SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI SAYIŞTAY - WordPress.com · 2016. 7. 28. · SAYIŞTAY KANUNU Kanun No :...

Mayıs 2016ANKARA

SAYIŞTAY MEVZUATI

SAYIŞTAY KANUNU•

KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU•

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU•

SAYIŞTAY İKİNCİL MEVZUATIAdres: T.C. Sayıştay Başkanlığı 06520 Balgat / Ankara

Tel: 0 (312) 295 30 00

Fax : 0 (312) 295 40 94

e-posta: [email protected]

SAYIŞTAY MEVZUATI

T.C.SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI

SAYIŞTAY MEVZUATI

T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI

Mayıs 2016ANKARA

SUNUŞ

Sayıştay Kanunu 03.12.2010 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca kabul edilmiş ve 19.12.2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun uygulanması maksadıyla, Kanun’un öngördüğü ikincil mevzuat çalışmaları Kanun’un kabul tarihinden itibaren yerine getirilmektedir. Kanun’un çıkarılmasını öngördüğü ikincil mevzuat çalışmaları arasında yer alan yönetmelik, ve diğer düzenlemelerin toplu olarak bir arada derlenmesi ve mensuplarımıza sunulması gerekmekteydi.

Bu kitapta, Sayıştay Kanunu ve Kanun’un öngördüğü ikincil mevzuatın yanında, Anayasa’nın Sayıştay ile ilgili maddeleri, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Anayasa Mahkemesi Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, Sulama Birlikleri Kanunu ve Avukatlık Kanunu’nun Sayıştay ile ilgili maddelerine de yer verilerek kitap daha fonksiyonel ve kullanışlı hâle getirilmiştir.

Sayıştay Mevzuatının, bir başvuru kitabı olarak tüm mensuplarımıza ve okurlara yararlı olacağı umuduyla herkese saygılarımı sunuyorum.

Doç. Dr. Recai AKYEL

Sayıştay Başkanı

İÇİNDEKİLER

KANUNLAR

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası .........................................................................3

Sayıştay Kanunu ..............................................................................................7

Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ..........................................61

Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu .........................................................67

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ..........................................................................................139

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ............141

Sulama Birlikleri Kanunu .............................................................................179

Avukatlık Kanunu .........................................................................................181

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ......................................................................183

YÖNETMELİ̇KLER

Sayıştay Denetim Yönetmeliği ......................................................................327

Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ......................................................................371

Belgelerin Sayıştaya Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik .................................................................379

Savunma, Güvenlik ve İstihbarat ile İlgili Kamu İdarelerine Ait Devlet Mallarının Denetimi Sonucunda Hazırlanan Raporların Kamuoyuna Duyurulmasına İlişkin Yönetmelik .........................................................................................385

Sayıştayca Bilirkişi ve Uzman Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik .............389

Sayıştay Başsavcılığı Çalışma Yönetmeliği ....................................................403

Sayıştay Meslek Mensuplarının Yabancı Ülkelere Gönderilmesi Hakkında Yönetmelik ...................................................................................409

Sayıştay Denetçi Yardımcılığı Yönetmeliği .....................................................423

Sayıştay Meslek Mensupları ile Savcılarına Ait Sicil Yönetmeliği ....................439

Sayıştay Yönetim Birimlerinin Görevleri ile Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik ...................................................................................455

Sayıştay Yönetim Mensuplarına İlişkin Disiplin Amirleri ve Disiplin Kurulları Hakkında Yönetmelik ..........................................................481

Sayıştay Resmi Kıyafet Yönetmeliği ..............................................................487

Sayıştay Yönetim Mensuplarının Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ................................................................................491

USUL-ESASLAR

Sayıştay Genel Kurulu, Temyiz Kurulu ve Daireler Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları ..............................................................................505

Sayıştay Dairelerinin Çalışma Usul ve Esasları...............................................521

Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ileMuhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul Ve Esaslar .......................545

Sayıştay Denetçilerinin Mesleki Etik Kurallarına İlişkin Usul ve Esaslar ...........551

Sayıştay Başkanlığı Evrak Yönetimi Usul ve Esasları .....................................559

Sayıştay Başkanlığı Yayın Esasları ................................................................567

Sayıştay Başkanlığı Tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 Üncü Maddesinin (B) Bendi Kapsamında Yapılacak İhalelere İlişkin Esas ve Usuller ...................................................................................577

GENEL KURUL İLKE KARARLARI

Sayıştay Denetçilerinin Sınıfları ile Sayıştay Uzman Denetçileri ve Savcılarının Birinci Sınıfa Ayrılma Şart ve Yöntemlerinin Tespitine Dair Sayıştay Genel Kurulu İlke Kararı ..................................................................595

KANUNLAR

3

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI*

Kanun No: 2709Kabul Tarihi : 18.10.1982R.G. Tarih ve Sayısı: 09.11.1982 -17863 (Mükerrer)

Sayıştay

MADDE 160 - (Değişik: 29.10.2005-5428/2 md.)

Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir. Sayıştayın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idari yargı yoluna başvurulamaz.1

Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.

(Ek üçüncü fıkra: 29/10/2005-5428/2 md.) Mahallî idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.

Sayıştayın kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri, mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri, Başkan ve üyelerinin teminatı kanunla düzenlenir.

(Mülga son fıkra: 7/5/2004-5170/10 md.)

Kesinhesap

Madde 164 – Kesinhesap kanunu tasarıları, kanunda daha kısa bir süre kabul edilmemiş ise, ilgili oldukları mali yılın sonundan başlayarak, en geç yedi ay sonra Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay, genel uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanunu tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

* Anayasanın sadece Sayıştay ile ilgili hükümleri alınmıştır.

1 29/10/2005 tarihli ve 5428 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “genel ve katma bütçeli dairelerin” ibaresi “merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

Sayıştay Mevzuatı

4

Kesinhesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte Bütçe Komisyonu gündemine alınır. Bütçe Komisyonu, bütçe kanunu tasarısıyla kesinhesap kanunu tasarısını Genel Kurula birlikte sunar, Genel Kurul, kesinhesap kanunu tasarısını, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla beraber görüşerek karara bağlar.

Kesinhesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve bunların karara bağlandığı anlamına gelmez.

Kamu iktisadî teşebbüslerinin denetimi

Madde 165 – Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak Devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esasları kanunla düzenlenir.

B. Siyasi partilerin uyacakları esaslar

Madde 69 - (Değişik: 23/7/1995 - 4121/7 md.)

....................................

Siyasi partilerin gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması gereklidir. Bu kuralın uygulanması kanunla düzenlenir. Anayasa Mahkemesince siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştaydan yardım sağlar. Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir.

.....................................

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu

Madde 146 - (Değişik: 7/5/2010-5982/16 md.)

Anayasa Mahkemesi onyedi üyeden kurulur.

Türkiye Büyük Millet Meclisi; iki üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun kendi başkan ve üyeleri arasından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden, bir üyeyi ise baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisinde

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Sayıştay ile İlgili Hükümleri

5

yapılacak bu seçimde, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur.

.....................................

Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay genel kurulları ile Yükseköğretim Kurulundan Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermek için yapılacak seçimlerde, her boş üyelik için, (…) (1) en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır. Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday için yapılacak seçimde (…)2 en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.

.....................................

Anayasa Mahkemesinin Görev ve yetkileri

Madde 148 -

Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.3

.....................................

2 Bu maddenin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “… bir üye ancak bir aday için oy kullanabilir; …” ibaresi, aynı fıkranın ikinci cümlesinde yer alan “… de her bir baro başkanı ancak bir aday için oy kullanabilir ve …” ibaresi, 1/8/2010 tarihli ve 27659 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 7/7/2010 tarihli ve E.: 2010/49, K.: 2010/87 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

3 7/5/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Cumhurbaşkanını,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

7

SAYIŞTAY KANUNU

Kanun No : 6085Kabul Tarihi : 03.12.2010R.G. Tarih ve Sayısı : 19.12.2010 - 27790

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; kamuda hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlık esasları çerçevesinde, kamu idarelerinin etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak çalışması ve kamu kaynaklarının öngörülen amaç, hedef, kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olarak elde edilmesi, muhafaza edilmesi ve kullanılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi adına yapılacak denetimleri, sorumluların hesap ve işlemlerinin kesin hükme bağlanmasını ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmak üzere Sayıştayın kuruluşunu, işleyişini, denetim ve hesap yargılaması usullerini, mensuplarının niteliklerini ve atanmalarını, ödev ve yetkilerini, haklarını ve yükümlülüklerini ve diğer özlük işlerini, Başkan ve üyelerinin seçim ve teminatını düzenlemektir.

Tanımlar

MADDE 2 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Sayıştay denetimi: Düzenlilik ve performans denetimini,

b) Düzenlilik denetimi: Mali denetim ve uygunluk denetimini,

c) Mali denetim: Kamu idarelerinin hesap ve işlemleri ile mali faaliyet, mali yönetim ve kontrol sistemlerinin değerlendirme sonuçları esas alınarak, mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin denetimi,

ç) Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetimi,


8

d) Performans denetimi: Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesini,

e) Hesap yargılaması: Kanunlarla belirlenen sorumluların hesap ve işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanmasını ve bununla ilgili kanun yollarını,

f) Yargılamaya esas rapor: Sayıştay dairelerince yapılacak yargılamaya esas olmak üzere, denetçiler tarafından genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında tespit edilen kamu zararına ilişkin düzenlenen raporu,

g) Denetim raporu: Sayıştay raporlarına esas olmak üzere, denetim ve incelemeler sonucunda denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından hazırlanan raporu,

ğ) Sayıştay raporu: Denetim ve incelemeler sonucu hazırlanarak Sayıştay Başkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan veya kamu idarelerine gönderilen raporu,

h) Sayıştay incelemesi: Sayıştayın kesin hükme bağlama ve denetim dışında kalan diğer çalışmalarını,

ı) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

i) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda tanımlanan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,

j) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda tanımlanan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,

k) Kamu zararı: Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirtilen kamu zararını,

l) Kamu kaynakları: Kamuya ait veya kamu gücü kullanılarak elde edilen gelirler, taşınır ve taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler, para, alacak ve haklar, borçlanma suretiyle elde edilenler dahil her türlü değerler ile bağış ve yardımları,

m) Sayıştay denetçisi: Uzman denetçi, başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcısını,

Sayıştay Kanunu

9

n) Performans: Kamu idarelerince belirlenen hedef ve göstergelere ulaşma seviyesini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sayıştayın Bağımsızlığı, Denetim Alanı, Görev ve Yetkileri

Bağımsızlık

MADDE 3 – (1) Sayıştay; bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve kesin hükme bağlama işlerini yaparken işlevsel ve kurumsal bağımsızlığı olan bir kurumdur.

Denetim alanı1,2

MADDE 4 – (1) Sayıştay;

a) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarını, mahallî idareleri, sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı olan özel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıkları, diğer kamu idarelerini (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hariç), (1)(2)

b) (Değişik: 12/7/2013-6495/73 md.) (…) (1) (a) bendinde sayılan idarelere bağlı veya bu idarelerin kurdukları veya doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ortak oldukları her çeşit idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketleri, (1)

c) Kamu idareleri tarafından yapılan her türlü iç ve dış borçlanma, borç verilmesi, borç geri ödemeleri, yurt dışından alınan hibelerin kullanımı, hibe verilmesi, Hazine garantileri, Hazine alacakları, nakit yönetimi ve bunlarla ilgili diğer hususları; tüm kaynak aktarımları ve kullanımları ile Avrupa Birliği fonları dahil yurt içi ve yurt dışından sağlanan diğer kaynakların ve fonların kullanımını,

1 Anayasa Mahkemesi’nin 4/12/2014 tarihli ve E:2013/114, K:2014/184 sayılı Kararı ile, bu maddenin (a) bendinde yer alan “…%50’den fazla olan…” ibaresi ile (b) bendinde yer alan “…Kamu payı %50’den az olmamak kaydıyla…” ibareleri iptal edilmiş olup, Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 16/7/2015 tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi hüküm altına alınmıştır.

2 14/1/2016 tarihli ve 6661 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle, bu maddenin (a) bendinde yer alan “sermayesindeki kamu payı doğrudan veya dolaylı olarak %50’den fazla olan” ibaresi “sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı olan” şeklinde değiştirilmiştir.


10

ç) Kamu idareleri bütçelerinde yer alıp almadığına bakılmaksızın özel hesaplar dahil tüm kamu hesapları, fonları, kaynakları ve faaliyetlerini,

denetler.

(Ek paragraf: 14/1/2016-6661/19 md.) (a) ve (b) bentleri kapsamına giren şirketlerden doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı %50’den az olup ilgili mevzuatı uyarınca bağımsız denetime tabi olan; şirketler, bunların iştirakleri ve bağlı ortaklıklarının denetimi, ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenen ve Sayıştaya gönderilecek olan bağımsız denetim raporları esas alınarak yapılır. Sayıştay, münhasıran kendisine sunulan bağımsız denetim raporlarını esas alarak hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

(2) Sayıştay; yapılan andlaşma veya sözleşmedeki esaslar çerçevesinde uluslararası kuruluş ve örgütlerin hesap ve işlemlerini de denetler.

(3) 2/4/1987 tarihli ve 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 2 nci maddesi kapsamına giren kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi, bu Kanun ve diğer kanunlarda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilir.

Sayıştayın görevleri


a) Kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetler ve sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunar.

b) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler, sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlar.

c) Genel uygunluk bildirimini Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

ç) Kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapar.

Sayıştayın yetkileri

MADDE 6 – (1) Sayıştay, bu Kanunla veya diğer kanunlarla yüklendiği görevlerin yerine getirilmesi sırasında kamu idareleri ve görevlileriyle doğrudan yazışmaya, gerekli gördüğü belge, defter ve kayıtları göndereceği mensupları

Sayıştay Kanunu

11

aracılığıyla görmeye, mallar hariç dilediği yere getirtmeye, sözlü bilgi almak üzere her derece ve sınıftan ilgili memurları çağırmaya, kamu idarelerinden temsilci istemeye yetkilidir.

(2) Sayıştay, denetimine giren işlemlerle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi, kamu idareleri ile bankalar dahil diğer gerçek ve tüzel kişilerden isteyebilir.

(3) Sayıştay, denetimine giren kamu idarelerinin işlemleriyle ilgili kayıtları, eşya ve malları, işleri, faaliyetleri ve hizmetleri görevlendireceği mensupları veya bilirkişiler tarafından yerinde ve işlem ve olayın her safhasında incelemeye yetkilidir. Bilirkişinin hukuki durumu, yetkisi ve sorumluluğu genel hükümlere tabidir.

(4) Sayıştay, kamu idarelerinin hesap, işlem ve faaliyetleri ile mallarını, hesap veya faaliyet dönemine bağlı olmaksızın yılı içinde veya yıllar itibariyle denetleyebileceği gibi sektör, program, proje ve konu bazında da denetleyebilir.

(5)Denetimler sırasında gerekli görülmesi halinde, Sayıştay dışından uzman görevlendirilebilir. Bilirkişi ve uzman görevlendirilmesine ilişkin esas ve usuller yönetmelikle belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sorumlular ve Sorumluluk

Sorumlular ve sorumluluk halleri

MADDE 7 – (1) Bu Kanunun sorumlular ve sorumluluk halleri uygulamasında; 5018 sayılı Kanun ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk halleri esas alınır.

(2) Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur. Bu sorumluluğun yerine getirilip getirilmediği Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulacak Sayıştay raporlarında belirtilir. Kamu zararına sebep olunan durumlar ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama işlemi ile sonuçlandırılır.

(3) Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür.


12

(4) Usulüne uygun biçimde görevlendirilmediği halde kendiliğinden veya verilen emir üzerine gelirleri tahakkuk ettiren, toplayan, harcayan ve bu işlemleri onaylayanlar, malları muhafaza eden ve idare edenlerle her türlü mali iş ve işlemleri yürütenlerin işlemleri bir hesaba dahil edilmediği takdirde, sorumluluk bu kişiler hakkında da uygulanır. Bu durum yöneticilerin yazılı emirleri üzerine meydana gelmiş ise sorumluluğa yöneticiler de ortak olur.

(5) Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile hukuki ve mali konularda Başbakana ve Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı sorumludurlar.

(6) Sayıştay tarafından gerçekleştirilen performans denetimleri mali ve hukuki sorumluluk doğurmaz.

Hesapların verilmesi, muhasebe birimlerinin ve muhasebe yetkililerinin bildirilmesi

MADDE 8 – (1) Kamu idarelerinin hesapları, muhasebe yetkilileri tarafından hazırlanarak üst yöneticiler veya görevlendirdiği harcama yetkilileri ile muhasebe yetkilileri tarafından denetime hazır bekletilir veya Sayıştayın bildireceği yere gönderilir.

(2) Bu hesaplara ilişkin ve mevzuatına uygun olarak tutulan defter, kayıt ve belgelerden Sayıştaya sunulacak olanların çeşitleri, verilme yeri, süresi ve usulleri Sayıştay tarafından belirlenir.

(3) Hesapların verilmemesinden doğan sorumluluk, hesapların Sayıştay tarafından istendiği tarihte görev başında bulunan muhasebe yetkilisi ile üst yönetici veya görevlendirdiği harcama yetkilisine aittir.

(4) Sayıştay denetimine tabi kamu idareleri, her hesap yılı başında muhasebe birimlerini, muhasebe yetkililerinin ad ve soyadlarını Sayıştaya bildirmekle yükümlüdür. Yıl içinde yapılan değişiklikler, değişiklik tarihinden itibaren en geç bir ay içinde aynı şekilde Sayıştaya bildirilir.

Kamu idareleri ve görevlilerinin sorumluluğu

MADDE 9 – (1) Sorumlular veya diğer ilgililer, denetçilerin isteyecekleri bilgi, kayıt ve belgeleri vermeye, işlem, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumlarını geciktirmeksizin göstermeye mecburdurlar.

(2) Sorumlular veya diğer ilgililerce verilemeyen veya gösterilemeyen belgeler ilgili kamu idarelerinden istenir. Sorumlular veya diğer ilgililer

Sayıştay Kanunu

13

belgelerin asıllarını ve aslı gösterilemeyen belgelerin ikinci nüshalarını göstermek zorundadır.

(3) Hesabı bu Kanun hükümlerine göre zamanında ve tam olarak vermeyen sorumlular veya diğer ilgililer ile Sayıştay denetimine giren kamu idareleri görevlilerinden, denetleme ve yargılama sırasında, istenilen her çeşit bilgi, belge ve defterleri vermeyen ve denetleme ve yargılamayı güçleştirenlerin aylıkları, Sayıştayın istemi üzerine ilgili kamu idarelerince, hesabı veya istenen bilgi, belge ve defterleri eksiksiz verinceye kadar yarım olarak ödenir. Yarım aylık kesilmeye başlandığı tarihten itibaren muhasebe yetkilileri en çok üç ay, diğer görevliler ise Sayıştayca belli edilen süre içinde yine hesabı veya istenilen bilgi, belge ve defterleri vermez veya denetleme ve yargılamayı güçleştiren sebepleri ortadan kaldırmazlarsa, bu defa ilgili kamu idarelerince mevzuatındaki usule göre görevden uzaklaştırılarak haklarında gerekli soruşturma veya kovuşturma yapılır.

(4) Sayıştay ilamlarının infazını izlemeyen ve gereklerini yerine getirmeyenler hakkında da üçüncü fıkradaki hükümler uygulanır.

(5) Kamu idareleri ve görevlileri, denetim ve inceleme ile görevlendirilmiş olanlara her türlü hesap, bilgi, belge ve kayıtları ibraz etmek, işlem, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumlarının görülmesini sağlamak, görevin düzenli olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorundadır.

(6) İlgili kamu idareleri bu madde hükümlerinin uygulanış ve sonucu hakkında Sayıştaya bilgi vermeye zorunludur.

(7) Yukarıdaki hükümlere uymayanlar ile 6 ncı maddenin birinci ve ikinci fıkralarının gereklerini haklı bir sebebe dayanmaksızın tam olarak ve zamanında yerine getirmeyen ilgililer hakkında Sayıştayın istemi üzerine disiplin veya ceza kovuşturması yapılır.

İKİNCİ KISIMTeşkilat Yapısı

BİRİNCİ BÖLÜMSayıştayın Mensupları ve Teşkilatı

Sayıştay mensupları

MADDE 10 – (1) Sayıştay mensupları şunlardır:a) Meslek mensupları,


14

1) Sayıştay Başkanı,

2) Daire başkanları ve üyeler,

3) Sayıştay denetçileri.

b) Başsavcı ve savcılar,

c) Yönetim mensupları.

Başkanlık, yargı ve karar organları

MADDE 11 – (1) Sayıştayın kuruluşuna dahil organlar şunlardır:

a) Başkanlık,

b) Daireler,

c) Genel Kurul,

ç) Temyiz Kurulu,

d) Daireler Kurulu,

e) Rapor Değerlendirme Kurulu,

f) Yüksek Disiplin Kurulu,

g) Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu,

ğ) Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu,

h) Başsavcılık.

İKİNCİ BÖLÜM

Sayıştay Mensuplarının Nitelikleri, Seçimi ve Atanması

Sayıştay Başkan ve üyelerinin nitelikleri

MADDE 12 – (1) Sayıştay Başkan ve üyelerinin hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri veya öğrenim itibariyle bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından onanmış yurt içinde veya yurt dışındaki en az dört yıllık fakülte veya yüksekokulların birinden mezun olduktan sonra kamu idarelerinde en az onaltı yıl çalışmış olmaları gerekir.

(2) Sayıştay Başkanlığı için birinci fıkrada sayılan nitelikler ile birlikte;

a) Sayıştay üyeliği,

b) Bakanlık,

c) Müsteşarlık veya valilik,

ç) Rektörlük,

Sayıştay Kanunu

15

d) Başbakanlık ve bakanlıklar ile bağlı kuruluşların genel müdürlük veya başkanlık,

e) Maliye Teftiş Kurulu ile Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı,

f) Başbakanlık ve bakanlıklar Teftiş Kurulu başkanlıkları,

g) Düzenleyici ve Denetleyici Kurul başkanlıkları,

görevlerinde toplam bir yıl bulunmuş olmaları gerekir.

(3) Üyelik için birinci fıkrada sayılan nitelikler ile birlikte;

a) İkinci fıkranın (a) bendi hariç diğer bentlerinde sayılan görevler ile müsteşar yardımcılığında,

b) Birinci sınıfa ayrılmak şartıyla Sayıştay denetçiliği, Sayıştay başsavcı veya savcılığında,

c) Profesörlükte,

ç) Birinci sınıfa ayrılmak şartıyla idari veya adli yargı hakimliğinde veya savcılığında,

d) Başbakanlık, bakanlıklar ve Hazine Müsteşarlığı merkez denetim elemanlığı görevlerinde,

toplam bir yıl bulunmuş olmaları gerekir.

(4) Sayıştay dışından üye seçilenler, son görev yaptıkları idare ile ilgili işlere üç yıl süre ile bakamazlar.

Sayıştay Başkanının seçimi

MADDE 13 – (1) Sayıştay Başkanı, bu Kanunda yazılı niteliklere sahip isteklilerden 16 ncı madde esaslarına göre belirlenecek iki aday arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca gizli oyla seçilir.

(2) Görev süresinin dolmasından otuz gün önce veya makamın herhangi bir sebeple boşalmasından on gün sonra Sayıştay Başkanı seçimine başlanır ve seçime başlama tarihinden itibaren otuz gün içinde seçim sonuçlandırılır. Bu sürelerin hesabında, Meclisin ara verme veya tatilde bulunduğu günler dikkate alınmaz.

(3) Sayıştay Başkanı seçilebilmek için Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olmamak kaydıyla, toplantıya katılanların salt çoğunluğunun oyu aranır.

(4) Sayıştay Başkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Sayıştay Başkanı seçilebilir. Başkanın görev süresi yeni Başkan göreve


16

başlayıncaya kadar devam eder. Görevi sona eren Başkan boş kadro şartı aranmaksızın Sayıştay üyesi olarak göreve devam eder, boşalan ilk üye kadrosu kendisine tahsis edilir ve en kıdemli üye sayılır.

Daire başkanlarının seçimi

MADDE 14 – (1) Daire başkanları, Sayıştay Genel Kurulunca, en az üç yılını doldurmuş üyeler arasından gizli oy ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile seçilir. İlk üç oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, üçüncü oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır. Dördüncü oylamada en fazla oy alan üye daire başkanı seçilmiş olur.

(2) Daire başkanlarının görev süresi dört yıldır. Süresi dolan veya kendi isteği ile üyeliğe dönmüş olanlar yeniden seçilebilir.

(3) Seçim, görev süresinin bittiği tarihten, diğer sebeplerle boşalma halinde boşalmanın vuku bulduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde yapılır. Çalışmaya ara verme müddeti bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.

(4) Görevi sona eren daire başkanları, boş üye kadrosu şartı aranmaksızın üyeliğe dönerler. Bu durumda boşalan ilk üye kadrosu kendilerine tahsis edilir.

Üyelerin seçimi

MADDE 15 – (1) Sayıştay üyelerinin beşte üçü Sayıştay meslek mensuplarından, geriye kalanların en az yarısı Maliye Bakanlığı meslek mensuplarından olmak üzere bu Kanunun 12 nci maddesinde nitelikleri belirlenen diğer adaylar arasından seçilir. Üyeliklerde boşalma olması halinde daire başkanlığı kadroları da dahil olmak üzere boşalan kontenjan için seçim yapılır.

(2) Sayıştay Başkanlığı boşalan üyelik sayısının beşi bulduğu tarihten itibaren yedi gün içinde başlamak üzere, Resmi Gazete ve diğer basın ve yayın organları aracılığıyla seçim için duyuru yapar. Başvurular Sayıştaya yapılır. Üye adaylığı için başvuru süresi, ilk duyuru tarihinden itibaren otuz gündür.

(3) Sayıştay Genel Kurulunca, Sayıştaya başvuranların sicilleri üzerinde yapılacak inceleme sonucunda, bu Kanunda yazılı niteliklere sahip oldukları anlaşılanlar arasından mevcut üye sayısının salt çoğunluğunun gizli oyu ile her boş yer için dörder aday seçilir. Aday seçimi, başvuru süresinin bitiminden

Sayıştay Kanunu

17

itibaren otuz gün içerisinde sonuçlandırılır. Seçim sonuçları, seçilen adayların sicil özetleri ile birlikte Sayıştay Başkanlığınca seçimi takip eden üç iş günü içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur. Otuz günlük sürede seçim tamamlanamadığı takdirde, Sayıştay Başkanlığı aday adaylıkları kabul edilmiş olanların tümünü, sicil özetleri ile birlikte kontenjan gruplarını da belirtmek suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunar.

Seçim usulü

MADDE 16 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda yapılacak Sayıştay Başkanlığı ve Sayıştay üyeliği seçimleri için gerekli değerlendirmeleri yapmak ve aday belirlemek üzere Sayıştay Başkanı ve Üyeleri Ön Seçim Geçici Komisyonu kurulur.

(2) Ön Seçim Geçici Komisyonu, Plan ve Bütçe Komisyonu üyeleri arasından, siyasi partiler ile bağımsızların Türkiye Büyük Millet Meclisindeki temsil güçleri oranında ve ad çekme usulü ile belirlenen onbeş kişiden oluşur. Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı, kendi siyasi parti grubunun kontenjanından Ön Seçim Geçici Komisyonuna katılır ve başkanlık eder.

(3) Ön Seçim Geçici Komisyonu salt çoğunluk ile toplanır. Sayıştay Başkan adaylarının seçiminde aday listesi, Sayıştay üye adaylarının seçiminde ise kontenjan gruplarına göre düzenlenen birleşik oy pusulası kullanılır. Aday seçimleri gizli oyla yapılır. Aday seçilebilmek için ilk turda üye tam sayısının salt çoğunluğu, ikinci turda oylamaya katılanların salt çoğunluğu aranır. İlk iki oylamada sonuç alınamadığı takdirde, üçüncü oylamada geçerli oyların en yükseğini alanlar seçilmiş sayılır. Adayların belirlenmesi sırasında oylarda eşitlik olması halinde, eşit oy alanlar arasında yeniden oylama yapılır.

(4) Ön Seçim Geçici Komisyonu gerekli gördüğü hallerde adaylarla mülakat yapabilir.

(5) 15 inci maddenin birinci fıkrasındaki kontenjan grupları oranlarına göre, Ön Seçim Geçici Komisyonu tarafından boş üyelik sayısının iki katı olarak belirlenen adayların isimleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunulur. Kontenjan grupları oranlarına göre gösterilen adaylar için ayrı ayrı listeler halinde birleşik oy pusulası düzenlenir. Adayların adlarının karşısındaki özel yer işaretlenmek suretiyle gizli oylama yapılır. Seçilecek üyelerin sayısından fazla verilen oylar geçersiz sayılır.


18

Sayıştay denetçilerinin nitelikleri ve mesleğe alınmaları

MADDE 17 – (1) Denetçiler, denetçi yardımcılığından yetişirler.

(2) Denetçi yardımcılığına hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki en az dört yıllık fakülte veya yüksekokullardan birini bitirmiş olanlar arasından açılacak giriş sınavını kazananlar Sayıştay Başkanı tarafından aday olarak atanır. Sınava girebilmek için sınavın yapıldığı yılın ocak ayının ilk günü itibariyle 31 yaşını (yüksek lisans veya doktora derecesine sahip olanlar için 35 yaşını) bitirmemiş olmak ve 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel nitelikleri taşımak şarttır.

(3) Giriş sınavı; eleme sınavı, yazılı sınav ve mülakattan oluşur. Eleme ve yazılı sınavları, Sayıştay Başkanlığı ile imzalanacak protokole göre Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılır.

(4) Eleme sınavı; alan bilgisi, genel kültür ve genel yetenek sorularından oluşur ve test usulüne göre yapılır. Eleme sınavı sonucunda, yetmiş puandan az olmamak üzere en yüksek puandan başlayarak sınav ilanında belirtilen kadronun beş katına kadar aday yazılı sınava çağrılır.

(5) Yazılı sınav, zorunlu olan; iktisat, maliye, hukuk, kompozisyon ile seçimlik olan ticaret hukuku veya muhasebe konularından oluşur. Yazılı sınav sonucunda, yetmiş puandan az olmamak üzere, en yüksek puandan başlayarak eleme sınavı ilanında belirtilen kadronun üç katına kadar aday mülakata çağrılır.

(6) Mülakat, adayın;

a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

b) Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,

c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

ç) Genel yetenek ve genel kültürü,

d) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

yönlerinden değerlendirilerek, ayrı ayrı puan verilmek suretiyle gerçekleştirilir. Adaylar, komisyon tarafından (a) ila (d) bentlerinde yazılı özelliklerin her biri için yirmişer puan üzerinden değerlendirilir ve verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Bunun dışında mülakat ile ilgili herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz.

Sayıştay Kanunu

19

(7) Mülakat komisyonu; Sayıştay Başkanının veya görevlendireceği bir daire başkanının başkanlığında, iki üye ve üç uzman denetçi olmak üzere altı kişiden oluşur. Mülakatta başarılı sayılmak için, komisyon başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır.

(8) Giriş sınav sonuç listesi, eleme sınav puanı ve yazılı sınav puanı ile mülakat puanının aritmetik ortalaması tespit edilerek en yüksek puan alandan başlamak üzere hazırlanır. Giriş sınav sonuç listesindeki sıralama doğrultusunda eleme sınav ilanında belirtilen kadro sayısı kadar adayın atama işlemleri yapılır.

(9) Denetçi yardımcılarının mesleki eğitim ve staj süresi en az iki en çok üç yıldır. Adaylık süresi en az bir en çok iki yıldır. Adaylık süresi sonunda; olumlu sicil alanlar Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla denetçi yardımcılığına atanırlar. Olumlu sicil alamayanların görevine Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla son verilir.

(10) Denetçi yardımcılarının denetçiliğe atanabilmeleri için mesleki eğitim ve staj sonunda yapılacak sınavda başarılı olmaları ve olumlu sicil almaları şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olamayanların meslek mensupluğu ile ilişiği kesilir. Bunlardan yazılı olarak talepte bulunanlar, Sayıştay Başkanının onayıyla yönetim mensubu olarak atanır.

(11) Denetçi yardımcıları denetçiliğe, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu kararı ve Sayıştay Başkanının onayı ile atanır.

(12) Denetçi yardımcılığı adaylığına giriş sınavı esas ve usulleri, mesleki eğitimde okutulacak derslerle staj şekli ve şartları ile süresi, eğitim ve staj sonundaki sınav usulleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Başsavcı ve savcıların nitelikleri ve atanmaları

MADDE 18 – (1) Sayıştay Başsavcısı ve savcıları, Sayıştay Başkanının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca yapılacak teklif üzerine ortak kararname ile atanırlar. Sayıştay Başsavcısının görev süresi dört yıldır. Süresi dolan Sayıştay Başsavcısı yeniden atanabilir. Görevi sona eren Sayıştay Başsavcısı boş kadro şartı aranmaksızın Sayıştay savcısı olarak görevine devam eder ve boşalan ilk savcı kadrosu kendisine tahsis edilir.


20

(2) Sayıştay Başsavcısı ve savcılarının aşağıdaki nitelikleri taşıması gerekir:

a) Hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri veya Yükseköğretim Kurulu tarafından bunlara denkliği kabul edilen yurt içindeki veya yurt dışındaki en az dört yıllık fakülte veya yüksekokullardan birini bitirmiş olmak ve yüksek öğrenimden sonra mali, iktisadi veya hukuki konularla ilgili kamu hizmetinde en az onaltı yıl çalışmış olmak.

b) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde denetim elemanlığı, müşavir Hazine avukatlığı veya daire başkanlığı ve üstü görevlerde bulunmuş olmak.

(3) Başsavcı birinci sınıfa ayrılmış ve bu sınıfta dokuz yılını doldurmuş denetçinin sahip olduğu haklardan yararlanır. Savcıların intibaklarında Sayıştay dışındaki hizmet sürelerinin üçte ikisi dikkate alınır. Başsavcı ve savcılar; aylık, ödenek, mali, sosyal, emeklilik ve diğer hakları ile disiplin, ceza kovuşturması, sicil ve teminatları bakımından kendi derece ve kıdemindeki denetçiler hakkındaki hükümlere tabidir.

Yönetim birimleri ve mensupları

MADDE 19 – (1) Sayıştayın yönetim işleri Sayıştay Başkanının teklifi ve Sayıştay Genel Kurulunun kararı ile kurulacak birimler tarafından yürütülür.

(2) Yönetim mensuplarının, 657 sayılı Kanunda yazılı nitelikleri taşımaları gerekir. Bunlar, 657 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Sayıştay Başkanının onayı ile atanır. Yönetim mensupları, 657 sayılı Kanuna tabi olarak yönetim birimlerinde çalışan görevlileri ifade eder. Yönetim birimlerinin görevleri, bu görevlerin yürütülmesine ilişkin esas ve usuller ile ilgililerin sorumlulukları yönetmelikle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Başkanlık, Yargı, Karar ve Diğer Organların Kuruluş,

İşleyiş, Görev ve Yetkileri

Başkanlık

MADDE 20 – (1) Başkanlık; Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarından oluşur.

Sayıştay Kanunu

21

(2) Denetim ve denetim destek grup başkanlıkları ile yönetim birimleri doğrudan Başkanlığa bağlı olarak görev yapar.

(3) (Ek: 11/10/2011 - KHK - 662/63 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 3/4/2013 tarihli ve E.: 2011/142, K.: 2013/52 sayılı Kararı ile.)3

Sayıştay Başkanı

MADDE 21 – (1) Sayıştay Başkanı, Sayıştayı yönetir ve temsil eder. Sayıştay Başkanı, Kurumun en üst yöneticisi olup genel işleyişten sorumludur; kanunlarla verilen görevlerin iyi yapılması ve yönetimin düzenli bir surette yürütülmesi için gerekli tedbirleri alır.

(2) Sayıştay Başkanı, Genel Kurulun başkanı olup gerekli gördükçe Temyiz Kurulu ve Daireler Kuruluna da başkanlık eder; bu kurullara verilecek işleri düzenler ve görüşmeleri yönetir.

(3) Sayıştay Başkanı, Sayıştayın faaliyetleri ile ilgili olarak yılda en az iki defa Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunu ve gerektiğinde diğer ilgili komisyonları bilgilendirir.

(4) Sayıştay raporlarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısı hazır bulunur.

(5) Sayıştay Başkanı; daire başkanları ve üyelerin dairelerini belirler, ihtisas dairelerini tespit eder, işleri dairelere dağıtır, denetim ve denetim destek grup başkanlıklarını oluşturur, meslek mensuplarının görev yerlerini; yönetim mensuplarının görevlerini ve görev yerlerini tayin ve tespit eder.

(6) Sayıştay Başkanı, gerekli gördüğü durumlarda, en çok beş denetçiyi ilgililerin muvafakatı ile Başkanlık danışmanı olarak görevlendirebilir.

(7) Sayıştay Başkanı görevinde bulunamayacağı zaman başkan yardımcılarından birine vekalet verir. Vekil tayin etmemiş olduğu veya görevinde bulunamayacağı hallerde başkan yardımcılarından kıdemli olanı, Sayıştay Başkanlığının açık bulunduğu hallerde ise en kıdemli daire başkanı Sayıştay Başkanlığına vekalet eder. Kıdemde esas, üyeliğe veya daire başkanlığına seçilmedir.

3 Söz konusu İptal Kararı 29/5/2014 tarihinden başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmiştir.


22

Başkan yardımcıları

MADDE 22 – (1) Sayıştay Başkanı, biri denetim diğeri yönetim ile ilgili işlerde kendisine yardımcı olmak üzere üyeler arasından iki başkan yardımcısı görevlendirir. Başkan yardımcıları daire başkanı statüsündedir.

(2) Denetimle ilgili başkan yardımcısı, denetim faaliyetlerinin yürütülmesi, raporlanması ve gözden geçirilmesinden sorumlu olup, denetim ve denetim destek grup başkanlıklarının çalışmalarını Sayıştay Başkanı adına yönetir. Denetimle ilgili başkan yardımcısına verilmiş görevlerin yerine getirilmesine yardımcı olmak üzere Sayıştay Başkanının onayı ile, birinci sınıfa ayrıldıktan sonra en az üç yıl çalışmış meslek mensupları arasından en çok beş bölüm başkanı görevlendirilir.

(3) Yönetimle ilgili başkan yardımcısı, yönetim birimlerini Sayıştay Başkanı adına yönetir. Yönetimle ilgili başkan yardımcısına verilmiş görevlerin yerine getirilmesine yardımcı olmak üzere Sayıştay Başkanının onayı ile bir ila dördüncü derecelerdeki meslek mensuplarından en çok üç bölüm başkanı görevlendirilir.

Daireler

MADDE 23 – (1) Bir başkan ile altı üyeden kurulu daireler birer hesap mahkemesidir. Daireler, bir başkan ve dört üye ile toplanır, hüküm ve kararlar oy çokluğuyla verilir.

(2) Daireler;

a) Hesap mahkemesi olarak sorumluların hesap ve işlemlerine ilişkin düzenlenen yargılamaya esas raporlarda yer alan kamu zararına ilişkin hususları hükme bağlar.

b) Denetim raporları hakkında görüş bildirir.

c) Sayıştay Başkanı tarafından görüşülmesi istenilen konular hakkında görüş bildirir veya karar verir.

(3) Denetim raporlarının dairelerde görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı veya raporu düzenleyen denetçi katılarak görüşünü açıklar. Ayrıca ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı açıklamalarda bulunmak üzere çağrılabilir.

(4) Yargılamaya esas raporların görüşülmesi sırasında açıklamalarda bulunmak üzere ilgili grup başkanı, raporu düzenleyen denetçi, sorumlular ve ahizler çağrılabilir.

Sayıştay Kanunu

23

(5) Daire başkanlığının boşalması, daire başkanının izinli veya özürlü olması halinde en kıdemli üye daire başkanlığına vekalet eder. Kıdemde esas, üyeliğe seçilmedir.

Daire başkanları ve üyeler

MADDE 24 – (1) Daire başkanları, çalışmaya ara verilme süresi hariç en geç altı ay içinde, dairelerine havale edilen yargılamaya esas raporların karara bağlanmasını, bunlara ilişkin tutanak ve ilamların düzenlenmesini sağlamakla görevlidir.

(2) Daire başkanları, denetim raporlarına ilişkin görüşlerin bildirilmesiyle ilgili işlemleri yürütür ve görüş bildirdikleri raporların Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında hazır bulunur.

(3) Üyeler, bulundukları dairelerde daire başkanı ya da dahil bulundukları kurulda kurul başkanı tarafından kendilerine verilen dosyaları ve raporları geciktirmeden inceleyerek görevli daire veya kurullara gerekli açıklamaları yapar, görüş ve düşüncelerini gerekçeleri ile yazılı olarak bildirir, dairelerin ve üyesi bulundukları kurulların toplantılarına katılır, oylarını verir, karar ve görüşlerde azınlıkta kalanlar karşı oy gerekçelerini yazılı olarak bildirir, daire ve kurullarla ilgili olmak üzere verilen diğer işleri yapar.

(4) Daire ve kurullarca verilen karar ve görüşler dairesinde karar, tutanak, ilam ve daire görüşünü düzenleyerek bunların gerektirdiği diğer işlemleri yapmak üzere yeterli sayıda denetçi Sayıştay Başkanı tarafından raportör olarak görevlendirilir.

Genel Kurul

MADDE 25 – (1) Genel Kurul Sayıştay Başkanının başkanlığında başkan yardımcıları, daire başkanları ve üyelerden oluşur.

(2) Genel Kurul;

a) Genel uygunluk bildirimlerini görüşür.

b) İçtihadın birleştirilmesi kararı alır.

c) Bu Kanun gereğince hazırlanacak yönetmelikler hakkında görüş bildirir.

ç) Sayıştaya ilişkin kanun tasarısı ve teklifleri hakkında görüş bildirir.

d) Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenilen diğer konular hakkında görüş bildirir veya karar verir.


24

e) Bu Kanunla verilen diğer görevleri yapar.

(3) Başsavcı oy hakkı olmamak üzere Genel Kurul toplantılarına katılır ve görüşünü açıklar.

(4) Genel Kurul mevcut üye sayısının en az üçte ikisi ile toplanır, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Sayıştay Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

(5) Sayıştay Başkanının katılamadığı hallerde Genel Kurula, Kurula katılan başkan yardımcılarından kıdemli olanı başkanlık eder.

Temyiz Kurulu

MADDE 26 – (1) Temyiz Kurulu; Sayıştay Genel Kurulunca, Rapor Değerlendirme Kuruluna seçilenler dışında kalan daire başkanları ile üyeler arasından dört yıl için seçilecek dört daire başkanı ve her daireden seçilecek ikişer üyenin katılımı ile kurulur. Her yıl Kurul üyelerinin dörtte biri yenilenir. Üyeliği sona erenler dört yıl geçmeden tekrar seçilemez. Kurula en kıdemli daire başkanı başkanlık eder.

(2) Kurul üye tamsayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı hallerde, dairelerden Kurula seçilmiş bulunan üye sayısını aşmamak ve o toplantıya münhasır olmak kaydıyla Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir. Kurul, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Kararı temyiz edilen daire başkan ve üyelerinin oy hakkı yoktur. Savcı, duruşmalı oturumlarda doğrudan, diğer oturumlarda ise Kurulun daveti üzerine toplantıya katılarak görüşünü açıklar.

(3) Temyiz Kurulu Sayıştay dairelerince verilen ilamların son hüküm merciidir.

Daireler Kurulu

MADDE 27 – (1) Daireler Kurulu, Rapor Değerlendirme Kurulu ile Temyiz Kuruluna seçilen daire başkanı ve üyelerin dışında kalan daire başkanı ve üyelerden kurulur. En kıdemli daire başkanı Kurula başkanlık eder.

Sayıştay Kanunu

25

(2) Kurul mevcut üye sayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı hallerde, o toplantıya münhasır olmak kaydıyla Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir. Kurul, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

(3) Daireler Kurulu;

a) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince mali konularda düzenlenecek yönetmelikler ile yönetmelik niteliğindeki düzenleyici işlemler,

b) Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenen konular,

hakkında görüş bildirir ve bu Kanunla kendisine verilmiş olan diğer görevleri yapar.

(4) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince mali konularda düzenlenecek yönetmelikler ile yönetmelik niteliğindeki düzenleyici işlemler, Sayıştayın istişari görüşü alınarak yürürlüğe konulur. Sayıştay, görüşünü istemin yapılması tarihinden itibaren çalışmaya ara verilme süresi hariç en geç otuz gün içinde bildirir. Bu sürenin aşıldığı haller, Sayıştay faaliyet raporunda gerekçeli olarak yer alır.

Rapor Değerlendirme Kurulu

MADDE 28 – (1) Kurul, Sayıştay Genel Kurulu tarafından iki yıl için seçilen iki daire başkanı ve her daireden birer üye ile denetimden sorumlu başkan yardımcısından oluşur. Kurul üyeliğinde boşalma olması halinde kalan süreyi tamamlamak üzere Genel Kurul tarafından boşalan yer için seçim yapılır.

(2) Kurulun başkanı Sayıştay Başkanıdır. Başkanın katılamadığı durumlarda Kurula denetimden sorumlu başkan yardımcısı başkanlık eder.

(3) Kurul, üye tamsayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı hallerde, Kurula görevlendirilmiş üye sayısını aşmamak ve o toplantıya münhasır olmak kaydı ile Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir. Kurul, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.


26

(4) Rapor Değerlendirme Kurulu, Sayıştay raporları ile Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenen konular hakkında görüş bildirir.

(5) Sayıştay raporlarının Kurulda görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı veya raporun denetçisi katılarak görüşünü açıklar.

(6) Sayıştay raporlarının görüşülmesi sırasında açıklamalarda bulunması için ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı çağrılabilir.

Yüksek Disiplin Kurulu

MADDE 29 – (1) Yüksek Disiplin Kurulu, her takvim yılı için Sayıştay Genel Kurulunca seçilecek beş daire başkanı ve her daireden seçilecek birer üye ile kurulur. Kurula en kıdemli daire başkanı başkanlık eder.

(2) Kurul, üye tamsayısı ile toplanır. Disiplin soruşturması yapılmasına ve disiplin cezası verilmesine ilişkin kararlar üçte iki çoğunlukla verilir.

(3) Daire başkanı veya üyelerden herhangi birinin Kurula katılmadığı veya boşalma olduğu hallerde daire başkanı veya üyenin bağlı bulunduğu dairenin en kıdemli üyesi Kurula katılır. Haklarında isnatta bulunulan Disiplin Kurulu üyeleri Kurula katılamaz.

(4) Kurul, Sayıştay Başkanı, daire başkanı ve üyeler hakkındaki disiplin soruşturmalarına bakar.

Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu

MADDE 30 – (1) Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu her takvim yılı için Genel Kurulca seçilecek bir daire başkanı, bir üye, bir uzman denetçi, bir başdenetçi ile denetimden sorumlu başkan yardımcısından kurulur. Aynı şekilde birer yedek üye seçilir. Kurula daire başkanı başkanlık eder.

(2) Kurul, üye tamsayısı ile toplanır ve oy çokluğuyla karar verir. Kurul üyeleri şahıslarını ilgilendiren konuların görüşüldüğü toplantılara katılamazlar.

(3) Kurul, Sayıştay Başkanı, daire başkanı ve üyeler dışındaki meslek mensupları hakkındaki yükseltme işleri ile disiplin soruşturmalarını ve ceza kovuşturmalarını yürütür.

Sayıştay Kanunu

27

Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu

MADDE 31 – (1) Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu, Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarından oluşur. Sayıştay Başkanının katılamadığı hallerde Kurula, Kurula katılan başkan yardımcılarından kıdemli olanı başkanlık eder.

(2) Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulunun görevleri şunlardır:

a) Kurum stratejik planı ve yıllık performans programını hazırlamak.

b) Türkiye Büyük Millet Meclisinin, kamuoyunun ve denetlenen kamu idarelerinin beklentileri de dikkate alınarak denetim stratejik planlarını ve yıllık denetim programlarını yapılacak risk analizleri doğrultusunda hazırlamak.

c) Plan ve programların uygulanmasını izlemek, değerlendirmek, gerekli koordinasyonu sağlamak, performans ölçüm sistemlerini oluşturmak ve Sayıştay faaliyet raporunu hazırlamak.

ç) Denetime ilişkin yönetmelik, standart, rehberleri hazırlamak ve mesleki etik kurallarını belirlemek.

d) Sayıştay Başkanının görüşülmesini istediği konularda görüş bildirmek.

(3) Denetim ve denetim destek grup başkanları, görev alanlarına ilişkin konuların görüşülmesi sırasında Kurul toplantılarına çağrılabilir.

(4) Kurul toplantılarına Kurum stratejik planlarının hazırlanması ve izlenmesi ile yıllık programların hazırlanmasına ilişkin hususların görüşülmesi sırasında, Sayıştay Başkanı tarafından her daireden görevlendirilecek birer üye ile denetim ve denetim destek grup başkanları da katılır.

Denetim ve denetim destek grup başkanlıkları

MADDE 32 – (1) Denetim ve denetim destek grup başkanlıkları bir grup başkanı ile yeterli sayıda denetçiden oluşur.

(2) Denetim grup başkanlıkları, Sayıştayın denetim alanındaki bütün kamu idarelerinin sektör ve faaliyet bütünlüğünü kapsayacak ve kalkınma planları, yıllık programlar ile stratejik planları izlemeye imkan verecek şekilde Sayıştay Başkanının onayı ile kurulur.

(3) Denetim ve denetim destek grup başkanlıkları; Sayıştaya bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen görevlerin etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak üzere Başkanlıkça verilen görevleri yapar.


