ColofonScratch is een kwartaaluitgave voor

afgestudeerden van Fontys Academy for Creative Industries. Scratch wordt gemaakt door IEMES-studenten. In dit tijdschrift kunt u sporadisch spel- en/of interpunctiefouten

tegenkomen. Aangezien Scratch een leerplaats is, vragen wij hiervoor uw begrip.

Hoofdredactie

Shari HubeekVeerle Neger (adjunct)

EindredactieShari Hubeek Hanneke Mols

RedactieSabine CaronMischa Crolla Linn Kennes

Joost van de PasMartijn Smit

Maartje Verheezen

VormgevingVeerle Neger

Mante SchneiderFreek de Vries

Beeldredactie Mante Schneider

FotografieNiki van der Hoek

Social NetworkJunior Schotborg

Verder werkte meePauline Verkamman

Begeleidend docentBen Schoonebeek

UitgeverNick Welman

Adreswijzigingen en aanvraag digitaal exemplaar via redactie:

Scratch Magazinep/a Fontys ACI

Postbus 909095000 GL Tilburg

//IEMES NEWS

De Bus Stop Bakery is uitgeroepen tot beste studentenbedrijf van Nederland. Het bedrijf, opgericht en gerund door acht Fontysstudenten en gastdocent en tv-kok Rudolph van Veen, liet op 16 juni de concurrentie achter zich tijdens de landelijke finale van Jong Ondernemen. Op donderdag 7 juli gingen ze voor de Europese titel tijdens de Europe Enterprise Challenge in Madrid. Net niet in de prijzen, maar wel een prestatie waar ze trots op kunnen zijn! Hou ze in de gaten op www.busstopbakery.nl. CE IEMES-student Rob Peeters wordt tweede in BNN TV Lab. Rob is gekozen uit 400 aanmeldingen. IEMES-docenten Gaby Crucq, Barbara Wegman en Sanne Knitel brachten een werkbezoek aan Australië. Ontvangst was bij de University of South-Australia in Adelaide en de Academy for Creative Industries in Brisbane. Beide instellingen voor hoger onderwijs staan open voor student- en docentuitwisseling met Fontys ACI en dat is in de Australische context heel bijzonder. In dezelfde week vertegenwoordigde Dick Sax IEMES op een internationale week van partnerhogeschool DHBW Ravensburg, Duitsland. Fontys ACI blijft groeien. Vooraanmeldingen voor 2011-2012 voorspellen een groei van 15%. MTV gaat bijdragen aan het IEMES-onderwijs. Vanaf september geeft Vice President Music Content & Business Services van MTV Networks Marjory van Mackelenbergh Advanced Courses voor CE en CO IEMES-studenten in de afstudeerfase. Marjory vliegt op vrijdagen op en neer van Londen voor haar colleges. #CLUBIEMES begint een volwaardige studievereniging te worden. Op 1 juni organiseerde #CLUBIEMES de BCI - Barbecue for Creative Industries. Vanaf studiejaar 2011-2012 zijn #CLUBIEMES-studenten mede-organisator van de projectweken. IEMES nam voor het eerst deel aan NAFSA, de grootste internationale onderwijsconferentie ter wereld, van 29 mei tot 3 juni in Vancouver, Canada.

scratch // zomer 20112 / iemes news

SCRATCH //INHOUD

07 //interview Arjan van Dijk

14 //coverstory Straatartiesten

02 //iemes news

04 //houd de formatdief! Beter goed bewaakt dan slecht gejat

07//interview Arjan van Dijk 10 //kroeg Bas Toemen 12 //STelling ‘Weg met de publieke omroep’ 14 //coverstory Straatartiesten 17 //boegbeeld Ed Korkers 18 //CAMERADAG Karine Makkinje

20 //jeuk

22 //studeren en ondernemen Gijs Hopmans en Marc van Liere 23 //scratchproof 24 //twenty four

04 10 20

inhoud / 3scratch // zomer 2011

Vernieuwing is niet het codewoord van de huidige televisiemakers, al zou dit niet overbodig zijn. We zitten niet te wachten op weer een talentenshow of realityserie in de jungle. We willen iets nieuws, iets verrassends! Denk jij goud geld in handen te hebben met een nieuw format? Verras de produ-centen, maar laat niet jezelf verrassen.

MARTIJN SMIT

Nederlandse producenten spelen tegen-woordig een grote rol in de handel van televisieformats. Maar hoe komen ze ei-genlijk aan hun ideeën? Heel simpel: door hun ogen en oren open te houden en al-les op te schrijven wat ze horen! Het ge-zegde ‘beter goed gejat dan slecht ver-

zonnen’ bestaat niet voor niets en staat nog steeds in krulletters op het wandte-geltje van menig tv-producent geschre-ven. Maar hoe voorkom je formatdiefstal?

SlachtoffersVeel formatbedenkers denken slachtoffer te zijn van diefstal. Zo ook Ko van Dijk. Deze zelfstandig ondernemer en tekst-schrijver heeft nogal wat programma-ideeën. Ko post deze bedenksels gere-geld op een forum voor ondernemers. Op het eerste gezicht een verstandige werk-wijze, tot op een dag…

Een voor hem onbekende producent was geïnteresseerd en zocht contact met hem. Na wat mail- en telefoonverkeer leek de deal rond. Maar na een paar maanden

//HOUD DE FORMATDIEF!BETER GOED BEWAAKT DAN SLECHT GEJAT

Foto

: Phi

g.de

vian

tart

.com

scratch // zomer 20114 / feature

stilte kreeg Ko te horen dat de producent zijn activiteiten had beëindigd. Ko reali-seerde zich dat de deal van de baan was, maar een halfjaar later zag hij een televi-sieprogramma waar duidelijk zijn format in te herkennen viel. Houd de formatdief!

Hulp is (niet) onderwegFormats zijn hersenspinsels. Dat wil zeggen: ze zijn niet tastbaar en dus niet wettelijk beschermd tegen diefstal. Je zou denken dat er auteursrecht of patent op aangevraagd zou kunnen worden, maar niets is minder waar. Ko: ‘Juridische stappen heb ik niet genomen. Doorgaans heeft dat ook weinig zin als je geen kant-en-klaar programma aan de rechter kunt tonen. De vuistregel is: ben je geen in-sider in Hilversum, dan verkoop je geen formats. Omroepen doen dan ook zelden rechtstreeks zaken met buitenstaanders. Het heeft geen zin om een grote produ-cent zoals Endemol te benaderen. Die jat alles. Eyeworks wil niet eens meer met buitenstaanders praten.’

