UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVUSAOBRAĆAJNI FAKULTET

DOBOJ

SEMINARSKI RAD

Tema: Edukacija djece u saobraćaju

Predmet: Saobraćajna psihologijaProfesor: dr. Aleksandar Milić, docAsistent: Zoran Gojković, dipl. psihg Student:Dragana Ilić 244/09

Doboj, 2011

SADRŽAJ:

1. UVOD............................................................................................... ................3

2. EDUKACIJA DJECE U SAOBRAĆAJU...................................................43. METODOLOŠKA ORGANIZACIJA ISTRAŽIVANJA............................7

3.1. Predmet istraživanja.............................................................................73.2. Ciljevi istraživanja...............................................................................73.3. Hipoteze istraživanja............................................................................73.4. Varijable istraživanja...........................................................................73.5. Metode istraživanja..............................................................................83.6. Procedura i uzorak............................................................... ................8

4.ANALIZA REZULTATA................................................................................9

4. ZAKLJUČAK................................................................................................15

6.LITERATURA...............................................................................................16

7. PRILOZI........................................................................................................17

1. UVOD

2

Jedan od osnovnih faktora u bezbjednosti saobraćaja je čovjek, svih psihosocijalnih statusa, a posebno djeca koja su najčešće ugrožena ili su pak učestalije žrtve u saobraćaju. Zbog toga je primarna potreba adekvatna i blagovremena edukacija djece – najmlađih učesnika u saobraćaju. Već u predškolskom periodu djeca počinju da koriste jednostavna, ali veoma opasna prevozna sredstva: koturaljke, trotinet, bicikl, saonice itd. A već u kasnijim godinama, danas, sve više i popularne motocikle (skutere). Sva ova sredstva omogućuju znatno ubrzanje dječijeg kretanja, a to ih oduševljava i omamljuje. Sasvim je razumljivo da su ovakvi učesnici u saobraćaju veoma opasni po bezbjednost svih učesnika. Do pete godine života djete uglavnom razaznaje samo opasnosti koje su prosto bliže i lako vidljive. Ono nije u stanju da shvati da vozilo, koje se nalzi na izvjesnoj udaljenosti i brzo se približava, predstavlja opasnost.

Porodica je jedan od osnovnih faktora vaspitanja djeteta, kako općeg, tako i saobraćajnog. Uticaj porodice na vaspitanje djeteta zavisi od odraslih članova porodice, njihovog obrazovanja, ponašanja, odnosa i stava prema saobraćaju, njihove saobraćajne kulture. Svojim ponašanjem, roditelji će uticati na dijete. Roditelji, poštivanjem propisa i pravila saobraćaja, razvit će navike i kod djece. Npr. dok šetaju s djecom, voze se u automobilu ili sredstvima javnog prevoza, neophodno je da komentarišu uslove saobraćaja, postupke vožnje, saobraćajne situacije, znakove, te ukazuju na opasnosti i rizike. Djeci na vrijeme treba predočiti opasnost i naučiti ih kako da se ponašaju u datoj situaciji. Posmatrajući roditelje dok se kreću ulicom ili upravljaju vozilom, djeca uče, stiču navike, grade svoju saobraćajnu kulturu (ili možda nekulturu, zavisi opet od roditelja). Drugi važan faktor obrazovanja i pripreme djeteta za učešće u saobraćaju, jesu predškolske ustanove i škole. Šireći radijus kretanja djeteta, javlja se potreba intenzivnije pripreme djece za saobraćaj. Bez konkretne saobraćajne situacije dijete ne može shvatiti značaj problema saobraćaja. Kod djece treba razviti saznanja koja će im omogućiti da razumiju problem i da shvate da njihova bezbjednost zavisi od njih samih. Roditelji, vodeći djecu u predškolske ustanove i škole, trebaju odabrati najsigurniju trasu puta od kuće do škole i nazad, te ih naučiti, uz potrebna uputstva, da se bezbjedno kreću. Kasnije, pratiti samostalne postupke djece na putu od kuće do škola.

