Scheuren - WSK...
Transcript of Scheuren - WSK...
Scheuren
Een hele jonge kleuter scheurt om het scheurproces zelf. Hij
vindt het lekker de macht over het materiaal te ervaren en
daarbij maakt zijn actie ook nog eens geluid.
KLOSkennis: Scheuren 1 02-2018LB
Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils,
gebruikt op de Klos in Tilburg in de periode 1970-1975,
waarin helaas geen bronnenboek(en) vermeld werden.
Mijn grote dank gaat uit naar mijn didactiek- en methodiek-
docenten: Ank van den Berg, Petri Bloemkolk en Jos Bartels
die ons op inspirerende wijze al deze kennis hebben
bijgebracht.
Februari 2018, Erica Ritzema.
KLOSkennis: Scheuren 2 02-2018LB
Werken met papier Hiervoor moet het kind de techniek van het plakken worden
aangeleerd.
Plakken
Is een activiteit die in combinatie met talloze activiteiten als
vouwen, knippen, scheuren dagelijks voorkomt in de
kleutergroep.
Attentiepunten:
gebruik altijd een onderlegger (plakmat) en een houten
plakblok met een uitsparing voor potje, kwast en schaar.
vul de plakpot slechts voor eenderde om geknoei te
voorkomen.
zorg dat de plak dik genoeg is, zodat hij niet gaat
druipen.
leer het kind om de kwast voorzichtig met de haren in
de plak te dopen.
laat niet het vel waarop gewerkt wordt insmeren, maar
het stukje papier dat opgeplakt moet worden.
laat het kwastje steeds terug in het daarvoor bestemde
gaatje in het blok zetten.
laat na afloop van het plakken de kwastjes wassen.
Tip: zet de schone plakkwasten met de haren in een potje
water, dan drogen ze namelijk niet uit en laten de haren veel
minder snel los.
KLOSkennis: Scheuren 3 02-2018LB
Variaties in het plakken
levensfiguren huisje, boompje, beestje;
schoonheidsfiguren vanuit het midden of vanuit de
hoeken symmetrisch opbouwen;
vormen opvullen;
voorwerpen beplakken bijvoorbeeld een potje van
babyvoeding (ontdaan van etiket) beplakt met
transparante stukjes papier wordt met een waxinelichtje
erin een kadootje voor mama;
randen opvullen, bijvoorbeeld voor een fotolijstje of als
passe-partout om een tekening.
KLOSkennis: Scheuren 4 02-2018LB
Scheuren
Een hele jonge kleuter scheurt om het scheurproces zelf. Hij
vindt het lekker de macht over het materiaal te ervaren en
daarbij maakt zijn actie ook nog eens geluid. Iedereen weet
dat peuters het vaak feestelijker vinden om een kadootje uit
de verpakking te scheuren dan om de inhoud onder ogen te
krijgen.
Op de juiste wijze scheuren gebeurt met de duim en
wijsvinger van beide handen. Alleen dan kan het kind het
papier zodanig leren bewerken, dat het daadwerkelijk de
vormen krijgt die het wil maken.
Taak van de leerkracht
zorg voor een dunne kwaliteit papier, die het kind
makkelijk kan scheuren.
bied een klein formaat papier aan, dat makkelijk door
kinderhanden te hanteren is.
laat zien hoe je van bovenaf met duim en wijsvinger een
klein scheurtje maakt, dat je vervolgens door diezelfde
vingers steeds lager te plaatsen kunt vergroten, totdat het
papier door is gescheurd.
als een kind moeite heeft met deze handeling houd je zijn
handen vast en scheur je samen met hem om te ervaren
hoe het in zijn werk gaat.
het tempo speelt een belangrijke rol bij het zorgvuldig
maken van de scheur.
KLOSkennis: Scheuren 5 02-2018LB
Variaties in het materiaal
variatie aanbrengen in kleur: pastels, contrasten,
primaire kleuren, zwart-wit, en/of nuances, (van
bijvoorbeeld verschillende kleuren blauw);
glanzend en mat papier;
papier met verschillende soorten motiefjes, kan ook in
combinatie met effen papier;
papier uit tijdschriften;
krantenpapier;
transparant en ondoorschijnend papier;
kadopapier (aangepast aan de actualiteit);
dun en dikker papier.
KLOSkennis: Scheuren 6 02-2018LB
De leerlijn van het scheuren
Vrij scheuren
Het kind mag experimenteren en de leerkracht observeert
zijn bewegingen om het niveau te bepalen. Zij bekijkt
daarnaast ook of het kind zijn product benoemt of zich een
doel stelt. Heeft het kind behoefte het gescheurde op te
plakken of heeft het genoeg aan het scheuren zelf?
Tip: laat kinderen met verkrampte handen vooraf aan het
scheuren een warming-up doen door middel van bewegingen
met handen en vingers om de spieren soepeler te maken. Je
kunt vooraf ook even de handen laten wassen met warm
water.
Kleine stukjes scheuren
Het kind krijgt velletjes papier en scheurt die in kleine stukjes.
Dit is puur een oefening om het scheuren met duim en
wijsvinger te verfijnen. Hoe beter het kind dit beheerst, hoe
fijner de stukjes zullen worden.
Laat de stukjes altijd in bijvoorbeeld een boterkuipje doen,
omdat anders het hele lokaal vol stuift.
KLOSkennis: Scheuren 7 02-2018LB
Mogelijkheden met de stukjes:
De jongste kleuters mogen die stukjes zonder de beperking
van een opdracht opplakken en vinden het resultaat prachtig.
