Sedan Market

Шинэ суудлын автомашины зах зээлийн судалгаа

Хуудас1


СЭДС – ЦОГТБАЯР.Ч Group

АгуулгаОршил.....................................................................................................................................................2

Үндсэн хэсэг...........................................................................................................................................3

Монгол улсын автомашины талаарх мэдээлэл...............................................................................3

Автомашины импорт.......................................................................................................................10

Гэрээт борлуулагч............................................................................................................................11

Санхүүгийн зуучлагчид...................................................................................................................19

Автомашины ослын талаарх мэдээлэл..........................................................................................21

Автомашины даатгалын байгууллагууд, мөрдөгдөж буй хууль тогтоомж................................25

Зах зээлийн багтаамж......................................................................................................................28

Зах зээлийн потенциал....................................................................................................................29

Судалгааны хэсэг.................................................................................................................................29

Хэрэглэгчийн судалгаа....................................................................................................................29

Хэрэглэгчийн зан төлөв...................................................................................................................30

Дүгнэлт.................................................................................................................................................30

Хуудас2


Оршил

Түүхэн баримт материалуудаас харахад хорьдугаар зууны эхэн үеэс буюу барагцаалбал 1910-аад оноос Монгол оронд автомашин анх үзэгдэж эхэлсэн бөгөөд гол төлөв Орос, Хятадын худалдаа наймааны пүүс, компаний цөөн тооны автомашин манай улсын нутгаар дамжин Хиагт - Их хүрээ - Чуулалт хаалга гэсэн чиглэлийн дагуу тээвэр хийж байжээ. Энэхүү гадаадын худалдаачдын байнгын бус тээвэр нь Монголын эдийн засаг, тээвэр, зам харилцааны хөгжилд мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлж чадахааргүй, зөвхөн шинэ үзэгдэл төдий байв. Тээврийн байнгын хөдөлгөөний дагуу тогтсон чиглэл бүхий дардан замууд ч байсангүй. Гэхдээ тун удалгүй европ болон америкийн автомашинууд Хятадаар дамжин цувах болсон бөгөөд 1918 оноос Өргөө - Хаалганы замаар автотээврийн байнгын харилцаа тогтож эхэлжээ. Энэ үеэс Монгол улсын нутаг дэвсгэр дээр гадаадын хүмүүс гэлтгүй монголчууд ч автомашинаар зорчих нь ихэссэн бөгөөд манай орны автотээврийн хөгжлийн үндэс суурь тавигдаж эхэлжээ.

Харин өнөөдөр автомашины өдрөөс өдөрт хэрэглээ өсөн нэмэгдэж улмаар автомашины зах зээл тэлж нийлүүлэгч, зуучлагч болон харилцагч байгууллагуудын тоо олширсон төдийгүй сөрөг үр дагаврууд ч нийгэмд бий болж байна. Иймд бидний энэхүү судалгааны зорилго нь Монголын суудлын шинэ автомашины зах зээлийг судлахад оршино.

Энэхүү судалгааны ажлын үр дүнд манай улсын суудлын шинэ автомашины зах зээл, түүнд хамааралтай бусад мэдээлэл, шинэ автомашин худалдан авагчдын зан төлөв, зах зээлийн багтаамж, зах зээлийн потенциал зэргийг судлах юм. Шинэ автомашин худалдаж авах, гэрээт борлуулагчид, санхүүгийн түрээслэгчид, даатгалын байгууллагууд хэрэглэгчид гэсэн бүрэн мэдээллийг цуглуулах юм.

Хуудас3


Үндсэн хэсэг

Монгол улсын автомашины тухай мэдээлэл2000-2011 оны стастик мэдээлэлМонгол улсад тээврийн хэрэгслийн тоо жилээс жилд эрчимтэй өсч байгаа бөгөөд 1929 онд 20 автомашин хөдөлгөөнд оролцож байсан бол 2011 оны байдлаар энэхүү тоо 312542 болон өсчээ. 2000 онд бүртгэгдсэн автомашины тоо 81693 байсан бол 11 жилийн дараа 3.8 дахин өссөн байна. түүнчлэн автомашины өсөлт жилд дунджаар 7-10 хувиар харин 2009 онд 23.1 хувиар, 2010 онд 7.1 хувиар, 2011 онд 22.4 хувиар өссөн буюу сүүлийн жилүүдэд импортоор орж ирж буй автомашины тоо ихээхэн өсч байна. Мөн улсын хэмжээнд бүртгэлтэй суудлын автомашины 71 орчим хувь нь, ачааны автомашины 57 орчим хувь нь, автобусны 62 хувь нь, цистерний 66 хувь нь, тусгай автомашины 75 хувь нь, нийт автомашины 67 хувь нь тус тус Улаанбаатар хотод бүртгэлтэй байна.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000 Улсын хэмжээнд бүртгэгдсэн автомашины тоо /2000-2011 он/

Нийт БүгдТусгай Центерн АвтобусАчааныСуудлын

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

50000100000150000200000250000300000350000400000450000

Улаанбаатар хотод хэмжээнд бүртгэгдсэн автомашины тоо /2000-2011 он/

Бүгд

Тусгай

Цестерн

Автобус

Ачааны

Суудлын

Хуудас4


Үүнээс суудлын автомашин 2011 онд 208514 буюуөмнөх онынхоос 21 орчим хувиар өссөн үзүүлэлттэй байгаа төдийгүй нийт автомашинд эзлэх хувь сүүлийн жилүүдэд 67-68 хувьтай байна.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

44051 53198 63224 69531 79691 87792 95115110150 119790

153917172583

208514

Суудлын автомашины тооСуудлын

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

0.54 0.57 0.61 0.65 0.66 0.67 0.67 0.68 0.68 0.68 0.68 0.67

Нийт тээврийн хэрэгсэлд эзлэх суудлын автомашин

Бүртгэлтэй автомашинуудыг насжилтын хувьд авч үзвэл 10770 буюу 3 хувь нь 3 хүртэлх жил, 46114 буюу 15 хувь нь 4-9 жил, 255658 буюу 82 хувь нь 11-с дээш жилийн насжилттай байгаа нь Монгол улсад байгаа автомашинуудын хуучин автомашинууд зонхилж байгааг харуулж байна.

2000 оноос өмнө манай улсын авто паркийн ихэнхи хувь нь хуучин ЗХУ-д үйлдвэрлэгдсэн автомашинуудаас бүрдэж байсан бөгөөд зах зээлийн харилцаанд шилжсэн сүүлийн 20-оод жилд өөрчлөлт орж, дэлхийн бараг бүх автомашины үйлдвэр, пүүс, брэндийн гоёмсог загварын өндөр хүч чадал, хурдтай автомашинуудаар өргөжин нэмэгдэж байна. Гэвч эдгээр нь төр засгийн авто тээврийн бодлогоор зохицуулагдсан, олон улсын стандарт шаардлага хангасан шинэ авто машинууд бус хөрөнгө мөнгөний боломжид захирагдсан зарим иргэд байгууллагын арилжааны сонирхолд хөтлөгдөж, тэндээ олон жил эдлэгдсэн, тухайн орны стандарт шаардлага хангахаа больсон хуучин автомашинууд зонхилж байна.

Хуудас5


3%

15%

82%

Автомашины насжилт /2011 он/

3 жил хүртэл

4-9 жил

10-с дээш жил

Замын хөдөлгөөнд оролцож буй амтомашины жолооны хүрдний байрлалын тоон үзүүлэлтээс авч үзвэл 2008-2009 оны байдлаар 52 хувь нь жолооны хүрд зүүн талдаа, 48 хувь нь баруун талдаа байрлалтай байна.

48%52%

Жолооны хүрдийн байрлал

баруун

зүүн

2011 дэлгэрэнгүй мэдээлэл2011 оны байдлаар импортоор нийт 58894 автомашин орж ирсэн бөгөөд автомашинуудыг үйлдвэрлэсэн улсаар авч үзвэл Япон улсаас 44992, БНСАУ-аас 10401, АНУ-аас 860, Англи улсаас 452, ОХУ-аас 208 ,БНХАУ-аас 154, Франц улсаас 67, Тайланд улсаас 82 автомашин тус тус орж ирсэн байна.

Хуудас6


76%

18%

1%1%4%

Импортын автомашин үйлдвэрлэсэн улсаар

Үйлдвэрлэсэн оноор 1990 оноос өмнө үйдвэрлэгдсэн 9 автомашин, 1991-1995 онд үйлдвэрлэгдсэн 1443, 1996-2000 онд үйлдвэрлэгдсэн 5093 автомашин, 2001-2005 онд үйлдвэрлэгдсэн 40732 автомашин, 2006-2010 онд үйлдвэрлэгдсэн 6605 автомашин , 2011 онд үйлдвэрлэгдсэн 4086 автомашин орж ирсэн бөгөөд 70 хувийг 2001-2005 оны буюу үйлдвэрлэгдээд 7-11 жил болсон автомашин эзэлж байна. 2011 онд орж ирсэн нийт автомашины 7 орчим хувийг шинэ автомашин эзэлж байгаа ба энэ нь автомашин худалдан авагчдын худалдан авах чадвартай холбоотой юм.

