Helpt meiden om een positief lichaamsbeelden meer zelfvertrouwen te ontwikkelen

Self Esteem Werkboek

voor moeders van meiden tussen de 8-11 jaar

1

Waarom is dit werkboek opgesteld? 2

Doel van dit werkboek 4

De belangrijke rol van moeders 6

Tips hoe je je beter kunt voelen over je eigen lichaam 7

Je dochter stimuleren om te praten over haar lichaam 8

Voordat je begint… 9

Oefening 1: Aan de slag 10

Oefening 2: Mijn moeder en ik 13

Oefening 3: Waar kom ik vandaan? 15

Oefening 4: Mijn wereld 17

Oefening 5: Veranderingen! 19

Oefening 6: Begrip voor elkaar 22

Oefening 7: Moeilijke onderwerpen 25

Oefening 8: Veilig zijn 27

Oefening 9: Waar hoop ik op 30

Internationale adviesraad van het Dove Self-Esteem Fund 33

Maak kennis met de familie – verdere hulpmiddelen 34

Andere materialen en inspiratiebronnen 35

Inhoud

Onze sociale missie:Alle vrouwen en meiden helpen bij het

ontwikkelen van een positief zelfbeeld en een positieve relatie met zichzelf en hun

schoonheid, zodat zij in staat zijn om het beste uit hun leven te halen.

"Om als volwaardig, gelukkig en succesvol persoon te kunnen deelnemen aan de

samenleving is een gezond zelfvertrouwen en een positief lichaamsbeeld een voorwaarde. Dit is niet meer voor iedere (jonge) vrouw zo vanzelfsprekend. Een gemis voor henzelf en

de maatschappij. Iedere (jonge) vrouw verdient dan ook te weten hoe ze haar zelfbeeld en

zelfvertrouwen kan verbeteren"Vilna van Betten – Colsen. Lifecoach, directeur vanVilna.nl;

Academy for lifequality, auteur van ‘Lekker in je vel’

2 3

“Bijna alle meiden hebben problemen met hun lichaamsbeeld. Het ondermijnt hun zelfvertrouwen en is een verspilling van emotionele energie. Ik raad dit werkboek van harte aan aan (de begeleiders van) meiden die willen leren om steviger in het leven te staan en om meer uit zichzelf te halen.”

Dr. Susie Orbach

Moeder, psychoanalytica, activiste en auteur van verschillende boeken over het

lichaam en emotionele geletterdheid, zoals ‘Bodies’ en ‘Over eten’.

Ook de resultaten uit het Nederlands onderzoek, duidden op een laag zelfvertrouwen.• Driekwart van de meisjes (67%) voelt een sociale druk om mooi te zijn. Deze druk komt

met name van de meisjes zelf (31%), de maatschappij (15%) en vrienden (13%).

• Een op de vijf meisjes (22%) vermijdt wel eens een sociale activiteit, doordat ze vinden dat ze er niet goed uit zien. Dit betreffen de volgende activiteiten:

• Naar het strand, het zwembad, de sauna of een kuuroord gaan (10,1%) • Naar school gaan of shoppen voor kleding (beide 4,1%) • Naar een sociaal evenement, feestje of club gaan (3,9%) • Bijna driekwart van de meisjes (71,9%) geeft aan dat zijzelf het meest kritisch zijn als

het gaat om hun uiterlijk.

Tegenwoordig ligt er meer dan ooit een druk op jonge meisjes om fysiek perfect te zijn. We zien dit weergespiegeld in alle media om ons heen. De resltaten uit het internationaal onderzoek zijn verontrustend:

• Ruim 60% van alle meiden gaat bepaalde activiteiten uit de weg uit onvrede over het uiterlijk. Bijvoorbeeld:

• 19% durft zich niet aan te sluiten bij een groep of club • 23% gaat niet naar het strand of het zwembad • 13% durft haar mening niet te geven • 15% gaat niet naar school (‘The Real Truth About Beauty – Revisited’, Dove Global study, 2010)

• Tweederde (63%) van alle vrouwen is van mening dat van hen wordt verwacht dat zij in fysiek opzicht aantrekkelijker zijn dan de generatie van hun moeder. (The Girl Scout Research Institute)

• Als meisjes verder in de puberteit komen neemt de ontevredenheid over het lichaams-beeld toe. Waar 75% van de meisjes van 8-9 jaar oud zegt dat ze vindt dat ze er goed uitziet, geldt dat nog maar voor 56% van de meisjes in de leeftijd van 12-13. (Teens Before Their Time 2000)

• 72% van alle meisjes voelt een druk om mooi te zijn. (The Real Truth About Beauty; Dove Global study 2010)

Waarom is dit werkboek opgesteld?

Dit soort feiten was voor het Dove Self-Esteem programma aanleiding om campagne te voeren. Het doel: Meiden en vrouwen inspireren hun zelfbeeld, zelfwaardering en zelfvertrouwen te vergroten. Moeders spelen hierin uiteraard een belangrijke rol.

• Meer dan 50% van jonge meisjes tussen 11 en 15 jaar zegt dat hun moeder de persoon is die hen het beste kan helpen als ze met een probleem zitten. (The Ten Emerging Truths: New Directions for Girls 11-17, 2002)

"Via de (sociale) media komen jonge vrouwen dagelijks in aanraking met onmogelijk haalbare ideaalbeelden. Ze zijn echter nog lang niet op de hoogte van de juiste informatie. Dit alles leidt tot een laag zelfbeeld en vele pogingen om te streven naar die Ideaalbeelden.Om competent en consequent te zijn in gedrag, zullen ze stevig in hun schoenen moeten staan. Hier is zelfvertrouwen en een goed zelfbeeld voor nodig. Dit programma geeft inzichten, tools en vaardigheden om dit te bereiken."

Vilna van Betten – Colsen

Lifecoach, directeur vanVilna.nl en Academy for lifequality, auteur van ‘ Lekker in je vel’.

Waarom is dit werkboek opgesteld?

4 5

Doel van dit werkboek

Dit werkboek is bedoeld om moeders en begeleiders (mensen zoals jij) handvaten te bieden om hun dochters ten tijde van de ontwikkeling van hun zelfbeeld en zelfvertrouwen zo goed mogelijk bij te staan. Het helpt moeders/begeleiders om binnen te treden in de wereld van hun dochter, te begrijpen wat er in haar omgaat en kennis te nemen van de druk die op haar wordt uitgeoefend. De oefeningen helpen moeders en dochters om lastige gesprekken met elkaar aan te gaan op een leuke laagdrempelige manier. Deze gids biedt veel mogelijkheden en inzichten hoe samen te komen tot een betere relatie met jezelf, het lichaam en dus het zelfbeeld.

Wat levert dit werkboek op?• Het maakt factoren duidelijk die eigenwaarde beïnvloeden• Het draagt bij aan een positiever lichaamsbeeld• Het versterkt het zelfvertrouwen• Het vergroot de kans om dromen te verwezenlijken• Het bevordert geluk• Het inspireert anderen

Hoe ziet dit werkboek eruit?Het boekje bestaat uit twee onderdelen. Het eerste deel bevat informatie voor moeders over het traject dat hun dochter aflegt als ze in de puberteit komt. De rest van het boekje bestaat uit oefeningen die moeders en dochters samen kunnen doen om verder in te gaan op aspecten van eigenwaarde en lichaamsbeeld.

Lieve moeders,Jonge meiden staan voor grote fysieke, emotionele en sociale veranderingen die verwarring en onzekerheid met zich mee kan brengen. In deze periode gaan ze op zoek naar hun identiteit en gebruiken ze de media en hun ‘peergroup’ om te testen of hun ideeen en normen geaccepteerd worden. Ze zijn ontvankelijk voor invloeden van buitenaf. Naast de media en peergroup hebben ook de moeders een grote invloed. Bijdragen als moeder aan de ontplooiing van het positieve zelfbeeld en zelfvertrouwen is dus onmisbaar.

Als moeder willen we allemaal het beste voor onze dochters. Wij willen dat ze opgroeien tot een zelfredzame, zelfverzekerde vrouw, zodat ze hun potentieel ten volste benutten en keuzes maken die bij hen passen.