Maar wat vindt Endemol van de uitspra-ken van Ko? Wij kregen de volgende re-actie: ’De uitspraken die de heer Van Dijk doet zijn geheel voor eigen rekening, en pertinent niet waar. Wij bedenken oor-spronkelijke programma’s’, aldus Ende-mol.

Waar of niet, er zijn tegenmaatregelen te nemen. Inmiddels bieden verschillende weborganisaties diensten aan waar je je idee kunt vastleggen. Dit is handig, want als iemand claimt dat hij het werk heeft gemaakt, is dat een begin van een bewijs. Een andere good practice: het versturen van een aangetekende brief naar jezelf. Daar staat dan een dagstempel op, en dus de datum van je creatie. Maar ook dit is niet waterdicht, want daar kan net zo goed mee gesjoemeld worden.

Slinkse producentenHet is dus knap lastig om een idee te be-schermen. Ko: ‘Heb je een wereldidee,

dan moet je zelf een pilot maken en ook proberen om zelf de producent te zijn. Daarvoor ontbreekt bij de meeste be-ginners de kennis en het geld. Dus moet je samenwerken met een betrouwbare producent die de juiste contacten bij de omroepen heeft. Betrouwbaar zijn er niet veel. Het beschermen van je idee is bijna onmogelijk.’

Aangezien tegenwoordig veel mensen dromen van een carrière in de televisie-wereld, of gewoon rijk denken te worden met het verzinnen van formats, hebben verschillende producenten workshops en acties in het leven geroepen. Zo ook De dag van het TV-Idee. Voor 200 euro mag de creatieveling ideeën komen pre-senteren aan ervaren televisiemakers. De

‘HEB JE EEN WERELDIDEE, DAN MOET JE ZELF EEN PILOT MAKEN EN OOK PROBEREN OM ZELF DE PRODUCENT TE ZIJN’

scratch // zomer 2011 feature / 5

24 beste formats worden aan de omroe-pen voorgelegd. Tenminste… dat wordt beloofd. In werkelijkheid krijgen deel-nemende producenten met deze aanpak een enorme input aan vers materiaal. En wie zegt dat daar jouw idee niet bij zit? Een subtiele verandering hier en daar doet juridisch gezien een nieuw werk ontstaan. Van deze regeling maken pro-ducenten dan ook goed gebruik. Ko: ‘Een televisieman vertelde me onlangs dat er zo’n zeventig miljoen bij de omroepen te besteden is aan nieuwe formats. Dat lijkt veel geld, maar dat is het niet als je het verdeelt over alle zendgemachtigden. In die vijver zijn alle producenten actief om een graantje mee te pikken. Probeer daar maar eens tussen te komen.’

Wees voorbereidLaat de moed niet zakken, het bescher-men van een format is niet geheel onmo-gelijk. Met een registratie bij organisaties als I-Depot krijg je misschien geen au-teursrecht, maar wel een sterk bewijsstuk van ‘de geboorte’ van je creatie. De Be-lastingdienst geeft ook de mogelijkheid een idee vast te leggen. Een andere, mis-schien iets lastigere manier is het bewust zoeken van media-aandacht. Zorg dat je de eerste bent die het idee rondbazuint, liefst op televisie, anders op radio. Wie kan dan nog zeggen dat het niet jouw idee is?

Je werk registreren

● I-Depot: vanaf 35 euro je werk vijf jaar vastgelegd.● Notaris: vanaf 100 euro geregistreerd.● Belastingdienst: kosteloos gere-gistreerd.

Ideeën kunnen ju-

ridisch op twee manieren worden

beschermd:

1. Een geheimhoudingsover-eenkomst (NDA) afsluiten waarin

staat dat de wederpartij het idee niet mag gebruiken of doorspelen.

2. Het idee uitwerken tot een handboek of draaiboek en daarmee een auteursrechtelijk

beschermd werk maken.

Foto

: Nik

i van

der

Hoe

k

HET GEHEIM VAN

Arjan van Dijk

‘Wij hadden een kruidentuin waar creativiteit

gemaakt werd’

DOORZETTER / AFWACHTENDGROTE MOND / KLEIN HARTJENIEUWSGIERIG / TRENDSETTERONAFHANKELIJK / COLLEGIAAL

DURFAL / BEDAARD

Foto

: Man

te S

chne

ider

‘IK HEB NOOIT DE AMBITIE GEHAD OM VEEL GELD TE VERDIENEN’

Als kind droomde hij ervan om circusdirecteur te worden. Je zou zeggen dat deze droom nooit waarheid is geworden, maar dat is niet helemaal waar. Arjan haalt zich dit beeld nog dagelijks voor de geest in zijn huidige leven, waar hij beleving combineert met leiderschap.

Kinderdromen?‘Je hebt verschillende soorten circus. Het bekendst is het circus met olifanten, tijgers en een clown. Maar je hebt ook het moderne circus, zoals Cirque du Soleil. Vooral dat laatste spreekt mij aan, het is eigenlijk compleet theater. In mijn vak heb ik dit zo veel mogelijk doorgevoerd. Het is niet het een of het ander, het is de combinatie van. Dat wilde ik toepassen op de horeca. Fantastisch toch, een operazanger die je biefstuk serveert en karaoke met een acrobaat?’

Alleen of samen?‘Ik ben als eenmanszaak begonnen. Na 22 jaar werkten er 220 fulltimers en

zo’n 400 parttimers. De creatieve kant is mij altijd het meest blijven trekken. Vaak kwam een idee tot stand doordat er veel mensen met elkaar samenwerkten. Het was niet één iemand die riep: ik heb een idee. Het moest immers passen binnen het bedrijf. Ik vind het fijn om met dezelfde mensen te werken, zo weet je precies wat je aan elkaar hebt.’