28

(4) Denetçiler, Sayıştay Başkanı veya onun adına grup başkanlarınca kendilerine verilen denetim ve inceleme görevlerini, kanun, tüzük, yönetmelik, standart, genelge ve rehberlerdeki esas ve usuller dairesinde yerine getirerek sonucunu bir raporla Başkanlığa bildirmek ve bu Kanunla verilen diğer işleri yapmakla görevlidir.

(5) Denetim ve denetim destek grup başkanlıklarının çalışmalarına yardımcı olmak üzere yeterli sayıda yönetim mensubu görevlendirilir.

(6) Sayıştay Başkanının teklifi ve Sayıştay Genel Kurulunun kararı ile gerek görülen illerde denetim grup başkanlıkları kurulabilir.

(7) Denetim ve denetim destek grup başkanlıklarının çalışma esas ve usulleri, görev ve sorumlulukları, illerde kurulacak denetim grup başkanlıklarında görevlendirme kriterleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

Başsavcılık

MADDE 33 – (1) Başsavcılık, Başsavcı ve savcılardan oluşur.

(2) Başsavcı;

a) Başsavcılığa intikal eden yargılamaya esas raporları, temyiz konusu dosyaları ve diğer işleri savcılara havale eder.

b) İlama ilişkin yargılamaya esas raporları hazırlayan denetçiler tarafından yapılan temyiz istemini gerçekleştirir veya temyiz isteminde bulunmama gerekçesini, ilgili denetçiye bildirilmek üzere Başkanlık makamına sunar. İlamların infazını izler ve bu hususla ilgili gerekli işlemleri yapar.

c) Hakkında suç duyurusunda bulunulan sorumluların ve diğer ilgililerin durumlarını izler.

ç) Sayıştayca belirtilen süreler içerisinde verilmeyen hesapları takip eder, hesabı ve istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen sorumlular ve diğer ilgililer hakkında bu Kanunda belirtilen gerekli işlemleri yapar.

d) Kanunlarla ve Sayıştay Başkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

(3) Savcı;

a) Kendisine havale edilen yargılamaya esas raporları, temyiz konusu dosyaları ve diğer işleri inceleyerek düşüncesini gerekçeli olarak bildirir.

Sayıştay Kanunu

29

b) Oy hakkı bulunmamak üzere hesap yargılamasına katılır ve görüşünü açıklar.

c) Başsavcı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

(4) Başsavcılığın çalışma esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Denetim ve Raporlama

BİRİNCİ BÖLÜM

Denetim ve Denetim Süreci

Denetimin amacı

MADDE 34 – (1) Denetim;

a) Bütçe hakkının gereği olarak kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması,

b) Kamu mali yönetiminin hukuka uygun olarak yürütülmesi ve kamu kaynaklarının korunması,

c) Kamu idarelerinin performansının değerlendirilmesi,

ç) Hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması,

amacıyla gerçekleştirilir.

Denetimin genel esasları

MADDE 35 – (1) Denetimin genel esasları şunlardır:

a) Denetim; kamu idarelerinin hesap, mali işlem ve faaliyetleri ile iç kontrol sistemlerinin incelenmesi ve kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasının değerlendirilmesidir. Sayıştay tarafından yerindelik denetimi yapılamaz, idarenin takdir yetkisini sınırlayacak ve ortadan kaldıracak karar alınamaz.

b) Denetim genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına uygun olarak yürütülür.


30

c) Sayıştay ve denetçiler denetim faaliyetini bağımsız ve tarafsız olarak yürütür. Sayıştaya denetim görevinin planlanması, programlanması ve yürütülmesinde talimat verilemez.

ç) Denetimler, güncel denetim metodolojilerinin uygulanmasında gerekli özen gösterilerek gerçekleştirilir.

d) Denetim görevinin etkin bir biçimde yerine getirilmesi için Kurum mensuplarının teknik ve mesleki yeterlikleri geliştirilir.

e) Kalite güvencesinin sağlanması için, denetimin her aşaması denetim standartlarına, stratejik planlara, denetim programlarına ve mesleki etik kurallarına uygunluğu açısından sürekli gözden geçirilir.

(2) (Ek: 4/7/2012- 6353/45 md.) Denetimin yürütülmesi ve kamu zararının tespitinde aşağıdaki hususlara uyulur:

a) Düzenlilik denetimi, kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin mali nitelikteki tüm hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespitini kapsayacak şekilde yapılır. (İptal ikinci ve üçüncü cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 27/12/2012 tarihli ve E.: 2012/102 K.: 2012/207 sayılı Kararı ile.)

b) Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin mali nitelikteki tüm hesap ve işlemlerinin denetiminde; yetkili merci ve organlar tarafından usulüne uygun olarak alınan karar veya yapılan iş ve işlemlerin mevzuata ve idarelerce belirlenen hedef ve göstergelere uygun olmasına rağmen, yönetsel bakımdan gerekliliği, ölçülülüğü, (…)4 uygun bulunmadığı yönünde görüş ve öneri içeren yerindelik denetimi sayılabilecek denetim raporu düzenlenemez. Denetim raporlarında, kamu idaresinin yerine geçerek belirli bir iş ve işlemin yapılmasını veya belirli bir politikanın uygulanmasını zorunlu kılacak, kamu idaresinin takdir yetkisini sınırlayacak veya ortadan kaldıracak görüş ve talep içeren rapor düzenlenemez.

c) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 27/12/2012 tarihli ve E.: 2012/102 K.: 2012/207 sayılı Kararı ile.)

ç) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 27/12/2012 tarihli ve E.: 2012/102 K.: 2012/207 sayılı Kararı ile.)

d) Kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri sonucunda düzenlenen taslak denetim raporları denetim grup başkanlıkları tarafından Başkanlığa sunulmadan önce üç uzman denetçiden oluşturulacak rapor

4 Bu bentte yer alan “…etkililiği, ekonomikliği, verimliliği ve benzeri gerekçelerle…” ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 27/12/2012 tarihli ve E.: 2012/102 K.: 2012/207 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

Sayıştay Kanunu

31

değerlendirme komisyonları tarafından ilgili kanunlar ile bunlara dayanarak çıkarılan tüzük, kararname, yönetmelik ve ilgili kanunlarda uygulamayı yönlendirmek üzere yetkilendirilmiş olan kamu idareleri tarafından yapılan düzenleme ve verilen görüşler ile bu fıkrada yer alan diğer hususlara uygunluğu yönünden değerlendirilir. Rapor değerlendirme komisyonlarının teşekkülü ile bunların çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Sayıştay denetimi

MADDE 36 – (1) Sayıştay denetimi, düzenlilik denetimi ve performans denetimini kapsar.

(2) Düzenlilik denetimi;

a) Kamu idarelerinin gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti,

b) Kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarının, bunlara dayanak oluşturan ve ihtiyaç duyulan her türlü belgelerin değerlendirilerek, bunların güvenilirliği ve doğruluğu hakkında görüş bildirilmesi,

c) Mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi,

suretiyle gerçekleştirilir.

(3) Performans denetimi; hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergelerle ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi suretiyle gerçekleştirilir.

(4) Bu denetimler sonucunda denetimle ilgili olan veya denetimden kaynaklanan ve açıklanması gerekli görülen diğer hususlar da rapor edilebilir.

Denetim süreci

MADDE 37 – (1) Denetimler;

a) Denetimin planlanması,

b) Denetim programının hazırlanması ve uygulanması,

c) Sonuçların ve tavsiyelerin raporlanması,

ç) Raporların, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulması ve ilgili kamu idaresine gönderilmesi,


32

d) Raporların izlenmesi,

aşamalarından oluşur.

(2) Denetim sürecine ilişkin hususlar, kanunlar dikkate alınmak ve genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarından yararlanmak suretiyle hazırlanacak yönetmelik, standart ve rehberlerde belirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Sayıştay Raporları

Dış denetim genel değerlendirme raporu

MADDE 38 – (1) Kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri sonucunda denetim grup başkanlıklarınca düzenlenen denetim raporları, idareler itibariyle birleştirilir ve bir örneği Sayıştay Başkanlığınca ilgili kamu idaresine gönderilir. Denetim raporları, kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde cevaplandırılır. Bu cevaplar da dikkate alınarak yeniden düzenlenen denetim raporları Sayıştay dairelerinin görüşleri alınmak üzere raporun ilgili olduğu yılın bitimini takip eden mayıs ayı sonuna kadar Sayıştay Başkanlığına sunulur. Bu raporlara kamu idarelerinin cevapları da eklenir. Daireler, raporlar hakkındaki görüşlerini temmuz ayının onbeşine kadar Sayıştay Başkanlığına sunar. Daireler denetim raporları hakkında görüş oluştururken, söz konusu raporların bu Kanunda öngörülen amaç, çerçeve ve sınırlar içinde olup olmadığı yönünden inceleme yapar ve bu hususlara uygunluk taşımayan raporların düzeltilmesine ilişkin görüşünü Sayıştay Başkanlığına sunar.

(2) Dairelerce görüş bildirilen denetim raporları ile Sayıştayca mali konularda belirtilmesi uygun görülen diğer hususları da içeren dış denetim genel değerlendirme raporu hazırlanır ve Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alınır. Dış denetim genel değerlendirme raporu ile Kurulca görüş bildirilen kamu idarelerine ilişkin denetim raporları Sayıştay Başkanınca genel uygunluk bildirimi ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

(3) Dış denetim sonuçları kurum veya konu bazında müstakil raporlar halinde de hazırlanarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulabilir.

(4) Dış denetim genel değerlendirme raporu, faaliyet genel değerlendirme raporu ve bu Kanunun 42 nci maddesinde belirtilen raporlar ve değerlendirmeler çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve

Sayıştay Kanunu

33

hesap verme sorumluluklarını görüşür. Bu görüşmelere Sayıştay Başkanı veya denetimden sorumlu başkan yardımcısı ile kamu idarelerinin üst yönetici veya görevlendireceği yardımcısının ilgili bakanla birlikte katılması zorunludur.

(5) Kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere kamu idarelerinin sermayesinin doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yarısından fazlasına sahip bulundukları kuruluş ve ortaklıklarının denetimi, bu idarelerin denetimi ile birlikte gerçekleştirilir ve denetim sonucunda hazırlanan raporlar Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bilgi ve gereği için ilgili kamu idarelerine gönderilir.

Faaliyet genel değerlendirme raporu

MADDE 39 – (1) Kamu idareleri tarafından gönderilen idare faaliyet raporları, İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan mahallî idareler genel faaliyet raporu ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan genel faaliyet raporu denetim grup başkanlıklarınca denetim sonuçları da dikkate alınarak değerlendirilir.

(2) Denetim grup başkanlıklarınca bu konuda hazırlanan değerlendirme raporları esas alınarak hazırlanan faaliyet genel değerlendirme raporu, Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alındıktan sonra Sayıştay Başkanı tarafından mahallî idarelere ait olanlar hariç olmak üzere idare faaliyet raporları, genel faaliyet raporu ve mahallî idareler genel faaliyet raporu ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bir örneği Maliye Bakanlığına gönderilir. Mahallî idarelerin idare faaliyet raporları hakkındaki Sayıştay değerlendirmesinin bir örneği İçişleri Bakanlığına, bir örneği de ilgili mahallî idarenin meclisine gönderilir.

Mali istatistikleri değerlendirme raporu

MADDE 40 – (1) Maliye Bakanlığınca yayımlanan bir yıla ait malî istatistikler izleyen yılın mart ayı içinde; hazırlanma, yayımlanma, doğruluk, güvenilirlik ve önceden belirlenmiş standartlara uygunluk bakımından denetim grup başkanlıklarınca değerlendirilir.

(2) Bu amaçla düzenlenen değerlendirme raporu, Sayıştay Başkanınca Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü de alındıktan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve Maliye Bakanlığına gönderilir. Bu raporda yer alan değerlendirmelere ilişkin olarak Maliye Bakanı gerekli önlemleri alır.


34

Genel uygunluk bildirimi

MADDE 41 – (1) Sayıştay, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için düzenleyeceği genel uygunluk bildirimini, kesin hesap kanun tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

(2) Genel uygunluk bildirimi taslağı; denetim grup başkanlıklarınca denetim sonuçları ve faaliyet raporları dikkate alınarak hazırlanır. Uygunluk değerlendirmesinde kesin hesap kanunu tasarısında yer alan merkezi yönetim bütçe kanunu uygulama sonuçları, kamu idare hesapları esas alınarak saptanan sonuçlarla karşılaştırılır. Bu karşılaştırmada bunların uygunluk derecesiyle birlikte kamu idare hesaplarını oluşturan mali rapor ve tablolar ile kesin hesap kanunu tasarısı ekinde yer alan cetvel ve belgelerin güvenilirliği ve doğruluğu da değerlendirilir. Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulması gereken diğer hususlar da belirtilerek düzenlenen genel uygunluk bildirimi taslakları grup başkanlıklarınca Sayıştay Başkanlığına sunulur.

(3) Genel uygunluk bildirimi taslakları Sayıştay Genel Kurulunda görüşülerek son şekli verilir. Genel uygunluk bildiriminin görüşülmesi sırasında açıklamalarda bulunması için ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı çağrılabilir. Bu görüşmeler sırasında Maliye Bakanlığı adına bir yetkili ile Sayıştay Başsavcısı da hazır bulunur.

(4) Kesin hesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve hesapların kesin hükme bağlandığı anlamına gelmez. Genel uygunluk bildiriminin sunulmasından sonra kesin hesaplara ilişkin olarak ortaya çıkacak bulgular ilk genel uygunluk bildirimi ile birlikte ek olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

(5) Kesin hesap kanunu tasarılarına, kesin hesapların ait olduğu yılın sonuna kadar kesinleşmiş Sayıştay ilamlarının yerine getirilme oranını gösteren bir cetvel eklenir.

Diğer raporlar

MADDE 42 – (1) Denetim ve incelemeler sonucunda hazırlanan ve bu Kanunun diğer maddelerinde öngörülenler dışında kalan raporlardır. İlgili daire ve Rapor Değerlendirme Kurulu Sayıştay Başkanı tarafından belirlenen süreler içinde bu raporlar hakkında görüş bildirir.

Sayıştay Kanunu

35

(2) Sayıştay Başkanı, bu raporları Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar veya ilgili kamu idaresine gönderir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Denetimi ve Raporlanması

Denetim ve raporlama

MADDE 43 – (1) Denetim grup başkanlıklarınca bu Kanunun 4 üncü maddesinin son fıkrası kapsamında bulunan kuruluşların denetimi sonucunda hazırlanan yıllık denetim raporları, en geç ilgili olduğu yılın bitimini takip eden eylül ayı sonuna kadar Rapor Değerlendirme Kuruluna gönderilir. Rapor Değerlendirme Kurulu, ekim ayı sonuna kadar rapora son şeklini verir. Bu raporlar, Sayıştay Başkanlığınca denetlenen kuruluşa ve bir örneği de ilgili bakanlığa gönderilir. Kuruluşlar hazırlayacakları cevaplarını varsa yönetim kurullarından yoksa yetkili organlarından geçirmek kaydıyla, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde Sayıştaya ve ilgili bakanlığa gönderir. İlgili bakanlık bu cevapları kendi görüşleri ile birlikte en geç onbeş gün içinde Sayıştaya gönderir.

(2) Denetlenen kuruluşlara ait yıllık denetim raporları, kuruluş ve bakanlık cevapları en geç ilgili olduğu yılın bitimini takip eden yılın sonuna kadar Sayıştay Başkanı tarafından, 3346 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde ilgili komisyonda görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Bu raporlar aynı zamanda Devlet Planlama Teşkilatı ve Hazine müsteşarlıklarına gönderilir.

(3) Bu kapsamda, denetlenen kuruluşların, yıllık faaliyet sonuçlarını içeren genel rapor, kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla her yıl duyurulur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Denetim ve Raporlama ile İlgili Diğer Hususlar

Raporların kamuoyuna duyurulması

MADDE 44 – (1) Sayıştay raporları, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulduğu ve ilgili kamu idarelerine verildiği tarihten itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısı tarafından, kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar hariç kamuoyuna duyurulur.


36

(2) Savunma, güvenlik ve istihbarat ile ilgili kamu idarelerinin ellerinde bulunan devlet mallarının bu Kanun uyarınca yapılacak denetimi sonucunda hazırlanacak raporların kamuoyuna duyurulmasına ilişkin hususlar; ilgili kamu idarelerinin görüşleri alınarak Sayıştay tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Türkiye Büyük Millet Meclisinden gelen denetim talepleri

MADDE 45 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı; araştırma, soruşturma ve ihtisas komisyonlarının kararına istinaden Sayıştaydan, talep edilen konuyla sınırlı olmak kaydıyla denetimine tâbi olup olmadığına bakılmaksızın özelleştirme, teşvik, borç ve kredi uygulamaları dahil olmak üzere, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının hesap ve işlemleri ile aynı usule bağlı olarak, kullanılan kamu kaynak ve imkânlarından yararlanma çerçevesinde, her türlü kurum, kuruluş, fon, işletme, şirket, kooperatif, birlik, vakıf ve dernekler ile benzeri teşekküllerin hesap ve işlemlerinin denetlenmesini talep edebilir. Denetim sonuçları Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur.

(2) Türkiye Büyük Millet Meclisinden gelen denetim taleplerine öncelik verilir.

(3) Cumhurbaşkanlığı bu madde kapsamı dışındadır.

Diğer denetim raporlarından yararlanma

MADDE 46 – (1) Sayıştay, denetimler sırasında kamu idareleri hakkında hazırlanan diğer denetim raporlarından da yararlanır.

Uzman görevlendirme

MADDE 47 – (1) Sayıştay Başkanı, denetimler sırasında denetçiler tarafından gerekli görülmesi halinde, meslek mensuplarının koordinasyonunda çalışmak ve incelenecek konu ile sınırlı olmak üzere Sayıştay dışından uzman görevlendirmeye yetkilidir. Sayıştay dışından uzman görevlendirilme esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.

(2) Sayıştay Başkanının yazılı talebi üzerine ilgili kamu idaresince uygun görülen uzman personel görevlendirilir ve her türlü yardım sağlanır. Bu şekilde görevlendirilenler, görevli oldukları sürece kurumlarından izinli sayılır ve aylık, tazminat, yan ödeme ile diğer özlük ve sosyal haklarından yararlanmaya

Sayıştay Kanunu

37

devam eder. Bu personele görevleri süresince (20.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarı geçmemek üzere, aylık ek ödemede bulunulur. Bir aydan kısa süreli görevlendirmeler için kıst hesaplama yapılır. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir kesintiye tabi tutulmaz. Bu kişilere 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre ödeme yapılması gereken hallerde, aynı Kanunun 33 üncü maddesinin (b) bendinde sayılanlar için öngörülen ödemelerden yalnızca yol ve ikamet masrafı ödenir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Hesap Yargılaması

BİRİNCİ BÖLÜM

Yargılamaya Esas Rapor ve Daire İlamları

Yargılamaya esas rapor

MADDE 48 – (1) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında denetçiler tarafından kamu zararına yol açan bir husus tespit edildiğinde sorumluların savunmaları alınarak mali yıl sonu itibariyle yargılamaya esas rapor düzenlenir. Ancak bu Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen hususlara ilişkin düzenlenen yargılamaya esas raporlar için mali yıl sonu beklenmez. Yargılamaya esas raporun düzenlenmesinde, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap vermeyen sorumluların savunmaları dikkate alınmaz.

(2) Yargılamaya esas raporlar eki belgelerle birlikte Başkanlığa sunulur. Başkanlık bu raporları en geç onbeş gün içinde hesap yargılamasının yapılacağı daireye gönderir.

Yargılamaya esas raporların dairelerce incelenmesi ve hükme bağlanması

MADDE 49 – (1) Daire başkanları dairelerine verilen yargılamaya esas raporlar hakkında başsavcılığın yazılı düşüncesini alır.

(2) Daire başkanı başsavcılığın yazılı düşüncesini içeren yargılamaya esas raporu düşüncesini bildirmesi için üyelerden birine verir. Üye kendisine verilen yargılamaya esas rapor üzerinde gerekli incelemeyi yapar ve yazılı düşüncesi ile birlikte daire başkanlığına geri verir ve raporda konu edilen hesap ve işlemlerin yargılanmasına başlanır.


38

(3) Hesap yargılaması sırasında savcı da hazır bulunur ve görüşünü açıklar.

Hüküm ve tutanaklar

MADDE 50 – (1) Daireler tarafından yapılan hesap yargılaması sonucunda; hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna veya kamu zararının sorumlulardan tazminine hükmedilir. Bu hükümler dışında, gerekli görülen hususların ilgili mercilere bildirilmesine karar verilebilir.

(2) Verilen hüküm ve kararlar gerekçeli olarak tutanağa bağlanır ve daire başkanı ve üyeler tarafından imzalanır.

(3) Hesap yargılaması sırasında, mahkemelere veya yürütülen bir soruşturma için ilgili idari mercilere verilmiş olması nedeniyle belgeleri bulunmayan hesap yargılamasına konu olan bir işleme ilişkin bilgi ve belgelerin yeterli görülmemesi ve kovuşturma veya soruşturma sonucunun beklenmesine gerek görülen hallerde, bu hususlara ilişkin hesap ve işlemlerin yargılanması durdurularak, hüküm dışı bırakılabilir. Hüküm dışı bırakılan hususlara ilişkin noksanlıklar giderildikten sonra bu hesap ve işlemlerin yargılanmasına devam edilir.

İlamlar

MADDE 51 – (1) İlamlar gerekçeli olarak düzenlenir. İlamlardan ikişer nüshası daire başkanı ve üyeler tarafından imza edildikten sonra imzalı nüshalardan biri dairede alıkonulur, diğeri ve imzasız nüshaları rapor dosyası ile birlikte Sayıştay Başkanlığına verilir. Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği kimseler tarafından Sayıştay mührü ile mühürlenip imza edildikten sonra hesap yargılamasını yapan daire başkan ve üyeleri tarafından imzalanan nüsha Başkanlıkça saklanır.

(2) İlamlarda;

a) Daire ve karar numarası, ilgili kamu idaresinin adı ve denetim dönemi,

b) Raporu düzenleyen denetçinin, savcının ve ilamı yazan raportörün ad ve soyadları,

c) Sorumluların ve varsa vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları ile unvan ve adresleri,

ç) Denetçinin rapora konu ettiği hususların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti, savcının düşüncesi, istem sonucu ve sorumluların savunmalarının özeti,

Sayıştay Kanunu

39

d) Duruşma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunanların ad ve soyadları,

e) Kararın hukuki dayanakları ile gerekçesi, tazmin hükmolunan hallerde tazmin miktarı ve uygulanacak faizin başlangıç tarihi,

f) Tahsil edilmek suretiyle ilişiği giderilmiş hususlar ve ahizleri ile tahsilat miktarları,

g) Sorgu üzerine tahsil edilmiş olan miktarların yersiz tahsil edildiğine karar verilmesi durumunda, tahsilata ilişkin belgelerin tarih ve numarası, sorumluların ve ahizlerin ad ve soyadları ile iade gerekçesi,

ğ) Hüküm dışı bırakılan hususlar,

h) Kararın tarihi ve oybirliği veya oy çokluğu ile verilmiş olduğu ve varsa muhalefet şerhi,

ı) Hesap yargılamasını yapan daire başkan ve üyelerinin ad ve soyadları ile imzaları,

yer alır.

İlamların tebliği, tavzihi ve düzeltilmesi

MADDE 52 – (1) Sayıştay ilamları; sorumlulara, sorumluların bağlı olduğu kamu idarelerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığına, ilgili muhasebe birimine ve başsavcılığa tebliğ edilir.

(2) Sayıştay dairelerinden veya Temyiz Kurulundan verilen kararlar müphem ise taraflardan her biri bunların tavzihini yahut tarafların adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaların sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarının düzeltilmesini isteyebilir.

(3) Tavzih veya düzeltme dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazlasıyla verilir.

(4) Kararı vermiş olan daire veya Kurul işi inceler ve lüzum görürse dilekçenin bir nüshasını, tayin edeceği süre içerisinde cevap verilmek üzere, diğer tarafa tebliğ eder. Cevap iki nüsha olarak verilir; bunlardan biri tavzih veya düzeltmeyi isteyen tarafa gönderilir.

(5) Görevli daire veya Kurulun bu husustaki kararı taraflara tebliğ olunur.

(6) Tavzih veya düzeltme, kararın yerine getirilmesine kadar istenebilir.


40

İlamların infazı

MADDE 53 – (1) Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra doksan gün içerisinde yerine getirilir. İlam hükümlerinin yerine getirilmesinden, ilamların gönderildiği kamu idarelerinin üst yöneticileri sorumludur.

(2) İlamlarda gösterilen tazmin miktarı hüküm tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutularak, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur.

İKİNCİ BÖLÜM

Kanun Yolları

Kanun yollarına başvurma

MADDE 54 – (1) Temyiz, yargılamanın iadesi ve karar düzeltilmesi talepleri, Sayıştay Başkanlığına hitaben yazılmış imzalı dilekçe ile yapılır. Dilekçeler Sayıştay Başkanlığına verilir veya gönderilir. İlgililer isterlerse evrakın alındığına dair kendilerine bir alındı verilir.

(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Başvuruda bulunan kişinin ve varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin adı, soyadı, unvanı ve adresi.

b) İlamın tarihi, numarası.

c) İlgili hesabın adı ve yılı.

ç) Başvurunun konusu.

d) Hangi kanun yoluna başvurulduğu ve başvurunun hukuki sebepleri.

e) Varsa duruşma talebi.

(3) Dilekçelere ilgililer tarafından itirazlarını ispat edecek belgeler eklenir. Dilekçeler ve bunlara ekli belgelerin örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur.

(4) Dilekçelerin yukarıda belirtilen hususları ihtiva etmediğine, ilgisine göre Temyiz Kurulu veya dairece karar verilirse, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlatılması dilekçe sahibine tebliğ olunur. Bu süre içinde eksiklikler tamamlanmazsa, ilgisine göre Temyiz Kurulunca veya dairece başvurunun reddine karar verilir. Şu kadar ki, başvuru sahibinin kimliğini, imzasını, başvuru konusu ilam hükmünü ve hangi kanun yoluna hangi sebeple başvurulduğunu yeteri kadar belli edecek kayıtları ihtiva eden dilekçeler, diğer hususlar gösterilmemiş olsa bile kabul edilir.

Sayıştay Kanunu

41

Temyiz

MADDE 55 – (1) Sayıştay dairelerince verilen ilamlar Sayıştay Temyiz Kurulunda temyiz olunur. Bu Kurulca verilen kararlar kesindir.

(2) Sayıştay dairelerinin ilamları;

a) Kanuna aykırılık,

b) Yetkiyi aşmak,

c) Hesap yargılaması usullerine riayet etmemek,

gibi sebeplerle, 52 nci maddenin birinci fıkrasında yazılı ilgililer tarafından temyiz olunabilir.

(3) Temyiz süresi ilamın ilgiliye tebliğinden itibaren altmış gündür.

(4) Temyiz dilekçesiyle buna ekli evrak karşı tarafa tebliğ olunur. Cevap süresi tebliğden itibaren otuz gündür. Bu cevaplar temyiz edene tebliğ olunur. Temyiz eden buna onbeş gün içinde cevap verir. Bu cevaplar da karşı tarafa tebliğ olunur. Buna da onbeş gün içinde cevap verilir.

(5) Cevaplar alındıktan sonra veya taraflardan biri süresi içinde karşılık vermediği takdirde temyiz incelemesi yapılarak karara bağlanır.

(6) Taraflar dilekçelerinde duruşma istediklerini belirtmişlerse veya Temyiz Kurulu lüzum görürse tarafları davet ederek savunmalarını dinler ve açıklama isteyebilir. Sorumlular diğer ilgililer ile birlikte açıklamalarda bulunabilirler. Taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri gelirse onun açıklamaları dinlenir; hiçbiri gelmezse duruşma açılmaz, inceleme evrak üzerinde yapılır.

(7) Temyiz Kurulu temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik eder, bozar ya da Kurul üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırır. Bozma halinde evrak yeniden karara bağlanmak üzere o kararı veren daireye gönderilir.

(8) Daire ilk kararında ısrar eder ve bu ısrar üzerine temyiz olunarak tekrar Temyiz Kurulunca bozma kararı verilirse daire bu karara uymak zorundadır.

(9) Temyiz Kurulunun tazmin hükmünün kaldırılmasına ilişkin kararları, temyiz konusu ilam maddesindeki bütün sorumluları kapsar.

Yargılamanın iadesi

MADDE 56 – (1) 52 nci maddenin birinci fıkrasında yazılı ilgililer tarafından yargılamanın iadesi istenebileceği gibi Sayıştay dairelerince de doğrudan doğruya buna karar verilebilir.


42

(2) Yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır:

a) Hesapta maddi hata, isim yanlışlığı veya eksikliği bulunması, noksanlık veya mükerrerlik olması.

b) Hükme etki yapmış olan bir belgede sahtecilik bulunması.

c) Denetleme veya hesap yargılaması sırasında görülmeyen yanlış veya usulsüz bir işlemin hükümden sonra meydana çıkmış olması.

ç) Denetleme veya hesap yargılaması sırasında bulunmayan hükme tesir edebilecek bazı belgelerin hükümden sonra ortaya çıkması.

d) Hükme esas tutulan bir ilamın bozulma suretiyle ortadan kalkmış olması.

e) Bilirkişi veya uzmanın gerçeğe aykırı rapor düzenlediğinin ortaya çıkması.

(3) Yargılamanın iadesi isteminde bulunma süresi ilamın tebliği tarihinden itibaren beş yıldır.

(4) Yargılamanın iadesi isteminde bulunmak ilamın icrasını alıkoymaz. Yargılamanın iadesi dilekçesini inceleyen daire gerekli gördüğü takdirde, kanunen geçerli teminat karşılığında, icranın geciktirilmesine karar verebilir.

(5) Yargılamanın iadesi istemi, hükmü veren dairece incelenir ve ilk olarak yargılamanın iadesi talebinin kabulüne veya reddine karar verilir. Kabul kararı verilmesi halinde iade edilen hususlarla sınırlı olmak üzere hesap yargılaması yapılır.

(6) Türkiye Büyük Millet Meclisince kesin hesap kanunu tasarısının karara bağlanmış olması şahıs borçlarına etkili değildir.

Karar düzeltilmesi

MADDE 57 – (1) Temyiz Kurulu kararları hakkında, 52 nci maddenin birinci fıkrasında yazılı ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere aşağıdaki sebeplerle karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler:

a) Hükmün esasına etkili iddia ve itirazların kararda karşılanmamış olması.

b) Bir kararda aynı konu hakkında birbirine aykırı hükümler bulunması.

c) Temyiz incelemesi sırasında hükmün esasını etkileyen belgelerde hile ve sahtekârlığın ortaya çıkmış olması.

Sayıştay Kanunu

43

ç) Temyiz sebeplerinden en az birinin mevcut olması.

(2) Karar düzeltilmesi istem ve incelenmesi temyiz şekil ve usulleri dairesinde yürütülür.

(3) Temyiz Kurulu, karar düzeltilmesi isteminde ileri sürülen sebeplerle bağlıdır. Karar düzeltilmesi istemi, kesin hükmün yerine getirilmesine engel değildir. Verilen karar, ilgililere tebliğ edilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Hesap Yargılamasına İlişkin Diğer Hususlar

İçtihatların birleştirilmesi

MADDE 58 – (1) İşin gereği ve ibraz edilen belgelerin mahiyeti bir olduğu halde aynı konu hakkında dairelerce veya Temyiz Kurulunca verilen ilamlar birbirine aykırı ise Sayıştay Başkanı bu ilamları içtihatların birleştirilmesi için Genel Kurula gönderir.

(2) Sayıştay Başkanı birleşmiş içtihadın değiştirilmesi için de istemde bulunabilir.

(3) İçtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır. Bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları ile kamu idareleri ve sorumlular uymak zorundadır.

İdari nitelikteki kararların birleştirilmesi

MADDE 59 – (1) Dairelerin kararları veya bir dairenin iki kararı arasında aynı konuda aykırılık bulunur veya bir içtihadın değişmesine lüzum görülür ya da bu mahiyette bütün işlemlere uygulanabilecek kararlar almaya ihtiyaç duyulursa, konu Genel Kurulda görüşülerek karara bağlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır. Bu konunun görüşülmesinde Başsavcı da bulunur ve görüşünü açıklar. Bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları uymak zorundadır.

Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlık hali

MADDE 60 – (1) Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştayın kesinleşmiş kararları arasındaki uyuşmazlıklarda, 52 nci maddede belirtilen ilgililerin 56 ncı maddedeki esas ve usuller dairesinde


44

başvuruları üzerine Sayıştay kararı yargılamanın iadesi yoluyla görüşülerek uyuşmazlık Danıştay kararı doğrultusunda giderilir.

(2) Uyuşmazlığın bulunmadığı hakkındaki Sayıştay kararına karşı 52 nci maddede belirtilen ilgililerce Danıştaya başvurulduğu takdirde, bu hususa ilişkin Danıştay kararına uyulur.

(3) Uyuşmazlığın mevcut olmadığı tespit edilinceye kadar Sayıştay ilamının yerine getirilmesi durdurulur.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun uygulanacağı haller

MADDE 61 – (1) Bu Kanunda yargılama usulüne ve kanun yollarına ilişkin hüküm bulunmayan hallerde 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

BEŞİNCİ KISIM

Mali Hükümler, Personel ve Özlük İşleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Bütçe, Mali, Sosyal ve Diğer Haklar

Bütçe

MADDE 62 – (1) Sayıştay, genel bütçeye dahildir.

(2) Sayıştay Başkanlığı, bütçesini eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar ve bir örneğini Maliye Bakanlığına gönderir.

(3) Sayıştay bütçesine ilişkin iş ve işlemleri Sayıştay Başkanı yürütür.

(4) Çeşitli kanunların Bakanlar Kurulu kararına lüzum gösterdiği işlerden Sayıştay hizmetleriyle ilgili olanlar, Sayıştay Genel Kurulunun idari işler niteliğindeki kararlarıyla yürütülür.

(5) Sayıştayın muhasebe hizmetleri Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tarafından atanan muhasebe yetkilisince yerine getirilir.

Sayıştay mensuplarının hakları

MADDE 63 – (1) Aylık, ödenek, mali, sosyal, emeklilik ve diğer hakları ile teminatları bakımından;

Sayıştay Kanunu

45

a) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeleri, sırasıyla Yargıtay Birinci Başkanı, daire başkanları ve üyeleri,

b) Yukarıdakiler dışında kalan Sayıştay meslek mensupları kıdem, sınıf ve derecelerindeki birinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış, ikinci sınıf ve üçüncü sınıf hakim ve savcılar,

hakkındaki hükümlere tabidir. Ek göstergelere ilişkin olarak birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar için aranan “Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını kaybetmemiş olmak” şartı Sayıştay denetçileri için “birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş olmak” şeklinde uygulanır.

(2) Denetçi yardımcıları, hakim ve savcı adayları gibi aylık ve ek ödeme alırlar.

(3) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışında kalan meslek mensupları üçüncü sınıf, ikinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılır. Bunların sınıfları ile birinci sınıfa ayrılma şart ve yöntemleri, 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununda belirtilen esaslara göre Sayıştay Genel Kurulunca belirlenir.

(4) Meslek mensuplarının aylık, ödenek, mali, sosyal, emeklilik ve diğer hakları ile diğer hususlara ilişkin olarak bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2802 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

(5) Sayıştay denetçilerinin atanmaları ve görevde yükselmeleri, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu kararı ve Sayıştay Başkanının onayı ile olur. Sayıştay denetçilerinin yükselme süreleri iki yıldır.

(6) Sayıştay denetçilerinden yükselme sürelerini dolduranların bulundukları kadroda üst derece aylığı verilerek veya üst kadroya atanarak yükselmelerinde sicillerine göre belirlenecek yeterlik esastır. Bunların yükselebilmeleri, üst üste iki sicillerinin olumlu olmasına bağlıdır. Üç sicil döneminde iki olumlu sicil alanlar da yükselebilirler.

(7) Boşalan bir üst kadroya atanmada aynı derecede yeterli olanlar birden fazla ise; disiplin cezası almamış bulunmak, mesleki inceleme ve yayınlarda bulunmuş olmak ve kıdem tercih sebepleri sayılır. Tercih sebepleri yoksa yapılacak sınavda üstün başarı gösterenler yükseltilir.

(8) (Mülga: 11/10/2011-KHK-666/1 md.)


46

İzin ve çalışmaya ara verme

MADDE 64 – (1) Daire başkanları ve üyelerin izin ve geçici görevleri Sayıştay Başkanının onayıyla olur. Sayıştay Başkanının izin ve geçici görevleri kendi takdirine göre uygulanır.

(2) Daire başkanları ve üyeler dışında kalan Sayıştay meslek mensuplarının izinleri hakkında 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

(3) (Değişik birinci cümle: 8/8/2011-KHK-650/31 md.; İptal cümle: Anayasa Mahkemesi’nin 18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.: 2012/108 sayılı Kararı ile.; Yeniden düzenleme: 27/6/2013-6494/29 md.) Sayıştay Genel Kurulu, Temyiz Kurulu, Daireler Kurulu ve daireleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler. Bu müddet içinde Rapor Değerlendirme Kurulu ile Sayıştaya gelecek ivedi işlere bakmak ve gereken kararları vermek üzere sıra ile bir daire çalışmaya devam eder.

(4) 66 ncı madde hükmü saklı kalmak üzere çalışmaya ara verme süresince Daireler Kuruluna ilişkin görevlerden gecikmesinde sakınca görülenler görevli daire tarafından yerine getirilir.

(5) Sayıştay Başkanı çalışmaya ara verme süresi içinde daire ve kurulları toplantıya çağırabilir.

(6) Çalışmaya ara verme süresi içinde görevli olan daire başkanları ve üyeler, takip eden yılın sonuna kadar aynı müddetle izinlerini kullanabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Disiplin ve Ceza İşleri

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler hakkında disiplin kovuşturması

MADDE 65 – (1) Daire başkanları ve üyelerin görevlerinin vakar ve şerefi ile bağdaşmayan veya hizmetin aksamasını mucip olan hal ve hareketleri görülür veya öğrenilirse, Sayıştay Başkanı durumu inceledikten sonra sonucuna göre, haklarında disiplin kovuşturması yapılır.

(2) Sayıştay Başkanının yukarıda yazılı hal ve hareketlerinin görülmesi veya öğrenilmesi halinde, Yüksek Disiplin Kurulu Başkanı, olayı Yüksek Disiplin Kuruluna intikal ettirir.

Sayıştay Kanunu

47

(3) Yüksek Disiplin Kurulu, eldeki bilgi ve delillere ve isnat olunan hal ve hareketin mahiyetine göre disiplin kovuşturması yapılmasına yer olup olmadığını takdir eder. Kurul, disiplin kovuşturması yapılmasına karar verirse, Kurul dışındaki daire başkanları ve üyeler arasından seçeceği üç kişiyi soruşturma yapmakla görevlendirir.

(4) Soruşturmayı yapmakla görevlendirilenler, ilgiliye isnat olunan hal ve hareketi bildirir; lüzum gördükleri kimseleri yeminle dinler, konu ile ilgili bilgileri toplar ve sübut delillerini tespit eder. Bütün kamu idareleri ile gerçek ve tüzel kişiler, sorulan hususlara cevap vermek ve soruşturmaya ilişkin diğer istekleri yerine getirmek zorundadır. Soruşturmayı yapanlar, yaptıkları soruşturmaları ve elde ettikleri bilgi ve delilleri gösteren ve bunlara göre disiplin cezaları verilmesine yer olup olmadığı hakkındaki kanaatlerini belirten bir rapor hazırlayıp dayanak belgelerini de bu rapora ekleyerek Yüksek Disiplin Kuruluna verirler.

(5) Kurul Başkanı soruşturma sonucunu ilgiliye yazılı olarak bildirir ve yedi günden az olmamak üzere tayin edeceği süre içinde yazılı savunmasını vermeye davet eder. Kurul Başkanı, soruşturma dosyasını raportör olarak Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinden birine havale eder. Kurul işi evrak üzerinde inceler ve gerekirse soruşturmanın genişletilmesine ve derinleştirilmesine karar verir.

(6) Yüksek Disiplin Kurulu, yedi günden az olmamak üzere süre vererek ilgilinin ek savunmasını alır ve isnat olunan hal ve hareketi sabit görmezse dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir. Kurul bu hal ve hareketleri sabit gördüğü takdirde bunların mahiyetine ve ağırlığına göre ilgilinin uyarılmasına veya istifa etmeye yahut emekliliğini istemeye davete karar verir.

(7) İlgilinin uyarılmasına karar verildiği takdirde, Kurul kararı Sayıştay Başkanı tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Karar Sayıştay Başkanı hakkında ise Yüksek Disiplin Kurulu Başkanınca tebliğ olunur.

(8) Yüksek Disiplin Kurulunca hizmet süresine göre istifa etmeye yahut emekliliğini istemeye davete karar verilmesi halinde, olay en geç bir hafta içinde bir defa da Sayıştay Genel Kurulunda görüşülür. Bir haftalık süre, kanuni tatillere ve 64 üncü madde gereğince çalışmaya ara verme süresine rastlarsa, bu tatillerin bitimi tarihinden başlar. Genel Kurul, Yüksek Disiplin Kurulu kararını onaylar veya ilgilinin uyarılmasına karar verir. Bu halde Genel Kurul, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile toplanarak katılanların üçte iki çoğunluğu ile karar verir. Hakkında kovuşturma yapılan üye toplantıya katılamaz. Genel Kurul kararı ilgiliye yukarıda açıklanan esaslar dairesinde tebliğ edilir.


48

(9) İlgili, emekliliğini istemeye veya istifa etmeye davete dair karara, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde uymazsa istifa etmiş sayılır. İlgili, bu süre içinde izinli kabul edilir.

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler hakkında ceza kovuşturması

MADDE 66 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyelerden birinin görevleri sebebiyle işlediği iddia edilen bir suçtan dolayı Sayıştay Genel Kurulunca seçilecek üç daire başkanı ve iki üyeden kurulu bir heyet tarafından ön inceleme yapılarak hazırlanacak rapor ile sair evrak soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine esas alınmak üzere Daireler Kuruluna verilir. Bu Kurulun soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı kendiliğinden ve soruşturma izni verilmesine ilişkin katılanların üçte iki çoğunluğu ile verilen karar, itiraz üzerine Genel Kurulca incelenir. İtiraz süresi kararın tebliği tarihinden itibaren onbeş gündür. Genel Kurulun soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararı kesindir. Soruşturma izni verilmesine ilişkin karar katılanların üçte iki çoğunluğu ile alınır.

(2) Soruşturma kurulunun seçimine ilgililer katılamaz. Soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi kararına ilişkin görüşmelere soruşturma kurulu üyeleri ile ilgililer katılamaz.

(3) Yukarıdaki fıkrada yazılı olanların görev sırasında, ancak ilgilinin görevi ile ilgisi bulunmayan şahsi bir suç işlemeleri halinde soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verilmesi işlemi bu maddede yazılı usuller dairesinde yürütülür.

(4) Daireler Kurulu kararları şahsi davacılar varsa onlara da tebliğ olunur.

(5) Soruşturma izni verilmesine ilişkin verilen kesin karar üzerine dosya Anayasa Mahkemesine tevdi olunur.

(6) Bunların görevleri ile ilgisi bulunmayan şahsi bir suç işlemeleri halinde yapılacak kovuşturmada Yargıtay üyelerinin şahsi suçlarının kovuşturmasına ilişkin hükümler uygulanır.

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensupları hakkında disiplin kovuşturması

MADDE 67 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensuplarının; mesleğin vakar ve şerefi ile bağdaşmayan veya

Sayıştay Kanunu

49

hizmetin veya görevlerinin aksamasını mucip olan, çalışma düzenini veya disiplini bozan hal ve hareketleri görülmesi veya öğrenilmesi üzerine Sayıştay Başkanı durumu inceledikten sonra sonucuna göre haklarında bu Kanun hükümleri uyarınca disiplin kovuşturması yapılmak üzere Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kuruluna bildirir.

(2) Bu Kurul eldeki bilgi ve karinelere ve isnat olunan hal ve hareketin mahiyetine göre disiplin kovuşturması yapılmasına lüzum olup olmadığını takdir eder.

(3) Kovuşturma yapılmasına karar verilirse, Kurulca Kurul dışından seçilecek bir üyenin başkanlığında bir uzman denetçi ile bir başdenetçiden teşekkül eden kurul tarafından soruşturma yapılır.

(4) Soruşturma şekli ve raporun verilmesi, rapor üzerinde Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunca yapılacak işlemle diğer hususlar hakkında 65 inci maddede yazılı hükümler uygulanır.

(5) Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunca dosya üzerinde gizli olarak yapılan inceleme ve görüşme sonunda isnat olunan hal ve hareket sabit görülmezse dosyanın işlemden kaldırılması, bu hal ve hareket sabit görüldüğü takdirde 68 inci maddede yazılı disiplin cezalarından birinin verilmesi karar altına alınır.

Disiplin cezaları

MADDE 68 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki Sayıştay meslek mensuplarına uygulanacak disiplin cezaları hakkında 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensupları hakkında ceza kovuşturması

MADDE 69 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensuplarının görevleri sebebiyle bir suç işlediklerinin iddia edilmesi halinde Sayıştay Başkanı tarafından görevlendirilecek bir üyenin başkanlığında bir uzman denetçi ile bir başdenetçiden teşekkül eden bir kurul ön incelemeyi yaparak düzenleyeceği raporu Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kuruluna verir. Bu Kurul soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verir.


50

(2) Karar şüpheliye varsa şikayetçiye tebliğ edilir. İlgililerin, tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde karara itirazları halinde dosya bir defa da Yüksek Disiplin Kurulunda incelenir. Bu Kurulca da soruşturma izni verilmesine karar verilirse dosya Yargıtaya tevdi olunur. Kurulca verilen kararlar ilgililere tebliğ edilir. Yargılama Yargıtayın görevli ceza dairesinde yapılır.

(3) Bunların kişisel suçları hakkında, soruşturma ve kovuşturma yetkisi Ankara Cumhuriyet Başsavcısı ve Ağır Ceza Mahkemesine, grup başkanlığı kurulan illerde ise; grup başkanlığının kurulduğu ilin Cumhuriyet başsavcısı ve ağır ceza mahkemesine aittir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Meslek Mensuplarına İlişkin Diğer Hususlar

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyelerin teminatı

MADDE 70 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler azlolunamaz, 65 inci madde hükmü saklı kalmak kaydıyla kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekliye sevkedilemez.

(2) Ancak memuriyetten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı kesin hüküm giymiş olanların görevleri kendiliğinden, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği tam teşekküllü resmi hastane sağlık kurulu raporuyla anlaşılanların görevleri Sayıştay Genel Kurulu kararıyla sona erer.

Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensuplarının görevden uzaklaştırılması

MADDE 71 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensuplarının görevlerine, bu Kanunda yazılı haller dışında son verilemez, aylık ve diğer hakları ellerinden alınamaz. Bunlar, meslek mensupları için tesis edilmiş sınıflardan başka bir sınıftaki görevde çalıştırılamazlar.

(2) Ancak memuriyetten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı kesin hüküm giymiş olanların görevleri kendiliğinden sona erer. Sağlık bakımından görevlerini yerine getiremeyecek durumda oldukları tam teşekküllü resmi hastane sağlık kurulu raporuyla anlaşılanların da görevine Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla son verilir.

(3) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensuplarından haklarında disiplin veya ceza kovuşturması yapılmasına karar

Sayıştay Kanunu

51

verilen ve görevi başında kalmasında soruşturmanın veya hizmetin gereği bakımından sakınca görülenler, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu kararıyla geçici bir süre için Sayıştay Başkanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir.

(4) Görevden uzaklaştırma ile tekrar işe başlatma ve bunlarla ilgili diğer hususlar hakkında 657 sayılı Kanunun görevden uzaklaştırma ile ilgili hükümleri uygulanır.

Meslek mensupları ve savcıların sicilleri

MADDE 72 – (1) Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensupları ile savcıların sicilleri her takvim yılı sonunda, kişisel ve mesleki nitelikleri, bulundukları görevlerdeki performansları, görevleri ile ilgili kanun, nizam ve mesleki etik kurallarına uyumları ve rapor değerlendirme puanları göz önünde tutularak yükselmeye yeterli olup olmadıklarını belirtecek şekilde;

a) Bölüm başkanları ve grup başkanları ile Başkanlık danışmanı olarak görevlendirilen denetçiler hakkında ilk derecede ilgili başkan yardımcısı, ikinci derecede Sayıştay Başkanı,

b) Kurullarda görevli en kıdemli denetçi hakkında ilk derecede ilgili kuruldan bir üye, ikinci derecede ilgili kurul başkanı,

c) Dairelerde görevli en kıdemli denetçi hakkında ilk derecede ilgili daireden bir üye, ikinci derecede ilgili daire başkanı,

ç) Uzman denetçiler, başdenetçiler, denetçiler ve denetçi yardımcıları hakkında, ilk derecede ilgili olduğu grup başkanı, kurullarda veya dairelerde en kıdemli denetçi; ikinci derecede, dairelerde ve kurullarda görevli olanlar için ilgili daire başkanı veya kurul başkanı, diğer yerlerde görevli olanlar için ise bir üye,

d) Başsavcı için Sayıştay Başkanı, savcılar için birinci derecede başsavcı, ikinci derecede Sayıştay Başkanı,

tarafından düzenlenir.

(2) Birinci ve ikinci derece siciller arasında aykırılık olması halinde, Genel Kurulca her yıl için seçilecek bir daire başkanı ile dört üyeden oluşan bir komisyonun verdiği sicil geçerlidir.


52

(3) Sicil notunun yüzde yirmisi, raporların hükme bağlanması veya görüşülmesi sonrasında rapora daire ve kurulca verilen rapor değerlendirme puanından oluşur.

