DOKUMENTACIJA ZA GRADEVINARSTVO ARHITEKTURU IR-II Sveska 339

UDK 624908374 55034

PRAVILNIK 0 TEHNICKIM NORMATIVIMA ZA IZGRADNJU OBJEKATA VISOKOGRADNJE U SEIZMlCKIM PODRUCJIMA

I OPSTE ODREDBE

Clan 1

Ovim pravilnikom propisuju se tehnieki normashytivi za izsradnju objekata visokogradnje (u daljem teshykstu objekata) u seiztniekim podru~ima VII Vln i IX stepena seizmienosti po skali MCS (MerltaIi Cankani libelS) Uslovi za izgradnju objekata visashy

ke gradnje u seizmiekim pocbuqima X stepena utvrshytttgu se na osnovu posebnih istrdivanja kao Ito se to zahteva za lokacije objekata van kategorije

Clan 2 Saglasno odredbama ovog pravilnika objekti~

fisokogradnje u seiZmiekim podru~ima (u daljem tekstu objekti visokogradnje) projektuju se tako da zemljotrest najjaeeg intenziteta mogu prouzroshykovati oItetenja nosivih konstrukclja ali ne sme dltgtshy~i do rulenja till objekafa

Clan 3

SimboU upotrebljeni u ovom pravUniku imaju sled~e znampeenje

H(m) G(IOKN) S(IOKN)

IR-ll

- koeficjent kategorije objekta - maksimalni honzontalni ugib objeshy

kta - visina objekta od terena - ukupna tetina objekta - ukupna horizontalna odnosno vermiddot

tikalna seizmieka sila odnosno sishyla na elementu konstrukclje

K - ukupni seizmieki koeficijent za hoshynzontalni pravac

- koeficijent seizmjckog intenziteta - koeficijent dinamienosti - koeficijent duktiUteta i prigulenja - perioda oscilaclje osnovnog tona

objekta - seizmicka honzontalna sila u i-tom

spratu - tetina i-tog sprata - visina i-tog sprata od gomjeg ruba

temelja - ukupni seizmieki koeficijent Zli

vertikalni pravac

- popreena seizmieka sila u i-tom spratu

Mi i (10 KNm) - tomoni moment u i-tom spratu ej (m) - razmak izme4u centra krutosti i

centra masa u i-tom spratu - koeficijent za proracun seizmiekih

uticaja na elemente konstrukcije G (10 KN) - tetina elemenata konstrukclje e Il() - pracent zategnute armature Il () - procent pritisnute armature 00 (102 Kpa) - proseeni napon u elementu konshy

strukcije od vertikalnog opter~e-nja

fJ j (10 Kpa) - evrstoea prizme betona 1 (10 Kpa) - evrstoca kacke betona ~(cm) - visina i-toa sprata y faktor sigumosti

d (em) - debljina zidova anrus (10 Kpa) - glavni zatetuti napon u zidu prilishy

andozv (1degKpa) dozvoljeni glavni zatetuci naponi kom rulenja

an (10 Kpa) - glavni zatezuci naponi u zidnim K - koeficijent uvetanja ekscentrieishyt

elementima teta

To(lOKpa) - proseltlni napon smicanja u zidnom P(10KN) - akcijalna sUa usled vertikalnog 0shy

elementu od seizmiltlkog dejstva pteretenja u stubu - povrSina preseka

D KATEGORIZACUA OBJEKATA VISOKOGRADNJE

Clan 4

Objekti visokogradnje svrstavaju se u smislu ovog pravilnika u sledeee kategorije

Kategorija objekta Vrsta objekta Koeficijent kategorije

objektaKo

Van kategorije Objekti visokogradnje u skIopu tebnoloSkih relenja nukleamih elektrashy~

shy na objekti za transport i uskladiltenje zapaljivih teltlnosti i gasa skIashydilta toksiltlnih materijala energetski objekti instalisane snage preko 10 MWindustrijski dimnjaciznaOajniji objekti veza i telekomunikacishyja visoke zgrade preko 25 spratova kao i drugi objekti visokogradnje od Otje ispravnosti zavisi funkcionisanje drugih tehniOkomiddottehnololkih sistema ltliji poremeeaji mogu izazvati katastrofalne posledice OOnoshysno naneti velike materijalne Itete tiroj drutivenoj zajednici

I kategorija Zgrade sa prostorijama predvi4enim za veee skupove ljudi (bioskopske 15 dvorane pozoritia fiskulturne izlozbene i mOne dvorane) fakulteti Bltole zdravstveni objekti zgrade vatrogasne sluZbe objekti veza koji nisu uvrtieni u prethodnu kategoriju (PTT RTV i drugi) industrijske zgrade sa skupocenom opremom svi energetski objekti instalisane snamiddot ge do 10 MW zgrade koje sadre predmete izuzetne kulturne i umeshytniampe vrednosti i druge zgrade u kojima se vrle aktivnosti od poseshybnog interesa za drutiveno-politiltlke zajednice

II kategorija Stambene zgrade hoteli restorani jaYne zgrade koje nisu svrstane u 10 prvu kategoriju industrijske zgrade koje nisu svrstane u prvu katemiddot

goriju

III kategorije Pomotno-proizvodne zgrade agrotehniltlki objekti 075

IV kategorija Privremeni objekti ltlije rulenje ne moze da ugJOzi Ijudski Zivot

Clan 5

Objekti visokogradnje I kategorije koji su van seizmiltlkih podrueja analiziraju se prilikom projektoshyvanja na optereeenja intenziteta VII stepena sa koeshy

ficijentom Ko =10

Objekti visokogradnje IV kategorije ne raltlunaju se na dejstvo seizmiltlkih sila

DI SEIZMICNOST I SEIZMICKI PARAMETRI

Clan 6

Ocena seizmiOke opasnosti pojedinih seizmiOkih podrueja pri projektovanju objekata visokogradnje vdi se prema privremenoj seizmiOkoj karti teritorije SFRJ sastavljenoj na osnovu podataka 0 zemljotreshysima koji su se dogodili

IR-II 2

Seizmilt5ka opasnost i potrebni parametri za poshyjedina seizmilt5ka podrutja utvrduju se na osnovu deshytaljne seizmilt5ke regionalizaeije i seizmilt5ke mikrorejoshynizacije

Clan 7

Za projektovanje objekata svrstanih u I kategorishyju (6Ian 4) mora se prethodno defmisati koeficijent seizmilt5kog intenziteta Ks i koeficijent dinamicnosti Kd posebnim istrativanjima gradevinskih povr~ina

odnosno kartom seizmilt5ke mikrorejonizacije op~tine

Clan 8

Za projektovanje objekata visokogradnje van kamiddot tegorije iz lt5Iana 4 ovog pravilnika potrebno je preshythodno izvditi detaljno proult5avanje seizmilt5nosti 10shybega namenjenih za izgradnju objekata sa odredishyvanjem projektnog i maksimalnog zemljotresa na osnovu istrUivanja seizmilt5kog rizika

IV LOKALNIUSLOVI TLA

Clan 9

Uticaj Iokalnih uslova tla uzima se u obzir prishylikom odredivanja seizmilt5kih uticaja na konstrukcishyje objekata visokogradnje II i III kategorije pomocu koefieijenta dinamitnosti iz tlana 26 ovog pravilni ka zavisno od kategorije tIa na kome objekt treba graditi Kategorija tIa odreduje se prema kategorizaeishyji u tabeli br 1middotna osnovu geotehnickih ispitivanja lokaeije inZenjersko-geoiolkih i hidrogeololkih podashytaka geofizilt5kih i drugih istraZivanja tIa

Clan 10

Ako su u pitanju tIa kod kojih se za vreme zeshymljotresa javlja dinamilt5ka nestabilnost kao posledica pojave likvifakcije rastresitih peskovitih i drugih rnashyterijala zasitenih vodom intenzivnih sleganja pojashyve kliziita obruiavanja rasedanja i slilt5no posebnim terenskim i laboratorijskim ispitivanjima utvrduju se mogu6lost i uslovi za izgradnju objekata

Ako to nge posebno uslovljeno namenom objeshykata objekti visokogradnje ne izvode se na dinamishylt5ki nestabilnom tIu (Zivi pesak muljevito tIo klishyzUta rasedi nestabilne padine tIo podlomo likvishyfakciji i intenzivnom sleganju)

Clan 11

Kod tla kod kojih se standardnim geotehnilt5kim ispitivanjima utvrdi mogucnost pojave dinamilt5ke nemiddot stabilnosti posebnim terenskim i laboratorijskim

lR-ll

Tabela br 1

Kategoshyrije Karakteristitni prom t1a t1a

Stenovita i polustenovita tla (kristalaste stemiddot ne Skriljci karbonatne stene lcreenjak lamiddot porae dobro eementirani konglomerati i sUshy

tno) Dobro zbijena i tvrda tIa debljine rnashynje od 60 m od stabilnih naslaga ~junka peshyska i tvrde gline iznad lt5vrste geoloSke forshymacije

Zbijena i polutvrda tla kao i dobro zbijena i tvrda tla debljine veee od 60 m od stabUnihII naslaga ~ljunka peska i tvrde gline preko 00shyste geoloSke formacije

Malo zbijena i meka tla debljine vece od 10mod rastresitog Sljunka srednje zbijenog

III peska i teSko gnjetive gline sa slojevima iii bez s]ojeva peska iii drugih nekoherentnih materijala tla

Lokacije objekata visokogradnje I i II kategorije na kojima uslovi tIa nisu dovoljno pomati mogu se svrmiddot stati u II kategoriju tla

ispitivanjem utvrduju se mogucnost i uslovi projeshyktovanja i izgradnje objekta visokogradnje

V METODE PRORACUNA DOPUSTENI NAPONI lPOMERENJA

Clan 12

Analiza nosive konstrukcije objekata vri se po teoriji granitnih stanja iii po teoriji elastii5nosti

Clan 13

Ako se proralt5un vr~i po teoriji elasticnosti doshypuiteni naponi mogu se povecati za 50 pri temu se ne sme prea granica razvlatenja Kod metala bez izrashyzite granice razvlatenja dopufieni napon ne sme preshyci 80 tvrstoee materijala

C]an 14

Dozvoijeno optereeenje na tIo za najnepovoljniju komhinaciju seizmilt5kih i ostalih uticaja odre4uje se tako da koeficijent sigurnosti na pojavu lorna u tlu iznosi 15

3

Clan IS Clan 20

Ako se nosiva konstrukcija prora~una vdi po meshy

todi grani~nih stanja primenjuju se sledeCi koeficijenshyti sigumosti

- za annirani i prednapregnuti beton 130 - za ~li~ne konstrukcije 115 - za zidne konstrukcije 150