0%2%9%

70%

11%

7%

Импортоор орж ирсэн автомашин үйлдвэрлэсэн оноор

1990-с өмнө1991-19951996-20002001-20052006-20102011

2012 оны эхний хагас жилийн импортоор орж ирсэн шинэ автомашины мэдээлэл2012 оны эхний хагас жилийн байдлаар импортоор 3072 суудлын шинэ автомашин орж

ирсэний 1619 буюу 53 хувь 2011 онд үйлдвэрлэгдсэн бол 1453 буюу 47 хувь нь 2012 онд

Хуудас7


үйлдвэрлэгдсэн суудлын автомашинууд эзэлж байна. Нийтдээ 77 тэрбум төгрөгний үнэ бүхий авто машин импортоор орж иржээ.

Манай оронд орж ирсэн автомашинуудын хувьд Тoyota үйлдвэрийн автомашин 979 буюу хамгийн их байгаа бол үүний дараагаар Hyundai үйлдвэрийн 526 автомашин, Nissan үйлдвэрийн 402 автомашин, Lexus үйлдвэрийн 300 автомашин, Mersedes үйлдвэрийн 162 автомашин, Volkswagen үйлдвэрийн 104 автомашин, Kia Мotors үйлдвэрийн 81 автомашин, Ford үйлдвэрийн 87 автомашин, УАЗ 87 автомашин, Jeep үйлдвэрийн 81 автомашин, Chevrolet үйлдвэрийн 57 автомашин, BMW үйлдвэрийн 47 автомашин, Subaru үйлдвэрийн 40, Suzuki үйлдвэрийн 30 автомашин зэрэг нийт 31 фирмийн автомашин байна.

Үйлдвэрлэгдсэн улсаар авч үзвэл нийт 12 улсын автомашинууд байгаа бөгөөд үүний 56 хувь нь Япон улсад, 21 хувь нь БНСАУлсад, 10 хувь нь ХБНГУлсад үйлдвэрлэгдсэн автомашинууд байна.

Хуудас8

31%

17%

13%

9%

5%

3%3%

3%3%

1%1%

1%

10%

ҮйлдвэрлэгчээрToyotaHyundaiNissanLexusMersedes BenzVolkswagenFordУАЗKia MotorsBMWSubaruSuzukiБусад

57%

10%

21%

3%3% 3% 1% 3%

Үйлдвэрлэсэн улсаар

Япон ХБНГУБНСАУАНУОросИх БританиТайландБусад


Ирээдүйн таамаглалМонгол улсад орж ирж буй автомашины 2000 оноос хойшхи мэдээлэл дээр үндэслэн дараагийн жилүүдийн автомашинуудын тоог 5 жилийн өсөлтийн дунджын аргаар прогноз хийе.

ОнАвтомашин

ы тооӨсөлтийн хувь

5 жилийн өсөлтийн дундаж

2000 816932001 93071 0.122002 103805 0.102003 107295 0.03 0.092004 120418 0.11 0.082005 131184 0.08 0.082006 141469 0.07 0.092007 161989 0.13 0.122008 176837 0.08 0.122009 224909 0.21 0.152010 254486 0.12 0.152011 312542 0.19 0.162012 370598 0.15 0.152013 426187 0.15 0.162014 490115 0.162015 568534 0.152016 653815 0.162017 758425

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012*

2013*

2014*

2015*

2016*

2017*

0100000200000300000400000500000600000700000800000

Автомашины тоо

Хуудас9

Цаашид автомашины өсөлт дунджаар 0.15-0.16 хувиар өсөх таамаглалтай байна. Мөн 2017 он буюу 5 жилийн дараа бүртгэлтэй автомашины тоо 2011 онынхоос 68 хувиар төлөвтэй байна.


Автомашины эцсийн хэрэглэгчид хүрэх цикл

Манай оронд худалдаалагдаж автомашинууд дээрх циклийг дамжин өнгөрдөг бөгөөд үүнтэй холбоотой хууль тогтоомж, харилцагч байгууллагуудын талаар дэлгэрэнгүй авч үзье.

Автомашины импорт2012 оны эхний хагас жилийн байдлаар оруулж ирсэн автомашинуудыг нийт 23 улсаас

тээвэрлэсэн үзүүлэлттэй байгаа ба эдгээр автомашинуудын 43 хувь нь хуулийн этгээд, үлдсэн 57 хувь нь хувь хүний нэр дээр бүртгэлтэй орж ирсэн мэдээлэлтэй байна.

Монгол улсад нийт оруулж ирж буй автомашинууд холимог ( далайн тээвэр + төмөр зам ) тээвэрлэлтээр үйлдвэрлэгч орон болон нийлүүлэгч орноос хүргэгдэн ирдэг ба хилээр нэвтрэхэд 98% төмөр замаар, үлдсэн 2 хувь өөрөөр нь унаж хилээр орж ирдэг байна. Онцгой тохиолдолд агаарын тусгай рейсийн нислэгээр авчирдаг.

Гаалийн бүрдүүлэлт болон татвар төлөлт

Хуудас10

Импорт

Гаалиар орох

Татвар төлөлт/Гаалийн бүрдүүлэлт

Борлуулалт

Бэлэн төлөлт

Улсын бүртгэл

Даатгал /Жолоочын хариуцлага,

Тээврийн хэрэгсэл/

Санхүүгийн түрээс

Зээл батлах

Улсын бүртгэл

Даатгал /Жолоочын хариуцлага, Тээврийн

хэрэгсэл/


Монгол улсын хилээр бараа тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхэд дараах гаалийн бүрдүүлэлтийг хийх шаардлагатай байдаг байна .

Гаалийн бүрдүүлэлтэд шаардагдах баримт бичиг:

1. Үнийн нэхэмжлэх2. Тээврийн баримт3. Баглаа боодлын жагсаалт4. Ачааны манифест5. Гаалийн болон татвар, хураамж төлсөн баримт6. Гаалийн болон бусад татвараас чөлөөлөгдсөн бол МУГЕГ-ын албан тоот

Шаардлагатай тохиолдолд бүрдүүлэх бичиг баримт:

1. Гадаад худалдааны гэрээ2. Гарал үүслийн гэрчилгээ3. Даатгалын баримт4. Гадаад төлбөрийн баримт5. Холбогдох байгууллагын зөвшөөрөл6. Экспертизийн дүгнэлт7. Техникийн дэвтэр8. Өмнө бүрдүүлэлт хийгдсэн мэдүүлэг

Татварын бодлого.Импортын суудлын автомашинд дараах гаалийн татварыг ногдуулдаг. Үүнд:

1. Гаалийн албан татвар 2. Онцгой албан татвар 3. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар

Гаалийн татварыг хилээр орж ирж буй тээврийн хэрэгслийн оруулж ирж буй үнийн 5%-иар, нэмэгдсэн өртгийн татвар 10%-иар тооцогддог. Харин онцгой албан татварын хувьд тусгай аргачлалаар татвар бодогдоно. Автомашин онцгой албан татварын хууль нь манай орны тээврийн хэрэгслийн 30 орчим хувийг 2500/см3/–ээс дээш хөдөлгүүрийн цилиндрийн багтаамжтай буюу том оврын /жийп/ тээврийн хэрэгсэл эзэлж байгаатай холбоотой шинэчлэгдэн батлагдсан. Хуулийн хүрээнд тээврийн хэрэгсэлд ноогдох татварын хэмжээг дараах байдлаар өөрчилсөн. Үүнд:

Хуудас11


Монгол улсын төсвийн орлогын 36 орчим хувийг импортоор орж буй бараа, бүтээгдэхүүнд ноогдуулдаг татвар бүрдүүлж байдаг бол гаалийн татварын орлогын 2.8 - 3.0 орчим хувийг автомашины татвар эзэлж байна. 2011 онд орж ирсэн нийт автомашинаас зөвхөн гаалийн татвар гэхэд л 68,5 тэрбум төгрөг болсон байна.

Гэрээт борлуулагч1998 онд “Моннис – Интернэшнл” ХХК болон “Вагнер Ази Автомотив” ХХК зэрэг

компаниуд Монголын автомашины зах зээлд албан ёсны гэрээт борлуулагчийн эрхтэйгээр үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн бөгөөд өнөөдөр Монгол улсын хэмжээнд 11 дилер албан ёсны эрхтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа. Эдгээр дилер байгууллагууд Япон, Америк, БНСАУ, ХБНГУ зэрэг улс орнуудад үйлдвэрлэгчдсэн нь 11 фирмийн шинэ автомашиныг худалдаалж байна.

Албан ёсны эрхтэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа дилерүүдийн жагсаалт.

Хуудас12

№ Компани нэр Бренд нэр1 Номин Моторс ХХК Chevrolet2 Моннис - Интернэшнл ХХК Nissan3 МонголианСтар Мелшерс ХХК Mercedes Benz

4 Вагнер Ази Автомотив ХХКFord, Range Rover, Land

Rover5 Таванбогд Моторс ХХК Volkswagen6 Бодь -Автомотив ХХК Toyota7 Монголхьюндай автомотив ХХК Hyundai8 Бридж ХХК Suzuki9 Монголсубару автомашин ХХК Subaru10

Хэт ХХК Toyota

11

Киамоторс монгол ХХК Kia

12

Наран Моторс ХХК BMW


Зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ:

2011 оны байдлаар 12 гэрээт борлуулагчдын 7 жилийн борлуулалтын мэдээллийг болон 2013 оны борлуулалтын таамаглалыг танилцуулж байна.