Saobraćajna edukacija djece se uglavnom zasniva na čitanju udžbenika, slikanju slikovnica i sl. To nije pravi način. Knjige i slikovnice nisu pogodne kao edukativni materijal (barem ne za sticanje pješačkih vještina) jer se u njima ne mogu vidjeti realni odnosi u saobraćajnim situacijama. Nema realnog kretanja objekata, ne može se uočiti suština i ne može doći do prenosa znanja iz jednog konteksta u drugi. Neophodna je praktična obuka (treninzi) u ambijentalnim uslovima ili scenariju (situacione verzije).

Djeci treba obogućiti da suštinski shvate zbog čega dolazi do saobraćajnih nezgoda, kako pronaći bezbjedna mjesta za prelazak i dr. Udžbenici u školi moraju postojati, ali prilagođeni samo za učenje neophodnih pravila i propisa, ili kao podsjetnici, već u praksi naučenih stvari. Treba se koristiti video tehnikom i kompjuterskim simulacijama, organizovanjem saobraćajnih i drugih sličnih sekcija (saobraćajne patrole, edukacija od strane saobraćajne policije i dr.) u školama. U nemogućnosti obuke na ulici, treba u okviru svake škole napraviti prikladni poligon (što bliže realnom). Ovakvim pristupom uspješnije će se razvijati saobraćajna kultura i bezbjednost djece u saobraćaju.

2. EDUKACIJA DJECE U SAOBRAĆAJU

3

Modeli i načini osposobljavanja djece u saobraćaju predstavljaju niz aktivnosti za obučavanje djece saobraćajnim vještinama kao i njihova strateška primjena. Osim toga, najnovija istraživanja ukazuju da je neophodno i stvaranje pozitivnih stavova prema sopstvenoj i tuđoj bezbjednosti kao i poznavanje etiologije saobraćajnih nezgoda od strane edukatora djece.

Prvi problem koji se javlja kod edukacionih programa kod nas i u svijetu, predstavlja postavljanje ciljeva.

Zbog nepreciznosti i uopštenosti ciljeva edukacije, često se dolazilo do prisvajanja rezultata bezbjednosti saobraćaja od strane kreatora takvih programa. Smanjenja u broju nezgoda kao i broj stradale djece neopravdano su pripisivani pomenutim programima. Pažljivom analizom utvrđeno je da smanjenje broja nezgoda djece nije uslovljeno samo kvalitetnom saobraćajnom edukacijom i pravilnim ponašanjem djece u saobraćaju, već i zbog značajnog smanjenja izloženosti djece saobraćaju u čemu su posebnu ulogu imali roditelji. Oni su shvatili kolikom riziku su djeca izložena u saobraćaju, pa su manje prepuštali djecu rizicima, tj. smanjili su njihovo izlaganje rizičnim saobraćajnim situacijama. Tako se smanjio i broj stradale djece. Osim toga, roditelji su počeli više raditi sa djecom – obezbjeđivati ih, poučavati i razvijati osjećaj ugroženosti i opreznosti – razvijati shvatanja, stavove i saobraćajnu kulturu.

Dosadašnji (tradicionalni) programi kod nas a i u svijetu, postavljali su samo najopštiji cilj, kao što je, smanjenje nezgoda. Takav cilj dobro zvuči, ali je previše uopšten da bi dobio ulogu operativnog edukacionog cilja.

Osim toga, naširoko prihvaćen i potenciran drugi uopšteni cilj saobraćajne edukacije je podrazumjevao izbjegavanje opasne situacije i bezbjedno ponašanje djece. Takvi ciljevi su djelimično razumni i za odrasle, ali ne i za djecu. Takav cilj ne pomaže mnogo kreatorima edukacionog paketa niti uspješnoj saobraćajnoj edukaciji zbog toga što se ne zna šta podrazumjeva bezbjedno ponašanje, posebno kod djece.

Dakle, formulisani ciljevi treba da budu što konkretniji – operativniji. U protivnom nećemo moći da ocjenimo da li su ciljevi ostvareni, niti bi mogli vidjeti šta dalje činiti radi ostvarenja takvih ciljeva.

