Sejarah an Tulisan Jawi

8/2/2019 Sejarah an Tulisan Jawi

1/25

Page | 1

ISI KANDUNGAN

1.0 Sejarah tulisan jawi dan khat di Malaysia

1.1 Sejarah Tulisan Jawi..4

1.1.1 Ciri-Ciri Tulisan Jawi.71.1.2 Sistem Ejaan Jawi.8

1.2 Sejarah Tulisan Khat

1.2.1 Sejarah Khat di Malaysia..10

1.2.2 Kepentingan Mempelajari Seni Khat..11

2.0Transkrip sebuah cerpen kepada tulisan jawi

2.1 Cerpen tulisan Rumi.11

2.2 Cerpen tulisan Jawi..13

3.0 Ilmu Tajwid

3.1.1 Pengenalan Ilmu Tajwid16

3.1.2 Sejarah Ilmu Tajwid17

3.1.3Tokoh Ilmu Tajwid Tempatan18

3.1.4 Hukum dan Kaedah membaca Basmallah dan Istiazah..20

4.0 Kesimpulan..22

5.0 Lampiran..23

6.0Bibliografi.25


2/25

Page | 2

Penghargaan

Assalamualaikum dan selamat sejahtera kepada semua. Pertama sekali saya

ingin ucapkan terima kasih kepada Ustaz Nik Hassan Bin Seman kerana memberi

tugasan ini kepada kami. Syukur saya dapat menyiapkan tugasan ini tepat pada

masanya dan saya berharap hasil kerja ini dapat keputusan yang baik. Saya ingin

mengucapkan terima kasih kepada ibu saya dalam memberi dorongan menyiapkan

tugasan ini, seterusnya kepada rakan-rakan saya yang mana kami bersama-sama

berbincang, memerah otak dan membuat rangka atau hasil kasar untuk tugasan ini.

Oleh itu, sekiranya terdapat persamaan didalam hasil kerja ini diharapkan dimaafkan.

Dan saya juga mengucapkan terima kasih kepada pensyarah dan rakan guru pelatih

yang mana telah menjayakan kepada penyiapan tugasan ini sama ada secara

langsung atau tidak langsung. Malalui tugasan yang diberi ini saya telah memepelajari

dengan lebih banyak maklumat mengenai sejarah tulisan jawi dan khat dan

kepentingannya dalam kehidupan harian serta yang paling utama ialah dalam

pembelajaran.

Sekian,terima kasih.


3/25

Page | 3

Pendahuluan

Tulisan jawi merupakan tulisan asal dalam sejarah perkembangan bangsa

Melayu.Menurut Sejarah,boleh dikatakan bahawa abad ke-15 hingga ke-18 tulisan jawi

menjadi nadi kepada perkembangan Bahasa Melayu kerana bahasa jawi bukan sahaja

digunakan dalam urusan agama,tetapi juga sebagai tulisan rasmi dalam pentadbiraan

kerajaan dan perhubungan dengan Negara-negara lain.Semua persuratan ditulis

dengan bahasa melayu dalam tulisan jawi.Tulisan Melayu atau Tulisan Al-Quran itu

adalah sumber ilmu pengetahuan Islam kerana kitab islam bahasa melayu dan kitab

islam ditulis dengan huruf melayu dan huruf Al-Quran


4/25

Page | 4

1.0 Sejarah tulisan Jawi dan Khat di Malaysia

1.1 Sejarah Tulisan Jawi

PERKATAAN yang baik umpama pohon yang baik, akarnya mencengkam tanah,

pohonnya menjulang ke langit, ia menghasilkan buahnya pada setiap musim. Intisari

maksud daripada surah Ibrahim ayat 25. Pohon yang tinggi memerlukan akar yang

kukuh. Tanpa akar, pohon akan rebah ke bumi. Dengan akar juga ia menyerap

makanan agar kehidupan dapat diteruskan sehingga ke hujung hayatnya.

Bahasa Melayu umpama pohon, tulisan Jawi pula umpama akar. Melalui tulisan Jawilah

bahasa Melayu membina kekuatannya pada zaman kegemilangan kesusasteraan

Melayu. Akar kekuatan tulisan Jawi terletak kepada sistemnya yang dinamik dan

berpotensi menerima perkembangan.Hubungan antarabangsa Arab dengan umat

Melayu telah bermula sejak sebelum kedatangan Islam lagi menerusi aktiviti

perdagangan. Sesudah Islam menjadi agama pegangan orang Melayu, hubungan itu

menjadi semakin erat. Orang Arab yang datang bermukim di Alam Melayu bertambah

ramai. Sebahagiannya datang untuk berniaga manakala yang lain untuk berdakwah.