№ Компани нэр Бренд нэрон

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013*1 Номин Моторс ХХК Chevrolet 67 39 23 37 882 Моннис - Интернэшнл ХХК Nissan 230 262 228 120 94 357 360 647

3МонголианСтар Мелшерс ХХК

Mercedes Benz 63 24 52 16 40 96 180 273

4 Вагнер Ази Автомотив ХХК

Ford, Range Rover, Land Rover 87 68 98 67 81 144 136 253

5 Таванбогд Моторс ХХК Volkswagen 51 22 50 17 31 111 97 1656 Бодь -Автомотив ХХК Toyota 131 129 149 31 42 109 68 172

7Монголхьюндай автомотив ХХК Hyundai 81 0 248 109 163 219 429 669

8 Бридж ХХК Suzuki 36 86 26 21 23 30 66

9Монголсубару автомашин ХХК Subaru 38 32 38 45 95

10 Хэт ХХК Toyota 475 306 248 72 24 25 66 24911 Киамоторс монгол ХХК Kia 100 71 19212 Наран Моторс ХХК BMW 25 28 21 14 10 43 33 57

Бүгд 1179 839 1180 577 577 1288 1552 2924.9

№ Компани нэр Бренд нэр Онууд2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

1Номин Моторс ХХК Chevrolet 0% 0% 0% 12% 7% 2% 1% 6%

2Моннис - Интернэшнл ХХК Nissan 20% 31% 19% 21% 16% 28% 23% 42%

3МонголианСтар Мелшерс ХХК Mercedes Benz 5% 3% 4% 3% 7% 7% 12% 18%

4 Вагнер Ази Автомотив ХХК

Ford, Range Rover, Land Rover 7% 8% 8% 12% 14% 11% 9% 16%

5Таванбогд Моторс ХХК Volkswagen 4% 3% 4% 3% 5% 9% 6% 11%

6Бодь -Автомотив ХХК Toyota 11% 15% 13% 5% 7% 8% 4% 11%

7Монголхьюндай автомотив ХХК Hyundai 7% 0% 21% 19% 28% 17% 28% 43%

8 Бридж ХХК Suzuki 3% 0% 7% 5% 4% 2% 2% 4%

9Монголсубару автомашин ХХК Subaru 0% 0% 0% 7% 6% 3% 3% 6%

10 Хэт ХХК Toyota 40% 36% 21% 12% 4% 2% 4% 16%

Хуудас13


11Киамоторс монгол ХХК Kia 0% 0% 0% 0% 0% 8% 5% 12%

12 Наран Моторс ХХК BMW 2% 3% 2% 2% 2% 3% 2% 4%

Сүүлийн жилүүдэд шинэ автомашины борлуулалт жилээс жилд өсөх хандлагатай харагдаж байгаа хэдий ч 2009, 2010 онуудад бүх гэрээт борлуулагчдын борлуулалтын орлого буурсан байна. 2013 оны нийт борлуулалтын дүн 2011 онынхоос 50.5 хувиар, 2012 борлуулалтаас 48 хувиар өсөх таамаглалтай байна. Дээрх үзүүлэлтийг хувиар илэрхийлбэл:

“

Моннис-Интернэшл” ХХК болон “Монголхьюндай автомотив” шинэ автомашины зах зээлд эзлэх хувь хэмжээгээрээ дээрх онуудад тогтмол тэргүүлэгчдийн тоонд орж байгаа бол “Хэт” ХХК нь Toyota автомашины борлуулалтын хувь хэмжээ буурсан үзүүлэлттэй байна.

Бүтээгдэхүүн үйлчилгээ:

№ Компани нэр Бүтээгдэхүүн Бусад нэмэлт үйлчилгээ

1 Номин Моторс ХХКChevrolet – суудлын

тэрэг, жийп, ачааны жиипHummer service,

автомашины зээл, даатгал2 Моннис - Интернэшнл ХХК Nissan – суудлын жижиг

тэрэг, crossover, ачааны жийп, жийп, спорт

Засвар үйлчилгээ

Хуудас14

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20130%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Шинэ автомашины зах зээлд эзлэх хувь

Номин Моторс ХХК

Моннис - Интернэшнл ХХК МонголианСтар Мелшерс ХХК Вагнер Ази Автомотив ХХК

Таванбогд Моторс ХХК Бодь -Автомотив ХХК Монголхьюндай автомотив ХХК

Бридж ХХК Монголсубару автомашин ХХК Хэт ХХК

Киамоторс монгол ХХК Наран Моторс ХХК


загварын3 МонголианСтар Мелшерс ХХК Mercedes Benz, Jeep

4 Вагнер Ази Автомотив ХХКFord, Range Rover, Land

RoverДуудлагын засвар

үйлчилгээ

5 Таванбогд Моторс ХХКVolkswagen – суудлын

хөнгөн тэрэг, жийп,Засвар үйлчилгээ,

зөвлөгөө6 Бодь -Автомотив ХХК Toyota Засвар үйлчилгээ

7 Монголхьюндай автомотив ХХКHyundai – суудлын хөнгөн тэрэг, жийп


8 Бридж ХХК Suzuki Засвар үйлчилгээ9 Монголсубару автомашин ХХК Subaru Засвар үйлчилгээ10

Хэт ХХК ToyotaЗасвар үйлчилгээ

11

Киамоторс монгол ХХКKia – суудлын хөнгөн тэрэг, SUV гэр бүлийн


12

Наран Моторс ХХК BMWЗасвар үйлчилгээ

Монголд үйл ажиллагаа явуулж буй дилер компаниуд албан ёсны эрхтэй компанийнхаа брендийн суудлын хөнгөн тэрэг болон жийп автомашинуудыг түлхүү оруулж ирдэг ба нэмэлт үйлчилгээний хувьд дийлэнх компаниуд нийтлэг засвар үйлчилгээг санал болгож байна.

Үнэ:

Гэрээт борлуулагчдын зах зээлд нийлүүлж буй автомашинуудын үйлдвэрлэгдсэн улс, брендээрээ ялгаатай хэдий ч моторын хүчин чадал, автомашины төрөл зэргийг харгалзан үзэж дараах үнийн харьцуулалтыг 2011 онд зарагдаж байсан тоон үзүүлэлтийг ашиглан хийв.

№ Company name Brand Name Model name Showroom price1 Mongolian Star Melchers Mercedes-

Benz, Dodge, Chrysler, Jeep

Wrangler Unlimited Sahara

€ 38,108

Jeep Grand Cherokee €

50,552

Dodge Durango Crew €

47,863

Mercedes Benz S350 €

120,000

Mercedes Benz C180 €

49,000Mercedes Benz E200 €

62,000

Хуудас15


Mercedes Benz ML350 €

75,000Mercedes Benz G 100000-143000Mercedes Benz GLK300

€ 57,000

Mercedes Benz CL500 €

45,000

Mercedes Benz CLS €

85,000

2 Wagner Asia AutomotiveFord, Land Rover

Freelander-2 €

54,440

4x4 Explorer XLT €

43,552

Discovery 4 HSE €

91,770

Defender 110SW €

50,552

Expedition €

59,829

Range Rover Sport €

115,669

Range Rover €

142,791

Range Rover Evoque €

85,355

Ford Fusion €

31,111

Ford Focus €

21,538

Everest XLT €

30,330

3 Tavan Bogd Motors Volkswagen

Toureg €

51,329

Tiguan €

30,330

Passat €

25,276

Passat CC €

33,442

Jetta €

20,998

Polo €

15,539

Golf €

21,387

Amarok €

31,100

Scirocco €

29,5533 Bodi Automotive Toyota

Land Cruiser GX-MED €

70,694Land Cruiser GX-HIGH

€ 73,416

Хуудас16


Land Cruiser GX.R-Anniversary

€ 64,939

Land Cruiser 200 VX €

81,660Land Cruiser 200GX-G9 /Diesel/

€ 59,573

Land Cruiser 200GX-G9 /Fuel/

€ 58,873

4 Monnis Nissan, Infinity

Infinity FX35 €

52,145

Infinity G25 €

37,493

Infinity M37 €

54,708

Murano €

41,000

Infinity QX56 €

81,560

Patrol €

69,920

Teana €

29,360

5Mongol Hyundai Automotive

Hyundai

Starex €

18,588

Sonata €

22,087

Azera €

26,987

Eques €

63,771

Santa Fe €

25,586

Genesis €

42,386

Genesis Coupe €

27,453

Veracruz €

38,030

Porter €

14,466

Starex H €

18,587

6Mongol Subaru Automobile

Subaru

Outback 2009 €

26,442

Outback €

33,442

Tribeca €

45,108

Forester €

26,909

7Bridge Group Suzuki Grand Vitara

€ 34,384

8 Nomin Motors Chevrolet Aveo € 13,960

Хуудас17


Traverse €

47,863

Tahoe €

55,840

Equinox €

36,695

Captiva €

29,515

Хуудас18


Дээрх графикаас үзэхэд BMW, Mersedes Benz брендийн автомашинууд харьцангуй үнэтэй

худалдаалагдаж байгаа бөгөөд графикаар харуулбал:

Идэвхижүүлэлт:

Хуудас19

740Li / S350 650i / SL 520i / E200 320i / C180 X6 X5 / ML350 X3 / GLK300 X1€ -

€ 20,000

€ 40,000

€ 60,000

€ 80,000

€ 100,000

€ 120,000

€ 140,000

€ 160,000

€ 110,000 € 120,000

€ 57,000

€ -

€ 80,000 € 78,000

€ 58,000

€ 38,000

€ 104,000

€ 145,000

€ 57,000

€ 49,000

€ -

€ 75,000

€ 57,000

€ -

BMW Mercedes-Benz

€ 110,000 € 120,000

€ 68,000

€ 42,000

€ 80,000 € 78,000

€ 58,000

€ 38,000

€ 120,000

€ 85,000

€ 62,000

€ 49,000

€ -

€ 75,000

€ 57,000

€ - 0 0

33442

20998

0

51329

30330

00 0 0 0

115668.571428572

9177085355.4285714283

54440

0 0 0 0 0

81560

52145

41000

Үнийн судалгаа

BMW Mercedes-Benz Volkswagen Land Rover Toyota Infinity


MB VW RR BMW

Current promotion

Километр харгалзахгүй 2 жил + 1 жил Limited Warranty (хөдөлгүүр болон хурдны

хайрцагт)

2 жил километр харгалзахгүй баталгаа

Баталгаа: 3 жил буюу 100км

Баталгаат хугацаа 2 жил

Сэлбэгийн үнэд 10 хувийн хөнгөлөлт 3 жил үзүүлнэ

2012 оны эхний улирлаас эхлэн АА/ажилдаа ч

аминдаа/ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна. Энэ нь

албан байгууллагууд ажилтнуудаа машин худалдан авахад нь

урьдчилшаа төлбөрийг төлөн үлдсэн төлбөрийг ажилтнууд

өөрсдөө хуваан төлөх боломжийг санал болгож

байгаа юм. А. ХААН банк, Хас лизингийн урьдчилгаа

төлбөр 15% хугацаа 60 хүртэлх сар. Б. Таван Богд

Моторсын өөрийн лизингийн нөхцөл болох урьдчилгаа төлбөр 30%

төлөөд 7 хүртэлх сар хүүгүй, 7-36 сарын хугацаанд 1.2%

хүү тооцуулж авах боломжтой байдаг.

2010 оноос эхлэн 1-5 жилийн

хугацаатай 30% урьдчилгаатайгаар 1.5% хүүтэй банк

бус лизингийн үйлчилгээ үзүүлэх

болсон

Хүүгүй лизинг 1 жил хүртэл хугацаагаар

Carefree driving 2 жилийн үнэгүй үйлчилгээ үзүүлнэ

2012 оны 3 сараас эхлэн гишүүнчлэлийн карт санал болгох болсон. Үүнд дараах

хөнгөлөлтүүд багтна: 1. Үнэгүй дуудлага (асахгүй

байх, түлхүүрээ гээх гм) 2. Засварын ажлын хөлсний

10% хөнгөлөлт 3. Сэлбэг хөнгөлөлт

агуулахаас авах тохиолдолд 5% хувь 4. Сэлбэг хөнгөлөлт захиалах

тохиолдолд 3% 5. Үнэгүй компьютер

оношилгоо

Бусад эд анги дээр 5 жилийн баталгаа, Форд болон Ланд

Роверийн сэлбэг нь өөрийн засвар үйлчилгээгээр суурилуулан

тоноглох үйлчилгээндээ 6

сарын баталгаа тус тус өгдөг.

Урьдчилгаа 30% төлөөд,

үлдэгдэл 70%-иа хэр

хугацаанд төлөхөөс хамаарч

автомашин тус бүрт ялгаатай

үнийн хямдралуудыг санал болгодог

Promotions in the past

flexible condition

2009 он 8 сарын мэдээгээр /olloo.mn/ зуны урамшууллаа

зарласан байна. Худалдан авалтын үнийн дүнгээс 3000-

4000$ хөнгөлж, 1тн шатахуун үнэгүй авах

эрхийн бичиг бэлэглэсэн байна. Энэ үед ч мөн 2 жил

2012 оны 4 сарын 16-аас 5 сарын 10

хооронд Ford автомашины

засварын үнэ 20% хөнгөлөлт үзүүлсэн.

Үүнд: - Эйр кондишн шалгах

Хуудас20


км харгалзахгүй баталгаа гаргаж байсан байна.

- Тос Масло солих - явах эд анги

шалгах2010 он Mercedes-Benz Club of Mongolia нь Benz маркын

автомашин хэрэглэдэг сонирхдог залуусын холбоо юм. /mbcm.mn/ Гишүүнээр бүртгүүлсэн тохиолдолд

гишүүний хөнгөлөлтийн карт эзэмших болно. Хамруулах арга хэмжээ: Оношилгоо,

зөвлөгөө Үйл ажиллагааны танилцуулга Нийт

гишүүдийн цуглаан бусад арга хэмжээнүүд байна.

Гишүүний картын элсэлтийн 30 000 төгрөг, сар бүр 10 000

төгрөгийн хураамжтай. Хураамжийг зөвхөн жилээр төлнө. Үзүүлэх үйлчилгээ: Компьютер оношилгоо үнэ

төлбөргүй, хөдөлгүүрийн тос солих агаар шүүгч солих,

наклад солих үйлчилгээ үнэ төлбөргүй, механиз

оношилгоо үнэ төлбөргүй, 500 000 төгрөгөөс дээш сэлбэг захиалганд 10%

хөнгөлөлт үзүүлнэ, зөвлөгөө санамжийг хүргэх утсаар

мэйл хаягаар гэх мэт

2010 оноос эхлэн 1-5 жилийн

хугацаатай 30% урьдчилгаатайгаар 1.5% хүүтэй банк

бус лизингийн үйлчилгээ үзүүлэх

болсон

Санхүүгийн зуучлагчид

2011 оны байдлаар Монгол улсад 14 арилжааны банк 177 орчим банк бус санхүүгийн байгууллага, 212 гаруй хадгаламж зээлийн хоршоо, 48 брокер диллерийн компани санхүүгийн үйл ажиллагаа явуулж иргэд, аж ахуйн нэгжийн мөнгө, санхүү, даатгал, хөрөнгө оруулалтын эрэлт хэрэгцээг ханган ажиллаж байна.

Автомашин худалдагчдын 90 орчим хувь нь бэлэн бусаар зээл, лизингийн үйлчилгээгээр худалдан авалт хийдэг гэсэн албан бус мэдээлэл байна.

Арилжааны дийлэнх банк иргэдэд автомашин худалдан авахад нь зориулж автомашины зээл, лизингийн үйлчилгээг санал болгож байна. Арилжааны банкуудыг төлөөлүүлөн голлох 7 арилжааны банкны иргэдэд санал болгож буй зээл, лизингийн нөхцөлийг авч үзье.

Банкнаас авто тээврийн хэрэгслийн зээл олгож байгаа хүү болон нөхцөлүүд

№ БанкЗээлийн хэмжээ

Зээлийн хүү

Зээлийн хугацаа

Үйлчилгээний шимтгэл

Урьдчилгаа төлбөр

Барьцаалж болох хөрөнгө

Өргөдлийн хураамж

Хуудас21


1Хаан Банк

Уян хатан

2.2%-1.5% 6-60 сарТусгагдсан зүйл байхгүй

15-40%Тусгагдсан зүйл байхгүй

150002.2%-1.1% 6-24 сар

2.2%-1.4% 25-60 сар

2 Хас БанкТусгагдсан зүйл байхгүй

2.0%-2.5%36 сар хүртэл

Тусгагдсан зүйл байхгүй

30%Тухайн автомашин


3Голомт Банк

10 сая хүртэл

2.10% 3-18 сар Нийлүүлэгчээс 0.5-1% /дээд хэмжээ 435,0 мянган төгрөг/

30% /ҮХХ барьцаалбал 10-30%

Тухайн автомашин, Мөнгөн хадгаламж, ҮХХ

Төлбөргүй

10-30 сая хүртэл

2% 3-24 сар

30 саяас дээш

1.90% 6-36 сар

Нийлүүлэгчээс 0.5-1% /дээд хэмжээ 725,0 мянган төгрөг/

4Худалдаа Хөгжлийн Банк


1.70-1.90%36 сар хүртэл


20% /ҮХХ барьцаална/ 40% /тухайн автомашин/

Тухайн автомашин, ҮҮХ


5Капитал банк


2.20%






15-30 сая хүртэл

2.10%

30 саяас дээш

2.0-2.2%

6Кредит банк


1.50%36 сар хүртэл


50% аас дээш Автомашин,

ҮХХ


1.60% 40-50%

1.70% 30-40%

7Төрийн банк

Тухайн автомашины үнийн дүнгийн 70% хүртэл

1.5%-1.8% /Тогтвортой үйл ажиллагаа эрхэлсэн, Зээлийн эерэг түүхээс шалтгаална/

24 сар хүртэл


30%-аас дээш

Автомашин, ҮХХ


Банкуудын зээлийн хүү, хугацаа нь зээлийн хэмжээнээс хамааран өөр байгаа бөгөөд Кредит банк, Төрийн банк зээлийн хүү хамгийн багаар тооцогдож байна, урьдчилгаа төлбөрийн хувьд Хаан банк хамгийн уян хатан үйлчилгээг санал болгож байгаа төдийгүй зээл олголтын хугацаа 60 сар буюу 5 жил хүртэлх хугацаагаар зээл авах боломжийг олгож байна. Харин дийлэнх банкны зээл олголтын хугацаа нийтлэг 36 сар хүртэл байна. Мөн зээлийн нөхцөл шинэ, хуучин автомашин худалдан авахаас хамааран өөрчлөгдөж байгаа бөгөөд шинэ автомашин худалдан авахад илүү уян хатан бодлого баримталж байна.