Međutim, nije jedini problem samo uopštenost ciljeva saobraćajne edukacije djece. Tamo gdje se u programima postavljalo više operativnih ciljeva, većina njih se bavila poboljšanjem dječijeg znanja u vezi sa saobraćajem, ali ne i formiranjem adekvatnih shvatanja i stavova prema bezbjednosti učesnika u saobraćaju.Potrbno je značajnije uticati na njihovo ponašanje u odnosu na znanje koje treba pružiti samo u onoj mjeri koliko je to neophodno. Posebno je bitno rano razvijanje shvatanja i stavova u vezi sa bezbjednosti kod djece koja podrazumijevaju, pored saznajne i emocionalnu (doživljajnu) i voljnu komponentu.

Dakle, potrebna je pravilnija formulacija ciljeva saobraćajne edukacije djece.Najbolji i najinspirativniji put njihivog određivanja je analiza statusa i uloge djece kao pješaka, zatim analiza komponenata vještina i strategija koje su potrebne da bi se dijete moglo suočiti sa različitim saobraćajnim problemima.

Razumijevanje vještina i strategija potrebnih za interakciju u saobraćaju je očigledna osnova za razvoj edukacionih ciljeva.

4

Dokazano je, da je pješacima potreban čitav niz neophodnih (bitnih) vještina za bezbjedno suočavanje sa saobraćajem. Ona takođe moraju da nauče da te vještine strateški primjenjuju na putu. Takođe treba zapaziti da će mnogi zadaci zahtijevati primjenu nekoliko osnovnih (fundamentalnih) psiholoških vještina i sposobnosti, istovremeno.

Vještine potrebne za bezbjedno suočavanje sa saobraćajem kod pješaka su:

Ú Detektovanje složenih saobraćajnih situacija. Detekcija obuhvata niz osnovnih procesa kao što su selektivna pažnja, vizuelno pretraživanje, otpornost na ometanje, koordinacija vizuelnih i zvučnih informacija, kao i percepcija bezbjednog ili opasnog mjesta za prelazak.

Ú Vizuelna procjena vremena. Od pješaka zahtijeva da odredi pravac i brzinu kretanja vozila kako bi se procijenilo vrijeme do eventualnog udara. Ovom procjenom se dobija informacija o raspoloživom vremenu za prelazak ulice.

Ú Koordinisanje informacija iz različitih pravaca. Pješaci se rijetko sreću sa saobraćejem iz samo jednog pravca. Procjena vremena i ostale procjene moraju biti donešene u odnosu na vozila koja se kreću iz dva ili više pravaca. Za ovo je potrebna sposobnost odvajanja informacija, njihovo memorisanje, koordinisanje i integrisanje.

Ú Koordinisanje percepcije i akcije. Ovo podrazumijeva mogućnost povezivanja informacija o raspoloživom vremenu za prelazak ulice sa informacijom o potrebnom vremenu. Potrebno vrijem zavisi od psiho - fizičkih karakteristika pojedinca, kao i spoljnih faktora koa što je širina kolovoza, oznaka, učestalosti kretanja vozila...

Ovi programi su se većinom zasnivali na učenju pravila i radu u učionici. Rad u učionici nije pogodan za sticanje neophodnih pješačkih vještina. Rad u učionici je djelimično pogodan za učenje pravila i propisa, zatim za obnavljanje onoga što je naučeno u praksi, za određene vrste rasprava u cilju širenja konceptualnog razumijevanja i sl. Da bi objasnili zbog čega učenje pjaešačkih vještina u učionici smatramo nemogućim , napravićemo jednu analogiju koja se može smatrati korektnom. Zamislimo da polažemo za vozački ispit. Instruktor nas smješta u klupe. Objašnjava nam sve o vozilu i njegovom načinu rada, sve o saobraćaju i njegovim karakteristikama, sve o čovjeku i njegovim psigo - fizičkim karakteristikama, sve o saobraćajnim propisima i na kraju sve o tehnici vožnje. Postavlja se pitanje: "Da li ćemo na osnovu znanja iz svega nabrojanog biti spremi da sjednemo u vozilo i da se suočimo sa saobraćajem?". Odgovor se sam po sebi nameće. Slijedi pitanje: "Zašto se onda od djece, koja su manje sposobna za suočavanje sa saobraćajem od nas, očekuje nešto drugo!". Dakle, djeca treba da doživljavaju primjerene saobraćajne situacije i da u njima uče ponašanja. Druga instrukcija koja se često daje djeci je da "pogledaju" prije prelaska ulice. I ovakva instrukcija je neodređena. Djete mora mnogo preciznije da zna šta da gleda i mora da ima jasnu ideju šta treba da radi na osnovu onoga šta je vidjelo.