Demikian juga orang Melayu yang pergi ke Tanah Arab; kebanyakan mereka bertujuan

untuk mempelajari agama (Hamdan 1999: 1).

Syed Naquib al-attas (1969 :11) menyebut tentang catatan pengembara Cina yangmenyatakan bahawa pada tahun 55 Hijrah 672 Masihi sudah ada penempatan orang

Islam di Sumatera Timur.Beliau menyatakan sedemikian kerana kemungkinan

perpindahan orang Islam yang sudah bermastautin di negeri China sejak abad pertama

akibat daripada kekacauan politik yang berlaku di China pada zaman Raja Hi-Tsung.

Menurut Fatimi (1963:69) dan S.M.N. alAttass (1969 :11) orang Islam yang berpindah

dari Canton telah turun ke Selatan dan menubuhkan kawasan-kawasan penempatan di

Kalah Kedah pada sekitar tahun 878 Masihi dan di Palembang.Penempatan yang sama

berlaku di tempat lain seperti yang dibuktikan oleh peninggalan dan inskripsi Jawi di

Champa,Kampuchea bertarikh 431 Hijrah 1039 Masihi .Othman Mohd.Yatim dan Abdul

Halim Nasir (1990:12-16) juga telah menyatakan terdapat penemuan inskripsi bertarikh

419 Hijarah 1020 Masihi di Permatang Pasir Pekan Pahang dan 440 Hijrah 1048 Masihi

di Brunei.


5/25

Page | 5

Sehubugan itu Omar Bin Awang (1985:189) juga bersetuju tentang kehadiran orang

Islam di Asia Tenggara pada abad kelapan Masihi lagi dengan memetik kata-kata G.R

Tibbets (1957: 37) yang mengatakan bahawa kehadiran pedagang-pedagang Islam di

pelabuhan-pelabuhan China,tentu sekali menunjukkan bahawa mereka juga telah

melawat dan berdagang di Asia Tenggara.Selain itu ialah bukti kedatangan Islam ialah

penemuan tiga duit syiling kerajaan Abbasiyah zaman Khalifah al-Mutawakkil di

Kedah,membuktikan kegiatan perdagangan dan kehadiran orang Islam di Kepulauan

Melayu, ( Omar Awang, ibid:190)

Menurut Wan Azmi ( 1980 : 144) di Kelantan telah ditemui wang emas yang tertulis

tarikh 577 H/116 M dan tulisan Arab al-julus Kelantan yang bermaksud menduduki

Kelantan dan tertulis al-Mutawakkil pada satu muka lagi iaitu gelaran rajanya yang

bermaksud yang bertawakal kepada Allah, menunjukkan sudah tertubuh satu kerajaan

Islam yang pertama di Semenanjung Tanah Melayu dalam pertengahan yang kedua

abad ke-12 M.

Secara ringkasnya,kedatangan Islam bukan sahaja agama dan kepercayaan

masyarakat di Kepulauan Melayu berubah,tetapi aspek-aspek budaya yang lain turut

berubah. Implikasi yang amat besar dalam perkembangan bahasa Melayu akibat

daripada proses pengislaman ialah penggunaan dan adaptasi skrip Arab sehingga

menjadi skrip Jawi untuk mengeja bahasa Melayu.Tulisan Jawi di gunakan hanya selepas kedatangan Islam ke Nusantara. Tulisan

terawal yang digunakan di Nusantara adalah tulisan Pallava Grantha yang berasal dari

India selatan. Tulisan ini telah berkembang sejak zaman Kerajaan Islam

Pasai kemudian disebarkan ke Kerajaan Melaka, Kerajaan Johor dan juga Aceh pada

abad ke-17. Bukti kewujudan tulisan ini di Malaysia adalah dengan terjumpanya Batu

Bersurat Terengganu yang bertarikh 702H atau 1303M manakala tulisan Rumi yang

paling awal ditemui adalah pada akhir kurun ke-19. Ini menunjukkan tulisan Jawi telah

sampai ke negara ini lebih awal berbanding tulisan Rumi. Tulisan Jawi merupakan

tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu semasa penguasaan British.