Ik word écht creatief als…‘… ik een enorme kater heb. De volgende dag baal ik dan zo van mezelf dat ik niks presteer. Vanuit dat negatieve gevoel ontstaat creativiteit. Dat is een vorm, maar niet aan te bevelen. Ook hardlopen werkt bij mij goed. Als je een lange duurloop doet, krijg je zo veel binnen aan creativiteit. Een soort actieve meditatie. Ik heb heel vaak dat ik na het hardlopen even achter mijn computer moet gaan zitten om alles op te schrijven. Dat scheelt een hele dag werk.’

‘Een inspiratie voor velen’ – maar wie inspireert jou?

Hij is verantwoordelijk voor een van de grootste evenementenbureaus van Nederland en grondlegger van het themafeest. Hiermee is deze creatieveling pur sang een inspiratiebron voor velen. Vorig jaar ontving hij zelfs een Gouden Giraffe-oeuvre-award. Scratch is benieuwd naar het geheim van Arjan van Dijk en ging op bezoek voor een interview.

JOOST VAN DE PASMANTE SCHNEIDER

scratch // zomer 20118 / interview

‘Een belangrijke inspiratiebron voor mij was Hans- Peter Wodarz, oprichter van Pomp Duck and Circumstance. Dat is een theater-dinnershow, maar dan in een spiegeltent. De manier waarop hij dat deed vond ik fantastisch. Daarnaast is Cirque du Soleil een grote inspiratiebron voor me. Ik vind het zo knap dat een jongleur met een flinke fantasie tot zo’n organisatie kan komen.’

Stoppen op het hoogtepunt?‘Ik dacht op een bepaald moment dat ik nog kon doorgroeien. Meer bedrijven opzetten of naar het buitenland gaan. Uiteindelijk is het toch allemaal hetzelfde. We hebben met Arjan van Dijk Groep grote evenementen gedaan, waaronder gekke en bijzondere. Het leiden van zo’n machine die zeven dagen per week draait, maakt er toch een normale kantoorbaan van.Het werk slokte me op. De mensen in mijn omgeving zagen mij nooit. Maar ik kende mezelf ook niet! Dit wil niet zeggen dat ik geen leuk leven heb gehad tijdens

mijn werk. De periode dat ik gewerkt heb, stond werk altijd centraal. Dat is nu anders!’

Wat is nu anders?‘Ik hou me nu voornamelijk bezig met verbeelding en vorm. Het werk is heel gevarieerd en divers. De ene keer zit ik in een team waarbij ik meewerk aan een experience voor een fabriek. Een andere keer word ik ingeschakeld om te helpen bij de ontwikkeling van een voorstelling om niet-kerkelijke mensen naar een kerk te krijgen. Wat voor project het ook is, het heeft altijd met verbeelding en vorm te maken.’

Wat is jouw geheim?“Ik ben altijd heel dicht bij mezelf gebleven. Ik heb nooit de ambitie gehad om veel geld te verdienen. Dat is uiteindelijk wel gebeurd, maar ik heb altijd de intentie gehad om gewoon mooie dingen te maken. Ook ben ik in staat geweest om goede mensen om me heen te verzamelen.”

scratch // zomer 2011 interview / 9

‘CE-IEMES WAS EEN SCHOT IN DE ROOS’

//KROEG

De kroeg en IEMES, het een heeft geen bestaansrecht zonder het ander. Ieder-een is constant bezig met het zoeken naar het feng shui, het ultieme evenwicht tussen boek en bier. Het komt ook ons geregeld ter ore dat het misgaat en een student weer eens een overdosis boek (of bier) heeft gekregen. Scratch zoekt de yin-yangmeesters van weleer op in hun favoriete kroeg en kijkt samen met hen terug op de studententijd. In dit nummer: Bas Toemen, afgestudeerde CE-IEMES.MISCHA CROLLA

Bas heeft een studententijd gehad waar velen jaloers op zullen zijn. Scratch ont-moette Bas in een kroeg die bij hem veel herinneringen oproept: de Boekanier. Toen Bas aan IEMES begon, heeft hij er flink zijn tanden in gezet. Hij stond erop dat hij zijn studie binnen vier jaar zou af-ronden. Bas noemt zichzelf dan ook een ware strever. Desondanks heeft Bas de bloemetjes flink buiten gezet. Soms zelfs hele bloembakken. ‘Ja, ik zat vaak met een kater in een college.’ Hoewel hij bij-na heel zijn studententijd bij zijn ouders

in Goirle woonde, heeft hij niets hoeven missen van het student zijn. ‘Het is ide-aal! Het stadium van arme student heb ik niet hoeven doormaken.’Hoewel Bas altijd thuis is blijven wo-nen, heeft hij nooit moeite gehad met het onderhouden van vriendschappen. Doordeweeks ging hij stappen met stu-diegenoten en de weekenden waren voor de vrienden thuis bestemd. Veel IEMES-feestjes hebben plaatsgevonden in de Boekanier, waaronder het ‘proud to be fout’-feest. Ook al kwam hij als een van

Bas ToemenBas

10 / kroeg

Foto

: Nik

i van

der

Hoe

k

scratch // zomer 2011

de weinigen verkleed, het was toch een geslaagde avond. Ook zijn rol als intro-papa tijdens de introductieweek verliep niet helemaal vlekkeloos. ‘Ik misdroeg me erger dan mijn introgroep. Het was de bedoeling dat ik hen in de gaten hield, maar het was vaker andersom!’

Toen Bas van de havo kwam, was hij ra-deloos. ‘Ik moest op mijn zeventiende al beslissen wat ik wilde worden. Dat kan toch nooit?’ De keus viel in eerste instantie op een ontwerpopleiding. Dit bleek echter niet helemaal aan Bas be-steed te zijn. Na een halfjaar in de horeca gewerkt te hebben, besloot hij om weer naar school te gaan. ‘CE-IEMES was een schot in de roos. Het was breed georiën-teerd. En als het in de EME-branche niet zou bevallen, heb je altijd nog een di-ploma waar je alle kanten mee op kunt.’Bas liep stage bij MTV Networks, op de redactie van TMF en MTV. Maar tijdens zijn afstudeerstage vond hij zijn échte passie. Deze stage liep hij bij Jan Vis, een artiestenbureau met namen als de Ven-gaboys, Ali B, Mental Theo, Hind, Dries Roelvink en Dean Saunders. ‘Ik was vast-besloten daar in loondienst te komen. Dat was lastig, want de economische cri-sis was op zijn hoogtepunt. Uiteindelijk heb ik mezelf er binnen weten te praten.’