Drugi važan problem sa verbalnim pravilima i procedurama je što djeca često imaju teškoće u određivanju odgovarajućeg ponašanja koje slijedi iz verbalne instrukcije. Veliki broj djece strada zato što nekontrolisano ("bezglavo") istrčava na ulicu. Međutim, događalo se i djeci koja su "gledala" da su stradala. Greška se pojavljuje iako je instrukcija "gledanja svuda". Neosposobljavanje djece je doprinijelo visokoj stopi nezgoda koja se javljaju na raskrsnicama. Može se učiniti da je dovoljno jednostavno reći djeci da "gledaju" više. Problem je u tome što je djeci potrebna mnogo jasnija ideja o tome šta bi trebala da gledaju

5

(traže). Dakle, ima mnogo grešaka i zabluda koje treba izmijeniti u saobraćajnoj edukaciji djece.

Ukoliko se želi da se na realnim osnovama smanji stradanje djece u saobraćaju, treba iz osnova promijeniti dosadašnji pristup edukacije djece i uvesti neke inovacije. Prvo, treba težiti praktičnoj obuci djece pješačkim vještinama.

U poslednje vrijeme razvija se u osnovnim skolama sistem saobraćajnog vaspitanja koji pored što djeci pruža opšte znanje o saobraćajnom okruženju i razvija im stavove o bezbjednosti u saobraćaju, ovaj program se i sve više bazira na praktičnom učenju, sto nije bio slučaj ranije.

Cilj saobraćajne edukacije djece je obučavanje djece ovim pješačkim vještinama i njihova strateška primjena. Osim toga, najnovija istraživanja ukazuju da je neophodno i stvaranje pozitivnih stavova prema sopstvenoj i tuđoj bezbjednosti kao i poznavanje etiologije saobraćajnih nezgoda od strane edukatora djece.

6

3. METODOLOŠKA ORGANIZACIJA ISTRAŽIVANJA

3.1. Predmet istraživanja

Odluka za ovu temu proizilazi zbog sve većeg broja nesreća u kojima stradaju djeca. U velikom broju ona sama doprinose nesrećama, kako zbog toga što nisu svjesna opasnosti, tako i zbog toga što nisu osposobljena za bezbjedno i samostalno učešće u saobraćaju. Predmet istraživanja je ispitati upoznatost sa modelima i načinima osposobljavanja djece ( od 1 do 9 razreda) u saobraćaju, kao i njihovu efikasnost, funkcionisanje i razne načine osposobljavanja ( saobraćajna policija, šlolske saobraćajne patrole itd.).

3.2. Ciljevi istraživanja

1. Utvrditi koliko načini i modeli osposobljavanja u saobraćaju utiču u edukaciji djece!

2. Utvrditi koliko djece je uključeno u razne saobraćajne sekcije (šlolske saobraćajne patrole, takmičenja u vezi saobraćaja, druženje sa saobraćajnom policijom i sl.)!

3. Utvrditi koliko su načini i modeli osposobljavanja djece u saobraćaju efikasni i zaslužni u edukaciji!

3.3. Hipoteze ili prepostavke

1. Očekije se da načini i modeli osposobljavanja djece u saobraćaju utiču dosta na bezbjdnost i smajnenje broja nesreća u kojima stradaju djeca.