Хуудас22


ББСБ-ууд нь мөн адил үйлчилгээндээ автомашины зээл, лизингийг санал болгодог бөгөөд эдгээрийг төлөөлөн дараах 2 ББСБ-ын үйлчилгээний нөхцлийг авч үзье.

Очир ундраа ББСБ зээлийн хэмжээ хязгааргүй, зээлийн хугацаа 30 сар хүртэл, урьдчилгаа төлбөр 30%, зээлийн барьцаа хөрөнгө 15 сая төгрөгөөс дээш төгрөг зээлсэн тохиолдолд нэмэлт барьцаа хөрөнгө шаардана. Кредит Монгол ББСБ-ын хувьд зээлийн хэмжээ 100 сая төгрөг хүртэл, хүүгийн хэмжээ 3.7-4.3%, зээлийн хугацаа 6 сар хүртэл, барьцаа хөрөнгө шаардана, бусад шимтгэл хураамж байхгүй байна.

Арилжааны банкууд болон ББСБ-ын үзүүлж буй үйлчилгээний хувьд арилжааны банкуудын зээлийн хүүгийн хэмжээ харьцангуй бага бол ББСБ-ын хувьд зээлийн хэмжээ, үйлчилгээний шимтгэлийн хувьд илүү уян хатан боловч зээлийн хүүгийн хэмжээ харьцангуй өндөр байна.

Автомашины ослын талаарх мэдээлэлСүүлийн 40 жилд буюу 1972-2011 онд Зам тээврийн 33222 гэмт хэргийн улмаас 41747

хүн зам тээврийн осолд өртөж 10706 хүн амь насаа алдаж, 31041 хүн гэмтэж бэртсэн тоон үзүүлэлт байна. Монгол улсад автомашин 1972 онд 27341 байсан бол 2011 онд 312542 болж өсч байгаагийн зэрэгцээ хүний амь нас хохирох явдал өсч байгаа нь эмзэглэмээр явдал юм. Мөн 2011 байдлаар нийт зам тээврийн хэрэг улсын хэмжээгээр 19440 гарсан ба үүний 87 хувь буюу 16845 нь нийслэл хотод бүртгэлтэй хэрэг гарсан байна. Энэ нь Улаанбаатар хотын автомашин болон хүн амын нягтаршлаас хамааралтай болно.

Хуудас23


Улс болон нийслэлийн хэмжээнд сүүлийн 3 жилд бүртгэгдсэн зам тээврийн ослын шалтгаан түүний нийт осолд эзлэх хувиар нь тооцож хүснэгтээр харуулбал:

№ ОН Жолоочийн буруутай үйлдлээс

Техникийн гэмтэл

Замын нөхцлөөс

Явган зорчигчын буруутай үйлдлээс

1 2009

Улсын хэмжээнд

6509 15 41 1541

Нийт осолд эзлэх хувь

80.2 0.2 0.6 19.0

Нийслэлийн хэмжээнд

4764 - 1 1436


76.8 - 0.0 23.2

Хуудас24

Зам тээврийн осол гарсан тохиолдолд /худалдаалагдсаны

дараа/

Замын цагдаагийн газар /Хэмжилт, ослын шалтгаан,

буруутай этгээдийг тодорхойлох/

Даатгалын байгууллага /Автомашины осол, хохиролын

бүртгэл хийнэ/

Мэргэжлийн байгууллагын үнэлгээ /Хохиролын хэмжээ, хохиролыг барагдуулахад шаардлагтай

үнийн дүн/

Даатгалын байгууллагад нэхэмжлэл гаргах /Мэргэжлийн

байгууллагын/

Даатгал хохиролыг барагдуулна


2 2010


7293 11 15 1490


82.8 0.1 0.2 16.9


5463 2 4 1410


79.4 0.0 0.1 20.5

3 2011


18381 30 87 942


94.6 0.2 0.4 4.8


15914 16 60 855


94.6 0.1 0.3 5.1

Бүртгэгдсэн зам тээврийн ослын 15 жилийн дунджаас үзвэл нийт гарсан ослын 81.1 хувийг жолоочийн буруутай үйлдэл буюу жолоочийн хууль, дүрэм зөрчсөн, хариуцлагагүй үйл ажиллагаа, тэдний шууд буруутай үйлдэл эзэлж байна. 2011 оны байдлаар жолоочийн буруутай үйлдлээс гарсан зам тээврийн ослыг задлан үзвэл:

5%

8%0%

10%

11%

8%

1%5%

30%

2%4% 9%

0% 4% 3% 0%

Жолоочийн буруутай үйлдэл

Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн

Хурд хэтрүүлсэн

Бүрэн бус тээврийн хэрэгсэл жолоодсон

Анхаарал болгоомжгүй

Зогсоох арга хэмжээ аваагүй Уулзвар нэвтрэх

Гэрэл дохио Эргэх үйлдэл

Зай тохируулаагүй Гүйцэж түрүүлэх

Эсрэг урсгал Эгнээ байр

Хүн ба ачаа тээвэрлэх Ухрах

Хэргийн газраас зугтаасан Бусад

Явган зорчигчын буруутай үйлдлээс гарсан зам тээврийн ослын тоон үзүүлэлтээс үзвэл улсын хэмжээнд гарсан нийт ослын 18.2 хувийг, нийслэлийн хэмжээнд гарсан зам тээврийн ослын 21.7 хувийг тус тус эзэлж байна. 2001-2005 оны дунджаас харахад явган зорчигчын буруутай үйлдэл дотроо согтуугаар хөдөлгөөнд оролцсон нийт явган хүний буруутай үйлдлээс үүдэн гарсан ослын 7.6 хувийг эзэлж байсан бол 2006-2011 оны дунджаар 264 болж 16.2 хувиар өссөн байна.

Хуудас25

1972-1981 1982-1991 1992-2001 2002-20110

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

35734847

10802

14000

1783 2116

66367777

Зам тээврийн хэрэг

Улс

Хот


Сүүлийн 15 жил буюу1997-2011 онд гарсан зам тээврийн ослын шалтгаанаас харахад замын нөхцөлөөс 312, техникийн гэмтэл саатлаас 244 осол бүтгэгдсэн байна.

Зам тээврийн ослын учруулсан хохирлын талаар авч үзвэл сүүлийн 15 жилийн байдлаар 23829 хүн зам тээврийн осолд өртөж амь насаа алдах, хөнгөн, хүнд гэмтэл авсан байна.

2007-2011 онд осолд өртсөн хүмүүсийн тоо 2002-2006 онынхоос 21 хувиар буурсан байна.

Судалгаанаас харахад зам тээврийн улмаас 1997-2001 онд 2 тэрбум 78.5 сая төгрөгийн хохирол учирсан бол 2002-2006 онд 3 тэрбум 720.3 сая төгрөгийн, 2007-2011 онд 12 тэрбум 305.8 сая төгрөгийн хохирол учирч тус тус өссөн байна.

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Аж ахуй нэгж байгууллагад учирсан хохирлын хэмжээ

Аж ахуй нэгж байгууллагад учирсан хохирлын хэмжээ

Зам тээврийн ослоос үүдэн гарсан аж ахуй нэгжид ноогдох 2011 оны хохирлын хэмжээ өмнөх онынхоос 58.3 хувиар өссөн тоон үзүүлэлттэй байна. Ийнхүү автомашины нийгэмд үзүүлэх

Хуудас26

1997-2001 2002-2006 2007-20110

100020003000400050006000700080009000

10000 9273

8131

6425

1549 1836 1656

6295

4769

Зам тээврийн осолд өртсөн хүмүүс

Өртсөн хүн

Нас барсан

Гэмтсэн


хохирлын хэмжээ жилээс жилд өсөн нэмэгдэх болсон нь автомашины даатгалын үйлчилгээ зайлшгүй хэрэгтэй байгааг илтгэж байна.

Автомашины даатгалын байгууллагууд, мөрдөгдөж буй хууль тогтоомж

Монгол улсад 77 жилийн өмнө анх Монгол даатгал үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн бол өнөөгийн байдлаар даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан 23 компани үйл ажиллагаа явуулж байна.

Төрийн өмч хувьчлалын хөтөлбөрт тусгагдсаны дагуу төрийн өмчийн "Түшиг Даатгал" компани 2003 оны 2 дугаар сард хувьчлагдсан бөгөөд төрийн өмчийн "Монгол Даатгал" компани 2004 оны 1 дүгээр улиралд хувьчлагдаж даатгалын салбар бүхэлдээ хувийн хэвшилд шилжээд байна.

Даатгалын компаниудаас "Монгол даатгал" ТӨХК 21 аймагт, "Түшиг даатгал" компани 12 аймагт, "Чин Үйлс даатгал" компани 14 аймагт, "Торгон зам даатгал" компани 2 аймагт, "Номин даатгал" компани 3 аймагт, "Эрэл даатгал" компани 1 аймагт салбартай, бусад компаниуд аймгуудад салбаргүйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна.

