Section A for Sanskrit... · Web viewThis Manual for Sanskrit Institutions is organized into three...

Manual for Self Study Report Sanskrit Universities

सांस्थि�कप्रत्यायनम्संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानां

स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनस्य विनदर्शि��का

Institutional AccreditationManual for Self-Study Report

Sanskrit Universities

रावि�यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद ्वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य स्�ायतं्त संस्थानम्

पत्रालयपेटि�कासङ्ख्या 1075, नागरभावि�, बेङ्गलूरु – 560 072NATIONAL ASSESSMENT AND ACCREDITATION COUNCIL

An Autonomous Institution of the University Grants CommissionP.O. Box No. 1075, Nagarbhavi, Bengaluru - 560 072

NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 1


(Final Version 18-07-2019)प्रका�कः विनदे�कःराष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद ्वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य स्�ायतं्त संस्थानम्पत्रालयपेटि�कासङ्ख्या 1075, नागरभावि�, बेङ्गलूरु – 560 072 भारतम्

Published by :

The DirectorNational Assessment and Accreditation Council (NAAC)Autonomous Institution of the University Grants Commission P.B.No.1075, Nagarbhavi, Bangalore – 560 072, INDIA

प्रवितलिलप्यष्ट्रि,कारः © (रा.मू.प्र.प.)जन�री, 2018Copyright © (NAAC)January, 2018

स�0ऽष्ट्रि,काराः सुरक्षि4ताः। प्रकाशकस्य पू�ा7नुमतितं वि�ना अस्य प्रकाशनस्य पुनःप्रकाशनम्, अन्यथाक्रमेणोपयोगः अथ�ा अन्येन सा,नेन- �ैदु्यतेन, यान्त्रिन्त्रकेण, छायाप्रवितकृवितमाध्यमेन, अक्षिभलेखेन, अथ�ा सूचनासंर4णप्रणाल्या, पुनस्तत्प्रवितकृवितप्रान्त्रिप्तप्रणाल्या �ा प्रकाशनं विनविषद्धम्। All rights reserved. No part of this publication may be produced or utilized in any form or by means, electronic or mechancical, including photocopying, recording, or any information storage and retrieval system, without the prior written permission of the publisher.

मुद्रणालयः

Prited at :



The Committee to Developa Separate Set of Norms forAssessment and Accreditation of Sanskrit Universities/Institutions

Prof. Radhavallabh Tripathi Chairman Former Vice Chancellor, Rashtriya Sanskrit Sansthan, New Delhi

Prof. Hare Krishna Satapathy Co-Chairman Vice Chancellor, Kalinga Institute of Social Sciences (KISS)Deemed to be UniversityPatia, Odhisha

Prof. Ramesh Chandra Panda MemberVice – Chancellor, Maharshi Panini Sanskrit Evam Vedic Vishwavidyalaya, Ujjain, Madhya Pradesh

Prof. Shrinivasa Varakhedi MemberVice ChancellorKavikulaguru Kalidas Sanskrit UniversityRamtak, Nagpur , Maharashtra

Prof. Ramakant Pandey MemberDirectorInstitute of Distance Education,Rashtriya Sanskrit SansthanNew Delhi.

Prof. Viroopaksha V. Jaddipal MemberSecretaryMaharshi Sandipani Rashtriya Veda Vidya PratishthanVeda Vidya Marg, Chintaman Ganesh P.O. Javasiya, Ujjain -456 006, Madhya Pradesh

Dr. Ganesh Hedge Co-ordinatorDeputy Adviser National Assessment and Accreditation Council (NAAC), NagarbhaviBangalore.



संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानां/ सं�ानाञ्च मूल्याङ्कनप्रत्यायनाय पृथक् मानदण्डानां वि�कासाय च विनर्मिम�तासमिमवितः

1. आचाय-ः राधा�ल्लभवि0पाठी अध्यक्षःकुलपवितचरः, राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानम्, न�देहली

2. आचाय-ः हरेकृष्ण�तपथी सहाध्यक्षःकुलपवितचरः, राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठम्, वितरुपवितःकुलपवितः, विकस् माविनतवि�श्ववि�द्यालयःभु�नेश्वरम्, ओविKशा

3. आचाय-ः रमे�चन्द्रपण्डा सदस्यःकुलपवितः, महर्षिषंपाक्षिणविनसंस्कृत�ैटिदकवि�श्ववि�द्यालयः, उज्जष्ट्रियनी

4. आचाय-ः श्रीविन�ास�रखेडी सदस्यःकुलपवितः कवि�कुलगुरु कालिलदास संस्कृत वि�श्ववि�द्यालयःराम�ेकम्, नागपुरम्, महारा#म्

5. आचाय-ः रमाकान्तपाण्डेयः सदस्यःविनदेशकः, मुक्तस्�ाध्यायपीठम्, राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानम्, न�देहली

6. आचाय-ः वि�रूपाक्ष वि�. जड्डीपाल् सदस्यःसलिच�ः, महर्षिषंसान्दीपनी राष्ट्रि#य�ेदवि�द्याप्रवितष्ठानम्, �ेदवि�द्यामाग7ः, लिचन्तामन गणेश पत्रालयः,ज�ालिसया, उज्जैन -456006, मध्यप्रदेशः

7. डा. गणे� हेगडे समायोजकःउपपरामश7कः, राष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद ्बेङ्गलूरु



न तज्ज्ञानं न तस्थिEल्पं न सा वि�द्या न सा कला।नासौ योगो न तत्कम- संस्कृते यन्न दृश्यते।।

(There is no knowledge, skill, learning-system, art, combination and action which is not found in Sanskrit.)



Preface

The National Assessment and Accreditation Council (NAAC) has brought in a new spirit in the accreditation process and has made it more reliable and rigorous. The Revised Accreditation Framework (RAF) launched in the year 2017, has envisaged a sea-change in the methodology and instruments of assessment and accreditation and made the system more robust, reliable, objective, scalable and more importantly ICT enabled.

The RAF thus introduced has ensured a Paradigm shift in the System and at the same time ensured that its intrinsic processes are insync with the local, regional, National and Global changes in Higher Education arena. The most important focus of the revised process is to enhance the redeeming features of the accreditation process and make them more dynamic and sustainable. The RAF has also made it possible to usher in transparency in the process of assessment and accreditation. With an important thrust on ICT enabled processes, the RAF has been quite successful in reducing the time lines of assessment and accreditation process and has also brought in more authenticity in terms of statistical documentation as well as in verification processes.

The revised process is an outcome of the feedback received by NAAC stake holders over a period of time through various Consultative Meetings, Expert Group Meetings, which comprised of eminent academics representing various Universities and Colleges. In addition, NAAC also solicited feedback through on-line from the stakeholders and specifically from the academia during the Assessors Interaction Meetings (AIM). The entire revision exercise has successfully resulted in the development of a Revised Accreditation Framework (RAF) which is technology enabled and user friendly.

Higher Education is a vital sector for creation and sustenance of intellectual expansion, skill development and cultivation of knowledge. Sanskrit, being a repository of rich ancient Indian knowledge systems, forms a vibrant platform for knowledge enhancement and in-depth research. The various Sanskrit commissions of study has consistently emphasized the need of establishing Higher Learning Institutions for Sanskrit education and the Interdisciplinary research involving Sanskrit based knowledge systems.

Sanskrit being the mother of all Indian Languages, India has the unique distinction of encompassing 18 Sanskrit Universities and more than 1000 Sanskrit colleges. The traditional system of education in the form of Gurukulas of the yore till recent times, the Sanskrit universities, at present have a lot to contribute to the future in terms of knowledge preservation and cultural heritage of the Nation. It is a general observation that the focus should be on revamping the whole education system, usher changes in the research patterns, strategic transformation of the Sanskrit institutions in tune with the needs of the present day requirements. The emphasis should be on creation of new avenues for Sanskrit Graduates, while maintaining the sanctity as well as the rigorous nature of tradition intact. Needless to say, the unique nature of this tradition requires special care and attention.There was a constant demand for developing separate norms for assessment and accreditation of the Universities under the Sanskrit based knowledge systems. The



Ministry of Human Resource Development, Department of Higher Education, has constituted a Committee under the Chairmanship of Shri. N. Gopalaswami, Hon’ble Chancellor, Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, Tirupati. The Committee’s report and recommendations have been accepted by the MHRD for implementation. One of the recommendations of the Committee, is that “University Grants Commission and NAAC may set up a separate set of norms for grants and accreditation purposes for Sanskrit Universities / Institutions”.

In view of the above, the NAAC constituted a committee to develop a separate set of norms in the form of Manual that includes Assessment Criteria, Key Aspects, Guidelines, Indicators, etc, for Assessment and Accreditation (A&A) of Sanskrit Universities / Institutions. The committee is headed by Prof. Radhavallabh Tripathi, Former Vice Chancellor, Rashtriya Sanskrit Sansthan, New Delhi as its Chairman and Prof. H.K. Satpathy, Former Vice Chancellor, Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, Tirupati as Co-Chairman. Eminent Sanskrit Scholars and Academicians like, Prof. R.C. Panda, Vice Chancellor, Maharshi Panini Sanskrit Evam Vedic University, Ujjain, Madhya Pradesh, Prof. Shrinivasa Varakhedi Vice Chancellor, Kavikulaguru Kalidasa Sanskrit University, Ramtek, Nagpur, Prof. Ramakant Pandey, Director, Mukta Svadhyaya Peetham, (Distance Education) Rashtriya Sanskrit Sansthan, Janakpuri, New Delhi, Prof. Viroopaksha V. Jaddipal, Secretary. Veda vidya Pratisthan Ujjain, Madhya Pradesh, were part of the NAAC Committee. Dr. Ganesh Hegde, Deputy Adviser, NAAC, Bengaluru was the NAAC Co-ordinator. The committee under the able guidance of Prof. Radhavallabh Tripathi, have done a commendable job in the preparation of the Manual in a limited time-frame.

No doubt their rich experience of academic administration and domain expertise was helpful in shaping this Sanskrit Manual. I also appreciate the efforts made by the translators in translating the manual in Sanskrit language. My appreciation is also to the committee members for their meticulous efforts in shaping Sanskrit version of this manual, which will hopefully go a long way for assessment and accreditation of Sanskrit Institutions.

Before releasing this document, NAAC has consulted various stakeholders of Sanskrit education including Vice Chancellors and other faculty members of the Sanskrit Universities. Prof. Muralidhar Sharma, Vice Chancellor, Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, Tirupati has also fine tuned the Sanskrit language in the document. In addition, NAAC also solicited feedback by inviting suggestions and comments from other stakeholders online. The entire exercise was done with a spirit of openness realizing that NAAC needs to set higher benchmarks in consonance with the changes taking place, particularly in higher education of Sanskrit domain. The approach adopted is integration of inputs, processes, outcomes and outputs in an appropriately balanced manner suited to Sanskrit education process. These norms and guidelines are fine-tuned with the current requirements and keeping in view of the recommendations of Shri. N. Gopalaswami committee for the future. I’m sure this world pave way for enhancing quality education amongst Sanskrit Institutions.



This Manual for Sanskrit Institutions is organized into three sections: Section- (a) Guidelines for Assessment and Accreditation for Sanskrit Universities (b) Data requirement for Assessment and Accreditation process charts of Self-study Report by Sanskrit Universities (c) Appendices (Glossary, Abbreviations). The Higher Education Institutions (HEIs) are encouraged to become familiar with the glossary and abbreviations of terms given in Appendices. In order to make it more user-friendly, the manual is being released both in Sanskrit and English versions. Hope these versions will be appreciated by the Sanskrit fraternity. I appreciate Prof. Prahlad Joshi, Professor, Department of Education, Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, Tirupati in translating the work and bringing out the Standard Operating Procedures (SOP) for both HEIs and Data Validation and Verification (DVV) Partners.

I hope the manual will be useful to the Sanskrit Universities for their future accreditation and quality sustenance measures.

I express my sincere gratitude to Prof. D.P. Singh, Former Director, NAAC for having taken the initiative to take up this important work.

(Prof. S. C. Sharma) Director

August 2018



प्रास्तावि�कम्राष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषदा (रा.मू.प्र.प) मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रयायाम् अक्षिभन�ं

चैतन्यमापाटिदतम्। तस्माद ् प्रविक्रयेय ं अष्ट्रि,कवि�श्वसनीया काटिठन्ययुक्ता च सञ्जाता। इयं पुनरीक्षि4तप्रत्यायनरूपरेखा 2017 सं�त्सराद ्आरब्धा। पुनरी4णेनानेन मूल्याङ्कनप्रत्यायनसा,नेषु पद्धतौ अष्ट्रि,कं दार्ढ्य7स्य, �स्तुविनष्ठतायाः मान4मतायाः, सूचना-सम्प्रेषण-प्राावि�ष्ट्रि,कयोग्यतायाः च सम्पादनम् इत्याटिदनां रूपान्तरणं परिरकल्पिल्पतम्।

पुनरीक्षि4तप्रत्यायनरूपरेखया मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रयाया ं परिर�त7नेन सह तस्य स्�ाभावि�कप्रविक्रयायाः, उच्चलिश4ाव्य�स्थायां स्थानीय-प्रान्तीय-राष्ट्रि#य-�ैक्षिश्वकस्तराैः सह संलग्नतायाः दृढीकरण ं कृतम्। एतस्याः पुनरीक्षि4तप्रविक्रयायाः प्र,ानं लक्ष्यं ता�त् प्रत्यायनप्रविक्रयायाः परिरशो,कानां मानकानां परिर�,7नं तथै� तेषु अष्ट्रि,कं विक्रयाशीलतायाः, अक्षिभर4ायाश्च सम्पादनम्। एषा पुनरीक्षि4तप्रत्यायनरूपरेखा मूल्याङ्कनप्रत्यानप्रविक्रयाया ं पारदर्शिशंतायाः सम्भा�ना ं कल्पयवित। सूचना-सम्प्रेषण-प्राावि�ष्ट्रि,कमाध्यमेन प्रत्यायनप्रविक्रयायां समया�ष्ट्रि,ः न्यूनीकृतः। तथै� मूल्याङ्कनप्रत्यायनयोः प्रविक्रयायां सांल्पिख्यकीयाक्षिभलेखीकरणे परी4णप्रविक्रयासु च अष्ट्रि,कं प्रमाणत्�ं सम्पाटिदतम्।

वि�वि�,परामश7कसष्ट्रिमतीनां वि�शेषज्ञसम�ायानां लाभग्राविहणां च माध्यमेन गच्छत्सु बहुषु कालेषु रा.मू.प्र.परिरषदा समासाटिदतानां प्रवितपुष्टीनां फलष्ट्रिमदं परिरविनष्ट्रिष्ठता प्रत्यायनपद्धवितः नाम। आसु सष्ट्रिमतिाषु वि�श्ववि�द्यालयानां महावि�द्यालयानां च प्रवितविनष्ट्रि,भूताः प्रलिसद्धाः लिश4ावि�दः भागमगृह्णन्। विकञ्च, रा.मू.प्र.परिरषदा अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रमाध्यमेन प्रत्यायकसं�ादगोष्ठीमाध्यमेन च लाभग्राविहणां लिश4ावि�दां च प्रवितपुष्टयः अविप स्�ीकृताः। पुनरीक्षि4तप्रयासाोऽयं प्राावि�ष्ट्रि,कयोग्यतायाः प्रयोगानुकूलायाः पुनरीक्षि4तप्रत्यायनरूपरेखायाः वि�कासाय परिरणष्ट्रिमतः।

उच्चलिश4ा नाम ज्ञानस्य संर4णाय, सज7नाय, कौशलवि�कासाय बौद्धिद्धकव्याप्तेश्च महत्त्�पूण7ां 4ेत्रम्। संस्कृत ं विह प्राचीनशास्त्राणां विनष्ट्रि,ः। अतः स्�4ेत्र े तदेकं सस्पन्द ं गहनानुसन्धान4ेत्र ं च भ�वित। संस्कृतलिश4ायाः कृत े उच्चाष्ट्रि,गमसंस्थाना ं स्थापनायाः संस्कृता,ारिरतज्ञानव्य�स्थामनुसृत्य अन्तःशास्त्रीयमनुसन्धानस्य महत्त्�ं संस्कृतायोगाोऽविप प्रत्यपीपदत्।

स�ा7सा ं भाषाणा ं जननी, संस्कृतभाषायाः अविuतीय ं �ैलिशष्ट्य ं यत ् सम्प्रवित भारत�ष0 18 संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः सहस्राष्ट्रि,कसंस्कृतमहावि�द्यालयाश्च सन्तीवित स्थान े खल ु अयं संरम्भः। अज्ञाातकालादारभ्य अद्या�ष्ट्रि, गुरुकुलाेषु प्र�त7माना पारम्परिरकलिश4ाव्य�स्था, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाश्च भारत�ष7स्य ज्ञानसंर4णाे सांस्कृवितकपरम्परायाञ्च भावि�कालस्य कृत े भूरिर योगदान ं �हन्त्रिन्त। इदमप्यमत्राा�,ेयं यत ् समू्पण7लक्ष्यस्थान ं ता�त ् समग्रलिश4ाव्य�स्थायाः परिरष्कारः, अनुसन्धान4ेते्र परिरणामानयनं, आ,ुविनककालस्य आ�श्यकतानुगुण ं संस्कृतसंस्थाना ं वू्यहात्मकरूपान्तरणं, वि�शेषतः न�ीना�सराणा ं सृष्ट्रिष्टः, संस्कृतस्नातकाना ं कृत े आजीवि�कामागा7ः इवित, परन्त ु एतत्करणसमय े परम्परायाः शुलिचता स्�ारस्यञ्च संर4णीये। अस्याः परम्परायाः वि�लिशष्टस्�रूपस्य कृते वि�लिशष्टम�,ानं लिचन्ता च अपे4ा्येते इवित न पृथग् �क्तव्यम्।



संस्कृता,ारिरत-ज्ञान-व्य�स्थान्तग7तवि�लिशष्ट4ेत्राणा ं सम्पोषण ं कु�7ता ं वि�श्ववि�द्यालयाना ं मूल्याङ्कन-प्रत्यायनयोः कृते पृथङ्विनयमाः रचनीया इवित कालिचत ् अपे4ा जागर्षितं स्म। मान�संसा,नवि�कासमन्त्रालयस्य उच्चलिश4ावि�भागेन वितरुपवितस्थ-राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठस्य माननीयकुलााष्ट्रि,पतीनाां श्रीमतां गोपालस्�ाष्ट्रिम�या7णामाध्यक्ष्य े एका सष्ट्रिमवितः रलिचता। तस्याः सष्ट्रिमतेः प्रवित�ेदन ं संस्तुतयश्च मान�संसा,नवि�कासमन्त्रालयेन विक्रयान्�यनाथ| स्�ीकृताः। “वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगेन रा.मू.प्र.परिरषदा च संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं संस्थानाञ्च आर्शिथंकानुदानस्य कृत े प्रत्यायनााय च पृथक् मानकाः विनम7ाातव्याः” इवित तस्याः सष्ट्रिमतेः संस्तुवितषु अन्यतमा संस्तुवितरासीत्।

तदनुसाृत्य संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं संस्कृतलिश4ाासंस्थानाञ्च मूल्याङ्कन-प्रत्यायनााथ7म् अपेक्षि4तानां मूल्याङ्कनमानदण्Kानां, प्रमुखविबन्दूनां, सूचकतत्त्�ानां, माग7दश7कानाम् इतरेषाञ्च अंशाना ं कृते विनदर्शिशंकारूपेण पृथक् मानकाना ं वि�रचनाथ| रा.मू.प्र.परिरषदा कालिचत ् सष्ट्रिमवितः रलिचता। न�देहलीस्थ-राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानस्य कुलपवितचराः आचाय7रा,ा�ल्लभवित्रपाठिा-महोदयाः अस्याः सष्ट्रिमतेः अध्य4ाः, वितरुपवितस्थ-राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठस्य कुलपवितचराः आचाय7हरेकृष्णशतपलिथमहोदयाः सहााध्य4ाः। मध्यप्रदेशाेषु उज्जष्ट्रियनील्पिस्थतस्य महर्षिषंपाक्षिणविनसंस्कृत�ैटिदक-वि�श्ववि�द्यालयस्य कुलपतयः आचाय7रमेशचन्द्रपण्Kामहोदयाः, कवि�कुलगुरुकालिलदाससंस्काृतवि�श्ववि�द्यालयस्य कुलपतयः आचाय7श्रीविन�ास�रखेKिामहोदयाः, राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानान्तग7तमुक्तस्�ाध्यायपीठस्य विनदेशकाः आचाय7रमाकान्तपाण्Kेयमहोदयाः, उज्जष्ट्रियनीस्थस्य महर्षिषंसान्दीपविन�ेदवि�द्याप्रवितष्ठानस्य सलिच�ााः आचाय7वि�रूपा4जवि�पालमहोदयााः इत्येत े सष्ट्रिमवितसदस्याः। रा.मू.प्र.परिरषदः बेंगलूर-काया7लयतः उपपरामश7काः Kा. गणेशहेगKेमहोदयाः अस्याः सष्ट्रिमतेः समायोजकाः। अध्य4ेण, सहाध्य4ेण, सदस्यैः समायोजकेन च महता परिरश्रमेण अल्पकाले ए� इयं विनदर्शिशंका प्रकाशम् आनीता।

शै4क्षिणकाेषु प्रशासविनकाेषु एतेषाां समृद्धः अनुभ�ः काय0ऽस्मिस्मन ् उपयोगीवित विनर्षि�ं�ादवि�षयः। एतस्याः विनदर्शिशंकायाः संस्कृताानु�ादाथ| अनु�ादकैश्च कृतान ् प्रयासानह ं हृदयेन अक्षिभनन्दाष्ट्रिम। एतस्याः विनदर्शिशंकायाः संस्कृतस्�रूपं सज्जीकतु| सष्ट्रिमवितसदस्यैः कृताना ं गहनप्रयत्नानां कृते तानविप अक्षिभनन्दाष्ट्रिम। इयं विनदर्शिशंका नूनमे� संस्कृतसंस्थानां मूल्याङ्कन-प्रत्यायनयोः प्रविक्रयायां लिचराय उपादेया स्याटिदवित आशासे।

अथैतस्यााः प्रकाशनात् पू�| रा.मू.प्र.परिरषदा संस्कृतलिश4ायाः वि�क्षिभन्नलाभग्राविहक्षिभः तथा कुलपवितक्षिभः, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयसंकायसदस्यैश्च सह परामश7ः कृतः। वितरुपवितस्थ-राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठस्य कुलपतयः आचाय7मुरली,रशम7महोदयः अविप अस्य संस्कृतस्�रूपानयन े प्रयासः कृतः। तेनै� सह अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रमाध्यमेन इतरलाभग्राविहणां संस्तुवितक्षिभः �ीकाक्षिभश्च प्रवितपुष्ट्रिष्टरविप प्रार्शिथंता। वि�शेषतः संस्कृत4ेत्रे उच्चलिश4ायां जायमानानां परिरणामानाम् आनुगुण्येन रा.मू.प्र.परिरषदा उत्कृष्टतरमानदण्Kाः रचनीया इवित जागराूकतया ऐकमत्यभा�नया स�7ष्ट्रिमदमनुष्ट्रिष्ठतम्। या सरक्षिणरत्रा�लम्बि�बता सा संस्कृतलिश4ाप्रविक्रयायाः कृत े अनुकूलैः लब्धांशैः, प्रविक्रयाक्षिभः, फलांशैः, फलविबन्दुक्षिभश्च समीचीनं सन्तुलनमावि�ष्कुरुते। एते मानदण्Kाः माग7दश7कसूत्राक्षिण च �त7मानेन सह सामञ्जस्य ं भजन्त्रिन्त तथा च श्रीगोपालस्�ाष्ट्रिमसष्ट्रिमतेः संस्तुतीनामनुसारेण आयवितमविप लक्ष्यीकु�7न्त्रिन्त। संस्कृतसंस्थानां गुण�त्तावि�कासे इदं पथप्रदश7कं भ�तीवित वि�श्वलिसष्ट्रिम।

इयं विनदर्शिशंका वित्रषु अनुभागेषु वि�भक्ता यथा –अ – संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानां मूल्याङ्कन-प्रत्यायनयोः कृते माग7दश7कसूत्राक्षिण।आ – संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनसंरचनाथ7म् अपेक्षि4तदत्तांशः।



इ – अनुबन्धाः (शब्दकोशः, संक्षि4प्ता4राक्षिण, मूल्याङ्कनसूचकाश्च)अत्र अनुबन्धरूपेण प्रदतै्तः शब्दैः संक्षि4प्ता4रैः सह उच्चलिश4ासंस्थाः परिरलिचता भवि�तंु प्रोत्साह्यन्ते।

लाभग्राविहणां सौकया7य विनदर्शिशंका uैभाविषकत्�ेन प्रकालिशता। संस्कृतसमाजेन विनदर्शिशंकेयं सा,ु अक्षिभनद्धिन्दता भ�ेटिदवित आशासे। उच्चलिश4ासंस्थाना ं दत्तांश�ै,त्�परी4णसहभाविगनाञ्च कृते प्रामाक्षिणकविक्रयान्�यनप्रविक्रयाणा ं विनमा7णं, विनदर्शिशंकायाः अस्याः अनु�ादकाय| कृत�न्त ं वितरुपवितस्थ राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठस्य, लिश4ावि�भागस्य आचाय| प्रह्लाद.रा.जोशीमहोदयं श्लाघयाष्ट्रिम।

भावि�कालिाकमूल्याङ्कनप्रत्यायनयोः, गुण�त्तासंर4णस्य च कृते संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाेभ्यः अलम् उपादास्यते इवित वि�श्वसिामिा।

रा.मू.प्र.परिरषदः पू�7विनदेशकान् प्रो. ,ीरेन्द्रपालसिसंहमहोदयान् प्रवित मया हार्दिदंकी कृतज्ञता ज्ञाप्यते, यैः अस्यां टिदलिश उपक्रमो वि�विहतः काय7स्याास्य च लिसदै्ध्य हाद| च प्रयविततम्।

आगस्� 2018 (आचाय-ः एस्.सी.�मा-)

विनदेशकः



CONTENTS


Sl. No. Page No.1. Preface 06

SECTION A : Guidelines for Assessment and Accreditation for Sanskrit University

16

Introduction 17

Vision and Mission 22

Core Values 23

2. Assessment and Accreditation 29

3. Quality Indicator Framework (QIF) 33

4. Eligibility for Assessment and Accreditation by NAAC 62

5. The Assessment Process 63

6. Procedural Details 67

7. Assessment Outcome 74

74

74

Calculation of Institutional CGPA

The final Grade

8. Mechanism for Institutional Appeals 75

9. Re-Assessment 76

10. Subsequent Cycles of Accreditation 76

11. Fees Structure and other financial implecations 77

12. Getting Ready for Submission of Self - Study Report (SSR) 79

13. Mandatory disclosure on HEI and website 80


SECTION B : Data Requirements for Self-study Report

Sl.No. Page No.1. Executive Summary 82

2. Profile of the University 83

3. Quality Indicatior framework 90

4. Extended profile 92

5. Criteria I: Curricular Aspects to VII: Instituional Values and Best Practices

95

6. Format for Presentation of Best Practices 284

7. Evaluative Report of Departments 286

8. Student Satisfaction Survey (SSS) 289

9. Data Template 305

10. Glossory 362

11. Abbreviations 407

12. Notes 409



वि�षयानुक्रमक्षिणका1. प्रस्ता�ना 09

प्रथमो अनुभागः – संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं कृते मूल्याङ्कनस्य प्रत्याायनस्य च माग7दश7कसूत्राक्षिण

11

उपोद्घातः 17

दूरदृविOः ध्येयञ्च 22

प्रधानमूल्याविन 23

2. मूल्याङ्कनप्रत्यायनञ्च 29

3. गुण�त्तासूचकरूपरेखा 34

4. रा.मू.प्र.परिरषद ्द्वारा मूल्याङ्कनाय प्रत्यायनाय च अह-ता 62

5. मूल्याङ्कनप्रविRया 66

6. प्रविRयायाः वि��रणाविन 67

7. मूल्याङ्कनपरिरणामः 74

74

74

सांस्थि�कस्य संकलिलत-श्रेण्यङ्कमध्यमानस्य गणना

अन्तिन्तम-श्रेण्यङ्कनम्

8. सांस्थि�कानां पुनर्वि��चारयालिचकानां विन�-हणम् 75

9. पुनमू-ल्याङ्कनम्, 76

10. उत्तरोत्तराणिण प्रत्यायनचRाणिण 76

11. �ुल्क-संरचना, अन्याः वि�त्तीयविनविहताथा-श्च 77

12. स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनसमप-णस्य लिसद्धता 79

13. उच्चतरणि�क्षासं�ानां अन्तजा-लस्य अविन�ाय-तयोद्घाटनम् 80



विद्वतीयो अनुभागः - स्�ाध्यायनप्रवित�ेदनाय अपेक्षि4तदत्तांशःSl.No. Page No.

1. काय-�ाविहसारां�ः 82

2. वि�श्ववि�द्यालयवि��रणिणका 83

3. गुण�त्तासूचकरूपरेखा 91

4. वि�श्ववि�द्यालयानां वि�स्तृतवि��रणम् 92

5. विनकषः प्रथमः - पाठ्यचया-पक्षाः आरभ्य सप्त - सां�ाविनकमूल्याविन स�^त्तमपरिरपाटयश्च पय-न्तम्

95

6. स�^त्तमपरिरपाटीनां प्रस्तुतये प्रारूपम् asfs 284

7. वि�भागस्य मूल्याङ्कनात्मकं प्रवित�ेदनम् 286

8. छा0सन्तुविOस�aक्षणम् 296

9. दत्तां�संरचनाविन/ प्रप0ाणिण च 305

10. �ब्दा�ली 362

11. संणिक्षप्ताक्षरसूची 407

12. टिटप्पणी 409



Section A: Guidelines for Assessment and Accreditationअनुभागः “ अ” – मूल्याङ्कनप्रत्यायनमाग-द�-कसू0ाणिण


This Section presents the NAAC framework for Assessment and Accreditation based on the Core Values and Criteria for assessment and Key Indicators. Further, it details out the procedures for institutional preparation for filling the Self Study Report online, Peer Assessment and the final Outcome of Accreditation. The procedure for re-assessment, mechanism for institutional appeals and accreditation of subsequent cycles are also presented.

एष अनुभागः रा.मू.प्र.परिरषदा विनर्दिदंष्टेषु स�0षु चके्रषु अ�श्यं समाक्षिश्रताः मूल्याङ्कनप्रत्यायनरूपरेखाः,आ,ारभूतााविन मूल्याविन, प्रत्यायनमानदण्Kान्, संस्कृत-वि�श्ववि�द्यालयानाम् उच्चसंस्कृतलिश4ासंस्थाना ं च कृते रा.मू.प्र.परिरषद ् सुविनक्षिश्चतान् प्र,ानप4ान् विनर्दिदंशवित। एषः स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनस्य विनर्मिमंवितप्रविक्रयां, प्र�रसष्ट्रिमत्या सम्पाद्यमानां मूल्याङ्कनप्रविक्रयां, अन्त्रिन्तमां प्रत्यायनविनष्पत्तितं्त च वि��ृणोवित। अस्मिस्मन् अनुभागे पुनमू7ल्याङ्कनकाय7प्रणाल्याः, संस्थया विक्रयमाणायाः पुनर्षि�ंचारयालिचकायाः, प्रत्यायनस्य उत्तरोत्तरचक्रस�बद्धविनयमानां विनद0श अस्मिस्त।


A. GUIDELINES FOR ASSESSMENT AND ACCREDITATION OF SANSKRIT UNIVERSITES

I. INTRODUCTION

India has one of the largest and diverse education systems, in the world. Privatization, widespread expansion, increased autonomy and introduction of Programmes in new and emerging areas has improved access to higher education. At the same time it also led to widespread concern on the quality and relevance of the higher education. To address these concerns, the National Policy on Education (NPE, 1986) and the Programme of Action (PoA, 1992) that spelt out strategic plans for the policies, advocated the establishment of an independent National accreditation agency. Consequently, the NATIONAL ASSESSMENT AND ACCREDITATION COUNCIL (NAAC) was established in 1994 as an autonomous institution of the University Grants Commission (UGC) with its headquartes in Bengaluru. The mandate of NAAC as reflected in its vision statement is in making quality assurance an integral part of the functioning of Higher Education Institutions (HEIs).

The NAAC functions through its General Council (GC) and Executive Committee (EC) comprising educational administrators, policy makers and senior academicians from a cross-section of Indian higher education system. The Chairperson of the UGC is the President of the GC of the NAAC, the Chairperson of the EC is an eminent academician nominated by the President of GC (NAAC). The Director is the academic and administrative head of NAAC, and is the member-secretary of both the GC and the EC. In addition to the statutory bodies that steer its policies and core staff to support its activities, NAAC is advised by the advisory and consultative committees constituted from time to time. Since 2014, the NAAC assessment and accreditation is mandatory for all university and HEIS in india.

1. संस्कृत�िfश्ववि�द्यालयानां मूल्याङ्कन-प्रत्यायनस्य माग-द�-कसू0ाणिणभूमिमका

जगवित भारतस्य लिश4ाव्य�स्था वि�पुलतमा �ैवि�ध्यमयी च वि�द्यते। विनजीकरणेन, व्यापकसम्प्रसारणेन, स्�ायत्ततायाः �ृद्ध्या, न�ीनेषु उदयमानेष ु 4ेते्रषु नूतनपाठ्यक्रमाणां समारम्भेण च उच्चलिश4ाक्षिभगमः अक्षिभ�र्मि,ंतः। तेन सहै� उच्चलिश4ायाः गुण�त्तां प्रासविङ्गकतां च अष्ट्रि,कृत्य महती लिचन्ता प्रा�त7त। एतविuषयकलिचन्ताना ं विन�ारणाय न�लिश4ानीत्या (New Policy on Education-1986) काय7योजनया (PoA- 1992) च नीतीनां वि�षये व्यूहः घटि�तः ; स्�तन्त्रस्य रा#स्तरीयस्य प्रत्यायनाक्षिभकरणस्य संस्थापनाय �ैशद्येन आ�श्यकता च प्रक�ीकृता। परिरणामतः वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य स्�ायत्तसंस्थारूपेण 1994 �ष0 राष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषदः स्थापना अभ�त्। उच्चतरलिश4ासंस्थानां काय7करणवि�,ाने गुण�त्ताश्वासनम् अवि�भाज्यमङं्ग यथा स्यात् तथा रा.मू.प्र.परिरषष्ट्रिन्न,ा7रिरतकाय| तदीय दूरदृष्टौ प्रवितविबम्बि�बतमस्मिस्त।



रा.मू.प्र.परिरषद ् सामान्यपरिरषदा काय7विन�ा7हकसष्ट्रिमत्या च काय| विन�7हवित, तत्र भारतीयोच्चतरलिश4ाव्य�स्थायाः नाना�ग0भ्यः समागताः शैक्षि4कप्रशासकाः, नीवितविनमा7तारः, �रिरष्ठलिश4ावि�दश्च प्रवितविन,यः भ�न्त्रिन्त। वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य अध्य4ः रा.मू.प्र.परिरषटिद सामान्यपरिरषदः अध्य4ः भ�वित, सामान्यपरिरषदध्य4ेण नामाङ्विकतः �रिरष्ठः लिश4ावि�द ्काय7विन�ा7हकसष्ट्रिमतेरध्य4ो भ�वित। रा.मू.प्र.-परिरषदो विनदेशकः तस्य परिरषदः शैक्षि4क-प्राशासविनकप्रमुखो भ�वित, सामान्यपरिरषत्-काय7विन�ा7हकसष्ट्रिमत्योश्च सदस्यसलिच�ो भ�वित। परिरषदा स्�ीकृतनीतीना ं सञ्चालनाय, तस्या गवितवि�,ीना ं सम्पोषणाय च प्र,ानकम7चारिरक्षिभः सह समये समये सङ्घटि�ताः मन्त्रणासष्ट्रिमवित-परामश7दातृसष्ट्रिमतयः परामश| ददवित।भारत े चतुद7शोत्तरविuसहस्रतमात ् (2014) �षा7त ् स�0षा ं वि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरलिश4ासंस्थानां कृते परिरषदा मूल्याङ्कनं प्रत्यायनं च अविन�ाय| वि�विहतम्।

Background of the Present Manual

The NAAC has issued manuals and guidelines as well as formats of SSR for all Universities and HEIs. As per the recommendations of the Committee set up by the MHRD, Government of India, under the Chairmanship of Shri N. Gopalaswami, Chancellor, Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, Tirupati, this separate manual with revised indicators and norms has been prepared for the Sanskrit Universities (SUs) and Institutions of Higher Studies in Sanskrit (IHSS) for the first time. The report of the said Committee was accepted by the Govt. and communicated for implementation to NAAC.

Ever since its inception in 1994, NAAC has meticulously developed a systematic as well as pragmatic mechanism for the A & A of the Universities and HEIs in the country. However, the parameters designed in the broad framework of the academic as well as administrative structure of the general Universities or HEIs may not be completely applicable to the SUs and IHSS. On the other hand, these parameters may not cover certain unique features of the SUs and IHSS. In view of this, the recommendation of the Committee under the Chirmanship of Shri N. Gopalaswami will definitely go a long way for the proper evaluation of the SUs and IHSS.

This manual is comprised of the criteria and the key aspects carefully revised by a committee of experts constituted by the NAAC to develop a separate set of norms for A & A of SUs and IHSS.

While formulating the guide-lines, the Committee has also considered recommendations of the report of the N. Gopalaswami Committee.Sanskrit is not only one of the most ancient and the richest languages of world, it is one of the greatest repositories of knowledge systems and a treasure-trove of literary traditions. Rgveda, the oldest classic of world library has been recognized by the UNESCO as a World Heritage. Sanskrit also served as a potential source of multiple streams of Indian culture and civilization and has sustained values of life. Studies of its literature led to the cultivation of a unique educational system which is known as Gurukul-praṇālī or pathashala paddhati. A number of Institutions like TOLS (Traditional Oriental Learning



Schools), Pathashalas and Colleges were established during pre-indepedence period for the teaching of various disciplines fostered in Sanskrit and its literary traditions. This led to the emergence and growth of SUs and IHSS after the independence. In view of the unique character of these institutions, the separate guidelines and norms for their A & A will hopefully raise the standards of Sanskrit education in India.

Presently there are 18 Sanskrit universities in the country – (1) Kameshwar Singh Darbhanga Sanskrit University , Darbhanga BIHAR;(1961)

(2) Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha, (Deemed to be University),

Tirupati Andhra Pradesh;(1962)

(3) S.L.B.S. Rashtriya Sanskrit Vidyapeetha (Deemed to be University), New Delhi;(1962)

(4) Rashtriya Sanskrit Sansthan (Deemed to be University) New Delhi;(1970)

(5) Sampurnanand Sanskrit Vishwavidyalaya, Varanasi; (1974)

(6) Shri Jagannath Sanskrit Vishvavidyalaya, Puri;(1981)

(7) Sree Sankaracharya University of Sanskrit, Kalady,(1993)

(8) Kavikulaguru Kalidas Sanskrit Vishwavidyalaya, Ramtek, Nagpur; (1997)

(9). Jagadguru Ramanandacharya Rajasthan Sanskrit University, Jaipur; (2001)

(10) Shri Somnath Sanskrit University, Somnath, Veraval, Gujarat; (2005)

(11) Uttarakhand Sanskrit Vishwavidyalaya, Haridwar.(2005)

(12) Sri Venkateswara Vedic University, Tirupati ,Andhra Pradesh; (2006)

(13) Maharishi Panini Sanskrit Evam Vedic University, Ujjain , Madhaya Pradesh; (2008)

(14) Karnataka Sanskrit University, Bengaluru, Karnataka;(2011)

(15) Kumar Bhaskar Varma Sanskrit and Ancient Studies University, Assam; (2011)

(16) Chinmaya Vishva Vidyapeetha, cochin, kerala (2016)

(17) The Sanskrit College and University, Kolkata; (2016)

(18) Maharishi Balmiki Sanskrit University, Kaithal Haryana.(2018)

In addition to these, there are certain specific universities and HEIs related to Indic studies or Asian

civilizations which have aims, vision and mission akin to the above Sanskrit Universities.

प्रस्तुतविनदर्शि��कायाः पृष्ठभूमिमः -

स�0षा ं वि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरलिश4ासंस्थाना ं च कृत े रा.मू.प्र.परिरषदा विनदर्शिशंकाः, माग7दश7कसूत्राक्षिण, स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनस्य प्रारूपाक्षिण च दत्ताविन। वितरुपवितस्थस्य राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठस्य कुलाष्ट्रि,पतीना ं श्री. नी. गोपालस्�ामिममहोदयानाम् आध्यक्ष्ये


https://en.wikipedia.org/wiki/Rashtriya_Sanskrit_Sansthan

https://en.wikipedia.org/wiki/Andhra_Pradesh

https://en.wikipedia.org/wiki/Tirupati

https://en.wikipedia.org/wiki/Rashtriya_Sanskrit_Vidyapeetha


भारतस�7कारस्य मान�संसा,नवि�कासमन्त्रालयेन संघटि�तायाः सष्ट्रिमतेः संस्तुतीः अनुसृत्य संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च कृत े इदम्प्रथमतया पुनरीक्षि4तसूचकैः मानकैश्च युता पृथक् विनदर्शिशंका सज्जीकृता। भारतस�7कारेण तस्याः सष्ट्रिमतेः प्रवित�ेदनं स्�ीकृतं, तस्य च विक्रयान्�यनाय रा.मू.प्र.परिरषटिदयं विनर्दिदंष्टा।

1994 तमे �ष0 स्�ीयस्थापनादारभ्य परिरषटिदयं भारते वि�श्ववि�द्यालयानां उच्चतरलिश4ासंस्थानां च मूल्याङ्कनप्रत्यायनयोः कृते व्य�ल्पिस्थतं प्रयोजनात्मककाय7तन्त्रं च अ�विहतप्रयत्नपू�7कं व्यकासयत्। परन्त ु सामान्यवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरलिश4ासंस्थाना ं �ा व्यापकरूपरेखान्तग7ततया शैक्षि4क-प्राशासविनकसंरचनाया ं विन,ा7रिरताः मानदण्Kाः, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च कृत े नाती� संगताः स्युः। अपिा च त े मानदण्Kाः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च वि�लिशष्टाविन ल4णाविन नै� परिरलिचन्�न्त्रिन्त। अस्मिस्मन ् परिरपे्रक्ष्य े श्रीमता ं नी.गोपालस्�ाष्ट्रिममहोदयानाम ् आध्यक्ष्य े संघटि�तायाः सष्ट्रिमतेः संस्तुतयः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च योग्यमूल्याङ्कनाय बहुकालमुपयुक्ताः भवि�ष्यन्त्रिन्त।

एषा विनदर्शिशंका विनकषैः प्र,ानप4ैश्च सं�लिलता, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च मूल्याङ्कनाय प्रत्यायनाय च पाथ7क्येन मानकाना ं विनमा7णाय रा.मू.प्र.परिरषदा स्थाविपतया वि�शेषज्ञानां सष्ट्रिमत्या सा�,ानं वि�विनर्मिमंता। माग7दश7कसूत्राणां विनमा7णसमये अनया सष्ट्रिमत्या श्री. नी.गोपालस्�ाष्ट्रिमसष्ट्रिमतेः प्रवित�ेदने विनवि�ष्टाः संस्तुतयः अविप अनुशीलिलताः।

संस्कृतभाषा न के�लं जगवित �त7मानासु अत्यन्तं प्राचीनासु समृद्धतमासु च भाषासु अन्यतमा, अविप त ु ज्ञानप्रणालीना ं साविहत्यपरम्पराणा ं च शे�ष्ट्रि,ः। वि�श्वग्रन्थालयस्य प्राचीनतम ं शास्त्रीय ं �ाङ्मयं ‘ऋग्�ेदः’ युनेस्कोसंस्थाuारा वि�श्वरिरक्थरूपेण माविनतः। वि�क्षिभन्नाना ं भारतीयसंस्कृतीना ं सभ्यताना ं च सामर्थ्यय7युतस्रोतोरूपेण संस्कृतभाषा प्रभवि�ष्ण ू अभ�त्, जी�नमूल्याविन च अभ्यर4त्। तस्याः �ाङ्मयस्यानुशीलनं यया अभ�त्, सा गुरुकुलप्रणाली अथ�ा पाठशालापद्धवितः इवित अक्षिभज्ञायते। संस्कृतभाषायां वि�द्यमानानां वि�क्षिभन्नज्ञानप्रकाराणा ं साविहत्यपरम्पराणां च अध्यापनाथ| स्�तन्त्रताप्राप्तेः पू�| भारत े पारम्परिरक-प्राच्याध्ययन-वि�द्यालयाः, पाठशालाः, महावि�द्यालयाश्च स्थाविपताः। एतत्परिरणामरूपेण स्�ातन्त्र्योत्तरकालेऽविप संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानां च उद्भ�ः अक्षिभ�ृद्धिद्धश्च अजायताम्। एतासा ं संस्थानाम ् अविuतीयस्�रूपमनुलक्ष्य रा.मू.प्र.परिरषदा मूल्याङ्कनाय प्रत्यायनाय च वि�विनर्मिमंताविन पृथङ्माग7दश7कसूत्राक्षिण मानकाश्च भारत े संस्कृताध्ययनस्य गुण�त्तास्तरं समुन्नेष्यन्तीवित वि�श्वासः। सम्प्रवित भारते अष्टादशसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः सन्त्रिन्त। ते विह –

1. कामेश्वरसिसंहदरभङ्गासंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, दरभङ्गा, विबहारः, (1961)।2. राष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठम् (माविनतवि�श्ववि�द्यालयः) वितरुपवितः, आन्ध्रप्रदेशः, (1962)।3.श्रीलालबहादुरशाम्बिस्त्रराष्ट्रि#यसंस्कृतवि�द्यापीठम् (माविनतवि�श्ववि�द्यालयः), न�देहली, (1962)।4. राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानम् (माविनतवि�श्ववि�द्यालयः), न�देहली, (1970)।



5. सम्पूणा7नन्दसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, �ाराणसी, उत्तरप्रदेशः, (1974)।6. श्रीजगन्नाथसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, पुरी, ओविKशा, (1981)।7. श्रीशङ्कराचाय7संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, कालKी, केरलम्, (1993)।8. कवि�कुलगुरु-कालिलदास-संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, राम�ेकम्, महारा#म्, (1997)।9. जगद्गरुु रामानन्दाचाय7राजस्थानसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, जयपुरम्, (2001)।10. सोमनाथसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, �ेरा�लम्, गुजरात, (2005)।11. उत्तराखण्Kसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, हरिरuारम्, उत्तराखण्Kराज्यम् , (2005)।12. श्री�ेङ्क�ेश्वर�ैटिदकवि�श्ववि�द्यालयः, वितरुपवितः, आन्ध्रप्रदेशः, (2006)।13. महर्षिषंपाक्षिणविनसंस्कृत-�ैटिदकवि�श्ववि�द्यालयः, उज्जष्ट्रियनी, मध्यप्रदेशः, (2008)।14. कणा7�कसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, बेंगलूरुः, कना7�कम्, (2011)।15. कुमारभास्कर�मा7 संस्कृतप्राच्याध्ययनवि�श्ववि�द्यालयः, असमराज्यम्, (2011)।16. लिचन्मयवि�श्ववि�द्यापीठम् कोलिचन्, केरलम्, (2016)।17. संस्कृतकालेजवि�श्ववि�द्यालयाः, कोलकाता, पक्षिश्चमबङ्गाल, (2016)।18. महर्षिषं�ाल्मीविकसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयः, कैथल, हरिरयाणा, (2018)।

उपयु7क्तसंस्कृतवि�श्ववि�द्यालयान ् अवितरिरच्य लक्ष्यं, दूरदृष्टिष्टं, ध्येय ं चानुसरन्तः इतरे वि�लिशष्टवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतरलिश4ासंस्थाश्च भारतीयवि�द्याक्षिभः एलिशयासभ्यतया च स�बद्धाः सन्त्रिन्त।

Vision and Mission The vision of NAAC is:

To make quality the defining element of higher education in India through a combination of self and external quality evaluation, promotion and sustenance initiatives.

The mission statements of the NAAC aim at translating the NAAC’s vision into action plans and define of NAAC’s engagement and endeavor as given below:

To arrange for periodic assessment and accreditation of institutions of higher education or units thereof, or specific academic programmes or projects;

To stimulate the academic environment for promotion of quality in teaching-learning and research in higher education institutions;

To encourage self-evaluation, accountability, autonomy and innovations in higher education; To undertake quality-related research studies, consultancy and training programmes, and To collaborate with other stakeholders of higher education for quality evaluation, promotion and

sustenance.

Striving to achieve its goals as guided by its vision and mission statements, NAAC primarily focuses on assessment of the quality of higher education institutions in the country. The NAAC methodology for



Assessment and Accreditation is very much similar to that followed by Quality Assurance (QA) agencies across the world and consists of self-assessment by the institution along with external peer assessment organized by NAAC.

दूरदृविOः ध्येयं चरा.मू.प्र.परिरषदः दूरदृविOः –

आन्तरिरक-बाह्यकरणैश्च गुण�त्तामूल्याङ्कनप्रविक्रयायाः समा�ेशेन, गुण�त्तासं�,7नाक्षिभर4णोपक्रमैः गुण�त्तायाः भारतीयोच्चलिश4ायां लक्ष्यत्�ेन प्रवितष्ठापनम्।

रा.मू.प्र.परिरषदः दूरदृष्टिष्ट ं विक्रयास ु योजष्ट्रियतंु, परिरषदः स�बन्धस्य समुद्यमस्य च वि�लिशष्टप्रयत्नान् स्पष्टीकतु| च अस्याः ध्येय�ाक्याविन अ,ोलिलखिखतक्रमेण सन्त्रिन्त –

उच्चतरलिश4ासंस्थानां, तदङ्गसंस्थानां, वि�लिशष्टशकै्षि4कपाठ्यक्रमाणां, परिरयोजनानां विनयतकालिलकमूल्याङ्कनाय प्रत्यायनाय च व्य�स्थापनम्

उच्चतरलिश4ासंस्थानेषु लिश4णाष्ट्रि,गमप्रविक्रयायाम् अनुसन्धाने च गुण�त्तायाः सं�,7नाय शैक्षि4कपरिर�ेशस्य समुत्प्रेरणम्

उच्चतरलिश4ाया ं स्�मूल्याङ्कनस्य, उत्तरदाष्ट्रियत्�स्य, स्�ायत्ततायाः, न�ाचारस्य च प्रोत्साहनम्

गुण�त्तावि�षयकानुसन्धानस्य, परामश7प्रदानस्य, प्रलिश4णकाय7क्रमाणां च प्र�त7नम् गुण�त्तामूल्याङ्कनाय, गुण�त्ताप्रोत्साहनाय, गुण�त्ताक्षिभर4णाय च

उच्चतरलिश4ालाभग्राविहक्षिभः अन्यैस्सह सहयोगश्च

दूरदृषे्टः ध्येय�ाक्यानां, माग7दश7काना ं च अनुगुण ं लक्ष्यप्राप्तय े कटिठन ं परिरश्रा�यन्ती, रा.मू.प्र.परिरषद ् देश े उच्चतरलिश4ासंस्थाना ं गुण�त्तामूल्याङ्कन ं प्र,ानतया लक्ष्यीकरोवित। रा.मू.प्र.परिरषदः मूल्याङ्कन-प्रत्यायनपद्धवितः वि�श्वस्य इतरेषा ं गुण�त्ताश्वासनाक्षिभकरणाना ं पद्धवितक्षिभः सह अत्यन्तं सादृश्यं भजते। अस्यां पद्धतौ संस्थया विक्रयमाणं स्�मूल्याङ्कनं बाह्यप्र�रमूल्याङ्कनं च अन्तभ7�वित।

II. CORE VALUES

Throughout the country SUs and IHSs function in a dynamic environment. The need to expand the system of higher education, the impact of technology on the educational delivery, the increasing private participation in higher education and the impact of globalization (including liberal cross-border and trans-national educational imperatives), have necessitated marked changes in the Indian higher education system. These changes and the consequent shift in values have been taken into cognizance by NAAC



while formulating the core values. Accordingly, in order to ensure external and internal validity and credibility, the QA process of NAAC is grounded within a value framework which is suitable and appropriate to the National context.

ii प्रधानमूल्याविन

स्�ीयज्ञानप्रसारणवि�,ानाना ं प्राचीनलिश4णपद्धतीना ं च पुरस्करणuारा समग्रदेशे संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतराध्ययनसंस्कृतसंस्थाश्च परिर�र्त्तितं्तविन परिर�ेश े काय| कु�7न्त्रिन्त। मूल्याष्ट्रि,ष्ट्रिष्ठतवि�द्यादानस्य, नीवितमूल्यानामा�श्यकतायाश्च कृत े मान�जी�नस्य उच्चतमध्येयानां स्थापनस्य च कृत े त े अती� समादृताः सन्त्रिन्त। उच्चतराध्ययनस्य अनष्ट्रि,कारिरकसंस्थानामाष्ट्रि,पत्यस्य �ैश्वीकरणप्रभा�स्य च �त7मानपरिरदृश्य े एत े संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाश्च पुनःल्पिस्थरीकरणीयाः। मूल्यानां परिर�त7नं न�ीनयान्त्रिन्त्रकवि�कासनाविन च अनुलक्ष्य रा.मू.प्र.परिरषदा एतेषां वि�श्ववि�द्यालयाना ं संस्थाना ं च प्रमुखमूल्याविन विनर्मिमंताविन। गुण�त्ताविन,ा7रण ं मूल्याक्षिश्रतयोजनाक्रमे सुस्थाविपतमस्मिस्त यत ् एतेषा ं वि�श्ववि�द्यालयाना ं संस्थाना ं �ैल4ण्य ं वि�चारपथम ् आनीय गुण�त्ता मूल्याक्षिश्रतयोजना च विन,ा7रिरते।

The accreditation framework of NAAC is based on five core values detailed below:

रा.मू.प्र.प.प्रत्यायनस्�रूपम् अ,ोदत्ताविन प्रमुखाविन पञ्चमूल्याविन आक्षिश्रत्य �त7ते।

(i) Contributing to National DevelopmentMost of the SUs and IHSS have a remarkable capacity to adapt to changes, and at the same time pursue the goals and objectives that they have set forth for themselves. Contributing to National Development has always been an implicit goal of Sanskrit Universities and HEIs. They have played a significant role for creating a cultural consciousness and ethos leading to national integration. The SUs and IHSS thus can create harmony and an atmosphere conducive to building up a composite culture in the country. It is therefore appropriate that the A&A process of the NAAC looks into the ways the SUs and IHSS have been responding to and contributing towards cultivation of traditional knowledge systems and development of Indian culture.

(i) रावि�यवि�कासे योगदानम्

बह�ः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाश्च परिरणामानुगुणम ् आत्मानं परिरणमष्ट्रियतुं वि�लिशष्टं सामर्थ्यय| �हन्त्रिन्त। तथै� ते स्�कीयानां लक्ष्याणाम् उदे्दश्याना ं च परिरपूत्य7थ| समथा7ः सन्त्रिन्त। राष्ट्रि#यवि�कास े योगदान ं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च स�7दा आभ्यन्तर ं लक्ष्यम ् अस्त्ये�। सांस्कृवितकचेतनायाः अन्तःसत्त्�स्य विनमा7ण े राष्ट्रि#यैकतायाः सम्पादन े च महती भूष्ट्रिमका एताक्षिभः संस्थाक्षिभः विनवू्य7ढा। ए�मेत े वि�श्ववि�द्यालयाः संस्थाश्च भारत े संल्पिश्लष्टसंस्कृतेः



परिरपोषाय समीचीनस्य परिर�ेशस्य विनमा7ण े प्रभ�न्त्रिन्त। अतः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाश्च पारम्परिरक-शास्त्रप्रसारणवि�,ाना ं समासादनाय भारतीयसंस्कृतेश्च सं�,7नाय अन�रत ं प्रवितस्पन्दन्ते, भागदाष्ट्रियनश्च भ�न्त्रिन्त। एतेषा ं तादृश ं काम7ण्यम ् अनुलक्ष्य मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रया प्र�त7ताम् इवित युक्तमे�।

(ii) Fostering Global Competencies in the broad perspective

In the present scenario of globalization, cultivation of a cultural ethos and moral values has growingly

become a concern at large. The technological developments at global level require the students of the SUs

and IHSS to develop skills at par with international standards. The vast store of scientific literature in

Sanskrit needs to be explored for searching alternate life styles and solutions to global challenges.

Therefore, the revised format of the accreditation process of NAAC for the SUs and IHSS will lead to the

incentives for preparing the students of these institutions to achieve core competencies, to face the global

requirements successfully with our own view of globalization. This requires that the Sanskrit Universities

and HEIs for Sanskrit education be innovative, creative and entrepreneurial in their approach, to ensure

cultivation of values, civic sense and skill development.

This apart, the SUs and IHSS should also strive hard to contextualize the Sanskrit studies in view of the

emerging global scenario.

(ii) व्यापकपरिरपे्रक्ष्ये �ैणिश्वकदक्षतावि�कासः �ैश्वीकरणस्य सांप्रवितकसन्दभ0 सांस्कृवितकस्यान्तःसत्त्�स्य नैवितकमूल्याना ं च समुत्पादनष्ट्रिमवित

लिचन्तावि�षयेष्�न्यतमः। जागवितकस्तरे जायमानाना ं प्रावि�ष्ट्रि,कवि�कासाना ं कारणेन जागवितकस्तरानुगुणं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च छात्रैः स्�ीयकौशलाभिा�ृद्धिद्धः करणीया �त7ते। �ैक्षिश्वकसमस्याना ं कृते �ैकल्पिल्पक-जी�न-शैलीं परिरष्कारांश्च ग�ेषष्ट्रियतुं संस्कृते वि�द्यमानं वि�पुलं �ैज्ञाविनक�ाङ्मय ं संशो,नीयमस्मिस्त। अतः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च प्रत्यायनप्रविक्रयायाः कृत े रा.मू.प्र.परिरषद्द�्ारा विनर्मिमतंस्य परिर�र्षितंतप्रारूपस्य कारणेन एतेष ु छाते्रषु मौलिलकसामर्थ्यय7मक्षिभ�,7ष्ट्रियत ुं , स्�ीय�ैश्वीकरणदृष्ट्रिष्टकोणेन �ैक्षिश्वकीनाम ् आ�श्यकताना ं परिरपूत7ये सफलतया तासा ं स�मुखीकरणाय च अक्षिभपे्ररणा जागरिरता स्यात्। एतदथ| संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभः च मूल्यानां, सामाद्धिजकजागरूकतायाः, कौशलवि�कासस्य च विनर्मिमवंितविनश्चयाथ| न�ाचारयोजनापरैः सज7नात्मकतायुकै्तः योजनाबदै्धश्च भाव्यम्।

अविप च, समुम्बिन्मषन्तीं �ैक्षिश्वकपरिरल्पिस्थवितमक्षिभलक्ष्य यथाथा7ध्ययन ं सन्दभा7नुगुण ं समन्�ेतुम ् एतैः दृढप्रयत्नरतैश्च भाव्यम्।



(iii) Inculcating a Value System among Students

Although skill development is crucial to the success of students in the job market, skills are of less value in the absence of appropriate value systems. The SUs and IHSS have to shoulder the responsibility of inculcating the desirable value systems amongst the students. In a country like India, with cultural pluralities and diversities, it is essential that students imbibe the appropriate values commensurate with social, cultural, economic and environmental realities, at the local, national and universal levels. Whatever be the pluralities and diversities that exist in the country, there is persisting concern about inculcating the core universal values like truth and righteousness apart from other values emphasized in the various policy documents of the country as well as ancient scriptures in Sanskrit. The seeds of values sown in the early stages of education, mostly aimed at cooperation and mutual understanding, have to be reiterated and re-emphasized at all the higher educational institutions, through appropriate learning experiences and opportunities. It has now become necessary to relocate the idea of globalization with the vision of Sanskrit culture. Instead of promoting consumerism, the Sanskrit culture reveals a genuine idea of globalization with the view of the earth as one family (Vasudhaiva kuṭumbakaṃ). The traditional educational system needs to be further revamped and re-organized to meet the challenges of disintegration and deterioration of moral values. The manual for the A & A of SUs and IHSS therefore examines how these essential and desirable values are being inculcated at the institutional level. The SUs and IHSS should shoulder the responsibility of sustaining and resuscitating the serene ambience which characterizes Sanskrit Culture.

(iii) छा0ेषु मूल्यव्य��ायाः समा�े�ः

यद्यविप आजीवि�का4ेत्र े छात्राणा ं साफल्याय कौशलस्य वि�कासः विनतराम ् अपेक्षि4तः, तथाविप योग्यमूल्यव्य�स्थां वि�ना ताविन कौशलाविन विनरथ7काविन भ�न्त्रिन्त। छात्रेषु अपेक्षि4तमूल्यव्य�स्थाविनमा7णस्य उत्तरदाष्ट्रियत्� ं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च विन�7हणीयम्। सांस्कृवितकबहुत्�-�ैवि�ध्याभ्यां युके्त भारतसदृशे देशे छात्रैः राष्ट्रि#ये प्रान्तीये �ैक्षिश्वके च स्तरे सामाद्धिजक-सांस्कृवितक-आर्शिथंक-पाया7�रक्षिणकतत्त्�ैः सह तदनुगुणमूल्याना ं सम्पादनमत्यन्तमा�श्यकम्। भारत े �त7मानाविन बहुत्�ाविन �ैवि�ध्याविन च सन्त ु नाम, तथाविप संस्कृतप्राचीनशास्त्रग्रन्थेष ु प्रवितपाटिदताना ं �ैक्षिश्वकमूल्यानां सत्याज7�प्रभृतीनामष्ट्रि,गमः कथ ं भ�ेटिदवित लिचन्ता भारतस्य वि�क्षिभन्नयोजनास�बद्धपत्रेष ु प्रक�ीकृता। लिश4ायाः आरम्भकाल े परस्परसाहाय्य ं परस्परा�गमनञ्च लक्ष्यीकृत्य उप्ताविन मूल्यात्मकबीजाविन सम्प्रवित स�7त्र उच्चतराध्ययनसंस्थास ु समुलिचताध्ययनानुभ�ेन अ�सरप्राप्त्या च पुन�7पनीयाविन सुदृढमुपपादनीयाविन च। सम्प्रवित संस्कृत-संस्कृवितध्येयेन सह �ैश्वीकरणवि�चारः पुननू7तनतया प्रवितष्ठापनीयः �त7ते। उपभोकृ्तसंस्कृतेः अपे4या संस्कृताक्षिश्रता संस्कृवितः ‘�सु,ै� कु�ु�बकम्’ इवित दृष्ट्या �ैश्वीकरणस्य मूलसूत्रमक्षिभव्यनलिक्त। नैवितकमूल्याना ं शैलिथल्यस्य ह्रासस्य च समस्याया विनराकरणाथ| प्राचीनलिश4ापद्धतेः न�ीकरण ं न�सांस्थाविनकीकरण ं च आ�श्यकम्। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम्



उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च शैक्षि4कप्राशासविनकविनयमा�लेः टिदग्दर्शिशंकेयम ् आ�श्यकाविन अपेक्षि4ताविन च मूल्याविन संस्थास्तर े कथ ं �ा समा�ेलिशताविन भ�ेयुरिरवित परी4ते। एत े वि�श्ववि�द्यालयाः संस्थाश्च संस्कृताक्षिश्रतायाः संस्कृतेः प्रवितविब�बात्मकस्य प्रशान्तपरिर�ेशस्य संर4णाथ| पुनरुज्जी�नाथ7ञ्च उत्तरदाष्ट्रियत्�ं �हेयुः।

(iv) Promoting the Use of Technology for Teaching, Preservation of Oral Traditions. Manuscripts and the Corpus of Ancient Literature

The advantages of using modern tools and technological innovations in the day-to-day-life are well recognized. The SUs and IHSS are expected to fine-tune the processes of teaching and learning in accordance with them. They are also expected to introduce corresponding changes for betterment of the institutional governance and administration with the use of new technologies. Traditional methods of delivering higher education can be made more meaningful and motivating in consonance with modern techniques and scientific methods of learning and disseminating knowledge. Technological advancement and innovations in educational transactions have to be undertaken by all SUs and IHSS for dissemination of scientific knowledge in ancient texts and literature in Sanskrit, and also for preserving and cultivating the knowledge systems. Sanskrit still offers the richest collection of rare and ancient manuscripts, a sizable of number of which l remain unpublished and unknown.

The SUs and IHSS must strive hard for making the effective use of ICT and to provide ICT literacy to the faculty and the students. This will pave the way for the development of new software, computational database and launching of e- texts for making the corpus of Sanskrit literature available through electronic medium. Moving towards electronic data management and having institutional website to provide ready and relevant information to stakeholders, are desirable steps in this direction. Therefore, NAAC accreditation would look at how the SUs and IHSS have put in place their electronic data management systems and electronic resources and their access to internal and external stakeholders -- particularly the student community.

(iv) अध्यापने, मौखिखकपरम्पराणा ं हस्तलिलखिखतग्रन्थाना ं प्राचीन�ाङ्मय�े�धेश्च संरक्षणे च प्रौद्योविगकीवि�विनयोगस्य प्रोन्नयनम्।आ,ुविनकोपकरणानां वि�विनयोगस्य उपलब्धयः दैनद्धिन्दनजी�ने प्रौद्योविगकीन�ावि�ष्काराणां च लाभाः सम्प्रवित सुष्ठ ु प्रत्यक्षिभज्ञाताः। तदनुगुण ं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च अध्ययनाध्यापनपद्धवितः समन्�यरीत्या प्र�र्षितंतव्या। न�ीनप्रौद्योविगकीज्ञानेन संस्थाना ं नेतृत्�ं प्रशासनञ्च कथ ं �ा गुण�त्तर ं भ�ेटिदवित तदथ| तैः तत्संबद्धपरिर�त7नाविन च आरब्धव्याविन। उत्कृष्टज्ञानस्य सङ्क्रमणस्य याः प्राचीनपद्धतयः ताः आ,ुविनकैरुपायैः अध्ययनाध्यापनयोः �ैज्ञाविनकपद्धवितक्षिभः संयुक्ताः नूनमे� अथ7�त्तराः पे्ररणादाष्ट्रियन्यश्च भवि�ष्यन्त्रिन्त। प्राचीनसंस्कृतग्रने्थषु साविहत्य े च �त7मानस्य �ैज्ञाविनक-ज्ञानस्य प्रसारणाय संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च शै4क्षिणकसंक्रमणस्य 4ेत्र े प्रौद्योविगकीपुरोगतयः न�ोन्मेषाश्च



स्�ीकत7व्याः, तैः ज्ञानप्रणालीनां संर4णं वि�कासश्च कत7व्यः। संस्कृतेऽ,ुनाविप दुल7भानां प्राचीनानां च हस्तलिलखिखतग्रन्थाना ं सम्पन्नो भाण्Kारो वि�द्यत े यस्य अल्पीयाने�ांशः प्रकालिशतः, महान् रालिशरप्रकालिशतः अज्ञातश्च �त7ते।

संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः संस्कृतसंस्थाक्षिभश्च प्रौद्योविगकीमाध्यमाना ं सफलाय वि�विनयोगाय अध्यापकेभ्यः छात्रेभ्यश्च सूचनासमे्प्रषणप्रवि�ष्ट्रि,ज्ञानस्य प्रदानाय च महान् परिरश्रमः करणीयः। अनेन सूचनासमे्प्रषणप्रवि�ष्ट्रि,ज्ञानेन संस्कृते वि�द्यमानं वि�पुलं ज्ञानं जनेभ्यः उपलम्भष्ट्रियतुं न�ीन-तन्त्रांशस्य सङ्गणकीयदत्तांशविन,ेः �ैद्युत-ग्रन्थानां च विनमा7णेन न�ीनः पन्थाः आवि�ष्कृतः स्यात्।

अस्या ं टिदलिश प्रौद्योविगकीसा,नैः �ैद्युतदत्तांशप्रबन्धन े प्र�ृक्षित्तः, संस्थायाः जालस्थानस्य विहत,ारकाणां कृते सद्यः लिसद्धस्य उपयुक्तस्य च प्रवित�ृत्तस्य संपे्रषणष्ट्रिमवित uयम् अपेक्षि4तसोपानयुगं भ�वित। अतः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः संस्कृतसंस्थाश्च कथ ं तेषा ं �ैदु्यतदत्तांशप्रबन्धनप्रणालीः �ैद्युतसंसा,नाविन च वि�विनयोजयन्त्रिन्त, अविप च ताविन सा,नाविन आन्तरबाह्यविहत,ारकेभ्यः, वि�शेषतः छात्र�गा7य कथं प्रापयन्त्रिन्त इवित रा.मू.प्र.परिरषदः प्रत्यायनप्रविक्रयायां परीक्ष्यते।

(v) Quest for Excellence

Contributing to nation-building and skills development of students, SUs and IHSs should demonstrate a drive to develop themselves into centres of excellence. Excellence in all that they do, will contribute to the overall development of the system of higher education of the country as a whole. This ‘Quest for Excellence’ could start with the assessment or even earlier, by the establishment of the Steering Committee for the preparation of the Self Study Report (SSR) of an institution. Another step in this direction could be the identification of the strengths and weaknesses in the teaching and learning processes as carried out by these institutions

The quest for excellence should involve a multi-disciplinary approach for higher researches, cultivation of Sanskrit language as a potential vehicle for the expression of thought processes and intellectual deliberations and assimilation of Sanskrit in all the aspects of life and behavior. The five core values as outlined above form the foundation for assessment of institutions that volunteer for accreditation by NAAC. In conformity with the goals and mission of the institution, the SUs and IHSS may also add to these their own core values.

(v) उत्कषा-न्�ेषणम्

रा#विनमा7ण े छात्राणा ं कौशलवि�कास े च भाग ं �हन्त्यः संस्थाः स्�यम ् उत्कृष्टतायाः केन्द्ररूपेण वि�कासम�ाप्तुम ् उद्यमशीलाः भ�ेयुः। ताक्षिभः संस्थाक्षिभः विक्रयमाणः संपूण¬ विह उत्कष7ः पूण7तः देशस्य उच्चतरलिश4ाप्रणाल्याः समग्रवि�कास े कारण ं भवि�ष्यवित। उत्कषा7,ानाय इयमुत्कण्ठा मूल्याङ्कनेन साकं, मूल्याङ्कनात् पू�| �ा संस्थायाः स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनविनमा7णे संचालनसष्ट्रिमतेः स्थापनेन आरब्धव्या। शैक्षि4कलेखापरी4णेन, आन्तरिरकगुण�त्ता-श्वासनकेन्द्रस्य भूष्ट्रिमकायाः दृढीकरणेन संस्थया



उपयुज्यमानानाम् अध्ययनाध्यापनप्रविक्रयाणां शक्तीनां दौब7ल्यानां च प्रत्यक्षिभज्ञानमविप अस्यां टिदलिश एकः पद4ेपः भवि�तुमह7वित। उच्चानुसन्धानाय बहुशास्त्राीयोपागमानां, लिचन्तनप्रविक्रयाणां बौद्धिद्धक-गोष्ठीनां च अक्षिभव्यक्तय े समथ7माध्यमरूपेण संस्कृतभाषायाः सं�,7न ं तथा जी�नस्य स�7दशास ु स्�भा� े च संस्कृतस्य आत्मसात्करणम् इवित उत्कष7पे्रप्सायाः अङ्गभूतं भ�तु।

रा.मू.प्र.परिरषदा पू�7विनर्दिदंष्टाविन पञ्च प्र,ानमूल्याविन प्रत्यायनस्य कृते स्�यंकृतप्रस्ता�ानां संस्थानां मूल्याङ्कनाथ| मूला,ाररूपेण कल्पन्ते। स्�ीयध्येयस्य लक्ष्यस्य चानुगुण ं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः संस्कृतसंस्थाक्षिभश्च स्�ीयमूल्यैः सह एताविन प्र,ानमूल्याविन योजष्ट्रियतुं शक्यन्ते।

II. ASSESSMENT AND ACCREDITATION OF SUs and IHSSThe NAAC has been carrying out the process of quality assessment and accreditation of HEIs over the past two decades. Several HEIs have gone through this process and a sizeable number has also undergone subsequent cycles of accreditation. True to its commitment for promoting quality culture in HEIs in consonance with the overall developments in the field of education as well as the outside world, NAAC has strived to be sensitive to these and adequately reflect these in its processes. The A&A process of NAAC continues to be an exercise in partnership of NAAC with the HEI being assessed. As is known by now, the A&A process of NAAC is being revised and this revision attempts to enhance such a partnership. Over years the feedback procured from the HEIs, other stakeholders and the developments in the national scene – all have contributed to making appropriate revisions in the process so as to accelerate the process with greater quality rigor.The SUs and IHSS, like their global counterparts, must strive for realization of multifarious layers of these goals in their functioning on all levels.

II. संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् , उच्चतरसंस्कृताध्ययनसं�ानां मूल्याङ्कनं प्रत्यायनञ्च। रा.मु.प्र.परिरषद ् वि�गतयोः दशकuयोः उच्चलिश4ासंस्थाना ं गुण�त्तायाः मूल्याङ्कनं प्रत्यायनप्रविक्रया ं च अग्र े सारयन्ती अस्मिस्त। काश्चन उच्चलिश4ासंस्थाः एतया प्रविक्रयया प्रत्यायनं प्राप्त�त्यः, तथा च काश्चन प्रत्यायनस्य उत्तरोत्तरचक्राक्षिण अविप समाविपत�त्यः। लिश4ा4ेते्र �ाह्यजगवित च जायमानसमग्रवि�कासेन सह आनुरूप्य ं संस्थाप्य उच्चलिश4ासंस्थासु गुण�त्तासंस्कृतेः सं�,7नाथ| प्रवितबद्धा सती रा.मु.प्र.परिरषद ्उक्तसंस्थाः प्रवित सं�ेदनशीलतायाः प्रदश7न े तथा च स्�प्रविक्रयास ु तत्पया7प्तरूपेण प्रवितविबम्बि�बतकरणाथ| प्रयासमकरोत्। रा.मु.प्र.परिरषदः मूल्यांकनप्रत्यायनप्रविक्रया ता�त ् रा.मु.प्र.परिरषदः मूल्याङ्कनविक्रयमाणोच्चलिश4ासंस्थायाः च सहभाविगतायाः अन�रतप्रयासः। यथा एता�ता ज्ञातं यत ् रा.मु.प्र.परिरषदः मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रयायाः संशो,न ं विक्रयमाणमस्मिस्त तथा च संशो,नमेतत ् पू�¬क्तसहभाविगतायाः सं�,7नाथ| प्रयत्नमाचरवित। वि�गतबष0भ्यः उच्चलिश4ासंस्थाभ्यः, इतरलाभग्राविहभ्यः तथा च राष्ट्रि#यपरिरदृश्यघ�नाक्रमेभ्यः या प्रवितपुष्ट्रिष्टः प्राप्यते, सा एतस्यां प्रविक्रयायां समुलिचतसंशो,नाथ| योगदानं प्रदत्त�ती, येन आष्ट्रि,क्येन गुण�त्तया



सह प्रविक्रयायाः गतितं सं�,7ष्ट्रियतुं शक्यते। एतेषु प्रकत्येकमविप स्�ं स्�ं ध्येयम् अविनतरसा,ारण्येन सा,यवित। वि�श्वस्तर े तेषा ं सहगाष्ट्रिमना ं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं उच्चसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च काय7प्रणाल्यां स�7स्तरेषु एतेषां ध्येयानां साङ्गोपाङं्ग चरिरताथकरणाय वि�लिशष्टप्रयासो भ�ेत्।

Revised Assessment and Accreditation Framework

The Revised Assessment and Accreditation (A&A) Framework is launched in July 2017. It represents an explicit Paradigm Shift making it ICT enabled, objective, transparent, scalable and robust. The Shift is:

from qualitative peer judgement to data based quantitative indicator evaluation with increased objectivity and transparency

towards extensive use of ICT confirming scalability and robustness in terms of simplification of the process drastic reduction in number of questions, size of the

report, visit days, and so on In terms of boosting benchmarking as quality improvement tool. This has been attempted

through comparison of NAAC indicators with other international QA frameworks introducing pre-qualifier for peer team visit, as 30% of system generated score. introducing System Generated Scores (SGS) with combination of online evaluation (about 52%)

and peer judgement (about 48%) in introducing the element of third party validation of data and the possibility of roping in

multiple agencies in adopting a 100% off site evaluation of HEIs applying for 4th cycle accreditation; on-site visits

in exceptional cases in providing appropriate differences in the metrics, weightages and benchmarks to universities,

autonomous colleges and affiliated/constituent colleges in revising several metrics to bring in enhanced participation of students and alumni in the

assessment process

मूल्यांकनप्रत्यायनयोः न�ीना रूपरेखामूल्यांकनप्रत्यायनयोः न�ीना रूपरेखा जुल ै 2017 तम े सं�त्सर े विनर्मिमतंा विक्रयान्त्रिन्�ता च

सूचनासमे्प्रषणप्रवि�ध्यनुकूला, �स्तुविनष्ठा, पारदर्शिशंका, मान4मा, दृढा च वि�द्यते ; या 4ेत्रेऽस्मिस्मन् महत् परिर�त7नं समानेष्यवित।

तथा विह - अत्र प्र�रगणेन प्रदत्तस्य गुणा,ारिरतविनण7यस्य दत्तांशाक्षिश्रतपरिरमाणसूचकमूल्यांकनस्य च

स्�ीकारात् मूल्यांकनस्य �स्तुविनष्ठता पारदर्शिशतंा च �र्मि,ंष्यते। सूचनासमे्प्रषणप्रवि�,ेः सम्प्रयोगात् मान4मता दृढता च विनश्चीयेत। प्रविक्रयायाः सरलीकरणेन, प्रश्ना�ल्यां प्रश्नसङ्ख्यायाः न्यूनीकरणेन च प्रवित�ेदनस्य लघुता साध्येत,

प्र�रसष्ट्रिमतेः विनरी4णटिद�सानाम् अल्पीयस्त्�ं च साध्येत।



रा.मू.प्र.परिरषदः मानकाना ं तुलनाम ् अन्ताराष्ट्रि#यगुण�त्ताश्वासनरूपरेखया सह कृत्�ा, तत्र गुण�त्ताप्रोन्नयनोपकरणत्�ेन उत्कृष्टगुणमानस्य (Benchmark) संयोजनं कृतम्।

प्र�रसष्ट्रिमतेः विनरी4णाथ7म ् आगमनात ् प्रागे� प्रायः तितं्रशत्प्रवितशतात्मकः मूल्याङ्कनांशः यान्त्रिन्त्रकप्रणाल्या विन,ा7य0त।

यन्त्रविन,ा7रिरताङ्कव्य�स्थायाः संयोजन ं - यत्र अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रमाध्यमेन मूल्याङ्कनं विuपञ्चाशत्प्रवितशतं, तथा प्र�रगणसमी4याः मूल्याङ्कनं च अष्टचत्�ारिरंशत्प्रवितशतं परिरगक्षिणतम्।

दत्तांशस्य बाह्यपरी4णेन �ै,तासम्पादनं तथा नैकसंस्थानाम् एकसूते्रण काय7विनबन्धने सम्भ�ः। याः उच्चतरलिश4ासंस्थाः चतुथ7चक्रप्रत्यायनाथ7म ् आ�ेदयन्त्रिन्त, ताः शतप्रवितशतं

परो4मूल्याङ्कनuारा परीक्ष्यन्ते। वि�लिशष्टसन्दभ0 प्रत्य4मूल्याङ्कनमविप सम्भ�ेत्। वि�श्ववि�द्यालयानां, स्�ायत्तमहावि�द्यालयानां, स�बद्धमहावि�द्यालयाना ं च कृते मानेषु, अष्ट्रि,मानेषु,

उत्कृष्टगुणमानेषु च योग्यमन्तरं प्रदर्शिशंतम्। मूल्याङ्कनप्रविक्रयाया ं छात्राणां, पू�7च्छात्राणा ं च अष्ट्रि,कभागग्रहणाय नानावि�,मानानां

परिरष्करणम्।

(i) Focus of Assessment

NAAC assessment lays focus on the institutional developments with reference to three aspects: Quality initiative, Quality sustenance and Quality enhancement. The overall quality assurance framework of NAAC thus focuses on the values and desirable practices of HEIs and incorporates the core elements of quality assurance i.e. internal and external assessment for continuous improvement. The value framework of NAAC starts with its choice of unit of evaluation i.e. the Institution as a whole. The A&A process of NAAC which involves a combination of self evaluation and external peer evaluation implicitly or explicitly is concerned with looking at the developmental aspects of the SUs and IHSS in the context of quality.

In line with NAAC’s conviction that quality concerns are institutional, Quality Assessment (QA) can better be done through self-evaluation. The self-evaluation process and the subsequent preparation of the Self Study Report (SSR) to be submitted to NAAC involves the participation of all the stakeholders – management, faculty members, administrative staff, students, parents, employers, community and alumni. While the participation of internal stakeholders i.e. management, staff and students provide credibility and ownership to the activity and could lead to newer initiatives, interaction with the external stakeholders facilitate the development process of the institution and their educational services. Overall, the QA is expected to serve as a catalyst for institutional self-improvement, promote innovation and strengthen the urge to excel.

It is attempted to. enlarge the digital coverage of the entire process of A&A. This, it is believed, will not only accelerate the process but also bring in greater objectivity into the process.



The possible differentiation required in respect of HEIs which are going for subsequent cycles of A&A, appropriate scope has been provided in the Process. This will allow the HEIs to appropriately represent the developments they have attempted after the previous A&A.

(i) मूल्याङ्कनस्य केन्द्रविqन्दुःसंस्थानां वि�कासं केन्द्रीकृत्य रा.मू.प्र.परिरषद ्

गुण�त्तोपक्रमः गुण�त्ताक्षिभर4णं गुण�त्तासं�,7नं चेवित त्रीन् प4ान् अक्षिभलक्ष्य मूल्याङ्कनं करोवित।

ए� ं रा.मू.प्र.परिरषद ् संस्थायाः समग्रगुण�त्ताश्वासनरूपरेखाम्, उच्चतरलिश4ासंस्थानाम् अपेक्षि4तव्य�हारान्, मूल्याविन च केन्द्रीकृत्य मूल्याङ्कन े प्र�त7ते। सा च रूपरेखा गुण�त्ताश्वासनस्य प्र,ानतत्त्�ानां सततवि�कासाय आन्तरिरकं बाह्यञ्च मूल्याङ्कनम् अन्तभा7�यवित। रा.मू.प्र.परिरषद ्समग्रां संस्थाम ् एकांशत्�ेन परिरकलय्य मूल्याङ्कनस्य आद्य ं चरण ं प्रारभते। गुण�त्तासन्दभ0 संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं च वि�कासप4ाणा ं सम�लोकनं मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रयया प्रत्य4रूपेण, परो4रूपेण, स्�मूल्याङ्कनेन, बाह्य-प्र�रमूल्याङ्कनेन च संबद्धमस्मिस्त।

मूल्याङ्कनप्रत्यायनप्रविक्रयाया ं स्�मूल्याङ्कनमत्यन्त ं महत्त्�पूण| �त7ते। उच्चतराध्ययनसंस्थासु

एतस्य स्�मूल्याङ्कनस्य �स्तुविनष्ठतायाः, आत्मवि�शे्लषणस्य आत्मा�लोकनप्र�ृत्तेश्च वि�कासाथ7म् अविततरा ं महनीया भूष्ट्रिमका भ�वित। रा.मू.प्र.परिरषदा प्रस्तुतायाः विनदर्शिशंकायाः स्�मूल्याङ्कनप्रारूपं वि�क्षिभन्नाः विनवि�ष्टीः विनष्पादनाविन, सौवि�ध्याविन च वि��ृणोवित। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः संस्कृतसंस्थाश्च अनेन मूल्याङ्कनेन स्�ीयशक्तीः, दौब7ल्याविन, अ�सरान्, स्प,ा7ह्वयान् च जानीयुः।

स्�मूल्याङ्कनात ् पर ं रा.मू.प्र.परिरषद े समप7णीय े स्�ाध्ययनप्रवित�ेदन े प्रबन्धमण्Kलस्य, लिश4काणां, प्राशासविनककम7चारिरणां, छात्राणाम्, अक्षिभभा�कानां, विनयोक्तॄणां, पू�7च्छात्राणां, समुदायस्य च सहभाग इष्यते। छात्र-कम7चारिर-प्रबन्धमण्Kलप्रभृतीनाम ् आन्तरिरकलाभग्राविहणां भागग्रहण ं स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनविनमा7णप्रविक्रयायाः वि�श्वसनीयताम ् अष्ट्रि,कार ं च पोषयवित। अविप च बाह्यलाभग्राविहक्षिभः सह सं�ादेन नूतनोपक्रमान् आरभते, वि�कासप्रणालीमुपकरोवित, तेषां शैक्षि4कसे�ाश्च पुरस्करोवित। स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनं साकल्येन संस्थायाः स्�वि�कासस्य न�ाचारस्य च प्रोन्नयने, उत्कृष्टतायाः प्राप्तये अभीप्सायाः सं�,7ने प्रोद्बलने च समुत्पे्ररकं भ�ेटिदत्यपे4ते।

मूल्यांकनप्रत्यायनप्रविक्रयाया ं संगणकीयांकनपद्धत्याः संश्रयण े तस्याः बहुवि�स्तार े च प्रयासो वि�विहतः। एतेन प्रविक्रयायां न के�लं �ेगाः समासाटिदतः, अविप तु �स्तुविनष्ठताऽविप समानीता।



याः संस्थाः प्रत्यायनस्य उत्तरोत्तरचक्र ं प्रवि�शन्त्रिन्त, तासा ं प्रत्यायनप्रविक्रयायामविप ईषuैल4णाय्सम्पादनाय प्रयासो वि�विहतः, येन ताक्षिभः संस्थाक्षिभः साष्ट्रि,तां प्रगवितम्, अक्षिभ�ृद्धिद्धञ्च प्रकाशष्ट्रियतुमा ्अ�सरः प्राप्यते।

III. QUALITY INDICATOR FRAMEWORK (QIF)

The criteria based assessment forms the backbone of A&A process of NAAC. The seven criteria represent the core functions and activities of a HEI. In the revised framework not only the academic and administrative aspects of institutional functioning but also the emerging issues have been included. The seven Criteria to serve as basis for assessment of HEIs are:

1. Curricular Aspects2. Teaching-Learning and Evaluation3. Research, Innovations and Extension4. Infrastructure and Learning Resources5. Student Support and Progression6. Governance, Leadership and Management7. Institutional Values and Best Practices

Under each Criterion a few Key Indicators are identified. These Key Indicators (KIs) are further delineated as Metrics which actually elicit responses from the HEIs. These seven criteria along with their KIs are given below explicating the aspects they represent.

The Criteria-based assessment promotes judgment based on values. For example the Criterion on “Governance, Leadership and Management” promotes the values such as participation, transparency, team work, systems view, justice, self-reliance and probity in public finance. NAAC has already developed a well defined set of key aspects and indicators under all these seven criteria. Considering the typical nature of SUs and IHSS, additional indicators have been identified under all these key aspects especially suitable to the mission and goals of SUs and IHSS.

The Key Aspects as well as the indicators identified under each of the seven criteria reflect the characteristics and values of the SUs and IHSS on which assessment is to be made. The indicators under each of the Key Aspects focus in particular on the outcomes and the over-all functioning of an institution.

The strengths or weaknesses in one area may have an effect on quality in another area. Thus the issues

addressed within the Criteria and Key Aspects are closely inter-related and may appear to be overlapping. The criteria and the Key Aspects are not a set of standards or measurement tools by themselves and do not cover everything which happens in every the SU and IHSS. They are the layers for transformational change and provide an external point of reference for evaluating the quality of the institution under assessment.

The NAAC has evolved a universal framework for A & A of HEIs across the country, which has been

re-contextualized for SUs and IHSS. The application of this framework for SUs and IHSS will



hopefully lead to the mainstreaming of these institutions and evolving a uniform pattern of Sanskrit education.

गुण�त्तासfूचकरूपरेखा रा.मू.प्र.परिरषदा विक्रयमाण ं विनकषाक्षिश्रतमूल्याङ्कन ं मूल्याङ्कनप्रत्यायनयोः मूलस्तम्भः। सप्त

विनकषाः संस्थागतान् गवितवि�,ीन् प्र,ानकाया7क्षिण च सूचयन्त्रिन्त।मूल्याङ्कनप्रत्यायनयोः कृत े आ,ाररूपेण अ,ोलिलखिखताः सप्त विनकषाः रा.मू.प्र.परिरषदा

विनक्षिश्चताः। ते यथा –1. पाठ्यचया7प4ाः।2. लिश4णाष्ट्रि,गमप्रविक्रया मूल्याङ्कनं च।3. अनुसन्धानं, न�ाचाराः, वि�स्तारश्च।4. मूलभूतसंसा,नाविन अष्ट्रि,गमसंसा,नाविन च।5. छात्राणां प्रोद्बलनं पुरोगवितश्च। 6. प्रशासनं, नेतृत्�ं, प्रबन्धनं च।7. सांस्थाविनकमूल्याविन स�¬त्तमपरिरपा�यश्च।

विनकषाक्षिश्रतमूल्याङ्कनं मूल्या,ारिरतविनण7यं प्रोन्नयवित। तद्यथा – ‘प्रशासनं, नेतृत्�ं, प्रबन्धनं च’ इवित विनकषः - भागग्राविहत्�ं, पारदर्शिशंता, गणकाय| , प्रणालीदृष्ट्रिष्टः, न्यायः, आत्मप्रत्ययः, सा�7जविनकेषु अथ0षु शुलिचता - इत्यादाीविन मूल्याविन प्रोन्नयवित।

रा.मू.प्र.परिरषदा एतेषु सप्तस ु विनकषेष ु सुलिचन्त्रिन्तताना ं प्र,ानसूचकाना ं वि�कासः कृतपू�7ः। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च वि�लिशष्टस्�रूपमक्षिभलक्ष्य ध्येयानां काय7वि�,ानानाम ् अनुगुण ं स�0ष ु प्र,ानप4ेष ु अवितरिरक्तसूचकाविन सष्ट्रिन्न�ेलिशताविन। ताविन संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च गुण,मा7न ् मूल्याविन च प्रवितविब�बयन्त्रिन्त, यदा,ारेण मूल्याङ्कन ं करणीयमस्मिस्त। प्रत्येकं प्र,ानप4 े वि�द्यमानाविन सूचकाविन वि�शेषतः संस्थायाः उपलब्धीः समग्रकाय7रीतीश्च केन्द्रीकु�7न्त्रिन्त। एकस्मिस्मन् स्थाने वि�द्यमानाः शक्तयः दौब7ल्याविन �ा स्थानान्तरे गुण�त्ता ं प्रभा�येयुः। अतः विनकषेष ु प्र,ानप4ेष ु च गाढं संबद्धाविन तत्त्�ाविन क्�लिचत ् पुनरुक्तानी� प्रतीयेरन्। एते विनकषाः प्र,ानप4ाश्च स्�यमे� प्रमाणाविन मापनोपकरणाविन �ा नै� सन्त्रिन्त। ताषेु विनकषेषु प्र,ानप4ेष ु च संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभः च विक्रयमाण ं स�7मविप न अन्तभ7�वित। एत े विनकषाः प्र,ानप4ाश्च मूल्याङ्कनवि�षयीभूतायाः संस्थायाः गुण�त्ता ं मूल्याङ्कन ं च बाह्यपरी4णा�सरप्रदानेन ताम ् उपकु�7न्त्रिन्त। समग्रदेशस्य उच्चतरलिश4ासंस्थाना ं मूल्याङ्कनाय प्रत्यायनाय च रा.मू.प्र.परिरषदा वि�श्वजनीनरूपरेखा विनर्मिमंता या विह संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम्



उच्चतरसंस्कृताध्यायनसंस्थाना ं परिरपे्रक्ष्य े पुनर्षिनंर्मिमतंास्मिस्त। एतस्याः रूपरेखायाः वि�विनयोजनेन संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानां च मुख्य,ारायाम् आनयनाथ| संस्कृतलिश4ायाः समरूपतावि�कासे च महान् उपयोगो भ�ेत्।

Criterion I - Curricular Aspects: The Curricular Aspects are the mainstay of any educational institution. However, the responsibilities of various HEIs in this regard vary depending on their administrative standing. That is, an Affiliated College is essentially a teaching unit which depends on a larger body namely university for legitimizing its academic and administrative processes. Its engagement with curricular aspects is mainly in their implementation while its participation in curriculum development, procedural detailing, assessment procedures as well as certification is peripheral and these are “givens’’. Whereas a University has the mandate to visualize appropriate curricula for particular programmes, revise/update them periodically, ensure that the outcomes of its programmes are defined by its bodies. In case of Autonomous Colleges curricular responsibilities are similar to the universities.