(4) Görevlerinde başarı gösteremedikleri veya yükselmeye yeterli olmadıkları yolunda sicil alanlara ve yeterli bulundukları halde diğerlerinin tercihi sebebiyle yükseltilmeyenlere durum Sayıştay Başkanı tarafından izleyen yılın mart ayı sonuna kadar gizli bir yazı ile bildirilir.

(5) İki defa üst üste olumsuz sicil alanın sicil amirleri değiştirilir.

(6) Üç defa üst üste olumsuz sicil alan meslek mensuplarına, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayı üzerine emekliliklerini istemeleri veya istifa etmeleri bildirilir. Bir ay içinde bu davete uymayanlar istifa etmiş sayılır.

(7) Yukarıda öngörülen hususların uygulama şekli yönetmelikle düzenlenir.

Başka görev yasağı

MADDE 73 – (1) Özel bir kanun ile olmadıkça Sayıştay mensupları, kamu idareleri ile gerçek ve tüzel kişiler yanında paralı veya parasız hiçbir görev alamaz ve bilirkişilik yapamazlar. Ancak kooperatifler ve hayır kurumlarının yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar, üniversite veya diğer eğitim ve öğretim kurumlarında Başkanın onayı ile mesleki konularda ders verenler, ilmî ve mesleki araştırma ve yayınlarda bulunanlar, Sayıştay Başkanlığının bilgisi dahilinde davet olundukları milli ve milletlerarası kongre, konferans ve toplantılara katılanlar için bu madde hükümleri uygulanmaz.

(2) Sayıştay meslek mensupları, Sayıştay Başkanının izniyle kamu idarelerinde bir göreve atanabilir. Bu şekilde bir göreve atananlardan Sayıştaya dönmek isteyenler, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı üzerine, Sayıştay Başkanının onayı ile yeniden atanır. Özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere bunların kurum dışında görevli oldukları süre meslekte geçmiş gibi değerlendirilir. Bu kişiler görev yaptıkları idarenin denetiminde üç yıl süre ile görevlendirilemez.

(3) Bu maddeye aykırı hareket edenlerin durumları disiplin kurullarınca karara bağlanır. Genel hükümler saklıdır.

Sayıştay Kanunu

53

Yabancı ülkelere gönderilme

MADDE 74 – (1) Bilgi ve görgülerini artırmak, meslekleriyle ilgili araştırma yapmak, kurs ve öğrenim görmek üzere seçilen ya da iç veya dış burstan yararlanan meslek mensupları iki yılı; yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda çalışmak üzere görevlendirilenler ise beş yılı aşmamak üzere Sayıştay Başkanınca yurt dışına gönderilebilirler. Bu süreler, gerekirse en çok bir katına kadar uzatılabilir.

(2) Bu surette yurt dışına gidip altı aydan fazla yurt dışında kalanlar, yurda dönüp mesleğe başladıktan sonra iki kat süre ile mecburî hizmet yapmak zorundadırlar. Mecburi hizmet yapmadan görevden ayrılmak isteyenler, yurt dışında kaldıkları sürede kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemelerin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki kat olarak ödemekle yükümlüdürler.

(3) Yabancı ülkelere gönderilenlerin; derece yükselmeleri, kademe ilerlemeleri, emeklilik, mali hakları, yükümlülükleri, giderlerinin karşılanması, aylık ve ödeneklerinin transferi konularında Devlet memurlarına ilişkin hükümler uygulanır.

(4) Yurt dışına gönderilme usul ve esasları çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Eğitim ve yayın

MADDE 75 – (1) Sayıştay, denetim ve diğer faaliyetleri ile ilgili eğitim ve yayın hizmetleri verebilir. Bu hizmetlerin ücretlendirilmesi sonucunda elde edilen gelirler bütçeye gelir kaydedilir. Bu faaliyetlerde görevlendirilenlere yapılacak ödemeler, telif ücretleri ve diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

(2) (Ek fıkra: 11/10/2011 – KHK – 662/63 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 3/4/2013 tarihli ve E.: 2011/142, K.: 2013/52 sayılı Kararı ile.) 5



5 Sözkonusu iptal kararı 29/5/2014 tarihinden başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmiştir.


54

Kıyafet

MADDE 76 – (1) Sayıştay meslek mensupları ile Başsavcı ve savcıların resmi kıyafetleri ile bunların giyilme yer ve zamanları yönetmelikle düzenlenir.

ALTINCI KISIM

Diğer Hükümler

Belgelerin saklanması

MADDE 77 – (1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgi ilgili idarenin muhasebe biriminde, diğer idarelerin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgi ilgili idarelerce saklanır. Bu belge ve bilgilerin Sayıştaya gönderilmesi ve Sayıştay tarafından ilgili idareye iadesi, ilgili idarece saklanması ve yok edilmesine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Sayıştayca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

Suç teşkil eden fiiller

MADDE 78 – (1) Denetim ve incelemeler sırasında suç teşkil eden bir fiile rastlandığı takdirde, ilgili denetçi tarafından derhal deliller tespit edilerek durum Sayıştay Başkanlığına bildirilir. Sayıştay Başkanının görevlendireceği dairece onbeş gün içinde yapılacak inceleme sonucunda toplanan ilk delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi halinde, gereği yerine getirilmek üzere dosya sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere Cumhuriyet savcılığına gönderilmesi için Sayıştay Başsavcılığına verilir.

Adli, idari ve askeri mahkemelerce verilen hükümler, Sayıştayın denetim yapmasına ve hükme bağlamasına engel değildir.

Sayıştayın denetlenmesi

MADDE 79 – (1) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 28/2/2013 tarihli ve E.: 2011/21 K.: 2013/36 sayılı Kararı ile.)

Sayıştay Kanunu

55

Yetki

MADDE 80 – (1) Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Sayıştay Başkanlığı yetkilidir.

Çeşitli hükümler

MADDE 81 – (1) (14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)

(2) Sayıştayın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası üzerindeki denetim yetkisi; 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinde sayılan temel görev ve yetkileri dışında kalan faaliyetlerle ilgili hesap ve işlemlerle sınırlıdır.

Kaldırılan hükümler

MADDE 82 – (1) Bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla;

a) Geçici 11 inci maddesi hariç, 21/2/1967 tarihli ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu ile ek ve değişiklikleri,

b) 24/6/1983 tarihli ve 72 sayılı Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile ek ve değişiklikleri,

c) Diğer kanunların Sayıştay denetiminden istisna veya muafiyet tanıyan hükümleri ile bu Kanuna aykırı hükümleri,

yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan Sayıştay raporlarının ve bu Kanunun 79 uncu maddesi uyarınca hazırlanan denetim sonuçlarının Mecliste görüşülme esas ve usulleri Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde belirtilir.

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunda öngörülen yönetmelik, standart, rehber ve diğer düzenlemeler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde çıkarılır.

(2) 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Sayıştay Başkanlığına ait cetvellerinde yer alan kadroların kullanılmasına devam olunur.

(3) Ekli (1) ve (2) sayılı listelerde belirtilen kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Sayıştay Başkanlığına ilişkin (I) ve (II) sayılı


56

cetvellerine eklenmiş ve ekli (3) sayılı listede belirtilen kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Sayıştay Başkanlığına ilişkin (II) sayılı cetvelinden çıkarılmıştır.6

(4) Bu Kanunun yayımı tarihinde Sayıştay Başkanlığına ait kadrolarda bulunan meslek mensupları ile yönetim mensupları aynı unvanlı kadrolara; savcı, savcı başyardımcıları ve savcı yardımcıları ise savcı kadrolarına atanmış sayılır.

GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan Sayıştay Başkanı, Başkan seçildiği tarihte geçerli olan süreyi tamamlar.

(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanmış seçim, denetim ve hükme bağlama işlemleri 832 sayılı Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılır.

(3) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Rapor Değerlendirme Kurulu ve Temyiz Kurulu üyelikleri için en geç üç ay içinde seçim yapılır. 26 ncı madde gereğince Temyiz Kurulu üyelerinin dörtte birinin yenileneceği ilk seçimde en az oy alan üyelerin yerine seçim yapılır.

(4) 15 inci maddede belirtilen oran sağlanıncaya kadar, boşalan üyeliklere yapılacak seçimlerde eksik olan kontenjan için seçim yapılır. Bu oranların uygulanmasında tamsayı yanında meydana gelen kesirler Sayıştay meslek mensupları kontenjanına aktarılır.

(5) Diğer kanunlarda 832 sayılı Kanuna yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.

GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun personeli, araç, gereç ve her türlü taşınır ve taşınmaz malları ve bütçesi Sayıştaya devredilmiştir. Devirle ilgili işlemler Sayıştay Başkanınca yerine getirilir.

(2) Sayıştaya devredilen Yüksek Denetleme Kurulunda, devir tarihi itibariyle çalışmakta olan; başkan ve üyeler başka bir işleme gerek kalmaksızın ve kadro şartı aranmaksızın birinci sınıfa ayrılmış, birinci sınıfa ayrıldıktan sonra dokuz yılını tamamlamış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş Sayıştay uzman denetçisi; başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcıları kazanılmış hak aylık derecelerine uygun Sayıştay uzman denetçisi, Sayıştay başdenetçisi, Sayıştay denetçisi ve Sayıştay denetçi yardımcısı kadrolarına atanmış sayılır. Sayıştay uzman denetçiliğine atanmış sayılan başdenetçi

6 Bu fıkrada yer alan kadrolarla ilgili olarak 19/12/2010 tarihli ve 27790 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.

Sayıştay Kanunu

57

ve denetçilerin birinci sınıfa ayrılmalarına ve uygulamaya ilişkin hususlar bu Kanun çerçevesinde Sayıştay Genel Kurulunca belirlenir.

(3) Kurulda görevli sözleşmeli personel, sözleşmeli statüde geçen hizmet süreleri, öğrenim durumları itibariyle yükselebilecekleri dereceyi aşmamak şartıyla, 657 sayılı Kanunun ek geçici 1, 2 ve 3 üncü maddeleri ile 2/2/2005 tarihli ve 5289 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerine Bir Derece Verilmesi Hakkında Kanun hükümleri dikkate alınarak tespit edilecek kazanılmış hak aylık derecelerine uygun kadrolara Sayıştay Başkanınca atanır.

(4) Devredilen personelden bu madde uyarınca yeni bir kadroya atananların atandıkları kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali hakları toplamı net tutarının (fazla çalışma ücreti hariç), eski kadro veya pozisyonlarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ücret, ek gösterge, ikramiye (bir aya isabet eden tutar), her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali hakları toplamı net tutarından az olması halinde aradaki fark, farklılık giderilinceye kadar atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir.

(5) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından başlatılan denetimler, 72 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre Sayıştay tarafından sonuçlandırılır.

(6) 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 3346 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna yapılmış olan atıflar Sayıştaya yapılmış sayılır.

GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisinin, 23 üncü Dönem 2 nci Yasama Yılı 1/10/2007 tarihli 1 inci Birleşimine ait Tutanak Dergisine ekli 1 numaralı Gelen Kağıtlar Listesinde Tezkereler kısmında yayımlanan Sayıştay Başkanlığı tezkerelerinden (3/12) ila (3/84) esas numarası (bu numaralar dahil) verilmiş bulunan 73 adet Sayıştay Başkanlığı tezkeresi işlemden kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 83 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 84 – (1) Bu Kanun hükümlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı yürütür.


58

6085 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER

(1) 21/2/1967 tarihli ve 832 sayılı Kanunun Geçici 11 inci Maddesi:7

Geçici Madde 11 – (Ek: 19/11/2009 – 5924/2 md.)

2/2/2009 – 6/2/2009 tarihleri arasında yapılan Sayıştay denetçi yardımcısı adaylığı sözlü sınavında başarısız sayılanlar, bu Kanun hükümlerine göre mülakata alınırlar. Bu Kanunun 9 uncu maddesinin yedinci fıkrasındaki “yetmiş” ibaresi, bu mülakatta “elli” olarak uygulanır.

2/2/2009 – 6/2/2009 tarihleri arasında yapılan sınav sonucuna göre atananların, sınav sonucuna ilişkin hakları saklıdır. Bu adayların eğitimleri ve stajları kaldığı yerden devam eder.

Bu Kanunun 9 uncu maddesinde öngörülen yönetmelik bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç üç ay içerisinde çıkarılır.

7 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki “Geçici 11 inci maddesi hariç, 21/2/1967 tarihli ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu ile ek ve değişiklikleri …yürürlükten kaldırılmıştır.” Hükmüne istinaden 832 sayılı Kanunun mezkur maddesi işlenemeyen hüküm olarak burada muhafaza edilmiştir.

Sayıştay Kanunu

59

6085 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN İPTAL EDİLEN HÜKÜMLERİN

YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

Değiştiren Kanunun/

İptal Eden Anayasa

Mahkemesinin Kararının

Numarası

6085 sayılı Kanunun değişen

veya iptal edilen maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi

KHK/662 4, 20, 75 2/11/2011

KHK/650 64 1/1/2012

KHK/666 63

31/12/2011 tarihinden

geçerli olmak üzere

2/11/2011 tarihinde

6353 35 12/7/2012

Anayasa Mahkemesi’nin

27/12/2012 tarihli ve E.:

2012/102 K.: 2012/207 sayılı

Kararı

35

2/4/2013

Anayasa

Mahkemesi’nin 18/7/2012

tarihli ve E.: 2011/113 K.:

2012/108 sayılı Kararı

64 üncü maddenin üçüncü

fıkrasının birinci cümlesi 1/1/2013 tarihinden

başlayarak altı ay sonra

(1/7/2013)

6494 64 7/7/2013

6495 4 2/8/2013

Anayasa

Mahkemesi’nin 18/7/2012

tarihli ve E.: 2011/21 K.:

2013/36 sayılı Kararı

79

6/3/2014

Değiştiren Kanunun/ İptal

Eden Anayasa Mahkemesinin

Kararının Numarası

6085 sayılı Kanunun değişen

veya iptal edilen maddeleriYürürlüğe Giriş Tarihi


3/4/2013 tarihli ve E.:

2011/142, K.: 2013/52 sayılı

Kararı

20, 75 29/5/2014 tarihinden

başlayarak dokuz ay sonra


4/12/2014 tarihli ve

E.:2013/114, K.:2014/184 sayılı

Kararı

4

16/7/2015 tarihinden


(16/1/2016)

61

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İLE FONLARIN TÜRKİYEBÜYÜK MİLLET MECLİSİNCE DENETLENMESİNİN

DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN 1

Kanun No : 3346Kabul Tarihi : 02.04.1987R.G. Tarih ve Sayısı : 9.4.1987 - 19426

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç

Madde 1 – Bu Kanunun amacı, kamu iktisadi teşebbüslerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince kuruluş amaçlarına göre denetlenmesine dair usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2 – Ödenmiş sermayesinin yarısından fazlası kamu tüzelkişilerince sağlanmış olan kurumlar ile bu kurumların ödenmiş sermayesinin yarısından fazlasını sağlamış oldukları diğer kurumlar ve yukarıda sayılanlardan olmamakla beraber kendilerine bazı kamu yetki ve görevleri verilmiş olup galip vasıfları bu kamu hizmetlerini yürütmek olan ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından olmayan özel kanunlara tabi kurumlar ve İller Bankası, bu Kanunla konulan denetime tabidirler.

Mahalli idarelerin ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, ödenmiş sermayesinin yarısından fazlasını sağladıkları kurumlar ile bu kurumların ödenmiş sermayesinin yarısından fazlasını sağladıkları kurumlar (...)2 bu Kanunla konulan denetime tabi değildirler.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kamu İktisadi Teşebbüsü sayılmaz. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ile (...)2 bu Kanunla konulan denetime tabi değildir. Sözü geçen bankaların Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi Anayasanın 162 nci maddesinde söz konusu milli bütçenin incelenmesi yoluyla yapılır.

1 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesiyle, bu Kanunda Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna yapılmış olan atıfların Sayıştaya yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

2 Bu aralardaki ibareler 28/1/1988 tarih ve E. 1987/12, K. 1988/3 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edilmiş olup, bu karar 7.4.1989 tarihinde yürürlüğe girmiştir.


62

İKİNCİ BÖLÜM

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu

Komisyonun kuruluşu

Madde 3 – Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesini sağlamak üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisince seçilecek 35 milletvekilinden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu kurulmuştur.

Bu Komisyon üyelikleri için, bir yasama döneminde iki seçim yapılır. (Değişik son cümle: 1/12/2011-6253/41 md.) İlk seçilenlerin görev süresi iki yıldır, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.

Türkiye Büyük Millet Meclisinde mevcut siyasi parti grupları ve siyasi parti grubu mensubu olmayanlar, Meclisteki sayılarının - boş üyelikler hariç - üye tamsayısına nispet edilmesiyle bulunacak yüzde oranına uygun olarak Komisyonda temsil edilirler. Siyasi parti grubu mensubu olmayanların temsili siyasi parti gruplarının temsilini engelleyecekse, siyasi parti grupları herhalde kendilerine düşen sayıları aşmamak şartıyla tercih olunur.

Komisyona Başkan, Başkanvekili, Sözcü ve Katip seçimi3

Madde 4 – Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu, dönem başında iki yıl için bir başkan, bir başkanvekili, bir sözcü ve bir de katip seçer. (Değişik son cümle: 1/12/2011-6253/41 md.) İkinci devre için seçilenlerin görev süresi o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.

Altkomisyonların ve raportörlerin seçimi

Madde 5 – Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu Başkanı, Komisyonun tasvibini almak suretiyle kamu iktisadi teşebbüslerinin durumunu incelemek üzere raportörler seçebilir ve alt komisyonlar kurabilir. (Değişik son cümle: 1/12/2011-6253/41 md.) Alt komisyonlar da, ilk devre için iki yıl, ikinci devre için ise o yasama döneminin sonuna kadar görev yaparlar.

Başkan, başkanvekili, sözcü ve katip altkomisyonlarda lüzumu halinde görev alabilirler.

3 1/12/2011 tarihli ve 6253 sayılı Kanunun 41 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “iki yasama yılı” ibaresi “iki yıl” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun

63

Komisyonun toplantı ve karar yetersayısı

Madde 6 – Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu, üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiç bir şekilde üye tam sayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Denetlenmesi

Komisyonun İnceleme Usulleri

Madde 7 – Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu,Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun raporlarıyla Başbakanlığın sevkedeceği diğer raporları ve varsa kendisince tespit edilen konuları inceler. Her teşebbüsün bilançosu ile netice hesaplarını kapsaması gereken bu raporlar; ilgili bakanlıkların görüşleri ve denetlenen kuruluşların cevapları ile birlikte, en geç ertesi yılın Aralık ayı sonuna kadar Başbakanlıkça, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur.

Başkanlığa sunulan raporlar, üç gün içinde Komisyona havale edilir. Komisyon, incelemelerini, raporun kendisine havale edilmesinden itibaren doksan gün içinde tamamlar.

Komisyon ve altkomisyonlar, denetleyecekleri kuruluşların durumunu, ulusal ekonomiye faydalı olabilmeleri için özerk bir tarzda, ekonominin kuralları ve ekonomik gerekler dahilinde, verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda yönetilerek, kuruluş amaçlarına ulaşmalarını teminen; faaliyetlerinin mevzuata, uzun vadeli kalkınma planına ve planın uygulama programlarına uygunluğu yönlerinden inceler.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin denetimine tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ile bu kamu iktisadi teşebbüslerinin iştirakiyle kurulan diğer kamu kuruluşlarının denetimi, üst teşebbüsün denetimi ile bir arada yapılır.

Değişik kamu kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş olan böyle bir teşebbüsün hangi üst teşebbüsle bir arada denetime tabi tutulacağı hususunda esas, ödenmiş iştirak miktarı üstünlüğüdür. Bu miktarlar eşitse, bu husus, Komisyonca karara bağlanır.

İnceleme ve değerlendirme, esas olarak dosya üzerinde yapılır. Komisyonun çalışmaları sırasında denetlenen kuruluşların yöneticileri ve ilgili bulundukları bakanlık temsilcileri ile Devlet Planlama Teşkilatı, Hazine ve Dış


64

Ticaret Müsteşarlığı, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu yetkilileri bulunur ve gerekirse dinlenir.

Komisyon Başkanı, gerekli gördüğünde altkomisyonlar eliyle, kuruluşlarda yerinde inceleme yaptırır.

Merkezleri Başkentten başka bir yerde bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimi için raportörler veya altkomisyonların en fazla onbeş gün süreyle Ankara dışına gitmelerine Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonunca karar verilebilir. Bu karar, gerekli yolluğun tahakkuku için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bir yazı ile bildirilir.

Altkomisyonlar ve raportörler, inceleme sonuçlarını Komisyon Başkanına sunarlar. Komisyon, altkomisyonların ve raportörlerin raporlarını, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporları ve ilgili kuruluş ve bakanlıkların görüşleriyle birlikte ele alarak, kuruluşların durumlarını yeniden inceler ve bunların bilanço ve netice hesaplarını tasvip ederek yönetim kurullarının ibra edilmesine veya bilanço ve netice hesaplarını tasvip etmeyerek yönetim kurullarının ibra edilmemesine gerekçeli olarak karar verir.

Komisyonun, bütün kamu iktisadi teşebbüslerini kapsaması gereken, tasvibe ve genel görüşmeye sunulan raporları basılıp Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine dağıtılır, dağıtım tarihindeki Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanağına eklenir ve Hükümete iletilir.

Komisyon raporunun kesinleşmesi

Madde 8 – Dağıtılan rapora; siyasi parti grupları, 20 milletvekili veya Hükümet dağıtım tarihinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilir. Bu süre içinde itirazda bulunulmazsa, Komisyon raporu kesinleşir.

İtiraz, incelenen kuruluşlardan hangilerinin bilanço ve netice hesaplarına yapılacaksa; gerekçe gösterilerek ve yazılı olarak Komisyon Başkanlığına bildirilir.

İtiraz olunan raporlar, Komisyonca itiraz süresinin bitiminden itibaren en çok 30 gün içinde itiraz olunan hususlara dair Komisyonun görüşü ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur.

Bu raporlar,Genel Kurulda öncelikle görüşülür.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu raporu hemen gündemine alır ve 20 gün içerisinde bu rapor üzerinde genel görüşme açar,genel görüşme en çok 15 gün sürer. Bu genel görüşme sonunda Türkiye Büyük Millet Meclisi

Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun

65

Genel Kurulu, bilançolarla netice hesaplarını tasvip etmek suretiyle kamu iktisadi teşebbüslerinin yönetim kurullarının ibra edilmesini karara bağlar veyahut bilançolarla netice hesaplarını tasvip etmemek suretiyle kamu iktisadi teşebbüslerinin yönetim kurullarının ibra edilmesini reddeder.

Genel görüşmeye tabi olan kuruluşlar

Madde 9 – 2 nci maddenin birinci fıkrası hükmüne tabi olup da, genel kurulları Türk Ticaret Kanununa veya özel kanunlarına tabi şirket ve kurumlar hakkında da, 7 ve 8 inci madde hükümleri uygulanır. Ancak, bunların bilanço ve netice hesaplarıyla ilgili olarak Komisyonda, yine bilanço ve netice hesapları ile bunlar hakkında Komisyonca, hazırlanan raporlarla ilgili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda herhangi bir oylama yapılamaz ve bunların yönetim kurullarının ibra edilmesi veya edilmemesi hususunda karar verilemez; bu raporlar, sadece genel görüşme konusu olur.

Kararların yayımlanması

Madde 10 – Komisyonca karara bağlanıp süresi içinde kesinleşen veya itiraz üzerine Genel Kurulca tasvip edilen veya edilmeyen bilançolarla netice hesapları veya mali durumları gösteren tablolar ibra edilme veya edilmeme kararı ile birlikte Resmi Gazete’de yayımlanır.

İbra etmeme kararlarının ilgili mercilere bildirilmesi

Madde 11 – İbra edilmeyen kuruluşların sorumluları hakkında genel hükümlere göre adli kovuşturma veya işlem yapılabilmesi için karar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca, Başbakanlığa ve ilgili adli mercie bildirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Fonların Denetlenmesi

Denetim Usulü

Madde 12 – (İptal: Anayasa Mah. 28.1.1988 tarih ve E. 1987/12, K. 1988/3 sayılı Kararı ile. Bu karar 7.4.1989 tarihinde yürürlüğe girecektir.)


66

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Uygulanacak İçtüzük

Madde 13 – Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonunun ve altkomisyonlarının çalışmalarında, bu Kanunda sarahat olmayan hallerde, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hükümleri uygulanır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü gereğince komisyonlar üzerinde haiz olduğu denetleme yetkisine bu Komisyon için de haizdir.

Yürürlükten kaldırılan kanunlar

Madde 14 – 12/5/1964 tarihli ve 468 numaralı Kamu İktisadi Teşebbülerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile ek ve değişiklikleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Madde – Denetimleri bu Kanunun 2 nci maddesinin son fıkrası hükümlerine tabi kuruluşların henüz sonuçlanmamış, önceki yıllara ilişkin faaliyetlerinin denetimleri de bu Kanun hükümleri dairesinde yapılır.

Yürürlük

Madde 15 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 16 – Bu Kanunun; Yasama Organıyla ilgili hükümlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, diğer hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

3346 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN


Değiştiren Yürürlüğe

Kanun 3346 Sayılı Kanunun değişen maddeleri giriş tarih

6253 3, 4, 5 18/12/2011

67

KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU

Kanun Numarası : 5018Kabul Tarihi : 10.12.2003R.G. Tarih ve Sayısı : 24.12.2003 - 25326

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

Madde 1- Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.

Kapsam

Madde 2- Bu Kanun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrolünü kapsar.

Avrupa Birliği fonları ile yurt içi ve yurt dışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolü de uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanun hükümlerine tâbidir.

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bu Kanunun sadece 3, 7, 8, 12, 15, 17, 18, 19, 25, 42, 43, 44, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 68 ve 76 78 ncı maddelerine tâbidir.1

1 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, ikinci maddenin son fıkrasına “25” ibaresinden sonra gelmek üzere, “42” ibaresi; “43” ibaresinden sonra gelmek üzere, “44” ibaresi ve “76” ibaresinden sonra gelmek üzere, “78” ibaresi eklenmiş, 3 üncü madenin (e) bendinde yer alan “ve bunların kurdukları birlik ve idareyi” ibaresi, “ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


68

Tanımlar

Madde 3- Münhasıran bu Kanunun uygulanmasında;

a) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareleri,

b) Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerini,

c) Düzenleyici ve denetleyici kurumlar: Bu Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan kurumları,

d) Sosyal güvenlik kurumları: Bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan kamu kurumlarını,

e) Mahallî idare: Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri,1

f) Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi,

g) Kamu kaynakları: Borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri,

h) Kamu gideri: Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri,

i) Kamu geliri: Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirleri,

j) Özel gelir: Genel bütçe kapsamındaki idarelerin kamu görevi ve hizmeti dışında ilgili kanunlarında belirtilen faaliyetlerinden ve fiyatlandırılabilir nitelikteki mal ve hizmet teslimlerinden sağlanan ve genel bütçede gösterilen gelirleri,

k) Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimi,

Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu

69

l) Kamu malî yönetimi: Kamu kaynaklarının tanımlanmış standartlara uygun olarak etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlayacak yasal ve yönetsel sistem ve süreçleri,

m) Malî kontrol: Kamu kaynaklarının belirlenmiş amaçlar doğrultusunda, ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uygun, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için oluşturulan kontrol sistemi ile kurumsal yapı, yöntem ve süreçleri,

n) Stratejik plan: Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı,

o) Malî yıl: Takvim yılını,

İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kamu Maliyesi

Kamu maliyesi

Madde 4- Kamu maliyesi; gelirlerin toplanması, harcamaların yapılması, açıkların finansmanı, kamunun varlık ve borçları ile diğer yükümlülüklerinin yönetimini kapsar.

Kamu maliyesi, merkezden ve yerinden yönetim esaslarına göre yürütülür. Kamu idarelerinin görevleri, ilgili kanunlarında açık olarak belirlenir ve kaynakların dağıtımında esas alınır.

Kamu maliyesinin temel ilkeleri

Madde 5- Kamu maliyesinin temel ilkeleri şunlardır:

a) Kamu malî yönetimi uyumlu bir bütün olarak oluşturulur ve yürütülür.

b) Kamu maliyesi, kamu görevlilerinin hesap verebilmelerini sağlayacak şekilde uygulanır.

c) Maliye politikası, makroekonomik ve sosyal hedefler ile uyumlu bir şekilde oluşturulur ve yürütülür.

d) Kamu malî yönetimi Türkiye Büyük Millet Meclisinin bütçe hakkına uygun şekilde yürütülür.

e) Kamu malî yönetimi malî disiplini sağlar.


70

f) Kamu malî yönetimi ekonomik, malî ve sosyal etkinliği birlikte sağlayacak şekilde kamusal tercihlerin oluşması için gerekli ortamı yaratır.

g) Kamu idarelerinin mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılması esastır.

İlgili kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, kamu maliyesi ilkelerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir ve izlenir.

Hazine birliği

Madde 6- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetimi Hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülür.

Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin tüm gelirleri Hazine veznelerine girer, giderleri bu veznelerden ödenir. Bu idareler özel vezne açamaz.

Her türlü iç ve dış borçlanma, yurt dışından hibe alınması, borç ve hibe verilmesi ve bunlara ilişkin geri ödemeler, Hazine garantileri, Hazine alacakları, nakit yönetimi ve bunlarla ilgili diğer hususlarda 9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı, 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

(Ek fıkra: 25/6/2009-5917/47 md.) Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimlerince gerçekleştirilen tahsilât ve ödeme işlemleri, güvenli elektronik imza kullanılarak veya Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenecek güvenlik kriterlerine uygun olarak elektronik ortamda verilecek talimatlar çerçevesinde bu Banka aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Genel yönetim kapsamındaki diğer kamu idarelerini uygulama kapsamına almaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kamu Kaynağının Kullanılmasının Genel Esasları

Malî saydamlık

Madde 7- Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilir. Bu amaçla;


71

a) Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak tanımlanması,

b) Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporların kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması,

c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından sağlanan teşvik ve desteklemelerin bir yılı geçmemek üzere belirli dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanması,

d) Kamu hesaplarının standart bir muhasebe sistemi ve genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine uygun bir muhasebe düzenine göre oluşturulması,

Zorunludur.

Malî saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve önlemlerin alınmasından kamu idareleri sorumlu olup, bu hususlar Maliye Bakanlığınca izlenir.

Hesap verme sorumluluğu

Madde 8- Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.

Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme

Madde 9- Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.

Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar.

Stratejik plan hazırlamakla yükümlü olacak kamu idarelerinin ve stratejik planlama sürecine ilişkin takvimin tespitine, stratejik planların kalkınma planı


72

ve programlarla ilişkilendirilmesine yönelik usul ve esasların belirlenmesine Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı yetkilidir.

(Ek fıkra: 24/7/2008-5793/30 md.) Kamu idareleri, yürütecekleri faaliyet ve projeler ile bunların kaynak ihtiyacını, performans hedef ve göstergelerini içeren performans programı hazırlar.

Kamu idareleri bütçelerini, stratejik planlarında yer alan misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına dayalı olarak hazırlarlar. Kamu idarelerinin bütçelerinin stratejik planlarda belirlenen performans göstergelerine uygunluğu ve idarelerin bu çerçevede yürütecekleri faaliyetler ile performans esaslı bütçelemeye ilişkin diğer hususları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve ilgili kamu idaresi tarafından birlikte tespit edilecek olan performans göstergeleri, kuruluşların bütçelerinde yer alır. Performans denetimleri bu göstergeler çerçevesinde gerçekleştirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bakanların ve Üst Yöneticilerin Hesap Verme Sorumluluğu

Bakanlar2

Madde 10- Bakanlar, hükümet politikasının uygulanması ile bakanlıklarının ve bakanlıklarına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların stratejik planları ile bütçelerinin kalkınma planlarına, yıllık programlara uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, bu çerçevede diğer bakanlıklarla koordinasyon ve işbirliğini sağlamaktan sorumludur. Bu sorumluluk, Yükseköğretim Kurulu, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri için Millî Eğitim Bakanına, mahallî idareler için İçişleri Bakanına aittir.

(Değişik ikinci fıkra: 24/7/2008-5793/31 md.) Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile hukuki ve mali konularda Başbakana ve Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı sorumludurlar.

Bakanlar; idarelerinin amaçları, hedefleri, stratejileri, varlıkları, yükümlülükleri ve yıllık performans programları konusunda her malî yılın ilk ayı içinde kamuoyunu bilgilendirirler.3

2 17/2/2011 tarihli ve 6114 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “Yükseköğretim Kurulu,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

3 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle 10 uncu maddenin son fıkrasında yer alan “planları” ibaresi, “programları” olarak değiştirilmitir.


73

Üst yöneticiler

Madde 11- Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. Ancak, Millî Savunma Bakanlığında üst yönetici Bakandır.

Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.

Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.4

İKİNCİ KISIM

Kamu İdare Bütçeleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Bütçe türleri ve kapsamı

Madde 12- Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezî yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahallî idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır. Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamaz.

Merkezî yönetim bütçesi, bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur.

Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir.

Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.

4 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle 11 inci maddenin son fıkrasında yer alan, “malî kontrol yetkilisi” ve “ile muhasebe yetkilisi” ibareleri metinden çıkarılmıştır.


74

Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi, özel kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan ve bu Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesidir.

Sosyal güvenlik kurumu bütçesi, sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, kanunla kurulan ve bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.

Mahallî idare bütçesi, mahallî idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesidir.

Bütçe ilkeleri

Madde 13- Bütçelerin hazırlanması, uygulanması ve kontrolünde aşağıdaki ilkelere uyulur:

a) Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasında, makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak esastır.

b) Kamu idarelerine bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.

c) Bütçeler kalkınma planı ve programlarda yer alan politika, hedef ve önceliklere uygun şekilde, idarelerin stratejik planları ile performans ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır, uygulanır ve kontrol edilir.

d) Bütçeler, stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte görüşülür ve değerlendirilir.

e) Bütçe, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.5

f) Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak bütçelerde gösterilir.

g) Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.

h) Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır.

i) Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Büyük Millet Meclisi veya yetkili organlarca kabul edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanamaz.

j) Bütçelerde, bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara yer verilmez.

k) Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların görülmesini

5 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle bu bentte yer alan “Bütçe, hükümetin malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.” ibaresi, “Bütçe, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


75

sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tâbi tutularak hazırlanır ve uygulanır.

l) Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve malî saydamlık esas alınır.

m) Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir.

n) Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir.

o) Bütçelerde, ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.

Gelir ve giderleri etkileyecek kanun tasarıları

Madde 14- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri; kamu gelirlerinin azalmasına veya kamu giderlerinin artmasına neden olacak ve kamu idarelerini yükümlülük altına sokacak kanun tasarılarının getireceği malî yükü, orta vadeli program ve malî plan çerçevesinde, en az üç yıllık dönem için hesaplar ve tasarılara eklerler. Sosyal güvenliğe yönelik kanun tasarılarında ise en az yirmi yıllık aktüeryal hesaplara yer verilir. Ayrıca, bu kanun tasarılarına Maliye Bakanlığı ile ilgisine göre Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı veya Hazine Müsteşarlığının görüşleri eklenir.6

İKİNCİ BÖLÜM

Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu

Merkezî yönetim bütçe kanununun kapsamı ve düzeni7

Madde 15- Merkezî yönetim bütçe kanunu, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve yürütülmesine yetki ve izin veren kanundur.

Merkezî yönetim bütçe kanununda; yılı ve izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri, varsa bütçe açığının veya fazlasının tutarı, açığın nasıl kapatılacağı veya fazlanın nasıl kullanılacağı, vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen vergi gelirleri, borçlanma ve garanti sınırları, bütçelerin uygulanmasında tanınacak yetkiler, bağlı cetveller, malî

6 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle bu fıkrada yer alan “ödenek türleri itibarıyla” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

7 Bu madde başlığı “Merkezî yönetim bütçe kanununun kapsamı” iken, 29/6/2012 tarihli ve 6338 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.


76

yıl içinde gelir ve giderlere yönelik olarak uygulanacak (…)8 hükümler yer alır. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin her birinin gelir-gider tahminleri, merkezî yönetim bütçe kanununda ayrı bölüm veya cetvellerde gösterilebilir.8

(Ek fıkra: 29/6/2012-6338/10 md.) Merkezî yönetim bütçe kanununun gider cetvelinin bölümleri, analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak fonksiyonlar şeklinde düzenlenir. Fonksiyonlar birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü düzeyde alt fonksiyonlara ayrılır.

(Ek fıkra: 29/6/2012-6338/10 md.) İlgili mevzuatta giderlere ilişkin olarak yer alan “Fasıl ve bölüm” deyimleri fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyini, “Kesim” deyimi fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyini, “Madde” deyimi fonksiyonel sınıflandırmanın üçüncü düzeyini, “Tertip” deyimi kurumsal, fonksiyonel ve finansman tipi kodların bütün düzeyleri ile ekonomik sınıflandırmanın ilk iki düzeyini, borç ödemeleri yönünden “ilgili hizmet tertibi” deyimi borç konusu hizmetlerin yürütüldüğü ilgili tertipleri ifade eder.

Orta vadeli program, malî plan ve bütçe hazırlama rehberi 9

Madde 16- Maliye Bakanlığı, merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısının hazırlanmasından ve bu amaçla ilgili kamu idareleri arasında koordinasyonun sağlanmasından sorumludur.

Merkezî yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, Bakanlar Kurulunun en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar toplanarak kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlar. Orta vadeli program, aynı süre içinde Resmî Gazetede yayımlanır.

Orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan orta vadeli malî plan, en geç Eylül ayının onbeşine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır ve Resmî Gazetede yayımlanır.

8 Bu fıkrada yer alan “… ve kısmen veya tamamen uygulanmayacak …” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 2/6/2009 tarihli ve E.: 2004/10, K.: 2009/68 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.

9 26/9/2011 tarihli ve 659 sayılı KHK’nın 17 nci maddesiyle bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan “Mayıs ayının sonuna kadar” ibaresi “en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar” şeklinde, üçüncü fıkrasında yer alan “Haziran” ibaresi “en geç Eylül” şeklinde ve dördüncü fıkrasında yer alan “Haziran ayının sonuna kadar” ibaresi “en geç Eylül ayının onbeşine kadar” şeklinde değiştirilmiştir.


77

Bu doğrultuda, kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca, Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ise Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanarak en geç Eylül ayının onbeşine kadar Resmî Gazetede yayımlanır.

Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, bütçe tekliflerinin hazırlanmasına esas olmak üzere, kamu idarelerince uyulması gereken genel ilkeleri, nesnel ve ölçülebilir standartları, hesaplama yöntemlerini, bunlara ilişkin olarak kullanılacak cetvel ve tablo örneklerini ve diğer bilgileri içerir.

Merkezî yönetim bütçesinin hazırlanması

Madde 17- Gelir ve gider tekliflerinin hazırlanmasında;

a) Orta vadeli program ve malî planda belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar,

b) Kalkınma planı ve yıllık program öncelikleri ile kurumun stratejik planları çerçevesinde belirlenmiş ödenek tavanları,

c) Kamu idarelerinin stratejik planları ile uyumlu çok yıllı bütçeleme anlayışı,

d) İdarenin performans hedefleri,

Dikkate alınır.

Kamu idareleri, merkez ve merkez dışı birimlerinin ödenek taleplerini dikkate alarak gider tekliflerini hazırlar. Genel bütçe gelir teklifi Maliye Bakanlığınca, diğer bütçelerin gelir teklifleri ilgili idarelerce hazırlanır.

(Değişik üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Gider ve gelir teklifleri, ekonomik ve malî analiz yapılmasına imkân verecek, hesap verilebilirliği ve saydamlığı sağlayacak şekilde, Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uyumlu olarak belirlenen sınıflandırma sistemine göre hazırlanır.

Kamu idareleri, stratejik planları ile Bütçe Hazırlama Rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri tarafından imzalanmış olarak en geç Eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına gönderir. Kamu idarelerinin yatırım teklifleri, değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına verilir. 10

10 26/9/2011 tarihli ve 659 sayılı KHK’nın 17 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “Temmuz” ibaresi “en geç Eylül” şeklinde değiştirilmiştir.


78

Bütçe teklifleri Maliye Bakanlığına verildikten sonra, kamu idarelerinin yetkilileriyle gider ve gelir teklifleri hakkında görüşmeler yapılabilir.

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini üç yıllık bütçeleme anlayışı, stratejik planları ve performans hedefleri ile kurumsal, işlevsel ve ekonomik sınıflandırma sistemine göre hazırlarlar.

Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının sunulması

Madde 18- Makroekonomik göstergeler ve bütçe büyüklüklerinin en geç Ekim ayının ilk haftası içinde Yüksek Planlama Kurulunda görüşülmesinden sonra, Maliye Bakanlığınca hazırlanan merkezî yönetim bütçe kanun tasarısı ile millî bütçe tahmin raporu, malî yıl başından en az yetmiş beş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısına, Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında dikkate alınmak üzere;

a) Orta vadeli malî planı da içeren bütçe gerekçesi,

b) Yıllık ekonomik rapor,

c) Vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen kamu gelirleri cetveli,

d) Kamu borç yönetimi raporu,

e) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin son iki yıla ait bütçe gerçekleşmeleri ile izleyen iki yıla ait gelir ve gider tahminleri,

f) Mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının bütçe tahminleri,

g) (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

h) Merkezî yönetim kapsamında olmayıp, merkezî yönetim bütçesinden yardım alan kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşların listesi,

Eklenir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay ile Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine, bir örneğini de Maliye Bakanlığına gönderirler. 11

Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının görüşülmesi

Madde 19- Türkiye Büyük Millet Meclisi, merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının metnini maddeler, gider ve gelir cetvellerini kamu idareleri itibarıyla

11 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkranın başına “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay ile” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.


79

görüşür ve bölümler halinde oylar. Merkezî yönetim bütçe kanunu malî yıl başından önce Resmî Gazetede yayımlanır.

Kamu yatırım programı, merkezî yönetim bütçe kanununa uygun olarak Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından hazırlanır ve anılan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on beş gün içinde Bakanlar Kurulu kararıyla Resmî Gazetede yayımlanır.

Zorunlu nedenlerle merkezî yönetim bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılır. Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödeneklerinin belirli bir oranı esas alınarak belirlenir. Geçici bütçe uygulaması altı ayı geçemez. Cari yıl bütçesinin yürürlüğe girmesiyle geçici bütçe uygulaması sona erer ve o tarihe kadar yapılan harcamalar ve girişilen yüklenmeler ile tahsil olunan gelirler cari yıl bütçesine dahil edilir.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerindeki ödeneklerin yetersiz kalması halinde veya öngörülmeyen hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla, kanunla ek bütçe yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bütçelerin Uygulama Esasları

Ödeneklerin kullanılması

Madde 20- Bütçe ödeneklerinin kullanılmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur:

(a) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, ayrıntılı harcama programlarını hazırlar ve vize edilmek üzere Maliye Bakanlığına gönderir. Bütçe ödenekleri, Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, nakit planlaması da dikkate alınarak vize edilen ayrıntılı harcama programları ve serbest bırakma oranlarına göre kullanılır.

(b) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Özel bütçeli idareler ve sosyal güvenlik kurumları ayrıntılı finansman programlarını hazırlar ve harcamalarını bu programa uygun olarak yaparlar.

(c) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Ayrıntılı harcama ve finansman programlarının hazırlanmasına, vize edilmesine, uygulanmasına ve uygulamanın izlenmesine dair usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.


80

d) Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamaz. Bütçeyle verilen ödenekler, tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda yılı içinde yaptırılan iş, satın alınan mal ve hizmetler ile diğer giderlerin karşılanmasında kullanılır. Ancak, ait olduğu malî yılda ödenemeyen ve emanet hesabına alınamayan zamanaşımına uğramamış geçen yıllar borçları ile ilama bağlı borçlar, ilgili kamu idaresinin cari yıl bütçesinden ödenir.

e) (Ek: 29/6/2012-6338/11 md.) İlgili mevzuatına göre, yılı içinde hizmetin gerektirdiği hâllerde Maliye Bakanlığınca belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde yeni tertipler, gelir kodları ve finansman kodları açılabilir. 12

f) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir.

g) Genel veya kısmi seferberlik, savaş ilanı veya Bakanlar Kurulu kararıyla zorunlu askeri hazırlıkların yapıldığı olağanüstü hallerde Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerindeki mevcut ödenekler, bu idarelerin ödenek toplamları aşılmamak şartıyla, birleştirilerek kullanılabilir. Bu durumda da mevcut ödeneklerin yeterli olmaması halinde toplam ödenek tutarının yüzde on beşine kadar ek harcama yapılabilir. Yukarıda sayılan hallerde sevk ve intikalle ilgili giderler için, harcama yetkililerinin onayıyla görevlendirilecek mutemetlere gereken miktarda avans verilebilir ve gönderilecek ödeneğe istinaden bir ay içinde mahsup edilir. (1)

Ödenek aktarmaları

Madde 21- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçeleri arasındaki ödenek aktarmaları kanunla yapılır.

Ancak, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, aktarma yapılacak tertipteki ödeneğin, yılı bütçe kanununda farklı bir oran belirlenmedikçe yüzde beşine kadar kendi bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabilirler. Bu şekilde yapılan aktarmalar, yedi gün içinde Maliye Bakanlığına bildirilir.

Personel giderleri tertiplerinden, aktarma yapılmış tertiplerden ve yedek ödenekten aktarma yapılmış tertiplerden, diğer tertiplere aktarma yapılamaz.


12 29/6/2012 tarihli ve 6338 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu maddeye (d) bendinden sonra gelmek üzere (e) bendi eklenmiş ve mevcut bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.


81

Merkez dışı birimlere ödenek gönderme

Madde 22- Kamu idarelerinin merkez teşkilatı harcama yetkilileri, merkez dışı birimlere, ihtiyaçlarında kullanılmak üzere Ödenek Gönderme Belgesi düzenlemek suretiyle ödenek gönderirler.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde ödenek gönderilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanı yetkilidir.

Yedek ödenek

Madde 23- Merkezî yönetim bütçe kanununda belirtilen hizmet ve amaçları gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek veya bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için, bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan idareler ile (II) sayılı cetvelde yer alan idarelerden merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilecek olanların bütçelerine aktarılmak üzere, genel bütçe ödeneklerinin yüzde ikisine kadar Maliye Bakanlığı bütçesine yedek ödenek konulabilir. Bu ödenekten aktarma yapmaya Maliye Bakanı yetkilidir.13

Malî yıl içinde yedek ödenekten yapılan aktarmaların tür, tutar ve idareler itibarıyla dağılımı, yılın bitimini takip eden on beş gün içinde Maliye Bakanlığınca ilan edilir.

Örtülü ödenek

Madde 24- Örtülü ödenek; kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, Devletin millî güvenliği ve yüksek menfaatleri ile Devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili Devlet ve Hükümet icapları için kullanılmak üzere Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık bütçelerine konulan ödenektir. Kanunlarla verilen görevlerin gerektirdiği istihbarat hizmetlerini yürüten diğer kamu idarelerinin bütçelerine de örtülü ödenek konulabilir. Örtülü ödenek, bu amaçlar dışında ve Cumhurbaşkanının, Başbakanın ve ailelerinin kişisel harcamaları ile siyasi partilerin idare, propaganda ve seçim ihtiyaçlarında kullanılamaz. İlgili yılda bu amaçla tahsis edilen ödenekler toplamı, genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının binde beşini geçemez.14

13 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, (I) sayılı cetvelde yer alan “idarelerin” ibaresi, “(I) sayılı cetvelde yer alan idareler ile (II) sayılı cetvelde yer alan idarelerden merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilecek olanların” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

14 27/3/2015 tarihli ve 6639 sayılı Kanunun 39 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Hükümet icapları” ibaresi “Devlet ve Hükümet icapları” şeklinde, “Başbakanlık bütçesine” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık bütçelerine” şeklinde ve “Başbakanın ve ailesinin” ibaresi “Cumhurbaşkanının, Başbakanın ve ailelerinin” şeklinde değiştirilmiştir.


82

Başbakanlık ve diğer ilgili idare bütçelerinde yer alan örtülü ödeneklerin kullanılma yeri, giderin kimin tarafından yapılacağı, hesapların tutulma ve kapatılma yöntemi, gideri yapanın değişmesi halinde yeni yetkiliye hangi belgelerin aktarılacağı Başbakan tarafından belirlenir.

Örtülü ödeneklere ilişkin giderler Başbakan, Maliye Bakanı ve ilgili Bakan tarafından imzalanan kararname esaslarına göre gerçekleştirilir ve ödenir.

(Ek fıkra: 27/3/2015-6639/39 md.) Cumhurbaşkanlığı bütçesindeki ödenekler bakımından ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamında yer alan hususlar Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile belirlenir ve uygulanır.

Kamu yatırım projeleri

Madde 25- Kamu yatırım projeleri 19.6.1994 tarihli ve 540 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde hazırlanır, uygulanır ve izlenir.

Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin yatırım programında yer alan proje ödeneklerinin belirlenmesi sürecinde, bütçe bütünlüğünün sağlanması açısından Maliye Bakanlığı ile işbirliği yapar.

(Ek fıkra: 29/6/2012-6338/12 md.) Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinin mal ve hizmet alım giderlerine ilişkin tertiplerinde yer alan savunma sektörü, altyapı, inşa, iskân ve tesisleriyle NATO altyapı yatırımlarının gerektirdiği inşa ve tesisler ve bunlara ilişkin kamulaştırmalar ile stratejik hedef planı içinde yer alan alım ve hizmetler, Kalkınma Bakanlığının vizesine bağlı olmayıp yılı yatırım programına ek yatırım cetvellerinde yer almaz.

Bu Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan idarelerin yatırım nitelikli projelerine, bilgi için yılı yatırım programında yer verilir. Ayrıca, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerin yatırımlarının uygulanması ve izlenmesine ilişkin usul ve esaslar Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca belirlenir.