Kini tulisan ini digunakan dalam urusan agama Islam dan adat istiadat Melayu yang

kebanyakkannya di Johor, Kedah, Kelantan, Perlis, dan Terengganu.
http://ms.wikipedia.org/wiki/Pasaihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasaihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kesultanan_Melayu_Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sejarah_Johorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Acehhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Batu_Bersurat_Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Batu_Bersurat_Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tulisan_Rumihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tulisan_Rumihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Tidak_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Johorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kedahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kelantanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perlishttp://ms.wikipedia.org/wiki/Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perlishttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kelantanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kedahhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Johorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Tidak_Bersekutuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tulisan_Rumihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Tulisan_Rumihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Batu_Bersurat_Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Batu_Bersurat_Terengganuhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Acehhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Sejarah_Johorhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Kesultanan_Melayu_Melakahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasaihttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pasai


6/25

Page | 6

Pada zaman dahulu, tulisan Jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat. Ia

digunakan sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat

dan perdagangan. contohnya digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara

pihak-pihak di-Raja Melayu dengan pihak-pihak berkuasa

Portugis, Belanda dan Inggeris. Selain itu, Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 bagi

negara Malaysia antara lain juga tertulis dalam abjad Jawi.

TulisanJawi adalah satu seni penulisan yang telah wujud berabad-abad lamanya di

Nusantara. Kemunculannya berkait secara langsung dengan kedatangan agama Islam

ke Nusantara. Tulisan Jawi berasal dari tulisan Arab dan merupakan huruf-huruf Arab

yang dimasukkan ke dalam sistem penulisanbahasa Melayu. Tulisan Jawi

adalah tulisan rasmi bagi Negara Brunei dan digunakan meluas di Malaysia, Filipina

dan Indonesia Sejarah

Tulisan Jawi adalah antara tulisan terawal yang pernah ditemui.Tulisan ini telah

berkembang sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian disebarkan ke Kerajaan

Melaka, Kerajaan Johor dan juga Aceh pada abad ke-17. Bukti kewujudan tulisan ini

diMalaysia adalah dengan terjumpanya Batu Bersurat Terengganuyang bertarikh 702H

atau 1303M manakala tulisan Rumi yang paling awal ditemui adalah pada akhir kurun

ke-19. Ini menunjukkan tulisan Jawi telah sampai ke negara ini lebih awalberbanding

tulisan Rumi. Tulisan Jawi merupakan tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak

Bersekutu semasa penguasaan British. Kini tulisan ini digunakan dalam urusan agama

Islam danadat istiadat Melayu yang kebanyakkannya di Johor, Kedah,Kelantan, Perlis,

dan Terengganu.

Pada zaman dahulu, tulisan jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat. Ia

digunakan sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat

dan perdagangan.contohnya digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara

pihak-pihak di-Raja Melayu dengan pihak-pihak berkuasa Portugis, Belanda dan

Inggeris. Selain itu, Pemasyhuran an 1957 telah ditulis dalamdua bahasa iaitu bahasa

Melayu yang ditulis Jawidan bahasa Inggeris..Kemerdekaan 1957 bagi negara Malaysia

antara lain juga tertulis dalam abjad Jawi.
http://ms.wikipedia.org/wiki/Portugishttp://ms.wikipedia.org/wiki/Belandahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Inggerishttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pemasyhuran_Kemerdekaanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Pemasyhuran_Kemerdekaanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Inggerishttp://ms.wikipedia.org/wiki/Belandahttp://ms.wikipedia.org/wiki/Portugis


7/25

Page | 7

Abjad Bukti bertulis mengenai Pengisytiharan Kemerdekaan Tanah Melayu yang ditulis

dalam bahasa Melayu bertulisan Jawi. Dokumen Pemasyhuran Kemerdekaan. Skrip

Arab yang diadaptasikan oleh bahasa Melayu untukpengejaannya seperti yang kita

maklum adalah dinamakansebagai Skrip Jawi. Namun sehingga sekarang tidak

dapatdiketahui siapakah yang memberikan nama Jawi kepada skripitu, namun beliau

memetik dalam kamus R.J Wilkinson bahawaperkataan Jawi didalam bahasa Melayu

digunakan untuk pokokjawi-jawi atau jejawi dan juga beras jejawi yang berbeza

denganberas pulut, dan juga dengan makna kerbau atau lembu dalambahasa

Minangkabau.Tetapi apa yang jelas disini nama Jawitersebut tidak ada kaitan dengan

tulisan tersebut Satu Persoalan timbul iaitu dari manakah datangnya istilah Jawi untuk

tulisanJawi ?

Skrip tulisan jawi berasal daripada skrip Arab yang telah dibuatbeberapa penyelesaian

dan tambahan.Terdapatbeberapa ciritulisan Jawi yang menjadikan ianya unik. Skrip

Jawi mengalamievolusi yang boleh dikategorikan kepada empat fasa. Setelahmelalui

empat fasa ini tulisan Jawi menjadi semakin mantap dandapat disesuaikan dengan

keadaan dan keperluan semasa.