Criterion I pertains to the practices of an institution in initiating a wide range of programme options and courses that are in tune with the emerging national and global trends and relevant to the local needs. Apart from issues of diversity and academic flexibility, aspects on career orientation, multi-skill development, feedback system and involvement of stakeholders in curriculum updation are also gauged.

1. प्रथमः विनकषः – पाठ्यचया-पक्षाःप्रत्येक ं शैक्षि4कसंस्थायाः मूला,ारः भ�वित पाठ्यचया7प4ाः। सन्दभ0ऽस्मिस्मन्

वि�वि�,ोच्चलिश4ासंस्थानाम ् उत्तरदाष्ट्रियत्� ं प्राशासविनकदृष्ट्या क्षिभन्न ं भ�वित। स�बद्धमहावि�द्यालयः सामान्यतः अध्यापनकाय| विन�7हन ् स्�ीयशैक्षि4कप्राशासविनकप्रविक्रयाणा ं विनयमबद्धीकरणाथ| वि�श्ववि�द्यालयमाक्षिश्रत्य वितष्ठवित। स�बद्धमहावि�द्यालयस्य योगदानं पाठ्यचया7प4ाणां विक्रयान्�यनपय7न्तमे� भ�वित। पाठ्यचया7याः वि�कासे, विक्रयान्�ये, मूल्याङ्कनप्रविक्रयायां च तस्य उत्तरदाष्ट्रियत्�ं न भ�वित। परं वि�श्ववि�द्यालयस्य इद ं प्र,ानमुत्तरदाष्ट्रियत्� ं भ�वित यत ् प्रत्येकं पाठ्यक्रमस्य पाठ्यचया7याः विनमा7णम्, विनयतकाल े तस्मिस्मन ् संशो,न ं , पाठ्यक्रमपरिरणामाः यथा अष्ट्रि,गताः स्युः, तथा विन,ा7रिरतविनकायैः परिरभाविषताः भ�ेयुः। स्�ायत्तमहावि�द्यालयाना ं पाठ्यचया7स�बद्धोत्तरदाष्ट्रियत्� ं वि�श्ववि�द्यालयेन सा�यं भजते।

विनकषोऽय ं स�बद्ध्यत े यत ् संस्थाuारा प्रचाल्यमानाना ं वि�वि�,प्रकारकैल्पिच्छकपाठ्यपत्राणाम् आरम्भः उदयमानराष्ट्रि#य�ैलिशकप्र�ृत्त्यनुगुण ं तथा च स्थानीया�श्यकतानुगुण ं स्यात ् इवित। शैक्षि4कनमनीयतया वि�वि�,तास�बद्धवि�षयैश्च सह �ृत्त्युन्मुखीकरणप4ाः, बहुकौशलवि�कासः, प्रवितपुष्ट्रिष्टव्य�स्थाश्च भ�ेयुः। पाठ्यचया7याः ना�ीन्यसम्पादने लाभग्राविहणां भागग्रहणमविप भ�ेत्।


KEY INDICATORSप्र,ानसूचकाः

1.1 -Curriculum Design and Development1.2 Academic flexibility1.3 Curriculum Enrichment1.4 Feedback System


प्रधानसूचका fः

1.1 -पाठ्यचया7याः संरचना वि�कासश्च

1.2 शैक्षि4कनमनीयता 1.3 पाठ्यचया7सं�,7नम्1.4 प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रणाली

1.1 Curriculum Design and Development

One of the significant responsibilities of Universities and Autonomous Colleges in sanskrit is Curriculum Design and Development and thus are expected to have processes, systems and structures in place to shoulder this responsibility. Curriculum Design and Development is a complex process of developing appropriate need-based inputs in consultation with expert groups, based on the feedback from stakeholders. This results in the development of relevant programmes with flexibility to suit the professional and personal needs of the students and realization of core values. The Key Indicator (KI) also considers the good practices of the institution in initiating a range of programme options and courses that are relevant to the local needs and in tune with the emerging national and global trends.

Curriculum evolved by the University/Autonomous College comprises Programme Outcomes (POs), Programme Specific Outcomes (PSOs) and Course Outcomes (COs), the substantive outlines of courses in every discipline (syllabus), organizational details of implementation as well as assessment of student performance and thereby attainment of PSOs and COs. The quality element is reflected in the efforts to revise, update, include emerging concerns etc., the University/Autonomous College makes in this regard. The Curriculum designed by University/Autonomous College may also focus on employability, entrepreneurship and skill development. The POs, PSOs, COs could be uploaded on Institutional website.

1.1. पाठ्यचया-याः संरचना वि�कासश्च पाठ्यचया7याः प्रारूपविनमा7णे वि�कास े च संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम्

उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थानाञ्च महती भूष्ट्रिमका �त7ते। अत एतत् उत्तरदाष्ट्रियत्�ं विन�¬ढुं तत्र प्रविक्रयाः,



प्रणाल्यः संरचनाश्च व्य�ल्पिस्थताः भ�ेयुः। पाठ्यक्रमरचना तविuकासश्च इवित एका संल्पिश्लष्टप्रविक्रया, यत्र बहुवि�,क्रमाः वि�शेषज्ञताश्च अपेक्षि4ताः भ�न्त्रिन्त। लाभग्राविहभ्यः प्राप्तायाः प्रवितपुषे्टः आ,ारेण, वि�शेषज्ञसमुदायस्य वि�चारवि�मश7नेन च योग्यपाठ्यक्रमवि�कासस्य प्रविक्रयेयम्। एतत्फलरूपेण शैक्षि4कनमनीयतया सह प्रासविङ्गकपाठ्यक्रमाणा ं वि�कासो भ�वित। त े च पाठ्यक्रमाः छात्राणां, व्या�साष्ट्रियकानां, व्यलिक्तगतानाम ् आ�श्यकतानुगुणं भ�न्त्रिन्त, प्र,ानमूल्याविन च सा4ात्कारयन्त्रिन्त। अयं प्र,ानसूचकः अ,ोविनर्दिदंष्टेष ु वि�द्यमानाः स�¬त्तमपरिरपा�ीः परिरशीलयवित यत्र संस्थया प्रारब्धाः नानापाठ्यक्रमवि�कल्पाः पाठ्यक्रमशृंखलाश्च स्थाविनका�श्यकतायाम ् उपयुक्ताः स्युः अविप च उदयमानानां राष्ट्रि#य-�ैक्षिश्वक-प्र�ृत्तीनामनुगुणं सामञ्जस्यं भजेयुः।

1.2 Academic Flexibility

Academic flexibility refers to freedom in the use of the time-frame of the courses, horizontal mobility by the way of deputation and exchange of the faculty and students; inter-disciplinary options and others facilitated by curricular transactions. Supplementary enrichment programmes introduced as an initiative of the college, credit system and choice offered in the curriculum, in terms of programme, curricular transactions and time-frame options are also considered in this key Indicators.

1.2.�ैणिक्षकनमनीयता ‘शैक्षि4कनमनीयता’ इवित शब्दोऽय ं पाठ्यचया7न्तग7तयाः समयबद्धरूपरेखायाः स्�ेच्छयोपयोगं,

लिश4काणा ं छात्राणाञ्च वि�शिाषं्ट विनयाोजनं, वि�विनमयम्, अन्तःशास्त्रीयवि�कल्पान् पाठ्यक्रमव्य�हारोपयुक्तान ् तटिदतरांशांश्च दश7यवित। महावि�द्यालयेन संपे्ररकरूपेण समारब्धाः संपूरकपरिर�,7कपाठ्यक्रमाः, श्रेयःप्रणालीव्य�स्था, पाठ्यक्रम े छात्राणा ं कृत े ग्राह्यवि�कल्पाः, पाठ्यसमयबद्धवि�कल्पाश्च अत्रै� समालोच्यन्ते।

1.3 Curriculum Enrichment

Every academic institution translates the curriculum framework and the specified syllabus by rendering them into practical forms, in which the main focus is on the student attributes and on holistic development of the students so that he/she can display multiple skills and qualities. For effective transaction of the curriculum it is required it is up-to date. For keeping the curriculum up-to-date and introduce appropriate changes within the given curriculum, several inputs are provided parallelly or sequentially. All these would be possible through introduction and use of quality materials which would enrich the curriculum and provide concrete referents for organizing the curriculum. It is expected that the SUs and IHSS would develop unique foundation courses suited to the vision of the institution. They are also expected to provide language competencies in Sanskrit and



various Indian and foreign languages. The students should be given exposure to ancient scripts used in the manuscripts and information about the latest discoveries of manuscripts.

1.3.पाठ्यचया-णिभ�ध-नम्प्रत्येकं शैक्षि4कसंस्था पाठ्यचया7रूपरेखां वि�लिशष्टपाठ्यांशञ्च व्या�हारिरकतया समानीय स्पष्टतां

यचे्छत्, यत्र वि�शेषतः छात्रगुणाानां समग्रवि�कासे चा�,ानं दीयेत, येन छात्रः वि�क्षिभन्नकौशलाविन गुणांश्च अज7येत्। पाठ्यचया7याः विक्रयान्�यन ं प्रभवि�ष्णुतया भ�ेटिदवित हेतोः तस्याः अद्यतनत्� ं सम्पादनीयम्। तदथ| प्रदत्तपाठ्यक्रम े योग्यपरिर�त7नाना ं प्रारम्भाथ| समान्तरेण क्रमशः बह�ः अन्तरंशाः प्रदत्ताः। स�7मेतत ् तदै� सुलभ ं भ�वित यदा गुण�त्तासामग्र्याः प्र�ेशन ं वि�विनयोगश्च भ�ेताम्, यद्द�्ारा पाठ्यचया7वि�कासो भ�ेत्। पाठ्यक्रमस्य आयोजन े सुदृढ ं सन्दृब्धाविन प्रकरणाविन विन�ेशनीयाविन। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाश्च स्�ीयध्येयानुगुण ं वि�ल4णानां प्राथष्ट्रिमकपाठ्यक्रमाणा ं विनमा7ण ं कुयु7ः। संस्कृत े तथा वि�क्षिभन्नास ु भारतीयासु पाश्चात्त्यास ु च भाषासु भाषासामर्थ्यया7विन प्रकल्पयेयुः। हस्तलिलखिखतग्रन्थानां परिरशीलनाय पुरालिलविपशास्त्रमविप छात्राः परिरलिचन्�न्तु नाम, साम्प्रवितककाले नूतनतया आवि�ष्कृतानां हस्तलिलखिखतानां प्राचीनलिलपीनां ज्ञानमविप चापु्न�न्तु।

1.4 Feedback SystemThe process of revision and redesign of curricula is based on recent developments and

feedback from the stakeholders. The feedback from all stakeholders in terms of its relevance and appropriateness in catering to the needs of the society, economy, environment helps in improving the inputs.

A HEI with the feedback system in place will have an active process of not only collecting feedback from all stakeholders, but also analyzing it and identifying and drawing pertinent pointers to enhance the learning effectiveness.

1.4.प्रवितपुविOप्रणालीअलिचर ं सञ्जातान ् वि�कासान्, लाभग्राविहणा ं प्रवितविक्रयाव्य�स्थाश्च आक्षिश्रत्य पाठ्यचया7णां पुनर्षि�ंचारस्य पुनारचनायाश्च प्रविक्रया संभ�वित। स्�ीयप्रासंविगकताम् औलिचत्यं च परिरलक्ष्य स�0भ्यः लाभग्राविहभ्यः संप्राप्तायाः सूचनायाः सम�लोकनमत्र विक्रयते, येन समाजस्य अथ7व्य�स्थायाः पया7�रणस्य च आ�श्यकतापरिरपूर्षितंभ7�ेत्।

1. Criterion II - Teaching-Learning and Evaluation: Criterion II pertains to the efforts of an institution to serve students of different backgrounds and abilities, through effective teaching-learning experiences. Interactive instructional techniques that engage students in higher order ‘thinking’ and investigation, through the use of interviews, focused group discussions, debates, projects, presentations, experiments, practicum, internship and application of ICT resources, are important considerations. It also probes into the adequacy, competence as well as the continuous professional



development of the faculty who handle the programmes of study. The efficiency of the techniques used to continuously evaluate the performance of teachers and students is also a major concern of this criterion. The focus of this criterion is captured in the following Key Aspects:

विद्वतीयः विनकषः – णि�क्षणालिधगमः मूल्याङ्कनं च

संस्थाना ं वि�क्षिभनै्नः प्रयासैः वि�वि�,पृष्ठभूष्ट्रिम�ता ं वि�वि�,कौशलयुक्तानाञ्च छात्राणा ं प्रभवि�ष्णुना अध्यापनेन से�ेवित विनकषस्यास्य वि�षयः। सा4ात्काराः, वि�मश7केद्धिन्द्रतसामूविहकसङ्गोष्ठ्यः, �ादाः, योजनाः, प्रस्तुतीकरणं, प्रयोगाः, प्रायौविगकाक्षिण, आन्तरिरकप्रलिश4णं, सूचनासमे्प्रषण-प्रवि�ष्ट्रि,संसा,नाना ं वि�विनयोग इत्येतेषाम ् उपयोगेन छात्रेष ु उत्कृष्टलिचन्तनम ् अनुसन्धानप्र�ृत्तित्त ं च अक्षिभ�,7यता ं प्रवितसं�ादात्मक-उपदेशप्रदवि�,ानाम ् अन्तभा7�ोऽविप अत्र भ�वित। पाठ्यांशपूरणे लिश4काणां पया7प्तता, योग्यता तथा सततव्या�साष्ट्रियकवि�कास इत्येत े अविप विबन्द�ः अस्यै� विनकषस्य वि�षयाः। लिश4काणा ं छात्राणा ं च विनष्पते्तः सततमूल्याङ्कनस्य कृते उपयुज्यमानाना ं प्रवि�,ीना ं द4ता अविप अनेन भ�वित। अस्य विनकषस्य केन्द्रभूताः प्रमुखांशाः ए�ं भ�न्त्रिन्त –


2.1 Student Enrolment and Profile छात्रनामाङ्कनं छात्रवि��रक्षिणका च 2.2 Catering to Student Diversity

छात्र�ैवि�ध्यस्य आ�श्यकतानां समू्पर्षितंः 2.3 Teaching-Learning Process

लिश4णाष्ट्रि,गमप्रविक्रया2.4 Teacher’s Profile and Quality अध्यापकवि��रणिाका तदगु्ण�त्ता च 2.5 Evaluation Process and Reforms मूल्याङ्कनप्रविक्रया तत्र परिरष्काारााश्च

2.6 Student Performance and Learning Outcomes छात्रस्य विनष्पक्षित्तः अष्ट्रि,गमपरिरणामश्च

2.7 Student Satisfaction survey छात्रसन्तुष्टेः स�04णम्।

KEY INDICATORSप्रधानसूचकाः


2.1 Student Enrolment and Profile

It is expected that the SUs should adopt strategies for attracting students to join traditional courses in Sanskrit. They should also initiate the process of on-line admissions. The process of admitting students to various programmes must be transparent with a well-administered mechanism, complying with all the norms of the concerned regulatory/governing agencies including state and central governments. Apart from the compliance to the various regulations the key aspect also considers the institutions efforts in ensuring equity and wide access as reflected from the student profile having representation of student community from different geographical area and socio-economic, cultural and educational backgrounds.

2.1 छा0नामाङ्कनं छा0वि��रणिणका चसंस्कृत े वि�द्यमानेष ु पारम्परिरकपाठ्यक्रमेष ु प्र�ेशनाथ| छात्रान ् आक्रष्टु ं वि�श्ववि�द्यालयैः वू्यहाः

अ�ल�बनीयाः इवित अपे4ा। अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रuारा प्र�ेशप्रविक्रया आरब्धव्या। वि�क्षिभन्नेषु पाठ्यक्रमेषु छात्राणां प्र�ेशप्रविक्रया उत्तमप्रशालिसतप्रविक्रयायुक्ता सती पारदर्शिशंनी भ�ेत्, यत्र राज्य-केन्द्र-शालिसतैः संबद्धानां विनयामकव्य�स्थाना ं मानदण्Kानाञ्च अनुपालन ं भ�ेत्। वि�क्षिभन्नाना ं विनयततत्त्�ानामनुपालनेन सहै� समानतायाः व्यापकलभ्यतायाश्च आश्वासनस्य कृत े संस्थाना ं परिरश्रमः, वि�क्षिभन्नभौगोलिलक4ेत्रेभ्यः, वि�क्षिभन्नसामाद्धिजक-आर्शिथंक-सांस्कृवितक-शैक्षि4कपृष्ठभूष्ट्रिमभ्य आगताना ं छात्राणा ं समुदायस्य प्रवितविनष्ट्रि,त्�मविप विनकषेऽत्र प्र,ानं भ�वित।

2.2 Catering to Student Diversity

The SUs and IHSS are expected to satisfy the needs of the students from diverse backgrounds including backward community as well as from different locales. They would make special efforts to bring in students from special categories, reach out to their special learning needs by initial assessment of their learning levels and provide for them; possible variations over years and how and what is done to deal with such; in uni-gender institutions explicit efforts made to sensitise students about the other gender; and the like. Efforts should be made to admit students from modern disciplines in SUs and HEIS and bridge courses are to be prepared for it.

2.2 छा0�ैवि�ध्यस्य आ�श्यकतानां सम्पूर्वित�ः

वि�क्षिभन्नपृष्ठभूमीनाम्, अप्रगतसमुदायानां, वि�क्षिभन्न4ेत्राणां च छात्राणाम् आ�श्यकताः परिरपूरष्ट्रियतुं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः, उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च अ�लम्बि�बताः पाठ्यक्रमाः वू्यहाश्च अस्य वि�षयः। आ,ुविनकलिश4ा�ता ं छात्राणा ं प्र�ेशः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं वि�क्षिभन्नपाठ्यक्रमेषु यथा भ�ेत्, तथा सेतुपाठ्यक्रमाणां विनमा7णं कत7व्यम्।

एतैः संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः संस्थाक्षिभः च वि�लिशष्ट�गयान ् छात्रान ् प्र�ेश्य स्तरज्ञानाथ7म् अपेक्षि4ताष्ट्रि,गमव्य�स्था काया7। प्रारस्मिम्भकपरी4ा ं वि�,ाय वि�द्यमानछात्राः समानलिलङ्गकसंस्थासु



वि�लिलङ्गकाना ं वि�षय े यथा सं�ेदनशीलाः भ�ेयुः, तथा प्रयविततव्यम्। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च आ,ुविनकवि�षयाध्येतृच्छात्राणा ं प्र�ेशाथ| वि�शेषप्रयत्नो वि�,ेयः। तदनुगुणं सेतुपाठ्यक्रमाश्च विनमा7तव्याः।

2.3 Teaching-Learning Process

Diversity of Learners in respect of their background, abilities and other personal attribu provide a variety of learning experiences, including individual and collaborative learning. Teachers provide a variety of learning experiences, including individual and collaborative learning. Interactive and participatory approaches, if employed, create a feeling of responsibility in learners and makes learning a process of construction of knowledge. Of late, digital resources for learning have become available and this makes learning more individualised, creative and dynamic. Quality of learning provided in the institution depends largely on teacher readiness to draw upon such recently available technology supports and also the initiative to develop such learning resources to enrich teaching tes will influence the extent of their learning. The teaching-learning modalities of the institution are rendered to be relevant for the learner group. The l earner-centered education through appropriate methodologies facilitates effective learning. Teachers -learning; on teacher’s familiarity with Learning Management Systems (LMSs), other e-resources available and how to meaningfully incorporate them in one’s scheme of teaching-learning.

The SUs and IHSS are especially expected to cultivate the guru-shishya-parampara and make the traditional methods of teaching and learning suited to the present context.

2.3 णि�क्षणालिधगमप्रविRया पृष्ठभू�याक्षिश्रत ं योग्यताक्षिश्रत ं �ैयलिक्तकगुणाक्षिश्रत ं च अष्ट्रि,गन्त णा ं �ैवि�ध्यमन ु तेभ्यः नाना

�ैयलिक्तक-संयुक्ताष्ट्रि,गमानुभ�ानां व्य�स्था काया7। संस्थानाम् अध्ययन-अध्यापनरीतयः छात्रसमुदायस्य कृत े योग्यरीत्या अनुप्रयुक्ताः स्युः। योग्यप्रवितवि�ष्ट्रि,uारा छात्रकेद्धिन्द्रतलिश4ण ं मूल्याङ्कनप्रविक्रया तत्र परिरष्करणोपायाश्च अध्ययनस्य प्रभवि�ष्णुतायाः कृत े उपकारिरणो भ�न्त्रिन्त। लिश4काः �ैवि�ध्यपूण7-अष्ट्रि,गमानुभ�ान ् सृजन्तः �ैयलिक्तकं सामूविहकं चोभयवि�,म ् अध्यापन ं समा�ेशयन्त्रिन्त। लिश4काः अन्तःविक्रयाम्बित्मका ं भागग्राविहतायुता ं च उपागमपद्धवितमुपयुञ्जते, येन अष्ट्रि,गन्तृष ु उत्तरदाष्ट्रियत्�भा�ना जायते, अष्ट्रि,गमश्च ज्ञानोत्पादनप्रविक्रयात्�ेन परिरणमवित। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः, उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाश्च गुरुलिशष्यपरम्परासंस्कृतित ं प्रोत्साहयेयुः, अध्ययनाध्यापनयोः प्राचीनपारम्परिरकपद्धतीना ं साम्प्रवितकसंदभ0 समन्�यञ्च कुयु7ः। सूचनासमे्प्रषणप्रवि�ष्ट्रि,सा,नाविन, �ैद्युतग्रन्थाः, सू्फत7लिश4णक4ाः इत्यादीविन अध्ययनप्रणाल्याः अङ्गभूताविन भ�ेयुः। गुरुकुलकेन्दं्र संस्कृत�ाता�रण ं जनष्ट्रियत्�ा छात्रेष ु सज7नात्मकतया सह मूल्यव्य�स्थामुत्पादयेत्। आ,ुविनकवि�uद्धिद्भः सह छात्राणां लिश4काणां च अन्तःविक्रयात्मकः सं�ादो भ�तु।



2.4 Teacher Profile and Quality

‘Teacher quality’ is a composite term to indicate the quality of teachers in terms of their qualification. Teacher characteristics, the adequacy of recruitment procedures, faculty availability, professional development and recognition of teaching abilities. Teachers take initiative to learn and keep abreast of the latest developments, to innovate, continuously seek improvement in their work and strive for individual and institutional excellence. The teachers must be encouraged to receive training in some particular shastras with eminent traditional pundits and shastra-chudamani scholars; and to participate in programmes like vakyartha-sabha, kavi-goshthi etc. apart from national and international conferences and seminars.



2.4 अध्यापकवि��रणिfका तदगु्ण�त्ता चलिश4कगुण�त्ता इवित समासशब्देन लिश4काणाम ् अह7ता, गुण,मा7ः, तेषा ं विनयुके्तः

पया7प्तप्रविक्रयानुपालनं, लिश4काणामुपलब्धता, व्या�साष्ट्रियकवि�कासः, लिश4णकौशलाना ं प्रत्यक्षिभज्ञानम् इत्येतत ् स�| बोध्यते। स्�यमध्ययनरताः लिश4काः स्�4ेत्र े साम्प्रवितकवि�कासान ् ज्ञात्�ा स्�ीयकाय0 सतताक्षिभ�ृद्धिद्धमभीप्सन्तः व्यलिक्तस्तर े संस्थास्तर े च उत्कृष्टतायाः कृत े परिरश्रा�यन्त्रिन्त। राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#यसङ्गोष्ठीषु भागग्रहणेन सह वि�लिशष्टानां वि�दुषां सष्ट्रिन्न,ौ वि�शेषतः शास्त्रचूKामक्षिणवि�दुषां सष्ट्रिन्न,ौ कस्मिस्मन्नविप शास्त्रे अध्ययनाथ| लिश4काः प्र�त7ष्ट्रियतव्याः। �ाक्याथ7सभा, कवि�गोष्ठी इत्याटिदकाय7क्रमेषु च भागग्रहणाथ| ते प्रोत्साहनीयाः।

2.5 Evaluation Process and ReformsThis Key Indicator looks at issues related to assessment of teaching, learning and evaluative processes and reforms, to increase the efficiency and effectiveness of the system. One of the purposes of evaluation is to provide development-inducing feedback. The qualitative dimension of evaluation is in its use for enhancing the competence of students. Innovative evaluation process is to gauge the knowledge and skills acquired at various levels of the programmes. The SUs should encourage the students to participate in shalakaparikshas and similar activities. Adoption of Sanskrit as a medium for all examinations including theses and dissertations must be treated as a desideratum.

These specifications are stated as PSOs and COs. The quality of assessment process in a HEI depends on how well the examination system actually tests the PSOs and COs, quality of questions, extent of transparency in the system, extent of development inducing feedback system and regularity in the conduct of examinations and declaration of results as well as the regulatory mechanisms for prompt action on possible errors.

2.5 मूल्याङ्कनप्रविRया तत्परिरष्करणोपायाश्च :मूल्याङ्कनप्रविक्रयायाः काय7कुशलता ं प्रभवि�ष्णुता ं च सं�,7ष्ट्रियत ुं लिश4ण-अष्ट्रि,गम-

मूल्याङ्कनपद्धतीनां परिरष्काराणां च मूल्याङ्कनष्ट्रिमवित अस्य प्र,ानसूचकस्य उदे्दश्यम्। वि�कासाक्षिभमुखा प्रवितपुष्ट्रिष्टः मूल्याङ्कनस्य अन्यतममुदे्दश्य ं भ�वित। मूल्याङ्कनस्य गुण�त्तायाः आयामः छात्रेषु 4मता�ृद्धिद्ध ं केन्द्रीकरोवित। पाठ्यक्रमाणा ं वि�वि�,स्तरेष ु छातै्रः सम्पाटिदतस्य ज्ञानस्य कौशलाना ं च मापनष्ट्रिमवित अस्याः न�ीनमूल्याङ्कनप्रविक्रयायाः लक्ष्यम्। शलाकापरी4ासु तथावि�,काय7क्रमेषु च छात्रा यथा भाग ं गृह्णीयुस्तथा संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः त े प्रोत्साहनीयाः। स�7परी4ासु, शो,प्रबने्धषु, लघुशो,प्रबने्धषु च संस्कृतभाषायाः अक्षिभव्यलिक्तमाध्यमत्�ेन उपयोगः अभीष्टतमः।

पाठ्यक्रमवि�लिशष्टपरिरणामाः, पाठ्यांशपरिरणामाश्च अग्र े वि�लिशष्य �र्त्तिणंताः। उच्चतरलिश4ासंस्थानां मूल्याङ्कनप्रविक्रयायाः गुण�त्ता परी4ाप्रणाल्या ं पू�¬क्तपरिरणामuयस्य यथायोग्य ं संयोजन े समाक्षिश्रता



भ�वित। प्रश्नानां गुणात्मकता, पारदर्शिशंव्य�स्था, प्रवितपुष्ट्रिष्टव्य�स्थायाः वि�कासः, समये परी4ाविन�7हणम्, काले फलिलतांशघोषणा इत्याटिदकम् अन्तभ7�वित।

2.6 Student Performance and Learning Outcomes The real test of the extent to which teaching learning has been effective in a HEI is reflected

in the student performance in the examinations. Student performance is seen as the realization of learning outcomes which are specifications of what a student should be capable of doing on successful completion of a course and/or a programme.

2.6 छा0स्य विनष्पलित्तः अलिधगमपरिरणामाश्चकस्याविप पाठ्यक्रमस्य समाप्तेरनन्तर ं छाते्रण विकम् अष्ट्रि,गतं विकञ्च विनष्पाटिदतम ् इत्येत े अंशाः

अष्ट्रि,गमपरिरणामेषु प्रवितविबम्बि�बताः भ�न्त्रिन्त। अष्ट्रि,गमदृष्ट्या कौशलानां ज्ञानस्य च अष्ट्रि,गमपरिरणामा ए� अष्ट्रि,गमप्रविक्रयायाः अभीस्मिप्सतोपलब्धिब्धं वि�शदयन्त्रिन्त।

2.7 Student Satisfaction Survey

All the efforts of teachers and the institution to make learning a meaningful process can be considered impactful only to the extent students perceive it to be meaningful. Their satisfaction level is decided by the kinds of experiences they undergo, the extent of the “comfort” feeling as well as intellectual stimulation the learning situations provide. Their feedback significantly showcases the actual quality of teaching learning process enabling identification of the strengths of teaching as well as the possible improvements. Student satisfaction, thus, is a direct indicator of the effectiveness of teaching learning in the institution. It may be impractical to capture this aspect from every student; however, every HEI can resort to a sample survey on a formalized basis to capture this significant feature. This is the reason the revised assessment framework of NAAC adopts survey of student satisfaction.

2.7. छा0सन्तुOेः स�aक्षणम्स�ा7सा ं संस्थानां, स�0षामध्यापकाना ं च परिरश्रमाणा ं लक्ष्य ं ता�त ् छात्राणा ं फलप्रदः अथ7�ान्

अष्ट्रि,गमः। स च छात्रैः स�यगनुभूत ए� यशस्मिस्�तामाप्नोवित। छात्राणां सन्ताुषाट्ि�रे� स�7स्यास्य फलम्। तेषा ं संन्तुष्टेः स्तरः तदीयानुभ�ानामा,ारेण, तेषा ं बौद्धिद्धकोपलब्धीनामा,ारेण, तथा सुखबो,ानामा,ारेण च विनणयते। एषा च पाठनपद्धवितवि�षये छात्राणा ं प्रवितविक्रया-प्रवितपुष्ट्रिष्टभ्यामे� ज्ञायते। तेन पठन-पाठनादौ गुण�त्ता सा,ष्ट्रियतुं शक्या। सा छात्रसन्तुष्ट्रिष्टः ए� अध्यापनाष्ट्रि,गमसौकया7णां तत्प्रभा�स्य च ज्ञाविपका भ�वित।

एतदथ| परिरष्कृतमूल्याङ्कनप्रविक्रयायां छात्रसन्तुष्ट्रिष्टवि�षयकस�04णस्य स्थानं कल्पनीयम्।

Criterion III - Research, Innovations and Extension: This criterion seeks information on the policies, practices and outcomes of the institution, with reference to research, consultancy and extension. It deals with the facilities provided and efforts made by the institution to promote a



‘research culture’. The institution has the responsibility to enable faculty to undertake research projects useful to the society. Serving the community through extension, which is a social responsibility and a core value to be demonstrated by institutions, is also a major aspect of this criterion. Interdisciplinary research and knowledge of multiple shastras should be encouraged.

The focus of this criterion is captured in the following Key Aspects:

तृतीयः विनकषः – अनुसन्धानं, न�ाचारः वि�स्तारश्चअनुसन्धानं, न�ाचारः, वि�स्तारः इत्येतेषु वि�षयेषु संस्थानां योजनाः, विक्रयाः परिरणामाश्च के इवित

ज्ञानसम्पादनमस्य विनकषस्य वि�षयः। संशो,नसंस्कृवितमक्षिभ�,7ष्ट्रियतुं संस्थया काः सुवि�,ाः प्रकल्पिल्पताः, के च प्रयासाः कृता इत्यविप वि�षयोऽस्य विनकषस्य। समाजोपयोविगपरिरयोजनाः लिश4का यथा आरभेरन् तथा सामर्थ्यय7सम्पादनस्य उत्तरदाष्ट्रियत्� ं संस्थाया भ�वित। वि�स्तारप्रविक्रयया समाजसे�ा इवित यत् सामाद्धिजकम ् उत्तरदाष्ट्रियत्�मस्मिस्त, तत ् संस्थाक्षिभः उपपादनीयम्। तदे�ास्मिस्मन ् कष े स�7ङ्कषतया मूल्यायमानम्। अन्तःशास्त्रीयमनुसन्धानं नानाशास्त्राणां परिरज्ञानं च प्रोत्साहनीयम्। विनकषस्यास्य केन्द्रविबन्द�ः अ,ोदर्शिशंतरीत्या भ�न्त्रिन्त।

KEY INDICATORSप्रधानसूचकाः

3.1 Promotion of Research and fasilitisNAAC for Quality and Excellence in Higher Education 44

3.1 *Promotion of Research and Facilitiesअनुसन्धानप्रोन्नयनं सौवि�ध्याविन च।3.2 Resource Mobilization for Researchअनुसन्धानाय आर्शिथंकस्रोतसां सङ्ग्रहः।3.3 Innovation Ecosystemन�ाचारयुता अन्योन्याश्रयव्य�स्था।3.4 Research Publications and Awardsशो,प्रकाशनाविन पुरस्काराश्च3.5 *Consultancyपरामश7ः।3.6 Extension Activitiesवि�स्तारगवितवि�,यः।3.7 Collaboration सहयोगाः।


The promotion of research is a significant responsibility of the HEIs particularly for universities without which a ‘research culture’ on campus cannot be realised. The HEIs have to be actively engaged in this through evolving appropriate policies and practices, making adequate resources available, encouraging active research involvement of teachers and scholars in research as well as recognizing any achievement of teachers through research. It also includes responsiveness and administrative supportiveness (procedural flexibility) in the institution in utilizing the supports and resources available at the Government agencies and/or other agencies. Required infrastructure in terms of space and equipment and support facilities are made available on the campus for undertaking research. The institution collaborates with other agencies, institutions, research bodies for sharing research facilities and undertaking collaborative research.

The SUs are also expected to promote critical edition of manuscripts and composition of tikas(New Comentries) in Sanskrit. Every SU should have a Centre of Research and study for dissemination of Shastric learning.

3.1 अनुसन्धानप्रोन्नयनं सौवि�ध्याविन च अनुसन्धानस्य प्रोन्नयनम ् उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाना ं प्र,ानम ् उत्तरदाष्ट्रियत्� ं वि�लिशष्य

वि�श्ववि�द्यालयानां, यस्य च अभा� े वि�श्ववि�द्यालयपरिरसर े अनुसन्धानसंस्कृतेः अनुभूवितः न स्यात्। उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभः अस्याः वि�कासाथ7म ् अ,ोलिलखिखतोपायाः आश्रयणीयाः, यत्र समुलिचतनीतीना ं परिरपा�ीनाञ्च विनमा7णं, पया7प्तसंसा,नानाम ् उपलस्मिब्धः, अनुसन्धाने सविक्रयभागग्रहणाय लिश4काणा ं छात्राणाञ्च प्रोत्साहनम्, अनुसन्धानेन प्राप्तोपलब्धेः अक्षिभज्ञानम् इत्यादयः अन्तभ7�न्त्रिन्त। स�7कारीयाक्षिभकरणेष ु स�7कारेतराक्षिभकरणेष ु च उपलभ्यमानसंसा,नानां प्रोद्बलनानाञ्च समू्पण7वि�विनयोगः यथा स्यात ् तथा संस्थाया ं प्रवितविक्रयाशीलत्� ं प्राशासविनकप्रोद्बलनञ्च (प्रविक्रयाया ं नमनीयता) भ�ेत्। अनुसन्धान ं कतु| संस्थायाम ् अपेक्षि4तमूलभूतसौकया7क्षिण, यथास्थलम् उपकरणाविन प्रोद्बलनसौवि�ध्याविन च उपलब्धाः स्युः। संस्था अन्याक्षिभकरणैः, संस्थाक्षिभः, अनुसन्धानविनकायैश्च सह अनुसन्धानसौवि�ध्यानां संवि�भागं कुया7त्, सहयोग्यानुसन्धानाथ7म् उपक्रमेत च। आर्शिथंकस्रोतसा ं तटिदतरसुवि�,ाना ं च प्रकल्पनेन अनुसन्धान े तत्संबद्धकाय0ष ु च भागग्रहणप्रोत्साहनेन लिश4केषु छात्रेषु च अनुसन्धानसंस्कृतेः समुन्नयनं भ�वित। हस्तलिलखिखतानां ग्रन्थानां वि�मशा7त्मकसम्पादनं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः प्रोत्साहनीयम्। संस्कृत�ीकाविनमा7णस्य प्रोत्साहन ं करणीयम्। प्रत्येकं संस्कृतवि�श्ववि�द्यालये शास्त्राध्ययनस्य कृते एकं संशो,न-अध्ययनकेन्दं्र भ�ेत्।

3.2 Resource Mobilization for Research

The institution provides support in terms of financial, academic and human resources required and timely administrative decisions to enable faculty to submit project proposals and/approach funding agencies for mobilizing resources for Research. The institutional support to its faculty for submitting



Research projects and securing external funding through flexibility in administrative processes and infrastructure and academic support are crucial for any institution to excel in Research. The faculty are empowered to take up research activities utilizing the existing facilities. The institution encourages its staff to engage in interdisciplinary and interdepartmental research active त ties and

resource sharing.

3.2 अनुसन्धानाय आर्थिथ�कस्रोतसां संग्रहःअनुसन्धानस्य कृत े आर्शिथंकस्रोतसा ं संग्रहाथ| वि�श्ववि�द्यालयेन/ संस्थया आर्शिथंक-शैक्षि4क-

मान�संसा,नात्मकसाहाय्यuारा योग्यकाल े प्रशासकीयविनण7यuारा च लिश4काः यथा अनुसन्धानपरिरयोजनाः समप7येयुः, आर्शिथंकसाहाय्यप्रदातृसंस्थाश्च उपगचे्छयुः; तथा सहयोगः काय7ः। अनुसन्धाने उत्कृष्टताया आ,ानाय संस्थया अनुसन्धानपरिरयोजनानां समप7णसमये प्रशासकीयप्रविक्रयासु नमनीयता, लिश4केभ्यः सहकारप्रदानं, बाह्यस्रोतोभ्यः आर्शिथंकसाहाय्यसमीकरणं, शै4क्षिणकसाहाय्यष्ट्रिमत्येत ् स�7म ् अत्यन्तमहत्त्�मा�हवित। अन्तःशास्त्रीयाणाम् अन्तर्षि�ंभागीयाना ं च अनुसन्धानकाया7णा ं कृत े वि�विनमयाथ| संस्थया लिश4काः प्र�र्षिततंव्याः। प्रकाशनानाम् अनुसन्धानपवित्रकाणां च प्रकाशनस्य कृते सहभागात्मकपरिरयोजनाः स्�ीकत7व्याः।

3.3 Innovation Ecosystem

The Institution has created an ecosystem for innovation including incubation centre and other initiatives for creation and transfer of knowledge. The institution conducts workshop/seminars on Intellectual Property Rights (IPR), Industry-Academia Innovative practices. Awards for innovation won by institution/teachers/research scholars/students, start-ups incubated on-campus are explicitly commended by the institution.

3.3 न�ाचारयुता अन्योन्याश्रयव्य��ा

संस्थया ज्ञानवि�विनमयाथ| ज्ञानसज7नाथ| च अन्योन्याश्रयव्य�स्था परिरकल्पनीया। एतस्याा सुषु्ठविन�7हणाय केन्द्रमेकमपेक्षि4तम्। तेन नाना4ेते्रषु न�ोन्मेषाय नैसर्षिगंकी व्य�स्था सेत्स्यवित। संस्थाuारा बौद्धिद्धकस्�त्त्�ााष्ट्रि,काराटिदवि�षयेष ु गोष्ठी आयोजनीया। उद्यमिाक्षिभः सह स�बन्धः स्थापनीयः। अध्यापकाः छात्राश्च न�ाचारान् सम्पादष्ट्रियतंु प्रोत्साविहताः पुरस्कृताश्च भ�न्तु। 3.4 Research Publications and Awards

Exploration and reflection are crucial for any teacher to be effective in his/her job. Quality research outcome is beneficial for the discipline/ society/ industry/ region and the nation. Sharing of knowledge especially theoretical and practical findings of research, through various media enhances quality of teaching and learning. Research acumen in an institution is an evolving feature reflecting discoveries, number of patents obtained, number of research publications. A process for a proper review of the research works undertaken under the aegis of the University must be developed and encouragement must be given to both critical and creative writings.



3.4. �ोधप्रका�नाविन पुरस्काराश्च स्�4ेत्रे प्रभा�ं जनष्ट्रियतुं प्रत्येकं लिश4कः अन्�ेषणं मननं विनटिदध्यासनं च विनतरामपे4ते। वि�द्यायाः,

समाजस्य, उद्योगानां, प्रान्तस्य, रा#स्य च कृत े गुण�त्तापूण7ः संशो,नपरिरणामः उपयोगी भ�वित। ज्ञानवि�विनमयः वि�शेषतः सैद्धान्त्रिन्तक-प्रायौविगकरीत्या संशो,नपरिरणामाना ं वि�विनमयः वि�क्षिभन्नसा,नैः अध्ययनाध्यापनयोः गुण�त्तां �,7यवित। संस्थायाः शो,काया7णां प्रमाणरूपेण वि�द्या�ारिरष्ट्रि,शो,प्रबन्धाः, परिरयोजनाः, आवि�ष्काराः, परिरष्काराः, शो,ाष्ट्रि,कारपत्राक्षिण, शो,पत्राक्षिण च संगृह्य प्रदश7नीयाविन स्युः।

वि�श्ववि�द्यालयस्य आर्शिथंकसाहाय्येन स्�ीकृतस्य संशो,नकाय7स्य योग्यसमी4णाथ| प्रविक्रयाऽविप वि�कासनीया। वि�मश7नात्मक-सज7नात्मककृतयश्च प्रोत्साहनीया।

3.5 Consultancy

Activity organized or managed by the Faculty for an external agency for which the expertise and the specific knowledge base of the faculty becomes the major input. The finances generated through consultancy are fairly utilized by the institution. The faculty taking up the consultancy is properly rewarded. The faculty in a SU is required to meet the societal expectations in terms of sharing of knowledge and expertise. University is a resource pool with several persons engaged in research at various levels. Consultancy shows the credibility of the university’s research acumen in the outside world. While the university personnel extend their expertise to other agencies the university also generates some revenue along with the research faculty. For this it is necessary that the university has a formalized policy on consultancy with clear specification of revenue sharing between the teacher and the institution. This may not be a formalized aspect of a college.

पराम�-ः अत्र लिश4काणां वि�लिशष्टकौशलस्य वि�लिशष्टज्ञानस्य च आ,ारेण कस्याविप बाह्याक्षिभकरणवि�शेषस्य

कृते लिश4केण कृता कारिरता �ा विक्रया प्र,ानवि�षयः भ�वित। एतेन अर्जिजंता आर्शिथंकसम्पक्षित्तः संस्थया योग्यरीत्या वि�विनयोक्तव्या। परामश7दाष्ट्रियनः लिश4काः यथोलिचत ं पुरस्काया7ः। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयस्य लिश4कैः ज्ञानस्य अनुभ�स्य च वि�विनमय े समथ¼ः भाव्यम्। वि�श्ववि�द्यालयः वि�वि�,स्तरेष ु अनुसन्धाने काय7रताना ं बहूना ं जनाना ं संसा,नसमूहः भ�वित। परामश7ः बाह्यप्रपञ्च े वि�श्ववि�द्यालयस्य अनुसन्धानकुशाग्रता ं वि�श्वसनीयता ं च �,7यवित। वि�श्ववि�द्यालयस्य कम7चारिरणः अन्यसंस्थाना ं कृते स्�ीयवि�शेषज्ञता ं वि�स्तारयन्त्रिन्त, अनेन वि�श्ववि�द्यालयोऽविप विकल्पिञ्चत ् आदाय ं प्राप्नोवित। एतदथ| वि�श्ववि�द्यालयेन परामश7वि�षय े औपचारिरकनीतेः विनमा7ण ं करणीय ं यत्र प्राप्तस्य आदायस्य अध्यापकसंस्थयोः मध्ये संवि�भागस्य स्पष्टता स्यात्। महावि�द्यालयसन्दभ0 एषा औपचारिरकता नान्�ेवित।

3.6 Extension Activities

Learning activities have a visible element for developing sensitivities towards community issues, gender disparities, social inequity etc. and in inculcating values and commitment to society. Affiliation and interaction with groups or individuals who have an interest in the activities of the institution and the



ability to influence the actions, decisions, policies, practices or goals of the organization leads to mutual benefit to both the parties. The processes and strategies inherent in such activities relevantly sensitize students to the social issues and contexts. Sustainable practices of the institution leading to superior performance results in successful outcomes in terms of generating knowledge useful for the learner as well as the community.

Sustainable practices of the institution leading to superior performance resulting in successful outcome in terms of generating knowledge which will be useful for the learner as well as the community.

Extension also is the aspect of education, which emphasizes community services. These are often integrated with curricula as extended opportunities, intended to help, serve, reflect and learn. The curriculum-extension interface has an educational value, especially in rural India. The SUs should give attention to the task of popularizing Shastric learning in the surrounding areas and encourage the teachers to participate in social and electronic media in a creative way.

3.6 वि�स्तारगवितवि�धयः अष्ट्रि,गमगवितवि�,यः सामाद्धिजकवि�षयेषु, लैविङ्गकवि�भेदेषु, सामाद्धिजकी वि�षमता इत्याटिदष ु च

सुस्पष्ट,ारणा ं यथा �हन्त्रिन्त, तथै� समाज े मूल्याविन प्रवितबद्धता ं च ,ारष्ट्रियत ुं दाष्ट्रियत्�मविप �हन्त्रिन्त। संस्थायाः काय7रीवितष ु तष्ट्रिन्नण7ययोजनाभ्यासलक्ष्याटिदष ु च य े रुलिचशीलाः समूहा व्यक्तयो �ा प्रभ�न्त्रिन्त, तेषा ं तासा ं च सम्पक0 ण अन्योन्योपकार4मता �,7ते। सामाद्धिजकवि�षयेष ु छात्राणा ं सं�ेदनशीलतां जनष्ट्रियतुम् आ�श्यकप्रविक्रयाः वू्यहाश्चात्र अन्तभ7�न्त्रिन्त।

संस्थायाः अक्षिभर4णपरिरपाट्यः उत्कृष्टप्रदश7न ं जनयन्त्रिन्त, तत्परिरणामरूपेण सफलं छात्रोपयोविगसमाजोपयोविगज्ञानस्य उत्पादनं भ�वित।

वि�स्तारः अविप लिश4ायाः अन्यतमम् अङ्गम्। तेन समाजसे�ा�सराः अभ्यासक्रमेण सह समन्त्रिन्�ता भ�न्त्रिन्त, यस्य लक्ष्यं ता�त् उपकारः, से�ा, प्रवितफलनं लिश4णञ्च। वि�शेषतः ग्रामीणभारते पाठ्यचया7-वि�स्तारयोः सम�ेत ं शैक्षि4कमूल्य ं वि�द्यते। संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम ् एतत ् कत7व्य ं यत ् परिरसरप्रान्तेषु संस्कृतलिश4ण ं प्रलिसद्ध ं कतु| वि�लिशष्टप्रयासेष ु अ�,ान ं दातव्यम्। तथै� सामाद्धिजकमाध्यमेषु �ैद्युतीयमाध्यमेषु च सज7नात्मकरीत्या भागं �ोढंु लिश4काः प्रोत्साहनीयाः।

3.7 CollaborationsThrough collaboration the HEIs maintain a closer contact with the work field. It helps keep the

academic activities in the HEI in a more realistic perspective and also expand the scope of learning experiences to students. Collaboration can be sought with academic institutions or industry or other agencies of professional and social relevance. The range of activities could include training, student exchange, faculty exchange, research and resource sharing, among others. For making collaborative endeavor impactful it is necessary there is a formal agreement or understanding between the institution and other HEIs or agencies for such activities.



3.7 सहयोगाः

उच्चलिश4ासंस्थाः सहयोगuारा काय74ेत्रेण सह विनक�संपक| सम्पादयन्त्रिन्त। अयं विनक�सम्पक7 ः उच्चलिश4ासंस्थाया ं शै4क्षिणकगवितवि�,ीनाम ् अष्ट्रि,कतर ं याथार्थ्यय| सम्पादष्ट्रियत ुं साहाय्य ं करोवित। अविप च छात्राणाम ् अष्ट्रि,गमानुभ�4ेत्राणा ं वि�स्तारमविप करोवित। शैक्षि4कसंस्थाक्षिभः, औद्योविगकसंस्थाक्षिभः, �ृक्षित्तपरसंस्थाक्षिभः, सामाद्धिजकप्रासंविगकाक्षिभकरणैश्च सह सहयोगः लिचन्तष्ट्रियत ुं शक्यः। गवितवि�ष्ट्रि,षु प्रलिश4णं, छात्रवि�विनमयः, अध्यापकवि�विनमयः, अनुसं,ान संसा,न संवि�भागः अविप अन्त7भवि�तुम् अह7वित। संस्था प्रागुक्तगवितवि�,ीना ं वि�षय े सहयोगप्रायास ं प्रभा�शालिलन ं कतु| उच्चलिश4ासंस्थायाः अक्षिभकरणस्य च मध्ये औपचारिरकं सं�बन्धम् अ�गमं �ा सा,येत्।

Criterion IV - Infrastructure and Learning Resources: The adequacy and optimal use of the facilities available in an institution are essential to maintain the quality of academic and other programmes on the campus. It also requires information on how every constituent of the institution - students, teachers and staff - benefit from these facilities. Expansion of facilities to meet future development is included among other concerns.



The focus of Criterion IV is captured in the following Key Indicators:

चतुथ-ः विनकषः - मूलसंरचना अलिधगमस्रोतांलिस च

संस्थापरिरसर े शै4क्षिणकाना ं तटिदतरकाया7णा ं च गुण�त्तायाः परिरर4णाय संस्थायाः सवि�,े पया7प्तसुवि�,ाः स्युः, तासा ं च स�ा7त्मना वि�विनयोगः अविन�ाय7ः इवित अस्य विनकषस्य वि�षयः। एताभ्यः सुवि�,ाभ्यः संस्थायाः प्रत्येकमङ्ग ं नाम छात्राः, लिश4काः कम7कराश्च कथ ं लाभान्त्रिन्�ता भ�न्तीवित �ृत्तमप्यत्र अपेक्ष्यते। तटिदतरस�बद्धवि�षयेष ु भावि�वि�स्तारस्य कृत े सुवि�,ाना ं वि�स्तार इत्यविप अतै्र� अन्तभ7�वित। अस्य विनकषस्य प्रमुखविबन्द�ः अ,ोदर्शिशंताः सन्त्रिन्त –

प्रधानसूचकाः

4. 1 Physical FacilitiesAdequate infrastructure facilities are key for effective and efficient conduct of the educational

programmes. The growth of the infrastructure thus has to keep pace with the academic developments in the institution. The other supportive facilities on the campus are developed to contribute to the effective ambience for curricular, extracurricular and administrative activities. The SUs can develop their own unique infra-structural systems by the way of establishing Heritage Museums, MRCs, MCCs, Yajnashalas, Yoga-centres, Vedhashalas, Language laboratories etc. A provision of expenditure in the budget is made annually for maintenance and replenishment of physical facilities which will ensure their availability on a continual basis.


KEY INDICATORS

4.1 Physical Facilities 4.2 Library as a Learning Resource4.3 IT Infrastructure 4.4 Maintenance of Campus

4.1 भौवितकसौवि�ध्याविन।4.2 अष्ट्रि,गमसंसा,नरूपेण ग्रन्थालयः।4.3 सूचनाप्राावि�ष्ट्रि,कीमूलसंरचना।4.4 परिरसरसौवि�ध्यानाम् अनुर4णम्।


4.1 भौवितकसौवि�ध्याविन

शौक्षि4कपाठ्यक्रमाणा ं सुचारुरीत्या प्रभावि�रीत्या च विन�7हणाय भौवितकसुवि�,ाना ं पया7प्ततायाः भूष्ट्रिमका मुख्या �त7ते। शैक्षि4कवि�कासेन सह भौवितकसा,नसामग्र्या अविप �ृद्धिद्धरा�श्यकी। पाठ्यचया7नुषक्ताविन, पाठ्यचया7वितरिरक्ताविन प्रशासनपराक्षिण च काया7क्षिण संसा,ष्ट्रियतुमा�श्यकः परिर�ेशः परिरसर े सहकारिरसुवि�,ाना ं वि�कासेन जायते। सङ्ग्रहालयः, पाण्Kुलिलविपसंसा,नकेन्दं्र, पाण्Kुलिलविपसंर4णकेन्दं्र, यज्ञशाला, योगकेन्दं्र, �े,शाला, भाषाप्रयोगशाला इत्यादीना ं स्थापनया संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाः स्�ीय-वि�ल4ण-सा,नसामग्रीस�बद्धव्य�स्थाः �,7ष्ट्रियत ुं शक्नु�न्त्रिन्त। संस्थायाः �ार्षिषंके आयव्ययपत्र े वि�शेष,नोपलब्धेः व्य�स्था स्यात्, यया प्रागुक्तसा,नसामग्रीणाम ् उपलस्मिब्धः नैरन्तय्य0ण स्यात्।

4.2 Library as a Learning Resource

The library holdings in terms of books, journals and other learning materials and technology-aided learning mechanisms which enable students to acquire information, knowledge and skills required for their study programmes. A recent development in the field due to availability of digital means, the functioning of the library has undergone a drastic change. Automation of library using the ILMS, use of e-journals and books, providing remote access to e-resources in the library have become a matter of necessity. Providing for these and such other developments as well as utilizing them well are important indicators of the quality of an academic institution.

4.2 णि�क्षणसंसाधनरूपेण ग्रन्थालयःछात्राणा ं पाठ्यक्रमस�बद्धाः सूचनाः, ज्ञान ं कौशलाविन च सम्पादष्ट्रियत ुं छात्रान ् समथा7न ् कतु|

ग्रन्थालये ग्रन्थाः, शो,पवित्रकाः, तटिदतराष्ट्रि,गमसामग्र्यश्च भ�ेयुः। �ैदु्यतीयसा,नानां उपलब्धेः कारणतः ग्रन्थालयस्य काय7शैल्यां महत् परिर�त7नमागतम्। एकीकृतग्रन्थालयप्रबन्धन-व्य�स्था (ILMS) इत्यस्याः उपयोगकारणतः ग्रन्थालयः स्�चालिलतः अभ�त्। ग्रन्थालये �ैदु्यतीयशो,पवित्रकाणां (ई-जन7ल्स) ग्रन्थानां च उपयोगः, �ैद्युतीयसंसा,नानाम् उपलस्मिब्धः च अविन�ाया7 अभ�त्। ए�ंरूपेण अन्यवि�कासैः सह तेषां समुलिचतोपयोगः अविप शै4क्षिणकसंस्थानां गुण�त्तां सुषु्ठ सङ्केतयवित। 4.3 IT Infrastructure

The institution adopts policies and strategies for adequate technology deployment and maintenance. The ICT facilities and other learning resources are adequately available in the institution for academic and administrative purposes. The staff and students have access to technology and information retrieval on current and relevant issues. The institution deploys and employs ICTs for a range of



activities. The faculty and students should be given a motivation to develop software and gadgets for advancement of Shastric learning and understanding of ancient texts.

4.3 सूचनाप्रावि�लिधकमfौलिलकसौवि�द्ध्याविन

पया7प्तप्रावि�ष्ट्रि,कसा,नाना ं विनयोजनाथ| संर4णाथ| च संस्थया नीतयः वू्यहाश्च अ�ल�ब्येरन्। शैक्षि4क-प्राशासविनकप्रयोजनाना ं कृत े संस्थाया ं सूचनासमे्प्रषणप्रवि�,ेः तटिदतरसा,नाना ं च पया7प्ता उपलस्मिब्धभ7�तु। साम्प्रवितकानां योग्यानां च वि�षयाणां कृते लिश4काः छात्राश्च प्रावि�ष्ट्रि,कसा,नाविन लभन्तां ज्ञानाष्ट्रि,गमरीतित ं च अष्ट्रि,गच्छन्तु। वि�क्षिभन्नकाया7णा ं कृत े संस्थया सूचनासमे्प्रषणप्रावि�ष्ट्रि,कव्य�स्था कल्पनीया संर4णीया च। शास्त्रलिश4णस्य प्राचीनग्रन्थानाम�गमनस्य च प्रगत्य ै तन्त्रांशसा,नस्य (साफ्��ेयर- गाजे�्) विनमा7णाथ| लिश4काः छात्राश्च प्रोत्साहनीयाः।

4.4 Maintenance of Campus Infrastructure

Having adequate infrastructure is not enough for effective institutional functioning, but regular maintenance and periodic replenishment of infrastructure is essential. It is necessary that the institution has sufficient resources allocated for regular upkeep of the infrastructure and there are effective mechanisms for the upkeep of the infrastructure facilities; and promote the optimum use of the same.

4.4 परिरसरमौलिलकसौकया-णां परिररक्षणम्

प्रभावि�तया संस्थायाः काय7करणाय पया7प्ताविन मौलिलकसौकया7क्षिण ए� न अलम्। अविपत ु मौलिलकसौकया7णा ं विनयतानुर4ण ं विनयतकालिलकपुनःपूर्षितंः चाविप आ�श्यकी। मौलिलकसौकया7णा ं विनयतसंर4णाय संस्थाया ं पया7प्तसंसा,नाविन प्रवि�भक्ताविन भ�ेयुः, अविप च तेषां संर4णाय प्रभावि�काय7प्रणाली स्यात्। विकञ्च तेषां स�ा7त्मना उपयोगाय प्रोत्साहः देयः।

Criterion V - Student Support and Progression: The highlights of criterion V are the efforts of an institution to provide necessary assistance to students, to acquire meaningful experiences for learning at the campus and to facilitate their holistic development and progression. It also looks into student performance and alumni profiles and the progression of students to higher education and gainful employment.

The focus of criterion V is captured in the following Key Aspects:

पञ्चमः विनकषः - छा0ाणां प्रोद्बलनं प्रगवितश्च



छात्राणा ं कृत े आ�श्यकसाहाय्यप्रदानाय संस्थाप्रयासाः, परिरसर े अष्ट्रि,गमानुभ�ानाम् प्रान्त्रिप्तः, छात्राणां समग्रवि�कासः प्रगवितश्च – इत्येते विनकषस्यास्य वि�षयाः। छात्राणां उपलस्मिब्धः, पू�7छात्रेवित�ृत्तम्, उच्चतरलिश4ायां छात्राणां प्रगवितः, आजीवि�काप्रान्त्रिप्तः इत्येते वि�षया अविप विनकषेणानेन परीक्ष्यन्ते। अस्य विनकषस्य प्र,ानसूचका इत्थं प्रदश्य7न्ते।


5.1 Student SupportFacilitating mechanisms like guidance cell, placement cell, grievance redressal cell and welfare

measures to support students. Specially designed inputs are provided to the needy students with learning difficulties. Provision is made for bridge and value added courses in relevant areas. Institution has a well structured, organized guidance and counseling system in place. The students all sections of the society including the female students should be given equal opportunity for learning the Scriptures including the Vedic lore. The students should be given opportunities to develop their skills through professional training in programmers like DTP, translation and creative writing, copy-editing etc. Students benefited through scholarships, freeships and other means should be identified by SUs and IHSS

5.1 छा0ाणां प्रोद्बलनम्छात्राणा ं प्रोद्बलनाथ| परामश7केन्द्रम्, आजीवि�कासूचनाकेन्दं्र, परिरदे�नाविन�ारणकेन्दं्र,

योग4ेमव्य�स्थाः इत्यादयः कल्पनीयाः। अष्ट्रि,गम े काटिठन्यमनुभ�ता ं छात्राणा ं कृत े वि�लिशष्�ाः अन्तरांशाः कल्पनीयाः। संबद्ध4ेत्रेषु सेतु-मूल्या,ारिरत-पाठ्यक्रमाणां कृते व्य�स्था कल्पनीया। संस्थायां सुविनर्मिमंता, सुव्य�ल्पिस्थता च समुपदेशनव्य�स्था स्थान े भ�तु। शास्त्राक्षिण �ैटिदक�ाङ्मय ं च अध्येतंु


5.1 Student Support

5.2 Student Progression

5.3 Student Participation and Activities

KEY INDICATOR

5.1 छात्राणां प्रोद्बलनम्।5.2 छात्रप्रगवितः। 5.3 छात्रप्रवितभाविगता गवितवि�,यश्च।


समाजस्य स�7�गयाः छात्राः वि�द्यार्शिथंन्यश्च समाना�सर ं लभेरन्। काय7फलकमुद्रणम्, (DTP) अनु�ादः, सज7नात्मकलेखनं, प्रवितकृवितसंशो,नष्ट्रिमत्याटिदकाय7क्रमेष ु व्या�साष्ट्रियकप्रलिश4णuारा कौशलाविन अक्षिभ�,7ष्ट्रियतुं छात्राणां कृते अ�सराः कल्पनीयाः। छात्र�ृत्त्या, शुल्कमुक्त्या, अन्यैश्च उपायैः समुपकृता वि�द्यार्शिथंनः वि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृतााध्ययनसंस्थाक्षिभश्च अक्षिभजे्ञयाः।

5.2 Student ProgressionThe Institutions’ concern for students’ progression to higher studies and/or to employment is a

pertinent issue. Identify the reasons for poor attainment and plan and implement remedial measures. Sustainable good practices which effectively support the students facilitate optimal progression. The institutional provisions facilitate vertical movement of students from one level of education to the next higher level or towards gainful employment. The students should be encouraged to join talent search, Yoga- training programmes. Student qualifying for state/national/international level exam or competition should be identified by SUs and IHSS.

5.2 छा0प्रगवितः

उच्चतराध्ययनस्य कृत े आजीवि�कायाः कृत े �ा छात्रस्य प्रगवितवि�षय े संस्थया अ�,ानीयष्ट्रिमवित मुख्यविबन्दोरस्य वि�षयः। अपया7प्ताष्ट्रि,गमस्य कारणाविन प्रत्यक्षिभज्ञाय तेषा ं विन�ारणाथ|म् आ�श्यकयोजनाना ं कल्पन ं तखित्क्रयान्�यनञ्च वि�,ेयम्। विनरन्तरसाध्�भ्यासैः छात्राणामुपकारात ् तेषां समुलिचता प्रगवितभ7�वित। संस्थागतसुवि�,ाक्षिभः छात्राणाम ् एकस्मात ् लिश4णस्तरात ् अव्य�विहतोत्तर-उच्चतरस्तर ं प्रवित आजीवि�का ं प्रवित �ा ऊध्�7गाष्ट्रिमरूपेण प्रगवितभ7�वित। प्रवितभाक्षिभज्ञानम्, योगप्रलिश4णकाय7क्रमाः इत्याटिदष ु सहभाविगताय ै छात्राः प्रोत्साहनीयाः। वि�श्ववि�द्यालयैः उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थाक्षिभश्च तादृशाः छात्राः अक्षिभज्ञाय परिरचेतव्याः, य े राज्यस्तरीय-रा#स्तरीय- अन्ताराष्ट्रि#यस्तरीयाः प्रवितयोविगतापरी4ाः उत्तरन्त्रिन्त।


The institution promotes inclusive practices for social justice and better stakeholder relationships. The institution promotes value-based education for inculcating social responsibility and good citizenry amongst its student community.

The institution has the required infrastructure and promotes active participation of the students in social, cultural and leisure activities. Encouraging students’ participation in activities facilitates developing various skills and competencies and foster holistic development.

5.3. छा0प्रवितभाविगता गवितवि�धयश्च



संस्था सामाद्धिजकन्यायाय लाभग्राविहक्षिभः सह स�बद्धानां वि�कासाय स�7समा�ेलिशव्य�हारान् प्र�त7येत्। तथै� सा सामाद्धिजकदाष्ट्रियत्�भा�स्य आ,ानाय उत्तमनागरिरकताविनमा7णाय च मूल्या,ारिरतलिश4णं प्रोन्नयेत्।संस्थायां समुलिचतसंसाा,नाविन उपलभ्यन्ते, छात्राश्च सामाद्धिजक-सांस्कृवितक-अ�काशगवितवि�ष्ट्रि,षु भागग्रहणाय प्रोत्साह्यन्ते, येन तेषां समग्रो वि�कासः सम्भाव्यत इवित अ�,ेयम्।

5.4 Alumni Engagement

The Alumni are a strong support to the institution. An active Alumni Association can contribute in academic matters, student support as well as mobilization of resources – both financial and non financial. The institution nurtures the alumni association/chapters to facilitate them to contribute significantly to the development of the institution through financial and non-financial means.

5.4 पू�-छा0ाणां सम्qन्धानु�त-नम्

संस्थायाः कृत े पू�7छात्राः अविततरा ं सहायकाः। सविक्रयपू�7च्छात्रसंघः लिश4ावि�षये, छात्रप्रोद्बलनवि�षये, मूलस्रोतसाम् - आर्शिथंकाना ं तटिदतराणाञ्च -- गवितशीलतावि�षय े योगदान ं कतु| शक्नोवित। संस्था पू�7छात्रसंघं सम्पोषयवित, येन साः आर्शिथंकसा,नैः तटिदतरसा,नैश्च संस्थायाः प्रगतौ योगदाना ंकुया7त्।

Criterion VI - Governance, Leadership and Management: Effective functioning of an institution can be gauged by the policies and practices it has evolved in

the matter of planning human resources, recruitment, training, performance appraisal, financial management and the overall role of leadership.

षष्ठः विनकषः - प्र�ासनं नेतृत्�ं प्रqन्धनं च संस्थायाः फलिलष्यन्तः प्रारम्भाः अस्याः नीवितक्षिभः अनुमीयन्ते। ताश्च नीतयः संस्थायां

मान�संसा,नव्य�स्था-विनयुलिक्त-प्रलिश4ण-वि�त्तीयप्रबन्धनैः परिरलक्षि4ताः भ�न्त्रिन्त। अस्य विनकषस्य मुख्यविबन्द� ए�ं सन्त्रिन्त –


6.1 Institutional Vision and Leadership6.2 Strategy Development and Deployment6.3 Faculty Empowerment Strategies6.4 Financial Management and Resource Mobilization6.5 Internal Quality Assurance System (IQAS)

KEY INDICATORS



6.1 Institutional Vision and Leadership

Effective leadership by setting values and participative decision-making process is key not only to achieve the vision, mission and goals of the institution but also in building the organizational culture. The formal and informal arrangements in the institution to co-ordinate the academic and administrative planning and implementation reflects the institutions efforts in achieving its vision. It is expected that the authorities of the SUs and IHSS have imbibed Sanskrit culture through various measures, e.g., publishing Sanskrit versions of statutory documents like the Acts, Statutes, Rules and Regulations. Suitable measures are also adopted for healthy interaction with the stake holders of Sanskrit fraternity and allied organizations.

6.1 स�ंायाः दूरदृविOः नेतृत्�ञ्च :मूल्यव्य�स्थयाष्ट्रि,गत ं फलोत्पादकं नेतृत्�ं, सं�ादात्मकविनण7यप्रविक्रया च न के�ल ं संस्थायाः

दूरदृष्टेः, प्राप्तव्यवि�षयस्य चाष्ट्रि,गमनाथ| कुल्पिञ्जकायेते, अविपतु संस्थागतसंस्कृवितप्रोन्नतये अविप कल्पेते। अत्रेदम ् अपेक्ष्यते- संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं संस्कृत-उच्चतराध्ययनसंस्थाना ं च प्रशासकाः सांस्कृतं �ाता�रणम् आपादष्ट्रियतुं वि�वि�,ोपक्रमान् विक्रयान्�यीकुयु7ः। ते च उपक्रमाः ए�ं स्युः – �ै,ाविनकप्रलेखाः यथा-अष्ट्रि,विनयमाः, परिरविनयमाः, विनयमाः, वि�विनयमाः �ा संस्कृतभाषया प्रकाशनीयाः। समानकाय7�तां संस्कृतबान्ध�ाना ं सदृशसंस्थाना ं च लाभग्राविहक्षिभः सह स्�स्थसं�ाद ं स्थापष्ट्रियत ुं योग्यकाय7प्रणाल्यः स्�ीकत7व्याः।6.2 Strategy Development and Deployment

The leadership provides clear vision and mission to the institution. The functions of the institution and its academic and administrative units are governed by the principles of participation and


6.1 संस्थायाः दूरदृष्ट्रिष्टः नेतृत्�ञ्च।6.2 वू्यहवि�कासः परिरविनयोजनं च।6.3 अध्यापकसशक्तीकरणव्यूहाः।6.4 वि�त्तीयप्रबन्धनं संसा,नसङ्ग्रहश्च।6.5 आन्तरिरकगुण�त्ता-आश्वासन-व्य�स्था।


transparency. Formulation of development objectives, directives and guidelines with specific plans for implementation by aligning the academic and administrative aspects improves the overall quality of the Institutional provisions.

6.2 व्यूहवि�कासः परिरविनयोजनं च संस्थायाः नेतृत्�ेन तस्याः कृत े सुस्पष्टा दूरदृष्ट्रिष्टः ध्येययोजना च प्रकल्प्यते। संस्थायाः

शैक्षि4क-प्राशासविनक-वि�भागाः काय7कलापाश्च सहभाविगतायाः पारदश7कतायाश्च तत्त्�ैः विनय�यन्ते। शै4क्षिणकैः प्राशासविनकैश्च अंशैः साकं वि�लिशष्टयोजनाक्षिभः वि�कासलक्ष्याणां, संस्थागतप्रा�,ानानां, विनद0शतत्त्�ानां, माग7दश7कानां च परिरविनमा7णं गुण�त्तायाः समग्रस्�रूपम् अक्षिभ�,7यवित।6.3 Faculty Empowerment Strategies

The process of planning human resources including recruitment, performance appraisal and planning professional development programmes and seeking appropriate feedback, analysis of responses and ensure that they form the basis for planning. Efforts are made to upgrade the professional competence of the staff. There are mechanisms evolved for regular performance appraisal of staff.

6.3 अध्यापकस�क्तीकरणव्यूहाः आजीवि�काप्रदानेन सह मान�संसा,नाना ं विनष्पक्षित्तमूल्याङ्कनं, �ृक्षित्तवि�षयकवि�कास-

काय7क्रमाणा ं योजना, योग्यप्रवितपुष्ट्रिष्टसंसा,नं, प्रवितविक्रयाणा ं वि�शे्लषणम् इत्येताविन योजनायाः आ,ारो भ�न्त्रिन्त। लिश4काणा ं �ृक्षित्तगत4मतायाः उन्नयनाय प्रयासाः वि�,ेयाः। तेषाम ् उपलब्धेः विनयतरूपेण मूल्याङ्कनाय प्रविक्रयाः व्य�ल्पिस्थताः स्युः।



6.4 Financial Management and Resource Mobilization

Budgeting and optimum utilization of finance, as well as mobilization of resources are the issues considered under this key Indicators. There are established procedures and processes for planning and allocation of financial resources. The institution has developed strategies for mobilizing resources and ensures transparency in financial management of the institution. The income and expenditure of the institution are subjected to regular internal and external audit. The SUs and IHSS must make efforts to create corpus funds and financial resources.

6.4 वि�त्तीयप्रqन्धनं संसाधनसङ्ग्रहश्चवि�त्तलेखाविनमा7णं, वि�त्तस्य अष्ट्रि,काष्ट्रि,कसदुपयोगः, आर्शिथंकस्रोतसा ं सङ्ग्रहः इत्येत े अस्य

प्र,ानसूचकस्य वि�षयाः। आर्शिथंकस्रोतसा ं योजनाविनमा7णस्य योग्यवि�तरणस्य च प्रवितष्ठाविपतप्रविक्रयाः पद्धतयश्च सन्त्रिन्त। आर्शिथंकस्रोतसां संग्रहणाय संस्थया वू्यहाः अक्षिभ�,7नीयाः। संस्थायाः वि�त्तीयप्रबन्धने पारदर्शिशंतायाः आश्वासनम् अविप आ�श्यकम्। संस्थायाः आयव्ययपत्रकस्य विनयतरूपेण आन्तरिरकं बाह्यं च अङ्के4ण ं भ�ेत्। मूलविन,ीनाम ् आर्शिथंकस्रोतसा ं च सज7नाथ| संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः संस्कृतसंस्थाक्षिभश्च प्रयासा वि�,ेयाः।

6.5 Internal Quality Assurance System (IQAS)

The internal quality assurance systems of SUs and IHSS are Self-regulated responsibilities of the higher education institutions, aimed at continuous improvement of quality and achieving academic excellence. The institution has mechanisms for academic and administrative auditing. The institution adopts quality management strategies in all academic and administrative aspects. The institution has an IQAC and adopts a participatory approach in managing its provisions.

6.5 आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनव्य��ा (IQAS)

संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाषेु उच्चतरसंस्कृताध्ययनसंस्थासु आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासन-व्य�स्था भ�ेत्। स्�विनयन्त्रिन्त्रतम् उत्तरदाष्ट्रियत्�ं, सतताक्षिभ�ृद्धिद्धः, शकै्षि4क्षिणकोत्कृष्टताष्ट्रि,गमश्च तस्या उदे्दश्याविन। शैक्षि4कप्राशासविनकाङ्के4णस्य कृते संस्थायां व्य�स्थाः भ�न्तु। शैक्षि4क-प्राशासविनक-अंशेषु संस्थया गुण�त्ता-प्रबन्धनप्रणाल्योः वू्यहाः रचनीयाः। संस्थायाम् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दं्र भ�तु, प्र�न्धने तस्य सहभाविगता च भ�तु।

Criterion VII: - Institutional Values and Best Practices

An educational institution operates in the context of the larger education system in the country. In order to be relevant in changing national and global contexts an educational institution has to be responsive to the emerging challenges and pressing issues. It has a social responsibility to be proactive in the efforts towards development in the larger contexts. This role of the institution is reflected in terms of



the kinds of programmes, activities and preferences (values) that it incorporates within its regular functioning. The extent to which an institution is impactful in this is a sure reflection of its quality.

Every institution has a mandate to be responsive to at least a few pressing issues such as gender equity, environmental consciousness and sustainability, inclusiveness and professional ethics, but the way it addresses these and evolves practices will always be unique. Every institution faces and resolves various kinds of internal pressures and situations while doing this. Some meaningful practices pertinent to such situations are evolved within the institution and these help smooth functioning and also lead to enhanced impact. Such practices which are evolved internally by the institution leading to improvements in any one aspect of its functioning – academic, administrative or organizational, - are recognized as a “best practices”. Over a period of time, due to such unique ways of functioning each institution develops distinct characteristic which becomes its recognizable attribute.The focus of Criterion VII is captured in the following Key Indicators:

KEY INDICATORS

7.1 Institutional Values and Social Responsibilities7.2 Best Practices7.3 Institutional Distinctiveness

सप्तमः विनकषः - सासं्थि�कमूल्याविन अत्युत्तमाः परिरपाटयश्च

शैक्षि4कसंस्थाः देश े व्यापकशैक्षि4कव्य�स्थाप्रसङ्गे काय| कु�7न्त्रिन्त। शैक्षि4कसंस्थाः परिर�त7मान-राष्ट्रि#य-�ैक्षिश्वकप्रसङ्गे सङ्गताः भ�न्तु। साम्प्रवितकवि�षयाणा ं प्रमुखसमस्याना ं च स्प,ा7ह्वयान ् स्�ीकुयु7ः। बृहत्तरप्रसङ्ग े सविक्रयताविनष्पादनाय सामाद्धिजकम ् उत्तरदाष्ट्रियत्�म ् आ�श्यकम्। संस्थाया इय ं भूष्ट्रिमका प्रवितविब�बिाता भ�वित वि�वि�,काय7क्रम-गवितवि�ष्ट्रि,-मूल्येषु, यत्र विनयष्ट्रिमतकाय7क्षिण समावि�ष्टाविन भ�न्त्रिन्त।

यााः अत्युत्तमााः परिरपा�यः विनत्यमाश्रीयन्ते, यासाञ्च बलेन शैक्षि4क- प्रााशासविनक- समायोजनस�बम्बिन्धकाय0षु समुन्नवितभ7�वित, यााक्षिभश्च प्रत्येकं संस्था एकं वि�ल4णं चरिरत्रम् आवि�ष्कुरुते, ते व्य�हाराः संस्थायाश्चरिरतं्र परिरचाययन्त्रिन्त।

सप्तमविनकषस्य ध्येयं �स्तु विन�नलिलखिखतैः प्र,ानसूचकैाः बाोध्यते।

7.1 सांल्पिस्थकमूल्याविन सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ाविन च।7.2 अत्युत्तमाः परिरपा�यः।7.3 सांल्पिस्थकं �ैल4ण्यम्।

7.1 Institutional Values and Social Responsibilities

The institution organizes gender equity promotion programmes. The institution displays sensitivity to issues like climate change and environmental issues. It adopts environment friendly practices and takes necessary actions such as – energy conservation, rain water harvesting, waste recycling (solid/liquid waste



management, e-waste management), carbon neutral, green practices etc. The institution facilitates the differently abled (Divyangjan friendliness), effective dealing of location advantages and disadvantages (situatedness), explicit concern for human values and professional ethics etc. In other words, the concerns for social responsibilities as well as the values held by the institution are explicit in its regular activities.

7.1 सासं्थि�कमूल्याविन सामाजिजकोत्तरदामियत्�ाविन च

संस्था लाङै्गिाकसमताप्रोन्नतये काय7क्रमान् आयोजयवित। संस्था पया7�रणसमस्या-जल�ायुपरिर�त7नसदृशेषु वि�षयेषु जागरूकता ं प्रदश7यवित। इयं पया7�रणसन्तुलनानुकूलान् परिरपा�ीः अङ्गीकरोवित तथा समुलिचतवि�,ानाविन प्र�त7यवित। तद्यथा-वि�द्युत्संर4णां, �ृष्ट्रिष्टजलसंर4णम्, ऐकान्त्रिन्तकता�स्थ्यं, हारिरत्यसम्पादनम ् च। संस्था टिदव्याङाग्जनान् समुपकरोवित। करोवित च अ�करक्षि4प्तानां घनतरल�स्तूनां फलोत्पादकप्रयोगम्। संस्थाया विनयष्ट्रिमतगवितवि�ष्ट्रि,षु सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ं मूल्याविन च स्पष्टा ंप्रवितविब�बन्ते।

7.2 Best PracticesAny practice or practices that the institution has internally evolved and used during the last few

years leading to positive impact on the regular functioning of the institution can be identified as “best practice/s”. These are not any activity prescribed by some authority. At some point in time the institution evolves some innovation or a change in some aspect of functioning. This practice is relevant mainly within the institution at a given point in time. It could be in respect of teaching learning, office practices, maintenance and up keep of things or dealing with human beings or money matters. But adopting that practice has resolved the difficulty or has brought in greater ease in working in that aspect. In brief, these ‘best practices’ are relevant within the institutional context and may pertain to either academic or administrative or organizational aspects of institutional functioning.

7.2 स�^त्तमाः परिरपाटयः यााः परिरपा�यः केषुलिचत् उपक्रमेषु संस्थया विनत्यम् अनुष्ठीयन्ते, याासां कारणात् संस्थायाः

विनयष्ट्रिमतकाय0षु उत्तमः प्रभा�ः प्रवितफलवित; तााः ता�त् स�¬त्तमपरिरपाटि�त्�ेन परिरगण्यन्ते। एतेषु प्रााशासविनकः यः कोऽविप गवितवि�ष्ट्रि,रन्तभ7�वित। क्�लिचत् संस्था स्�काय7पद्धतौ परिर�त7नं करोवित, न�ाचारांश्च स्�ीकरोवित। एतााः अत्युत्तमपरिरपा�यः अध्यापनाष्ट्रि,गम-काया7लयकाय7-प्रबन्धन-मान�संसा,नाटिदक्षिभः स�बद्धाः स्युः।

7.3 Institutional Distinctiveness

Every institution would like to be recognized for certain of its attributes which make it ‘distinct’, or, one of its kinds. Such attributes characterize the institution and are reflected in all its activities in focus and practice.

7.3 सासं्थि�कं �ैलक्षण्यम्



प्रत्येकं संस्था वि�ल4णा भ�वित, तस्याश्च �ैल4ण्यं कैक्षिश्चत् वि�लिशष्टैल74णैः ज्ञायते। ताविन ल4णाविन संस्थायाः अक्षिभज्ञानं प्रक�ीकु�7न्त्रिन्त। संस्थायाः �ैलिशष्ट्याविन अस्याः काय7पद्धतौ परिरलक्ष्यन्ते।

IV. ELIGIBILITY FOR ASSESSMENT AND ACCREDITATION BY NAAC

Higher Education Institutions (HEIs), if they have a record of at least two batches of students graduated or been in existence for six years, whichever is earlier, are eligible to apply for the process of Assessment and Accreditation (A&A) of NAAC, and fulfil the other conditions or are covered by the other provisions, if any, mentioned below:

रा.मू.प्र.परिरषदा मूल्याङ्कनप्रत्यायनाय अह-तायेषु संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयेष ु गणuयस्य (two batches) छात्राः स्नातकीभूय वि�विनग7ताः, यuा

य े स्थापनानन्तर ं षK ् �षा7क्षिण पूरिरत�न्तः, त े वि�श्ववि�द्यालयाः मूल्याङ्कनप्रत्यायनाय आ�ेदनं कतु7मह7न्त्रिन्त। तैः अ,ोलिलखिखताः अह7ता अविप पूरणीयाः।

Universities (Central/State/Private/Deemed-to-be) and Institutions of National Importance

1. Provided the Institutions /Deemed –to-be Universities and their off-campuses if any are approved by

MHRD/UGC. NAAC will not consider the unapproved off-campuses for A&A.

2. Provided that these institutions have regular students enrolled in to the full time teaching and Research

programmes offered on campus.

3. Provided further that the duly established campuses within the country, if any, shall be treated as part of

the Universities / Institutions of National Importance for the A&A process.

4. NAAC will not undertake the accreditation of off-shore campuses

1. अमान�संसा,नवि�कासमन्त्रालयuारा अथ�ा वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगuारा अनुमोटिदताः संस्थाः, माविनतवि�श्ववि�द्यालयाः (इतरपरिरसरसविहताः) स्युः। परिरषद ् अननुमोटिदतेतरपरिरसराणा ं मूल्याकङ्कनं प्रत्यायनञ्च न करोवित।

2. वि�श्ववि�द्यालयेन प्रचाल्यमानेषु शैक्षि4कशो,पाठ्यक्रमेषु प्रवि�ष्टाः पूण7कालिलकाः छात्राः स्युः।3. वि�श्ववि�द्यालयेन सवि�,ान ं स्थाविपताः परिरसराः तदङ्गभूता इवित स्�ीकृत्य तेषा ं परिरसराणा ं मूल्याङ्कनं

प्रत्यायनं च वि�,ीयेत।4. वि�श्ववि�द्यालयानां देशबाह्यपरिरसराः मूल्याङ्कनाय अहा7 न भ�ेयुः।

V. THE ASSESSMENT PROCESS



The assessment process will be carried out in three stages. As stated earlier, it will comprise three main components, viz., Self Study Report (SSR), Student Satisfaction Survey and the Peer Team Report. The SSR has a total of 151 Metrics for Universities covering the seven Criteria described earlier. The SSR has two kinds of Metrics: one, those requiring quantifiable facts and figures as data which have been indicated as ‘quantitative metrics’ (QnM); and two, those metrics requiring descriptive responses and are accordingly named ‘qualitative metrics’ (QlM). Table 1 depicts the distribution of Key Indicators (KIs) and Metrics across them.

Table 1: Distribution of Metrics and KIs across Criteria

Type of HEIs Sanskrit Universities

Criteria 7

Key Indicators (KIs) 34

Qualitative Metrics (QlM 63

Quantitative Metrics (QnM) 88

Total Metrics (QlM + QnM) 151

Table 2 gives the details of weightage given to the various Key Indicators and Criteria. In view of the variations in the institutional evaluation for Sanskrit Universities, weightages have been appropriately demarcated. Each metric is designated a weightage which is indicated elsewhere in this Manual.

Table 2 Distribution of weightages across Key Indicators (KIs)

Criteria Key Indicators (KIs) Universities

1. CurricularAspects

1.1 Curriculum Design and Development

50

1.2 Academic Flexibility 50

1.3 Curriculum Enrichment 30

1.4 Feedback System 20



Total 150

2. Teaching- Learning and Evaluation

2.1 Student Enrolment andProfile

10

2.2 Catering to StudentDiversity

20

2.3 Teaching-LearningProcess

20

2.4 Teacher Profile and Quality 50

2.5 Evaluation Process andReforms

40

2.6 Student Performance and Learning Outcomes

30

2.7 Student satisfaction Survey 30Total 200

3. Research, Innovations and Extension

3.1 Promotion of Research and Facilities 32

3.2 Resource Mobilization for Research

20

3.3 Innovation Ecosystem 22

3.4 Research Publications and Awards

100

3.5 Consultancy 08

3.6 Extension Activities 50

3.7 Collaboration 18

Total 250

4. Infrastructure and LearningResources

4.1 Physical Facilities 40

4.2 Library as a LearningResource

20

4.3 IT Infrastructure 20

4.4 Maintenance of CampusInfrastructure

20

Total 100

5. Student Support andProgression

5.1 Student Support 30

5.2 Student Progression 40


20



5.4 Alumni Engagement 10

Total 100

6. Governance, Leadership andManagement

6.1 Institutional Vision andLeadership 10

6.2 Strategy Development and Deployment

10

6.3 Faculty EmpowermentStrategies

30

6.4 Financial Management and Resource Mobilization

20

6.5 Internal QualityAssurance System

30

Total 100

7. Institutional Values and Best Practices

7.1 Institutional Values and Social Responsibilities 50

7.2 Best Practices 30

7.3 Institutional Distinctiveness 20

Total 100

TOTAL SCORE 1000

Distribution of weightages across Key Indicators (KIs)



विनकषः प्रधानसूचकाः वि�श्ववि�द्यालयाः1. पाठ्यचया7प4ः 1.1. पाठ्यचया7याः संरचना वि�कासश्च 50

1.2. शैक्षि4कनमनीयता 501.3. पाठ्यचया7सं�,7नम् 301.4. प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रणाली 20

योगः 1502. णि�क्षणालिधगमः मूल्याङ्कनं च

2.1. छात्रनामाङ्कनं छात्रवि��रक्षिणका च 102.2. छात्र�ैवि�ध्यस्य आ�श्यकतानां समू्पर्षितंः 20

2.3. लिश4णाष्ट्रि,गमप्रविक्रया 202.4. अध्यापकवि��रक्षिणका तदगु्ण�त्ता च 50

2.5. मूल्याङ्कनप्रविक्रया तत्र परिरष्काराश्च 40

2.6. छात्रस्य विनष्पक्षित्तः अष्ट्रि,गमपरिरणामश्च 30

2.7 छात्रसन्तुष्टेः स�04णम्30

योगः 2003. अनुसन्धानं, न�ाचारः वि�स्तारश्च

अनुसन्धानप्रोन्नयनं सौवि�ध्याविन च। 323.2. अनुसन्धानाय आर्शिथंकस्रोतसां सङ्ग्रहः। 20

3.3 न�ाचारयुता अन्योन्याश्रयव्य�स्था। 22

3.4 शो,प्रकाशनाविन पुरस्काराश्च 100

3.5 परामश7ः। 08

3.6 वि�स्तारगवितवि�,यः।50

3.7 सहयोगाः। 18योगः 250

4.मूलभूतसौवि�ध्याविन 4.1. भौवितकसौवि�ध्याविन 404.2. अष्ट्रि,गमसंसा,नरूपेण ग्रन्थालयः 20



विनकषः प्रधानसूचकाः वि�श्ववि�द्यालयाःअलिधगमस्रोतांलिस च 4.3.सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कीमूलभूतसौवि�ध्याविन 20

4.4. परिरसरसौवि�ध्यानाम् अनुर4णम् 20योगः 100

5. छात्राणां प्रोद्बलनं प्रगवितश्च 5.1. छात्राणां प्रोद्बलनम् 305.2. छात्रप्रगवितः। 405.3. छात्रप्रवितभाविगता गवितवि�,यश्च 205.4. पू�7च्छात्राणां स�बन्धानु�त7नम् 10

योगः 1006. प्रशासनं नेतृत्�ं प्रबन्धनञ्च

6.1. संस्थाया दूरदृष्ट्रिष्टः नेतृत्�ञ्च 106.2. वू्यहवि�कासः परिरविनयोजनं च 106.3.अध्यापकसशक्तीकरणवू्यहाः 306.4. वि�त्तीयप्रबन्धनं संसा,नसङ्ग्रहश्च 206.5. आन्तरिरकगुण�त्ता- आश्वासनव्य�स्था 30

योगः 1007. सांल्पिस्थकमूल्याविन अत्युत्तमाः परिरपा�यश्च

7.1. सांल्पिस्थकमूल्याविन सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ाविन च 50

7.2. अत्युत्तमाः परिरपा�यः 307.3. सांल्पिस्थकं �ैल4ण्यम् 20

योगः 100सम्पूण7योगः 1000

VI. PROCEDURAL DETAILS

HEIs are expected to read the below given details carefully and note the specifications of the revised process of A&A.

1. Eligible HEIs seeking A&A are required to submit Institutional Information for Quality Assessment (IIQA) online any time during the year starting from June-2018. Duly filled in IIQAs of eligible HEIs will be accepted by NAAC for further processing and others will be rejected.

2. In case of rejection of IIQA applications specific suggestions would be given to HEIs to facilitate them to resubmit IIQA. An institution can reapply twice after the first attempt resulted in rejection. That is, each HEI is permitted three attempts in a



year, with a single fee. After this, it will be considered a fresh application with required fees.

3. After the acceptance of IIQA, the institution will be asked to fill the SSR with the required document to be uploaded in the portal of NAAC website within 45 days. The SSR of the HEI will then be subjected to further process. As preparation of SSR is a systematic process, so it is suggested that the HEIs should be ready with soft copy of SSR and related documents well in advance of submitting IIQA. Those institutions who fail to submit SSR within 45 days will have to apply afresh starting from IIQA & its fees. In any case fees for IIQA will not be refundable.

4. The SSR has to be uploaded as per the manual for Sanskrit Universities format in portal of NAAC. After submission of SSR on NAAC portal HEI would receive an auto generated link/ID of SSR in their registered email id. The same SSR in .pdf format should be then uploaded on institutional website.

5. The SSR has to be submitted only online. HEIs should make necessary preparations with the required data, documents and/or responses before logging on to the NAAC website for submission of SSR online. Careful study of the Manual will be of great help in this regard.

6. The NAAC is making its best effort for software development to type Sanskrit in Devanagari script. Provision will be made for Qualitative metrics, Student satisfaction survey, Data Templates, Evaluation report of deparment to be given in Sanskrit itself. Institution are requested to make the best use of it.

7. As indicated earlier, the SSR comprises both Qualitative and Quantitative metrics. The Quantitative Metrics (QnM) add up to about 51.4% and the remaining about 48.6% are Qualitative Metrics (QlM).

8. The data submitted on Quantitative Metrics (QnM) will be subjected to validation exercise with the help of Data Validation and Verification (DVV) process done by NAAC. The responses to Qualitative Metrics (QlM) will be reviewed by the Peer Team on site only after the institution clears the Pre-qualifier stage.

9. Any Institution found to be providing wrong information/data during validation and verification stage will be asked for clarifications. On the basis of clarifications submitted by the HEIs the data will be again sent for DVV process. The process of Data Validation and Verification (DVV) by NAAC will be done in not more than 30 days.

10. Pre-qualifier: The Quantitative Metrics (QnM) of SSR will be sent for Data Validation and Verification (DVV) Process. After DVV process, a DVV Deviation report will be generated. On the basis of the Deviation report, the A&A process will proceed further as per the following conditions: a) HEI whose Metrics are found to be deviated will be liable for the penalty or legal

action. Their first installment of accreditation fees will also be forfeited, and the name of such HEI will be sent to statutory authorities for further actions.



b) HEI that clears the DVV process will proceed for Peer Team Visit with a condition of a Pre-qualifier, that the HEI should score at least 30% in Quantitative Metrics (QnM) as per the final score after the DVV Process. If the HEI does not clear the Pre-qualifier stage then they will have to apply afresh by submitting the IIQA and its fees. Such HEIs are eligible to apply again only after six months.