Hoe eerder ze ermee beginnen, hoe duurzamer het effect voor de toekomst. Het beeld wat we als moeder over onszelf hebben dragen we

“onbewust” over op onze dochter(s). Je dochter spiegelt zich aan jou. Jij bent haar rolmodel, haar voorbeeld. Hoe meer wij dus ons eigen lichaam accepteren, des te natuurlijk zal het voor hen voelen om hun lichaam te accepteren. Het is belangrijk dat we onze eigen mogelijke strijd met gewicht en een negatief lichaamsbeeld van onze dochter vandaan houden.

Als je bereid bent om hiermee samen met je dochter aan de slag te gaan, dan zul je al snel ervaren dat de mogelijkheden voor een beter resultaat zich aandienen... niet alleen voor de dochters.

Om te weten hoe je dit kunt bereiken, hebben we in deze gids op veelgestelde vragen antwoord gegeven. Lees, doe, ervaar en geniet!

Liefs,Vilna

Vilna van Betten-Colsen, lifecoach, auteur “Lekker in je vel”, directeur Vilna.nl; Academy for Lifequality, waarvoor ze vele trainingen op gebied van zelfvertrouwen geeft.

Lees dit boekje eerst helemaal door voordat je er samen mee aan de slag gaat.

6 7

Jouw inbreng is erg belangrijk. Al lang voordat sociale druk zijn intrede doet, zijn liefde en aandacht van de moeder het fundament voor het leven van de dochter. Jij bent haar rolmodel, haar voorbeeld. Wie jij bent en wat je doet, heeft grote invloed op je dochter en dient als basis voor de keuzes die ze zal maken in haar leven. Het is fijn om je als moeder te realiseren dat die invloed ook positief doorwerkt en en het is dus handig om als moeder bewust te worden van ons eigen gedrag. Op die manier kun je een optimale bijdrage leveren tijdens de opvoeding en je dochter op laten groeien tot een zelfredzame, zelfverzekerde vrouw.

De negatieve effectenAls we een negatieve opmerking maken over ons eigen lichaam of kritiek hebben op ons eetgedrag, zijn dat signalen die worden opgepakt door onze dochters. Als we:

• zuchten wanneer we in de spiegel kijken• of standaard zeggen dat we dit eigenlijk niet zouden moeten eten• of dat we strenger moeten diëten• klagend dingen zeggen als ‘had ik maar een andere neus / ander haar / andere ogen /

andere heupen’.

… dan krijgen onze dochters het idee dat het voor een meisje heel normaal is om kritisch of ontevreden te zijn over haar lichaam.

De belangrijke rol van moeders

• Kijk naar foto’s van jezelf van een paar jaar terug die je leuk vindt. Misschien was je toen niet tevreden over je lichaam en realiseer je je nu dat je er toen prima uitzag en dat je graag weer dat lichaam zou willen hebben. Realiseer je daarbij dat je nu wellicht baalt van een lichaam waar je over een paar jaar van denkt: "Had ik maar weer dat lichaam". Het is dus veel handiger om goed voor jezelf te zorgen en je lichaam te accepteren zoals het is.

• Zorg voor lichaamsbeweging. Zet muziek op en ga dansen of ga eropuit voor een wandeling. Hiermee geef je je lichaam een impuls wat “feelgoodstofjes” aanmaakt. Dat is een goed tegengif voor de kritiek die zich aan de buitenkant heeft opgehoopt.

• Wijs jezelf erop dat beelden in tijdschriften vaak digitaal zijn, buitengewoon zijn geretoucheerd en belicht en geen foto's zijn van echte vrouwen.

• Denk eraan dat je lichaam heeft geleefd, heeft gewerkt, een kind heeft gebaard en opgevoed en een huishouden draaiende houdt. Ons lichaam verandert als we ouder worden.

Natuurlijk is het niet zo gemakkelijk om positief of zelfverzekerd te zijn over je eigen lichaam, als je dat niet zo voelt. Toch is het belangrijk dat je nadenkt over je eigen gevoelens en dat je probeert om eventuele negatieve gevoelens over je lichaam voor je te houden als je dochter in de buurt is (Het zou natuurlijk helemaal fantastisch zijn als je die gevoelens totaal niet meer zou hebben!). Een juiste houding vinden ten opzichte van je eigen lichaam kan lastig zijn, maar als het je lukt om daarin neutraal of zelfs positief te zijn, wordt het voor je dochter gemakkelijker om zelf een positief lichaamsbeeld te ontwikkelen.

Tips hoe je je beter kunt voelen over je eigen lichaam:

8 9

XXXX

Denk terug aan de tijd toen je zo oud was als je dochter. Waarschijnlijk was dit een verwarrende tijd. Misschien deed je lichaam niet wat jij wilde. Misschien was je bezig met de overstap naar de middelbare school. De zekerheden die je als kind had, vielen deels weg. Wat had je toen nodig (gehad) van je moeder of van de andere belangrijke vrouwen in je leven, zoals bijvoorbeeld tantes? Zijn er dingen die je voor je dochter anders zou willen doen, zeker gezien de extra druk die er tegenwoordig is?

Misschien hoefde jij op die leeftijd er nog niet zo volwassen of sexy uit te zien. Jouw dochter wordt elke week aan 5.000 beelden in de media blootgesteld die haar voorhouden hoe ze er uit zou moeten zien en hoe ze zich zou moeten voelen. Beroemdheden maken de dienst uit. Seks wordt voorgesteld als iets waar ze al op jonge leeftijd mee bezig zou moeten zijn. Al voor de puberteit zien meiden het als hun recht om de laatste mode te kunnen kopen en make-up te dragen. Als je met je dochter kan praten over al deze dingen die haar onder druk zetten, help je haar enorm.

In dit boekje staan oefeningen die ze in haar eentje kan doen en oefeningen die jullie samen kunnen doen. Zorg ervoor dat je eerst vertrouwd raakt met de wereld van je dochter voordat je met dit boekje aan de slag gaat.

Je kunt: • Naar haar favoriete tv-programma’s

kijken. Je zult je waarschijnlijk wel een idee kunnen vormen waarom ze die programma’s leuk vindt. Als dat niet het geval is, heb je in ieder geval genoeg informatie om er met haar over te praten.

• Leen haar tijdschriften en ontdek wat daarin geschreven wordt en welke beelden er worden gebruikt. Laat die beelden op je inwerken en kijk wat het met je doet. Probeer je ook voor te stellen wat het met je zou doen als je je dochter zou zijn.

• Luister naar de muziek die ze de laatste tijd heeft gedownload en concentreer je op de teksten. Je kunt haar dan wat vragen over de muziek die haar aanspreekt.

• Bekijk haar favoriete websites. Door de komst van facebook en twitter, speelt internet een steeds belangrijkere rol in ons leven. Bekijk eens de pagina’s die ze bezoekt. Het is ook leuk om samen naar de pagina’s te kijken, zodat je het er meteen samen over kunt hebben.

Voordat je begint…Je dochter stimuleren om te praten over haar lichaam

Gevoelens Er komen ook emoties bij kijken. Vaak zijn een obsessie met het lichaam en eetproblemen een reactie op emoties en verdriet.

We kunnen onze dochters helpen door ze te laten weten dat we allemaal wel eens gemengde en ingewikkelde gevoelens hebben.

Gevoelens zijn niet juist of fout of goed of slecht. Soms schrikken we van onze gevoelens en soms worden we

erdoor in verlegenheid gebracht. Soms voelen we ons gewoon goed. Soms voelen we ons verdrietig. Gevoelens zijn persoonlijk en maken een belangrijk deel uit van ieder van ons. Weten hoe we ons voelen is een manier om onszelf beter te leren kennen en dat geldt ook voor je dochter.

Hoe meer ze haar gevoelens kan accepteren, wat voor gevoelens het ook zijn, des te meer zal ze de normale verwarring van het volwassen worden aanvaarden als een bijzondere periode.

Of ze nu blij is of verdrietig, uitgelaten of bezorgd, tevreden of down, dat ze zich niet af hoeft te reageren op haar lichaam.