Өнөөгийн байдлаар компаниуд тусгай зөвшөөрлийн дагуу Даатгалын хяналтын албанаас тогтоосон 34 төрлийн даатгалын үйл ажиллагаа явуулж байна. Дааьгалын байгууллагуудыг төлөөлүүлэн “Бодь” даатгал, “Практикал” даатгалын үйлчилгээ болон үйлчилгэний нөхцөлийг танилцуулъя.

Даатгалын компани Практикал Бодь Практикал Бодь Практикал Бодь Практикал Бодь

Даатгалын эрсдэлүүд VIP А Сонгодог B Бизнес C Хэмнэлт А

экстра /Classic/ экстра /business/ экстра /economic/

стандарт

Замын хөдөлгөөнд оролцох үеийн бүх төрлийн эрсдэл

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Автогараж, талбай, зогсоол дээр байх үеийн бүх төрлийн эрсдэл

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Гал түймэр, дэлбэрэлт 100% 100% 100% 100% 100% 100% - 100%

Байгалийн эрсдэл 100% 100% 100% 100% 100% 100% - 100%

Жолоо шилжүүлсэн үеийн эрсдэл

100% 100% 90% 80% 80% 60% 80% 60%

Гуравдагч этгээдээс учруулсан хохирол

100% 100% 100% 100% 100% 80% 100%

Даатгуулагчийн буруутай үйлдлээс болж эрсдэл үүссэн бол

100% 100% 90% 80% 80% 80% 80%

Толь, эд ангийн хулгай 100% 100% 100% 80% - -

Бүхэлд нь хулгайд алдах 100% 100% 100% 90% - -

Хуудас27


Хулгайн сэдлээр таны авто машинд учирсан хохирол

100% 100% 100% 80% - -

Жолоочийн гэнэтийн ослын даатгал

3 000 000 төгрөг хүртэл

1000 000 төгрөг хүртэл

-1000 000 төгрөг хүртэл



Дугуйнд учирсан хохирол (хурц иртэй хад чулуу, биет зүйл, гадны нөлөөллөөс шалтгаалан учирсан хохирол)

100% 100% - 100% - - - -

24 цагийн ослын дуудлагын үйлчилгээ

* * * * * * * *

Их хэмжээний хохирол тохиолдвол тодорхой хэмжээний урьдчилгаа олгох

* * *

* *

Засварын үйлчилгээнд 1 жилийн баталгаа /Даатгагчийн сонгосон засварын газарт/

* * * * * * * *

Засварын газарт байлгах үеийн зардал

* * *

Хууль, эрхзүйн зөвөлгөө / шаардлагатай тохиолдолд шүүх цагдаагийн байгууллагад даатгуулагчийн нэрийн өмнөөс төлөөлж оролцох/

* * * * * * *

Засварын дараах машин угаалга

* * * * *

Хохирлын үнэлгээний зардал

* *

Ослын газраас Засварын газар луу чирч тээвэрлэх зардал /Зөвхөн УБ хот дотор/

* * * *

Машин орлуулах үйлчилгээ /3 хоног эсвэл 50 км хүртэл /

* * * *

Даатгуулагчийн сонголтоор даатгагдсан тээврийн хэрэгслийн албан ёсны дистрибютер компанийн сэлбэг, засвар үйлчилгээний дүнгээр даатгалын үнэлгээнд багтаан нөхөн төлнө.

* * * *

Хуудас28


Даатгалын жилийн хураамж

3% 4% 2% 3% 1% 2% 0,8%1%

Даатгалын тухай хууль.

Жилээс жилд өсөн нэмэгдэж байгаа нийгмийн хэрэгцээ шаардлагыг зохицуулах үүднээс Монгол Улсын Засгийн газраас Автотээврийн хэрэгслийн жолоочийн хариуцлагын даатгалын тухай хуулийн төсөл болон холбогдох бусад хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг бэлтгэж, Монгол Улсын Их Хуралд өргөн барьж, хэлэлцүүлсэн. Улсын Их Хурлын 2011 оны 10 дугаар сарын 6-ны өдрийн Чуулганы хуралдаанаар “Жолоочийн даатгалын тухай хууль” нэртэйгээр эцэслэн баталсан ба энэхүү хууль энэ оны 1-р сарын 1-ний өдрөөс мөрдөгдөж эхэлсэн.

Жолоочийн даатгалын тухай хууль батлагдсанаар сайн дурын даатгалын төрөлд хамаарч байсан жолоочийн хариуцлагын даатгал нь албан журмын даатгалын төрөлрүү шилжиж байна.

Олон улсын туршлагаас үзэхэд жолоочийн даатгал нь тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч хариуцлагаа даатгуулах, эсхүл жолооч өөрийн хариуцлагаа даатгуулах гэсэн төрөлтэй байдаг. Манай улсын хувьд тээврийн хэрэгслийн өмчлөгчийн болон жолоочийн хариуцлагыг даатгах холимог тогтолцоог хэрэгжүүлэхээр хуульд тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч бүр жолоочийн даатгалд даатгуулах мөн түүнчлэн мэргэшсэн болон С, Д ангиллын тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд оролцох жолооч нь тээврийн хэрэгслийн өмчлөгчөөс үл хамааран өөрийн хариуцлагаа албан журмаар даатгуулах үүрэгтэй байхаар зохицуулсан. Даатгуулагч нь даатгагчаа сайн дураараа чөлөөтэй сонгох эрхтэй. Жолоочийн даатгал нь сайн дурын даатгалд хамрагддаг байхад даатгалын гэрээний нөхцөл, хураамжийн хэмжээг даатгагч, даатгуулагч харилцан тохиролцдог байсныг шинэ хуулиар нарийн зохицуулсан.

Жолоочийн даатгалд даатгуулах суурь хураамжийн хэмжээг тээврийн хэрэгсэлийн ангилал тус бүрээр ялгаатайгаар тогтоосон. Үүнд:

1. А ангиллын тээврийн хэрэгсэлд 12500 төгрөг;2. В ангиллын тээврийн хэрэгсэлд 33000 төгрөг;3. С ангиллын тээврийн хэрэгсэлд 42500 төгрөг;4. Д ангиллын тээврийн хэрэгсэлд 53000 төгрөг;5. Механизм ангиллын тээврийн хэрэгсэлд 12500 төгрөг;6. Мэргэшсэн жолооч болон С, Д ангиллын тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд

оролцох жолоочийн хувьд 33000 төгрөг байна.

Даатгалын хураамжийн хэмжээг тогтоохдоо даатгалын суурь хураамжийн хэмжээг:

1. тээврийн хэрэгслийг ашиглах газар нутгийн байршил;2. өмнөх гэрээний хугацаанд даатгуулагчийн буруугаас үүссэн даатгалын тохиолдлын

тоо, олгосон нөхөн төлбөрийн хэмжээ;3. даатгуулагчийн нас, автотээврийн хэрэгсэл жолоодох туршлага;4. даатгалын гэрээний хугацаа;5. даатгалын хураамжийн хэмжээг журамд зааснаас доогуур тогтоосон, эсхүл нөхөн

төлбөрийг нэмэгдүүлэхэд нөлөөлөхүйц худал мэдүүлэг санаатай өгсөн эсэх;

Хуудас29


6. тээврийн хэрэгслийг ашиглах жолоочийн тоо;7. тээврийн хэрэгслийн даац, зорчигчийн суудлын тоо, хөдөлгүүрийн хүчин чадал;

8. тээврийн хэрэгслийн зориулалт;9. чиргүүлтэй эсэхээс хамаарч Санхүүгийн зохицуулах хорооноос баталсан итгэлцүүр

хэрэглэх журмаар нэмэгдүүлэх буюу хорогдуулахаар хуульд тусгаcан.

Жолоочийн даатгалын тухай хуулийг 2012 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс дагаж мөрдөж эхэлсэн. Жолоочийн даатгалын тухай хуулийг дагаж мөрдсөн өдрөөс хойш нэг жилийн дараа буюу 2013 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс жолоочийн даатгалын сангаас нөхөн төлбөрийг олгохоор хуульд тусгасан.

Тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч жолоочийн хариуцлагын даатгалд даатгуулаагүй тохиолдолд тээврийн хэрэгслийг замын хөдөлгөөнд оролцох, тээврийн хэрэгслийг техникийн хяналтын үзлэгт оруулах, улсын бүртгэлд бүртгүүлэхийг хориглоно. Зөрчсөн этгээдийг нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, жолоочийн даатгалд даатгуулах хүртэл тээврийн хэрэгслийг тусгай хашаанд байлгаж, зардлыг буруутай этгээдээр төлүүлнэ.

Зах зээлийн багтаамжQ=n*p*qN-автомашин худалдан авах боломжтой насны иргэдийн тоо:Монгол улсад 2011онд шинэ суудын машин импортоор 1,552 ш орж ирсэн. P-зах зээлийн дундаж үнэ: Шинээр орж ирж буй автомашины үнийн хувьд моторын хүчин чадал, бренд, автомашины загвар, төрлөөс хамааран 13000-140000 еврогийн үнэ ханштай худалдаалагдаж байна. Энэ нь ойролцоогоор 23 сая төгрөг гэж үзэж болно.q-худалдан авах давтамж: Хэрэглэгчид автомашинаа солих давтамж нь ойролцоогоор 5 жил байна.