Clan 16

Maksimalni horizontaIni ugib objekta za propisashyna seizmi4ka optereeenja odre4en po teoriji elastishytoosti iznosi

H fmax = 600

gde je H visina objekta ne uzimajuti u obzir uticaj tla

Pri odre4ivanju najvetih ugiba uticaj tIa se poseshybno odre4uje ako je to neophodno

VI PRORACUN SEIZMICKHi SHA

1 Osnme prorafuna

Clan 17

Konstrukcije objekata vifokogradnje prora~unashyvaju se na delovanje horizontalnih seizmi~kih sila najshymanje u dYe me4usobno ortogonalne ravni

Clan 18

Na delovanje vertikalnih seizrni~kih sila poseboo se prora~unavaju konzolne konstrukcije i druge konshystrukcije kOO kojih uticaj vertikalnili seizmi~kih sila moZe da bude merodavan

Clan 19

Ukupna tetiDa objekta G odreduje se kao soma stalnog opteretenja verovatnog korisnog optereeenja i opteretenja snegom

Verovatno koruno opteretenje uzirna se u visishyni od 50 optereeenja odredenog propisima za opshyteretenja Ako je korisno opteretenje zna~ajno (sldashydilta silosi bibllioteke arhivi i dr) seizmi~ke sUe odreduju se za najnepovoljniji siu~aj maksimalnog odnosno minimalnog stvarnog opteretenja

Opteretenje od vetra i koriSlla opteretenja krashynova ne uzima se u obzir kod seizmMkog prora~una

Tetina stalne opreme uzirna se u punom iznosu

Seizmi~ki prora4un konstrukcija provodi se prishymenom metOOe ekvivalentnog stati~kog opteretenja

ill metode dinami4ke analize

2 Metoda ekvivalentnog stati~kog opteretenja

Clan 21

Ukupna horizontalna seizmi~ka sila S odrec1uje se prema obrascu

S=KG

gdeje

K - ukupni seizmi~ki koeflcijent za horizontalni prashyvac

G - ukupna tetina objekta i opreme prema ~Ianu 19 ovog pravilnika

Clan 22

Tetina objekta odreduje se kao tetina iznad gorshynjeg ruba temeija odnosno ako su u pitanju podrumshyske krute konstrukcije iznad gomjeg ruba tih konshystrukcija

Clan 23

Ukupni seizmi~ki koeflcljent K prora~unava se prema obrascu

K = Ko bull Ks bull Kd bull Kp

gdeje

Ko - koeflcijent kategorije objekta K -koefleijent seizmj~kog intenziteta Kd - koefleijent dinami~nosti Kp - koefleijent duktiliteta i prigusectenja

Minimalna vrednost ukupnog seizmi~kog koefieishyjenta K ne sme biti manja od 002

Clan 24

Veli~ina koeficijenta seizmi~kog intenziteta K anou bull

s

Stepen MeS K s

VII 0025 VIn 0050 IX 0100

Clan 25

Koefieijent dinami~nosti Kd odrec1uje se prema tabeli 2 iIi prema dijagramu M zavisno od kategorije tIa

IR-ll 4

II

Tabela br 2

Grani~ne vrednostiKategorija tla Koeficijent

koeficijenta Kd

== 050 lOgtKd lt033Kd T

==~70 10 gtKd lt047Kd T

=090III Kd 10gt Kd lt 060T

Clan 26

Prora~un perioda slobodnih oscilaclja konstrukcishyja vri $0 metodama dinamike gradevinskih konstrushykcija iii prema pribliinim obrascima zasnovanim na dinamici konstrukcija

Za krute armiranobetonske i zidane objekte do pet spratova ako 50 ne vrsecti proraeun perioda sloboshydnih oscilacija uzima $0 maksimalna vrednost koefimiddot cijenata Kd prema tabeli br 2 za odgovarajuCe usloshyve tla

Oijagram M Kd

I

to0T------~--_-~

III kategorija 060 ---------

I

shyI I II kategorija 047 --- - - _-shyI I I I kategorija 033 - - - - - - - - - - - - - ----r-----II I I I I I

O~--------~r-------+------------_+-----------Jo ~9

Clan 27

Koeficijent duktiliteta i prigusectenja Kp u zavisnoshysti od tipa konstrukcije odreduje $0

1) za sve savremene konstrukcije od anniranog betona sve ~eli~ne konstrukcije osim konstrukcija navedenih u ta~ki 2 ovog ~ana i sve savremene drve De konstrukcije osim konstrukcija nabrojanih u tashy~ki 3 ovog ~lana i iznosi 1

2) za konstrukcije od anniranih zidova i ~li~nih konstrukcija sa dijagonalama i iznosi 13

3) za zidane konstrukcije oja~ane vertikalnim sershykJdima od anniranog betona vrlo visoke i vitke konshystrukcije sa maUm prigusectenjem kao Ito su visoki inmiddot dustrijski dimnjaci antene vodotomjevi i druge konmiddot strukcije sa osnovnim periodom oscilovanja T gt 20 sec i iznosi 1 6

4 )za konstrukcije sa fleksibilnim prlzemljem ill spratom odnosno naglom promenom krutosti kao i konstrukcije od obi~nih zidova i iznosi 20

IR-ll

lttL 20 T tel

Clan 28

Umesto prora~una po obrascu iz ~Iana 23 ovog pravilnika konstrukcije sa fleksibilnim prizemljenjem ill spratom mogu 50 ratunati metodom dinami~ke analize na dejstvo projektnog i maksimalno o~ekiva-nog zemljotresa

Clan 29

Raspodela ukupne 5Oizmi~ke sile po visini konshystrukcije viii 50

1) metodom dinamike gra4evinskih konstrukcija 2) pribliinim obrascima prema tlantt 30 ovog

pravilnika

Clan 30

Za objekte do pet spratova rwtpored 5Oizmi~kih sila vrti se prema pribliinom obrascu

Gj - HjS =8--shy

i n

1 Gj bull Hi i =1

5

gdeje

Sj - seizmilka horizontalna sUa u I-tom spratu - tetina i-tog sprata Gj

Hi - visina i-tog sprata od gomjeg ruba temelja

Clan 31

Za ostale objekte osim za objekte za koje je obashyvezan proraeun metodom dinamieke analize rasp ode-4ela ukupne seizmieke sile po visini konstrukcije mi se tako lio se 85 S raspodeli prema obrascu iz elana 30 ovog pravilnika a ostatak od 15 S kao koncenshytrisana sila na vrhu objekta visokogradnje

Clan 32

Ukupna vertikalna seizmieka sUa S odre4uje se prema izrazu

s= ~G

gdeje

~ - ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni prashyvac

G - ukupna tezma objekta (elan 19)

Clan 33

Ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni pravac proraeunava se prema obrascu

K =07K=07K KK Kv 0 s d P

gde je

K - ukupni seizmieki koeficijent za horizontalni pramiddot vac

Za odre4ivanje koeficijenta K koristi se obrazac iz elana 23 ovog pravilnika s tim Uo se za period oscilovanja uzima period oscilovanja za vertikalili pramiddot vac posmatrane konstrukcije ill elementa konstrushykcije

Clan 34

Velieina torzionih momenata u osnovi objekta izraeunava se za svaki sprat konstrukcije prema izramiddot zu

M bull i =Qj bull ej bull K tt

gdeje

Q j - veCa vrednost horizontalne popreene seizrnieke sUe od dva izabrana pravca u imiddottom spratu

- razmak izme4u centra krutosti I centra masa u ei i-tom spratu

~ - koeficijent uVeCanja ekscentriciteta usled spremiddot

gnutosti boenih i torzionih vibracija i usled nemiddot jednakog pomeranja stopa temelja Ako se ne vrti proralun koeficijenta K usvaja se Kj =15

Pri proralunu se uzimaju u obzir sve mase koje se nalaze iznad sprata za koji se izraeunava velilina torzlonih momenata

Clan 35

Uticaj seizrnilkih sila na elemente konstrukcije izralunava se prema izrazu

S=K K middotGsee

gde je

Ks koeficijent seizrnilkog intenziteta prema elanu 24 ovog pravilnika

Ke - koeficijent prema Ilanu 36 ovog pravilnika Ge - tema elemenata konstrukcije za koji se izraeumiddot

nava seizrnilka sila

Clan 36

Velilina koeficijen ta Ke odre4ena je u tabel1 br3

Tabela br 3

Blementi konstrukcije Ke Smer delovanja

- zidovi ispune nenomiddot 8M zidovi

25 normalno na povrtinu

- balkoni 60 normalno na povriinu

- dimnjaci i rezervoari naobjektu

60 u bilo kom pravcu

- zidani parapeti ogramiddot 0 0 de 1 normalno na povrtinu

~

-omamenti 100 u bilo kom pravcu

Clan 37

Ankerovanje opreme u objektima zgrada elja poshymeranja ill prevrtanja mogu dovesti u opasnost ljudmiddot ske tivote ill priliniti Itetu proralunava se po izrazu iz Ilana 35 ovog pravilnika sa Ke =100 radi osiguramiddot nla te opreme od pomeranja i prevrtanja

Clan 38

Proracentun ankerovanja skupocene opreme Iija je funkcija neophodna u objektima veli se metodom dimiddot narnicentke analize objekta - opreme

IR-ll 6

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Seizmilt5ka opasnost i potrebni parametri za poshyjedina seizmilt5ka podrutja utvrduju se na osnovu deshytaljne seizmilt5ke regionalizaeije i seizmilt5ke mikrorejoshynizacije

Clan 7

Za projektovanje objekata svrstanih u I kategorishyju (6Ian 4) mora se prethodno defmisati koeficijent seizmilt5kog intenziteta Ks i koeficijent dinamicnosti Kd posebnim istrativanjima gradevinskih povr~ina

odnosno kartom seizmilt5ke mikrorejonizacije op~tine

Clan 8

Za projektovanje objekata visokogradnje van kamiddot tegorije iz lt5Iana 4 ovog pravilnika potrebno je preshythodno izvditi detaljno proult5avanje seizmilt5nosti 10shybega namenjenih za izgradnju objekata sa odredishyvanjem projektnog i maksimalnog zemljotresa na osnovu istrUivanja seizmilt5kog rizika