Tulisan Jawi telah lama wujud dalam tamadun melayu disekitargugusan kepulauan

melayu iaitu sekitar abad ke 10 Masehi atau3 Hijrah hingga kemaskini dan ia berasal

daripada tulisan .

1.1.1 Ciri- Ciri Tulisan Jawi

Terdapat empat ciri Utama yang dipunyai oleh Skrip Jawi iaitu bertindan secara

memugak kedua ialah ligature ketiga aksara2 berbaris atau mempunyai titik dan

keempat aksara bersambung.Selain itu,aksara Jawi mempunyai 36 aksara dimana 30

aksara adalah merupakan aksara yang dipinjam dari Aksara Arab dan Enam

Abjad tambahan.


8/25

Page | 8

1.1.2 Sistem Ejaan Jawi

Sistem tulisan dan ejaan Jawi dipengaruhi oleh Bahasa Arab dan Melayu. Unsur Arab

dan Melayu mengalami dua tahap perkembangan. Pada tahap pertama, ejaannya

menggunakan tanda baris sebagaimana yang terdapat dalam mashaf suci al-Quran.

Penggunaan baris ini bertujuan mendapatkan bunyi yang betul tetapi mengambil masa

yang lama untuk menulisnya kerana terlalu banyak tanda diakritik yang digunakan.

Pada tahap kedua tanda baris tersebut dihilangkan. Walau bagaimanapun, bentuk ini

sukar dibaca oleh mereka yang baharu belajar Jawi kerana memerlukan masa untuk

menguasai dan menggunakannya. Oleh itu, tidak lama kemudian lahirlah huruf Jawi

versi Melayu yang merupakan ejaan yang menggunakan huruf saksi atau huruf vokal,

iaitu Alif, Wau dan Ya. Dalam buku William Marsden, A Dictionary of the Malayan

language (1812) dan buku R.J. Wilkinson (1903), didapati bahawa terdapat ejaan yang

bercampur dari segi pemilihan huruf.

Ketamadunan Islam terserlah dengan perkembangan tulisan khat ke seluruh dunia.

Sehingga kini, terdapat enam jenis tulisan khat yang popular dan sering digunakan

dalam dunia percetakan serta hiasan. Di Semenanjung Tanah Melayu, sebagai contoh

pertemuan Batu Bersurat di Terengganu telah membuktikan bahawa khat Arab telah

diguna pakai di Alam Melayu sejak ratusan tahun lagi. Ia telah bermula sekitar kurun

ke-7 Hijrah iaitu 702H/1303M di mana khat Arab telah terpahat di lubuk hati masyarakat

Melayu. Khat tersebut ditulis menggunakan bahasa Melayu. Berhampiran dengan batu

tersebut terdapat batu pedang. Padanya terdapat khat kalimah Allah yang mirip khatkufi. Sejak pada itu, penggunaan tulisan ini menjadi semakin meluas dan menjadi

tulisan rasmi dalam kerajaan.


9/25

Page | 9

Di Malaysia, seni khat dimajukan dalam pelbagai bidang. Seperti contoh, tulisan ini

diukir diatas kayu keras. Ini adalah keistimewaan seni khat di Malaysia, yang diwarisi

turun temurun dan dimanfaatkan untuk mempertingkatkan seni khat Islam. Ayat Al-

Quran diukir bermotifkan tumbuh-tumbuhan yang berpusing-pusing kanan dan kiri.

Alatan senjata seperti pedang juga diukir dengan ayat Al-Quran. Pada zaman

keagungan kerajaan Melayu Islam diseluruh Alam Melayu, seni khat diabadikan diatas

duit syiling seperti pada zaman pemerintahan Sultan Muzaffar Syah (1455-1459). Pada

zaman pemerintahan Sultan Abdul Jalil Syah (1632-1677), wang emas diukir dengan

khat. Begitu juga dengan cokmar, mop mohor, pingat dan bintang kebesaran kerajaan

negeri di Malaysia juga diukir dengan ayat Al-Quran. Khat yang diabadikan diatas

tenunan songket dan hiasan menambahkan lagi keunikan penggunaan khat di

Malaysia. Pameran khat juga sering diadakan di Malaysia dibawah anjuran Pusat Islam,

Jabatan Perdana Menteri dan lain-lain lagi. Hal ini bertujuan sebagai tanda kebangkitan

kembali penghayatan dan penghargaan terhadap seni khat dan ukiran Islam. Diantara

ahli khat Malaysia yang masyhur adalah seperti Syed Abdul Rahman al-Attas. Khat

beliau diabadikan di bangunan Sultan Zainal Abidin Kuala Terengganu, Masjid Jamek,

Bangunan Parlimen Malaysia, koleksi Muzium Seni Asia (Universiti Malaya), koleksi

Sultan Johor dan lain- lain lagi (Zulina Hassan 2009).