Q=n*p*q=1,552*23сая* 5=178,480,000,000

Зах зээлийн потенциалQ=n*p*q

N- автомашин худалдан авах боломжтой иргэдийн тоо: Монгол улсад 2011 онд нийт 34,379 ш шинэ биш суудлын машин импортоор худалдаж авсан байдаг.P-зах зээлийн дундаж үнэ: хуучин автомашины үнийн хувьд моторын хүчин чадал, бренд, автомашины загвар, төрлөөс хамааран 6000-7,000 еврогийн үнэ ханштай худалдаалагдаж байна. Энэ нь ойролцоогоор 16 сая төгрөг гэж үзэж болно.q-худалдан авах давтамж: Хэрэглэгчид автомашинаа солих давтамж нь ойролцоогоор 3 жил байна.

Q=n*p*q=34,379*11 сая*3=1,134,507,000,000₮

Хуудас30


Судалгааны хэсэг

Хэрэглэгчийн судалгааСудалгааны зорилго: Уг судалгаагаар хэрэглэгчдийн зан төлвийг тодорхойлон

хэрэглэгчийн 7О-г тодорхойлно.

Судалгааны арга аргчлал: энэхүү судалгааг анкетийн аргаар санамсаргүй түүврээс авах юм.

Судалгааны дүгнэлт:

- Судалгаанд оролцогчдын хувьд 88% нь автомашин эзэмшдэг бөгөөд тэд цаашид дахин худалдан авалт хийнэ гэж хариулсан байна.

- Судалгаанд оролцогчдын хувьд бизнесийн байгууллага болон хувийн бизнес эрхэлдэг хүмүүсийг илүү хамарсан бөгөөд орлогын хувьд харьцангуй өндөрт тооцогдох хүмүүсийг хамруулсан. Учир нь шинэ машин авахын тулд орлого өндөр байх хэрэгтэй.

- Тухайн судалгаанд оролцогчдын ихэнх хувь нь эрэгтэй байгаа бөгөөд эрчүүд илүү автомашин сонирхдог. Худалдан авалтыг ч ихэвчлэн эрчүүд хийх тал байдаг.

- Хэрэглэгчид автомашины талаарх мэдээ мэдээллийг ихэвчлэн сонин, сэтгүүл, телевиз радио, интернэтээс авдаг гэж хариулсан байна. Тухайн бизнесийн хувьд реклам сурталчилгааны суваг нь эдгээр байвал илүү үр дүнтэйг харж болно.

- Манай улсын хувьд шинэ автомашин худалдан авдаг хүмүүс машинаа 3-аас дээш жилийн давтамжтай сольдог байна.

- Судалгаанд оролцогч автомашин эзэмшигчид гэрээт борлуулагч, хувь хүн, автомашины захаас машинаа авсан байна. Шинэ машин худалдан авагчид голчлон гэрээт борлуулагчаар үйлчлүүлдэг.

- Хэрэглэгчид ихэвчлэн Япон болон Америк машин худалдан авдаг- Худалдан авалт хийхдээ бэлэн мөнгө болон зээл лизинг түлхүү ашигладаг гэж дүгнэж

болно.- Нийт судалгаанд оролцогчид автомашин худалдан авахдаа 16-25 сая төгрөг зарцуулдаг

бөгөөд ерөнхийдөө автомашинд зарцуулах мөнгөн хэмжээ өндөр байгааг харж болно- Хэрэглэгчид худалдан авалт хийхдээ автомашиныхаа нэрхүнд, үнэ, шатахуун

зарцуулалтанд илүү анхаардаг байна.- Худалдан авалт хийхдээ жийп болон суудлын хөнгөн тэрэг ихээр худалдан авалт

хийдэг

Хэрэглэгчийн зан төлөвOccupants- хэн зах зээлийг бүрдүүлдэг вэ?

- Сарын орлого өндөр- 25-40 насны эрчүүд- Бизнесийн байгууллагад ажил эрхэлдэг болон хувиараа бизнес эрхэлдэг хүмүүс

Objects-хэрэглэгчид юуг хүсдэг вэ?

- Япон болон Америкт үйлдвэрлэгдсэн- Жийп болон суудлын хөнгөн тэрэг

Organization- Хэн юуг хэрэглэдэг вэ?

- Залуу хүмүүсийн ихэнх нь суудлын хөнгөн тэрэг

Хуудас31


- Нас тогтсон хүмүүс жийп болон том оврын автомашин

Outlets- Ямар автомашин хүсдэг вэ?

- Автомашины брэнд болон үнэ, шатахуун зарцуулалт гол нөлөө үзүүлдэг

Occasions- хэзээ худалдан авалт хийдэг вэ?

- Автомашины баталгаат хугацаа дууссан үед- Ажлын шаардлагаар

Objectives-“яагаад” худалдан авалт хийдэг вэ?

- Ажлын шаардлагаар- Хувийн сонирхолоор

Operation- хэрхэн худалдан авалт хийдэг вэ?

- Худалдан авагчид ихэвчлэн бэлэн мөнгө болон зээл лизинг ашиглаж худалдан авалт хийдэг байна

- Гэрээт борлуулагчид болон хувь хүн, автомашины захаас худалдан авалт хийдэг

ДүгнэлтМанай улсын автомашины тоо жилээс жилд өсөн нэмэгдэж байгаа бөгөөд 2011 онд

нийт 312542 автомашин улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн байгаа цаашид автомашины өсөлт дунджаар 0.15-0.16 хувиар өсөх таамаглалтай байна. 2017 он буюу 5 жилийн дараа бүртгэлтэй автомашины тоо 2011 онынхоос 68 хувиар төлөвтэй байна.

Импортоор орж ирж буй автомашины дийлэнх хэсгийг хуучин автомашин буюу аль нэг улс оронд явж байсан автомашин эзэлж байна. Тоо баримтаас дурьдвал нйит бүртгэлтэй автомашинуудын 10770 буюу 3 хувь нь 3 хүртэлх жил, 46114 буюу 15 хувь нь 4-9 жил, 255658 буюу 82 хувь нь 11-с дээш жилийн насжилттай байна. Харин 2011 оны импортоор орж ирсэн автомашинд 2010 болон 2011 онд үйлдвэрлэгдсэн автомашин 6108 буюу нийт орж ирсэн автомашины ердөө 10%-ийг эзэлж байна.

Сүүлийн статистикын мэдээллээр 2012 оны эхний 8 сарын байдлаар импортоор 3072 шинэ автомашин орж ирсэний 1619 буюу 53 хвуь 2011 онд үйлдвэрлэгдсэн бол 1453 буюу 47 хувь нь 2012 онд үйлдвэрлэгдсэн автомашинууд эзэлж байна. Эдгээр автомашинуудын 979 буюу хамгийн их нь Тoyota үйлдвэрийн автомашин байгаа бол үүний дараагаар Hyundai үйлдвэрийн 526 автомашин, Nissan үйлдвэрийн 402 автомашин, Lexus үйлдвэрийн 300 автомашин, Mersedes үйлдвэрийн 162 автомашин, Volkswagen үйлдвэрийн 104 автомашин, Kia Мotors үйлдвэрийн 81 автомашин, Ford үйлдвэрийн 87 автомашин, УАЗ 87 автомашин, Jeep үйлдвэрийн 81 автомашин, Chevrolet үйлдвэрийн 57 автомашин, BMW үйлдвэрийн 47 автомашин, Subaru үйлдвэрийн 40, Suzuki үйлдвэрийн 30 автомашин зэрэг нийт 31 фирмийн автомашин байна. Үйлдвэрлэгдсэн улсаар авч үзвэл нийт 12 улсын автомашинууд байгаа бөгөөд үүний 56 хувь нь Япон улсад, 21 хувь нь БНСАУлсад, 10 хувь нь ХБНГУлсад үйлдвэрлэгдсэн автомашинууд байна.

2012 оны эхний хагас жилийн мэдээллээр оруулж ирсэн автомашинуудыг нийт 23 улсаас тээвэрлэсэн үзүүлэлттэй байгаа ба эдгээр автомашинуудын 43 хувь нь хуулийн этгээд,

Хуудас32


үлдсэн 57 хувь нь хувь хүний нэр дээр бүртгэлтэй орж ирсэн мэдээлэлтэй байна. Хувь хүний нэр дээр бүртгэлтэй байгаа автомашинуудын ихэнх нь хуучин автомашин байдаг бол хуулийн этгээдийн нэр байгаа бүртгэлтэй автомашины багагүй хувийг шинэ автомашин эзэлж байна.

Монгол улсад нийт оруулж ирж буй автомашинууд холимог тээвэрлэлтээр үйлдвэрлэгч орон болон нийлүүлэгч орноос хүргэгдэн ирдэг ба хилээр нэвтрэхэд 98% төмөр замаар, үлдсэн 2 хувь өөрөө орж ирдэг ба Монгол улсын хилээр нэвтрэхэд 3 төрлийн албан татваруудыг төлдөг ба гаалийн албан татвар 5%, НӨАТ 10% байдаг бол Монгол улсад хуучин автомашины тоо их байгаатай болон түүний учруулж буй хор хохиролтой холбоотойгоор автомашины насжилт, хөдөлгүүрийн цилиндрийн багтаамжаас нь хамааран онцгой албан татварыг ногдуулж байна. Энэ нь насжилтын хувьд 0-3 жилийн насжилттай, 4-6 жилийн насжилттай, 7-9 жилийн насжилттай, 10 ба түүнээс дээш жилийн насжилттайгаар, хөдөлгүүрийн цилиндрийн багтаамжийн хувьд 1500 ба түүнээс дээш, 1501-2500, 2501-3500, 3501-4500, 4501 ба түүнээс дээш хэмээн ангилан 500-13000 ам,долларын хэмжээгээр албан татварыг ноогдуулж байна.