“Sta open voor en wees geïnteresseerd in wat er in

haar omgaat.”

Als je een gezonde interesse toont in de ontwikkeling van je dochter, worden de veranderingen die ze doormaakt bijzonder leuk en niet iets waar ze zich druk over hoeft te maken. De oefeningen verderop zijn bedoeld om van ‘uiterlijk en lichaamsbeeld’ alledaagse onderwerpen te maken waar jullie het makkelijk over kunnen hebben.

Bovendien scheelt het ook als meiden inzien dat de beelden van hun favoriete popsterren, tv-sterren en modellen uit advertenties gemanipuleerd zijn. Voor mediabeelden wordt zoveel gebruik gemaakt van speciale verlichting en digitale bewerkingen dat het in feite fantasiebeelden oplevert die niet veel te maken hebben met hoe mensen er in het echt uitzien. Als je het unieke karakter benadrukt in het uiterlijk of de stijl van je dochter (bijv. haar schattige sproetjes of dat het leuk is dat ze borsten krijgt, maar ook nog een beetje babyvet heeft), geef je een krachtige boodschap af dat je het leuk vindt dat ze verandert en dat die veranderingen ook onlosmakelijk verbonden zijn met haar eigen unieke persoon.

10 11

Algemeen: Maak het gezellig, samen op een knusse plek waar jullie niet gestoord kunnen worden. Zorg dat er een leuke pen, wat kleurtjes, wat meidentijdschriften en bijv. een mooi aantekeningenboekje klaar ligt.

Het kan zijn dat je dochter wezenlijke vragen/onzekerheden heeft over het volwassen worden en dit geeft jou de kans om jouw ervaringen met haar te delen op een manier zoals je zelf had gewild toen jij zo jong was.

Haal jouw eigen fotoboeken erbij en kijk hoe jij eruit zag op dezelfde leeftijd als je dochter nu. Bespreek wat jullie hetzelfde hebben, waar je blij mee was en vraag wat zij mooi vindt aan jou toen en nu.

TIPS VOOR MAMA

Meer over mijMijn favoriete hobby’s zijn:

Als ik later groot ben, wil ik zijn als:

Het meest interessante aan mij is:

1

2

Hieronder hulpvragen die je dochter zou kunnen gebruiken of die aanleiding kunnen zijn voor een gesprekje.

Vragen die ik heb over volwassen worden Waarom verander ik? Verandert iedereen op dezelfde manier? Hoe oud moet je zijn om iemand te mogen zoenen? Moet ik op dieet? Is het wel oké om zo enthousiast te zijn over volwassen worden?

Over mijn vriendenDe naam/namen van mijn beste vriend(en) is/zijn: Mijn beste vriendin(nen) denkt/denken dat ik: Wat me dwarszit van wat mijn vrienden doen / zeggen / denken is: Iets wat mijn vrienden doen / zeggen / denken en wat mij inspireert is:

Schrijf alle dingen op die nu belangrijk voor je zijn. Dit is pas het begin - je krijgt nog heel veel mogelijkheden om meer over jezelf te vertellen. Misschien vind je het zelfs prettig om gaanderweg je gedachten en gevoelens in een dagboek of notitieboekje te noteren.

Over mijMijn naam is: Ik ben jaar oud

Mijn school is: Ik zit in groep

Over mijn lichaamVoor mij houdt mooi zijn in:

Ik heb vragen over mijn gezicht / haar / benen / borst / lichaam:

Wat ik verder graag zou willen weten:

Aan de slag

Oefening1 Aan de slag

Oefening1

12 13

Jij kent de basisdingen over je moeder en zij kent die waarschijnlijk ook over jou. Laten we een beetje dieper graven in wie jullie nu precies zijn. Haal je pen erbij, denk als een journalist en stel deze vragen aan elkaar om nieuwe dingen te ontdekken. Je zult een aantal dingen te weten komen, waardoor je meer inzicht in elkaar krijgt. Je kunt deze vragen ook aan je oma en je tantes stellen.

Wat hebben we met elkaar gemeen?

Om erin te komen: ontdek iets aparts wat jullie allebei kunnen, bijv.• één wenkbrauw ophalen• je tong dubbelvouwen• fluiten

Over mijn moederDe naam van mijn moeder is:

Vandaag zou ik mijn relatie met haar willen beschrijven als:

Op andere dagen zou ik mijn relatie met haar willen beschrijven als:

Wat ik vervelend vind aan mijn moeder is:

Wat ik fantastisch vind van mijn moeder is:

Wat ik mooi vind aan mijn moeder is:

Wat ik minder mooi vind aan mijn moeder is:

Aan de slag

Oefening1 Mijn moeder en ik

Oefening2

Mam, ik ga het met je hebben over:• Mijn beste vriendin(nen)

• Mijn school • Wat ik vind mijn broertjes/zusjes, tantes, grootouders, leraren, babysitter etc.

Mam, vertel me eens:• Wat jij van school vond

• Wie jouw beste vriendinnen waren toen je zo oud was als ik • Wat je echt vindt van je familie

Laten we het hebben over:

• Wat je moet doen als je wordt gepest of geplaagd

• Wat ik van mijn lichaam vind

• Wat er lekker is aan zoenen

• Wat ik er echt van vind dat ik ongesteld ben/ga worden

• Wat ik er echt van vind om een bh te gaan dragen

14 15

Mijn moeder en ik

Oefening2

Meer dingen waarover je kunt praten:

• Waardoor voel ik me sterk

• Waardoor voel ik me niet op mijn gemak

• Soms heb ik moeite met mezelf omdat…

• Soms ben ik helemaal blij met mezelf omdat...

Neem ruim een uur de tijd om deze oefening ongestoord samen te doen. Praat over de dingen die door je dochter zelf zijn aangedragen en waar ze mee zit of vragen over heeft. Het kan zijn dat je dingen te horen krijgt waar je je niet prettig bij voelt. Haal dan even diep adem en parkeer dat voor na het gesprek. Hierdoor kun je je weer helemaal op haar richten en op wat zij nodig heeft. Op een later tijdstip kun je dan voor jezelf helder krijgen waarom je dat specifieke gedeelte ongemakkelijk vond.

Let erop dat je dochter van jou de boodschap krijgt dat gevoelens nooit 'goed of fout' zijn en dat al haar reacties en gevoelens begrijpelijk zijn. Hoe verwarrend haar gevoelens soms ook kunnen zijn, als ze erover schrijft of erover praat of tekent, dan zal ze, net zoals dat voor ons allemaal geldt, zichzelf veel minder in de weg zitten en zich prettiger voelen. Als ze weet dat haar gevoelens er mogen zijn, hoeft ze dezen ook niet te ontkennen of zich ervoor te schamen. Het zijn gewoon gevoelens.

TIPS VOOR MAMA

Waar kom ik vandaan?

Oefening3Elk gezin is anders. Het is de specifieke samenstelling die elk gezin uniek maakt. Gezinnen bestaan uit verschillende elementen waarbij iedereen iets speciaals inbrengt.

Laten we erover hebben

Hoe beïnvloedt waar je vandaan komt wie je bent? Dit kan betrekking hebben op religie, woonplaats, etnische achtergrond, de leeftijd van je ouders, de normen en waarden van de familie, of je alleen bij je moeder of vader woont of bij je moeder en vader en of je verder nog (stief)broers en (stief)zussen hebt.

• Waar is mijn oma opgegroeid?• Waar heeft mijn moeder haar jeugd

doorgebracht?• Wat maakt onze familie uniek en anders?• Waardoor ben ik uniek en anders?• Wat versta ik onder 'schoonheid'?• Wat verstaat mijn familie onder schoonheid?• Welke dingen bewonder ik in mijn

familieleden?• Wat bewonder ik in andere mensen?• Welke dingen bewonder ik in mezelf?• Welke vaardigheden wil ik verder ontwikkelen?• Wat ben ik over mijn moeder te weten

gekomen dat ik eerder nog niet wist?• Hoe verandert dat de relatie die ik met haar heb?

16 17

Waar kom ik vandaan?