Het streven naar succes heeft duide-lijk zijn vruchten afgeworpen. Bas heeft zijn diploma binnen vier jaar behaald en daarnaast heeft hij de felbegeerde baan binnengesleept. Het was lastig om in-druk te maken op de drie hoge bazen bij Jan Vis, maar het is hem gelukt. ‘Na drie tijdelijke contracten móésten ze me wel een vast contract geven.’

Bas doet niet alleen de artiestenboe-kingen, maar verzorgt ook de website, social-mediapagina’s, persuitingen en binnenkort zelfs een online-muziekplat-form.

Het feit dat er weinig structuur in zijn werk zit, was wel even lastig. ‘Ik ben erg

van de structuur en regel-maat. Ik moest wennen aan de nieuwe structuur van geen structuur hebben.’Na zijn afstuderen bleek het onderhouden van con-tacten met studiegenoten lasti-ger te zijn dan gedacht. ‘Iedereen verspreidt zich over het hele land. We proberen wel elk jaar nog naar de IEMES Promnight te gaan!’

Tegenwoordig woont Bas op zichzelf in Goirle. Wel de lusten, niet de lasten zou je kunnen zeggen. ‘Ik krijg alleen de leuke dingen mee van Tilburg!’ Na een drukke werkdag is het nog altijd moge-lijk om af en toe bij papa en mama aan te schuiven – ideaal!

Naam: Bas Toemen (25)Richting: CE- IEMES

Stage: MTV Networks / TMF, Jan Vis Artiesten

en EvenementenHuidige job:

artiestenboeker / online-editor

bij Jan Vis

11 / kroeg

Foto

: Nik

i van

der

Hoe

k

scratch // zomer 2011

‘Wat ons betreft komt de publieke omroep te bestaan uit één tv-zender, twee radio-zenders en de Wereldomroep. Het is be-langrijk dat de overheid naast commerciële omroepen ruimte creëert voor een kern-achtige, kwalitatief hoogwaardige publieke omroep.’ Willem Goudriaan, SGP

‘Eens. Ik vind dat de presentatoren bij deze zenders te veel verdienen, wij betalen hier immers aan mee. Daarnaast vind ik het begrip “publieke omroep” ouderwets en is en het oneerlijke concurrentie tegenover de commerciële zenders, die geen subsidie krijgen van de overheid. Dat er een rubriek bestaat als “Een neger omdat het moet” bij Powned zegt al genoeg. Het zijn trouwens dezelfde productiehuizen die de program-ma’s maken voor zowel de publieke als de commerciële omroepen, toch?’ Maarten van den Biezenbos, 28 jaar, student

‘Nee, deze om-roepen mogen wat mij betreft niet weg. Ze ma-ken vaak goede tv waar je wat aan hebt. Als we dit over zouden laten aan de commer-ciële omroepen, kunnen we de tv beter niet meer aanzetten.’ Huub Mols, 51 jaar, projectontwik-kelaar

‘De publieke omroep moet blij-ven! Tenminste één plek waar programma’s gemaakt worden met passie en liefde. En zonder de kijkcijferterreur die televisie even smakeloos maakt als de Unilever-producten waar RTL en SBS van gemaakt zijn.’ Dirk van de Kerkhof, 39, ICT’er

OMROEP’

‘WEG MET DEPUBLIEKE

//STELLING

scratch // zomer 2011

‘Niet weg met de publieke omroepen! Ze maken hoogwaardigere tv dan de commerciëlen. Bovendien is het fijn dat program-ma’s niet telkens worden onderbroken door recla-mes. Ik heb ook het idee dat de publieke omroepen tv van een beter niveau maken dan de commer-ciële.’ Franka op ’t Hoog, 48, paardrij-instructrice

‘De publieke omroep moet blij-ven! Tenminste één plek waar programma’s gemaakt worden met passie en liefde. En zonder de kijkcijferterreur die televisie even smakeloos maakt als de Unilever-producten waar RTL en SBS van gemaakt zijn.’ Dirk van de Kerkhof, 39, ICT’er

‘De publieke omroep moet zeker niet weg, daar is het bestel met zijn pluriformiteit te uniek voor. De huidige opzet draagt er zorg voor dat een groot deel van de stromingen in ons land een gezicht krijgen. Maar een “onsje” minder mag best. 23 om-roepen is echt uiterst ongezond. Financieel de boel eens tegen het licht houden is dan ook een goed idee. Dat maakt de publieke omroep gezond. En zo kan er nog jaren mooie televisie en radio voor ons allemaal worden gemaakt.’ Sander Pluijm, 41 jaar, Endemol Media Groep

‘De VVD vindt niet dat de Publieke Omroep moet verdwijnen, maar wil wel een andere publieke omroep. Zo vinden wij dat het aantal omroepen moet worden teruggebracht naar maximaal acht, dat er omroepen worden samengevoegd en dat de omroepen die er zijn hoogwaardige programma’s maken waarvoor dan ook specifieke richtlijnen worden op-gesteld. Daarnaast zijn we niet voor allochtonen tellen, zoals sommige omroepen voorstellen. Maar we willen wel richtlijnen geven over herhalingen en zomerstops.’ Paul Weber, VVD

OMROEP’

‘WEG MET DEPUBLIEKE

scratch // zomer 2011 13 / stelling

DE underground van de EME-Branche

Of het nu om dansers, muzikanten, komieken of levende standbeelden gaat, straatartiesten benutten het grootste podium ter wereld. Wie zijn ze? Wat schuift het? Wat zijn de risico’s? Alle reden om eens in het leven en wezen van de straatartiest te duiken. Scratch begeeft zich in de underground van de entertainmentbranche.

SABINE CARONJOOST VAN DE PAS

Maandagochtend. De zon schijnt en Nederland vertrekt massaal naar kantoor voor een nieuwe werkdag. Samen met ons, op weg naar Amsterdam. Alleen komen wij hier met een totaal ander doel: we willen van alles te weten komen over het leven van straatartiesten.Over het algemeen zijn straatartiesten buitenlanders, zo ontdekken we al snel. Reizende einzelgängers met een tekort aan geld of een overvloed aan passie.