10/25

Page | 10

1.2 Sejarah Khat di Malaysia

Berikut merupakan jenis-jenis tulisan khat yang dikagumi di Malaysia dan

penerangannya. ialah Tulisan yang mengalami proses pengindahan sehingga ia

digunakan sebagai tulisan utama dalam dunia penulisan Islam kini. Nasakh

berperanan dalam pembukuan atau menaskhahkan al-Quran dan pelbagai naskhah

ilmiah. Ia merupakan tulisan yang paling asas digunakan bertujuan untuk pembelajaran

kanak-kanak di seluruh dunia Islam selain Riqah. Seni Nasakh digunakan secara

meluas dalam bahan ilmiah dan percetakan serta media elektronik.Ada beberapa

pandangan mengenai nama khat nasakh.Ada yang mengatakan ia dinamakan nasakh

kerana tulisan ini digunakan untuk menasakhahkan atau dengan kata lain membukukan

al-Quran serta pelbagai naskhah ilmiah yang lain sejak dari kurun pertama hijrah

lagi.Kedua ialah Khat Thuluth yang bermaksud satu pertiga.Dinamakan khat thuluth

kerana huruf menegaknya ditulis dengan mata pena yang ukuran lebar menyamai

satuperiga lebar mata pen . Khat Thuluth merupakan

Tulisan yang digelar Raja Segala Khat kerana dianggap seni yang paling indah tetapi

sukar untuk dikuasai. Kaedah yang mendalam dan terperinci membuatkan seni KhatThuluth menjadi pilihan utama dalam dunia perhiasan. Khat Riqah ialah Sejenis khat

yang direka cipta oleh orang Turki pada zaman kerajaan Uthmaniyah (850H). Tujuan

khat ini dicipta ialah untuk menyeragamkan tulisan dalam semua urusan rasmi di

kalangan kakitangan kerajaan. Menurut Kamus Bahasa Riqaah bermaksud cebisan

kertas yang ditulis. Ciri tulisan ini ialah bentuk huruf yang kecil, lebih cepat dan mudah

ditulis, jika dibandingkan dengan khat nasakh. Penggunaan khat ini dalam masyarakat

kita tertumpu pada penulisan nota dan tulisan. Beberapa langkah telah diambil untuk

menjadikan khat ini dapat dipelajari oleh murid-murid sekolah dan dapat digunakan

dalam urusan harian seperti urusan surat menyurat, urusan perniagaan, iklan dan

promosi barangan serta dijadikan tajuk-tajuk besar dalam akhbar.


11/25

Page | 11

1.2.1 Kepentingan Mempelajari Seni Khat

Kepentingan Kepada Individu ialahKhat merupakan salah satu wasilah perhubungan

kemanusian dan merapatkan hubungan antara manusia bagi merealisasikan urusan

kehidupan dengan sempurna, Khat juga merupakan sumber rezeki kepada orang yang

mempunyai bakat dan kesungguhan dalam bidang ini.Orang yang menyintai khat

mempunyai perasaan dan jiwa yang halus serta yakin. Kepentingan Kepada

Masyarakat ialahKhat digunakan untuk menulis pelajaran, ilmu pengetahuan,

akhbar, majalah dan sebagainya. Khat ditulis pada lukisan-lukisan kesenian, papan

tanda iklan yang bersifat dakwah dan masyarakat boleh menghayati dan mempelajari

kesenian khat itu di setiap tempat seperti di rumah, jalan-jalan dan sekolah-

sekolah.Khat adalah alat pemindahan ilmu turas (ilmu warisan) dan ilmu pengetahuan.

Ia dapat dibuktikan apabila kitab-kitab itu dihiasi dengan kulit yang indah dengan tulisan

yang pelbagai jenis semenjak dahulu.

2.0 Transkrip Cerpen kepada tulisan Jawi

2.1 CERPEN:Seorang Wanita dan Tukang Besi

Ketika si tukang besi sedang duduk di rumahnya melepas lelah setelah seharian

bekerja, tiba-tiba terdengar pintu rumahnya diketuk orang. Si tukang besi keluar untuk

melihatnya, pandangannya tertumpu kepada wanita cantik yang merupakan jirannya.

Saudaraku, aku menderita kelaparan. Jika bukan kerana tuntutan agamaku yang

menyuruh untuk memelihara jiwa , aku tidak akan datang ke rumahmu. Mahukah

engkau memberikan makanan padaku kerana Allah? kata wanita itu.

Ketika itu, memang tengah datang musim kemarau. Sawah dan ladang mengering.