Kamu yatırım projelerinin gerçekleşme ve uygulama sonuçları, ilgili kamu idaresi tarafından izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar bir rapor halinde Sayıştay Başkanlığına, Maliye Bakanlığına ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına gönderilir.

Proje maliyeti, Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararında belirlenecek sınırın üzerinde bulunan afetlerle ilgili olanlar hariç yeni kamu yatırım projesi tekliflerinden;


83

fayda-maliyet veya maliyet-etkinlik analizleri ile çevresel analizleri içerecek şekilde yapılabilirlik etüdü bulunmayan ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından incelenerek yapılabilirliği onaylanmamış projeler yatırım programına alınamaz.

Yüklenmeye girişilmesi

Madde 26- Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.

Ertesi yıla geçen yüklenme

Madde 27- Niteliğinden dolayı malî yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan aşağıdaki iş ve hizmetler için; her iş itibarıyla, bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde ellisini, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, ilgili üst yöneticinin onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilir:

a) Türk Silahlı Kuvvetlerinin yapım, onarım, etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, giyecek ve yiyecek alımları, makine-teçhizat, silah-mühimmat-teçhizat alımlarıyla bunların bakım, onarım ve imalat işleri.

b) Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları.

c) Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri.

d) Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri.15

e) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Taşıtların malî sorumluluk sigortası ile yurt dışından tedariki yapılan silah, silah-teçhizat ve mühimmat sevkinin her türlü riske karşı sigortalanması amacıyla yaptırılan nakliyat sigortası.

f) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Makine-teçhizat, yol ve otoyol, bilgisayar ve haberleşme sistemlerinin bakım işleri; her türlü onarım işleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri.

g) (Ek: 25/4/2007-5628/1 md.) Emniyet Genel Müdürlüğünün giyecek

15 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, 27 nci maddenin (d) bendine “taşıma,” ibaresinden sonra gelmek üzere “koruma ve güvenlik,” ibaresi eklenmiştir.


84

alımları ile silah, mühimmat ve teçhizat alımları.

h) (Ek: 24/7/2008-5793/32 md.) Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, makine, silah-mühimmat, teçhizat ve sistem alımlarıyla bunların bakım, onarım ve imalat işleri.

ı) (Ek: 4/4/2015-6645/77 md.) Türkiye İş Kurumu tarafından yürütülen aktif işgücü hizmetleri kapsamında kurs ve programlar,

(Ek ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Ancak (d) bendinde sayılan işler için bütçelerinde ödeneklerin yüzde ellisinin aşılmayacağı hükmü Millî Eğitim Bakanlığı için aranmaz.

Gelecek yıllara yaygın yüklenmeler

Madde 28- Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bir malî yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.16

Türk Silahlı Kuvvetleri Stratejik Hedef Planında yer alan projeler için 2.7.1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanun çerçevesinde gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişmeye, ilgisine göre Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.

Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığının uygun görüşünü almak kaydıyla, yabancı ülkelerde dış temsilcilik binası veya arsa satın alınması, bina yaptırılması veya kiralanması için gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişebilir.

(Ek dördüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.; Değişik: 25/4/2007-5628/2 md.) Yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezî yönetim kapsamındaki idareler için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla; satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan her türlü makine-teçhizat, cihazlar ve taşıtlar ile hava ambulansı ve yangınla mücadele amacıyla hava ve deniz araçlarının kiralanması veya finansal kiralama suretiyle temini; afet ve acil durumlar için kurulan lojistik depoların işletilmesiyle ilgili hizmetleri, yemek (beşinci fıkra kapsamındaki yemek hizmetleri hariç) ve personel taşıma hizmetleri, 16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı Kanuna göre sağlanan sabit ve ankesörlü telefon hizmetleri ile acil yardım çağrıları hizmetleri ve okullara sağlanan internet erişim hizmetleri, harita, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri, ulusal araştırma geliştirme kurumlarının süreli ve süresiz yayın alımları, orman ağaçlandırma ve amenajman işleri, kit karşılığı cihaz, ilaç, tıbbi

16 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, 28 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan “Maliye Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının görüşü üzerine” ibaresi metinden çıkarılmıştır.


85

cihaz, aşı ve anti-serum alımı için; süresi üç yılı geçmemek, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yıl olmak üzere üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.17 18 19

(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/14 md.) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında olan işlerden sürekli nitelikte olanlara ilişkin hizmet alımlarında, yüklenme süresi üç yıl olup, işin niteliğinden veya süresinden kaynaklanan zorunlu hâllerde bu süre gerekçesi gösterilmek şartıyla üst yöneticinin onayıyla kısaltılabilir.

Bütçelerden yardım yapılması

Madde 29- Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.

Bu yardımların yapılması, kullanılması, izlenmesi, denetlenmesi ve kamuoyuna açıklanmasına ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bütçe politikası, gelir ve giderlerin izlenmesi

Madde 30- Maliye Bakanı, merkezî yönetim bütçe kanununun uygulamasına ilişkin olarak; harcamalarda tasarrufu sağlamak, tutarlı, dengeli ve etkili bir bütçe politikası yürütmek için gelir ve giderlere ilişkin kanun, tüzük, yönetmelik ve kararnamelerle belirlenmiş konularda uygulamaları düzenlemek üzere gerekli önlemleri almaya, standartları belirlemeye, sınırlamalar koymaya, kamu istihdam politikasının belirlenmesine ve uygulanmasına yön vermeye, bütçe harcama ve gerçekleşmelerini izlemeye, ödeneklerin dağıtım ve kullanımını belirli esaslara bağlamaya ve bu hususlarda kamu idareleri için

17 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle; bu fıkrada yer alan “müşavirlik hizmetleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere “ulusal araştırma geliştirme kurumlarının süreli ve süresiz yayın alımları,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

18 2/1/2014 tarihli ve 6514 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “kit karşılığı cihaz,” ibaresinden sonra gelmek üzere “ilaç, tıbbi cihaz,” ibaresi eklenmiştir.

19 10/9/2014 tarihli ve 6552 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “finansal kiralama suretiyle temini;” ibaresinden sonra gelmek üzere “afet ve acil durumlar için kurulan lojistik depoların işletilmesiyle ilgili hizmetleri,” ibaresi eklenmiş; “temizlik, yemek, koruma ve güvenlik ile” ibaresi “yemek (beşinci fıkra kapsamındaki yemek hizmetleri hariç) ve” şeklinde değiştirilmiştir.


86

uyulması zorunlu düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.

Genel yönetimin tüm gelir ve giderleri ile borç ve malî imkânlarının tespitinin ve takibinin yapılabilmesi amacıyla, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve merkezî yönetim bütçesinden yardım alan kurum, kuruluş, vakıf ve dernekler ile benzeri teşekküller; gelir ve gider tahminlerini, malî tablolarını, birbirleriyle olan borç ve alacak durumlarını, personel giderlerine ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri, istenilmesi halinde Maliye Bakanlığına vermek zorundadırlar. Bilgi, belge ve hesap durumlarını ibraz etmeyen veya uygun harcama yapmayan kamu idareleri ve diğer kuruluşlarla ilgili olarak gerekli önlemleri almaya Maliye Bakanı yetkilidir.

(Değişik son fıkra: 22/12/2005-5463/10 md.) Genel yönetim kapsamındaki idareler bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçları, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini; Maliye Bakanlığı ise merkezî yönetim bütçe kanununun ilk altı aylık uygulama sonuçları, finansman durumu, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetleri kapsayan malî durumu temmuz ayı içinde kamuoyuna açıklar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Harcama Yapılması

Harcama yetkisi ve yetkilisi

Madde 31- (Değişik: 22/12/2005-5436/1 md.)

Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

Ancak, teşkilât yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.

Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.

(Ek fıkra: 29/6/2012-6338/13 md.) Yükseköğretim Kurulu ile üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerinde, harcama yetkilileri ödenek gönderme belgesiyle belirlenir. Bu idarelerde ödenek gönderme belgesi ile


87

ödenek gönderilen birimler harcama birimi, kendisine ödenek gönderilen birimin en üst yöneticisi ise harcama yetkilisidir. Bütçe ödeneklerinin ilgili birimlere dağılımının planlanması, ödenek gönderme belgesine bağlanması ve kullanılmasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde; idareler, merkez ve merkez dışı birimler ve görev unvanları itibarıyla harcama yetkililerinin belirlenmesine, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilmesine ve devredilmesine ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idarî sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Harcama yetkilileri bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.

Harcama talimatı ve sorumluluk

Madde 32- Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.

Giderin gerçekleştirilmesi

Madde 33- Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. (Değişik son cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır.

Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.


88

(Ek üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri gerçekleştirme görevi sayılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.

(Ek son fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Giderin çeşidine göre aranacak gerçekleştirme belgelerinin şekil ve türleri; kamu borç yönetimine ilişkin olanlarda Hazine Müsteşarlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığınca, mahallî idareler için İçişleri Bakanlığınca, sosyal güvenlik kurumları için de bağlı veya ilgili oldukları bakanlıklar tarafından, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınmak suretiyle çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.

Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar 20

Madde 34-(Değişik: 22/12/2005-5436/2 md.)

Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı malî yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir.

Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir.

İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer.

Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, bir taahhüde ve harcama talimatına dayanmayan giderlere ilişkin olup, Maliye Bakanlığınca belirlenecek ekonomik kodlardan yapılan ve bütçede ödeneği öngörülmüş olmakla birlikte,

20 Bu madde başlığı “Ödenemeyen giderler ve emanet hesapları” iken, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.


89

oluştuğu yer ve zamanda ödeneği bulunmayan giderler; dayanağını oluşturan harcama belgeleri de eklenmek suretiyle usûlüne göre gerçekleştirilerek ilgili hesaplara alınır ve ödeneğinin gelmesini müteakip ödenir. Bu tutarlara ilişkin ödenek gönderme belgeleri, en geç malî yılın sonuna kadar muhasebe birimine gönderilerek muhasebeleştirme işlemleri tamamlanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Ön ödeme

Madde 35-(Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla, ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle ön ödeme yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir.

Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere, teminat karşılığında bütçe dışı avans ödenebilir. İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır.

Açılmış akreditiflere ilişkin kredi artıkları ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunur. Devredilen kredi artıklarının karşılığı, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde ise üst yönetici tarafından idare bütçesinin ilgili tertibine ödenek kaydolunur. 21

Sözleşmelerin bitim tarihlerinde henüz bir kısım hizmet yerine getirilememiş veya zorunlu nedenlerle sözleşmenin uygulanmasına başlanılamamış ancak, ilgili idarece ek süre verilmiş ve bu süre ertesi malî yıla taşmış ise; yıl sonunda yüklenme artığı devredilir ve bu tutarlara ilişkin ödenekler hakkında akreditiflerle ilgili hükümler uygulanır. Devredilen yüklenme artığı karşılığı hizmet ek süre içinde yerine getirilerek kanıtlayıcı belgeleri verildiğinde, tutarı hizmetin yapıldığı yıl bütçesine gider kaydıyla ödenir.

Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlüdür. Süresi içerisinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

21 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkranın ikinci cümlesinde yer alan “diğer kamu idarelerinde üst yönetici tarafından ilgili idare bütçesinde açılacak özel bir tertibe” ibaresi, “diğer kamu idarelerinde ise üst yönetici tarafından idare bütçesinin ilgili tertibine” olarak değiştirilmiştir.


90

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde ön ödeme şekilleri, devir ve mahsup işlemleri, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider türleri itibarıyla miktarı ve oranlarının belirlenmesi, zorunlu hallerde yapılacak harcamalar için ön ödemenin tutarı ve mahsup süresi, mutemetlerin görevlendirilmesi ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Diğer kamu idarelerinde ön ödemeye ilişkin usul ve esaslar bu madde hükümleri dikkate alınmak suretiyle ilgili mevzuatlarında düzenlenir.22

2.7.1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanunun avans ve kredi işlemlerine ilişkin hükümleri saklıdır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Gelirlerin Toplanması

Gelir politikası ve ilkeleri

Madde 36- Gelirlerin toplanmasında aşağıdaki ilkelere uyulur:

a) Maliye Bakanlığı, gelir politikaları ve uygulamaları konusunda ilkelerini, amaçlarını, stratejilerini ve taahhütlerini her malî yıl başında kamuoyuna duyurur.

b) Mükellef ve sorumlulara vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülüklerini kolayca yerine getirebilmeleri için gerekli hizmetler sağlanır.

c) Mükellef ve sorumluların vergiye uyumu teşvik edilir.

d) Hakların korunması ve yükümlülükler konusunda mükelleflerin bilgilendirilmesi için ilgili idareler tarafından gerekli önlemler alınır.

Gelirlerin dayanakları

Madde 37- Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelirlerinin kanuni dayanakları bütçelerinde gösterilir. Bütçelerde yer alan gelirler, ilgili kanunlarında belirtilen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil edilir. Genel bütçe gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsili Maliye Bakanlığı veya tarh ve tahakkuka ilgili mevzuatına göre yetkili idareler tarafından yapılır.23

22 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ve oranlarının belirlenmesi,” ibaresinden sonra gelmek üzere “zorunlu hallerde yapılacak harcamalar için ön ödemenin tutarı ve mahsup süresi,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.

23 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Maliye Bakanlığı” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya tarh ve tahakkuka ilgili mevzuatına göre yetkili idareler” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.


91

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek paylar, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanır. Malî yıl içinde kullanılabilecek ödenek miktarı, ilgili kanun hükümleri uyarınca tahsil edilen miktar dikkate alınarak hesaplanacak pay miktarını geçemez. Hesaplanan pay tutarının, bu amaçla tahsis edilen ödenek tutarını aşması halinde, aradaki farkı geçmemek kaydıyla ödenek eklemesi yapmaya genel bütçe kapsamındaki idarelerde Maliye Bakanı, diğer idarelerde üst yöneticiler yetkilidir.

Tahsili zamanaşımına uğrayan gelirlerin silinmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere, Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Gelirlerin toplanması sorumluluğu

Madde 38- Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.

Özel gelirler

Madde 39- Özel gelirler karşılığında idarelere tahsis edilen özel ödenek miktarları, ilgili idarelerin bütçelerinde gösterilir. Malî yıl içinde kullanılabilecek özel ödenek miktarı, tahsil edilen özel gelir tutarını geçemez. Tahsil edilen özel gelirlerin ödenek tutarını aşması halinde, ödenek eklenemez.

Özel gelirlere ilişkin olarak ilgili kanunlarında belirtilen fiyatlandırılabilir mal ve hizmetlerin tarifeleri ile uygulamaya yönelik usul ve esaslar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak ilgili kamu idarelerince belirlenir.

Özel gelirlerin ödenek kaydına, gelecek yıla devrine, iptaline ilişkin yetki ve işlemler merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilir.

Bağış ve yardımlar

Madde 40- Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamaz.

Kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımlar (…)24 gelir kaydedilir. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuatına göre değerlemeye tâbi tutularak kayıtlara alınır.

24 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle; bu fıkranın birinci cümlesinde yer alan “bütçelerine” ibaresi madde metninden çıkartılmıştır.


92

Kamu yararına kullanılmak üzere kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımlar, dış finansman kaynağından sağlananlarda 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, hizmeti yapacak idarenin üst yöneticisi tarafından uygun görülmesi halinde, bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz.

Bu ödeneklerden malî yıl sonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarlar, tahsis amacının gerçekleştirilmesi bakımından yetersiz olanlar ile yılı bütçesinde belirlenen tutarı aşmayan ve iki yıl devrettiği halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde üst yönetici yetkilidir.

Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilir. Şartlı bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir.

ALTINCI BÖLÜM

Faaliyet Raporları ve Kesin Hesap

Faaliyet raporları

Madde 41- (Değişik: 22/12/2005-5436/3 md.)

Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkililerince, hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, her yıl faaliyet raporu hazırlanır. Üst yönetici, harcama yetkilileri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını esas alarak, idaresinin faaliyet sonuçlarını gösteren idare faaliyet raporunu düzenleyerek kamuoyuna açıklar. Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve sosyal güvenlik kurumları, idare faaliyet raporlarının birer örneğini Sayıştaya ve Maliye Bakanlığına gönderir.

Mahallî idarelerce hazırlanan idare faaliyet raporlarının birer örneği Sayıştay ve İçişleri Bakanlığına gönderilir. İçişleri Bakanlığı, bu raporları esas alarak kendi değerlendirmelerini de içeren mahallî idareler genel faaliyet raporunu hazırlar ve kamuoyuna açıklar. Raporun birer örneği Sayıştaya ve Maliye Bakanlığına gönderilir.


93

Merkezî yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir malî yıldaki faaliyet sonuçları, Maliye Bakanlığınca hazırlanacak genel faaliyet raporunda gösterilir. Bu raporda, mahallî idarelerin malî yapılarına ilişkin genel değerlendirmelere de yer verilir. Maliye Bakanlığı, genel faaliyet raporunu kamuoyuna açıklar ve bir örneğini Sayıştaya gönderir.

Sayıştay, mahallî idarelerin raporları hariç idare faaliyet raporlarını, mahallî idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu, dış denetim sonuçlarını dikkate alarak görüşlerini de belirtmek suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu raporlar ve değerlendirmeler çerçevesinde, kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına ilişkin olarak kamu idarelerinin yönetim ve hesap verme sorumluluklarını görüşür. Bu görüşmelere üst yönetici veya görevlendireceği yardımcısının ilgili bakanla birlikte katılması zorunludur.

İdare faaliyet raporu, ilgili idare hakkındaki genel bilgilerle birlikte; kullanılan kaynakları, bütçe hedef ve gerçekleşmeleri ile meydana gelen sapmaların nedenlerini, varlık ve yükümlülükleri ile yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşların faaliyetlerine ilişkin bilgileri de kapsayan malî bilgileri; stratejik plan ve performans programı uyarınca yürütülen faaliyetleri ve performans bilgilerini içerecek şekilde düzenlenir.

Bu raporlarda yer alacak hususlar, raporların hazırlanması, ilgili idarelere verilmesi, kamuoyuna açıklanması ve bu işlemlere ilişkin süreler ile diğer usûl ve esaslar, İçişleri Bakanlığı ve Sayıştayın görüşü alınarak Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Kesin hesap kanunu

Madde 42- Türkiye Büyük Millet Meclisi, merkezî yönetim bütçe kanununun uygulama sonuçlarını onama yetkisini kesin hesap kanunuyla kullanır.

Kesin hesap kanunu tasarısı, muhasebe kayıtları dikkate alınarak, merkezî yönetim bütçe kanununun şekline uygun olarak Maliye Bakanlığınca hazırlanır. Bu tasarı, bir yıllık uygulama sonuçlarını karşılaştırmalı olarak gösteren değerlendirmeleri içeren gerekçesiyle birlikte izleyen malî yılın Haziran ayı sonuna kadar Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bir örneği Sayıştaya gönderilir.

Kesin hesap kanun tasarısının ekinde;

a) Genel mizan,

b) Bütçe gelirleri kesin hesap cetveli ve açıklaması,


94

c) Bütçe giderleri kesin hesap cetvelleri ve açıklaması,

d) Bütçe gelir ve giderlerinin iller ve idareler itibarıyla dağılımı,

e) Devlet borçları ve Hazine garantilerine ilişkin cetveller,

f) Yılı içerisinde silinen kamu alacakları cetveli,

g) (Ek: 22/12/2005-5436/10 md.) Mal yönetim hesabı icmal cetvelleri,

h) Maliye Bakanlığı tarafından gerekli görülen diğer belgeler,25

Yer alır.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri bütçelerinin kesin hesabının düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.26

İdarelerin faaliyet raporları, genel faaliyet raporu, dış denetim genel değerlendirme raporu ve kesin hesap kanunu tasarısı ile merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısı birlikte görüşülür. Ancak, bu raporlar ile genel uygunluk bildirimi Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarında öncelikle görüşülür.

Mahallî idare bütçeleri ile sosyal güvenlik kurumları bütçelerinin uygulama sonuçlarının kesin hesaba bağlanması, ilgili kanunlarındaki hükümlere göre yapılır.


Madde 43- Sayıştay, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri için düzenleyeceği genel uygunluk bildirimini, kesin hesap kanun tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmiş beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

Genel uygunluk bildirimi; dış denetim raporları, idare faaliyet raporları ve genel faaliyet raporu dikkate alınarak hazırlanır.

Kesin hesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca sonuçlandırılmamış denetimleri önlemez ve hesapların kesin hükme bağlandığı anlamına gelmez.

25 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkraya (g) bendi eklenmiş ve mevcut “(g)” bendi “h” bendi olarak teselsül ettirilmiştir.

26 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu fıkrada yer alan yer alan “Kamu idareleri” ibaresi, “Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


95

ÜÇÜNCÜ KISIM

Taşınır ve Taşınmazlar

Taşınır ve taşınmaz işlemleri

Madde 44- Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince, taşınır ve taşınmaz edinilmesi, yönetilmesi, trampası, elden çıkarılması, ecrimisilin tahsil ve takibinde izlenecek yöntem, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi ve korunması, işgalli malların tahliyesi gibi hususlar ilgili kanunlarında düzenlenir. (Değişik ikinci cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) Bu malların kaydı ile taşınırların muhafazası, kullanımı, mal yönetim hesabının verilmesi ve mal yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesine ilişkin usûl ve esaslar, Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.

(Değişik ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) ile Millî İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğünün (…)27 taşınırlarının kayda alınması ile bunların yönetim ve iç denetimine ilişkin usûl ve esaslar Millî Savunma, İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca birlikte hazırlanarak Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.

Taşınır ve taşınmaz edinme

Madde 45- Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, kamu hizmetlerinin zorunlu kıldığı durumlarda gereken nicelikte ve nitelikte taşınır ve taşınmazları, yurt içinde veya yurt dışında, bedellerini peşin veya taksitle ödeyerek veya finansal kiralama suretiyle edinebilirler. Kamu idareleri, taşınmaz satın alma veya kamulaştırma işlemlerini yetki devri yoluyla bir başka kamu idaresi eliyle yürütebilir. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin edindiği taşınmazlar Hazine adına, diğer kamu idarelerine ait taşınmazlar ise tüzel kişilikleri adına tapu sicilinde tescil olunur. Hazine adına tescil edilen taşınmazlar Maliye Bakanlığı tarafından yönetilir. Bu tescil işlemleri, adına tescil yapılan idarenin taşınmazın bulunduğu yerdeki ilgili birimine bildirilir.

Kamu idarelerince üretilen malların kendi tüketimlerinde kullanılması halinde bunların bedelleri, rayiç bedel üzerinden ilgili ödenek tertibine gider ve karşılığı gelir kaydedilir.

Kamu idareleri, ihtiyaç fazlası taşınırları ile görmekle yükümlü olduğu kamu hizmetlerinde kullanılacağına ve amacına uygun kullanılmaması halinde

27 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle; bu fıkrada yer alan “savunma ve güvenlik amaçlı” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.


96

geri alınacağına dair tapu kütüğüne şerh konulması kaydıyla taşınmazlarını diğer kamu idarelerine bedelsiz olarak devredebilir. Devredilmeyecek taşınır ve taşınmazlar ile devir ve kayıt işlemlerine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Kamu idareleri arasındaki taşınmazların mülkiyetine ilişkin uyuşmazlıklar, görevli mahkemelerce çözümlenir.

Taşınır ve taşınmaz satışı

Madde 46- Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin her türlü taşınır ve taşınmazlarının satışına Maliye Bakanlığı yetkilidir. Satış bedelleri genel bütçeye gelir kaydedilir. Diğer kamu idarelerine ait taşınır ve taşınmazların elden çıkarılması özel kanunlarında belirtilen yetkili organlarının kararıyla mümkündür.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin taşınmazlarından değeri her yıl merkezî yönetim bütçe kanununda belirtilen sınırın üzerinde olanlar, Bakanlar Kurulu kararıyla satılır.

Taşınmaz tahsisi

Madde 47- (Değişik: 22/12/2005-5436/4 md.)

Kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz.

Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tahsis etmeye, kamu ihtiyaçları için gerekli olmayanların tahsisini kaldırmaya Maliye Bakanlığı; diğer taşınmazları tahsis etmeye ve tahsisini kaldırmaya ise maliki kamu idaresi yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Kanunlardaki özel hükümler saklıdır.

Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk

Madde 48- Kamu idareleri, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumludurlar. Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz.


97

Kullanılmak üzere taşınır teslim edilen görevliler, taşınırın korunmasından ve taşınıra verilen zararlardan sorumludur. Kamu idareleri, verilen zararların sorumlularına ödettirilmesini sağlamakla yükümlüdür.

Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dahilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Kamu Hesapları ve Malî İstatistikler

BİRİNCİ BÖLÜM

Kamu Hesapları

Muhasebe sistemi

Madde 49- (Değişik: 22/12/2005-5436/5 md.)

Muhasebe sistemi; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak ve malî raporların düzenlenmesi ile kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak şekilde kurulur ve yürütülür.

Kamu hesapları, kamu idarelerinin gelir, gider ve varlıkları ile malî sonuç doğuran ve öz kaynağın artmasına veya azalmasına neden olan her türlü işlemlerle garantilerin ve yükümlülüklerin belirlenmiş bir düzen içinde hesaplara kaydedilerek, yönetim ve denetim yetkilileriyle kamuoyuna gerekli bilgilerin sağlanması amacıyla tutulur.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde uygulanacak muhasebe ve raporlama standartları, uluslararası standartlara uygun olarak Maliye Bakanlığı bünyesinde; Sayıştay Başkanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı ve diğer ilgili kuruluş temsilcilerinin katılımıyla oluşturulacak olan Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenir. Bu standartlar Resmî Gazetede yayımlanır. Kurulun yapısı, çalışma usûl ve esasları ile diğer hususlar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Bu Kurulda görevlendirilenlerin aslî görevleri devam eder. Başkan ve üyelere, ayda ikiden fazla olmamak üzere her toplantı günü için (3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden toplantı ücreti ödenir.


98

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince uygulanacak çerçeve hesap planı ile düzenlenecek raporların şekil, süre ve türlerine ilişkin hususlar, Kurul tarafından belirlenen muhasebe ve raporlama standartları çerçevesinde, ilgili idarelerin de görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca belirlenir ve Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.(1)

Muhasebe işlemlerine, hesap planlarına ve işlemlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılacak belgelerin şekil ve türlerine ilişkin düzenleme, beşinci fıkrada belirtilen yönetmeliğe uygun olarak, ilgili idarelerin görüşü alınmak suretiyle merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığınca; sosyal güvenlik kurumları için ilgili idarelerce, mahallî idareler için ise İçişleri Bakanlığınca Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınmak suretiyle hazırlanır. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin detaylı hesap planlarına ilişkin hususlar Maliye Bakanlığınca belirlenir.(1)

Kayıt zamanı28

Madde 50- Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması şarttır. (Mülga ikinci ve üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.)

Kamu gelir ve giderlerinin yılı ve mahsup dönemi

Madde 51- Kamu gelir ve giderleri tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterilir.

(Ek fıkra: 29/6/2012-6338/14 md.) Tahakkuk ettirilecek giderler Devlet muhasebesi kayıtlarında ekonomik sınıflandırmanın dördüncü düzeyini de kapsayacak şekilde gösterilir.

Bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda muhasebeleştirilir.

Kamu hesapları malî yıl esasına göre tutulur. Malî yılın bitimine kadar fiilen yapılmış olan ödemelerden mahsup edilememiş olanların, ödenekleri saklı tutulmak suretiyle, mahsup işlemleri malî yılın bitimini izleyen bir ay içinde yapılabilir. Zorunlu hallerde bu süre, Maliye Bakanlığı tarafından bütçe giderleri için bir ay, diğer işlemlerde iki ayı geçmemek üzere uzatılabilir. 29

28 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, 50 maddenin madde başlığında yer alan “ve kullanılacak belgeler” ibaresi metinden çıkarılmış, 18 madde ile de 49 uncu maddenin beşinci ve altıncı fıkralarının 1/1/2007 tarihinde yürürlüğe gereceği hüküm altına alınmıştır.

29 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle; bu fıkranın son cümlesinde yer alan “beş” ibaresi “iki” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


99

İKİNCİ BÖLÜM

Malî İstatistikler

Kapsam, temel ilkeler ve kurumsal çevre

Madde 52- Malî istatistikler, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin malî işlemlerini kapsar.

Malî istatistikler, uluslararası standartlara uygun olarak bütünlük, güvenilirlik, kullanışlılık, yöntemsel geçerlilik ve ulaşılabilirlik ilkeleri çerçevesinde; yeterli mesleki eğitimi almış personel tarafından muhasebe kayıtlarındaki verilere dayanılarak ve istatistiksel yöntemler kullanılarak hazırlanır.

Malî istatistiklerin hazırlanmasında kamu idarelerinin yöneticileri uygun kurumsal çevrenin oluşturulması için gerekli önlemleri alır.

(Ek fıkra: 24/7/2008-5793/33 md.) Bu Kanunda yer alan genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tanımına bağlı kalmaksızın; mali istatistiklerin derlenmesi amacıyla, uluslararası sınıflandırmalara uygun olarak, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumunun da görüşünü almak suretiyle, ayrıca genel yönetim sektörü adıyla bir kapsam belirlemeye ve bu kapsamdaki kamu idarelerinin mali verilerini almaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Malî istatistiklerin hazırlanması ve açıklanması

Madde 53- Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait malî istatistikler, Maliye Bakanlığınca derlenir. Merkezî yönetim kapsamı dışındaki kamu idareleri malî istatistiklerini belirlenmiş ilkelere uygun olarak hazırlar ve belirlenen süreler içinde Maliye Bakanlığına gönderir.

Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait malî istatistikler, Maliye Bakanlığınca aylık olarak yayımlanır. Sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelere ait malî istatistikler ile merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait malî istatistikler Maliye Bakanlığınca birleştirilerek, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait malî istatistikler elde edilir ve üçer aylık dönemler itibarıyla yayımlanır.

Malî istatistiklerin anlaşılabilir ve kullanıcılar için kolayca ulaşılabilir olması esastır.

(Ek fıkra: 24/7/2008-5793/34 md.) 52 nci maddenin son fıkrasına göre belirlenen kamu idarelerinden, mali istatistiklerine esas verilerini süresinde


100

göndermeyenlere Maliye Bakanlığınca bir ay ek süre verilir. Ek süre sonunda da verilerin gönderilmemesi halinde, Maliye Bakanlığının talebi üzerine, ilgili kamu idaresinin üst yöneticileri tarafından mali hizmetler birimi yöneticisi ile muhasebe yetkilisine, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dâhil yapılan bir aylık net ödemeler toplamı tutarında idari para cezası verilir. İdari para cezası uygulanmış olması bilgi verme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. İdari para cezaları, bu Kanunun 73 üncü maddesi hükümlerine göre tahsil edilir.

Malî istatistiklerin değerlendirilmesi

Madde 54- Bir yıla ait malî istatistikler izleyen yılın Mart ayı içinde; hazırlanma, yayımlanma, doğruluk, güvenilirlik ve önceden belirlenmiş standartlara uygunluk bakımından Sayıştay tarafından değerlendirilir ve bu amaçla düzenlenen değerlendirme raporu Türkiye Büyük Millet Meclisine ve Maliye Bakanlığına gönderilir. Bu raporda yer alan değerlendirmelere ilişkin olarak Maliye Bakanı gerekli önlemleri alır.

BEŞİNCİ KISIM

İç Kontrol Sistemi

İç kontrolün tanımı

Madde 55-(Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçle iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünüdür.

Görev ve yetkileri çerçevesinde, malî yönetim ve iç kontrol süreçlerine ilişkin standartlar ve yöntemler Maliye Bakanlığınca, iç denetime ilişkin standartlar ve yöntemler ise İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenir, geliştirilir ve uyumlaştırılır. Bunlar ayrıca, sistemlerin koordinasyonunu sağlar ve kamu idarelerine rehberlik hizmeti verir.30

30 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle bu fıkrada yer alan “harcama öncesi” ibaresi “iç” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


101

İç kontrolün amacı

Madde 56- İç kontrolün amacı;

a) Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,

b) Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini,

c) Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,

d) Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,

e) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını,

Sağlamaktır.

Kontrolün yapısı ve işleyişi

Madde 57-(Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemleri; harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşur.

Yeterli ve etkili bir kontrol sisteminin oluşturulabilmesi için; mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip olunması, malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle personele verilmesi, belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanması, mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesi ve kapsamlı bir yönetim anlayışı ile uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın sağlanması bakımından ilgili idarelerin üst yöneticileri ile diğer yöneticileri tarafından görev, yetki ve sorumluluklar göz önünde bulundurulmak suretiyle gerekli önlemler alınır.


Ön malî kontrol31

Madde 58-(Değişik: 22/12/2005-5436/6 md.)

Ön malî kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar.

31 Bu madde başlığı “Harcama öncesi kontrol” iken, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.


102

Ön malî kontrol süreci, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur.

Kamu idarelerinde ön malî kontrol görevi, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.

Harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılacak asgarî kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca belirlenir. Kamu idareleri, bu standart ve yöntemlere aykırı olmamak şartıyla bu konuda düzenleme yapabilir.

Malî kontrol yetkilisinin nitelikleri ve atanması

Madde 59- (Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

Malî hizmetler birimi

Madde 60- (Değişik: 22/12/2005-5436/7 md.)

Kamu idarelerinde aşağıda sayılan görevler, malî hizmetler birimi tarafından yürütülür:

a) İdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçlarının konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek.

b) İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek.

c) Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak.

d) Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile malî istatistikleri hazırlamak.

e) İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek.

f) Genel bütçe kapsamı dışında kalan idarelerde muhasebe hizmetlerini yürütmek.

g) Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak.


103

h) İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek.

i) İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak.

j) İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken malî iş ve işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak.

k) Malî kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak.

l) Ön malî kontrol faaliyetini yürütmek.

m) İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak.

n) Malî konularda üst yönetici tarafından verilen diğer görevleri yapmak.

Alım, satım, yapım, kiralama, kiraya verme, bakım-onarım ve benzeri malî işlemlerden; idarenin tamamını ilgilendirenler destek hizmetlerini yürüten birim, sadece harcama birimlerini ilgilendirenler ise harcama birimleri tarafından gerçekleştirilir. Ancak, harcama yetkililiği görevi uhdesinde kalmak şartıyla, harcama birimlerinin talebi ve üst yöneticinin onayıyla bu işlemler destek hizmetlerini yürüten birim tarafından yapılabilir.

Malî hizmetler biriminin yapısı teşkilât kanunlarında gösterilir. Malî hizmetler birimlerinin çalışma usûl ve esasları; idarelerin teşkilat yapısı dikkate alınmak ve stratejik planlama, bütçe ve performans programı, muhasebe-kesin hesap ve raporlama ile iç kontrol fonksiyonlarının ayrı alt birimler tarafından yürütülebilmesini sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez. Malî hizmetler biriminde ön malî kontrol görevini yürütenler malî işlem sürecinde görev alamazlar.

(Değişik son fıkra: 25/4/2007-5628/3 md.) İdarelerin malî hizmetler birimlerinde malî hizmetler uzman yardımcısı ve malî hizmetler uzmanı çalıştırılabilir. Malî hizmetler uzman yardımcısı kadrolarına veya pozisyonlarına atanabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan genel şartlara ilave olarak;

a) En az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği yetkili


104

makamlarca kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak,

b) Yapılacak özel yarışma sınavında başarılı olmak,

c) Sınavın yapıldığı yılın başı itibarıyla 30 yaşını doldurmamış olmak,

şartları aranır.

Özel yarışma sınavı, Maliye Bakanlığı tarafından Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine yaptırılacak yazılı sınav ve Maliye Bakanlığınca yapılacak sözlü sınavdan oluşur. Özel yarışma sınavında başarılı olanlar, ÖSYM tarafından başarı sırası ve yaptıkları tercihler dikkate alınarak belirlenir ve bunlar idarelerde malî hizmetler uzman yardımcısı kadro veya pozisyonlarına atanırlar. Bu kadro veya pozisyonlara atananlar en az üç yıl çalışmak ve başarılı olmak şartıyla, açılacak yeterlik sınavına girme hakkını kazanırlar. Maliye Bakanlığınca yapılacak yeterlik sınavında başarılı olanlar malî hizmetler uzmanı kadro veya pozisyonlarına atanırlar. Malî hizmetler uzman yardımcılığı döneminde veya yeterlik sınavında başarılı olamayanlar, istihdam şekline göre bulundukları kamu idarelerinde durumlarına uygun kadro veya pozisyonlara atanırlar. Özel yarışma sınavına katılacak adayların belirlenmesi, sınavların yapılması, atama ve yerleştirilmeleri, yetiştirilmeleri, yeterlik sınavları ile çalışma usûl ve esasları Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Malî hizmetler uzmanı kadrolarına atandıktan sonra en az üç yıl süreyle atandıkları idarelerde söz konusu kadrolarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre görev yapanlar, kendilerinin isteği ve idarelerinin muvafakati ile başka bir kamu idaresinin aynı unvanlı kadrolarına atanabilirler.

Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumluluklar32

Madde 61-(Değişik birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Muhasebe hizmeti; gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.

Muhasebe yetkilisi, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından

32 Bu madde başlığı “Muhasebe hizmetleri” iken, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.


105

sorumludur. 9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe hizmetleri Maliye Bakanlığınca yürütülür. Muhasebe yetkilileri gerekli bilgi ve raporları düzenli olarak kamu idarelerine verirler.

Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde;

a) Yetkililerin imzasını,

b) Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,

c) Maddi hata bulunup bulunmadığını,

d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,

Kontrol etmekle yükümlüdür.

Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz. Belgesi eksik veya hatalı olan ödeme emri belgeleri, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç bir iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hataların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi halinde ödeme işlemi gerçekleştirilir.33

Muhasebe yetkilileri işlemlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri muhafaza eder ve denetime hazır bulundurur.

Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur. Muhasebe yetkililerinin bu Kanuna göre yapacakları kontrollere ilişkin sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır. (Ek cümle: 22/12/2005-5436/10 md.; Değişik: 24/7/2008-5793/35 md.) Muhasebe yetkililerinin görev ve yetkilerinin yardımcılarına devredilmesine, muhasebe yetkililerinin herhangi bir nedenle görevlerinden ayrılmalarında muhasebe hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin düzenleme yapmaya ve sertifika sınavlarına girmeye hak kazanılması bakımından muhasebe yetkilisi yardımcısı eşiti görevleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.34

33 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, dördüncü fıkrada yer alan “Malî kontrol yetkilisine de bildirilmek şartıyla, belgesi eksik veya hatalı” ibaresi, “Belgesi eksik veya hatalı”; yedinci fıkrasında yer alan “muhasebe mutemedidir.” ibaresi, “muhasebe yetkilisi mutemedidir.”; “Muhasebe mutemetleri” ibaresi, “Muhasebe yetkilisi mutemetleri”, “Muhasebe mutemetlerinin” ibaresi, “Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

34 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “birinci” ibaresi “ikinci” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


106

Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olanlar muhasebe yetkilisi mutemedidir. Muhasebe yetkilisi mutemetleri doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumludur. Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri, yetkileri, denetimi, tutacakları defter ve belgeler ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Muhasebe yetkilisinin nitelikleri ve atanması

Madde 62 -(Değişik: 22/12/2005-5436/8 md.)

Muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere atanacakların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenler ile aşağıdaki şartları taşıması gerekir:

a) En az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak.

b) Kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmak koşuluyla bu idarelerde muhasebe yetkilisi yardımcısı veya eşiti görevlerde bulunmak.

c) Muhasebe yetkilisi sertifikası almış olmak.

d) Son üç yıl içerisinde olumsuz sicil almamış olmak.

e) Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak.

f) Görevin gerektirdiği bilgi ve temsil yeteneğine sahip olmak.

Ancak, belde ve nüfusu 25.000’in altında olan ilçe belediyeleri ile mahalli idare birliklerinde muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere atanacakların, yukarıdaki fıkranın (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen şartları taşımaları kaydıyla, en az lise mezunu olmaları ve kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmaları yeterlidir.

9.12.1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe yetkilisi Maliye Bakanlığınca, diğer kamu idarelerinde ise üst yöneticiler tarafından atanır.

Muhasebe yetkilisi olacak görevliler, Maliye Bakanlığınca görevin niteliği dikkate alınarak meslekî konularda eğitime tâbi tutulur ve bu eğitimi başarıyla tamamlayanlara sertifika verilir.


107

(Değişik son fıkra: 24/7/2008-5793/36 md.) Muhasebe yetkilisi sertifika programına başvuru şartları, adayların eğitimi, eğitim süresi, sertifika sınavı, sertifika verilmesi, bu işlemlerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte yapılması ile muhasebe yetkililerinin çalışma usul ve esasları, Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.

İç denetim

Madde 63- İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. Bu faaliyetler, idarelerin yönetim ve kontrol yapıları ile malî işlemlerinin risk yönetimi, yönetim ve kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek yönünde sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir.35

(Düzenleme ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) İç denetim, iç denetçiler tarafından yapılır. (Ek cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) Kamu idarelerinin yapısı ve personel sayısı dikkate alınmak suretiyle, İç Denetim Koordinasyon Kurulunun uygun görüşü üzerine, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurulabilir.

İç denetçinin görevleri

Madde 64- Kamu idarelerinin yıllık iç denetim programı üst yöneticinin önerileri de dikkate alınarak iç denetçiler tarafından hazırlanır ve üst yönetici tarafından onaylanır.

İç denetçi, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirir:

a) Nesnel risk analizlerine dayanarak kamu idarelerinin yönetim ve kontrol yapılarını değerlendirmek.

b) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak.

c) Harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak.

35 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle 63 üncü maddenin birinci cümlesinde yer alan “ve nesnel güvence sağlayan danışmanlık faaliyetidir.” ibaresi, “, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.” şeklinde değiştirilmiştir.


108

d) İdarenin harcamalarının, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek.36

e) Malî yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak.

f) Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak.

g) Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastlandığında, ilgili idarenin en üst amirine bildirmek.

İç denetçi bu görevlerini, İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen ve uluslararası kabul görmüş kontrol ve denetim standartlarına uygun şekilde yerine getirir.

İç denetçi, görevinde bağımsızdır ve iç denetçiye asli görevi dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz.

İç denetçiler, raporlarını doğrudan üst yöneticiye sunar. Bu raporlar üst yönetici tarafından değerlendirmek suretiyle gereği için ilgili birimler ile malî hizmetler birimine verilir. İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemler, üst yönetici tarafından en geç iki ay içinde İç Denetim Koordinasyon Kuruluna gönderilir.

İç denetçinin nitelikleri ve atanması

Madde 65- İç denetçi olarak atanacakların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenler ile aşağıdaki şartları taşıması gerekir:

a) İlgili kamu idaresinin özelliği de dikkate alınarak İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen alanlarda en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak.

b) Kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beş yıl veya İç Denetim Koordinasyon Kurulunca belirlenen alanlarda en az sekiz yıl çalışmış olmak.

c) Mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmak.

d) İç Denetim Koordinasyon Kurulunca gerekli görülen diğer şartları taşımak.

36 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle 64 üncü maddenin (d) bendinde yer alan, “izlemek” ibaresi, “denetlemek” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiş olup, 63 üncü maddenin ikinci cümlesi ikinci fıkra olarak düzenlenmiştir.


109

Kamu idarelerine iç denetçi olarak atanacaklar, İç Denetim Koordinasyon Kurulu koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığınca iç denetim eğitimine tâbi tutulur. Eğitim programı, iç denetçi adaylarına denetim, bütçe, malî kontrol, kamu ihale mevzuatı, muhasebe, personel mevzuatı, Avrupa Birliği mevzuatı ve mesleki diğer konularda yeterli bilgi verilecek şekilde hazırlanır. Bu eğitimi başarıyla tamamlayanlara sertifika verilir. İç denetçi adayları için uygulanacak eğitim programının süresi, konuları ve eğitim sonucunda yapılacak işlemler ile diğer hususlar İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanarak Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

(Değişik ilk cümle: 22/12/2005-5436/10 md.) İç denetçiler, bakanlıklar ve bağlı idarelerde, üst yöneticilerin teklifi üzerine Bakan, diğer idarelerde üst yöneticiler tarafından sertifikalı adaylar arasından atanır ve aynı usûlle görevden alınır.İç denetçilerin kamu idareleri itibarıyla sayıları, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar İç Denetim Koordinasyon Kurulunca hazırlanarak, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

İç Denetim Koordinasyon Kurulu

Madde 66- Maliye Bakanlığına bağlı İç Denetim Koordinasyon Kurulu, yedi üyeden oluşur. Üyelerden biri Başbakanın, biri Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın, biri Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın, biri İçişleri Bakanının, başkanı dahil üçü Maliye Bakanının önerisi üzerine beş yıl süre ile Bakanlar Kurulu tarafından atanır. Bunların 67 nci maddede belirtilen görevleri yapabilecek niteliklere sahip olması şarttır. Maliye Bakanı tarafından önerilecek adaylardan birinin ekonomi, maliye, muhasebe, işletme alanlarından birinde doktora derecesine sahip öğretim üyeleri arasından olması şartı aranır. Üyeler, bu sürenin sonunda yeniden atanabilirler.

Gerekli görülen hallerde İç Denetim Koordinasyon Kurulu, oy hakkı olmamak kaydıyla teknik yardım almak ve danışmak amacıyla uzman kişileri de toplantılara davet edebilir. Kurulun çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar İç Denetim Koordinasyon Kurulunun önerisi üzerine Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

İç Denetim Koordinasyon Kurulunda görevlendirilenlerin asli görevleri devam eder. Başkan ve üyelerine, ayda dörtten fazla olmamak üzere her toplantı günü için (3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden toplantı ücreti ödenir.


110

İç Denetim Koordinasyon Kurulunun görevleri

Madde 67- İç Denetim Koordinasyon Kurulu, kamu idarelerinin iç denetim sistemlerini izlemek, bağımsız ve tarafsız bir organ olarak hizmet vermek üzere aşağıdaki görevleri yürütür:

a) İç denetime ilişkin denetim ve raporlama standartlarını belirlemek, denetim rehberlerini hazırlamak ve geliştirmek.

b) Uluslararası uygulamalar ve denetim standartlarıyla uyumlu risk değerlendirme yöntemlerini geliştirmek.

c) Kamu idarelerinin denetim birimleri ile işbirliğini sağlamak.

d) Yolsuzluk veya usulsüzlüklerin ortadan kaldırılması için gerekli önlemlerin alınması konusunda önerilerde bulunmak.

e) Risk içeren alanlarda iç denetçilere program dışı özel denetim yaptırılması için kamu idarelerine önerilerde bulunmak.

f) İç denetçilerin eğitim programlarını düzenlemek.

g) İç denetçiler ile üst yöneticiler arasında görüş ayrılığı bulunması halinde anlaşmazlığın giderilmesine yardımcı olmak.

h) İdarelerin iç denetim raporlarını değerlendirerek sonuçlarını konsolide etmek suretiyle yıllık rapor halinde Maliye Bakanına sunmak ve kamuoyuna açıklamak.

i) (Değişik: 22/12/2005-5436/10 md.) İşlem hacimleri ve personel sayıları dikkate alınmak suretiyle idareler ile ilçe ve belde belediyeleri için iç denetçi atanıp atanmayacağına karar vermek.

j) İç denetçilerin atanmasına ilişkin diğer usulleri belirlemek.

k) İç denetçilerin uyacakları etik kuralları belirlemek.

l) (Ek: 22/12/2005-5436/10 md.) Kalite güvence ve geliştirme programını düzenlemek ve iç denetim birimlerini bu kapsamda değerlendirmek.

ALTINCI KISIM

Dış Denetim

Dış denetim

Madde 68- Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimin amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme


111

sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin malî faaliyet, karar ve işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine raporlanmasıdır.

Dış denetim, genel kabul görmüş uluslararası denetim standartları dikkate alınarak;

a) Kamu idaresi hesapları ve bunlara ilişkin belgeler esas alınarak, malî tabloların güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin malî denetimi ile kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin malî işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti,

b) Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi, faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve performans bakımından değerlendirilmesi,

Suretiyle gerçekleştirilir.

Dış denetim sırasında, kamu idarelerinin iç denetçileri tarafından düzenlenen raporlar, talep edilmesi halinde Sayıştay denetçilerinin bilgisine sunulur.

Denetimler sonucunda; ikinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen hususlarda düzenlenen raporlar, idareler itibarıyla konsolide edilir ve bir örneği ilgili kamu idaresine verilerek üst yönetici tarafından cevaplandırılır. Sayıştay, denetim raporları ve bunlara verilen cevapları dikkate alarak düzenleyeceği dış denetim genel değerlendirme raporunu Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.

Sayıştay tarafından hesapların hükme bağlanması; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir, gider ve mal hesapları ile bu hesaplarla ilgili işlemlerinin yasal düzenlemelere uygun olup olmadığına karar verilmesidir.

Dış denetim ve hesapların hükme bağlanmasına ilişkin diğer hususlar ilgili kanununda düzenlenir.

(…) Sayıştayın denetlenmesi37

Madde 69- (…) Sayıştayın denetlenmesi, her yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı tarafından görevlendirilen ve gerekli mesleki niteliklere sahip denetim elemanlarından oluşan bir komisyon tarafından, hesaplar ve bunlara ilişkin belgeler esas alınarak yapılır.

37 Bu madde başlığı “Sayıştayın denetlenmesi” iken, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle değiştirilmiş ve maddenin başına “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve” ibaresi eklenmiş, daha sonra maddenin başlığında ve metninde yer alan “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve” ibareleri 23/7/2010 tarihli ve 6009 sayılı Kanunun 55 inci maddesiyle çıkarılmıştır.