Шинэ автомашины зах зээлд албан ёсны эрхтэйгээр 11 дилер байгууллага үйл ажиллагаагаа явуулж байна. . Эдгээр дилер байгууллагууд Япон, Америк, БНСАУ, ХБНГУ зэрэг улс орнуудад үйлдвэрлэгчдсэн нь 11 фирмийн шинэ автомашиныг худалдаалж байна.

Сүүлийн жилүүдэд шинэ автомашины борлуулалт жилээс жилд өсөх хандлагатай харагдаж байгаа хэдий ч 2009, 2010 онуудад бүх гэрээт борлуулагчдын борлуулалтын орлого буурсан байна. 2013 оны нийт борлуулалтын дүн 2011 онынхоос 50.5 хувиар, 2012 борлуулалтаас 48 хувиар өсөх таамаглалтай байна. Гэрээт борлуулагчдын зах зээлд эзлэх хувь Монголхьюндай ХХК 28%, Моннис - Интернэшнл ХХК 23%, Монголиан Стар Мелшерс 12%, Вагнер Ази Автомотив 9%-ийг тус тус эзэлж байна. “Моннис-Интернэшл” ХХК болон “Монголхьюндай автомотив” шинэ автомашины зах зээлд эзлэх хувь хэмжээгээрээ дээрх онуудад тогтмол тэргүүлэгчдийн тоонд орж байгаа бол “Хэт” ХХК нь Toyota автомашины борлуулалтын хувь хэмжээ буурсан үзүүлэлттэй байна. Шинээр орж ирж буй автомашины үнийн хувьд моторын хүчин чадал, бренд, автомашины загвар, төрлөөс хамааран 13000-140000 еврогийн үнэ ханштай худалдаалагдаж байна.

Монгол улсад үйл ажиллагаагаа явуулж буй 14 арилжааны банкууд автомашины лизинг, зээлийн үйлчилгээг санал болгодог. Банкуудын зээлийн хүү, хугацаа нь зээлийн хэмжээнээс хамааран өөр байгаа бөгөөд Кредит банк, Төрийн банк зээлийн хүү хамгийн багаар тооцогдож байна, урьдчилгаа төлбөрийн хувьд Хаан банк хамгийн уян хатан үйлчилгээг санал болгож байгаа төдийгүй зээл олголтын хугацаа 60 сар буюу 5 жил хүртэлх хугацаагаар зээл авах боломжийг олгож байна. Мөн зээлийн нөхцөл шинэ, хуучин автомашин худалдан авахаас хамааран өөрчлөгдөж байгаа бөгөөд шинэ автомашин худалдан авахад илүү уян хатан бодлого баримталж байна. Тухайлбал Кредит банкны хувьд автомашины насжилт ихсэхийн хэрээр урьдчилгаа төлбөрийн мөнгөн дүн нэмэгдэж байгаа бол, Хадгаламж банкны хувьд хуучин автомашинд олгох зээлийн хугацаа 24 сар хүртэл, шинэ автомашинд олгох зээлийн хугацаа 36 сар хүртэл, Хас банкны хувьд шинэ автомашины зээлийн хүү 1,8-2,3%, хуучин автомашины зээлийн хүү 2,0-2,5%-тай байгаа ба шинэ автомашинд олгох зээлийн хугацаа харьцангуй уян хатан байна. Мөн ихэнх банкуудын хувьд Монголд яваагүй, 10-с доош жилийн насжилттай автомашинд зээл олгох шаардлагыг тавьдаг байна.

Арилжааны банкууд болон ББСБ-ын үзүүлж буй үйлчилгээний хувьд арилжааны банкуудын зээлийн хүүгийн хэмжээ харьцангуй бага бол ББСБ-ын хувьд зээлийн хэмжээ, үйлчилгээний шимтгэлийн хувьд илүү уян хатан боловч зээлийн хүүгийн хэмжээ харьцангуй өндөр байна.

Хуудас33


Сүүлийн 40 жилд буюу 1972-2011 онд Зам тээврийн 33222 гэмт хэргийн улмаас 41747 хүн зам тээврийн осолд өртөж 10706 хүн амь насаа алдаж, 31041 хүн гэмтэж бэртсэн тоон үзүүлэлт байна. Монгол улсад автомашин 1972 онд 27341 байсан бол 2011 онд 312542 болж өсч байгаагийн зэрэгцээ хүний амь нас хохирох явдал өсч байгаа нь эмзэглэмээр явдал юм. Мөн 2011 байдлаар нийт зам тээврийн хэрэг улсын хэмжээгээр 19440 гарсан ба үүний 87 хувь буюу 16845 нь нийслэл хотод бүртгэлтэй хэрэг гарсан байна.

Манай улсад нийт бүртгэлтэй автомшины 52% нь зүүн талдаа, 48% нь баруун талдаа хүрдний байрлалтай бөгөөд энэ нь автомашин жолоодоход дүрмийн зөрчил гаргах нэг шалтгаан болж байна.

Дэлхий эрүүл мэндийн байгууллагын 2011 онд хийсэн судалгаагаар Монгол улс агаарын бохирдлын хэмжээгээр 2-т орсон байна. Энэхүү бохирдлын хор уршгаар хотын хүүхдүүдийн 73 хувь нь амьсгалын замын өвчинд нэрвэгдэж байгаа нь эрүүл мэндийн байгууллагынхны сэтгэлийг түгшээсэн асуудал хэвээр байна. Төв суурин газар амьдардаг хүүхдүүдийг хөдөө орон нутгийнхтай харьцуулахад өвчлөлд өртөх нь 12 дахин их. Тэр дундаа гэр хорооллын галлагаатай сууцанд амьдардаг хүүхэд орон сууцанд амьдардаг хүүхдийг бодвол тав дахин их ханиад шуухинаа, хатгалгаа тусдаг байна. Амьсгалын замын өвчний 53 хувь нь агаарын бохирдлоос үүдэлтэй бөгөөд уушигны хатгалгаа бага насны хүүхдийн эндэх шалтгааны эхний тавд орж байгаа аж.

Агаарын бохирдлын эх үүсвэрүүд: Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын гол эх үүсвэр нь гэр хорооллын 177,0 мянган

айл өрхийн хэрэглэж буй гэрийн зуух ( 60 хувь), Нийслэлийн гурван дулааны цахилгаан станц (6 хувь), 180 мянган автотээврийн хэрэгсэл /20 хувь), 1.4 мянган бага болон дунд оврын нам даралтын уурын зуух (10 хувь) Бусад эх үүсвэр буюу шороон зам, баригдаж буй барилга байгууламж, тоосгоны

үйлдвэр, хуурай хог хаягдал ( 4 хувь) юм

Нийт автотээврийн хэрэгслийн 83 хувь нь бензин, 16 хувь нь дизель, 1 хувь нь хийн түлш хэрэглэж байна. Нийт автомашины 78% нь 10-аас дээш жилийн насжилттай байна. Автомашинаас ялгарч байгаа хийн найрлаганд этилт хар тугалга, нүүрс устөрөгч, азотын ислүүд, нүүрс устөрөгчийн дутуу ислүүд зэрэг 270 гаруй төрлийн хорт бодис байдаг нь судалгаагаар тогтоогджээ.

Мөн улсын хэмжээнд импортлогдож буй 540.0 мянга гаруй тонн шатахууны 60 орчим хувь нь зөвхөн Улаанбаатар хотод борлогдож байгаагаас ихээхэн хэмжээний хортой бодис агаарт ялгардаг тооцоо гарсан.

Шинэ автомашиын зах зээл нь өнөөгийн нийгэмд өсөн дэвжиж байгаа нь Монгол улсын нийгэм, эдийн засгийн хөгжил дэвшил, хувь хүмүүсийн орлогын түвшин нэмэгдсэнтэй холбоотой. Шинэ автомашины зах зээл дээр Япон, Америк улсуудын автомашин их худалдан авалттай байгаа бөгөөд хэрэглэгчдийн судалгаанаас харахад энэ нь батлагдаж байна. Түүнчлэн хэрэглэгчид автомашины брэнд, үнэ болон шатахуун зарцуулалтыг чухалд тооцдог гэсэн байна. Нийт судалгаанд оролцогчид автомашин худалдан авахдаа 16-25 сая төгрөг зарцуулдаг бөгөөд ерөнхийдөө автомашинд зарцуулах мөнгөн хэмжээ өндөр байгааг харж болно. Хэрэглэгчид худалдан авалт хийхдээ нас хүйс болон орлого зэргээсээ хамааран жийп болон суудлын хөнгөн тэрэг ихээр худалдан авалт хийдэг.

Хуудас34

Sedan Market

Documents

Transcript of Sedan Market