IV LOKALNIUSLOVI TLA

Clan 9

Uticaj Iokalnih uslova tla uzima se u obzir prishylikom odredivanja seizmilt5kih uticaja na konstrukcishyje objekata visokogradnje II i III kategorije pomocu koefieijenta dinamitnosti iz tlana 26 ovog pravilni ka zavisno od kategorije tIa na kome objekt treba graditi Kategorija tIa odreduje se prema kategorizaeishyji u tabeli br 1middotna osnovu geotehnickih ispitivanja lokaeije inZenjersko-geoiolkih i hidrogeololkih podashytaka geofizilt5kih i drugih istraZivanja tIa

Clan 10

Ako su u pitanju tIa kod kojih se za vreme zeshymljotresa javlja dinamilt5ka nestabilnost kao posledica pojave likvifakcije rastresitih peskovitih i drugih rnashyterijala zasitenih vodom intenzivnih sleganja pojashyve kliziita obruiavanja rasedanja i slilt5no posebnim terenskim i laboratorijskim ispitivanjima utvrduju se mogu6lost i uslovi za izgradnju objekata

Ako to nge posebno uslovljeno namenom objeshykata objekti visokogradnje ne izvode se na dinamishylt5ki nestabilnom tIu (Zivi pesak muljevito tIo klishyzUta rasedi nestabilne padine tIo podlomo likvishyfakciji i intenzivnom sleganju)

Clan 11

Kod tla kod kojih se standardnim geotehnilt5kim ispitivanjima utvrdi mogucnost pojave dinamilt5ke nemiddot stabilnosti posebnim terenskim i laboratorijskim

lR-ll

Tabela br 1

Kategoshyrije Karakteristitni prom t1a t1a

Stenovita i polustenovita tla (kristalaste stemiddot ne Skriljci karbonatne stene lcreenjak lamiddot porae dobro eementirani konglomerati i sUshy

tno) Dobro zbijena i tvrda tIa debljine rnashynje od 60 m od stabilnih naslaga ~junka peshyska i tvrde gline iznad lt5vrste geoloSke forshymacije

Zbijena i polutvrda tla kao i dobro zbijena i tvrda tla debljine veee od 60 m od stabUnihII naslaga ~ljunka peska i tvrde gline preko 00shyste geoloSke formacije

Malo zbijena i meka tla debljine vece od 10mod rastresitog Sljunka srednje zbijenog

III peska i teSko gnjetive gline sa slojevima iii bez s]ojeva peska iii drugih nekoherentnih materijala tla

Lokacije objekata visokogradnje I i II kategorije na kojima uslovi tIa nisu dovoljno pomati mogu se svrmiddot stati u II kategoriju tla

ispitivanjem utvrduju se mogucnost i uslovi projeshyktovanja i izgradnje objekta visokogradnje

V METODE PRORACUNA DOPUSTENI NAPONI lPOMERENJA

Clan 12

Analiza nosive konstrukcije objekata vri se po teoriji granitnih stanja iii po teoriji elastii5nosti

Clan 13

Ako se proralt5un vr~i po teoriji elasticnosti doshypuiteni naponi mogu se povecati za 50 pri temu se ne sme prea granica razvlatenja Kod metala bez izrashyzite granice razvlatenja dopufieni napon ne sme preshyci 80 tvrstoee materijala

C]an 14

Dozvoijeno optereeenje na tIo za najnepovoljniju komhinaciju seizmilt5kih i ostalih uticaja odre4uje se tako da koeficijent sigurnosti na pojavu lorna u tlu iznosi 15

3

Clan IS Clan 20

Ako se nosiva konstrukcija prora~una vdi po meshy

todi grani~nih stanja primenjuju se sledeCi koeficijenshyti sigumosti

- za annirani i prednapregnuti beton 130 - za ~li~ne konstrukcije 115 - za zidne konstrukcije 150

Clan 16

Maksimalni horizontaIni ugib objekta za propisashyna seizmi4ka optereeenja odre4en po teoriji elastishytoosti iznosi

H fmax = 600

gde je H visina objekta ne uzimajuti u obzir uticaj tla

Pri odre4ivanju najvetih ugiba uticaj tIa se poseshybno odre4uje ako je to neophodno

VI PRORACUN SEIZMICKHi SHA

1 Osnme prorafuna

Clan 17

Konstrukcije objekata vifokogradnje prora~unashyvaju se na delovanje horizontalnih seizmi~kih sila najshymanje u dYe me4usobno ortogonalne ravni

Clan 18

Na delovanje vertikalnih seizrni~kih sila poseboo se prora~unavaju konzolne konstrukcije i druge konshystrukcije kOO kojih uticaj vertikalnili seizmi~kih sila moZe da bude merodavan

Clan 19

Ukupna tetiDa objekta G odreduje se kao soma stalnog opteretenja verovatnog korisnog optereeenja i opteretenja snegom

Verovatno koruno opteretenje uzirna se u visishyni od 50 optereeenja odredenog propisima za opshyteretenja Ako je korisno opteretenje zna~ajno (sldashydilta silosi bibllioteke arhivi i dr) seizmi~ke sUe odreduju se za najnepovoljniji siu~aj maksimalnog odnosno minimalnog stvarnog opteretenja

Opteretenje od vetra i koriSlla opteretenja krashynova ne uzima se u obzir kod seizmMkog prora~una

Tetina stalne opreme uzirna se u punom iznosu

Seizmi~ki prora4un konstrukcija provodi se prishymenom metOOe ekvivalentnog stati~kog opteretenja

ill metode dinami4ke analize

2 Metoda ekvivalentnog stati~kog opteretenja

Clan 21

Ukupna horizontalna seizmi~ka sila S odrec1uje se prema obrascu

S=KG

gdeje

K - ukupni seizmi~ki koeflcijent za horizontalni prashyvac

G - ukupna tetina objekta i opreme prema ~Ianu 19 ovog pravilnika

Clan 22

Tetina objekta odreduje se kao tetina iznad gorshynjeg ruba temeija odnosno ako su u pitanju podrumshyske krute konstrukcije iznad gomjeg ruba tih konshystrukcija

Clan 23

Ukupni seizmi~ki koeflcljent K prora~unava se prema obrascu

K = Ko bull Ks bull Kd bull Kp

gdeje

Ko - koeflcijent kategorije objekta K -koefleijent seizmj~kog intenziteta Kd - koefleijent dinami~nosti Kp - koefleijent duktiliteta i prigusectenja

Minimalna vrednost ukupnog seizmi~kog koefieishyjenta K ne sme biti manja od 002

Clan 24

Veli~ina koeficijenta seizmi~kog intenziteta K anou bull

s

Stepen MeS K s

VII 0025 VIn 0050 IX 0100

Clan 25

Koefieijent dinami~nosti Kd odrec1uje se prema tabeli 2 iIi prema dijagramu M zavisno od kategorije tIa

IR-ll 4

II

Tabela br 2

Grani~ne vrednostiKategorija tla Koeficijent

koeficijenta Kd

== 050 lOgtKd lt033Kd T

==~70 10 gtKd lt047Kd T

=090III Kd 10gt Kd lt 060T

Clan 26

Prora~un perioda slobodnih oscilaclja konstrukcishyja vri $0 metodama dinamike gradevinskih konstrushykcija iii prema pribliinim obrascima zasnovanim na dinamici konstrukcija

Za krute armiranobetonske i zidane objekte do pet spratova ako 50 ne vrsecti proraeun perioda sloboshydnih oscilacija uzima $0 maksimalna vrednost koefimiddot cijenata Kd prema tabeli br 2 za odgovarajuCe usloshyve tla

Oijagram M Kd

I

to0T------~--_-~

III kategorija 060 ---------

I

shyI I II kategorija 047 --- - - _-shyI I I I kategorija 033 - - - - - - - - - - - - - ----r-----II I I I I I

O~--------~r-------+------------_+-----------Jo ~9

Clan 27

Koeficijent duktiliteta i prigusectenja Kp u zavisnoshysti od tipa konstrukcije odreduje $0

1) za sve savremene konstrukcije od anniranog betona sve ~eli~ne konstrukcije osim konstrukcija navedenih u ta~ki 2 ovog ~ana i sve savremene drve De konstrukcije osim konstrukcija nabrojanih u tashy~ki 3 ovog ~lana i iznosi 1

2) za konstrukcije od anniranih zidova i ~li~nih konstrukcija sa dijagonalama i iznosi 13

3) za zidane konstrukcije oja~ane vertikalnim sershykJdima od anniranog betona vrlo visoke i vitke konshystrukcije sa maUm prigusectenjem kao Ito su visoki inmiddot dustrijski dimnjaci antene vodotomjevi i druge konmiddot strukcije sa osnovnim periodom oscilovanja T gt 20 sec i iznosi 1 6

4 )za konstrukcije sa fleksibilnim prlzemljem ill spratom odnosno naglom promenom krutosti kao i konstrukcije od obi~nih zidova i iznosi 20

IR-ll

lttL 20 T tel

Clan 28

Umesto prora~una po obrascu iz ~Iana 23 ovog pravilnika konstrukcije sa fleksibilnim prizemljenjem ill spratom mogu 50 ratunati metodom dinami~ke analize na dejstvo projektnog i maksimalno o~ekiva-nog zemljotresa

Clan 29

Raspodela ukupne 5Oizmi~ke sile po visini konshystrukcije viii 50

1) metodom dinamike gra4evinskih konstrukcija 2) pribliinim obrascima prema tlantt 30 ovog

pravilnika

Clan 30

Za objekte do pet spratova rwtpored 5Oizmi~kih sila vrti se prema pribliinom obrascu

Gj - HjS =8--shy

i n

1 Gj bull Hi i =1

5

gdeje

Sj - seizmilka horizontalna sUa u I-tom spratu - tetina i-tog sprata Gj

Hi - visina i-tog sprata od gomjeg ruba temelja

Clan 31

Za ostale objekte osim za objekte za koje je obashyvezan proraeun metodom dinamieke analize rasp ode-4ela ukupne seizmieke sile po visini konstrukcije mi se tako lio se 85 S raspodeli prema obrascu iz elana 30 ovog pravilnika a ostatak od 15 S kao koncenshytrisana sila na vrhu objekta visokogradnje

Clan 32

Ukupna vertikalna seizmieka sUa S odre4uje se prema izrazu

s= ~G

gdeje

~ - ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni prashyvac

G - ukupna tezma objekta (elan 19)

Clan 33

Ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni pravac proraeunava se prema obrascu

K =07K=07K KK Kv 0 s d P

gde je

K - ukupni seizmieki koeficijent za horizontalni pramiddot vac

Za odre4ivanje koeficijenta K koristi se obrazac iz elana 23 ovog pravilnika s tim Uo se za period oscilovanja uzima period oscilovanja za vertikalili pramiddot vac posmatrane konstrukcije ill elementa konstrushykcije