Oefening3 Mijn wereld

Kinderen moeten vaak hun eigen familie zien te plaatsen in de bredere context van hun sociale omgeving. Dat komt niet altijd overeen. Buitenshuis zijn zij vaak de boodschappers van wat jij belangrijk vindt en de manier waarop jij dingen doet. Soms botst dit en dat kan ongemakkelijk voor ze zijn.

Luister naar hoe je dochter zich wil ontwikkelen en wil groeien. Wat is voor haar belangrijk en wat levert dat voor haar op?Je kunt haar helpen om die nieuwe richtingen te visualiseren. Probeer geen oordeel te geven over wat ze wil, maar mee te gaan in haar wensen, zelfs als die haaks staan op wat jij voor haar had gehoopt. Zij wil misschien graag schoonheidsspecialiste worden, terwijl jij voor haar een wetenschappelijke loopbaan voor ogen had. Of misschien wil ze de technische kant op en zie jij haar liever in het onderwijs. Misschien wil ze, net als zoveel meiden van nu, gewoon beroemd worden. Welke dromen en ideeën je dochter ook koestert, het zijn de dromen en ideeën van vandaag en die zullen veranderen naarmate ze ouder wordt. Je kunt bijdragen aan het verbeteren van haar zelfvertrouwen door haar te laten weten dat je begrijpt waar zij naar verlangt of wat zij graag zou willen zijn. Het is een manier om haar te laten weten dat haar wensen prima zijn en dat jij haar zult steunen.

Laat haar eventueel een mooie tekening maken van haar idealen, wensen en dromen. Die tekening kan dan mooi als uitgangspunt dienen om erover te praten.

Oefening4TIPS VOOR MAMA

Media zoals tijdschriften, websites, blogs, tv-programma’s, muziek en films zijn nu waarschijnlijk een belangrijk onderdeel van je leven. Je moeder heeft hier misschien geen kijk op. Wellicht wil ze wel graag weten waar jij je zoal mee bezig houdt. Neem een tijdschrift, kies een tv-programma of een websitepagina welke je echt fantastisch vindt en laat dat aan haar zien. Je kunt haar laten zien wat het voor je betekent en wat je erbij voelt.

Laten we het erover hebben

Kijk eens goed naar de afbeeldingen/beelden

van de meiden.

Wat zeggen de beelden over de meiden en hun leven?

Wat weet je van de meiden op de afbeelding?

Hoe zouden de meiden er in het echt uitzien of op echte

beelden er uitzien?

In welke opzichten komen de personen, verhalen of

beelden realistisch over?

In welke opzichten lijkt het verzonnen?

Wat voor gevoel geven ze jou over jezelf en je leven?

Zou jij ook zo willen zijn? Waarom wel/niet?

Wat vind je er zo mooi aan? Wat juist niet?

Is het realistisch te denken dat jij er ook zo uit zal zien?

Waarom wel en niet?

18 19

Mijn wereld

Activity4Je hebt waarschijnlijk al gemerkt dat je er anders begint uit te zien in vergelijking met een aantal jaren geleden. Deze verandering in je lichaam horen bij de puberteit en bij het volwassen worden. Hoe ga je met al die veranderingen om? Praat met je moeder over de puberteit en wat het met je doet of wat er de komende maanden en jaren waarschijnlijk gaat gebeuren.

Je kunt de afbeelding gebruiken om aan te wijzen waar je lichaam verandert. Dat lijkt misschien een beetje suf, maar het is een goede manier om met je moeder over moeilijke dingen te praten.Ook kun je oude foto’s van je moeder erbij halen. Zo kunnen jullie samen kijken wat er bij je moeder allemaal anders is.

Weet je niet zeker wat er verandert? Probeer het dan eens met deze vragen:• Ziet je gezicht er anders uit? In welk opzicht?• Zitten je kleren strakker op bepaalde plekken? Waar?• Groeit er op andere plekken haar? Waar?• Draag je sinds kort een bh?• Draag je nu een beugel?• Is je haarkleur nog hetzelfde vanaf je geboorte?

Als deze veranderingen er bij jou nog niet zijn, vraag dan aan je moeder wat je kunt verwachten.

Veranderingen!

Idee: Maak een blad en verdeel deze in drie delen. Op deel 1 schrijf je bovenaan ‘TOEN’. Op deel 2 ‘NU’ en op deel 3 ‘TOEKOMST’. Schrijf, knip of teken er dingen op die anders worden/zijn. Gebruik eventueel oude en recente foto’s.Maak er een mooie collage/tekening van en bespreek deze met je moeder. Misschien kun je in de loop van de tijd nog dingen aanvullen.

Oefening5

Besef naar welke beelden en films ze kijkt, maar geef er geen oordeel over. Vraag haar liever of ze kan uitleggen wat die beelden met haar doen.

Leg je dochter uit wat de media allemaal inzet om “ideaalbeelden” te verspreiden en waarom ze dat doen. Wijs haar erop dat beelden vaak digitaal worden bewerkt. Ga naar www.dove.com en laat haar de Evolution-film en Fabricating beauty film zien. Jullie zullen allebei versteld staan. Als je daarna naar advertenties kijkt, kun je elkaar helpen herinneren dat mensen in het echte leven er niet zo uitzien. Zelfs als je dochter thuis niet naar dit soort programma’s of beelden kijkt, wordt ze er toch mee geconfronteerd. Je kunt de beelden niet uitroeien, maar je kunt wel de valse schijn onthullen.

Kom regelmatig bij je dochter terug op het digitaal manipuleren van beelden. Verwonder je en lach met haar over de manier waarop benen worden verlengd, borsten worden opgeblazen of ogen donkerder worden gemaakt.

Vertel haar dat we “sociale dieren” zijn. Dat hebben we nodig om te overleven. Het is de reden waarom we graag ergens bij willen horen. Dat is op zich geen probleem zolang het gaat vanuit je eigen kracht en niet vanuit angst dat je anders alleen overblijft. Er zijn namelijk genoeg mensen die jou nemen zoals je bent. Zo straal je ook kracht uit en doe je de dingen waar je gelukkig van wordt. Je hebt dus een keuze of je meegaat met een schoonheidsideaal of niet. Zolang je jezelf om de juiste redenen maar goed bij blijft voelen.

TIPS VOOR MAMA

Motiveer je dochter om goed te kijken naar haarzelf door je eigen ervaringen te delen en te kijken of dat bij haar ook al het geval is. Ga het gesprek aan (eventueel aan de hand van de gemaakte collage/tekening)

TIPS VOOR MAMA

21

Puberteit gaat niet alleen over borsten en haar of over puistjes en ongesteld zijn. Het gaat er ook om wat deze veranderingen voor jou betekenen, hoe anderen naar jou kijken en wat zij van jou verwachten. De lichamelijke veranderingen zijn voor anderen een teken dat je volwassen wordt. Soms gaat het allemaal veel te snel en soms gaat het voor je gevoel echt veel te traag. Je wilt volwassen genoeg zijn om te zoenen, naar feesten te gaan en te onderzoeken waar het bij liefde om gaat, maar het kan ook zijn dat je verlegen bent en het maar moeilijk vindt om met je verliefdheden om te gaan.

Vrienden veranderen. Het ene moment voel je je heel close en verbonden en een paar weken later heb je het gevoel dat je er niet meer bij hoort. Je lichaam verandert ook. Er zijn dagen dat je helemaal uitgehongerd bent en en daarna weken weer normaal eet. Opeens lijk je heel volwassen en wil je borsten, lang haar, make-up dragen en wil je uitgaan met jongens en experimenteren met dingen waar oudere kinderen mee bezig zijn.

Gisteren nog, en misschien morgen ook, sliep je nog met je teddybeer. Je kunt een sterk gevoel van privacy krijgen ten opzichte van je vader of broers en dat kan heel raar aanvoelen.