Steve, een Canadese theatrist vertelt: ‘If I can see that at least one person smiles and has a good day, my mission is accomplished.’ Hij wil de wereld dus wat leuker maken.Helaas is het werk voor de artiest zelf vaak iets minder leuk. Het ontbreken van een thuisbasis, een onveilige werkvloer, een onzeker inkomen: allemaal aspecten die het werk soms erg gevaarlijk en lastig maken. ‘In de twaalf jaar dat ik op straat sta, ben ik een paar keer in elkaar geslagen,’ aldus Neptunes, een van de levende standbeelden op de Dam. Hij en zijn collega’s staan vier tot acht uur per dag te entertainen. Neptunes doet dit het liefst in de zomer, want dan verdient het het best. ‘De hitte is een iets minder prettige bijkomstigheid, maar ik heb het ervoor over!’

Vrijheid versus overheidStraatentertainment is niet meer wat het vroeger was. Straatartiesten waren

scratch // zomer 201114 / coverstory

‘IN DE TWAALF JAAR DAT IK OP STRAAT SPEEL,

BEN IK EEN PAAR KEER IN ELKAAR

GESLAGEN’

vaak niet meer dan bedelaars die door gebrek aan originaliteit wegvielen. Tegenwoordig zijn straatartiesten eerder zelfstandige ondernemers, al is de een er professioneler in dan de ander. Sommige acts vergen jaren van training. En mocht je soms denken dat straatartiesten in ultieme vrijheid leven: dat is niet het geval. Er is namelijk een vergunning vereist voor het entertainen in openbare ruimtes. En de straat is zo’n ruimte.

Een vergunning vraag je aan bij de gemeente. Een compleet ingevuld formulier, €45,30 en minimaal twee pasfoto’s verder wordt de aanvraag in behandeling genomen. Vervolgens duurt het minimaal vierentwintig uur voordat de vergunning opgehaald kan worden. Maar zelfs dan heb je nog geen vrij spel. Optreden mag namelijk niet vaker dan twee maal per dag op dezelfde plek. De show mag niet langer dan veertig minuten duren en na elf uur ’s avonds is het zelfs verboden. Ook vuurspuwen of met vuurkettingen werken is niet toegestaan in Nederland. De straatartiest moet dus wel degelijk met een en ander rekening houden.

Pension of hotel?Als de vergunning eenmaal binnen is en de politie de straatartiest met rust laat, kan het echte werk beginnen. De artiesten proberen op allerlei manieren de aandacht van voorbijgangers te trekken. Vanwege hun ongebondenheid en mogelijkheden is niets hun te gek. Zo roept een komiek op de Dam: ‘Don’t just stand there looking like I’m some disease on your penis’. Hoe ongewoner de act, hoe meer geld mensen geven.

Een groot mysterie is hoeveel een straatartiest nou werkelijk verdient. Dat willen ze geen van allen kwijt. Het blijkt een veelvoorkomende vraag die door Neptunes geroutineerd wordt afgewimpeld. ‘Everybody wants to know my income. Go to your classmate, I bet he already asked it.’ Of de

15 / coverstory

Foto

: Poh

togr

aphy

.com

scratch // zomer 2011

VergunningZelf aan de gang als straatartiest? Dan heb je een vergunning nodig. Wanneer precies?– Als de show langer duurt dan dertig minuten.– Bij het gebruik van instrumenten.– Bij het gebruik van gevaarlijke middelen (vuur, messen, enzovoort).– Na 23.00 uur.

‘IF I CAN SEE THAT AT LEAST ONE

PERSON SMILES AND HAS A GOOD DAY, MY MISSION IS

ACCOMPLISHED’

reizende straatartiesten zich ’s avonds terugtrekken in een goedkoop pension of een luxe hotel, blijft eveneens een raadsel.

Straat-EMEGeen marketing, geen reclame, geen fans. Is straatentertainment dan wel EME? Vergis je niet, want commercie en underground zijn wel degelijk met elkaar verbonden. Sterker nog, er zijn allerlei bekende artiesten die hun grote succes begonnen op het straatpodium. Bob Dylan, Rod Stewart en Damien Rice zijn maar enkele van de vele voorbeelden. Zij beproefden hun geluk op straat en werden uiteindelijk ontdekt door een grote platenmaatschappij.

MoedIf I can make it there, I can make it anywhere, zo bezong Frank Sinatra New York. Over entertainen op straat zou je hetzelfde kunnen zeggen. Maar draai het eens om: top 40-mainstreamartiesten op straat – succesvol als altijd of schaamteloos worden uitgejouwd?Op straat komt er meer bij kijken dan je in eerste instantie zou denken. Een

accordeon of een paar jongleerballen is niet meer genoeg. Het is veel meer dan voldoen aan de plaatselijke regelgeving. Wat vooral nodig is, is moed. Moed om elke dag weer de straat op te gaan en jezelf bloot stellen aan het publiek. Publiek dat niet om je heeft gevraagd en waarvan je hoopt dat het je zal waarderen en belonen. Geld verdienen als enige motivatie is niet genoeg. De meeste rasstraatartiesten houden er een overtuiging en een leefwijze op na die je op andere EME-terreinen niet snel zult vinden. Zoals de Canadese Steve zegt: ‘If you don’t have the money to pay me, that’s okay. Just come here after the show and shake my hand.’

Foto

: Poh

togr

aphy

.com

Ze zijn de drijvende krachten ach-ter de opleiding: docenten die te boek staan als ‘markant’. In elke edi-tie van Scratch laten we er één aan het woord. Deze keer in ‘Boegbeeld’ de positiviteit zelve: Ed Korkers.

SHARI HUBEEK

Wat is uw drijfveer?‘Van dichtbij meemaken hoe studenten zich ontwikkelen. Zien hoe zij zich ont-plooien geeft mij energie. Ik geniet van het lesgeven bij IEMES omdat elke dag anders is. Ik werk er nu tien jaar en dat is uitzonderlijk voor mij. Meestal blijf ik zo’n vier tot zes jaar hangen, maar het is hier gewoon dynamisch, dat maakt het leuk.’