Clan 34

Velieina torzionih momenata u osnovi objekta izraeunava se za svaki sprat konstrukcije prema izramiddot zu

M bull i =Qj bull ej bull K tt

gdeje

Q j - veCa vrednost horizontalne popreene seizrnieke sUe od dva izabrana pravca u imiddottom spratu

- razmak izme4u centra krutosti I centra masa u ei i-tom spratu

~ - koeficijent uVeCanja ekscentriciteta usled spremiddot

gnutosti boenih i torzionih vibracija i usled nemiddot jednakog pomeranja stopa temelja Ako se ne vrti proralun koeficijenta K usvaja se Kj =15

Pri proralunu se uzimaju u obzir sve mase koje se nalaze iznad sprata za koji se izraeunava velilina torzlonih momenata

Clan 35

Uticaj seizrnilkih sila na elemente konstrukcije izralunava se prema izrazu

S=K K middotGsee

gde je

Ks koeficijent seizrnilkog intenziteta prema elanu 24 ovog pravilnika

Ke - koeficijent prema Ilanu 36 ovog pravilnika Ge - tema elemenata konstrukcije za koji se izraeumiddot

nava seizrnilka sila

Clan 36

Velilina koeficijen ta Ke odre4ena je u tabel1 br3

Tabela br 3

Blementi konstrukcije Ke Smer delovanja

- zidovi ispune nenomiddot 8M zidovi

25 normalno na povrtinu

- balkoni 60 normalno na povriinu

- dimnjaci i rezervoari naobjektu

60 u bilo kom pravcu

- zidani parapeti ogramiddot 0 0 de 1 normalno na povrtinu

~

-omamenti 100 u bilo kom pravcu

Clan 37

Ankerovanje opreme u objektima zgrada elja poshymeranja ill prevrtanja mogu dovesti u opasnost ljudmiddot ske tivote ill priliniti Itetu proralunava se po izrazu iz Ilana 35 ovog pravilnika sa Ke =100 radi osiguramiddot nla te opreme od pomeranja i prevrtanja

Clan 38

Proracentun ankerovanja skupocene opreme Iija je funkcija neophodna u objektima veli se metodom dimiddot narnicentke analize objekta - opreme

IR-ll 6

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Clan IS Clan 20

Ako se nosiva konstrukcija prora~una vdi po meshy

todi grani~nih stanja primenjuju se sledeCi koeficijenshyti sigumosti

- za annirani i prednapregnuti beton 130 - za ~li~ne konstrukcije 115 - za zidne konstrukcije 150

Clan 16

Maksimalni horizontaIni ugib objekta za propisashyna seizmi4ka optereeenja odre4en po teoriji elastishytoosti iznosi

H fmax = 600

gde je H visina objekta ne uzimajuti u obzir uticaj tla

Pri odre4ivanju najvetih ugiba uticaj tIa se poseshybno odre4uje ako je to neophodno

VI PRORACUN SEIZMICKHi SHA

1 Osnme prorafuna

Clan 17

Konstrukcije objekata vifokogradnje prora~unashyvaju se na delovanje horizontalnih seizmi~kih sila najshymanje u dYe me4usobno ortogonalne ravni

Clan 18

Na delovanje vertikalnih seizrni~kih sila poseboo se prora~unavaju konzolne konstrukcije i druge konshystrukcije kOO kojih uticaj vertikalnili seizmi~kih sila moZe da bude merodavan

Clan 19

Ukupna tetiDa objekta G odreduje se kao soma stalnog opteretenja verovatnog korisnog optereeenja i opteretenja snegom

Verovatno koruno opteretenje uzirna se u visishyni od 50 optereeenja odredenog propisima za opshyteretenja Ako je korisno opteretenje zna~ajno (sldashydilta silosi bibllioteke arhivi i dr) seizmi~ke sUe odreduju se za najnepovoljniji siu~aj maksimalnog odnosno minimalnog stvarnog opteretenja

Opteretenje od vetra i koriSlla opteretenja krashynova ne uzima se u obzir kod seizmMkog prora~una

Tetina stalne opreme uzirna se u punom iznosu

Seizmi~ki prora4un konstrukcija provodi se prishymenom metOOe ekvivalentnog stati~kog opteretenja

ill metode dinami4ke analize

2 Metoda ekvivalentnog stati~kog opteretenja

Clan 21

Ukupna horizontalna seizmi~ka sila S odrec1uje se prema obrascu

S=KG

gdeje

K - ukupni seizmi~ki koeflcijent za horizontalni prashyvac

G - ukupna tetina objekta i opreme prema ~Ianu 19 ovog pravilnika

Clan 22

Tetina objekta odreduje se kao tetina iznad gorshynjeg ruba temeija odnosno ako su u pitanju podrumshyske krute konstrukcije iznad gomjeg ruba tih konshystrukcija

Clan 23

Ukupni seizmi~ki koeflcljent K prora~unava se prema obrascu

K = Ko bull Ks bull Kd bull Kp

gdeje

Ko - koeflcijent kategorije objekta K -koefleijent seizmj~kog intenziteta Kd - koefleijent dinami~nosti Kp - koefleijent duktiliteta i prigusectenja

Minimalna vrednost ukupnog seizmi~kog koefieishyjenta K ne sme biti manja od 002

Clan 24

Veli~ina koeficijenta seizmi~kog intenziteta K anou bull

s

Stepen MeS K s

VII 0025 VIn 0050 IX 0100

Clan 25

Koefieijent dinami~nosti Kd odrec1uje se prema tabeli 2 iIi prema dijagramu M zavisno od kategorije tIa

IR-ll 4

II

Tabela br 2

Grani~ne vrednostiKategorija tla Koeficijent

koeficijenta Kd

== 050 lOgtKd lt033Kd T

==~70 10 gtKd lt047Kd T

=090III Kd 10gt Kd lt 060T

Clan 26

Prora~un perioda slobodnih oscilaclja konstrukcishyja vri $0 metodama dinamike gradevinskih konstrushykcija iii prema pribliinim obrascima zasnovanim na dinamici konstrukcija

Za krute armiranobetonske i zidane objekte do pet spratova ako 50 ne vrsecti proraeun perioda sloboshydnih oscilacija uzima $0 maksimalna vrednost koefimiddot cijenata Kd prema tabeli br 2 za odgovarajuCe usloshyve tla

Oijagram M Kd

I

to0T------~--_-~

III kategorija 060 ---------

I

shyI I II kategorija 047 --- - - _-shyI I I I kategorija 033 - - - - - - - - - - - - - ----r-----II I I I I I

O~--------~r-------+------------_+-----------Jo ~9

Clan 27

Koeficijent duktiliteta i prigusectenja Kp u zavisnoshysti od tipa konstrukcije odreduje $0

1) za sve savremene konstrukcije od anniranog betona sve ~eli~ne konstrukcije osim konstrukcija navedenih u ta~ki 2 ovog ~ana i sve savremene drve De konstrukcije osim konstrukcija nabrojanih u tashy~ki 3 ovog ~lana i iznosi 1

2) za konstrukcije od anniranih zidova i ~li~nih konstrukcija sa dijagonalama i iznosi 13

3) za zidane konstrukcije oja~ane vertikalnim sershykJdima od anniranog betona vrlo visoke i vitke konshystrukcije sa maUm prigusectenjem kao Ito su visoki inmiddot dustrijski dimnjaci antene vodotomjevi i druge konmiddot strukcije sa osnovnim periodom oscilovanja T gt 20 sec i iznosi 1 6

4 )za konstrukcije sa fleksibilnim prlzemljem ill spratom odnosno naglom promenom krutosti kao i konstrukcije od obi~nih zidova i iznosi 20

IR-ll

lttL 20 T tel

Clan 28

Umesto prora~una po obrascu iz ~Iana 23 ovog pravilnika konstrukcije sa fleksibilnim prizemljenjem ill spratom mogu 50 ratunati metodom dinami~ke analize na dejstvo projektnog i maksimalno o~ekiva-nog zemljotresa

Clan 29

Raspodela ukupne 5Oizmi~ke sile po visini konshystrukcije viii 50

1) metodom dinamike gra4evinskih konstrukcija 2) pribliinim obrascima prema tlantt 30 ovog

pravilnika

Clan 30

Za objekte do pet spratova rwtpored 5Oizmi~kih sila vrti se prema pribliinom obrascu

Gj - HjS =8--shy

i n

1 Gj bull Hi i =1

5

gdeje

Sj - seizmilka horizontalna sUa u I-tom spratu - tetina i-tog sprata Gj

Hi - visina i-tog sprata od gomjeg ruba temelja

Clan 31

Za ostale objekte osim za objekte za koje je obashyvezan proraeun metodom dinamieke analize rasp ode-4ela ukupne seizmieke sile po visini konstrukcije mi se tako lio se 85 S raspodeli prema obrascu iz elana 30 ovog pravilnika a ostatak od 15 S kao koncenshytrisana sila na vrhu objekta visokogradnje

Clan 32

Ukupna vertikalna seizmieka sUa S odre4uje se prema izrazu

s= ~G

gdeje

~ - ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni prashyvac

G - ukupna tezma objekta (elan 19)

Clan 33

Ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni pravac proraeunava se prema obrascu

K =07K=07K KK Kv 0 s d P

gde je

K - ukupni seizmieki koeficijent za horizontalni pramiddot vac

Za odre4ivanje koeficijenta K koristi se obrazac iz elana 23 ovog pravilnika s tim Uo se za period oscilovanja uzima period oscilovanja za vertikalili pramiddot vac posmatrane konstrukcije ill elementa konstrushykcije

Clan 34

Velieina torzionih momenata u osnovi objekta izraeunava se za svaki sprat konstrukcije prema izramiddot zu

M bull i =Qj bull ej bull K tt

gdeje

Q j - veCa vrednost horizontalne popreene seizrnieke sUe od dva izabrana pravca u imiddottom spratu

- razmak izme4u centra krutosti I centra masa u ei i-tom spratu

~ - koeficijent uVeCanja ekscentriciteta usled spremiddot

gnutosti boenih i torzionih vibracija i usled nemiddot jednakog pomeranja stopa temelja Ako se ne vrti proralun koeficijenta K usvaja se Kj =15

Pri proralunu se uzimaju u obzir sve mase koje se nalaze iznad sprata za koji se izraeunava velilina torzlonih momenata