2. Očekije se da je oko 50% djece uključeno u razne saobraćajne sekcije kao i da redovno posjećuju časove koje drži saobraćajna policija i da oko 20 do 30% djece se pojavljuju kao takmičari.

3. Očekije se da načini i modeli osposobljavanja djece u saobraćaju u velikoj mjeri vrše edukaciju djece, i da je njihova zasluga za edukaciju djece velika.

3.4. Varijable istraživanja

Nezavisne: Angažovanost društva (školskih ustanova, saobraćajne policije kao i samih roditelja) u edukaciji djece.

Zavisne: Edukovanost djece od strane raznih načina i metoda osposobljavanja djece u saobraćaju.

7

3.5. Metode istraživanja

Anketni upitnik ( za nastvnike ili druge edukatrore za osposobljavanje djece).

Anketni upitnik ( za učesnike koji se educiraju „djecu“).

Anketni upitnici se sastoje od 10 pitanja (odnose se na mišljnja, činjenice, stavove i sl.) koji obuhvataju prikupljanje podataka usled posmatranja 80 slučajno odabranih dječaka i djevojčica osnovne škole u toku jednog mjeseca, i 21-og promotera edukacionih programa (nastavnika, saobraćajne policije, instruktora iz auto-moto saveza iz ovog domena,koji rade sa djecom) a sve u cilju dobijanja potrebnih rezultata.

3.6. Procedura i uzorak istraživanja

Uzorak čini 101 lice slučajno odabranih građana sa područija opštine odriča. Procedura je trajala mjesec dana, tako da su nastavnici područnih škola omogućili i pomogli u srovođenju same procedure, kao i lica unutrašnjh poslova (policije) koja su bila spremna da odgovore na anketu.

8

4. ANALIZA REZULTATA

Mjesto istraživanja je opština Modriča, a vrijeme od 26. 04. do 28. 05. 2011. godineNakon obavljenog istraživanja došli smo do sledećih rezultata:

- Analiza rezultata za uzorak učenika -

Koliko često imate časove saobraćajne kulture u vašoj školi?Rezultati %

jednom u toku polugodišta 0 0

jednom mjesečno 0 0

više puta sedmično 50 52,5jednom u toku godine 0 0jednom sedmično 30 47,5

Ukupno 80 100

62% je reklo da imaju više puta sedmično, a 37,5% jednom sedmično. Ovo nam pokazuje dosta dobre rezultate sto se tiče ovog domena obrazovanja.

Na koji način se vrši predavanje?Rezultati %

uz pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmova 24 34,4

tako što učite iz priručnika 7 8,75organizuju časove u prirodi, tj. praktično vam pokazuju

58 37,5

Ukupno 8 100

34,4% pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmova; zatim tako što učite iz priručnika 8,75%; i 37,5 organizovanjem časova u prirodi, tj praktično vam pokazuju.

Da li poznaješ saobraćajne znakove koji se nalaze na putu od škole do

9

kuće?Rezultati %

DA 60 75

NE 6 7,5

Samo neke 14 17,5Ukupno 80 100

DA je reklo 75% učenika; a NE je odgovorilo 7,5%,; dok je 17,5 reklo da poznaje samo neke saobraćajne znakove.

Kada si naučio saobraćajne znakove?Rezultati %

Prije polaska u školu od roditelja 18 22,5

U školi uz pomoć učitelja – „edukatora“ (nastavnika, saobraćajne policije)

46 57,5

U školskim saobraćajnim sekcijama 16 20

Ukupno 80 100

57,5 % je naučilo saobraćajne znakove u školi (20% u školskim saobraćajnim sekcijama), dok je 22,5 % učenika znakove znalo prije polaska u školu.

10

Da je efikasna reklo je 97,5 % učenika; a da nije efikasna svega 2,5 % učenika.

Šta mislite o edukaciji djece u saobraćaju?