11. After the DVV process, NAAC will intimate the HEI, within 10 days stating that they have successfully cleared the Pre-qualifier. This indicates that the institution has entered the next round of assessment to be done by the Peer Team during their on-site visit. The focus of Peer Team visit will be on the 48.6% Qualitative Metrics (QlM).12. Student Satisfaction Survey (SSS): It will be conducted as per the following conditions:

a) SSS will be conducted simultaneously with DVV process. b) Institutions will have to submit the entire database of students with e-mail/mobile

numbers, at the time of filling of online SSR itself. c) The SSS questionnaire (20 objective & 01 subjective) will be e-mailed to all

students and the following rule will be applied for processing the responses. i. For colleges – (UG/PG and Autonomous) responses should be received from

at least 10% of the student population or 100, whichever is lesser. ii. For Universities – 10% of the student population or 500, whichever is lesser.

d) If the response rate is lower than the limits mentioned by NAAC, the metric will not be taken up for evaluation.

e) SSS will be completed by the HEIs within one month after its initiation.13. Peer Team visit of the institution should not exceed three months after clearance of Pre-qualifier stage. 14. Based on the size and scope of academic offerings at the HEIs, the number of days and experts for onsite visit may vary from 2-3 days with 2-5 expert reviewers visiting the institutions. The visiting teams’ role would be very specific in the revised model limited to Qualitative Metrics (QlM). The teams would play an important role in reviewing the intangible aspects.15. Unlike in the past NAAC will not pre-disclose the details of the visiting teams and HEIs will not be responsible for Logistics for the Visiting Teams. Hence forth NAAC will directly take care of all the logistics regarding the Peer Teams visiting the institutions. All payment towards TA, DA, Honorarium, etc., will be directly paid by NAAC to the nominated members. There would be no financial transactions between the Institution and the visiting NAAC team.16. The institutions need to add a link in home page of their institutional website for NAAC records/files viz., SSR, Peer Team Report, AQAR, Certificate of NAAC and Accreditation documents etc., for easy access by its stakeholders. The said link should be clearly visible/ highlighted.17. Guidelines for filling up Self-Study Report (SSR):



Extended profile contains all the questions which are basically the figures of denominators of the formulas used for calculation of various Metrics values. There are Tool Tips at various places in portal, such as Metrics, sub-metrics, upload, etc. which are given as guidance regarding the sort of data required to be submitted by the institution. The Tool Tip is denoted in the form of . Institutions are required to go through the respective Tool Tip thoroughly before filling the data. The data filled should contextualise with the related metrics. There is an upload limits for the documents to be uploaded for various Metrics, if the size of the document exceeds that limit, Institution may upload the same in their own website with password protection, if required. The link of the said uploaded document should be given in the portal. The password protection be removed on request of NAAC There is a fixed timeline for the entire DVV process. Institutions are supposed to respond within stipulated time given by DVV partner, during DVV clarification stage. If not responded within the given time frame, DVV partner recommended input value will be taken as the final value. The data of the students for Student Satisfaction Survey (SSS) has to be submitted concurrently during online submission of SSR. Where-so-ever ‘Asterisk Red mark’ is indicated in the portal it should be understood as mandatory requirement.18. Regarding withdraw of SSR submitted :

The HEIs which have submitted their SSRs will not be allowed to withdraw from the process at any stage.

If a HEI which has submitted its SSR, for any reason, does not complete the A&A process, the information that it has withdrawn / not completed the process should be hosted both on the HEI and NAAC website.

Such HEI will be allowed to apply for A&A only after a period of three year



VII. ASSESSMENT OUTCOME

The final result of the Assessment and Accreditation exercise will be an ICT based score, which is a combination of evaluation of qualitative and quantitative metrics. This will be compiled as a document comprising three parts.

PART I - Peer Team Report

Section 1: Gives the General Information of the institution and its context.

Section 2: Gives Criterion wise analysis based on peer evaluation of qualitative indicators. Instead of reporting with bullet points, this will be a qualitative, descriptive assessment report based on the Peer Team’s critical analysis presenting strengths and weaknesses of HEI under each Criterion

Section 3: Presents an Overall Analysis which includes Institutional Strengths, Weaknesses, Opportunities and Challenges.

Section 4: Records Recommendations for Quality Enhancement of the Institution (not more than 10 major ones).

PART II - Graphical representation based on Quantitative Metrics (QnM)

This part will be a System Generated Quality Profile of the HEI based on statistical analysis of quantitative indicators in the NAAC’s QIF (quality indicator framework). Graphical presentation of institutional features would be reflected through synthesis of quantifiable indicators.

PART III - Institutional Grade Sheet

Contains the Institutional Grade Sheet which is based on qualitative indicators, quantitative indicators and student satisfaction survey using existing calculation methods but it will be generated by a software.

The above three parts will together form “NAAC Accreditation Outcome” document. It is mandatory for the HEIs to display it on their institutional website apart from NAAC hosting it on its website.

Calculation of Institutional CGPA

The CGPA will be calculated based on the scores obtained from the three sources, viz., The System Generated Scores (SGS) of the quantitative metrics which comprise about 51.4% of the total, the scores from the qualitative metrics includes critical appraisal by the Peer Team through on site visit and the scores obtained on the Student Satisfaction Survey. These will be collated through an automated procedure based on ‘benchmarks’ and assessed on a five point scale, viz., (0, 1, 2, 3 & 4).

The Final Grade

On the basis of the CGPA obtained by the institution in maximum possible score of 4.00, the final grade is assigned on a seven point scale as shown in Table 3. The seven point refers to the seven letter grades each aligned to the seven specific score range.



Table 3 Institutional Grades and Accreditation Status

Range of Institutional LetterStatusCumulative Grade Grade

Point Average (CGPA)

3.51-4.00 A++ Accredited

3.26-3.50 A+ Accredited

3.01-3.25 A Accredited

2.76-3.00 B++ Accredited

2.51-2.75 B+ Accredited

2.01-2.50 B Accredited1.51-2.00 C Accredited≤ 1.50 D Not Accredited

Institutions which secure a CGPA equal to or less than 1.50 are notionally categorized under the letter grade “D”. Such unqualified institutions will also be intimated and notified by NAAC as “Assessed and Found not qualified for Accreditation”.

VIII. MECHANISM FOR INSTITUTIONAL APPEALS

The process of assessment and accreditation is viewed as an exercise in partnership done jointly by the NAAC and the institution being assessed. Every stage of the process is marked by transparency. The institution is consulted at various stages of the process – eliminating conflict of interest with the peers, planning the visit schedule, sharing the draft peer team report before the team leaves the campus etc. In spite of this participatory approach, there may be institutions that might have grievances to be addressed. Therefore, to provide a review mechanism for institutions who are aggrieved about the process or its outcome or any other issues related thereof, the NAAC has evolved Mechanism for Institutional Appeals.

On announcement of the A & A outcome, the institution not satisfied with the accreditation status may submit:

1. The letter of intent for appeal along with a request to provide the Criterion wise scores so as to reach NAAC within 30 days from the receipt of the letter intimating the accreditation status from NAAC.

2. The application for Appeal in the format prescribed by NAAC (refer Grievance Redressal Guidelines) should reach NAAC within 30 days from the date of receipt of the criterion wise scores



from NAAC. The application for appeal should be submitted along with the requisite non-refundable fee of Rs. 1,00,000/- + applicable taxes.An Appeals Committee constituted for the purpose will consider the appeal and make recommendations to the Executive Committee (EC). The decision of the EC shall be binding on the institution. For details, refer to the NAAC website: www.naac.gov.in

IX. RE-ASSESSMENT

Institutions, which would like to make an improvement in the accredited status, may volunteer for re-assessment, after completing at least one year, but not after the completion of three years. The option can be exercised only once in a cycle. Re-assessed institution cannot come for another re-assessment in the same cycle. The current procedures and methodology including the manual for the Assessment and Accreditation is applicable for all institutions applying for re-assessment. However, the institution shall make specific responses based on the recommendations made by the peer team in the previous assessment and accreditation report, as well as the specific quality improvements made by the institution in the intervening period. The fee structure and other process would be as per the current procedures of Assessment and Accreditation (more details can be obtained from NAAC website). Institutions that volunteer for re-assessment will not be eligible for fee waiver and reimbursement of accreditation expenses.

X. SUBSEQUENT CYCLES OF ACCREDITATION

The methodology for subsequent cycles of accreditation remains the same. However, due consideration would be given to the post-accreditation activities resulting in quality improvement, quality sustenance and quality enhancement. In the SSRs institutions opting for subsequent cycles of accreditation need to highlight the significant quality sustenance and enhancement measures undertaken during the last four years (narrative not exceeding 10 pages). A functional Internal Quality Assurance Cell (IQAC) and timely submission of Annual Quality Assurance Reports (AQARs) are the Minimum Institutional Requirements (MIR) to volunteer for second, third or fourth cycle accreditation.

Institutions intending to be assessed to continue their accreditation need to apply afresh by submission of A&A application during the last six months of their validity period.

It may be noted that institutions under the third cycle of A&A which have obtained the highest grade for two consecutive cycles and have retained their grade in the third cycle also, will have their accreditation valid for 7 years instead of 5 years. Highest grade would refer to A++ and A+ , that is, CGPA of 3.51 and above out of 4 in the currently enforced seven point scale or on the earlier used nine point scale a grade of A and above (institutional score of 85-100). (Pending decision by EC).

XI. THE FEE STRUCTURE AND OTHER FINANCIAL IMPLICATIONS

(w.e.f. March 21, 2018)

1. IIQA FeeFor Registration – applicable to all institutions i.e., recognized 12B of UGC Act, 1956 / not recognized


http://www.naac.gov.in/


Process Total amount of Assessment and Accreditation (A&A) FeeAmount to be paid by the Institution

Institutional Information for Quality Assessment (IIQA)

Rs. 25,000/- + G S T 18% (Non-refundable) *

* In case of rejection of IIQA application, HEIs may resubmit IIQA applications for maximum of three attempts without IIQA fees, including the rejection attempt, within the period of a year.

2. Assessment and Accreditation (A&A) FeeFor Universities and Professional Institutions

Type Total amount of A&A Fee

Amount to be Paid by the Institution

1 to 10 departments Rs. 3,75,000/-**+ GST18%

Rs.1,87,500/-** + GST18%(50% of Total fee along with the online submission of SSR)(Non-refundable)

More than 10 departments

Rs. 7,50,000/-** + GST18%

Rs.3,75,000/-** + GST18%(50% of Total fee along with the online submission of SSR) (Non-refundable)

The accreditation fee will be limited to a maximum amount of Rs. 7,50, 000/-+ GST18%, per institution. ** Balance 50% of total fees along with 18% GST before 15 days from the date of on site visit.



Note: 1. Professional Institutions - Higher Education Institutions (HEIs) in which all the programs

offered are recognised by Statutory Regulatory Authority(s) (SRA) or HEIs in which 50 % or more of the programmes offered are recognised by the Statutory Regulatory Authority (s). Similar to Universities the A&A fee for Professional Institutions will be calculated depending on the number of the departments.

2. NAAC classified the programs offered leading to specific Degrees awarded as Arts Faculty, Commerce Faculty and Science Faculty. In case of General Colleges, HEIs are broadly categorised by NAAC for the purposes of deciding on the applicable Fee as Mono Faculty and Multi Faculty colleges.Colleges offering programs leading to Degrees such as BA, MA, BSW, MSW, BRS, MRS are considered as Arts Faculty, those colleges offering programs leading to Degrees such as B.Com, M.Com, BBA, BMS, MMS and other degrees relating to programs (not recognised by any SRA) in business administration/commerce/management are considered as Commerce Faculty.Science Faculty are those offering programs leading to Degrees such as B.Sc.,

M.Sc., B.F.Sc., M.F.Sc., BCA, B. Stat. M. Stat. and other degrees relating to programs (not recognised by any SRA) in applied and pure sciences.

a. Mono Faculty - The Mono faculty institutions are those Higher education Institutions (HEIs) offering programs in only one discipline i.e. either in Arts, Commerce or Science. b. Multi Faculty - The Multi faculty institutions are those Higher education Institutions (HEIs) offering programs in more than one discipline i.e. either in a combination of Arts and Commerce, Science and Commerce, Science and Arts or Arts, Commerce and Science.

3. Balance amount 50%i. 50% of the stipulated fee+ applicable taxes along with online submission of Self-study Report

(SSR) (Non-refundable).ii. The pre-qualified HEIs will be asked to pay balance 50% of the stipulated fees+ applicable taxes

as shown in column 2 and 3 above before 15 days from the visit date. If the institution does not pay the fee within 15 days, the SSR will not be processed. They have to apply again / afresh with IIQA and its fees.

Mandatory Taxes/GST will not be refunded.


1. For Colleges (Government, Grant-in-Aid and Private)

Type Total amount of A&A Fee

Amount to be paid by the Institution

a. General College with multi faculties

Rs. 1,85,000/-**+ GST18%

Rs.92,500/-** + GST18%(50% of Total fee along with the online

submission of SSR)(Non-refundable)

b. General College with mono faculty

Rs. 1,25,000/-**+ GST18%

Rs.62,500/-** + GST18%(50% of Total fee along with the online submission of SSR) (Non-refundable)

http://m.f.sc/

http://b.f.sc/


iii. If the Institution does not take up the accreditation process, the fees will not be returned to the institution. However, the same will be adjusted when accreditation process is taken up. (The Maximum time limit up to which it can be carried forward shall be one year from the date of submission of SSR).

4. Logistics Fee : Institution has to pay an advance, towards logistic expenses for the arrangement of Peer Team Visit, after clearing Pre-qualifier, which is as follows:-

i. All General colleges and Professional colleges will have 2 day visit for which the fee structure will be 1,50,000 + GST 18%.

ii. In case of exceptional case of Professional colleges with proper justifications and approval from the competent authority the Peer Team Visit can be extended to 3 days & the fee structure will be 3,00,000 + GST 18%.

iii. For University the Fee structure of logistics will be 3,00,000 + GST 18% for 3 or more days of visit.

5. Appeals Mechanism and Fee: Review of Accreditation (grievance) Rs. 1,00,000/- + GST 18% as applicable from time to time. Institution shall pay TA and Honorarium to Peer Team Members through NAAC. In case of decision by the Appeals committee, the logistic fee applicable as mention in point 5.

6. For subsequent cycles of Accreditation:The fee structure proposed for Assessment and Accreditation and towards logistics as above applies for all the cycles of Accreditation and Re-assessment for all Institutions.

7. Provision for Reimbursement of A&A fees and PTV logistics fees for UGC recognized institutions under 2f & 12B.Institutions which are recognized under section 2(f) and 12B of UGC Act, 1956 and receiving the General Developmental Grants from UGC should also pay the assessment and accreditation fees. The A&A fees and expenses on TA and logistics expenses of peer team would be reimbursed as per NAAC guidelines on submission of the latest General Developmental Grants sanction letter of UGC with an attestation by the Head of the Institution and other necessary documents, as and when NAAC receives grants from UGC.

8. Mode of Payment: Online: The fee can be paid online through the online payment option available in the HEI portal.

XII. GETTING READY FOR SUBMISSION OF SELF - STUDY REPORT (SSR)

HEIs applying for A&A process should take note of the changes in the assessment process. It must be noted that the SSR has to be submitted online only through portal. The portal will be made available to the Institution on the NAAC website in ‘Apply Online Tab’. It would be helpful if the institution read the Manual carefully and get ready with all kinds of details required to be filled up in



online format. Use this Manual for understanding the revised process of A&A and preparing for the submission of SSR in the new online format. Some significant tips are reiterated below.

While submitting the IIQA, ensure that there is adequate number of days for processing the SSR within the stipulated period, after the date of its acceptance by NAAC.

The SSR has to be filled online; for this NAAC will provide access to the respective portal on the website for institutions, according to pre-declared timeline.

Read instruction about where to upload the documents and data, in what format data have to be presented for the various metrics and required verbal explication for the qualitative metrics.

Kinds of information to be filled in the SSR are given in the QIF, presented in Section B. The Profile of the Institution given in Section B is self-evident in seeking information about the

institution. The QIF given in Section B indicates the kinds of data and documents required for each of the

Metrics while filling up the SSR and also kinds of responses to be given. In an initial exercise, the institution can prepare details as sought in the QIF (Section B) about

the various aspects of its functioning and upload them in a protected space on the institutional website. This will make it easy to upload and/or make them available through hyperlinks whenever required.

Some of the documents indicated such as minutes of various committees/bodies, financial details and similar items for which the institution may not like to provide in open access could be kept ready and made available through hyperlinks whenever required.

Keep all the relevant documents and data indicated in the QIF for each Metric under all KIs as a template so that when access to online SSR is available, it’s easy to provide pertinent data.

Wherever verbal descriptions are required write briefly as indicated (eg. . . in not more than 500 words…. or…. in not more than 200 words…, etc). Contemplate well and prepare the write ups explicating the highlights of the sought details about the institution without wasting space/words on ‘frill’ details.

The online formats (templates) for submitting data with respect to Quantitative Metrics (QnM) is given in Sub Section 7 of Section B. The same template in excel format can be downloaded from NAAC website available in an ‘Apply Online Tab’.

Ensure authentic, correct data are provided through out. Incorrect data or false details could lead to disqualification or penalty.

Strictly adhere to the time specifications given by NAAC. Some details may have to be worked out if they are not ready; eg. COs, PSOs, compiled reports

from various minutes and analyses of feedback, etc... Keep a brief executive summary for upload as per details given in Section B. Do not send any information as hard copy to NAAC unless specified. Read the Manual completely including the Glossary and Notes. This will help in clear

understanding of the terms used in the Quality Indicator Framework (QIF). For Metric related to finance the preceding financial year (1st April to 31st March) may be used

to consolidate data, for publication related data preceding calendar year (1st January to 31st

December) data to be entered and for the other metrics the preceding academic year may be taken for data to be entered in ‘data capturing format’ of portal. Wherever the requirement of current year data is mentioned, use the data of last completed academic year.



XIII. MANDATORY DISCLOSURE ON HEI’s WEBSITE

To ensure the transparency in the process of Assessment and Accreditation, it is necessary for the Higher Educational Institution’s (HEI’s) to upload the SSR along with other relevant documents on Institutional website. Thus it is suggested to create a separate NAAC tab/link on Higher Educational Institution’s (HEI’s) website and upload following documents till the validity period of Accreditation is over:

1) SSR submitted online, to be uploaded after DVV process only (.pdf format).2) Data templates which are uploaded along with SSR (in password protected mode, if needed).3) Annual Quality Assurance Report (AQAR – Year-wise)4) Accreditation outcome document viz., Certificate, Grade sheet, etc.

The Higher Educational Institution’s (HEI’s) may suitably design their NAAC tab/link to accommodate all relevant documents.



Section B: Data Requirements for Self-study Report

अनुभागः qःस्�ाध्ययनप्रवित�ेदनस्य कृते अपेक्षि4ताः दत्तांशाः


This section given details of various data required for filling up the online format of the Self - Study Report. These viz.,

1. Executive Summary2. Profile of the University3. QIF with details of data in respect of each of the 7 A&A

Criteria4. Evaluative report of the Departments5. Data Templates / Documents (Quantitative &

Qualitative Metrics)

अस्मिस्मन् खण्Kे स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनपूरणाय अपेक्षि4तानां दत्तांशानां वि��रणम् उपन्यस्तम्, तद्यथा

1. काय7�ाविहसारांशः2. संस्थायाः वि��रक्षिणका3. गुणष्ट्रिमवितसूचकानां सप्तविनकषान्त्रिन्�तं दत्तांशयोजनम्4. शैक्षि4कवि�भागानां मूल्याङ्कनात्मकं प्रवित�ेदनम्5. दत्तांशसंरचनाविन/प्रपत्राक्षिण(गुणमानम् सङ्ख्यामानं च)


1. Executive Summary

Every HEI applying for the A&A process shall prepare an Executive Summary highlighting the main features of the Institution including

Introductory Note on the Institution: location, vision mission, type of the institution etc.

Criterion-wise Summary on the Institution’s functioning in not more than 250 words for each criterion.

Brief note on Strength Weaknesses Opportunities and Challenges (SWOC) in respect of the Institution.

Any additional information about the Institution other than ones already stated.

Over all conclusive explication about the institution’s functioning.

The Executive summary shall not be more than 5000 words.

1. काय-�ाविहसारा�ंः

मूल्याङ्कनप्रत्यायनाथ| प्रत्येकं वि�श्ववि�द्यालयः काय7�ाविहसारांश ं सन्नद्धीकुया7त्। तस्मिस्मन ् वि�श्ववि�द्यालयस्य/ संस्थायाः मुख्य�ैलिशष्ट्याविन प्रा,ान्यं भजेरन्।

उपोद्घातः – संस्थाया 4ेत्रम्, दूरदृष्ट्रिष्टः, ध्येयं चेत्यादीविन। विनकषानुसारिर सारः प्रत्येकं विनकषम�ल�ब्य अष्ट्रि,कतमं 250 शब्दैः लेखनीयः। संस्थायाः सामर्थ्यय|, बलहीनताः, अ�सरान्, स्प,ा7ह्वानाविन आक्षिश्रत्य संक्षि4प्तटि�प्पणी देया। पू�¬क्तानंशान् अवितरिरच्य अवितरिरक्ताः सूचनाः यटिद स्युः, तर्षिहं ते अत्र देयाः। संस्थायाः काय7विन�7हणवि�षये सामस्त्येन विनष्कषा7म्बित्मका व्याख्या। काय7�ाविहसारांशः 5000-शब्दान् नावितरिरच्येत।



2. Profile of the University/वि�श्ववि�द्यालयवि��रणिणकाBasic Information/आधारभूतसूचना

Name and Address of the University/वि�श्ववि�द्यालयस्य नाम सङ्केतश्च

Name/नाम

Address/सङ्केत:

City/नगरम् PIN/विपन् सङ्ख्या

State/राज्यम् Website/ जालस्थानम्

Contacts for Communication/प0ाचाराथ| सङ्केत:Designation/पदम्

Name/नाम

Telephone with STD Code/कूटसङ्ख्यासविहता दूर�ाणी सङ्ख्या

Mobile/चलदूरभाषासङ्ख्या

Fax/फेक्स

Email/�ैद्यु

तसन्दे�ः

Nature of University/वि�श्ववि�द्यालयस्य प्रकृवितः

Institution Status/वि�श्ववि�द्यालयस्तर:

Type of University/वि�श्ववि�द्यालयप्रकार:

1. Type of University/वि�श्ववि�द्यालयप्रकार:

Establishment Details/वि�श्ववि�द्यालयस्य प्रवितष्ठापनवि��रणम्

Establishment Date of the University/वि�श्ववि�द्यालयस्य प्रवितष्ठापनटिदनाङ्कः Status Prior to Establishment, If applicable/वि�श्ववि�द्यालयत्�ेन प्रवितष्ठापनात्पू�| पू�-तनः स्तर: यटिद सम्qद्धम्

(Autonomous, Constituent, PG Centre, any other/स्�ायत्तम्, अङ्गीभूतम्, स्नातकोत्तरकेन्द्रम्, अन्यखित्कमविप)

Establishment date/ प्रवितष्ठापनटिदनाङ्क:

Recognition Details/मान्यतावि��रणम्Date of Recognition as a University by UGC or Any Other National Agency / वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगद्वारा कयाविप रा�स्तरीयाणिभकरणेन �ा वि�श्ववि�द्यालयत्�ेन मान्यताटिदनाङ्कः Under Section/अनुEेदान्तग-तम् Date/टिदनाङ्कः2f of UGC/वि�.अ.आ 2f अनुEेदान्तग-तम्



12B of UGC/वि�.अ.आ 12B अनुEेदान्तग-तम्

University with Potential for Excellence/अवितवि�णि�Oवि�श्ववि�द्यालयत्�ेन मान्यताIs the University Recognised as a 'University with Potential for Excellence (UPE)' by the UGC? / वि�.वि�.अ.आ द्वारा समुत्कषा-ह--वि�श्ववि�द्यालयत्�ेन मान्यता प्राप्ता विकम् ?

Yes/आम् No/न

Location, Area and Activity of Campus/वि�श्ववि�द्यालय-परिरसरस्य �ानं , के्ष0म्, काय-व्यान्तिप्तश्च

Campus Type/परिरसरप्रकारः

Address/सङ्केतः

Location/�ानम्

Campus Area in Acres /परिरसरस्य के्ष0म् एकड्परिरमिमतौ

Built up Area in sq.mts. /विनमा-णक्षे0मिमवित:

Programmes Offered/प्रस्तावि�ता: पाठ्यRमाः

Date of Establishment/सं�ापनटिदनाङ्कः

Date of Recognition by UGC/MHRD/मान�संसाधनवि�कासमन्0ालयद्वारा /वि�.वि�.अ.आ मान्यताप्राप्तेः टिदनाङ्क:

Urban/नगरम्Semi Urban/उपनगरम्Rural/ग्रामीणम्Tribal/आटिद�ालिसप्रदे�:Hill/ प�-तीयम्

Academic Information/ �ैणिक्षकसूचना

Affiliated Institutions to the University (Not applicable for private and Deemed to be Universities) /वि�श्ववि�द्यालयेन सम्qद्धाः सं�ाः (अस�-कारीयवि�श्ववि�द्यालयानां माविनतवि�श्ववि�द्यालयानां च कृते न सम्qद्धम्)

College Type/महावि�द्यालयप्रकारः

Number of colleges with permanent affiliation/�ामियसम्qद्धता�न्तः महावि�द्यालयाः

Number of colleges with temporary affiliation/अ�ामियसम्qद्धता�न्तः महावि�द्यालयाः

Type of Colleges/ महावि�द्यालयप्रकारः

Permanent/�ायी

Temporary/अ�ायी

Total/योगः

Education/ Teachers Training/ णि�क्षा, णि�क्षकप्रणि�क्षणम्Sanskrit Literature and Shastras/संस्कृतसाविहत्यम्, �ास्0ाणिण चUniversal/Common to all



Disciplines/ स�-सामान्याः/स�-सामान्यवि�षयाः

Furnish the Details of Colleges under University/ वि�श्ववि�द्यालयाधीनानां महावि�द्यालयानां वि�षये वि��रणम्Constituent Colleges/अङ्गीभूतमहावि�द्यालयाः

Affiliated Colleges/सम्qद्धाः महावि�द्यालयाः

Colleges Under 2(f) / 2(f) अनुEेदान्तग-ताः महावि�द्यालयाः

Colleges Under 2(f) and 12B / 2(f) 12B इत्यनुEेदान्तग-ताः महावि�द्यालयाः

NAAC Accredited Colleges/रा.मू.प्र.पा-द्वारा प्रत्यामियताः महावि�द्यालयाः

Colleges with Potential for Excellence(UGC) /समुत्कषा-ह-महावि�द्यालयत्�ेन मान्यता�न्तः महावि�द्यालयाः

Autonomous Colleges/स्�ायत्तमहावि�द्यालयाः

Colleges with Postgraduate Departments/ स्नतकोत्तरवि�भाग�न्तः महावि�द्यालयाः

Colleges with Research Departments/अनुसन्धानवि�भाग�न्तः महावि�द्यालयाः

University Recognized Research Institutes/Centers /वि�श्ववि�द्यलयेन मान्यता�न्तिन्त सं�ानाविन केन्द्राणिण च

Is the University Offering any Programmes Recognised by any Statutory Regulatory authority (SRA)? /किक� वि�श्ववि�द्यालयः �ैधाविनक-विनयन्0क-प्रालिधकरणेन माविनतान् पाठ्यRमान् चालयवित?

Yes/आम् No/न

Details of Teaching & Non-Teaching Staff of University /वि�श्ववि�द्यालयस्य अध्यापकानाम् अध्यापकेतरकम-चारिरणां वि��रणम्Teaching Faculty/ वि�श्ववि�द्यालयस्य अध्यापकाः

Professor/आचाय-: Associate Professor/सहाचाय-: Assistant Professor/सहायकाचाय-:Male/पुरुषः

Female/ स्0ीः

Others/अन्ये

Total/योगः

Male/पुरुषः

Female/ स्0ीः


Total/योगः


Female/स्0ीः


Total/योगः



Sanctioned/स्�ीकृताःRecruited/विनयुक्ताःYet to Recruit/परं विनयोजनीयाःOn Contract/अनुqने्धन

Non- Teaching Staff/अध्यापकेतरकम-चारिरणःMale/पुरुषः Female/स्0ीः Others/अन्ये Total/योगः

Sanctioned/स्�ीकृताः

Recruited/विनयुक्ताःYet to Recruit/परं विनयोजनीयाःOn Contract/अनुqने्धन

Non-Vacation Academic Staff / अवि�रामशैक्षि4ककम7चारिरणःMale/पुरुषः Female/स्0ीः Others/अन्ये Total/ योगः

Sanctioned/स्�ीकृताः

Recruited/विनयुक्ताःYet to Recruit/परं विनयोजनीयाः

On Contract/अनुqने्धन

Technical Staff /प्रावि�लिधककम-चारिरणःMale/पुरुषः Female/स्0ीः Others/अन्ये Total/योगः

Sanctioned/स्�ीकृताःRecruited/विनयुक्ताःYet to Recruit/सांप्रतं विनयोजनीयाःOn Contract/अनुqने्धन



Qualification Details of the Teaching Staff / अध्यापकानाम् अह-तावि��रणम्Permanent Teachers / �ामियनः अध्यापकाः

Highest Qualification/ स�^च्चाह-ताः Professor/आचाय-: Associate

Professor/सहाचाय-:Assistant

Professor/सहायकाचाय-:Total/ योगः



Others/

अन्येMale/पुरुषः






D.sc/D.Litt/ VidyavachaspatiPh.D. /Vidyavaridhi

M.Phil. /वि�णि�Oाचाय-ःPG/आचाय-ः

Temporary Teachers / अ�ामियनः अध्यापकाःHighest Qualification/ स�^च्चाह-ताः

Professor/आचाय-: Associate Professor/सहाचाय-:

Assistant Professor/सहायकाचाय-:

Total/योगः












Part Time Teachers / अं�कालिलकाः अध्यापकाःHighest Qualification/ स�^च्चाह-ताः

Professor/आचाय-:

Associate Professor/सहाचाय-:

Assistant Professor/सहायकाचाय-:

Total/योगः

Male/पुरुषः Female/

स्0ीःOthers/अन्ये









Distinguished Academicians Appointed /वि�णि�Oाः वि�द्वांसः विनयुक्ताःMale/पुरुषः Female/स्0ीः Others/अन्ये Total /योगः

Emeritus Professor/सुप्रवितविष्ठताचाय-ःAdjunct Professor/संयुक्ताचाया-ःVisiting Professor/अवितलिथ-आचाय-ःShastra-Chudamani Scholars /�ास्0चूडामणिणवि�द्वांसः

Chairs Instituted by the University/वि�श्ववि�द्यालयेन �ाविपताविन अध्ययनपीठाविनName of the Department/वि�भागस्य नाम

Name of the Chair/अध्ययनपीठस्य नाम

Name of the Sponsor Organisation/Agency/प्रायोजकसं�ायाः/करणस्य �ा नाम

Sl.No/Rमांकः

Name of the Department/वि�भागस्य नाम

Name of the Chair//अध्ययनपीठस्य नाम

Name of the Sponsor Organisation/Agency//प्रायोजकसं�ायाः/करणस्य �ा नाम

Provide the Following Details of Students Enrolled in the University during the Current Academic Year/ �त-मान�ैणिक्षक�षa वि�श्ववि�द्यालये नामाङ्विकतानां छा0ाणाम् अधोलिलखिखतानुसारं वि��रणं देयम्

Programme/पाठ्यRमः From the State WhereUniversity is Located/वि�श्ववि�द्यालयः यस्मिस्मन् राज्ये अस्मिस्त तस्मात् राज्यात्

From Other States of India/अनन्येभ्यः राज्येभ्यः

NRI Students/अविन�ालिसनः भारतीयाः छा0ाः

Foreign Students/�ैदेणि�काः छा0ाः

Total/योगः

PG/स्नातकोत्त्तरस्तरः

Male/पुरुषःFemale/स्0ीःOthers/अन्ये

UG/स्नातकस्तरः

Male/पुरुषःFemale/स्0ीः

Others/अन्येPG Diploma recognized by

Male/पुरुषःFemale/स्0ीः



statutory authority including university/�ैधा-विनकविनकायेन वि�श्ववि�द्यालयेन च माविनतः स्नातकोत्त्तरपदवि�कः पाठ्यRमः


Does the university offer any integrated programmes? Yes/Noतिकं वि�श्ववि�द्यालयः समेकीकृतं पाठ्यक्रमं प्रस्तौवित ? आम् /न

Total number of integrated programme समेकीकृतानां पाठ्यक्रमाणां योगः

Integrated Programme /समेकीकृत-पाठ्यक्रमः

From the state where university is located /वि�श्ववि�द्यालयः यस्मिस्मन् राज्ये अस्मिस्त तस्मात् राज्यात्

From other states of India / भारतस्य अन्येभ्यः राज्येभ्यः

NRI Students/ अविन�ालिसनः भारतीयाः छात्राः

Foreign Students/�ैदेलिशकाः छात्राः

Total/योगः

Male/पुरुषःFemale/स्0ीःOthers/अन्ये

Details of UGC Human Resource Development Centre, If applicable/ सवित वि�द्यमाने वि�.वि�.अ.आ. मान�संसाधनवि�कासकेन्द्रस्य वि��रणम्Year of Establishment/�ापना�ष-म्Number of UGC Orientation Programmes/वि�.वि�.अ.आ. अणिभवि�न्यासकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of UGC Refresher Course/वि�.वि�.अ.आ. पुनश्चया-पाठ्यRमाणां सङ्ख्याNumber of University's own Programmes/वि�श्ववि�द्यालयस्य नैजपाठ्यRमाणां सङ्ख्याTotal Number of Programmes Conducted(last five years) /वि�गतपञ्च�षaषु समायोजिजतानां पाठ्यRमाणां सङ्ख्या Details of Programmes conducted on Indian Knowledge Systems /भारतीयज्ञानप्रणालीम�लम्ब्य समायोजिजतानां पाठ्यRमाणां वि��रणम्Programmes/काय-Rमाः सङ्ख्याNumber of Shastra Adhyapana Prashikshana Programmes conducted in last five years/वि�गतपञ्च�षaषु समायोजिजतानां �ास्0ाध्यापनप्रणि�क्षणकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Shastra Vakyartha Prashikshana Programmes



conducted in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां �ास्0�ाक्याथ-प्रणि�क्षणकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Sanskrit Drama Training Programmes conducted in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां संस्कृत-नाटकप्रणि�क्षणकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Manuscriptology Training Programmes conducted in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां पाण्डुलिलविपप्रणि�क्षणकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Sanskrit Drama Festivals held in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां संस्कृत-नाटकसमारोहाणां सङ्ख्याNumber of Sanskrit Poetry Writing Training Programmes held in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां संस्कृत-काव्यरचनाप्रणि�क्षणकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Sanskrit Sambhashana Shibirams held in last five years/वि�गतेषु पञ्चसु �षaषु समायोजिजतानां संस्कृत-सम्भाषणणि�विqरकाय-Rमाणां सङ्ख्याNumber of Teachers Training Programs/ लिश4कप्रलिश4क�गा7णां सङ्ख्याNumber of Translations Training Programs/अनु�ादप्रलिश4क�गा7णां सङ्ख्या

3. Quality Indicator Framework (QIF)Essential Note:

The revised format of the SSR has to be filled up only online and the IT format will be made available on the NAAC website.The QIF given below presents the Metrics under each Key Indicator (KI) for all the seven Criteria for Sanskrit Universities (SUs) and Institutions of Higher Studies in Sanskrit (IHSS).

While going through the QIF, details are given below each Metric in the form of:▪ data required ▪ formula for calculating the information, wherever required, and▪ documents needed to be uploaded, from which data could be compiled.

These will help Sanskrit Universities and Institutions of Higher Studies in Sanskrit in the preparation of their SSR, viz., what kind of information has to be given and how much, kinds of documents to be made available and the mode of response.

For some Qualitative Metrics (QlM) which seek descriptive data it is specified as to what kind of information has to be given and how much. It is advisable to keep data accordingly compiled beforehand as per the prescribed data sheet given there.



For the Quantitative Metrics (QnM) wherever formula is given (around 21), it must be noted that these are given merely to inform the HEIs about the manner in which data submitted will be used. That is the actual online format seeks only data in specified manner which will be processed digitally.

Metric wise weightage is also given.

The actual online format may change slightly from the QIF given in this Manual which is because of rendering it to the IT format. Observe this carefully while filling up.



3. गुण�त्तासूचकरूपरेखाअत्या�श्यकटि�प्पणी-

स्�ाध्यायप्रवित�ेदनस्य संशोष्ट्रि,त ं प्रारूपं के�लम् अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र-(आनलाइन)माध्यमेन पूरणीयम्। सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कीप्रपत्रं रा.मू.प्र.परिरषदः जालस्थाने उपलभ्यते। गुण�त्तासूचकरूपरेखा, या खलु अत्र अ,स्ताद ्दीयते तत्र प्रवितप्र,ानसूचकान्तग7तं स�0षां सप्तानां विनकषाणां गुणष्ट्रिमवितः च दत्ता �त7ते। सा स�0षां संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानां उच्चसंस्कृताध्ययनकेन्द्राणां च कृते वि�द्यते।

गुण�त्तासूचकरूपरेखायाः परिरशीलनकाले प्रत्येकं गुणष्ट्रिमतेः वि��रणम,ोलिलखिखतरूपेण दतं्त �त7ते-

अपेक्षि4तो दत्तांशः सूचनागणनायाः कृते सूत्रम् (आ�श्यकतानुसारेण) अपेक्षि4ताविन प्रपत्राक्षिण उद्योजनीयाविन, येभ्यः दत्तांशः संगृह्येत।

एताविन तत्त्�ाविन संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयाना ं उच्चसंस्कृताध्ययनकेन्द्राणा ं च स्�ाध्येयनप्रवित�ेदनविनमा7णे साहाय्यं करिरष्यन्त्रिन्त। तद्यथा – कीदृशी विकयती च सूचना प्रदेया, कीदृशाः केन प्रकारेण च दत्तांशाः योजनीयाः, कीदृशाः प्रलेखाः समप7णीयाः, तत्र च कीदृशः प्रवितविक्रयामाध्यमः स्याटिदवित।

कासाञ्चन वि��रणात्मकदत्तांश,ारिरकाणा ं गुणष्ट्रिमतीना ं कृत े कीदृश्यः सूचनाः दातव्या:, विकयती च दातव्या इवित वि�शेषेण सूलिचतमस्मिस्त। इदमत्रा�,ेय ं यत ् पू�7लिसद्धा दत्तांशाः क्रमेण विन,ा7रिरतदत्तांशप्रपत्रेण पूरणीया इवित।

यत्र सूत्र ं प्रदत्त ं �त7ते, तादृशसङ्ख्याष्ट्रिमतीना ं कृत े इदम�श्यम�,ेय ं यत ् एताः के�लं उच्चसंस्कृताध्ययनकेन्द्राणां कृते सूचष्ट्रियतुं यत् समर्षिपंतो दत्तांशः केन प्रकारेण प्रयुज्यते इवित। एतदे� �ास्तवि�कम ् अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रप्रारूप ं वि�द्यते, यत ् दत्तांश ं वि�लिशष्टप्रकारेण संगृह्णावित। यस्य च यान्त्रिन्त्रकप्रविक्रयया वि�शे्लषणं विक्रयते।

सङ्ख्यामानानुसारेण अष्ट्रि,मानमविप यथास्थानं प्रदत्तमस्मिस्त।

सूचनाप्रवि�ष्ट्रि,प्रारूपानुसारेण अत्र प्रदत्ता गुण�त्तासूचकरूपरेखा अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रप्रारूपात् विकल्पिञ्चद ्क्षिभद्यते। प्रारूपपूरणा�सरे परिर�त7नष्ट्रिमदं जागरूकतया अ�,ेयम्।

4. Extended Profile of the University4. वि�श्ववि�द्यालयानां वि�स्तृतवि��रणम्

1 Programme :1 पाठ्यक्रमः -



1.1 Number of Programmes offered year-wise for last five years1.1 वि�गतपञ्च�षaषु समायोजिजतानां पाठ्यRमाणां �ार्विष�कसङ्ख्या

Year/�ष7म्Number/सङ्ख्या

1.2 Number of departments offering academic programmes

1.3 शैक्षि4कपाठ्यक्रमान् सञ्चाल्यमानानां वि�भागानां सङ्ख्या

2 Student :

2 वि�द्यार्शिथंनः-

2.1 Number of students year-wise during the last five years

2.1 वि�गतपञ्च�ष0षु प्रवि�ष्टानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या


2.2 Number of outgoing / final year students year-wise during the last five years

2.2 वि�गतपञ्च�ष0षु उत्तीणा7नां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

2.3 Number of students appeared in the University examination year-wise during the last five years

2.3 वि�गतपञ्च�ष0षु, वि�श्ववि�द्यालये परी4ासु सम्बि�मलिलतछात्रााणां �ार्षिषंकसङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

2.4 Number of revaluation applications year-wise during the last 5 years

2.4 वि�गतपञ्च�ष0षु पुनमू7ल्याङ्कनाय प्राप्तानाम् आ�ेदनानां �ार्षिषंकी सङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

3 Academic :

3 शैक्षि4कम् - NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 94


II.1 Number of courses in all Programmes year-wise during the last five years


1.2 Number of full time teachers year-wise during the last five years

3.2 पूण7कालिलकाध्यापकानां वि�गतपञ्च�ष7ााणां �ार्षिषंकक्रमेण समष्ट्रिष्टसङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

1.3 Number of sanctioned posts year-wise during the last five years

3.3 वि�गतपञ्च�ष0षु अनुमोटिदतानां पदानां �ार्षिषंकसङ्ख्या


4 Institution :

4 संस्था -

4.1 Number of eligible applications received for admissions to all the Programmes year-wise during the last five years4.1 वि�गतपञ्च�ष0षु प्रचाल्यमानाेषु पाठ्यक्रमाेषु प्राप्ताह7तानाम् आ�ेदनपत्रसमप7काणां �ार्षिषंकक्रमेण समष्ट्रिष्टसङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

4.2 Number of seats earmarked for reserved category as per GOI/State Govt. rule year-wise during the last five years

4.2 वि�गतपञ्च�ष0षु भारतशासनस्य अथ�ा राज्यशासनस्य विनयमानुरूपम् आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः विनर्दिदंष्टानां स्थानानां �ार्षिषंकक्रमेण समष्ट्रिष्टसङ्ख्याYear/�ष7म्Number/सङ्ख्या

4.3 Total number of classrooms and seminar halls: ________4.3 कक्ष्याणां सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां सङ्ख्या ________

4.4 Total number of computers in the campus for academic purpose: _________ NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 95


4.4 पठनप्रविक्रयाथ| वि�श्ववि�द्यालयपरिरसरेषु �त्त7मानानां गणकयन् त्राणां सङ्ख्या _________

4.5 Total Expenditure excluding salary year-wise during the last five years (INR in Lakhs)4.5 वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते संस्थाया �ार्षिषंकः व्ययः (ल4शः)Year/�ष7म्Expenditure/ व्ययः



Criterion I – Curricular Aspects (150)प्रथमः विनकषः - पाठ्यचया7प4ाः (150)

Key Indicator – 1.1 Curriculum Design and Development (50)प्र,ानसूचक: - 1.1 - पाठ्यचया7ः संरचना वि�कासश्च (50)

Metric No.सङ्ख्यामानम्

Weightageअष्ट्रि,मानम्

1.1.1

QlM

Curricula developed/ rare shastric texts adopted have relevance to the local/ national/ regional/ global developmental needs with learning objectives including programme outcomes, programme specific outcomes and course outcomes of all the programmes offered by the University.

Write description in maximum of 500 wordsFile Description (Upload)

Link for Additional Information Upload Additional information

20

1.1.1गुणष्ट्रिमवितः

वि�कलिसता पाठ्यचया7/ स्�ीकृता दुल7भाः शास्त्रग्रन्थाः, स्थानीय-राष्ट्रि#य-प्रादेलिशक-�ैक्षिश्वक-वि�कासस्य आ�श्यकतया अष्ट्रि,गमोदे्दश्यैः पाठ्यक्रमस्य परिरणामैः, विनर्दिदंष्टपाठ्यक्रमस्य परिरणामैः, वि�श्ववि�द्यालयेन प्र�र्षितंताना ं स�0षा ं पाठ्यक्रमाणा ं च परिरणामैः सङ्गतितं भजन्ते।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं देयम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्तसूचनानां कृते सन्धानम् अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः



1.1.2

QnM

Percentage of programe where syllabus revision was carried out during the last five years

1.1.2.1: How many Programmes were revised out of total number of Programmes offered year-wise during the last five years

1.1.2.2 : Number of all Programmes offered by the institution year-wise during the last five years

Data Requirement for last five years (As per Data Template in Section B):

Programmes Code Names of the programme revised

YearNumber

Formula:

File Description (Upload) Minutes of relevant Academic Council/BOS meeting Details of Programme syllabus revision in last 5 years

(Data Template) Any additional information

10



1.1.2सङ्ख्याष्ट्रिम

वितः

वि�गतपञ्च�ष0षु वि�विहतस्य पाठ्यक्रमपुनरी4णस्य प्रवितशतता।

१.१.२.१ वि�गतपञ्च�ष0ष ु सञ्चालिलताः कवित पाठ्यक्रमाः प्रवित�ष| पुनरी4ीताः?१.२.२.२. वि�गतपञ्च�ष0ष ु संस्थाया ं कवित पाठ्यक्रमाः प्रवित�ष| सञ्चालिलताः?

वि�गतपञ्च�षा7णा ं दत्तांशः आ�श्यकः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

पाठ्यक्रमस्य कू�सङ्ख्या पुनरीक्षि4तपाठ्यक्रमाणां नामाविन

�ष7म्सङ्ख्या

सूत्रम् -वि�गतपञ्च�ष0षु पुनरीक्षि4तपाठ्यक्रमाणां सङ्ख्या,

यत्र पाठ्यांशः संशोष्ट्रि,तः स्यात् x 100 वि�गतपञ्च�ष0षु सञ्चालिलतानां पाठ्यक्रमाणां योगः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• अध्ययनमण्Kलस्य/ वि�uत्परिरषदः उप�ेशनकाय7�ृत्तम्• वि�गतपञ्च�ष0ष ु कृतस्य पाठ्यक्रमपुनरी4णस्य वि��रणम्

(दत्तांशप्रारूपम्)• अवितरिरक्ताः सूचनाः



1.1.3

QnM

Average percentage of courses having focus on indepth-shastric learning/ creative writing/ employability/ entrepreneurship/ skill development/Interdisciplinary/ Indigenous Knowledge base with modern application during the last five years

1.1.3.1: Number of courses having focus on employability/ entrepreneurship/ skill development year-wise during the last five years

Data Requirement for last five years: Name of the Course with Code Activities with direct bearing on indepth-shastric

learning/creative writing/ Employability/ Entrepreneurship/ Skill development/ Interdisciplinary/ Indigenous knowledge base with modern application

Name of the programmesYearNumber

Formula:

Number of Cources having focus on indepth-shastric learning/creative

writing/ employability/ entrepreneurship/ skill development/Interdisciplinary/

Indigenous KnowledgePercentage per year = X 100 Total No of Courses in all Programes

Average percentage =

File Description (Upload) Programme/ Curriculum/ Syllabus of the courses Minutes of the Boards of Studies/ Academic Council meetings

with approvals for these courses MoU's with relevant organizations for these courses, if any Average percentage of courses having focus on employability/

entrepreneurship/ Indigenous knowledge (Data Template) Any additional information Documents: Upload Programme; Curriculum; Syllabus of the courses; Minutes of the Boards of Studies/ Academic Council with course approvals. MoUs with relevant organizations for these courses.

10



1.1.3सङ्ख्याष्ट्रिमवितः

वि�गतपञ्च�षा-णाम् आमूल�ास्0ाध्ययनं/ सज-नात्मकलेखनं/ कौ�लवि�कासम्/ उद्यमिमताम्/ उद्योगप्रान्तिप्त-सामर्थ्यय-म्/ अन्तश्�ास्0ीयं/ दे�जज्ञानप्रणालीं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्वित�तानां पाठ्यप0ाणां प्रवित�तं मध्यमानस्य मानम्।१.१.३.१. उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्त-सामर्थ्यय|/ कौशलवि�कास ं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्षितंतानां पाठ्यपत्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।वि�गतपञ्च�षा-णाम् आ�श्यकदत्तां�ः।

कू�सङ्ख्यासविहतं पाठ्यपत्रम् आमूलशास्त्राध्ययनं/ सज7नात्मकलेखनं/ कौशलवि�कासम्/

उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्तसामर्थ्यय7म्/ अन्तश्शास्त्रीयं/ देशजज्ञानप्रणालीं च सा4ात् प्रभा�यन्त्रिन्त काया7क्षिण

पाठ्यक्रमस्य नाम�ष7म्सङ्ख्या

सूत्रम् -आमूलशास्त्राध्ययनं/ सज7नात्मकलेखनं/ कौशलवि�कासम्/

उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्तसामर्थ्यय7म्/ अन्तश्शास्त्रीयं/ देशजज्ञानप्रणालीं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्षितंतानां

पाठ्यपत्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता = -------------------------------------- x १०० स�0षु काय7क्रमेषु सम्बि�मलिलतपाठ्यपत्राणां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतता मध्यमानस्य प्रवितशतता =

५पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

• पाठ्यक्रमः/ पाठ्यचया7/ पाठ्यपत्राणां पाठ्यांशः• अध्ययनमण्Kलस्य इवित�ृत्ताविन, वि�uत्परिरषदा पाठ्यपत्रस्य अङ्गीकृवितः।• एतेषां पाठ्यचया7णां सङ्घ�नैः स�मताविन सहमवितज्ञापनपत्राक्षिण।• उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्त-सामर्थ्यय|/ देशजज्ञानप्रणालीं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्षितंतानां पाठ्यपत्राणां प्रवितशतं मध्यमानस्यमानम्।

(दत्तांशप्रारूपम्)• अवितरिरक्ताः सूचनाः

अणिभलेखाः - पाठ्यक्रमं, पाठ्यचया|, पाठ्यपत्राणां पाठ्यांशान्, अध्ययनमण्Kलस्य इवित�ृत्ताविन, वि�uत्परिरषदा पाठ्यपत्रस्य अङ्गीकृतीः, तैः सङ्घ�नैः स�मताविन सहमवितज्ञापनपत्राक्षिण, उपारोपणीयाः।



1.1.4

QlM

All Syllabi related to Sanskrit/ Shastra subjects are available through Sanskrit medium. Give Details of the UG and PG Syllabus prepared in Sanskrit.Provide total no. of Courses, course wise details with total number of available versions in Sanskrit.

Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)

File Description (Upload) Provide UG and PG Syllabus prepared in Sanskrit Provide link of the University website

10


स�0 संस्कृतस�बद्धाः शास्त्रस�बद्धाः च पाठ्यांशाः संस्कृतमाध्यमेन उपलभ्यन्ते।

संस्कृते रूपान्तरिरतानां स्नातक-स्नातकोत्तरपाठ्यांशानां वि��रणं देयम्।आहत्य पाठ्यपत्राणां सङ्ख्या, पाठ्यपत्रानुसारेण, संस्कृतरूपान्तरेण समुपलभ्यमानाविन पाठ्यपत्राक्षिण।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं देयम्। (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

संस्कृते रूपान्तरिरतानां स्नातक-स्नातकोत्तरपाठ्यांशः देयः। वि�श्ववि�द्यालयस्य अन्तजा7लसन्धानं देयम्।



Key Indicator – 1.2 Academic Flexibility (50)प्र,ानसूचक: - 1.2 - शैक्षि4क-नमनीयता



1.2.1

QlM

Whether the University has designed and offered any Innovative Courses/ Courses in emerging area/ Sanskrit based courses including scientific and technical literature leading to both traditional and modern degrees (e.g. Shastri, B.Sc. etc) with combination in yoga, Ancient and Modern Mathematics, Economics, Management, Law, Computer Science, Theoretical Ayurveda, Krishi-parashara, Vrikshayurveda etc. If yes give details.

Upload description in 500 words.(Sanskrit/English)

File Description (Upload) Minutes of relevant Academic Council/BOS meeting Institutional data (Data Template) Any additional information

20


वि�गतेभ्यः पञ्चभ्यः �ष0भ्यः प्र�र्षितंतेषु स�0षु वि�वि�,ायाम�त्सु पाठ्यपत्रेषु (�ैज्ञाविनक-प्रौद्योविगक-साविहत्यसमाश्रयेण शास्त्री/ बीएस्.सी-प्रभृवित पारम्परिरका,ुविनकोपाष्ट्रि,ना�ना योगशास्त्रस्य प्राचीन-आ,ुविनकगक्षिणतयोः, अथ7शास्त्रस्य, प्रबन्धनशास्त्रस्य, वि�ष्ट्रि,शास्त्रस्य, सङ्गणकवि�ज्ञानस्य, आयु�0दलिसद्धान्तस्य (दश7नस्य), कृविषपाराशरस्य �ृ4ायु�0दस्य च सङ्घ�नेन समारब्धाः न�ीनपाठ्यपत्राक्षिण तथा उदयमानवि�षयकपाठ्यपत्राक्षिण/ संस्कृताक्षिश्रतपाठ्यपत्राक्षिण) अक्षिभन�पाठ्यपत्राक्षिण।पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) • अध्ययनमण्Kलस्य/वि�uत्परिरषदः उप�ेशनकाय7�ृत्तम्• सांस्थाविनकदत्तांशः देयः (दत्तांशप्रारूपम्)• अवितरिरक्ताः सूचनाः



1.2.2

QnM

Percentage of Programmes in which Choice Based Credit System (CBCS)/elective course system has been implemented (current year data)

1.2.2.1: Number of Programmes in which CBCS/ Elective course system implemented.Data Requirements: (As per Data Template in Section B)

Names of all Programmes adopting CBCS Names of all Programmes adopting elective course system

Formula:

X 100

File Description (Upload) Minutes of relevant Academic Council/BOS meetings Institutional data (Data Template) Any additional information

20

1.2.2सङ्ख्याष्ट्रिमवित

ाः

वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्या/ ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्रप्रणाल्या प्र�र्षितंतानां पाठ्यक्रमाणां प्रवितशतता। (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)१.२.२.१. वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्या/ ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्रप्रणाल्या प्र�र्षितंतानां पाठ्यक्रमाणां सङ्ख्या।आ�श्यको दत्तां�ः – (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्याक्षिश्रतकाय7क्रमाणां नामाविन। ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्राक्षिश्रतपाठ्यक्रमाणां नामाविन।

सू0म् -वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्याम्/

ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्रप्रणाल्यां प्रचलिलतानांपाठ्यक्रमाणां सङ्ख्या

-------------------------------------- x 100प्र�र्षितंतानां पाठ्यक्रमाणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• अध्ययनमण्Kलस्य/ वि�uत्परिरषदः उप�ेशनकाय7�ृत्तम्• सांस्थाविनकदत्तांशः देयः (दत्तांशप्रारूपम्) • अवितरिरक्ताः सूचनाः



1.2.3

QlM

University provides the flexibility of bringing together the conventional face-to-face mode, MOOCs, online education and allow students to choose and combine the courses they are interested in. Provide details.


File Description (Upload) Provide Link to MOOCs, online Platform Any additional information

10

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयेन समसामष्ट्रियकयो: परम्परागतमुखामुखिखवि�,ा सामूविहकमुक्तान्तजा7लपाठ्यक्रमः (MOOCs) अन्तजा7लं, दूरस्थलिश4ाणा ं परस्परसमन्�यनाय नमनीयता प्रकल्पिल्पता। तेन स्�रूलिचपूणा7ना ं पाठ्यक्रमाणा ं चयन े संयोजन े च छात्राः अनुमताः। विक्रयान्�यनवि��रणं देयम्।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• सामूविहकमुक्तान्तजा7लपाठ्यक्रमस्य अन्तजा7लानुबन्धः,• अवितरिरक्ताः सूचनाः

Key Indicator – 1.3 Curriculum Enrichment (30)प्र,ानसूचकः-१.३ पाठ्यचया7गुणसं�,7नम् (30)


Weightagesअष्ट्रि,मानम्

1.3.1

QlM

Institution integrates cross cutting issues as reflected in Sanskrit literature relevant to Gender, Environment and Sustainability, Human Values and Professional Ethics and traditional system of shastric learning into the Curriculum


File Description (Upload) A description of courses which address Gender, Environment and

Sustainability, Human Values and Professional Ethics, traditional system of shastric learning

The list of courses where the above topics are included Any additional information

13




संस्था संस्कृतसाविहत्ये शास्त्रपरम्परायां च प्रवितफलिलतं स्त्रीपुरुष-पया7�रण-ल्पिस्थरता-मान�ीयमूल्य-�ृक्षित्तनीवित पारम्परिरकशास्त्राष्ट्रि,गमप्रणालीवि�षयकान् परस्परवि�रुद्धांशान् पाठ्यचया7यां समन्�यवित।


पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) स्त्रीपुस्मिम्भदासं�ेदने, पया7�रणस्य ल्पिस्थरतायाः वि�कासस्य मान�ीयमूल्य-

�ृक्षित्तनीवित-पारम्परिरकशास्त्राष्ट्रि,गमप्रणालीवि�षयेषु प्रचालिलतानां पाठ्यपत्राणां वि�षये वि�स्तरेण वि��रणं देयम्।

प्र,ानानां पाठ्यपत्राणां सूची यत्र उपयु7क्तवि�षयाः योद्धिजताः। अवितरिरक्ताः सूचनाः

1.3.2

QnM

Number of value-added courses imparting transferable and life skills offered during the last five years

1.3.2.1: How many new value-added courses are added within the last 5 years

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Names of the value added courses with 15 to 20 contact hours No. of times offered during the same year Total no. of students completing the course in the year

File Description (Upload) Brochure or any other document relating to value added courses List of value added courses (Data Template) combined with 1.3.3 Any additional information

02




वि�गतपञ्च�ष0ष ु प्रचालिलताना ं स्थानान्तराहा7णा ं जी�नकौशलप्रदानां मूल्यसं�,7कानाञ्च पाठ्यपत्राणां सङ्ख्या।१.३.२.१. वि�गतपञ्च�ष0षु कवित मूल्यसं�,7क-पाठ्यपत्राक्षिण योद्धिजताविन?

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) पञ्चदशतः ति�ंशवितहोरापय7न्त ं ततोऽष्ट्रि,क ं �ा प्रचालिलतानां

मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्राणां नामाविन। तस्मिस्मने्न� �ष0 प्रस्तुतानां तेषामे� पाठ्यपत्राणाम् आ�ृक्षित्तसङ्ख्या। तस्मिस्मन् �ष0 तस्मिस्मन् पाठ्यपते्र साफल्यं प्राप्त�तां छात्राणां सङ्ख्या।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्रमष्ट्रि,कृत्य परिरपवित्रकाः अथ�ा अन्यप्रलेखाः।• मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्राणां सूची (दत्तांशप्रारूपम्) 1.3.3 विबन्दुना युक्तम्।• अवितरिरक्ताः सूचनाः।

1.3.3

QnM

Average Percentage of students enrolled in the courses under 1.3.2 above

1.3.3.1: Number of students enrolled in value-added courses imparting transferable and life skills offered year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Names of the value added courses with 15 to 20 or more contact

hours No. of times offered during the same year Total no. of students completing the course in the year

Formula:

Average percentage = File Description (Upload)

List of students enrolled (Data Template) combined with 1.3.2 Any additional information

02




वितः

1.3.2 विबन्दोः अनुरूपं जी�नकौशलप्रदे मूल्यसं�,7के च पाठ्यपते्र प्रवि�ष्टानां छात्राणां प्रवितशतता।१.३.३.१. गतपञ्च�ष0षु प्रचालिलतानां स्थानान्तराहा7णां जी�नकौशलप्रदानां मूल्यसं�,7क-पाठ्यपत्राणां प्रवित�षया सङ्ख्या।

�ष-म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) पञ्चदशतः ति�ंशवितहोरापय7न्तं ततोऽष्ट्रि,क ं �ा प्रचालिलतानां

मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्राणां नामाविन। तस्मिस्मने्न� �ष0 प्रस्तुतानां तेषामे� पाठ्यपत्राणाम् आ�ृक्षित्तसङ्ख्या। तस्मिस्मन ् �ष0 तस्मिस्मन ् पाठ्यपत्र े साफल्य ं प्राप्त�ता ं छात्राणां

सङ्ख्या।सूत्रम् -

गतपञ्च�ष0षु पाठ्यपते्र प्रवि�ष्टानां छात्राणां सङ्ख्या x 100 छात्राणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

मध्यमानस्यप्रवितशतता पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• प्रवि�ष्टानां छात्राणां सूची (दत्तांशप्रारूपम्) 1.3.2 विबन्दुना युक्तम्।• अवितरिरक्ताः सूचनाः


प्रवित�ष| प्रवितशतम् = ५


1.3.4

QnM

Percentage of students undertaking field projects/ internship/ training programme/ summer assignment etc. (current year)

1.3.4.1: Number of students undertaking field project or internships

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Names of the Programme No. of students undertaking field projects / internships (current

year)

Formula:

Number of students undertaking field projects / internships / training programme / summer assignment X 100 Total No of Students

File Description (Upload) List of Programmes and number of students undertaking field

projects / internships (Data Template) Any additional information

05




4ेत्रकाय7परिरयोजनासु अन्तःप्रलिश4णेष ु प्रलिश4णपाठ्यक्रमेषु ग्रीष्मा�काशस्तकाय0षु गृहीतभागानां छात्राणां प्रवितशतता। (प्रकृत�ष7स्य)

१..३.४.१. 4ेत्रकाय7परिरयोजनास ु ग्रीष्मा�काशाटिदष ु काया7क्षिण कु�7ताम्/ अन्तःप्रलिश4णं प्रापु्न�तां छात्राणां सङ्ख्या।

आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) काय7क्रमाणां नामाविन अस्मिस्मन ् �ष0 4ेत्रकाय7परिरयोजनाः कु�7ताम्/ अन्तःप्रलिश4णं

प्रापु्न�तां छात्राणां सङ्ख्या सूत्रम् -

4ेत्रकाय7परिरयोजनाः कु�7ताम्/ अन्तःप्रलिश4णंप्रापु्न�तां/ प्रलिश4णपाठं कु�7तां/ ग्रीष्मा�काशस्तकाय|

कु�7तां च छात्राणां सङ्ख्या x 100 छात्राणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• पाठ्यक्रमाणा ं तथा 4ेत्रकाय7परिरयोजनाः वि�रामकालीनकाया7क्षिण कु�7ताम्/

अन्तःप्रलिश4णं प्रापु्न�तां छात्राणां सूची (दत्तांशप्रारूपम्)• अवितरिरक्ताः सूचनाः

1.3.5

QlM

University Curriculum has units and sub-units of the modern subjects like History, Political Science, Education, Psychology, Economics and statistics etc have contents from Sanskrit based knowledge and being taught in Sanskrit medium. Modern Sanskrit Literature is also included in the curriculum, Provide details


File Description (upload) List of units and sub-units of the modern subjects Any additional information

08



गुणष्ट्रिमवितः इवितहास-अथ7शास्त्र-लिश4ाशास्त्र-मनोवि�ज्ञान-सङ्ख्याशस्त्र-समाजशास्त्र-राज्यशास्ते्रत्याद्या,ुविनक-वि�षयभागोपभागा: अविप संस्कृतमाध्यमेन पाठ्यमाना: सन्त्रिन्त। आ,ुविनकसंस्कृतसाविहत्यं पाठ्यचया7यामन्तभा7वि�तम्, वि��रणं देयम्।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्ताः सूचनाः आ,ुविनक-वि�षयभागोपभागानां सूची।

Key Indicator – 1.4 Feedback System (20)प्र,ानसूचकः -१.४, प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रणाली (२०)



1.4.1

QnM

Structured feedback received from 1) Students2) Teachers3) Employers4) Alumni 5) Parents for design and review of syllabus Semester wise /year-wiseOptions:A. Any 4 of the aboveB. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt one D. Any 1 of the aboveE. None of the above

Data Requirements: (As per Data Template in Section B)Report of analysis of feedback received from different stakeholders year-wise

File Description (Upload) URL for stakeholder feedback report Action taken report of the University on feedback report as

stated in the minutes of the Governing Council, Syndicate, Board of Management (Upload)

Any additional information (Upload)

05




अ,7सत्रप्रणाल्याः, �ार्षिषंकसत्रप्रणाल्याः �ा पाठ्यांशसंरचना समी4ाथ7ञ्च संरलिचता प्रवितपुष्ट्रिष्टः स्�ीविक्रयते -

१. छाते्रभ्यः २. अध्यापकेभ्यः३. �ृक्षित्तदातृभ्यः ४. पू�7च्छाते्रभ्यः५. अक्षिभभा�केभ्यः

वि�कल्पाः -अ. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु काविनलिचत् चत्�ारिरआ. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु काविनलिचत् त्रीक्षिणइ. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु केलिचत् uे अन्यतमं लिचनुतई. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु विकमविप एकम्उ. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु न विकमविप

आ�श्यकदत्तांशः- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) प्रवित�ष| नानाविहत,ारकेभ्यः प्राप्ताना ं प्रवितपुष्टीनां

वि�शे्लषणस्य प्रवित�ेदनम्।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) URL विहत,ारकाणां प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदनम् विहत,ारकाणा ं प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदन ं शालिसपरिरषदः

काय7�ृत्तानुरूप ं वि�श्ववि�द्यालयेन कृतकाय7स्य प्रवित�ेदनम् उपारोपणीयम्।

अवितरिरक्ताः सूचनाः (उपारोपणीयम्)

1.4.2

QnM

Feedback processes of the institution may be classified as follows:A. Feedback collected, analysed and action taken and

feedback available on websiteB. Feedback collected, analysed and action

has been taken Opt OneC. Feedback collected and analysedD. Feedback collectedE. Feedback not collected Documents:Upload Stakeholder feedback report, Action taken report of the university on it as minuted by the Governing Council, Syndicate, Board of Management.

File Description (Upload) URL for feedback report Upload any additional information

05




संस्थायाः प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रविक्रया अ,ोलिलखिखतक्रमेण वि�भज्य दश्य7ते –

1. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता, विक्रयान्त्रिन्�ता च, जालस्थाने प्रवितपुष्ट्रिष्टः उपलभ्यते च।

2. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता, विक्रयान्त्रिन्�ता च।3. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता च। अन्यतमं लिचनुत 4. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता।5. प्रवितपुष्ट्रिष्टः न सङ्ग्रहीता

अणिभलेखाः -विहत,ारकाणा ं प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदनं, शालिसपरिरषदः

काय7�ृत्तानुरूप ं वि�श्ववि�द्यालयेन विक्रयान्�यस्य प्रवित�ेदनम् उपारोपणीयम्। पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

विहत,ारकाणां प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदनस्य सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः

1.4.3QlM

The feedback thus obtained is Discussed in the Statutory Bodies of the University like

Academic Council/ Executive Council etc. Is used for restructuring the curriculum Discussed with Traditional scholars/ Peers


File Description (Upload) Upload the Munits of the Academic Council/

Executive Council etc. Any additional information

10

गुणष्ट्रिमवितः इतं्थ सङ्ग्रहीता प्रवितपुष्ट्रिष्टः - वि�श्ववि�द्यालयस्य वि�uत्परिरषटिद/ शालिसपरिरषटिद/

न्यायसभायाम्/ अन्येषु प्राष्ट्रि,कारेषु चर्शिचंता। पाठ्यचया7याः पुनः विनमा7णाय उपयुज्यते। पारम्परिरकैः वि�uद्धिद्भः प्र�रगणैः सह चर्शिचंता।


पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�uदप्रिरषदादीनां विनण7यान् उपारोपयतु अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः



Criterion II – Teaching-Learning and Evaluation (200)विuतीयः विनकषः - 2 अध्यापनम्, अष्ट्रि,गमः मूल्याङ्कनं च (200)

Key Indicator - 2.1 Student Enrolment and Profile (10)प्र,ानसूचकः- 2.1 छात्रनामाङ्कनं छात्रवि��रक्षिणका च (10)



2.1.1

QnM

Average percentage of students from other States and Countries during the last five years

2.1.1.1: Number of students from other states states and Countries, year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B)

Number of students enrolled from other states and Countries

Total number of students enrolled

Formula:

Number of students from other States and Countries during the last five years

Percentage per year ----------------------------------------- X 100 Total No of Students


File Description (Upload) List of students (other states and countries) Any additional information

03




ाः

वि�गतेष ु पञ्चस ु �ष0ष ु अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां मध्यमानस्य प्रवितशततायाः मानम्।२.१.१.१. वि�गतेष ु पञ्चस ु �ष0ष ु अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।


वि�गतपञ्च�षा7णाम ् आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां सङ्ख्या प्रवि�ष्टानां छात्राणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सूत्रम् – अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां सङ्ख्या प्रवित�ष| प्रवितशतम् = -------------------------------- × १०० छात्राणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

∑ प्रवित�ष| प्रवितशतम्मध्यमानस्य प्रवितशतता = ------------------- ५पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

छात्रसूची (अन्येभ्यः राज्येभ्यः) अवितरिरक्ताः सूचनाः



2.1.2

QnM

Demand Ratio (Average of last five years)

2.1.2.1: Number of seats available year-wise during the last five years YearNumber

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Number of seats available in all the Programmes Total number of eligible applications received

Formula:

File Description (Upload) Demand Ratio (Average of Last five years) based on Data

Template upload the document Any additional information

04




ाः

अक्षिभयाचनायाः अनुपातः (वि�गतानां पञ्चानां �षा7णां मध्यमानम्)२.१.२.१. वि�गतेष ु पञ्च�ष0ष ु प्रवित�ष7म ् उपलब्धाना ं स्थानानां सङ्ख्या।

�ष-म्सङ्ख्या

गताना ं पञ्चाना ं �षा7णाम ् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

स�0षु पाठ्यक्रमेषु उपलब्धानां स्थानानां सङ्ख्या अहा7णाम् आ�ेदनपत्राणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सू0म् - प्राप्ताह7तानाम् प्रवित�ष7म् अनुपातः = आ�ेदनपत्रसमप7काणां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या उपलब्धानां स्थानानां सङ्ख्याअनुपातस्य मध्यमानम् = ∑ प्रवित�ष7म् अनुपातः ५पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

दत्तांशप्रारूपानुगुणम ् अक्षिभयाचनायाः अनुपातः (वि�गतानाम ् पञ्चाना ं �षा7णा ं मध्यमानम्) दत्तांशप्रारूपानुगुणम् अक्षिभलेखः उपारोपणीयः।

अवितरिरक्ताः सूचनाः



2.1.3QnM

Average percentage of seats filled against seats reserved for various categories (SC, ST, OBC, Divyangjan, etc.) as per applicable reservation policy during the last five years

2.1.3.1: Number of actual students admitted from the reserved categories year-wise during the last five years

Year Number


Number of students admitted from the reserved category Total number of seats earmarked for reserved category as per

GOI or State Government ruleFormula:

Average percentage = File Description (Upload) Average percentage of seats filled against seats reserved (Data

Template) Any additional information

03




ाः

वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु, आर4णनीत्यनुसारेण, नानाप्र�ग0भ्यः (अनुसूलिचतजावितः, अनुसूलिचतजनजावितः, अप्रगतजावितः, टिदव्याङ्गजनाः, इत्यादयः) विनर्दिदंषे्टषु आरक्षि4तस्थानेषु, सम्पूरिरतानाम् आरक्षि4तस्थानानां प्रवितशतं मध्यमानस्य प्रवितशतता।२.१.३.१. वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु प्रवित�ष7म् आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

गतानां पञ्चानां �षा7णाम ् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या भारतस�7कारस्य अथ�ा राज्यस�7कारस्य विनयमानुसारेण

आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः विनर्दिदंष्टानां स्थानानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्यासू0म् -

आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः प्राप्तप्र�ेशानांछात्राणां यथा�त् सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतम् = --------------------------------------------× १००भारतशासनस्य अथ�ा राज्यशासनस्य

विनयमानुरूपम् आरक्षि4तप्र�ग0भ्यःविनर्दिदंष्टानां स्थानानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

मध्यमानस्य प्रवितशतता = ∑ प्रवित�ष| प्रवितशतम् ५

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) आर4णनीत्यनुसारेण, नानाप्र�ग0भ्यः विनर्दिदंषे्टषु आरक्षि4तस्थानेषु,

सम्पूरिरतानाम् आरक्षि4तस्थानानां मध्यमानस्य प्रवितशतता। (दत्तांशप्रारूपम्)




Key Indicator - 2.2 Catering to Student Diversity (20)प्र,ानसूचकः - 2.2 छात्र�ैवि�ध्यस्य आ�श्यकतानां सम्पूर्षितंः (२०)



2.2.1

QlM

The institution assesses the learning levels of the students, after admission and organises special programmes (including spoken Sanskrit shibirams/ camps/ workshops/ summer schools etc.) for advanced learners and slow learners

Upload a description of the initiatives in not more than 500 words

File Description (Upload) Provide link for additional information Upload any additional information

10


छात्राणा ं प्र�ेशानन्तर ं संस्था तेषाम ् अष्ट्रि,गमस्तरान ् परी4ते, अग्रसराष्ट्रि,गन्तॄणा ं मन्दाष्ट्रि,गन्तॄणा ं च कृत े वि�लिशष्टान् शैक्षि4कपाठ्यक्रमान ् (संस्कृतसम्भाषणलिशविबराक्षिण/ आ�ासीयलिशविबराक्षिण/ काय7शालाः/ ग्रीष्मकालिलकलिशविबराक्षिण इत्याटिद) आयोजयवित।

पञ्चशतशब्दैः वि�श्ववि�द्यालयेन प्रक्रान्तान ् उपक्रमान ् वि��ृत्य उपारोपयतु।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः।

2.2.2

QnM

Student - Full time teacher ratio Data Requirement for last five years (year-wise): Total number of students enrolled in the institution Total number of full time teachers in the institution

Formula: Students : TeachersFull time = Regular + Adhoc, Contractual(Adhoc, Contractual - means the appointment for one full academic year)

File Description (Upload) Institutional data : as per data template Any additional information

10




ाः

छात्राणां पूण7कालिलकाध्यापकानां च अनुपातः गतानां पञ्चानां �षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशाः।

संस्थायां प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां समष्ट्रिष्टसख्या संस्थायां पूण7कालिलकाध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सूत्रम् - छात्राः : अध्यापकाःपूण7कालीकाः = विनयताध्यापकाः + तत्कालिलक +संवि�दाध्यापकाः(तत्कालिलक ,संवि�दाध्यापकाः इत्युके्त येषां विनयुलिक्तः एकस्य सम्पूण7शौक्षि4क�षा7थ| भ�वित।)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• सांस्थाविनकदत्तांशः – दत्तांशप्रारूपानुगुणं देयम्।• अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः।

Key Indicator - 2.3 Teaching - Learning Process (20)प्र,ानसूचक: - 2.3 लिश4ण-अष्ट्रि,गमप्रविक्रया (20)



2.3.1

QlM

Student centric methods, such as experiential learning, participative learning and learning through dialogue mode and use of hermeneutics in the teaching of knowledge texts and Kavyas, problem solving methodologies are used for enhancing learning experiences

Upload description of student centric methods in not more than 500 words. (Sanskrit/English)

File Description (Upload) Upload any additional information Link for Additional Information

05




अनुभ�ात्मकः अष्ट्रि,गमः, सहभागी अष्ट्रि,गमः, सं�ादपद्धत्या अष्ट्रि,गमः इत्यादयः छात्रकेद्धिन्द्रतवि�,यः, �ादपद्धत्या लिश4णं, शास्त्राणा ं काव्याना ंच पाठन े �ीकाभाष्याटिदपद्धतयः समस्यापरिरष्कारवि�ष्ट्रि,वि�ज्ञानाविन च अष्ट्रि,गमानुभ�समक्षिभ�,7नाय उपयुज्यन्ते।

पञ्चशतशब्दैः छात्रकेद्धिन्द्रतवि�,ीनां वि��रणम् उपारोपणीयम्(संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• अवितरिरक्तसूचनानां कृते सन्धानम्• अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः

2.3.2

QnM

Average percentage of teachers using ICT for effective teaching with Learning Management Systems (LMS), E-learning resources etc.

2.3.2.1 Number of teachers using ICT

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Number of teachers using ICT (LMS, e-resources) Number of teachers on roll ICT tools and resources availableFormula:

X 100

File Description (Upload) Provide link for webpage describing the " LMS/ Academic

management system" Upload List of teachers (using ICT for teaching) based on Data

Template Upload any additional information

05




अष्ट्रि,गम-प्रबन्धन-प्रणाली (अ.प्र.प्र) �ैद्युत-अष्ट्रि,गम-संसा,न (�ै.अ.स) प्रभृवितक्षिभः सह सूचना-संप्रेषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीं (सू.सं.प्रा) प्रभावि�लिश4णाथ7म् उपयुञ्जताम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।

2.3.2.1 सूचना-संप्रेषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीम् (सू.सं.प्रा) उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सङ्ख्या

आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) सूचना-संप्रेषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीम् (सू.सं.प्रा) (अ.प्र.प्र., �ै.अ.सं)

उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सङ्ख्या संस्थायाम् अध्यापकानां सङ्ख्या उपलब्धाविन सू.सं.प्रा उपकरणाविन संसा,नाविन च-सूत्रम्- सू.सं.प्रा उपयुञ्जताम् अध्यापकानाम् सङ्ख्या ---------------------------------------------- x 100 अध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) जालपु�स्य सन्धान ं दीयता ं यत्र अष्ट्रि,गम-प्रबन्धन-प्रणाली (अ.प्र.प्र)

�ैद्युत-अष्ट्रि,गम-संसा,नानां (�ै.अ.स) वि��रणं लभ्यते। दत्तांशप्रारूपा,ारेण सूचना-संप्रेषण-प्रावि�ष्ट्रि,की (सू.सं.प्रा) (अ.प्र.प्र.,

�ै.अ.सं) उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सूची उपारोपणीया। अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयााः

2.3.3

QnM

Ratio of mentor to students for academic and stress related issues (current year data)

2.3.3.1: Number of mentors

Data Requirement: Number of students assigned to each Mentor Formula: Mentor : Mentee

File Description (Upload) Upload year-wise list of number of students, full time teachers and

mentor/mentee ratio

5




शैक्षि4कसमस्यावि�षये, उuेगवि�षये च छात्राणां कृते उपलब्धानाम् उपदेषॄ्टणाम् अनुपातः (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)२.३.३.१. उपदेषॄ्टणां सङ्ख्या

आ�श्यकदत्तांशः प्रत्युपदेषॄ्टणां विन,ा7रिरतानां छात्राणां सङ्ख्या सूत्रम् - उपदेष्टा : उपदेश्यः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• छात्राणां तथा पूण7कालिलकाध्यापकानां �ार्षिषंकी सूची तथा उपदेषृ्ट-

उपदेश्यानामनुपातश्च उपारोपणीयः2.3.4

QlM

University encourages the Grurukula method of teaching/ Pathashalas/ Traditional Orinetal Learning System (TOLS)/ Gurukula/ Shastrapeethas

Give Details in five hundred (500) words.

File Description (Upload) Link for additional Information Upload any additional information

05

2.3.4

गुणष्ट्रिमवितःवि�श्ववि�द्यालयः गुरुकुलपद्धत्या अध्यापनं/ पाठशालाः/ परम्परागतप्राच्यष्ट्रि,गमप्रणाली/ गुरुकुलाविन/ शास्त्राथ7पीठाविन च पोषयवित।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं दीयताम्।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां कृते सन्धानम् अवितरिरक्ताः सूचनाः

Key Indicator - 2.4 Teacher Profile and Quality (50)प्र,ानसूचकः 2.4 अध्यापकवि��रणं गुण�त्ता च (50)


Weightage अष्ट्रि,मानम्



2.4.1

QnM

Average percentage of full time teachers against sanctioned posts during the last five yearsData Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B)

Number of full time teachers Number of sanctioned posts

Year Number

Formula:

Percentage per year =


Year-wise full time teachers and sanctioned posts for 5 years (Data Template)

List of the faculty members authenticated by the Head of HEI Any additional information

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः अनुमोटिदताविन पदाविन लक्ष्यीकृत्य गतेषु पञ्चसु �ष0षु विनयुक्तानाम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता-

वि�गतानां पञ्चानां �षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या अनुमोटिदतानां पदानां सङ्ख्या


सूत्रम्- पूण7कालिलकाध्यापकसङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतम् = -------------------------------- X 100 प्रदत्तानां पदानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या∑ प्रवित�ष| प्रवितशतता मध्यमानस्य प्रवितशतता = ५पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• पूण7कालिलकाध्यापकानां प्रदत्तानां पदानां च �ार्षिषंकी सूची। (दत्तांशप्रारूपम्)• उच्चलिश4ासंस्थायाः प्रमुखेन प्रमाणीकृता अध्यापकसूची• अवितरिरक्ताः सूचनाः



2.4.2

QnM

Average percentage of full time teachers with Ph.D. during the last five years

2.4.2.1: Number of full time teachers with Ph.D. year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Number of full time teachers with PhD Total number of full time teachersFormula:



File Description (Upload) List of number of full time teachers with PhD and number of full time

teachers for 5 years (Data Template) Any additional information

05



2.4.2सङ्ख्याष्ट्रिमवितः गतेष ु पञ्चस ु �ष0षु, वि�द्या�ारिरष्ट्रि,ः (पीएच.Kी) इत्युपाष्ट्रि,मतां

पूण7कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।

२.४.२.१. वि�गतपञ्च�ष0षु, वि�द्या�ारिरष्ट्रि,ः (पीएच.Kी) इत्युपाष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतानां पञ्चानां �षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागे दत्तांशप्रारूपानुसारं) वि�द्या�ारिरष्ट्रि,: पीएच.Kी. इवित उपाष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या पूण7कालिलकाध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सूत्रम्- वि�द्या�ारिरष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतम् = ------------------------------------------- X 100 पूण7कालिलकाध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• गतेष ु पञ्चस ु �ष0ष ु वि�द्या�ारिरष्ट्रि,मता ं पूण7कालिलकाध्यापकाना ं तथा

पूण7कालिलकाध्यापकानाञ्च सूची।• अवितरिरक्ताः सूचनाः

2.4.3

QnM

Average teaching experience of full time teachers in number of years

2.4.3.1: Total experience of full-time teachers

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Name and Number of full time teachers with years of teaching experiences Formula:

File Description (Upload) List of Teachers including their PAN, designation, dept and experience

details (Data Template) Any additional information

05




पूण7कालिलकाध्यापकानाम् अध्यापनानुभ�स्य �ष7प्रमाणेन मध्यमानम्

२.४.३.१. पूण7कालिलकाध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) पूण7कालिलकाध्यापकानां नामाविन, सङ्ख्या, अध्यापनानुभ��षा7क्षिण

सूत्रम्- पूण7कालिलकाध्यापकानाम् अनुभ��षा7णां समष्ट्रिष्टः ------------------------------------------------------ पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या पस्थि�कावि��रणम् ( उपारोपणीयम्)• आयकरसङ्ख्या-पद�ी-वि�भाग-अनुभ�ानां वि��रणसविहता अध्यापकसूची।• अवितरिरक्ताः सूचनाः।



2.4.4

QnM

Average percentage of full time teachers who received awards, recognition, fellowships at State, National, International level from Government recognised bodies during the last five years

2.4.4.1: Number of full time teachers receiving awards from state/ national/ international level from Government recognised bodies year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Number of full time teachers receiving awards from State, National,

International level Number of full time teachers

Formula



File Description (Upload) Institutional data: as per Data Template e-copies of award letters (scanned or soft copy) Any additional information

05




वि�गतपञ्च�ष0ष ु राज्य-रा#-अन्तारा#स्तरेषु, स�7कार-स�7काराक्षिभज्ञातविनकायैः पुरस्कारं प्राप्त�तां पूण7कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।

२.४.४. वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य-रा#-अन्तारा#स्तरेषु, स�7कार-स�7काराक्षिभज्ञातविनकायैः पुरस्कारं प्राप्त�तां पूण7कालिलकाध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) राज्य-रा#-अन्तारा#स्तरे पुरस्कारं प्रापु्न�तां पूण7कालिलकाध्यापकानां

सङ्ख्या अध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सूत्रम्- राज्य-रा#-अन्तारा#स्तरे पुरस्कारं प्रापु्न�तां पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतम् = ------------------------------------------- X 100 अध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या ∑ प्रवित�ष| प्रवितशतम्

मध्यमानस्य प्रवितशतता = ---------------------- 5

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)• सांस्थाविनकदत्तांशः देयः (दत्तांशप्रारूपम्)• पुरस्कारस�बद्धानां पत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः।• अवितरिरक्ताः सूचनाः



2.4.5

QnM

Average percentage of full time teachers from other States against sanctioned posts during the last five years2.4.5.1: Number of full time teachers from other states year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Number of full time teachers from other states Total number of sanctioned posts

Formula:



List of full time teachers from other state and state from which qualifying degree was obtained (Data Template)

Any additional information

05




वि�गतपञ्च�षaषु, अनुमोटिदतेषु पदेषु अन्यराज्येभ्यः विनयुक्तानां पूण-कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवित�तता।

२.४.५.१. वि�गतपञ्च�ष0षु अन्यराज्येभ्यः विनयुक्तानां पूण7कालिलकाध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या -


वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) अन्यराज्येभ्यः पूण7कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या अनुमोटिदतानां पदानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

सूत्रम्- अन्यराज्येभ्यः पूण7कालिलकाध्यापकसङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतम् = ------------------------------------------ X 100 प्रदत्तानां पदानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या

∑ प्रवित�ष| प्रवितशतम्मध्यमानस्य प्रवितशतता = ---------------------- 5

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अन्यराज्येभ्यः विनयुक्तानां पूण7कालिलकाध्यापकानां सूची। राज्यस्य

नामसविहता यतः तैः प्रमाणपतं्र प्राप्तम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

2.4.6QlM

University has devised a mechanism to enable the young faculty to learn shastras under learned Gurus. Specify the names of Gurus from whom the teachers/ faculty members have studied Shastras/ Veda Shakhas. Upload description in 500 words.(Sanskrit/English)

File Description (Upload) Upload any additional information Link for additional Information

05




वि�श्ववि�द्यालयः यु�ाध्यापकाना ं पल्पिण्Kतगुरूणा ं सष्ट्रिन्न,ौ शास्त्राध्ययनाय प्रोत्साहनं ददावित। गुरूणा ं नामाविन सूचयन्त ु येभ्यः अध्यापकाः शास्त्राणा ं �ेदशाखाना ं �ा पारम्परिरकम् अध्ययनमकु�7न्।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्। (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

• अवितरिरक्तसूचनानां कृते सन्धानम्• अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः

2.4.7QlM

Qualified faculty are available for new programmes/ emerging areas of study (computational linguistics, Computational Sanskrit, Translation Studies, Comparative Philosophy, Comparative Aesthetics, Yogic Science, Yoga Darshan, Samskrit Journalism, Sanskrit manuscriptology, Management, Jurisprudence, Cultural tourism, Temple Culture and Administration, Vastushastra, Medicinal Astrology etc.)Upload description in 500 words.(Sanskrit/English)


05



गुणष्ट्रिमवितः नूतनपाठ्यक्रमाणाम ् उदयमान-4ेत्राणा ं च अध्यापनाय (सङ्गणकीय-भाषाशास्तं्र, सङ्गणकीय-संस्कृतम्, अनु�ादाध्ययनं, तुलनात्मकदश7नं, तुलनात्मक ं सौन्दय7शास्तं्र, योगवि�ज्ञानम्, योगदश7नं, संस्कृतपत्रकारिरता, संस्कृतमातृकाशास्त्रम्, प्रबन्धनशास्तं्र, वि�ष्ट्रि,शास्तं्र, सांस्कृवितकयावित्रकं, दे�ालयसंस्कृवितः प्रशासन ं च, भैषज्यज्योवितषं, �ास्तुशास्त्रम ् इत्यादीनां) योग्यता�न्तः अध्यापकाः उपलभ्यन्ते।



2.4.8QlM

Specify the names of Shastra-Chudamani/ Emeritus/ Adjunct Faculty/ Fellows/ Visiting Professors/ Post Doctoral Fellows on the rolls of the University.


File Description (Upload) Upload any additional information Link for additional Information

05

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयेन सह स�बद्धानां शास्त्रचूKामक्षिणवि�दुषां, रा#स्तरीयाचाया7णाम्, अवितर्थ्ययाचाया7णां, संयोद्धिजताचाया7णां, प्रवितष्ट्रिष्ठताचाया7णां, वि�द्या�ारिरध्युत्तरशो,रतानां वि�दुषां च नामाविन सूचयन्तु।





2.4.9QlM

Specify the systems adopted to recharge academically and rejuvenate teachers (e.g. learning with traditional Gurus, providing research grants, study leave, nomination to national/ international conferences/ seminars, in-service training, organizing national/ international conferences, vakyartha-Sadhas, Shastrtha-Sabha, Shastra-Pareeksha, Shastra-spardha/ Sanskrita-Kavi-Samavaya (Sanskrit Poets’ Meet) etc.)



05

गुणष्ट्रिमवितः अध्यापकान ् शैक्षि4करूपेण पुनन7�ीकतु7म ् अक्षिभग्रहीताः व्य�स्थाः सूचयतु- यथा- पारम्परिरकगुरूणा ं सवि�, े अध्ययनम्, अनुसन्धानानुदानप्रदानम्, अध्ययना�काशप्रदानम्, राष्ट्रि#य/ अन्ताराष्ट्रि#यस�मेलन े नामविनद0शनम्/ से�ारतप्रलिश4णं, राष्ट्रि#य/ अन्ताराष्ट्रि#यस�मेलनस्य आयोजनं, �ाक्याथ7सदः, शास्त्राथ7सभा, शास्त्रपरी4ाः, शास्त्रस्प,ा7ः, संस्कृतकवि�-सम�ायः इत्यादयः।पञ्चशतशब्दैः विनर्दिदंष्टप्रपत्रे वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्(संस्कृतम्/आङ्गलम्)


2.4.10

QlM

Specify the names of faculty imparting indepth shastra knowledge/ Avadhana/ shastrartha to the students and encouraging them to take various shastra exams conducted by different organisations in addition to regular teaching.