Clan 35

Uticaj seizrnilkih sila na elemente konstrukcije izralunava se prema izrazu

S=K K middotGsee

gde je

Ks koeficijent seizrnilkog intenziteta prema elanu 24 ovog pravilnika

Ke - koeficijent prema Ilanu 36 ovog pravilnika Ge - tema elemenata konstrukcije za koji se izraeumiddot

nava seizrnilka sila

Clan 36

Velilina koeficijen ta Ke odre4ena je u tabel1 br3

Tabela br 3

Blementi konstrukcije Ke Smer delovanja

- zidovi ispune nenomiddot 8M zidovi

25 normalno na povrtinu

- balkoni 60 normalno na povriinu

- dimnjaci i rezervoari naobjektu

60 u bilo kom pravcu

- zidani parapeti ogramiddot 0 0 de 1 normalno na povrtinu

~

-omamenti 100 u bilo kom pravcu

Clan 37

Ankerovanje opreme u objektima zgrada elja poshymeranja ill prevrtanja mogu dovesti u opasnost ljudmiddot ske tivote ill priliniti Itetu proralunava se po izrazu iz Ilana 35 ovog pravilnika sa Ke =100 radi osiguramiddot nla te opreme od pomeranja i prevrtanja

Clan 38

Proracentun ankerovanja skupocene opreme Iija je funkcija neophodna u objektima veli se metodom dimiddot narnicentke analize objekta - opreme

IR-ll 6

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

II

Tabela br 2

Grani~ne vrednostiKategorija tla Koeficijent

koeficijenta Kd

== 050 lOgtKd lt033Kd T

==~70 10 gtKd lt047Kd T

=090III Kd 10gt Kd lt 060T

Clan 26

Prora~un perioda slobodnih oscilaclja konstrukcishyja vri $0 metodama dinamike gradevinskih konstrushykcija iii prema pribliinim obrascima zasnovanim na dinamici konstrukcija

Za krute armiranobetonske i zidane objekte do pet spratova ako 50 ne vrsecti proraeun perioda sloboshydnih oscilacija uzima $0 maksimalna vrednost koefimiddot cijenata Kd prema tabeli br 2 za odgovarajuCe usloshyve tla

Oijagram M Kd

I

to0T------~--_-~

III kategorija 060 ---------

I

shyI I II kategorija 047 --- - - _-shyI I I I kategorija 033 - - - - - - - - - - - - - ----r-----II I I I I I

O~--------~r-------+------------_+-----------Jo ~9

Clan 27

Koeficijent duktiliteta i prigusectenja Kp u zavisnoshysti od tipa konstrukcije odreduje $0

1) za sve savremene konstrukcije od anniranog betona sve ~eli~ne konstrukcije osim konstrukcija navedenih u ta~ki 2 ovog ~ana i sve savremene drve De konstrukcije osim konstrukcija nabrojanih u tashy~ki 3 ovog ~lana i iznosi 1

2) za konstrukcije od anniranih zidova i ~li~nih konstrukcija sa dijagonalama i iznosi 13

3) za zidane konstrukcije oja~ane vertikalnim sershykJdima od anniranog betona vrlo visoke i vitke konshystrukcije sa maUm prigusectenjem kao Ito su visoki inmiddot dustrijski dimnjaci antene vodotomjevi i druge konmiddot strukcije sa osnovnim periodom oscilovanja T gt 20 sec i iznosi 1 6

4 )za konstrukcije sa fleksibilnim prlzemljem ill spratom odnosno naglom promenom krutosti kao i konstrukcije od obi~nih zidova i iznosi 20

IR-ll

lttL 20 T tel

Clan 28

Umesto prora~una po obrascu iz ~Iana 23 ovog pravilnika konstrukcije sa fleksibilnim prizemljenjem ill spratom mogu 50 ratunati metodom dinami~ke analize na dejstvo projektnog i maksimalno o~ekiva-nog zemljotresa

Clan 29

Raspodela ukupne 5Oizmi~ke sile po visini konshystrukcije viii 50

1) metodom dinamike gra4evinskih konstrukcija 2) pribliinim obrascima prema tlantt 30 ovog

pravilnika

Clan 30

Za objekte do pet spratova rwtpored 5Oizmi~kih sila vrti se prema pribliinom obrascu

Gj - HjS =8--shy

i n

1 Gj bull Hi i =1

5

gdeje

Sj - seizmilka horizontalna sUa u I-tom spratu - tetina i-tog sprata Gj

Hi - visina i-tog sprata od gomjeg ruba temelja

Clan 31

Za ostale objekte osim za objekte za koje je obashyvezan proraeun metodom dinamieke analize rasp ode-4ela ukupne seizmieke sile po visini konstrukcije mi se tako lio se 85 S raspodeli prema obrascu iz elana 30 ovog pravilnika a ostatak od 15 S kao koncenshytrisana sila na vrhu objekta visokogradnje

Clan 32

Ukupna vertikalna seizmieka sUa S odre4uje se prema izrazu

s= ~G

gdeje

~ - ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni prashyvac

G - ukupna tezma objekta (elan 19)

Clan 33

Ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni pravac proraeunava se prema obrascu

K =07K=07K KK Kv 0 s d P

gde je

K - ukupni seizmieki koeficijent za horizontalni pramiddot vac

Za odre4ivanje koeficijenta K koristi se obrazac iz elana 23 ovog pravilnika s tim Uo se za period oscilovanja uzima period oscilovanja za vertikalili pramiddot vac posmatrane konstrukcije ill elementa konstrushykcije

Clan 34

Velieina torzionih momenata u osnovi objekta izraeunava se za svaki sprat konstrukcije prema izramiddot zu

M bull i =Qj bull ej bull K tt

gdeje

Q j - veCa vrednost horizontalne popreene seizrnieke sUe od dva izabrana pravca u imiddottom spratu

- razmak izme4u centra krutosti I centra masa u ei i-tom spratu

~ - koeficijent uVeCanja ekscentriciteta usled spremiddot

gnutosti boenih i torzionih vibracija i usled nemiddot jednakog pomeranja stopa temelja Ako se ne vrti proralun koeficijenta K usvaja se Kj =15

Pri proralunu se uzimaju u obzir sve mase koje se nalaze iznad sprata za koji se izraeunava velilina torzlonih momenata

Clan 35

Uticaj seizrnilkih sila na elemente konstrukcije izralunava se prema izrazu

S=K K middotGsee

gde je

Ks koeficijent seizrnilkog intenziteta prema elanu 24 ovog pravilnika

Ke - koeficijent prema Ilanu 36 ovog pravilnika Ge - tema elemenata konstrukcije za koji se izraeumiddot

nava seizrnilka sila

Clan 36

Velilina koeficijen ta Ke odre4ena je u tabel1 br3

Tabela br 3

Blementi konstrukcije Ke Smer delovanja

- zidovi ispune nenomiddot 8M zidovi

25 normalno na povrtinu

- balkoni 60 normalno na povriinu

- dimnjaci i rezervoari naobjektu

60 u bilo kom pravcu

- zidani parapeti ogramiddot 0 0 de 1 normalno na povrtinu

~

-omamenti 100 u bilo kom pravcu

Clan 37

Ankerovanje opreme u objektima zgrada elja poshymeranja ill prevrtanja mogu dovesti u opasnost ljudmiddot ske tivote ill priliniti Itetu proralunava se po izrazu iz Ilana 35 ovog pravilnika sa Ke =100 radi osiguramiddot nla te opreme od pomeranja i prevrtanja

Clan 38

Proracentun ankerovanja skupocene opreme Iija je funkcija neophodna u objektima veli se metodom dimiddot narnicentke analize objekta - opreme

IR-ll 6

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

gdeje

Sj - seizmilka horizontalna sUa u I-tom spratu - tetina i-tog sprata Gj

Hi - visina i-tog sprata od gomjeg ruba temelja

Clan 31

Za ostale objekte osim za objekte za koje je obashyvezan proraeun metodom dinamieke analize rasp ode-4ela ukupne seizmieke sile po visini konstrukcije mi se tako lio se 85 S raspodeli prema obrascu iz elana 30 ovog pravilnika a ostatak od 15 S kao koncenshytrisana sila na vrhu objekta visokogradnje

Clan 32

Ukupna vertikalna seizmieka sUa S odre4uje se prema izrazu

s= ~G

gdeje

~ - ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni prashyvac

G - ukupna tezma objekta (elan 19)

Clan 33

Ukupni seizmieki koeficijent za vertikalni pravac proraeunava se prema obrascu

K =07K=07K KK Kv 0 s d P

gde je

K - ukupni seizmieki koeficijent za horizontalni pramiddot vac

Za odre4ivanje koeficijenta K koristi se obrazac iz elana 23 ovog pravilnika s tim Uo se za period oscilovanja uzima period oscilovanja za vertikalili pramiddot vac posmatrane konstrukcije ill elementa konstrushykcije

Clan 34

Velieina torzionih momenata u osnovi objekta izraeunava se za svaki sprat konstrukcije prema izramiddot zu

M bull i =Qj bull ej bull K tt

gdeje

Q j - veCa vrednost horizontalne popreene seizrnieke sUe od dva izabrana pravca u imiddottom spratu

- razmak izme4u centra krutosti I centra masa u ei i-tom spratu

~ - koeficijent uVeCanja ekscentriciteta usled spremiddot

gnutosti boenih i torzionih vibracija i usled nemiddot jednakog pomeranja stopa temelja Ako se ne vrti proralun koeficijenta K usvaja se Kj =15

Pri proralunu se uzimaju u obzir sve mase koje se nalaze iznad sprata za koji se izraeunava velilina torzlonih momenata

Clan 35

Uticaj seizrnilkih sila na elemente konstrukcije izralunava se prema izrazu

S=K K middotGsee

gde je

Ks koeficijent seizrnilkog intenziteta prema elanu 24 ovog pravilnika

Ke - koeficijent prema Ilanu 36 ovog pravilnika Ge - tema elemenata konstrukcije za koji se izraeumiddot

nava seizrnilka sila

Clan 36

Velilina koeficijen ta Ke odre4ena je u tabel1 br3

Tabela br 3

Blementi konstrukcije Ke Smer delovanja

- zidovi ispune nenomiddot 8M zidovi

25 normalno na povrtinu

- balkoni 60 normalno na povriinu

- dimnjaci i rezervoari naobjektu

60 u bilo kom pravcu

- zidani parapeti ogramiddot 0 0 de 1 normalno na povrtinu

~

-omamenti 100 u bilo kom pravcu

Clan 37

Ankerovanje opreme u objektima zgrada elja poshymeranja ill prevrtanja mogu dovesti u opasnost ljudmiddot ske tivote ill priliniti Itetu proralunava se po izrazu iz Ilana 35 ovog pravilnika sa Ke =100 radi osiguramiddot nla te opreme od pomeranja i prevrtanja