112

YEDİNCİ KISIM

Yaptırımlar ve Yetkili Merciler

Ödenek üstü harcama

Madde 70- Kamu zararı oluşturmamakla birlikte bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

Kamu zararı

Madde 71- (Değişik birinci fıkra: 25/4/2007-5628/4 md.) Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde;

a) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

c) Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,

d) İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,

f) (Mülga:22/12/2005-5436/10 md.)

g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır.

(Değişik üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir.

Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek


113

düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

(Değişk son fıkra: 25/4/2007-5628/4 md.) Kamu zararının, bu zarara neden olan kamu görevlisinden veya diğer gerçek ve tüzel kişilerden tahsiline ilişkin usûl ve esaslar, Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Yetkisiz tahsil ve ödeme

Madde 72- Kanunların öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi, kamu adına tahsilat veya ödeme yapamaz.

Yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılması, kamu hizmeti karşılığında veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanması veya başka adlarla tahsilat veya ödeme yapılması hallerinde; söz konusu tutarlar, yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılanlardan alınarak, ilgisine göre bütçeye gelir kaydedilir veya ilgililerine iade edilmek üzere emanet hesaplarına kaydedilir. Ayrıca, bunlar hakkında ilgili kanunları uyarınca adli ve idari yönden gerekli işlemler yapılır.

Para cezaları ve yetkili merciler

Madde 73- Bu Kanunda belirtilen para cezaları, ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından verilir. Para cezaları, karar verilmesini izleyen ay başından başlamak üzere ve herhangi bir hüküm almaya gerek kalmaksızın; ilgililerine yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerin dörtte biri oranında kesilerek tahsil olunur.

Zamanaşımı

Madde 74- Kamu zararının meydana geldiği ve bu Kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen malî yılın başından başlamak üzere zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla onuncu yılın sonuna kadar tespit ve tahsil edilemeyen kamu zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrar.38

38 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu maddede yer alan “başlamak üzere” ibaresinden sonra gelmek üzere, “zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.


114

SEKİZİNCİ KISIM

Diğer Hükümler

Maliye Bakanlığınca yürütülecek hizmetler

Madde 75-(Mülga birinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.)

Malî yönetim ve kontrol sisteminin tümüyle zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda; ilgili bakanın talep etmesi veya doğrudan Başbakanın onayı üzerine Maliye Bakanı, yetkili denetim elemanlarına, kamu idarelerinin tüm malî yönetim ve kontrol sistemlerini, malî karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirir. Bu teftişler sonucunda düzenlenecek raporların bir örneği İç Denetim Koordinasyon Kuruluna, bir örneği de gerekli işlemlerin yapılması için ilgili bakana gönderilir.

Kamu idarelerinin sorumluluğu

Madde 76- Malî karar ve işlemlere ilişkin her türlü kayıt, bilgi ve belgeler, kamu idareleri tarafından düzenli olarak muhafaza edilir.

Kamu idareleri ve görevlileri; malî yönetim ve kontrol sistemleri ile bütçenin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması, muhasebeleştirilmesi, raporlanması işlemlerine ait bilgi ve belgeleri denetimle görevlendirilmiş olanlara ibraz etmek, görevin sağlıklı yapılmasını sağlayacak önlemleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorundadır.

Sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareler

Madde 77- Sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idare bütçelerinin hazırlanması ve uygulanması ile diğer malî işlemleri, bu Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ilgili kanunlarındaki hükümlere tâbidir. Ancak, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerin ayrıntılı harcama programları ile finansman programları bütçeleriyle birlikte hazırlanır, görüşülür ve onaylanır. Ödenekler de bu usul ve esaslara göre kullanılır.

Malî yönetim ve kontrol sisteminin tümüyle zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda; il özel idareleri için ilgili vali, belediyeler için ilgili belediye başkanının talep etmesi veya doğrudan Başbakanın onayı üzerine İçişleri Bakanı, yetkili denetim elemanlarına, ilgili mahallî idarelerin tüm malî yönetim ve kontrol sistemlerini, malî karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş


115

ettirir. Bu teftişler sonucunda düzenlenecek raporların bir örneği İç Denetim Koordinasyon Kuruluna, bir örneği de gerekli işlemlerin yapılması için ilgili vali veya belediye başkanına gönderilir.

Kurumlardan alınacak hasılat payı

Madde 78- Kamu iktisadi teşebbüsleri ve kamu şirketlerinin gayrisafi hasılatının yüzde onbeşine kadar tutarda bir bedel tahsil edilerek genel bütçeye gelir kaydedilir. Bu kapsamda bedel tahsil edilecek kurum ve kuruluşlar ile hasılat payı oranları, ödeme yeri ve zamanı Bakanlar Kurulunca belirlenir. Zamanında ödenmeyen hasılat payları, Bakanlar Kurulunca belirlenen oranda zam uygulanmak suretiyle 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edilir. Hesaplanan zam, kurum ve kuruluşun bu payları ödeme yetkisi verilmiş görevlilerinden alınır. Ancak, Maliye Bakanlığınca verilmiş ek süreler için zam uygulanmaz. 39

(Değişik ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Düzenleyici ve denetleyici kurumların üçer aylık dönemler itibarıyla oluşacak gelir fazlaları, her üç ayda bir izleyen ayın onbeşine kadar genel bütçeye aktarılır. Bu fıkra hükmü İstanbul Menkul Kıymetler Borsası hakkında da uygulanır. Söz konusu tutarların süresi içinde ödenmemesi halinde, ödenmeyen tutarlar 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammı da uygulanmak suretiyle takip ve tahsil edilir.

Kamu alacaklarının silinmesi

Madde 79- (Değişik: 29/6/2012-6338/15 md.)

Özel mevzuatındaki hükümler saklı kalmak üzere, idare hesaplarında kayıtlı olup 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında izlenen kamu alacakları dışında kalan;

a) Zarurî veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan,

b) Tahsili için yapılacak takibat giderlerinin asıl alacak tutarından fazla olacağı anlaşılan,

kamu alacaklarından merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilen tutarlara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına üst yöneticiler yetkilidir. (a)

39 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle, bu fıkranın ikinci cümlesinde yer alan “merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilir.” ibaresi, “Bakanlar Kurulunca belirlenir.” şeklinde ve üçüncü cümlesinde yer alan “merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen” ibaresi,

“Bakanlar Kurulunca belirlenen” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


116

bendine göre belirlenen tutarı aşan kamu alacaklarından silinmesi öngörülenler merkezî yönetim bütçe kanununda ayrıca gösterilir.

Yetki

Madde 80- Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.

DOKUZUNCU KISIM

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler, Geçici Maddeler ve Yürürlük

Yürürlükten kaldırılan hükümler

Madde 81- Bu Kanunun geçici maddelerindeki hükümler saklı kalmak kaydıyla;

a) 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ile ek ve değişiklikleri,

b) 832 sayılı Sayıştay Kanununun 30, 32, 33, 36, 37 nci maddeleri ile diğer maddelerinin bu Kanuna aykırı hükümleri,

c) Bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak, 4.1.1961 tarihli ve 211 sayılı Kanunun 98 - 106 ncı maddeleri hariç olmak üzere, diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tâbi olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümleri,

d) 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası,

e) 26.11.1999 tarihli ve 4481 sayılı Kanunun 15 inci maddesi,

f) Diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri,

Yürürlükten kaldırılmıştır.

Ek Madde 1- (Ek: 22/12/2005-5436/11 md.)

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştayın muhasebe hizmetleri Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Cumhurbaşkanlığı muhasebe hizmetleri ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri tarafından atanan muhasebe yetkilileri tarafından yerine getirilir.


117

Müşterek fon hesabı

Ek Madde 2- (1/7/2006-5538/20 md.)

Çeşitli mevzuatla kurulmuş fonların her türlü geliri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Hazine Müsteşarlığı adına açılan müşterek fon hesabına yatırılır. Bu hesaba yatırılan gelirlerden ilgili mevzuatında öngörülen fonlar arası pay ve kesintiler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yapılır.

Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonunun gelirleri, yapılan kesintilerden sonra kalan tutarlar üzerinden genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilir. Bu Fon, hizmetlerini bütçenin (A) işaretli cetveline konulan ödeneklerle yerine getirir. Ancak, bu Fon gelirlerinden kredi ana para geri dönüşleri, kredi faizleri, borçlanma ve satış hasılatı, genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmeksizin doğrudan müşterek fon hesabından ilgili Fonun gider hesabına aktarılır.

Kapsam dışında bırakılan fonların gelirleri ve harcamaları bütçe ile ilişkilendirilmez. Ancak, bunların müşterek fon hesabında toplanan gelirlerinden Maliye Bakanı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın birlikte teklifi üzerine Başbakanın onayı ile belirlenecek oran ve tutarlarda kesinti yapılarak genel bütçeye gelir kaydedilebilir.

Fonlar, hizmet ve harcamalarını kendi mevzuatında yer alan esas ve usûllere göre yürütürler. Fon gelirlerinin tahsili, takibi, gelir kaydı, muhasebeleştirilmesi ve denetimine ilişkin süre, esas ve usûller Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığınca müştereken tespit edilir.

Kanun ve kanun hükmünde kararname ile kurulanlar hariç olmak üzere, hizmet alanı kalmayan fonlar Maliye Bakanı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın birlikte teklifi üzerine Başbakanın onayı ile tasfiye edilebilir. Bunların tasfiyesine ilişkin her türlü düzenlemeyi yapmaya Maliye Bakanı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yetkilidir.Maliye Bakanı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın birlikte teklifi üzerine Başbakanın onayı ile fonların gider hesapları üzerinden aktarma yapılabilir. Aktarılan tutar, kendisine aktarma yapılan fonun gelir hesabı üzerinden müşterek fon hesabına, buradan da tamamı gider hesabına aktarılır.

Bütçe kapsamı dışındaki fonlardan kendi mevzuatına göre yapılan kesinti ile fonlar arası aktarmalardan sonra kalan tutar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilgili fonun gider hesabına aktarılır.

Geçici Madde 1- Bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce malî işlemleri


118

Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan kamu idarelerinde, malî yönetim ve kontrol sistemi kuruluncaya kadar, bu Kanun uyarınca yapılması gereken görevler, Maliye Bakanlığının birimleri tarafından yürütülür. Maliye Bakanlığınca belirlenecek kriterlerin yerine getirilmesi durumunda, bu kamu idarelerine yetki devri, Maliye Bakanlığının önerisi üzerine idareler itibarıyla gerçekleştirilir.

Diğer kamu idarelerinde, bu Kanunun öngördüğü malî yönetim ve kontrol sürecine ilişkin görevler, malî yönetim ve kontrol sistemi kuruluncaya kadar, görev ve yetki bakımından benzeri birim ve görevliler tarafından yürütülür. Bu kamu idarelerinde görev ve yetki bakımından benzeri birim ve görevliler, Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine ilgili üst yönetici tarafından belirlenir.

Maliye Bakanlığı, rehberlik ve koordinasyon görevleri çerçevesinde, kamu idarelerinde malî yönetim ve kontrol sistemlerinin oluşturulmasına yardımcı olur.

Geçiş dönemi 31.12.2007 tarihini geçemez.

Geçici Madde 2- Bu Kanunda öngörülen tüzük, yönetmelik ve diğer düzenlemeler en geç 31.12.2004 tarihine kadar yayımlanır.

Geçici Madde 3- Bu Kanunun 49 uncu maddesindeki Kurul tarafından belirleme yapılıncaya kadar, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde uygulanacak muhasebe standartları Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Geçici Madde 4- Bu Kanunda öngörülen malî yönetim ve kontrol sistemine uyum sağlanması amacıyla, Kanun kapsamındaki idarelerle ilgili mevzuatta ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde gerekli değişiklikler, en geç 31.12.2007 tarihine kadar yapılır.(1)

Genel bütçe kapsamındaki idarelerin, kamu görevi ve hizmeti dışında kalan ve ilgili kanunlarında belirtilen faaliyetleri ile mal ve hizmet teslimlerinden fiyatlandırılabilir nitelikte bulunanlardan sağlayacakları gelirleri düzenleyen kanun, 31.12.2007 tarihine kadar yürürlüğe konulur. 40

Geçici Madde 5- (Değişik: 22/12/2005-5436/9 md.)

31.12.2005 tarihi itibarıyla;

a) Maliye Bakanlığı kadrolarında Bütçe Dairesi Başkanı, Muhasebe Müdürü, Gelir Saymanlık Müdürü, Malmüdürü, Saymanlık Müdürü, Vergi Dairesi Müdürü, Vergi Müdürü, Askeri Defterdar, Devlet Muhasebe Uzmanı ve Muhasebe Denetmeni olarak görev yapanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, kamu idarelerinde Muhasebe Yetkilisi; (Devlet

40 Bu maddede yer alan 31.12.2004 ibareleri, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle “31.12.2007” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


119

Muhasebe Uzman Yardımcıları ile Muhasebe Denetmen Yardımcıları hariç) bunların yardımcıları ile kadro unvanı sayman olanlar ise Muhasebe Yetkilisi Yardımcısı,

b) Özel bütçeli idareler, mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının muhasebe birimlerinde, birinci derecede sorumlu olarak çalışanlar ile daha önce bu görevi en az beş yıl yapmış olanlarla bu idarelerde bütçe dairesi başkanı, gelir ve gider dairesi başkanı, muhasebe daire başkanı, gelir müdürü, bütçe müdürü ve muhasebe müdürü olanlar anılan idarelerde Muhasebe Yetkilisi,

c) Sayıştay Denetçisi, Başbakanlık Müfettişi, Yüksek Denetleme Kurulu Denetçisi, Maliye Müfettişi, Hesap Uzmanı, Bütçe Kontrolörü, Muhasebat Kontrolörü, Gelirler Kontrolörü, Millî Emlak Kontrolörü, Tasfiye İşleri ve Döner Sermaye İşletmeleri Kontrolörü, Hazine Kontrolörü kadrolarında çalışmakta olanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, kamu idarelerinde İç Denetçi,

d) Bakanlık, Müsteşarlık, Başkanlık ve Genel Müdürlüklerde Müfettiş veya Kontrolör olanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar, kendi idarelerinde, özel bütçeli idarelerde, mahallî idarelerde ve sosyal güvenlik kurumlarında İç Denetçi,

e) Muhasebe, Millî Emlak ve Vergi Denetmenleri ile bu görevlerde daha önce en az beş yıl bulunanlar, özel bütçeli idareler ile mahallî idarelerde; Belediye Müfettişi ve Hesap İşleri Murakıbı olanlar ile bu görevlerde daha önce en az beş yıl bulunanlar, mahallî idarelerde İç Denetçi,

Olarak 31.12.2007 tarihine kadar atanabilirler.

31.12.2005 tarihi itibarıyla kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini birinci derece sorumlu olarak yürütmekte olanlar, bulundukları kamu idarelerinin muhasebe yetkililiği görevini 1.1.2006 tarihinden itibaren sertifikalı muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar yürütürler. Bu kişiler, sertifika alamamaları halinde kadrolarına uygun bir göreve atanırlar. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce saymanlık hizmetleri Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen idarelerde muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar muhasebe hizmetleri Maliye Bakanlığının belirleyeceği kişilerce yürütülür.

(a) ve (b) bentlerinde belirtilen muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere atanacak olanların Maliye Bakanlığınca verilecek meslekî eğitimden geçmeleri ve yapılacak sınavda başarı göstererek sertifika almaları şarttır. Ancak, (a) ve (b) bentlerinde sayılanlardan sınavla bu kadrolara atanmış olanların muhasebe yetkilisi olarak atanmalarında sınav şartı aranmaz.


120

(c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen görevlere atananlar bu Kanunun öngördüğü sistemin uygulanmasına yönelik eğitime tâbi tutulurlar. Atamalarda ilgilinin ve idaresinin muvafakati alınır.

(Ek fıkra: 24/7/2008-5793/37 md.) Kamu idarelerinde muhasebe yetkilisi görevini yürütmek üzere üçüncü fıkraya göre sertifika almış olanlar arasından muhasebe yetkilisi atanması esastır. Bu şekilde sertifika almış olanlardan atama yapılamaması halinde, Maliye Bakanlığınca sertifika almış muhasebe yetkilisi atama zorunluluğu getirilinceye kadar, Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanlığı, diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler tarafından belirlenen kişiler muhasebe hizmetlerini yapmak üzere görevlendirilir.

Geçici Madde 6-(Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

Geçici Madde 7-(Mülga: 22/12/2005-5436/10 md.)

Geçici Madde 8- İç Denetim Koordinasyon Kurulu başkan ve üyeleri, bu Kanunun yayımını izleyen iki ay içerisinde atanırlar.

Geçici Madde 9- Diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununa yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.

Geçici Madde 10- İlk kez bu Kanunla Sayıştay denetimine tâbi tutulan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile özel bütçeli idarelerin 31.12.2005 tarihine kadar olan işlemlerinin dış denetimi ilgili kanunlarındaki hükümlere göre yapılmaya devam edilir.

Geçici Madde 11-(Mülga birinci fıkra: 24/7/2008-5793/38 md.)

(Değişik ikinci fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Bu Kanun kapsamında kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri 31/12/2010 tarihine kadar yeniden yapılandırılır. 41

(Değişik üçüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.) Döner sermaye işletmeleri yeniden yapılandırılıncaya kadar bunların bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması ve muhasebesi ile kontrol ve denetimi Maliye Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Fonların muhasebesi de bu Kanunun öngördüğü muhasebe sistemine göre yürütülür.

(Mülga dördüncü fıkra: 22/12/2005-5436/10 md.)

41 28/12/2007 tarihli ve 26740 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14/12/2007 tarihli ve 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 28 inci maddesiyle “31.12.2007” ibaresinin “31.12.2008” olarak uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Daha sonra 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun 38 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan yer alan “31.12.2007” ibaresi “31/12/2010” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


121

Geçici Madde 12- 45 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca Hazine adına tescil edilmesi gereken taşınmazlardan, ilgili kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunanlar, bu idarelerin tüzel kişiliğinin sona erdiği tarihi izleyen altı ay içinde herhangi bir işleme gerek olmaksızın tapuda resen Hazine adına tescil edilir.

Geçici Madde 13- Bu Kanunun yayımı tarihinden sonra kurulacak kamu idarelerinin kuruluş kanunlarında belirlenmemesi durumunda kuruluş bütçesinin ekli cetvellerden hangisine dahil olacağı Maliye Bakanlığınca belirlenir.

Geçici Madde 14- Bu Kanunla verilmiş olan görevlerin gerektirdiği hizmetlerin etkili ve verimli bir şekilde yerine getirilmesi amacıyla Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu, Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğü ve Maliye Yüksek Eğitim Merkezî Başkanlığında kullanılmak üzere, ekli (I) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin Maliye Bakanlığına ait ilgili bölümlerine eklenmiş, ekli (II) sayılı listede yer alan kadrolar ise iptal edilerek anılan Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin Maliye Bakanlığına ait ilgili bölümünden çıkarılmıştır. Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulunda görevlendirilecek başkan yardımcısı Bakan onayı ile atanır ve bakanlıktaki genel müdür yardımcıları için ilgili mevzuatında öngörülen tüm haklardan aynen yararlanır. 42

Gelir ve ödenek kaydetme yetkisi

Geçici Madde 15 –(Ek: 1/7/2006-5538/21 md.)

2006 yılında, ilgili mevzuatı gereğince özel gelir kaydedilmek üzere tahsil edilen tutarlar ile 40 ıncı maddeye göre tahsil edilen bağış ve yardımları, idare bütçelerinde söz konusu mevzuatta belirtilen amaçlar için tertiplenen ödenekten kullandırmak üzere genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydetmeye ve bütçelenen ödenekten gelir gerçekleşmesine göre ilgili tertiplere aktarma yapmaya, yılı içinde harcanmayan ödenekleri (2005 yılından devredenler de dahil) ertesi yıl bütçesine devren gelir ve ödenek kaydetmeye, bu hükümler çerçevesinde yapılacak işlemlere ilişkin esas ve usûlleri belirlemeye Maliye Bakanı yetkilidir.


Geçici 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen kadrolarda 31/12/2006 tarihi itibarıyla çalışmakta olanlar ile daha önce en az beş yıl bu görevde bulunanlar da anılan madde hükümlerine göre iç denetçi kadrolarına atanabilirler.

42 Bu maddede sözü edilen kadrolar için, 24/12/2003 tarihli ve 25326 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.


122


22/12/2005 tarihli ve 5436 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin altıncı fıkrasına göre ihdas edilerek kamu idarelerine tahsis edilen malî hizmetler uzmanı unvanlı boş bulunan kadrolara, ilgili kamu idarelerince talep edilecek sayıyı aşmamak üzere, aşağıda belirtilen şartları taşıyan adaylar arasından 31/10/2007 tarihine kadar bir defaya mahsus olmak üzere Maliye Bakanlığınca, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezine veya Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Merkezine yaptırılacak yazılı sınav ve yerleştirme sonucuna göre atama yapılır.

Yapılacak sınava girebilmek ve malî hizmetler uzmanı kadrolarına atanabilmek için;

a) 5436 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin altıncı fıkrasına göre ihdas edilerek malî hizmetler uzmanı kadrosunun tahsis edildiği kamu idarelerinin;

1) Strateji Geliştirme Başkanlığı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, strateji geliştirme ve malî hizmetlere ilişkin hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükler, İdarî ve Malî İşler Dairesi Başkanlıkları, İdarî ve Malî İşler Müdürlükleri ile döner sermayeli işletmeler hariç olmak üzere idarelerin muhasebe ve malî hizmetlerinin yerine getirildiği daire başkanlıkları veya müdürlüklerinde,

2) Mülga Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlıkları, Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlıkları ile Araştırma Planlama ve Koordinasyon Müdürlüklerinde,

b) Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü ile Muhasebat Genel Müdürlüğünde, kadroları Maliye Bakanlığına ait olmak kaydıyla döner sermayeli işletmeler dahil olmak üzere muhasebe hizmetleri Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce yürütülen kamu idarelerinin muhasebe birimlerinde, malmüdürlüklerinin ise vezne ve muhasebe servislerinde,

genel idare hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda sınav tarihi itibarıyla toplam en az üç yıl hizmeti bulunmak ve malî hizmetler uzman yardımcılığı giriş sınavına katılabilmek için gerekli öğrenim şartını taşımak gerekir. Hizmet süresinin hesabında sayılan birimler adına tahsis edilmiş kadrolarda fiilen görev yapılan süreler dikkate alınır.

Sınav komisyonunun oluşturulması, sınava katılabilecekler, sınav konuları, sınav ve yerleştirme ile söz konusu kadrolara atama ve atananların eğitimine ilişkin esas ve usûller Maliye Bakanlığınca belirlenir.

5436 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi ve bu madde gereğince malî hizmetler uzmanı kadrolarına atandıktan sonra en az üç yıl süreyle atandıkları


123

idarelerde söz konusu kadrolarda görev yapanlar, kendilerinin isteği ve idarelerinin muvafakati ile başka bir kamu idaresinin aynı unvanlı kadrolarına atanabilirler.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Geçici Madde 1 8– (Ek: 24/7/2008-5793/39 md.)

31/12/2012 tarihine kadar genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali tabloları, muhasebe ve raporlama standartları ile muhasebe tekniğine uygunluk açısından Maliye Bakanlığınca denetlenebilir.

Geçici Madde 19 – (Ek: 24/7/2008-5793/39 md.; Değişik: 6/4/2011-6225/16 md.)43

2023 yılına kadar, orman yangınları ile havadan mücadele hizmetlerinde kullanılmak maksadıyla Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından gerçek ve tüzel kişilerden her nevi hava aracı kiralanmasında, sağlık hizmetlerinde kullanılmak maksadıyla Sağlık Bakanlığı tarafından gerçek ve tüzel kişilerden her nevi hava ve deniz aracı kiralanmasında, ülkemizde aşı ve biyolojik ürün üretimini sağlayacak ileri teknoloji transferine yönelik aşı ve biyolojik ürün temininde ve ileri teknoloji ürünü yüksek maliyetli tıbbi cihaz temininde bu Kanunun 28 inci maddesinde yer alan üç yıllık süre yedi yıla kadar, gemi hastane kiralanmasında ise on beş yıla kadar uygulanır.

Geçici Madde 20– (Ek: 30/3/2012-6287/25 md.)

Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullara internet erişim hizmetleri ve ağ altyapısının sağlanması için Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca 2015 yılı sonuna kadar yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde üst yöneticinin onayıyla 15 yıla kadar gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişilebilir.

İç denetçi kadrolarına atanma

Geçici Madde 21 –(Ek: 3/4/2013-6456/ 39 md.)

Merkezî yönetim kapsamındaki idarelerde ve sosyal güvenlik kurumlarında mesleğe özel yarışma sınavıyla girip yeterlik sınavında başarılı olan ve başvuru

43 2/1/2014 tarihli ve 6514 sayılı Kanunun 51 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “2008-2015 yılları arasında” ibaresi “2023 yılına kadar” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddede yer alan “yedi yıla kadar” ibaresinden sonra gelmek üzere “, gemi hastane kiralanmasında ise on beş yıla kadar” ibaresi eklenmiştir.


124

tarihi itibarıyla yardımcılıkta geçen süre dâhil, denetçi, müfettiş, kontrolör, sigorta denetleme uzmanı, sigorta denetleme aktüeri, yasama uzmanı, düzenleyici ve denetleyici kurumlarda murakıp ve uzman ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinin “II-Tazminatlar” kısmının “A- Özel Hizmet Tazminatı” bölümünün (ğ) bendinde yer alanlardan merkez teşkilatına ait uzman unvanlı kadrolarda en az beş yıl çalışmış olanlar, iç denetçi aday belirleme sınavına katılabilmek için aranan yabancı dillerin birinde Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli puan almış ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kırk yaşını doldurmamış olmak şartıyla, kamu idarelerinin iç denetçi kadrolarına 31/12/2014 tarihine kadar atanabilirler.

Bu Kanun kapsamındaki idarelerde mesleğe özel yarışma sınavıyla girip yeterlik sınavında başarılı olan ve başvuru tarihi itibarıyla yardımcılıkta geçen süre dâhil mali hizmetler uzmanı olarak en az beş yıl çalışmış olanlar, iç denetçi aday belirleme sınavına katılabilmek için aranan yabancı dillerin birinde Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli puan almış ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kırk yaşını doldurmamış olmak şartıyla, kendi idareleri, yükseköğretim kurumları ve mahalli idarelerin iç denetçi kadrolarına 31/12/2014 tarihine kadar atanabilirler.

Mesleğe özel yarışma sınavıyla girip yeterlik sınavında başarılı olan ve başvuru tarihi itibarıyla yardımcılıkta geçen süre dâhil il eğitim denetmeni, muhasebe denetmeni, millî emlak denetmeni, sosyal güvenlik denetmeni veya mahalli idarelerde müfettiş olarak en az beş yıl çalışmış olanlar, iç denetçi aday belirleme sınavına katılabilmek için aranan yabancı dillerin birinde Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli puan almış ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kırk yaşını doldurmamış olmak şartıyla, yükseköğretim kurumları ve mahalli idarelerin iç denetçi kadrolarına 31/12/2014 tarihine kadar atanabilirler.

Geçici 5 inci ve geçici 16 ncı maddelere göre atanan iç denetçiler, iç denetçi aday belirleme sınavına katılabilmek için aranan yabancı dillerin birinde Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli puan almış ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kırk yaşını doldurmamış olmak şartıyla, diğer idarelerin iç denetçi kadrolarına 31/12/2014 tarihine kadar naklen atanabilirler. Bunlar, daha önce kendilerine verilen Kamu İç Denetçi Sertifikalarını kullanmaya devam ederler.

Bu Kanun kapsamındaki idarelerde başvuru tarihi itibarıyla öğretim üyesi, tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner, biyolog, hukuk müşaviri, Hazine avukatı, avukat, mühendis unvanlı kadrolarda en az beş yıl çalışmış olanlardan, iç denetçi aday belirleme sınavına katılabilmek için aranan yabancı dillerin


125

birinde Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az elli puan almış ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kırk yaşını doldurmamış olanlar, belirli dönemlerde yapılacak sertifika eğitimlerine 31/12/2015 tarihine kadar doğrudan katılabilirler. Bu eğitimler sonucunda yapılacak sınavlarda başarılı olanlar kamu idarelerinin iç denetçi kadrolarına atanabilirler ve bunlara atandıkları idarede geçerli Kamu İç Denetçi Sertifikası verilir. İdarelerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak bu fıkrada sayılan unvanlar dışında ilave unvanlar belirlemeye, mühendislere ilişkin olarak lisans mezuniyetine göre bölüm şartı getirmeye, bu fıkra kapsamındaki sertifika eğitimleri ve sınavlarına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve idarelerin özelliklerini göz önünde bulundurarak bu fıkraya göre atananların bir başka idareye naklen atanmalarına ilişkin usul ve esasları belirlemeye İç Denetim Koordinasyon Kurulu yetkilidir.

Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralara göre atananlar İç Denetim Koordinasyon Kurulu koordinatörlüğünde Maliye Bakanlığı tarafından en az iki aylık sertifika eğitimine tabi tutulur ve eğitim tamamlandıktan sonra bunlara atandıkları idarede geçerli Kamu İç Denetçi Sertifikası verilir. Fiilen en az üç yıl iç denetçilik yaptıktan sonra İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belli dönemlerde yapılacak sertifika sınavına girerek başarılı olanlara, bu Kanun kapsamındaki bütün idarelerin iç denetçi kadrolarına naklen atanmalarına imkân verecek nitelikte Kamu İç Denetçi Sertifikası verilir. Bu maddeye aykırı bir şekilde iç denetçi kadrolarına atananların atamaları ile verilmiş ise Kamu İç Denetçi Sertifikası iptal edilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve tereddütleri gidermeye İç Denetim Koordinasyon Kurulu yetkilidir.

Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından veya Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavından en az elli puan almış olanlar da bu maddede aranan yabancı dil şartını yerine getirmiş sayılır.

Yürürlük

Madde 82- Bu Kanunun;

a) 30, 66, 67 ve 80 inci maddeleri ile geçici 2, 3, 4, 5, 7, 8, 10, 12, 13, 14 ve 82 ile 83 üncü maddeleri yayımı,

b) 81 inci maddesinin (e) bendi ile geçici 6 ncı maddesi 1.1.2004,

c) Diğer hükümleri 1.1.2005,

Tarihinde yürürlüğe girer.


126

Yürütme

Madde 83- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

5018 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER

1-24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunun geçici maddeleri:

GEÇİCİ MADDE 1 – Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce (DSİ) tahakkuk ettirilen sulama ve kurutma tesisleri işletme ve bakım ücretlerinden vadesi 1/1/2004 tarihinden önce olup bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar tahsil edilememiş olanlar ile bunlara ilişkin fer’ilerin tahsilinden vazgeçilir ve bu alacaklar ilgili muhasebe birimleri tarafından terkin edilir. Bu alacaklardan, maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olan tahsilât red ve iade edilmez. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

GEÇİCİ MADDE 2 – Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve hazine yardımı alan özel bütçeli idarelerin 2007 ve 2008 yıllarına ilişkin sosyal yardım zammı borçları ile Kamu İktisadi Teşebbüsleri ödeneklerinden ödeme yapılan Kamu İktisadi Teşebbüslerinin aynı döneme ilişkin, Maliye Bakanlığınca uygun bulunan sosyal yardım zammı borçlarını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesinin 18.01.00.23-10.9.9.26-1-05.2 tertibinde yer alan ödenekten mahsup etmeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yetkilidir.


127

(I) SAYILI CETVEL(1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)(8)(9)(10)(11)

(Değişik: 22/12/2005-5436/12 md.)

GENEL BÜTÇE KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİ

1) Türkiye Büyük Millet Meclisi2) Cumhurbaşkanlığı3) Başbakanlık4) Anayasa Mahkemesi 5) Yargıtay 6) Danıştay7) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu8) Sayıştay9) Adalet Bakanlığı10) Millî Savunma Bakanlığı11) İçişleri Bakanlığı12) Dışişleri Bakanlığı13) Maliye Bakanlığı14) Millî Eğitim Bakanlığı(…) (7)

16) Sağlık Bakanlığı17) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı(8)

(…) (7)

19) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı(…) (7)

21) Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı22) Kültür ve Turizm Bakanlığı(…) (7)

24) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (7)

25) Avrupa Birliği Bakanlığı (7)

26) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (7)

27) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (7)

28) Ekonomi Bakanlığı (7)

29) Gençlik ve Spor Bakanlığı (7)

30) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (7)

31) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (7)

32) Kalkınma Bakanlığı(7)

33) Orman ve Su İşleri Bakanlığı (7)

34) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği35) Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı36) Jandarma Genel Komutanlığı37) Sahil Güvenlik Komutanlığı38) Emniyet Genel Müdürlüğü39) Diyanet İşleri Başkanlığı40) Hazine Müsteşarlığı(…)(8)

42) Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı


128

43) Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu44) Devlet Personel Başkanlığı45) Türkiye İstatistik Kurumu46) Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı47) Gelir İdaresi Başkanlığı(…)(11)

49) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü50) Meteoroloji Genel Müdürlüğü(9)

(…)(11)

52) Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü53) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu (10)

54) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu(10)

55) (Ek:4/4/2013-6458/123) Göç İdaresi Genel Müdürlüğü

_________________

(1) 1/7/2006 tarihli ve 5538 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle bu cetvelde yer alan “45)Orman Genel Müdürlüğü” ibaresi çıkarılmış ve sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(2) 16/5/2006 tarihli ve 5502 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle; bu cetvelde bulunan “Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı” ibaresi çıkarılmıştır.

(3) 29/5/2009 tarihli ve 5902 sayılı Kanunun 25 inci maddesiyle bu cetvele “38 – Türkiye İstatistik Kurumu” ibaresinden sonra gelmek üzere “39 – Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı” ibaresi eklenmiş ve sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(4) 17/2/2010 tarihli ve 5952 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle bu cetvele 33 üncü sırasından sonra gelmek üzere “34) Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı” ibaresi eklenmiş ve sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(5) 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu cetvelde yer alan “43) Karayolları Genel Müdürlüğü” ibaresi çıkarılmış ve cetveldeki idarelerin sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(6) 11/12/2010 tarihli ve 6087 sayılı Kanunun 46 ncı maddesiyle, bu cetvele 6 ncı sırasından sonra gelmek üzere “7) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu” ibaresi eklenmiş ve diğer sıralar buna göre teselsül ettirilmiştir.

(7) 3/6/2011 tarihli ve 643 sayılı KHK’nin 13 üncü maddesiyle; bu cetvelde yer alan “15) Bayındırlık ve İskân Bakanlığı”,”18) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı”,”20) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı”,”23) Çevre ve Orman Bakanlığı”, “30) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı “, “32) Dış Ticaret Müsteşarlığı “,”33) Gümrük Müsteşarlığı”,”36) Avrupa Birliği Genel Sekreterliği”,“39) Özürlüler İdaresi Başkanlığı”,”46) Tarım Reformu Genel Müdürlüğü”,”49) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü”,”50) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, 51) Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, 52) Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü” sıraları yürürlükten kaldırılmış olup, aynı cetvele 23 üncü sırasından sonra gelmek üzere “24) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 25) Avrupa Birliği Bakanlığı ,26) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı , 27) Çevre, Orman ve Şehircilik Bakanlığı ,28) Ekonomi Bakanlığı, 29) Gençlik ve Spor Bakanlığı, 30) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 31) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 32) Kalkınma Bakanlığı” sıraları eklenmiş ve diğer sıralar buna göre teselsül ettirilmiş, daha sonra bu sıra 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı KHK’nin 37 nci maddesiyle cetvelde yer aldığı şekilde değiştirilmiş ve teselsül ettirilmiştir.

(8) 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı KHK’nın 44 üncü maddesiyle; bu Cetvelin 17 nci sırası “Ulaştırma Bakanlığı” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiş ve aynı Cetvelin “41) Denizcilik Müsteşarlığı” sırası yürürlükten kaldırılmıştır.

(9) 10/10/2011 tarihli ve 657 sayılı KHK’nın 16 ncı maddesiyle bu cetvelde geçen “Devlet Meteoroloji İşleri” ibaresi “Meteoroloji” şeklinde değiştirilmiştir.

(10) 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nın 58 inci maddesiyle bu Cetvele “53) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu” ve “54) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu” sıraları eklenmiştir.

(11) 11/10/2011 tarihli ve 662 sayılı KHK’nın 58 inci maddesiyle bu Cetveldeki “48) Devlet Su İşleri

Genel Müdürlüğü” ve “51) Petrol İşleri Genel Müdürlüğü” sıraları yürürlükten kaldırılmıştır.


129

(II) SAYILI CETVEL (1)

(Değişik: 22/12/2005-5436/12 md.)

ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER

A) YÜKSEKÖĞRETİM KURULU, ÜNİVERSİTELER VE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜLERİ

1) Yükseköğretim Kurulu2) Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (1)

3) İstanbul Üniversitesi4 ) İstanbul Teknik Üniversitesi 5) Ankara Üniversitesi6) Karadeniz Teknik Üniversitesi7) Ege Üniversitesi8) Atatürk Üniversitesi9) Orta Doğu Teknik Üniversitesi10) Hacettepe Üniversitesi11) Boğaziçi Üniversitesi12) Dicle Üniversitesi13) Çukurova Üniversitesi14) Anadolu Üniversitesi15) Cumhuriyet Üniversitesi16) İnönü Üniversitesi17) Fırat Üniversitesi18) Ondokuz Mayıs Üniversitesi19) Selçuk Üniversitesi 20) Uludağ Üniversitesi21) Erciyes Üniversitesi 22) Akdeniz Üniversitesi23) Dokuz Eylül Üniversitesi24) Gazi Üniversitesi25) Marmara Üniversitesi26) Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi27) Trakya Üniversitesi28) Yıldız Teknik Üniversitesi29) Yüzüncü Yıl Üniversitesi30) Gaziantep Üniversitesi31) Abant İzzet Baysal Üniversitesi32) Adnan Menderes Üniversitesi33) Afyon Kocatepe Üniversitesi34) Balıkesir Üniversitesi35) Celal Bayar Üniversitesi

36) Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

––––––––––––––––––(1) 17/2/2011 tarihli ve 6114 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, bu cetvelde yer alan “2 – Öğrenci Seçme

ve Yerleştirme Merkezi” ibaresi yerine “2 – Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.


130

37) Dumlupınar Üniversitesi38) Gaziosmanpaşa Üniversitesi39) (Değişik: 21/10/2014-6562/4 md.) Gebze Teknik Üniversitesi40) Harran Üniversitesi41) İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü42) Kafkas Üniversitesi43) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi44) Kırıkkale Üniversitesi45) Kocaeli Üniversitesi 46) Mersin Üniversitesi47) (Ek: 16/5/2012-6307/4 md.) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi48) Mustafa Kemal Üniversitesi49) Niğde Üniversitesi50) Pamukkale Üniversitesi51) Sakarya Üniversitesi52) Süleyman Demirel Üniversitesi53) (Değişik: 30/3/2012-6287/22 md.) Bülent Ecevit Üniversitesi54) Eskişehir Osmangazi Üniversitesi55) Galatasaray Üniversitesi56) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Ahi Evran Üniversitesi57) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Kastamonu Üniversitesi58) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Düzce Üniversitesi59) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi60) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Uşak Üniversitesi61) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.; Değişik: 30/3/2012-6287/22 md.) Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi62) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Namık Kemal Üniversitesi 63) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Erzincan Üniversitesi64) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Aksaray Üniversitesi65) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Giresun Üniversitesi66) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Hitit Üniversitesi67) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Bozok Üniversitesi68) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Adıyaman Üniversitesi69) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Ordu Üniversitesi70) (Ek: 1/3/2006-5467/5 md.) Amasya Üniversitesi71) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi72) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Ağrı Dağı Üniversitesi (1)

73) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Sinop Üniversitesi74) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Siirt Üniversitesi75) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.;Değişik: 30/10/2013-6501/3 md.)

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi76) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Karabük Üniversitesi77) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Kilis 7 Aralık Üniversitesi 78) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Çankırı Karatekin Üniversitesi79) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Artvin Çoruh Üniversitesi80) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.;Değişik: 19/4/2012-6296/4 md.) Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi


131

81) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Bitlis Eren Üniversitesi82) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Kırklareli Üniversitesi83) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi84) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Bingöl Üniversitesi85) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Muş Alparslan Üniversitesi86) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Mardin Artuklu Üniversitesi87) (Ek: 17/5/2007-5662/9 md.) Batman Üniversitesi88) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Ardahan Üniversitesi89) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Bartın Üniversitesi90) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Bayburt Üniversitesi91) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Gümüşhane Üniversitesi92) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Hakkari Üniversitesi93) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Iğdır Üniversitesi94) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Şırnak Üniversitesi95) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Tunceli Üniversitesi96) (Ek: 22/5/2008-5765/3 md.) Yalova Üniversitesi97) (Ek: 1/4/2010-5979/4 md.) Türk-Alman Üniversitesi98) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.) Yıldırım Beyazıt Üniversitesi99) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.) Bursa Teknik Üniversitesi100) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.) İstanbul Medeniyet Üniversitesi101) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.) İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi102) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.; Değişik: 30/3/2012-6287/22 md.)

Necmettin Erbakan Üniversitesi103) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.; Değişik: 30/3/2012-6287/22 md.) Abdullah Gül Üniversitesi104) (Ek: 14/7/2010-6005/2 md.) Erzurum Teknik Üniversitesi105) (Ek: 31/3/2011-6218/2 md.) Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi106) (Ek: 22/1/2013-6410/5 md.) Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi107) (Ek: 27/3/2015-6639/6 md.) Sağlık Bilimleri Üniversitesi108) (Ek: 31/3/2015-6640/7 md.) Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi109) (Ek: 31/3/2015-6640/7 md.) İskenderun Teknik Üniversitesi110) (Ek: 31/3/2015-6640/7 md.) Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi111) (Ek:1/4/2015-6641/6 md.) Türkiye Uluslararası İslam, Bilim ve

Teknoloji Üniversitesi

–––––––––––––––––

(1) 19/6/2008 tarihli ve 5773 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle 28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanuna eklenen Geçici 38 inci maddesinde; 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda Ağrı Dağı Üniversitesine yapılmış olan atıfların Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.


132

B) ÖZEL BÜTÇELİ DİĞER İDARELER(1)(2)(3)(4)(5)

1) Savunma Sanayi Müsteşarlığı2) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 3) (Ek: 25/6/2009-5917/47 md.) Atatürk Araştırma Merkezi4) (Ek: 25/6/2009-5917/47 md.)Atatürk Kültür Merkezi5) (Ek: 25/6/2009-5917/47 md.)Türk Dil Kurumu6) (Ek: 25/6/2009-5917/47 md.)Türk Tarih Kurumu7) Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü8) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu9) Türkiye Bilimler Akademisi10) Türkiye Adalet Akademisi 11) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu12) Karayolları Genel Müdürlüğü 13) Spor Genel Müdürlüğü (4)

14) Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü15) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü16) Orman Genel Müdürlüğü 17) Vakıflar Genel Müdürlüğü18) (Değişik: 11/10/2011-KHK-663/58 md.) Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü(…)(6)

20) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü21) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü22) Türk Akreditasyon Kurumu23) Türk Standartları Enstitüsü(…)(5)

25) Türk Patent Enstitüsü26) Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü

_____________________

(1) Bu bölüme; 1/7/2006 tarihli ve 5538 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle “Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü” sırasından sonra gelmek üzere “11) Orman Genel Müdürlüğü” ibaresi eklenmiş ve sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(2) Bu bölüme; 25/6/2009 tarihli ve 5917 sayılı Kanunun 47 nci maddesiyle “2)Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu” sırasından sonra gelmek üzere “3) Atatürk Araştırma Merkezi , 4) Atatürk Kültür Merkezi, 5) Türk Dil Kurumu, 6) Türk Tarih Kurumu” ibareleri eklenmiş ve sıra numaraları buna göre teselsül ettirilmiştir.

(3) 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu bölüme “11) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu” sırasından sonra gelmek üzere “12) Karayolları Genel Müdürlüğü” ibaresi eklenmiş, cetveldeki idarelerin sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(4) 6/3/2011 tarihli ve 643 sayılı KHK’nin 13 üncü maddesiyle, bu bölümün 13 üncü sırası metne işlendiği şekilde değiştirilmiş, aynı bölüme” 39) Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı”,” 40) Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı “ sıraları eklenmiştir.

(5) 8/8/2011 tarihli ve 649 sayılı KHK’nin 60 ncı maddesiyle, bu cetvelde yer alan “24) Millî Prodüktivite Merkezi” sırası yürürlükten kaldırılmıştır.

(6) 11/10/2011 tarihli ve 662 sayılı KHK’nın 58 inci maddesiyle bu Cetveldeki “19) Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü” sırası yürürlükten kaldırılmıştır.


133

27) Türkiye Atom Enerjisi Kurumu28) Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi

Başkanlığı(…) (1)

30) Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (5)

31) (Mülga: 8/8/2011-648-KHK/19 md.)32) GAP Bölge Kalkınma İdaresi 33) Özelleştirme İdaresi Başkanlığı34) (Ek: 28/9/2006-5548/36 md.; İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 25/12/2008

tarihli ve E.: 2006/140, K.: 2008/185 sayılı Kararı ile; Yeniden düzenleme: 14/6/2012-6328/35 md.) (2) Kamu Denetçiliği Kurumu

35) Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu(3)

36) (Ek: 21/9/2006-5544/31 md.) Meslekî Yeterlilik Kurumu(3)

37) (Ek: 24/3/2010-5978/30 md.) Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı

38) (Ek: 28/12/2010-6093/14 md.) Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı39) (Ek: 6/3/2011-KHK-643/13 md.) Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı 40) (Ek: 6/3/2011-KHK-643/13 md.) Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı 41) (Ek: 8/8/2011-KHK-649/60 md.)Doğu Karadeniz Projesi Bölge

Kalkınma İdaresi Başkanlığı42) (Ek: 11/10/2011-KHK-662/58 md.) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü43) (Ek: 10/10/2011-KHK-658/12 md.)Türkiye Su Enstitüsü44) (Ek: 11/10/2011-KHK-663/58 md.) Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz

Kurumu45) (Ek: 21/6/2012-6332/22 md.) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu(7)

46) (Ek: 19/11/2014-6569/40 md.) Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı

_____________________

(7) 6/4/2016 tarihli ve 6701 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle “45) Türkiye İnsan Hakları

Kurumu” ibaresi “45) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu” şeklinde değiştirilmiştir.


134

(III) SAYILI CETVEL (4)

(Değişik: 22/12/2005-5436/12 md.)DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR1) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu2) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (4)

3) Sermaye Piyasası Kurulu4) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu5) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu6) Kamu İhale Kurumu7) Rekabet Kurumu8) Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (4)

9) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu(6)

10) Kişisel Verileri Koruma Kurumu(7)

(IV) SAYILI CETVEL

(Değişik: 16/5/2006-5502/42 md.)SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI1- Sosyal Güvenlik Kurumu

2- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

_______________________

(1) 6/3/2011 tarihli ve 643 sayılı KHK’nin 13 üncü maddesiyle, “29) İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi” sırası yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) Bu sırada yer alan “Kamu Denetçiliği Kurumu”, 28/9/2006 tarihli ve 5548 sayılı Kanunun Anayasa Mahkemesi’nin 25/12/2008 tarihli ve E.: 2006/140, K.: 2008/185 sayılı Kararı ile tümüyle iptal edilmesinden dolayı yürürlükten kaldırılmış;14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile yeniden düzenlenmiştir.

(3) 28/9/2006 tarihli ve 5548 sayılı Kanunun 36 ncı maddesiyle bu bölüme “29) Kamu Denetçiliği Kurumu” ibaresinin eklenmesinden dolayı, bu kurumlara ait sıra numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

(4) 25/6/2009 tarihli ve 5917 sayılı Kanunun 47 nci maddesiyle; bu Cetvelde yer alan “Telekomünikasyon Kurumu” ibaresi “Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu”, “Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu” ibaresi “Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(5) 24/10/2011 tarihli ve 656 sayılı KHK’nin 20 nci maddesiyle, bu bölümün 30 uncu sırasnda yer alan “Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı” ibaresi “Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(6) 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı KHK’nin 32 nci maddesiyle, bu cetvele “9) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu” sırası eklenmiştir.

(7) 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kanunun 30 uncu maddesiyle, bu cetvele “10) Kişisel Verileri Koruma Kurumu” sırası eklenmiştir.


135

5018 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN İPTAL EDİLEN HÜKÜMLERİN



KHK’nin/ İptal Eden

Anayasa Mahkemesinin


5018 sayılı Kanunun değişen veya iptal

edilen maddeleri

Yürürlüğe Giriş

Tarihi

5263 I Sayılı Cetvel 9/12/2004

5273 II Sayılı Cetvel 15/12/2004


5335 78 27/4/2005




5436 65 inci maddenin son fıkranın ilk cümlesi, 67/i, Geçici Madde 4 deki ibare değişikliği, Geçici Madde 5, Geçici Madde 11 in ikinci fıkrası, (I), (II), (III) ve (IV) sayılı Cetvel

24/12/2005

2, 3, 10, 11, 13, 14, 17, 18, 20, 21, 23, 27, 28, 30, 31, 33, 34, 35, 37, 41, 42, 44, 47, 49 uncu maddenin beşinci ve altıncı fıkraları dışındaki fıkraları, 50, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 67, 69, 71, 74, 75, 76, 78, Ek Madde 1, Geçici Madde 6, 7 , Geçici Madde 11 in dördüncü fıkrası 49 uncu maddenin beşinci ve altıncı fıkraları

1/1/20061/1/2007


5502 (I) ve (IV) sayılı Cetvel 20/5/2006

5538(I) ve (II) Sayılı Cetvel

Ek Madde 2 ve Geçici Madde 15

1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere

12/7/200612/7/2006

5544 (II) Sayılı Cetvel 7/10/2006


5628 27, 28, 60, 71, Geçici Madde 16 ve 17 4/5/2007



57939, 10, 27, 28, 40, 44, 51, 52, 53, 61, 62,

Geçici Madde 5, 11, 18, 19 ve İşlenemeyen hükümler

6/8/2008

Anayasa Mahkemesi’nin 25/12/2008 tarihli ve E.:

2006/140, K.: 2008/185 sayılı Kararı.