Padang rumput menjadi tandus hingga haiwan ternak menjadi kurus dan akhirnya mati.

Makanan menjadi basi, maka kelaparan melanda sebahagian besar penduduk desa itu.

Hanya sebahagian kecil yang masih bertahan.


12/25

Page | 12

Tidakkah engkau tahu bahawa aku mencintaimu? Akan kuberi engkau makanan, tetapi

engkau harus melayaniku semalam, kata tukang bes i itu.

Si tukang besi memang jatuh hati kepada jirannya itu. Dia merayunya dengan berbagai

cara dan taktik, namun tak juga berhasil meluluhkan hati wanita itu.

Lebih baik mati kelaparan daripada derhaka kepada Allah, ujar wanita itu lagi sambil

berlalu menuju rumahnya.

Setelah dua hari berlalu, wanita itu kembali mendatangi rumah si tukang besi dan

mengatakan hal yang sama. Demikian pula jawapan si tukang besi. Ia akan memberi

makanan asalkan wanita itu mau menyerahkan dirinya. Mendengar jawapan yang

sama, wanita itupun kembali ke rumahnya.

Dua hari kemudian, wanita itu datang lagi ke rumah tukang besi itu dalam keadaan

payah. Suaranya garau, matanya sayu, dan punggungnya membungkuk kerana

menahan lapar. Ia kembali mengatakan hal serupa. Begitu pula jawapan si tukang besi,

sama dengan yang sudah-sudah. Wanita itu kembali ke rumahnya dengan tangan

kosong untuk kali ketiga.

Ketika itulah, Allah memberikan hidayah-Nya kepada si tukang besi. Sungguh celaka

aku ini, seorang wanita mulia datang kepadaku, dan aku terus berlaku zalim

kepadanya, kata tukang besi dalam hatinya. Ya Allah aku bertaubat kepada -Mu dari

perbuatanku dan aku tidak akan mengganggu wanita itu lagi selamanya.

Si tukang besi itu bergegas mengambil makanan dan pergi ke rumah wanita itu.

Diketuknya pintu rumah wanita itu. Tak lama selepas ituterlihat pintu terbuka dan

muncullah wanita yang nampak kuyu. Melihat si tukang besi berdiri di depan pintu

rumahnya, wanita itu bertanya, Apa keperluanmu datang ke rumahku?

Aku bermaksud menghantarkan sedikit makanan yang aku punya. Jangan risau, aku

memberinya kerana Allah, jawab si tukang besi itu.

Ya Allah, jika benar apa yang dikatakannya, maka haramkanlah ia dari api di dunia dan

akhirat, tutur wanita itu dan menadahkan kedua tanganya ke langit .

Si tukang besi itu pulang ke rumahnya. Ia memasak makanan yang tersisa buat dirinya.

Tiba-tiba secara tidak sengaja kakinya terkena bara api, namun kaki si tukang besi itu

tidak terbakar. Bergegas ia menemui wanita itu lagi.

Wanita yang mulia, Allah telah mengabulkan doamu, ujar si tukang besi.


13/25

Page | 13

Seketika itu, wanita itu sujud syukur kepada Allah.

Ya Allah engkau telah mewujudkan doaku, maka cabutlah nyawaku saat ini juga.

Terdengar rintih suara dari mulut wanita itu dalam sujudnya. Allah kembali mendengar

doanya. Wanita itupun berpulang ke Rahmatullah dalam keadaan sujud.

Demikianlah kisah seorang wanita yang menjaga kehormatannya meskipun harus

menahan rasa lapar yang tiada tara.

Setiap muslimah mestinya dapat mengambil iktibar dari berbagai kisah wanita solehah.

Merekalah yang mestinya dijadikan teladan dalam kehidupan keseharian, bukan para

artis yang menawarkan gaya hidup hedonisme dan materialism

2.2 Cerpen tulisan Jawi

-

.

.

.

. .

. .

.

.

.

.


14/25

Page | 14

.

.

. .

.

.

. .

-

.

.

-.

. -

.

.

.

.

.

.

.

. .

-

.


15/25

Page | 15

.

.

.

.

. .

.

.

.


16/25

Page | 16

3.0 Ilmu Tajwid

3.1.1 Pengertian Ilmu Tajwid

Pengertian Tajwid menurut bahasa ialah memperindah sesuatu.Sedangkan menurut

istilah, Ilmu Tajwid adalah pengetahuan tentang kaedah serta cara-cara membaca Al-

Quran dengan sebaik-baiknya. Tujuan ilmu tajwid adalah memelihara bacaan Al-Quran

dari kesalahan dan perubahan serta memelihara lisan (mulut) dari kesalahan membaca.