Provide the details in five hundred (500) words (Sanskrit/English)


05



2.4.10

गुणष्ट्रिमवितःविनत्याध्यापनावितरिरक्तत्त्�ेन छात्राणा ं कृत े वि�वि�,संस्थाक्षिभः संचालिलतास ुशास्त्राथ7परी4ास ु स्प,ा7स ु च भाग ं ग्रहीत ुं शास्त्राथ0ष ु अ�,ानकलाया ंवि�शेषप्रलिश4ण ं प्रददताम ् अध्यापकाना ं वि�षय े वि��रण ं प्रयच्छत पञ्चशतशब्दैः।पञ्चशतशब्दैः विनर्दिदंष्टप्रपत्रे वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)


Key Indicator - 2.5 Evaluation Process and Reforms (40)प्र,ानसूचकः 2.5 मूल्याङ्कनप्रविक्रया, परिरष्करणोपायाः च (40)



2.5.1

QnM

Average number of days from the date of last semester-end/ year-end examination till the declaration of results during the last five years

2.5.1.1: Number of days from the date of last semester-end/ year- end examination till the declaration of results year-wise during the last five years

Year Number of days

Data Requirements for last five years: (As per Data Template in Section B) Semester wise/ year-wise Last date of the last semester-end/ year- end examination Date of declaration of results of semester-end/ year- end examination Number of days taken for declaration of the results Average number of days for declaration of results during the last five

yearsFile Description (Upload) List of Programmes and date of last semester and date of declaration of

results (Data Template) Any additional information

05




वि�गतपञ्च�ष0षु, षाण्मालिसक्याः �ार्षिषंक्याः च परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कात् परी4ापरिरणामघोषणाटिदनाङ्कं या�त् टिदनानां सङ्ख्यायाः मध्यमानम् -

२.५.१.१.वि�गतपञ्च�ष0षु, षाण्मालिसक्याः �ार्षिषंक्याः च परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कात ् परी4ापरिरणामघोषणाटिदनाङ्क ं या�त ् टिदनानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्टिदनाविन

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) षाण्मालिसक्यनुसारेण/ �ार्षिषंक्यनुसारेण वि�गतषाण्मालिसक्याः/ �ार्षिषंक्याः परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कः षाण्मालिसक्याः/ �ार्षिषंक्याः परी4ायाः परी4ापरिरणामघोषणाया: -

टिदनाङ्कः परी4ापरिरणामघोषणाणाथ| स्�ीकृताविन टिदनाविन वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु परी4ापरिरणामघोषणाथ| स्�ीकृतानां टिदनानां

मध्यमानम्पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

पाठ्यक्रमसूची, अन्त्रिन्तमषाण्मालिसक्याः टिदनाङ्कः, परी4ापरिरणामघोषणटिदनाङ्कश्च (दत्तांशप्रारूपम्)




2.5.2

QnM

Average percentage of student complaints/ grievances about evaluation against total number appeared in the examinations during the last five years2.5.2.1: Number of complaints/ grievances about evaluation year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: Number of complaints/grievances about evaluation Total number of students appeared in the examinations

Formula:



File Description (Upload) Number of complaints and total number of students appeared

year-wise Any additional information

05




वि�गतपञ्च�ष0षु, परी4ासु सम्बि�मलिलतेषु छाते्रषु मूल्याङ्कनवि�षये अक्षिभयाच्ञाम्/ अक्षिभयोगं �ा कृत�तां छात्राणां मध्यमानस्य प्रवितशतता२.५.२.१. वि�गतपञ्च�ष0षु, परी4ासु सम्बि�मलिलतेषु छाते्रषु मूल्याङ्कनवि�षये अक्षिभयाच्ञाम्/ अक्षिभयोगं �ा कृत�तां छात्राणां �ार्षिषंकी सङ्ख्या।


वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः मूल् याङ्कनवि�षये अक्षिभयाच्ञानाम्/ अक्षिभयोगानां सङ्ख्या परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगः

सूत्रम् - मूल्यमापनवि�षये अक्षिभयाच्ञानाम्/ अक्षिभयोगानां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतता = X100

परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगः

∑ प्रवित�ष| प्रवितशतता मध्यमानस्य प्रवितशतता = ------------------------ 5

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) मूल्याङ्कनवि�षये अक्षिभयाञ्चाम्/ अक्षिभयोगं कृत�तां, परी4ायां

सम्बि�मलिलतानां छात्राणां च �ार्षिषंकी सङ्ख्या। अवितरिरक्ताः सूचनाः



2.5.3

QnM

Average percentage of applications for revaluation leading to change in marks 2.5.3.1: Number of applications for revaluation leading to change in marks year-wise during the last five years

Year Number of Applications

Data Requirements for last five years: Year-wise/ Semester wise Total number of revaluation applications Number of students appearing in the final exam Number of revaluation cases where marks changed

Formula:



File Description (Upload) Year-wise number of applications, students and revaluation cases Any additional information

05




पुनमू7ल्याङ्कनाय प्राप्तानाम् आ�ेदनानां प्रवितशतं मध्यमानस्यमानं, यत्र अङ्कानां परिर�त7नं जातम् -२.५.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु पुनमू7ल्याङ्कनाय प्राप्तानाम् आ�ेदनानां �ार्षिषंकी सङ्ख्या, यत्र अङ्कानां परिर�त7नं जातम्।�ष7म्आ�ेदनपत्रसङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः - �ार्षिषंक्यनुसारेण/ सत्रानुसारेण पुनमू7ल्याङ्कनाय प्राप्तानाम् आ�ेदनानां योगः अन्त्रिन्तम�ष7स्य परी4ासु सम्बि�मलिलतानां छात्राणां सङ्ख्या पुनमू7ल्याङ्कना�ेदनाविन यत्र अङ्कपरिर�त7नं लक्षि4तम्

सूत्रम्- पुनमू7ल्याङ्कना�ेदनं यत्र अङ्कपरिर�त7नं जातम्

प्रवित�ष| प्रवितशतता = ___________________________ X 100 पुनमू7ल्याङ्कना�ेदनस्य योगः ∑ प्रवित�ष| प्रवितशतता

मध्यमानस्य प्रवितशतता = ------------------------------------- ५

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) आ�ेदनानां, छात्राणां, पुनमू7ल्याङ्कना�ेदनानाञ्च �ार्षिषंकी सङ्ख्या अवितरिरक्ताः सूचनाः

2.5.4

QlM

Positive impact of reforms on the examination procedures and processes including IT integration and continuous internal assessment on the examination management system Upload a description of the examination reforms in not more than 500 words (Sanskrit/English)With reference to:

Examination procedures Processes integrating IT, Continuous internal assessment system Onscreen Evaluation System

File Description (Upload) Provide link for Additional Information Upload any additional information

10



गुणष्ट्रिमवितः परी4ाप्रबन्धनप्रणाल्याः परी4ापद्धतेः सूचनाप्रवि�,ेश्च विनरन्तरम् आन्तरिरकपरी4णस्य च अनुकूलः प्रभा�ः अनुभूयते।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् अ,ोलिलखिखतान् वि�षयाना,ारीकृत्य अष्ट्रि,काष्ट्रि,कंपञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

परी4ाप्रविक्रया। सूचनाप्रवि�,ेः साहाय्यम्। विनरन्तरम् आन्तरिरकपरी4णप्रणाली। सङ्गणकज�विनकोपरिर पत्रमौल्यमापनव्य�स्था।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम् अवितरिरक्ताः सूचनाः

2.5.5QnM

Status of automation of Examination division along with approved Examination ManualA. 100% automation of entire division & implementation of Examination

Management System (EMS)B. Only student registration, Hall ticket issue & Result ProcessingC. Only student registration and result processingD. Only result processingE. Only manual methodology Opt any One

Data Requirements: (As per Data Template in Section B)File Description (Upload)

Current Manual of examination automation system Annual reports of examination including the present status of

automation (Data Template) Any additional information

05




वितः

परी4ावि�भागस्य यान्त्रिन्त्रकीकरणेन सह अङ्गीकृतायाः परी4ामाग7दर्शिशंकायाः ल्पिस्थवितः

1. स� पूण7वि�भागस्य 100% यान्त्रिन्त्रकीकरणम्, परी4ा-प्रबन्धन-प्रणाल्याः काया7न्�यनं च।

2. के�लं छात्राणां पञ्जीकरण-परी4ा-प्र�ेशपतं्र फलिलतांशप्रविक्रया च।3. के�ल ं छात्राणा ं पञ्जीकरण-फलिलतांश-प्रविक्रया च। एकं

लिचनुत-4. के�लं फलिलतांशप्रविक्रया।5. के�लं परी4ाप्रवि�ष्ट्रि,दर्शिशंका।

आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अक्षिभलेखाः परी4ा-यान्त्रिन्त्रकीकरण-प्रणाल्याः अ,ुनातनी दर्शिशंका अ,ुनातन्याः यान्त्रिन्त्रकीकरणल्पिस्थत्या सविहतं परी4ायाः �ार्षिषंकं

�ृत्तम् (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

2.5.6QlM

Use of Sanskrit as a medium for Question Paper setting and Answering in Examination.Give details Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)

File Description (upload) Upload the Sanskrit medium of answer paper of few/some

programme Provide link for Additional Information Upload any additional information

10

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयः परीक्षाप्रश्नप0ाणा ं विनमा-ण े उत्तरलेखन े च संस्कृतमाध्यममनुसरवित। पञ्चशतशब्दैः संस्कृतमाध्यमेन विनमयमाणाना ं प्रश्नपत्राणा ं वि��रणम् उपारोपयतु।

(संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

संस्कृतमाध्यमेन उत्तरं लिलखिखतानां केचन काय7क्रमाणाम् उत्तरपत्राक्षिण

अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम् अवितरिरक्ताः सूचनाः



Key Indicator - 2.6 Student Performance and Learning Outcomes (30)प्र,ानसूचकः - 2.6 छात्रस्य काय7विनष्पादनम् अष्ट्रि,गमपरिरणामाश्च (30)



2.6.1QlM

Programme outcomes, Programme specific outcomes and course outcomes for all Programmes offered by the institution are stated and displayed on website and communicated to teachers and students

Does the university articulate its Graduate Attributes? If so, how does it facilitate and monitor its implementation and outcome?

Documents Requirement Upload POs, PSOs, COs for all courses Upload a description of Mechanism of Communication Provide the URL

05

2.6.1गुणष्ट्रिमवितः.

संस्थाuारा परिरचालिलताना ं स�0षा ं पाठ्यक्रमाणा ं परिरणामाः, पाठ्यक्रमाणां वि�लिशष्टपरिरणामाः,पाठ्यपत्राणा ं परिरणामाः च संस्थाजालस्थान े विनर्दिदंश्यन्ते, प्रदश्य7न्ते च, छात्राणां लिश4काणां च समीपं प्रेष्यन्ते।

अविप वि�श्ववि�द्यालयेन स्�ीयस्नातकोपाष्ट्रि,,ारिरणां शैक्षि4कगुणोपलब्धयः स्पष्टतया विनर्दिदंष्टाः? यद्ये�ं, तर्षिहं ताः उपलब्धेः विक्रयान्�यन े विन�ा7ह े च कथमुपकु�7न्त्रिन्त अपेक्षि4तदत्तांशः?

अपेणिक्षताणिभलेखाः स�0षां पाठ्यक्रमाणां परिरणामाः पाठ्यक्रमाणां वि�लिशष्टपरिरणामाः,

पाठ्यपत्राणां परिरणामाः च संस्थाजालस्थाने उपारोपणीयाः (आदश7रूपाक्षिण शब्दकोशटि�प्पण्यां योद्धिजताः)

सम्प्रेषणकाय7तन्त्रस्य वि��रणम् उपारोपणीयः। जालस्थानसन्धानं विनर्दिदंशन्तु



2.6.2

QlM

Attainment of Programme outcomes, Programme specific outcomes and course outcomes are evaluated by the institution

Upload a description of the method of measuring attainment of POs , PSOs and COs in not more than 500 words and the level of attaiment of POs , PSOs and COs.

File Description (upload) Provide link for Additional Information Upload any additional information

05

2.6.2गुणष्ट्रिमवितः.

एतेषां स�0षां पाठ्यक्रमपरिरणामानां, पाठ्यक्रमवि�लिशष्टपरिरणामानां, पाठ्यपत्रपरिरणामानां च विनष्पत्तीनां च मूल्याङ्कनं संस्था करोवित।

पाठ्यक्रमपरिरणामानां,पाठ्यक्रमवि�लिशष्टपरिरणामानां,पाठ्यपत्रपरिरणामानां च विनष्पत्तेः मापनपद्धतेः वि��रणम् अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतेन शब्दैः वि�लिलख्य उपारोपणीयम्




2.6.3

QnM

Average pass percentage of students 2.6.3.1: Total number of final year students who passed the university examination2.6.3.2: Total number of final year students who appeared for the examinationData Requirement: (As per Data Template in Section B)

Programme Code Name of the Programme Number of students appeared Number of students passed Pass percentage

Formula:

File Description (Upload) Upload list of Programmes and number of students passed and

appeared in the final year examination (Data Template) Provide link for the annual report Upload any additional information

10




छात्राणाम् उत्तीण7ताप्रवितशततायाः मध्यमानम्

२.६.३.१. वि�श्ववि�द्यालयस्य परी4ायाम् उत्तीणा7नाम् अन्त्रिन्तम�षयाणां छात्राणां सङ्ख्या२.६.३.२. अन्त्रिन्तम�ष7परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगःवि�गतानां पञ्चानां �षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

पाठ्यक्रमस्य कू�सङ्ख्या पाठ्यक्रमस्य नाम परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां सङ्ख्या उत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या उत्तीण7तायाः प्रवितशतता

सूत्रम्- वि�श्ववि�द्यालयस्य अन्त्रिन्तम�ष7स्य परी4ायाम् उत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या प्रवित�ष| प्रवितशतता X 100 अन्त्रिन्तम�ष7परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) पाठ्यक्रमसूची, परी4ायाम् उत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या, आन्त्रिन्तम�ष7परी4ायां

सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगः च उपारोपणीयाः। (दत्तांशप्रारूपम्) �ार्षिषंकप्रवित�ेदनस्य सन्धानं विक्रयताम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः।

2.6.4QlM

The Institution has mechanism to evaluate the performance of students through the vakyartha/ shastrartha-Sabhas, Salaka-Pareeksha, Shastra-Pareeksha (Oral), Shastra-spardha, Writing Sanskrit-Slokas/ Padya/ Poetry etc.Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)

File Description (upload) Provide link for Additional Information Upload any additional information

10



गुणष्ट्रिमवितः संस्था �ाक्याथ7/ शास्त्राथ7सभा, शलाकापरी4ा, शास्त्रपरी4ा (मौखिखकं), शास्त्रस्प,ा7, संस्कृतश्लोक-पद्य-काव्यादीना ं uारा छात्राणा ं विनष्पादनस्य मूल्याङ्कनाथ| विकमविप काय7तन्त्रमनुसरवित।पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्

(संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


Key Indicator - 2.7 Student Satisfaction Survey (30)प्र,ानसूचकः 2.7 छात्रसन्तुष्टाेः स�04णम् (30)



2.7.1

QnM

Online student satisfaction survey regarding teaching learning process.

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Name/ Class/ Gender Student Id number/ Adhar Id number Mobile number Email id Degree Programme

(Database of all currently enrolled students need to be prepared and shared with NAAC along with the online submission of QIF)File Description (Upload)

Upload any additional information Upload database of all currently enrolled students (Data

Template)

30




ाः

अध्यापन-अष्ट्रि,गमयोः प्रविक्रयावि�षये अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र छात्रसन्तुष्टेः स�04णम्।

आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) नाम/क4ा/लिलङ्गम् छात्रस्य/छात्राया आ,ार सङ्ख्या/ पञ्जीकरणसङ्ख्या चलदूरभाषसङ्ख्या �ैदु्यतपत्रसङ्केतः उपाष्ट्रि,पाठ्यक्रमः

सम्प्रवित पञ्जीकरणं प्राप्त�तां/ स�0षां छात्राणां दत्तांशविनष्ट्रि,ः विनमा7तव्यः, स गुण�त्ता-सूचक-रूपरेखा समप7णा�सरे अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र रामूप्रपरिरषदे समप7णीयः च।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) सम्प्रवित पञ्जीकरणं प्राप्त�तां/ स�0षां छात्राणां दत्तांशविनष्ट्रि,ः

(दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



Criterion III – Research, Innovations and Extension (250)तृतीयः विनकषः –अनुसन्धानं, न�ाचाराः वि�स्तारश्च (250)

Key Indicator - 3.1 Promotion of Research and Facilities (30) प्र,ानसूचकः 3.1- अनुसन्धानप्रोन्नयनं सौवि�ध्याविन च (30)



3.1.1QnM

The institution has a well defined policy for promotion of research and Research Committee to monitor and address issues related to research and the same is uploaded on the institutional website

(Yes /No)

Documents : Minutes of the Research Committee/ Academic Council/ Governing Council/ Syndicate/Board of Management related to research promotion policy and its adoption

File Description (Upload) Minutes of the the Research Committee/ Academic

Council/ Governing Council/ Syndicate/ Board of Management related to research promotion policy adoption

URL of Policy document on promotion of research uploaded on website


02


सं�ायाम् अनुसन्धानस्य प्रोन्नत्यै सुचारुविनर्दिद�Oा योजना अस्मिस्त। अनुसन्धानस्य समस्यानां विनराकरणाय, अनुसन्धानस्य प्रगतेः सं�ीक्षणाय अनुसन्धानसमिमवितः अस्मिस्त। तत्स�| सं�ायाः जाल�ाने स्पOतया उपारोविपतम्।

(आम् /न)अणिभलेखाः - अनुसन्धानस्य प्रोन्नवितयोजनावि�षयकं शो,सष्ट्रिमतेः/ शैक्षि4कपरिरषदः/ शालिसपरिरषदः/ प्रबन्धपरिरषदः काय7�ृतं्त तत्स्�ीकृवितपतं्र च।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अनुसन्धानस्य प्रोन्नवितयोजनावि�षयकं शो,सष्ट्रिमतेः/ शैक्षि4कपरिरषदः/

शालिसपरिरषदः/ प्रबन्धपरिरषदः काय7�ृतं्त तत्स्�ीकृवितपतं्र च। प्रबन्धपरिरषदः काय7�ृत्तस्य तत्स्�ीकृवितपत्रस्य च संस्थायाः जालस्थाने

स्पष्टतया उपारोविपतस्य सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.1.2QnM

The institution provides seed money for in-depth Shastric training/ inter-disciplinary training to its teachers for research (during the last five years)

3.1.2.1: The amount of seed money provided by institution to its faculty year-wise during the last five years (INR in lakhs)

Year Rupees in Lakhs

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Name of the teacher getting seed money The amount of seed money Year of receiving grant Duration of the grantFormula:

The amount of seed money provided to the faculty members the institution for in-depth Shastric

training/inter-disciplinary training and research during the last 5 years

5

File Description (Upload) Minutes of the relevant bodies of the University Budget and expenditure statements signed by the Finance Officer

indicating seed money provided and utilized List of teachers receiving grant and details of grant received (Data


06




संस्था अध्यापकेभ्यः अनुसन्धानाय तलस्पर्शिशं शास्त्रीयं प्रलिश4णाय अन्तःशास्त्रीयं प्रलिश4णाय च मूलविनष्टि,ं ददावित (वि�गतपञ्च�ष0षु तस्य प्रवित�ष| मध्यमानम्)

३.१.२.१. संस्थया वि�गतपञ्च�ष0षु अध्यापकेभ्यः प्रदत्तो मूलविन,ेः �ार्षिषंकसङ्ख्या (ल4शः)।

�ष7म्ल4शः

पू�0षां पञ्चानां �षा7णां दत्तांशः अपेक्ष्यते - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

एतादृशानां मूलविनष्ट्रि,प्राप्त�ताम् अध्यापकानां नामाविन। प्राप्तः मूलविनष्ट्रि,ः अनुदानप्राप्तं सं�त्सरम् अनुदानस्य अ�ष्ट्रि,ः

सूत्रम्-संस्थया वि�गतपञ्च�ष0षु अध्यापकेभ्यः अनुसन्धानाय

तलस्पर्शिशं शास्त्रीयं प्रलिश4णाय अन्तःशास्त्रीयं प्रलिश4णायच प्रदत्तो मूलविनष्ट्रि,ः

5

पल्पिञ्जकावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�श्ववि�द्यालयस्य योग्यविनकायस्य काय7�ृत्तम् वि�श्ववि�द्यालयस्य वि�त्ताष्ट्रि,कारिरणा हस्ता4रिरतं मूलविन,ेः

प्राप्तराशेः व्ययीकृतराशेश्च सूचकम् आयव्ययपत्रकं व्ययपत्रकं च।

प्राप्तानुदानवि��रणेन सह अनुदानं प्राप्त�ताम् अध्यापकानां सूची। (दत्तांशप्रारूपम्)


अष्ट्रि,मानम्



3.1.3

QnM

Number of JRFs, SRFs, Post Doctoral Fellows, Research Associates and any other research fellowships in the University enrolled during the last five years

3.1.3.1: The Number of JRFs, SRFs, Post Doctoral Fellows, Research Associates and other research fellows in the university enrolled year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirements for last five years: (As per Data Template in Section B)

Name of Research fellow Year of enrolment Duration of fellowship Type of the fellowship Granting agency

File Description (Upload) List of research fellows and their fellowship details (Data


02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालये वि�गतपञ्च�ष0षु पञ्जीकृतानां कविनष्ठशो,च्छात्राणां(JRF) �रिरष्ठशो,च्छात्राणां (SRF) शो,ोत्तरानुसन्धातॄणाम् (PDF) अनुसन्धानसहायकानाम् अन्येषां च अनुसन्धातॄणां सङ्ख्या-

3.1.3.1 वि�श्ववि�द्यालये वि�गतपञ्च�ष0षु पञ्जीकृतानां कविनष्ठशो,च्छात्राणां(JRF) �रिरष्ठशो,च्छात्राणां (SRF) शो,ोत्तरानुसन्धातॄणाम् (PDF) अनुसन्धानसहायकानाम् अन्येषां च अनुसन्धातॄणां �ष7क्रमेण सङ्ख्या-


अपेक्षि4तो दत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) अनुसन्धातुः नाम पञ्जीकरण�ष7म् छात्र�ृत्तेः अ�ष्ट्रि,ः छात्र�ृत्तेः प्रकारः अनुदानदात्री संस्था।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अनुसन्धातॄणां सूची, छात्र�ृक्षित्तवि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.1.4QnM

University has the following facilities1. Central Instrumentation Centre/ Language Laboratory

ComputerLab/ ICT Lab2. Museum3. Studios/ Recording Studio for Audio-Video/ e-P.G.Pathashala

Facilities4. Research/ Statistical Databases5. Manuscript Resource Centre (MRC)6. Manuscript Conservation Centre(MCC)7. Yoga Training Centre 8. Yoga Therapy Centre with modern equipmens9. Observatory/ Yajna Shala10. Psychology Laboratory

Options:A. Any six facilities existB. Five of the facilities existC. Four of the facilities exist Opt oneD. Three of the facilities exists E. Two of the facilities exist

Data Requirements: Name of the facility Year of establishment Videos/pictures

File Description (Upload) Paste link of videos and geotagged photographs Upload the list of facilities provided by the university and

their year of establishment (Data Template) Upload any additional information

06



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालये अ,ोलिलखिखताविन सौवि�ध्याविन सन्त्रिन्त- 1. केन्द्रीयम् उपकरणकेन्द्रम्/ भाषाप्रयोगशाला/ संगणकप्रयोगशाला/ सूचना-

सम्प्रेषण -प्रवि�ष्ट्रि,प्रयोगशाला. 2. पुरातत्त्�संग्रहालयः3. दृश्य-श्रव्य-सामग्रीविनमा7णाय लिचत्रांकनशालायाः ध्�न्यंकनशालायाः ई.पी.जी

पाठशालायाः �ा सौवि�ध्याविन4. अनुसन्धानम्/ सांख्यकीयो दत्तांशविनष्ट्रि,ः5. पाण्Kुलिलविपसंसा,नकेन्द्रम्6. पाण्Kुलिलविपसंर4णकेन्द्रम्7. योगप्रलिश4णकेन्द्रम्8. आ,ुविनकयन्त्रसविहतं योग-उपचारकेन्द्रम्9. �े,शाला/ यज्ञशाला10. मनोवि�ज्ञानप्रयोगशाला

वि�कल्पाः-1. उपयु7के्तषु काविनलिचत् ष�् सौवि�ध्याविन सन्त्रिन्तआ. उपयु7के्तषु काविनलिचत् पञ्च सौवि�ध्याविन सन्त्रिन्तइ. उपयु7के्तषु केलिचद ्चत्�ारिर सौवि�ध्याविन सन्त्रिन्त विकल्पिञ्चदेकं स्�ीकरणीयम्

ई. उपयु7के्तषु विकल्पिञ्चद ्त्रीक्षिण सौवि�ध्यम् अस्मिस्त उ. उपयु7के्तषु काविनलिचत् uे सौवि�ध्ये स्तः

अपेक्षि4तः दत्तांशः- सौवि�ध्यस्य नाम स्थापनाया �ष7म् दृश्यसामग्री/लिचत्राक्षिण

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) भूलिचत्रसं�लिलतानां दृश्यसामग्रीलिचत्राणां सन्धानम्। वि�श्ववि�द्यालयेन दत्तानां सौवि�ध्यानां सूची, स्थापनायाः �ष7ञ्च।





3.1.5QnM

Percentage of departments with UGC-SAP, CAS, Funding from DST/ ICSSR/ ICPR, Shastra-chudamani Scheme, Ashtadashi Scheme and other similar recognitions by government agency

3.1.5.1: Number of departments with UGC-SAP, CAS, funding from DST/ ICSSR/ ICPR, Shastra-chudamani Scheme, Ashtadashi Scheme and other similar recognitions by government agency

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Name of the Department Name of the Scheme Name of the funding agency Year of Award Funds provided Duration of award

Formula:Number of departments with UGC-SAP, CAS, DST / ICSSR / ICPR, Shastra-chudamani Scheme, Ashtadashi Scheme and

other similar recognitions by government agency____________________________________ X 100

Total number of departments offeringacademic programmes

File Description (Upload) e-version of departmental recognition letters or other award

letters List of departments and award details (Data Template) Any additional information

02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य वि�णि�Oसहायताकाय-Rमस्य (SAP) प्रगताध्ययनकेन्द्रत्�ेन डी.एस्.टी., आय.सी.एस्.एस्.आर.्, आय्.सी.पी.आर.् सं�ाभ्यः �ोधविनमिमत्त ं धनप्रान्तिप्तः, �ास्0चूडामणिणयोजनाया ं प्रकष-केन्द्रत्�ेन न�ाचारकेन्द्रत्�ेन अOाद�ीयोजनायाम ् अन्यस्या ं �ा सदृ�योजनायाम ् अणिभज्ञातानां वि�भागानां प्रवित�तता।

३.१.६.१. वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य वि�लिशष्टसहायताकाय7क्रमस्य प्रगताध्ययनकेन्द्रत्�ेन Kी.एस्.�ी., आय.सी.एस्.एस्.आर्., आय्.सी.पी.आर्. संस्थाभ्यः शो,विनष्ट्रिमत्त ं ,नप्रान्त्रिप्तः शास्त्रचूKामक्षिणयोजनाया ं प्रकष7केन्द्रत्�ेन न�ाचारकेन्द्रत्�ेन अष्टादशीयोजनायाम ् अन्यस्या ं �ा सदृशयोजनायाम ् अक्षिभज्ञातानां वि�भागानां सङ्ख्या।

अपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) वि�भागस्य नाम योजनायाः नाम ,नदात्री संस्था प्रान्त्रिप्त�ष7म् प्रदतं्त ,नम् योजनायाः अ�ष्ट्रि,ः

सूत्रम्- वि�.वि�.अ. आयोगस्य वि�लिशष्टसहायताटिदयोजनान्तग7तं तत्सदृशयोजनायां �ा परिरचाष्ट्रियता वि�भागाः x100शैक्षि4कपाठ्यक्रमान् सञ्चाल्यमानानां वि�भागानां सङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�भागीय-अनुदान-अनुमवितपत्राणां �ैद्युतभागः अथ�ा

अन्यानुमवितपत्राक्षिण वि�भागानां सूची अनुमवितपत्रस्य वि��रणञ्च (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.1.6QlM

Does the university has the following – 1. Scheme for preparation of critical edition of unpublished

manuscripts for research projects and research degrees 2. Sanskrit as the compulsory medium of writing thesis/

dissertation/ Project Report etc.3. Provision for the translation of Sanskrit/Shastric texts as part of

formal research degree?4. Incentive to write Sanskrit-Teeka-s/ commentaries on Sanskrit

texts5. Scheme for production of Study material in Sanskrit


File Description (Upload) Upload any additional information

14

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालये अधोलिलखिखतां�ाः सन्तिन्त –1. अनुसन्धानपरिरयोजनाना ं शो,ोपा,ीना ं च कृते

अप्रकालिशतपाण्Kुलिलपीना ं समी4ात्मकदृष्ट्या ग्रन्थसम्पादनयोजना

2. शो,प्रबन्ध/ लघुशो,प्रबन्ध/ परिरयोजनाप्रवित�ेदनेषु अविन�ाय7माध्यमत्�ेन संस्कृतम्

3. औपचारिरक-अनुसन्धान-उपाध्यङ्गतया संस्कृतग्रन्थानां शास्त्रीयग्रन्थानां �ाऽनु�ादाय प्रोत्साहनम्

4. औपचारिरक-अनुसन्धान-उपाध्यङ्गतया गृहीतस्य संस्कृतग्रन्थस्य �ीका/ व्याख्यालेखनाथ| प्रोत्साहनम्

5. संस्कृतमाध्यमेन अध्ययनाध्यापनसामग्रीविनमा7णाय योजना

पञ्चशतशब्दैः विनर्दिदंष्टप्रपत्रे वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)अवितरिरक्ताः सूचनाः



Key Indicator - 3.2 Resource Mobilization for Research (20)प्र,ानसूचकः 3.2 अनुसन्धानाय आर्शिथंकस्रोतसां सङ्ग्रहः (20)



3.2.1QnM

Grants for research projects sponsored by the non-government sources such as industry, corporate houses, other allied organizations, national/international bodies, endowments, chairs in the institution during the last five years (INR in Lakhs)

3.2.1.1: Total Grants for research projects sponsored by the non-government sources such as industry, corporate houses, other allied organizations, national/international bodies, endowments, Chairs in the institution year-wise during the last five years (INR in Lakhs) -


Data requirement for last five years: (As per Data Template in Section B)

Name of the Project/ Endowments, Chairs Name of the Principal Investigator Department of Principal Investigator Year of Award Funds provided Duration of the project

File Description (Upload) e-copies of the grant award letters for research projects

sponsored by non-government List of project and grant details (Data Template) Any additional information

03



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः संस्थायां गतपञ्च�ष0षु उद्योग-औद्योविगकाष्ट्रि,ष्ठान-दत्तविनष्ट्रि,- अन्ताराष्ट्रि#यविनकायैः अन्याक्षिभश्च अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः एतादृशीक्षिभः अन्याक्षिभश्च संस्थाक्षिभ�ा7 प्रायोद्धिजतानां शो,योजनानां कृते प्राप्तमनुदानं पीठाविन च (ल4शः)

३.२.१.१. संस्थायां गतपञ्च�ष0षु उद्योग-औद्योविगकाष्ट्रि,ष्ठान-दत्तविनष्ट्रि,- अन्ताराष्ट्रि#यविनकायैः अन्याक्षिभश्च अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः एतादृशीक्षिभः अन्याक्षिभश्च संस्थाक्षिभ�ा7 प्रायोद्धिजतानां शो,योजनानां कृते प्राप्तानाम् अनुदानानां �ार्षिषंकयोगः (ल4शः)-�ष7म्लक्ष�ः

वि�गतपञ्च�षा-णामपेणिक्षतो दत्तां�ः- (B अनुभागस्य दत्तां�प्रारूपानुगुणम्) शो,योजनायाः/दत्तविन,ेः/पीठानां नामाविन प्रमुखान्�ेषकस्य नाम प्रमुखान्�ेषकस्य वि�भागः परिरयोजनाया अनुमवित�ष7म् प्रदत्तो रालिशः शो,योजनाया अ�ष्ट्रि,ः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतायाः शो,योजनायाः कृते अनुदानप्रान्त्रिप्तपत्रस्य

�ैदु्यतप्रवितलिलपयः। परिरयोजनासूची, अनुदानवि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.2.2

QnM

Grants for research projects sponsored by the government sources like UGC, Rashtriya Sanskrit Sansthan, IGNCA, NMM, Sanskrit Academies, ICPR, DST, ICHR etc. during the last five years (INR in Lakhs)

3.2.2.1: Total Grants for research projects sponsored by the government sources year-wise during the last five years (INR in Lakhs)

Year INR in Lakhs


Name of the Project Name of the Principal Investigator Department of Principal Investigator Year of Award Funds provided Duration of the project Funding Agency Total amount of funds received

File Description (Upload) e-copies of the grant award letters for research projects

sponsored by government List of project and grant details (Data Template) Any additional information

07



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोग-रावि�यसंस्कृतसं�ान-इजिन्दरागाँधीरावि�यकलाकेन्द्र-रावि�यपाण्डुलिलविपमिम�न्-संस्कृताकादमी- भारतीयदा�-विनकानुसन्धानपरिरषद-्भारतीयैवितहालिसकानुसन्धानपरिरषदाटिदणिभ: स�-कारीयसं�ाणिभः प्रायोजिजताना ं �ोधपरिरयोजनाना ं कृत े प्राप्तमनुदानम्। (लक्ष�ः)

३.२.२.१. वि�गतपञ्च�ष0ष ु स�7कारीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजताना ं शो,परिरयोजनाना ं कृते प्राप्तानामनुदानाानां �ार्षिषंकयोगः। (ल4शः)

�ष7म्लक्ष�ः

गत�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः - शो,योजनायाः नाम प्रमुखान्�ेषकस्य नाम प्रमुखान्�ेषकस्य वि�भागः परिरयोजनाया अनुमवित�ष7म् प्रदत्तो रालिशः शो,योजनाया अ�ष्ट्रि,ः अनुदानसंस्था प्रदत्तः अनुदानरालिशः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) शासकीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतायाः शो,योजनायाः कृते अनुदानप्रान्त्रिप्तपत्रस्य

�ैदु्यतप्रवितलिलपयः। परिरयोजनासूची, अनुदानवि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.2.3

QnM

Number of research projects per teacher funded by government and non-government agencies during the last five years

3.2.3.1: Number of research projects funded by government and non-government agencies year-wise during the last five years 3.2.3.2 : Number of full time teachers worked in the institution year-wise during the last 5 years

Year Number


Name of Principal Investigator Duration of project Name of the research project Amount / Fund received Name of funding agency Year of sanction Department of recipient

Formula:

File Description (Upload) List of research projects and funding details (Data Template) Supporting document from Funding Agency Provide Link for the funding agency website Any additional information

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयाक्षिभः अस�7कारीयाक्षिभश्च संस्थाक्षिभः प्रत्येकम् अध्यापकाय आर्शिथंकासाहाय्येन प्रदत्तशो,योजनाः।

३.२.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयाक्षिभः अस�7कारीयाक्षिभश्च संस्थाक्षिभः प्रत्येकम् अध्यापकाय आर्शिथंकासाहाय्येन प्रदत्तशो,योजनानां �ार्षिषंकसङ्ख्या। ३.२.३.२. वि�गतपञ्च�ष0षु पूण7कालिलकत्�ेन काय| कृत�तामध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् अपेक्षि4तः दत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

प्रमुखान्�ेषकस्य नाम परिरयोजनाया अ�ष्ट्रि,ः शो,परिरयोजनाया नाम प्राप्तो रालिशः/ अनुदानम् आर्शिथंकसाहाय्यप्रदात्री संस्था परिरयोजनास्�ीकृवित�ष7म् प्रान्त्रिप्तकता7वि�भागः।

सू0म्- वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयाक्षिभः अस�7कारीयाक्षिभश्च संस्थाक्षिभः प्रत्येकम् अध्यापकाय आर्शिथंकसहायतया प्रदत्तशो,योजनाः। x100

वि�गतपञ्च�ष0षु पूण7कालिलकत्�ेन काय| कृत�तामध्यापकानां मध्यमानम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) परिरयोजनासूची, अनुदानप्रदातृसंस्थावि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्)अनुदानप्रदातृसंस्थाक्षिभः प्राप्ताः सहायकाक्षिभलेखाः।अनुदानप्रदातृसंस्थानां सन्धानम्।अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.2.4QlM

University provide funds out of its internal resources for the promotion of research. Provide detailsUpload description in 500 words. (Sanskrit/English)

File Description (Upload) Name of the Teacher, Title of Research work, Amount Provided for the Research Year

05

गुणष्ट्रिमवितः आन्तरिरकस्रोतोभ्यः प्राप्तं ,नरासिशं तिकं वि�श्ववि�द्यालयः अनुसन्धानस्य प्रोन्नयनाय परिरकल्पयवित ? वि��रणं देयम्।

पञ्चशतेन शब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अध्यापकस्य नाम शो,काय7स्य वि�षयः शो,काय7विनष्ट्रिमत्तं प्रदत्त,नरालिश �ष7म्

Key Indicator - 3.3 Innovation Ecosystem (22)प्र,ानसूचकः- 3.3 न�ाचारसं�लिलता पारिरल्पिस्थवितकी प्रणाली (22)



3.3.1

QlM

Institution has created an eco system for innovations including Incubation centre/ Research Labs/ Manuscript repositories/ subject based networks/ teaching learning centers (TLC)/ MOOCS studio/ NRC and other initiatives for creation and transfer of knowledge

Upload a description of the available incubation centre/ Research Labs/Manuscript repositories for innovation and evidence of its usage with their activity in not more than 500 words File Description (Upload)


14



गुणष्ट्रिमवितः स�बद्धसंस्थाuारा एका पारिरल्पिस्थवितकी वि�रलिचता यत्र अक्षिभन�स्य ज्ञानस्य सज7नाथ| सम्प्रेषणाथ| च अक्षिभन�ज्ञानविनष्पक्षित्तकेन्द्राक्षिण/ अनुसन्धानप्रयोगशालाः/ पाण्Kुलिलविपसंर4णकेन्द्राक्षिण तथा अन्ये उपायाः उपलभ्यन्ते।

संस्थायां वि�द्यमानाविन अक्षिभन�ज्ञानविनष्पक्षित्तकेन्द्राक्षिण/ अनुसन्धानप्रयोगशालाः/ पाण्Kुलिलविपसंर4णकेन्द्राक्षिण तथा अन्याविन अष्ट्रि,कृत्य तेषां समुपयोगं, काय7प्रणालीं चाष्ट्रि,कृत्य पञ्चशतशब्दैः वि��रण ंवि�लिलख्य उपारोपणीयम्। (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्ताः सूचनाः3.3.2

QnM

Number of awards won by institution/teachers for innovation during the last five years3.3.2.1: Total number of awards for innovation won by institution/teachers year-wise during the last five years

Year Number


Title of the Innovation Name of the Awardee Name of the Awarding Agency with contact details Year of Award Category- institution/teacher/research scholar/student

File Description (Upload) e- copies of award letters List of innovation and award details (Data Template) Any additional information

03



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु संस्थया अध्यापकैः न�ाचारवि�षय े प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां सङ्ख्या।

3.3.2.1. वि�गतेष ु पञ्चस ु �ष0ष ु संस्थया/ अध्यापकैः न�ाचारवि�षये प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां �ार्षिषंकसमष्ट्रिष्टसङ्ख्या।



न�ाचारवि�षयपुरस्काराणां नाम पुरस्कारं प्राप्त�तः नाम सम्पक7 सङ्केतेन सह पुरस्कारप्रदात्र्याः संस्थाया नाम पुरस्कार-प्रान्त्रिप्त�ष7म् वि�भागः – संस्था/ अध्यापकः/ शो,छात्रः/ छात्रः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) पुरस्कारपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। न�ाचारवि�षयसूची, पुरस्कारवि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः


3.3.3

QnM

Number of mentoring provided to other newly established Institutes during the last five years

3.3.3.1 Total number of mentoring provided to other newly established Institutes year-wise during the last five years

Year Number

Data requirements: Name of the Institute Nature of mentoring Month and Year (from ---to) Contact information of the mentee Documents: Upload letter from the University (mentor) /Mentee for the academic /infrastructure etc.

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु अन्येषाम् अणिभन�ानां सद्यः �ाविपतानां सं�ानां समारम्भाय प्रदतं्त माग-द�-नम् -

1.3.3.1 वि�गतपञ्च�षaषु अन्येषाम् अणिभन�ानां सद्यः �ाविपतानां सं�ानां समारम्भाय प्रदत्तस्य माग-द�-नस्य �ार्विष�कसङ्ख्या –


अपेक्षि4तो दत्तांशः- माग7दश7नं प्राप्तायाः संस्थायाः नाम संस्थायाः स्�रूपं काय74ेतं्र च प्रारम्भ�ष7म् मासश्च (आरभ्य ----पय7न्तम्) संस्थाप्रोन्नायकानां सम्पक7 सङ्केतः

प्रलेखाः- परिरसरे समारम्भाय वि�श्ववि�द्यालयात् प्राप्तमनुमवितपत्रम् उपारोपयतु।


Key Indicators - 3.4 Research Publications and Awards (100)प्र,ानसूचकः- 3.4 शो,प्रकाशनाविन पुरस्काराश्च (100)



3.4.1

QnM

The institution has a stated Code of Ethics to check malpractices and plagiarism in Research

(Yes /No)Data Requirements : Code of Ethics to check malpractices and plagiarism in Research to be made available on institutional websiteFile Description (Upload)

Institutional data as per Data Template URL to be provided by the Institution Any additional information

02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः अनुसन्धानवि�षये कृवितचौय| कदाचारं विनरोद्ध ुं कालिचत् विनणता नीवितसंविहता संस्थायाम् अस्मिस्त

(अस्मिस्त/नास्मिस्त)अपेक्षि4तो दत्तांशः- संस्थायाः जालस्थाने अनुसन्धाने कृवितचौय| कदाचारं च विनरोद्धुं विनणता नीवितसंविहता उपलब्धा भ�ेत्।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) सांस्थाविनकदत्तांशः। संस्थया जालस्थानसन्धानं दातव्यम् अवितरिरक्ताः सूचनाः।

3.4.2QnM

The institution provides incentives to teachers who receive state, national and international recognition/ awards

(Yes /No)

Data Requirements: (As per Data Template in 2.4.4 of Section B) Name of the Awardee with contact details Name of the Awarding Agency Year of Award Incentive details

File Description (Upload) e- copies of the letters of awards List of Awardees and Award details (Data Template) Any additional information

02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः ये अध्यापकाः राज्यस्तरीयां/ रावि�याम्/ अन्तारावि�यां मान्यतां/ पुरस्कृकित� प्राप्नु�न्तिन्त, सं�ा तान् प्रोत्साहयवित।

(प्रोत्साहयवित/ न प्रोत्साहयवित)अपेक्षि4तो दत्तांशः- (B अनुभागस्य 2.4.4 दत्तांशप्रारूपानुसारं)

सम्पक7 सङ्केतेन सह पुरस्कारं प्राप्त�तः नाम पुरस्कारप्रदात्र्याः संस्थाया नाम पुरस्कारस्य �ष7म् प्रोत्साहनराशेः वि��रणम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) पुरस्कारपत्राणां �ैद्युतप्रवितलिलपयः। पुरस्कृतानां सूची पुरस्कारवि��रणञ्च। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

3.4.3

QnM

Number of Patents acquired/Creative writings/ Critical Shastric writings composed in Sanskrit awarded by State and National bodies hitherto unknown manuscripts brought to light through publication during the last five years

3.4.3.1: Total number of the above awards - year-wise during the last five years

Year Number


Name of the Patents acquired/Creative writings/ critical Shastric writings composed in Sanskrit or awarded/ copy right generated / hitherto unknown manuscripts published/awarded

Year of Publication in reputed press / Awarded

File Description (Upload) List of the year of the publications of the patents etc. Any additional information.

10



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु प्राप्तानां स्�त्त्�ालिधकाराणां/ सज-नात्मकलेखानाम्/ संस्कृतभाषया लिलखिखता वि�म�ा-त्मक�ास्0ीयलेखाना ं कृत े राज्य/ रा�ीयविनकायैः प्राप्तपुरस्काराणाम ् सङ्ख्या। अप्रकाणि�तमातृकाणां/ प्राकाश्यमानीतानां मातृकाणां सङ्ख्या।३.४.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तपुरस्काराणां सं�त्सरशः सङ्ख्या -�ष7म्सङ्ख्या


स्�त्त्�ालिधकाराणां/ सज-नात्मकलेखानाम्/ संस्कृतभाषया लिलखिखता वि�म�ा-त्मक�ास्0ीयलेखाना ं कृते प्राप्तपुरस्काराणाम्/ कृवितस्�ाम्यानाम्/ अप्रकाणि�तमातृकाणां-प्राकाश्यमानीतानां मातृकाणां च नाम

अणिभमतप्रका�कसं�ायां प्रका�नस्य/ पुरस्कारस्य सं�त्सरः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) पुरस्कार�ष7सविहता स्�त्त्�ाष्ट्रि,काराणां सूची। अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.4.4

QnM

Number of Ph.D.s awarded per teacher during the last five years

3.4.4.1: How many Ph.D’s are awarded year-wise during the last 5 years3.4.4.2 : Number of teachers recognized as guides year-wise during the last five years

YearNumber


Name of the PhD scholar Name of the Department Name of the guide/s Year of registration of the scholar Year of award of PhD

Formula:

Documents:Sources-Shodh GangaFile Description (Upload)

URL to the research page on HEI web site List of PhD scholars and their details like name of the guide ,

title of thesis, year of award etc (Data Template) Any additional information

16



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�ष0षु प्रत्येकम् अध्यापकस्य विनद0शने वि�द्या�ारिरध्युपाष्ट्रि,भाजां शो,च्छात्राणां सङ्ख्या-३.४.४.१. वि�गतपञ्च�ष0षु कवितक्षिभः छात्रैः वि�द्या�ारिरध्युपा,यः प्राप्ताः? (सं�त्सरक्रमेण)३.४.४.२. वि�गतपञ्च�ष0षु माग7दश7कत्�ेन माविनतानाम् अध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या


शो,च्छात्रस्य नाम वि�भागस्य नाम माग7दश7कस्य नाम शो,च्छात्रस्य पञ्जीकरण�ष7म् उपाष्ट्रि,प्रान्त्रिप्त�ष7म्

सूत्रम्- वि�गतपञ्च�ष0षु वि�द्या�ारिरध्युपाष्ट्रि,भाजां शो,च्छात्राणां सङ्ख्या माग7दश7कत्�ेन माविनतानाम् अध्यापकानां सङ्ख्याप्रलेखाः – स्रोतांलिस- शो,गङ्गा/संस्थायाः जालस्थानम्पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

जालस्थाने शो,पु�स्य सन्धानम्। शो,च्छात्राणां वि��रणाम्बित्मका सूची। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.4.5

QnM

Number of research papers/ Conference Proceedings per teacher in the Journals notified on UGC website/ recognised peer reviewed journals/ reputed journals published by Sanskrit/ General Universities/ Departments/ Research Institutes and notified journals by the Rashtriya Samskrit Sansthan in its website 3.4.5.1: Number of research papers in the Journals notified on UGC website year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirements: (As per Data Template in Section B)

Title of paper Name of the author/s Department of the teacher Name of journal Year of publication ISSN / e-ISSN number

Formula:

File Description (Upload) List of research papers by title, author, department, name and

year of publication (Data Template) Any additional information

25



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य जाल�ाने अलिधसूलिचतासु �ोधपवि0कासु, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः तविद्वभागैः प्रकाणि�तासु �ोधपवि0कासु, सम्मेलनकाय-�ृते्तषु रावि�यसंस्कृतसं�ानस्य जाल�ाने अलिधसूलिचतासु �ोधपवि0कासु �ा प्रत्येकम् अध्यापकस्य प्रकाणि�त�ोधप0ाणां सङ्ख्या।

३.४.५.१. वि�गतपञ्च�ष0षु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य जालस्थाने अष्ट्रि,सूलिचतासु शो,पवित्रकासु प्रकालिशतशो,पत्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या


शो,पत्रस्य शीष7कम् लेखकस्य अथ�ा लेखकानां नाम अध्यापकस्य वि�भागः शो,पवित्रकायाः नाम प्रकाशन�ष7म् आई. एस्. एस्. एन्. / इ- आई. एस्. एस्. एन्. सङ्ख्या

सूत्रम्-वि�गतपञ्च�ष0षु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगेन अष्ट्रि,सूलिचतासु शो,पवित्रकासु

प्रकालिशतशो,लेखानां सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�ष0षु पूण7कालिलकत्�ेन काय| कृत�ताम् अध्यापकानां मध्यमानम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) शीष7काटिदवि��रणसविहता शो,पत्रसूची (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः




3.4.6

QnM

Number of books edited and chapters in edited volumes/ books published, monographs in Sanskrit and other languages, original creative writing in Sanskrit, Sanskrit Shastras etc. (excluding awarded works), per teacher during the last five years

3.4.6.1: Total number of books and chapters in edited volumes / books published, and papers in national/international conference-proceedings monographs, creative writing year-wise during the last five years

Year Number


Name of the teacher: Title of the paper Title of the book published: Name of the author/s: Title of

the proceedings of the conference Year of publication: National / International National / international : ISBN/ISSN number of the

proceeding Name of the publisher

Formula: Total number of books edited and chapters in

edited volumes / books published, monographs in Sanskrit and other languages, original creative

writing in Sanskrit, Sanskrit Shastras etc.(excluding awarded works),

per teacher during the last five years_____________________________________

Average number of full time teachers during the last five years.

File Description (Upload) List books and chapters in edited volumes / books published


25



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षा7�,ौ प्रत्यध्यापकं प्रकालिशतग्रन्थानां/ सम्पाटिदतग्रने्थषु लिलखिखताध्यायानां/ प्रकालिशतपुस्तकानां/ प्रकालिशतशो,पत्राणां/ संस्कृते ए�ं संस्कृतशास्त्रेषु सज7नात्मकलेखानां सङ्ख्या। (पुरस्कारप्राप्तग्रन्थान् वि�हाय)३.४.६.१. वि�गतपञ्च�षा7�,ौ प्रत्यध्यापकं प्रकालिशतग्रन्थानां/ सम्पाटिदतग्रने्थषु लिलखिखताध्यायानां/ प्रकालिशतपुस्तकानां/ राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#य-सङ्गोष्ठीकाय7�ृक्षित्तषु प्रकालिशतशो,पत्राणां/ सज7नात्मकलेखानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या


अध्यापकस्य नाम शीष7कं च प्रकालिशतस्य पुस्तकस्य शीष7कम्, लेखकस्य नाम,

सङ्गोष्ठीकाय7�ृत्तस्य शीष7कम् प्रकाशन�ष7म् प्रकाशकस्य राष्ट्रि#यम्/ अन्ताराष्ट्रि#यम् नाम राष्ट्रि#या, अन्ताराष्ट्रि#या आई.एस्.बी.एन्./ आई.एस्.एस्.एन्.

सङ्ख्या प्रकाशकस्य नाम

सू0म्-वि�गतपञ्च�षा7�,ौ प्रत्यध्यापकं प्रकालिशतग्रन्थानां/ सम्पाटिदतग्रने्थषु

लिलखिखताध्यायानां/ प्रकालिशतपुस्तकानां/ राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#य-सङ्गोष्ठीकाय7�ृक्षित्तषु प्रकालिशतशो,पत्राणां/ सज7नात्मकलेखानां च सङ्ख्या X

100वि�गतपञ्च�ष0षु पूण7कालिलकत्�ेन काय| कृत�ताम् अध्यापकानां

मध्यमानम्पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

पुस्तकानां सम्पाटिदतभागेषु प्रकालिशताध्यायानां सूची (दत्तांशप्रारूपम्)




3.4.7

QlM

Does the university publish any research journal(s)If yes, indicate the year of starting the research journal, composition of the editorial board, editorial policies and state whether it is listed in any international database.Provide the ISSN No.


20

गुणष्ट्रिमवितः तिकं वि�श्ववि�द्यालयः शो,पवित्रकाः प्रकाशयवित ? यद्ये�म्, तर्षिहं शो,पवित्रकाणां प्रारम्भ�ष7ः, सङ्घटि�ता सम्पादकसष्ट्रिमवितः, सम्पादनविनयमाः, अविप च यत्र एताः क्�लिचत् अन्ताराष्ट्रि#यदत्तांशेषु सूचीकृता इवित संसूच्यताम्। आइ. एस्. एस्. एन् सङ्ख्या देया

पञ्चशतेन शब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

Key Indicators - 3.5 Consultancy (08)प्र,ानसूत्रकः – 3.5 परामश7ः (08)



3.5.1

QnM

Institution has a policy on consultancy including revenue sharing between the institution and the individual

(Yes /No)File Description (Upload)

Upload minutes of the Governing Council/ Syndicate/Board of Management related to consultancy policy

Upload soft copy of the Consultancy Policy Paste URL of the consultancy policy document Upload any additional information

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः

व्यलिक्तसं�योः मध्ये पराम�ा-द ् प्राप्तस्य आयस्य संवि�भागाथ| कालिचद ् योजना सं�या कस्मिल्पता

(आम्/ न)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

काय7परिरषदः/ कस्याविप विनकायस्य परामश7कनीवितस�बद्धकाय7�ृत्तम् उपारोपयतु।

परामश7कनीतेः �ैदु्यतप्रवितलिलविपः उपारोपणीया परामश7कनीवितस�बद्धाक्षिभलेखस्य सन्धानम् अवितरिरक्ताः सूचनाः

3.5.2QnM

Revenue generated from consultancy during the last five years (INR in Lakhs)3.5.2.1: Total amount generated from consultancy year-wise during the last five years (INR in lakhs)

YearINR in lakhs

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Names of the consultants Name of consultancy project Consulting/Sponsoring agency with contact details Revenue generated (amount in rupees) Total revenue generated in rupees

File Description (Upload) Audited statements of accounts indicating the revenue generated

through consultancy List of consultants and revenue generated by them (Data Template) Any additional information

03



सङ्ख्याष्ट्रिमविताः

वि�गतपञ्च�षा-�धौ सं�या पराम�-द्वारा अ�ाप्तो राणि�ः (लक्ष�ः)

3.5.2.1 वि�गतपञ्च�षा7�,ौ संस्थया परामश7uारा अ�ाप्तो रालिशः सं�त्सरक्रमेण (ल4शः)�ष7म्लक्ष�ः

वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) परामश7कानां नामाविन परामश7कपरिरयोजनाया नाम सम्पक7 वि��रणसविहतं प्रायोजक/परामश7कसंस्था अर्जिजंतं ,नम् (रूप्यकेषु) समग्रम् अर्जिजंतं ,नम् (रुप्यकेषु)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) परामश7माध्यमेन अर्जिजंत,नरालिशसूचकम् अङ्के4णवि��रणम् परामश7कानां सूची तैरर्जिजंत,नराशेश्च वि��रणम् (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



Key Indicators - 3.6 Extension Activities (50)प्र,ान सूचकः - 3.6 वि�स्तारगवितवि�,यः (50)



3.6.1

QlM

Extension activities in the neighborhood community in terms of impact and sensitising students to social issues and holistic development during the last five yearsUpload a description in not more than 500 words mentioning the impact of the activities in sensitising students to social issues and holistic development


03

गुणष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�ष0ष ु छात्रेष ु सामाद्धिजकवि�षय े सं�ेदनशीलतावि�कासाय, तेषां समग्रवि�कासाय च प्रावित�ेलिशकसमुदाये अनुष्ट्रिष्ठताः वि�स्तारगवितवि�,यः -

प्रलेखाः - संस्कृते आङ्ग्लभाषायां �ा 500 शब्देषु वि��रणं उद्योजयतु, यत्र सामाद्धिजकवि�षये सं�ेदनशीलतावि�कासाय, तेषां समग्रवि�कासाय च प्रावित�ेलिशकसमुदाये अनुष्ट्रिष्ठतानां वि�स्तारगवितवि�,ीनां वि��रणं स्यात्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तासूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.6.2QnM

Number of awards and recognition received for extension activities from Government/ recognised bodies during the last five years3.6.2.1: Total number of awards and recognition received for extension activities from Government/ recognised bodies year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Name of the activity Name of the Award/ recognition Name of the Awarding government/ recognised bodies Year of the Award

File Description (Upload) Any additional information Number of awards for extension activities in last 5 year (Data

Template) e-copy of the award letters

02


वि�स्तारगवितवि�,ीनां कृते स�7कारात्/ मान्यताप्राप्तविनकायेभ्यः वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्ताः पुरस्काराः/ स�मानाविन

३.६.२.१. वि�स्तारगवितवि�,ीनां कृते स�7कारात्/ मान्यताप्राप्तविनकायेभ्यः वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां �ार्षिषंकयोगः।


वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) विक्रयाकलापस्य नाम पुरस्कारस्य/वि�लिशष्टतायाः नाम पुरस्कारप्रदायकः स�7कारीयः/मान्यताप्राप्तः विनकायः पुरस्कारप्राप्तेः �ष7म्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�गतपञ्च�ष0षु पुरस्कारं प्राप्त�तां वि�स्तारकाय7क्रमाणां सङ्ख्या।

(दत्तांशप्रारूपम्) पुरस्कारपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलविपः। अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.6.3

QnM

Number of extension and outreach Programmes conducted in collaboration with industry, community and Non- Government Organisat ions through NSS/ Swaccha Bharata Abhiyana/ NCC/ Red cross/ YRC etc., during the last five years

3.6.3.1: Number of extension and outreach Programmes conducted in collaboration with industry, community and Non-Government Organisations through NSS/ NCC/ Red cross/ YRC etc., year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Name and number of the extension and outreach Programmes Name of the collaborating agency: Non- government, industry,

community with contact detailsFile description (Upload)

Reports of the event organized Number of extension and outreach Programmes conducted

with industry, community etc for the last five years (Data Template)


15




वि�गतपञ्च�ष0षु उद्योगसंस्थायाः, समुदायस्य तथा अस�7कारीयसंस्थानां सहयोगेन राष्ट्रि#यसे�ायोजना/ स्�च्छभारताक्षिभयानः/ राष्ट्रि#यबालचरसंघ/ रेKक्रास्/ �ाई-आर्-सी इत्यादीनां माध्यमेन आयोद्धिजताः वि�स्तारकाय7क्रमाः बविहमु7खकाय7क्रमाश्च।

३.६.३.१ वि�गतपञ्च�ष0षु उद्योगसंस्थायाः, समुदायस्य तथा अस�7कारीयसंस्थानां सहयोगेन राष्ट्रि#यसे�ायोजना/ स्�च्छभारताक्षिभयानः/ राष्ट्रि#यबालचरसंघ/ रेKक्रास्/ �ाई-आर्-सी इत्यादीनां माध्यमेन आयोद्धिजतानां वि�स्तारकाय7क्रमाणां बविहमु7खकाय7क्रमाणाञ्च �ार्षिषंकी सङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) वि�स्तारकाय7क्रमाणां बविहमु7खकाय7क्रमाणां च नामाविन। सहयोविगसंस्थानां नामाविन - अस�7कारीयसंस्थाः, उद्योगसंस्थाः, समुदायाः,

(सम्पक7 वि��रणसविहतम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम् वि�गतपञ्च�ष0षु उद्योगसंस्थायाः, समुदायस्य तथा अस�7कारीयसंस्थानां

सहयोगेन राष्ट्रि#यसे�ायोजना/ स्�च्छभारताक्षिभयानः / राष्ट्रि#यबालचरसंघ/ रेKक्रास्/ �ाई-आर्-सी इत्यादीनां माध्यमेन आयोद्धिजतानां वि�स्तारकाय7क्रमाणां बविहमु7खकाय7क्रमाणाञ्च सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्)




3.6.4

QnM

Average percentage of students participating in extension activities with Government Organisations, Non-Government Organisations and Programmes such as Spoken Sanskrit Camps/ Shibiras/ Yoga camps/ etc. during the last five years.

3.6.4.1: Total number of students participating in extension activities with Government Organisations, Non-Government Organisations and Programmes such as Spoken Sanskrit Camps/ Shibiras/ Yoga camps/ etc. year-wise during the last five years.

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Name of the activity Name of the scheme Year of the activity Number of teachers participating in such activities Number of students participating in such activities

Formula:


Average percentage = File description (Upload)

Report of the event Average percentage of students participating in extension

activities with Govt. or NGO etc (Data Template) Any additional information

15




वि�गतपञ्च�षaषु स�-कारीयसं�ाणिभः अस�-कारीयसं�ाणिभश्च सह समायोजिजतेषु संस्कृतसम्भाषणणि�विqर-योगणि�विqराटिदवि�स्तारकाय-Rमेषु छा0ाणां भागग्राविहतायाः मध्यमानस्य प्रवित�तता।

३.६.४.१. वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयसंस्थाक्षिभः अस�7कारीयसंस्थाक्षिभश्च सह समायोद्धिजतेषु संस्कृतसम्भाषणलिशविबर-योगलिशविबराटिदवि�स्तारकाय7क्रमेषु छात्राणां भागग्राविहतायाः �ार्षिषंकयोगः।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) गवितवि�,ेः नाम योजनायाः नाम गवितवि�,ेः �ष7म् तादृशगवितवि�,ौ भागग्राविहणाम् अध्यापकानां सङ्ख्या तादृशगवितवि�,ौ भागग्राविहणां छात्राणां सङ्ख्या

सूत्रम्- तादृशगवितवि�,ौ भागग्राविहणां छात्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतम् = x 100 छात्राणां समग्रसङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशततायाः योगः मध्यमानस्य प्रवितशतता = 5पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम् स�7कारीयसंस्थाक्षिभः अस�7कारीयसंस्थाक्षिभश्च सह समायोद्धिजतेषु

संस्कृतसम्भाषणलिशविबर-योगलिशविबराटिदवि�स्तारकाय7क्रमेषु छात्राणां भागग्राविहतायाः मध्यमानम्। (दत्तांशप्रारूपम्)

अवितरिरक्ताः सूचनाः3.6.5

QlM

The University gives attention to make Sanskrit and Shastra learning popular in the surrounding areas by offering evening Provide details


File description (Upload) Any additional information

05



गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयः प्रवित�ेलिश4ेत्रेष ु संस्कृतस्य शास्त्राणाञ्च लोकविप्रयतासम्पादनाय सान्ध्यपाठ्यक्रमान ् विन�7त7यवित? यद्ये�म्, तर्षिहं वि��रणं देयम्।पञ्चशतेन शब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्(संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

3.6.6

QlM

Teachers participate in the live commentaries / lectures / Discussion Programmes/ on the print and electronic media. Provide details.


While writng the following items are to be considered: Title of the Programme/activity Name of the agency invited with contact details Financial support provided Year /Number of progrmme

Year Number

Duration

File description (Upload) Upload any additional information

10



गुणष्ट्रिमवितः �ात्ता7पते्रष ु �ैद्युवितकगणमाध्यमेष ु च प्रत्य4वि��रणप्रदानाय/ ,ारावि��रणप्रसारणाय/ परिरसं�ादकाय7क्रमाय लिश4का भागग्राविहणो भ�न्त्रिन्त, वि��रणाविन देयाविन।पञ्चशतेन शब्दैः विनर्दिदंष्टप्रपत्रे वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

लेखनसमये अपेक्षि4तो दत्तांशः – काय7क्रमस्य शीष7कम् सहयोविगसंस्थायाः नाम (सम्पक7 वि��रणसविहतम्) आर्शिथंकसाहाय्यस्य स्रोतांलिस काय7क्रमस्य �ष7म्/ सङ्ख्या अ�ष्ट्रि,ः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

Key Indicator - 3.7 Collaboration (18)प्र,ानसूचकः - 3-7 सहयोगः (18)



3.7.1QlM

University’s collaboration with other agencies impacted the visibility, identity and diversity of activities on campus? To what extent has the university benefitted academically and financially because of collaborations? The nature of the skill development Programmes introduced for students initiated by the University in collaboration with professional bodies.(500 words)

While writng the following items are to be considered: Title of the collaborative activity Name of the collaborating agency with contact details Source of financial support Year of collaboration Duration Nature of the activity


File Description (Upload) Provide link for additional information Any additional information

08



गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयस्य इतरसंस्थाक्षिभः सह संयुक्तोपक्रमः परिरसरस्य परिरदृश्यं, परिरचयं, वि�वि�,विक्रयाकलापांश्च प्रभा�यवित? संयुक्तोपक्रमuारा वि�श्ववि�द्यालयः विकयता परिरमाणेन शैक्षि4कटिदशा आर्शिथंकटिदशा च लाभान्त्रिन्�तो भ�वित? अन्यासां �ृक्षित्तप्रदानसंस्थाना ं सहयोगेन छात्राणा ं कौशलवि�कासाय वि�श्ववि�द्यालयेन समारब्धानां पाठ्यक्रमाणां वि��रणम्। (पञ्चशतेन शब्दैः)

अपेक्षि4तो दत्तांशः - सहयोविगचया7याः शीष7कम् सहयोविगसंस्थायाः नाम (सम्पक7 वि��रणसविहतम्) आर्शिथंकसाहाय्यस्य स्रोतांलिस सहयोगप्राप्तेः �ष7म् अ�ष्ट्रि,ः चया7याः प्रकृवितः

पञ्चशतेन शब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः



3.7.2

QnM

Number of functional MoUs with institutions of national, international importance, other universities, industries, corporate houses etc. during the last five years (only functional MoUs with ongoing activities to be considered)3.7.3.1: Number of functional MoUs with institutions of national, international importance, other universities, industries, corporate houses etc. year-wise during the last five years YearNumber

Data Requirements for last five years: (As per Data Template in Section B) Organisation with which MoU is signed Name of the institution/ industry/ corporate house Year of signing MoU Duration List the actual activities under each MoU Number of students/teachers participated under MoUsFile Description (Upload) e-copies of the MoUs with institution/ industry/ corporate house Details of functional MoUs with institutions of national, international

importance, other universities etc. during the last five years (Data Template)


05




रावि�य-अन्तारावि�यमहत्त्��ालिलणिभः सं�ाणिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च सह कृतानाम् आर्थिथ�कानुqन्धानां सङ्ख्या (के�लं प्र�त-मानगवितवि�धीनामे� आर्थिथ�कानुqन्धसहयोगप0ाणिण स्�ीकरणीयाविन)

३.७.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#यमहत्त्�शालिलक्षिभः संस्थाक्षिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च सह कृतानाम् अ,ुना प्र�त7मानानाम् आर्शिथंकानुबन्धानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् अपेक्षि4तः दत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) संस्था, यया आर्शिथंकानुबन्धसहयोगपते्र हस्ता4रिरतम् संस्थायाः/ उद्योगसंस्थायाः/ औद्योविगकपरिर�ारस्य नाम आर्शिथंकानुबन्धपते्र हस्ता4रस्य �ष7म् अ�ष्ट्रि,ः आर्शिथंकानुबन्धपत्रान्तग7ततया �ास्तवि�कगवितवि�,ीनां सूची परस्परानुबन्धपत्रान्तग7ततया भागग्राविहणां छात्राणाम्/

अध्यापकानां सङ्ख्या।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) संस्थाक्षिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च हस्ता4रिरतानाम्

आर्शिथंकानुबन्धपत्राणां �ैद्युतप्रवितलिलपयः। वि�गतपञ्च�ष0षु राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#यमहत्त्�शालिलक्षिभः संस्थाक्षिभः,

वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैश्च सह संस्थया कृतानाम् प्र�त7मानार्शिथंकानुबन्धपत्राणां वि��रणम्।

अवितरिरक्ताः सूचनाः3.7.3QlM

Provide details of the Joint publication Programme of the University in collaboration with other Universities/institutes and well established publishing firms

While writing, the following items are to be considered: Title of the Joint Programme Name of the University/ publishing agency with contact details Source of financial support/ Joint venture Year of collaboration Duration


05



गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयस्य इतरवि�श्ववि�द्यालयैः/ लब्धप्रवितष्ठप्रकाशनसंस्थाक्षिभः सह संयुक्तप्रकाशनकाय7क्रमस्य वि��रणं प्रदीयताम्

लेखना�सरे अ,ोलिलखिखतांशेषु अ�,ानं देयम् संयुक्तकाय7क्रमस्य शीर्षिषंका वि�श्ववि�द्यालयस्य/प्रकाशनसंस्थायाः नाम

सम्पक7 वि��रणसविहतम् आर्शिथंकप्रौद�लनस्य/संयुक्ततत्�ा�,ानस्य श्रोतः सहयोगस्य सं�त्सरः अ�ष्ट्रि,ः

पञ्चशतेन शब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्(संस्कृतम्/आङ्गलम्)



Criterion IV – Infrastructure and Learning Resources (100)चतुथ7ः विनकषः- मूलसंरचना अष्ट्रि,गमसंसा,नाविन च (100)

Key Indicator - 4.1 Physical Facilities (40)प्र,ानसूचकः 4.1 भौवितकसौवि�ध्याविन (40)

Metric Noसङ्ख्यामानम्


4.1.1

QlM

The institution has adequate facilities for teaching- learning. viz., classrooms, laboratories, computing equipment, etc.

Describe the adequacy of facilities for teaching –learning as per the minimum specified requirement by statutory bodies within a maximum of 500 words File Description (Upload)

Upload any additional information Provide link for additional information

08


कक्ष्याप्रकोष्ठः, प्रयोग�ाला, सङ्गणकयन्0ादीविन णि�क्षणालिधगमसम्qन्धीविन भौवितकसौवि�ध्याविन सं�ायामुपलभ्यन्ते।

सं�ै,ाविनकविनकायैः विनर्दिदंष्टाः लिश4णाष्ट्रि,गमसौवि�ध्यवि�षष्ट्रियकाः न्यूनतमा�श्यकताः पया7प्ताः सन्त्रिन्त इवित पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्




4.1.2

QlM

The institution has adequate facilities for

1. Seminar/ Conference Hall with infrastructural facilities2. Auditorium for cultural activities 3. Laboratory for Functional Sanskrit 4. Yajna Shala5. Observatory6. Language Laboratory7. Psychology Laboratory8. Meditation Centre9. Sports, games (indoor, outdoor, gymnasium, etc)10. Artifacts Museum Ancient Arts/ Objects’ Museum11. Heritage Museum 12. Manuscript Resource Centre (MRC)13. Manuscript Conservation Centre(MCC) 14. Recording Studio/ e-P.G.Pathshala Facilities 15. Yoga Training and or Therapy Centre with modern

equipments 16. Liasion with Bharat Vani Portal17. Sanskrit-Science/ Agama Exhibition Facilities

Upload a description of adequate facilities for sports, games and cultural activities which include specification about area/size, year of establishment and user rate.

File Description (Upload) Documents: Videos and photographs geotagged

15



गुणष्ट्रिमवितः संस्थायाम् अ,ोविनर्दिदंष्टाविन सौवि�ध्याविन पया7प्ताविन सन्त्रिन्त।1. मूलसौवि�ध्ययुतं सङ्गोष्ठीभ�नम्2. सांस्कृवितकाटिदकाय7क्रमाणां कृते सभागृहम् 3. प्रायौविगकसंस्कृतप्रकोष्ठम्।4. यज्ञशाला।5. �े,शाला।6. भाषाप्रयोगशाला।7. मनोवि�ज्ञान-प्रयोगशाला।8. ध्यानकेन्द्रम्।9. क्रीKासौवि�ध्याविन (अन्तuा7र-बविहuा7र-देहदार्ढ्या7टिदकम्)10. कलाकृवितसंग्रहालयः। (प्राचीनकलानां/ �स्तूनां

संग्रहालयः)11. प्राचीनलिशल्पकलासंग्रहालयः12. पाण्Kुलिलविपसंसा,नकेन्द्रम् (एम्.आर्.लिस.)13. पाण्Kुलिलविपसंर4णकेन्द्रम् (एम्.लिस.लिस.)14. ध्�विन मुद्रणालयः/ इ-पी.जी-पाठशालासुवि�,ाः।15. योगलिश4णकेन्द्रम् / आ,ुविनकोपकरणयुकं्त

योगलिचविकत्साकेन्द्रञ्च।16. भारत�ाणीपो�7ल् इत्यनेन सहयोगः।17. संस्कृतवि�ज्ञान-आगमप्रदश7नसुवि�,ाः।

पञ्चशतशब्दैः क्रीKा-सांस्कृवितकाटिदकाय7क्रमसौवि�ध्यवि�षय े वि��रण ंवि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)स्थलविनद0शनसविहत लिचत्राक्षिण /लिचत्राङ्कणम्



4.1.3QlM

The institution has adequate facilities like health centre, bank, ATM, post office, Theatre, women centre, counseling centre and cultural activities centre etc.



10

4.1.3

गुणष्ट्रिमवितःसंस्थायां आरोग्यकेन्दं्र, वि�त्तकोषः, स्�यंचलिलत,नदयन्त्रम्, पत्रालयः, रङ्गमण्Kपम्, मविहलाकेन्द्रम्, परामश7केन्द्रम् सांस्कृवितककाय7क्रमकेन्द्रम् इत्यादीविन पया7प्तरूपेण उपलभ्यन्ते।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् वि�वि�,सौवि�ध्यानां वि�षये पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्। (संस्कृतम्/ आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः

4.1.4

QnM

Percentage of classrooms and seminar halls with ICT - enabled facilities such as smart class, LMS (Learning Management System), etc. (current year data)

4.1.3.1: Number of classrooms and seminar halls with ICT facilities

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Number of classrooms with LCD facilities Number of classrooms with Wi-Fi/LAN facilities Number of seminar halls with ICT facilities

Formula:

File Description (Upload) Provide link for additional information, (Hyper linked video) Upload Number of classrooms and seminar halls with ICT

enabled facilities (Data Template) Upload any additional information

04




सूचनासंपे्रषणप्रवि�ध्या सू्फत-कक्ष्या-अलिधगमप्रqन्धप्रणालीप्रभृवितणिभः उपोद्बलिलतकक्ष्याणां, सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां च प्रवित�तता। (प्रकृत�ष-स्य दत्तां�ः)

४.१.३.१. उपोद्बलिलतकक्ष्याणां, सK्गोष्ठीकक्ष्याणां च सङ्ख्या।

दत्तांशस्या�श्यकता- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) एल्-सी-Kी-प्रदश7कसौवि�ध्ययुतानां कक्ष्याणां सङ्ख्या �ै फै / स्थाविनकप्रदेशजालव्य�स्थायुतानां कक्ष्याणां सङ्ख्या सूचनासंपे्रषणप्रवि�ष्ट्रि,सौवि�ध्ययुतानां सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां सङ्ख्या

सूत्रम्- सूचनासंपे्रषणप्रवि�ष्ट्रि,सौवि�ध्ययुतानां कक्ष्याणां, सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां सङ्ख्या

x 100

संस्थायां वि�द्यमानानां कक्ष्याणां सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां योगः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम् (परिरसम्बिन्धतचलनलिचत्राणिा) सूचनासंपे्रषणप्रवि�ध्या सू्फत7कक्ष्या-अष्ट्रि,गमप्रबन्धप्रणालीप्रभृवितक्षिभः

उपोद्बलिलतकक्ष्याणां, सK्गोष्ठीकक्ष्याणां च सङ्ख्या (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



4.1.5

QnM

Average percentage of budget allocation, excluding salary for infrastructure augmentation during the last five years (INR in Lakhs)

4.1.5.1: Budget allocation for infrastructure augmentation, excluding salary year-wise during the last five years (INR in lakhs)


Data Requirement for last five years:

Budget allocated for infrastructure augmentation Total expenditure excluding salary

Formula:



File Description (Upload) Upload audited utilization statements Upload Details of budget allocation, excluding salary during

the last five years Upload any additional information

03




वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु �ेतनाद ्ऋते आयव्ययपते्र प्रदत्तस्य ,नानुदानस्य प्रवितशततायाः सा,रणमानम् (ल4शः)

४.१.५.१. वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु �ेतनाद ्ऋते आयव्ययपते्र प्रदतं्त ,नानुदानम् �ार्षिषंकक्रमेण। (ल4शः)�ष7म्लक्ष�ः रूप्यकेषु

पञ्च�षा7णाम् अपेक्षि4ताः दत्तांशाः1 आ,ारसंरचनासौवि�ध्यसं�,7नाय प्रदत्तो ,नरालिशः2 �ेतनाद ्ऋते, व्ययस्य समष्ट्रिष्टः

सूत्रम्- �ेतनाद ्ऋते मूलभूतसौवि�ध्यसं�,7नाय प्रदत्तो ,नरालिशःप्रवित�ष| प्रवितशतम् = ---------------------------------- x 100

�ेतनाद ्ऋते व्ययस्य समष्ट्रिष्टः

∑ प्रवित�ष| प्रवितशतम्मध्यमानस्य प्रवितशतता = -----------------------------

5पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

आयव् ययलेख-,नोपयोगपत्राक्षिण वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु �ेतनाद ्ऋते आयव्ययपत्रे प्रदत्तस्य

,नानुदानस्य वि��रणम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः



Key Indicator - 4.2 Library as a Learning Resource (20)प्र,ानसूचक: - 4.2 लिश4णसंसा,नरूपेण ग्रन्थालय: (20)



4.2.1

QlM

Library is automated using Integrated Library Management System (ILMS)

Data Requirement for last five years: Provide a description of library with

Name of the ILMS software Nature of automation (fully or partially) Version Year of automation

Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)File Description (Upload)

Provide link for additional information Any additional information

04

4.2.1

गुणष्ट्रिमवितःग्रन्थालयः पूण-रूपेण स्�यंचलिलतः य0 समन्तिन्�तग्रन्थालय-प्रqन्धनप्रणाली व्य�वि�यते।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् अ,ोलिलखिखतविबन्दून् आक्षिश्रत्य वि��रणम् उपारोपणीयम् समन्त्रिन्�तग्रन्थालयप्रबन्धनाथ| व्य�हृतस्य तन्त्राशंस्य नाम स्�यंचलिलतप्रविक्रयायाः स्�रूपम् (पूण7रूपेण/ आंलिशकरूपेण) प्रकारः स्�यंचलिलतप्रविक्रयाप्रारम्भस्य �ष7म्

पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/ आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः



4.2.2

QlM

Collection of rare books, manuscripts, special reports or any other knowledge resource for library enrichment

Data Requirement for last five years: Upload the description of library enrichment which includes

Name of the book/ manuscript/Palm Leaf/paper/Birch Bark/other manuscripts;

Rare books particularly of various series of books like Nirnaya Sagara etc.,

Name of the publisher Name of the author Number of copies Year of publishing

Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)File Description (Upload)


03

4.2.2

गुणष्ट्रिमवितःग्रन्थालयसं�ध-नाथ| वि�रलपुस्तकानां, पाण्डुलिलपीनां, वि�णि�Oप्रवित�ेदनानाम्, अन्यान्य�ैणिक्षकसंसाधनानां च संग्रहः।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग वि��रणम् अ,ोलिलखिखतविबन्दून् आक्षिश्रत्य उपारोपणीयम् संगृहीतानां वि�रलपुस्तकानां/ दुल7भपाण्Kुलिलपीनां/ पुस्तकानां/

पाण्Kुलिलपीनां/ ताKपत्राणां/ कग7दपत्राणां/ भूज7पत्राणाम्/ अन्यप्रकाराणां �ा नामाविन

विनण7यसागराटिद दुल7भपपुस्तका�लीनां नाम प्रकाशकस्य/ पाण्Kुलिलविपप्रदातुः नाम ग्रन्थकतु7ः नाम प्रवितलिलपीनां सङ्ख्या प्रकाशन�ष7म्/ पाण्Kुलिलविपसंग्रह�ष7म्

पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/ आङ्गलम्)




4.2.3

QnM

Does the Institution/ Library have the following: 1. Back Volumes of Rare Sanskrit Journals/Indological Journals/

Journals Related to Sanskrit Studies like Indian Historical Quarterly (IHQ)/ Annalas of Bhandarkar Oriental Research Institute (ABORI)/ Brahmavidya/Sarasvati-sushama etc

2. Sanskrit magazines and Sanskrit Periodicals3. e-journals4. e-books5. e-dictionaries of Sanskrit6. Sanskrit Databases7. Bhartavani Portal8. CD’s or DVD’s for the study of Vedas9. Electronic Display Board10. Internet/ Wifi Facility11. Search Facility12. Reprographic facility

Options: A. Any 4 of the above B. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt One D. Any 1 of the aboveE. None of the above

Data Requirement for last five years: Details of memberships: Details of subscriptions:

File Description (Upload) Details of subscriptions like e-journals, e-ShodhSindhu,

Shodhganga Membership etc (Data Template) Upload any additional information

02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः ग्रन्थालये अ,ोदर्शिशंताविन विकयन्त्रिन्त सन्त्रिन्त ? 1. संस्कृतपवित्रकाणां/ भारतीयवि�द्यापवित्रकाणां प्राचीनसमु्प�ाविन/

संस्कृतवि�द्यासंबद्धपवित्रकाः यथा – भारतीयेवितहास त्रैमालिसकी/ भण्Kारकरप्राच्यवि�द्यापवित्रका/ ब्रह्मवि�द्या/ सारस्�तीसुषमाप्रभृतयः

2. संस्कृतपवित्रकाः विनयतकालिलकसंस्कृतपवित्रकाश्च3. �ैदु्यतपवित्रकाः4. �ैदु्यतग्रन्थाः5. �ैदु्यताः संस्कृतभाषाकोषाः 6. �ैदु्यतदत्तांशविनष्ट्रि,ः7. भारत�ाणीसंसा,नाविन8. �ेदग्रन्थानां पाठनाय ध्�विनमुटिद्रकाः सान्द्रमुटिद्रकाः �ा9. �ैदु्यतं प्रदश7नफलकम्10.अन्तजा7ल/विनस्तन्त्रिन्त्रजालसौवि�ध्यम्11.सङ्गणकीयग�ेषणसौवि�ध्यम्12.छायाप्रवित सौवि�ध्यम्

वि�कल्पाः1. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु याविन काविनलिचत् चत्�ारिर2. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु याविन काविनलिचत् त्रीक्षिण3. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु ये केलिचद ्uे एकं लिचनुत।4. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु यखित्कमविप एकम्5. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु न विकमविप

वि�गतानां पञ्चानां �षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः

सदस्यतावि��रणम् ,नांशदानस्य वि��रणम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) �ैदु्यतपवित्रकाः, �ैदु्यतशो,लिसनु्धः, शो,गङ्गासदस्यता,

�ैदु्यतग्रन्थाः इत्यादीनां ,नांशदानस्य वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्)




4.2.4QnM

Average annual expenditure for purchase of books and journals during the last five years (INR in Lakhs)4.2.4.1: Annual expenditure for purchase of books and journals year-wise during the last five years (INR in lakhs)

Year Rupees in lakhs


Expenditure on the purchase of books Expenditure on the purchase of journals in ith year Year of expenditure:

Formula:

Where: = Expenditure in rupees on purchase of books and journals in ith year

File Description (Upload) Audited statements of accounts Details of annual expenditure for purchase of books and

journals during the last five years (Data Template) Any additional information

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः पुस्तकानां पवि0काणां च Rयणाय वि�गतपञ्च�षaषु व्यमियतस्य धनस्य मध्यमानम्। (ल4शः)४.२.४.१. पुस्तकानां पवित्रकाणां च क्रयणाय वि�गतपञ्च�ष0षु व्यष्ट्रियतस्य ,नस्य �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः)�ष7म्लक्ष�ः

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

पुस्तकानां क्रयाय व्ययः पवित्रकाणां क्रयाय विनर्दिदंष्ट�ष0षु व्ययः व्यय�ष7म्

सूत्रम्- =

यत्र – व्ययः i = विनर्दिदंष्ट�ष0षु पुस्तकानां पवित्रकाणां च क्रयाथ| रूप्यकाणां व्ययःप्रलेखाः – आङ्के4णवि��रणम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अङ्के4णवि��रणम् पुस्तकानां पवित्रकाणां च क्रयणाय वि�गतपञ्च�ष0षु व्यष्ट्रियतस्य

,नस्य वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

4.2.5

QnM

Availability of remote access to e-resources of the library (Yes /No)

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) E-resource Contact person details Connectivity Bandwidth available

File Description (Upload) Details of remote access to e-resources of the library (Data

Template) Provide a link of the data uploaded in the institutions

website Any additional information

01



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः ग्रन्थालयस्य �ैदु्यतसंसा,नानां सुदूरसन्धानम् अस्मिस्त �ा ? (अस्मिस्त/नास्मिस्त) �ैदु्यतसंसा,नाविन सम्पका7ष्ट्रि,कारिरनाम स�बन्धस्य �ेगसामर्थ्यय¬पलस्मिब्धः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) ग्रन्थालयस्य �ैदु्यतसंसा,नानां दूरतः सन्धानस्य वि��रणम्।

(दत्तांशप्रारूपम्) संस्थायाः जालस्थानाम् उपारोविपतस्य दत्तांशस्य सन्धानं

प्रयच्छतु। अवितरिरक्ताः सूचनाः।

4.2.6

QnM

Percentage per day usage of library by teachers and students (current year data)

4.2.6.1: Number of teachers and students using library per day over last one yearData Requirements:

Upload last page of accession register details Method of computing per day usage of library Number of users using library through e-access Number of physical users accessing library

Formula:

File Description (Upload) Details of library usage by teachers and students Provide a link of the data uploaded in the institutions

website Any additional information

02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः अध्यापकैः छा0ैश्च प्रवितटिदनं ग्रन्थालयोपयोगस्य प्रवित�तता (प्र�त-मान�ष-स्य दत्तां�ः)४.२.६.१. गत�ष0 प्रवितटिदनं ग्रन्थालयोपयोगं कृत�ताम् अध्यापकानां छात्राणाञ्च सङ्ख्या।

दत्तांशस्या�श्यकता पुस्तकसंग्रहणप ल्पिञ्च कायाः अन्त्रिन्तमपत्रम् उद्योजयतु। प्रवितटिदनं ग्रन्थालयोपयोगस्य गणनापद्धवितः �ैदु्यत-सन्धानेन उपयोगं कु�7तां सङ्ख्या- ग्रन्थालयं स्�यम् आगत्य सा4ात् उपयुञ्जतां सङ्ख्या

सूत्रम्- प्रवितटिदनं ग्रन्थालयम् उपयुञ्जताम् अध्यापकानां छात्राणां च सङ्ख्या x 100 अध्यापकानां छात्राणां च योगः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अध्यापकैः छातै्रश्च प्रवितटिदनं ग्रन्थालयोपयोगस्य वि��रणम्। संस्थायाः जालस्थाने उपारोविपतस्य दत्तांशस्य सन्धानं

प्रयच्छतु। अवितरिरक्ताः सूचनाः



4.2.7

QnM

E-content is developed by teachers :1. For e-PG-Pathshala2. For CEC (Under Graduate) 3. For SWAYAM4. For other MOOCs platform5. For NPTEL/ NMEICT/ any other Government initiative6. For institutional LMS7. E-books Uploded on Website

Options:A. Any 5 of the aboveB. Any 4 of the above C. Any 3 of the above Opt one D. Any 2 of the aboveE. None of the above

Data Requirements: Name of the teacher Name of the module Platform on which module is developed Date of launching e-content Number of platforms on which e-content has been developed

by teachersFile Description (Upload) Give links or upload document of e-content developed Details of e-content developed by teachers for e-PG-Pathshala,

CEC (UG) (Data Template) Any additional information

03



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः अध्यापकैः वि�कालिसताः �ैदु्यतीयपाठ्यां�ाः-1. ई-पीजी-पाठशालायाः कृते2. शैक्षि4क-सम्प्रेषण-सङ्घ�नस्य कृते (स्नातकस्तरे)3. ‘स्�यम्’ - कृते4. ‘मूक्स’ - कृते5. एन्-पी-टि�-ई एल्/ एन् एम्-ई-ऐ-सी-�ी/ अन्येषां

स�7कारीयोपक्रमाणां कृते6. सांस्थाविनक्याः ग्रन्थालयप्रबन्धनप्रणाल्याः कृते7. सङ्ख्याuारा प्र�र्मि,ंतानां वि�वि�,परिरयोजनानां कृते

(नामोल्लेखः करणीयः)वि�कल्पाः

1. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु काविनलिचत् पञ्च2. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु काविनलिचत् चत्�ारिर3. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु काविनलिचत् त्रीक्षिण एकं लिचनुत4. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु केलिचद ्uे5. उपरिर विनर्दिदंष्टेषु न विकमविप

आ�श्यकदत्तांशः - अध्यापकस्य नाम पाठ्यांशस्य नाम कमुपजीव्य पाठ्यांशो वि�कालिसत: �ैदु्यतपाठ्यांशस्य प्र�त7नटिदनाङ्क: अध्यापकैः वि�कालिसतानां �ैदु्यतपाठ्यांशानाम्

उपजीव्यपाठ्यांशानां सङ्ख्यापस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

वि�कालिसतानां �ैद्युतपाठ्यांशानां सन्धानम् एन्-पी-टि�-ई एल्/एन् एम्-ई-ऐ-सी-�ी इत्यादीनां कृते

अध्यापकैः वि�कालिसतानां �ैदु्यतीयपाठ्यांशानां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्)


Key Indicator – 4.3 IT Infrastructure (20)प्र,ानसूचकः 4.3 सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कीमूलसंरचना (20)



Metric No. सङ्ख्यामानम्


4.3.1

QlM

Institution frequently updates its IT facilities including Wi-Fi,Email and Internet Facilities are given to Faculty and Students with Institutional ID’sUpload a description of IT facilities including Wi-Fi with date of updation and nature of updation

Upload description in 500 words.(Sanskrit/English)File Description (Upload)


05


संस्था विनस्तन्त्रिन्त्र-अणुसङ्केत-अन्तजा7लसमेतानां सूचनाप्रवि�ष्ट्रि,सौवि�ध्यानां पौनःपुन्येन सं�,7नं करोवित सांल्पिस्थकीः परिरचाष्ट्रियकीः प्राप्त�दभ््यः छाते्रभ्यः अध्यापकेभ्यश्च �ैदु्यतपत्राङ्कान्, अन्तजा7लसौवि�ध्याविन च संस्था ददावित।wi – fi सविहतं सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कसौवि�ध्यानाम् अद्यतनीकरणस्य टिदनाङ्कं स्�रूपञ्च वि��ृणोतु।पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


4.3.2

QnM

Student - Computer ratio (Current year data) Number of students : Number of Computers Data Requirements:

Number of computers in working condition Total Number of students

File Description (Upload) Upload any additional information Student – computer ratio

05




छा0 - गणकयन्0ानुपातः (प्रकृत�ष-स्य दत्तां�ः)छात्रसङ्ख्या : गणकयन्त्रसङ्ख्याआ�श्यकदत्तांशः

काय7करणल्पिस्थतौ �त7मानानां गणकयन्0ाणां सङ्ख्या छात्राणां सङ्ख्यायाः समष्ट्रिष्टः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) छात्र-सङ्गणकयन्त्रानुपातः अवितरिरक्ताः सूचनाः

4.3.3

QnM

Available bandwidth of internet connection in the Institution (Leased line)Options:

A. ≥1 GBPSB. 500 MBPS - 1 GBPS C. 250 MBPS - 500 MBPS Opt one D. 50 MBPS - 250 MBPSE. <50 MBPS

Data Requirements: Available internet bandwidth

File Description (Upload) Upload any additional information Details of available bandwidth of internet connection in

the Institution

05


सं�ायाम् उपलब्धस्य अन्तजा-लस्य (साक्षाद्दीर्घ-कालिलकस्य) �ेगसामर्थ्यय^पलब्धिब्धः- (परिरRीतसम्पक- ः)वि�कल्पाः

1. ≥1 जीबीपीएस्2. 500 ए�बीपीएस्- 1 जीबीपीएस3. 250 ए�बीपीएस्- 500 ए�बीपीएस एकं लिचनुत4. 50 ए�बीपीएस् 250 ए�बीपीएस्5. <50 ए�बीपीएस्

आ�श्यकदत्तांशः �ेगसामर्थ्यय7�तः अन्तजा7लस्य उपलस्मिब्धः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) संस्थायाम् उपलब्धस्य अन्तजा7लस्य (सा4ाद्दीघ7कालिलकस्य)

�ेगसामर्थ्यय¬पलस्मिब्धवि��रणम् अवितरिरक्ताः सूचनाः



4.3.4

QlM

Media centre, Recording facility, Lecture Capturing System (LCS), Facilities for e-content development, and uploading the corpus (database) of sanskrit texts on the website

Data Requirements: Upload the names of the e-content development facilities Upload description in 500 words.

(Sanskrit/English)

File Description (Upload) Links of photographs Facilities for e-content development such as Media

Centre, Recording facility, LCS (Data Templates) Upload any additional information

05


जनसमे्प्रषणकेन्द्रम्, अणिभलेखनसौवि�ध्यम्, व्याख्यानलेखाङ्कनप्रणाली (व्या-ले-प्र), �ैद्युतपाठ्यां�वि�कासनसौवि�ध्यञ्च जाल�ाने उपारोविपतानां संस्कृतग्रन्थानां सन्धानम्।आ�श्यकदत्तांशः -

�ैदु्यतपाठ्यांशवि�कासनसौवि�ध्यस्य नामाविन उपारोपक्षिणयाविनपञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

भा�लिचत्राणां सन्धानम् जनसमे्प्रषणकेन्द्रम्, अक्षिभलेखनसौवि�ध्यम्,

व्याख्यानलेखाङ्कनप्रणाली (व्य-ले-प्र) �ैदु्यत-पाठ्यांशवि�कासनसौवि�ध्याविन (दत्तांशप्रारूपम्)




Key Indicator - 4.4 Maintenance of Campus Infrastructure (20)प्र,ानसूचक: 4.4 - परिरसरस्य मूलसंरचनायाः अनुर4णम् (20)



4.4.1

QnM

Average expenditure incurred on maintenance of physical facilities and academic support facilities excluding salary component, as a percentage during the last five years

4.4.1.1: Expenditure incurred on maintenance of physical facilities and academic support facilities excluding salary component year-wise during the last five years (INR in lakhs)

Year Rupees in lakhs

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Non salary expenditure incurred Expenditure incurred on maintenance of campus infrastructure

Formula :



File Description (Upload) Audited statements of accounts. Details about assigned budget and expenditure on physical

facilities and academic facilities (Data Templates) Upload any additional information

10



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः �ेतनाद ्ऋते भौवितकसौवि�ध्यानां �ैणिक्षकप्रोद्बलनसौवि�ध्यानां च अनुरक्षणाय कृतस्य व्ययस्य पञ्च�षaषु प्रवित�तता-

४.४.१.१. वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते भौवितकसौवि�ध्यानां शैक्षि4कप्रोद्बलनसौवि�ध्यानां च अनुर4णाय कृतः �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः रूप्यकेषु)

�ष7म्ल4शः रूप्यकेषु

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

�ेतनाद ्ऋते कृताः अन्ये व्ययाः परिरसरस्य मूलसंरचनायाः अनुर4णाय कृतः व्ययः

सूत्रम्- �ेतनाद ्ऋते भौवितक-शैक्षि4कसौवि�ध्यानाम्

अनुर4णाय कृतः व्ययःप्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100

�ेतनाद ्ऋते व्ययस्य समष्ट्रिष्टः

प्रवित�ष| प्रवितशततामध्यमानस्य प्रवितशतता =


अङ्के4णवि��रणम् भौवितक-शैक्षि4कसौवि�ध्यानाम् अनुर4णाय प्रदत्तः ,नरालिशः,

कृतः व्ययश्च अवितरिरक्ताः सूचनाः



4.4.2

QlM

Established systems and procedures for maintaining and utilizing physical, academic and support facilities - laboratory, library, sports complex, computers, classrooms etc., exists.