Er wordt van zoveel kanten druk uitgeoefend dat je misschien het liefst net zoals je vrienden zou willen zijn of zoals de mensen in je favoriete tv-programma. De geheimen, dromen en gedachten die je nu begint te krijgen, zijn nergens in te passen. Vaak lijkt het alsof niets past: je lichaam niet en je kleding ook al niet. En wat er in je omgaat, kan zo’n chaos zijn. Deze periode kan heel moeilijk zijn, maar is ook heel spannend. Het is immers het enige moment in je leven waarin je zowel een meisje bent als een ‘jongedame’.

20

De puberteit vindt plaats tussen 8 en 14 jaar. Sommige meiden moeten er even op wachten, anderen zijn juist heel vroeg. In de puberteit maakt je lichaam speciale hormonen aan die verantwoordelijk zijn voor de goede veranderingen. Het betekent dat je op weg bent om een tiener te worden.

Zit jij al in de puberteit?Dit zijn tekenen van de puberteit. Herken jij er iets van? Je wordt langer, soms zelfs langer dan de jongens uit jouw klas. Je krijgt haar onder je armen en rond je schaamstreek. Je merkt soms dat je sneller wisselt van stemmingen. Je kunt anders gaan ruiken Je begint borsten te krijgen Je wordt ongesteld Je kunt last krijgen van puistjes Je kunt wat meer rondingen krijgen. Je heupen kunnen wat voller worden Je kunt wat breder worden Meestal krijg je meer lichaamsvet.

Vroeg of laat kun je dit hele lijstje afvinken, omdat het allemaal perfect NORMAAL is! Het is de manier waarop de natuur jouw lichaam verandert van een jong meisje naar een mooie jonge vrouw. Het is misschien een wat vreemde periode, omdat het nieuw is. Het is juist ook heel bijzonder omdat de natuur jou klaar stoomt om later kinderen te krijgen als je dat zou willen. Het is dus nodig en nuttig. Iedereen maakt het mee en omdat het maar 1x in je leven voor komt, kun je er maar beter van genieten

Feiten over puberteit

Vertel je dochter dat de puberteit en veranderen in een prachtige tiener heel leuk kan zijn. Laat zien dat je enthousiast bent over hoe ze lichamelijk verandert. Vraag je hardop af of je ze jouw borsten zal krijgen, de benen van haar tante, de lengte van haar vader, de tanden van haar zus, enz. Zeg haar dat jullie speciaal naar de winkel kunnen gaan om producten uit te zoeken die ze binnenkort nodig zal hebben. Vertel je dochter hoe de puberteit, en het wachten daarop, voor jou was. Jullie kunnen oude fotoalbums erbij pakken en samen naar foto’s van jou kijken toen je de leeftijd van je dochter had.

Ga op zoek naar dingen waarin jullie op elkaar lijken. Probeer haar daarvan een positief beeld te geven, bijvoorbeeld: “Ik vond altijd dat ik geluk had dat ik steil haar / krullen had of ik heb het altijd prettig gevonden dat ik klein / lang ben en ik hoop dat jij dat ook vindt."

Oefening5

“Het is ook een tijd waarin je zonder

redenen verschillende soorten gevoelens

kunt hebben. Soms ben je superblij en

enthousiast en soms ben je alleen maar

chagrijnig en in mineur.”

Houd ook goed voor ogen: Je kunt deze veranderingen niet tegengaan. Zoals gezegd, het is nodig en nuttig. Sommige meiden proberen dat wel door niet te eten of te veel te eten. Praat er altijd met je moeder over als je je zorgen maakt over al die veranderingen. Ze zal een luisterend oor hebben en je kunnen adviseren.

Gevoelens over de puberteit

Oefening5

TIPS VOOR MAMA

22

Begrip voor elkaar

Je moeder kan een geweldige steun zijn, maar ze kan ook echt de plank misslaan en je het gevoel geven dat ze je totaal niet begrijpt. Dan heb jij het ook meteen even met haar gehad. Hoe kun je ervoor zorgen dat jullie elkaar blijven begrijpen? Door even de moeite te nemen en te snappen wat je moeder eigenlijk bedoelt, maar dat niet met zoveel woorden zegt.

Kijk eens naar deze tabel.

Oefening6 Doe daarom nu de volgende oefening:

Schrijf nu een aantal dingen op die je moeder tegen je zegt. Wat voel je/denk je als ze dat zegt? Vraag haar wat ze echt bedoelt.

Mijn moeder zegt:

Hoe ik me voel als ze dat zegt:

Wat ze echt bedoelt:

Mijn moeder zegt:

Hoe ik me voel als ze dat zegt:

Wat ze echt bedoelt:

Wat wil ik dat mijn moeder niet meer zegt? Wat wil ik dat ze op een andere manier zegt?

Onthoud: je moeder heeft het beste met je voor, ook al komt dat niet altijd zo op je over. Vraag haar om drie kwaliteiten in jou te benoemen. Misschien begrijp je dan beter waarom ze bepaalde dingen zo zegt. Ben je het eens met de kwaliteiten die zij in jou ziet? Zijn er andere kwaliteiten die je graag zou willen ontwikkelen? Praat er met haar over.

Kwaliteiten die mijn moeder in mij ziet:

Ik denk dat mijn kwaliteiten zijn:

Ik zou graag de volgende kwaliteiten willen hebben:

23

Oefening6

TIPS VOOR MAMA

Mijn moeder zegt… Mijn gevoel is/ Mijn moeder bedoelt ik denk dat… misschien…Ik ben zo trots op je! Ik niet zeker weet of dat Ik heb gezien hoe hard ook is wat ze wil zeggen. je hebt gewerkt.

Ga je zo de deur uit? Je mijn stijl maar niks vindt. Ik wil je helpen beslissen Je geen vertrouwen hebt in of dit in deze situatie de mijn smaak. Je me probeert beste/handigste keuze is. de wet voor te schrijven.

Is dat je lunch? Je me te dik of te dun vindt. Ik vind het belangrijk dat je goed eet.

Je bent een mooie meid. Dat je me dat wel moet Ik vind je mooi, van binnen zeggen, omdat je mijn en van buiten, gewoon moeder bent. Je niet ziet wat zoals je bent. er allemaal lelijk aan me is.

Je hoeft niet te doen wat Ik er niet buiten wil vallen. Ik weet dat je soms wilt alle anderen doen. doen wat je vrienden ook doen. Neem even een moment om te bedenken of dat ook is wat je zelf wilt!

Je ziet dat er soms ietswordt gezegd, maar

wat anders wordt bedoeld. Als je dit weet,

kan dat een hoop ruzie voorkomen. “Dit is

je kans om praten met je moeder en naar

haar luisteren te oefenen. Ze heeft het zelf

meegemaakt. Ze weet hoe het voelt.”

24 25

Probeer terug te halen hoe het was toen jij door deze “onzekere” periode heen ging. Je dochter weet niet of ze jou al dan niet moet geloven. Ze wil wel, maar ze is ook op zoek naar andere rolmodellen en het lijkt soms alsof ze je op een afstand houdt. Het gevolg is dat ze niet altijd hoort wat je zegt, of niet op de manier zoals jij het had bedoeld. Ze gaat er misschien van uit dat jij haar op dezelfde manier beoordeelt zoals zij zichzelf beoordeelt.

Als je haar een compliment geeft, doe dat dan zo specifiek mogelijk. Dat maakt het voor haar gemakkelijker om het te horen en het van je te accepteren. Zeg dus niet “Ik ben zo trots op je”, maar noem de activiteit waarop je doelt en waarvoor je je dochter een compliment wilt geven. Bijvoorbeeld: “Ik vind het geweldig zoals je hebt doorgezet met wiskunde / zwemles. Je bent er echt voor gegaan." Of “Het is me opgevallen dat je geduldig antwoord blijft geven als oma je steeds hetzelfde vraagt. Ik vind dat heel zorgzaam en respectvol."

Als je kritiek wilt geven, leid het dan eerst in. Dat maakt het wat makkelijker te verteren. Bijvoorbeeld: “Je vindt het misschien niet leuk dat ik dit zeg... maar, ik denk dat het bot kan overkomen als je..." of nog beter laat haar zelf nadenken over de effecten van haar gedrag. Vraag haar wat het gedrag heeft opgeleverd en of dat was wat ze wilde.