Dalil dari Al-Quran. Firman Allah s.w.t.:Maksudnya: Dan bacalah Al-Quran itu dengan

tartil (bertajwid) [Q.S. Al-Muzzammil (73): 4]. Ayat ini jelas menunjukkan bahawa Allah

s.w.t. memerintahkan Nabi s.a.w. untuk membaca Al-Quran yang diturunkan

kepadanya dengan tartil, yaitu memperindah pengucapan setiap huruf-hurufnya

(bertajwid). Firman Allah s.w.t. yang lain:Ertinya: Dan Kami (Allah) telah bacakan (Al-

Quran itu) kepada (Muhammad s.a.w.) secara tartil (bertajwid) [Q.S. Al-Furqaan (25):

32].

Dalil dari As-Sunnah. Dalam hadits yang diriwayatkan dari Ummu Salamah r.a. (isteri

Nabi s.a.w.), ketika beliau ditanya tentang bagaiman bacaan dan sholat Rasulullah

s.a.w., maka beliau menjawab:Ertinya: "Ketahuilah bahawa Baginda s.a.w. solat

kemudian tidur yang lamanya sama seperti ketika beliau solat tadi, kemudian Baginda

kembali solat yang lamanya sama seperti ketika beliau tidur tadi, kemudian tidur lagi

yang lamanya sama seperti ketika beliau solat tadi hingga menjelang subuh. Kemudian

dia (Ummu Salamah) mencontohkan cara bacaan Rasulullah s.a.w. dengan

menunjukkan (satu) bacaan yang menjelaskan (ucapan) huruf-hurufnya satu persatu.

Dalil dari Ijma' Ulama. Telah sepakat para ulama sepanjang zaman sejak dari zaman

Rasulullah s.a.w. sampai dengan sekarang dalam menyatakan bahwa membaca Al-

Quran secara bertajwid adalah suatu yang fardhu dan wajib. Pengarang kitab Nihayah


17/25

Page | 17

menyatakan: "Sesungguhnya telah ijma (sepakat) semua imam dari kalangan ulama

yang dipercaya bahwa tajwid adalah suatu hal yang wajib sejak zaman Nabi s.a.w.

sampai dengan sekarang dan tiada seorangpun yang mempertikaikan kewajiban ini."

.3.1.2 Sejarah ilmu tajwid

Di Malaysia, sejarah perkembangan ilmu tajwid adalah selari dengan sejarah

perkembangan Islam. Mengikut pendapat ahli sejarah ,Islam mula bertapak di Malaysia

pada abad ke-15 dimana Melaka telah muncul sebagai pusat perdagangan yang

penting di Asia Tenggara.Mengikut Sejarah Melayu,Raja Melaka yang pertama iaitu

Parameswara telah diislamkan oleh Sheikh Abdul Aziz dari mekah pada tahun 1414

yang kemudiannya berkahwin dengan puteri islam dari Pasai.Melalui perkembangan

Islam inilah,para mubaligh telah mengajar al-quran dan perkara-perkara lain.Mereka

menjalankan pengajian al-Quran secara bersemuka melalui madrasah dengan tujuan

orang yang membaca al-Quran dapat membaca dengan bertajwid.Dari sinilah

bermulanya perkembangan ilmu tajwid.

Mengikut sejarah perkembanngan ilmu tajwid,penyusun ilmu tajwid yang pertamadalam bahasa Melayu adala seorang ulamak yang bernama Muhammad Salih bin Ibnu

Muti bin Syeikh Muhammad Salih al-Kalantani.Berasal daripada Kelantan.Bukunya

yabg berjudul Miratul Quran fi Tashili Marifati ahkamit Tajwid lil Muhkil Wahhab

dihasilkan pada 1193H bersamaan 1779M.


18/25

Page | 18

3.1.3 Tokoh Tajwid Tempatan

Tokoh tajwid yang banyak memberi sumbangan dalam pengajaran dan pendidikan di

Malaysia ialah Yang Berbahagia Datok Haji Hassan bin Azhari

Datok Hj Hassan bin Azhari dilahirkan pada 18 ogos 1928 di Shuaib Amir Mekah.Beliau

dilahirkan dalam keluarga berilmu dan beragama.Ayahnya Azahari B. Hj. Abd Khalid

adalah seorang ilmuan yang lama tinggal di Mekah dan mempunyai kesempatan masa

yang banyak untuk mendalami ilmu agama dalam pelbagai bidang.Ibunya Hj. Fatimah

bt Abd Hakim dari campuran keturunan arab dan Minangkabau .