Upload policy details of systems and procedures for maintaining and utilizing physical, academic and support facilities on the website



10

गुणष्ट्रिमवितः प्रयोग�ाला-ग्रन्थालय-Rीडाङ्गण-संगणकयन्0-पठनकक्ष्या-प्रभृतीनां भौवितक-�ैक्षणिणक-सहायकसौवि�ध्ययुतानां परिररक्षणाथ| समुपयोगाथ| च सं�ायां सुविनणिश्चता प्रणाली काय-पद्धवितश्च वि�द्यते।

प्रयोगशाला-ग्रन्थालय-क्रीKाङ्गण-संगणकयन्त्र-पठनकक्ष्या-प्रभृतीनां भौवितक-शै4क्षिणक-सहायकसौवि�ध्ययुतानां परिरर4णाथ| समुपयोगाथ| च आक्षिश्रताः नीतयः उपारोपणीयाः।





Criterion V - Student Support and Progression (100)पञ्चमः विनकषः - छात्राणां समथ7नं प्रगवितश्च (100)

Key Indicator - 5.1 Student Support (30)प्र,ानसूचकः 5.1 छात्राणां प्रोद्बलनम् (30)



5.1.1

QnM

Average percentage of students benefited by scholarships/freeships provided by the Government/UGC/Rashtriya Samskrit Sansthan/any other body during the last five years

5.1.1.1: Number of students benefited by scholarships and freeships provided by the Government year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B)

Name of the scheme Number of students benefiting

Formula:



File Description (Upload) upload self attested letter with the list of students

sanctioned scholarship Average percentage of students benefited by scholarships

and freeships provided by the Government during the last five years (Data Template)

Upload any additional information

05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु स�-कारद्वारा/ वि�.अ.आ द्वारा/ रावि�यसंस्कृसं�ा द्वारा/ अन्यसं�ा द्वारा प्रदत्ताभ्यः छा0�ृलित्तभ्यः �ुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छा0ाणां प्रवित�ततायाः मध्यमानम्।

५.१.१.१. वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारuारा प्रदत्ताभ्यः छात्र�ृक्षित्तभ्यः शुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष-म्सङ्ख्या


योजनायाः नाम लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्या

सूत्रम्- स�7कारस्य छात्र�ृक्षित्तभ्यः शुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छात्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100

छात्राणां योगः

प्रवित�ष| प्रवितशतताप्रवितशततायाः मध्यमानम् =


छात्र�ृत्त्यनुमोटिदतानां छात्राणां सूचीसविहतं स्�यं हस्ता4रिरतं पत्रम्।

वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारuारा प्रदत्ताभ्यः छात्र�ृक्षित्तभ्यः शुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्। (दत्तांशप्रारूपम्)




5.1.2

QnM

Average percentage of students benefited by scholarships, freeships, etc. provided by the institution besides government schemes during the last five years5.1.2.1: Total number of students benefited by scholarships, freeships, etc provided by the institution besides government schemes year-wise during the last five years

Year Number


Name of the scheme with contact information Number of students benefiting

Formula:



File Description (Upload) Number of students benefited by scholarships and freeships

besides government schemes in last 5 years (Data Template)


05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीययोजनावितरिरकं्त संस्थानेन प्रदत्ताक्षिभः छात्र�ृक्षित्त-शुल्कमुलिक्तप्रभृवितक्षिभश्च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्।

५.१.२.१. वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीययोजनावितरिरकं्त संस्थानेन प्रदत्ताक्षिभः छात्र�ृक्षित्त-शुल्कमुलिक्त-प्रभृवितक्षिभश्च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां �ार्षिषंकयोगः।�ष-म्सङ्ख्या


सम्पक7 सूचनासविहतं योजनायाः नाम लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्या

सूत्रम्-स�7कारावितरिरकं्त छात्र�ृक्षित्त- शुल्कमुलिक्तभ्यश्च

लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100 छात्राणां योगः

प्रवित�ष| प्रवितशतता प्रवित�ष| मध्यमानम् =


वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीययोजनावितरिरकं्त संस्थानेन प्रदत्ताक्षिभः छात्र�ृक्षित्त- शुल्कमुलिक्तप्रभृवितक्षिभश्च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्)




5.1.3

QnM

Number of capability enhancement and development schemes

1. Guidance for competitive examinations 2. Career Counselling3. Soft skill development4. Remedial coaching 5. Language lab6. Bridge courses7. Yoga and Meditation8. Personal Counselling9. Training for deciphering ancient manuscriprs10.Training on Composing Sanskrit Creative poetry and Dramaturgy11.Shastra Vakyartha Training12.Proof Reading for Devanagari Texts 13.Spoken Sanskrit Classes14.Foreign Language Study and Training 15.Training on Vedic Recitation with correct Intonation16.Training on Karma-Kanda17.Fine Arts, Performing Arts and Theatre

Options:A. 10 or more of the aboveB. Any 9 of the aboveC. Any 8 of the above Opt one D. Any 7 of the aboveE. Any 6 of the above

Data Requirements: Name of the capability enhancement scheme Year of implementation Number of students enrolled Name of the agencies involved with contact details

agencies involved with contact details

File Description (Upload) Link to Institutional website Details of capability enhancement and development schemes


05



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः सामर्थ्यय7सं�,7नाय तविuकासाय च संचालिलतानां योजनानां सङ्ख्या1. स्प,ा7त्मकपरी4ाणां कृते माग7दश7नम्2. �ृक्षित्तपरामश7ः3. सूक्ष्मकौशलवि�कासः4. उपचारात्मकम् अनुलिश4णम्5. भाषाप्रयोगशाला6. सेतुपाठ्यक्रमाः7. योगः ध्यानं च8. �ैयलिक्तकपरामश7ः9. प्राचीन-पाण्Kुलिलविप-पठनप्रलिश4णम्10. काव्यलेखन-नाट्यप्रलिश4णम्11. शास्त्राथ7/�ाक्याथ7-प्रलिश4णम्12. दे�नागरी-मुद्रा4रशो,नप्रलिश4णम्13. संस्कृतसम्भाषणप्रलिश4णम्14. �ैदेलिशकभाषाध्ययनम्15. �ेदानां सस्�रपाठप्रलिश4णम्16. कम7काण्Kप्रलिश4णम्17. ललिलतकला प्रदश7नकला अक्षिभनयकला �ा

वि�कल्पाः -1. उपयु7के्तषु याविन काविनलिचद ्दश अथ�ा ततोऽप्यष्ट्रि,कम्

2. उपयु7के्तषु याविन काविनलिचद ्न�3. उपयु7के्तषु याविन काविनलिचद ्अष्टौ अन्यतमं लिचनुत4. उपयु7के्तषु याविन काविनलिचद ्सप्त5. उपयु7के्तषु याविन काविनलिचद ्ष�्

दत्तांशस्या�श्यकता- सामर्थ्यय7सं�,7नयोजनायाः नाम काया7न्�यन�ष7म् पञ्जीकृतच्छात्रसङ्ख्या सम्पक7 वि��रणसविहताविन अक्षिभकरणानां नामाविन

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) संस्थायाः अन्तजा7लपु�स्य सन्धानाम्। सामर्थ्यय7सं�,7नाय तविuकासाय च संचालिलतानां योजनानां

वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



5.1.4

QnM

Average percentage of students benefited by guidance for competitive examinations and career counselling offered by the institution during the last five years

5.1.4.1: Number of students benefited by guidance for competitive examinations and career counselling offered by the institution year-wise during the last five years

Year Number


Name of the scheme Number of students who have passed in the competitive

exam Number of students placed

Formula:



File Description (Upload) Number of students benefited by guidance for competitive

examinations and career counselling during the last five years (Data Template)


02



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु सं�या प्रदत्तेन स्पधा-त्मकपरीक्षामाग-द�-नेन, �ृलित्तपराम�aन च लाभान्तिन्�तानां छा0ाणां प्रवित�ततायाः मध्यमानम्-

५.१.४.१. वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया प्रदत्तेन स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन, �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष-म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) योजनायाः नाम स्प,ा7त्मकपरी4ायाम् उत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या उद्योगं प्राप्त�तां छात्राणां सङ्ख्या

सूत्रम्- स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100

छात्राणां योगः

प्रवित�ष| प्रवितशतताप्रवित�ष| मध्यमानम् =


वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया प्रदत्तेन स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन, �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्)

अवितरिरक्ताः सूचनाः।

5.1.5

QnM

The institution has a transparent mechanism for timely redressal of student grievances including sexual harassment and ragging cases

(Yes /No)Data Requirement: (As per Data Template in Section B)Upload the minutes of the meetings of student redressal committee, prevention of sexual harassment committee and anti ragging committee

File Description (Upload) Minutes of the meetings of student redressal committee,

prevention of sexual harassment committee and Anti Ragging committee

Upload any additional informationDetails of student grievances including sexual harassment and ragging cases (Data Template)

01



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः लैविङ्गकोत्पीडनस्य आ धष-णस्य च झटिटवित दूरीकरणाय सं�ायां पारद�-कतन्0ाणिण सन्तिन्त।

(सन्तिन्त / न सन्तिन्त)आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)अक्षिभलेखः- छात्रपरिरदे�नादूरीकरणसष्ट्रिमतेः, लैविङ्गकोत्पीKनस्य दूरीकरणसष्ट्रिमतेः, आ,ष7णवि�रोष्ट्रि,सष्ट्रिमतेश्च काय7�ृत्ताविन उद्योजयतु।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

छात्रपरिरदे�नादूरीकरणसष्ट्रिमतेः, लैविङ्गकोत्पीKनस्य दूरीकरणसष्ट्रिमतेः, आ,ष7णवि�रोष्ट्रि,सष्ट्रिमतेश्च काय7�ृत्ताविन।

अवितरिरक्ताः सूचनाः। लैविङ्गकोत्पीKन-आ,ष7णवि�षये छात्रपरिरदे�नस्य वि��रणम्

(दत्तांशप्रारूपम्)5.1.6

QlM

The University organises Inter-University Talent Festival, Vakyartha, Shastrartha, Salakapareeksha, Sanskrit elocution contest, Inter-Sanskrit-university Youth festival, Inter College Youth festival, Sanskrit Poets’ Meet, special coaching or training in creative writing, Sanskrit-Poetry Writing/ DTP, Copy editing, Proof Reading, Cultural Tourism, Hospitality, Purana Pravachana, lalita-kala etc.



12



गुणष्ट्रिमवितः अन्तर्षि�ंश्ववि�द्यालयप्रावितभसमारोहं, �ाक्याथ7सभां, शास्त्राथ7सभां, शलाकापरी4ां, संस्कृतभाषणस्प,ा|, शास्त्रसभाम्, अन्तस्संस्कृत-वि�श्ववि�द्यालय-यु�समारोहम्, अन्तम7हावि�द्यालय-यु�समारोहं, संस्कृत-कवि�सम�ायाटिद-काय7क्रमान् आयोजयवित। वि�श्ववि�द्यालयः सज7नात्मकलेखनस्य, संस्कृतकाव्यलेखनस्य, सङ्गणक-वि�ज्ञान-वि�षयक-पुस्तकप्रकाशनस्य, प्रवितलिलविपसम्पादनस्य, पे्रक्ष्य�ाचनस्य (Proof Reading), सांस्कृवितकपय7�नस्य, आवितर्थ्यय-विन�7हणस्य, पुराण-प्र�चनस्य, ललिलतकलानाम् अन्येषा ं च वि�षयाणा ं वि�लिशष्टम् अनुलिश4णं/ प्रलिश4णं च प्रददावित।





Key Indicator - 5.2 Student Progression (40)प्र,ानसूचकः 5.2 छात्रप्रगवितः (40)



5.2.1

QnM

Average percentage of placement of outgoing students during the last five years5.2.1.1: Number of outgoing students placed year-wise during the last five years

Year Number


Name of the employer with contact details Number of students placed

Formula:



File Description (Upload) Self attested list of students placed Details of student placement during the last five years (Data

Template) Upload any additional information

06



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तोद्योगानाम् अन्त्रिन्तम�ष7च्छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्5.2.1.1.वि�गतपञ्च�ष0षु उत्तीणा7नां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या �ष7म्सङ्ख्या


सम्पक7 वि��रणसविहतम् उद्योगप्रदातुः नाम प्राप्तोद्योगानां छात्राणां सङ्ख्या

सूत्रम्- प्राप्तोद्योगानाम् अन्त्रिन्तम�ष7च्छात्राणां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100

अन्त्रिन्तम�ष7च्छात्राणां योगः

प्रवित�ष| प्रवितशतताप्रवित�ष| मध्यमानम् =


प्राप्तोद्योगानां छात्राणां स्�यं हस्ता4रिरता सूची वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तोद्योगानां छात्राणां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



5.2.2

QnM

Percentage of student progression to higher education (previous graduating batch) (current year data)

5.2.2.1: Number of outgoing students progressing to higher education

Data Requirement : (As per Data Template in Section B)Number of students proceeding from

UG to PG: PG to MPhil: PG to PhD: M.Phil to PhD: PhD to Post doctoral:

Formula:

File Description (Upload) Upload supporting data for student/alumni Details of student progression to higher education (Data


10




उच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां प्रवितशतता (पू�7तनं स्नातक�ग7म् आक्षिश्रत्य) (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)।

५.२.२.१. उच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां सङ्ख्या

आ�श्यकदत्तांशः - (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)अग्रेसराः छात्राः

स्नातकस्तरतः स्नातकोत्तरस्तरं प्रवित स्नातकोत्तरस्तरतः वि�लिशष्टाचाय7स्तरं प्रवित स्नातकोत्तरस्तरतः वि�द्या�ारिरष्ट्रि,स्तरं प्रवित वि�लिशष्टाचाय7स्तरतः वि�द्या�ारिरष्ट्रि,स्तरं प्रवित वि�द्या�ारिरष्ट्रि,स्तरतः शो,ोत्तरस्तरं प्रवित

सूत्रम्- उच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100 अन्त्रिन्तम�ष7च्छात्राणां योगः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) छात्राणां/पू�7च्छात्रसङ्घस्य सहायकदत्तांशः। उच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः।



5.2.3

QnM

Average percentage of students qualifying in state/ national/ international level examinations during the last five years(eg: NET/SLET/ TOEFL/Civil Services/State government examinations)

5.2.3.1: Number of students qualifying in state/ national/ international level examinations (eg: NET/SLET/TOEFL/ Civil services/State government examinations) year-wise during the last five years

Year Number

5.2.3.2: Number of students appearing in state/ national/ international level examinations (eg: NET/SLET/GRE/TOEFL/ Civil Services/State government examinations) year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Number of students selected to

Shalakaa Pariksha Kavyakanthapath SutrakanthaPatha GranthaPanktiPatha NET SLET TOEFL Civil Services State government examinations K.V.S Exam TenaliPariksha Antyakshari Spardha Production of Sanskrit Short Films Vakyartha / Shastrartha

Formula: Percentage per year =


File Description (Upload) Upload supporting data for the same Number of students qualifying in state/ national/

international level examinations during the last five years (Data Template)


12



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः वि�गतपञ्च�षaषु राज्य/ रा�/ अन्तारा�स्तरीयासु परीक्षासु समुत्तीणा-नां छा0ाणां मध्यमानस्य प्रवित�तता (उदा.नेट्-स्लेट्-टोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�-कारपरीक्षाः) 5.2.3.1.वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु समुत्तीणा7नां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या (उदा-न�्े-स्ले�्- �ोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�7कारपरी4ाः)�ष7म्सङ्ख्या

5.2.3.2. वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु भागं गृहीत�तां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या (उदा-न�्े-स्ले�्-�ोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�7कारपरी4ाः) �ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)लिचतानां छात्राणां सङ्ख्या-

शलाकापरी4ा काव्यकण्ठपाठः सूत्रकण्ठपाठः ग्रन्थपङ्लिक्तपाठः ने�् स्ले�् �ोफेल् नागरिरकसे�ा राज्यस�7कारपरी4ाः के-वि�-एस् परी4ा तेनालिलसदृशपरी4ाः अन्त्या4री स्प,ा7 संस्कृतचलल्पिच्चत्रविनमा7णम् �ाक्याथ7ः/शास्त्राथ7ः

सूत्रम्- राज्य-रा#-अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु

उत्तीण7च्छात्राणां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता = x 100

आसु परी4ासु भागं गृहीत�तां छात्राणां योगः

प्रवित�ष| प्रवितशततामध्यमानस्य प्रवितशतता =


तेषां सहायकदत्तांशाः। वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु

समुत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः।



5.2.4

QlM

Details of the programme for the exchange/participation of students at national/international level for academic and cultural activities with other institutions Upload description in 500 words. (Sanskrit/English)


12

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयान्तरेण अन्यया सं�या सह �ा रावि�य-

अन्तारावि�यस्तरेषु �ैणिक्षकसांस्कृवितकगवितवि�धीनां कृते छा0ाणां वि�विनमयाय सञ्चालिलतस्य काय-Rमस्य वि��रणम् पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम् (संस्कृतम्/आङ्गलम्)




Key Indicator - 5.3 Student Participation and Activities (20)प्र,ानसूचक: - 5.3 छात्रस्य प्रवितभाविगता गवितवि�,यश्च (20)



5.3.1

QnM

Number of awards/medals for outstanding performance in sports/cultural activities at State / national/international level (award for a team event should be counted as one) during the last five years

5.3.1.1: Number of awards/medals for outstanding performance in sports/cultural activities at State / national/international level (award for a team event should be counted as one) year-wise during the last five years

Year Number


Name of the award/ medal National/ International Sports/ Cultural

File Description (Upload) e-copies of award letters and certificates Number of awards/medals for outstanding

performance in sports/cultural activities at national/international level during the last five year (Data Template)


05




वि�गतपञ्च�षaषु राज्य-रा�-अन्तारा�-स्तरीयासु Rीडा-सांस्कृवितकचया-सु अत्युत्कृO-योग्यताम् अणिभलक्ष्य प्राप्तानां पुरस्काराणां/ पदकानां सङ्ख्या। (गणस्य पुरस्कारः एकपुरस्कारत्�ेन गण्यते) 5.3.1.1 वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य-रा#-अन्तारा#-स्तरीयासु क्रीKा-सांस्कृवितकचया7सु अत्युत्कृष्टयोग्यताम् अक्षिभलक्ष्य प्राप्तानां पुरस्काराणां/पदकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या। (गणस्य पुरस्कारः एकपुरस्कारत्�ेन गण्यते) �ष7म्सङ्ख्या


पुरस्कारस्य/ पदकस्य नाम राष्ट्रि#यः/ अन्ताराष्ट्रि#यः स्प,ा7त्मक:/ सांस्कृवितक:

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अनुमवितपत्राणां प्रमाणपत्राणां च �ैद्युतप्रवितलिलविपः। वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य-रा#-अन्तारा#-स्तरीयासु क्रीKा-

सांस्कृवितकचया7सु अत्युत्कृष्टयोग्यताम् अक्षिभलक्ष्य प्राप्तानां पुरस्काराणां/ पदकानां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्)

अवितरिरक्ताः सूचनाः।5.3.2

Q1M

Presence of an active Student Council /Chatra-Parishat / Chatra-Mandal & representation of students on academic & administrative bodies/committees of the institution

Upload a description in not more than 500 words on Student Council activity and students’ role in academic & administrative bodies.


05



सं�ायाः प्रा�ासविनक�ैणिक्षकसमिमवितष ु छा0ाणा ं प्रवितविनलिधत्�ं तथा सविRयायाः छा0परिरषदः वि�द्यमानता।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः।

5.3.3

QnM

Average number of sports and cultural activities / competitions organised at the institution level per year

5.3.3.1: Number of sports and cultural activities / competitions organised at the institution level year-wise during the last five years

Year Number


Name of the activityFormula:

File Description (Upload) Report of the event (for ex. Sanskrit Pratibha

Samaroha, Koumudi Mohotsava etc..) Number of sports and cultural activities / competitions

organised per year (Data Template) Upload any additional information

05




प्रवित�ष| संस्थया आयोद्धिजतानां क्रीKा-सांस्कृवितकगवितवि�,ीनां / स्प,ा7नां सङ्ख्यायाः मध्यमानम्

५.३.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु आयोद्धिजतानां क्रीKा-सांस्कृवितकगवितवि�,ीनां / स्प,ा7नां �ार्षिषंकसङ्ख्या�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम ् आ�श्यकदत्तांशः- (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

गवितवि�,ीनां नामाविन।सूत्रम्-

वि�गतपञ्च�ष0षु आयोद्धिजतानां काय7क्रमाणां सङ्ख्या ------------------------------------------------------

5पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्। (संस्कृतप्रावितभसमारोहः,

कौमुदीमहोत्स�ः इत्यादयः) प्रवित�ष| संस्थया आयोद्धिजतानां क्रीKा-

सांस्कृवितकगवितवि�,ीनां/ स्प,ा7नां सङ्ख्या (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः।

5.3.4

QlM

The university involve and encourage its students to publish materials like catalogues, wall magazines, university magazine, and other materials. List the major publications/ materials brought out by the students during the last four academic sessions.


File Description (Upload) Data Provide the list of Published Materials

05



गुणष्ट्रिमवितः अविप वि�श्ववि�द्यालयेन संग्रहसूचीनां, क्षिभक्षित्तपवित्रकाणां, वि�श्ववि�द्यालयपवित्रकाणां तटिदतरसामग्रीणां च प्रकाशनाय छात्राः समा�ेश्यन्ते/ प्रोत्साह्यन्ते? वि�गतशैक्षि4क�ष7चतुष्टये छातै्रः प्रकालिशतानां प्रमुखप्रकाशनानां/ सामग्रीणां च सूची दीयताम्।

पञ्चशतशब्दैः वि��रणं वि�लिलख्य उपारोपणीयम्)(संस्कृतम्/आङ्गलम्)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) प्रमुखप्रकाशनानां/सामग्रीणां च सूची प्रददत।

Key Indicator - 5.4 Alumni Engagement (10)प्र,ानसूचकः 5.4 पू�7च्छात्राणां स�बन्धानु�त7नम्(10)



5.4.1

QlM

The Alumni Association/Chapters (registered and functional) contributes significantly to the development of the institution through financial and non financial means during the last five years

Upload a description of alumni association contributes to the institution in not more than 500 words File Description (Upload)

Provide link for additional information Upload any additional information

04

गुणष्ट्रिमवितः पू�-Eा0सङ्र्घः (प�ीकृतः काय| कु�-न् च) वि�गतपञ्च�षaषु आर्थिथ�कयोगदानेन अन्यैः उपायैश्च सं�ायाः उन्नत्यथ| साथ-कतया प्रयतमानः वि�द्यते।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः।



5.4.2

QnM

Alumni contribution during the last five years (Amount in Rupees)Options:

A. ≥ 1.00 LakhsB. Rs. 75,000/- to 1.00 LakhsC. Rs. 50,000/- to Rs. 75,000/-D. Rs. 25,000/- to Rs. 50,000/-E. Less than Rs. 25,000/- Opt one

Data Requirement for last five years (year-wise): (As per Data Template in Section B)

Name of the alumnus/ alumni association Quantum of contribution

File Description (Upload) Alumni association audited statements (Data Template) Upload any additional information

04


वि�गतपञ्च�षaषु पू�-Eा0सङ्रे्घन प्रदत्तम् वि�त्तीयं योगदानम्-वि�कल्पः- (रूप्यकेषु)

अ. ≥ 1.00 लक्षाःआ. रू. 75,000/- तः 1.00 लक्षाः पय-न्तम्इ. रू. 50,000/- तः रू. 75,000/- पय-न्तम् अन्यतमं लिचनुतई. रू. 25,000/- तः रू. 50,000/- पय-न्तम्उ. रू. 25,000/- अपेक्ष्य न्यूनम्

वि�गतपञ्च�षा7णां (प्रवित�ष|) आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

पू�7च्छात्रस्य/पू�7छात्रसङ्घस्य नाम वि�त्तीययोगदानस्य परिरमाणम्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) पू�7छात्रसंङ्घस्य अंङ्केक्षि4तलेखापत्रम्।

(दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः।



5.4.3

QnM

Number of Alumni Association /Chapters meetings held during the last five years

5.4.3.1: Number of Alumni Association /Chapters meetings held year-wise during last the five years

Year Number


Number of alumni association meetings Dates of meetings

File Description (upload) Report of the event Number of Alumni Association / Chapters meetings

conducted during the last five years (Data Template) Upload any additional information

02


वि�गतपञ्च�षaषु पू�-Eा0सङ्र्घस्य उप�े�नानां सङ्ख्या-5.4.3.1 वि�गतपञ्च�ष0षु पू�7च्छात्रसङ्घस्य समा�ेशानां �ार्षिषंकसङ्ख्या


वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम् )

पू�7च्छात्रसंघस्य समा�ेशानां सङ्ख्या समा�ेशानां टिदनाङ्काः

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम् वि�गतपञ्च�ष0षु पू�7च्छात्रसङ्घस्य समा�ेशानां सङ्ख्या

(दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः।



Criterion VI – Governance, Leadership and Management (100)षष्ठः विनकषः –प्रशासनम्, नेतृत्�म्, प्रबन्धनं च

Key Indicator - 6.1 Institutional Visionand Leadership (10)प्र,ानः सूचकः-6.1 संस्थायाः दूरदृष्ट्रिष्टः नेतृत्�ञ्च। (10)



6.1.1

QlM

The governance of the institution is reflective of an effective leadership in tune with the vision and mission of the University

Upload the vision and mission statement of the institution in Sanskrit, and details on the nature of governance, perspective plans and participation of the teachers in the decision making bodies of the University Provide information within a maximum of 500 words.


03

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालयस्य दूरदृविOध्येयानुसारेण प्र�त-मानस्य काय-दक्षस्य नेतृत्�स्य प्रवितफलनं सं�ायाः प्र�ासने भ�वित।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग संस्कृतभाषायां विनबदं्ध दूरदृष्ट्रिष्टपत्रं ध्येयपत्रञ्च उपारोपणीयम्। तथा प्रशासनप्रणाल्यां, भवि�ष्यद्योजनावि�षये, वि�श्ववि�द्यालयस्य विनण0तृविनकायेषु च अध्यापकानां भागग्राविहतावि�षये अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्।


6.1.2

QlM

The institution practices decentralization and participative management

Describe a case study showing decentralisation and participative management in the institution in practice within a maximum of 500 words


03



गुणष्ट्रिमवितः सं�ा सहभाविगप्रqन्धनव्य��ां वि�केन्द्रीकरणप्रविRयां च अनुसरवित।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग वि�केन्द्रीकरण-सहभाविगप्रबन्धनवि�षये �ृत्ताध्ययनस्य वि��रणंपञ्चशतशब्दैः उपारोपणीयम्।


6.1.3QlM

Sanskrit-Version of vision, mission statement of the university, the Act, Statute, MoA and Rules, Regulations are available in institutional website

Sanskrit is adopted as medium in the process of administration/ management/ writing of notes on files/ official notification on notice board/ faculty information etc., in the University

File Description (Upload) Sanskrit-Version of vision, mission statement documents on the

website Provide the weblink of the Sanskrit version of all documents Provide link for additional information

04

गुणष्ट्रिमवितः वि�श्ववि�द्यालये दूरदृष्ट्रिष्टपत्रस्य, ध्येयपत्रस्य, अष्ट्रि,विनयमानाम्, सं�ै,ाविनकविनकायानाम्, वि�श्ववि�द्यालयस्य लिलखिखतविनयमानां, वि�विनयमानाञ्च संस्कृतरूपान्तरणम् उपलभ्यते

प्रशासने/ प्रबन्धने/ सल्पिञ्चकानामुपरिर टि�प्पणीलेखने/ सूचनाफलकस्योपरिर काया7लयीयसूचनासु/ लिश4कवि�षयकसूचनाप्रदाने अन्येषु काय0षु �ा माध्यमरूपेण संस्कृतभाषा स्�ीकृता

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) दूरदृष्ट्रिष्टपत्रस्य ध्येयपत्रस्य संस्कृतरूपान्तरणम् संस्थायाः जालस्थाने उपलभ्यते स�0षां प्रलेखाणां संस्कृतरुपान्तरणस्य जालसन्धानं प्रयच्छतु अवितरिरक्ताः सूचनानां कृते जालसन्धानं प्रयच्छतु

Key Indicator - 6.2 Strategy Development and Deployment (10)प्र,ानसूचकः 6.2 वू्यहवि�कासः विनयोजनं च(10)





6.2.1

QlM

Perspective/Strategic plan and deployment documents are available in the institution

Describe one activity successfully implemented based on the strategic plan within a maximum of 500 words

File Description (Upload) Strategic Plan and deployment documents on the website Provide link for additional information Upload any additional information

02

गुणष्ट्रिमवितः सं�ायां भवि�ष्यद्योजनायाः/ वू्यहात्मकयोजनायाः विनयोजनप्रलेखा उपलभ्यन्ते विRयान्�यनसम्qद्धाविन प्रमाणाविन �ा उपलभ्यन्ते।

अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतशब्दैः वू्यहात्मकयोजना,ारेण सफलतया विक्रयान्त्रिन्�तस्य कस्याऽविप एकस्य गवितवि�,ेः �ण7नं कुरुत। पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

वू्यहात्मकयोजनायाः विनयोजनप्रलेखाः जालस्थाने उपलभ्यन्ते। अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्। अवितरिरक्ताः सूचनाः उपारोपणीयाः।

6.2.2

QlM

Organizational structure of the University including governing body, administrative setup, and functions of various bodies, service rules, procedures, recruitment, promotional policies as well as grievance redressal mechanism

Upload the organogram of the University. Depicting the organizational structure including, governing body and

administrative setup. Upload the document of functions of the University and policies.

File Description (Upload) Provide link for additional information

02



गुणष्ट्रिमवितः सं�ाया ं स�-वि�धाः प्रqन्धनव्य��ासंरचनाः यथा प्रqन्धनसमिमवितः, प्र�ासनव्य��ा, वि�वि�धविनकायाना ं काया-णिण, से�ाविनयमाः, प्रविRयाः, विनयुक्तयः, पदोन्नवितविनयमाः, परिरदे�नाविन�ारणकाय-प्रणाल्यश्च उपलभ्यन्ते।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग व्य�स्थासंरचनाविनदर्शिशंका उपारोपणीया। स�7वि�,ाना ं प्रबन्धनव्य�स्थासंरचनाना ं वि��रण ं प्रयच्छतु- यथा

प्रबन्धनसष्ट्रिमवितः, प्रशासनव्य�स्था च। वि�श्ववि�द्यालयस्य ए� ं तष्ट्रिन्नयमाना ं च काय7प्रणाल्याः प्रलेखाः

उपारोपणीयाः।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

अवितरिरक्तसूचनानां सन्धानम्।



6.2.3

QnM

Implementation of e-governance in areas of operation1. Planning and Development2. Administration3. Finance and Accounts4. Student Admission and Support5. Examination

Options:A. All 5 of the aboveB. Any 4 of the aboveC. Any 3 of the above Opt one D. Any 2 of the aboveE. ≤ 1 of the above

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Areas of e-governance

Planning and Development Administration Finance and Accounts Student Admission and Support Examination

Name of the Vendor with contact details Year of implementation

File Description (Upload) ERP (Enterprise Resource Planning) Document Screen shots of user interfaces Details of implementation of e-governance in areas of

operation Planning and Development, Administration etc (Data Template)


04



सङ्ख्याष्ट्रिमवितः विRयान्�यनक्षे0ेषु �ैद्युतप्र�ासनस्य विनयोजनम्1. योजना, वि�कासश्च2. प्रशासनम्3. वि�तं्त, लेखाश्च4. छात्राणां प्र�ेशः, प्रोद्बलनं च 5. परी4ा

वि�कल्पाः - अ. उपयु7क्ताः स�0 पञ्च आ. उपयु7के्तषु केचन चत्�ारः इ. उपयु7के्तषु केचन त्रयः एकः वि�कल्पः चेतव्यः ई. उपयु7के्तषु कौचन uौ उ. उपयु7के्तषु कश्चन एकःअपेणिक्षतदत्तां�ाः (B अनुभागस्य दत्तां�प्रारूपानुगुणम्)

�ैदु्यतप्रशासनस्य 4ेत्राक्षिण योजना वि�कासश्च प्रशासनम् वि�तं्त लेखाश्च छात्राणां प्र�ेशः, प्रोद्बलनं परी4ा

वि�के्रतुः नाम (सम्पक7 वि��रणसविहतम्) विक्रयान्�यनस्य �ष7म्

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) उपक्रमसंसा,नयोजनाप्रपत्राक्षिण प्रयोकु्तः अन्तःपृष्ठानां फलकलिचत्राक्षिण उपयु7क्त4ेते्रषु �ैदु्यतप्रशासनस्य विक्रयान्�यनस्य वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

6.2.4

QlM

Effectiveness of various bodies/cells/committees is evident through minutes of meetings and implementation of their resolutions

Describe one activity successfully implemented based on the Minutes of the meetings of various Bodies/ Cells and Committees within a maximum of 500 words File Description (Upload)


02



गुणष्ट्रिमवितः वि�वि�धसमिमतीनां काय-वि��रणेभ्यः, विनण-यानां विRयान्�यनात् च ज्ञायते यत् सं�ायाः वि�वि�धविनकायाः/ वि�भागाः/ समिमतयः प्रभावि�तया फलोन्मुखतया च काय-तत्पराः सन्तिन्त इवित।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग वि�वि�,सष्ट्रिमतीनां काय7�ृत्ताविन आ,ारीकृत्य सफलतया विक्रयान्त्रिन्�तस्य कस्यलिचदेकस्य गवितवि�,ेः वि��रणं पञ्चशतशब्दैः उपारोपणीयम्।


Key Indicator - 6.3 Faculty Empowerment Strategies (30)प्र,ानसूचकः 6.3 अध्यापकानां सशक्तीकरणाय वू्यहाः (30)



6.3.1

QlM

The institution has effective welfare measures for teaching and non-teaching staff

Upload list of the existing welfare measures for teaching and non-teaching staff within a maximum of 500 words File Description (Upload)


06

गुणष्ट्रिमवितः सं�या अध्यापकेभ्यः अध्यापकेतरकम-चारिरभ्यश्च प्रभावि�संक्षेमोपायाः अनुणिस्रयन्ते।

अध्यापकेभ्यः अध्यापकेतरकम7चारिरभ्यश्च प्र�र्षितंतानां कल्याणकारिरकाय7क्रमाणां वि�षये अष्ट्रि,काष्ट्रि,कं पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्।




6.3.2

QnM

Average percentage of teachers provided with financial support to attend conferences / workshops and towards membership fee of professional bodies during the last five years

6.3.2.1: Number of teachers provided with financial support to attend conferences/ workshops and towards membership fee of professional bodies year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Name of teacher Name of conference/ workshop attended for which financial support

provided Name of the professional body for which membership fee is provided

Formula:



File Description (Upload) Details of teachers provided with financial support to attend conferences,

workshops etc. during the last five years (Data Template) Upload any additional information

06




वि�गतपञ्च�षaषु सङ्गोष्ठीषु/ काय-�ालासु भागग्रहणाय, व्या�सामियकविनकायेषु सदस्यता�ुल्कविनमिमत्तञ्च आर्थिथ�कसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां सामान्या प्रवित�तता।

६.३.२.१ वि�गतपञ्च�ष0षु सङ्गोष्ठीषु/ काय7शालासु भागग्रहणाय, व्या�साष्ट्रियकविनकायेषु सदस्यताशुल्कविनष्ट्रिमत्तञ्च आर्शिथकंसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।


वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

अध्यापकस्य नाम सङ्गोष्ठ्याः/ काय7शालायाः नाम यत्र भागग्रहणाय आर्शिथकंं साहाय्यं प्रदत्तम् व्या�साष्ट्रियकसंस्थायाः नाम (यत्कृते सदस्यताशुल्कं प्रदत्तम्)

सूत्रम्-सङ्गोष्ठीषु/काय7शालासु भागग्रहणाय,

व्या�साष्ट्रियकविनकायेषु सदस्यताशुल्कविनष्ट्रिमतं्त चआर्शिथंकसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां सङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशतता - x 100अध्यापकानां समग्रसङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशततामध्यमानस्य प्रवितशतता 5

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�गतपञ्च�ष0षु सङ्गोष्ठीषु/काय7शालासु भागग्रहणाय, व्या�साष्ट्रियकविनकायेषु,

सदस्यताशुल्कविनष्ट्रिमत्तञ्च आर्शिथकंसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्)




6.3.3

QnM

Average number of professional development / administrative training Programmes organized by the university for teaching and non teaching staff during the last five years

6.3.3.1: Total number of professional development / administrative training Programmes organized by the Institution for teaching and non teaching staff year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Title of the professional development Programme organised for teaching

staff Title of the administrative training Programme organised for non-

teaching staff Dates (From-to)

Formula:

File Description (Upload) Reports of the Human Resource Development Centres (UGC ASC or

other relevant centres). Reports of Academic Staff College or similar centers Details of professional development / administrative training

Programmes organized by the University for teaching and non teaching staff (Data Template)


06




वि�गतपञ्च�षaषु णि�क्षकाणां �ृलित्तवि�कासाथ|, णि�क्षकेतरकम-चारिरणां प्रा�ासविनकप्रणि�क्षणाथ-ञ्च वि�श्ववि�द्यालयेन समायोजिजताः काय-Rमाः।

६.३.३.१. वि�गतपञ्च�ष0षु लिश4काणां �ृक्षित्तवि�कासाथ|, लिश4केतरकम7चारिरणां प्राशासविनकप्रलिश4णाथ7ञ्च वि�श्ववि�द्यालयेन समायोद्धिजतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकयोगः।


वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) लिश4काणां �ृक्षित्तवि�कासाथ7म् आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य शीष7कम्। लिश4केतरकम7चारिरणां प्राशासविनकप्रलिश4णाथ7म् आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य

शीष7कम्। वितलिथः (--------------तः---------पय7न्तम्)

सूत्रम्- लिश4काणां �ृक्षित्तवि�कासाथ|, लिश4केतरकम7चारिरणां

प्राशासविनकप्रलिश4णाथ7ञ्च वि�श्ववि�द्यालयेन समायोद्धिजतानां काय7क्रमाणां सङ्ख्या 5

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

मान�संसा,नवि�कासकेन्दे्रभ्यः (वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य अकादष्ट्रिमक स्�ाफ-महावि�द्यालयेभ्यः अथ�ा तदन्यसदृशकेन्दे्रभ्यः) प्राप्तप्रमाणपत्राक्षिण/प्रवित�ेदनाविन।

शै4क्षिणकमहावि�द्यालयानां प्रवित�ेदनम् शै4क्षिणक-अशै4क्षिणक-कम7चारिरणां व्या�साष्ट्रियक-वि�कासाथ| प्राशासविनक-

प्रलिश4णाथ| वि�श्ववि�द्यालयेन समायोद्धिजतानां काय7क्रमाणां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्)




6.3.4

QnM

Average percentage of teachers attending professional development Programmes, viz., Orientation Programme, Refresher Course, Short Term Course, Faculty Development Programmes during the last five years

6.3.4.1: Total number of teachers attending professional development Programmes, viz., Orientation Programme, Refresher Course, Short Term Course, Faculty Development Programmes year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Number of teachers Title of the Programme Duration (From -to)

Formula:



IQAC report summary Reports of the Human Resource Development Centres (UGC ASC or

other relevant centers). Details of teachers attending professional development Programmes

during the last five years (Data Template) Upload any additional information

06




वि�गतपञ्च�ष0षु अक्षिभवि�न्यासपाठ्यक्रम-पुनश्चया7पाठ्यक्रम-स्�ल्पकालिलकपाठ्यक्रम-अध्यापकवि�कासकाय7क्रमाटिद�ृक्षित्तवि�कासकाय7क्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।

६.३.४.१. वि�गतपञ्च�ष0षु अक्षिभवि�न्यासपाठ्यक्रम-पुनश्चया7पाठ्यक्रम-स्�ल्पकालिलकपाठ्यक्रम-अध्यापकवि�कासकाय7क्रमाटिद�ृक्षित्तवि�कासकाय7क्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां �ार्षिषंकयोगः।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः। (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) अध्यापकानां सङ्ख्या काय7क्रमस्य शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (---------------तः---------पय7न्तम्)

सूत्रम्- उपयु7क्तकाय7क्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां सङ्ख्याप्रवित�ष| प्रवितशतता - x 100 अध्यापकानां समग्रसङ्ख्या

प्रवित�ष| प्रवितशततामध्यमानस्य प्रवितशतता - 5पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

आन्तरिरकगुण�त्ताऽश्वासनकेन्द्रस्य प्रवित�ेदनसारांशः। मान�संसा,नवि�कासकेन्दे्रभ्यः (वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य

शैक्षि4ककम7चारिरमहावि�द्यालयेभ्यः अथ�ा तदन्यसदृशकेन्दे्रभ्यः) प्राप्तप्रमाणपत्राक्षिण/ प्रवित�ेदनाविन।

वि�गतपञ्च�ष0षु अक्षिभवि�न्यासपाठ्यक्रम-पुनश्चया7पाठ्यक्रम-स्�ल्पकालिलकपाठ्यक्रम-अध्यापकवि�कासपाठ्यक्रमाटिद �ृक्षित्तवि�कासपाठ्यक्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां वि��रणम्।

अवितरिरक्ताः सूचनाः।



6.3.5

QlM

Institution has Performance Appraisal System for teaching and non-teaching staff Describe the functioning status of the Performance Appraisal System for teaching and non-teaching staff within maximum of 500 words


06

गुणष्ट्रिमवितः सं�ायां णि�क्षकाणां णि�क्षकेतरकम-चारिरणां काय-विनष्पादनज्ञापनप्रणाली �त-ते। लिश4काणां लिश4केतरकम7चारिरणां काय7विनष्पादनज्ञापनप्रणालीवि�षये पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्।




Key Indicator – 6.4 Financial Management and Resource Mobilization (20)प्र,ानसूचकः 6.4 वि�त्तीयप्रबन्धनं संसा,नसंग्रहश्च (20)



6.4.1

QlM

Institution conducts internal and external financial audits regularly

Upload an enumeration on the various internal and external financial audits carried out during last five years with the mechanism for settling audit objections within a maximum of 500 words


10

गुणष्ट्रिमवितः संस्था विनयष्ट्रिमतम् आन्तरं बाहं्य च वि�त्तलेखाङ्के4णं करोवित।

वि�गतपञ्च�ष0षु वि�त्तलेखाङ्के4णवि�षये, वि�त्तलेखाङ्के4णापक्षित्तसमा,ानाय च रलिचतानां तन्त्राणां वि�षये पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपरोपणीयम्।


6.4.2

QnM

Funds/ Grants received from non-government bodies, individuals, philanthropers during the last five years (not covered in Criterion III) (INR in Lakhs)

6.4.2.1: Total Grants received from non-government bodies, individuals, philanthropers year-wise during the last five years (INR in Lakhs)

Year INR in Lakhs

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Name of the non government funding agencies/ individuals Funds/ Grants received

File Description (Upload) Annual statements of accounts Details of Funds / Grants received from non-government bodies

during the last five years (Data Template) Any additional information

05




वि�गतपञ्च�षaषु स�-कारीयेतरविनकायेभ्यः, व्यलिक्तभ्यः, दातृभ्यश्च प्राप्तम् आर्थिथ�कं साहाय्यम् अनुदानं �ा (यटिद तृतीयविनकषे न विनर्दिद�Oम्) (लक्ष�ः रूप्यकेषु )

6.4.2.1. वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयेतरविनकायेभ्यः, व्यलिक्तभ्यः, दातृभ्यश्च प्रवित�ष| प्राप्तस्य आर्शिथंकसाहाय्यानुदानस्य �ार्षिषंकयोगः (ल4शः रूप्यकेषु)�ष7म्लक्ष�ः रूप्यकेषु

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) स�7कारीयेतराक्षिभकरणानां व्यक्तीनां �ा नामाविन प्राप्तम् आर्शिथंकं साहाय्यम् अनुदानं �ा

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) अङ्केक्षि4तस्य �ार्षिषंकलेखापत्रस्य प्रवितकृवित: वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयेतरविनकायेभ्यः, व्यलिक्तभ्यः, दातृभ्यश्च प्राप्तस्य

आर्शिथंकसाहाय्यस्य वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

6.4.3

QlM

Institutional strategies for mobilisation of funds and the optimal utilisation of resources

Upload the resource mobilisation policy and procedures of the UniversityDescribe the strategies in 500 words


05

गुणष्ट्रिमवितः वि�वि�,संसा,नानां स�ा7ष्ट्रि,कसमुपयोगाथ|, वि�त्तरालिशसङ्ग्रहाथ7ञ्च संस्थायाः वू्यहाः।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग वि�श्ववि�द्यालयस्य संसा,नसंग्रहस्य नीतितं प्रविक्रयाञ्च उपारोपयतु। पञ्चशतशब्देषु संस्थायाः वू्यहाणां वि��रणं देयम्।


Key Indicator - 6.5 Internal Quality Assurance System (30)



प्र,ानसूचकः-6.5 आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनव्य�स्था।(30)Metric No.सङ्ख्यामानम्


6.5.1

QlM

Internal Quality Assurance Cell (IQAC) has contributed significantly for institutionalizing the quality assurance strategies and processes

Describe two practices institutionalized as a result of IQAC initiatives within a maximum of 500 words


08

गुणष्ट्रिमवितः गुण�त्ताश्वासनवू्यहानां प्रविRयाणां च सं�ानीकरणाय आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दं्र वि��ेषतः योगदानं करोवित

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण कृतस्य संस्थानीकरणोपक्रमस्य स�¬त्तमम् उदाहरणuयम् उपारोपणीयम्। (पञ्चशतशब्देषु)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


6.5.2

QlM

The institution reviews its teaching learning process, structures & methodologies of operations and learning outcomes at periodic intervals through IQAC set up as per norms

Describe any two examples of institutional reviews and implementation of teaching learning reforms facilitated by the IQAC within a maximum of 500 words


08

गुणष्ट्रिमवितः सं�ा आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्द्रद्वारा विनधा-रिरतविनयमानुरूपं विनयतकालेषु अध्यापनालिधगमप्रविRयायाः, त0 उपयुज्यमानायाः पद्धतेः, अलिधगमपरिरणामस्य च समीक्षां करोवित।

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्द्रuारा अध्यापनाष्ट्रि,गमप्रविक्रयायाः समी4णं, विक्रयान्�यनञ्चाष्ट्रि,कृत्य स�¬त्तमम् उदाहरणuयम् उपारोपणीयम्। (पञ्चशतशब्देषु)




6.5.3

QnM

Average number of quality initiatives by IQAC for promoting quality culture per year 6.5.3.1: Number of quality initiatives by IQAC for promoting quality year-wise for the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B) Name of quality initiative by IQAC Duration (From _to_) Number of participants

File Description (Upload) IQAC link Number of quality initiatives by IQAC per year for promoting quality

culture (Data Template) Upload any additional information

03


प्रवित�ष7म् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण गुण�त्तासंस्कृवितवि�कासाथ7मायोद्धिजतानां गुण�त्तोपक्रमाणां मध्यमानस्य प्रवितशतता।६.५.३.१. प्रवित�ष7म् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण (आ. गु. आ. के.) गुण�त्तासंस्कृवितवि�कासाथ7मायोद्धिजतानां गुण�त्तोपक्रमाणां वि�गतपञ्च�षा7णां सङ्ख्या।


वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) आ.गु.आ.के. uारा आयोद्धिजतस्य गुण�त्तोपक्रमस्य नाम अ�ष्ट्रि,ः ( --------------------तः ----------पय7न्तम्) भागग्राविहणां सङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) आ.गु.आ.के.uारा आयोद्धिजतस्य गुण�त्तोपक्रमस्य सन्धानम्। आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण गुण�त्तासंस्कृवितवि�कासाथ7मायोद्धिजतानां

गुण�त्तोपक्रमाणां सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



6.5.4

QnM

Quality assurance initiatives of the institution include:

1. Regular meeting of Internal Quality Assurance Cell (IQAC); 2. Timely submission of Annual Quality Assurance Report (AQAR) to NAAC;

Feedback collected, analysed and used for improvements3. Academic Administrative Audit (AAA) and initiation of follow up action4. Participation in NIRF5. UGC Recognition for any other Academic Excellence or any other quality audit

recognized by state, national agencies.Options:A. Any 4 of the above B. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt one D. Any 1 of the aboveE. None of the above

Data Requirement for last five years:(As per Data Template in Section B)Quality initiatives

AQARs prepared/ submitted Academic Administrative Audit (AAA) and initiation of follow up

action Participation in NIRF

File Description (Upload) Paste web link of Annual reports of University Upload e-copies of the accreditations and certifications Upload details of Quality assurance initiatives of the institution (Data


06




सं�ायाः गुण�त्ताश्वासनोपRमेषु अन्तभू-ताः सन्तिन्त -

1.आ.गु.आ.केन्द्रस्य विनयष्ट्रिमतमुप�ेशनम्, 2.रा.मू.प्र.परिरषदे समयेन �ार्षिषंकगुण�त्ताश्वासनप्रवित�ेदनसमप7णम्,

प्रगत्यथ| प्रवितपुषे्टः सङ्ग्रहणं, वि�शे्लषणं, प्रयोगश्च।3.शैक्षि4कं प्राशासविनकं लेखापत्रम्, अनुगतविक्रयाणामुपक्रमणम्।4.राष्ट्रि#यसांल्पिस्थकश्रेक्षिणकरूपरेखायां भागग्रहणम्।5.वि�श्वावि�द्यालयानुदानायोगेन मानत्याप्राप्तः यखित्कमविप शौक्षि4कोत्कष7ः अथ�ा

रा#/राज्य अक्षिभकरणैः मान्यताप्राप्तं विकमविप गुणा�त्ताङ्के4णम्।वि�कल्पाः-

(अ) उपयु7के्तषु केचन चत्�ारः(आ) उपयु7के्तषु केचन त्रयः(इ) उपयु7के्तषु कौचन uौ एकं लिचनुत(ई) उपयु7के्तषु कश्चन एकः(उ) उपयु7के्तषु न कोऽविप

वि�गतपञ्च�षा7णामपेक्षि4तो दत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)गुण�त्तोपRमाः

�ार्षिषंकगुण�त्ताश्वासनप्रवित�ेदनं सज्जीकृतम्/समर्षिपंतम्। शैक्षि4कं, प्राशासविनकं च लेखापत्रम् अनुगतविक्रयाणामुपक्रमणं च। राष्ट्रि#यसांल्पिस्थकश्रेक्षिणकरूपरेखायां भागग्रहणम्।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�श्ववि�द्यालयस्य �ार्षिषंकं प्रवित�ेदनस्य सन्धानं प्रयच्छतु। प्रत्यायनानां, प्रमाणपत्राणां च �ैद्युतप्रमाणपत्रम् उपारोपयतु। संस्थायाः गुण�त्तोपक्रमाणां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



6.5.5

QlM

Incremental improvements made during the preceding five years (in case of first cycle)Post accreditation quality initiatives (second and subsequent cycles)

Description of quality enhancement initiatives in the academic and administrative domains successfully implemented during the last five years

Discribe within 500 words


05

गुणष्ट्रिमवितः गतपञ्च�ष0षु सम्पाटिदताः क्रमवि�कासाः (प्रथमचक्रसन्दभ0) प्रत्यायनोत्तरं कृताः गुण�त्तोपक्रमाः (विuतीयाटिदचके्रषु)

शैक्षि4क-प्राशासविनक4ेत्रस्य गुणाक्षिभ�,7ने वि�गतपञ्च�ष0षु कृताः सफलप्रयत्नाः।पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् प्रयच्छतु।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)




CriterionVII–Institutional Values and Best Practices (100)सप्तमः विनकषः - सांस्थाविनकमूल्याविन स�¬त्तमाः परिरपा�यश्च (100)

Key Indicator - 7.1 Institutional Values and Social Responsibilities (50)प्र,ानसूचकः 7.1 सांस्थाविनकमूल्याविन सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ाविन च (50)



7.1.1 Gender Equity (10)

लैविङ्गकसमता (10)

QnM Number of gender equity promotion Programmes organized by the institution during the last five years

7.1.1.1: Number of gender equity promotion Programmes organized by the institution year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Title of the Programme Duration (From-to) Number of participants

File Description (Upload) Report of the event List of gender equity promotion Programmes organized by the

institution (Data Template) Upload any additional information

05




वि�गतपञ्च�षaषु सं�या लैविङ्गकसमतायाः सं�ध-नाय विन�-र्वित�तानां काय-Rमाणां सङ्ख्या।

7.1.1.1. वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया लैविङ्गकसमतायाः सं�,7नाय विन�7र्षितंतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्यावि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) काय7क्रमस्य शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (-------------तः ------------- पय7न्तम् ) प्रवितभाविगनां सङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम् संस्थया लैविङ्गकसमतायाः सं�,7नाथ| विन�7र्षितंतानां काय7क्रमाणां सूची।


7.1.2QlM

Institution shows gender sensitivity in providing facilities such as: a) Safety and Security b) Counsellingc) Common Room

Upload a description of gender equity initiatives undertaken by the University on the specified areas in not more than 500 words


05

गुणष्ट्रिमवितः संस्था अ,ोलिलखिखतसौवि�ध्याविन प्रदाय लैविङ्गकसं�ेदनशीलतां व्य�स्थापयवित।• विनरुपद्र�ता सुर4ा च• परामश7ः• समानप्रकोष्ठःप्रसङे्गऽस्मिस्मन् वि�श्ववि�द्यालयेन लैविङ्गकसमतासं�,7नोपक्रमप्रयत्नान् आक्षिश्रत्य विक्रयमाणस्य प्रयत्नस्य वि��रणं पञ्चशतशब्दैः उपारोपणीयम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


Environmental Consciousness and Sustainability (10)



पया7�रणवि�षष्ट्रियणी चेतना ल्पिस्थरता च (10)

7.1.3QnM

Alternate Energy initiatives such as:1. Percentage of power requirement of the university met by the renewable energy

sources (current year data)7.1.3.1: Annual power requirement met by renewable energy sources (in KWH)7.1.3.2 : Annual power requirement of the institution (in KWH)

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Power requirement met by renewable energy sources Total power requirement

Formula:

File Description (Upload) Upload details of power requirement of the university met by renewable

energy sources (Data Template) Upload any additional information

02


�ैकस्मिल्पकस्य ऊज-सः उपRमाः यथा- वि�श्ववि�द्यालयेन उपयुज्यमानायाः वि�द्युच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः

आपूत0ः प्रवितशतता- (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)७.१.३.१. आ�श्यक्याः �ार्षिषंकवि�द्युच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः आपूर्षितंः। ७.१.३.२.संस्थायाः �ार्षिषंकवि�दु्यच्छके्तः आ�श्यकता।आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)

• पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः �ार्षिषंका�श्यकवि�द्युच्छके्तः आपूर्षितंः।• �ार्षिषंकवि�द्युच्छके्तः आ�श्यकतायाः समष्ट्रिष्टः

सूत्रम्- आ�श्यक्याः �ार्षिषंकवि�द्युच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः आपूर्षितंः

----------------------------------------------------------- x100 संस्थायाः �ार्षिषंकवि�दु्यच्छके्तः आ�श्यकता

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) वि�श्ववि�द्यालयेन उपयुज्यमानायाः वि�द्युच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः

ऊज7स्स्रोतोभ्यः आपूत0ः वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचना



7.1.4QlM

Waste Management steps including: Solid waste management Liquid waste management E-waste management

Describe efforts towards waste management on campus within a maximum of 500 words each


02

गुणष्ट्रिमवितः व्यथ-�स्तुप्रqन्धनप्रविRया यथा घनव्यथ7�स्तुप्रबन्धनम् तरलव्यथ7�स्तुप्रबन्धनम् �ैदु्यतव्यथ7�स्तुप्रबन्धनम्

प्रसङे्गऽस्मिस्मन् परिरसरे व्यथ7�स्तुप्रबन्धनप्रविक्रयाम् आक्षिश्रत्य पञ्चशतशब्दैः विक्रयमाणस्य प्रयत्नस्य वि��रणम् उपारोपणीयम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


7.1.5

QlM

Rain water harvesting structures and utilization in the campus

Describe efforts towards rain water harvesting on the campus within a maximum of 500 words

File Description (Upload) Upload any additional information Provide link for additional information

02

गुणष्ट्रिमवितः �ृविOजलसङ्ग्रहणसंरचना, परिरसरे �ृविOजलोपयोगश्च

एतस्मिस्मन् प्रसंगे परिरसरे �ृष्ट्रिष्टजलसङ्ग्रहणप्रविक्रयाम् आक्षिश्रत्य विक्रयमाणः प्रयत्नः पञ्चशतशब्दैः उपारोपणीयः।




7.1.6

QlM

Green Practices Students, staff using

a) Bicyclesb) Public Transportc) Pedestrian Friendly Roads

Plastic free campus Paperless office Green landscaping with trees and plants

Describe efforts towards green practices on the campus within a maximum of 500 words File Description (Upload)


02

गुणष्ट्रिमवितः हारिरत्यपरिरपाटयः छात्राः, अध्यापकाः, अध्यापकेतरकम7चारिरणश्च उपयुञ्जन्त्रिन्त -

(i) विuचक्रयानम्(ii) सा�7जविनकपरिर�हणम्(iii) पादयात्र्यनुकूलमागा7न्

प्लान्त्रिस्�क्मुक्तपरिरसरः कग7दरविहतकाया7लयः �ृ4ैः पादपैश्च हरिरतः परिरसरः

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग परिरसरे हारिरत्यकरणप्रयोगम् आक्षिश्रत्य विक्रयमाणः प्रयत्नः पञ्चशतशब्दैः उपारोपणीयः।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)




7.1.7

QnM

Average percentage expenditure on green initiatives and waste management excluding salary component during the last five years

7.1.7.1: Total expenditure on green initiatives and waste management excluding salary component year-wise during the last five years (INR in lakhs)

Year INR in lakhs

Data Requirements for last five years: (As per Data Template in Section B) Expenditure on green initiatives and waste management excluding salary

component Annual expenditure excluding salary component of the institution

Formula:



Green audit report Details of expenditure on green initiatives and waste management during

the last five years (Data Template) Any additional information

02




वि�गतपञ्च�षaषु �ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपRमे, व्यथ-�स्तुप्रqन्धने च कृतस्य व्ययस्य प्रवित�ततायाः मध्यमानम्-

७.१.७.१. वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपक्रमे, व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च आहत्य कृतः �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः)

�ष7म्लक्ष�ः रूप्यकेषु

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) �ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपक्रमे, व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च कृतः व्ययः �ेतनाद ्ऋते संस्थाया �ार्षिषंकः व्ययः

सूत्रम्-�ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपक्रमे,

व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च कृतः व्ययःप्रवित�ष| प्रवितशतता = -------------------------------------------- x 100

�ेतनाद ्ऋते संस्थाया �ार्षिषंकः व्ययः

प्रवित�ष| प्रवितशततामध्यमानस्य प्रवितशतता = --------------------------


हारिरत्योपक्रमस्य अङ्के4णप्रवित�ेदनम्। वि�गतपञ्च�ष0षु हारिरत्योपक्रमे, व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च कृतस्य व्ययस्य वि��रणम्।




7.1.8

QnM

Differently abled (Divyangjan) Friendliness Resources available in the institution 1) Physical facilities2) Provision for lift3) Ramp/ Rails4) Braille Software/ facilities5) Rest Rooms6) Scribes for examination7) Special skill development for differently abled students8) Any other similar facility (Specify)

Options:A. 5 and more of the aboveB. At least 4 of the aboveC. At least 3 of the above Opt one D. At least 2 of the aboveE. None of the above

Data Requirements: (As per Data Template in Section B) Physical facilities Provision for lift Ramp/ Rails Braille Software/ Facilities Rest Rooms Scribes for examination Special skill development for differently abled students Any other similar facility

File Description (Upload) Upload resources available in the institution for Divyangjan (Data

Template) Link to photos and videos of facilities for divyangjan Upload any additional information

05




सं�ायाम् अन्यथा�क्तजनानाम् (टिदव्याङ्गानाम्) अनुकूलसंसाधनानाम् उपलब्धिब्धः। 1. भौवितकसौवि�ध्याविन2. उत्तोलनफलकव्य�स्था3. समतलोद्गमनी/ हस्ताल�बदण्Kाः 4. अन्धसहकृविततन्त्रांशः/सुवि�,ाः5. वि�श्रान्त्रिन्तप्रकोष्ठः6. परी4ायाम् अनुलेखकः7. अन्यथाशक्तच्छाते्रषु वि�लिशष्टकौशलस्य वि�कासः8. अन्याः समरूपाः सुवि�,ाः (नामसविहतो विनद0श:)

वि�कल्पाः1. उपयु7के्तषु पञ्च, ततोऽष्ट्रि,काविन �ा2. उपयु7के्तषु चत्�ारिर3. उपयु7के्तषु त्रीक्षिण एकं लिचनुत4. उपयु7के्तषु uयम्5. उपयु7के्तषु न विकमविप

आ�श्यकदत्तां�ः : (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)1. भौवितकसौवि�ध्याविन2. उत्तोलनफलकव्य�स्था3. समतलोद्गमनी/ हस्ताल�बदण्Kाः 4. अन्धसहकृविततन्त्रांशः/सुवि�,ाः5. वि�श्रान्त्रिन्तप्रकोष्ठः6. परी4ायाम् अनुलेखकः7. अन्यथाशक्तच्छाते्रषु वि�लिशष्टकौशलस्य वि�कासः8. अन्याः समरूपाः सुवि�,ाः (नामसविहतो विनद0श:)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) संस्थायाम् अन्यथाशक्तजने (टिदव्याङ्गजने) साहाय्यकारिर-सा,नसम्पदाम्

उपलस्मिब्धसूचकं सन्धानम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अन्यथाशक्तजनानाम् (टिदव्याङ्गानाम्) अनुकूलसंसा,नानाम् लिचत्राणां

चलनलिचत्राणां च सन्धानं दीयताम् अवितरिरक्ताः सूचनाः

Inclusion and Situatedness (10)

समायोगः संल्पिस्थवितमत्त्�म् (10)



7.1.9 QnM

Number of specific initiatives to address locational advantages and disadvantages during the last five years

7.1.9.1: Number of specific initiatives to address locational advantages and disadvantages year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B)➢ Number of initiatives to address locational advantages and disadvantages

File Description (Upload)

Number of Specific initiatives to address locational advantages and disadvantages (Data Template)


05


वि�गतपञ्च�षaषु �ाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विनधाय प्र�र्वित�तानाम् उपRमाणां सङ्ख्या

7.1.9.1.वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या


वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)➢ स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां सङ्ख्या

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां

सङ्ख्या। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः



7.1.10 QnM

Number of initiatives taken to engage with and contribute to local community during the last five years(Not addressed elsewhere)

7.1.10.1: Number of initiatives taken to engage with and contribute to local community during year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B)➢ Number of initiatives taken to engage with and contribute to local communityFile Description (Upload)

Upload the report of the event Details of initiatives taken to engage with local community during the last

five years (Data Template) Upload any additional information

05

वि�गतपञ्च�षaषु �ाविनकसमुदायेन सम्qन्धमनु�त-मियतुं, योगदानं कतु| च उपRान्तानाम् उपRमाणां सङ्ख्या (अन्यत्र अनुल्पिल्लखिखतानाम्)

7.1.10.1.वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतुं, योगदानं कतु| च उपक्रान्तानाम् उपक्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।�ष7म्सङ्ख्या

वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्)➢ स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतंु योगदानाय च कृतानाम् उपक्रमाणां सङ्ख्या।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्। गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतंु योगदानाय च कृतानाम्

उपक्रमाणां वि��रणम्। (दत्तांशप्रारूपम्) अवितरिरक्ताः सूचनाः

Human Values and Professional Ethics (10)

मानवि�कमूल्याविन �ृक्षित्तनीवितश्च (10)

7.1.11 QnM

Code of Conduct Handbook exists for students, teachers, governing body, administration including Vice Chancellor / Director / Principal /Officials and support staff

(Yes/No)File Description (Upload)

Upload any additional information URL to Handbook on code of conduct for students and teachers ,

manuals and brochures on human values and professional ethics

02




कुलपवित-विनदेशक-प्राचाय7-अष्ट्रि,कारिरप्रभृतीनां प्रशासनाष्ट्रि,कारिरणां सह-काय7कतृ7गणानां, छात्राणाम् अध्यापकानां, शालिसपरिरषष्ट्रिन्नकायानां च माग7दश7नाय नीवितविनयमा�लीयुता करदीविपका �त7ते।

(अस्मिस्त/नास्मिस्त)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

छात्राणाम् अध्यापकानां, शालिसपरिरषष्ट्रिन्नकायानां च माग7दश7नाय नीवितविनयमा�लीयुतायाः करदीविपकायाः सन्धानम्।

अवितरिरक्ताः सूचनाः7.1.12 QnM

Display of core values in the institution and on its website (Yes/No)

File Description (Upload) Provide URL of website that displays core values Upload any additional information

02


सं�ायां, सं�ायाः जाल�ाने प्रधानमूल्यानां प्रद�-नम्(अस्मिस्त/नाास्मिस्त)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) जालस्थानस्य सन्धानं यत्र प्र,ानमूल्यानां प्रकाशनं वि�द्यते। अवितरिरक्ताः सूचना

7.1.13 QnM

The institution plans and organizes appropriate activities to increase consciousness about national identities and symbols; Fundamental Duties and Rights of Indian citizens and other constitutional obligations


Upload any additional information Details of activities organized to increase consciousness about national

identities and symbols (Data Template)

02




भारतीयनागरिरकेषु रावि�याणाम् अणिभज्ञानानां, प्रतीकानां, मूलकत-व्यालिधकारयोः, अन्येषाञ्च सं�ैधाविनकोत्तरदामियत्�ानां वि�षये सं�ेदनाम् अणिभ�ध-मियतुं सं�ा योग्यकाय-Rमाणां योजनां विन�-त-नञ्च करोवित।

(आम् / न)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

भारतीयनागरिरकेषु राष्ट्रि#याणाम् अक्षिभज्ञानानां, प्रतीकानां, मूलकत7व्याष्ट्रि,कारयोः, अन्येषाञ्च सं�ै,ाविनकोत्तरदाष्ट्रियत्�ानां वि�षये सं�ेदनाम् अक्षिभ�,7ष्ट्रियतुं संस्था योग्यकाय7क्रमाणां योजनां विन�7त7नञ्च करोवित। (दत्तांशप्रारूपम्)


7.1.14 QnM

The institution offers a course on Human Values and professional ethics on the basis of Vedic and Sanskrit literature.


Provide link to Courses on Human Values and professional ethics on Institutional website


02


सं�ा �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आधृत्य मान�ीयमूल्याविन �ृलित्तनीकित� चालिधकृत्य पाठ्यप0ं प्र�त-यवित। (प्र�त7यवित/न प्र�त7यवित)

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आ,ृत्य मान�ीयमूल्याविन �ृक्षित्तनीतितं चाष्ट्रि,कृत्य

पाठ्यपत्राणां प्र�त7नस्य संस्थायाः जालपु�स्य सन्धानम्।


7.1.15 QnM

The institutional functioning is as per professional code of prescribed / suggested by statutory bodies / regulatory authorities for different professions. (Yes/No)

File Description (Upload) Provide URL of supporting documents to prove institution functions as per

professional code Upload any additional information

02




वि�वि�ध�ृलित्तप्रालिधकाराणां परिरविनयमानुसारेण / सं�ैधाविनकविनकायसंस्तुत्यनुसारेण सं�ा काय| विन�-त-यवित।

(आम्/न)पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)

वि�वि�,�ृक्षित्तप्राष्ट्रि,काराणां परिरविनयमानुसारेण/ सं�ै,ाविनकविनकायसंस्तुत्यनुसारेण संस्था काय| विन�7त7यतीत्युपस्थापष्ट्रियतुं सहायकाक्षिभलेखानां सन्धानम्।


7.1.16 QnM

Number of activities conducted for promotion of universal values (Truth, Righteous conduct, Love, Non-Violence and peace); national values, human values, national integration, communal harmony and social cohesion on the basis of Vedic and Sanskrit literature as well as for observance of fundamental duties during the last five years 7.1.16.1: Number of activities conducted for promotion of universal values (Truth, Righteous conduct, Love, Non-Violence and peace); national values, human values, national integration, communal harmony and social cohesion as well as for observance of fundamental duties year-wise during the last five years

Year Number

Data Requirement for last five years: (As per Data Template in Section B) Title of the Programme/Activity Duration (From-to) Number of participants

Documents: Upload the following documents University code of conduct for students University code of conduct for teachers Handbooks, manuals and brochures on human values and professional

ethics. Report on the student attributes facilitated by the University

File Description (Upload) List of activities conducted for promotion of universal value (Data


02




वि�गतपञ्च�षaषु �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आधृत्य �ैणिश्वकमूल्यानां (सत्यं, चारिरत्र्यं, प्रेमः, अकिह�सा, �ान्तिन्तश्च) रावि�यमूल्यानां, मान�ीयमूल्यानां, रावि�यैकतायाः, नानासमुदायसहभा�स्य, सामाजिजकसमरसतायाः, मूलकत-व्यानामनुपालनस्य च प्रोत्साहनाय प्र�र्वित�तानां काय-Rमाणां सङ्ख्या

7.1.16.1. वि�गतपञ्च�ष0षु, �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आ,ृत्य �ैक्षिश्वकमूल्यानां (सत्यं, चारिरत्र्यं, पे्रमः, अतिहंसा, शान्त्रिन्तश्च) राष्ट्रि#यमूल्यानां, मान�ीयमूल्यानां, राष्ट्रि#यैकतायाः, नानासमुदायसहभा�स्य, सामाद्धिजक-समरसतायाः, मूलकत7व्यानामनुपालनस्य च प्रोत्साहनाय प्र�र्षितंतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या


वि�गतपञ्च�षा7णाम् आ�श्यकदत्तांशः (B अनुभागस्य दत्तांशप्रारूपानुगुणम्) काय7क्रमस्य/गवितवि�,ेः शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (टिदनांकः -----------तः--------- पय7न्तम्) सहभाविगनां सङ्ख्या

अक्षिभलेखः- अ,ोलिलखिखतान् अक्षिभलेखान् उपारोपयतु छात्राणां कृते वि�श्ववि�द्यालयस्य आचारसंविहता अध्यापकानां कृते वि�श्ववि�द्यालयस्य आचारसंविहता मान�ीयमूल्याविन, �ृक्षित्तनीतितं च अष्ट्रि,कृत्य प्रकालिशता हस्तपुस्मिस्तका, टिदग्दर्शिशंका,

परिरपवित्रका च छात्राणां गुणाज7नाय वि�श्ववि�द्यालयस्य सहकारिरतावि�षयकं प्रवित�ेदनम्।

पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्) �ैक्षिश्वकमूल्यानां सं�,7नाय आयोद्धिजतानां गवितवि�,ीनां सूची। अवितरिरक्ताः सूचनाः

7.1.17 QlM

Institution conducts Value based Moral Education Programmes based upon Ancient Indian Texts like Bhagavadgeeta, Ramayana etc, and organizes national festivals and birth / death anniversaries of the great Indian personalities.

Documents:Upload a description of efforts of the Institution organizing national festivals and birth / death anniversaries of the great Indian personalities (500 words)File Description (Upload)


02



संस्था रामायण-भग�द्गीताप्रभृतीन ् प्राचीनभारतीयग्रन्थान ् आक्षिश्रत्य नैवितकलिश4ापाठ्यक्रमान ् चालयवित। राष्ट्रि#यमहोत्स�ान्, वि�लिशष्टाना ं गण्यानां भारतीयव्यक्तीनां �ार्षिषंकं जन्मटिद�सं/ श्रद्धाटिद�सं च समायोजयवित।

राष्ट्रि#यमहोत्स�स्य, वि�लिशष्टानां गण्यानां भारतीयव्यक्तीनां च �ार्षिषंकानुषे्ठयानां जन्मटिदनानां श्रद्धाटिद�सानां च समारोहप्रसंगे वि��रणम् उपारोपणीयम्।पस्थि�कावि��रणम् (उपारोपणीयम्)


7.1.18 QlM

The institution maintains complete transparency in its financial, academic, administrative and auxiliary functions

Documents:Upload a description of efforts of the Institution towards maintains of complete transparency in its financial, academic, administrative and auxiliary functions in not more than 500 words.

File Description (upload) Provide link for additional information Any additional information

01

सं�ा स्�कीयेषु आर्थिथ�क- �ैणिक्षक-प्रा�ासविनकेषु इतरेषु च काय-Rमेषु समू्पण-रूपेण पारदर्शि��ताम् अ�लम्qते।

संस्था स्�कीयेषु आर्शिथंक- शैक्षि4क-प्राशासविनकेषु इतरेषु च काय7क्रमेषु समू्पण7रूपेण पारदर्शिशंताम् अ�ल�बते। एतस्मिस्मन् वि�षये पञ्चशतशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्।


Key Indicator - 7.2 Best Practices (30)प्र,ानसूचकः 7.2- स�¬त्तमाः परिरपा�यः (30)





7.2.1QlM

State at least two institutional best practices (as per NAAC format)Upload details of two best practices successfully implemented by the institution as per NAAC format

Refer – Format for presentation of best practices.


30

रा.मू.प्र.परिरषदः प्रप0ानुसारेण सं�ायाः स�^त्तमं परिरपाटिटद्वयम् उस्थिल्लख्यताम्।

एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग स�¬त्कृष्टम् परिरपाटि�uयम् अष्ट्रि,कृत्य वि��रणम् उपारोपणीयम्।

स�¬त्तमपरिरपा�ीनां प्रस्तुतये प्रारूपम् इत्यस्यानुगुणम्


Key Indicator - 7.3 Institutional Distinctiveness (20)प्र,ानसूचकः 7.3 सांल्पिस्थकं �ैलिशष्ट्यम् (20)


Weightage

7.3.1

QlM

Describe/Explain the performance of the institution in one area distinctive to its vision, priority and thrustDescribe the institutional performance in one area distinctive to its vision, priority and thrust within a maximum of 1000 words File Description (Upload)

Link for additional information Upload any additional information

20

सं�या स्�स्य दूरदृकिO�, प्राथम्यं, प्रधानवि�षयञ्च मनलिस विनधाय एकस्मिस्मन् वि�णि�Oके्ष0े स्�ेन कृतस्य काय-विनष्पादनस्य वि��रणं दीयताम्।एतस्मिस्मन् प्रसङे्ग सहस्रशब्दैः वि��रणम् उपारोपणीयम्




6. Format for Presentation of Best Practices6. स�¬त्तमपरिरपा�ीनां प्रस्तुतये प्रारूपम्

1. Title of the Best Practice/ स�¬त्तमपरिरपा�ेः शीष7कम्This title should capture the keywords that describe the practice. शीष7कष्ट्रिमदं स�¬त्तमपरिरपा�ेः प्र,ानल4णाविन विनद0 षंु्ट समथ¼ः पदैः युकं्त भ�ेत्।

2. Objectives of the Practice/ स�¬त्तमपरिरपा�ेः उदे्दश्याविन

What are the objectives / intended outcomes of this “best practice” and what are the underlying

principles or concepts of this practice (in about 100 words)?स�¬त्तमपरिरपा�ेः ल4णाविन आकांक्षि4तपरिरणामाश्च के ? एतस्याः परिरपा�ेः आ,ारभूतलिसद्धान्ताः सम्प्रत्ययाश्च के ? (शतेन (100) शब्दैः विनद0ष्टव्यम् )3. The Context/ सन्दभ7ः

What were the contextual features or challenging issues that needed to be addressed in designing and implementing this practice (in about 150 words)?



अस्याः स�¬त्तमपरिरपा�ेः रूपरेखाविनमा7णे, विक्रयान्�यने च कीदृशाविन सान्दर्त्तिभंकाक्षिण वि�लिशष्टल4णाविन, स्प,ा7ह्वानाविन च मनलिस विन,ेयाविन ? (सा,¼कशतेन (150) शब्दैः विनद0ष्टव्यम् )

4. The Practice/ परिरपाटि�ःDescribe the practice and its uniqueness in the context of India higher education. What were the constraints / limitations, if any, faced (in about 400 words)?भारतस्य उच्चतरलिश4ासन्दभ0 परिरपा�ेः �ैलिशष्ट्यं �ण7यत। अत्र अक्षिभमुखीकृताः अ�रो,ाः/सीमानः के ? (चतुश्शतेन (400) शब्दैः विनद0ष्टव्यम्)5. Evidence of Success/ स�¬त्तमपरिरपा�ेः साफल्यस्य प्रमाणम्

Provide evidence of success such as performance against targets and benchmarks, review results. What do these results indicate? Describe in about 200 words.उत्कृष्टगुणमानानां विन,ा7रिरतलक्ष्याणां च प्राप्तये काय7विनष्पादनं, तत्र समर्जिजंतं साफल्यं पुनरी4ापरिरणामाश्च के ? इवित सप्रमाणं विनद0ष्टव्याविन। ते परिरणामाः तिकं सूचयन्त्रिन्त ? ( विuशतेन (200) शब्दैः विनद0ष्टव्यम् )6. Problems Encountered and Resources Required/ अक्षिभमुखीकृताः समस्याः आ�श्यकाविन संसा,नाविन च

Please identify the problems encountered and resources required to implement the practice (in about 150 words).स�¬त्तमपरिरपा�ेः विक्रयान्�यना�सरे अक्षिभमुखीकृतानां समस्यानाम् अक्षिभज्ञानम्, तस्याः विक्रयान्�यने आ�श्यकानां संसा,नानां विनद0शः अविप काय7ः। (सा,¼कशतेन (150) शब्दैः विनद0ष्टव्यम्)

7. Notes (Optional) / टि�प्पणी (�ैकल्पिल्पकी)

Please add any other information that may be relevant for adopting/ implementing the Best Practice in other institutions (in about150 words).अन्यासु अविप संस्थासु अस्याः स�¬त्तमपरिरपा�ेः स्�ीकारे विक्रयान्�यने �ा आ�श्यक्यः सूचनाः योजनीयाः। (सा,¼कशतेन (150) शब्दैः विनद0ष्टव्यम्।)

Any other information regarding Institutional Values and Best Practices which the university would like to include.

यटिद वि�श्ववि�द्यालयः साल्पिस्थकमूल्यानां स�¬त्तमपरिरपा�ीनाञ्च वि�षये अन्याः सूचनाः प्रटिदत्सवित, तर्षिहं ता अविप अत्र योजनीयाः।



7. Evaluative Report of the Department7. वि�भागस्य मूल्याङ्कनात्मकं प्रवित�ेदनम्

(वि�गतपञ्च�षा7णां वि��रणं प्रदेयम्)Name of the University……………………………… वि�श्ववि�द्यालयस्य नाम -- Dist.…………………………. State………………………………..जनपदम्.................................... राज्यम्.................................................Total Number of Departments in the institution…............................... संस्थायां वि�द्यमानवि�भागानां सङ्ख्या...........................................(Report from the year…… to the year……..)प्रवित�ेदनम्................... �ष7तः........................�ष7पय7न्तम्Sl. No.

Data of the Departmentवि�भागस्य नाम

Dept 1 /वि�भागः-1उदा-�ेदः

Dept 2/वि�भागः-2 �ेदान्तः

Dept 3/वि�भागः-

3 न्यायःYear of Establishment /स्थापनायाः सं�त्सरः

Is the Department part of a School / Faculty of the University ?वि�भागः तिकं कस्याक्षिश्चत् अध्ययनशालायाः / कस्यलिचत् सङ्कायस्य भागः ?

Programmes offered प्रचाल्यमानानां पाठ्यक्रमाणां नामाविन

a. Regular (UG/PG/Research Programs)विनयष्ट्रिमताः(स्नातक-स्नातकोत्तर-अनुसन्धानपाठ्यक्रमाः)

b. Interdisciplinary/ अन्तःशास्त्रीयम्c. others/ अन्ये

Number of teaching posts अध्यापकपदानां सङ्ख्या

a. Sanctioned / प्रदत्ताविन b. Filled / पूरिरताविनc. Total Faculty including guest faculties

आहत्य अध्यापकाः (अवितर्थ्ययध्यापकसविहतम्)

Number of Research Projects:परिरयोजनानां सङ्ख्याTotal grants received/प्राप्तमनुदानम्



Inter–institutional collaborative projects and Associated grants received अन्तःसंस्थासहयोविगपरिरयोजनाः, तत्र प्राप्तम् अनुदानं चNational collaboration/ रा#स्तरीयसहयोगः

International collaboration/ अन्तारा#स्तरीयसहयोगः

Departmental projects funded by UGC-SAP/CAS,DPE, ICSSR, ICPR etc., : Total grants receivedवि�.वि�.अ.आयोगप्रभृवितसंस्थाक्षिभः प्राप्तानुदानाः वि�भागीयपरिरयोजनाः, लब्धः अनुदानरालिशश्च

Special research laboratories/ language labs/ observatory/ gallery/ museum/ yajnashala, yogashala sponsored by/ created by industry or corporate bodies/government/trust and other institutions.उद्यमैः/ औद्योविगकविनकायैः/ स�7कारेण/ वि�श्वस्तमण्Kल्या/ अन्याक्षिभश्च संस्थाक्षिभः व्य�स्थाविपता वि�लिशष्टानुसन्धानप्रयोगशाला/ भाषाप्रयोगशाला/ �े,शाला/ लिचत्र�ीलिथका/पुरातत्त्�सङ्ग्रहालयः/ यज्ञशाला/ योगशाला च।

Publications:/ प्रकाशनाविनNumber of Papers published/प्रकालिशतशो,पत्राणां सङ्ख्याNumber of Books with ISBN/ISBN -युतानां ग्रन्थानां सङ्ख्याNumber of Journals with ISSNISSN -युतानां शो,पवित्रकाणां सङ्ख्याNumber of Creative writingsसज7नात्मकग्रन्थानां / लेखानां सङ्ख्याNumber of Text Booksपाठ्यपुस्तकसङ्ख्याNumber of Patents acquired/Creative writings/ Critical Shastric writings composed in Sanskrit awarded by State and National bodies hitherto unknown manuscripts brought to light through publication during the last five years वि�गतपञ्च�षaष ु प्राप्ताना ं स्�त्त्�ालिधकाराणा ं / सज-नात्मकलेखानाम् /संस्कृतभाषया लिलखिखता वि�म�ा-त्मक�ास्0ीयलेखाना ं कृत े राज्य/ रा�ीयविनकायैः प्राप्तपुरस्काराणाम ् सङ्ख्या। अप्रकाणि�तमातृकाणां/ प्राकाश्यमानीतानां मातृकाणां सङ्ख्या



Areas of consultancy and income generated from various sources/परामश7स्य 4ेत्राक्षिण तथा नानास्रोतोभ्यः अर्जिजंत आयः

Number of seminars/workshops/summer schools etc. सङ्गोष्ठीनां/ काय7शालानां/ ग्रीष्मकालिलकाध्ययनशालानां च सङ्ख्या

Awards/Recognitions /fellowships/invitations as visiting professors received at the National and International level by :राष्ट्रि#यस्तरे तथा अन्ताराष्ट्रि#यस्तरे लब्धानां सह�ृत्तीनां/ पुरस्काराणां सूची/ अवितलिथ-आचाय7रूपेण आह्वानम्Faculty (including guest faculties)अध्यापकाः (अवितर्थ्ययध्यापकसविहतम्)

Doctoral/Post doctoral fellows/research assistants and associates/ लिश4कैः/ ग�ेषकैः

Students/ छात्राःHow many students have cleared Civil Services and Defense Services examinations, NET, SET (SLET), GATE and other competitive examinations including traditional exams conducted byRecognized Institutions /Trusts/NGO’sनागरिरकसे�ा, र4ासे�ा, ने�्, से�् (स्ले�्), परी4ासु तथा अन्यान्य- प्रवितयोविगतामूलपरी4ासु कवितच्छात्राः उत्तीणा7ः

List of doctoral, post-doctoral students and research associates ग�ेषणसहयोविगनां तथा वि�द्या�ारिरष्ट्रि,वि�द्या�ाचस्पवितछात्राणां सूचीFrom the host institution/universityस्�कीयवि�श्ववि�द्यालयतः / संस्थातःFrom other institutions/universities इतरवि�श्ववि�द्यालयतः / संस्थातःNumber of Research Scholars/ Post Graduate students getting financial assistance from the University/State/ Central Governments and NGO’sवि�श्ववि�द्यालयात् राज्यस�7कारात् केन्द्रस�7काराuा प्राप्तानाम् आर्शिथंकसाहाय्यानां/ शो,च्छात्राणां/स्नातकोत्तरच्छात्राणां सङ्ख्या

Note: Compile data for the last five years



8. National Assessment and Accreditation Council (NAAC)Student Satisfaction Survey (Key Indicator 2.7.1)

Under Criteria II on Teaching – Learning and Evaluation

Note on the Student Satisfaction Survey

Context:From 2017 onwards the NAAC (National Assessment and Accreditation Council) has endeavoured to conduct a Student Experience Survey the results of which will go into the accreditation process. The Survey will capture student responses through the list of students provided by the Higher education institutes (HEIs). The students will remain anonymous throughout the process. The institution is supposed to send a list of total student strength, with details of their student ID number, Aadhaar ID number (Any other Valid ID No. in the absence of Aadhaar), degree programme, email id and mobile number. NAAC will send online link to the survey to the email address/mobile no of the student, and the student will have to fill the survey before a stipulated date.

About questionnaire:The questionnaire will be based on the Likert type scale, that means the responses arescaled on a scale of 0 to 4, with the most positive response being rated as 4 and the most negative response being rated as 0. The score emerging out of the survey is part of the second criterion on Teaching—Learning and Evaluation, out of the seven NAAC criteria.The questionnaire consists of several facets of the teaching learning process. Questions vary from specific teaching skills of the teacher, to his overall approach to the educational process. Specific skills of the teacher like, subject knowledge, communication skills, class preparation, and use of ICT tools are part of the questionnaire. The overall approach of the teacher and institution with respect to providing the right environment, motivation, interpersonal relationships, feedback etc. forms the second major component of the questionnaire. Twenty of the twenty one questions are objective in nature, while one question is open ended to elicit observations and suggestions for improvements providing an opportunity to the student to give suggestions and criticisms in their own words.Analysis of the survey would be done using software which will aggregate the responses and generate the score. The score will range from a minimum of 0 to a maximum of 4 on a five point scale and would affect the overall score of second criteria on Teaching-Learning and evaluation. Responses to the open ended question would also be aggregated to find out the most common suggestion and criticisms emerging out of the survey.Process:



The survey analysis score will be used as a key component of accreditation. A predetermined weightage also assigned to this key indicator in this accreditation is framework.

A stratified random sample of students will be chosen for the survey. Response rate below 10% will not be considered. In sample, students would be spread evenly across different classes, year of enrolment and gender as far as possible. The HEIs are required to submit data of all students. (Class wise with name, e-mail & mobile number and Aadhaar number) The institution, teachers; should not by any way try to influence the students with respect to the survey. This will ensure genuine feedback for the institute to improve further.

Analysis of questionnaire:There are twenty objective questions in the questionnaire and one open ended question.

Analysis of objective questions:There are twenty objective questions and students will respond on a scale of 4 to 0, with the most positive response rated as 4 and most negative response rated as 0. The mean score for each question will be calculated and the overall mean will be arrived at. This figure will range from 4 to 0 and will give the mean satisfaction level of the students for the particular institute. This figure in the range of 4 to 0 will be the score of key indicator ‘Student Satisfaction Survey’ (2.7.1) which is part of criterion II on Teaching – Learning and Evaluation

Analysis of the open-ended question:The students are asked to give three observations/suggestions to improve the overall teaching--learning experience in the institution. Analysis would be carried out by aggregating the most occurring suggestions in the student responses. This would provide an idea of the most general expectations, observations and suggestions from the students. This Information can be provided to peer team conducting onsite visit, to be used for validation as well as peer team report preparation.

Guidelines for Higher Education Institutions (HEIs) - Student Satisfaction Survey (SSS) Higher Education Institutions (HEIs) have to strictly upload data of all currently enrolled students as

per data template format of excel sheet given in portal. Data will be accepted in text format only as per the template given by NAAC. Column names (case sensitive) and order should not be altered. No column/cell should be left blank Repetition of Name, e-mail address, Mobile number is not allowed. There are two separate columns for Student ID and Enrollement ID. In the absence of separate Ids

the institutions can repeat same Id in the two columns.



Total entries should not be greater than the students marked in Institutional Information for Quality Assessment (IIQA).

SSS will be administered to institutions simultaneously with Data Validation and Verification (DVV) process.

The SSS questionnaire (20 objective & 01 subjective) which is available in NAAC website and will also be e-mailed to students and the following rules will be applied for processing the responses. a) Maximum of Two survey attempts will be initiated to reach the desired level of response as per

requirements mentioned belowi. For Colleges – (UG/PG and Autonomous) responses should be received from at least 10% of the student population or 100, whichever is lesser.ii. For Universities – 10% of the student population or 500, whichever is lesser.

b) If the response rate is lower than the limits mentioned by NAAC, the metric will not be taken up for evaluation.

c) SSS will be completed within 30 days simultaneously with Data Validation and Verification (DVV) process.

d) As soon as survey is initiated by the coordinator of NAAC it has to be completed within 10 days.

e) The institute can encourage students to participate in survey and guide them about survey to make the SSS possible within the given time period of 10 days.

f) SSS questionnaire is in English. NAAC website will have both English and Hindi version available. If needed HEIs can make local language translation available for information of students before they take the survey.

Guidelines for Students

NAAC (National Assessment and accreditation council) is conducting a Student Satisfaction Survey regarding Teaching – Learning and Evaluation, which will help to upgrade the quality in higher education. A student will have to respond to all the questions given in the following format with her/his sincere effort and thought. Her/his identity will not be revealed.

A) Please confirm this is the first and only time you answer this survey.a) Yes b) No

B) Age: C) College Name:

D) Gender: a) Female b) Male c) Transgender

E) What degree program are you pursuing now?a) Bachelor's b) Master’s c) MPhil d) Doctorate e) Other ( )

F) What subject area are you currently pursuing? a) Arts b) Commerce c) Science



d) Professional e) Other: ( )

Instructions to fill the questionnaire● All questions should be compulsorily attempted.● Each question has five responses, choose the most appropriate one.● The response to the qualitative question no. 21 is student’s opportunity to give suggestions or

improvements; she/he can also mention weaknesses of the institute here. (Kindly restrict your response to teaching learning process only)

Criterion II – Teaching–Learning and EvaluationStudent Satisfaction Survey on Teaching Learning Process

Following are questions for online student satisfaction survey regarding teaching learning process.

1. How well did the teachers prepare for the classes? 4 –Thoroughly 3 – Satisfactorily 2 – Poorly 1 – Indifferently 0 – Won’t teach at all

2. How well were the teachers able to communicate? 4 – Always effective3 – Sometimes effective 2 – Just satisfactorily1– Generally ineffective 0– Very poor communication

3. The teacher’s approach to teaching can best be described as 4– Excellent 3 – Very good 2 – Good 1 – Fair 0– Poor

4. The teachers illustrate the concepts through examples and applications. 4 – Every time 3 – Usually 2 – Occasionally/Sometimes 1– Rarely



0 – Never



5. How much of the syllabus was covered in the class? 4 – 85 to 100%

3 – 70 to 84% 2 – 55 to 69% 1– 30 to 54% 0 –Below 30%6. Teachers inform you about your expected competencies, course outcomes and programme

outcomes. 4 – Every time

3 – Usually 2– Occasionally/Sometimes 1 – Rarely 0– Never

7. The teachers identify your strengths and encourage you with providing right level of challenges. 4 – Fully

3 – Reasonably 2 – Partially 1 – Slightly 0– Unable to

8. Teachers are able to identify your weaknesses and help you to overcome them. 4 – Every time

3 – Usually 2 – Occasionally/Sometimes 1 – Rarely

0 – Never

9. Teachers encourage you to participate in extracurricular activities. 4 – Strongly agree 3 – Agree 2 – Neutral 1 – Disagree 0 – Strongly disagree

10. Fairness of the internal evaluation process by the teachers. 4 – Always fair 3 – Usually fair 2 – Sometimes unfair 1 – Usually unfair

0– Unfair



11. Was your performance in assignments discussed with you? 4 – Every time

3 – Usually 2 – Occasionally/Sometimes 1 – Rarely 0– Never

12. Your mentor does a necessary follow-up with an assigned task to you. 4 – Every time

3 – Usually 2 – Occasionally/Sometimes1 – Rarely 0 – I don’t have a mentor

13. What percentage of teachers use ICT tools such as LCD projector, Multimedia, etc. while teaching. 4 – Above 90%

3 – 70 – 89%2 – 50 – 69%1 – 30 – 49% 0 – Below 29%

14. The institute takes active interest in promoting internship, student exchange, field visit opportunities for students. 4 – Regularly

3 – Often2 – Sometimes

1 – Rarely0– Never

15. The teaching and mentoring process in your institution facilitates you in cognitive, social and emotional growth.

4 – Significantly3 – Very well2 – Moderately1 – Marginally0– Not at all



16. The institution provides multiple opportunities to learn and grow. 4 – Strongly agree3 – Agree2 – Neutral 1 – Disagree 0– Strongly disagree

17. The institution makes effort to engage students in the monitoring, review and continuous quality improvement of the teaching learning process.