Clan 38

Proracentun ankerovanja skupocene opreme Iija je funkcija neophodna u objektima veli se metodom dimiddot narnicentke analize objekta - opreme

IR-ll 6

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

3 Metoda dinamifke anatize

Clan 39

Dinamifka analiza izvodi se sa cajem da se utvrdi izvrienje konstrukcije objekata u elastifnom i neelamiddot stienom podru~u rada za vremenske istorije ubrzanja tIa oeekivanih zemIjotresa na lokaciji objekta Tom analizom utvrduje se stanje napona i deformacije konmiddot stmkeije za kriterijume projektnog i maksimalno oeemiddot kivanog zemIjotresa i utvrduje pribvatljivi stepen o~temiddot ~enja koji mote nastati na konstruktivnim i nekonmiddot struktivnim elementima objekta prllikom maksimalmiddot no oeekivanog zemIjotresa

Seizmieki proraeun metodom dinamieke analize obavezanje za sledeee objekte visokogradnje

Sot~us ~ 1) za sve objekte van kategorije ~

(i~~ 2) za prototip industrijski proizvedenih objekata u veeim serijama (osim za objekte od drveta)

Clan 40

Seizmieki parametri dejstva zemIjotresa za objemiddot kte iz elana 39 ovog pravilnika utvrduju se prema

uslovima lokacije objekta

Parametri iz stava 1 ovog Olana odreduju se na osnovu ufestalosti dejstva zem1jotresa na lokaciji eksploatacionog perioda i namene objekta ewe se odreduje nivo pribvatljivog seizminog rizika

SeizmiOki parametri odreduju se za projektni i maksimalno ofekivani zemljotres na lokaciji obje

kta

SeizmiOki parametri odreduju se na osnovu pomiddot stojeeih teorijskih eksperimentafuih ill posebno proshyvedenih istrativanja

Clan 41

Ako parametri konstrukcije za objekte iz Olana

39 ovog pravilnika za lineamo i nelineamo pondanje nisu odredeni posebno sprovedenim teorijskim i eksmiddot perimentalnim istrativanjem u proratunu se uzima

da

1) maksimalno relativno pomeranje spratova za lineamo ponuanje konstrukeije ne sme biti veee od

~ 350

2) maksimalno relativno pomeranje spratova za projektni nivo zemIjotresa odnosno za umereni iznos nelineamih deformaeija u konstrukciji ne sme biti

h veei od 15~

IR-ll

gdeje

hi - vlsina imiddottog sprata u cm

Clan 42

Ukupna honzontalna seizmifka sUa S dobijena ovom analizom ne sme biti manja od 75 od iznosa sUe koja se doblja proraOunom po metodi ekvivalenmiddot tnog statiOkog optere~enja niti manja od 002 G

VII ISPITIVANJE KONSTRUKCUE

Clan 43

DinamiOke karakteristike konstrukcije visokogramiddot dnje objekata koji se grade u zonama seizmiekog inmiddot tenziteta VlII i IX stepena kao sto su objekti visomiddot kogradnje van kategorije i prototipovi industrijski proizvedenih objekata visokogradnje obavezno se kontrolisu eksperimentalnim putem time se kontromiddot liSe i kvalitet izvooenja gradevinskih radova

Eksperimentalno odredivanje dinamitkih karashykteristika izvodi se na gotovoj konstrukciji prinudnim vibracijama koje nece izazvati o~teeenja

Clan 44

Ponasanje konstruktivnih elemenata objekata vishysokogradnje za kOje se zahteva seizmifki proratun metodom dinamitke analize i koji se grade u zonama seizmillkog intenziteta VIII i IX stepena kontroliSe se eksperimentalnim putem

VIII KONSTRUISANJE SEIZMICKJ OTPORNIH KONSTRUKCUA

Clan 45

Pri izboru lokacije objekata visokogradnje neshy

homogena nasuta i uOpSte nestabilna tIa ne koriste

se bez posebnih rwoga

Clan 46

Dispozicija konstrukcija objekata visokogradnje postife se pravilnim i jednostavnim re~njem u osnoshyvi sa jednolikim rasporedom masa

Ako su u pitanju objekti visokogradnje sa veeim optereeenjem mora se postlei da poloaj masa bude

~to nifi

Clan 47

Aseizmillke razdelnice projektuju se za

1) izIomijene - nepravilne osnove objekata vi sokogradnje

7

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

2) objekte sa neujednafenim visinama

Sirina razdelnica iznosi najmanje 30 em Za svamiddot ka 30 m poveeanja visine objekta preko 5 m ~rina ramiddot zdelnice povecava se za po I cm

Za objekte visokogradnje visine preko IS m kao i za nife fleksione konstrukcije kao Ato su skeleti bez ukrucenja sirina razdelnice odre4uje se prora~unom tako da ne sme biti manja od dvostruke vrednosti rnamiddot ksimalnih deformacija susednih segmenata objekata i ne sme biti manja od vrednosti iz stava I ovog ~lana

Clan 48

Me4uspratne konstrukcije proj~ktuju se tako da predstajaju krutu horizontaJnu dijafragmu koja monolitno povezana prenosi opterecenja pritiska i zamiddot tezanja na vertikalni konstruktivni sistem Me4uspramiddot tne konstrukcije koje ne zadovoijavaju ovaj uslov momiddot raju se u prora~unu tretirati kao deformabilni eleshymenti

Clan 49

Izbor konstrukcije objekata visokogradnje vdi se prema sledeeim kriterijumima

1) konstruktivni elementi osnovnog sistema izramiddot c1uju se od ~vrstog duktilnog materijala za nekonstrumiddot ktivne elemente upotrebijava se IlkSi materijal

2) konstruktivni sistem i elementi konstrukcije moraju irnati dovoljnu ~vrstoCu sposobnost za veliku deformaciju akumulaciju i disipaciju energije

3) nije dozvoijena po pravilu nagla promenakru tosti i ~vrstoCe po visini objekta visokogradnje Ako se projektuje sistem konstrukcije sa fleksibilnirn sprashytom (spratovima) objekt visokogradnje treba analimiddot zirati prema ~lanu 27 ovog praviJnika

4) krutost i deformabilnost konstruktlvnog sistemiddot rna treba odabrati tako da ne sme doCi do znatnijib oSteeenja u nekonstruktivnim elementima objekta Umiddot

sled zemljotresa

5) elementi kod kojib manja oUecenja prilikom izvoc1enja iIi manja oltecenja uoplte mogu dovesti do nestabilnosti sistema ill do progresivnog rusectenja ne smeju se primenjivati za izgradnju objekata visashykogradnje

Clan 50

EJementi konstrukcija prilikom ja~eg seizmi~kog dejstva rade u nelineranom podrueju zbog ~ega se moraju ispuniti sledeci zahtevi

I) moraju se odabratl konstruktivni elementi u objektu visokogradnje - preseci i zone kod kojib momiddot te doCi do pojave nelineamih deformacija i plastifni zgJobovi

2) moraju se preduzeti konstmktivne mere za domiddot bijanje visokog kapaciteta plasti~nih deformacija u zonama plasti~nih zgJobova ~irne se povecava duktimiddot Inost i sposobnost disipacije seizmi~ke energije

3) ~vorovi uSidrenja i oslonci elemenata u konmiddot strukciji objekta projektuju se tako da prenose gramiddot ni~ne stati~ke veli~ine bez oUecenja

Clan 51

Temeiji konstrukeije objekta projektuju se tako da se za dejstvo osnovnog opterecenja izbegnu nerashyvnomema sleganja

Temelji treba po pravilu da lete na istoj dubishyni Pojedini temelji objekta visokogradnje kao sto su samei i trakasti temeiji me4usobno se povezuju veznim gredama da bi se postigJa dovoljna krutost temeljne konstrukcije

Clan 52

Temeljenje objekata visokogradnje na tIu razlimiddot ~itib karakteristika treba izbegavaU Ako to nlje moguee objekt visokogradnje treba razdvojiti na pojedina~ne konstruktivne celine prema uslovima til

Clan 53

U nepovoljnirn uslovima t1a treba traiti optimiddot malni na~in fundiranja ocenjujuci naro~ito uticaj podzemnih voda za dinami~ka sejzmi~ka dejstva (nelineame deformacije u tlu ill likvifakcija)

Pri projektovanju objekata visokogradnje zavishysnood vrste tIa i konstrukcije temelja kontroUe se deformacija konstrukcije temelja i njen uticaj na ~imiddot tavu konstrukciju tib objekata

IX ARMIRANOBETONSKE KONSTRUKCUE

Clan 54

Prema o5Oovnom konstruktivnom sistemu u visokogradnji postoje sledeei sistemi konstrukcija

I) okvirni sistemi 2) sistemi od noseeib zidova - dijafragmi 3) okvirni sistemi u kombinaciji sa zidovima

(dijafragmama) ill jezgrima

Clan 55

Izbor konstrukcije objekta visokogradnje vdi

IR-Il 8

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

se u saglasnosti sa funkcijom i namenom tog objeshykta rdenjem u osnovi visinom uslovima fundirashynja i maksimalnim spratnim i ukupnim pomeranjem navedenog objekta za vreme seizmiOkog dejstva

X OKVIRNE KONSTRUKCLJE

Clan 56

Okvimi sistemi projektuju se kao osnovni sistemi konstrukcije u oba pravea objekta visokogradnje_ Po pravilu krutost greda je manja od krutosti stubova

time se stvaraju uslovi za pojavu nelinearnih deformashyega na krajevima greda

Clan 57

Okvirni sistemi projektuju se tako da su elemenshyti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmitku energishyju savijanjem i pojavom nelinearnih deformaeija (pIashystitni zgiobovi) na krajevima greda Nelineame deshyformaeije u stubovima se izbegavaju

Clan 58

Cvorovi se projektuju tako da ostanu u linearshynom podru~u i pri pojavi nelineamih deformaeija u elementima koje tvor spaja

Clan 59

Armiranje ~da u osloneima vdi se dvostrukom armaturom tako da je JIgt OSJl Povoljnim odnosom zategnute armature (JJ) i pritisnute armature (JJ) poshyve~ava se duktilnost potencijalnih plastitnih zglobova

usistemu

Clan 60

Razmak popretne armature - villea u grednim nosatima ne sme biU ve~i od 20 em dok se u blizini tvorova na dutini od 02 od raspona razmak uzengishyja dvostruko smanjuje Zatvaranje uzengija vlSi se preshyklopom po titavoj du1ini kra~e strane