Pada tahun 1939,Beliau terpaksa meningggalkan Mekah dan berpindah ke Negeri

Selangor mengikuti ayahnya yang berkhidmat sebagai guru.Ketika berada di

Malaysia,beliau dimasukkan ke Sekolah Marta al Ulum al Diniyyah,kemudian ke

Sekolah Arab Al Hayat Al Mardhiyyah sekolah arab ke dua di Kampung Jawa Selangor.

Beliau menyambung pelajarannya ke Sekolah al Junaid di Singapura. Kemudian ke

Sekolah Hishamuddin Selangor. Beliau pernah belajar di Sekolah Melayu Kuala Langat

dan Jublee School Klang.

Penglibatan beliau dalam bidang Al Quran amat luas dan beliau mengembangkan

kepada masyarakat umum terutamanya dalam bidang tajwid dan makhraj, jenis-jenisqiraat dan tarannum.Beliau meninggalkan asas pendidikan al Quran untuk kanak-kanak

melalui pendekatan muqaddam yang diwarisi dengan memperkenalkan kaedahnya

sendiri untuk pembacaan asas al Quran bagi kanak-kanak dengan memperkenalkan

huruf diikuti dengan perkataan al Quran dan seterusnya diikuti dengan bacaan

pula.Kaedah ini diperkenalkan melalui program televisyen dan radio bagi membina

kemampuan kanak-kanak membaca al Quran dan juga orang dewasa.

Beliau telah menulis sebuah risalah bertajuk Muqaddimah Ilmu tajwid bagi

meningkatkan mutu bacaan di kalangan masyarakat Malaysia pada tahun 2001.Pada

tahun 2003,beliau telah membentangkan kertas kerja yang bertajuk Penghayatan

Tajwid Al Quran Dan Amalannya Dalam Masyarakat Hari Ini di Metrikulasi Universiti

Islam Antarabangsa.Beliau juga dijemput keluar negara untuk memberi kursus dalam


19/25

Page | 19

bidang tajwid di Singapura yang dianjurkan oleh badan masyarakat beberapa kali pada

tahun 2000.Beliau telah melibatkan diri dalam bidang penghakiman tajwid peringkat

kebangsaan dan antarabangsa selama 50 tahun.


20/25

Page | 20

3.1.4 Hukum dan Kaedah membaca Basmallah dan Istiazah

'

.

:

- . .

. .

.

:

.

'


21/25

Page | 21

'

:

89 -

:

. '

'4 :

. ' .

. .

. ' . . . '

. .

' . .


22/25

Page | 22

4.0 Kesimpulan

Jawi mempunyai ciri-ciri keistimewaan yang unik dan indah. Jawi merupakan satu

warisan bangsa Melayu yang dibina berasaskan huruf al-Qur'an.Serba sedikit

pengetahuan dan pengalaman saya bertambah dalam mengetahui sejarah tajwid dan

cara menulis khat yang betul serta tulisan jawi. Setiap individu bertanggungjawab

memelihara dan mengekalkan identiti dan maruah bangsa,

agama dan negara.Pihak Kementerian Pelajaran perlu melaksanakan langkah-

langkah yang proaktif untuk menggalakkan penggunaan tulisan Jawi pada peringkat

sekolah dan institusi perguruan. Diharapkan tulisan Jawi dan seni khat terus tersebar

luas dan mantap digunakan di negara kita ini.


23/25

Page | 23

5.0 Lampiran

KHAT NASAKH

KHAT RIQAH

KHAT THULUTH


24/25

Page | 24


25/25

P | 25

6.0 Bibliografi

Hashim Musa,Sejarah sistem tulisan dalam Bahasa Melayu,Dewan Bahasa dan

Pustaka.Kuala Lumpur,1997

Hashim Musa,Sejarah perkembangan tulisan jawi,Dewan Bahasa dan Pustaka.Kuala

Lumpur,1999

Haji.Abu Najihat al Hafiz,2002,Panduan Para Huffaz,Darul Iman sdn.Bhd

Fatimah Syarha Mohd.Noordin Sejarah dan Jenis Khat Dilayari pada 28 julai 2011 di

www.Nayie.blogspot.com Muhd.Sabri Yunus Sejarah Tajwid Di Malaysia.Dilayari pada 3 ogos 2011 di

www.qariqariah.blogspot.com.

Pak Long Tokoh-tokoh Tajwid Dilayari pada 1 ogos 2011 di www.Nayie.blogspot.com
http://www.nayie.blogspot.com/http://www.nayie.blogspot.com/http://www.nayie.blogspot.com/

Sejarah an Tulisan Jawi

Documents

Transcript of Sejarah an Tulisan Jawi