(II) Sayılı Cetvel(Kamu Denetçiliği Kurumu) 4/4/2009


136






edilen maddeleri


Tarihi

5902 (I) Sayılı Cetvel 17/6/2009

59176, (III) Sayılı Cetvel

(II) Sayılı Cetvel10/7/20091/1/2010




6001 (I) ve (II) Sayılı Cetvel 13/7/2010


6009 69 1/8/2010

6087 (I) Sayılı Cetvel 18/12/2010


6114 10, (II) Sayılı Cetvel 3/3/2011


6225 Geçici Madde 19 26/4/2011

KHK/643 (I) ve (II) Sayılı Cetvel

12/6/2011 tarihinde yapılan milletvekili seçiminden sonra kurulan ilk Bakanlar Kurulu üyelerinin atandığı tarihte

KHK/644 (I) Sayılı Cetvel

12/6/2011 tarihinde yapılan milletvekili seçiminden sonra kurulan ilk Bakanlar Kurulu üyelerinin atandığı tarihte

KHK/648 (II) Sayılı Cetvel 17/8/2011


KHK/655 (I) Sayılı Cetvel 1/11/2011


KHK/657 (I) Sayılı Cetvel 2/11/2011

KHK/662 (I) ve (II) Sayılı Cetvel 2/11/2011


KHK/659 16, 17 2/11/2011

KHK/660 (III) Sayılı Cetvel 2/11/2011


137






edilen maddeleri


Tarihi

KHK/663 (I) ve (II) Sayılı Cetvel 2/11/2011

6287 20, (II) Sayılı Cetvel 11/4/2012





6338 15, 20, 25, 31, 51, 79 1/1/2013



6456 Geçici Madde 21 18/4/2013


6514 28, Geçici Madde 19 18/1/2013

6552 28 11/9/2014



6639 24, (II) Sayılı Cetvel 15/4/2015



6645 27 23/4/2015

6698 (III) Sayılı Cetvel 7/4/2016


139

ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU VE YARGILAMAUSULLERİ HAKKINDA KANUN*

Kanun No : 6216 Kabul Tarihi : 30.03.2011R.G. Tarih ve Sayısı : 03.04.2011 - 27894

Siyasi partilerin mali denetimi

MADDE 55- (1) Mahkeme siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun denetimi için Sayıştaydan yardım sağlar.

(2) Siyasi partiler, karara bağlanarak birleştirilmiş bulunan kesin hesap ile parti merkez ve bağlı ilçeleri de kapsayan iller teşkilatının kesin hesaplarının onaylı birer örneğini haziran ayı sonuna kadar 2820 sayılı Kanuna uygun olarak, Anayasa Mahkemesi Başkanlığına gönderirler. Mahkeme kendisine gönderilmiş olan bu belgeleri incelenmek üzere Sayıştay Başkanlığına gönderir.

(3) Sayıştayca düzenlenen incelemeye ilişkin raporlar karara bağlanmak üzere Mahkemeye gönderilir.

Mali denetimde ilk ve esas inceleme

MADDE 56- (1) Siyasi partilerin kesin hesapları üzerindeki inceleme 2820 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılır.

(2) Yapılan incelemeye ilişkin raporlar ilgili siyasi partiye gönderilerek en geç iki ay içinde görüşünü bildirmesi istenir.

(3) Mahkeme mali denetim sırasında siyasi partilerin incelemeye ilişkin raporlar hakkındaki görüşlerini de değerlendirir.

(4) Mahkemenin mali denetime ilişkin kararlarının birer örneği ilgili siyasi partiye ve siyasi partinin sicil dosyasına konulmak üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

(5) Mali denetim sonucunda verilen kararlar Resmî Gazetede yayımlanır.

* Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un Sayıştay ile İlgili Hükümleri

141

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ HAKKINDA

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (1)(2)

KHK’nın Tarih ve Nosu : 08.06.1984 - 233 Yetki Kanununun Tarihi ve Nosu : 17.06.1982 - 2680R.G. Tarih ve Sayısı : 18.06.1984 - 18435 (Mük.)

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

Kapsam ve Amaç

Madde 1 – 1.Bu Kanun Hükmünde Kararname, iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarını ve bunların müesseselerini, bağlı ortaklıklarını ve iştiraklerini kapsar.

2. Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Amacı;

a) İktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarının ve bunların müesseselerinin, bağlı ortaklıklarının kurulmasını, iştiraklerinin teşkilini, özerk bir tarzda ve ekonominin kurallarına uygun olarak yönetilmelerini,

b) İktisadi devlet teşekküllerinin ekonomik gereklere uygun olarak verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda kendi aralarında ve milli ekonomi ile uyum içinde çalışarak sermaye birikimine yardım etmelerini ve bu suretle daha fazla yatırım kaynağı yaratmalarını,

c) Kamu iktisadi kuruluşlarının kendilerine verilen görev ve kamu hizmetlerini ekonomik ve sosyal gereklere uygun olarak verimlilik ilkesi doğrultusunda yürütmelerini,

d) İktisadi devlet teşekküllerinde ve kamu iktisadi kuruluşlarında ve bunların müesseseleri ile bağlı ortaklıklarında 17/4/1984 tarih ve 2983 sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun’un uygulanması ile ilgili işbirliği ve koordinasyon esaslarını,

1 28/12/1987 tarih ve 304 sayılı KHK’nin 5 inci maddesi ile; Bu KHK’de adı geçen “Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulu”, “Koordinasyon Kurulu” ve “Kamu Ortaklığı Kurulu” ibareleri “Yüksek Planlama Kurulu” olarak değiştirilmiştir.

2 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Kanunun Geçici 4 üncü maddesiyle, bu Kanun Hükmünde Kararnamede Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna yapılmış olan atıfların Sayıştaya yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.


142

e) İktisadi devlet teşekküllerinin, kamu iktisadi kuruluşlarının ve bunların müesseseleri ile bağlı ortaklıklarının amaçlarına ulaşabilmelerini sağlamak için denetlenmelerini,

Düzenlemektir.

Tanımlar ve kısaltmalar:

Madde 2 – Bu KHK de geçen deyimler ve kısaltmalar aşağıda tanımlanmıştır.

1. Kamu iktisadi teşebbüsü “Teşebbüs”; iktisadi devlet teşekkülü ile kamu iktisadi kuruluşunun ortak adıdır.

2. İktisadi devlet teşekkülü “Teşekkül”; sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi teşebbüsüdür.

3. (Değişik: 24/11/1994 - 4046/34 md.) Kamu iktisadi kuruluşu “Kuruluş”; sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

4. Müessese; sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup, ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğudur.

5. Bağlı ortaklık; sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir.

6. İştirak; iktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde onbeşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlerdir.

7. İşletme; müesseselerin ve bağlı ortaklıkların mal ve hizmet üreten fabrika ve diğer birimleridir.

8. Koordinasyon Kurulu; Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu’dur.

9. Kamu Ortaklığı Kurulu; 2983 sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun’da belirtilen Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Kurulu’dur.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

143

İKİNCİ KISIM

Teşebbüs, Müessese, Bağlı Ortaklık ve İştirakler

BİRİNCİ BÖLÜM

Teşebbüsler

Teşebbüslerin kurulması:

Madde 3 – 1. Teşebbüsler Bakanlar Kurulu kararı ile kurulur.

2. Yeni bir teşebbüsün kurulmasında ve mevcut bir müessese veya bağlı ortaklığın teşebbüs haline getirilmesinde, ekonomik ihtiyaçlar gözetilir.

3. (Değişik : 24/7/2000-KHK-615/1 md.; İptal: Ana. Mah.nin 2/11/2000 tarihli ve E.:2000/72, K.:2000/46 sayılı kararı ile.; Yeniden düzenleme: 25/1/2001-4622/1 md.) Teşebbüslerden iktisadi devlet teşekkülü olanlar, anonim şirket şeklinde de kurulabilir. Anonim şirket şeklinde kurulan iktisadi devlet teşekküllerinde Türk Ticaret Kanununun 277 nci maddesinde sözü edilen beş kurucunun bulunması şartı aranmaz, genel kurul ve denetçiler bulunmaz.

4. Teşebbüsün merkezi, Koordinasyon Kurulunca tesbit edilir ve değiştirilebilir.

Teşebbüslerin nitelikleri:

Madde 4 – 1. Teşebbüsler tüzelkişiliğe sahiptir.

2. Teşebbüsler, bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir.

3. Teşebbüsler, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve Sayıştay’ın denetimine tabi değildir. (3)

4. Teşebbüslerin sorumlulukları sermayeleri ile sınırlıdır. Teşebbüslerin sermayesi, ilgili bakanlığın talebi üzerine Koordinasyon Kurulunca tesbit edilir.

Teşebbüslerin organları:

Madde 5 – 1. Teşebbüs organları, yönetim kurulu ve genel müdürlüktür.

3 Bu fıkranın uygulanması ile ilgili olarak 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 82 nci maddesine ve aynı Kanunun Geçici 4 üncü Maddesinin altıncı fıkrasına bakınız.


144

2. Yönetim Kurulu, teşebbüsün en yüksek seviyede yetkili ve sorumlu karar organıdır.

3. Genel Müdürlük, teşebbüsün yetkili ve sorumlu yürütme organıdır.

Teşebbüs Yönetim Kurulu’nun teşkili:

Madde 6 – 1.Yönetim kurulu bir başkan ve beş üyeden oluşur.

2. Genel müdür yönetim kurulu başkanıdır ve ilgili bakanın teklifi üzerine ortak karar ile atanır.

3. Yönetim kurulu üyelerinden; ikisi ilgili bakanın, biri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanın, ikisi teşebbüs genel müdür yardımcıları arasından ilgili bakanın teklifi üzerine ortak karar ile atanır.

4. Genel müdürün bulunmadığı hallerde, genel müdürün yönetim kurulu üyeleri arasından görevlendireceği genel müdür vekili yönetim kuruluna başkanlık yapar.

Teşebbüs Yönetim Kurulu Üyelerinin nitelik ve şartları:

Madde 7 – 1. Teşebbüs yönetim kurulu üyeliklerine atanacakların, Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip, yüksek öğrenim yapmış ve teşebbüsün faaliyet alanı ile ilgili idari ve mesleki ihtisasa sahip olmaları şarttır. Ancak, ilgili bakanın teklifi üzerine atanan üyelerden birinde idari veya mesleki ihtisasa sahip olma şartı aranmaz.

2. Teşebbüs yönetim kurulu başkan ve üyeleri; başka bir teşebbüste yönetim kurulu üyesi olamaz ve rakip kuruluşlar ile menfaat ilişkisi içinde bulunamazlar.

3. Birinci fıkradaki niteliklere sahip bulunan kamu görevlileri teşebbüs yönetim kurulu üyeliklerine atanabilirler. Esas görevleri devam etmek üzere atanan yönetim kurulu üyeleri, başka bir teşebbüs, bağlı ortaklık ve denetim kurulu üyesi olarak görev alamazlar.

Teşebbüs Yönetim Kurulu Üyelerinin görev süresi:

Madde 8 – 1. Yönetim kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. Görev süresi sona erenler tekrar atanabilirler. Atandıkları usule göre görevlerinden alınabilirler.


145

2. Süre dolmadan üyeliğin boşalması veya üyelik için aranan niteliklerin ve şartların kaybedilmesi halinde, kalan süreyi tamamlamak üzere atama yapılır.

Teşebbüs Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri:

Madde 9 – Yönetim Kurulu’nun görevleri ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir.

1. Kanun, tüzük, yönetmelik, kalkınma planı ve yıllık programlar çerçevesinde teşebbüsün gelişmesini sağlayacak kararları almak,

2. Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkların çalışmalarının verimli ve karlı olarak yürütülmesi şartlarını oluşturacak esasları ve işletme politikalarını belirlemek,

3. Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklara ait yıllık program, bilanço ve netice hesapları ile yıllık ve uzun vadeli çalışma programlarına uygun olarak hazırlanan faaliyet raporlarını onaylayarak ilgili mercilere sunmak,

4. Müesseseler ve bağlı ortaklıklar arasında koordinasyonu sağlayacak kararları almak,

5. Yönetim Kurulunun onayı ile uygulanabilecek yönetim komitesi kararları hakkında, komite kararının teşebbüse ulaşmasını izleyen onbeş gün içinde karar almak,

6. Genel müdürün teklifi üzerine; (...)(4), daire başkanları, müessese müdürleri veya benzer görevlere alınacak personeli atamak,

7. Genel müdürlük çalışmalarını izlemek,

8. Teşebbüslerin taşıt alım ve kullanımına ait Koordinasyon Kurulu’nca alınacak kararlarla ilgili uygulama esaslarını belirlemek,

9. Kanun, tüzük ve yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak,

10. Yönetim Kurulları sınırlarını açıkça belirlemek şartiyle yetkilerinden bir kısmını genel müdüre devredebilirler. Ancak; yetki devri yönetim kurulunun sorumluluğunu kaldırmaz.

Teşebbüs Yönetim Kurulunun toplantı ve karar yeter sayısı:

Madde 10 – Yönetim kurulu, genel müdürün daveti üzerine ayda iki defadan az olmamak üzere üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve

4 Bu bentte yer alan “genel müdür yardımcıları” ibaresi, 22/1/1990 tarih ve 399 sayılı KHK’nin 59 uncu maddesiyle madde metninden çıkarılmıştır.


146

kararlarını üye tamsayısının salt çoğunluğu ile alır. Oylarda eşitlik halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

Teşebbüs Genel Müdürlüğü:

Madde 11 – Genel müdürlük, genel müdür, Koordinasyon Kurulu Kararı ile belirlenecek sayıda genel müdür yardımcısı ve bağlı ait birimlerden teşekkül eder.

Teşebbüs Genel Müdürü:

Madde 12 – (Değişik; 12/5/1989 - KHK - 368/4 md; Mülga: 22/1/1990 - KHK 399/59 md.)

Teşebbüs Genel Müdürünün görev ve yetkileri:

Madde 13 – Genel müdürün görev ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir:

1. Teşebbüsü; kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile yönetim kurulu kararları doğrultusunda yönetmek,

2. Teşebbüsü, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı temsil etmek ve temsil yetkisini gerektiğinde devretmek,

3. Genel müdür yardımcıları, daire başkanları, müessese müdürleri veya benzer görevlere alınacak personelin atanmalarını yönetim kuruluna teklif etmek,

4. (Mülga: 15/3/1990 - KHK - 408/5 md.)

5. Teşebbüs sermayesi ile diğer mali kaynakların, verimlilik ve karlılık ilkelerine uygun bir düzen içinde kullanılmasını sağlamak,

6. Kanunların verdiği diğer görevleri yapmak,

7. Genel Müdür, sınırlarını açıkça belirlemek şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilir. Ancak; yetki devri Genel Müdürün sorumluluğunu kaldırmaz.

Teşebbüs Genel Müdür Yardımcıları:

Madde 14 – (Mülga: 22/1/1990 - KHK - 399/59 md.)


147

İKİNCİ BÖLÜM

Müesseseler

Müesseseler ve kuruluşları:

Madde 15 – 1. (Değişik: 16/6/1988 - KHK - 331/2 md.) Sermayesinin tamamı Devlete ait teşebbüsler, işletmelerini müessese halinde teşkilatlandırabilirler.

2. Bir müessese içinde toplanmasında yarar ve gerek görülmeyen işletmeler, Koordinasyon Kurulu kararı ile doğrudan kamu iktisadi kuruluşuna bağlı olarak faaliyetlerini sürdürebilirler.

3. Tekel niteliğindeki mallar, müesseseler veya işletmeler tarafından üretilir.

4. Müesseseler, teşebbüs genel müdürün teklifi ve yönetim kurulunun kararı ile kurulur.

5. (Değişik: 12/4/1990- KHK - 420/10 md.) Müesseseler, statülerinin ticaret sicillerine kayıt ve ilanı ile tüzel kişilik kazanır.

6. Müesseselerin statüsünde, müessesenin ticaret unvanı, çalışma alanı, idare merkezi, tahsis edilmiş sermayesi ve sorumluluğunun sermayesi ile sınırlı olduğu hususları yer alır.

7. Müesseseler, teşebbüs yönetim kurulunun görüşü alınarak ilgili bakanlığın teklifi üzerine Koordinasyon Kurulu kararı ile bağlı ortaklık veya iştirak haline getirilebilir.

8. İşletmelerin müessese; müesseselerin bağlı ortaklık haline getirilmesine ve benzeri hertürlü yapı değiştirmeye ait işlemler bütün vergi, resim ve harçlardan muaftır.

Müesseselerin nitelikleri:

Madde 16 – 1. Müesseseler tüzelkişiliğe sahiptir.

2. Müesseseler, bu Kanun Hükmünde Kararname’de saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir.

3. Müesseseler, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve Sayıştay’ın denetimine tabi değildir.

4. Müesseselerin sorumluluğu sermayeleri ile sınırlıdır.


148

Müesseselerin organları:

Madde 17 – 1. Müessesenin organları, yönetim komitesi ve müessese müdürlüğüdür.

2. Yönetim Komitesi, müessesenin en yüksek seviyede karar organıdır.

3. Müessese müdürlüğü, müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organıdır.

Müessese yönetim komitesinin teşkili:

Madde 18 – 1. Yönetim komitesi bir başkan ve dört üyeden oluşur.

2. Yönetim komitesinin başkanı müessese müdürüdür.

3. Yönetim komitesinin üyeleri müessesenin üst seviyedeki yöneticileri arasından, teşebbüs genel müdürünün teklifi üzerine yönetim kurulunca atanır.

4. Müessese yönetim komitesi üyeliklerine atanacakların, teşebbüs yönetim

kurulu üyelerinin nitelik ve şartlarına sahip olmaları gerekir.

Yönetim komitesinin görev, yetki ve toplanması:

Madde 19 – 1. Yönetim komitesi; teşebbüsçe tesbit edilen esaslara, işletme bütçesi ve programlara uygun olarak, verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda müessesenin yönetimini sağlayacak kararları almakla görevli ve yetkilidir.

2. Yönetim komitesi, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını çoğunlukla alır. Oylarda eşitlik halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış olur.

3. Yönetim komitesi, kararlarını karar gününü izleyen günden itibaren on gün içinde teşebbüse gönderir.

Müessese Müdürü:

Madde 20 – 1. Müessese müdürü, teşebbüs müdürünün teklifi üzerine yönetim kurulunca atanır.


149

2. Müessese müdürü olarak atanabilmek için, en az dört yıl kamu kurum ve kuruluşlarında olmak üzere toplam asgari sekiz yıl başarı ile çalışmış olmak ve genel müdürde aranan diğer niteliklere sahip bulunmak gerekir.

Müessese Müdürünün görev ve yetkileri:

Madde 21 – 1. Müessese Müdürü; müesseseyi, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile yönetim kurulu ve yönetim komitesi kararları doğrultusunda yönetir.

2. Müessese müdürü, idare ve yargı mercilerinde ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil eder. Temsil yetkisini gerektiğinde devredebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bağlı Ortaklıklar

Bağlı ortaklıkların kuruluşu:

Madde 22 – 1. Bağlı ortaklıklar;

a) Bir müessesenin bağlı ortaklık haline getirilmesi,

b) Teşebbüsün iştiraklerdeki hissesinin % 50 nin üstüne çıkması,

c) Teşebbüsün sermayesinde % 50’den fazla hisseye sahip olduğu yeni bir şirket kurulması,

Şeklinde oluşur.

2. Mevcut müesseselerin veya işletmelerin bağlı ortaklık haline getirilmesi Koordinasyon Kurulu, yeni bağlı ortakların kurulması ise Bakanlar Kurulu Kararı ile olur.

Bağlı ortaklıklara uygulanacak hükümler:

Madde 23 – 1. Sermayelerinin en az % 91’i kamu iktisadi kuruluşlarına ait olan bağlı ortaklıkların genel kurulu ve denetçileri bulunmaz.

2. Bağlı ortaklıklar, bu Kanun Hükmünde Kararname’de saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir.


150

Bağlı ortaklıkların Yönetim Kurulu, Genel Müdürü ve atamalar:

Madde 24 – 1.Bağlı ortaklıkların yönetim kurulu, genel müdür dahil beş üyeden oluşur.

2. Bağlı ortaklıkların genel müdürleri ile kamu kesimini temsil eden yönetim kurulu üyelerinde, teşebbüs genel müdürü ve yönetim kurulu üyeleri için öngörülen nitelik ve şartlar aranır.

3. Genel müdür, ilgili bakanın teklifi üzerine ortak karar ile atanır. Bağlı ortaklık genel müdürü aynı zamanda yönetim kurulu başkanıdır.

4. Yönetim kurulunun en çok iki üyesi, özel kesimi oluşturan ortaklıkların hisselerinin her % 20’si için yönetim kurulunda bir temsilci bulundurma hakkına sahip oldukları dikkate alınarak genel kurulca seçilir.

5. (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/1 md.) Yönetim kurulunun genel müdür ile özel kesim temsilcilerinin dışında kalan ve teşebbüsü temsil edecek üyelerinden biri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakan, diğerleri ilgili bakan tarafından atanır.

6. Genel Müdür Yardımcıları Teşebbüs yönetim kurulu tarafından atanır.

Bağlı ortaklık denetçilerinin seçimi:

Madde 25 – 1. Bağlı ortaklıkların denetim kurulu üç üyeden oluşur.

2. Özel kesimi oluşturan hisselerin toplam olarak % 20’yi geçmesi halinde; özel kesimi temsil eden üyeler, kendi aralarında oya katılanların çoğunluğu ile bu kesimi temsilen bir üye seçerler.

3. Denetim kurulunun geri kalan 2 üyesinden biri ilgili bakanlık, diğeri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakan ve gerektiğinde üçüncü üye teşebbüs tarafından kendi mensupları arasından veya dışarıdan atanır.

4. Denetçilerde, yönetim kurulu üyesi için gerekli nitelik ve şartlar aranır. Ancak, denetçilerden birinde mesleki ihtisas şartı aranmayabilir.

Bağlı ortaklık Yönetim Kurulunun ibrası:

Madde 26 – 1. Bağlı ortaklıkların, bilanço ve kar - zarar cetvellerini hazırlamaları ve en geç Mart ayı sonuna kadar Yüksek Denetleme Kuruluna göndermeleri zorunludur.


151

2. Yüksek Denetleme Kurulunun, bağlı ortaklığa ilişkin raporunu hazırlaması ve en geç Mayıs ayı sonuna kadar bağlı ortaklık ve ilgili teşebbüse göndermesi gereklidir.

3. Bağlı ortaklık genel kurulu en geç Haziran ayının sonuna kadar toplanır ve Yüksek Denetleme Kurulunun raporunu da dikkate alarak, kararlarını verir.

4. Genel kurul kararlarına ilişkin tutanak üç işgünü içinde Yüksek Denetleme Kuruluna gönderilir. Yüksek Denetleme Kurulu, bağlı ortaklık genel kurulunca alınan kararı, ilgili teşebbüs hakkında düzenleyeceği raporda değerlendirir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İştirakler

İştiraklerin teşkili ve nitelikleri:

Madde 27 – 1. Teşebbüs veya bağlı ortaklığın bir anonim şirkete iştiraki, ilgili teşebbüsün önerisi üzerine Koordinasyon kararı ile yapılır.

2. Bir anonim şirkete iştirak için teşebbüsün veya bağlı ortaklığın şirket sermayesine katılma payının en az % 15 olması gerekir. Bu oran ortaklığın sermaye artırması halinde de % 15’den aşağı düşürülemez.

3. Aynı iştirake birden fazla teşebbüs veya bağlı ortaklık katılamaz.

4. Teşebbüs iştiraklerine ait hisse senetlerinin mülkiyeti teşebbüse, bağlı ortaklık iştiraklerine ait hisse senetlerinin mülkiyeti ise bağlı ortaklığa aittir.

5. İştiraklerin teşkilinde, 2983 sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkındaki Kanun hükümleri saklıdır.

İştiraklerin yönetimi:

Madde 28 – 1. Teşebbüs ve bağlı ortaklıklara ait iştiraklerin yönetim kurullarında, teşebbüs ve bağlı ortaklığı temsilen her % 15 hisse için en az bir üye bulundurulur.

2. Teşebbüs ve bağlı ortaklık temsilcileri,teşebbüsün veya bağlı ortaklığın kendi mensupları arasından ve imkan dahilinde iştirakin bulunduğu yere en yakın teşebbüs veya bağlı ortaklık birimi içinde veya dışardan teşebbüs veya bağlı ortaklığın yönetim kurulunun göstereceği adaylar arasından seçilirler.


152

3. Teşebbüs ve bağlı ortaklık temsilcileri, yönetim kurulu üyesi oldukları anonim şirketin faaliyetleri ve mali durumu hakkında, tüzükte belirtilen esaslara göre, teşebbüs veya bağlı ortaklığa bilgi vermekle yükümlüdürler.

4. Teşebbüs veya bağlı ortaklık, Türk Ticaret Kanunu gereğince ortakların haiz oldukları bütün haklara sahiptir. Bu haklar temsilcinin varlığı ileri sürülerek kayıtlanamaz.

5. Her teşebbüs ve bağlı ortaklığa ait iştiraklerin bilanço ve netice hesapları, teşebbüs ve bağlı ortaklıkların yıllık faaliyet raporlarına eklenir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Mali Hükümler, Tasfiye ve Denetim

BİRİNCİ BÖLÜM

Teşebbüslere ait Mali Hükümler

Teşebbüs plan, program ve bütçesi:

Madde 29 – 1. Teşebbüsler, yatırım ve işletme faaliyetlerini plan, program ve bütçelere dayalı olarak yürütürler.

2. Teşebbüslerin yatırım ve finansman programlarının hazırlanma şekli, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlık tarafından, Devlet Planlama Teşkilatı’nın ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nun görüşleri alınarak tespit olunur ve Koordinasyon Kurulu’nun onayına sunulur.

3. Teşebbüslere ait yıllık genel yatırım ve finansman programı, takvim yılı başından en az yetmişbeş gün önce Bakanlar Kurulu’nca karara bağlanır.

4. Teşebbüslerin işletme bütçeleri, her hesap dönemi için, yıllık genel yatırım ve finansman programındaki hedefler esas alınarak hazırlanır ve yönetim kurulunca onaylanır. İlgili bakanlık, gerekli hallerde daha uzun devreler için işletme bütçesi hazırlanmasını isteyebilir.

5. Teşebbüslerin yatırım ve finansman programlarında değişiklik yapılması halinde, bu değişikliğe uygun olarak işletme bütçelerinde de gerekli düzeltmeler yapılır.

6. Kesinleşen yıllık genel yatırım ve finansman programlarının birer örneği; Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlığa, Devlet Planlama Teşkilatına, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’na ve ilgili bakanlıklara,


153

işletme bütçeleri ise teşekküllerce ilgili bakanlığa ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’na gönderilir.

Teşebbüs yatırım projelerinin hazırlanması:

Madde 30 – 1. Teşebbüsler,kalkınma planına göre kendileri tarafından yapılması gereken yatırımlara ait mali, ekonomik ve teknik çalışmaları zamanında yaparak projelerini hazırlamakla yükümlüdürler.

2. Yatırım projelerinin hazırlanmasında aşağıdaki hususlara uyulur:

a) Devlet Yatırım Bankası, proje hazırlıklarında teşebbüslere yardım eder.

b) Hazırlanan projeler, takvim yılı başından yedi ay önce ilgili bakanlığa ve Devlet Planlama Teşkilatı’na gönderilir.

c) İlgili bakanlık, projeler, üzerinde gerekli incelemeleri yaparak,bunları yıllık genel yatırım ve finansman programına dahil edilmek üzere aynı yılın Haziran ayı sonuna kadar Devlet Planlama Teşkilatı’na ve Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu bakanlığa gönderir.

3. Projesi hazır olmayan yatırıma başlanamaz.

4. Bakanlar Kurulu’nca teşebbüslere kendi imkanlarıyla karşılayamaya-cakları yatırım görevi verildiği takdirde, bu görevlere ilişkin ve özkaynaklardan karşılanması gereken kısım, Devlet Bütçesi’nden sermaye olarak yılı içinde karşılanır.

Teşebbüs küçük tamamlama, idame ve yenileme yatırımları :

Madde 31 – 1. Küçük tamamlama yatırımları, teşebbüslerin kendi kaynaklarından finanse edilmek ve proje maliyeti, yıllık yatırım ve finansman programlarında belirlenen sınırı aşmamak kaydı ile, yönetim kurulunun teklifi ve ilgili bakanlığın onayıyla yapılır.

2. İdame ve yenileme yatırımları, yönetim kurulunun kararı ile yapılır ve durum, gerekçesiyle birlikte kararı izleyen onbeş gün içinde ilgili bakanlığa, Devlet Planlama Teşkilatı’na ve Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’na bildirilir.

Teşebbüslerin yatırım ve finansman programları:

Madde 32 – 1.Teşebbüslere ait uzun vadeli veya yıllık genel yatırım ve finansman programlarının hazırlanmasında, finansman imkanları ve teşebbüslerin yatırım kapasiteleri gözönünde tutulur.


154

2. Teşebbüslere ait uzun vadeli yatırım ve finansman programları, ilgili bakanlığın incelemesinden geçtikten sonra Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’na ve Devlet Planlama Teşkilatına gönderilir.

3. Yıllık genel yatırım ve finasman programı Devlet Planlama Teşkilatı tarafından Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın da görüşü alınarak hazırlanır.

Teşebbüslerin muhasebe sistemleri:

Madde 33 – 1. Teşebbüslerin, müesseselerin ve bağlı ortaklıkların muhasebeleri, bunların mali durumları, işletme faaliyetleri, maliyet ve yatırımları hakkında düzenli bilgi alınabilecek şekilde tutulur.

2. Bankalar ve sigorta şirketleri dışındaki teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklarda “İktisadi Devlet Teşekkülleri Tekdüzen Muhasebe Sistemi” uygulanır. Bu sistemin belirlediği esaslar dışında özel hukuk hükümlerine bağlı kalınır.

3. Teşebbüslerin hesap dönemi takvim yılıdır.

Teşebbüslerin bilançoları, netice hesapları ve faaliyet raporları:

Madde 34 – 1. Bilançolar ve netice hesapları, İktisadi Devlet Teşekkülleri Tekdüzen Muhasebe Sistemine göre belirlenen tiplere uygun olarak, ait oldukları yılı izleyen üçüncü ayın sonuna kadar hazırlanır ve faaliyet raporlarıyla birlikte Başbakanlık Yüksek Denetleme Kuruluna gönderilir.

2. Faaliyet raporları, yıllık ve uzun vadeli çalışma programlarına uygun olarak düzenlenir. Bu raporlar, dönem çalışma sonuçlarının program ve bütçelerle mukayesesini, bütçe ve programlarda öngörüldüğü halde gerçekleştirilmeyen işlerin sebeplerini ve bunlara ilişkin iktisadi ve mali analizleri kapsar.

3. Bilanço ve netice hesapları, teşebbüslerin Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi ve onaylanmasından sonra, Resmi Gazete’de yayımlanır.


155

Teşebbüslerin uygulayacakları fiyatlar ve görev zararı uygulaması:(5)

Madde 35 – (Değişik: 3/4/2013 - 6456/57 md.)

1. Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklar, işletmelerinde üretilen mal ve hizmet fiyatlarını tespitte serbesttirler.

2. Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu; teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkları faaliyet alanlarıyla ilgili olarak görevlendirebilir veya ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarını tespit edebilir.

3. İkinci fıkra çerçevesinde Bakanlar Kurulunca teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkların ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarının satış fiyatının altında tespit edilmesi veya teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklara faaliyet alanları ile ilgili olarak görev verilmesi hâlinde söz konusu görevler ile ilgili bu kuruluşlara ödenecek görev zararı bedeli Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ödenekle karşılanır.

4. Görev zararı bedeline ilişkin hususlar ve bu bedelin hesaplanma yöntemi Bakanlar Kurulu kararında açıkça belirtilir.

5. Her bir görev zararı uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Hazine Müsteşarlığınca ilgili Bakanlığın görüşü alınarak belirlenir.

6. Görev zararı bedeli Hazine Müsteşarlığınca teşebbüs muhasebe kayıtları esas alınarak yapılacak inceleme sonucunda tespit edilir. Hazine Müsteşarlığının talebi üzerine, ilgili bakanlık ve/veya diğer kamu kuruluşlarının denetim personeli incelemede görevlendirilebilir. Talep edilmesi hâlinde incelemeyle ilgili her türlü bilgi ve belgenin bir örneğinin teşebbüsçe denetim personeline sunulması ve gereken kolaylığın sağlanması zorunludur.

7. Bu madde uyarınca; teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkların muhasebe kayıtlarına göre gerçekleşen görev zararı bedeli; teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklar tarafından yapılacak ödeme talebine istinaden, Hazine Müsteşarlığı bütçesinde yer alan ilgili harcama tertiplerinden gider kaydedilerek ödenir. Bu ödemeler, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesi hükümlerine tabi değildir.

8. Altıncı fıkra kapsamında yapılan inceleme sonucunda hesaplanan görev zararı bedeli ile Hazine Müsteşarlığı bütçesinden yapılmış bulunan ödemeler arasında fark bulunduğunun tespit edilmesi hâlinde taraflar yükümlülüklerini

5 3/4/2013 tarihli ve 6456 sayılı Kanunun 57 nci maddesi ile bu maddeninin başlığı “Teşebbüslerin fiyat ve tarifeleri” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.


156

faizsiz olarak yerine getirir. Ancak, ilgili teşebbüs, müessese veya bağlı ortaklık tarafından yapılan talebin sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge ve işlemlere ilişkin tutarları da içerdiğinin tespiti hâlinde, bu belge ve işlemlere ilişkin olup Hazine Müsteşarlığı tarafından teşebbüse ödenmiş bulunan tutar, söz konusu ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun çerçevesinde gecikme zammı oranında faiz uygulanarak tahsil edilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Teşekküllere Ait Mali Hükümler

Teşekküllerde kar dağıtımı:

Madde 36 – 1. Teşekküller ve müesseseler yıllık karlarının % 20’sini nominal sermayelerinin tamamına ulaşıncaya kadar birinci tertip yedek akçe olarak ayırırlar. Bankalar Kanununa tabi iktisadi devlet teşekkülleri, Bankalar Kanununda öngörülen yedek akçeleri de ayrıca ayırırlar.

2. Teşekküller ve müesseseler birinci fıkrada belirtilen olağan yedek akçeler ile vergi ve diğer kanuni yükümlülükler ayrıldıktan sonra kalan karın % 20’sini nominal sermayenin tamamına ulaşıncaya kadar ikinci tertip olağan yedek akçe olarak ayırırlar. Nominal sermayenin tamamına ulaştıktan sonra % 10 oranında yedek akçe ayrılmasına devam olunur.

3. Teşekkül ve müesseselerde kardan varsa geçmiş yıl zararları mahsup edilir.

4. (Değişik: 17/9/2004-5234/23 md.) Yukarıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan kâr, müesseselerde teşekküle, teşekküllerde ise Hazineye devredilir. (1)

5. Bağlı ortaklıklarda olağan yedek akçeler, vergiler ve kanuni yükümlülükler indirildikten sonra kalan karın en az % 50’si sermaye payları oranında ortaklara dağıtılır.

6. (Ek: 17/9/2004-5234/23 md.; Değişik: 3/4/2013 - 6456/58 md.) Maliye Bakanı, bu Kanun Hükmünde Kararnameye tabi teşebbüslerin kârlarından Hazineye tekabül eden tutarları bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen kısıtlamalara tabi olmaksızın, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine genel bütçeye gelir kaydettirmeye yetkilidir.


157

7. (Ek: 13/6/2012-6327/68 md.; Değişik: 3/4/2013 - 6456/58 md.)Bu Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu iktisadi teşebbüsleri ile Hazinenin pay sahibi olduğu diğer işletme, şirket ve bankaların Hazineye tekabül eden temettü tutarları ile diğer öz kaynaklarının tamamı veya bir kısmı, ilgili teşebbüs, işletme, şirket ve bankanın ödenmemiş sermayesine ve/veya görev zararı alacaklarına mahsup edilebilir. Söz konusu mahsup işlemlerine Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; mahsup işlemlerini Hazine Müsteşarlığının teklifi üzerine bütçenin gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin mahiyetlerine göre ilgili Devlet hesaplarına kaydettirmeye Maliye Bakanı yetkilidir. (1)

8. (Ek:17/9/2004-5234/23 md.) Kamu ortaklıkları ve iştiraklerinin yeniden düzenlenmesine ilişkin tedbirleri uygulamak, sermaye artırımlarına katılmak, kamu iktisadi teşebbüslerinin yatırım ve finansman programlarının gereklerini yerine getirmek ve bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerini uygulamak amacıyla;

a) Hazinece her türlü sermaye artırımlarına katılınması ve sermaye paylarının satın alınmasına,

b) Hazinenin ve kamu iktisadi teşebbüslerinin sermaye paylarını diğer kamu iktisadi teşebbüslerine, Özelleştirme İdaresine veya katma bütçeli idarelere devretmeye veya onlar tarafından devir alınmasını sağlamaya,

c) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının Hazineye veya çeşitli fonlara olan borçlarını yıllık yatırım ve finansman programlarına uygun olarak Hazineden olan alacaklarına veya ödenmemiş sermayelerine mahsup etmeye veya teşebbüslerin borçlarının ödenme zamanı ve şartlarını belirlemeye,

Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan; bu işlemlerin gerektirdiği tutarları, anılan Müsteşarlığın teklifi üzerine bütçede açılacak özel tertiplere gelir ve ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir. (6)

9. (Ek: 17/9/2004-5234/23 md.) Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının bir önceki yıl sonu itibarıyla Hazineye (28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kanun kapsamındaki Hazine alacakları hariç) ve fonlara olan borçları ile geçmiş yıllar bütçe kanunlarının “Kurumların Hasılatından Pay” başlıklı maddeleri uyarınca doğan ve Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlığına ödenmesi gereken vadesi geçmiş borçlarını, Hazineden ve fonlardan olan alacaklarına veya ödenmemiş sermayelerine mahsup etmeye Hazine Müsteşarlığının bağlı

6 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanunun 68 inci maddesiyle, bu maddeye yedinci fıkra eklenmiş ve mevcut fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.


158

olduğu Bakan; bu işlemleri anılan Müsteşarlığın teklifi üzerine, gelir ve gider hesapları ile ilişkilendirilmeksizin mahiyetlerine göre ilgili Devlet hesaplarına kaydettirmeye Maliye Bakanı yetkilidir.

10. (Ek: 13/2/2011-6111/94 md.) 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkarılan ikincil mevzuat uyarınca Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde kayden izlenmesi gereken Hazine Müsteşarlığına ait hisseler ile ilgili işlemler; Merkezi Kayıt Kuruluşunca ve/veya aracı kuruluşlarca tahsil edilen her türlü ücret, komisyon, vergi, resim ve harçtan istisnadır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kuruluşlara Ait Mali Hükümler

Kamu iktisadi kuruluşlarına ait mali hükümler:

Madde 37 – 1. Kuruluşlara ait uzun vadeli veya yıllık genel yatırım ve finansman programlarının hazırlanmasında; kuruluşların finansman imkanları ve yatırım kapasiteleri yanında ülke ihtiyaçları, plan, program, hedef ve tercihleri gözönüne alınır.

2. Kuruluşlara ait fiyat ve tarifelere sosyal faydayı artırmak amacı ile Koordinasyon Kurulunca müdahale edilebilir.

3. Devlet tekelinde olan malların fiyatlarının tespiti kendi kanunlarındaki hükümlere tabidir.

4. Kuruluşlar, karlarından % 10 yedek akçe ayırırlar. Bağlı ortaklıklardaki kar dağıtımı, iktisadi devlet teşekküllerine ait bağlı ortaklıklara ilişkin hükümlere tabidir.

5. Yatırım ve işletme finansman açıkları Hazinece karşılanır. Finansman fazlası Hazineye devredilir.

6. Kuruluşlara, yukarıdaki fıkralar dışında, teşebbüslere ait mali hükümler, tasfiye ve denetim hükümleri uygulanır.

Teşebbüslerin temettü ödemeleri

Madde 37/A – (Ek: 13/6/2012-6327/69 md.)

Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 36 ncı ve 37 nci maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde Hazineye devredilmesi gereken temettü tutarları ve bu


159

tutarlara ilişkin ödeme tarihlerini içerecek ödeme planı Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan tarafından belirlenir ve Hazine Müsteşarlığınca ilgili teşebbüse gönderilir. Zamanında ödenmeyen temettü tutarları, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun gereğince gecikme zammı uygulanarak tahsil edilir. Ancak, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan tarafından verilmiş ek süreler için gecikme zammı uygulanmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Tasfiye

Teşebbüsler, müesseseler, bağlı ortaklıklar, işletmeler ve işletme birimlerinin ve iştiraklerin tasfiyesi veya satılması:

Madde 38 - Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki teşebbüs, müessese, bağlı ortaklık, işletme, işletme birimlerinin ve iştiraklerinin tasfiye, devir, satış ve işletme haklarının verilme kararı Koordinasyon Kurulu tarafından alınır.

Tasfiye, devir, satış veya işletme hakkının verilmesi, 2983 sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkındaki Kanun’un öngördüğü esaslara göre Kamu Ortaklığı Kurulu tarafından yürütülür.

Kamu Ortaklığı Kurulu bu işlemleri kolaylaştırıcı her türlü tedbiri alabilir, bu işlemlerden elde edilecek hasılanın fona yatırılması ve hesapların düzenlenmesine ait esaslar bir yönetmelikle tesbit edilir.

Tasfiye, devir, satış ve işletme haklarından elde edilerek fona aktarılan hasılaya karşılık, tasfiye, devir, satış veya işletme hakkının verilmesi işlemine tabi değerlerin teşebbüs hesaplarında kayıtlı değeri, teşebbüsün veya bağlı ortaklığın sermayesinden tenzil edilir.

Gerçek ve tüzel kişilerin Türk Ticaret Kanunundan doğan ortaklık hakları saklıdır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Denetleme

Mali, idari ve teknik denetim, denetleme raporları :

Madde 39 – Teşebbüsler, müesseseler ve bağlı ortaklıklar, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu’nun mali, idari ve teknik yönden sürekli denetimine tabidir.


160

Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu; teşebbüslerin, müesseselerin ve bağlı ortaklıkların bir yıla ait hesap ve işlemleri üzerindeki incelemelerini en geç ertesi yılın Ekim ayı sonuna kadar tamamlar. Kurulca düzenlenen raporlar ilgili mercilere verilir.

İlgili Bakanlığın gözetim ve denetimi:

Madde 40 – 1. İlgili bakanlık; teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklık faaliyetlerinin kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülmesini gözetmekle görevlidir.

2. Birinci fıkrada belirtilen amaçla ilgili bakanlık, gerekli hallerde teşebbüslerin hesaplarını ve işlemlerini teftiş ve tahkike tabi tutmaya ve bunların iktisadi ve mali durumlarını tespit ettirmeye yetkilidir. Bu yetki, kuruluşların görev ve yetkilerini daraltmayacak, normal faaliyetlerini aksatmayacak şekilde kullanılır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Personele İlişkin Hükümler

Temel İlkeler

Madde 41 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/2 md.; Mülga: 22/1/1990 - KHK - 399/59 md.)

İstihdam Şekilleri


Personel İhtiyacı

Madde 43 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/4 md.; İptal: Ana. Mah.’nin 22/12/1988 tarih ve E. 1988/5, K. 1988/55 sayılı Kararıyla.)

İşe Alma


Sözleşme Ücreti ve Diğer Haklar

Madde 45 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/6 md; Mülga: 22/1/1990 - KHK - 399/59 md.)


161

Prim ve Ödül


Teşebbüs Personelinin Yükümlülük ve Sorumlulukları

Madde 47 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/8 md.; Mülga: 22/1/1990- KHK - 399/59 md.)

Yurt Dışında Görevlendirme


Başka İş ve Hizmet Yasağı


Yönetim ve Danışma Kurulu Başkan ve Üyesi, Denetçi ve Tasfiye Kurulu Üyelerinin Ücret ve Hakları


Siyasi Faaliyet Yasağı

Madde 51 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/12 md.; İptal: Ana. Mah.’nin 22/12/1988 tarih ve E.1988/5, K. 1988/55 sayılı Kararıyla.)

Vekalet Ücreti


Yüksek Planlama Kurulunun Yetkisi

Madde 53 – (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/14 md.; İptal: Ana. Mah.’nin 22/12/1988 tarih ve E.1988/5, K.1988/55 sayılı Kararıyla.)


162

BEŞİNCİ KISIM

Çeşitli, Geçici ve Son Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Teşebbüslerin amaç ve faaliyet alanları:

Madde 54 – 1. Teşebbüslerin amaç ve faaliyet alanları Koordinasyon Kurulu’nca belirlenir.

2. Teşebbüsler, müesseseler ve bağlı ortaklıklar, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamazlar. Atıl kapasitelerin değerlendirilmesi amacıyla girişilen faaliyetlerde de bu esasa uyulur.

3. (Değişik: 13/2/2011-6111/95 md.) Kamu iktisadi teşebbüslerine ait işletmelerin atıl durumda bulunan varlıklarının genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerine bedelsiz veya rayiç bedelin altında devri, teşebbüs yönetim kurulunun teklifi üzerine; devre konu varlıkların rayiç bedelinin 10.000.000 TL’nin altında olması durumunda ilgili bakanın onayı, bu tutarın üzerinde olması durumunda ise ilgili bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca alınacak karar ile gerçekleştirilir. 10.000.000 TL’lik tutar her yıl yeniden değerleme oranına göre arttırılır. Maliye Bakanlığınca belirlenecek rayiç bedeli üzerinden Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların; kamu iktisadi teşebbüsleri, müesseseler ve bağlı ortaklıklara sermaye olarak konulmasına, ödenmemiş sermayelerine mahsup edilmesine veya sermaye artırımına ilişkin taahhütlerin karşılanmasında kullanılmak üzere mülkiyetlerinin bunlara devrine, ilgili kamu iktisadi teşebbüsünün talebi ve Hazine Müsteşarlığının görüşü üzerine Maliye Bakanı yetkilidir. Maliye Bakanlığınca bu taşınmazların mülkiyetlerinin devrini müteakip yapılması gereken diğer işlemler Hazine Müsteşarlığı tarafından yerine getirilir. Ayrıca, Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, talepleri halinde, kuruluş amaçlarında kullanılmak üzere 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde yer alan harca esas değer üzerinden ve satış amacı dışında kullanılamayacağına dair tapu kütüğüne şerh konulmak kaydıyla bunlara doğrudan satılabilir veya bu taşınmazlar üzerinde ilk yıl için emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin yüzde biri tutarındaki bedel üzerinden bunlar lehine pazarlık usulüyle sınırlı ayni hak tesis edilebilir ya da tarımsal amaçlı kiralamalarda ilk yıl için emlak vergisine esas asgari metrekare birim değerinin yüzde biri, diğer amaçlarla yapılan kiralamalarda ise yüzde ikisi tutarındaki bedel üzerinden pazarlık usulüyle bunlara kiralanabilir.


163

Hazineye intikal eden hisse senetleri:

Madde 55 – Veraset veya diğer yollarla Hazine’ye geçen hisse senetleri, Koordinasyon Kurulu Kararı ile faaliyet alanı itibariyle en yakın olan teşebbüse, başka bir işleme hacet kalmadan devredilir.

Bağlantı yerlerinin değiştirilmesi:

Madde 56 – 1. Teşebbüsler, Başbakan’ın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile, Başbakanlık veya diğer bakanlıklarla ilgilendirilebilir.

2. Bir teşebbüs bünyesindeki müessesenin, İşletmenin veya bağlı ortaklığın başka bir teşebbüse bağlanması Koordinasyon Kurulu kararı ile olur.

Devlet malı sayılma:

Madde 57 – Teşebbüslerin, müesseselerin, işletmelerin ve bağlı ortaklıkların malları ve her çeşit mevcutları aleyhine işlenen suçlar, Devlet malı aleyhine işlenmiş sayılır. Bu suçlara Türk Ceza Kanunundaki cezalar uygulanır.

(İkinci fıkra mülga: 14/9/1994 - 4011/1 md.)

İstisnalar:

Madde 58 – 1. Atatürk Orman Çiftliği, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim

Şirketi, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları Türk Anonim Şirketi, Türkiye İş Bankası Anonim Şirketi,Devlet Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası Anonim Şirketi, İller Bankası Genel Müdürlüğü ve İller Bankası Genel Müdürlüğü ile il özel idareleri ve belediyelerin, sermayelerinin yarısından fazlasına tek başına veya birlikte sahip oldukları iktisadi teşebbüsler, bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi değildir.

2. Yabancı sermayeyi teşvikle ilgili hükümlerden yararlanan gerçek veya tüzel kişilerle yabancı ülkeler kanunlarına veya uluslararası düzenlemelere göre kurulmuş ortaklıklara ait kanunların ve anasözleşmelerin hükümleri saklıdır.

3. (Ek: 27/2/1988 - KHK - 315/1 md.) Teşebbüslerin, bu Kanun Hükmünde Kararname hükümleriyle bağlı olmaksızın yurt dışında şirket kurmalarına ve kurulmuş şirketlere iştirak etmelerine izin vermeye ve bu konularda ilgili esasları kurumlar itibariyle belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.


164

Tüzük:

Madde 59 – (Mülga: 16/6/1988 - KHK - 331/5 md.)

Teşebbüslere ait liste:

Madde 60 – Bu Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi teşebbüsler, bunlara ait müessese ve bağlı ortaklıklar ile teşekkül ve kuruluşların ilgili olduğu bakanlıklar ekli listede gösterilmiştir.