Laat haar zelf alternatieven bedenken voor een volgende keer. Zo zal ze zelf het vertrouwen opbouwen om de juiste keuzes te maken en hierin ook haar verantwoordelijkheid te nemen. Bijvoorbeeld: “Toen je net zo tekeer ging tegen…., hoe voelde hij/zij zich toen? En was dat je bedoeling? Wat had je willen bereieken? Hoe had je dat ook kunnen doen? Enz.”

TIPS VOOR MAMA

Begrip voor elkaar

Oefening6Voor jonge meiden maar zeker ook voor volwassen is het leven soms net een hindernisbaan. Elke dag dienen zich nieuwe uitdagingen aan. Als je moeder niet weet hoe je dagelijkse leven eruitziet en wat je allemaal meemaakt, dan kan ze je ook niet optimaal steunen. Gebruik deze oefening om eerlijk te zijn over de dingen waar je mee zit of tegen aanloopt. Zo kun je samen met je moeder werken aan de oplossing.

“Geef duidelijk aan voor je moeder wat je bedoelt, wat er dan gebeurt, hoe je daarop reageert, hoe je vrienden reageren en hoe je je dan voelt. Vraag je moeder om heel goed naar je te luisteren.”

Luister daarna naar haar antwoord. Ga samen aan de slag om te kijken hoe je anders met de situatie om zou kunnen gaan zodat je er geen last meer van hebt. Misschien heeft ze hierin goede en bruikbare suggesties voor je..

Moeilijke onderwerpen

Denk bijvoorbeeld aan:• Geplaagd worden• Iemand op zijn/haar pestgedrag

aanspreken• Omgaan met sociale druk• Met een jongen praten• Niet klaar zijn voor school• Omkleden voor gymles of sport• Onder druk worden gezet om met iemand te gaan zoenen• Onzeker zijn over je uiterlijk• Je lichaam willen veranderen• Nadenken over plastische chirurgie• Niet de nieuwste modetrends of gadgets hebben• Puberteitsverrassingen

Oefening7

26 27

XXXX

Neem een luisterende houding aan en respecteer haar blik op de wereld.Hou voor ogen dat ze zelf alle oplossingen al in huis heeft en stimuleer dit bij haar door vragen te stellen als: Wat heb je tot nu toe al gedaan in deze situatie om het te veranderen? Wat zou je anders kunnen doen? Zijn er vriendinnen die deze uitdaging ook hebben? Wat doen zij?

Maak je dochter bewust dat ze zich mag richten op waar zij zelf invloed op heeft en dat het handig is te accepteren waar ze geen invloed op heft. Dus ze kan de ander niet veranderen, wel kan ze zorgen dat ze er zelf geen last van heeft.

Neem een groot vel papier en hou een brainstormsessie. Laat alle meest gekke oplossingen de revue passeren en laat ze die op het vel papier schrijven. Niets is gek. Uiteindelijk kiest ze waar ze zich het beste bij voelt. Maak het luchtig en ontspannen. Dan komen de meest leuke ideeën.

TIPS VOOR MAMA

Oefening7Oefening8Veilig zijn

Soms bevind je je op een plek of in een situatie die niet goed voelt. Het is soms gênant of eng om je moeder om hulp te vragen. Je moeder wil juist dat je veilig en gelukkig bent. Stel dat je je niet aan de afspraak hebt gehouden of iets gedaan hebt wat zij mogelijk in jouw ogen af zou kunnen keuren. Weet dat ze onvoorwaardelijk van je houdt en dat ze jou niet afkeurt als persoon, alleen het gedrag in die specifieke situatie. En dat je juist door het gesprek aan te gaan en jouw kant van het verhaal uitlegt, kan leren en groeien naar meer zelfvertrouwen in moeilijke situaties.

Het helpt om dit soort gesprekken te oefenen. Ook als er nog niks aan de hand is. Je kunt dus in deze oefening over moeilijke situaties en mogelijke oplossingen praten voordat ze zich voordoen of echt gevaarlijk worden. Vertel je moeder over een verzonnen situatie, over jezelf of een vriendin, die je normaal gesproken te gênant of te eng zou vinden om aan je moeder te vertellen.

Bijvoorbeeld:• Iemand uit je klas steelt uit winkels • Je hebt gefraudeerd op school• Je hebt gezien dat een vriendin van je niet meer eet• Iemand heeft je drugs aangeboden

Vraag je moeder of zij ooit iets geheim heeft gehouden om haar ouders niet teleur te stellen. Hoe voelde ze zich daarover?

Soms is het belangrijk om een codewoord af te spreken om aan te geven dat dit een speciaal soort gesprek is. Als er dan een situatie zich voordoet dan is dat woord een teken dat je moeder weet dat het lastig voor je is en zal ze meer begrip tonen. Spreek een codewoord af met je moeder. Dit veiligheidsplan kan jou en je ouders helpen om om te gaan met moeilijke situaties.

Moeilijke onderwerpen

28 29

Voorbeeld 1:Een vriendin heeft je te logeren gevraagd, maar nu wil je toch liever naar huis en je wilt niet dat je vriendin zich daar rot over gaat voelen.Bel je moeder en zeg het codewoord (Dat kan zoiets zijn als “Hoe gaat het met oma?”)

Je moeder herkent de code en zal je dan proberen te helpen en je vragen wat er aan de hand is. Ze kan bijvoorbeeld vragen: “Heb je het niet naar je zin; wil je naar huis komen?” Als je dan "ja" zegt, zal zij een manier vinden om dat mogelijk te maken en dan kun je het er later met haar over hebben waarom je je niet op je gemak voelde.

Voorbeeld 2:Misschien heb je je moeder gezegd dat je bij je vriendin bleef, maar je vrienden hebben je overgehaald om uit te gaan. Je voelt je niet op je gemak, maar je weet ook dat je je niet aan de afspraak hebt gehouden. Als je je moeder belt en het codewoord noemt, zal zij je komen ophalen. Ze zal misschien een beetje boos zijn omdat je je niet aan de afspraak hebt gehouden, maar ze zal je veiligheid belangrijker vinden.

Als je alleen met je moeder bent kun je het gesprek beginnen met: “Het spijt me dat ik dit heb gedaan, maar ik ben blij dat ik bij je kan aankloppen als ik in een moeilijk pakket zit.” Je kunt dan praten over wat er is gebeurd en misschien kan zij je tips geven over hoe je op een voor jou prettigere manier met dergelijke situaties kunt omgaan.

Veilig zijn

Oefening8 Veilig zijn

Geef duidelijk aan dat je er onvoorwaardelijk voor haar bent. Zeg dat ze niet haar gedrag is, maar dat ze soms keuzes maakt die jij afkeurt omdat het gevaarlijk kan zijn voor haar, ook al vindt ze dat zelf niet. Geef aan dat je haar vertrouwt en dat ze ”fouten” mag maken omdat ze daarvan leert.

Leg haar uit dat om te voorkomen dat ze echt een keer iets doet wat gevaarlijk is of naar kan aflopen, het een taak van de moeder/ouders is om in te grijpen. Net zoals jij haar vertrouwt dat ze de juiste keuzes maakt, vraag jij ook hierin jou te vertrouwen dat je dat alleen doet wanneer het echt nodig is. Zo bouwen jullie aan wederzijds vertrouwen en een open relatie.

Oefening8

TIPS VOOR MAMA

30 31

Neem even een moment om naar die dingen te kijken die jou maken wie je bent. Schrijf één doel voor jezelf op in deze periode van verandering. Probeer het zo specifiek mogelijk te maken. Misschien wil je meer tijd doorbrengen met je moeder of misschien wil je meer weten over de puberteit. Vertel je moeder wat je doel is. Bedenk dan een plan hoe je dat doel kunt realiseren.

Wat ik graag wil onderzoeken of worden is:

Om dat te bereiken, moet ik:

Daar kan ik nu al wat aan doen, namelijk:

Maak eventueel een mooi “moodboard” van wat je wilt bereiken. Je kunt plaatjes uit tijdschriften gebruiken, tekenen, woorden/zinnen opschrijven enz. Deze "moodboard" kun je dan op een plek hangen waar je het elke dag ziet en wat je helpt herinneren aan het bereiken van je doel.