Hebt u zelf ook een passie binnen de EME-branche?‘Ik bespeel geen instrument of iets der-gelijks. Ik geniet van muziek en van de mensen die hun passie daarin uitdragen. Mijn muzieksmaak is daarom ook heel divers. Ik hou van jazz, Caro Emerald en Frans Bauer, maar ik kan ook genieten van Tupac of 50 Cent!’

Wat weten niet veel mensen van u?‘Niet veel mensen weten dat ik over twee kanten beschik. Aan de ene kant ben ik heel rationeel en zakelijk. Aan de andere kant ben ik sociaal en betrokken bij de kwetsbare groepen in onze samenleving. Daar wil ik voor opkomen! Verder weten niet veel mensen dat ik een trotse vader ben van twee kinderen: een dochter van 22 die geboren is in India en een zoon van 25 die oorspronkelijk uit Sri Lanka komt.’

U bent een man die heel positief in het leven staat. Waar kunt u zich boos om maken?‘Onrecht. Vooral onrecht ten opzichte van kinderen in arme landen. Toen ik in India was, lieten veel situaties mij niet

onberoerd. Ik kan ook niet goed tegen onverschilligheid of mensen die altijd maar negatief zijn. Ik ga altijd op zoek naar het positieve in mensen en probeer die negativiteit altijd om te buigen naar iets positiefs. Wanneer dit niet lukt, is dat heel frustrerend, want ik geloof dat ie-dereen iets goeds in zich heeft.’

Welk moment op IEMES zal u altijd bij-blijven?‘Het moment dat Peter Schalk in 2008 een seminar gaf. Hij was toen pas 22 jaar en had zonder enige opleiding een eigen reclamebedrijf opgebouwd. Hij werkte daarnaast als dj en hij had dankzij het tv-programma De Gouden Kooi een hit gescoord met het nummer “This is my house”. Ik had zo veel respect voor zijn verhaal en manier van vertellen. Er werd hem zelfs gevraagd: “Wat hebt u nog niet gedaan in uw leven?” Dat moment zal mij altijd bijblijven. Vol trots!’

Hoe ziet uw ideale wereld eruit?‘Onderwijs maak je samen. Samenwerken en samen communiceren met wederzijds respect en toewijding. Ik wil de jeugd te allen tijde een kans geven en zo veel mo-gelijk emotionele betrokkenheid creëren. Dit geldt niet alleen voor het onderwijs, maar dit is mijn kijk op het leven. Ik wil in elk geval nog heel lang met plezier les kunnen geven.’

‘IK WIL ALTIJD EMOTIONELE BETROKKENHEID CREËREN’

BOEGBEELD //ED KORKERS

Foto

: Nik

i van

der

Hoe

k

scratch // zomer 2011

18 / cameradag

//CAMERADAG

12:03 uur De volgende meeting is in Amsterdam bij het

kantoor van Otazu. We hebben de invulling van

zijn show tijdens FWD bepaald en we mogen

armbanden weggeven aan members, pers en

BN’ers.

Karine Makkinje, lichting 2009, heeft ééngrote passie: The fashion industry. Na anderhalf jaar op projectbasis te hebben gewerkt, is ze nu waar ze moet zijn. Karine werkt bij de nieuwe organisatie Fashion Week Digital (FWD) waar ze onder andere shows en perslanceringen organiseert, sponsordeals sluit, backstage interviewt, filmpjes maakt en fotoshoots stijlt. Scratch liep een dagje met haar mee.

10:00 uur MeetingDe dag begint met een meeting bij Procter & Gamble in Rotterdam. Hier wordt gesproken over sponsoring van hairstylisten. De eerste goody bag is binnen!

Karine Makkinje

14:05 uurVoor de eerste editie van het magazine zijn we langs de showroom van Unlimited PR geweest. Hier hebben we kleding uitgezocht voor de fotoshoot van de cover.

16:15 uurDag eindigt met brainstormsessie voor verschil-lende events. Eerst willen we een aantal pr-stunts opzetten, daarna actie bij redactieleden, vervolgens voor een aantal BN’ers en uiteinde-lijk lanceringsparty op eerste dag FWD

15:34 uurNog even snel langs M.A.C. Cosmetics om wat

producten te halen voor de beauty product-

pagina in het magazine. Het leuke is dat je in

ruil voor de free publicity alle producten mag

houden.

16:11 uur

Deze moodboards hebben we gemaakt

voor de eerste editie van het magazine.

Ze staan allemaal in het kantoor. Het

zorgt voor inspiratie en het fleurt de

boel wat op.

14:05 uurVoor de eerste editie van het magazine zijn we langs de showroom van Unlimited PR geweest. Hier hebben we kleding uitgezocht voor de fotoshoot van de cover.

cameradag / 19

//JEUK!

Schoenen in de kast en plantjes in de tuin? Not anymore! Vroeger hadden we nog

kruiden, groenten en simpelweg wat bloemen in onze tuin. Tegenwoordig vinden we

zelfs kledingstukken in ons ‘groene Lebensraum’. Het begon allemaal toen tuinman

David Clifton een veilige groeibasis zocht voor de zaden van zijn planten. Hij ge-

bruikte zijn oude schoenen om zijn ongeboren bloempjes te beschermen tegen de

weersomstandigheden. Dit vond hij niet alleen praktisch, maar ook kunstzinnig! Nu

zijn schoenentuinen een opkomende rage in New York en Chicago. Is dit een goede

oplossing als je je favoriete paar niet wilt weggooien? Een creatief idee bij gebrek

aan een gazon? Of een wijze nieuwe les voor ons Nederlandse Eigen huis en tuin? De

vraag is of dit voor alle stiletto’s, sandalen of sleehakken een mooie oude dag is…

(SC)

Barbra Streisand,

maar dan andersWe zijn het er allemaal over eens: het was een lek-

ker deuntje! Meeblèren met het bekende ‘uhuhoe-

huuhhoohhuuhooh-oh, Barbra Streisand’ hebben

we allemaal wel een keer gedaan. Maar met de gekte

rond het populaire top 40-nummer gaat het bergaf-

waarts. Daarom hebben de leden van Duck Sauce

iets bedacht om het succes nog wat te rekken. Wat

voorheen ook al met ringtones kon, doen zij met

liedjes. Met de gepersonaliseerde song, om precies

te zijn. Het enige dat je hoeft te doen, is het invoeren

van je naam en de computer doet de rest.