Diğer haklar:

Madde 61 – Teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıklar; kuruluş amacı ve faaliyet konularının gerçekleşmesini temin için:

1) Gayrimenkulleri tasarruf eder, kiralar, kiraya verir, leyh ve aleyhte rehin, ipotek, intifa ve irtifak hakları, gayrimenkul mükellefiyeti vesair hakları tesis ederler.

2) Gerekli taşınmaz mallar ile kaynak ve irtifak haklarını ilgili kanun hükümleri uyarınca kamulaştırma yetkisine sahiptirler.

3) Genel ve Katma bütçeli dairelere yapılan satışlarda avans alabilirler.

4) (Ek: 10/9/2014 - 6552/141 md.) Yüksek Planlama Kurulu kararı ile bir organize sanayi bölgesinin müteşebbis heyetine katılım sağlayabilirler.

Tahvil çıkarma:

Madde 62 – Koordinasyon Kurulu kararı ile tahvil çıkarma yetkisi verilen teşebbüsler, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın izni ile tahvil çıkarabilir.

Bu şekilde çıkarılacak tahvillere Hazine kefaleti verilebilir.

Çıkarılacak tahvillerin tutarı ödenmiş sermayeyi aşamaz.

Kaldırılan hükümler:

Madde 63 – 2929 sayılı Kanun, ek ve değişiklikleri ile bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren teşebbüslerin kuruluşlarına ait kanun hükmünde kararnameler yürürlükten kaldırılmıştır.

Ek Madde – (Ek: 5/1/1988 - KHK - 308/16 md.; Mülga:12/12/1991 - KHK - 465/1 md.)


165

İKİNCİ BÖLÜM

Geçici Hükümler

Kapsam dışında kalan kuruluşların yönetimi:

Geçici Madde 1 – 3460 ve 23 sayılı kanunlara tabi olanlar ile bu Kanun Hükmünde Kararname’nin kapsamı dışında kalan teşebbüsler ve kurumları, kuruluş ve işleyişleri ile ilgili yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, kendi mevzuatına göre idare olunurlar.

İştirak paylarının devir ve tasfiyesi:

Geçici Madde 2 – Teşebbüslerin ve bağlı ortaklıkların faaliyet alanları dışında kalan ve normal piyasa şartları içinde elden çıkarılmaları mümkün olan mevcut iştirak paylarının devir veya tasfiyesi, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen bir yıl içinde bitirilir. Ancak, tekelcilik amacını önlemeye yönelik olanlar ile stratejik mal ve hizmet üretenler Koordinasyon Kurulu kararı ile bu uygulama dışında bırakılabilir.

Bu Kanun Hükmünde Kararname’nin yürürlüğe girdiği tarihte mevcut iştiraklerden teşebbüsün faaliyet alanı içinde kalanlardan iştirak payları % 10’un altında olup da devamında kamu yararı veya ekonomik yarar bulunanlar Koordinasyon Kurulu’nun kararıyla muhafaza edilir.

İştirak paylarının toplanması:

Geçici Madde 3 – 1. (Değişik: 5/1/1988 - KHK - 308/15 md.)

Hazinenin veya çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarının mevcut iştiraklerdeki hisseleri, iştirakin faaliyet alanına en yakın teşebbüslere veya bağlı ortaklıklara on yıl içinde devredilebilir.

2. Birinci fıkra gereğince yapılacak devir işlemlerini gerçekleştirebilmek amacıyla teşebbüslerin sermayelerini yeterince arttırmaya gerekli takas ve mahsup işlemlerini yapmaya Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığınca yapılan bu işlemlerin sonucuna göre cari yıl bütçesine gelir kaydetmeye, mevcut veya yeniden açılacak tertiplere ödenek koymaya ve gider kaydetmeye Maliye ve Gümrük Bakanı yetkilidir.

3. Bu madde gereğince yapılacak iştirak paylarının devrinde nominal değerler esas alınır.


166

4. Bu madde gereğince yapılacak iştirak paylarının devri sonunda, Türk Ticaret Kanununun 277 nci maddesindeki beş ortak şartı aranmaz.

Limited şirket statüsündeki ortaklıklar:

Geçici Madde 4 – 1. Bu Kanun Hükmünde Kararname’nin yürürlüğe girdiği tarihte sermayelerinin % 51’inden fazlası Devlet veya teşebbüslere ait bulunan limited şirketlerin, bağlı ortaklık olarak faaliyetlerinin devamına veya tasfiyesine Koordinasyon Kurulunca karar verilir.

2. Birinci fıkra gereğince faaliyetlerinin devamına karar verilen limited şirketler Bakanlar Kurulu kararıyla anonim şirket statüsüne dönüştürülür ve bağlı olduğu teşebbüs belirtilir.

Geçiş dönemine ait hükümler:

Geçici Madde 5 – 1. Bu Kanun Hükmünde Kararname’ye ekli listede bulunan teşebbüslerin ana statülerine ait koordinasyon kurulu kararları ile buna göre teşkilatlanmaları, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yayım tarihinden itibaren en geç iki ay içinde tamamlanır.

2. Birinci fıkrada adıgeçen ana statülere ait koordinasyon kurulu kararlarıyla, bu Kanun Hükmünde Kararname’ye ekli listede yer alan teşebbüs ve bağlı ortaklıkların organları da teşkil edilir.

3. Birinci fıkrada sözü edilen teşebbüs ana statülerine ait koordinasyon kurulu kararlarında bağlı ortaklıkların bu Kanun Hükmünde Kararname’ye göre yeniden düzenlenmesine ait hükümler de yer alır.

4. Bu Kanun Hükmünde Kararname ile kaldırılan teşebbüslerin tasfiyesi için gerekli bütün hükümler, birinci fıkrada adı geçen ana statülere ait koordinasyon kurulu kararlarında bütünlük ve süreklilik esası çerçevesinde düzenlenir.

5. Yukarıdaki fıkralardaki düzenlemeler yapılıp yürürlüğe girinceye kadar bu Kanun Hükmünde Kararname ile kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

6. Bu Kanun Hükmünde Kararname’de öngörülen Personel Kanunu yürürlüğe girinceye kadar bu Kanun Hükmünde Kararname de belirtilmeyen hususlarda mevcut hükümlerin uygulanmasına devam edilir.


167

7. Bu Kanun Hükmünde Kararname’nin kadro tesbitine dair olan 47 nci maddesinin, hangi tarihten itibaren uygulamaya başlanacağını her teşebbüs için ayrı ayrı tesbite Koordinasyon Kurulu yetkilidir.

Bu tesbit işlemi yapılıncaya kadar, bu Kanun Hükmünde Kararnameye tabi teşebbüslerin istihdam edeceği personel hakkında genel hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

8. Bu Kanun Hükmünde Kararname gereğince devredilen müessese, işletme ve bağlı ortaklıklar ile ilgili henüz sonuçlanmamış dava, icra takibi ve bunun gibi adli, idari ve mali ve ticari işler, devralan teşebbüs adına devreden teşebbüs personeli tarafından tamamlanabilir. Bu görevleri yapan personel başka iş ve hizmet yasağı ile ilgili hükümlere tabi değildir.

9. Bu Kanun Hükmünde Kararname gereğince bağlantıları değiştirilen, devredilen müessese, bağlı ortaklık, iştirak ve işletmelerin ünvan değişikliği Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve diğer kanunlar yönünden eski müessese, bağlı ortaklık, iştirak ve işletmelerin devam addolunur.

10. Teşebbüsün bu Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine intibakını sağlamak üzere yapılacak bütün işlemler ile teşebbüsler arası devredilecek veya devir alınacak menkul ve gayrimenkuller ile fikri ve ticari hakların devri ve devir alınması her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

11. Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği ayın son günü itibariyle, devredilecek müesseselerin ve bağlı ortaklıkların defter kıymeti üzerinden, devir bilançosu çıkarılır. Bu değerler üzerinden devir işlemleri yapılır.

12. Diğer teşebbüsler devredilen müesseselerde bulunan teşebbüs bünyesindeki birimlerce halen kullanılmakta olan lojman, depo açık alan ve benzeri yerlerden yararlanma esasları ilgili Bakanlık ve teşebbüsler arasında yapılacak protokolle tespit edilir.

13. Yeniden kurulan ve kaldırılan teşebbüslerin, yönetim kurulu üyesi ve genel müdürlük kadrolarını ihdas etmeye ve mevcut kadrolardan gerekli görülenleri iptal etmeye bir yıl süreyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

14. Teşebbüsler sağlık ve sosyal tesisler ile ilgili faaliyetlerini konu ile ilgili yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar sürdürür.


168

Geçici Madde 6 – (Ek: 21/10/1987 - KHK - 297/1 md.) (7)

Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Bağlı Ortaklıkların kamu kesimini temsilen görev yapan ve görev süreleri 1987 yılının muhtelif aylarında sona erecek yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri 1/2/1988 tarihine kadar uzatılmıştır.

Geçici Madde 7 – (Ek: 22/5/1989 - KHK - 370/1 md.)

Teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda toplu iş sözleşmeleri kapsamı dışında hizmet akdi ile çalışan yönetim personeli en geç 31/12/1989 tarihine kadar sözleşmeli statüye geçirilirler.

Geçici Madde 8 – (Ek: 22/5/1989 - KHK - 370/1 md.)

Teşebbüs ve bağlı ortaklıklar için ihdas edilmiş kadrolardan emeklilik, ölüm, istifa, sözleşmeli statüye geçme ve benzeri sebeplerle boşalanlar, boşaldıkları tarihler itibariyle iptal edilmiş sayılır. Ancak, bu hüküm teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı, müessese müdürü kadroları ile kamu bankalarının 1 inci derece şube müdürü kadroları için 31/12/1989 tarihinden itibaren uygulanır.

Geçici Madde 9 – (Ek: 29/9/2000 - KHK - 628/1 md.: İptal: Ana.Mah.nin 26/10/2000 tarih ve E.:2000/57, K.:2000/30 sayılı Kararı ile)

Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ye ait görev zararı:

Geçici Madde 10 – (Ek: 3/4/2013-6456/59 md.)

1. 12/12/2001 tarihli ve 2001/3372 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile önceki yıllar kararları kapsamında üretilen şekerin Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin özelleştirme programına alındığı tarih itibarıyla sözleşmesi ve bağlantısı yapılmış olan dâhilde işleme rejimi kapsamındaki satışlarıyla ihracatından doğan görev zararı bedeli, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. tarafından yapılacak ödeme talebine istinaden, Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak incelemeyi müteakip, Hazine Müsteşarlığı bütçesinde yer alan ilgili harcama tertiplerinden gider kaydedilerek ödenir. Bu ödemeler, 5018 sayılı Kanunun 35 inci maddesi hükümlerine tabi değildir.

7 22/5/1989 tarih ve 370 sayılı KHK ile bu maddeye (6) numara verilmiş ve metne işlenmiştir.


169

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük:

Madde 64 – Bu Kanun Hükmünde Kararname’nin 46 ncı maddesinin ceza hükümleri, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin kanunlaştığı tarihte, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme:

Madde 65 – Bu Kanun Hükmünde Kararnameyi Bakanlar Kurulu yürütür.

8/6/1984 TARİH VE 233 SAYILI K.H.K.’YE İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER

1) 1/5/1988 Tarih ve 308 sayılı K.H.K. Hükümleri

Geçici Madde – (Mülga: 22/1/1990 - KHK - 399/59 md.)

Geçici Madde – (Ek: 16/6/1988 - KHK 331/7 md.; değişik: 6/8/1988 - KHK 340/10. md.) 308 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce emekli olanlardan sözleşmeli statüde çalışanlar hakkında 44 üncü madde hükmü uygulanmaz.

Madde 17 – Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin ceza hükümleri, kanunlaştığı tarihte, diğer hükümleri yayımını takip eden aybaşında yürürlüğe girer.

2) 26/10/1988 tarih ve 338 sayılı K.H.K. Hükmü

Madde 11 – Diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan pilot, pilot adayı ve uçuş ekibi personeline, sözleşmeli olarak çalışanlar dahil, 28/2/1985 tarihli ve 3160 sayılı Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde durumlarına uyan tazminatlar verilir.

3) 12/12/1991 tarih ve 465 sayılı KHK Hükmü

Geçici Madde – 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 308 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesi ile eklenen ek maddeye göre halen Danışma Kurulu Başkan ve üyesi olarak çalışmakta olanların görevleri hiç bir işleme gerek kalmaksızın sona erer.


170

313

A – İKTİSADİ DEVLET TEŞEKÜLLERİ (İDT) İlgili Bakanlık: BAŞBAKANLIK Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.(1) Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Sümer Holding A.Ş.(2) Et ve Balık Ürünleri A.Ş.(3) 1. Erzincan Gıda Maddeleri ve Sanayii ve Ticaret A.Ş.(4) (ERSAN) Yem Sanayii T.A.Ş.(3) Orman Ürünleri Sanayii A.Ş.(3) (ORÜS) Türkiye Emlak Bankası A.Ş.(5) 1. Emlak Konut A.Ş.(6) (KONUTBANK) —————————— (1) "Devlet Yatırım Bankası" 7/8/1989 tarih ve 89/14425 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş." adıyla

yeniden düzenlenmiştir. (2) 11/9/1987 tarih ve 87/12184 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Sümerbank"ın özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır. (3) Et ve Balık Kurumu, Orman Ürünleri Sanayii Kurumu ve Yem Sanayii T.A.Ş.nin 20/5/1992 tarih ve 92/3088 sayılı Bakanlar Kurulu

Kararı ile özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır. Daha sonra Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 26/8/2005 tarihli ve 2005/104 sayılı Kararıyla özelleştirme kapsamından çıkarılarak eski statüsüne iade edilmiş, 6/10/2005 tarihli ve 25958 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kararla da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. 25/3/2013 tarihli ve 2013/4553 sayılı Bakanlar Kurulu Eki’nin 1 inci maddesi ile Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünün adı Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir.

(4) 8/2/1990 tarih ve 90/138 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. (5) 6/1/1988 tarih ve 88/12485 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, Türkiye Emlak Kredi Bankası ile Anadolu Bankası T.A.Ş. birleştirilmek

suretiyle Türkiye Emlak Bankası A.Ş. kurulmuş ve Ana Statüsü ile ilgili olduğu kuruluş Başbakanlık olarak değiştirilmiştir. (6) Emlak Konut A.Ş. 26/12/1990 tarih ve 90/1322 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı hükümlerine göre, İnşaat ve İmar A.Ş. ile Emlak Yapı

A.Ş.'nin birleştirilmesi suretiyle kurulmuştur.

313







313








171

314

İlgili Bakanlık: BAŞBAKANLIK Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Denizcilik İşletmeleri (1) Türkiye Gemi Sanayi A.Ş. (2) Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (THY) (3) Petkim Petrokimya Holding A.Ş.(4) Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAY-KUR) (5) Etibank (6) 1. Alüminyum İşletmesi Müessesesi 2. Şarkkromları-Ferrokrom İşl.Mües. 3. Elektrometalurji San.İşl.Mües. 4. Üçköprü Maden İşletmesi Mües. 5. Küre Bakırlı Pirit İşl.Mües. 6. 100. Yıl Gümüş Madeni İşl.Mües. 7. Emet Kolemanit İşl.Mües. 8. Bigadiç Madenleri İşl.Mües. 9. Kırka Boraks İşl.Mües. 10. Bandırma Boraks ve Asit Fab.İşl.Mües. —————————— (1) Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü, 13/7/1993 tarih ve 39-08/D-2-93-353 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile,

Başbakanlıkla ilgilendirilmiş ve 10/8/1993 tarih ve 93/4693 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(2) 10/8/1993 tarih ve 93/4693 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Türkiye Gemi Sanayi A.Ş."nin özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(3) 22/8/1990 tarih ve 90/822 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (THY)'nın ile özelleştirilmesi kararlaştırılmış ve 24/11/1994 gün ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT) bölümüne eklenmiştir.

(4) 11/9/1987 tarih ve 87/12184 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla PETKİM Petrokimya A.Ş.'nin özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(5) a) Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAY-KUR), Cumhurbaşkanlığı'nın 13/10/1993 tarih ve 39-08/D-3-93-527 sayılı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiş iken, daha sonra 13/01/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 12/01/1999 tarih ve 39/08/D-2-99-18 sayılı onayı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiş olup, 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT) bölümüne eklenmiş daha sonra 28/5/1999 tarih ve 39-08-D-8/99-234 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. (R.G:28/5/1999-23708 Mük.). b) 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.

(6) a) Etibank, 29/7/1996 tarih ve 39-08/D-3-96-341 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. b) Etibank Genel Müdürlüğü'nün Bankacılık kısmının özelleştirilmesi nedeniyle unvanının değiştirilerek EtiHolding A.Ş. adıyla İktisadi Devlet Teşekkülü şeklinde teşkilatlandırılması Bakanlar Kurulunun 26/1/1998 tarih ve 98/10552 sayılı kararıyla kararlaştırılmıştır. (Bkz. R.G.: 4/2/1998-23248) Cumhurbaşkanının 13/01/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 12/01/1999 tarih ve 39-08/D-3-99-19 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiş daha sonra 28/5/1999 tarih ve 39-08/D-5-99-231 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. (R.G.: 28/5/1999-23708 Mük.). c)Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü, 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. d) Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü, 21/1/2004 tarihli ve 25353 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 9/1/2004 tarihli ve 2004/6731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adıyla yeniden teşkilatlandırılmıştır.

314

İlgili Bakanlık: BAŞBAKANLIK Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Denizcilik İşletmeleri (1) Türkiye Gemi Sanayi A.Ş. (2) Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı (THY) (3) Petkim Petrokimya Holding A.Ş.(4) Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAY-KUR) (5) Etibank (6) 1. Alüminyum İşletmesi Müessesesi 2. Şarkkromları-Ferrokrom İşl.Mües. 3. Elektrometalurji San.İşl.Mües. 4. Üçköprü Maden İşletmesi Mües. 5. Küre Bakırlı Pirit İşl.Mües. 6. 100. Yıl Gümüş Madeni İşl.Mües. 7. Emet Kolemanit İşl.Mües. 8. Bigadiç Madenleri İşl.Mües. 9. Kırka Boraks İşl.Mües. 10. Bandırma Boraks ve Asit Fab.İşl.Mües. —————————— (1) Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü, 13/7/1993 tarih ve 39-08/D-2-93-353 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile,

Başbakanlıkla ilgilendirilmiş ve 10/8/1993 tarih ve 93/4693 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(2) 10/8/1993 tarih ve 93/4693 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile "Türkiye Gemi Sanayi A.Ş."nin özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(3) 22/8/1990 tarih ve 90/822 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (THY)'nın ile özelleştirilmesi kararlaştırılmış ve 24/11/1994 gün ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT) bölümüne eklenmiştir.

(4) 11/9/1987 tarih ve 87/12184 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla PETKİM Petrokimya A.Ş.'nin özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır.

(5) a) Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAY-KUR), Cumhurbaşkanlığı'nın 13/10/1993 tarih ve 39-08/D-3-93-527 sayılı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiş iken, daha sonra 13/01/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 12/01/1999 tarih ve 39/08/D-2-99-18 sayılı onayı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiş olup, 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT) bölümüne eklenmiş daha sonra 28/5/1999 tarih ve 39-08-D-8/99-234 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. (R.G:28/5/1999-23708 Mük.). b) 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.

(6) a) Etibank, 29/7/1996 tarih ve 39-08/D-3-96-341 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. b) Etibank Genel Müdürlüğü'nün Bankacılık kısmının özelleştirilmesi nedeniyle unvanının değiştirilerek EtiHolding A.Ş. adıyla İktisadi Devlet Teşekkülü şeklinde teşkilatlandırılması Bakanlar Kurulunun 26/1/1998 tarih ve 98/10552 sayılı kararıyla kararlaştırılmıştır. (Bkz. R.G.: 4/2/1998-23248) Cumhurbaşkanının 13/01/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 12/01/1999 tarih ve 39-08/D-3-99-19 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiş daha sonra 28/5/1999 tarih ve 39-08/D-5-99-231 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. (R.G.: 28/5/1999-23708 Mük.). c)Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü, 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. d) Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü, 21/1/2004 tarihli ve 25353 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 9/1/2004 tarihli ve 2004/6731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adıyla yeniden teşkilatlandırılmıştır.


172

315 İlgili Bakanlık: BAŞBAKANLIK Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Tütün ve Tütün Mamülleri Tuz ve Alkol 1. Tütün ve Sigara İşletmeleri Mües. İşletmeleri Genel Müdürlüğü.(1) 2. İspirto ve İspirtolu İçkiler İş.Mües. 3.Tuz İşletmeleri Müessesesi 4. Tekel Ürünleri Dağıtım Müessesesi Halk Bankası A.Ş.(2) İlgili Bakanlık : MALİYE BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Devlet Malzeme Ofisi 1. İmalat Müessesesi 2. Basım Müessesesi İlgili Bakanlık : MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (3) (4)1. Makina Sanayii Müessesesi 1. ÇELİKSAN-Çelik ve Ağır Silah Sanayi ve Ticaret A.Ş. (MKEK) 2. Silah Sanayii Müessesesi 2. HURDASAN-Makina ve Kimya Endüstrisi Hurda İşletmeleri A.Ş. 3. TÜMOSAN-Türk Motor Sanayi ve Ticaret A.Ş. 4. ASİL ÇELİK-Sanayi ve Ticaret A.Ş. 5. TAKSAN-Takım Tezgahları Sanayii ve Ticaret A.Ş. 6. ÇANSAŞ-Çankırı Silah Sanayi ve Ticaret A.Ş 7. FİŞEKSAN-Fişek Sanayi ve Ticaret A.Ş. 8. SİLAHSAN-Hafif Silah Sanayi ve Ticaret A.Ş 9. ANPİL-Antalya Pil Sanayii ve Ticaret A.Ş. 10. AVFİŞEK-Avfişek Sanayi ve Ticaret A.Ş. 11. BARUTSAN-Elmadağ Barut Sanayi ve Ticaret A.Ş. 12. ÇELBOR-Çelik Çekme Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş. —————————— (1) a) Tekel İşletmeleri Genel Müdürlüğünün adı 18/2/1987 tarih ve 87/11524 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Tütün,

Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri enel Müdürlüğü” olarak değiştirilmiştir. b) Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Cumhurbaşkanlığının 7/7/1993 tarih ve 39-08/D-1-93-335 sayılı onayı ile Başbakanlıkla ilgilendirilmiş iken, 13/1/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı’nın 12/1/1999 tarih ve 39-08/D-2-99-18 sayılı onayı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiş, daha sonra 28/5/1999 tarih ve 23708 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı’nın 28/5/1999 tarih ve 39-08/D-8-99-234 sayılı onayı ile yeniden Başbakanlık ile ilgilendirilmiştir.

(2) Halk Bankası A.Ş.Cumhurbaşkanlığı'nın 15/1/1988 tarih 39.08.01-88-25 sayılı onayı ile Başbakanlık'la ilgilendirilmiştir.

(3) Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) bünyesinde yeralan bağlı ortaklıklar Yüksek Planlama Kurulu'nun 25/2/1993 tarih ve 93/T-19 sayılı,11/9/1989 tarih ve 89/T-77 sayılı, 5.12.1990 tarih ve 90/T-105 sayılı 18/4/1990 tarih ve 90/T-33 sayılı kararı ile kurulmuştur.

(4) Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK), 17/6/2000 tarih ve 24082 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile Milli Savunma Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.












173

316

İlgili Bakanlık : MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar 13. ELSA-Elektrik Sayaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş. 14. ETAĞ-Etimesgut Ağaç Sanayii ve Ticaret A.Ş 15. MAKSAM-Makina Sanayii ve Ticaret A.Ş. 16. ELROKSAN-Elmadağ Roket Sanayi ve Ticaret A.Ş. 17. MÜHİMMATSAN-Mühimmat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 18. NİTROSAN-Nitroselüloz Sanayi ve Ticaret A.Ş. 19. PİRİNÇSAN-Pirinç Sanayi ve Ticaret A.Ş. İlgili Bakanlık : SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. 1. Adapazarı Şeker Fab. A.Ş.(1) 2. Kütahya Şeker Fab. A.Ş.(1) Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası 1. Afyon Müessesesi (SEKA)(2) 2. Aksu Müessesesi 3. Akdeniz Müessesesi 4. Balıkesir Müessesesi 5. Çaycuma Müessesesi 6. Dalaman Müessesesi 7. Kastamonu Müessesesi 8. İzmit Selüloz ve Kağıt Sanayii Mües. 9. Bolu Lamine ve Lif Levha San.Mües. Türkiye Çimento ve Toprak San.T.A.Ş.(2) 1. Edirne Lala Paşa Çimento San.Mües. (ÇİTOSAN) 1. Elazığ Çimento Sanayii T.A.Ş. 2. Ergani Çimento Sanayii T.A.Ş. 3. Kars Çimento Sanayii T.A.Ş. 4. Kurtalan Çimento Sanayii T.A.Ş. 5. Van Çimento Sanayii T.A.Ş. 6. Gümüşhane Çimento Sanayii T.A.Ş. 7. Konya Krom Mağnezit Sanayi T.A.Ş. 8. Bozüyük Seramik Sanayii T.A.Ş. 9. Yarımca Porselen Sanayii T.A.Ş. 10. Filyos Ateş Tuğlası Sanayi T.A.Ş. Türkiye Gübre Sanayii A.Ş. (3) 1. Kütahya Gübre Sanayii A.Ş. (TÜGSAŞ) 2. Elazığ Gübre Sanayii A.Ş. 3. Gemlik Gübre Sanayii A.Ş. 4. Samsun Gübre Sanayii A.Ş. Sümer Halıcılık ve El Sanatları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (SÜMERHALI) (4) ________________________ (1) Adapazarı Şeker Fab. A.Ş. ile Kütahya Şeker Fab. A.Ş. Yüksek Planlama Kurulunun 14/1/1993 tarih ve 93/T-5 sayılı

Kararı ile T. İş Bankası hisseleri Türk Şeker’e devredilerek bağlı ortaklık haline gelmiştir. (2) Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası (SEKA) ile Türkiye Çimento ve Toprak Sanayii T.A.Ş.,14/12/1991 tarih ve 39-08/D-

2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. (3) Türkiye Gübre Sanayii A.Ş. 14/12/1991 tarih ve 39-08/D-2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Sanayi ve Ticaret

Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. (4) Sümer Halıcılık ve El Sanatları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (SÜMERHALI); Sümer Holding A.Ş.'nin bağlı

ortaklığı iken, 25/2/1998 tarih ve 98/10720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile İktisadi Devlet Teşekkülü haline getirilmiştir.

316

İlgili Bakanlık : MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar 13. ELSA-Elektrik Sayaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş. 14. ETAĞ-Etimesgut Ağaç Sanayii ve Ticaret A.Ş 15. MAKSAM-Makina Sanayii ve Ticaret A.Ş. 16. ELROKSAN-Elmadağ Roket Sanayi ve Ticaret A.Ş. 17. MÜHİMMATSAN-Mühimmat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 18. NİTROSAN-Nitroselüloz Sanayi ve Ticaret A.Ş. 19. PİRİNÇSAN-Pirinç Sanayi ve Ticaret A.Ş. İlgili Bakanlık : SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. 1. Adapazarı Şeker Fab. A.Ş.(1) 2. Kütahya Şeker Fab. A.Ş.(1) Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası 1. Afyon Müessesesi (SEKA)(2) 2. Aksu Müessesesi 3. Akdeniz Müessesesi 4. Balıkesir Müessesesi 5. Çaycuma Müessesesi 6. Dalaman Müessesesi 7. Kastamonu Müessesesi 8. İzmit Selüloz ve Kağıt Sanayii Mües. 9. Bolu Lamine ve Lif Levha San.Mües. Türkiye Çimento ve Toprak San.T.A.Ş.(2) 1. Edirne Lala Paşa Çimento San.Mües. (ÇİTOSAN) 1. Elazığ Çimento Sanayii T.A.Ş. 2. Ergani Çimento Sanayii T.A.Ş. 3. Kars Çimento Sanayii T.A.Ş. 4. Kurtalan Çimento Sanayii T.A.Ş. 5. Van Çimento Sanayii T.A.Ş. 6. Gümüşhane Çimento Sanayii T.A.Ş. 7. Konya Krom Mağnezit Sanayi T.A.Ş. 8. Bozüyük Seramik Sanayii T.A.Ş. 9. Yarımca Porselen Sanayii T.A.Ş. 10. Filyos Ateş Tuğlası Sanayi T.A.Ş. Türkiye Gübre Sanayii A.Ş. (3) 1. Kütahya Gübre Sanayii A.Ş. (TÜGSAŞ) 2. Elazığ Gübre Sanayii A.Ş. 3. Gemlik Gübre Sanayii A.Ş. 4. Samsun Gübre Sanayii A.Ş. Sümer Halıcılık ve El Sanatları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (SÜMERHALI) (4) ________________________ (1) Adapazarı Şeker Fab. A.Ş. ile Kütahya Şeker Fab. A.Ş. Yüksek Planlama Kurulunun 14/1/1993 tarih ve 93/T-5 sayılı

Kararı ile T. İş Bankası hisseleri Türk Şeker’e devredilerek bağlı ortaklık haline gelmiştir. (2) Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası (SEKA) ile Türkiye Çimento ve Toprak Sanayii T.A.Ş.,14/12/1991 tarih ve 39-08/D-

2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. (3) Türkiye Gübre Sanayii A.Ş. 14/12/1991 tarih ve 39-08/D-2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Sanayi ve Ticaret

Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir. (4) Sümer Halıcılık ve El Sanatları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (SÜMERHALI); Sümer Holding A.Ş.'nin bağlı

ortaklığı iken, 25/2/1998 tarih ve 98/10720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile İktisadi Devlet Teşekkülü haline getirilmiştir.


174

317

İlgili Bakanlık: ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Kömür İşletmeleri 1. Garp Linyitleri Müessesesi (GLİ) 2. Orta Anadolu Linyitleri Mües.(OAL) 3. Ege Linyitleri İşletmesi Mües.(ELİ) 4. Seyitömer Linyitleri İşletmesi Mües.(SLİ) Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri (1) 1. Gerkonsan A.Ş. 2. İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. 3. Divriği-Hekimhan Madenleri San.ve Tic.A.Ş. Türkiye Petrolleri A.O. (T.P.A.O.) (1) 1. İstanbul Gübre Sanayi A.Ş. (İGSAŞ) (2) Türkiye Taşkömürü Kurumu (3) 1. Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi. 2. Karadon Taşkömürü İşletme Mües. 3. Üzülmez Taşkömürü İşletme Mües. —————————— (1) Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri ve Türkiye Petrolleri A.O. (T.P.A.O.) 14/12/1991 tarih ve 39-08/D-2-91-575 sayılı

Cumhurbaşkanlığı onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiş olup, daha sonra Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Cumhurbaşkanlığı'nın 28/5/1999 tarih ve 39-08/D-10-99-238 sayılı onayı ile Başbakanlık ile ilgilendirilmiştir.

(2) İstanbul Gübre Sanayii A.Ş. (İGSAŞ), 30/11/1988 tarih ve 88/113 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararı ile TPAO'na bağlanmış, 14/12/1991 tarih ve 39-08/D-2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.

(3) Türkiye Taşkömürü Kurumu, 14/12/1991 tarih ve 39-08/D-2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiş daha sonra 28/5/1999 tarih ve 39-08/D-5-99-231 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile de Başbakanlıkla ilgilendirilmiştir. (R.G:28/5/1999-23708 Mük.). Daha sonra tekrar 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.

317





317






175

318 İlgili Bakanlık: ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Elektrik Üretim, İletim A.Ş.(1) 1. Türkiye Elektro Mekanik Sanayi (TEAŞ) (TEMSAN) Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.(1) 1.DağıtımMüesseseleri 1. Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) 2. Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. 3. Körfez Elektrik Dağıtım A.Ş. 4. Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. 5. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. 6. Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. 7. Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (4) (BOTAŞ) Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü(5) 1. Eti Zeolit A.Ş. 2. Bigadiç Bor İşl.Md. 3. Emet Bor İşl.Md. 4. Bandırma Bor ve Asit Fab.İşl.Md. 5. Kırka Bor İşl.Md. 6. Kestel Bor İşl.Md. İlgili Bakanlık: TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Toprak Mahsulleri Ofisi A.Ş. 1. Aksaray Azmi Milli T.A.Ş. Türkiye Zirai Donatım Kurumu 1. Alım-Satım Müessesesi 2. Ziraat Aletleri ve Makinaları Fabrikaları Müessesesi Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (2) (TİGEM) Türkiye Süt Endüstrisi A.Ş.(3) (SEK) —————————— (1) 12/8/1993 tarih ve 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, Türkiye Elektrik Kurumu, Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi

ve Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi ünvanlı iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü şeklinde teşkilatlandırılmıştır. (2) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT) bölümüne eklenmiştir. (3) 20/5/1992 tarih ve 92/3088 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile özelleştirilmesi kararlaştırılmıştır. (4) BOTAŞ, 17/4/1995 tarihli ve 2261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anastatü ile İktisadi Devlet Teşekkülü olarak teşkilatlandırılmıştır.

Daha sonra, 14/12/1991 tarihli ve 39-08/D-2-91-575 sayılı Cumhurbaşkanlığı onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilmiştir.

(5) 27/11/2002 tarihli ve 24949 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığının 26/11/2002 tarihli ve D-1-2002-792 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgilendirilen Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü daha sonra 21/1/2004 tarihli ve 25353 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 9/1/2004 tarihli ve 2004/6731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü“ adıyla yeniden teşkilatlandırılmıştır. Eti Zeolit A.Ş., Bigadiç Bor İşl.Md., Emet Bor İşl.Md., Bandırma Bor ve Asit Fab.İşl.Md., Kırka Bor İşl.Md., Kestel Bor İşl.Md. ile ilgili statülerin, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünce düzenleneceği aynı Kararnamede belirtilmiştir.









319

(Ek: 24/4/2013-6461/10 md.) İlgili Bakanlık: ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI

Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar Türkiye Cumhuriyeti Devlet 1. Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. Demiryolları İşletmesi Genel (TÜVASAŞ) Müdürlüğü (TCDD) 2. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. (TÜLOMSAŞ) 3. Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ) 4. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık Anonim Şirketi (TCDD Taşımacılık A.Ş.)


176

320

B – KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI (KİK) (1)(2)(3) İlgili Bakanlık : ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar

(…) (3) (…) (3)

(…) (3)

(…) (3)

(…) (4)(5)

Türk Telekominikasyon A.Ş.(6)

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel

Müdürlüğü (DHMİ)

—————————— (1) 12/5/1997 tarihli ve 97/9466 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, Denizcilik Müsteşarlığına bağlı Kıyı Emniyeti ve Gemi

Kurtarma İşletmesi kamu iktisadi kuruluşu haline getirilmiştir. (2) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) bölümü yeniden tespit

edilmiştir. (3) 24/4/2013 tarihli ve 6461 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle bu bölümde yer alan “Türkiye Cumhuriyeti Devlet

Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)”, “1. Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. (TÜVASAŞ)”, “2. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. (TÜLOMSAŞ)”, “3. Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ)” ibareleri listeden çıkarılmıştır.

(4) 10/6/1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi ile Posta ve Telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin T.C.Posta İşletmesi Gn.Md.(P.İ.), Telekominikasyon hizmetlerinin ise Türk Telekominikasyon A.Ş. tarafından yürütüleceği hükme bağlanmıştır.

(5) 23/5/2013 tarih ve 6475 sayılı Kanunun geçici 31. maddesi ile bu bölümde yer alan “Türkiye Cumhuriyeti Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (P.İ.)” ibaresi listeden çıkarılmış ve diğer mevzuatta mülga T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğüne yapılan atıfların PTT’ye yapılmış sayılacağı hükme bağlanmıştır.

(6) 27/1/2000 tarih ve 4502 sayılı Kanunun geçici 3.maddesi ile (KİK) listesinden çıkarılmıştır.

320

B – KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI (KİK) (1)(2)(3) İlgili Bakanlık : ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

Teşekkül Müesseseler Bağlı Ortaklıklar

(…) (3) (…) (3)

(…) (3)

(…) (3)

(…) (4)(5)

Türk Telekominikasyon A.Ş.(6)

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel

Müdürlüğü (DHMİ)

—————————— (1) 12/5/1997 tarihli ve 97/9466 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, Denizcilik Müsteşarlığına bağlı Kıyı Emniyeti ve Gemi

Kurtarma İşletmesi kamu iktisadi kuruluşu haline getirilmiştir. (2) 24/11/1994 tarih ve 4046 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) bölümü yeniden tespit

edilmiştir. (3) 24/4/2013 tarihli ve 6461 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle bu bölümde yer alan “Türkiye Cumhuriyeti Devlet

Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)”, “1. Türkiye Vagon Sanayii A.Ş. (TÜVASAŞ)”, “2. Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii A.Ş. (TÜLOMSAŞ)”, “3. Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ)” ibareleri listeden çıkarılmıştır.

(4) 10/6/1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun'un 1 inci maddesi ile Posta ve Telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin T.C.Posta İşletmesi Gn.Md.(P.İ.), Telekominikasyon hizmetlerinin ise Türk Telekominikasyon A.Ş. tarafından yürütüleceği hükme bağlanmıştır.

(5) 23/5/2013 tarih ve 6475 sayılı Kanunun geçici 31. maddesi ile bu bölümde yer alan “Türkiye Cumhuriyeti Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü (P.İ.)” ibaresi listeden çıkarılmış ve diğer mevzuatta mülga T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğüne yapılan atıfların PTT’ye yapılmış sayılacağı hükme bağlanmıştır.

(6) 27/1/2000 tarih ve 4502 sayılı Kanunun geçici 3.maddesi ile (KİK) listesinden çıkarılmıştır.


177

233 SAYILI KHK’YE EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATINYÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

Değiştiren

Kanunun/

KHK’nin

Numarası

233 sayılı KHK’nin değişen veya iptal

edilen maddeleriYürürlüğe Giriş Tarihi

KHK/297 – 26/10/1987

KHK/308 –18/1/1988 tarihini takip eden

aybaşı

KHK/315 – 25/4/1988

KHK/331 – 30/6/1988

KHK/338 – 26/10/1988

KHK/340 – 8/11/1988

KHK/368 – 14/6/1989

KHK/370 – 1/6/1989

KHK/399 – 29/1/1990

KHK/4084 üncü maddesi

Diğer maddeleri

28/3/1990 tarihini takip eden

aybaşı. 28/3/1990

KHK/420

2 nci maddesiyle 832 sayılı Kanuna

eklenen ek 2 nci madde ile 4,

5,11,12,13,14 ve 15 inci maddeleri

Diğer Maddeleri

1/1/1991

13/4/1990

KHK/465 –1/1/1992 tarihin den geçerli olmak

üzere 24/12/1991 tarihinde.

4011 – 18/9/1994

4046 – 27/11/1994

KHK/615 – 15/9/2000

KHK/628 – 5/10/2000

4622 – 3/2/2001

5234 36 21/9/2004

6111 35, 36, 54 25/2/2011

6327 36, 37 /A 29/6/2012

6456 35, 36, Geçici Madde 10 18/4/2013

2013/4553A – İKTİSADİ DEVLET TEŞEKÜLLERİ

(İDT) Cetveli27/4/2013

6461

A – İKTİSADİ DEVLET TEŞEKÜLLERİ

(İDT) Cetveli, B- KAMU İKTİSADİ

KURULUŞLARI (KİK) Cetveli

1/5/2013

6475B – KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI

(KİK) Cetveli23/5/2013

6552 61 11/9/2014


178

179

SULAMA BİRLİKLERİ KANUNU*

Kanun No: 6172Kabul Tarihi: 08.03.2011R.G. Tarih ve Sayısı : 22.03.2011 - 27882

Denetim ve birlik mallarının durumu

MADDE 18 – (1) Birliklerin idari ve mali denetimi, her yıl valiler tarafından yapılır veya yaptırılır. Birliğin idari ve mali denetimini yapmak üzere vali tarafından, vali yardımcısının başkanlığında; defterdar, tarım il müdürü, DSİ bölge müdürü ve il mahalli idareler müdürü veya bunların görevlendirecekleri temsilcilerden oluşan bir denetim komisyonu kurulur.

(2) Denetim komisyonu raporu, valilik tarafından kamuoyunun bilgisine sunulur.

(3) Komisyon tarafından yapılan denetim sonucu tespit edilen kamu zararı tahsil edilmek üzere sorumlulara tebliğ edilir. Tebligattan itibaren otuz gün içinde ödemenin yapılmaması veya tespit edilen kamu zararına sorumlular tarafından itiraz edilmesi durumunda dosya hakkında karar verilmek üzere vali tarafından Sayıştaya gönderilir. Sayıştay kararının kesinleşmesinden sonra kamu zararı sorumlular tarafından otuz gün içinde birlik hesabına yatırılır. Tespit edilen kamu zararı, sorumlular tarafından otuz gün içinde yatırılmaması halinde 2004 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

(4) Birlikler, Bakanlığın idari ve teknik denetimine tabidir.

(5) Birlikler, Sayıştay tarafından doğrudan denetlenebilir.

(6) Birlikler hesaplarını ihtiyaç halinde sermaye piyasasında bağımsız denetimle yetkili kuruluşlar listesinde yer alan bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilir.

(7) Birliğin devraldığı sulama tesisi ve bütünleyici parçaları Devlet malı olup, bunlara zarar verenler hakkında 5237 sayılı Kanunun Devlet malına zarar verme ile ilgili ceza hükümleri tatbik olunur.

* Sulama Birlikleri Kanunu’nun Sayıştay ile ilgili hükümleri

181

AVUKATLIK KANUNU*

Kanun No: 1136Kabul Tarihi: 19.03.1969R.G. Tarih ve Sayısı : 07.04.1969 - 13168

Stajiyerlere barolarca yapılacak yardım:

Madde 27 – Değişik : 2/5/2001 - 4667/14 md.)

Staj süresince stajyerlere Türkiye Barolar birliğince kredi verilir.

Ödenecek kredinin kaynağı; avukatların yetkili mercilere sunduğu vekâletnamelere avukatın yapıştıracağı pul bedelleri ile geri ödemeden gelen paralar ve bunların gelirleridir. Bu pullar, Türkiye Barolar Birliğince bastırılır.(Değişik üçüncü cümle:13/1/2004 - 5043/2 md.) Yapıştırılacak pulun değeri; 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun Yargı Harçları bölümünde yer alan vekâletname örnekleri için kullanılan harç tarifesinin yüzde elli fazlası kadarıdır.(Ek cümleler: 13/2/2011-6111/195 md.) Her yıl yenilenen vekâlet pulu bedeline ayrıca yüzde beş oranında ilave yapılır. Bu suretle elde edilecek kaynak avukat stajyerlerinin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesinde kullanılır. Kaynağın yetersizliği durumunda staj kredi fonundan aktarım yapılarak prim ödemesi yapılır. Bu primler Türkiye Barolar Birliği tarafından ödenir. (Ek cümle:13/1/2004 – 5043/2 md.) Bu şekilde toplanan tüm pul bedelleri malî yönden Sayıştay denetimine tâbidir.

Avukatlarca vekaletname sunulan merciler, pul yapıştırılmamış veya pulu noksan olan vekaletname ve örneklerini kabul edemez. Geretiğinde ilgili-ye on günlük süre verilerek bu süre içinde pul tamamlanmadıkça vekaletname işleme konulamaz.

Kredi ödemelerinden arta kalan miktar, meslektaşlara destek ve mes-lekte gelişmeyi sağlamakta kullanılır.

Bu kredinin ilke ve koşulları, kimlere verileceği, miktarı, geri ödeme şekli, geri ödemeden gelen paralar ile kredi ödemelerinden sonra arta kalan miktarın barolar ve Türkiye Barolar birliği arasında dağıtım ve sarf esasları ve diğer hususlar Türkiye Barolar Birliği Yönetim kurulunca hazırlanacak ve Ada-let Bakanlığınca onaylanacak yönetmelikte gösterilir.

Pul bedelleri ile geri ödemeden gelen paralar ve bunların gelirleri, kredi ödemelerinden arta kalan miktarın dağıtımı ve sarfı, her yıl Adalet Bakanlığı tarafından ek 4 üncü maddedeki esas ve usullere göre denetlenir.

* Avukatlık Kanunu’nun Sayıştay ile ilgili hükümleri

183

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU

Kanun Numarası : 6100Kabul Tarihi : 12.01.2011R.G. Tarih ve Sayısı : 04.02.2011 - 27836

BİRİNCİ KISIMGenel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜMGörev, Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesi

BİRİNCİ AYIRIMGörev

Görevin belirlenmesi ve niteliği

MADDE 1- (1) Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.

Asliye hukuk mahkemelerinin görevi

MADDE 2- (1) Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.

(2) Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.

Ölüm veya vücut bütünlüğünün yitirilmesinden doğan zararların tazmini davalarında görev

MADDE 3- (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 16/2/2012 tarihli ve E.: 2011/35, K.: 2012/23 sayılı Kararı ile. )

Sulh hukuk mahkemelerinin görevi

MADDE 4- (1) Sulh hukuk mahkemeleri, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın;


184

a) Kiralanan taşınmazların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davaları,

b) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davaları,

c) Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik olan davaları,

ç) Bu Kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hâkimini görevlendirdiği davaları,

görürler.

İKİNCİ AYIRIM

Yetki

Genel kural

MADDE 5- (1) Mahkemelerin yetkisi, diğer kanunlarda yer alan yetkiye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, bu Kanundaki hükümlere tabidir.

Genel yetkili mahkeme

MADDE 6- (1) Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.

(2) Yerleşim yeri, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre belirlenir.

Davalının birden fazla olması hâlinde yetki

MADDE 7- (1) Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.

(2) Birden fazla davalının bulunduğu hâllerde, davanın, davalılardan birini sırf kendi yerleşim yeri mahkemesinden başka bir mahkemeye getirmek amacıyla açıldığı, deliller veya belirtilerle anlaşılırsa, mahkeme, ilgili davalının itirazı üzerine, onun hakkındaki davayı ayırarak yetkisizlik kararı verir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu

185

Bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak davalarda yetki

MADDE 8- (1) Memur, işçi, öğrenci, asker gibi, bir yerde geçici olarak oturanlara karşı açılacak alacak veya taşınır mal davaları için, orada bulunmaları uzunca bir süre devam edebilecekse, bulundukları yer mahkemesi de yetkilidir.

Türkiye’de yerleşim yerinin bulunmaması hâlinde yetki

MADDE 9- (1) Türkiye’de yerleşim yeri bulunmayanlar hakkında genel yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki mutad meskeninin bulunduğu yer mahkemesidir. Ancak, diğer özel yetki hâlleri saklı kalmak üzere, malvarlığı haklarına ilişkin dava, uyuşmazlık konusu malvarlığı unsurunun bulunduğu yerde de açılabilir.

Sözleşmeden doğan davalarda yetki

MADDE 10- (1) Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.

Mirastan doğan davalarda yetki

MADDE 11- (1) Aşağıdaki davalarda, ölen kimsenin son yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir:

a) Terekenin paylaşılmasına, yapılan paylaşma sözleşmesinin geçersizliğine, ölüme bağlı tasarrufların iptali ve tenkisine, miras sebebiyle istihkaka ilişkin davalar ile mirasçılar arasında terekenin yönetiminden kaynaklanan davalar.

b) Terekenin kesin paylaşımına kadar mirasçılara karşı açılacak tüm davalar.

(2) Terekede bulunan bir mal hakkında açılmak istenen istihkak davası, terekenin yazımı ve tespiti zamanında mal nerede bulunuyorsa, orada da açılabilir.

(3) Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.


186

Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki

MADDE 12- (1) Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.

(2) İrtifak haklarına ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.

(3) Bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkinse, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da açılabilir.

Karşı davada yetki

MADDE 13- (1) Kesin yetkinin söz konusu olmadığı hâllerde, asıl davaya bakan mahkeme, karşı davaya bakmaya da yetkilidir.

Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki

MADDE 14- (1) Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.

(2) Özel hukuk tüzel kişilerinin, ortaklık veya üyelik ilişkileriyle sınırlı olmak kaydıyla, bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatla diğerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.

Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki

MADDE 15- (1) Zarar sigortalarından doğan davalar, sigorta, bir taşınmaza veya niteliği gereği bir yerde sabit bulunması gereken yahut şart kılınan taşınıra ilişkinse, malın bulunduğu yerde; bir yerde sabit bulunması gerekmeyen veya şart kılınmayan bir taşınıra ilişkinse, rizikonun gerçekleştiği yerde de açılabilir.

(2) Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.

(3) Bu hüküm deniz sigortalarından doğan davalarda uygulanmaz.


187

Haksız fiilden doğan davalarda yetki

MADDE 16- (1) Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.

Yetki sözleşmesi

MADDE 17- (1) Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.

Yetki sözleşmesinin geçerlilik şartları

MADDE 18- (1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile kesin yetki hâllerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz.

(2) Yetki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için yazılı olarak yapılması, uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin belirli veya belirlenebilir olması ve yetkili kılınan mahkeme veya mahkemelerin gösterilmesi şarttır.

Yetki itirazının ileri sürülmesi

MADDE 19- (1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.

(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.

(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.

(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.


188

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Görevsizlik veya Yetkisizlik Kararı Üzerine

Yapılacak İşlemler ve Yargı Yeri Belirlenmesi

Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler1

MADDE 20- (1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.

(2) Dosya kendisine gönderilen mahkeme, kendiliğinden taraflara davetiye gönderir.

Yargı yeri belirlenmesini gerektiren sebepler

MADDE 21- (1) Aşağıdaki hâllerde, davaya bakacak mahkemenin tayini için yargı yeri belirlenmesi yoluna başvurulur:

a) Davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin davaya bakmasına herhangi bir engel çıkarsa.

b) İki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesi konusunda bir tereddüt ortaya çıkarsa.

c) İki mahkeme de görevsizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse.

