇe Qö[[ý_ a¾ç[ý ZõeX[ýç Yçê¶‘ö×X*--(ZõTöç¾ç ]c÷]Ç×VÌ^ç 374/26)

]a×LV ]XÇeVç %LçX _çC[ýç Ì^ç[ýÐç?

¾çc÷e: ]a×LV ]XÇeVç %LçX _çC[ýç ]EõÌ[ýÓc÷×X c÷çÌ^êX %VÇ[ýÇ åc÷ì×L×Nþ %Ì^ç¶‘öç ]a×LVTöç ]a×LV ]XÇeVç ]ç+EõTöç %LçX _çC×Ì[ý, ]×a Ì^çC[ýÐç?

Yç=FÇ]: ]a×LV ]Yç³Vç åFçãt_ åÌ^ìV[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]a×LV ]XÇeVç %LçX _çC[ýç ]EõÌ[ýÓc÷×X c÷çÌ^X×Ì[ý[ýç %VÇ »JÇô¶ö‚Ý, %VÇ] C+X]Eõ ]ç+Nþç %LçX _çC[ýç C+Ì[ý[ý×V ]a×LV ]XÇeVç _çC[ýç C+Ì[ý[ýaÇ ]Yç³Vç ]YÇe-ZõçXç åFçãt_ åÌ^ì+ %VÇXç Eõ×Ì[ýaÇ %Eõç+[ýç é_ãTö* --(ZõTöç¾ç ]c÷]Ç×VÌ^ç 100/9)

60

Sept2015 Final - WordPress.com · Moulana Ziaul Haque Qasmi Published & Circulated by: Jamiatul...

Documents

Transcript of Sept2015 Final - WordPress.com · Moulana Ziaul Haque Qasmi Published & Circulated by: Jamiatul...