Rezultati %

Nije potrebna 2 2,5N

eefikasn

a

Potrebna 78 97,5

Efik

asna

Trebalo bi češće da imamo nastavu

8 10

Sviđa mi se rad sa saobraćajnom policijom

43 53,75

I ja pomažem vršnjacima pošto sam član saobraćajne patrole

20 25

Pomogla mi je na takmičenju

9 11,25

Ukupno 80 100

11

Analiza rezultata za uzorak promotera edukacionih programa (nastavnika, instruktora iz auto-moto društva)

Koliko često držite nastavu iz saobraćajne kulture u vašoj školi?Rezultati %

jednom u toku polugodišta 0 0

jednom mjesečno 1 4,7%

više puta sedmično 10 47,6jednom u toku godine 0 0jednom sedmično 10 47,6

Ukupno 21 100

4,7 % promotera je reklo jednom mjesečno; dok je 47,6 % reklo više puta sedmično i jednom sedmično; što su dosta pozitivni rezultati.

Na koji način najčešće organizujete časove?Rezultati %

uz pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmova 8 38%

tako što učite iz priručnika 2 9,5organizuju časove u prirodi, tj. praktično vam pokazuju

11 52,5

Ukupno 21 100

38 % pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmova; zatim tako što učite iz priručnika 9,5 %; i 52,5 % organizovanjem časova u prirodi, tj praktično vam pokazuju.

Kakva su vaša opažanja o tome koliko djeca poznaju saobraćajne propise prije bilo kakvog kontakta sa vama?

12

Rezultati %Dobro poznaju 14 66,6

Ne poznaju 0 0

Samo neke poznaju 7 33,3Ukupno 21 100

66,6 % je reklo da dobro poznaju, onih koji uopšte ne poznaju nije bilo; dok 33,3 % nih poznaju samo neke.

Da vaše zalaganje ima veliku zaslugu u edukaciji djece?Rezultati %

DA 19 80,5

NE 0 0

Zavisi i od vaspitanja kod kuće

2 19,5

Ukupno 21 100

Odgovor DA zaokružen je u 80,5 % slučajeva; dok je njih 19,5 % odgovorilo da zavisi od vaspitanja kod kuće.

Pri edukaciji djece u ovoj oblasti jel se više bazirate na teoriju ili više nastojite praktično da učite djecu?

Rezultati %teoretski 0 0

praktično 9 40,8

teoretski i praktično 12 59,2Ukupno 21 100

Treba li uvrstiti predmet o osposobljavanju djece u saobraćaju kao jedan od redovnih predmeta?

Rezultati %DA 10 47,6

13

NE 5 23,8

Bolje je kao izborna nastava

6 28,6

Ukupno 21 100

DA je reklo 47,6 % promotera; NE je reklo 23,8 % promotera; a 28,6 smatra da je bolje kao izborna nastava.

4. ZAKLJUČAK

Zaključak je da treba značajnije uticati na njihovo ponašanje u odnosu na znanje koje treba pružiti samo u onoj mjeri koliko je to neophodno. Posebno je bitno rano razvijanje

14

shvatanja i stavova u vezi sa bezbjednosti kod djece koja podrazumijevaju, pored saznajne i emocionalnu (doživljajnu) i voljnu komponentu.

Dobijeni rezultati nam govore da načini i modeli osposobljavanja djece u saobraćaju utiču na edukaciju djece, iako svi rezultati nisu onakvi kako smo očekivali. Iz dobijenih rezultata se vidi da je djeci pružito opšte znanje o saobraćajnom okruženju i razvijni im stavovi o bezbjednosti u saobraćaju u 97,5% slučajeva kao i da u 37,5% slučajeva edukacija se odvija i u praksi (na samoj saobraćajnici). U 34,4% slučajeva vrši se razvijanje raznih vještina i strategija (pomoću raznih prezentacija, puštanjem filmova i sl) u cilju bezbjednosti i smanjenju saobraćajnih nezgoda. Vidjivo je takođe i da je 43,75% učenika uključeno u razne saobraćajne sekcije,u kojima se edukuju i istovremeno takmiče.