Hoe leuk het ook lijkt, het stokt toch op bepaalde

punten. Tenzij je Max, Tom of Peter heet, is het een

tamelijk falende applicatie. Nederlandse namen

worden slecht ‘begrepen’ en daarom klinkt de stem

nogal mechanisch. Een beetje zoals het sms’en van

een voicemail bericht.

Toch even lekker barbra-en? www.gobarbra.com.

(SC)

Wat te doen met je oude schoen?

Hé, ken ik jouw T-shirt niet ergens van?Je drinkt een biertje in de kroeg en ziet hem of haar staan. Is erop afstappen en je beste ope-ningszin introduceren toch een te grote stap? De oplossing: T-shirtdating!Hoe werkt het? Je meldt je aan op de website met een nickname of code, die je vervolgens op een T-shirt laat drukken. Als je dan een avond gaat stappen, trek je dat shirt aan. Is er iemand die jou wel ziet zitten, dan kan diegene je naam of code opzoeken en contact met je leggen via website of sms. Zo maak je wel contact maar wordt de drempel om de eerste move te maken lager.Waarschuwing voor alle creatievelingen met gevoel voor bizarre nicknames: houd er reke-ning mee dat je wellicht geweigerd zou kunnen worden met bepaalde teksten op je borst gedrukt. Toch interesse? Check www.shirtdater.com.(MV)

Apple worshippingKANSOP

SJANSmeet me at shirtdater.com

20 / JEUK

Hé, ken ik jouw T-shirt niet ergens van?Je drinkt een biertje in de kroeg en ziet hem of haar staan. Is erop afstappen en je beste ope-ningszin introduceren toch een te grote stap? De oplossing: T-shirtdating!Hoe werkt het? Je meldt je aan op de website met een nickname of code, die je vervolgens op een T-shirt laat drukken. Als je dan een avond gaat stappen, trek je dat shirt aan. Is er iemand die jou wel ziet zitten, dan kan diegene je naam of code opzoeken en contact met je leggen via website of sms. Zo maak je wel contact maar wordt de drempel om de eerste move te maken lager.Waarschuwing voor alle creatievelingen met gevoel voor bizarre nicknames: houd er reke-ning mee dat je wellicht geweigerd zou kunnen worden met bepaalde teksten op je borst gedrukt. Toch interesse? Check www.shirtdater.com.(MV)

Apple fans zijn believers: eens een Apple, altijd een Apple. Ze staan nachtenlang in de rij om de nieuwe iPad te bemachtigen en lopen vervolgens lof predikend naar huis. Steve Jobs is de nieuwe Jezus Christus en zij moeten als volgers het woord versprei-den. De link naar een ware religie is al vaker gelegd, maar het is nu ook in de hersenen aangetoond! In de documentaire Secrets of Superbrands onderging een superfan van Apple een MRI-scan. Apple- en niet-Apple-producten flitsten voorbij. Conclusie: het tonen van Apple-producten had bij aan-hangers hetzelfde effect als bij religieuzen beelden die bij hun geloof passen.(MV)

Apple worshipping

Twitter-tv Ik kijk Twitter. Je kijkt Twitter?! Ja dames en heren, ik kijk Twitter. Televisie is zo passé!Geregeld zit ik hele avonden lang naar mijn Twitter-timeline te staren en heb ik de avond van mijn leven. Laatst nog bij de wedstrijd Ajax-Twente. Onder de hashtag #AjaTwe heb ik de hele wedstrijd gevolgd, het was een feest. In plaats van de woordenvloed van Jack van Gelder had ik alle twitterende voetballiefhebbers als commentator. De ene scherpe opmerking na de andere verscheen op mijn beeldscherm. Vooral het eigen doelpunt van Landzaat was de aanzet tot een Twitter-salvo. Wat mij erg plezierde.We zagen het al eerder bij programma’s als The Voice en X Factor. Zo wist Twitter allang dat Ben Saunders ging winnen. Zoveel tweets, dat kon gewoon niet anders.Het vermakelijke is dat op Twitter gezegd wordt waar het op staat. Als een kandidaat vals zingt, dan zijn de tweets niet voor de poes en zal hij het weten ook! De juryleden aan de andere kant proberen er geregeld omheen te draaien. Zij zeggen dan dat het niet aan de kandidaat ligt, maar dat het gewoon een erg lastig liedje is. Yeah, right! Ik stel voor dat we de jury inwisselen voor vier beeldschermen waar alleen tweets op te zien zijn. Heb je geen zeurende Henk-Jan of gillende Gordon meer nodig. Net zo als ik mijn tv niet meer nodig heb. Televisie in goede staat, gratis af te halen.

ZeeuwsMeisje

//COLUMN

Foto

: Dem

onm

athi

el.d

evia

ntar

t.com

JEUK/ 21

Meer ambitie dan een bijbaantje in de horeca of supermarkt? Sommige IEMES-studenten kiezen al tijdens hun studie voor het ondernemer-schap in de EME-branche. Netwer-ken en ondernemen kan voor sommi-gen niet vroeg genoeg beginnen. Dit geldt zeker voor Gijs Hopmans (23) en Marc van Liere (22). Zij liepen sta-ge bij hun eigen bedrijf: TheaterTOP.

MAARTJE VERHEEZEN

Voor sommigen is de theaterwereld een vak waar ze al jaren van dromen, anderen zijn er bij toeval ingerold. Zo ook Gijs en Marc. Deze twee derdejaars CO-studen-ten werkten al enige jaren bij Theaters Tilburg om een centje bij te verdienen. Een jaar geleden kwam directeur Leo Pot met een voorstel. Marc: ‘Elk jaar stude-ren er aan de Hogeschool voor de Kun-sten mensen af die ontzettend profes-sioneel en goed zijn, maar erg moeilijk aan werk komen. Daarnaast zit Theaters Tilburg praktisch in hetzelfde gebouw als de Hogeschool voor de Kunsten, maar de samenwerking tussen deze twee was nog erg beperkt. Leo vroeg ons hier iets mee te doen.’