Waar hoop ik op

Oefening9 Waar hoop ik op

Luister naar wat je dochter verder wil ontwikkelen. Help haar om die nieuwe manieren voor zichzelf te visualiseren. Geef haar tips. Vraag haar waar ze bekend om wil staan welke eigenschappen, kwaliteiten en/of vaardigheden.

Doe zelf mee en geef aan waar jij jezelf nog in zou willen ontwikkelen. Ook jij kunt een “moodboard” maken en samen kunnen jullie gezellig gaan plakken, knippen, tekenen enz. om aan het eind elkaars bord te bewonderen. Ga creatief aan de slag - het “moodboard” mag even uniek zijn als jullie zelf.

Oefening9Soms wil je gewoon een rustig moment voor jezelf om na te denken over alles wat er verandert en waar je mee bezig bent. Gebruik deze ruimte om na te denken over wie je bent. Je kunt ook een dagboek gebruiken. Noteer wat er in je opkomt over wat je tot nu toe over jezelf en over je moeder hebt geleerd.

Denk erover na!Je kunt de volgende vragen als hulpmiddel gebruiken:

Wat heb ik allemaal geleerd over mezelf?

En over mijn moeder?

Waardoor ben ik uniek en anders?

Wie zijn mijn rolmodellen? Waarom?

Wat wil ik later worden?

Wat zijn mijn kwaliteiten?

Welke vaardigheden wil ik verder ontwikkelen?

Wat vind ik mooi aan mezelf?

Wat versta ik onder vriendschap?

Wat versta ik onder een goede relatie met mezelf en anderen hebben?

TIPS VOOR MAMA

32 33

Lieve moeders,

Je hoeft geen antwoord te hebben op alles of tegen te spreken wat ze over zichzelf zegt, zelfs als je het moeilijk vindt dat ze negatieve opmerkingen maakt over zichzelf. Je kunt haar gewoon aanhoren en dingen zeggen in de trant van “Dat is lastig” en dan kun je haar iets later met een glimlach aankijken en zeggen…

“het duurt niet lang meer voordat je zelf kunt zien hoe prachtig je bent”.

Liefs,Vilna

Vilna van Betten-Colsen, lifecoach, auteur “Lekker in je vel”, directeur Vilna.nl; Academy for Lifequality, waarvoor ze vele trainingen op gebied van zelfvertrouwen geeft.

“Iedereen is bestemd om te groeien en bloeien om zo vanuit eigen kracht zijn/haar

leven de gewenste kleur te geven. Daartoe heeft iedereen alles al in huis.”

Vilna van Betten – Colsen. Lifecoach, directeur vanVilna.nl; Academy for lifequality, auteur van ‘Lekker in je vel’

Internationale adviesraad van het Dove Self-Esteem Fund

De adviesraad van het DSEF wordt gevormd door mensen die zich inzetten voor het stimuleren van een positief lichaamsbeeld. De leden van de adviesraad begeleiden de ontwikkeling van DSEF-hulpmiddelen waar miljoenen jongeren profijt van hebben. Dit belangrijke werk ligt hen zeer na aan het hart en als blijk daarvan steken zij hierin ook uren die niet worden uitbetaald. We zijn er dankbaar voor dat zoveel geweldige mensen op deze manier willen werken.

De internationale adviesraad van het DSEF bestaat uit de volgende leden:

Dr. Ann Kearney-Cooke VS, psychologe, workshoptrainer, auteur van Change Your Mind, Change Your Body

Dr. Carla Rice Canada, hoogleraar vrouwenstudies en als adviserend klinisch psychologe verbonden aan het Women’s College Health Sciences Centre in Toronto

Catherine Barry Ierland, schrijfster van korte verhalen en romans, waaronder ‘Skin Deep’, een roman over borstvergroting

Chiho Kusaka Japan, tv-presentatrice en trainer zelfwaardering en loopbaanadviseur, vooral voor jonge meiden

Jessica Weiner VS, internationale trainer zelfwaardering en auteur. Verschijnt regelmatig op tv en schrijft voor het meidenblad Seventeen

Kaisu Fagan Verenigd Koninkrijk, Policy & Public Affairs Manager, Girlguiding UK

Karishma Chugani Marokko, modeontwerpster, houdt zich bezig met kleding waarin schoonheid in soorten en maten centraal staat

Dr. Lucrecia Ramirez Colombia, psychiater en organisator van uitdagende modeshows

Mirjam Bekker-Stoop Nederland, cause-related photographic exhibition producer

Dr. Nancy Etcoff VS, psychologe, faculteitslid Harvard en auteur van Survival of the Prettiest – The Science of Beauty (in het Nederlands uitgegeven als ‘Het recht van de mooiste – de wetenschap van mooi en lelijk’)

Rankin VK, ‘A’-list modefotograaf, medeoprichter van het tijdschrift Dazed & Confused, filmregisseur en verslaggever

Sarah Lang VS, internationale speedskatester, workshoptrainer

Dr. Susie Orbach VK, psychoanalytica, auteur van ‘Fat is a Feminist Issue’ (in het NL uitgegeven als Mooi vet is niet lelijk) en ‘Bodies’, voorzitter van www.any-body.org

Wiam Al-Ashgar Saoedi-Arabië, klinisch diëtiste, geeft onderricht in gezonde diëten

Zara Hyde-Peters Verenigd Koninkrijk, voormalig internationaal atlete en lid van de UK Sport Board, CEO van British Triathlon

34 35

Andere materialen en inspiratiebronnen

Er zijn veel andere inspiratiebronnen en ondersteunende materialen die je kunt gebruiken bij het begeleiden van een positief lichaamsbeeld. Je zou een keuze kunnen maken uit onderstaande selectie.

Films‘Trust’ (2010) Een film over de effecten van chatten via internet op een veertien jarig meisje Anna. Wanneer ze erachter komt dat haar chatmaatje Charlie niet is wie hij aanvankelijk is ontstaat ere en strijd om zaken weer goed t ekrijgen. Een strijd die het hele gezin dreigt te verscheuren... Met Liana Liberato, Clive Owen en Catherine Keener

‘Freaky Friday’ (2003) (USA:PG) Een overwerkte moeder en haar dochter kunnen niet zo goed met elkaar overweg. Als moeder en dochter switchen van lichaam, moeten ze gedurende één bizarre vrijdag elkaars leven overnemen. Met Jamie Lee Curtis en Lindsay Lohan in de hoofdrol.

‘Bend it Like Beckham’ (2002) (USA:PG-13) Een comedy over culturele verschillen en het niet zo nauw nemen met regels om je doel te bereiken. De dochter van een orthodoxe sikh zet zich af tegen de traditionele opvattingen van haar ouders en gaat met een voetbalteam naar Duitsland. Met een hoofdrol voor een jonge Keira Knightley.

‘Shrek’ (2001) (USA:PG) Een geweldige familiefilm. Een groene oger gaat op pad om de sprookjesfiguren die naar zijn moeras zijn verbannen door de sluwe Lord Farquaad weer weg te krijgen. Daarvoor moet hij prinses Fiona redden,

die verrassend genoeg problemen heeft met haar uiterlijk... Animatiefilm met de stemmen van Mike Myers, Eddie Murphy en Cameron Diaz.

‘Grease’ (1978) Over verliefdheid, vriendschap en alles wat daar bij komt kijken. Danny van vakantie blijkt op school een stoere bink te zijn die bij de T-Birds hoort. En daarom heeft hij een bepaald imago hoog te houden. Sandy probeert vriendschap te sluiten met de populairste meiden van de school, de Pink Ladies. Maar door haar truttige voorkomen blijft zij een eenling. Een verandering is nodig.

‘The king’s speech’ (2011) Over schaamte, leiderschap en zelfvertrouwen. Koning George VI overwint zijn eigen tekortkomingen op een ontroerende indrukwekkende wijze.

‘The house Bunny’ (2008) Een komishe film over moed, doorzettingsvermogen en een geode focus. Shelley ontdekt haar ware identiteit en helpt daardoor onbewust anderen dat ook te doen.