4 – Strongly agree 3 – Agree 2 – Neutral 1 – Disagree 0 – Strongly disagree

18. The institute/ teachers use student centric methods, such as experiential learning, participative learning and problem solving methodologies for enhancing learning experiences.

4 – To a great extent 3 – Moderate 2 – Some what 1 – Very little 0 – Not at all

19. Efforts are made by the institute/ teachers to inculcate soft skills, life skills and employability skills to make you ready for the world of work.

4 – To a great extent 3 – Moderate 2 – Some what 1 – Very little

0 – Not at all

20. The overall quality of teaching-learning process in your institute is very good.4 –Strongly agree3 – Agree2 – Neutral1 – Disagree0 – Strongly disagree



21. Give three observation / suggestions to improve the overall teaching – learning experience in your institution.

a)

b)

c)

8. छा0सन्तुविOस�aक्षणम्मुख्यसूचकम् - २.७.१

विद्वतीयविनकषान्तग-ततया णि�क्षण-णि�क्षा-मूल्याङ्कनाविन

छा0सन्तुविOस�aक्षणमलिधकृत्य विकस्थिञ्चत् -सन्दभ-ः२०१६ �ष7तः राष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद-्uारा प्रत्यायनप्रविक्रयायां छात्रानुभ�स�04णमविप संयोद्धिजतं वि�द्यते। उच्चलिश4ासंस्थाप4तः प्रदत्तसूचीमाक्षिश्रत्य छात्राणां प्रवितविक्रयाः स्�ीविक्रयन्ते।। प्रविक्रयादशायां छात्राणां नामाविन गोप्यन्ते। वि�श्ववि�द्यालयेन/उच्चलिश4ासंस्थया स�0षां छात्राणां सूची पे्रषणीया। तत्र छात्राणां प्र�ेशसङ्ख्या, आ,ारसङ्ख्या, कक्ष्या, पाठ्यक्रमः, �ष|, ई-मेल्, चलदूरभाषासङ्ख्या इत्याटिदकं योजनीयम्। विनर्दिदंष्टछात्राणां कृते अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रमाध्यमेन प्रवितविक्रयापत्रं पूरष्ट्रियतुं सन्धानं पे्रष्यते, यत्र तैः स्�ानुभ�वि��रणं पूरणीयम्।।

प्रश्ना�लीमलिधकृत्य विकस्थिञ्चत् - लिलक�7मानमाक्षिश्रत्य प्रश्ना�ली विनर्मिमतंा यत्र प्रवितविक्रया ०-४ अङ्कमानकेन योद्धिजता - ० = प्रवितकूला प्रवितविक्रया; ४ = पूण7सन्तुष्ट्रिष्टः। प्रवितविक्रयारूपेण मूल्याङ्कनमानदण्Kेषु स�04णuारा प्राप्ताः अङ्काः विuतीये मानदण्Kे अन्तग7च्छन्त्रिन्त। अस्यां प्रश्ना�ल्यां लिश4ण-लिश4ाप्रविक्रयायाः नाना आयामान् आक्षिश्रत्य प्रश्नाः भ�न्त्रिन्त। शै4क्षिणकप्रविक्रयायां लिश4काणां समग्रदृष्ट्रिष्टकोणापे4या लिश4णकौशलवि�षये पृथक् प्रश्नाः भ�न्त्रिन्त। प्रश्ना�ल्यां लिश4काणां वि�षयज्ञानं , समे्प्रषणकौशलं, पू�7लिसद्धता, सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कोपकरणानामुपयोगः च



इत्याटिदकम् अन्तग7तमस्मिस्त। लिश4ानुकूलं �ाता�रणं, पे्ररणा, पारस्परिरकस�बन्धः, प्रवितविक्रया - स�7मेतत् विuतीयं मुख्यं घ�कम्। प्रश्नाः प्रायः �स्तुविनष्ठाः वि�द्यन्ते। एक ए� तादृशः प्रश्नः अस्मिस्त यत्र छात्राः वि�स्तरेण स्�ाक्षिभप्रायं प्रक�ीकतु| शक्नु�न्त्रिन्त, संस्थायाः वि�कासाय सूचनाः अविप प्रदातंु प्रभ�न्त्रिन्त। स�04णवि�शे्लषणाय तन्त्रांशस्य उपयोगः विक्रयते। अन्ते च तासु प्रवितविक्रयासु प्राप्तान् सामान्याक्षिभप्रायान् परामशा7न् वि�मशा|श्च एकीकृत्य विनण7ये समायोजनं करिरष्यते।प्रविRया -स�04णवि�शे्लषणं प्रत्यायनप्रविक्रयायाः प्र,ानमङं्ग वि�द्यते, प्रत्यायनप्रारूपे स�04णमविप एकं सूचकं यस्य प्रा,ान्यं वि�लिशष्य प्रदत्तम्। स�04णाय छात्राणाम् अक्षिभमताविन यदृच्छया चीयन्ते। १०% तः न्यूनः प्रवितस्पन्दः स�04णाय न स्�ीविक्रयते। संस्था �ा अध्यापकाः �ा स�04णवि�षये छात्रेषु प्रभा�ं न जनयेयुः।

प्रश्ना�लीवि�श्लेषणपद्धवितः -प्रश्ना�ल्यामाहत्य ति�ंशवितः �स्तुविनष्ठाः प्रश्नाः सन्त्रिन्त, तेष्�ेकः मुक्तः प्रश्नः। तत्र �स्तुविनष्ठप्रश्नानां समा,ानरूपेण छात्रैः ०-४ अङ्काः प्रदेयाः। प्रत्येकं प्रश्नस्य समा,ानेषु मध्यमानाङ्काः परिरगण्यन्ते। एष परिरणामः ० तः ४ पय7न्तं परिरदृश्यते। यच्च छात्राणां सन्तुष्ट्रिष्टस्तरं द्योतयवित। एतच्च प्र,ानसूचकस्य “छात्रसन्तुष्ट्रिष्टस�04णस्य (२.७.१)” मूल्याङ्कनं भ�वित।

अन्त्रिन्तमप्रश्नस्य उत्तररूपेण छात्राणाम् अक्षिभमताविन, सूचनाश्च सङ्ग्रहरूपेण प्र�रगणं प्रवित प्रवित�ेदनलेखने संयोजनाय प्रदीयन्ते।

Student Satisfaction Survey (SSS) छात्रसन्तुष्ट्रिष्टस�04णम् उच्चलिश4ासंस्थानानां माग7सूलिचकाः

१. उच्चलिश4ासंस्थाः विनयतदत्तांशव्य�स्थया छात्राणां सूचीं जालस्थाने उपारोपयेयुः। २. रामूप्रपरिरषदः विनर्दिदंष्टप्रारूपानुसारेण दत्तांशः आरोपणीयः।३. दत्तांशे स्तम्भनामाविन नै� परिर�त7नीयाविन। विकमविप स्थानं रिरकं्त न भ�ेत्।४. एकस्य ए� छात्रस्य पुनः प्रवि�ष्ट्रिष्टः न् स्यात्।५. छात्रसङ्ख्या, प्र�ेशसङ्ख्या इवित स्तम्भuयं दृश्यते। क्�लिचद ्uयमविप एकमे� स्यात्। एकै� सङ्ख्या उभयत्र योजनीया।६. आहत्य छात्रसङ्ख्या IIQA मध्ये सूलिचतसङ्ख्यापे4या अष्ट्रि,का न स्यात्।७. छात्रसन्तुष्ट्रिष्टस�04णं (SSS) संस्थायाः दत्तांशपरी4णप्रमाणीकरणप्रविक्रयायाः समकालमे� विक्रयते।८. स�04णप्रश्ना�ली ता�त् (20+1) छात्राणां कृते ई-मेल् uारा पे्रषणीया।

विu�ारं स�04णाय प्रयासः अनुमन्यते। NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 297


वि�श्ववि�द्यालयानां कृते न्यूनतमं दशप्रवितशतं यuा पञ्चशतच्छात्राणां प्रवितस्पन्दः अपेक्षि4तः।

यटिद च प्रवितस्पन्दः अपेक्षि4तसंख्यया न्यूनः, तर्षिहं तत् मूल्याङ्कने न परिरगण्यते। स�04णमेतत् तितं्रशत् टिदनेषु समापनीयम्। रामूप्रपरिरषदः संयोजकेन स�04णप्रविक्रयायाः आरम्भाद ् अनन्तरं दशसु टिदनेषु

वि�श्ववि�द्यालयेन प्रविक्रया पूरणीया। संस्था च स�04णे भागग्रहणाय दशटिदनेषु पूरणाय च छात्रान् पे्ररयेत्। प्रश्ना�ली आङ्ग्ले/विहन्द्यां/संस्कृते च अपे4ायां सत्यां स्थानीयभाषायाञ्च

उपलभ्येत अविप च छातरेषु अस्य पू�7वि�तरणं करणीयम्।***

रावि�यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद ्qेङ्गलूर ्छा0सन्तुविOस�aक्षणम् प्रधानसूचकः - २.७.१

विद्वतीयविनकषान्तन्तग-तं णि�क्षाणि�क्षणयोः मूल्याङ्कनम्

छा0ाणां कृते टिद�ाविनदa�ःराष्ट्रि#यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषद ् लिश4या लिश4णपद्धत्या मूल्याङ्कनप्रविक्रयया च छात्राणां सन्तुष्ट्रिष्टवि�षये स�04णं करोवित। इदं स�04णम् उच्चलिश4ायां गुण�त्ताक्षिभ�,7ने साहाय्यम् आचरिरष्यवित। छात्रेभ्यः अ,ोलिलखिखतप्रारूपमाध्यमेन केचन प्रश्नाः प्रदीयन्ते। स�¼ः छात्रैः स�ा7क्षिभः छात्राक्षिभश्च एतेषु प्रश्नेषु स्�ीया प्रवितविक्रया अ�श्य ं देया। प्रवितविक्रयाप्रदातॄणां छात्राणां परिरचयः स�7था गोपनीयतया संरक्ष्यते। छा0ाणां कृते प्रश्नाः -अ. भ�ता/भ�त्या अस्याः स�04णप्रविक्रयायाः उत्तरं प्रथम�ारमे� दीयते इवित विनक्षिश्चनोतु।

(आ) आम् (आ) नविहआ. आयुः ………………………………………………इ. महावि�द्यालयस्य नाम ………………………………….ई. अध्येतुः लिलङ्गम् -

(अ) स्त्री (आ) पुरुषः (इ) नपंु.उ. भ�ान्/भ�ती कस्यां कक्ष्यायां पठवित/कस्मै उपा,ये प्रयतमानः/प्रयतमाना अस्मिस्त

(अ) स्नातकोपा,ये (आ) स्नातकोत्तरोपा,ये (इ) संयुक्ताचाय¬पा,ये (ई) �ाचस्पत्युपा,ये (उ) अन्योपा,ये



ए. सम्प्रवित भ�ान्/भ�ती कं वि�षयं पठवित -(अ) व्याकरणम् (आ) साविहत्यम् (इ) दश7नम् (ई) लिश4ाशास्त्रम् (उ) ज्योवितषम् (ऊ) �ेदम्

(ऋ) अन्यम्

प्रश्नोत्तरदानाय विनद0शाः -• समेषां प्रश्नानामुत्तराक्षिण अ�श्य ंदेयाविन• इह प्रश्नानामुत्तररूपेण पञ्च वि�कल्पाः दत्ताः सन्त्रिन्त। तेषु उपयुक्ततमं लिचनोतु।• गुणात्मकस्य एकति�ंशविततमस्य प्रश्नस्य प्रवितविक्रया भ�तः/भ�त्याः कृते मन्त्रणायाः अ�सरं

प्रयच्छवित। अत्र भ�ता/भ�त्या संस्थायाः/महावि�द्यालयस्य विनब7लता अविप सूचष्ट्रियतुं शक्यते। सेयं भ�तः/भ�त्याः प्रवितविक्रया लिश4णप्रविक्रयास�बम्बिन्धनी ए� भ�ेत्।

विद्वतीयविनकषान्तग-तं णि�क्षणस्य णि�क्षायाश्च मूल्याङ्कनम्।लिश4ाप्रविक्रयावि�षये अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र छात्रसन्तुष्ट्रिष्टस�04णाय प्रश्नाः अ,स्ताद ्दीयन्ते।

१. क4ायां पाठ्यक्रमः विकयत्प्रवितशतं पाटिठतः?४ - ८५% तः १००%३ -७०% तः ८४%२ - ५५% तः ६९%१ - ३०% तः ५४%० - ३०% तः न्यूनः

२. क4ायां पाठष्ट्रियतुं लिश4कः विकयान् लिसद्ध आसीत्?४ - स�7था३ - सन्तोषजनकरूपेण२ - असन्तोषजनकरूपेण१ - उदासीनतया० - अपटिठत्�ै� समागतः

३. सं�ादे लिश4कः विकयान् स4मोऽस्मिस्त?४ - प्रभा�ोत्पादकतया३ - यदा कदा प्रभा�ोत्पादकतया२ - के�लं सन्तोषजनकतया१ - �स्तुतः प्रभा�हीनतया



० – अस4मः

४. अध्यापनदृष्ट्या लिश4काः सन्त्रिन्त - ४ - अत्युत्कृष्टाः३ -उत्कृष्टाः२ - उत्तमाः१ - विनष्प4ाः० – असमथा7ः

५. आन्तरिरकमूल्याङ्कनप्रविक्रयायां लिश4काः भ�न्त्रिन्त -४ - स�7था विनष्प4ाः३ - प्रायशः विनष्प4ाः२ - यदा कदा अनौलिचत्य ंभजमानाः१ - प्रायशः अनौलिचत्यं भजमानाः० - अनौलिचत्य ंभजमानाः

६. काय0 स्�प्रदश7नवि�षये चचा7 भ�वित -४ - स�7दा३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - दुल7भतया० - न कदाविप

७. भ�तः/भ�त्याः प्रलिश4णे वि�विनमये 4ेत्रकाय0 च लिश4का रुलिचमन्तो भ�न्त्रिन्त -४ - विनयष्ट्रिमतरूपेण३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - दुल7भतया० - न कदाविप

८. संस्थानस्य लिश4ाप्रविक्रया मन्त्रणाप्रविक्रया च भ�तः/भ�त्याः संज्ञानात्मकवि�कासाय सामाद्धिजकवि�कासाय च कीदृशं सौवि�ध्यं प्रददावित -

४ - अवितमहत्त्�पूण7म्३ - महत्त्�पूण7म्२ - मध्यमम्



१ - न्यूनम्० – न स्�ल्पमविप

९. संस्थानं लिश4णाय अग्रेसतु| च बहून् अ�सरान् प्रयच्छवित - ४ - दृढतया सहमतः३ - सहमतः२ - त�स्थः१ - असहमतः० - दृढतया असहमतः

१०. भ�ान्/भ�ती संस्थानेन अपेक्षि4तद4ताणां वि�षये पाठ्यक्रमपरिरमाणवि�षये काय7क्रमपरिरणामवि�षये च सूलिचतः/सूलिचता -४ - स�7दा३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - कदालिचदे�० - न कदाविप

११. भ�तः/भ�त्याः अध्यापकः विनयतकाय0ण सह आ�श्यकीम् अनु�र्षितनंीं प्रविक्रयां करोवित -४ - स�7दा३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - कदालिचदे�० - न कदाविप

१२. लिश4का उदाहरणानाम् अनुप्रयोगाणाञ्च माध्यमेन अ�,ारणाः सु्फ�ीकु�7न्त्रिन्त -४ - स�7दा३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - कदालिचदे�० - न कदाविप

१३. लिश4काः भ�तः/भ�त्याः शसिकं्त परिरलिचन्�न्त्रिन्त। भ�तः/भ�त्याः समाह्वयान् उलिचतस्तरं प्रवित नेतुं प्रोत्साहयन्त्रिन्त -४ - पूण7रूपेण३ - यथोलिचतरूपेण



२ - आंलिशकरूपेण१ - स्�ल्पमे�० - तथा कतु7म् असमथा7ः

१४. भ�तः/भ�त्याः लिश4काः छात्राणां विनब7लप4ाणां परिरज्ञाने समथा7ः सन्त्रिन्त तथा तान् दूरीकतु| साहाय्यमाचरन्त्रिन्त -४ - स�7दा३ - प्रायशः२ - यदा कदा१ - कदालिचदे�० - न कदाविप

१५. संस्थानं लिश4ण-लिश4ा-प्रविक्रयाया विनरू4णसमी4णे गुण�त्ताया अक्षिभ�ृद्धौ छात्रान् योजष्ट्रियतंु प्रयतते -४ - दृढतया सहमतः३ - सहमतः२ - त�स्थः१ - असहमतः० - दृढतया असहमतः

१६. संस्थानं/लिश4काः छात्रकेद्धिन्द्रतपद्धतीनां प्रयोगं कु�7न्त्रिन्त। यथा - अनुभ�ात्मकलिश4ायाः सहभाविगलिश4ायाः अध्ययनानुभ�स्य च �ृद्धौ समस्यानां समा,ानोपायाः -४ - प्रायशः कु�7न्त्रिन्त३ - यदा कदा कु�7न्त्रिन्त२ - कदालिचत् कु�7न्त्रिन्त१ - स्�ल्पतया कु�7न्त्रिन्त० - न कु�7न्त्रिन्त

१७. लिश4काः भ�तः/भ�तीः अवितरिरक्तचया7सु भागग्रहणाय प्रोत्साहयन्त्रिन्त -४ - दृढतया सहमतः३ - सहमतः२ - त�स्थः१ - असहमतः० - दृढतया असहमतः



१८. संस्थानेन/लिश4कैः �ृक्षित्तप्राप्त्यथ7म् अपेक्षि4ता व्य�हारकुशलता जी�नकौशलं �ृक्षित्तयोग्यताकौशलञ्च आकलष्ट्रियतुं बो,ष्ट्रियतुं �ा प्रयासो वि�विहतः - ४ - प्रायशः३ - यदा कदा२ - कदालिचत्१ - प्रसङ्गतः० - न कदाविप

१९. लिश4णसमये कवित प्रवितशतं लिश4काः एल्.सी.विK. प्र4ेपकयन्त्रम् अन्यं �ा सूचनासमे्प्रषणमाध्यमं प्रयुञ्जन्त्रिन्त।४ - ९०% तः अष्ट्रि,कम्३ -७०% तः ८९%२ - ५०% तः ६९%१ - ३०% तः ४९%० - २९% तः न्यूनम्

२०. भ�तः/भ�त्याः संस्थाने लिश4ा-लिश4ण-प्रविक्रयायाः गुण�त्ता अत्युत्तमा वि�द्यते -४ - दृढतया सहमतः३ - सहमतः२ - त�स्थः१ - असहमतः० - दृढतया असहमतः

२१. भ�तः/भ�त्याः संस्थाने समग्र-लिश4ायाः लिश4णस्य च वि�कासाय त्रयो वि�चाराः देयाः –

(अ)-----------------------------------------

(आ)---------------------------------------

(इ)------------------------------------ ***



IGNCA, NMM, Sanskrit Academies, ICPR, ICHR etc.



9. Data Templates / Documents - Quantitative Metrics (QnM)दत्तांशसंरचनाविन/प्रपत्राक्षिण(गुणमानम् सङ्ख्यामानं च)

Sl. No.

Criterion I – Curricular Aspects (150)प्रथमः विनकषः - पाठ्यचया7प4ाः (150)Key Indicator - 1.1 Curriculum Design and Development (50)प्र,ानसूचक: - 1.1 - पाठ्यचया7ः संरचना वि�कासश्च (50)

1. 1.1.2 Percentage of programme where syllabus revision was carried out during the last five years (10)वि�गतपञ्च�ष0षु वि�विहतस्य पाठ्यक्रमपुनरी4णस्य प्रवितशतता।1.1.2.1: How many Programmes were revised out of total number of Programmes offered year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�ष0षु सञ्चालिलताः कवित पाठ्यक्रमाः प्रवित�ष| पुनरी4ीताः?1.1.2.2 : Number of all Programmes offered by the institution year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�ष0षु संस्थायां कवित पाठ्यक्रमाः प्रवित�ष| सञ्चालिलताः?

Programme Code

Programme name

Name of the Department

Year of Introduction

If revision has been carried out in the syllabus during last 5 years Year of revision

Percentage of Syllabus content added or replaced

Link of the relevant document

काय7क्रमस्य कू�सङ्ख्या

काय7क्रमस्य नाम वि�भागस्य नाम

प्रस्ता�नायाः �ष7ः

वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु पाठ्यक्रमसंशो,नं वि�विहतं चेत् संशो,नस्य �ष7ः

योद्धिजतानां विनष्कालिसतानां पाठ्यक्रमाणां प्रवितशतम्

समुलिचतप्रपत्राक्षिण उद्योजनीयाविन

Document: Minutes of relevant Academic Council/BOS meeting

अध्ययनमण्Kलस्य/ वि�uत्परिरषदः उप�ेशनकाय7�ृत्तम् Details of Programme syllabus revision in last 5 years.

वि�गतपञ्च�ष0षु कृतस्य पाठ्यक्रमपुनरी4णस्य वि��रणम्



2. 1.1.3 Average percentage of courses having focus on indepth-shastric learning/ creative writing/ employability/ entrepreneurship/ skill development/Interdisciplinary/ Indigenous Knowledge base with modern application during the last five years (10)वि�गतपञ्च�षा7णाम् आमूलशास्त्राध्ययनं/ सज7नात्मकलेखनं/ कौशलवि�कासम्/ उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्त-सामर्थ्यय7म्/ अन्तश्शास्त्रीयं/ देशजज्ञानप्रणालीं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्षितंतानां पाठ्यपत्राणां प्रवितशतं मध्यमानस्य मानम्।1.1.3.1: Number of courses having focus on employability/entrepreneurship/ skill development year wise during the last five yearsउद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्त-सामर्थ्यय|/ कौशलवि�कासं च लक्ष्यीकृत्य प्र�र्षितंतानां पाठ्यपत्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।Name of the Course Course Code

Name of the Programme

Activities with direct bearing on Employability/ Entrepreneurship/ Skill development

Year of introduction

पाठ्यक्रमनामपाठ्यक्रमकू�सङ्ख्याा काय7क्रमस्य नाम

आमूलशास्त्राध्ययनं/ सज7नात्मकलेखनं/ कौशलवि�कासम्/ उद्यष्ट्रिमताम्/ उद्योगप्रान्त्रिप्तसामर्थ्यय7म्/ अन्तश्शास्त्रीयं/ देशजज्ञानप्रणालीं च सा4ात् प्रभा�यन्त्रिन्त काया7क्षिण


Documents: Programme/ Curriculum/ Syllabus of the courses

पाठ्यक्रमः/ पाठ्यचया7/ पाठ्यपत्राणां पाठ्यांशः Minutes of the Boards of Studies/ Academic Council meetings with approvals for these courses.

अध्ययनमण्Kलस्य इवित�ृत्ताविन, वि�uत्परिरषदा पाठ्यपत्रस्य अङ्गीकृवितः। MoU’s with relevant organizations for these courses, if any.

एतेषां पाठ्यचया7णां सङ्घ�नैः स�मताविन सहमवितज्ञापनपत्राक्षिण।



Key Indicator - 1.3 Curriculum Enrichment (30)प्र,ानसूचकः-१.३ पाठ्यचया7गुणसं�,7नम् (30)

4. 1.3.2 Number of value-added courses imparting transferable and life skills offered during the last five years (02)वि�गतपञ्च�ष0षु प्रचालिलतानां स्थानान्तराहा7णां जी�नकौशलप्रदानां मूल्यसं�,7कानाञ्च पाठ्यपत्राणां सङ्ख्या।1.3.2.1: How many new value-added courses are added within the last 5 years

वि�गतपञ्च�ष0षु कवित मूल्यसं�,7क-पाठ्यपत्राक्षिण योद्धिजताविन?5. 1.3.3 Average Percentage of students enrolled in the courses under 1.3.2 above (02)

1.3.2 विबन्दोः अनुरूपं जी�नकौशलप्रदे मूल्यसं�,7के च पाठ्यपते्र प्रवि�ष्टानां छात्राणां प्रवितशतता।


Key Indicator - 1.2 Academic Flexibility (50)प्र,ानसूचक: - 1.2 - शैक्षि4क-नमनीयता

3. 1.2.2 Percentage of Programmes in which Choice Based Credit System (CBCS)/elective course system has been implemented (current year data)

(20)वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्या/ ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्रप्रणाल्या प्र�र्षितंतानां पाठ्यक्रमाणां प्रवितशतता। (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)1.2.2.1: Number of Programmes in which CBCS/ Elective course system implemented.वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्या/ ऐल्पिच्छकपाठ्यपत्रप्रणाल्या प्र�र्षितंतानां पाठ्यक्रमाणां सङ्ख्या।

Name of all programs adopting CBCS course system

Name of all programs adopting elective course system

Programme Code

Year of implemetation of CBCS / elective course system


वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्याक्षिश्रतकाय7क्रमाणां नामाविन।

ऐल्पिच्छकपाठ्यक्रमाक्षिश्रतकाय7क्रमाणां नामाविन।


वि�कल्पाक्षिश्रतश्रेयोऽङ्कप्रणाल्याक्षिश्रतकाय7क्रमाणां प्रस्ता�ना�ष7ः

अपेक्षि4तप्रपत्राणाां सन्धानम्

Documents: Minutes of relevant Academic Council/BOS meetings.

अध्ययनमण्Kलस्य/ वि�uत्परिरषदः उप�ेशनकाय7�ृत्तम्


1.3.3.1: Number of students enrolled in value-added courses imparting transferable and life skills offered year-wise during the last five years गतपञ्च�ष0षु प्रचालिलतानां स्थानान्तराहा7णां जी�नकौशलप्रदानां मूल्यसं�,7क-पाठ्यपत्राणां प्रवित�षया सङ्ख्या।Name of the value added courses (with 15 to 20 or more contact hours) offered during last five years

Course Code

Year of offering

No. of times offered during the same year

Year of discontinuation

Number of students enrolled in the year

Number of students completing the course in the year

गतपञ्च�ष0षु पञ्चदशतः ति�ंशवितहोरापय7न्तं ततोऽष्ट्रि,कं �ा प्रचालिलतानां मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्राणां नामाविन।

पाठ्यक्रमकू�सङ्ख्या


तस्मिस्मन्ने� �ष0 तेषामे� काय7क्रमाणाम् आ�ृक्षित्तसङ्ख्या। वि�रवित�ष7ः

तस्मिस्मन् �ष0 पाठ्यक्रमे प्रवि�ष्टानां छात्राणां सङ्ख्या

तस्मिस्मन् �ष0 तस्मिस्मन् पाठ्यक्रमे साफल्यं प्राप्त�तां छात्राणां सङ्ख्या।

Year 1

Year 2

Name of the value added courses (with 15 to 20 or more contact hours) offered during last five years Course Code

Year of offering











Year 3 NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 308



Year of offering











Year 4


Year of offering











Year 5Name of the value added courses (with 15 to 20 or more

Course Code Year of offering

No. of times offered during the same


Number of students

Number of students



contact hours) offered during last five years year

enrolled in the year

completing the course in the year







Documents 1.3.2: Brochure or any other document relating to value added courses.

मूल्यसं�,7कपाठ्यपत्रमष्ट्रि,कृत्य परिरपवित्रकाः अथ�ा अन्यप्रलेखाः। Institutional data in prescribed format. सांस्थाविनकदत्तांशः देयःDocuments 1.3.3: Institutional data in prescribed format.

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः List of students enrolled. Brochure

प्रवि�ष्टानां छात्राणां सूची.

*DVV may verify random attendance sheet for at least 5% of the courses

6. 1.3.4 Percentage of students undertaking field projects/ internship / training programme/ summer assignment etc. (current year) (05)4ेत्रकाय7परिरयोजनासु अन्तःप्रलिश4णेषु प्रलिश4णपाठ्यक्रमेषु ग्रीष्मा�काशस्तकाय0षु गृहीतभागानां छात्राणां प्रवितशतता। (प्रकृत�ष7स्य)1.3.4.1: Number of students undertaking field project or internships4ेत्रकाय7परिरयोजनासु ग्रीष्मा�काशाटिदषु काया7क्षिण कु�7ताम्/ अन्तःप्रलिश4णं प्रापु्न�तां छात्राणां सङ्ख्या।Programme name Program Code Name of students undertaking field projects / internships


काय7क्रमस्य नाम काय7क्रमस्य कू�सङ्ख्या 4ेत्रकाय7परिरयोजनाः कु�7ताम्/ अन्तःप्रलिश4णं प्रापु्न�तां च छात्राणां सङ्ख्या अपेक्षि4तप्रपत्राणां सन्धानम्



Documents: Institutional data in prescribed format.

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः List of students enrolled.

प्रवि�ष्टानां छात्राणां सूची*DVV may verify random attendance sheet for at least 5% of the courses.

Key Indicator - 1.4 Feedback System (10)प्र,ानसूचकः -१.४, प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रणाली (२०)

7. 1.4.1 Structured feedback received from 1) Students2) Teachers3) Employers4) Alumni 5) Parents for design and review of syllabus Semester wise /year-wiseOptions:A. Any 4 of the aboveB. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt one D. Any 1 of the aboveE. None of the aboveअ,7सत्रप्रणाल्याः, �ार्षिषंकसत्रप्रणाल्याः �ा पाठ्यांशसंरचना समी4ाथ7ञ्च संरलिचता प्रवितपुष्ट्रिष्टः स्�ीविक्रयते - १. छाते्रभ्यः २. अध्यापकेभ्यः ३. �ृक्षित्तदातृभ्यः ४. पू�7च्छाते्रभ्यः ५. अक्षिभभा�केभ्यःवि�कल्पाः - अ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु काविनलिचत् चत्�ारिर



आ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु काविनलिचत् त्रीक्षिण इ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु केलिचत् uे अन्यतमं लिचनुत ई. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु विकमविप एकम् उ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु न विकमविप

8. 1.4.2 Feedback processes of the institution may be classified as follows: (05) A. Feedback collected, analysed and action taken and feedback available on websiteB. Feedback collected, analysed and action has been takenC. Feedback collected and analysedD. Feedback collectedE. Feedback not collectedसंस्थायाः प्रवितपुष्ट्रिष्टप्रविक्रया अ,ोलिलखिखतक्रमेण वि�भज्य दश्य7ते –

अ. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता, विक्रयान्त्रिन्�ता च, जालस्थाने प्रवितपुष्ट्रिष्टः उपलभ्यते च।आ. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता, विक्रयान्त्रिन्�ता च।इ. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता, वि�शे्लविषता च।ई. प्रवितपुष्ट्रिष्टः सङ्ग्रहीता।उ. प्रवितपुष्ट्रिष्टः न सङ्ग्रहीताURL for feedback collection and analysis reports

Documents: Stakeholder feedback report.

विहत,ारकाणां प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदनम् Action taken report of the University on feedback report as minuted by the Governing Council, Syndicate, Board of Management.

विहत,ारकाणां प्रवितपुष्ट्रिष्टवि�षयकं प्रवित�ेदन ंशालिसपरिरषदः काय7�ृत्तानुरूपं वि�श्ववि�द्यालयेन कृतकाय7स्य प्रवित�ेदनम् उपारोपणीयम्।

Criterion II -Teaching-Learning and Evaluation (200)विuतीयः विनकषः - 2 अध्यापनम्, अष्ट्रि,गमः मूल्याङ्कनं च (200)Key Indicator - 2.1 Student Enrolment and Profile (10)



प्र,ानसूचकः- 2.1 छात्रनामाङ्कनं छात्रवि��रक्षिणका च (10)9. 2.1.1 Average percentage of students from other States and Countries during the last five years (3)

वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां मध्यमानस्य प्रवितशततायाः मानम्।2.1.1.1: Number of students from other states states and Countries, year-wise during the last five years वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Year-1 - प्रथम�ष-ःYear of enrolment

Name of the student enrolled from other states

Number of students enrolled from other countries


पञ्जीकरण�ष7ः अन्येभ्यः राज्येभ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां नाम अन्येभ्यः रा#ेभ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या अपेक्षि4तप्रपत्राणां सन्धानम्

Year-2 -विद्वतीय�ष-ःYear of enrolment





Year-3 - तृतीय�ष-ःYear of enrolment





Year-4 - चतुथ-�ष-ःYear of enrolment


Name of students enrolled from other countries


पञ्जीकरण�ष7म् अन्येभ्यः राज्येभ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां नाम अन्येभ्यः रा#ेभ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या अपेक्षि4तप्रपत्राणां सन्धानम्

Year-5 - पञ्चम�ष-ःYear of enrolment


Name of students enrolled from other countries





Documents: List of students from other states and countries in prescribed format.

अन्येभ्यः राज्येभ्यः रा#ेभ्यश्च प्रवि�ष्टानां छात्राणां सूची Institutional data in prescribed format

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः(May be verified from DCF of AISHE)*Random check of the application on form of foreign students (5%)

10. 2.1.2 Demand Ratio (Average of Last five years) (4)अक्षिभयाचनायाः अनुपातः (वि�गतानां पञ्चानां �षा7णां मध्यमानम्)2.1.2.1: Number of seats available year-wise during the last five years वि�गतेषु पञ्च�ष0षु प्रवित�ष7म् उपलब्धानां स्थानानां सङ्ख्या।

Year - 1

Programme name Programme CodeNumber of seats available/sanctioned

Number of eligible applications received Number of Students admitted

काय7क्रमस्य नामकाय7क्रमस्य कू�सङ्ख्या

स�0षु काय7क्रमेषु उपलब्धानाम्/ अनुमोटिदतानां स्थानानां सङ्ख्या

अह7तां प्राप्त�ताम् आ�ेदनपत्रसमप7काणां छात्राणां सङ्ख्या प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या

Year - 2




स�0षु काय7क्रमेषु उपलब्धानाम्/अनुमोटिदतानां स्थानानां सङ्ख्या




Year - 3






Year - 4






Year -5







सांस्थाविनकदत्तांशः देयः

11 2.1.3 Average percentage of seats filled against seats reserved for various categories (SC, ST, OBC, Divyangjan, etc.) as per



. applicable reservation policy during the last five years (3)वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु, आर4णनीत्यनुसारेण, नानाप्र�ग0भ्यः (अनुसूलिचतजावितः, अनुसूलिचतजनजावितः, अप्रगतजावितः, टिदव्याङ्गजनाः, इत्यादयः) विनर्दिदंषे्टषु आरक्षि4तस्थानेषु, सम्पूरिरतानाम् आरक्षि4तस्थानानां प्रवितशतं मध्यमानस्य प्रवितशतता। 2.1.3.1: Number of actual students admitted from the reserved categories year-wise during the last five years वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु प्रवित�ष7म् आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या।Year

Number of seats earmarked for reserved category as per GOI or State Government rule Number of students admitted from the reserved category

�ष7ःभारतशासनस्य अथ�ा राज्यशासनस्य विनयमानुरूपम् आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः विनर्दिदंष्टानां स्थानानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्या आरक्षि4तप्र�ग0भ्यः प्राप्तप्र�ेशानां छात्राणां सङ्ख्या

SC ST OBC Gen Others SC ST OBC GenOthers

अनुसूलिचतजावितः अनुसूलिचतजनजावितः अप्रगतजावितः सामान्यम् अन्ये अनुसूलिचतजावितः अनुसूलिचतजनजावितः अप्रगतजावितः सामान्यम् अन्ये


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः(May be verified by DCF of AISHE.)*Random check for at least 5% of the students.

Key Indicator - 2.3 Teaching - Learning Process (20)प्र,ानसूचक: - 2.3 लिश4ण-अष्ट्रि,गमप्रविक्रया (20)

12. 2.3.2 Average percentage of teachers using ICT for effective teaching with Learning Management Systems (LMS), E-learning resources etc. (5)अष्ट्रि,गम-प्रबन्धन-प्रणाली (अ.प्र.प्र) �ैदु्यत-अष्ट्रि,गम-संसा,न (�ै.अ.स) प्रभृवितक्षिभः सह सूचना-संपे्रषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीं (सू.सं.प्रा) प्रभावि�लिश4णाथ7म् उपयुञ्जताम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।2.3.2.1 Number of teachers using ICTसूचना-संपे्रषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीम् (सू.सं.प्रा) उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सङ्ख्याNumber of teachers ICT tools Number of ICT Number of smart E-resources and Link of the relevant



using ICT (LMS, e-Resources)

and resources available

enabled classrooms with calss room number

classrooms with class room number techniques used documents

सूचना-संपे्रषण-प्रौद्योविगकीम् (सू.सं.प्रा) (अ.प्र.प्र., �ै.अ.सं) उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सङ्ख्या

उपलब्धाविन सू.सं.प्रा उपकरणाविन संसा,नाविन च

सूचना-संपे्रषण-प्रावि�ष्ट्रि,की-सौवि�ध्ययुतानां कक्ष्याणां सङ्ख्या चतुरतरकक्ष्यासङ्ख्या

उपयुक्ताविन �ैदु्यतसंसा,नाविन प्रयोगाश्च अपेक्षि4तानां प्रपत्राणां सन्धानम्

Documents: List of teachers using ICT.

सूचना-संप्रेषण-प्रावि�ष्ट्रि,कीम् उपयुञ्जताम् अध्यापकानां सूची LMS website/ Academic management system.

अ.प्र.प्र जालपु�स्य सन्धानम्/ शैक्षि4कप्रबन्धनप्रणाली Institutional data in prescribed format.


Key Indicator - 2.4 Teacher Profile and Quality (50)प्र,ानसूचकः 2.4 अध्यापकवि��रणं गुण�त्ता च (50)

13.14.

2.4.1 Average percentage of full time teachers against sanctioned posts during the last five years (05) अनुमोटिदताविन पदाविन लक्ष्यीकृत्य गतेषु पञ्चसु �ष0षु विनयुक्तानाम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता-2.4.3 Average teaching experience of full time teachers in number of years (05)पूण7कालिलकाध्यापकानाम् अध्यापनानुभ�स्य �ष7प्रमाणेन मध्यमानम्2.4.3.1 Total experience of full-time teachersपूण7कालिलकाध्यापकानां समष्ट्रिष्टसङ्ख्याName of the Full-time teacher

PAN

Designation

No. of sanctioned posts

Year of appointment

Name of the Department

Total years of Experience

Is the teacher still serving the institution/If not last year of the service of Faculty to the Institution



पूण7कालिलकाध्यापकानां नामाविन PAN पद�ी

प्रदत्तानां पदानां सङ्ख्या विनयुके्तः �ष7ः वि�भागस्य नाम

अनुभ��षा7णां समष्ट्रिष्टः

विनयुक्तः अध्यापकः अ,ुनाविप संस्थां से�ते �ा/ नो चेत् अन्त्रिन्तम�ष7ः कः?

Documents: Positions sanction letters by competent authority.

संस्थायाः पदानुमोटिदतपत्रम् Upload appointment letters of faculty during last five years.

अध्यापकानाम् अनुमवितपत्रं वि�गतपञ्च�षा7णामुपारोपयतु। Institutional data in prescribed format.

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः(May be verified from DCF of AISHE)

15. 2.4.2 Average percentage of full time teachers with Ph.D. during the last five years (05) गतेषु पञ्चसु �ष0षु, वि�द्या�ारिरष्ट्रि,ः (पीएच.Kी) इत्युपाष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।2.4.2.1: Number of full time teachers with Ph.D. year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु, वि�द्या�ारिरष्ट्रि,ः (पीएच.Kी) इत्युपाष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।Name of full time teachers with PhD

Year of obtaining PhD

Wheather recognised as research Guide for ph.D

Year of Recognition as Research Guide

वि�द्या�ारिरष्ट्रि,: पीएच.Kी. इवित उपाष्ट्रि,मतां पूण7कालिलकाध्यापकानां नामाविन उपाष्ट्रि,प्रान्त्रिप्त�ष7म् माग7दश7कत्�ेन मान्यता प्राप्ता �ा? माग7दश7कत्�ेन मान्यताप्रान्त्रिप्त�ष7म्

Documents:Institutional data in prescribed format.सांस्थाविनकदत्तांशः देयः

16 2.4.4 Average percentage of full time teachers who received awards, recognition, fellowships at State, National, International level from



.

17.

Government recognised bodies during the last five years (05)वि�गतपञ्च�षaषु राज्य-रा�-अन्तारा�स्तरेषु, स�-कार-स�-काराणिभज्ञातविनकायैः पुरस्कारं प्राप्त�तां पूण-कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवित�तता।3.4.2 The institution provides incentives to teachers who receive state, national and international recognition/awards (Yes/No) (02)ये अध्यापकाः राज्यस्तरीयां/ रावि�याम्/ अन्तारावि�यां मान्यतां/ पुरस्कृकित� प्रापु्न�न्तिन्त, सं�ा तान् प्रोत्साहयवित। (प्रोत्साहयवित/प्रोत्साहयवित)

Name of full time teachers receiving awards from state level,national level, international level

Year of Award PAN Designation

Name of the award, fellowship, received from Government or recognised bodies

Incentives given by the HEI in recognition of the award

Link for the relevant documents

राज्य-रा�-अन्तारा�स्तरे पुरस्कारं प्राप्नु�तां पूण-कालिलकाध्यापकानां सङ्ख्या

प्रान्तिप्त�ष-म् PAN पद�ी

स�-कार-स�-काराणिभज्ञातविनकायैः प्राप्तानां पुरस् काराणां नामाविन प्रोत्साहनराणि�ः

अन्तजा-लपुटे प्रप0ाणां सम्पक- सङ्केतः

Documents: e-copies of award letters (scanned or soft copy).

पुरस्कारस�बद्धानां पत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Institutional data in prescribed format.


18. 2.4.5 Average percentage of full time teachers from other States against sanctioned posts during the last five years (05)वि�गतपञ्च�षaषु, अनुमोटिदतेषु पदेषु अन्यराज्येभ्यः विनयुक्तानां पूण-कालिलकाध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवित�तता।2.4.5.1 Number of full time teachers from other states year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�षaषु अन्यराज्येभ्यः विनयुक्तानां पूण-कालिलकाध्यापकानां �ार्विष�कसङ्ख्या -Name of full time teacher from other state State from which qualifying degree was obtainedअन्यराज्येभ्यः पूण7कालिलकाध्यापकानां नामाविन राज्यस्य नाम यतः प्रमाणपतं्र प्राप्तम्




सांस्थाविनकदत्तांशः देयः Upload the relevant supporting document.

प्रस्तुत-आ�श्यकदत्तांशः उपारोपयतु

Key Indicator - 2.5 Evaluation Process and Reforms (40)प्र,ानसूचकः 2.5 मूल्याङ्कनप्रविक्रया, परिरष्करणोपायाः च (40)

19. 2.5.1 Average number of days from the date of last semester-end/ year-end examination till the declaration of results during the last five years (05)वि�गतपञ्च�ष0षु, षाण्मालिसक्याः �ार्षिषंक्याः च परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कात् परी4ापरिरणामघोषणाटिदनाङ्कं या�त् टिदनानां सङ्ख्यायाः मध्यमानम् -2.5.1.1: Number of days from the date of last semester-end/ year- end examination till the declaration of results year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु, षाण्मालिसक्याः �ार्षिषंक्याः च परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कात् परी4ापरिरणामघोषणाटिदनाङ्कं या�त् टिदनानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।Programme Name

Programme Code Semester/ year

Last date of the last semester-end/ year-end examination

Date of declaration of results of semester-end/ year-end examination

काय7क्रमस्य नाम


षाण्मालिसक्यनुसारेण/ �ार्षिषंक्यनुसारेण

वि�गतषाण्मालिसक्याः/ �ार्षिषंक्याः परी4ायाः अन्त्रिन्तमटिदनाङ्कः

षाण्मालिसक् या:/ �ार्षिषंक्याः परी4ायाः परी4ापरिरणामघोषणाया: टिदनाङ्कः



(May be verified from DCF of AISHE.)*Check 5% sample from the Controller of Exam (COE) office.

20. 2.5.5 Status of automation of Examination division along with approved Examination Manual: (5)परी4ावि�भागस्य यान्त्रिन्त्रकीकरणेन सह अङ्गीकृतायाः परी4ामाग7दर्शिशकंायाः ल्पिस्थवितः100% automation of entire division & implementation of Examination Management

Student registration, Hall ticket issue & Result Processing are automated (Yes/No)

Student registration and result processing are automated (Yes/No)

Result processing is only automated (Yes/No)

Follow manual methods (Yes/No)



System (EMS) (Yes/No)स� पूण7वि�भागस्य 100% यान्त्रिन्त्रकीकरणम्, परी4ा-प्रबन्धन-प्रणाल्याः काया7न्�यनं च। (आम्/न)

छात्राणां पञ्जीकरण-परी4ा-प्र�ेशपत्रं फलिलतांशप्रविक्रया च। (आम्/न)

छात्राणां पञ्जीकरण-फलिलतांश-प्रविक्रयानां यान्त्रिन्त्रकीकरणम्। (आम्/न)

फलिलतांशप्रविक्रयायाः यान्त्रिन्त्रकीकरणम्। (आम्/न)

परी4ाप्रवि�ष्ट्रि,दर्शिशंका (आम्/न)

Documents: Current Manual of examination automation system.

अक्षिभलेखाः परी4ा-यान्त्रिन्त्रकीकरण-प्रणाल्याः अ,ुनातनी दर्शिशंका Annual reports of examination including the present status of automation.

अ,ुनातन्याः यान्त्रिन्त्रकीकरणल्पिस्थत्या सविहतं परी4ायाः �ार्षिषंकं �ृत्तम् Institutional data in prescribed format.


Key Indicator - 2.6 Student Performance and Learning Outcomes (30)प्र,ानसूचकः - 2.6 छात्रस्य काय7विनष्पादनम् अष्ट्रि,गमपरिरणामाश्च (30)

21. 2.6.3 Average pass percentage of students (Current year data) (10)छात्राणाम् उत्तीण7तायाः प्रवितशतं सा,ारणमानम्2.6.3.1: Total number of final year students who passed the university examinationवि�श्ववि�द्यालयस्य परी4ायाम् उत्तीणा7नाम् अन्त्रिन्तम�षयाणां छात्राणां सङ्ख्या2.6.3.2: Total number of final year students who appeared for the examinationआन्त्रिन्तम�ष7परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां योगः

Program Code Program NameNumber of students appeared in the final year examination Number of students passed in final year examination

काय7क्रमस्य कू�सङ्ख्या काय7क्रमस्य नाम परी4ायां सम्बि�मलिलतानां छात्राणां सङ्ख्या

वि�श्ववि�द्यालयस्य अन्त्रिन्तम�ष7स्य परी4ायाम् उत्तीणा7नां छात्राणां सङ्ख्या


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 321


Annual Reports.�ार्षिषंकं �ृत्तम्

(May be verified from DCF of AISHE)

Key Indicator - 2.7 Student Satisfaction Survey (30)प्र,ानसूचकः 2.7 छात्रसन्तुष्टेः स�04णम् (30)

22. 2.7 Student Satisfaction Survey (30)(Online survey to be conducted and details of the students in the format mentioned below should be uploaded)छात्रसन्तुषे्टः स�04णम्2.7.1 Online student satisfaction survey regarding teaching learning process (30)अध्यापन- अष्ट्रि,गमयोः प्रविक्रयावि�षये अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र छात्रसन्तृप्तेः स�04णम्

Name of the student Gender Category

State of Domicile

Nationality if other than Indian Email ID

Programme name

Adhar Id number

Student Unique Enrolment ID

Mobile Number

Year of joining

छात्रस्य नाम लिलङ्गम् �ग7ः स्�देशःदेशः (वि�देशीयानां) �ैदु्यतपत्रसङ्केतः

काय7क्रमस्य नाम

आ,ार सङ्ख्या

पञ्जीकरणसङ्ख्या दूर�ाणीसङ्ख्या

पञ्जीकरण�ष7म्

Criterion III – Research, Innovations and Extension (250)तृतीयः विनकषः –अनुसन्धानं, न�ाचाराः वि�स्तारश्च (250)Key Indicator - 3.1 Promotion of Research and Facilities (20)प्र,ानसूचकः 3.1- अनुसन्धानप्रोन्नयनं सौवि�ध्याविन च (30)

23. 3.1.1 The institution has a well defined policy for promotion of research and Research Committee to monitor and address issues related to research and the same is uploaded on the institutional website (Yes /No) (02)संस्थायाम् अनुसन्धानस्य प्रोन्नत्यै सुचारुविनर्दिदंष्टा योजना अस्मिस्त। अनुसन्धानस्य समस्यानां विनराकरणाय, अनुसन्धानस्य प्रगतेः सं�ी4णाय अनुसन्धानसष्ट्रिमवितः अस्मिस्त। तत्स�| संस्थायाः जालस्थाने स्पष्टतया उपारोविपतम्। (आम् /न)Provide URL of Policy document on promotion of research uploaded on website



संस्थानस्य अन्तजा7लपु�े स्पष्टतया उद्योद्धिजतस्य अनुसन्धानसमुन्नयनस्य सन्धानं दीयताम्Documents: Minutes of the the Research Committee/ Academic Council/ Governing Council/ Syndicate/ Board of Management related to research promotion

policy adoption अनुसन्धानस्य प्रोन्नवितयोजनावि�षयकं शो,सष्ट्रिमतेः/ शैक्षि4कपरिरषदः/ शालिसपरिरषदः/ प्रबन्धपरिरषदः काय7�ृत्तं तत्स्�ीकृवितपत्रं च। Research promotion policy.

प्रोन्नवितयोजनावि�षयकं शो,सष्ट्रिमतेः काय7�ृत्तम्।

24. 3.1.2 The institution provides seed money for in-depth Shastric training/inter-disciplinary training to its teachers for research (during the last five years) (06)संस्था अध्यापकेभ्यः अनुसन्धानाय तलस्पर्शिशं शास्त्रीयं प्रलिश4णाय अन्तःशास्त्रीयं प्रलिश4णाय च मूलविनष्टि,ं ददावित (वि�गतपञ्च�ष0षु तस्य प्रवित�ष| मध्यमानम्)3.1.2.1: The amount of seed money provided by institution to its faculty year-wise during the last five years (INR in lakhs) संस्थया वि�गतपञ्च�ष0षु अध्यापकेभ्यः प्रदत्तो मूलविन,ेः �ार्षिषंकसङ्ख्या (ल4शः)।Name of the teacher getting seed money The amount of seed money Year of receiving grant

Duration of the grant

मूलविनष्ट्रि,प्राप्त�ताम् अध्यापकानां नामाविन। प्राप्तः मूलविनष्ट्रि,ः अनुदानप्राप्तं सं�त्सरम् अनुदानस्य अ�ष्ट्रि,ः

Documents: Minutes of the relevant bodies of the University.

वि�श्ववि�द्यालयस्य योग्यविनकायस्य काय7�ृत्तम् Budget and expenditure statements signed by the Finance Officer indicating seed money provided and utilized.

वि�श्ववि�द्यालयस्य वि�त्ताष्ट्रि,कारिरणा हस्ता4रिरतं मूलविन,ेः प्राप्तराशेः व्ययीकृतराशेश्च सूचकम् आयव्ययपत्रकं व्ययपत्रकं च। Institutional data in prescribed format.


25. 3.1.3 Number of JRFs, SRFs, Post Doctoral Fellows, Research Associates and any other research fellowships in the University enrolled during the last five years (02)वि�श्ववि�द्यालये वि�गतपञ्च�ष0षु पञ्जीकृतानां कविनष्ठशो,च्छात्राणां(JRF) �रिरष्ठशो,च्छात्राणां (SRF) शो,ोत्तरानुसन्धातॄणाम् (PDF) अनुसन्धानसहायकानाम् अन्येषां च अनुसन्धातॄणां सङ्ख्या-



3.1.3.1: The Number of JRFs, SRFs, Post Doctoral Fellows, Research Associates and other research fellows in the university enrolled year-wise during the last five years वि�श्ववि�द्यालये वि�गतपञ्च�ष0षु पञ्जीकृतानां कविनष्ठशो,च्छात्राणां(JRF) �रिरष्ठशो,च्छात्राणां (SRF) शो,ोत्तरानुसन्धातॄणाम् (PDF) अनुसन्धानसहायकानाम् अन्येषां च अनुसन्धातॄणां �ष7क्रमेण सङ्ख्या-

Sl.NoName of Research fellow

Year of enrolment

Duration of fellowship

Type of the fellowship

Granting agency

Name of qualifying exam if any (NET, GATE, etc.)

सङ्ख्याा अनुसन्धातुः नाम पञ्जीकरण�ष7म् छात्र�ृत्तेः अ�ष्ट्रि,ः छात्र�ृत्तेः प्रकारः

स्�ीकृवितदात्री संस्था योग्यतापरी4ायाः नाम


26. 3.1.4 University has the following facilities 1. Central Instrumentation Centre / Language Laboratory ComputerLab/ICT Lab2. Museum3. Studios/ Recording Studio for Audio-Video/e-P.G.Pathashala Facilities4. Research/Statistical Databases5. Manuscript Resource Centre (MRC)6. Manuscript Conservation Centre(MCC)7. Yoga Training Centre 8. Yoga Therapy Centre with modern equipmens9. Observatory/Yajna Shala10. Psychology Laboratory

Options:A. Any four facilities existB. Three of the facilities existC. Two of the facilities existD. One of the facilities exist



E. None of the facilities exist (06)वि�श्ववि�द्यालये अधोलिलखिखताविन सौवि�ध्याविन सन्तिन्त- 1. केन्द्रीयम् उपकरणकेन्द्रम्/ भाषाप्रयोग�ाला/ संगणकप्रयोग�ाला/ सूचना-सम्प्रेषण -प्रवि�लिधप्रयोग�ाला. 2. पुरातत्त्�संग्रहालयः3. दृश्य-श्रव्य-सामग्रीविनमा-णाय लिच0ांकन�ालायाः ध्�न्यंकन�ालायाः ई.पी.जी पाठ�ालायाः �ा सौवि�ध्याविन4. अनुसन्धानम्/साङ्ख्यकीयो दत्तां�विनलिधः5. पाण्डुलिलविपसंसाधनकेन्द्रम्6. पाण्डुलिलविपसंरक्षणकेन्द्रम्7. योगप्रणि�क्षणकेन्द्रम्8. आधुविनकयन्0सविहतं योग-उपचारकेन्द्रम्9. �ेध�ाला/ यज्ञ�ाला10. मनोवि�ज्ञानप्रयोग�ालावि�कल्पाः-अ. उपयु-के्तषु काविनलिचत् षट् सौवि�ध्याविन सन्तिन्तआ. उपयु-के्तषु काविनलिचत् पञ्च सौवि�ध्याविन सन्तिन्तइ. उपयु-के्तषु केलिचद ्चत्�ारिर सौवि�ध्याविन सन्तिन्त विकस्थिञ्चदेकं स्�ीकरणीयम् ई. उपयु-के्तषु विकस्थिञ्चद ्0ीणिण सौवि�ध्यम् अस्मिस्त उ. उपयु-के्तषु काविनलिचत् दे्व सौवि�ध्ये स्तःName of the facility Year of establishment Provide link of videos/pictures सौवि�ध्यस्य नाम स्थापनाया �ष7म् प्रपत्राक्षिण-भूलिचत्रसं�लिलता दृश्यसामग्री लिचत्राक्षिण

Documents: Videos and geotagged photographs.

भूलिचत्रसं�लिलतानां दृश्यसामग्रीलिचत्राणिा। (May be verified from DCF of AISHE)

27. 3.1.5 Percentage of departments with UGC-SAP, CAS, Funding from DST / ICSSR / ICPR, Shastra-chudamani Scheme, Ashtadashi



Scheme and other similar recognitions by government agency (02)वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य वि�लिशष्टसहायताकाय7क्रमस्य (SAP) प्रगताध्ययनकेन्द्रत्�ेन Kी.एस्.�ी., आय.सी.एस्.एस्.आर्., आय्.सी.पी.आर्. संस्थाभ्यः शो,विनष्ट्रिमत्तं ,नप्रान्त्रिप्तः, शास्त्रचूKामक्षिणयोजनायां प्रकष7केन्द्रत्�ेन न�ाचारकेन्द्रत्�ेन अष्टादशीयोजनायाम् अन्यस्यां �ा सदृशयोजनायाम् अक्षिभज्ञातानां वि�भागानां प्रवितशतता।3.1.5.1: Number of departments with UGC-SAP, CAS, funding from DST / ICSSR / ICPR, Shastra-chudamani Scheme, Ashtadashi Scheme and other similar recognitions by government agency वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य वि�लिशष्टसहायताकाय7क्रमस्य प्रगताध्ययनकेन्द्रत्�ेन Kी.एस्.�ी., आय.सी.एस्.एस्.आर्., आय्.सी.पी.आर्. संस्थाभ्यः शो,विनष्ट्रिमत्तं ,नप्रान्त्रिप्तः शास्त्रचूKामक्षिणयोजनायां प्रकष7केन्द्रत्�ेन न�ाचारकेन्द्रत्�ेन अष्टादशीयोजनायाम् अन्यस्यां �ा सदृशयोजनायाम् अक्षिभज्ञातानां वि�भागानां सङ्ख्या।Name of the Department

Name of the Scheme

Name of the funding agency Year of Award Funds provided

Duration of award

वि�भागस्य नाम योजनायाः नाम ,नदात्री संस्थापरिरयोजनायाः अनुमवित�ष7ां प्रदत्तं ,नम्

शो,योजनायाः अ�ष्ट्रि,ः

Documents: e-version of departmental recognition letters or other award letters

वि�भागीय-अनुदान-अनुमवितपत्राणां �ैद्युतभागः अथ�ा अन्यानुमवितपत्राक्षिण

Key Indicator - 3.2 Resource Mobilization for Research (20)प्र,ानसूचकः 3.2 अनुसन्धानाय आर्शिथंकस्रोतसां सङ्ग्रहः (20)

28.29. 30.

3.2.1 Grants for research projects sponsored by the non-government sources such as industry, corporate houses, other allied organizations, national/international bodies, endowments, chairs in the institution during the last five years (INR in Lakhs) (3)संस्थायां गतपञ्च�ष0षु उद्योग-औद्योविगकाष्ट्रि,ष्ठान-दत्तविनष्ट्रि,- अन्ताराष्ट्रि#यविनकायैः अन्याक्षिभश्च अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः एतादृशीक्षिभः अन्याक्षिभश्च संस्थाक्षिभ�ा7 प्रायोद्धिजतानां शो,योजनानां कृते प्राप्तमनुदानं पीठाविन च (ल4शः)3.2.1.1 Total Grants for research projects sponsored by the non-government sources such as industry, corporate houses, other allied organizations, national/international bodies, endowments, Chairs in the institution year-wise during the last five years (INR in Lakhs)संस्थायां गतपञ्च�ष0षु उद्योग-औद्योविगकाष्ट्रि,ष्ठान-दत्तविनष्ट्रि,- अन्ताराष्ट्रि#यविनकायैः अन्याक्षिभश्च अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः एतादृशीक्षिभः अन्याक्षिभश्च संस्थाक्षिभ�ा7 प्रायोद्धिजतानां शो,योजनानां कृते प्राप्तानाम् अनुदानानां �ार्षिषंकयोगः (ल4शः)-3.2.2 Grants for research projects sponsored by the government sources like UGC, Rashtriya Sanskrit Sansthan, IGNCA, NMM, Sanskrit Academies, ICPR, DST, ICHR etc. during the last five years (INR in Lakhs) (07)



वि�गतपञ्च�ष0षु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोग-राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थान-इद्धिन्दरागाँ,ीराष्ट्रि#यकलाकेन्द्र-राष्ट्रि#यपाण्Kुलिलविपष्ट्रिमशन्-संस्कृताकादमी- भारतीयदाश7विनकानुसन्धानपरिरषद-्भारतीयैवितहालिसकानुसन्धानपरिरषदाटिदक्षिभ: स�7कारीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतानां शो,परिरयोजनानां कृते प्राप्तमनुदानम्। (ल4शः)3.2.2.1: Total Grants for research projects sponsored by the government sources year-wise during the last five years (INR in Lakhs) वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतानां शो,परिरयोजनानां कृते प्राप्तानामनुदानानां �ार्षिषंकयोगः। (ल4शः)3.2.3 Number of research projects per teacher funded by government and non-government agencies during the last five years (5)वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयाक्षिभः अस�7कारीयाक्षिभश्च संस्थाक्षिभः प्रत्येकम् अध्यापकाय आर्शिथकंासाहाय्येन प्रदत्तशो,योजनाः। 3.2.3.1: Number of research projects funded by government and non-government agencies year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयाक्षिभः अस�7कारीयाक्षिभश्च संस्थाक्षिभः प्रत्येकम् अध्यापकाय आर्शिथंकासाहाय्येन प्रदत्तशो,योजनानां �ार्षिषंकसङ्ख्या। 3.2.3.2 : Number of full time teachers worked in the institution year-wise during the last 5 yearsवि�गतपञ्च�ष0षु पूण7कालिलकत्�ेन काय| कृत�तामध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Name of the Project/ Endowments, Chairs

Name of the Principal Investigator

Name of the Funding agency

Type (Government/Non-Government)

Department of Principal Investigator/ Co Investigator

Year of Award

Funds provided (INR in lakhs)

Duration of the project

शो,योजनायाः/ दत्तविन,ेः/ पीठानां नामाविन

प्रमुखान्�ेषकस्य नाम

आर्शिथंकसाहाय्यप्रदात्राी संस्था

शासकीयम्/ अशासकीयम् प्रमुखान्�ेषकस्य वि�भागः

परिरयोजनायााः अनुमवित�ष7म् प्रदत्तो रालिशः

शो,योजनाायाः अ�ष्ट्रि,ः

Documents 3.2.1: e-copies of the grant award letters for research projects sponsored by non-government.

अस�7कारीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतायाः शो,योजनायाः कृते अनुदानप्रान्त्रिप्तपत्रस्य �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Institutional data in prescribed format.

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः (May be verified from DCF of AISHE)

Documents 3.2.2: e-copies of the grant award letters for research projects sponsored by government.

शासकीयसंस्थाक्षिभः प्रायोद्धिजतायाः शो,योजनायाः कृते अनुदानप्रान्त्रिप्तपत्रस्य �ैदु्यतप्रवितलिलपयः।



Institutional data in prescribed format.सांस्थाविनकदत्तांशः देयः

(May be verified from DCF of AISHE)

Key Indicator - 3.3 Innovation Ecosystem (30)प्र,ानसूचकः- 3.3 न�ाचारसं�लिलता पारिरल्पिस्थवितकी प्रणाली (22)

31. 3.3.2 Number of awards won by institution/teachers for innovation during the last five years (03)वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु संस्थया अध्यापकैः न�ाचारवि�षये प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां सङ्ख्या। 3.3.2.1: Total number of awards for innovation won by institution/teachers year-wise during the last five years वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु संस्थया/ अध्यापकैः न�ाचारवि�षये प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां �ार्षिषंकसमष्ट्रिष्टसङ्ख्या।Title of the innovation

Name of the Awardee

Name of the Awarding Agency with contact details Year of Award

Category- institution/ teacher/ research scholar/ student

न�ाचारस्य शीष7कम पुरस्कारं प्राप्त�तः नामसम्पक7 सङ्केतेन सह पुरस्कारप्रदात्र्याः संस्थाया नाम पुरस्कारप्रान्त्रिप्त�ष7म्

वि�भागः - संस्था/ अध्यापकः/ शो,छात्रः/ छात्रः

Documents: e- copies of award letters.

पुरस्कारपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Institutional data in prescribed format.


32. 3.3.3 Number of mentoring provided to the newly established Institutes during the last five years (05)वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु अन्येषाम् अक्षिभन�ानां सद्यः स्थाविपतानां संस्थानां समारम्भाय प्रदत्तं माग7दश7नम् - 3.3.3.1 Total number of mentoring provided to other newly established Institutes year-wise during the last five years



वि�गतपञ्च�ष0षु अन्येषाम् अक्षिभन�ानां सद्यः स्थाविपतानां संस्थानां समारम्भाय प्रदत्तस्य माग7दश7नस्य �ार्षिषंकसङ्ख्या Name of the Institute Nature of Mentoring

From (Month and Year) To (Month and Year) Contact information of the Mentee

सं�ायाः नामसं�ायाः स्�रूपं काय-के्ष0ं च प्रारम्भ�ष-म् मासश्च

विकयत्पय-न्तं (मासः �ष-ञ्च) सं�ाप्रोन्नायकानां सम्पक- सङ्केतः

Documents: e- copy of the letter from mentee or mentor .

माग7दश7कात् प्राप्तपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Upload letter from the University (mentor) /Mentee for the academic /infrastructure etc.

परिरसरे समारम्भाय वि�श्ववि�द्यालयात् प्राप्तमनुमवितपत्रम् उपारोपयतु।

Key Indicator - 3.4 Research Publications and Awards (100)प्र,ानसूचकः- 3.4 शो,प्रकाशनाविन पुरस्काराश्च (100)

33. 3.4.1 The institution has a stated Code of Ethics to check malpractices and plagiarism in Research (Yes /No) (02)अनुसन्धानवि�षये कृवितचौय| कदाचारं विनरोद्धुं कालिचत् विनणता नीवितसंविहता संस्थायाम् अस्मिस्त (अस्मिस्त/नास्मिस्त)

Data Requirements : Code of Ethics to check malpractices and plagiarism in Research to be made available on institutional website

संस्थायाः जालस्थाने अनुसन्धाने कृवितचौय| कदाचारं च विनरोद्धुं विनणता नीवितसंविहता उपलब्धा भ�ेत्।34. 3.4.3 Number of Patents acquired/Creative writings/ Critical Shastric writings composed in Sanskrit awarded by State and National

bodies hitherto unknown manuscripts brought to light through publication during the last five years (10)वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तानां स्�त्त्�ाष्ट्रि,काराणां/ सज7नात्मकलेखानाम्/ संस्कृतभाषया लिलखिखता वि�मशा7त्मकशास्त्रीयलेखानां कृते राज्य/ रा#ीयविनकायैः प्राप्तपुरस्काराणाम् सङ्ख्या। अप्रकालिशतमातृकाणां/ प्राकाश्यमानीतानां मातृकाणां सङ्ख्या।3.4.3.1: Total number of the above awards - year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तपुरस्काराणां सं�त्सरशः सङ्ख्या -Name of the Patents acquired/ Creative writings/ critical Shastric writings composed in Sanskrit or awarded/ copy

Year of Publication in reputed press

Title of the patent Year of Award



right generated/ hitherto unknown manuscripts published/ awarded स्�त्त्�ाष्ट्रि,काराणां/ सज7नात्मकलेखानाम्/ संस्कृतभाषया लिलखिखता वि�मशा7त्मकशास्त्रीयलेखानां कृते प्राप्तपुरस्काराणाम्/ कृवितस्�ा�यानाम्/ अप्रकालिशतमातृकाणां-प्राकाश्यमानीतानां मातृकाणां च नाम प्रकाशन�ष7म् स्�त्�-अष्ट्रि,काराणां शीष7कम् पुरस्कार�ष7म्

Documents: e- copies of the letters of awards

पुरस्कारपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Name of the reputed press

अक्षिभमतप्रकाशकसंस्थायाः नाम

35. 3.4.4 Number of Ph.D.s awarded per teacher during the last five years (16)वि�गतपञ्च�ष0षु प्रत्येकम् अध्यापकस्य विनद0शने वि�द्या�ारिरध्युपाष्ट्रि,भाजां शो,च्छात्राणां सङ्ख्या-3.4.4.1: How many Ph.D’s are awarded year-wise during the last 5 yearsवि�गतपञ्च�ष0षु कवितक्षिभः छातै्रः वि�द्या�ारिरध्युपा,यः प्राप्ताः? (सं�त्सरक्रमेण)3.4.4.2 : Number of teachers recognized as guides year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�ष0षु माग7दश7कत्�ेन माविनतानाम् अध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।Name of the PhD scholar Name of the Department Name of the guide/s Title of the thesis

Year of registration of the scholar

Year of award of PhD

�ोधEा0स्य नाम वि�भागस्य नाम माग-द�-कस्य नाम �ोधप्रqन्धस्य नाम�ोधEा0स्य प�ीकरण�ष-म्

उपालिधप्रान्तिप्त�ष-म्

Documents: Institutional website.

संस्थायाः जालसन्धानम् Verify from Shodh-ganga.

शो,गङ्गातः परीक्ष्यताम्। Institutional data in prescribed format.




36. 3.4.5 Number of research papers/ Conference Proceedings per teacher in the Journals notified on UGC website/recognised peer reviewed journals/ reputed journals published by Sanskrit/ General Universities/ Departments/ Research Institutes and notified journals by the Rashtriya Samskrit Sansthan in its website (25)वि�गतपञ्च�ष0ष ु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य जालस्थान े अष्ट्रि,सूलिचतास ु शो,पवित्रकासु, संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयैः तविuभागैः प्रकालिशतास ु शो,पवित्रकासु, स�मेलनकाय7�ृत्तेषु राष्ट्रि#यसंस्कृतसंस्थानस्य जालस्थाने अष्ट्रि,सूलिचतासु शो,पवित्रकासु �ा प्रत्येकम् अध्यापकस्य प्रकालिशतशो,पत्राणां सङ्ख्या।3.4.5.1: Number of research papers in the Journals notified on UGC website year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य जालस्थाने अष्ट्रि,सूलिचतासु शो,पवित्रकासु प्रकालिशतशो,पत्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Title of paper

Name of the author/s

Department of the teacher Name of journal

Year of publication

ISSN number

Link of the recognition in UGC enlistment of the Journal

�ोधप0स्य �ीष-कम्

लेखकस्य नाम

प्राध्यापकस्य वि�भागः

�ोधपवि0कायाः नाम प्रका�न�ष-म्

आई. एस्. एस्. एन्. सङ्ख्या

वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगेन परिरलिचमि¢तासु �ोधपवि0कासु प्रकाणि�त�ोधलेखानां सङ्ख्या



37. 3.4.6 Number of books edited and chapters in edited volumes/ books published, monographs in Sanskrit and other languages, original creative writing in Sanskrit, Sanskrit Shastras etc. (excluding awarded works), per teacher during the last five years (25)वि�गतपञ्च�षा7�,ौ प्रत्यध्यापकं प्रकालिशतग्रन्थानां/ सम्पाटिदतग्रन्थेषु लिलखिखताध्यायानां/ प्रकालिशतपुस्तकानां/ प्रकालिशतशो,पत्राणां/ संस्कृते ए�ं संस्कृतशास्ते्रषु सज7नात्मकलेखानां सङ्ख्या। (पुरस्कारप्राप्तग्रन्थान् वि�हाय)3.4.6.1: Total number of books and chapters in edited volumes / books published, and papers in national/international conference-proceedings monographs, creative writing year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�षा7�,ौ प्रत्यध्यापकं प्रकालिशतग्रन्थानां/ सम्पाटिदतग्रन्थेषु लिलखिखताध्यायानां/ प्रकालिशतपुस्तकानां/ राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#य-सङ्गोष्ठीकाय7�ृक्षित्तषु प्रकालिशतशो,पत्राणां/ सज7नात्मकलेखानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।



Sl. No.

Name of the teacher

Title of the book/chapters published

Title of the paper

Title of the proceedings of the conference

Name of the conference

National/ International

Year of publication

ISBN/ISSN number of the proceeding

Affiliating Institute at the time of publication

Name of the publisher

सङ्ख्या

अध्यापकस्य नाम

प्रकालिशतस्य पुस्तकस्य शीष7कम्

पवित्रकायाः शीष7कम्

सङ्गोष्ठीकाय7�ृत्तस्य शीष7कम्

सङ्गोष्ठ्याः नाम

राष्ट्रि#यम्/ अन्ताराष्ट्रि#यम् प्रकाशन�ष7म्

आई. एस. बी. एन./आई एस. एस. एन.सङ्ख्या

प्रकाशनकाले अनुदानसंस्थायाः नाम

प्रकाशकस्य नाम



Key Indicator - 3.5 Consultancy (20)प्र,ानसूत्रकः – 3.5 परामश7ः (08)

38. 3.5.1 Institution has a policy on consultancy including revenue sharing between the institution and the individual (Yes /No) (05)व्यलिक्तसंस्थयोः मध्ये परामशा7द ्प्राप्तस्य आयस्य संवि�भागाथ| कालिचद ्योजना संस्थया कल्पिल्पता (आम्/ न)Provide URL of the consultancy policy document.पराम�-कपरिरयोजनायाः अन्तजा-लसङ्केतः

Documents: Minutes of the Governing Council/ Syndicate/Board of Management related to Consultancy policy.

काय7परिरषदः/ कस्याविप विनकायस्य परामश7कनीवितस�बद्धकाय7�ृत्तम् Soft copy of the Consultancy Policy.

परामश7कनीतेः �ैदु्यतप्रवितलिलविपः Institutional data in prescribed format.


39. 3.5.2 Revenue generated from consultancy during the last five years (INR in Lakhs) (03)वि�गतपञ्च�षा7�,ौ संस्थया परामश7uारा अ�ाप्तो रालिशः (ल4शः)



3.5.2.1: Total amount generated from consultancy year-wise during the last five years (INR in lakhs) वि�गतपञ्च�षा7�,ौ संस्थया परामश7uारा अ�ाप्तो रालिशः सं�त्सरक्रमेण (ल4शः)Name of the consultant

Name of consultancy project

Consulting/Sponsoring agency with contact details Year

Revenue generated (INR in Lakhs)

परामश7काणां नामाविन परामश7कपरिरयोजनाया नाम सम्पक7 वि��रणसविहतं प्रायोजक/परामश7कसंस्था �ष7म् अर्जिजंतं ,नम् (रूप्यकेषु)

Documents: Audited statements of accounts indicating the revenue generated through consultancy.

परामश7माध्यमेन अर्जिजंत,नरालिशसूचकम् अङ्के4णवि��रणम् Institutional data in prescribed format.


Key Indicator - 3.6 Extension Activities (40)प्र,ान सूचकः - 3.6 वि�स्तारगवितवि�,यः (50)

40. 3.6.2 Number of awards and recognition received for extension activities from Government /recognised bodies during the last five years (02)वि�स्तारचया7णां कृते स�7कारात्/ मान्यताप्राप्तविनकायेभ्यः वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्ताः पुरस्काराः/ स�माना: 3.6.2.1: Total number of awards and recognition received for extension activities from Government /recognised bodies year-wise during the last five yearsवि�स्तारगवितवि�,ीनां कृते स�7कारात्/ मान्यताप्राप्तविनकायेभ्यः वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तानां पुरस्काराणां/ स�मानानां �ार्षिषंकयोगः।

Name of the activityName of the Award/ recognition

Name of the Awarding government/ recognised bodies Year of award

विRयाकलापस्य नाम पुरस्कारस्य/ वि�णि�Oतायाः नाम पुरस्कारप्रदायकः स�-कारीयः/ मान्यताप्राप्तः विनकायः पुरस्कारप्राप्तेः �ष-म्

Documents: e-copy of the award letters.

पुरस्कारपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Institutional data in prescribed format.


41. 3.6.3 Number of extension and outreach Programmes conducted in collaboration with industry, community and Non- Government Organisations NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 333


through NSS/Swaccha Bharata Abhiyana/NCC/Red cross/YRC etc., during the last five years (15)वि�गतपञ्च�ष0षु उद्योगसंस्थायाः, समुदायस्य तथा अस�7कारीयसंस्थानां सहयोगेन राष्ट्रि#यसे�ायोजना/ स्�च्छभारताक्षिभयानः/ राष्ट्रि#यबालचरसंघ/ रेKक्रास्/ �ाई-आर्-सी इत्यादीनां माध्यमेन आयोद्धिजताः वि�स्तारकाय7क्रमाः बविहमु7खकाय7क्रमाश्च।3.6.3.1: Number of extension and outreach Programmes conducted in collaboration with industry, community and Non-Government Organisations through NSS/NCC/Red cross/YRC etc., year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु उद्योगसंस्थायाः, समुदायस्य तथा अस�7कारीयसंस्थानां सहयोगेन राष्ट्रि#यसे�ायोजना/ स्�च्छभारताक्षिभयानः / राष्ट्रि#यबालचरसंघ/ रेKक्रास्/ �ाई-आर्-सी इत्यादीनां माध्यमेन आयोद्धिजतानां वि�स्तारकाय7क्रमाणां बविहमु7खकाय7क्रमाणाञ्च �ार्षिषंकी सङ्ख्या।Name of the activity Organising unit/ agency/ collaborating agency

Year of the activity

Number of students participated in such activities

विक्रयाकलापस्य नामसहयोविगसंस्थानानां नामाविन -अशासकीयसंस्थाः, उद्योगः, विनकायः योजनायाः नाम तादृशगवितवि�,ौ भागग्राविहणां छात्राणां सङ्ख्या

Documents: Reports of the event organized.

आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम् Institutional data in prescribed format.


42. 3.6.4 Average percentage of students participating in extension activities with Government Organisations, Non-Government Organisations and Programmes such as Spoken Sanskrit Camps/Shibiras /Yoga camps/ etc. during the last five years. (15)वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयसंस्थाक्षिभः अस�7कारीयसंस्थाक्षिभश्च सह समायोद्धिजतेषु संस्कृतसम्भाषणलिशविबर-योगलिशविबराटिदवि�स्तारकाय7क्रमेषु छात्राणां भागग्राविहतायाः मध्यमानस्य प्रवितशतता।3.6.4.1: Total number of students participating in extension activities with Government Organisations, Non-Government Organisations and Programmes such as Spoken Sanskrit Camps/ Shibira-s/ Yoga camps/ etc. year-wise during the last five years.वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयसंस्थाक्षिभः अस�7कारीयसंस्थाक्षिभश्च सह समायोद्धिजतेषु संस्कृतसम्भाषणलिशविबर-योगलिशविबराटिदवि�स्तारकाय7क्रमेषु छात्राणां भागग्राविहतायाः �ार्षिषंकयोगः।Name of the activity

Organising unit/ agency/ collaborating agency Name of the scheme Year of the activity

Number of students participated in such activities



गवितवि�,ेः नामसहयोविगसंस्थानानां नामाविन - अशासकीयसंस्थाः, उद्योगः, विनकायः योजनायाः नाम गवितवि�,ेः �ष7म्

तादृशगवितवि�,ौ भागग्राविहणां छात्राणां सङ्ख्या


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः Report of the event.

काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्

Key Indicator - 3.7 Collaboration (20)प्र,ानसूचकः - 3-7 सहयोगः (18)

43. 3.7.2 Number of functional MoUs with institutions of national, international importance, other universities, industries, corporate houses etc. during the last five years (only functional MoUs with ongoing activities to be considered) (05)राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#यमहत्त्�शालिलक्षिभः संस्थाक्षिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च सह कृतानाम् आर्शिथंकानुबन्धानां सङ्ख्या (के�लं प्र�त7मानगवितवि�,ीनामे� आर्शिथकंानुबन्धसहयोगपत्राक्षिण स्�ीकरणीयाविन)3.7.3.1: Number of functional MoUs with institutions of national, international importance, other universities, industries, corporate houses etc. year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु राष्ट्रि#य-अन्ताराष्ट्रि#यमहत्त्�शालिलक्षिभः संस्थाक्षिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च सह कृतानाम् अ,ुना प्र�त7मानानाम् आर्शिथंकानुबन्धानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Organisation with which MoU is signed

Name of the institution/ industry/ corporate house

Year of signing MoU

Duration

List the actual activities under each MoU year wise

Number of students/teachers participated under MoUs

संस्था, यया आर्शिथकंानुबन्धसहयोगपते्र हस्ता4रिरतम्

संस्थायाः/ उद्योगसंस्थायाः/ औद्योविगकपरिर�ारस्य नाम

आर्शिथकंानुबन्धपते्र हस्ता4रस्य �ष7म् अ�ष्ट्रि,ः

आर्शिथंकानुबन्धपत्रान्तग7ततया �ास्तवि�कगवितवि�,ीनां �ार्षिषंकसूची

परस्परानुबन्धपत्रान्तग7ततया भागग्राविहणां छात्राणाम्/ अध्यापकानां सङ्ख्या।

Documents: e-copies of the MoUs with institution/ industry/ corporate house.



संस्थाक्षिभः, वि�श्ववि�द्यालयैः, औद्योविगकपरिर�ारैः च हस्ता4रिरतानाम् आर्शिथंकानुबन्धपत्राणां �ैदु्यतप्रवितलिलपयः। Institutional data in prescribed format.


Criterion IV – Infrastructure and Learning Resources (100)चतुथ7ः विनकषः- मूलसंरचना अष्ट्रि,गमसंसा,नाविन च (100)Key Indicator - 4.1 Physical Facilities (30)प्र,ानसूचकः 4.1 भौवितकसौवि�ध्याविन (40)

44. 4.1.4 Percentage of classrooms and seminar halls with ICT - enabled facilities such as smart class, LMS (Learning Management System), etc. (current year data) (04)सूचनासंपे्रषणप्रवि�ध्या सू्फत7कक्ष्या-अष्ट्रि,गमप्रबन्धप्रणालीप्रभृवितक्षिभः उपोद्बलिलतकक्ष्याणां, सङ्गोष्ठीकक्ष्याणां च प्रवितशतता। (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)4.1.3.1: Number of classrooms and seminar halls with ICT facilitiesउपोद्बलिलतकक्ष्याणां, सड्गोष्ठीकक्ष्याणां च सङ्ख्या।Room number or Name of classrooms/Seminar Hall with LCD / wifi/LAN facilities with room numbers Type of ICT facilityएल्-सी-Kी-प्रदश7कसौवि�ध्ययुतानां/�ैफे-स्थाविनक-प्रदेश-सन्धान-युक्तानां कक्ष्याणां सूचना-संपे्रषणप्रवि�,ी-सौवि�ध्ययुतानां संगोष्ठीकक्ष्याणां च सङ्ख्या/ नाम सूचना-संपे्रषणप्रवि�,ी-सौवि�ध्यस्य प्रकारः

Documents: Hyper linked video.परिरसम्बिन्धतचलनलिचत्राणिा

Key Indicator - 4.2 Library as a Learning Resource (20)प्र,ानसूचक: - 4.2 लिश4णसंसा,नरूपेण ग्रन्थालय: (20)

45.46.

4.2.3 Does the Institution/ Library have the following: 1. Back Volumes of Rare Sanskrit Journals/ Indological Journals/ Journals Related to Sanskrit Studies like Indian Historical Quarterly (IHQ)/ Annalas of Bhandarkar Oriental Research Institute (ABORI)/ Brahmavidya/ Sarasvati-sushama etc.2. Sanskrit magazines and Sanskrit Periodicals



3. e-journals4. e-books5. e-dictionaries of Sanskrit6. Sanskrit Databases7. Bhartavani Portal8. CD’s or DVD’s for the study of Vedas9. Electronic Display Board10. Internet/Wifi Facility11. Search Facility12. Reprographic facility

Options: A. Any 4 of the above B. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt One D. Any 1 of the aboveE. None of the aboveग्रन्थालये अ,ोदर्शिशंताविन विकयन्त्रिन्त सन्त्रिन्त ? 1. संस्कृतपवित्रकाणां/ भारतीयवि�द्यापवित्रकाणां प्राचीनसम्पु�ाविन/ संस्कृतवि�द्यासंबद्धपवित्रकाः यथा – भारतीयेवितहास तै्रमालिसकी/ भण्Kारकरप्राच्यवि�द्यापवित्रका/ ब्रह्मवि�द्या/ सारस्�तीसुषमाप्रभृतयः2. संस्कृतपवित्रकाः विनयतकालिलकसंस्कृतपवित्रकाश्च3. �ैदु्यतपवित्रकाः4. �ैदु्यतग्रन्थाः5. �ैदु्यताः संस्कृतभाषाकोषाः 6. �ैदु्यतदत्तांशविनष्ट्रि,ः7. भारत�ाणीसंसा,नाविन8. �ेदशास्त्रग्रन्थानां पाठनस्य ध्�विनमुटिद्रकाः सान्द्रमुटिद्रकाः �ा9. �ैदु्यतं प्रदश7नफलकम्10. अन्तजा7ल/विनस्तन्त्रिन्त्रजालसौवि�ध्यम्



11. सङ्गणकीयग�ेषणसौवि�ध्यम्12. छायाप्रवित सौवि�ध्यम्वि�कल्पाःअ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु याविन काविनलिचत् चत्�ारिरआ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु याविन काविनलिचत् त्रीक्षिणइ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु ये केलिचद ्uे एकं लिचनुत।ई. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु यखित्कमविप एकम्उ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु न विकमविप4.2.5 Availability of remote access to e-resources of the library (Yes /No) (01)ग्रन्थालयस्य �ैदु्यतसंसा,नानां सुदूरसन्धानम् अस्मिस्त �ा ? (अस्मिस्त/नास्मिस्त)Details of memberships/ Subscription

Name of service subscribed to

No. of e-resources with full text access

Validity period

Usage report from the service provider if applicable

Whether remote access provided? (Yes / No)

web link of remote access

सदस्यतावि��रणम्/ ,नांशदानवि��रणम्

,नांशदानसे�नस्य नाम

�ैदु्यतसंसा,नानां सङ्ख्या अ�ष्ट्रि,ः से�नदातुः वि��रणम्

दूरतः सन्धानम् अस्मिस्त �ा न �ा?

दूरतः सन्धानस्य अन्तजा7लसङ्केताः



47. 4.2.4 Average annual expenditure for purchase of books and journals during the last five years (INR in Lakhs) (5)पुस्तकानां पवित्रकाणां च क्रयणाय वि�गतपञ्च�ष0षु व्यष्ट्रियतस्य ,नस्य मध्यमानम्। (ल4शः)4.2.4.1: Annual expenditure for purchase of books and journals year-wise during the last five years (INR in lakhs)पुस्तकानां पवित्रकाणां च क्रयणाय वि�गतपञ्च�ष0षु व्यष्ट्रियतस्य ,नस्य �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः)Year of expenditure

Expenditure on the purchase of journals in

Expenditure on the purchase of books in (INR in lakhs)

Expenditure on subscription to e-journals and other e-resources (INR in lakhs)



(INR in lakhs)

व्ययस्य �ष7म्पवित्रकाणां क्रयाय विनर्दिदंष्ट�ष0षु व् ययः पुस्तकानां क्रयाय व् ययः �ैदु्यतसंसा,नानां क्रयाय व्ययः

Documents: Audited statements of accounts.

अङ्के4णवि��रणम् Institutional data in prescribed format.


48. 4.2.7 E-content is developed by teachers :1. For e-PG-Pathshala2. For CEC (Under Graduate) 3. For SWAYAM4. For other MOOCs platform5. For NPTEL/NMEICT/any other Government initiatives6. For institutional LMSOptions:A. Any 5 of the aboveB. Any 4 of the aboveC. Any 3 of the aboveD. Any 2 of the aboveE. None of the above (3)अध्यापकैः वि�कालिसताः �ैदु्यतीयपाठ्यांशाः-1. ई-पीजी-पाठशालायाः कृते2. शैक्षि4क-सम्प्रेषण-सङ्घ�नस्य कृते (स्नातकस्तरे)3. ‘स्�यम्’ - कृते4. ‘मूक्स’ - कृते5. एन्-पी-टि�-ई एल्/ एन् एम्-ई-ऐ-सी-�ी/ अन्येषां स�7कारीयोपक्रमाणां कृते6. सांस्थाविनक्याः ग्रन्थालयप्रबन्धनप्रणाल्याः कृते



7. सङ्ख्याuारा प्र�र्मि,ंतानां वि�वि�,परिरयोजनानां कृते (नामोल्लेखः करणीयः)वि�कल्पाःअ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु काविनलिचत् पञ्चआ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु काविनलिचत् चत्�ारिरइ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु काविनलिचत् त्रीक्षिण एकं लिचनुतई. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु केलिचद ्uेउ. उपरिर विनर्दिदंषे्टषु न विकमविप

Name of the teacher Name of the module Platform on which module is developed

Date of launching e content


अध्यापकस्य नाम पाठ्यांशस्य नाम कमुपजीव्य पाठ्यांशो वि�कालिसत:�ैदु्यतपाठ्यांशस्य प्र�त7नटिदनाङ्क: प्रपत्राक्षिण उद्योजयतु


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः Give links or upload document of e-content developed.

वि�कालिसतानां �ैदु्यतपाठ्यांशानां सन्धानम्

Key Indicator - 4.3 IT Infrastructure (30)प्र,ानसूचकः 4.3 सूचनाप्रावि�ष्ट्रि,कीमूलसंरचना (20)No data Template

Key Indicator - 4.4 Maintenance of Campus Infrastructure (20)प्र,ानसूचक: 4.4 - परिरसरस्य मूलसंरचनायाः अनुर4णम् (20)

49. 4.4.1 Average expenditure incurred on maintenance of physical facilities and academic support facilities excluding salary component, as a percentage during the last five years (10) �ेतनाद ्ऋते भौवितकसौवि�ध्यानां शैक्षि4कप्रोद्बलनसौवि�ध्यानां च अनुर4णाय कृतस्य व्ययस्य पञ्च�ष0षु प्रवितशतता-



4.4.1.1: Expenditure incurred on maintenance of physical facilities and academic support facilities excluding salary component year-wise during the last five years (INR in lakhs) वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते भौवितकसौवि�ध्यानां शैक्षि4कप्रोद्बलनसौवि�ध्यानां च अनुर4णाय कृतः �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः रूप्यकेषु)

YearExpenditure on maintenace of academic facilities (excluding salary for human resources)

Expenditure on maintenance of physical facilities (excluding salary for human resources)

�ष7म् �ेतनाद ्ऋते शैक्षि4कसौवि�ध्यानाम् अनुर4णाय कृतः व् ययः �ेतनाद ्ऋते भौवितकसौवि�ध्यानाम् अनुर4णाय कृतः व् ययः

Documents: Audited statements of accounts.

अङ्के4णवि��रणम् Institutional data in prescribed format.


Criterion V - Student Support and Progression (100)पञ्चमः विनकषः - छात्राणां समथ7नं प्रगवितश्च (100)Key Indicator - 5.1 Student Support (30)प्र,ानसूचकः 5.1 छात्राणां प्रोद्बलनम् (30)

50. 5.1.1 Average percentage of students benefited by scholarships/freeships provided by the Government/UGC/Rashtriya Samskrit Sansthan/any other body during the last five years (05)वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारuारा प्रदत्ताभ्यः छात्र�ृक्षित्तभ्यः शुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्।5.1.1.1: Number of students benefited by scholarships and freeships provided by the Government year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारuारा प्रदत्ताभ्यः छात्र�ृक्षित्तभ्यः शुल्कमुलिक्तभ्यश्च प्राप्तलाभानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

51. 5.1.2 Average percentage of students benefited by scholarships, freeships,etc. provided by the institution besides government schemes during the last five years (05)वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीययोजनावितरिरकं्त संस्थानेन प्रदत्ताक्षिभः छात्र�ृक्षित्त- शुल्कमुलिक्तप्रभृवितक्षिभश्च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्।5.1.2.1: Total number of students benefited by scholarships, freeships, etc provided by the institution besides government schemes year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीययोजनावितरिरकं्त संस्थानेन प्रदत्ताक्षिभः छात्र�ृक्षित्त- शुल्कमुलिक्त -प्रभृवितक्षिभश्च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां �ार्षिषंकयोगः।Year Name of the Number of students benefited by government Number of students benefited by the institution's



scheme scheme schemes �ष7म् योजनायाः नाम स�7कारस्य छात्र�ृक्षित्तभ्यः प्राप्तलाभानां छात्राणां सङ्ख्या संस्थायाः छात्र�ृक्षित्तभ्यः प्राप्तलाभानां छात्राणां सङ्ख्या

Documents: Upload sanction letter.

अनुमोटिदतपत्रमुपारोपयतु Institutional data in prescribed format.