Dobijeni rezultati nam govore da načini i modeli osposobljavanja djece u saobraćaju od strane promotera utiču na edukaciju djece, Iz dobijenih rezultata se vidi da 90,5 % promotera smatra da se djeca poslije edukacije bolje ponašaju na ulicama. Takođe je važno napomenuti da se na teoretski i praktični dio bazira 57,2 % promotera a samo na praksu se bazira njih 42,8 %. O razmataranju mogućnosti da se uvrstiti predmet o osposobljavanju djece u saobraćaju kao jedan od redovnih predmeta pozitivno se izjasnilo 47,6 % promotera, a da ostane kao izborni predmet 28,6 % njih; dok je neočekivano njh 23,8 % reklo da ne treba uvrstiti ovaj predmet kao redovan.

6. LITERATURA

Aleksandar Milić, (2007), „Saobraćajna psihologija”, Grafičar, Doboj

15

David Gaon, (1975), „Saobraćajno vaspitanje u osnovnoj školi“, IP „svjetlost“ Sarajevo

Valon, A. (1999): Psihički razvoj deteta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd.

Veldol, K. (1979): Društveno ponašanje, Nolit, Beograd

7. PRILOZI

16

Anketni upitnik za djecu

Anketni upitnik za promotere edukacionih programa

-Anketni upitnik za djecu-

1. Koliko često imate časove saobraćajne kulture u vašoj školi?

17

a) jednom mjesečnob) jednom u toku polugodištac) jednom u toku godined) jednom sedmičnoe) više puta sedmično

2. Na koji način se vrši predavanje?

a) uz pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmovab) tako što učite iz priručnika c) organizuju časove u prirodi, tj. praktično vam pokazuju (možete zaokružiti jedan ili više odgovora)

3. Da li po vašem mišljenju učitelji – „edukatori“ poklanjaju dovoljno pažnje na edukaciju djece usaobraćaju?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Da li poznaješ saobraćajne znakove koji se nalaze na putu od škole do kuće?

a) Dab) Samo nekec) Ne

5. Kada si naučio te znakove?

a) Prije polaska u školu od roditeljab) U školi uz pomoć učitelja – „edukatora“ (nastavnika, saobraćajne policije)c) U školskim saobraćajnim sekcijama

6. Da li u tvojoj školi postoji i jedna saobraćajna sekcija?

a) DAb) NE

7. Šta mislit o edukaciji djece u saobraćaju?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

-Anketni upitnik za promotere edukacionih programa-

1. Koliko često držite nastavu iz saobraćajne kulture u vašoj školi?

18

a) jednom mjesečnob) jednom u toku polugodištac) jednom u toku godined) jednom sedmičnoe) više puta sedmično

2. Na koji način najčešće organizujete časove?

d) uz pomoć raznih prezentacija, puštanjem filmovae) tako što učite iz priručnika f) organizuju časove u prirodi, tj. praktično vam pokazuju (možete zaokružiti jedan ili više odgovora)

3. Koliko su vaši časovi edukacije prilagođeni uzrastu od 1 - 8 razreda?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Kakva su vaša opažanja o tome koliko djeca poznaju saobraćajne propise prije bilo kakvog kontakta sa vama?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Da li smatrate da se djeca poslije edukacije bolje ponašaju na ulicama, tj. da vaše zalaganje ima veliku zaslugu u edukaciji djece?

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Jesi li uključen u rad sa djecom u okviru i jedne saobraćajne sekcije?

a. DAb. NE

7. Šta mislit o edukaciji djece u saobraćaju?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

19

8. Pri edukaciji djece u ovoj oblasti jel se više bazirate na teoriju ili više nastojite praktično da učite djecu?

a. teoretskib. praktičnoc. teoretski i praktično

9. Da li mislite da su današnji modeli i načini osposobljavanja djece u saobraćaju dobri?

a. jesub. nisu, treba ih mjenjatic. nisu zanimljivi djeci

10. Treba li uvrstiti predmet o osposobljavanju djece u saobraćaju kao jedan od redovnih predmeta?

a. DAb. NEc. Bolje je kao izborna nastava________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________( objasni)

20