Het Dove Self-Esteem programma wil met zijn campagne de volgende generatie helpen om een positief lichaamsbeeld op te bouwen, zodat deze jonge mensen alles uit zichzelf kunnen halen.

Als onderdeel daarvan hebben we deze workshophandleiding ontwikkeld met een aantal interventiemiddelen gericht op lichaamsbeeld en eigenwaarde. Andere hulpmiddelen zijn te vinden op www.dove.com of te verkrijgen via de Dove Consumentenservice, bereikbaar op 0800-0991197.

Dove Self Esteem workshop, handboek voor LERAREN van meiden en jongens van 11-14Een uitgebreid pakket voor een workshop van 90 minuten over lichaamsbeeld en eigenwaarde, inclusief een aantal vervolgoefeningen. Dit pakket bestaat uit een poster, een motiverende dvd en een powerpointpresentatie.

Dove Self Esteen vraag & antwoordenboek voor MOEDERS van meiden tussen de 11-16 Een handig vraag- en antwoordboekje om moeders van dochters te helpen bij het bespreekbaar maken van gevoelige onderwerpen op het terrein van lichaamsbeeld.

Dove Self Esteem werkboek voor MOEDERS & DOCHTERS tussen de 8-11 A Een werkboek om thuis te gebruiken en moeders en dochters te begeleiden in hun gesprekken over lichaamsbeeld en eigenwaarde.

Maak kennis met de familie – verdere hulpmiddelen

FOR YOUTH LEADERS OF GIRLSAGED 10± 14

Help girls build body confidence

self-esteemactivity guide

FOR MOTHERS OF GIRLSAGED 11-16

self-esteem discussion guide

FOR TEACHERS OF GIRLS & BOYSAGED 11± 14

Help young people build body confidence

self-esteemworkshop guide

Help girls build body confidence

36 37

Andere materialen en inspiratiebronnenAndere materialen en inspiratiebronnen

EventueelLoverboy’ (2005) Scholiere Denise is ontevreden met haar leven en als ze de 19-jarige charmante Michael tegenkomt lijkt haar verlangen naar luxe en romantiek vervuld te worden. Maar Michael investeert in haar uit eigen belang… met Monique van der Werff, Tara Elders en Dragan Bakema

Documentaires‘America The Beautiful’ (2007) (Edited version USA:PG-13) Gaat over de Amerikaanse obsessie met schoonheid. De documentaire vertelt vooral het verhaal van een 12-jarig model dat in de mode-industrie opgroeit tot volwassene, maar gaat ook over plastische chirurgie, het idoliseren van beroemdheden, geairbrushde foto’s in advertenties en menselijke onzekerheden.

‘Beauty Mark’ (2008) Geeft een alarmerende, wanhopig stemmende en bij vlagen, humoristische kijk op de krachten die ten grondslag liggen aan onze perceptie van schoonheid, gezien door de ogen van psychotherapeute en voormalig toptriatleet Diane Israel. Ze vertelt haar eigen verhaal en interviewt ook andere topatleten, bodybuilders, modellen en tieners uit de stad over hun ervaringen met zelfbeeld.

Boeken‘Zeven eigenschappen die jou succesvol maken’ (2009) van Sean Covey Stapsgewijs helpt Covey jongeren hun zelfbeeld te verbeteren, vriendschappen op te bouwen, groepsdruk te weerstaan, vastgestelde doelen te bereiken, op te kunnen schieten met ouders en nog veel meer.

‘Met een been op de stoep’ van Robin Skapelser Emma is een meisje als vele andere meisjes. Keurig opgevoed, vriendelijk, goed op school en netjes, heel erg netjes... misschien wel iets te netjes... Want wat als het opruimen van je slaapkamer langer duurt dan je wilt? Wat als het steeds langer gaat duren...? Wanneer gaat ‘willen’ over in ‘moeten’?Wat zou er met jou gebeuren als je van je hoofd van alles moet doen, maar wat je eigenlijk helemaal niet wilt doen? Emma gaat het gevecht aan met haar grootste angsten

‘Ik ben een topper’ van Mirjam Kaijer (2010 met CD) Niemand hoeft zich minder te voelen dan een ander en iedereen mag blij zijn met zichzelf. Daarom zullen tien toppers in dit boek belangrijke geheimen met jou delen. -dat je helemaal goed bent zoals je bent -dat dankbaar zijn en complimenten geven je gelukkig maakt -dat je fouten mag maken -dat iedereen talenten heeft en hoe je die kunt ontdekken -dat het onmogelijk is dat iedereen je aardig vindt Als je deze oude geheimen in je leven toepast, zal je leven een stuk makkelijker en leuker worden.

‘Dat heb ik weer!’ –serie van Cary Slee – Over het leven van Britt en alle aspecten die horen bij haar ontwikkeling. Met blogs en supergrappige illustraties.

‘Hot or not” van Carry Slee (2008) Coco wil naast breaken met haar breakdancegroep Street Explosion niets liever dan model worden. Als haar beste vriend en break-maatje Joel haar stiekem opgeeft voor een modellenwedstrijd, is ze superblij, maar slaat ook de paniek toe. Is ze eigenlijk wel knap genoeg om model te worden? Ze moet het opnemen tegen ervaren modellen, maar gelukkig heeft ze via internet de sexy en superlieve Boy ontmoet, die haar via de webcam coacht. Maar is Boy wel wie hij zegt dat hij is? En waarom wil hij Coco naakt voor de webcam laten dansen? Als Joel erachter komt dat Boy meerdere meisjes aan het lijntje houdt, zet hij alles op alles om Coco op tijd te waarschuwen. Lukt het hem om Coco op andere gedachten te brengen?

Songs / Muziek videos• ‘Ugly’ (2005) van the Sugababes• 'Superwoman' van Alicia Keys• ‘Born this way’ van lady GAGA• ‘Beautiful’ (2004) by Christina Aguilera• ‘Stupid Girl’ (2006) van Pink

(Waarschuwing: sommige teksten en beelden zijn mogelijk niet geschikt voor jongeren)

• ‘The Fear’ (2008) van Lily Allen (Waarschuwing: op niet-bewerkte versies kan taal worden gebezigd die mogelijk niet geschikt is voor jongeren.)

• ‘All this time’ van Maria Mena• ‘I feel good' van James brown• ‘I’ve got the power' van Snap• ‘Man in the mirror’ van Michael Jackson• ‘You live, you learn’ van Alanis

Morissette• ‘Break down that wall’ van Anouk• ‘It’s my life’ van No Doubt• ‘Ugly’ (2005) van de Sugababes• 'Unpretty' van TLC• 'Misfit' van Amy Studd• 'Who’s Laughing Now' van Jessie J

38 39

AantekeningenAantekeningen

Partners van het Dove Self Esteem programma

©Lever Fabergé Ltd (onderdeel van ‘Unilever UK’) 2012.

Alle rechten voorbehouden DOVE en het logo van dove zijn geregistreerde handelsmerken.

Alle auteursrechten en andere intellectuele eigendomsrechten in alle teksten, beelden en andere materialen in het Dove werkboek eigenwaarde zijn het eigendom van Unilever UK (en haar dochterondernemingen) of zijn

hierin opgenomen met toestemming van de betreffende eigenaar.

Het Dove Self Esteem werkboek wordt aangeboden voor educatieve doeleinden.

U mag, uitsluitend voor educatieve doeleinden zoals hierboven genoemd, fragmenten afdrukken of kopiëren en verspreiden.

Foto van Nancy Etcoff, met dank aan Al Carley.

Het Dove werkboek eigenwaarde is een met toestemming van de auteurs aangepaste versie van een werkboek dat oorspronkelijk is ontwikkeld door

Randell Bynum (een voormalig jongerenwelzijnswerker), Tonya Leslie (een voormalige onderwijzeres en auteur van verschillende boeken voor kinderen) en de Girl Scouts USA. Verdere input was afkomstig van Martin

Staniforth en de adviesraad van het Dove Self-Esteem Fund (zie pagina 28).