Clan 61

Stubovi se projektuju tako da je odnos uvek

~ 035 gde je (j0 =f P - aksijalna sUa od gravishyFPB

taeionog opte~nja i F povrtina preseka stuba PB =07 Pte gde je Pte tvrst~a kacke

Clan 62

Razmak popreOne armature - uzengija u stuboshyvirna ne sme biti ve~i od IS em dok se u blizini Ovashyrova na dUZini od 10 m razmak viliea dvostruko

IR-ll

smanjuje Zatvaranje villca u stubovima vdi se prekloshyporn po Oitavoj dunni krace strane

Clan 63

Ako su u pitanju objekti visokogradnje kod kojih se analiza sistema konstrukcije vtSi dinamitkim postushypkom granitna popreOna sUa u piastiOnim zglobovishyrna pokriva se iskljutivo poprefnom armaturom

Clan 64

Poprefna armatura stubova postavlja se kroz OVrone veze

Clan 65

Annatura se nastavlja van podrufja plastifnih zglobova i na mestima najmanjih napona zatezanja Ako se armatura nastavlja na preklapanje to se vm bezkuka

Nastavljanje armature veceg prefnika od 20 mm u stubovima vrSi se zavarivanjem Kod veceg broja proma armatura stub ova ako se ne zavaruje vodi se kroz dva sprata fyne se nastavlja 50 armature na preldapanje u svakom spratu

Clan 66

Ispuna okvirnih sistema izvodi se kao lagana Ako konstruktivnim merama i prorafunima ntie dokazano da ispuna ne spretava deformaeiju osnovnog sistema konstrukeije potrebno je ankerovati ispunu za osnoshyvnl sistem (armiranobetonskim vezama ill slitnim meshyram a) Ankerovanje ispune ne sme pove~ati krutost i teZinu osnovnog konstruktivnog sistema

Ako je konstruktivni sistem fleksibilan odnosno mote prilikom seizmifkog dejstva da trpi relativne

deformacije spratova veee od 3~(~ = visina i-tog

sprata u em) moraju se dokazati stabilnost ispune i stepen njenog oUeeenja kOrisecttenjem eksperimentalshynih podataka Stabilnost ispune se mora kontmlisati i u praveu normalnom na ravan zida prema flanu 35 ovog pravilnika

XI KONSTRUKCLJA OD ARMlRANOBETONSKIH ZIDOVA (DIJAFRAGMI)

Clan 67

Konstruktivni sistemi sa dijafragmama projektuju se kao osnovni sistemi konstrukeije u oba pravca

Povrmna poprefnog preseka za wakt ortogonalni pravae ne sme bili manja od 15 bruto-povriine 0shy

bjekta visokogradnje u osnovi

9

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Clan 68

Odnos vlsine prema slrini svake dijafragme poseshybno ne sme biti manji od 2 Debljina zidova ne sme biti manja od 15 em

Svaki otvor u dijafragmama bira se tako da ito manje smanjuje nosivost pri seizmi~kom dejstvu

Clan 69

Elementi konstrukeije dijafragme i spojne grede iwad otvora projektuju se tako da su u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjem i pojavom

nelineamih deformaeija (plasti~ni zglobovi)

Clan 70

Vertikalno armiranje dijafragmi vrii se sa meshykom armaturom ill u kombinaeiji sa zavarenim mreshytama i mekom armaturom

Na krajevima dijafragme vrii se grupisanje armashyture na dutini od 110 preseka Presek te armature na svakom kraju dijafragme ne sme biti manji od IJ = = 015 od ukupne povrSine zida Srednji deo zida

mote se armirati zavarenim mretama sa presekom

p 015 od ukupne pomine zida

Ukupna vertikalna armatura ne sme bit manja od 045 povrSine horizontalnog preseka zida

Clan 71

Horizontalno armiranje dijafragmi odre4uje se prora~unom tako da se ra~unska seizmi~ka poprefna sila za razmatrani nivo odre4ena na na~in propisan ovim praiJnikom isklju~ivo pokriva horizontalnom armaturom korist~i napone dozvoijene ovim pravilshynikom Presek horizontalne armature ne sme bii mashynji od IJ 020 pOvriine vertikalnog preseka zida

Clan 72

Ako su u pitanju visoki objekti visokogradnje za koje se analiza sistema konstrukcije veSi dinami~kim postupkom u skladu sa ovim pravUnikom grani~na popre~na sila u plast~nim zglobovima pokriva se

iskIju~ivo popre~nom armaturom

Clan 73 o

Dijafragme se projektuju tako da odnos f3 020 gde je 0 0 =~ P - aksijalna sila usled vertikalshy

nog opterecenja u stubu F - povriina preseka dijashyfragme f3B =07(

Clan 74

Nastavljanje vertikalne armature mi se u sreshydnjem defu preseka dljafragme na preklop na krashyjevima - zavarivanjem ill se armatura vodi kroz dva sprata ~ime se nastavlja 50 armature na preklapa nje u svakom spratu

Clan 75

Pri projektovanju konstrukeija od dijafragmi moshyra se kontrolisati globalna stabilnost konstrukeije na preturanje Pojava dijafragmi zategnutih po celom preseku otklanja se preraspodelom zidova u osnovi

Clan 76

Prora~un temelja viii se za grani~na naponska stanja u sistemu dijafragmi za nivo iznad temeljnih stopa U tom slu~aju za odre4ivanje naponskog stamiddot nja u tIu uzima se faktor sigumosti Y =11

XII OKVIRNE KONSTRUKCUE U KOMBINACIJI SA ARMIRANOBETONSKIM ZIDOVIMA

(DIJAFRAGMAMA) ILl JEZGRlMA

Clan 77

Distribueija seizmi~kih prora~unskih sila okvirmiddot nih sistema u kombinae~i sa zidovima - dijafragmashyrna odnosno jezgrima vrii se prema deformaeionim karakteristikama svakog elementa osnovnog sistema konstrukeije

Okviri se moraju prora~unati za najmanju vreshydnost od 25 ukupne popre~ne seizmi~ke sUe u 0shy

snovi Dijafragme - jezgra prora~unavaju se za vreshydnost popre~nih sUa koje se analizom dobljaju u sklashydu sa stavom 1 ovog ~lana

XIII KONSTRUKCUE OD PREDNAPREGNUTOG BETONA

Clan 78

Pod konstrukeijom od prednapregnutog betona u smislu ovog pravilnika podrazumeva se betonska konstrukcija kod koje se prijem seizmi~kih utieaja i glavna disipaeija seizmi~ke energlje obavlja preko prednapregnutih elemenata Ako konstruktivni eleshymenti osim ~elika za prednaprezanje sadr1e i podushytnu armaturu od mekog ~elika od najmanje 045 takva konstrukeija ce se smatrati konstrukeijom od armiranog betona

Stabilnost sistema i elemenata konstrukcije domiddot kazuje se analiti~kim i eksperimentalnim putem

IR-ll 10

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Clan 79

Elementi konstrukeije od prednapregnutog beshytona projektuju se tako da su u stanju da disipiraju selzmi~ku energiju savijanjem i pojavom nelinearshynih defonnaclja

Clan 80

Konstrukeije od prednapregnutog betona pored ~e1i~nih kablova za prednaprezanje moraju u preseshyku Imati 020 meke annature radi obezbe4enja dishysipaeije seizmi~ke energije

U kriti~nim preseelma gde se o~ekuju nelinearshyne defonnaeije mora se posebno obezbediti gusta popre~na amratura koja prima ukupnu grani~nu poshypre~nu sUu koja se dobija za grani~ni moment u preshyseku pove6an za 110 puta

Clan 81

Cvorne veze elementa projektuju se tako

1) da grani~na nosivost srediAta ~vorne veze bushyde ve6a ill manje jednaka grani~noj ~vrstoci elemenashyta koji se u njoj spajaju

2) da budu duktilne ~ime se obezbe4uje njihoshyva defonnabilnost

3) da se armiraju popre~nom armaturom koja isklju~ivo pokriva grani~nu popre~nu sUu

Clan 82

Sidrenje prednapregnute annature v~i se van o~ekivanih zona plasti~nih zglobova

Clan 83

Deformacije konstrukcija ograni~avaju se zavisno od funlccije objekta visokogradnje i uticaja deformacishyje na nekonstruktivne elemente u tom objektu

XN CEUCNE KONSTRUKCIJE

Clan 84

Celi~ne konstrukcije projektuju se tako da su eleshymenti konstrukcije u stanju da disipiraju seizmi~ku energiju savijanjern i pojavom nelinearnih defonnashycija Ako su u pitanju okvirni sisterni nelinearne deshyfonnacije dopuitaju se na krajevirna geeda Hi u dijashygonalnlm spregovirna

Clan 85

Plasti~na lokalna izvijanja ne dopuitaju se u zoshynama plasti~nih zglobova Dimenzioniranje ~vora vrii se tako daje ~vor u stanju da obezbedi prenos granishy~nih momenata savijanja i odgovaraju6ih popre~nih

IR-ll

sila sa jednog elementa na drugi bez pojave vecih neshylinearnih defonnacija u zoni evora

XV PREFABRIKOVANE KONSTRUKCUE

Clan 86

Stabilnost sistema konstrukeije i sistem veza kod prefabrikovanih arrniranobetonskih prednapregnutih i drugih prefabrikovanih konstrukeija dokazuje se eksperimentalnom i analiti~kom studijom

Clan 87

Sistem konstrukclje kao i sistem veza mora da bude jednostavan i jasan Sistem veza montaznih eleshymenata mora da obezbedi monolitnost sistema

Armatura koja prima napone zatezanja od savishyjanja nastavlja se tako da se obezbedi prenos sila u armaturi do graniee te~enja

Clan 88

Mec1uspratne konstrukcije konstruiiu se tako da predstavljaju krutu plo~u u svojoj ravni

Honzontalni spojevi koji povezuju meduspratne konstrukeije kao i vertikalni nose6i elementi moraju se izvoditi tako da obezbede monolitnost veza i stashybUnost ~itavog sistema konstrukeije

XVI ZIDANE KONSTRUKCUE

Clan 89

Osnovni sistem zidanih konstrukcija su noseci zj dovi i u oba ortogonalna pravea objekta povezani u visini krutih mec1uspratnih koostrukeija horizontalshynlm serklazima

Pod zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravishylnika podrazumevaju se

1) obi~ne zidane konstrukcije 2) zidane konstrukcije sa vertikalnlm serklatima 3) arrnirane zidane konstrukcije armatura u horishy

zontalnim spojnieama armatura na sredini zida i arshymatura na obimu spoljnih strana zida