Uitkomst: TheaterTOP. Gijs en Marc or-ganiseren in samenwerking met de Ho-geschool voor de Kunsten theatervoor-stellingen in de schouwburg met jong, afstuderend talent in de hoofdrol. Het biedt deze mensen de kans zich te la-ten zien en productiemaatschappijen om nieuw talent te ontdekken. Marc: ‘Wij willen als springplank fungeren, want het gat tussen het afstuderen en het spelen in een topproductie is groot. Het project zou geweldig geslaagd zijn als één of

twee mensen uit onze productie landelijk zouden doorbreken.’Het is twee vliegen in één klap voor de jongens. Marc: ‘Alle werkzaamheden die we verrichten voor het bedrijf, gaan veel verder dan je van een stage zou verwach-ten. Daarom zijn we naar school gegaan om te vragen of dit ook als stage mocht tellen. En dat mocht!’ Het is hard bikkelen want ook al lopen ze stage, het bijbaantje houden ze er ook gewoon bij. Gijs: ‘We zijn zo’n vijftig tot zestig uur per week in het theater te vinden. Eerst stage lopen van negen tot vijf en daarna nog even wat geld verdienen.’Inmiddels hebben ze hun eerste voor-stelling Midweekje Hemel achter de rug. Scratch heeft mee kunnen genieten van de grote diversiteit aan theaterdiscipli-nes. Er waren dans, drama, muziek, een circusact en klassieke zang, al dan niet met een knipoog. Zoals Leo Pot zelf zegt: ‘Talenten waar Tilburg als stad trots op mag zijn!’En Gijs en Marc? Die gaan door… Al zul-len ze voor hun afstudeerstage ook gaan snuffelen in andere takken van de bran-che. Gijs: ‘Het is ook goed om eens ver-der te kijken in plaats van meteen met een tunnelvisie alleen het theater voor ogen te hebben. Maar uiteindelijk hangt het af van hoe goed, groot en leuk Thea-terTOP gaat worden.’

//GIJS HOPMANS & MARC VAN LIERE

DE WEGBEREIDERS VAN THEATERTOP

22 / studeren en ondernemen

Pop!Tech is een innovatief netwerk met een wereldwijde community. Leiders, denkers en doeners uit verschillende disciplines komen hier samen, van technologie tot sociaal ondernemerschap en van kunst tot geesteswetenschappen. Missie: world changing mensen, projecten en ideeën delen en ontwikkelen.

Pop!Tech praat niet alleen over innovatie, maar deelnemers werken ook intensief samen met de mensen uit hun netwerk. Ze hebben onder andere het Social Innovation Fellows Program in het leven geroepen. Hiermee helpt Pop!Tech jaarlijks tien tot twintig talentvolle vernieuwers om een stap verder te komen met hun plannen. De juiste tools, nieuwe inzichten, aandacht in de media: Pop!Tech helpt. Verbeter de wereld en begin met zijn allen!

www.poptech.org. (MV)

TenPages is een online-platform dat nieuwe talentvolle schrijvers en investeerders samenbrengt om boeken uit te geven. Het principe is vergelijkbaar met Sellaband: je steunt een mooi project en wanneer het een hit wordt, profiteer je als investeerder van het succes. Flopt het, dan is er nog geen man overboord. Je hebt namelijk maar een klein aandeel. Dit principe is nu ook in de boekenbranche doorgedrongen. Schrijvers plaatsen de eerste tien pagina’s van hun boek op de website, zodat iedereen het kan lezen. Vinden mensen het boek fantastisch, dan kopen ze één of meer aandelen. Bij tweeduizend aandelen á vijf euro per stuk, wordt het boek uitgegeven. De lezer bepaalt dus of het boek goed genoeg is voor de verkoop. Literaire pareltjes die anders misschien nooit waren ontdekt, krijgen via deze weg een kans.Heb jij de droom om zelf een boek te schrijven? Heb je al een masterpiece in je bureala liggen? Of wil je slapend rijk worden door de next Stieg Larsson te ontdekken? www.TenPages.com. (MV)

Tegenwoordig is je dagboek een blog en worden ouderwet-se fotorolletjes niet eens meer ontwikkeld. Toch zien we een tegenbeweging: we willen her-inneringen weer tastbaar ma-ken.SoSocio slaat een brug tussen de wereld van social media en het ouderwetse fotoboek. Deze service biedt Facebook-gebrui-kers de mogelijkheid om hun online-fotocollectie af te druk-ken in een mooi fotoboek. Niet alleen de foto’s, maar ook alle reacties van vrienden en tags worden in het boek meegeno-men. De prijs varieert tussen € 14,95 en € 25,45.

Speciaal voor Scratch lezersProbeer SoSocio en maak kans op een gratis luxe fotoboek!Maak nu een fotoboek van maximaal 30 pagina’s op SoSo-cio.com en stuur ons het boek-nummer toe via onze Faceboo-kpagina (Iemes Scratch). Onder de inzendingen verloten wij een gratis fotoboek t.w.v. €25, 45!

Check: www.sosocio.com(MV)

Van Facebook naar fotoboek

Beleggen in je favoriete boek

Pop!Tech voor innovators

WORLD CHANGING

people, projects and ideas

//PROOF

scratch // zomer 2011 scratchproof / 23

//24 Liever lui dan moe?

Inspiratie nodig?(www.deinspiratiekamer.nl)

Bioscoopstoel van de toekomst De D-box bioscoopstoel laat je de actie voelen die je op het

scherm ziet. Ook bij ehm… romantische scènes? (www.froot.nl)

Vreemdgaan vergroot de creativiteit70% van de gebruikers van de datingsite Secondlove.nl geeft toe vreemd te gaan.

In een onderzoek zeggen vreemdgangers creatiever te worden door er een schatje op na te houden. (www.dutchcowgirls.nl)

Solliciteren via twitter Twilliciteren! (www.tweetjobs.nl)

Met deze fietsenstallingen laat je de auto wel staan. (www.froot.nl)

Populariteit Facebook daalt door aanwezigheid van oudersJongeren vinden het niet tof mama of papa als vriendje te hebben. Veel ouders maken gebruik van een Facebook pagina om de kinderen te controleren.

(www.frankwatching.com)