52. 5.1.3 Number of capability enhancement and development schemes (05)

1. Guidance for competitive examinations 2. Career Counselling3. Soft skill development4. Remedial coaching 5. Language lab6. Bridge courses7. Yoga and Meditation8. Personal Counselling9. Training for deciphering ancient manuscriprs10. Training on Composing Sanskrit Creative poetry and Dramaturgy11. Shastra Vakyartha Training12. Proof Reading for Devanagari Texts 13. Spoken Sanskrit Classes14. Foreign Language Study and Training 15. Training on Vedic Recitation with correct Intonation16. Training on Karma-Kanda17. Fine Arts, Performing Arts and Theatre

Options:A. 10 or more of the above



B. Any 9 of the aboveC. Any 8 of the above Opt one D. Any 7 of the aboveE. Any 6 of the aboveसामर्थ्यय-सं�ध-नाय तविद्वकासाय च संचालिलतानां योजनानां सङ्ख्या1. स्पधा-त्मकपरीक्षाणां कृते माग-द�-नम्2. �ृलित्तपराम�-ः3. सूक्ष्मकौ�लवि�कासः4. उपचारात्मकम् अनुणि�क्षणम्5. भाषाप्रयोग�ाला6. सेतुपाठ्यRमाः7. योगः ध्यानं च8. �ैयलिक्तकपराम�-ः9. प्राचीन-पाण्डुलिलविप-पठनप्रणि�क्षणम्10. काव्यलेखन-नाट्यप्रणि�क्षणम्11. �ास्0ाथ-/�ाक्याथ--प्रणि�क्षणम्12. दे�नागरी-मुद्राक्षर�ोधनप्रणि�क्षणम्13. संस्कृतसम्भाषणप्रणि�क्षणम्14. �ैदेणि�कभाषाध्ययनम्15. �ेदानां सस्�रपाठप्रणि�क्षणम्16. कम-काण्डप्रणि�क्षणम्17. ललिलतकला प्रद�-नकला अणिभनयकला �ावि�कल्पाः -अ. उपयु-के्तषु याविन काविनलिचद ्द� अथ�ा ततोऽप्यलिधकम्आ. उपयु-के्तषु याविन काविनलिचद ्न�इ. उपयु-के्तषु याविन काविनलिचद ्अOौ अन्यतमं लिचनुतई. उपयु-के्तषु याविन काविनलिचद ्सप्त



उ. उपयु-के्तषु याविन काविनलिचद ्षट्Name of the capability enhancement scheme Year of implementation Number of students enrolled Name of the agencies involved with contact detailsसामर्थ्यय7सं�,7नयोजनायाः नाम काया7न्�यन�ष7म् पञ्जीकृतच्छात्रसङ्ख्या सम्पक7 वि��रणसविहताविन अक्षिभकरणानां नामाविन

Documents: Institutional website.

संस्थायाः अन्तजा7लपु�म् Institutional data in prescribed format.


53. 5.1.4 Average percentage of students benefited by guidance for competitive examinations and career counselling offered by the institution during the last five years (02)वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु, संस्थया प्रदत्तेन स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन, �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां प्रवितशततायाः सा,ारणमानम्-5.1.4.1: Number of students benefited by guidance for competitive examinations and career counselling offered by the institution year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया प्रदत्तेन स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन, �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Year

Name of the Program conducted by the HEI to offer guidance for competitive examinations and career counselling offered by the institution during the last five years

Number of students benefited/attended / participated in Career Counselling and / competetive exams activities

�ष7म्वि�गतेषु पञ्चसु �ष0षु, उच्चतरलिश4णसंस्थया आयोज्यमानानां स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नस्य, �ृक्षित्तपरामश7स्य �ा काय7क्रमस्य नाम

स्प,ा7त्मकपरी4ामाग7दश7नेन �ृक्षित्तपरामश0न च लाभान्त्रिन्�तानां छात्राणां सङ्ख्या


54. 5.1.5 The institution has a transparent mechanism for timely redressal of student grievances including sexual harassment and ragging cases (Yes /No) (1)



लैविङ्गकोत्पीKनस्य आ,ष7णस्य च झटि�वित दूरीकरणाय संस्थायां पारदश7कतन्त्राक्षिण सन्त्रिन्त (सन्त्रिन्त / न सन्त्रिन्त)

YearNo. of grievances appealed No. of grievances redressed Average time for grievance redressal in number of days

�ष7म्अक्षिभयाच्ञानां/ परिरदे�नानां सङ्ख्या

दूरीकृतानां छात्रपरिरदे�नानां सङ्ख्या कवित टिदनेषु छात्रपरिरदे�नं दूरीकृतम् इत्यस्य प्रवितशततायाः मध्यमानम्

Documents: Minutes of the meetings of student redressal committee, prevention of sexual harassment committee and Anti Ragging committee.

छात्रपरिरदे�नादूरीकरणसष्ट्रिमतेः, लैविङ्गकोत्पीKनस्य दूरीकरणसष्ट्रिमतेः, आ,ष7णवि�रोष्ट्रि,सष्ट्रिमतेश्च काय7�ृत्ताविन।

Key Indicator - 5.2 Student Progression (40)प्र,ानसूचकः 5.2 छात्रप्रगवितः (40)

55. 5.2.1 Average percentage of placement of outgoing students during the last five years (06)वि�गतपञ्च�ष0षु प्राप्तोद्योगानाम् अन्त्रिन्तम�ष7च्छात्राणां प्रवितशततायाः मध्यमानम्5.2.1.1: Number of outgoing students placed year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु उत्तीणा7नां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या

Year Number of students placed

Name of the employer with contact details Package received

Program graduated from

�ष7म्प्राप्तोद्योगानां छात्राणां सङ्ख्या सम्पक7 वि��रणसविहतम् उद्योगप्रदातुः नाम प्राप्तं ,नम् उपाष्ट्रि,प्रान्त्रिप्तस्थानम्

Documents: Annual reports of Placement Cell.

छात्राणाम् उद्योगप्रान्त्रिप्तकोशस्य �ार्षिषंकप्रवित�ेदनम् Institutional data in prescribed format.


56. 5.2.2 Percentage of student progression to higher education (previous graduating batch) (current year data) (10)



उच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां प्रवितशतता (पू�7तनं स्नातक�ग7म् आक्षिश्रत्य) (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)।5.2.2.1: Number of outgoing students progressing to higher educationउच्चतरकक्ष्याः प्रवित अग्रेसराणां छात्राणां सङ्ख्याName of students enrolling into higher education

Program graduated from

Department graduated from

Name of institution joined

Name of programme admitted to

उच्चतरकक्ष्यासु (पू�7तनं स्नातक�ग7म् आक्षिश्रत्य) प्रगतितं प्राप्त�तां छात्राणां नामाविन स्नातकानां संस्था स्नातकानां वि�भागः पञ्जीकृतसंस्था पञ्जीकृतकाय7क्रमस्य नाम

Documents: Upload supporting data for student/alumni in prescribed format.

छात्राणां/पू�7च्छात्रसङ्घस्य सहायकदत्तांशः। Institutional data in prescribed format.


57.

5.2.3 Average percentage of students qualifying in state/ national/ international level examinations during the last five years (eg: NET/SLET/ TOEFL/Civil Services/State government examinations) (12)वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#स्तरीयासु परी4ासु समुत्तीणा7नां छात्राणां मध्यमानस्य प्रवितशतता (उदा.ने�्-स्ले�्-�ोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�7कारपरी4ाः)5.2.3.1: Number of students qualifying in state/ national/ international level examinations (eg: NET/SLET/TOEFL/ Civil services/State government examinations) year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु समुत्तीणा7नां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या (उदा-ने�्-स्ले�्- �ोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�7कारपरी4ाः)5.2.3.2: Number of students appearing in state/ national/ international level examinations (eg: NET/SLET/GRE/TOEFL/ Civil Services/State government examinations) year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�ष0षु राज्य/ रा#/ अन्तारा#-स्तरीयासु परी4ासु भागं गृहीत�तां छात्राणां �ार्षिषंकसङ्ख्या (उदा-ने�्-स्ले�्-�ोफेल्-नागरिरकसे�ा-राज्यस�7कारपरी4ाः)

Year

Registration number/roll number for the exam

Name of students selected/ qualifying

�ष-म् प�ीकरणसङ्ख्या उत्तीण-छा0ाणां नामाविन



NET SLET GRE TOEFL

Other equivalent examination

Civil Services

State government examinations

नेट् स्लेट्

जfी.आर.्इ टोफेल् अन्यपरीक्षाः नागरिरकसे�ा राज्यस�-कारपरीक्षाः

Total Grand Total

Instruction: Please do not include individual university's entrance examination. Documents: Upload supporting data for the same.

तेषां सहायकदत्तांशाः।Institutional data in prescribed format.सांस्थाविनकदत्तांशः देयः

Key Indicator - 5.3 Student Participation and Activities (20)प्र,ानसूचक: - 5.3 छात्रस्य प्रवितभाविगता गवितवि�,यश्च (20)

58. 5.3.1 Number of awards/medals for outstanding performance in sports/cultural activities at State / national/international level (award for a team event should be counted as one) during the last five years (05)वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य-रा#-अन्तारा#-स्तरीयासु क्रीKा-सांस्कृवितकचया7सु अत्युत्कृष्ट-योग्यताम् अक्षिभलक्ष्य प्राप्तानां पुरस्काराणां/ पदकानां सङ्ख्या। (गणस्य पुरस्कारः एकपुरस्कारत्�ेन गण्यते) 5.3.1.1: Number of awards/medals for outstanding performance in sports/cultural activities at State / national/international level (award for a team event should be counted as one) year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु राज्य-रा#-अन्तारा#-स्तरीयासु क्रीKा-सांस्कृवितकचया7सु अत्युत्कृष्टयोग्यताम् अक्षिभलक्ष्य प्राप्तानां पुरस्काराणां/पदकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या। (गणस्य पुरस्कारः एकपुरस्कारत्�ेन गण्यते)

Year Name of the award/ medal National/ International Sports/ CulturalAADHAR / Student ID number Name of the student

�ष7म् पुरस्कारस्य/पदकस्य नाम राष्ट्रि#यः/अन्ताराष्ट्रि#यः स्प,ा7त् मक:/ छात्रस्य/छात्राया �ैदु्यत- छात्रस्य नाम NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 347


सांस्कृवितक: पत्रसङ्केतः/आ,ार-सङ्ख्याDocuments: e-copies of award letters and certificates.

अनुमवितपत्राणां प्रमाणपत्राणां च �ैदु्यतप्रवितलिलविपः। Institutional data in prescribed format.


59. 5.3.3 Average number of sports and cultural activities / competitions organised at the institution level per year (5) प्रवित�ष| संस्थया आयोद्धिजतानां क्रीKा-सांस्कृवितकगवितवि�,ीनां / स्प,ा7नां सङ्ख्यायाः मध्यमानम्5.3.3.1: Number of sports and cultural activities / competitions organised at the institution level year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु आयोद्धिजतानां क्रीKा-सांस्कृवितकगवितवि�,ीनां / स्प,ा7नां �ार्षिषंकसङ्ख्याYear Name of the activity�ष7ः काय7क्रमस्य नाम



काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्।

Key Indicator - 5.4 Alumni Engagement (10)प्र,ानसूचकः 5.4 पू�7च्छात्राणां स�बन्धानु�त7नम्(10)

60. 5.4.2Alumni contribution during the last five years (Amount in Rupees) (04)Options:A. ≥ 1.00 LakhsB. Rs. 75,000/- to 1.00 LakhsC. Rs. 50,000/- to Rs. 75,000/-D. Rs. 25,000/- to Rs. 50,000/-E. Less than Rs. 25,000/- Opt one



वि�गतपञ्च�ष0षु पू�7च्छात्रसङ्घेन प्रदत्तम् वि�त्तीयं योगदानम्-वि�कल्पः- (रूप्यकेषु)अ. ≥ 1.00 ल4ाःआ. रू. 75,000/- तः 1.00 ल4ाः पय7न्तम्इ. रू. 50,000/- तः रू. 75,000/- पय7न्तम् अन्यतमं लिचनुतई. रू. 25,000/- तः रू. 50,000/- पय7न्तम्उ. रू. 25,000/- अपेक्ष्य न्यूनम्Name of the alumnus/ alumni association AADHAR / PAN

Year of graduation

Year of contribution

Quantum of contribution (INR in lakhs)

पू�7च् छात्रस्य/पू�7छात्रसङ्घस्य नाम आ,ार-सङ्ख्या/PAN पद�ीप्रन्त्रिप्त�ष7म् वि�त्तप्रदत्त�ष7म् अंशदानस्य परिरमाणम् (ल4शः)

Documents: Annual audited statements of accounts.

�ार्षिषंक-अंङ्केक्षि4तलेखापत्रम्। Audited statements of Alumni Association.

पू�7छात्रसंङ्घस्य अंङ्केक्षि4तलेखापत्रम्।

61. 5.4.3 Number of Alumni Association /Chapters meetings held during the last five years (2)वि�गतपञ्च�ष0षु पू�7च्छात्रसङ्घस्य उप�ेशनानां सङ्ख्या-5.4.3.1: Number of Alumni Association /Chapters meetings held year-wise during last the five years वि�गतपञ्च�षaषु पू�-Eा0सङ्र्घस्य समा�े�ानां �ार्विष�कसङ्ख्या

YearNumber of alumni association meetings Dates of meetings No. of members attended Total no. of alumni enrolled

�ष-ः पू�-छा0संर्घस्य उप�े�नानां सङ्ख्याउप�े�नानां टिदनाङ्काः भागग्राविहणां सदस्यानां सङ्ख्या प्राप्तप्र�े�ानां पू�-छा0ाणां समविOसङ्ख्या


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 349


Report of the event.काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्।

*Random verification of Minutes of the meeting

Criterion VI – Governance, Leadership and Management (100)षष्ठः विनकषः –प्रशासनम्, नेतृत्�म्, प्रबन्धनं चKey Indicator - 6.2 Strategy Development and Deployment (10)प्र,ानः सूचकः-6.1 संस्थायाः दूरदृष्ट्रिष्टः नेतृत्�ञ्च। (10)

62. 6.2.3 Implementation of e-governance in areas of operation (4)1. Planning and Development2. Administration3. Finance and Accounts4. Student Admission and Support5. ExaminationOptions:A. All 5 of the aboveB. Any 4 of the aboveC. Any 3 of the above Opt one D. Any 2 of the aboveE. ≤ 1 of the aboveविक्रयान्�यन4ेते्रषु �ैदु्यतप्रशासनस्य विनयोजनम्1. योजना, वि�कासश्च2. प्रशासनम्3. वि�तं्त, लेखाश्च4. छात्राणां प्र�ेशः, प्रोद्बलनं च 5. परी4ावि�कल्पाः -



अ. उपयु7क्ताः स�0 पञ्च आ. उपयु7के्तषु केचन चत्�ारः इ. उपयु7के्तषु केचन त्रयः एकः वि�कल्पः चेतव्यः ई. उपयु7के्तषु कौचन uौ उ. उपयु7के्तषु कश्चन एकःAreas of e governance Year of implementation Link of relevant website/ document�ैदु्यतप्रशासनस्य 4ेत्राक्षिण विनयोजनस्य �ष7म् उपयुक्तस्य अक्षिभलेखानाम् अन्तजा7लसंकेतानां च सन्धानम्Planning and Development योजनावि�कासश्च Administration प्रशासनम् Finance and Accounts वि�तं्त लेखाश्च Student Admission and Support छात्राणां प्र�ेशसाहाय्यं च Examination परी4ा Documents: Institutional budget statements.

संस्थायाः आयव्ययविन�ेदनम् ERP (Enterprise Resource Planning) Document.

उपक्रमसंसा,नयोजनाप्रपत्राक्षिण Screen shots of user interfaces.

प्रयोकु्तः अन्तःपृष्ठानां फलकलिचत्राक्षिण Annual e-governance report approved by Governing Council/ Board of Management/ Syndicate.

�ार्षिषंक �ैदु्यतप्रशासनस्य शालिसपरिरषदः/ प्रबन्धपरिरषदः अङ्रीकृतप्रवित�ेदनम्

Key Indicator - 6.3 Faculty Empowerment Strategies (30)



प्र,ानसूचकः 6.3 अध्यापकानां सशक्तीकरणाय वू्यहाः (30)63. 6.3.2 Average percentage of teachers provided with financial support to attend conferences / workshops and towards membership fee of

professional bodies during the last five years (6) वि�गतपञ्च�ष0षु सङ्गोष्ठीषु/ काय7शालासु भागग्रहणाय, व्या�साष्ट्रियकविनकायेषु सदस्यताशुल्कविनष्ट्रिमत्तञ्च आर्शिथकंसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां सामान्या प्रवितशतता।6.3.2.1: Number of teachers provided with financial support to attend conferences/ workshops and towards membership fee of professional bodies year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु सङ्गोष्ठीषु/ काय7शालासु भागग्रहणाय, व्या�साष्ट्रियकविनकायेषु सदस्यताशुल्कविनष्ट्रिमत्तञ्च आर्शिथकंसहायतां प्राप्त�ताम् अध्यापकानां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

YearName of teacher PAN

Name of conference/ workshop attended for which financial support provided

Name of the professional body for which membership fee is provided

Amount of support

�ष7ः प्राध्यापकस्य नाम PANसंगोष्ठ्याः काय7शालायाः नाम यत्र भागग्रहणाय आर्शिथंकं साहाय्यं प्रदत्तम्

व्या�साष्ट्रियकसंस्थानस्य नाम (यत्कृते सदस्यताशुल्कं प्रदत्तम्) आर्शिथंकसहायरालिशः



64. 6.3.3 Average number of professional development / administrative training Programmes organized by the university for teaching and non teaching staff during the last five years (06)वि�गतपञ्च�ष0षु लिश4काणां �ृक्षित्तवि�कासाथ|, लिश4केतरकम7चारिरणां प्राशासविनकप्रलिश4णाथ7ञ्च वि�श्ववि�द्यालयेन समायोद्धिजताः काय7क्रमाः।6.3.3.1: Total number of professional development / administrative training Programmes organized by the Institution for teaching and non teaching staff year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु लिश4काणां �ृक्षित्तवि�कासाथ|, लिश4केतरकम7चारिरणां प्राशासविनकप्रलिश4णाथ7ञ्च वि�श्ववि�द्यालयेन समायोद्धिजतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकयोगः।

YearTitle of the professional development program organised for teaching staff

Title of the administrative training program organised for non-teaching staff Dates (from-to)

No. of participants

�ष7ः शै4क्षिणककम7चारिरणां व्या�साष्ट्रियकवि�कासाथ7म् आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य शीष7कम्।

अशै4क्षिणककम7चारिरणां प्राशासविनकप्रलिश4णकाय7क्रमस्य शीष7कम्।

वितलिथः (--------तः---------पय7न्तम्)

भागग्राविहणां सङ्ख्या



Documents: Reports of the Human Resource Development Centres (UGC ASC or other relevant centres). मान�संसा,नवि�कासकेन्दे्रभ्यः (वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य अकादष्ट्रिमक स्�ाफ-महावि�द्यालयेभ्यः अथ�ा तदन्यसदृशकेन्दे्रभ्यः) प्राप्तप्रमाणपत्राक्षिण/ प्रवित�ेदनाविन। Reports of Academic Staff College or similar centers.

शै4क्षिणकमहावि�द्यालयानां प्रवित�ेदनम् Verification of schedules of training Programmes.

प्रलिश4णकाय7क्रमस्य समयक्रमस्य परी4णम्।

65. 6.3.4 Average percentage of teachers attending professional development Programmes, viz., Orientation Programme, Refresher Course, Short Term Course, Faculty Development Programmes during the last five years (06)वि�गतपञ्च�ष0षु अक्षिभवि�न्यासपाठ्यक्रम-पुनश्चया7पाठ्यक्रम-स्�ल्पकालिलकपाठ्यक्रम-अध्यापकवि�कासकाय7क्रमाटिद�ृक्षित्तवि�कासकाय7क्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां मध्यमानस्य प्रवितशतता।6.3.4.1: Total number of teachers attending professional development Programmes, viz., Orientation Programme, Refresher Course, Short Term Course, Faculty Development Programmes year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु अक्षिभवि�न्यासपाठ्यक्रम-पुनश्चया7पाठ्यक्रम-स्�ल्पकालिलकपाठ्यक्रम-अध्यापकवि�कासकाय7क्रमाटिद�ृक्षित्तवि�कासकाय7क्रमेषु भागग्राविहणाम् अध्यापकानां �ार्षिषंकयोगः।Year Name of teachers who attended Title of the professional development program Date and Duration (from – to)�ष7ः भागग्राविहणां प्राध्यापकानां नाम व्या�साष्ट्रियकवि�कासाथ7म् आयोद्धिजतकाय7क्रमस्य शीष7कम्। वितलिथः (--------------तः---------पय7न्तम्)

Documents: Reports of the Human Resource Development Centres (UGC ASC or other relevant centers).

मान�संसा,नवि�कासकेन्दे्रभ्यः (वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगस्य शैक्षि4ककम7चारिरमहावि�द्यालयेभ्यः अथ�ा तदन्यसदृशकेन्दे्रभ्यः) प्राप्तप्रमाणपत्राक्षिण/ प्रवित�ेदनाविन। Annual reports of the IQAC and the University.

आन्तरिरकगुण�त्ताऽश्वासनकेन्द्रस्य वि�श्ववि�द्यालयस्य च �ार्षिषंकप्रवित�ेदनम्।

Key Indicator - 6.4 Financial Management and Resource Mobilization (20)प्र,ानसूचकः 6.4 वि�त्तीयप्रबन्धनं संसा,नसंग्रहश्च (20)

66. 6.4.2 Funds/ Grants received from non-government bodies, individuals, philanthropers during the last five years (not covered in Criterion III) (INR in Lakhs) (05)



वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयेतरविनकायेभ्यः, व्यलिक्तभ्यः, दातृभ्यश्च प्राप्तम् आर्शिथकंं साहाय्यम् अनुदानं �ा (यटिद तृतीयविनकषे न विनर्दिदंष्टम्) (ल4शः रूप्यकेषु )6.4.2.1: Total Grants received from non-government bodies, individuals, philanthropers year-wise during the last five years (INR in Lakhs) वि�गतपञ्च�ष0षु स�7कारीयेतरविनकायेभ्यः, व्यलिक्तभ्यः, दातृभ्यश्च प्रवित�ष| प्राप्तस्य आर्शिथंकसाहाय्यानुदानस्य �ार्षिषंकयोगः (ल4शः रूप्यकेषु)

YearName of the non government funding agencies/ individuals Funds/ Grants received (INR in lakhs) Initiative

�ष7ः स�7कारीयेतराक्षिभकरणानां व्यक्तीनां �ा नामाविन आर्शिथकंं साहाय्यम् अनुदानं �ा भागग्राविहणां सङ्ख्या उपक्रमः

Documents: Annual statements of accounts.

अङ्केक्षि4तस्य �ार्षिषंकलेखापत्रस्य प्रवितकृवित: Institutional data in prescribed format.

सांस्थाविनकदत्तांशः देयः(May be verified from DCF of AISHE)Key Indicator - 6.5 Internal Quality Assurance System (30)प्र,ानसूचकः-6.5 आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनव्य�स्था।(30)

67. 6.5.3 Average number of quality initiatives by IQAC for promoting quality culture per year (3)प्रवित�ष7म् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण गुण�त्तासंस्कृवितवि�कासाथ7मायोद्धिजतानां गुण�त्तोपक्रमाणां मध्यमानस्य प्रवितशतता।6.5.3.1: Number of quality initiatives by IQAC for promoting quality year-wise for the last five years प्रवित�ष7म् आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनकेन्दे्रण (आ. गु. आ. के.) गुण�त्तासंस्कृवितवि�कासाथ7मायोद्धिजतानां गुण�त्तोपक्रमाणां वि�गतपञ्च�षा7णां सङ्ख्या।

Year Name of quality initiative by IQACDate of conducting activity (from-to) Number of participants

�ष7ःआ.गु.आ.के.uारा आयोद्धिजतगुण�त्तोपक्रमस्य नाम अ�ष्ट्रि,ः ( -----त ----पय7न्तम्) भागग्राविहणां सङ्ख्या


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः IQAC link verification.

आ.गु.आ.के.uारा आयोद्धिजतस्य गुण�त्तोपक्रमस्य सन्धानपरी4णम्।



68. 6.5.4 Quality assurance initiatives of the institution include: (6)

1. Regular meeting of Internal Quality Assurance Cell (IQAC); 2. Timely submission of Annual Quality Assurance Report (AQAR) to NAAC; Feedback collected, analysed and used for improvements3. Academic Administrative Audit (AAA) and initiation of follow up action4. Participation in NIRF5. UGC Recognition for any other Academic Excellence or any other quality audit recognized by state, national agencies.Options:A. Any 4 of the above B. Any 3 of the aboveC. Any 2 of the above Opt one D. Any 1 of the aboveE. None of the aboveसंस्थायाः गुण�त्ताश्वासनोपक्रमेषु अन्तभू7ताः सन्त्रिन्त -1. आ.गु.आ.केन्द्रस्य विनयष्ट्रिमतमुप�ेशनम्, 2. रा.मू.प्र.परिरषदे समयेन �ार्षिषंकगुण�त्ताश्वासनप्रवित�ेदनसमप7णम्, प्रगत्यथ| प्रवितपुषे्टः सङ्ग्रहणं, वि�शे्लषणं, प्रयोगश्च।3. शैक्षि4कं प्राशासविनकं लेखापत्रम्, अनुगतविक्रयाणामुपक्रमणम्।4. राष्ट्रि#यसांल्पिस्थकश्रेक्षिणकरूपरेखायां भागग्रहणम्।5. वि�श्वावि�द्यालयानुदानायोगेन मानत्याप्राप्तः यखित्कमविप शौक्षि4कोत्कष7ः अथ�ा रा#/राज्य अक्षिभकरणैः मान्यताप्राप्तं विकमविप गुणा�त्ताङ्के4णम्।वि�कल्पाः-(अ) उपयु7के्तषु केचन चत्�ारः(आ) उपयु7के्तषु केचन त्रयः(इ) उपयु7के्तषु कौचन uौ एकं लिचनुत(ई) उपयु7के्तषु कश्चन एकः(उ) उपयु7के्तषु न कोऽविप

YearAQARs prepared/ submitted. (Yes /No)

Academic Administrative Audit (AAA) and initiation

Participation in NIRF. (Yes /No)

ISO Certification. (Yes /No)

NBA or any other certification received.



of follow up action (Yes /No)

�ष7ः�ार्षिषंकगुण�त्ताप्रत्यायनप्रवित�ेदनं सज्जीकृतं/ समर्षिपंतम्।

शैक्षि4कं प्राशासविनकं च लेखापत्रम् अनुगतविक्रयाणामुपक्रमणं च।

राष्ट्रि#यसांस्थाविनकश्रेक्षिणकरूपरेखायां भागग्रहणम्।

राष्ट्रि#यमानकसङ्घ�नस्य प्रमाणपत्रम्। प्राप्तमन्यत् प्रमाणपत्रम्।

Documents: Annual reports of University.

वि�श्ववि�द्यालयस्य �ार्षिषंकं प्रवित�ेदनम् AQARs of IQAC.

आ.गु.आ.केन्द्रस्य �ार्षिषंकगुण�त्ताश्वासनप्रवित�ेदनम् e-copies of the accreditations and certifications.

प्रत्यायनानां, प्रमाणपत्राणां च �ैदु्यतप्रमाणपत्रम् Institutional data in prescribed format.


Criterion VII – Institutional Values and Best Practices (100)सप्तमः विनकषः - सांस्थाविनकमूल्याविन स�¬त्तमाः परिरपा�यश्च (100)Key Indicator 7.1 - Institutional Values and Social Responsibilities (50)प्र,ानसूचकः 7.1 सांस्थाविनकमूल्याविन सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ाविन च (50)

69. Gender Equity (10)7.1.1 Number of gender equity promotion Programmes organized by the institution during the last five years (5)वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया लैविङ्गकसमतायाः सं�,7नाय विन�7र्षितंतानां काय7क्रमाणां सङ्ख्या।7.1.1.1: Number of gender equity promotion Programmes organized by the institution year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु संस्थया लैविङ्गकसमतायाः सं�,7नाय विन�7र्षितंतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Year Title of the programme Date and Duration (from-to) Number of participants �ष7ः काय7क्रमाणां शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (टिदनाङ्कतः ----- पय7न्तम्) प्रवितभाविगनां सङ्ख्या





काय7क्रमस्य प्रवित�ेदनम्

70. Environmental Consciousness and Sustainability (10)पया7�रणवि�षष्ट्रियणी चेतना ल्पिस्थरता च (10)7.1.3 Alternate Energy initiatives such as:1. Percentage of power requirement of the university met by the renewable energy sources (current year data) (1)�ैकल्पिल्पकस्य ऊज7सः उपक्रमाः यथा- • वि�श्ववि�द्यालयेन उपयुज्यमानायाः वि�दु्यच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः आपूत0ः प्रवितशतता- (प्रकृत�ष7स्य दत्तांशः)7.1.3.1: Annual power requirement met by renewable energy sources (in KWH)आ�श्यक्याः �ार्षिषंकवि�दु्यच्छके्तः पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः ऊज7स्स्रोतोभ्यः आपूर्षितंः। 7.1.3.2 : Annual power requirement of the institution (in KWH)संस्थायाः �ार्षिषंकवि�दु्यच्छके्तः आ�श्यकता।Power requirement met by renewable energy sources Total power requirement

Renewable energy source

Renewable energy generated and used

Energy supplied to the grid

पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः स्रोतोभ्यः उपकल्पिल्पताः ऊज7सः आ�श्यकताः ऊज7सः आ�श्यकतानां समष्ट्रिष्टः

पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः स्रोताः

आहृतम् उपयुक्तञ्च पुनन7�ीकरणयोग्येभ्यः स्रोताः चालकस्य प्रदत्तः ऊज7ः


71. Environmental Consciousness and Sustainability (10)पया7�रणवि�षष्ट्रियणी चेतना ल्पिस्थरता च (10)7.1.7 Average percentage expenditure on green initiatives and waste management excluding salary component during the last five years(2)वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपक्रमे, व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च कृतस्य व्ययस्य प्रवितशततायाः मध्यमानम्-7.1.7.1: Total expenditure on green initiatives and waste management excluding salary component year-wise during the last five years (INR in lakhs)



वि�गतपञ्च�ष0षु �ेतनाद ्ऋते हारिरत्योपक्रमे, व्यथ7�स्तुप्रबन्धने च आहत्य कृतः �ार्षिषंकव्ययः (ल4शः)Year Expenditure on green initiatives and waste management excluding salary component (INR in lakhs)�ष7ः �ेतनाद ्ऋते, हरिरतोपक्रमे अ�करप्रबन्धने च व्ययः (ल4शः)


72.

7.1.8 Differently abled (Divyangjan) Friendliness (05) संस्थायाम् अन्यथाशक्तजने (टिदव्याङ्गजने) साहाय्यकारिर-सा,नसम्पदाम्7.1.8 Differently abled (Divyangjan) Friendliness (05)Resources available in the institution 1) Physical facilities2) Provision for lift3) Ramp/ Rails4) Braille Software/ facilities5) Rest Rooms6) Scribes for examination7) Special skill development for differently abled students8) Any other similar facility (Specify)

Options:A. 5 and more of the aboveB. At least 4 of the aboveC. At least 3 of the above Opt one D. At least 2 of the aboveE. None of the aboveसंस्थायाम् अन्यथाशक्तजनानाम् (टिदव्याङ्गानाम्) अनुकूलसंसा,नानाम् उपलस्मिब्धः। 1. भौवितकसौवि�ध्याविन



2. उत्तोलनफलकव्य�स्था3. समतलोद्गमनी/ हस्ताल�बदण्Kाः 4. अन्धसहकृविततन्त्रांशः/सुवि�,ाः5. वि�श्रान्त्रिन्तप्रकोष्ठः6. परी4ायाम् अनुलेखकः7. अन्यथाशक्तच्छाते्रषु वि�लिशष्टकौशलस्य वि�कासः8. अन्याः समरूपाः सुवि�,ाः (नामसविहतो विनद0श:)

वि�कल्पाः अ. उपयु7के्तषु पञ्च, ततोऽष्ट्रि,काविन �ाआ. उपयु7के्तषु चत्�ारिरइ. उपयु7के्तषु त्रीक्षिण एकं लिचनुतई. उपयु7के्तषु uयम्उ. उपयु7के्तषु न विकमविप

Physical facilities (Yes/ No)

Provision for lift (Yes/ No)

Ramp/ Rails (Yes/ No)

Braille Software/facilities (Yes/ No)

Rest Rooms (Yes/ No)

Scribes for examination (Yes/ No)

Special skill development for differently abled students (Yes/ No)

Any other similar facility

भौवितकसौवि�ध्याविनउत्तोलनफलकस्य व्य�स्था

समतलगमनी/ हस्ताल�ब-दण्Kाः

अन्धसहकृवितयन्तं्र/सुवि�,ाः

वि�श्रमप्रकोष्ठाः

परी4ायाम् अनुलेखकः

अन्यथाशक्तच् छात्राणां वि�लिशष्टकौशलस्य वि�कासः

अन्याः समरूपाः सुवि�,ाः (नामसविहतो विनद0श:)


सांस्थाविनकदत्तांशः देयः Photos and videos.

लिचत्राणिा चलनलिचत्राणिा च



Inclusion and Situatedness (10)समायोगः संल्पिस्थवितमत्त्�म् (10)

73. 7.1.9 Number of specific initiatives to address locational advantages and disadvantages during the last five years (5)वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां सङ्ख्या7.1.9.1: Number of specific initiatives to address locational advantages and disadvantages year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या

74. 7.1.10 Number of initiatives taken to engage with and contribute to local community during the last five years(Not addressed elsewhere) (5)वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतुं, योगदानं कतु| च उपक्रान्तानाम् उपक्रमाणां सङ्ख्या (अन्यत्र अनुल्पिल्लखिखतानाम्)7.1.10.1: Number of initiatives taken to engage with and contribute to local community during year-wise during the last five years वि�गतपञ्च�ष0षु स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतंु, योगदानं कतु| च उपक्रान्तानाम् उपक्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या।

Year

Name of initiatives to address locational advantages and disadvantages

Nameof initiatives taken to engage with and contribute to local community

Date and duration of the initiative

Issues addressed

Number of participating students

�ष7ः

स्थाविनकाविन आनुकूल्याविन प्रावितकूल्याविन च मनलिस विन,ाय प्र�र्षितंतानाम् उपक्रमाणां नाम

स्थाविनकसमुदायेन स�बन्धमनु�त7ष्ट्रियतुं योगदानाय च कृतानाम् उपक्रमाणां नाम

उपक्रमाणां टिदनाङ्कः अ�ष्ट्रि,श्च

संबोष्ट्रि,ताविन प्रश्नाविन

भागग्रहीतॄणां छात्राणां सङ्ख्या


Human Values and Professional Ethics (10)मान�ीयमूल्याविन �ृक्षित्तनीवितश्च

75. 7.1.11 Code of Conduct Handbook exists for students, teachers, governing body, administration including Vice Chancellor / Director / Principal /Officials and support staff (Yes/No) (02)कुलपवित-विनदेशक-प्राचाय7-अष्ट्रि,कारिरप्रभृतीनां प्रशासनाष्ट्रि,कारिरणां सह-काय7कतृ7गणानां, छात्राणाम् अध्यापकानां, शालिसपरिरषष्ट्रिन्नकायानां च माग7दश7नाय नीवितविनयमा�लीयुता करदीविपका �त7ते। (अस्मिस्त/नास्मिस्त)



Provide/ upload URL stating code of conductनीवितविनयमा�लीनाम् अक्षिभलेखान् उद्योजयतु

76. 7.1.12 Display of core values in the institution and on its website (Yes/No) (1)संस्थायां, संस्थायाः जालस्थाने प्र,ानमूल्यानां प्रदश7नम् (अस्मिस्त/नास्मिस्त)Provide/ upload URLअक्षिभलेखान् उद्योजयतु

77. 7.1.13 The institution plans and organizes appropriate activities to increase consciousness about national identities and symbols; Fundamental Duties and Rights of Indian citizens and other constitutional obligations (Yes/No) (1)भारतीयनागरिरकेषु राष्ट्रि#याणाम् अक्षिभज्ञानानां, प्रतीकानां, मूलकत7व्याष्ट्रि,कारयोः, अन्येषाञ्च सं�ै,ाविनकोत्तरदाष्ट्रियत्�ानां वि�षये सं�ेदनाम् अक्षिभ�,7ष्ट्रियतुं संस्था योग्यकाय7क्रमाणां योजनां विन�7त7नञ्च करोवित। (आम् / न)

YearTitle of the programme/Activity Duration (from-to) Provide/upload supporting documents

�ष7ः काय7क्रमस्य/गवितवि�,ेः शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (टिदनांकः --तः-पय7न्तम्) अपेक्षि4तान् अक्षिभलेखान् उद्योजयतु

78. 7.1.14 The institution offers a course on Human Values and professional ethics on the basis of Vedic and Sanskrit literature. (Yes/No) (02) संस्था �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आ,ृत्य मान�ीयमूल्याविन �ृक्षित्तनीतितं चाष्ट्रि,कृत्य पाठ्यपतं्र प्र�त7यवित। (प्र�त7यवित/न प्र�त7यवित)Provide/upload supporting documentsअपेक्षि4तान् अक्षिभलेखान् उद्योजयतु

79. 7.1.15 The institutional functioning is as per professional code of prescribed / suggested by statutory bodies / regulatory authorities for different professions. (Yes/No) (02)वि�वि�,�ृक्षित्तप्राष्ट्रि,काराणां परिरविनयमानुसारेण / सं�ै,ाविनकविनकायसंस्तुत्यनुसारेण संस्था काय| विन�7त7यवित। (आम्/न)Provide/upload supporting documentsअपेक्षि4तान् अक्षिभलेखान् उद्योजयतु

80. 7.1.16 Number of activities conducted for promotion of universal values (Truth, Righteous conduct, Love, Non-Violence and peace); national



values, human values, national integration, communal harmony and social cohesion on the basis of Vedic and Sanskrit literature as well as for observance of fundamental duties during the last five years (2)वि�गतपञ्च�ष0षु �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आ,ृत्य �ैक्षिश्वकमूल्यानां (सत्यं, चारिरत्र्यं, पे्रमः, अतिहंसा, शान्त्रिन्तश्च) राष्ट्रि#यमूल्यानां, मान�ीयमूल्यानां, राष्ट्रि#यैकतायाः, नानासमुदायसहभा�स्य, सामाद्धिजकसमरसतायाः, मूलकत7व्यानामनुपालनस्य च प्रोत्साहनाय प्र�र्षितंतानां काय7क्रमाणां सङ्ख्या7.1.16.1: Number of activities conducted for promotion of universal values (Truth, Righteous conduct, Love, Non-Violence and peace); national values, human values, national integration, communal harmony and social cohesion as well as for observance of fundamental duties year-wise during the last five yearsवि�गतपञ्च�ष0षु, �ैटिदक�ाङ्मयं संस्कृतसाविहत्यञ्च आ,ृत्य �ैक्षिश्वकमूल्यानां (सत्यं, चारिरत्र्यं, पे्रमः, अतिहंसा, शान्त्रिन्तश्च) राष्ट्रि#यमूल्यानां, मान�ीयमूल्यानां, राष्ट्रि#यैकतायाः, नानासमुदायसहभा�स्य, सामाद्धिजक-समरसतायाः, मूलकत7व्यानामनुपालनस्य च प्रोत्साहनाय प्र�र्षितंतानां काय7क्रमाणां �ार्षिषंकसङ्ख्या

YearTitle of the programme/Activity Duration (from-to) No. of participants

�ष7ः काय7क्रमस्य/गवितवि�,ेः शीष7कम् अ�ष्ट्रि,ः (टिदनांकः --तः--------- पय7न्तम्) सहभाविगनां सङ्ख्या

Documents required for Human Values and Professional Ethics (7.1.12-7.1.17): University Code of Conduct for students. छात्राणां कृते वि�श्ववि�द्यालयस्य आचारसंविहता

University Code of Conduct for teachers. अध्यापकानां कृते वि�श्ववि�द्यालयस्य आचारसंविहता Handbooks, manuals and brochures on human values and professional ethics.

मान�ीयमूल्याविन, �ृक्षित्तनीतितं च अष्ट्रि,कृत्य प्रकालिशता हस्तपुस्मिस्तका, टिदग्दर्शिशंका, परिरपवित्रका च Report on the student attributes facilitated by the University.

छात्राणां गुणाज7नाय वि�श्ववि�द्यालयस्य सहकारिरतावि�षयकं प्रवित�ेदनम्।



10. Glossaryशब्दसूची

English word Sanskrit WordAbbreviations संक्षि4प्ता4राक्षिणAbility द4ताAbroad वि�देशेAcademic शैक्षि4कम्

Academic and Administrative Audit शैक्षि4की प्राशासविनकी च लेखापरी4ा

Academic auditing शैक्षि4कलेखापत्रम्Academic calendar, शैक्षि4कपञ्चाङ्गम्Academic environment शैक्षि4कपरिर�ेशःAcademic flexibility, शैक्षि4कनमनीयताAcademic programme शैक्षि4ककाय7क्रमः

Academic staff development programmes शैक्षि4ककम7चारिरणां वि�कासकाय7क्रमाः

Academically recharge शैक्षि4कदृष्ट्या उपोद्बलनम्Academician शैक्षि4कवि�शेषज्ञः Educationist लिश4ावि�त्Acceptance स्�ीकृवितःAccess अक्षिभगमःAccountability उत्तरदाष्ट्रियत्�म्Accreditation प्रत्यायनम्



English word Sanskrit WordAccreditation outcome प्रत्यायनपरिरणामः Achieving academic excellence. शैक्षि4कोत्कष¬पलस्मिब्धः Achieving learning outcomes अष्ट्रि,गमपरिरणामोपलस्मिब्धः Acquired अष्ट्रि,गतम्Across the country समग्रदेशेAction विक्रयाActivity गवितवि�ष्ट्रि,ःAdditional course अवितरिरक्तपाठ्यक्रमःSkill-oriented कौशलोन्मुखम्Add-on course अनु-योजकपाठ्यक्रमःAdequacy पया7प्तताAdjunct अनुस�बद्धःAdministered mechanism प्रयुक्तकाय7तन्त्रम्Administration प्रशासनम्Administrative प्राशासविनकम्Administrative staff प्रशासविनककम7चारीAdmission प्र�ेशःAdopted अङ्गीकृतम्Adapted अनुकूलिलतम्Advanced diploma level प्रगतपदवि�कास्तरःAdvanced learner प्रगताष्ट्रि,गन्ता



English word Sanskrit WordAdvisor परामश7कःAffiliated स�बद्धः Affiliating स�बद्धकःAgency अक्षिभकरणम्Agriculture कृविषःAided programme अनुदाविनतकाय7क्रमःAim लक्ष्यम् Objective उदे्दश्यम्Aligned अनुबम्बिन्धAllied organisation अनुबम्बिन्धसंस्था Allocated आ�म्बिण्�तम्Alternate life style �ैकल्पकी जी�नशैलीAlumni पू�7च्छात्रःAlumni profiles पू�7च्छात्रवि��रक्षिणकाAmbience परिर�ेशःAmbience of creativity सज7नात्मकपरिर�ेशःAmbulance रुग्ण�ाविहकाKnowledge system ज्ञानप्रणालीAncient scripture प्राचीनग्रन्थःAnimal husbandry पशुसं�,7नम्

Annual quality assurance report �ार्षिषंकगुण�त्ताश्वासनप्रवित�ेदनम्



English word Sanskrit WordAnnual system �ार्षिषंक- प्रणालीAppeal पुनर्षि�ंचारयालिचकाApplication आ�ेदनम्/वि�विनयोगःFramework रूपरेखाApproach उपागमःFeedback प्रवितपुष्ट्रिष्टःValues मूल्याविनArt कलाAspects of life and behavior. जी�नस्य व्य�हारस्य च प4ाःAssessment मूल्याङ्कनम् Assessment process मूल्याङ्कनप्रविक्रया Assistant professor सहायकाचाय7ःAssociate professor सहाचाय7ः Associated सहयोद्धिजतAttendance capture उपल्पिस्थवितग्रहणम् Attendance sheet उपल्पिस्थवितपत्रम्Auditorium सभागारःAuthority प्राष्ट्रि,कारीAuthoritative body प्राष्ट्रि,कारिरविनकायःAutonomous स्�ायत्तम्Autonomy स्�ायत्तता



English word Sanskrit WordAvenue अ�सरःBanking system वि�त्तकोशव्य�स्था

Batches of students having graduated प्राप्तोपा,ीनां छात्राणां गणः

Benchmark उत्कृष्टगुणमानम् Best practice स�¬त्तमपरिरपा�ीBlended learning समन्त्रिन्�ताष्ट्रि,गमःBridge course सेतुपाठ्यक्रमःBroadly focus वि�शद्यकेन्द्रीकरणम्

CGPA

Cumulative Grade Point Average

-सल्पिञ्चतशे्रण्यङ्कसा,ारणमानम् (सश्रेसा)

Cafeteria Approach चयनस्�ातन्त्र्योपागमःCapability सामर्थ्यय7म्Carbon neutrality ऐकान्त्रिन्तकता�स्थ्यम्Category कोटि�ःCentral Board of Secondary

Education(CBSE)केन्द्रीयमाध्यष्ट्रिमकलिश4ामण्Kलम् (के.मा.लिश.म)

Central university केन्द्रीयवि�श्ववि�द्यालयःExcellence उत्कष7ः

Choice Based Credit System (CBCS) वि�कल्पा,ारिरतश्रेयोऽङ्कप्रणाली

Civic sense नागरिरकप्रज्ञा NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 367


English word Sanskrit WordCivil society नागरिरकसमाजःClimate change जल�ायुपरिर�त7नम्Co-chairman उपाध्य4ःCollaborate सहयोविगकरणम्Collaboration सहयोगःCollaborative research सहकारिर अनुसन्धानम्Combination संयोगःCombined सम्बि�मलिलतम्Commensurate अनुरूपम्Comment टि�प्पणीCommission आयोगःCommittee सष्ट्रिमवितःCommon Entrance Test सामान्यप्र�ेशपरी4ाCommunication skill सम्प्रेषणकौशलम्Comparative aesthetics तुलनात्मकं सौन्दय7शास्त्रम् Comparative philosophy तुलनात्मकं दश7नम्Comparative Literature तुलनात्मकं साविहत्यम्Comparative Linguistics तुलनात्मकं भाषाशास्त्रम्Compiling संचयनम्Component घ�कःUnit एकांशः



English word Sanskrit WordComposite culture सम्बि�मश्रसंस्कृवितःComputation सङ्ख्यायनम्Computational linguistics सङ्गणकीयभाषाशास्त्रम् Computational Sanskrit सङ्गणकीयं संस्कृतम्Computer science सङ्गणकवि�ज्ञानम्

Computer-aided teaching learning material सङ्गणकसहकृतलिश4णाष्ट्रि,गमसामग्री

Concern लिचन्ता Concrete referent मूत7विनद0श्यःConsolidated समाकलिलतम्Consonance आनुरूप्यम्Consultancy परामश7ः Consultative Committee परामश7दातृसष्ट्रिमवितःConsulted परामृष्टम्Contemporary समकालिलकम्Context सन्दभ7ःContextual framework सान्दर्त्तिभंकरूपरेखाImprovement of quality गुण�त्तायाः वि�कासःProfessional development �ृक्षित्तपरकसामर्थ्यय7वि�कासःContinuously सततम्Continuously evaluate the performance of

teachersअध्यपकानां काय7विनष्पादनस्य मूल्याङ्कनं सततं कुया7त्



English word Sanskrit WordContract basis संवि�दाऽऽ,ारेण

Contribute योगदानं करोतुContribution योगदानम्Conventional face-to-face mode पारम्परिरकी प्रत्य4प्रणाली Cooperation सहकारःCo-ordination संयोजनम्

Coordinator of the steering committee संचालनसष्ट्रिमतेः संयोजकः / समायोजकः

Copyright कृवितस्�ा�यम्Core competencies प्र,ानसामर्थ्यया7विनCore universal values प्र,ानाविन सा�7भौममूल्याविनCore values प्र,ानमूल्याविनCouncil परिरषद्Counselling मन्त्रणम्Course पाठ्यपत्रम्Course outlines पाठ्यक्रमरूपरेखाCourse in Emerging Area उदयमान4ेते्र पाठ्यक्रमःCreation of harmony सा�मनस्यकरणम्Creative and entrepreneurial सज7नात्मकम् उद्यमशीलं Creative way सज7नात्मकमाग7ःCreative writing सज7नात्मकलेखनम्



English word Sanskrit WordCriteria विनकषःCriteria-wise Inputs विनकषानुसारिरविनवि�ष्ट्रिष्टःCultivation सं�,7नम्

Cultivation of traditional knowledge पारम्परिरकज्ञानप्रणाल्याः सं�,7नम्

Cultural and educational backgrounds. सांस्कृवितकी शैक्षि4की च पृष्ठभूष्ट्रिमः

Cultural consciousness सांस्कृवितकी चेतनाCultural heritage सांस्कृवितकरिरक्थम्Curricular Aspects पाठ्यचया7प4ाःCurricular reform पाठ्यचया7परिरष्काराःCurricular transaction पाठ्यचया7विक्रयान्�यनम्

Curriculum पाठ्यचया7Curriculum update पाठ्यचया7द्यतनीकरणम्Curriculum design पाठ्यचया7संरचना

Curriculum Design and Development पाठ्यचया7याः संरचना वि�कासश्च

Curriculum enrichment पाठ्यचया7सं�,7नम्Curriculum-extension interface पाठ्यक्रमस्य वि�स्तारक-माध्यमःDean सङ्कायप्रमुखःDebate �ादःDecade दशकम्Declaration उद्घोषणा



English word Sanskrit WordDeemed university माविनतवि�श्ववि�द्यालयःDefinition ल4णकरणम्Demand ratio अक्षिभयाचनाऽनुपातःDemonstrate प्रदश7नम्Deputy adviser उप-परामश7कःDescriptor �ण7ष्ट्रियताDesideratum अपरिरहाय7म्Design संरचनाDesignated group विनयोद्धिजतगणःDesigned संरलिचतम्Desirable अपेक्षि4तम्/ऐल्पिच्छकम्Desirable steps अपेक्षि4तसोपानाविन /ऐल्पिच्छकसोपानाविन

Deterioration of moral values नैवितकमूल्यानां ह्रासःDeveloping वि�कासशीलःDevelopment वि�कासःDevelopment of Indian culture भारतीयसंस्कृतेः वि�कासःDevices उपकरणाविनDifferential weightages वि�भाजकाष्ट्रि,मानम्Differently abled Persons अन्यथाशक्तजनाःDiploma पदवि�काDiploma Programmes पदवि�का-काय7क्रमाः



English word Sanskrit WordDirector विनदेशकःDisability अशक्तताDisadvantaged �ल्पिञ्चत

Discipline शास्त्रम्Disintegration वि�भेदः Disseminating knowledge. ज्ञानस्य प्रसारःDissertation शो,प्रबन्धःDistance education दूरलिश4ाDistance education council दूरलिश4ापरिरषद्Distance Education Bureau (DEB) दूरलिश4ाब्यूरो

Distance education programmes (dep) दूरलिश4ाकाय7क्रमाः

Distance mode दूरमाध्यमःDiversity �ैवि�ध्यम् / वि�वि�,ताDivided वि�भक्तम्Division वि�भागः / वि�भाजनम् Document प्रलेखःDomain 4ेत्रम्Draft लेखप्राग्रूपम्Drawn स्�ीकृतम्Dual degree उपाष्ट्रि,युगलम्



English word Sanskrit WordDuly approved constituent unit यथाविनयमम् अनुमोटिदतम् अङ्गीभूतघ�कम्Duration अ�ष्ट्रि,ःDynamic विक्रयाशीलःE- texts �ैदु्यतग्रन्थाःE-books �ैदु्यतपुस्तकाविनEconomically weaker sections आर्शिथंकदृष्ट्या दुब7ल�गा7ःEconomics अथ7शास्त्रम्E-contents �ैदु्यत-वि�षयाःEducational delivery शैक्षि4कं वि�तरणम्Educational technology शैक्षि4कप्रवि�ष्ट्रि,ःEffective ambience प्रभावि�परिर�ेशःEffective leadership प्रभावि�नायकत्�म्Effectiveness प्रभा�ःEfforts प्रयत्नाःElaboration वि�स्तरःE-learning �ैदु्यताष्ट्रि,गमःElectronic �ैदु्यतम्Electronic data management �ैदु्यतदत्तांशप्रबन्धनम्Electronic medium. �ैदु्यतमाध्यमःElement तत्त्�म्Emergency care facility आकस्मिस्मकयोग4ेमसौवि�ध्यम्



English word Sanskrit WordEmerging areas उदयमान4ेत्राक्षिणEmerging global scenario उदयमानः �ैक्षिश्वकसन्दभ7ःEminent वि�शारदःEmpanel सूचीEmphasis बलप्रदानम्Emphasizes community services सामुदाष्ट्रियकसे�ाया बलप्रदानम्Employer विनयोक्ताEmployee विनयोद्धिजतःEnabling सामर्थ्यय¬त्पादकम् Encounter स�मुखीकृतम्Encouragement प्रोत्साहनम्Energy conservation ऊज7स्संर4णम्

Engagement with the Allied Agencies स�बद्धाक्षिभकरणैः सह स�बन्धः

Enhancing the competency of students छात्राणां सामर्थ्यय7स्य वि�कासः

Enlisted by the UGC वि�.अ.आ uारा सूचीकृतम्Enriched सं�र्मि,ंतम्Enrichment courses सं�,7नपाठ्यक्रमाः Ensure विनक्षिश्चतीकरणम्Entire सम्पूण7म् / समग्रम्Entrance test प्र�ेशपरी4ा



English word Sanskrit WordEnvironment consciousness पया7�रणजागरणम्Environment friendly पया7�रणानुकूलम्Equipment उपकरणाविनEstablishment प्रवितष्ठापनम्Ethos अन्तःसत्त्�म्Evaluation मूल्याङ्कनम्Evaluation blue print मूल्याङ्कनपूण7प्रारूपम्Evaluation process मूल्याङ्कनप्रविक्रया

Evaluation protocol of the programme. काय7क्रमस्य मूल्याङ्कनक्रमवि��ृवितः

Evolved आवि�भू7तम्Downloaded अ�ाहृतम्Uploaded समायोद्धिजताEvolving उद्भतूम्/ उद्धतृम्/ वि�कलिसतम्/उदयमानम्Examination Board परी4ामण्Kलम्Examination material परी4ासामग्रीExamination process परी4ाप्रविक्रयाExcellence उत्कष7ःExchange वि�विनमयःExecutive Committee काय7विन�ा7हकसष्ट्रिमवितःExecutive summary काय7विन�ा7विहसारांशः



English word Sanskrit WordExercise अभ्यासःExpansion वि�स्तरःExperts in specialized areas वि�लिशष्ट4ेते्रषु वि�शेषज्ञाःExplored गवि�ष्टम्Expression अक्षिभव्यलिक्तःExtension activities वि�स्तारगवितवि�,यः

Institutional Social Responsibility (ISR) संस्थायाः सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�ं च

External बाह्यम्External audit बाह्यलेखापरी4ाExternal peer evaluation बाहं्य प्र�रमूल्याङ्कनम्External registration of students छात्राणां बाह्यपंजीकरणम्Extra- curricular पाठे्यतरचया7Facilities सौवि�ध्याविनFacilities of Yoga Training Centre योगप्रलिश4णकेन्द्रसौवि�ध्याविनFaculty अध्यापकाः Faculty and non-teaching अध्यापकाः अध्यापकेतरे चFaculty empowerment strategy अध्यापकसशक्तीकरणवू्यहनम्

Faculty exchange programmes अध्यापकवि�विनमयकाय7क्रमाःFaculty members अध्यापक�ग7ःFarming land कृविषभूष्ट्रिमः



English word Sanskrit WordFee structure शुल्कसंरचना Fee structure and other financial

implications शुल्कसंरचना अन्याः वि�त्तीयविनविहताथा7ः

Feedback प्रवितपुष्ट्रिष्टः Feedback system प्रवितपुष्ट्रिष्ट-प्रणालीFeeding institutions पोषकसंस्थाःFinalized अन्त्रिन्तमं प्रारूपम्Finance वि�त्तम् /अथ7ःFinancial implications वि�त्तीयविनविहताथा7ःFinancial management वि�त्तीयप्रबन्धनम्/विन�7हणम्Financial resources. वि�त्तीयसंसा,नाविनFocus केन्द्रम्Focus of Assessment मूल्याङ्कनस्य केन्द्रम्Focuses दृष्ट्रिष्टः/ अ�,ानम् / केन्द्रीकरणम्Formal agreement औपचारिरकसहमवितःFormal mechanism औपचारिरकं काय7तन्त्रम्Former Vice chancellor, पू�7कुलपवितःForms प्रकाराः Formulating संवि�न्यसनम्Fostered सं�र्मि,ंतम्Fostering Global Competencies �ैक्षिश्वकद4तायाः सं�,7नम्



English word Sanskrit WordFramework रूपरेखाFraternity भ्रातृभा�ः From time to time काले कालेFunctioning काय7विनरतःGather data दत्तांशसङ्ग्रहणम्Gauge the knowledge and skills ज्ञानकौशलयोः मानम्Gender disparities स्त्रीपंुसक्षिभदाGender equity स्त्रीपंुससमानता General Council प्र,ानपरिरषद्Generic result processing सामान्यफलिलतांशप्रविक्रयाGenuine idea of globalization प्रामाक्षिणकः �ैश्वीकरणवि�चारःGlobal �ैक्षिश्वकम्Global competencies �ैक्षिश्वकसामर्थ्यया7विनGlobal trend �ैक्षिश्वकप्र�ृक्षित्तःGoals लक्ष्याविन

Goals and mission of the institution संस्थायाः लक्ष्याविन अन्तदृ7ष्ट्रिष्टश्च

Good practices उत्तमाभ्यासाः / उत्तमा आचाराः / उत्तमाः परिरपाट्यः

Good Governance उत्तमं शासनम्

Governance, Leadership and Management शासनं, नायकत्�ं, प्रबन्धनं च



English word Sanskrit WordGoverning the programme काय7क्रमस्य शासनम्Governmental agency स�7कारीयाक्षिभकरणम्Grade श्रेणीGrade points श्रेण्यङ्काःGrade sheet श्रेणीपत्रम्Graduate attributes स्नातकगुणल4णाविनGrievance Redressal Cell परिरदे�नविन�ारणप्रकोष्ठःGuidance माग7दश7नम्Guidance cell माग7दश7नकेन्द्रम्Guidelines माग7विनद0शकसूत्राक्षिण

Guidelines of the regulatory bodies विनयन्त्रणमण्Kलीनां माग7दश7कसूत्राक्षिण

Gymnasium व्यायामशालाHealth centre स्�ास्थ्यकेन्द्रम्Heritage museum पारम्परिरक�स्तूनां सङ्ग्रहालयःHigher education उच्चतरलिश4ा

Higher order skill development programmes उच्चस्तरीयकौशलवि�कासकाय7क्रमाः

Institutions of Higher Studies in Sanskrit

(IHSS)संस्कृतस्य उच्चतराध्ययनसंस्थाः

Highest qualification अत्युच्चतमशैक्षि4कयोग्यता Hilly area विगरिरप्रदेशः



English word Sanskrit WordHolistic development समग्रवि�कासःHopefully आशादायकम्Horizontal mobility/Movement सम-प्रसरणम्

Human resources development centre मान�संसा,नवि�कासकेन्द्रम्

Human resources मान�संसा,नाविनIdeals of human life. मान�जी�नस्य आदशा7ःIdentified अक्षिभज्ञातम्Imbibe आत्मसात्करणम्Impact of globalization �ैश्वीकरणस्य प्रभा�ःImplementation विक्रयान्�यनम्Implemented विक्रयान्त्रिन्�तम्

Implicit goal of Sanskrit Universities संस्कृतवि�श्ववि�द्यालयानाम् अन्तर्त्तिणंविहतं लक्ष्यम्

Improvement वि�कासः, अक्षिभ�ृद्धिद्धःIncentives for preparation संलिसद्धताहेतोः प्रोत्साहकाविन

Inculcating a Value System मूल्यप्रणाल्याः आचरणम् हृदयङ्गमीकरणम्/आत्मसात्करणम्

Independent स्�तन्त्रम्Indian knowledge systems भारतीयज्ञानप्रणालीIndic studies भारतीयाध्ययनाविनIndicators सूचकाःIndigenous knowledge System देशजज्ञानप्रणाली



English word Sanskrit WordInduction programme परिरचयात्मककाय7क्रमाःIndustry औद्योविगकीInformal arrangements अनौपचारिरकव्य�स्थाInformation सूचना / ज्ञानम्

Information and communication technology सूचनासमे्प्रषणप्रद्यौविगकी

Infrastructural facilities अ�संरचना-सौवि�ध्याविनInfrastructure अ�संरचना

Infrastructure and Learning Resources अ�संरचना अष्ट्रि,गमसंसा,नाविन च

Initiatives उपक्रमाःInmates विन�ालिसनः, अन्ते�ालिसनः Innovation न�ाचाराःInnovations and Best Practices न�ाचाराः स�¬त्तमपरिरपाट्यः चInnovative courses न�ाचारपाठ्यक्रमाःInnovative evaluation process न�ाचारमूलक-मूल्याङ्कन-प्रविक्रयाInput विनवि�ष्ट्रिष्टःInstitutional Eligibility for Quality

Assessment (IEQA)गुणात्मकमूल्याङ्कनाय सांस्थायाः अह7ता

Institutional functioning संस्थाविनकं काय7करणम्Institutional measures संस्थाविनकोपायाःResource mobilization संसा,नसङ्ग्रहः



English word Sanskrit Word

Institutional social responsibility (ISR) संस्थयाः सामाद्धिजकोत्तरदाष्ट्रियत्�म्

Institutional vision संस्थायाः अन्तदृ7ष्ट्रिष्टःInstitutional website संस्थायाः जालस्थानम्Institutional webpage संस्थायाः जालपु�म्Institutionalization of quality गुण�त्तायाः सांस्थाविनकीकरणम्Instrumental सा,नीभूतम्Examination Reforms परी4ापरिरष्करणाविनIntegrated masters समेकीकृत-आचाय7ःIntegrated Ph.D. समेकीकृत-वि�द्या�ारिरष्ट्रि,ःInteraction अन्तःविक्रया Interactive अन्तःविक्रयात्मकम्Inter-departmental research अन्तर्षि�ंभागीयानुसन्धानम्Inter-disciplinary अन्तश्शास्त्रीयInternal stakeholders अन्तरिरकाः विहत,ारकाःExternal stakeholders बाह्याः विहतग्राविहणः

Internal Quality Assurance Cell (IQAC) आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनप्रकोष्ठम्

Internal Quality Assurance System (IQAS) आन्तरिरकगुण�त्ताश्वासनव्य�स्था

Internalisation आभ्यन्तरीकरणम्International professional body अन्ताराष्ट्रि#य�ृक्षित्तपरकमण्Kलम्International standards. अन्ताराष्ट्रि#यमानदण्Kः



English word Sanskrit WordInternship प्रलिश4ुताIntervening period मध्य�र्षितंकालःInterview सा4ात्कारःIntroduction प्रस्ता�ना

Introduction and use of quality materials गुणात्मकोपकरणानां प्रस्ता�ना उपयोगः च

Introspection अन्त�4णम्Involving भागग्राविहता

Information Technology infrastructure सूचना-प्रवि�ध्य�संरचना

Job oriented उद्योगोन्मुखम्Judgement न्यायविनण7यःJurisdiction अष्ट्रि,कारव्यान्त्रिप्तःJustice न्याय्यम्Key aspects प्र,ानप4ाःKnowledge ज्ञानम्Language laboratory भाषाप्रयोगशालाLaw वि�ष्ट्रि,ःLeadership नायकत्�म्Leading to both traditional and modern

degreesपरम्परागतानाम् आ,ुविनकानां चोपाष्ट्रि,प्रदानाय उन्मुखम्

Leading to national integration राष्ट्रि#यैकताक्षिभमुखम्



English word Sanskrit WordLearning activities अष्ट्रि,गमगवितवि�,यःLearning difficulties अष्ट्रि,गमकाटिठन्याविनLearning outcomes अष्ट्रि,गमपरिरणामाःLearning Paleography लिलविपशास्त्राष्ट्रि,गमःLearning-system अष्ट्रि,गमप्रणालीLed to the cultivation of a unique

educational systemवि�लिशष्टशैक्षि4कप्रणाल्याः सं�,7ने पय7�लिसतम्

Letter of Intent (LoI) आशयप्रकालिशपत्रम् (आ.प्र.प.)

Liaison स�बन्धः / सम्पक7 ःLiaison with Bharat Vani Portal भारत�ाणी-प्रकल्पेन सह सम्पक7 ःLibrary as a Learning Resource अष्ट्रि,गमसंसा,नत्�ेन ग्रन्थालयःLimitation सीमाङ्कनम्Literary traditions साविहत्यकी परम्पराMaintenance of Campus Facilities परिरसरसौवि�ध्यानाम् अनुर4णम्Major contributions प्रमुखयोगदानम्Management strategies प्रबन्धवू्यहनम्Management प्रबन्धः Mandate विन,ा7रिरतकाय7म्Mandatory अविन�ाय7म्Manual माग7दर्शिशंकाManuscripts तालपत्राक्षिण/पाण्Kुलिलपयः




Manuscript conservation centre (MCC) मातृका/पाण्Kुलिलविपपरिरर4णकेन्द्रम्

Manuscript resource centre (MRC) मातृका/पाण्Kुलिलविपसंसा,नकेन्द्रम्Manuscripts hitherto unknown अज्ञातपू�ा7ः मातृकाः /पाण्Kुलिलपयः Mathematics गक्षिणतम्Mechanism काय7तन्त्रम् Meeting the emerging needs आवि�भू7ता�श्यकतानाम् आपूर्षितंःMember सदस्यःMember-secretary सदस्य-सलिच�ःMentors माग7दश7काःMerit based गुणा,ारिरतम् Methodology पद्धवितःMethods पद्धतयःMeticulous efforts अ�विहतप्रयत्नाःMission ध्येयम् Mobile education संचरिरष्णुलिश4ा Mobility of faculty अध्यापकानां संचरणम्Modern discipline आ,ुविनकशास्त्राक्षिणModern stream आ,ुविनक,ाराModern streams आ,ुविनक,ाराःMonitor विनयन्त्रकः



English word Sanskrit WordMonitoring विनयन्त्रणम्Motivation अक्षिभप्रेरणाMotivation to develop software तन्त्रांशवि�कासाथ7म् अक्षिभप्रेरणाMulti -campus University बहुपरिरसरीयवि�श्ववि�द्यालयः

Multi campus postgraduate department बहुपरिरसरीयः स्नातकोत्तरवि�भागः

Multi-disciplinary बहुशास्त्रीयःMulti-disciplinary approach बहुशास्रीयोपागमःMultiple streams of Indian culture and

civilizationभारतीयसंस्कृतेः सभ्यतायाः च बहु,ाराः

Mutual understanding परस्परा�गमःNAAC रामूप्रपNational agency राष्ट्रि#याक्षिभकरणम्National and international faculty राष्ट्रि#यान्ताराष्ट्रि#याध्यापक�ग7ःNational development राष्ट्रि#यवि�कासःNational impact राष्ट्रि#यप्रभा�ःNational perspective राष्ट्रि#यपरिरप्रे4म्

New Policy on Education (NPE, 1986) न�लिश4ानीवितः

National requirement राष्ट्रि#या�श्यकता

National Skill Development Corporation राष्ट्रि#यकौशलवि�कासविनगमः

Nature of facilities available उपलब्धसौवि�ध्यानां स्�रूपम्



English word Sanskrit WordNew technology नूतनप्रौद्योगकीNomenclatures नामाविनNominated मनोनीतःNomination मनोनयनम्Non-teaching staff अध्यापकेतरकम7चारीNorms मानकाःNRI students प्र�ालिस-भारतीयच्छात्राःNumber of positions पदानां सङ्ख्याNurturing संपोषणम्Other Backward Castes अन्या अप्रगतजातयःObjective उदे्दश्यम्Observatory �े,शालाOnline admission process अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रप्र�ेशप्रविक्रयाOnline discussions अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्रचचा7ःOnline payment gateway, अष्ट्रि,तन्त्रिन्त्र,नदानuारम्On roll प्रलेखाङ्विकतःOpen Educational resources मुक्तशैक्षि4कसंसा,नाविनOpen source Community मुक्तस्रोतस्समुदायःOpenness मुक्तता Operational details विक्रयान्�यनवि��रणाविनOpportunities अ�सराः



English word Sanskrit WordOptimal use of the facilities सौवि�ध्यानां भूष्ट्रियष्ठ उपयोगःOptimum utilization of finance वि�त्तस्य भूष्ट्रियष्ठ उपयोगःOrganisational culture सांल्पिस्थकी संस्कृवितःOrganization संस्थाOrganized संघटि�तम्Orientation अक्षिभवि�न्यासःOutcome परिरणामःOutpatient बाह्यरोगीOutput विनष्पादनम्

Overall quality assurance framework समग्रगुण�त्ताश्वासनरूपरेखा

Overlapping अवितशष्ट्रियतम्Ownership स्�ाष्ट्रिमत्�म्Post Box No. पत्रपेटि�कासङ्ख्याParallelly or sequentially क्रमेण/क्रमशः/ समान्तरेणParameters मानदण्KःParents माताविपतरौParticipation भागग्रहणम्

Participative प्रवितभागीParticipatory approach प्रवितभागी उपागमःParticularly वि�शेषरूपेण



English word Sanskrit WordParticulars वि��रणाविनPatent एकस्�म्Pathway माग7ःPathway for Success सफलतायाः माग7ः Pave the way माग7प्रदानम्Peer प्र�रा Peer assessment प्र�रमूल्याङ्कनम्Peer Team Report (PTR) प्र�रसष्ट्रिमवितप्रवित�ेदनम्Percentage प्रवितशतम्Performance काय7विनष्पादनम् Performing arts प्रदश7नात्मककलाःPeriodic assessment विनयतकालिलकमूल्याङ्कनम्Periodically oriented विनयतकालोन्मुखीकृतPermanent स्थायीPermission अनुमवितःPersonal attributes व्यलिक्तगतगुणाः Photocopying छायाप्रवितकरणम्Physical education शारीरकलिश4ाPlacement cell विनयुलिक्तप्रकोष्ठम्Plans for the policies, नीतीनां कृते योजनाःPolicies नीतयः



English word Sanskrit WordPolicy maker नीवितविनमा7तारःPositively सगुणात्मक/रचनात्मकPost Graduate degree स्नातकोत्तरोपाष्ट्रि,ःPost office पत्रालयःPost-accreditation activities प्रत्यायनोत्तरगवितवि�,यःPost-examination process परी4ोत्तरप्रविक्रयाPotential for Excellence उत्कष7सामर्थ्यय7युक्तम् / उत्कष7शलिक्तमत्Potential source सामर्थ्यय7युतं स्रोतः Potential vehicle सामर्थ्यय7युतं माध्यमम् Potentials सामर्थ्यया7विन/ शलिक्तःPower house वि�द्युत्केन्द्रम्PPT विप.विप.टि�.-प्रस्तुवितः Practice adopted अङ्गीकृतपरिरपाटि�ः Pragmatic प्रयोजनात्मकम्Pre-determined पू�7विनक्षिश्चतम्Pre-examination processes परी4ापू�7प्रविक्रयाPreface पीटिठकाPre-independence period स्�ातन्त्र्यपू�7कालःPreparation सन्नाहः Preservation परिरर4णम् President अध्य4ः/ सभापवितः



English word Sanskrit WordPrimarily प्राथष्ट्रिमकतयाPrior पू�7म्Private विनजीPrivatization विनजीकरणम्Procedure प्रविक्रयाProcess प्रविक्रयाःProduced उत्पाटिदतम्Professional competence �ृक्षित्तगतद4ताProfessional programme �ृक्षित्तपरककाय7क्रमःProfessional training �ृक्षित्तपरकप्रलिश4णम् Professionalism �ृक्षित्तपरकताProfessor आचाय7ःProfile वि��रक्षिणकाProforma प्रारूपम्Programme of Action (PoA, 1992) काय7योजनाProgramme काय7क्रमा Progression पुरोगमनम् Projects परिरयोजनाःPromotion प्रोन्नयनम्Promotion of innovation न�चारप्रोन्नयनम्judgment based on values मूल्या,ारिरतविनण7याः




Promoting the use of technology for

Teaching, preservation of oral tradition अध्यापनाय, मौखिखकज्ञानपरंपरायाः संर4णाय प्रौद्योविगकीप्रयोगस्य सं�,7नम्

Proper documentation समुलिचतः प्रलेखःProviding research grants अनुसन्धानानुदानप्रदानम्Psychology laboratory मनोवि�ज्ञानप्रयोगशालाPsycho-social guidance मनो�ैज्ञाविनक-सामाद्धिजकमाग7दश7नम्Publication प्रकाशनम्Publicity प्रचारःPublished प्रकालिशतम्Quality गुण�त्ताQuality assurance (QA) गुण�त्ताश्वासनम् Quality enhancement गुण�त्तासं�,7नम्

Quality initiative गुण�त्तोपक्रमःQuality sustenance गुण�त्ताक्षिभर4णम्Quality-related studies गुण�त्तास�बद्धाध्यनाविनQuantitative component परिरमाणात्मकघ�कः Quest for Excellence v उत्कष7स्य ग�ेषणम्Rain water harvesting �ृष्ट्रिष्टजलसंचयःRaise उन्नयनम्Reality �ास्तवि�कताRealizing �ास्त�ानुभ�ः



English word Sanskrit WordRe-assessment पुनमू7ल्याङ्कनम्Recently सद्यः (अद्यतनकाले)Recognition मान्यताRecognized मान्यताप्राप्तम्Recommendation संस्तुवितःRe-contextualized पुनःसन्दर्त्तिभंताRecording ध्�न्यङ्कनम्Recruitment चयनम्Recruitment and training चयनं प्रलिश4णं चRecurring आ�तRe-drafted पुनःप्रारूविपतम्Re-emphasized पुनरुपोद्बलिलतम्Reflect the characteristics ल4णानां प्रवितविब�बनम्Reflected प्रवितफलिलतम्Reflects the institutions efforts संस्थायाः प्रयत्नानां प्रवितविब�बनं करोवितReform परिरष्काराRegional प्रादेलिशकम् Regulatory authority विनयन्त्रकप्राष्ट्रि,करणम्Reiterated पुन�7चनम्Relevance प्रासविङ्गकताRelocate the idea of globalization �ैश्वीकरणवि�चारस्य न�प्रवितष्ठापनम्



English word Sanskrit WordRemade न�र्षिनंर्मिमंतम्Remarkable उल्लेखाह7ःRemedial उपचारात्मकम्Remedial measures. उपचारात्मकोपायाःRemedial teaching उपचारात्मकं लिश4णम्Rendered अर्षिपंतम्Re-organized न�संघटि�तम्Report प्रवित�ेदनम्Re-positioned न�वि�न्यस्तम्

Repositories of knowledge systems शास्त्रपरम्परायाः शे�ष्ट्रि,ः

Repository शे�ष्ट्रि,ःRepresented प्रावितविनध्यम् विनवू्य7ढम्Research bodies अनुसन्धानविनकायाःResearch centres अनुसन्धानकेन्द्राक्षिणResearch culture अनुसन्धानसंस्कृवितः

Research, Consultancy and Extension अनुसन्धानम्, परामश7ः वि�स्तरश्च

Reserved आरक्षि4तम्Residential facilities आ�ासीयसौवि�ध्याविनResource mobilization संसा,नसङ्ग्रहःResource persons वि�शेषज्ञाः



English word Sanskrit WordResponsibilities of the higher education

institutionsउच्चलिश4ासंस्थानानाम् उत्तरदाष्ट्रियत्�ाविन

Responsive प्रवितविक्रया�ान् / प्रवितविक्रया�तीRestructuree पुनारचनाResult परिरणामःRetrieval पुनरुद्धारः Retrieval system पुनरुद्धरणप्रणालीRevamped परिरष्कृतम्Revamping परिरष्करणम्Reviewed पुनस्समीक्षि4तम्Revised पुनरीक्षि4तम् Revised format पुनरीक्षि4तप्रारूपम्

Revising पुनरी4णम्

Revision of the existing programmes वि�द्यमानकाय7क्रमाणां पुनरी4णम्

Richest collection of rare and ancient

Manuscripts वि�रलानां प्राचीनानां च मातृकाणां समृद्धतमः संग्रहः

Righteous न्याय-परायणःRights अष्ट्रि,काराःRigorous कटिठनम् Rural ग्रामीणम्



English word Sanskrit WordSalary �ेतनम्Sanctity शुलिचताSanskrit culture reveals संस्कृताक्षिश्रता संस्कृवितः प्रक�यवितSanskrit Manuscriptology संस्कृतपाण्Kुलिलविपशास्त्रम्Sanskrit sounding degrees संस्कृतस�मतोपा,यःSanskrit version of the Syllabi पाठ्यांशानां संस्कृतानु�ादःSC अनुसूलिचतजावितःScenario सन्दभ7ःSchedules अनुसूच्यःSchool-wise वि�द्यालयशःScientific �ैज्ञाविनकम्Section अनुभागःSector 4ेत्रम्Seeds of values मूल्यानां बीजाविन / मूलम्Self evaluation स्�मूल्याङ्कनम्Self learning material (SLM) स्�ाध्ययनसामग्रीSelf study reports (SSR) स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनाविनSelf-evaluation स्�मूल्याङ्कनम्Self-financing स्�वि�त्तपोविषताविनSelf-improvement, स्�वि�कासः Self-learning environment स्�ाष्ट्रि,गमपरिर�ेशः



English word Sanskrit WordSelf-regulated आत्मविनयन्त्रिन्त्रतम्Self-reliance आत्मवि�श्वासः, आत्मप्रत्ययःSelf-study स्�ाध्ययनम्Self-study report स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनम्Semester system अ,7सत्रप्रणालीSub-urban उपनगरम्Senior educationist �रिरष्ठलिश4ावि�त्Sensitive सं�ेदनशीलःSensitivity सं�ेदनशीलताSensitizing moral issues नैवितकवि�षयेषु सं�ेदनाSeparate पृथक्Serene ambience प्रशान्त�ाता�रणम्Set of key aspects प्र,ानप4ाणां गणःSignificant महत्�पूण7म् Significant trend महत्त्�पूणा7प्र�ृक्षित्तःSizable of number बहुसङ्ख्याकाःSkill कौशलम्Skill development कौशलवि�कासःSkilled Human Resource कौशलयुक्तमान�संसा,नम्

Skills are of less value in the absence of

appropriate value systemsसमुलिचतमूल्यव्य�स्थाभा�े कौशलानां महत्त्�ं न्यूनं भ�वित



English word Sanskrit WordSlow learner मन्दाष्ट्रि,गन्तारSmart classroom सू्फत7-क4ाSocial inequity सामाद्धिजकी असमानताSocial equity सामाद्धिजकी समानताSocially relevant सामाद्धिजकतया प्रासविङ्गकताSoftware तन्त्रांशःSolutions to global challenges �ैक्षिश्वकसमाह्वानानां समा,ानाविन

Source of funding वि�त्तस्रोतःSpecial Centre of Learning अध्ययनस्य वि�लिशष्टकेन्द्रम्Specific वि�लिशष्टम्Specific responses वि�लिशष्टप्रवितविक्रयाःSpecification of Degrees उपाष्ट्रि,नां वि�शदीकरणम्Spirit आत्मबलम्Squads परी4णदलम्SSR स्�ाध्ययनप्रवित�ेदनम्S.T. अनुसूलिचतजनजावितःStake holders विहतग्राहीState Board राज्यमण्Kलम्State private university राज्यस्�ीकृतनैजवि�श्ववि�द्यालयःState university राज्यवि�श्ववि�द्यालयःStatus of the University वि�श्ववि�द्यालयस्य ल्पिस्थवितः



English word Sanskrit WordStatutory Authority सं�ै,ाविनकप्राष्ट्रि,करणम्Statutory bodies सं�ै,ाविनकविनकायाःStatutory documents सं�ै,ाविनकप्रलेखाः Steer संचालनम्Steering assessment संचालनमूल्याङ्कनम्Steering committee co-ordinator संचालनसष्ट्रिमवितसमायोजकःStimulate उत्प्रेरणम्Stipulated time विनक्षिश्चतसमयःStorage भाण्KारःStrategic वू्यहात्मकम्

Strategic quality management system वू्यहात्मकगुण�त्ताप्रबन्धनप्रणाली

Strategy रणनीवितः

Strategy Development and Deployment रणनीवितवि�कासः परिरविनयोजनं च

Strengthen the urge to excel. उत्कृष्टताप्राप्तये अभीप्साStrength शलिक्तःStrive hard कटिठनपरिरश्रमःStudent centric छात्रकेद्धिन्द्रतम्Student enrolment छात्रनामाङ्कनम्Student Enrolment and Profile छात्रनामाङ्कनं वि��रक्षिणका चStudent exchange छात्रवि�विनमयः



English word Sanskrit WordGeneration of Students’ list छात्रसूचीविनमा7णम्

Student Participation and Activities छात्रभागग्रहणं गवितवि�,यश्च

Student performance छात्राणां काय7विनष्पादनम्

Student Performance and Learning

Outcomesछात्राणां काय7विनष्पादनम्, अष्ट्रि,गमपरिरणामश्च

Student progression छात्राणां प्रगवितः Student Support and Progression छात्रसाहाय्यं पुरोगमनं चStudent-centric participation छात्रकेद्धिन्द्रता सहभाविगताStudent enrolled नामाङ्विकतः छात्रःStudents facility centre छात्रसौवि�ध्यकेन्द्रम्Students’ mobility छात्रसंचरिरष्णुताStudy leave अध्ययना�काशाःStudy material अध्ययनसामग्रीSubsequent cycles अनु�र्षितंचक्राक्षिणSubsequent cycles of accreditation प्रत्यायनस्य अनु�र्षितंचक्राक्षिणSubsequent preparation अनु�त सन्नाहःSub-units उपैककाः Suggestions सूचनाःSuitable to the mission and goals ध्येयलक्ष्ययोरनुरूपम्Suited समुलिचतम्Summer schools ग्रीष्मकालिलकवि�द्यालयाः



English word Sanskrit WordSupplementary enrichment

Programmesअनुपूरकगुणसं�,7नकाय7क्रमाः

Supplemented अनुपूरकःSupportive facilities सहायकसौवि�ध्याविनSustainable development अक्षिभरक्षि4तवि�कासःSustained values of life अक्षिभरक्षि4ताविन जी�न मूल्याविनSustenance अक्षिभर4णम्Swimming pool पुष्करःSystematic process व्य�ल्पिस्थतप्रविक्रयाSystem व्य�स्था/प्रणालीTable उत्पीटिठकाTeacher education अध्यापकलिश4ाTeacher qualification अध्यापक-शैक्षि4कयोग्यता Teacher quality अध्यापकगुण�त्ताTeaching faculty अध्यापक�ग7ःTeaching plan लिश4णयोजनाTeaching-Learning and Evaluation लिश4णम् अष्ट्रि,गमः मूल्याङ्कनं चTeaching-learning process लिश4णाष्ट्रि,गमप्रविक्रयाTechnical प्रावि�ष्ट्रि,कम्

Technical staff प्रावि�ष्ट्रि,ककम7चारीTechnology aided learning प्रौद्योविगकी-सहकृताष्ट्रि,गमः



English word Sanskrit WordTemporary अस्थायीText reading Session Workshops ग्रन्थपठनसत्र-काय7शालाःMedium of Instruction लिश4णमाध्यमः

SWOC[;Strength; Weakness; Opportunity;

Challenges] analysis of the institutionसंस्थायाःशलिक्त(श)-दौब7ल्य(दौ)-अ�सर(अ)-समाह्वय(स)वि�शे्लषणम्

Time table generation समयसारणीविनमा7णम् Timelines समयसीमानुपालनम्To Supplement advanced Studies प्रगताध्ययनसंपूत7येTo building up विनमा7णायTo overcome अवितक्रष्ट्रिमतुम्Total योगः Traditional background पारम्परिरकपृष्ठभूष्ट्रिमःTraditional knowledge पारम्परिरकज्ञानम्

Traditions परम्परा

Training programs प्रलिश4णकाय7क्रमाःTransfer स्थानान्तरणम्Transformational change रूपान्तरणम्Translated अनूटिदतम्Translation अनु�ादः



English word Sanskrit WordTranslation studies अनु�ादाध्ययनाविनTransparency पारदर्शिशंताTransparent पारदर्शिशं

Transport facilities परिर�हनसौवि�ध्याविन

Treasure-trove of literary traditions साविहत्यकपरम्पराशे�ष्ट्रि,ः

Trends प्र�ृत्तयःTribe जनजावितःType of University वि�श्ववि�द्यालयप्रकारःUG onwards अनुस्नातकस्तरं

UGC’c orientation Programme वि�.अ.आ उन्मुखीकरणकाय7क्रमःUGC refresher Course वि�.अ.आ पुनश्चया7-पाठ्यक्रमःUndergraduate Programme स्नातक-काय7क्रमःUnderstanding of ancient texts प्राचीनग्रन्थानाम् अ�बो,ःUnique foundation courses अविuतीय आ,ारभूतपाठ्यक्रमाःUnit cost एकांशव्ययःUnitary एकाकीUnit एकांशः

University Act वि�श्ववि�द्यालयाष्ट्रि,विनयमः

University recognized Research

Institutes/Centresवि�श्ववि�द्यालयेन मान्यताप्राप्ताविन अनुसन्धानसंस्थानाविन केन्द्राक्षिण



English word Sanskrit WordUniversity under Section 3 of UGC

(Deemed University)वि�.अ.आ तृतीयानुभागान्तग7तः वि�श्ववि�द्यालयः(माविनतवि�श्ववि�द्यालयः)

Urban नागरम्Using e-learning resources �ैदु्यताष्ट्रि,गमसंसा,नानाम् उपयोगःValidity Period of Accreditation प्रत्यायनस्य �ै,ता�ष्ट्रि,ः Value system मूल्यव्य�स्थाVarious measures वि�वि�,ोपायाःVast store वि�शालभाण्Kागारम्Vedic lore �ेदवि�द्याVersion संस्करणम्Vertical movement of students छात्राणाम् ऊध्�7प्रगमनम्Virtual laboratories व्यापकप्रयोगशालाःVisible element दृग्गोचरांशःVisible impact दृग्गोचरप्रभा�ःVisiting professors. अवितलिथ आचाय7ःVision अन्तदृ7ष्ट्रिष्टःVocational courses व्या�साष्ट्रियकपाठ्यक्रमाः Volunteer स्�यंसे�कःWaste management अ�करप्रबन्धनम्Waste management facility अ�करप्रबन्धनसौवि�ध्यम्Waste recycling अ�करपुनश्चक्रणम्



English word Sanskrit WordWeakness दोब7ल्यम्Webpage जालपु�म्Website जालस्थानम्Weightage अष्ट्रि,मानम्Working days काय7टिदनाविन

Yoga Therapy Centre with modern

equipmentsआ,ुविनकोपकरणयुकं्त योगलिचविकत्साकेन्द्रम्



11. Abbreviationsसंणिक्षप्ताक्षरसूची

A&A (A/A) - Assessment and AccreditationAC - Academic CouncilACM - Associates of Computing MachineryAMC - Annual Maintenance ContractAVRC - Audio-Visual Research CentreAICTE - All India Council for Technical EducationAQAR - Annual Quality Assurance ReportBoS - Board of StudiesBCUD - Board of College and University DevelopmentCAL - Computer Aided LearningCAS - Center for Advanced StudiesCAT - Common Aptitude TestCBCS - Choice Based Credit SystemCD - Compact DisketteCDC - College Development CouncilCEC - Consortium for Educational CommunicationCGPA - Cumulative Grade Point AverageCr - CriteriaCr-GPA(s) - Criterion-wise Grade Point Average(s)COHSSIP - Committee for Humanities and Social Science Improvement

ProgrammeCOSIP - Committee for Science Improvement ProgrammeCOSIST - Committee for Strengthening of Infrastructure Improvement

Programme in Science and TechnologyCSA - Centre for Social ActionCSIR - Council of Scientific and Industrial ResearchCPE - Colleges with Potential for ExcellenceDELNET - Developing Library NetworkDEP - Distance Education ProgrammesDRS - Departmental Research Support of UGCDSA - Departmental Special Assistance of UGCDST - Department of Science and TechnologyEMRC - Educational Multimedia Research CentreFIST - Fund for the Improvement of Science and Technology

Infrastructure NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 407


GATE - Graduate Aptitude Test in EngineeringGATS - General Agreement on Trade in ServicesGMAT - Graduate Management Admission TestGRE - Graduate Record ExaminationIAS - Indian Administrative ServicesICHR - Indian Council of Historical ResearchICPR - Indian Council of Philosophical ResearchICSSR - Indian Council of Social Science ResearchICT - Information and Communication TechnologyIEEE - Institute of Electrical and Electronic EngineersIIQA - Institutional Information for Quality AssessmentIQAC - Internal Quality Assurance CellIQAS - Internal Quality Assurance SystemINFLIBNET - Information and Library NetworkINQAAHE - International Network for Quality Assurance Agencies in Higher

EducationINSA - Indian National Science AcademyIPR - Intellectual Property RightsISR - Institutional Social ResponsibilityIUC - Inter University CentreKI - Key IndicatorKI-GP(s) - Key Indicator-wise Grade Point(s)MHRD - Ministry of Human Resource and DevelopmentMoC - Memorandum of ContractMoU - Memorandum of UnderstandingMIR - Minimum Institutional RequirementsMIS - Management Information SystemNCTE - National Council for Teacher EducationNET - National Eligibility TestNGO - Non Governmental OrganizationNME-ICT - National Mission on Education through Information and

TechnologyNPE - National Policy EducationNPTEL - National Programmed Teaching Enhanced LearningOMR - Optical Mark RecognitionOPAC - Online Public Access CataloguePTR - Peer Team ReportQAA - Quality Assurance AgencySAP - Special Assistance ProgrammeSET/SLET - State Level Eligibility TestSJR - SCImago Journal RankSLQACC - State Level Quality Assurance Co-ordination CommitteeSNIP - Source Normalized Impact per PaperSSR - Self-Study ReportSWOC - Strengths, Weaknesses, Opportunities and ChallengesTEI - Teacher Education Institution



TOEFL - Test of English as a Foreign LanguageUGC - University Grants CommissionUNESCO - United Nations Educational, Scientific and Cultural OrganizationUNO - United Nation OrganizationUNICEF - United Nations Children Educational FoundationUNDP - United Nation Development ProgrammeUSIC - University Science Instrumentation CentreWi-Fi - Wireless FidelityYRC - Youth Red Cross



12 Notes टिटप्पणी

Academic calendar:

The schedule of the institution for the academic year, giving details of all academic and administrative events.

�ैणिक्षकपञ्चाङ्गम् सं�ायाः �ैणिक्षक-�ार्विष�क-काय-Rमाणां समयसारिरणी। (समेषां �ैणिक्षकाणां प्र�ासनसम्qब्धिन्धनां काय-कf्रमाणां वि��रणयुतम्)।

Academic flexibility:

Choice offered to the students in the curriculum offering and the curriculum transactions.

�ैणिक्षकनमनीयता – पाठ्यचया-यां स्�ीकृतेषु वि�षयेषु छा0ाणां कृते वि�षयचयनाथ| प्रदत्ता स्�तन्0ता।Accreditation: Certification of quality that is valid for a fixed period, which in the

case of NAAC is five years.प्रत्यायनम् – सा�लिधकं सं�ागुण�त्तायाः दृढीकरणम्। यटिद रामूप्रपरिरषदः तर्विह�

पञ्च�षा-�लिधकमे�।Advanced Learners:

Students who perform very much better than the class averages

प्रगतालिधगन्तारः कक्ष्यामध्यमानात् श्रेष्ठतरविनष्पलित्तः येषां भ�वित ते छा0ाः।Agama: this is the traditional branch of study on the revealed texts related to

construction of temples, consecration, installations of idols, architecture of temples, methodology of ritual, annual festivals etc.

आगमः – अनेन �ब्देन पारम्परिरकाध्ययनस्य कश्चन �ाखावि��ेषः उच्यते य0 दे�ालयविनमा-णस्य मूर्थित्त�प्रवितष्ठा-दे�ालय�ास्तु – अणिभषेकादीनां वि��ेषेण �ण-नं भ�वित।

Ancient Scriptures: The term refers to the sacred knowledge texts like Vedas, Upanishads, Brahmana-s, Aranyaka-s, Purana-s, Darshana-s etc. which came through convention in India. See; Traditional Knowledge System.

प्राचीनग्रन्थाः - अयं �ब्दः �ेदोपविनषदब््राह्मणारण्यकपुराणद�-नाटिद-प्राचीनग्रन्थान् qोधयवित।Annual Academic Audit:

An annual exercise at university level which serves to provide assurance that the delegated responsibilities for quality and standards of academic provision are being appropriately discharged.

�ार्विष�कं �ैणिक्षकम् अङ्केक्षणम् –

�ैणिक्षकगुण�त्तायाः स्तरस्य च योगक्षेममणिभलक्ष्य प्रदत्तकत्त-व्यानां विन�-हणमाणिश्रत्य विRयमाणं वि�श्ववि�द्यालयस्तरीयं �ार्विष�कं परीक्षणम्।

Assessment: Performance evaluation of an institution or its units based on certain established criteria.