Je kunt dit resultaat verfraaien door de kleuren van de stukjes
te combineren met een bijpassende ondergrond,
bijvoorbeeld door allerlei stukjes rood en roze op een
donkerrode ondergrond te laten plakken
Je kunt die ondergrond achteraf in een vorm knippen. Als jij
er bijvoorbeeld een groot paasei van knipt, heeft het kind
toch een product zonder dat het bezig is geweest met een
opdracht.
Een wat ouder kind, dat al wel toe is aan een opdracht, kun je
met zijn stukjes een vooraf geknipt en/of geschilderd paasei
laten versieren. Zo’n kind kan al rekening houden met de
vorm.
KLOSkennis: Scheuren 8 02-2018LB
Een oudere kleuter kun je met de stukjes een vorm helemaal
op laten vullen. Als jij een appel tekent, kan het kind die
opvullen met rode stukjes. Je plakt er achteraf een steel met
een blaadje boven of laat het kind indien mogelijk zelf een
steel met blaadje(s) maken van groene stukjes en zo heeft het
kind een prachtige appel gescheurd. In een nog later stadium
is het kind in staat zelf die appel of dat paasei te tekenen.
KLOSkennis: Scheuren 9 02-2018LB
Oudere kleuters die het scheuren goed beheersen kun je
(symmetrisch) een schoonheidsfiguur (van bijvoorbeeld)
omtrekmodellen laten invullen met kleine stukjes.
Dit is een moeilijke opdracht, heel goed voor de fijne
motoriek en de esthetische vorming.
KLOSkennis: Scheuren 10 02-2018LB
Reepjes scheuren
Het kind scheurt een vel van boven naar beneden in
ongeveer gelijke repen en mag die verwerken tot een product
bijvoorbeeld een huis of kasteel. Je kunt ook vooraf de
opdracht geven: scheur een huis.
In het eerste geval richt het kind zich eerst op het scheuren
zelf en geef je nog geen grondvel en plakmogelijkheid.
In het tweede geval vertrekt het kind vanuit de opdracht en
bouwt het zijn huis op. Het zal gerichter scheuren en mag
gelijktijdig met het scheuren gebruik maken van plak en
papier.
KLOSkennis: Scheuren 11 02-2018LB
Geef ook hier een belegschaaltje om de reepjes in te
bewaren.
Het kind heeft zelf een vogelhuisje gescheurd van reepjes en
de leerkracht heeft een aantal vogels uitgeknipt, waaruit het
mag kiezen. Je kunt het kind natuurlijk ook een vogel laten
tekenen, wanneer het nog niet in staat is die te scheuren.
Vierkantjes scheuren en van daaruit driehoekjes leren
scheuren
Als het kind het reepjes scheuren beheerst, kan het ook
bredere repen scheuren en die vervolgens in vierkanten
scheuren. Een vierkantje wat diagonaal wordt doorgescheurd
wordt een driehoekje. Als het kind het scheuren van deze
KLOSkennis: Scheuren 12 02-2018LB
twee vormen beheerst, heeft het veel meer mogelijkheden
om voorstellingen te maken.
Ook hier kun je ervoor kiezen om vrij vorm te laten geven of
uit te gaan van een opdracht.
Laat de vormen in bakjes doen.
Rondjes scheuren
Het scheuren van cirkels is de moeilijkste vaardigheid in het
scheuren, omdat het kind niet uit kan gaan van een reep die
gedeeld wordt. Het moet de hele vorm laten ontstaan door
sturing van de hand tijdens het scheuren. Je kunt het kind in
eerste instantie nog ondersteunen door op het papier met
een dun lijntje een cirkelvorm aan te brengen.
Ook hierbij kun je uitgaan van vrije vormgeving of vooraf een
opdracht geven.
Als je genoeg witte cirkels hebt laten scheuren, kun je die op
de raam van het lokaal laten plakken en krijg je een winters
raam vol met sneeuwvlokken.
Wanneer je het kind drie formaten cirkels laat scheuren, kun
je die laten verwerken tot een sneeuwpop.
KLOSkennis: Scheuren 13 02-2018LB
Je kunt er ook een reliëf-figuur van laten maken door cirkels
in verschillende kleuren op elkaar te laten plakken.
KLOSkennis: Scheuren 14 02-2018LB
Opdrachten waarin alle scheurvormen kunnen worden
verwerkt
Deze opdachten geef je op het moment dat het kind de
techniek van alle vormen beheerst, zoals:
levensfiguren huisje, boompje,
beestje;
schoonheidsfiguren die vanuit het midden of vanuit de
hoeken symmetrisch worden opgebouwd;
KLOSkennis: Scheuren 15 02-2018LB
dessins scheuren door het herhalen van een motiefje:
wanneer je een groot vel papier in 8 vlakken vouwt, heeft
het kind een houvast bij de uitvoering van deze opdracht;
een rand scheuren;
op een brede reep laten werken waarvan dan later een
kroon voor het kind wordt geniet;
reeksen scheuren vierkant-driehoek-cirkel;
voorwerpen beplakken met gescheurde vormen.
Het gegeven dat er door het scheuren een rafelrand ontstaat,
zorgt voor een speciaal effect.
Het is uiteraard altijd mogelijk om deze techniek te
combineren met een andere.
Zo kun je bijvoorbeeld een grasveld laten scheuren en er
daarna bloemen op stempelen.
KLOSkennis: Scheuren 16 02-2018LB
Sneeuwklokje scheuren en lijst knippen.
Tip: extra ondersteuning kun je geven door bijvoorbeeld
lijnen vóór te vouwen of af te tekenen, zoals je de cirkel die
het kind moet gaan scheuren aanvankelijk ook vóórtekent.
om extra houvast te bieden.
Succes, Erica Ritzema