Clan 90

Pod obi~nim zidanim konstrukcijama u smislu ovog pravllnika podrazumevaju se zidovi od opeke ill glinenih blokova i drugih materijala povezanih me4u sobom produtnim malterom cvrstoce najmanje M 25

Clan 91 Pod zidanim konstrukeijama sa vertikalnim sershy

klazima u srnislu ovog pravllnika podrazumevaju se

11

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

zidovi koji su oja~ani vertikalnim serklatima prema odredbama ~l 98 100 I 101 ovog pravilnika

Clan 92

Pod armiranim zidanim konstrukeijama u smislu ovog pravilnika podrazumevaju se zidovi u produshyfnom malteru ~vrstoce M 50 oja~ani armaturom u horizontaInim ill u vertikaInom praveu

Clan 93

Armiranje zidanih konstrukeija u spojnieama 1shyzvodl se horizontalnom armaturom pri ~emu kolishy~ina armature mora da znosi najmanje 2ifJ 6 mm na svakih 20 em visine zida

Armiranje zidanih konstrukcija po sredini iii na obim spoljnih strana zida sa vertikaInom i horizontalshynom armaturom izvodi se tako da se srednji deo annishyra vertikaInom armaturom preseka Y IJ 01 od ukupne horizontaIne povdine zida a krajnji delovi zida u dufini od 110 ukupne dufine horizontaInog preseka zida grupisanom vertikaInom armaturom preseka Y IJ gt 01 od ukupne horizontalne povriine zida Ukupni presek vertikalne armature ne sme blti manji od 03 ukupne horizontaIne povrilne zida HorizontaIna armatura ne sme biti manja od 0 1 ukupne horizontaIne povmne zlda

Clan 94

Zidane konstrukeije projektuju se sa jednostavshynim j pravilnim resectenjem osnove Noseel I vezni zidovi raspore4uju se Ito ravnomemije u oba pravea objekta

Pod noseeim i veznim zidovima podrazurnevaju se zidovi debljine d 19 em

Nije dozvoljena kombinacija vertikalnih nosecih elemenata od betona i zldova na pojedinim spratovishymazgrade

Nlje dozvoljeno primenjivanje mdovitih sistema odnosno donjl deo objekta visokogradnje od annirashynobetonskog skeleta a gomji - od noseeih zldova

Clan 95

Meduspratne konstrukeije moraju blti krute u svojoj ravni One se izvode kao monotitne armlranoshybetonske plOCe ill kao montatne tavanice sa pritlsnushytom ploeom debljine najmanje 4 em armiranom najshymanje sa po ifJ 6 mm25 em u dva ortogonalna pravea

Meduspratne konstrukcije moraju biti povezane sa svim nosecim veznim zidovima

Clan 96

Kod odredenih debljina zidova jednog pravca najveci razroak zidova drugog pravea sme inositi najshyvisecte

I) 500 m-za zidove debljine 19 em 2) 600 m-za zldove debljine 24 em 3) 650 m-za zidove debljine 29 em 4) 750 m-za zidove debljine 38 em

Clan 97

Vertikalni serklafi obavezno se izvode posIe zldashynja vezom na zub Presek vertikaInih serklata mora blti jednak debljini zida ali ne manj od 1919 em

VertikaIni serklafi obavezno se postavljaju na svim uglovima objekta na mestima sueeljavanja nosishyvih zldova kao i na slobodnim krajevima zldova elja je debljina d 19 em

Kod zidova vece dufine maksimaIni razmak izmeshydu vertikaInih serklata ne sme biti veei od 500 m

Clan 98

HorizontaInl serklati obavezno se izvode na svim zidovima debljine d 19 em

Debljina horizontaInog serklata mora bit jedna ka debljini zidova (izuzetno mogu biti uti za 5 em zbog termoizolacije) Visina serklata mora bit najmashynje 20 em ali ne manja od visine me4uspratne konshystrukeije

Clan 99

VertikaIni serklati armicaju se sa najmanje 4 ifJ 14 mm a horizontaIni serklati sa najmanje 4 ifJ 12mm

Clan 100

Armatura u serklatima se odre4uje proraeunom Dopu~ta se prora~un zamene zidnog panela ekvivamiddot letnom dijagonalom

Clan 101

Sirina me4uprozorskih stubova ne sme biti manja od 23 ~irine otvora za IX i VIII stepen seizmi~nosti i ne sme bit manja od 13 mrine otvora za VII stepen seizrni~nosti

Clan 102

Najveea ~a otvora mote iznositi 250 m za IX I VIII stepen seizmiinosti a 350 m za VB stepen seizmiinost Ona se mote poveeati za najvisecte 300amp ako se otvor uokviri anniranobetonskim elementima

IR-Il 12

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Tabela br 4

an dozy

Tip zidova Kpem2

(Kpa)

~vrsto povezanim horizontalnim serklaZima u visini meduspratnih konstrukeija

Clan 103

Kalkanski zidovi i nadzidi iznad tavaniee v~ od SO em moraju biti povezani vertikalnim i horizontalmiddot nim serklamna sidrenim u nosece konstrukeije

Clan 104

Slobodno stojeei dimnjaci izvode se kao primame zidane konstrukeije

Dimnjaci koji prolaze kroz krovite odvajaju se razdelnieom od krovne konstrukcije

Clan 105

Konzolna stepenita ukljetena u zidove nisu doshyzvoljena

Clan 106

Konzolne konstrukeije ukljeUene u zidove nisu dozvoljene osim kad se za njih mote obezbediti konmiddot tinuitet sa tavanicama

Clan 107

Proveravanje otpomosti zidanih zgrada vrii se po metodi dozvoljenih napona ill po metodi grani~nih stanja Prora~un otpomosti zidova na srnieanjaje obashyvezan Ako su u pitanju zgrade visine i irine vece od 15 zidovi se proveravaju i na savijanje pri ~emu se dozvoljeni naponi za vertikalno opterecenje zidova prema tehnilkim normativima za zidove zgrada poshyveeavaju za 50

Clan 108

Ako se provera otpomosti vrii po metodi dozvoshyljenih napona kontroliru se glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ~ije vrednosti za pojedine vrste zidova ne smeju da predu vrednosti date u tabeli br4

Glavni zatetuci naponi u pojedinim elementima (zidovima) ra~unaju se po obrascu

a _ a)2o o an = 4 +(15 To) -2 an dozy

gdeje

To - prose~ni napon smieanja u zidnom elementu od seizrnilkog dejstva koji prima element

a - prose~ni napon u zidnom elementu od vertikalshyo nog opterecenja

IR-ll

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) MO 100 MM 25

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM25

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) MO 150MM50

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) M075MM50

gdeje an dozy - dozvoljeni glavni zate1uci naponi

Clan 109

Ako se provera otpomosti vrii po metodi granishy~nih stanja uporeduje se otpomost objekta sa ukupshynom horizontalnomseizmi~kom silom prema ~lanu 22 ovog pravilnika pri ~emu faktor sigumosti iznosi najmanje Y = 15

Otpomost pojedinog zidnog elementa prora~unashyva se po obrascu

an ru j--CT=-- 1+-shy

o 15 an ru

gde je

a ru - glavni zatetuci napon u zidu kod ruenja ~ijen su vrednosti za pojedine vrste zidova date u u tabeli br 5

Tabela br 5

Tip zidova

- Puna opeka (6 X 12 X 24 em) 18 MO 100MM25 (I8)

- Suplja opeka (6 X 12 X 24 em) 22 MO 150MM25 (22)

- Modulami blok (29 X 19 X 19 em) 12 MO 150MM 25 (12)

- Modularni blok (29 X 19 X 19 em) 18 MO 150MM50 (18)

- Keramizitni blok (39 X 19 X 19 em) 27 M075MM50 (27)

09 (9) 11

(11) 06 (6) 09 (9) 13

(13)

13

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14

Clan 110

Ako se upotrebljavaju zidovi od materijala (bloshykovi malter) za koje vrednosti dozvoljenih rulnih zashytducih glavnih napona nisu date u tabelama br 4 is ti naponi se utvr4uju na osnovu rezultata eksperimenshytalnih ispitivanja

Clan 111

Dozvoljeni broj spratova za pojedine sisteme zishydanih konstrukcija dat je u tabe1i br 6

Tabela br 6

Seizmi~kj stepen IX VIII VII

Vrsta zidanih stepen stepen stepen konstrukcija

Obi~ne P+l P+2

Sa vertikalnim serldafima P+2 P+3 P+4

Annirane P+7 P+7 P+7

Clan 112

Ako se zidane zsrade ne proratunavaju na seizmishy~ka dejstva konstruilu se prema ovom pravilniku Dozvoijeni broj spratova nezltvisno od sistema konmiddot strukcije ogranj~ava se na

- P + 1za VBI stepen seizmitnosti - P +2 za vn stepen seizmitnosti

Clan 113

Za zidanje u seizmitkim podruejima dozvoljena je upoueba sarno Produmo8 cementnos maltera

U podruqima vn i vm stepena intenziteta seishyzmi~nosti upotrebljava se malter najmanje tvrstote M25

U podruOjima IX stepena intenziteta seizmi~noshysti upotrebljava se malter ~vrstote M 50

Za izvo4enje anniranih zidanih konstrukcija u podruOjima svih stepena intenziteta seizmiOnosti uposhytrebljava se malter ~vrstoCe M SO

Nije dozvoljena upotreba ~istog cementnog malshytera

Clan 114

Malter se priprema prema unapred u tvr4enim ramiddot zmerama K~mponente maltera doziraju se tefinski a pripremanje maltera vIii se mdinski

Clan 115

Kvalitet materijala utvr4uje se statistiOkim meto- dama prema propisima 0 tehni~kim merama i uslovishyrna za beton i annirani beton

XVB ZAVRSNE ODREDBE

Clan 116

Danom stupanja na snagu ovag pravilnika preshystaju da vUe odredbe Pravilnika 0 privremenim teshyhnitldm propisima za gra4enje u seizmiOIdrn podru qima ( Slufbeni list SFRI br 3964) koje se 0shy

dnose na objekte visokogradnje

Clan 117

Ovaj pravilnik stupa na snap po tsteku jedne goshydine od dana objavljivanja u S1utbenom listu SFRI

Br 50-35471 25 februara 1981 IQdine

Beograd Direktor

Saveznos zavoda za standardizaciju

Milan Kr9tfgtW sr

-----~ ~-------~

-------~- shy

--shy-------

14