मूल्याङ्कनम् – सं�ायाः तद्घटकस्य सं�ानस्य �ा विनर्दिद�Oोदे्दश्यानुसारं विRयमाणं काय-साधनपरीक्षणम्।

Assessors: Trained academics or experts who represent NAAC on peer teams.मूल्याङ्ककः – परिरणतणि�क्षणतज्ज्ञः यः रावि�यमूल्याङ्कनप्रत्यायनपरिरषदा विनयुक्तप्र�रसमिमतेः

प्रवितविनलिधः भ�वित।Attainment of Course Outcomes:(Cos)

Cos are to be attained by all students at the end of a formal course. While the method of computation of attainment of Cos is not unique, each institution has to follow a well-defined direct method of computing CO attainment based on the student performance in all assessment instruments, and indirect method of computing Cos through course exit survey of students



पाठ्यप0परिरणामानां प्रान्तिप्तः

कस्याविप औपचारिरक पाठ्यप0स्य समाप्तेः परं स�©ः छा0ैः पाठ्यपरिरणामाः प्राप्तव्याः। पाठ्यप0परिरणामप्राप्तेः गणनाRमः स�-0 समानः नास्मिस्त अतः प्रत्येकं सं�ा स�aषु मूल्याङ्कनेषु छा0ाणां विनष्पलित्तमाणिश्रत्य कामविप सुविनणिश्चतां प्रत्यक्षपद्धवितमाश्रयेयुः। तथै� छा0ाणां पाठ्यप0विनष्Rमणस�aक्षणद्वारा परोक्षपद्धत्या अविप गणनां कतु| �क्यते।

#Benchmarks: An example of good performance that serves as a standard for comparison of one’s own performance. It is a technique in which an institution measures its performance against that of the best of others.

गुणोत्कष-मानदण्डः – स्�ीयकाय-साधनगुण�त्तायाः परीक्षणे उदाहरणभूतं स�^त्कृOं काय-साधनम्। यद ्अनुलक्ष्य सं�या विRयमाणं सापेकं्ष स्�ीयकाय-साधनमापनम्।

Beyond syllabus scholarly activities:

Participation in academic activities beyond the minimum requirements of the syllabus.

पाठ्यRमावितरिरक्ता गवितवि�धयः –

विनर्दिद�Oं पाठ्यां�म् अवितरिरच्य �ैणिक्षककाय-Rमेषु भागग्रहणम्।

Bibliometrics: Is a statistical analysis of written publications, such as books or articles

सन्दभ-सङ्ख्यामिमवितः पुस्तकानां पवि0काणां �ा लिलखिखतप्रका�नानां साङ्स्थिख्यकीयवि�श्लेषणम्।Blended learning: A mixing of different learning environments such as traditional face-

to-face classroom methods with modern computer-mediated activities.

मिमणिश्रतोऽलिधगमः – नैकप्रकारकाणाम् अलिधगमपद्धतीनां मिमश्रणम्। यथा – गुरुमुखात् पारम्परिरकाध्ययनेन साकम् आधुविनकसङ्गणकयन्0माध्यमिमकमध्ययनम्।

Bouddha-Vidya:

The knowledge system developed on the teachings of Bhagavan Buddha, consisting of all fundamental texts, their interpretation, philosophical tenets etc.

qौद्धवि�द्या - भग�तो qुद्धस्य णि�क्षाणाम् अध्यापनाय वि�कासं प्राविपता तथा च वि�वि�धqौद्धमूलग्रन्थेषु प्रवितपाटिदता ज्ञानव्य��ा।

Bridge course: A teaching module which helps to close the gap between two levels of competence.

सेतुपाठ्यRमः – अध्ययनस्तरयोः अन्तरं पूरमियतुं प्रकस्मिल्पता णि�क्षणपद्धवितः।Carbon neutral:

A term used to describe fuels that neither contribute to nor reduce the amount of carbon (measured in the release of carbon dioxide) into the atmosphere.

ऐकान्तिन्तकताटस्थ्यम् - परिरसरे इङ्गालोत्पादकः “इन्धनादीनाम् उपयोग�ारणम्” इत्यथa उपयुज्यमानः �ब्दः।

Catering to diverse needs:

The programs and the strategies adopted by institutions to satisfy the needs of students from varied backgrounds.

वि�वि�धा�श्यकतानां सम्परू्वित�ः –

वि�वि�धपृष्ठभूमिमतः समागतानां छा0ाणाम् अत्या�श्यकां�ानां सम्पूत-ये सं�या आत्मसात्कृताः पाठ्यRमाः।

Centre of Excellence:

Recognisedcentre of learning that achieved highest standard of learning in Sanskrit/ Shastra-s and or Veda-s through constant persuasion of such bench-marks of quality.



समुत्कष-केन्द्रम् – संस्कृत�ास्0ाणां �ेदादीनां च प्रामाणिणकाध्ययनRमेण उत्कृOतां गतः मान्यताप्राप्तःवि�श्ववि�द्यालयस्य केन्द्रवि��ेषः।

CEC (Under Graduate):

Career Education Centre

�ृलित्तणि�क्षाकेन्द्रम्।Chatra-Parishad/Chatra-Mandal:

It is the recognized body to give responsibility and representation to Students through formal democratic mechanism.

छा0परिरषEा0मण्डलं �ा –

प्रजातान्तिन्0कव्य��ानुसारेण छा0ाणां कृते प्रवितविनलिधत्�ं प्रदातुं कस्मिल्पता मान्यताप्राप्ता सं�ा।

Choice based credit system:

A mode of learning in higher education which facilitates a student to have some freedom in selecting his/her own choices, across various disciplines for completing a UG / PG programme. It is popularly known as the cafeteria model.

चयनाधारिरतवि�षयवि�कल्पव्य��ा-

उच्चणि�क्षायां णि�क्षणस्य कश्चन वि�लिधवि��ेषः। अयं वि�लिधः स्नातकस्तरे स्नातकोत्तरस्तरे �ा स्�ाणिभOवि�षयस्य चयन सन्दभa छा0स्य कृते विकस्थिञ्चत् स्�ातन्त्र्यं कल्पयवित। वि�लिधरयं भोजना�सरे प्र�ृत्तगोष्ठी�त् लोके प्रलिसद्धः।

Citation index: The number of times a research papers it is referred to by other researchers in refereed journals and is a measure of validity of its contents.

�ोधप0ोल्लेखसूची – कस्यलिचत् �ोधप0स्य कस्यास्थिञ्चत् सन्दभ-पवि0कायाम् उद्धरणस्य अन्यैश्च अनुसब्धिन्धत्सुणिभः तस्योल्लेखस्य सङ्ख्यायाः तथा च तस्य वि�षय�स्तुनः �ैधतायाः मानदण्डः।

Co-curricular activities:

Activities, which support the curriculum such as field trips, display of academic achievements, quiz, debate, discussion, seminars, role-play, etc.

पाठ्यसहगामिमन्यः विRयाः-

ताः विRयाः, याः खलु �ैणिक्षकोपलब्धीनां प्रद�-ने प्रश्नोत्तरादौ चचा-सु वि�द्वत्सङ्गोष्ठीप्रभृवितषु के्ष0कायaषु �ा भागग्रहणाय भूमिमकां विनमा-न्तिन्त, तादृ�पाठ्यRमस्य समथ-नं च कु�-न्तिन्त।

Collaboration: Formal agreement/ understanding between any two or more institutions for training, research, student/faculty exchange or extension support.

संयुक्तोपRमः – द्वयोः तदलिधकसं�ानां �ा मध्ये छा0ाणां प्राध्यापकानां �ोधEा0ाणां प्रणि�क्षणस्य कृते �ा साहाय्याथ| कस्मिल्पता औपचारिरकी व्य��ा।

# Completion rates (course/programme):

The ratio of the total number of learners successfully completing a course/ graduating from a programme in a given year to the total number of learners who initially enrolled on the course/programme.

समान्तिप्तमानम् – कस्यलिचत् पाठ्यद्वयस्य समग्रEा0ैः सफलतापू�-कं समाप्तेः प्रवित�तम्। ये छा0ाः कस्मिस्मन्नविप वि�श्ववि�द्यालये प्राप्ते �ैणिक्षक�षa स्नातककक्षासु पाठ्यRमवि��ेषे नामाङ्कनं कारिरत�न्तः तेषां सफलतापू�-कं समाप्तेः (उत्तीण-तायाः) मानम्।

Computational Database:

Large pool of computer-keyed-in facts and figures, in a systematic manner to retrieve or maneuver as per the requirement in fraction of second.

सङ्गणकीयदत्तां�विनलिध सङ्गणकीयकुस्थिञ्चकानाम् अनुनोदनेन प्र�ेणि�तानां सत्यां�ानां संख्यां�ानां NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 412


fः – व्य��ानुगुणं पुनःप्राप्तये यथा आ�श्यकं परिर�त-ने च क्षणेन समथ-ः वि��ालः सङ्ग्रहः।

Computational Sanskrit:

Use of computers for the study, research and validation of large pool of computer-keyed-in Sanskrit textual data (facts and figures) in a systematic manner to retrieve or maneuver as per the requirement in fraction of second.

सङ्गणकीयं संस्कृतम् – संस्कृते अनुसन्धानाथ-म् अध्ययनाथ| ग्रन्थानां प्रामाणिणकदत्तां�ानाञ्च वि��ालसङ्ग्रहाथ| सङ्गणकयन्0स्य प्रयोगः।

Constituencies: All the academic, administrative and support units of the institution.चयनके्ष0म् – कस्याणिश्चत्सं�ायाः �ैणिक्षकप्र�ासविनकसमथ-नस्य युवितः।Contextualization of Textual Studies:

Connecting the dynamics of a text or texts as to which circumstance led to the formation or composition of the text or genesis of the idea culminating in the form of a text.

ग्रन्थानां विनमा-णसन्दभ-ः

ग्रन्थानां विनमा-णे विनमिमत्तभूताविन कारणाविन।

Corpus of Ancient Literature:

They are Veda-s, Upaveda-s, Purana-s, Upanishad-s, Vedanga-s, Shastra-s, Darsana-s; Agama-s, Sanskrit Drama and Dramaturgy, Sanskrit poetics and other essential “Jnana” which came through convention in India.

प्राचीनसाविहत्यविनलिधः – �ेदाः, उप�ेदाः, उपविनषदः, पुराणाविन, �ेदाङ्गाविन, �ास्0ाणिण, द�-नाविन, आगमाः, नाटकाविन, नाट्य�ास्0ं, काव्य�ास्0ं तथा च अन्ये �ास्0ग्रन्थाः ये भारतदे�े परम्परया प्राप्ताः सन्तिन्त।

Counseling: Assisting and mentoring students individually or collectively for academic, career, personal and financial decision-making.

पराम�-दानम् – �ैक्षणिणकस्तरे, �ृलित्तस्तरे, आर्थिथ�कस्तरे �ा विनण-याथ| छा0ाणां कृते �ैयलिक्तकरूपेण सामूविहकरूपेण �ा पराम�-दानम्।

Course: A course is a unit of 2 to 6 credits in a formal program. A 3-credit course will have three classroom sessions of one-hour duration during each week for the entire semester. Example: Program: BA Economics; Course: Kerala Economy; Credits: 3:0:1

पाठ्यप0म्एकस्मिस्मन् औपचारिरकपाठ्यRमे 2 तः 6 पय-न्तं श्रेण्यङ्कानां युवितरे� एकं पाठ्यप0ं भ�वित। वि0श्रेण्यङ्कपाठ्यप0स्य एतस्मिस्मन् स0े प्रत्येकं सप्ताहे एक होरात्मक कक्ष्या0यं भ�वित। उदा. पाठ्यRमः �ास्0ी, साविहत्य�ास्0म्, लर्घुलिसद्धान्तकौमुदी।

Course Outcomes: COs are statements that describe what students should be able to do at the end of a course. They can be 6±2 for courses with 2 to 4 credits, and 8±2 for courses with 5 to 6 credits. (examples are given in the “Notes”)

पाठ्यप0परिरणामाःपाठ्यप0ान्ते छा0ाः किक� कतु| प्रभ�ेयुरिरत्य0 विनर्दिद�श्यते। कदालिचत् ते 2-4 श्रेण्यङ्कानां कृते 6±2 भ�ेयुः कदालिचत् 5-6 श्रेण्यङ्कानां कृते 8±2 भ�ेयुः उदाहरणाविन प्रदत्ताविन सन्तिन्त।

Course outlines: List of the course modules, similar to a table of contents in a book or the outline used for writing papers. The outline defines the scope and content of the course.

पाठ्यRमस्य रूपरेखा कस्मिस्म�णिश्चत् पाठ्यपुस्तके प्रवितपाद्यवि�षयानुसारेण तालिलकानुसारेण �ा



– समानपाठ्यRमस्य सूचीविनमा-णम् अथ�ा परीक्षणाथ| विनधा-रिरतपाठ्यRमानुसारेण सूचीविनमा-णम्। इयं रूपरेखा पाठ्यRमस्य सीमानं विनधा-रयवित।

Course schedule: Details of classes being offered, its time, location, faculty, and its unique number which students must know in order to register. The course schedule is published prior to the commencement of registration for each semester / session.

पाठ्यRमसारणी – पाठ्यRमसारण्याः प्रका�नं प्रत्येकस्मिस्मन् �ैणिक्षकस0े प�ीकरणप्रारम्भात् पू�| भ�ेत्। अ0 कक्षाणां, वि��रणस्य, �ानस्य, सङ्कायस्य तथा च अन्येषां छा0ोपयोविगवि�षयाणां समुल्लेखो भ�वित।

Criteria: Pre-determined standards of functioning of an institution of higher education that form the basis of assessment and accreditation as identified / defined by NAAC.

मानदण्डः – उच्चणि�क्षासं�ानां काय-विन�-हणाथ| रा.मू.प्र.परिरषदा विनधा-रिरतः मानदण्डः �ा ये खलु मूल्याङ्कनस्य प्रत्यायनस्य च आधारत्�ेन अङ्गीविRयन्ते।

Critical Edition: It is the reconstituted text on the evidence of at least three manuscripts’ readings taken in to account to finalize the textual readings.

वि�म�ा-त्मक सम्पादनम्

0याणां पाण्डुलिलविपनामाधारेण वि�म�ा-त्मकरूपेण सम्पाटिदतग्रन्थाः।

Credit: A credit system is a systematic way of describing an educational programme by attaching credits to its components. University Grants Commission defines one credit as1 Theory period of one hour per week over a semester 1 Tutorial period of one hour per week over a semester 1 Practical period of two hour per week over a semester

श्रेण्यङ्कः

श्रेण्यङ्कपद्धवितः �ैणिक्षकपाठ्यRमस्य र्घटकेभ्यः शे्रण्यङ्कान् विनयोज्य व्य�स्थि�तपद्धत्या वि��ृणोवित।वि�श्ववि�द्यालयानुदानायोगः श्रेण्यङ्कमिमतं्थ �ण-यवित।1.आस0ं प्रत्येकं सप्ताहे एकहोरात्मक एकः सैद्धान्तिन्तककालां�ः।2. आस0ं प्रत्येकं सप्ताहे एकहोरात्मक एकः अनुणि�क्षणकालां�ः।3. आस0ं प्रत्येकं सप्ताहे एकहोरात्मक एकः प्रायोविगककालां�ः।

Cross Cutting Issues:

Cross cutting issues refer to the abilities of students to have sufficient disciplinary knowledge, to engage in public discussions on related issues; are careful consumers of scientific and technological information related to their everyday lives; are able to continue to learn outside school; and have the skills to enter careers of their choice.

परस्परवि�रुद्धां�ाः परस्परवि�रुद्धां�ाः नाम छा0ाणां सम्qद्धां�ेषु पया-प्तवि�षयज्ञानं, सामूविहकचचा-सु च भागग्रहणं इत्याटिद सामर्थ्यया-विन। दैनजिन्दन जी�नसम्qद्ध�ैज्ञाविनक प्रावि�लिधकञ्च ज्ञानम्। वि�द्यालयात् qविहः पटिठतुं अ�का�ः।स्�ाणिभलविषत�ृलित्तषु प्रवि�Oंु कौ�लान्यविप।

Curriculum design and development:

Process of defining the contents of units of study and usually obtained through needs assessment, feedback from stakeholders and expert groups.Curriculum design and curriculum development are procedures which are closely linked to the description of learning outcomes.



पाठ्यचया-या रूपरेखा तविद्वकासश्च -

अध्ययनसामग्रीर्घटकां�ानां परिरभाषणस्य प्रविRया। �स्तुतः इयं प्रविRया विहतधारकाणां वि��ेषज्ञानाञ्च मूल्याङ्कनमाध्यमेन प्रवितपुविOमाध्यमेन च प्राप्यते। पाठ्यचया-याः रूपरेखा तविद्वषयस्य च प्रविRया णि�क्षणपरिरणामैः सह सूक्ष्मतया सम्qद्धा भ�वित।

Cycles of Accreditation:

An institution undergoing the accreditation process by NAAC for the first time is said to be in Cycle 1 and the consecutive five year periods as Cycle 2, 3, etc.

प्रत्यायनचRम् – रा.मू.प्र.परिरषदः प्रत्यायनप्रविRयायां स्�ीकृतायाः सं�ायाः प्रथमपया-यः “चRम्-1” इवित कर्थ्ययते। तस्या ए� सं�ायाः पञ्च�षा-नन्तरं विRयमाणं प्रत्यायनं Rम�ः विद्वतीयचRम्, तृतीयचRं चेत्याटिदरूपेण व्य�वि�यते।

Dare Database - International Social Sciences Directory:

Provides access to world wide information on social science, peace, and human rights research and training institutes, social science specialists, and social science periodicals.

डेराख्यो दत्तां�ः – अन्तारावि�यः समाजवि�ज्ञानकोषः – अयं समाजवि�ज्ञानस्य, �ान्तेः, मान�ालिधकारस्य, अनुसन्धानस्य, प्रणि�क्षणसं�ानां, सामाजिजक�ास्0वि��ेषज्ञानां, समाजवि�ज्ञानविनयतकालिलकानां प0पवि0काणां �ैणिश्वकीं सूचनां दातुमुपRमते।

Demand Ratio: The ratio of the number of seats available in a program/institute to the number of valid applications

अणिभयाचनानुपातः प्रत्येकं पाठ्यRमे सं�ायां उपलब्धमान�ानानां सङ्ख्या ए� �ैध आ�ेदनप0ाणाम् अनुपातः।

Darsana-s; It is traditional body of systematic knowledge in which God, God ‘s existence or otherwise, attributes of God, the world- phenomenon, cause of the world, soul, soul-attributes, final emancipation etc are discussed and concluded with evidence from various sources. (E.g. Bauddha, Jain, Mimamsa, Nyaya, Vedanta etc),

द�-नाविन – परम्परया प्राप्ताविन ज्ञानस्य स्रोतांलिस द�-नाविन इत्युच्यन्ते। अ0 खलु ईश्वरः तस्य सत्ता तविद्वषये अन्ये पक्षाः जगत्कारणं आत्मा तथाच तादृ�ाः अन्ये वि�षयाः वि�चारिरताः भ�न्तिन्त। एताविन खलु न्याय-मीमांसा-�ेदान्त-qौद्ध-जैनप्रभृतीविन सन्तिन्त।

Dual degree: Pursuing two different university degrees in parallel, either at the same institution or at different institutions (sometimes in different countries), completing them in less time than it would take to earn them separately.

उपालिधयुगलम् – समकालमे� एकस्माविद्वश्ववि�द्यालयात् अन्यथा �ा द्वयोः णिभन्नयोः उपाध्योः प्राप्तये प्रयत्नः। अयं प्रयत्नः एकस्मिस्मन्ने� सं�ाने अन्यस्मिस्मन् �ा सं�ाने (कदालिचत् अन्यस्मिस्मन् दे�े) �ा समकालमे� उपालिधद्वयप्राप्तये भवि�तुमह-वित। पृथक् पृथक् उपालिधद्वयप्राप्तये अलिधकः कालः अपेणिक्षतो भ�वित। अनेन वि�लिधना तु स्�ल्पकालोऽपेक्ष्यते।

E-learning Resources:

Learning resources available on Internet

ई-अलिधगमस्रोतांलिस अन्तजा-ले उपलभ्यमानाविन अलिधगमस्रोतांलिस।e-PG Pathshala: High quality, curriculum-based, interactive content in different

subjects across all disciplines of social sciences, arts, fine arts &



humanities, natural & mathematical sciences, linguistics and languages developed under the initiative of MHRD, under its National Mission on Education through ICT (NMEICT) Mission. http://epgp.inflibnet.ac.in/

ई-पी.जी.पाठ�ालामान�संसाधनवि�कासमन्0ालयस्य ‘’सूचनासम्प्रेषणप्रवि�लिधद्वारा णि�क्षा” इत्यस्य रावि�ययोजनायाः अन्तग-तत्�ेन वि�वि�धवि�षयेषु वि�कलिसताः उत्कृOगुण�त्तायुक्त पाठ्यचया-णिश्रत पाठाः।

e-Shodhganga:

Shodhganga@INFLIBNET provides a platform for research students to deposit their Ph.D. theses and make it available to the entire scholarly community in open access.

ई-�ोधगङ्गा स�aषां वि�दुषां उपयोगाय मुक्तोपलब्धये च वि�वि�ध वि�श्ववि�द्यालयेषु समर्विप�तानां वि�द्या�ारिरलिध �ोधप्रqन्धानां सङ्ग्रहविनलिधः भ�वित।

e-ShodhSindhu e-ShodhSindhu (https://www.inflibnet.ac.in/ess) provides current as well as archival access to more than 15,000 core and peer-reviewed journals and a number of bibliographic, citation and factual databases in different disciplines from a large number of publishers and aggregators to its member institutions including centrally-funded technical institutions.

ई-�ोधलिसन्धू ई-�ोधलिसनू्ध इत्य0 प्रकृत ए�ं प्राचीन पञ्चसहस्रालिधक प्रधान तथा प्र�रपुनरीणिक्षत �ोधपवि0काः उपलभ्यन्ते। qहूनां प्रका�कानां वि�वि�धवि�षयकप्रका�नाविन यथा सन्दभ-ग्रन्थसूची, दत्तां�विनलिधः इत्यादयः केन्द्रस�-कारानुदाविनत प्रावि�लिधकसं�ासविहत स्�ीयसदस्यानां कृते प्रापयवित।

Elective courses: A choice available to students to select from among a large number of subjects.

ऐस्थिEकाः पाठ्यRमाः –

छा0ाणां कृते वि�वि�धवि�षयेभ्यः वि�षयचयनस्य वि�कल्पः।

Emerging areas: New areas of study and research deemed important to pursue. These areas may have been identified by national agencies or international bodies.

उदयोन्मुखके्ष0ाणिण – अलिधगन्तंु महत्त्�पूणा-विन अध्ययनस्य अनुसन्धानस्य च अणिभन�के्ष0ाणिण। एताविन अध्ययनके्ष0ाणिण रावि�याणिभकरणैः अन्तारावि�यसं�ाणिभ�ा- परिरचामियताविन स्युः।

Enrichment courses:

Value added courses offered by institution for student empowerment. They enhance the curriculum by amplifying, supplementing and replacing such parts or features as have become ineffective or obsolete.

सं�ध-नपाठ्यRमाः – छा0ाणामलिधगमक्षमताणिभ�ृद्ध्यथ| सं�या विनधा-रिरताः मूल्याधारिरतपाठ्यRमाः। एतादृ�ाः पाठ्यRमाः वि�स्तृतव्याख्यया अनुपूरणेन च पाठ्यRमे उत्कृOतां सम्पादयन्तिन्त तथा च प्रभा�रविहतान् अप्रचलिलतान् च पाठ्यां�ान् दूरीकु�-न्तिन्त।

E-Texts/E-Books: Electronic texts and Electronic books for the study, research and retrieval including preservation.

ई-ग्रन्थाः ई-पुस्तकाविन �ैद्युतीयग्रन्थाः पुस्तकाविन �ा पटिठतुं अनुसन्धानं कतु| संरक्षणाथ-ञ्च विनर्मिम�ताविन।Evaluation process and reforms:

Assessment of learning, teaching and evaluation process and reforms to increase the efficiency and effectiveness of the system.

मूल्याङकनप्रविRया तथा परिरष्कारश्च –

णि�क्षायाः णि�क्षणमूल्याङ्कनस्य च प्रविRयायां प्रणाल्यां च कौ�ल�ृद्ध्यथ| प्रभा�ालिधक्यमुत्पादमियतुं च विRयमाणपरिरष्काराणाम् आकलनम्।

Examination Examination management system is a well-defined document or a NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 416

https://www.inflibnet.ac.in/ess

http://epgp.inflibnet.ac.in/


Management System:

software application for the planning, administration, documentation, tracking, evaluation of students responses, and announcement of grades/marks obtained by students in all formal learning activities in an educational program

परिरक्षाप्रqन्धनपद्धवितः परीक्षाप्रqन्धनपद्धवितः कणिश्चत् सुषु्ठ परिरभाविषत प्रलेखः अथ�ा तन्0ां�ः येन कस्याविप पाठ्यRमसम्qद्ध सनaषां औपचारिरकानुभ�ानां योजना, प्र�ासनं, प्रलेखीकरणं, उत्तरपवि0कानां मूल्याङ्कनं छा0ैः प्राप्त अङ्कानां शे्रणीनाम् उद्घोषणम्।

Experiential Learning:

Is a process of learning through experience and is more specifically defined as “learning through reflection on doing”.

अनुभ�ात्मक अलिधगमः

अनुभ�ेन अलिधगमः य0 जायते सेयं प्रविRया ‘’कृत्�ालिधगमः’’ इवित अणिभधीयते।

Extension activities:

The aspect of education, which emphasizes neighborhood services. These are often integrated with curricula as extended opportunities intended to help, serve reflect and learn. The curriculum-extension interface has educational values, especially in rural India.

वि�कासविRयाकलापः – णि�क्षायाः स पक्षः यः प्रवित�ेणि�गतसे�ाम् उपोद्बलयवित। एते पक्षाः प्राय�ः साहाय्याथ| से�ाथ| ज्ञानाथ| प्रवितज्ञापनाथ| च वि�स्तरस्य अ�सररूपेण पाठ्यRमेण सह एकीकृता भ�न्तिन्त। अस्य पाठ्यRमस्य वि�काससमन्�यः वि�णि�ष्य ग्रामीणभारते णि�क्षणमूल्याविन विqभर्वित�।

Faculty development program:

Programs aimed at updating the knowledge and pedagogical skills of faculty.

अध्यापकवि�कासकाय-Rमाः –

एतादृ�ाः काय-Rमाः प्राध्यापकानां ज्ञानं �ैक्षणिणककौ�लं च कालानुगुणं परिरष्कु�-न्तिन्त।

# Feedback: formative and evaluative comments given by tutors on the performance of individual learners.evaluative comments made by stakeholders to the institution on the quality and effectiveness of a defined process.response from students, academic peers and employers for review and design of curriculum.

गुणोत्कष-मानदण्डः – छा0ाणां �ैणिक्षकप्रद�-ने णि�क्षकेण प्रदत्ताः रचनान्तित्मकाः मूल्याङ्कनान्तित्मकाश्च प्रवितविRयाः।कस्याणिश्चत् परिरभाविषतप्रविRयायाः गुण�त्तायाः प्रभा�स्य च कृते सं�ायाः वि�षये विहतधारकैः प्रदत्ताः मूल्याङ्कनान्तित्मकाः प्रवितविRयाः।छा0ैः प्र�रणि�क्षकैः विनयोकृ्तणिभश्च पाठ्यRमस्य समीक्षणाथ| विनमा-णाथ| च प्रदत्ताः प्रवितविRयाः।

Field Project: Formal projects students need to undertake that involve conducting surveys outside the college/university premises and collection of data from designated communities or natural places

के्ष0परिरयोजना महावि�द्यालयात् वि�श्ववि�द्यालयात् �ा qविहः विनर्दिद�Oसमुदायेभ्यः प्राकृवितकपरिरसरेभ्यः �ा औपचारिरकपरिरयोजनान्तग-तत्�ेन दत्तां�सङ्ग्रहणाथ| छा0ैः विRयमाणस�aक्षणम्।

Financial management:

Budgeting and optimum utilization of financial resources.

वि�त्तीयप्रqन्धनम् – वि�त्तीयसंसाधनानाम् आयव्ययप0कस्य विनधा-रणम् उच्चतम उपयोगश्च। NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 417


Flexibility: A mechanism through which students have wider choices of programmes to choose from, as well as, multiple entry and exit points for programmes / courses.

नमनीयता – तन्0वि��ेषः यन्माध्यमेन छा0ाः पाठ्यRमेषु चयनाथ| वि�वि�धान् वि�कल्पान् प्रापु्न�न्तिन्त।

Functional MoUs: Memoranda of Understanding that are currently operational, signed by the Institute with national and international agencies

विRया�ीलसम्मतयः सं�या रावि�य अन्तारावि�य अणिभकरणैस्सह हस्ताक्षरिरत प्रकृतविRया�ील सम्मवितप0ाणिण।

Full Time Teachers:

A teacher employed for at least 90 per cent of the normal or statutory number of hours of work for a full-time teacher over a complete academic year is classified as a full-time teacher.

पूण-कालिलकणि�क्षकाः यः पूण-कालिलक अध्यापनाय विनधा-रिरत विनणिश्चत काय-समयस्य न�वितप्रवित�त विनमिमत्तं सम्पूण- �ैणिक्षकसं�त्सराथ| विनयुक्तः।

Gender Audit: A tool and a process based on a methodology to promote organizational learning at the individual, work unit and organizational levels on how to practically and effectively mainstream gender.

स्0ीपुरुषाङ्केक्षणम् – व्यलिक्तगतरूपेण संर्घटनात्मकरूपेण काय-स्तरेण व्या�हारिरकरूपेण �ा प्रभा�पूण-या रीत्या मुख्यधारायां वि�द्यमानानां स्0ीपुरुषादीनां णि�क्षायां �ृणिद्धप्रवितपादनाय विनधा-रिरतपद्धत्यनुसारेण विनर्दिद�Oः उपकरणवि��ेषः प्रविRया वि��ेषो �ा। (अस्यां लेखाप्रविRयायां पुरुषEा0ाणां स्0ीEा0ाणां च पृथक् पृथक् गणनां कृत्�ा तदनुसारेण तेषां तासां च णि�क्षाथ| सं�या प्रयासाः वि�धीयन्ते)

Global Competencies:

Capabilities, world views and skills to deal with the ever expanding requirements, situations, necessities of the world with one’s own view of globalization:

�ैणिश्वकसामर्थ्यय-म् – �ैश्वीकरणसन्दभa विनरन्तरं प्र�द्ध-माना आ�श्यकसन्दभा-णाम् अविन�ाय-ताणिभः साकं व्य�हतु-म् अपेणिक्षताविन सामर्थ्यया-विन, योग्यताः, �ैणिश्वकदृविOः कौ�लाविन च।

Go-Shala: The place wherein the Cows are reared according to the principles enshrined in texts. It is similar to ‘cow-pen’.

गो�ाला – य0 गा�ः गोपालन�ास्0प्रवितपाटिदतलिसद्धान्तानुसारेण पाल्यन्ते।Graduate Attributes:

Qualities, skills and understandings a university community agrees its students should develop during their time with the institution. These attributes include, but go beyond, the disciplinary expertise or technical knowledge that has traditionally formed the core of most university courses. They are qualities that also prepare graduates as agents for social good in an unknown future.

स्नातकधमा-ः – सं�या सह स्�ाध्ययनकाले छा0ैः वि�कासनीयाः गुणाः इवित ये वि�श्ववि�द्यालयसमुदायेन अनुमताः, ते तु गुणाः, कौ�लाविन, सहमतयश्च स्नातकधमा-ः इवित कर्थ्ययन्ते। एते धमा-ः अलिधकालिधकवि�श्ववि�द्यालयपाठ्यRमाणां पारम्परिरकरीत्या मूलप्रारूपर्घटनं, अन्तरानु�ालिसदक्षतासम्पादनं, प्रवि�धेः ज्ञानाज-नं �ा न के�लं वि�दधवित, अविप तु अगे्र सारयन्तिन्त। एते गुणाः अज्ञातभवि�ष्यतः समाजस्य विहताय स्नातकान् प्रवितविनलिधत्�ेन प्रस्तु�न्तिन्त।

Green Audit: The process of assessing the environmental impact of an NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 418


organization, process, project, product, etc.हरिरतपरिर�े�ाङ्केक्षणम् –

एकस्य संर्घटनस्य प्रविRया-परिरयोजना-उत्पादाटिदषु पय्या-�रणीयप्रभा�स्य आकलनाय प्र�त्त-माना प्रविRया।

# Grievance redressal:

Mechanisms for receiving, processing and addressing dissatisfaction expressed, complaints and other formal requests made by learners, staff and other stakeholders on the institutional provisions promised and perceived.

परिरदे�नविन�ारणम् – णि�क्षार्थिथ�णिभः, कम-चारिरणिभः, इतरैः विहतालिधकारिरणिभश्च सं�ागतप्रqन्धनानां सङ्कल्पने काया-न्�यने च असन्तुविOप्रका�नं, प्रवित�ादप्रद�-नं तथा अन्य-औपचारिरकविन�ेदनं स्�ीकत्तु|, संस्कतु|, सम्qोधमियतुं च वि�विहतं काय-तन्0म्।

Gurukula: It is the environment friendly place where in the Guru-s (preceptors) and (Sishya-s) disciples live together learn the essence of Shastra-s through practice, debate and dialogue.

गुरुकुलम् – इदं तु पया-�रणानुकूल्यं परिर�े��लं (�ाता�रणं) भ�वित, य0 गुर�ः णि�ष्याश्च एक0 विन�सन्तः तक- -वि�तक- -सम्�ादाभ्यासैः �ास्0ाणां सारतत्त्�मभ्युपगEन्तिन्त।

Guru-Sishya-Parampara:

This is the essence of Indian traditional education where in the Guru-s (preceptors) and (Sishya-s)disciples are ordained to live in an environment friendly place and learn the essence of Shastra-s through practice, debate and dialogue.

गुरुणि�ष्यपरम्परा – भारतीयपारम्परिरकणि�क्षायाः मूलभूतेयं परम्परा, य0वि�लिधqद्धऱूपेण गुर�ः णि�ष्याश्च पया-�रणानुकूल्य�ाता�रणे विन�सन्तः तक- -वि�तक- -सम्�ादाभ्यासैः सारतत्त्�म�गEन्तिन्त।

h-index (Hirsch Index):

An index that attempts to measure both the productivity and impact of the published work of a scientist or scholar. The index is based on the set of the scientist’s most cited papers and the number of citations that they have received in other publications. The index can also be applied to the productivity and impact of a group of scientists, such as a department or university or country.

एच्-सूचकाङ्कः – एकस्य �ैज्ञाविनकस्य वि�दुषः �ा प्रकाणि�तकाय-स्य उत्पादस्य च प्रभा�ं परीणिक्षतुं कृतं प्रयासं एच्. सूचकाङ्कः इवित कर्थ्ययते। सूचकाङ्कोऽयं �ैज्ञाविनकानां समुद्धतृप0ाणां तथा इतरप्रका�नेषु प्राप्तानां प्र�ंसाप0ाणामाधारेण प्रस्तूयते। अयं सूचकाङ्कः �ैज्ञाविनकानां समूहस्य उत्पादकतायाः प्रभा�स्य च वि�षये प्रयुज्यते। यथा एकस्य वि�भागस्य/वि�श्ववि�द्यालयस्य/दे�स्य रूपेण।

Human Resource Management:

The process of assessing the human power requirements, recruiting, monitoring the growth and appraising them periodically and plan the staff development programs for the professional development and provide the necessary incentives and feedback.

मान�संसाधनप्रqन्धनम् –

मान��के्तः आ�श्यकतानाम् आकलनम्, चयनम्, वि�कासस्य विनयन्0णम् तथा समयानुसारं मूल्याङ्कनं तथा कम-चारिरणां �ृलित्तगतवि�कासकाय-Rमाणां योजना, त0 आ�श्यकप्रोत्साहनस्य प्रवितविRयाप्रदानस्य च प्रविRया भ�वित।

Humanities International Complete:

A comprehensive database covering journals, books and reference sources in the humanities. This database provides citation information for articles, essays and reviews, as well as original creative works including poems and fiction. Photographs, paintings and illustrations are also referenced.

अन्तारावि�या पवि0काणां, पुस्तकानां तथा मान�सन्दभ-स्रोतसामाधारेण दत्तां�वि�लिधः NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 419


मान�ीयपरिरपूर्थित्त�ः – अन्तारावि�या मान�ीयपरिरपूर्थित्त�ः कर्थ्ययते। अयं दत्तां�ः लेखानां, प्रqन्धानां, समीक्षाणाम्, कवि�ताटिद-सज-नात्मकरचनानां प्र�स्मिस्तप0ान्तित्मकां सूचनां प्रयEवित। त0 छायालिच0ाणिण, �ण-लिच0ाणिण, सन्दभ-लिच0ाणिण च सङ्केवितताविन भ�न्तिन्त।

ICT: Consists of the hardware, software, networks and media for the collection, storage, processing, transmission and presentation of information (voice, data, text, images) as well as related services.

सूचना-संप्रेषणप्रौद्योविगकी

सूसंप्रो. – यन्0ां�ः, तन्0ां�ः, जालसंपक- ः, संग्रहणं, संस्करणं, सङ्Rामणं, सूचनानां�ानां (ध्�विनः, दत्तां�ः, पाठां�ः, लिच0ाणिण) प्रस्तुवितः इत्येते संयुक्ता।

Impact factor (IF): A measure of the citations to science and social sciences journals. The impact factor for a journal is calculated based on a three-year period and can be considered to be the average number of times published papers are cited up to 2 years after publication.

प्रभा�कारकम् – वि�ज्ञान-समाजवि�ज्ञानानुसन्धानपवि0कासूद्धतृानाम् अनुसन्धानलेखानां प्र�स्तये उद्धरणाय च उपायः। प्रत्येकम् अनुसन्धानपवि0कायाः प्रभा�कारकत्�ं वि�गतानां 0याणां �षा-णामाधारेण गणयन्तिन्त। प्रका�नानन्तरं �ष-द्वयं या�त् समुद्धतृसङ्ख्याप्रवित�ताधारेण प्रभा�कारकत्�ं गणमियतुं �क्यते।

Incinerator: Waste destruction in a furnace by controlled burning at high temperatures.

भस्मीकारकम् – औष्ण्य�ैद्युतकुण्डे सुविनयन्तिन्0तरूपेण अ�कर�स्तूनां पया-�रणदूषणं वि�ना भस्मीकरणम्।

Inclusion, Inclusiveness:

Inclusiveness in educational institutions refers to the educational experiences practiced with reference to gender, ethnicity, social class and differently abled.

समा�े�नम्/समा�ेणि�ता

लिलङ्ग, प्रदे�सम्qद्ध, सामाजिजकस्तर, टिदव्याङ्गानां �ैणिक्षकसं�ासु समा�े�नप्रविRया।

INFLIBNET Database:

Information and Library Network Centre maintains a database on books, theses and serialsसूचना-ग्रन्थालयजालकेन्दं्र पुस्तकानां, �ोधप्रqन्धानां दत्तां�विनधिध� संरक्षयवित।

Indigenous knowledge System:

Set of Information and skills acquired through experience or education originating or occurring naturally in a place conducive to such uniqueness. See Traditional Knowledge System.

स्�दे�ीज्ञानप्रणाली – तत्तदे्द�ीय�ैणि�ष्ट्यानुसारं स्�ाभावि�कतया समुद्भतूा, प्र�र्वित�ता �ा णि�क्षाप्रणाली अथ�ा अनुभ�द्वारा सम�ाप्तसूचनाकौ�लयोः सम�ायः।

Infrastructure: Physical facilities like building, play fields, hostels etc. which help run an institutional program.

मूलभूतसौवि�ध्याविन – भ�नम्, Rीडाङ्गणम्, छा0ा�ासः इत्यादयः ये सं�ायाः नानाकाय-Rमाणां सम्यक्-चालने साहाय्यमाचरन्तिन्त।

Institutional Eligibility for Quality Assessment (IEQA):

Eligibility granted to an Affiliated / Constituent colleges which are seeking assessment and accreditation for the first time.

गुण�त्ताप्रत्यायनाय सं�ायोग्यता –

संqद्धानाम्/अङ्गीभूतानां महावि�द्यालयानां प्रथम�ारं मूल्यङ्कनाय प्रत्यायनाय �ा आ�ेदनाथ| योग्यताप्रदानम्।

Institution IIQA is a requirement, which needs to be submitted online by all



alInformation forQualityAssessment (IIQA):

categories of HEIs

गुण�त्तामूल्याङ्कनाय सांस्थि�कसूचना

स�-वि�ध उच्चणि�क्षासं�ाणिभः अलिधतन्तिन्0माध्यमेन स्�ीयगुण�त्तामूल्याङ्कनाय सांस्थि�कसूचनाः अ�श्यं समप-णीयाः।

Institutional Distinctiveness:

Institutional distinctiveness is characterized by its reason for coming to existence, vision, mission, nature of stakeholders, access to resources, cultural ambience and physical location

सांस्थि�कं �ैणि�ष्ट्यम् सं�ायाः �ापनायाः आ�श्यकता, दूरदृविOः, ध्येयं, विहतधारकाणां स्�भा�ः, संसाधनानां प्रान्तिप्तः, सांस्कृवितक�ाता�रणं तथा भौवितक�ानं इत्याटिदनामाधारेण सं�ायाः वि�णि�Oता परिरगण्यते।

Institutional Social Responsibility (ISR):

Focuses on the institution’s responsibilities to the public in terms of protection of public health, safety and the environment, the public ethical behavior and the need to practice good citizenship.

सांस्थि�कं सामाजिजकोत्तरदामियत्�म् –

समाजस्य स्�ास्थ्यरक्षणपया-�राणानां योगक्षेमदृष्ट्या आद�-भूतनागरिरकाचारान्, उत्तमनागरिरकतायाः प्र�ृलित्तः अणिभलक्ष्य सं�ायाः सामाजिजकोत्तरदामियत्�प्रका�नम्।

# Interdisciplinary research:

An integrative approach in which information from more than one discipline is used in interpreting the content of a subject, phenomenon, theory or principle.

अन्तः�ास्0ीयानुसन्धानम् –

एकस्य �ास्0ां�स्य स्�ोपपलित्तकं लिसद्धान्तं विनरूपमियतुं नैकस्रोतोभ्यः विनणा-यकतत्त्�ालिधगमविनमिमत्तकव्यापकोपागमः।

Internal Quality Assurance Cell (IQAC):

Forming Internal Quality Assurance Cell (IQAC) is to be established in every accredited institution as a post-accreditation quality sustenance measure. http://www.naac.gov.in/IQAC.asp

आन्तरिरक गुण�त्ता आश्वासन केन्द्रम्

प्रत्येकं प्रत्यामियतसं�ायां प्रत्यायनानन्तरं गुण�त्तासंरक्षणोपायत्�ेन अस्य �ापना भ�वित।

Internal Quality Assurance System (IQAS):

Self regulated responsibilities of the higher education institutions aimed at continuous improvement of quality for achieving academic and administrative excellence.

अन्तगु-ण�त्ताश्वासनव्य��ा –

उच्चणि�क्षासं�ायाः अवि�स्थिEन्नगुणाणिभ�ृद्ध्यथ| �ैणिक्षक�ासविनकसमुत्कष-णाय च स्�ालिधविनयमिमतोत्तरदामियत्�ाविन।

Jaina-Vidya: The knowledge system developed on the teachings of BhagavanVrishabha and later Tirthankara-s like BhagavanMahaveera, consisting of all fundamental texts, their interpretation, philosophical tenets etc.

जैनवि�द्या – भग�तः ऋषभदे�स्य तथा तदनुयामियनाम् भग�ान्महा�ीरादीनां तीथ-ङ्कराणां उपदे�ानुसारं आवि�ष्कृतैः मूलभूततत्त्�प्रवितपादकैः ग्रन्थैः अन्तिन्�ता, तथा तद्व्याख्यानोपव्याख्यानैः समुपqंृविहता तत्त्��ास्0ीया ज्ञानधारा।

J-Stor: It is an online digital library with considerable holdings of academic journals.

जे-स्टोर ्– �ैणिक्षकपवि0काणां भूरिर-संग्रहरूपः �ैदु्यतः ग्रन्थालयः।Karmakanda: It is the practice of various ceremonies, rituals, functional application

of vedic texts, nature Gods etc as ordained in traditional texts in


http://www.naac.gov.in/IQAC.asp


Sanskrit.कम-काण्डः – संस्कृतभाषाविनqदे्धषु पारम्परिरकग्रन्थेषु विनरूविपतानां समारोहाणाम् उत्स�ानां,

प्रकृतेः, दे�ानां च �ेदोक्तरीत्या अनुष्ठानविन�-हणपद्धवितः।Leadership: Term used for setting direction and create a student-focused,

learning oriented climate, clear and visible values and high expectation by ensuring the creation of strategies, system and methods for achieving excellence, stimulating innovation and building knowledge and capabilities.

नेतृत्�म् – टिद�ाविनदa�ने छा0केजिन्द्रत-णि�क्षणानुकूलपरिर�े�विनमा-णे, स्पOानां प्रकटनानाञ्चाद�-विनयमानां विनदa�ने, वू्यहरचनासु उचै्चः प्रत्या�ोत्पादने, समुत्कष-प्राप्तये प्रवि�लिध-व्य��योः विनमा-णे, ज्ञानदक्षतयोः समणिभ�ध-ने, न�ाचारस्योत्पे्ररणे च नेतृत्�पदं भजते।

Learning Management Systems:

A learning management system (LMS) is a software application for the administration, documentation, tracking, reporting and delivery of educational courses or training Programmes. They help the instructor deliver material to the students, administer tests and other assignments, track student progress, and manage record-keeping. MOODLE is an example of open source LMS

अलिधगमप्रqन्धन पद्धतयः

�ैणिक्षक पाठ्यप0ाणां, प्रणि�क्षणपाठ्यRमाणां, प्र�ासनं, प्रलेखीकरणं, प्रवित�ेदनाटिदषु प्रयुज्यमानः तन्0ां�ः ए� अलिधगमप्रqन्धनपद्धवितः। तथै� इमाः पद्धतयः सूचनाप्रदा0े छा0ेभ्यः सामग्रीं दातुं, परीक्षणाविन, प्रदत्तकाया-णिण च प्र�ालिसतुं, छा0प्रगवितमापनाय, तथा अणिभलेखसंरक्षणाय च उपकु�-न्तिन्त। MOODLE – एतस्य उदाहरणं भवि�तुमह-वित।

Learning outcomes:

Specific intentions of a programme or module, written in clear terms. They describe what a student should know, understand, or be able to do at the end of that programme or module.

अलिधगमविनष्पत्तयः – पाठ्यRमस्य पाठ्यRमां�स्य �ा स्पOैः सुqोध्यैः �ब्दैः विनर्दिद�Oाः वि�णि�Oाः आ�याः। इमे आ�याः छा0ेण किक� जे्ञयम्, किक� अलिधगन्तव्यम् इवित �ा पाठ्यRमां�मधीत्य अन्ते छा0ः किक� कतु| समथ-ः स्याटिदवित च �ण-यन्तिन्त।

Learning: The process of acquiring knowledge or skills through the interaction; or study or being taught or being led by another who already has acquired them.

अलिधगमः – तत्तविद्वषयवि��ेषज्ञैः ज्ञाविनणिभ�ा- साक्षात् सम्qने्धन उच्चारणानूच्चारणपू�-कं वि�द्याग्रहणेन, स्�यमध्ययनेन, गुरुणा अध्यापनेन �ा ज्ञानस्य कौ�लस्य �ा समज-नप्रविRया।

Library as a learning resource:

The library holdings in terms of titles of books, journals and other learning materials and technology aided learning mechanism, which enable the students to acquire information, knowledge and skills required for their study.

अलिधगमसंसाधनत्�ेन ग्रन्थालयः –

ग्रन्थालये संभृताः ग्रन्थाः, पवि0काः, अन्याः अलिधगमसामग्र्यः, प्रौद्योविगकी सहकृतालिधगमतन्0ाणिण च याविन छा0ान् ज्ञान-सूचना-कौ�लप्राप्तये दक्षान् कु�-न्तिन्त।

Levels of Outcomes:

Programme Outcomes: POs are statements that describe what the students graduating from any of the educational Programmes should be able to do.



Programme Specific Outcomes: PSOs are statements that describe what the graduates of a specific educational Programme should be able to do.

Course Outcomes: COs are statements that describe what students should be able to do at the end of a course

परिरणामस्तराः पाठ्यRमपरिरणामाः – कस्मिस्मन्नविप स्नातकस्तरे वि�द्यमानEा0ाः पाठ्यRमपरिरसमाप्तेः परं किक� कतु| प्रभ�न्तीवित अनेन ज्ञायते।

पाठ्यRमवि�णि�Oपरिरणामाः - पाठ्यRमपरिरसमाप्तेः परं स्नातकानां वि�णि�Oपरिरणामान् प्रभवि�ष्णुतां च प्रवितपादयवित।

पाठ्यप0परिरणामः – पाठ्यप0ान्ते छा0ाणां प्रभवि�ष्णुतायाः प्रवितपादनम्।

Manuscript: The texts of more than 75 years old, written in hand, having literary value. Manus (hand) Scriptus (inscribing/written)

हस्तलिलखिखतग्रन्थाः – सप्तपञ्चा�त् (75) �षaभ्यः प्राचीनाः हस्तेन लिलखिखताः साविहन्तित्यकमूल्य�न्तो ग्रन्थाः।

Mission Statement: The term implies distinctive characteristics of the Institute in terms of addressing the needs of the society, the students it seeks to serve, the institution’s tradition and value orientations.

ध्येयप0म् – सामाजिजक-आ�श्यकतानां सम्मुखीकरणाथ|, येषां छा0ाणां से�ा वि�लिधस्मित्सता तेषां तथा सं�ायाः परम्परां मूल्य-पू�-पुरश्चरणस्य च सम्मुखीकरणाथ| सं�ायाः सुस्पOधमा- अनेन �ब्देन लक्ष्यन्ते।

Modern Techniques and Scientific methods:

Methodology and procedure devised in recent times by systematic application of cause and effect relation; structure and behaviour; application of modern gadgets to arrive at accurate results, which can be used for on traditional knowledge also.

आधुविनकरीतयः �ैज्ञाविनकपद्धतयश्च –

काय-कारणभा�स्य रीवितयुक्त-अनुगमेन/अन्�यनेन आधुविनककाले प्रकस्मिल्पता पद्धवितः प्रविRया च। स्�रूपस्�भा�ौ। पारम्परिरकज्ञानाथ| च उपयोज्यानां विनदु-Oफलिलतां�ानां प्राप्त्यथ| आधुविनकयन्0साधनानामन्�यनम्।

Moral Values: A set of codified, expected standards of behavior on all occasions.नैवितकमूल्याविन – स�aषु सन्दभaषु अपेणिक्षतानां संपुटिटतानां व्य�हारप्रमाणं संचयः/ संचः।# New technologies:

Digital tools and resources (hardware and software) and their application in the field of education.

न�ीनतन्0रीतयः – संगणकीयोपकरणाविन संसाधनाविन (यन्0�ाविन तथा तन्0�ाविन) णि�क्षणके्ष0े च तेषामन्�यनम्।

NIRF: National Institutional Ranking Framework (NIRF), approved by the MHRD, outlines a methodology to rank institutions across the country. The parameters and sub-parameters associated with this mechanism are evolving from year to year. https://www.nirfindia.org/Docs/Ranking_Methodology_And_Metrics_2017.pdf

रावि�यसांस्थि�क श्रेणीनां रूपरेखा

दे�े स्थि�तानां सं�ानां श्रेणीविनधा-रणपद्धकित� विनमा-वित।अनेन सम्qद्धमानदण्डोपमानदण्डाः प्रवित�ष| नूतनतया आवि�भू-ताः भ�न्तिन्त।

N-LIST: N-LIST stands for "National Library and Information services Infrastructure for Scholarly Content". http://nlist.inflibnet.ac.in/faq.php


http://nlist.inflibnet.ac.in/faq.php

https://www.nirfindia.org/Docs/Ranking_Methodology_And_Metrics_2017.pdf

https://www.nirfindia.org/Docs/Ranking_Methodology_And_Metrics_2017.pdf


�ैदुष्यवि�षयसम्qद्ध रावि�य ग्रन्थालयः तथा सूचना से�ाया अ�संरचना।OBE: Outcome Based Education:

OBE is an educational theory that bases each part of an educational system around goals (outcomes). Each student should have achieved the goal by the end of the educational experience

परिरणामाधारिरत णि�क्षा

OBE कश्चन णि�क्षालिसद्धान्तः यच्च णि�क्षाप्रणास्याः प्रत्येकं भागं लक्ष्यं परिरतः आ�ृणोवित। णि�क्षणानुभ�परिरसमाप्तेः परं प्रत्येकं छा0ः लक्ष्यं प्राप्नुयात्।

# Open educational resources:

Educational materials and resources offered freely and openly for anyone to use and under some licenses to re-mix, improve and redistribute.

मुक्त-णि�क्षण-संसाधनाविन –

केनाविप व्यलिक्तवि��ेषेण उपयोकंु्त वि�णि�Oानुमत्या च पुनर्मिम�श्रमियतुं, वि�कासमियतुं पुनर्वि��तरिरतुं च विनः�ुल्कं मुक्तरीत्या प्रदत्ताविन �ैक्षणिणकसाधनाविन स्रोतांलिस च।

Optimum utilization of infrastructure:

The infrastructure facilities are made available to the student for their maximum utilization. e.g. Extended hours for computer center and library, sharing of facilities for interdisciplinary and multidisciplinary programs.

मूलभूतसुवि�धानाम् उत्कृOवि�विनयोगः –

छा0ाणां वि�विनयोगाय उत्कृOवि�विनयोगाथ| प्रकस्मिल्पता मूलभूतसुवि�धाः, यथा- संगणककेन्दं्र ग्रन्थालय इत्यनयोः वि�विनयोगाय अवितरिरक्तहोराः, अन्तः�ास्0ीय-वि�णिभन्न�ास्0ीय-अभ्यासRमाणां कृते सुवि�धावि�विनमयः।

Oral Tradition: A part of Indian culture, wherein the Veda-s, their system of recitations, intonations and also other codified knowledge system like ballads etc are transmitted from generation to generation through spoken methods devised rather through written method.

मौखिखकसंप्रदायः – भारतीयसंस्कृतेः अयं भागः य0 �ेदाः तेषामुच्चारणरीवितः स्�राः सूक्ताविन इत्याटिद संपूरिरत-ज्ञान-व्य��ा (अन्यच्च) लेखनपद्धत्यपेक्षया मौखिखकसंप्रदायेन एकस्मात् अन्��ायात् अपरं अन्��ायं प्राविपता।

Organizational structure:

The structure and functions of an institution to co-ordinate academic and administrative planning.

सं�ागतसंरचना – �ैक्षणिणक-प्र�ासविनक-योजनायाः समन्�याथ| सं�या स्�ीकृतसंरचना तथा तत्सं�ायाः काय-कलापाः।

Organogram: Organogram is the word, a diagram that shows the structure of an organization and the relationships between the relative ranks of its part and position/ job. It is also known as Organisational Structure.

संर्घटनसंरचनायाः रेखालिच0म्

संर्घटनसंरचनायां संर्घटनसं�रूपप्रद�-नात्मक लिच0ं भ�वित। तथै� तस्य स्थि�तेः भगस्य च मध्ये सम्qद्धश्रेणीनां सम्qन्धान् प्रद�-यवित। इदमे� संर्घटनसंरचनास्�रूपम् इत्यविप अणिभधीयते।

Outreach activities:

Is the practice of conducting local public awareness activities through targeted community interaction. They are guided by a local needs assessment.

qाह्यान्�मियकाया-णिण – लणिक्षत-सामाजिजक-सं�ादद्वारा सामाजिजक-जागराविनमा-णकाय-Rमाणाम् आयोजनस्य अभ्यासाः। ते प्रान्तीय-आ�श्यकतामूल्याङ्कनेन पुरःसाय-न्ते।

Paleography: Study of ancient scripts; Paleo= ancient; graph=writing.लिलविप�ास्0म्–प्राचीनलिलपीनां�ास्0म्।

Pandit : Traditional Sanskrit or Vedic scholar, who studied the traditional texts under a Guru in Guru-ShishyaParampara.



पस्मिण्डतः – पारम्परिरकपस्मिण्डतः �ैटिदकवि�द्वान् �ा यस्य गुरुणि�ष्यपरम्परया गुरुमुखतः साम्प्रदामियकग्रन्थानामध्ययनं जातम्।

Pandit-Parishat: Forum of Pandits/ traditional scholars well-versed in the subtleties of Shastra-s to debate and enlighten on the instantly chosen topics or pre-decided Shastra-topics wherein a particular aspect is debated.

पस्मिण्डतपरिरषत् – पस्मिण्डतानां पारम्परिरकवि�दुषां �ा परिरषत् या �ास्0ाणां सूक्ष्मवि�षयेषु प्राप्तप्रा�ीण्या, सपटिदस्�ीकृतवि�षये अथ�ा य0 कश्चन वि�णि�Oां�ो वि��टिदतः तादृ�-प्राङ्विनण½त�ास्0वि�षये �ाक्याथ| कतु| समुद्बोधनञ्च कतु| समथा-।

Participative Learning:

Participatory Learning and Action is a family of approaches, methods, attitudes, behaviours and relationships, which enable and empower people to share, analyze and enhance their knowledge of their life and conditions, and to plan, act, monitor, evaluate and reflect.

सहभागी अलिधगमः सहभागी अलिधगमः नाम उपागमानां, पद्धतीनां, अणिभ�ृत्तीनां, �ाय�हाराणां, सम्qन्धानाञ्च एकः परिर�ारः य0 जनेभ्यः स्�जी�नस्य, स्थि�तीनाञ्चवि�शे्लषणं, तविद्वषयकज्ञानं, सहयोगः, योजना, विRया, नेतृत्�ं, मूल्याङ्कनं, प्रवितविRयाटिदवि�षयेषु स�क्तान् कारयवित।

Participative management:

Refers to an open form of management where employees are actively involved in the institution’s decision making process.

सहयोगात्मकव्य��ापनम् –

सं�ायाः विनण-यप्रविRयायां य0 कम-कराणामविप सविRयसहभागो भ�वित तादृ�ं मुक्त-व्य��ापनम्।

Patha-Shala: Traditional centre of Sanskrit learning on gurukula model.पाठ�ाला – गुरुकुलाद�aण सं�ाविपतं पारम्परिरक-संस्कृताध्ययन-केन्द्रम्।Pathashala-pranali:

Methodology followed in Pathashala-s traditional centre of Sanskrit learning on gurukula model,for cirriculum transaction through various methods like Direct Method, debate & Discussion, question and answer etc.

पाठ�ालाप्रणाली – प्रत्यक्षपद्धत्या, सं�ादेन, चच-या, प्रश्नोत्तरमाध्यमेन तटिदतररूपेण पाठ्यचया-संRमणस्य कृते पाठ�ालासु अनुणिस्रयमाणा पद्धवितः/प्रणाली।

Pathya-Charya: Whole set of Curriculum consisting of curricular, co-curricular and extra-curricular activities prescribed by the Board of Studies.

पाठ्यचया- – अध्ययनमण्डलद्वारा विनण½तानां पाठ्यRमाणां, सहपाठ्यRमाणां, सहगामीविRयाणां qाह्यकलापानां पाठ्यचया--समग्र-सञ्चः।

Pathya-Krama: Syllabus; consisting of academic- foundational, core, ancillary, understanding enhancing subjects with or without lab, practical etc prescribed by the Board of Studies.

पाठ्यRमः – अध्ययनमण्डलद्वारा विनण½तानां �ैक्षणिणक-मौलिलक-मुख्य-अङ्गभूत-अ�गाहनासं�ध-क-प्रात्यणिक्षकवि�षयाणां पाठ्यRमः (प्रयोग�ालासविहतः प्रयोग�ालारविहतो �ा)।

Performance Audit of Department;

Official inspection of a department for the scrutiny of the work done in fulfilling the goals set for achievement in a given period of time.

वि�भागस्य विRयाङ्केक्षणम् –

कस्यलिचत् वि�णि�Oकाला�धौ उपलब्धिब्धवि�षयतया विनणिश्चतानां लक्ष्याणां साफल्याथ| कृतस्य काय-स्य परीक्षणाथ| वि�भागस्य काया-लयीयविनरीक्षणम्।

Perspective Is a blue print regarding the objectives and targets of long term



development: growth.दृविOकोणपरिर�ध-नम् – अलिधककालवि�कासमणिभलक्ष्य �त-मानानां ध्येयानां लक्ष्याणां च वि�षये

स्�रूपद�-कप0म्।Physical facilities: Infrastructure facilities of the institution to run the educational

programs efficiently and the growth of the infrastructure to keep pace with the academic growth of the institution.

भौवितकसुवि�धाः – �ैणिक्षककाया-णिण समथ-तया चालमियतुं सं�या कस्मिल्पताः मूलभूतसौवि�ध्याविन तथा सं�ायाः अणिभ�ृद्ध्या साकं संतुलतायै मूलभूतसौवि�ध्यानाञ्च अणिभ�ृणिद्धः।

Policy for Promotion of Research:

Processes defined by the institution to facilitate the teachers to write research proposals, seek funding, conduct research, publish, and evaluate and reward the research done.

अनुसन्धानप्रोन्नतये नीवितः

अध्यापकेभ्यः अनुसमधानप्रस्ता�ान् लेखिखतुं, वि�त्तीयप्रqन्धनम्, अनुसन्धानायोजनं, प्रका�नं, मूल्याङ्कनं, कृतानुसन्धानस्य पुरस्करणमिमत्यादीनां प्रविRयाः अणिभ�ण-यवित।

Pre-qualifiers: For the Assessment and Accreditation (A&A) in revised framework the NAAC has proposed a pre-qualifier test. It is a condition for peer team visit and will be based on Institutional system generated score (SGS) in all QnM after undergoing DVV process. As a Pre-qualifier, the institution should score at least 30% in Quantitative Metrics (QnM) as per the final score after the DVV Process. If the HEI does not clear the Pre-qualifier stage then they will have to apply afresh by submitting the IIQA and its fees.

प्रागह-ता रा.मू,प्र.परिरषदा पुनः सं�ोलिधत रूपरेखायां मूल्याङ्कप्रत्यायनयोः कृते एका प्रागह-ता परीक्षा प्रस्तावि�ता। दत्तां�परीक्षण�ैधताप्रविRयां समाप्य सांस्थि�कयन्0विनर्मिम�ताङ्काधारिरता भ�वित इयं परीक्षा। स�aषु सङ्ख्यामिमवितषु तथा च प्र�रसमूहोपस्थि�तेः एकः विनq-न्धः एषः। दत्तां�परीक्षण�ैधत्�प्रविRयानन्तरं सं�ायाः प्रागह-त्�प्राप्तये अन्तिन्तमाङ्कानुसारं सङ्ख्यामिमवितषु न्यूनावितन्यूनं 30% प्रापु्नयात्।

Problem Based Learning (PBL):

Is a student-centred pedagogy in which students learn about a subject through the experience of solving an open-ended problem found in trigger material. The PBL process does not focus on problem solving with a defined solution, but it allows for the development of other desirable skills and attributes. This includes knowledge acquisition, enhanced group collaboration and communication.

समस्यासम्qद्धालिधगमः इदमेकं छा0केजिन्द्रत अध्यापन�ास्0ं भ�वित य0 छा0ाः प्रेरणात्मकसामग्रीषु प्राप्तानां मुक्तसमस्यानां समाधान अनुभ�ेन वि�षयं समलिधगEन्तिन्त। अलिधगमोयं न तु के�लं परिरभाविषत समाधानसविहतसमस्यां समाधातुम् इEवित परं �ास्थिञ्छतकौ�लानां गुणवि��ेषानाञ्च वि�कासाय पे्ररयवित, ज्ञानाज-नं, समूहसहयोगः, सम्प्रेषणादीविन अ0 अन्तभ-�न्तिन्त।

Programme: A range of learning experiences offered to students in a formal manner over a period of one-to-four years leading to certificates/ diplomas/ degrees. Examples: BA (Economics) BSc (Physics). All possible formal degree Programmes are identified by UGC

पाठ्यRमः औपचारिरकत्�ेन प्रमाणप0ाणिण/स्नातकपद�ीः/�ास्0ीप्राप्तुं एक तः चत्�ारिर �ष-पय-न्तं छा0ेभ्यः दत्त अलिधगमानुभ�ानां परिरलिधः ए� पाठ्यRमः। उदाः �ास्0ी,



(साविहत्यम्), स�aऽविप सम्भावि�त पाठ्यRमाः वि�. वि�. अनुदानायोगेनै� अणिभज्ञाविपताः भ�न्तिन्त।

Program options: A range of courses offered to students to choose at various levels leading to degrees/ diplomas/ certificates.

पाठ्यRमवि�कल्पाः – वि�णिभन्नस्तरेषु छा0ाणां चयनाय संरलिचताः पद�ी/पदवि�का/ प्रमाणप0ाणाम् अभ्यासRमाः।

Programme Outcomes:

Programme Outcomes (POs) are what knowledge, skills and attitudes a graduate should have at the time of graduation. While no agency has formally defined the POs of General Higher Education 3-year degree Programmes in India, POs of all professional Programmes in engineering and other areas are identified at national level by the concerned accrediting agency. POs are not specific to a discipline.

पाठ्यRम परिरणामाः औपचारिरकत्�ेन

स्नातकसमये कस्मिस्मन्नविपस्नातकछा0े ज्ञानं, को�लम्, अणिभ�ृलित्तः, इत्याटिद पाठ्यRमपरिरणामाः भारते यदा केनाविप अणिभकरणेन सामान्य उच्चणि�क्षायाः वि0�षा-त्मकस्नातकपाठ्यRमाणां पाठ्यRमपरिरणामाः औपचारिरक न विनधा-रिरताः तक्षा तत्सम्qद्धप्रत्यायनाणिभकरणेन त्�ेन रावि�यस्तरे स�aषां �ृलित्तपरकपाठ्यRमाणाम् अणिभयन्0ाटिदस�aषु के्ष0ेषु। पाठ्यRमपरिरणामाः विनधा-रिरताः। पा. परिर. वि�णि�Oवि�षयसम्qद्धाः न भ�न्तिन्त।

Promotion of research and research support system:

The process of promoting research culture among faculty and students by facilitating faculty and student participation in research budget allocation, research fellowship and other faculties.

अनुसन्धानस्य अनुसन्धान-समुद्बलन-व्य��ायाश्च पुरःसरणम् -

अनुसन्धान-वि�त्तीय-व्य��ापने, अनुसन्धान-आर्थिथ�कानुदाने, इतरसुवि�धासु च संकायसदस्यानां छा0ाणाञ्च सहभागं सुगममियतुं संकायसदस्येषु छा0ेषु च अनुसन्धानसंस्कृतेः पुरस्सरणाय वि�विहता प्रविRया।

Purana-Pravachana :

Discourses/ Narration on the events and also incarnation of God as described in various Purana texts composed by ShriVyasaMaharshi. The purana-s narrate on creation, re-creation, geneology of kings, historical personalities, eras, the narration on later of kings who ruled various parts of Bharat.

पुराणप्र�चनम् – भग�ता व्यासमहर्विष�णा प्रणीतेषु पुराणेषु �र्शिण�तानां भग�द�ताराणां वि�वि�धर्घटनानां च प्र�चनं �ण-नं �ा। सृविOः, प्रवितसृविOः, राज�ं�ाः, चारिरवि0कव्यलिक्तवि��ेषाः, युगाः, भारतस्य वि�वि�धप्रदे�ान् परिरपालिलत�तां राज्ञां चरिर0�ण-नम्- इत्येतत् पुराणानां �ण्य-वि�षयः।

Remedial courses: Courses offered to academically disadvantaged students in order to help them cope up with academic requirements.

उपचारात्मक पाठ्यRमाः –

�ैक्षणिणक-आ�श्यकतानां संमुखीकरणाथ| �ैक्षणिणकदृष्ट्या अप्राप्तलाभानां छा0ाणां साहाय्याथ| प्रकस्मिल्पता अभ्यासRमाः।

Research grant: Grant generated/ received from different agencies by the institution for conducting research projects.

अनुसन्धान-द्रव्यराणि�ः –

अनुसन्धानप्रकल्पानां विन�-हणाय वि�णिभन्नसं�ाभ्यः प्राप्तः अथ�ा सं�या स्�यमुत्पाटिदतः द्रव्यराणि�ः।

Research output: Quality research outcome beneficial for the discipline, society, industry and dissemination of knowledge including theoretical and



practical findings.अनुसन्धानफलां�ः – �ास्0वि��ेषस्य कृते समाजस्य कृते परिरश्रमाणां कृते �ा उपयोगकरः

अनुसन्धानफलां�ः, सैद्धान्तिन्तक-प्रायोविगक-अनुसन्धानविनष्कषा-णां ज्ञानस्य समाजे प्रसारणं च।

Research: Systematic intellectual investigations aimed at discovering, interpreting and revising human knowledge.

अनुसन्धानम् – मान�ीयज्ञानस्य आवि�ष्कारं, व्याढ्यानं संस्करणं च लक्ष्यीकृत्य विRयमाणाविन रीवितयुक्त-qौणिद्धक-ग�ेषणाविन।

Resource mobilization:

Generation of funds through internal and external sources such as donations, consultancy, self-financing courses and so on.

स्रोतःसमीकरणम् - आन्तरस्रोतोभ्यः अथ�ा दानराणि�ः, पराम�-ः, स्�ाथ-विनभ-रपाठ्यRमा इत्याटिदभ्यः qाह्यस्रोतोभ्यः वि�त्तस्य समुत्पादनम्।

Saankhya: A discipline of traditional Shastra-s/Sanskrit among Darsanas propounded by Kapila-Maharsi, advocating the Prakrti and Purusha theory.

सांख्यम् प्रकृवित-पुरुषलिसद्धान्तप्रवितपादकः कविपलोपज्ञः प्राचीन�ास्0वि��ेषः द�-नवि��ेषो �ा।

Samekeekrta-Acharya:

Integrated Master’s Degree with a duration of 5 years in all; the entry point is at graduation level, exit with post-graduation degree.

समेकीकृत-आचाय-ः – पञ्च�ार्विष�कः समेकीकृतोऽभ्यासRमः। पद�ीस्तरे प्र�े�विqन्दुभ-�वित पदव्युत्तरपदव्यभ्यासRमान्ते समाप्यते।

Sanskrit environment/Sanskrit ambiance; a term denotes

1) mutually cordial behavioral pattern conformed to the highest value system enshrined in various Sanskrit texts; and also 2) Sanskrit as a medium of expression, exchange of thought & ideas in all occasions in a Sanskrit Institute so that conversational capacity is enhanced in Sanskrit in a very natural way.

संस्कृत�ाता�रणम् – 1) वि�णिभन्नसंस्कृतग्रन्थेषु प्रवितष्ठाविपतया उत्कृOतममूल्यव्य��या सह साम�स्यं �हन्ती मिमथःसौहाद-पुरस्कृतव्य�हारसरणिणः।2) अणिभव्यलिक्तमाध्यमरूपेण संस्कृतम्। संस्कृतसं�ायां स�-सन्दभaषु संस्कृतद्वारा वि�चाराणिभव्यलिक्त मताणिभव्यलिक्तः यया सहजरीत्या संस्कृतव्य�हारक्षमता सं�र्थिध�ता भ�वित।

एतद्द�्यमनेन “संस्कृत�ाता�रण”�ब्देन qोध्यते।Sanskrit Kavi-Samavaya/Kavi-Goshthi;

Sanskrit Poets’ meetSanskrit Sloka/Poetry Training: Poetry Training in prosody.

संस्कृतकवि�सम�ायः कवि�गोष्ठी/संस्कृतकवि�संमेलनम्/संस्कृतश्लोकरचना/ काव्यरचना/संस्कृत�ृत्तेषु काव्यविनमा-णणि�क्षणम्।

Sanskrit-Padya-s: The metrical composition in the metre having more than 8 syllables in a line. The Padya composition has more than 32 syllables in all four stanzas.

संस्कृतश्लोकः/ संस्कृतपद्याविन –

प्रत्येकं चरणे अOणा-त्मको �ृत्तवि��ेषः। अस्मिस्मन् आहत्य द्वाकि0��द्वणा-ः पादचतुOये भ�न्तिन्त।

Sanskrit-Poetry: The charming compositions in Sanskrit poet.संस्कृतकाव्यम् – संस्कृते वि�रलिचता मनोविहरिरणी रचना।Sanskrit-Sloka-s: The metrical composition in Anushtupmetre with 8 syllables in a line.



A sloka consists of 32 syllables in all four stanzas.SCOPUS: The world’slargestabstractand citationdatabaseof peer-

reviewedliteratureandqualitywebsources.Seed money for Research:

Funds provided to a teacher or a group of teachers by the institution to get the research initiated to facilitate the preparation of formal research proposal for funding.

णि�क्षकसमूदाय �ा अनुदानप्राप्तये �ोधप्रस्ता�स्य विनमा-णं तदथ| णि�क्षकेभ्यः अनुसन्धानस्य सौवि�ध्यपूण- समायोजनपू�-कम् अनुदानाविन प्रदीयन्ते।

Situatedness: Situatedness refers to involvement within a context. It also refers to placement of learning experiences in authentic contexts or settings

संस्थि�वितमत्�म् सन्दभ^लिचत परिरस्थि�वितषु समा�े�ः। तथै� प्रामाणिणक सन्दभaषु अलिधगमानुभ�ानां �ामियत्�मविप परिरभाषयवित।

Shalaka-Pareeksha:

A methodology of testing the memory of learning Shastra texts. In this method, a golden/silver stick of 5-10 inches is inserted randomly across the page of a traditional text by an examiner or any other. The pupil has to recite the running text in verbatim, explain the subtleties of each word, explanation and answer all questions posed by the examiners. If satisfied, the silver-stick is won by the pupil and highest appreciation for his mastery over the Shastra texts/subjects.

�लाकापरीक्षा – �ास्0ग्रन्थानाम् अध्ययनस्य स्मरणं परीणिक्षतुं कस्मिल्पता पद्धवितः। एतस्यां पद्धतौ परीक्षकेण अन्येन �ा �ास्0ग्रन्थस्य कस्मिस्म�णिश्चद ्पृष्ठवि��ेषे 5-10 अङु्गलपरिरमिमता स्�ण-/रजत-�लाका �ाप्यते। त0�ो ग्रन्थः अक्षर�ः छा0ेण उच्चरणीयः, प्रत्येकं पदस्य सूक्ष्मां�ाः वि��रीतव्याः, परीक्षकैः पृष्ठानां स�aषां प्रश्नानाम् उत्तराणिण च देयाविन। यटिद परीक्षकाः सन्तुOाः तर्विह� सा �लाका छा0ेण जिजता भ�वित �ास्0वि�षयेषु तस्य �ैदुष्यस्य/प्रभुत्�स्य च उत्कृOतमम् अणिभनन्दनं भ�वित।

Shastra; The perennial tradition of texts prescription on various branches/discipline of Sanskrit learning, composed in Chaste-Sanskrit by sages, great personalities of ancient times. See; Traditional knowledge System.

�ास्0म् – प्राचीनैः महर्विष�णिभः श्रेष्ठैः व्यलिक्तवि��ेषै�ा- �ुद्धसंस्कृतभाषया रलिचतानां वि�णिभन्न�ास्0वि�षयकाणां ग्रन्थानाम् अव्याहतपरम्परा। द्रOव्यम् – पारम्परिरकज्ञानव्य��ा।

Shastra-Chudamani:

A title conferred upon an eminent scholar, under Govt of India’s scheme implemented by Rashtriya Sanskrit Sansthan.

�ास्0चूडामणिणः - भारतस�-कारीययोजनानुसारेण रावि�यसंस्कृतसं�ानेन कस्यास्थिञ्चत् सं�ायाम् अध्यापमियतुम् अनुसन्धानं कतु| �ा प्रलिसद्धवि�दुषे प्रदीयमानं सम्माननम्।

SJR (Sclmago Journal Rank):

This takes three years of publication data into account to assign relative scores to all the sources (journal articles, conference proceedings, review articles, etc.) in a citation network (Journals in SCOPUS database).

SJR (SCImago �ोधप0श्रेणी) -

एतद ्कस्मिस्मस्थिन्श्चत् समुल्लेखनजालाकृतौ (SCOPUS दत्तविनध्यन्तग-त पवि0काः) �ष-0यस्य प्रका�नदत्तां�ं परिरगणय्य स�aषां स्रोतसां कृते सापेक्षाङ्कान् विनधा-रयवित (पवि0कालेखाः, सम्मेलनकाय-�ृत्ताविन, समीक्षलेखाः इत्यादयः)

SLM: Self Learning Material developed to comprehend the subject/Shastra-s easily for distance learners.

स्�ाध्ययनसामग्री दूरालिधगन्तॄणां कृते कस्याविप वि�षयस्य / �ास्0स्य सुलभा�गहनाय सम्पाटिदता NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 429


(स्�ालिधगमसामग्री) – स्�ालिधगमसामग्री।Slow Learners: Students who perform very much below the class averagesमन्दालिधगन्तारः कक्षायामध्यमानात् येषां विनष्पलित्तः न्यूनं भ�वित।SNIP (Source Normalized Impact per Person):

Is the ratio of the source’s average citation count per paper in a three year citation window over the “citation potential” of its subject field.

स्रोतसमप्रभा�प्रवितप0म् –

कस्याविप वि�षयके्ष0स्य मूल�ोधप0स्य “समुल्लेखनक्षमता” �ष-0यसमुल्लेखनग�ाके्ष समुल्लेखनमध्यमानस्य अनुपातः

Spoken Sanskrit: Conversation oriented Sanskrit language remodeled to suit the day-to-day usages on various occasions according to the necessity of modern times, leaving the complexities.

सम्भाषणसंस्कृतम् – �त-मानसमयस्य आ�श्यकताम् अनुसृत्यवि�णिभन्नेषु संद्रभेषु प्रवितटिदनं व्य�हारयोग्यप्रयोगसमन्तिन्�ता काटिठन्यरविहता व्य�हारानुरूपसंस्कारयुक्ता संस्कृतभाषा।

Stakeholder relationship:

Affiliation and interaction with groups or individuals who have an interest in the actions of the institutions and the ability to influence its actions, decisions, policies, practices or goals of the organization.

विहतधारकसम्qन्धः – तादृ�ैः व्यलिक्तणिभः समूहैश्च सम्qद्धता अन्तश्चया- च, ये सं�ायाः कायaषु स्�कायaण विनण-येन नीत्या �ा सं�ायाः लक्ष्याणिण प्रभा�योग्याविन कतु| रुलिचपू�-कं काय| सम्पादयन्तिन्त।

# Strategic Plan: A specific, action-oriented medium or long-term plan for making progress towards a set of institutional goals.

वू्यहात्मकयोजना – सं�ागतलक्ष्यसमूहं प्रवित पुरोगकित� प्राप्तुं वि�णि�Oं विRयाणिभमुखमाध्यमम् अथ�ा दीर्घा-�लिधयोजना।

Strategy development:

Formulation of objectives, directives and guidelines with specific plans for institutional development.

वू्यहात्मकवि�कासः – सं�ागतवि�कासाथ| उदे्दश्यानुसारेण विनदa�ानुसारेण च वि��ेषयोजनायाः माग-द�-कसू0ाणां विनरूपणम्।

Student Centric Methods:

Methods of instruction that focus on products of learning by the students

छा0केजिन्द्रतवि�धयः छा0ालिधगमपदाथaषु सूचनापद्धतीः प्रका�यवित।Student profile: The student community of the institution, their strength and the

diversity in terms of economic and social strata, location and other demographic aspects such as gender, age, religion, caste, rural/ urban.

छा0परिरचामियका – सङ्ख्यादृष्ट्या आर्थिथ�कदृष्ट्या सामाजिजक-स्तर-�ान-लिलङ्ग-�यः-धम--जावित-ग्रामीण-नागर- इत्याटिदरूपेण जनसांख्यकीयपक्षाणां सन्दभa छा0ाणां �ैवि�ध्यपूण-समुदायः।

Student progression:

Vertical movement of students from one level of education to the next higher level successfully or towards gainful employment.

छा0पुरोगवितः – लाभप्रदम् उद्योगं प्राप्तुं णि�क्षायाः एकस्मात् स्तरात् अविग्रमम् उच्चस्तरं प्रवित छा0ाणां पुरोगवितः।

Student support: Facilitating mechanism for access to information fee structure and refund policies and also guidance and placement cell with student welfare measures to give necessary learning support to the students.



छा0साहाय्यम् – छा0कल्याणोपायैस्सह �ुल्कसंरचनायाः �ुल्कप्रवितस्�ीकृवितनीतीनां माग-द�-नस्य �ृलित्तव्य��ाकल्पनप्रकोष्ठस्य च उपयोगाय तान्तिन्0कसौवि�ध्येन सह छा0ाणां कृते आ�श्यकसाहाय्याचरणम्।

SWAYAM: SWAYAM is a Programme initiated by Government of India and designed to achieve the three cardinal principles of Education Policy viz., access, equity and quality. https://swayam.gov.in/अणिभगमः,समत्�ं, गुण�त्ता इत्याटिद णि�क्षायाः0ीन् लिसद्धान्तान् प्रापमियतुं भारतस�-कारेण ‘’SWAYAM’’ इत्याख्य काय-Rमः प्रवितपाटिदतः।

Teacher quality: A composite term to indicate the qualification of the faculty, the adequacy meant for recruitment procedures, professional development, recognition and teachers characteristics.

अध्यापकगुण�त्ता- अध्यापकगुणस्य अह-तासूचकोऽयं �ब्दः। अध्यापकानां आ�श्यकवि�धानाविन, व्या�सामियकाणिभ�ृणिद्धः, मान्यता, अध्यापकगुणधमा-ः इत्यादं्य�ेषु पया-प्ततां प्रवितपादयवित।

Teaching-learning process:

Learner-centered education through appropriate methodologies to facilitate effective teaching and learning.

अध्यापन-अध्ययनप्रविRया –

प्र�स्तणि�क्षणपद्धवितद्वारा प्रभा��ाल्यध्ययन-अध्यापनसौकय-कल्पकम् अध्येतृकेन्द्रीकृतणि�क्षणम्।

Traditional Knowledge System:

Systematic body of learning accepted as “knowledge” in Bharat /India since time immemorial. They are Veda-s, Upaveda-s, Purana-s, Upanishad-s, Vedanga-s, Shastra-s, Darsana-s; Agama-s, Sanskrit Drama and Dramaturgy, Sanskrit poetics and other essential “Jnana” which came through convention in India.

पारम्परिरकज्ञानपद्धवितः –

अनाटिदकालतः प्र�ृत्तायाः ज्ञानधारायाः व्य�स्थि�ताध्ययनविनकायः। यथा- �ेद�ेदाङ्गोपविनषत्पुराणेवितहासागमद�-नैः तथा गद्यपद्यनाटकनाट्य�ास्0ैः अ�श्यप्राप्या भारतीया पारम्परिरकज्ञानधारा।

Traditional Method:

Conventional way of transmission of the Veda-s, their system of recitations, intonations, teaching of Sanskrit/Shastra-s etc and also other codified knowledge system.

पारम्परिरकणि�क्षणपद्धवितः –

गुरुणि�ष्यपरम्परामागaण �ेदानां तदुच्चारणRमाणां, �ास्0ाणां, द�-नानां तथा अन्यासां ज्ञानपद्धतीनां संRमः प्रचयो �ा।

Traditional Methodology of Learning:

The methodology developed by Rishis, Acharya-s, Shastra texts composers etc, to adopt in the teaching-learning process and transform the contents of texts through various methods like Direct Method, debate & Discussion, question and answer etc.

पारम्परिरक-अध्ययनपद्धवितः –

साक्षादुपदे�पद्धत्या, �ादवि��ादपद्धत्या, प्रश्नोत्तरपद्धत्या �ा ग्रन्थ�ां�ानां संRमणं तथा अध्ययनाध्यापनपद्धकित� आत्मसात्कतु| ऋविषणिभः, आचाय©ः, ग्रन्थप्रणेतृणिभः अणिभ�र्शिद्ध�ता पद्धवितः।

Twinning programmes:

An arrangement between two institutions where a provider in source country A collaborates with a provider in Country B to allow students to take course credits in Country B and/or in source Country A. Only one qualification is awarded by the provider in source Country A. Arrangements for twinning programs and awarding of degrees usually comply with national regulations of the provider in source Country A.

संवि�Oोपालिधकाय-Rमाः उभाभ्यां �ैणिक्षकसं�ाभ्याम् उपालिधप्रदानाय व्य��ा। अ0 विह ‘अ’ दे�ीया NAAC for Quality and Excellence in Higher Education 431

https://swayam.gov.in/


– स्रोतसं�ा ‘आ’ दे�ीयोपालिधप्रदातृसं�या सह सम्qनं्ध सं�ाप्य ‘आ’दे�ीयEा0ाणां कृते श्रेयोऽङ्कप्रणाल्याम् ‘आ’ दे�ीयमुपालिधप0म्/’अ’ दे�ीयं �ा उपालिधप0ं प्रददावित। उभाभ्यां सं�ाभ्यां मिमलिलत्�ा एकः ए� उपालिधः प्रदीयते। ततः परं संवि�Oोपालिधकाय-Rमेषु उपालिधप्रदानाय स्रोतसं�ादे�ीयाः �ैणिक्षकपरिरविनयमाः प्रभा�कारिरणः भ�न्तिन्त।

Vakyartha: Debate/Discussion/Dialogue on instantly chosen topics or pre-decided Shastra-topics wherein a particular aspect of the topic is debated by scholars. This consists of the procedure like presentation of textual content; later developments; debate & counter arguments; answer to the counter arguments and conclusion.

�ाक्याथ-ः – स्�ीकृते पू�-विनधा-रिरते �ा �ास्0वि�षये �ादः चचा- सं�ादो �ा यस्य कस्यलिचद ्वि�षयस्य कस्मिस्मन्नविप पक्षवि�षये �ादः विRयते वि�द्वणिद्भः। अयं सं�ादः ग्रन्थाथ-प्रस्तुत्यनन्तरकालिलकवि�कासान् पू�^त्तरपक्षान् लिसद्धान्तांश्च आणिश्रत्य प्र�त-ते।

Vakyartha-Goshthi:

Seminar-type congregation of scholars well-versed in the niceties of Shastra-s to debate on the instantly chosen topics or pre-decided Shastra-topics wherein a particular aspect is debated by scholars.

�ाक्याथ-गोष्ठी – �ास्0गतसूक्ष्मां�ेषु विनष्णातानां वि�दुषां चचा-स0रूपः सम�ायः य0, सपटिद स्�ीकृते पू�-विनधा-रिरते �ा वि�षये सं�ादः विRयते, य0 कमविप वि�षयमलिधकृत्य वि�द्वणिद्भः �ादः प्र�त्य-ते।

Value Added Courses:

Courses of varying durations which are optional, and offered outside the curriculum that add value and helping them students in getting placed.

मूल्य�र्थिध�तपाठ्यप0ाणिण

पाठ्यचया-मवितरिरच्य अ�लिधसमेताविन पाठ्यप0ाणिण वि�कल्पात्मकरूपेण छा0ैः चेतुं �क्यन्ते। एताविन छा0ेभ्यः �ानप्राप्तये मूल्य�ध-नाय च उपकु�-न्तिन्त।

Value System: An enduring normative prescription of a society for orderly behavior by its members.

मूलव्य��ा – स्�ीयसदस्यानां विनयतव्य�हारस्य कृते समाजेन विनर्दिद�Oाः लिचर�ामियविनयमाः।Vastu-Vidya: Is a shastric subject prescription and the study of various scientific

aspects of building traditional types of houses, residential buildings, dwelling places, palaces, architecture of forts, temple etc.

�ास्तुवि�द्या – साम्प्रदामियकग्रहाणां, विन�ासभ�नानां, विन�ासगृहाणां, प्रासादानां, दुगा-णां, मजिन्दराणां विनमा-णवि�धेः विनरूपणाय तल्लक्षणानाम् अध्ययनाय च प्राचीनभारतीयैः उपकस्मिल्पता �ास्0वि�द्या।

Veda- Pathee; The traditional reciter of Vedas who recites all or any of the branches of Veda-s like Rigveda, Yajurveda, Sama-Veda and Atharva-Veda.

�ेदपाठी – ऋग्-यजुः-साम-अथ�-�ेदाख्यान् चतुरो �ेदान्, एकं �ा �ेदं गुरुमुखतः सस्�रमधीत्य यथा�त् सस्�रमुच्चारणे समथ-ः �ेदज्ञः।

Veda Shakha-s: Branches of Veda-s;�ेद�ाखाः – ऋग्-यजुः-साम-अथ�-�ेदानां �ाखाः।Vedanga-s; The ancillary branches of study which facilitate the understandings

of Vedic texts; They are six; Siksha (Phonetics), Vyakarana (Grammer) Chandas (Metre), Nirukta (Science of Word derivation), Jyotisham (Astronomy), Kalpa (Science of construction of fire alters)



�ेदाङ्गाविन – �ेदनामथ-ज्ञानाय उपकारीणिण अङ्गाविन। ताविन षट् णि�क्षा, व्याकरणम्, छन्दः, विनरुक्तम्, ज्योवितषम्, कल्पश्च।

Vision Statement: Officially declared long term, futuristic, broader goal & objectives of an organization, philosophy & aspirations for which that organization came in to existence and is reflected in its every programme

अन्तदृ-विOवि��रणप0म् –

आलिधकारिरकतया समुद्घोविषतस्य दीर्घ-कालिलकस्य आयलित्तकस्य वि�स्तृतोदे्दश्यस्य प्रख्यापकं सत् सं�ायाः नानाकाय-Rमेषु प्रवितविqन्तिम्qतायाः सं�ायाः �ापने मूलभूतायाः दा�-विनकदृOेः महत्त्�पूणा-काङ्क्षाणाम् आ�यानाञ्च प्रका�कमिमदम्।

Vyakhya: It is the traditional gloss/commentary composed on ancient texts by great Acharyas/Authors to illustrate the subtle meaning on terse or subtleties of texts.

व्याख्या – अत्यन्तं दुरूहान् सूक्ष्माथ-�तः च �ास्0ग्रन्थान् आणिश्रत्य प्राचीनैः आचाय©ः ग्रन्थकारैश्च संरलिचता वि��ेषाथ-प्रकाणि�का टीका , वि�स्तृतग्रन्थपरिरमाण�ती �ा।

Web of Science: An online academic citation index designed for providing access to multiple databases, cross-disciplinary research, and in-depth exploration of specialized subfields within an academic or scientific discipline.

वि�ज्ञानजालम् – नाना उपवि�षयगतान् �ैणिक्षक-�ैज्ञाविनकवि�षयान् अन्�ेOुम्, नानादत्तां�विनधीनां, नाना अन्तर्वि��षयकानुसन्धानानाम् उपकल्पनाय अलिध�ैद्युतं सप्र�स्मिस्त सूची।

Weightages: Taking cognizance of the different types of educational institutions, differential scores are assigned to the criteria and key aspects.

अलिधभारमिमवितः – नानावि�धाः �ैणिक्षकसं�ाः मनलिस विनधाय, मानदण्डानां, प्रधानपक्षाणां कृते च �ैणि�ष्ट्यसूचकाः अङ्काः प्रदीयन्ते।

YajnaShala; Sacred place with outer compound wherein the sacrificial oblations are poured into the fire alter through the recitation of sacred hymns of Veda-s.

यज्ञ�ाला – पवि�0तमानां मन्0ाणां सस्�रमुच्चारणपू�-कम् अग्नौ आहुतयः समप्य-न्ते , तादृ�ी सप्राकारा �ेटिदः।

Yoga: A Discipline of traditional Shastra-s /Sanskrit among Darsanas to control mind-body continuum propounded by Hiranya-garbha; later developed into Sutra-s by PatanjaliMaharshi.

योगः – संस्कृतवि�द्यान्तग-त�ास्0ेषु द�-नवि�द्यासु अन्यतमो योगः, qुणिद्धमनसोः विनयमनाय विहरण्यगभaण उपज्ञः, कालान्तरे च महर्विष�णा पत�लिलना योग�ास्0मिमदं सू0ेषु विनqद्धम्।

# From Quality Assurance Toolkit for Distance Higher Education Institutions and Program




For Communication with NAAC

The Director National Assessment and Accreditation Council (NAAC)(An Autonomous Institution of the University Grants Commission) P.O. Box No. 1075, Nagarbhavi, Bengaluru- 560 072Phone: + 91-08-2321 0261/62/63/64/65Fax: + 91-08-2321 0268, 2321 0270 Email: [email protected]: www.naac.gov.in

http://www.naac.gov.in/

mailto:[email protected]

Section A for Sanskrit... · Web viewThis Manual for Sanskrit Institutions is organized into three...

Documents

Transcript of Section A for Sanskrit... · Web viewThis Manual for Sanskrit Institutions is organized into three...