ç) Kesin yetki hâllerinde, iki mahkeme de yetkisizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse.

İnceleme yeri

MADDE 22- (1) Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur.

1 Anayasa Mahkemesi’nin 10/2/2016 tarihli ve E:2015/96, K:2016/9 sayılı Kararı ile, bu maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “…bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten…” ibaresi iptal edilmiş olup, Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 23/2/2016 tarihinden başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi hüküm altına alınmıştır.


189

(2) İki mahkemenin aynı dava hakkında göreve veya yetkiye ilişkin olarak verdikleri kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği takdirde, görevli veya yetkili mahkeme, ilgisine göre bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca belirlenir.

İnceleme usulü ve sonucu

MADDE 23- (1) Yargı yerinin belirlenmesine ilişkin inceleme dosya üzerinden yapılabilir.

(2) Bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca verilen yargı yeri belirlenmesi ile kanun yolu incelemesi sonucunda kesinleşen göreve veya yetkiye ilişkin kararlar, davaya ondan sonra bakacak mahkemeyi bağlar.

İKİNCİ BÖLÜM

Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler

Tasarruf ilkesi

MADDE 24- (1) Hâkim, iki taraftan birinin talebi olmaksızın, kendiliğinden bir davayı inceleyemez ve karara bağlayamaz.

(2) Kanunda açıkça belirtilmedikçe, hiç kimse kendi lehine olan davayı açmaya veya hakkını talep etmeye zorlanamaz.

(3) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri dava konusu hakkında, dava açıldıktan sonra da tasarruf yetkisi devam eder.

Taraflarca getirilme ilkesi

MADDE 25- (1) Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz.

(2) Kanunla belirtilen durumlar dışında, hâkim, kendiliğinden delil toplayamaz.

Taleple bağlılık ilkesi

MADDE 26- (1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.


190

(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır.

Hukuki dinlenilme hakkı

MADDE 27- (1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.

(2) Bu hak;

a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,

b) Açıklama ve ispat hakkını,

c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,

içerir.

Aleniyet ilkesi

MADDE 28- (1) Duruşma ve kararların bildirilmesi alenidir.

(2) Duruşmaların bir kısmının veya tamamının gizli olarak yapılmasına ancak genel ahlâkın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut resen mahkemece karar verilebilir.

(3) Tarafların gizlilik talebi ön sorunlar hakkındaki hükümler çerçevesinde gizli duruşmada incelenir ve karara bağlanır. Hâkim, bu kararının gerekçelerini, esas hakkındaki kararı ile birlikte açıklar.

(4) Hâkim, gizli yargılama işlemleri sırasında hazır bulunanları o yargılamayla ilgili edindikleri bilgileri açıklamamaları hususunda uyarır ve 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun gizliliğin ihlaline ilişkin hükmünün uygulanacağını ihtar ederek bu hususu tutanağa geçirir.

Dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü

MADDE 29- (1) Taraflar, dürüstlük kuralına uygun davranmak zorundadırlar.

(2) Taraflar, davanın dayanağı olan vakıalara ilişkin açıklamalarını gerçeğe uygun bir biçimde yapmakla yükümlüdürler.


191

Usul ekonomisi ilkesi

MADDE 30- (1) Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür.

Hâkimin davayı aydınlatma ödevi

MADDE 31- (1) Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir.

Yargılamanın sevk ve idaresi

MADDE 32- (1) Yargılamayı, hâkim sevk ve idare eder; yargılama düzeninin bozulmaması için gerekli her türlü tedbiri alır.

(2) Okunamayan veya uygunsuz yahut ilgisiz olan dilekçenin yeniden düzenlenmesi için uygun bir süre verilir ve bu dilekçe dosyada kalır. Verilen süre içinde yeni bir dilekçe düzenlenmezse, tekrar süre verilemez.

Hukukun uygulanması

MADDE 33- (1) Hâkim, Türk hukukunu resen uygular.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Hukuki Sorumluluğu

BİRİNCİ AYIRIM

Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi

Yasaklılık sebepleri

MADDE 34- (1) Hâkim, aşağıdaki hâllerde davaya bakamaz; talep olmasa bile çekinmek zorundadır:

a) Kendisine ait olan veya doğrudan doğruya ya da dolayısıyla ilgili olduğu davada.


192

b) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşinin davasında.

c) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasında.

ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasında.

d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasında.

e) Nişanlısının davasında.

f) İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği davada.

Çekinme kararının sonuçları

MADDE 35- (1) Çekinme kararına karşı üst mahkemeye başvurulabilir. Yasaklama sebebinin doğduğu tarihten itibaren, o hâkimin huzuru ile yapılan bütün işlemler, üst mahkemenin kararı ile iptal olunabilir. Hüküm ve kararlar ise herhâlde iptal olunur. Bu durumda, hâkim yargılama giderlerine mahkûm edilebilir.

(2) Çekinme kararının ilk derece mahkemesi hâkimince verildiği hâllerde, başvuru üzerine bölge adliye mahkemesinin vereceği karar kesindir.

Ret sebepleri

MADDE 36- (1) Hâkimin tarafsızlığından şüpheyi gerektiren önemli bir sebebin bulunması hâlinde, taraflardan biri hâkimi reddedebileceği gibi hâkim de bizzat çekilebilir. Özellikle aşağıdaki hâllerde, hâkimin reddi sebebinin varlığı kabul edilir:

a) Davada, iki taraftan birine öğüt vermiş ya da yol göstermiş olması.

b) Davada, iki taraftan birine veya üçüncü kişiye kanunen gerekmediği hâlde görüşünü açıklamış olması.

c) Davada, tanık veya bilirkişi olarak dinlenmiş veya hâkim ya da hakem sıfatıyla hareket etmiş olması.

ç) Davanın, dördüncü derece de dâhil yansoy hısımlarına ait olması.

d) Dava esnasında, iki taraftan birisi ile davası veya aralarında bir düşmanlık bulunması.


193

Hâkimin bizzat çekilmemesi hâli

MADDE 37- (1) Hâkim, reddini gerektiren sebeplerden biri varken bizzat çekilmezse, iki taraftan biri ret talebinde bulununcaya kadar davaya bakabilir.

Ret usulü

MADDE 38- (1) Hâkimin reddi sebebini bilen tarafın, ret talebini en geç ilk duruşmada ileri sürmesi gerekir. Taraf, ret sebebini davaya bakıldığı sırada öğrenmiş ise en geç öğrenmeden sonraki ilk duruşmada, yeni bir işlem yapılmadan önce bu talebini hemen bildirmek zorundadır. Belirtilen sürede yapılmayan ret talebi dinlenmez.

(2) Hâkimin reddi, dilekçeyle talep edilir. Bu dilekçede, ret talebinin dayandığı sebepler ile delil veya emarelerin açıkça gösterilmesi ve varsa belgelerin eklenmesi gerekir.

(3) Hâkimin reddi dilekçesi, reddi istenen hâkimin mensup olduğu mahkemeye verilir.

(4) Ret talebi geri alınamaz.

(5) Hâkimi reddeden taraf, dilekçesini karşı tarafa tebliğ ettirir. Karşı taraf bir hafta içinde cevap verebilir. Bu süre geçtikten sonra yazı işleri müdürü tarafından ret dilekçesi, varsa karşı tarafın cevabı ve ekleri, dosya ile birlikte reddi istenen hâkime verilir. Hâkim bir hafta içinde dosyayı inceler ve ret sebeplerinin kanuna uygun olup olmadığı hakkındaki düşüncesini yazı ile bildirerek, dosyayı hemen merciine gönderilmek üzere yazı işleri müdürüne verir.

(6) Ret sebebi sabit olmasa bile, merci bunu muhtemel görürse, ret talebini kabul edebilir.

(7) Ret sebepleri hakkında yemin teklif olunamaz.

(8) Hâkimi çekilmeye davet, hâkimin reddi hükmündedir.

(9) Bu kararlar aleyhine ancak hükümle birlikte kanun yollarına başvurulabilir.

Çekilme kararının incelenmesi

MADDE 39- (1) Hâkim, taraflardan birinin ret talebi üzerine veya kendiliğinden çekilme yönünde görüş bildirirse, ret talebini incelemeye yetkili merci, bu çekilmenin kanuna uygun olup olmadığına karar verir.


194

Ret talebini incelemeye yetkili merci

MADDE 40- (1) Hâkimin reddi talebi, reddi istenen hâkim katılmaksızın mensup olduğu mahkemece incelenir.

(2) Reddedilen hâkimin katılmamasından dolayı mahkeme toplanamıyor ya da mahkeme tek hâkimden oluşuyor ise ret talebi, o yerde asliye hukuk hâkimliği görevini yapan diğer mahkeme veya hâkim tarafından incelenir. O yerde, asliye hukuk hâkimliği görevi tek hâkim tarafından yerine getiriliyorsa, o hâkim hakkındaki ret talebi, asliye ceza hâkimi varsa onun tarafından, yoksa en yakın asliye hukuk mahkemesince incelenir.

(3) Sulh hukuk hâkimi reddedildiği takdirde, ret talebi, o yerdeki diğer sulh hukuk hâkimi tarafından incelenir. O yerde, sulh hukuk hâkimliği görevi tek hâkim tarafından yerine getiriliyorsa, o hâkim hakkındaki ret talebi, bulunma sıralarına göre; o yerdeki sulh ceza hâkimi, asliye hukuk hâkimi, asliye ceza hâkimi, bunların da bulunmaması hâlinde, en yakın yerdeki sulh hukuk hâkimi tarafından incelenir.

(4) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin başkan ve üyelerinin reddi talebi, reddedilen başkan ve üye katılmaksızın görevli olduğu dairece karara bağlanır. Hukuk dairelerinin toplanmasını engelleyecek şekildeki toplu ret talepleri dinlenmez.

Ret talebinin geri çevrilmesi

MADDE 41- (1) Hâkimin reddi talebi, aşağıdaki hâllerde kabul edilmeyerek geri çevrilir:

a) Ret talebi süresinde yapılmamışsa.

b) Ret sebebi ve bu sebebe ilişkin inandırıcı delil veya emare gösterilmemişse.

c) Ret talebinin davayı uzatmak amacıyla yapıldığı açıkça anlaşılıyorsa.

(2) Bu hâllerde ret talebi, toplu mahkemelerde reddedilen hâkimin müzakereye katılmasıyla; tek hâkimli mahkemelerde ise reddedilen hâkimin kendisi tarafından geri çevrilir.

(3) İlk derece mahkemesinin bu kararlarına karşı istinaf yoluna, bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin başkan ve üyeleri hakkındaki kararlarına karşı da temyiz yoluna ancak hükümle birlikte başvurulabilir.


195

Ret talebinin incelenmesi

MADDE 42- (1) Hâkimin reddi talebine ilişkin karar, dosya üzerinden inceleme yapılarak da verilebilir.

(2) Reddi istenen hâkim, ret hakkında merci tarafından karar verilinceye kadar o davaya bakamaz. Şu kadar ki, gecikmesinde sakınca bulunan iş ve davalar bunun dışındadır. Daha önce hakkındaki ret talebi mercice reddolunan hâkimin, aynı durum ve olaylara dayanarak yeniden reddedilmesi hâli, hâkimin davaya bakmasına engel oluşturmaz.

(3) Ret talebinin merci tarafından kabul edilmemesi hâlinde, reddi istenen hâkim davaya bakmaya devam eder.

(4) Ret talebinin, kötüniyetle yapıldığının anlaşılması ve esas yönünden kabul edilmemesi hâlinde, talepte bulunanların her biri hakkında beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına hükmolunur.

(5) Hâkim hakkında aynı davada aynı tarafça ileri sürülen ret talebinin reddi hâlinde verilecek disiplin para cezası, bir önceki disiplin para cezasının iki katından az olamaz.

(6) Disiplin para cezasının tahsili için, davaya bakan mahkeme, dosyanın geliş tarihinden başlayarak iki hafta içinde gereğini yapar.

Ret talebine ilişkin kararlara karşı istinaf

MADDE 43- (1) Esas hüküm bakımından istinaf yolu kapalı bulunan dava ve işlerde, hâkimin reddi talebiyle ilgili merci kararları kesindir.

(2) Esas hüküm bakımından istinaf yolu açık bulunan dava ve işlerde ise ret talebi hakkındaki merci kararlarına karşı tefhim veya tebliği tarihinden itibaren bir hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilir; bu hâlde 347 nci madde hükmü uygulanmaz. Bölge adliye mahkemesinin bu husustaki kararları kesindir.

(3) Ret talebinin reddine ilişkin merci kararının bölge adliye mahkemesince uygun bulunmayarak kaldırılması veya ret talebinin kabulüne ilişkin merci kararının bölge adliye mahkemesince uygun bulunması hâlinde, ret sebebinin doğduğu tarihten itibaren reddedilen hâkimce yapılmış olan ve ret talebinde bulunan tarafça itiraz edilen esasa etkili işlemler, davaya daha sonra bakacak hâkim tarafından iptal olunur.


196

Ret talebine ilişkin kararların temyizi

MADDE 44- (1) Esas hüküm bakımından temyiz yolu kapalı bulunan dava ve işlerde, bölge adliye mahkemesi başkan ve üyelerinin reddine ilişkin bölge adliye mahkemesi kararları kesindir.

(2) Esas hüküm bakımından temyiz yolu açık bulunan dava ve işlerde ise ret talebi hakkındaki karar, tefhim veya tebliği tarihinden itibaren bir hafta içinde temyiz edilebilir. Bu hâlde 347 nci madde hükmü uygulanmaz. Yargıtayın bu husustaki kararı kesindir.

(3) Bölge adliye mahkemesi hâkiminin reddine ilişkin talebin reddi konusundaki kararın temyizi üzerine Yargıtayca bozulması veya ret talebinin kabulüne ilişkin kararın Yargıtayca onanması hâlinde, ret sebebinin doğduğu tarihten itibaren reddedilen hâkimce yapılmış olan ve ret talebinde bulunan tarafça itiraz edilen esasa ilişkin işlemler, davaya daha sonra bakacak olan bölge adliye mahkemesi tarafından iptal olunur.

Zabıt kâtibinin yasaklılığı ve reddi

MADDE 45- (1) Davada görevli zabıt kâtibi hakkında 34 ve 36 ncı maddelerde düzenlenen sebeplerden birisiyle ret talebinde bulunulabilir. Ret talebi, zabıt kâtibinin görev yaptığı mahkeme tarafından karara bağlanır. Bu konuda verilecek kararlar kesindir.

(2) Zabıt kâtibi 34 üncü maddedeki sebepleri bildirerek görevden çekinebilir. Bu hâlde gereken karar, görev yaptığı mahkeme tarafından verilir.

(3) Zabıt kâtibinin aynı işte hâkim ile birlikte reddi veya çekinmesinin istenmesi hâlinde, hâkim hakkında ret veya çekinmeyi inceleyecek olan merci, her ikisi hakkında karar verir.

İKİNCİ AYIRIM

Hâkimin Hukuki Sorumluluğu

Devletin sorumluluğu ve rücu

MADDE 46- (1) Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı aşağıdaki sebeplere dayanılarak Devlet aleyhine tazminat davası açılabilir:

a) Kayırma veya taraf tutma yahut taraflardan birine olan kin veya düşmanlık sebebiyle hukuka aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.


197

b) Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hüküm veya karar verilmiş olması.

c) Farklı bir anlam yüklenemeyecek kadar açık ve kesin bir kanun hükmüne aykırı karar veya hüküm verilmiş olması.

ç) Duruşma tutanağında mevcut olmayan bir sebebe dayanılarak hüküm verilmiş olması.

d) Duruşma tutanakları ile hüküm veya kararların değiştirilmiş yahut tahrif edilmiş veya söylenmeyen bir sözün hüküm ya da karara etkili olacak şekilde söylenmiş gibi gösterilmiş ve buna dayanılarak hüküm verilmiş olması.

e) Hakkın yerine getirilmesinden kaçınılmış olması.

(2) Tazminat davasının açılması, hâkime karşı bir ceza soruşturmasının yapılması yahut mahkûmiyet şartına bağlanamaz.

(3) Devlet, ödediği tazminat nedeniyle, sorumlu hâkime ödeme tarihinden itibaren bir yıl içinde rücu eder.

Davaların açılacağı mahkeme

MADDE 47- (1) (Değişik: 1/4/2015-6644/3 md.) Devlet aleyhine açılan tazminat davası, ilk derece ve bölge adliye mahkemesi hâkimlerinin fiil ve kararlarından dolayı, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde; Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülür. Dava, bu dairenin Başkan ve üyelerinin fiil ve kararlarından dolayı ise yargılama Yargıtay Üçüncü Hukuk Dairesinde yapılır. Verilen kararların temyiz incelemesi Hukuk Genel Kurulunca yapılır. Temyiz incelemesine, kararı veren başkan ile üyeler katılamaz.

(2) Devletin sorumlu hâkime karşı açacağı rücu davası, tazminat davasını karara bağlamış olan mahkemede görülür.

Dava dilekçesi ve davanın ihbarı

MADDE 48- (1) Tazminat davası dilekçesinde hangi sorumluluk sebebine dayanıldığı ve delilleri açıkça belirtilir; varsa belgeler de eklenir.

(2) Mahkeme, açılan tazminat davasını, ilgili hâkime resen ihbar eder.


198

Davanın reddi hâlinde verilecek ceza

MADDE 49- (1) Dava esastan reddedilirse davacı, beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkûm edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Taraflar ve Davaya Katılan Üçüncü Kişiler

BİRİNCİ AYIRIM

Tarafların Ehliyetleri

Taraf ehliyeti

MADDE 50- (1) Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir.

Dava ehliyeti

MADDE 51- (1) Dava ehliyeti, medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirlenir.

Davada kanuni temsil

MADDE 52- (1) Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip olmayanlar davada kanuni temsilcileri, tüzel kişiler ise yetkili organları tarafından temsil edilir.

Dava takip yetkisi

MADDE 53- (1) Dava takip yetkisi, talep sonucu hakkında hüküm alabilme yetkisidir. Bu yetki, kanunda belirtilen istisnai durumlar dışında, maddi hukuktaki tasarruf yetkisine göre tayin edilir.

Temsil veya izin belgelerinin verilmesi

MADDE 54 - (1) Kanuni temsilciler, davanın açılıp yürütülmesinin belli bir makamın iznine bağlı olduğu hâllerde izin belgelerini, tüzel kişilerin organları ise temsil belgelerini, dava veya cevap dilekçesiyle mahkemeye vermek zorundadırlar; aksi takdirde dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem


199

yapamazlar. Şu kadar ki, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mahkeme, kanuni temsilcilerin veya tüzel kişilerin organlarının, yukarıda belirtilen eksikliği gidermeleri şartıyla dava açmalarına yahut davayla ilgili işlem yapmalarına izin verebilir.

(2) İzin belgesinin alınması için mahkemeye müracaat edilmesi gerekiyorsa ilgiliye, müracaatı için kesin süre verilir. Bu süre içinde mahkemeye başvurulması hâlinde bu konuda karar verilinceye kadar beklenir.

(3) Süresi içinde belgelerin ibraz edilmemesi veya mahkemeye başvurulmaması hâlinde, dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır.

Dava sırasında taraflardan birinin ölümü

MADDE 55- (1) Taraflardan birinin ölümü hâlinde, mirasçılar mirası kabul veya reddetmemişse, bu hususta kanunla belirlenen süreler geçinceye kadar dava ertelenir. Bununla beraber hâkim, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, talep üzerine davayı takip için kayyım atanmasına karar verebilir.

Kanuni temsilci atanması sebebiyle yargılamanın ertelenmesi

MADDE 56- (1) Taraflardan birinin vesayet altına alınması veya kendisine yasal danışman atanması talebi mahkemece uygun bulunur ya da mahkemece gerekli görülürse, bu konuda kesin bir karar verilinceye kadar yargılama ertelenebilir.

(2) Taraflardan biri kanun gereğince tedavi, gözlem veya koruma altına alınmış yahut başkalarıyla görüşmekten yasaklanmış olup da kendisi veya vekilinin mahkemede bulunması mümkün değilse, o kimse hakkında davayı takip için kayyım atanıncaya kadar yargılama ertelenebilir.

İKİNCİ AYIRIM

Dava Arkadaşlığı

İhtiyari dava arkadaşlığı

MADDE 57- (1) Birden çok kişi, aşağıdaki hâllerde birlikte dava açabilecekleri gibi aleyhlerine de birlikte dava açılabilir:


200

a) Davacılar veya davalılar arasında dava konusu olan hak veya borcun, elbirliği ile mülkiyet dışındaki bir sebeple ortak olması.

b) Ortak bir işlemle hepsinin yararına bir hak doğmuş olması veya kendilerinin bu şekilde yükümlülük altına girmeleri.

c) Davaların temelini oluşturan vakıaların ve hukuki sebeplerin aynı veya birbirine benzer olması.

İhtiyari dava arkadaşlarının davadaki durumu

MADDE 58- (1) İhtiyari dava arkadaşlığında, davalar birbirinden bağımsızdır. Dava arkadaşlarından her biri, diğerinden bağımsız olarak hareket eder.

Mecburi dava arkadaşlığı

MADDE 59- (1) Maddi hukuka göre, bir hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi ve tamamı hakkında tek hüküm verilmesi gereken hâllerde, mecburi dava arkadaşlığı vardır.

Mecburi dava arkadaşlarının davadaki durumu

MADDE 60- (1) Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilir veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilir. Bu tür dava arkadaşlığında, dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorundadır. Ancak, duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade eder.

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Davanın İhbarı ve Davaya Müdahale

İhbar ve şartları

MADDE 61- (1) Taraflardan biri davayı kaybettiği takdirde, üçüncü kişiye veya üçüncü kişinin kendisine rücu edeceğini düşünüyorsa, tahkikat sonuçlanıncaya kadar davayı üçüncü kişiye ihbar edebilir.


201

(2) Dava kendisine ihbar edilen kişinin de aynı şartlarda bir başkasına ihbarda bulunması mümkündür ve bu şekilde ihbar tevali ettirilebilir.

İhbarın şekli

MADDE 62- (1) İhbar yazılı olarak yapılır; ihbar sebebinin gerekçeleriyle birlikte açıklanması ve yargılamanın hangi aşamada bulunduğunun belirtilmesi gerekir.

(2) Davanın ihbarı sebebiyle yargılama bir başka güne bırakılamaz ve ihbarın tevali etmesi gibi zorunlu olan durumlar dışında süre verilemez.

İhbarda bulunulan kişinin durumu

MADDE 63- (1) Dava kendisine ihbar edilen kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı olan taraf yanında davaya katılabilir.

İhbarın etkisi

MADDE 64- (1) İhbar edilen davada verilen hükmün ihbar eden kişiye etkisi hakkında 69 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü kıyasen uygulanır.

Asli müdahale

MADDE 65- (1) Bir yargılamanın konusu olan hak veya şey üzerinde kısmen ya da tamamen hak iddia eden üçüncü kişi, hüküm verilinceye kadar bu durumu ileri sürerek, yargılamanın taraflarına karşı aynı mahkemede dava açabilir.

(2) Asli müdahale davası ile asıl yargılama birlikte yürütülür ve karara bağlanır.

Fer’î müdahale

MADDE 66- (1) Üçüncü kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, tahkikat sona erinceye kadar, fer’î müdahil olarak davada yer alabilir.


202

Fer’î müdahale talebi ve incelenmesi

MADDE 67- (1) Müdahale talebinde bulunan üçüncü kişi, yanında katılmak istediği tarafı, müdahale sebebini ve bunun dayanaklarını belirten bir dilekçeyle mahkemeye başvurur.

(2) Müdahale dilekçesi, davanın taraflarına tebliğ edilir. Mahkeme, gerekirse taraflarla birlikte üçüncü kişiyi de dinlemek üzere davet eder, gelmeseler dahi müdahale talebi hakkında karar verir.

Fer’î müdahilin durumu

MADDE 68- (1) Müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Müdahil, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir; onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir.

(2) Mahkeme, katıldığı noktadan itibaren, taraflara bildirilen işlemleri müdahile de tebliğ eder.

Fer’î müdahalenin etkisi

MADDE 69- (1) Müdahilin de yer aldığı asıl davada hüküm, taraflar hakkında verilir.

(2) Fer’î müdahilin, tarafla rücu ilişkisinde, asıl davadaki uyuşmazlık hakkında yanlış karar verildiği iddiası dinlenilmez. Ancak, müdahil, zamanında ihbar yapılmadığı için davaya geç katıldığını veya yanında katıldığı tarafın iddia ve savunma imkânlarını kullanmasını engellediğini ya da kendisince bilinmeyen iddia ve savunma imkânlarının, tarafın ağır kusuru sebebiyle kullanılamadığını belirterek, yanında katıldığı tarafın yargılamayı hatalı yürüttüğünü ileri sürebilir.

Cumhuriyet savcısının davada yer alması

MADDE 70- (1) Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça öngörülen hâllerde, hukuk davası açar veya açılmış olan hukuk davasında taraf olarak yer alır.

(2) Cumhuriyet savcısı, resmî dairenin bildirimine rağmen dava açmaz ise ihbar eden resmî daire, Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza merkezine en yakın kıdemli asliye hukuk mahkemesi hâkimine itiraz edebilir. Bu hususta 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 172 ve 173 üncü maddeleri kıyasen uygulanır.


203

(3) Cumhuriyet savcısının yer aldığı dava ve işler üzerinde taraflar serbestçe tasarruf edemezler.

DÖRDÜNCÜ AYIRIM

Davaya Vekâlet

Genel olarak

MADDE 71- (1) Dava ehliyeti bulunan herkes, davasını kendisi veya tayin ettiği vekil aracılığıyla açabilir ve takip edebilir.

Davaya vekâlet hakkında uygulanacak hükümler

MADDE 72- (1) Davanın vekil aracılığıyla açılması ve takip edilmesinde, kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak üzere, 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununun temsile ilişkin hükümleri uygulanır.

Davaya vekâletin kanuni kapsamı

MADDE 73- (1) Davaya vekâlet, kanunda özel yetki verilmesini gerektiren hususlar saklı kalmak üzere, hüküm kesinleşinceye kadar, vekilin davanın takibi için gereken bütün işlemleri yapmasına, hükmün yerine getirilmesine, yargılama giderlerinin tahsili ile buna ilişkin makbuz vermesine ve bu işlemlerin tamamının kendisine karşı da yapılabilmesine ilişkin yetkiyi kapsar.

(2) Belirtilen bu yetkiyi kısıtlamaya yönelik bütün sınırlandırıcı işlemler, karşı taraf yönünden geçersizdir.

Davaya vekâlette özel yetki verilmesini gerektiren hâller

MADDE 74- (1) Açıkça yetki verilmemiş ise vekil; sulh olamaz, hâkimi reddedemez, davanın tamamını ıslah edemez, yemin teklif edemez, yemini kabul, iade veya reddedemez, başkasını tevkil edemez, haczi kaldıramaz, müvekkilinin iflasını isteyemez, tahkim ve hakem sözleşmesi yapamaz, konkordato veya sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılması teklifinde bulunamaz ve bunlara muvafakat veremez, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvuramaz, davadan veya kanun yollarından feragat edemez, karşı tarafı ibra ve davasını kabul edemez, yargılamanın iadesi yoluna gidemez, hâkimlerin fiilleri sebebiyle Devlet aleyhine tazminat davası açamaz, hangileri hakkında yetki verildiği açıklanmadıkça kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarla ilgili davaları açamaz ve takip edemez.


204

Birden fazla vekil görevlendirilmesi

MADDE 75- (1) Dava için birden fazla vekil görevlendirilmiş ise vekillerden her biri, vekâletten kaynaklanan yetkileri, diğerinden bağımsız olarak kullanabilir. Aksi yöndeki sınırlamalar, karşı taraf bakımından geçersizdir.

Vekâletnamenin ibrazı

MADDE 76- (1) Avukat, açtığı veya takip ettiği dava ve işlerde, noter tarafından onaylanan ya da düzenlenen vekâletname aslını veya avukat tarafından onaylanmış aslına uygun örneğini, dava yahut takip dosyasına konulmak üzere ibraz etmek zorundadır.

(2) Kamu kurum ve kuruluşlarının avukatlarına, yetkili amirleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip verilmiş olan temsil belgeleri de geçerli olup, ayrıca noterce onaylanmasına gerek yoktur.

Vekâletnamesiz dava açılması ve işlem yapılması

MADDE 77- (1) Vekâletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz. Şu kadar ki, gecikmesinde zarar doğabilecek hâllerde mahkeme, vereceği kesin süre içinde vekâletnamesini getirmek koşuluyla avukatın dava açmasına veya usul işlemlerini yapmasına izin verebilir. Bu süre içinde vekâletname verilmez veya asıl taraf yapılan işlemleri kabul ettiğini dilekçeyle mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır.

(2) Vekâletnamesiz işlem yapmasına izin verilen ancak haklı bir sebep olmaksızın süresi içinde vekâletname ibraz etmeyen avukat, celse harcı ile diğer yargılama giderleri ve karşı tarafın uğradığı zararları ödemeye mahkûm edilir. Bunu kötüniyetle yapan avukat aleyhine, ceza ve disiplin soruşturması açılmasını sağlamak üzere, Cumhuriyet başsavcılığına ve vekilin bağlı olduğu baro başkanlığına durum yazıyla bildirilir.

(3) Bir tarafın avukat tutmak istemesi sebebiyle, yargılama hiçbir şekilde başka bir güne bırakılamaz.

(4) Avukatın istifa etmesi, azledilmesi veya dosyayı incelememiş olması sebebiyle yargılama başka bir güne bırakılamaz. Ancak, dosyanın incelenmemiş olması geçerli bir özre dayanıyorsa, hâkim bir defaya mahsus olmak üzere, kısa bir süre verebilir. Verilen süre sonunda, dosya incelenmemiş olsa bile davaya devam olunur.


205

Vekilin vekâlet veren huzurundaki beyanı

MADDE 78- (1) Kendisinin de hazır olduğu duruşmada, vekili tarafından yapılan açıklamalara derhâl ve açıkça itiraz etmeyen taraf, bu açıklamalara rıza göstermiş sayılır.

Vekilin veya vekâlet verenin duruşmada uygun olmayan tutum ve davranışı

MADDE 79- (1) Vekil, duruşma sırasında uygun olmayan tutum ve davranışta bulunursa, hâkim tarafından uyarılır; vekil uyarıya uymaz ve fiil disiplin suçu veya adlî suç teşkil eder nitelikte görülürse, duruşma salonunda bulunan kişilerin kimlik bilgileri, adresleri de yazılarak olay tutanağa geçirilir ve duruşma ertelenir. Vekil hakkında gerekli yasal işlem yapılmak üzere mahkemece vekilin kayıtlı olduğu baroya ve gerekiyorsa Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur.

(2) Davasını kendisi takip eden kimse, duruşmada uygun olmayan tutum ve davranışta bulunursa, hâkim kendisini uyarır; bu uyarılara uyulmaz ve gerekli görülürse kendisini vekil ile temsil ettirmesine karar verip, hemen duruşma salonundan dışarıya çıkartılmasını sağlar; vekil ile temsil ettirmemesi hâlinde, tarafın yokluğu hâlinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.

Tarafın davasını takip edebilecek ehliyette olmaması

MADDE 80- (1) Hâkim, taraflardan birisinin, davasını bizzat takip edecek yeterlikte olmadığını görürse, ona uygun bir süre tanıyarak, davasını vekil aracılığıyla takip etmesine karar verebilir. Verilen karara uymayan taraf hakkında, yokluğu hâlindeki hükümlere göre işlem yapılır.

Vekilin azli ve istifasının şekli

MADDE 81- (1) Vekilin azli veya istifasının, mahkeme ve karşı taraf bakımından hüküm ifade edebilmesi için, bu konudaki beyanın dilekçeyle bildirilmesi veya tutanağa geçirilmesi ve gerektiğinde ilgilisine yapılacak tebligat giderinin de peşin olarak ödenmesi zorunludur.


206

Vekilin istifası

MADDE 82- (1) İstifa eden vekilin vekâlet görevi, istifanın müvekkiline tebliğinden itibaren iki hafta süreyle devam eder.

(2) Vekilin istifa etmiş olması hâlinde, vekâlet veren davayı takip etmez ve başka bir vekil de görevlendirmez ise tarafın yokluğu hâlinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.

(3) Yukarıdaki fıkralarda yer alan hususlar, istifa eden vekilin istifa dilekçesi ile birlikte vekâlet verene ihtaren bildirilir.

Vekilin azli

MADDE 83- (1) Vekil ile takip edilen davada, vekilin azli hâlinde vekâlet veren, davayı takip etmez ve iki hafta içinde bir başka vekil de görevlendirmez ise tarafın yokluğu hâlinde uygulanacak hükümlere göre işlem yapılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Teminat

Teminat gösterilecek hâller

MADDE 84- (1) Aşağıdaki hâllerde davalı tarafın muhtemel yargılama giderlerini karşılayacak uygun bir teminat gösterilir:

a) Türkiye’de mutad meskeni olmayan Türk vatandaşının dava açması, davacı yanında davaya müdahil olarak katılması veya takip yapması.

b) Davacının daha önceden iflasına karar verilmiş, hakkında konkordato veya uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma işlemlerinin başlatılmış bulunması; borç ödemeden aciz belgesinin varlığı gibi sebeplerle, ödeme güçlüğü içinde bulunduğunun belgelenmesi.

(2) Davanın görülmesi sırasında teminatı gerektiren durum ve koşulların ortaya çıkması hâlinde de mahkeme teminat gösterilmesine karar verir.

(3) Mecburi dava ve takip arkadaşlığında teminat gösterme yükümlülüğü, bu yükümlülüğün tüm davacılar bakımından mevcut olması hâlinde doğar.


207

Teminat gerektirmeyen hâller

MADDE 85- (1) Aşağıda sayılan hâllerde teminat istenemez:

a) Davacının adli yardımdan yararlanması.

b) Davacının, yurt içinde istenen teminatı karşılamaya yeterli taşınmaz malının veya ayni teminatla güvence altına alınmış bir alacağının bulunması.

c) Davanın, sırf küçüğün menfaatlerini korumaya yönelik olarak açılmış olması.

ç) İlama bağlı alacak için ilamlı icra takibi yapılmış olması.

Teminat kararı

MADDE 86- (1) Yargılama giderlerini karşılayacak teminata, mahkemece kendiliğinden karar verilir. Hâkim, teminat kararı vermeden önce tarafları veya müdahale talebinde bulunan kişiyi dinleyebilir.

Teminatın tutarı ve şekli

MADDE 87- (1) Bir davada verilecek teminatın tutarını ve şeklini hâkim serbestçe tayin eder. Ancak, tarafların teminatın şeklini sözleşmeyle kararlaştırmaları hâlinde, teminat ona göre belirlenir.

(2) Teminatı gerektiren durum ve koşullarda değişiklik olması hâlinde, hâkim teminatın azaltılması, artırılması, değiştirilmesi ya da kaldırılmasına karar verebilir.

Teminat gösterilmemesinin sonuçları

MADDE 88- (1) Hâkim tarafından belirlenen kesin süre içinde teminat gösterilmezse, dava usulden reddedilir.

(2) Müdahale talebinde bulunan kişi, kesin süre içinde istenen teminatı vermezse, müdahale talebinden vazgeçmiş sayılmasına karar verilir.

Teminatın iadesi

MADDE 89- (1) Teminat gösterilmesini gerektiren sebep ortadan kalktığı takdirde, ilgilinin talebi üzerine mahkeme, teminatın iadesine karar verir.


208

ALTINCI BÖLÜM

Süreler, Eski Hâle Getirme ve Adli Tatil

BİRİNCİ AYIRIM

Süreler

Sürelerin belirlenmesi

MADDE 90- (1) Süreler, kanunda belirtilir veya hâkim tarafından tespit edilir. Kanunda belirtilen istisnai durumlar dışında, hâkim kanundaki süreleri

artıramaz veya eksiltemez.

(2) Hâkim, kendisinin tespit ettiği süreleri, haklı sebeplerle artırabilir veya eksiltebilir; gerekli gördüğü takdirde, bu konudaki kararından önce tarafları da dinler.

Sürelerin başlaması

MADDE 91- (1) Süreler, taraflara tebliğ tarihinden veya kanunda öngörülen hâllerde, tefhim tarihinden itibaren işlemeye başlar.

Sürelerin bitimi

MADDE 92- (1) Süreler gün olarak belirlenmiş ise tebliğ veya tefhim edildiği gün hesaba katılmaz ve süre son günün tatil saatinde biter.

(2) Süre; hafta, ay veya yıl olarak belirlenmiş ise başladığı güne son hafta, ay veya yıl içindeki karşılık gelen günün tatil saatinde biter.

Sürenin bittiği ayda, başladığı güne karşılık gelen bir gün yoksa, süre bu ayın son günü tatil saatinde biter.

Tatil günlerinin etkisi

MADDE 93- (1) Resmî tatil günleri, süreye dâhildir. Sürenin son gününün resmî tatil gününe rastlaması hâlinde, süre tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda biter.


209

Kesin süre

MADDE 94- (1) Kanunun belirlediği süreler kesindir.

(2) Hâkim, tayin ettiği sürenin kesin olduğuna karar verebilir. Aksi hâlde, belirlenen süreyi geçirmiş olan taraf yeniden süre isteyebilir.

Bu şekilde verilecek ikinci süre kesindir ve yeniden süre verilemez.

(3) Kesin süre içinde yapılması gereken işlemi, süresinde yapmayan tarafın, o işlemi yapma hakkı ortadan kalkar.

İKİNCİ AYIRIM

Eski Hâle Getirme

Talep

MADDE 95- (1) Elde olmayan sebeplerle, kanunda belirtilen veya hâkimin kesin olarak belirlediği süre içinde bir işlemi yapamayan kimse, eski hâle getirme talebinde bulunabilir.

(2) Süresinde yapılamayan işlemle ulaşılmak istenen aynı sonuca, eski hâle getirme dışında, başka bir hukuki yoldan ulaşılabiliyorsa, eski hâle getirme talebinde bulunulamaz.

Süre

MADDE 96- (1) Eski hâle getirme, işlemin süresinde yapılamamasına sebep olan engelin ortadan kalkmasından itibaren iki hafta içinde talep edilmelidir.

(2) İlk derece ve istinaf yargılamalarında, en geç nihai karar verilinceye kadar eski hâle getirme talebinde bulunmak mümkündür. Ancak, nihai karar bir tarafın yokluğunda verilmişse, tahkikat aşamasında kaçırılan süreler için kararın verilmesinden sonra da eski hâle getirme talebinde bulunulabilir.

Talebin şekli ve kapsamı

MADDE 97- (1) Eski hâle getirme, dilekçeyle talep edilir. Dilekçede, talebin dayandığı sebepler ile bunların delil veya emareleri gösterilir. Süresinde yapılamayan işlemin de eski hâle getirme talebinde bulunmak için öngörülen süre içinde yapılması zorunludur.


210

Talep ve inceleme mercii

MADDE 98- (1) Yapılamayan işlem için eski hâle getirme, bu işlem hakkında hangi mahkemede inceleme yapılacak idiyse, o mahkemeden talep edilir.

(2) Eski hâle getirme, istinaf yoluna başvuru hakkının düşmesi hâlinde, bölge adliye mahkemesinden; temyiz yoluna başvuru hakkının düşmesi hâlinde ise Yargıtaydan talep edilir.

Talebin yargılamaya ve hükmün icrasına etkisi

MADDE 99- (1) Eski hâle getirme talebi, yargılamanın ertelenmesini gerektirmez ve hükmün icrasına engel olmaz. Ancak, talebi inceleyen mahkeme, talebi haklı görürse, teminat gösterilmek şartıyla, yargılamanın ertelenmesine veya hükmün icrasının geri bırakılmasına karar verebilir. Mahkeme, gerektiğinde teminat gösterilmeden de yargılamanın ertelenmesine veya icranın geri bırakılmasına karar verebilir.

İnceleme ve karar

MADDE 100- (1) İlk derece mahkemeleri veya bölge adliye mahkemelerinde eski hâle getirme talebi, ön sorunlar hakkındaki usule; Yargıtayda ileri sürülecek eski hâle getirme talebi ise temyiz usulüne göre yapılır ve incelenir.

(2) Mahkeme, eski hâle getirme talebinin kabulü hâlinde, hangi işlemlerin geçersiz hâle geldiğini kararında belirtir. Islahla geçersiz kılınamayan işlemler, eski hâle getirme talebinden de etkilenmez.

Giderler

MADDE 101- (1) Eski hâle getirme talebi sebebiyle ortaya çıkan giderler, talepte bulunan tarafa yükletilir. Ancak, karşı taraf eski hâle getirme talebine karşı asılsız itirazlar ileri sürerek giderlerin artmasına sebep olmuşsa, hâkim, giderlerin tümünün veya bir kısmının karşı tarafa yükletilmesine karar verebilir.


211

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Adli Tatil

Adli tatil süresi

MADDE 102- (Değişik: 8/8/2011-KHK-650/33 md.; İptal: Anayasa Mahkemesinin 18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.: 2012/108 sayılı Kararı ile.; 2 Yeniden düzenleme: 27/6/2013-6494/30 md.)

(1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.

Adli tatilde görülecek dava ve işler

MADDE 103- (1) Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür:

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.

b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.

c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.

ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.

d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.

e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.

f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.

g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.

ğ) Çekişmesiz yargı işleri.

h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.

(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.

(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan

2 Sözkonusu İptal Kararı 1/7/2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.


212

davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.

(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır.

Adli tatilin sürelere etkisi

MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

İKİNCİ KISIM

Dava Çeşitleri, Dava Şartları ve İlk İtirazlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Dava Çeşitleri

Eda davası

MADDE 105- (1) Eda davası yoluyla mahkemeden, davalının, bir şeyi vermeye veya yapmaya yahut yapmamaya mahkûm edilmesi talep edilir.

Tespit davası

MADDE 106- (1) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir.

(2) Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır.

(3) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz.

Belirsiz alacak ve tespit davası

MADDE 107– (1) Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir.


213

(2) Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın davanın başında belirtmiş olduğu talebini artırabilir.

(3) Ayrıca, kısmi eda davasının açılabildiği hâllerde, tespit davası da açılabilir ve bu durumda hukuki yararın var olduğu kabul edilir.

İnşaî dava

MADDE 108- (1) İnşaî dava yoluyla, mahkemeden, yeni bir hukuki durum yaratılması veya mevcut bir hukuki durumun içeriğinin değiştirilmesi yahut onun ortadan kaldırılması talep edilir.

(2) Bir inşaî hakkın, dava yoluyla kullanılmasının zorunlu olduğu hâllerde, inşaî dava açılır.

(3) Kanunlarda aksi belirtilmedikçe, inşaî hükümler, geçmişe etkili değildir.

Kısmi dava

MADDE 109- (1) Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.

(2) (Mülga: 1/4/2015-6644/4 md.)

(3) Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hâli dışında, kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez.

Davaların yığılması

MADDE 110- (1) Davacı, aynı davalıya karşı olan, birbirinden bağımsız birden fazla asli talebini, aynı dava dilekçesinde ileri sürebilir. Bunun için, birlikte dava edilen taleplerin tamamının aynı yargı çeşidi içinde yer alması ve taleplerin tümü bakımından ortak yetkili bir mahkemenin bulunması şarttır.

Terditli dava

MADDE 111- (1) Davacı, aynı davalıya karşı birden fazla talebini, aralarında aslilik-ferîlik ilişkisi kurmak suretiyle, aynı dava dilekçesinde ileri


214

sürebilir. Bunun için, talepler arasında hukuki veya ekonomik bir bağlantının bulunması şarttır.

(2) Mahkeme, davacının asli talebinin esastan reddine karar vermedikçe, fer’î talebini inceleyemez ve hükme bağlayamaz.

Seçimlik dava

MADDE 112- (1) Seçimlik borçlarda, seçim hakkı kendisine ait olan borçlu veya üçüncü kişinin bu hakkı kullanmaktan kaçınması hâlinde, alacaklı seçimlik dava açabilir.

(2) Seçimlik davada mahkeme, talebin hukuka uygun olduğu sonucuna varırsa, seçimlik mahkûmiyet hükmü verir.

(3) Seçimlik mahkûmiyet hükmünü cebrî icraya koyan alacaklı, takibinin konusunu, mahkûmiyet hükmünde yer alan edimlerden birine hasretmek zorundadır. Ancak, bu durum, borçlunun, diğer edimi ifa etmek suretiyle borcundan kurtulma hakkını ortadan kaldırmaz.

Topluluk davası

MADDE 113- (1) Dernekler ve diğer tüzel kişiler, statüleri çerçevesinde, üyelerinin veya mensuplarının yahut temsil ettikleri kesimin menfaatlerini korumak için, kendi adlarına, ilgililerin haklarının tespiti veya hukuka aykırı durumun giderilmesi yahut ilgililerin gelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi için dava açabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Dava Şartları ve İlk İtirazlar

BİRİNCİ AYIRIM

Dava Şartları

Dava şartları

MADDE 114- (1) Dava şartları şunlardır:

a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.

b) Yargı yolunun caiz olması.


215

c) Mahkemenin görevli olması.

ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.

d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.

e) Dava takip yetkisine sahip olunması.

f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.

g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.

ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.

h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.

ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.

i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.

(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.

Dava şartlarının incelenmesi

Madde 115- (1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.

(2) Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.

(3) Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.

İKİNCİ AYIRIM

İlk İtirazlar

Konusu

MADDE 116- (1) İlk itirazlar aşağıdakilerden ibarettir:

a) Kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı.


216

b) Uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözümlenmesi gerektiği itirazı.

c) İş bölümü itirazı.

İleri sürülmesi ve incelenmesi

MADDE 117- (1) İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenemez.

(2) İlk itirazlar, dava şartlarından sonra incelenir.

(3) İlk itirazlar, ön sorunlar gibi incelenir ve karara bağlanır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Yazılı Yargılama Usulü

BİRİNCİ BÖLÜM

Davanın Açılması

Davanın açılma zamanı

MADDE 118- (1) Dava, dava dilekçesinin kaydedildiği tarihte açılmış sayılır. Dava dilekçesine davalı sayısı kadar örnek eklenir.

(2) Dava dilekçesinin kaydına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikte belirlenir.

Dava dilekçesinin içeriği

MADDE 119- (1) Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Mahkemenin adı.

b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.

c) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.

ç) Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.

d) Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.

e) Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.

f) İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.

g) Dayanılan hukuki sebepler.


217

ğ) Açık bir şekilde talep sonucu.

h) Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.

(2) Birinci fıkranın (a), (d), (e), (f) ve (g) bentleri dışında kalan hususların eksik olması hâlinde, hâkim davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksikliğin tamamlanmaması hâlinde dava açılmamış sayılır.

Harç ve avans ödenmesi 3

MADDE 120- (1) Davacı, yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.

(2) Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması hâlinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.

Belgelerin birlikte verilmesi

MADDE 121- (1) Dava dilekçesinde gösterilen ve davacının elinde bulunan belgelerin asıllarıyla birlikte harç ve vergiye tabi olmaksızın davalı sayısından bir fazla düzenlenmiş örneklerinin veya sadece örneklerinin dilekçeye eklenerek, mahkemeye verilmesi ve başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayıcı açıklamanın dilekçede yer alması zorunludur.

Dava dilekçesinin tebliği

MADDE 122- (1) Dava dilekçesi, mahkeme tarafından davalıya tebliğ edilir. Davalının iki hafta içinde davaya cevap verebileceği tebliğ zarfında gösterilir.

Davanın geri alınması

MADDE 123- (1) Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir.

3 Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan tarife ile ilgili olarak 30/9/2015 tarihli ve 29488 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.


218

Tarafta iradî değişiklik

MADDE 124- (1) Bir davada taraf değişikliği, ancak karşı tarafın açık rızası ile mümkündür.

(2) Bu konuda kanunlarda yer alan özel hükümler saklıdır.

(3) Ancak, maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir.

(4) Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. Bu durumda hâkim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.

Dava konusunun devri

MADDE 125- (1) Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir:

a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde davacı davayı kazanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur.

b) İsterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür.

(2) Davanın açılmasından sonra, dava konusu davacı tarafından devredilecek olursa, devralmış olan kişi, görülmekte olan davada davacı yerine geçer ve dava kaldığı yerden itibaren devam eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Cevap Dilekçesi

Cevap dilekçesinin verilmesi

MADDE 126- (1) Davalı, cevap dilekçesini, davanın açılmış olduğu mahkemeye verir.

(2) Cevap dilekçesine davacı sayısı kadar örnek eklenir.

(3) Cevap dilekçesi, havale edildiği tarihte verilmiş sayılır.

(4) Cevap dilekçesinin örneği mahkeme tarafından davacıya tebliğ edilir.


219

Cevap dilekçesini verme süresi

MADDE 127- (1) Cevap dilekçesini verme süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Ancak, durum ve koşullara göre cevap dilekçesinin bu süre içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkânsız olduğu durumlarda, yine bu süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, bir defaya mahsus olmak ve bir ayı geçmemek üzere ek bir süre verilebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen karar taraflara derhâl bildirilir.

Süresinde cevap dilekçesi verilmemesinin sonucu

MADDE 128- (1) Süresi içinde cevap dilekçesi vermemiş olan davalı, davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü vakıaların tamamını inkâr etmiş sayılır.

Cevap dilekçesinin içeriği

MADDE 129- (1) Cevap dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Mahkemenin adı.

b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri; davalı yurt dışında ise açılan dava ile ilgili işlemlere esas olmak üzere yurt içinde göstereceği bir adres.

c) Davalının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.

ç) Varsa, tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.

d) Davalının savunmasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.

e) Savunmanın dayanağı olarak ileri sürülen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.

f) Dayanılan hukuki sebepler.

g) Açık bir şekilde talep sonucu.

ğ) Davalının veya varsa kanuni temsilcisinin yahut vekilinin imzası.

(2) 121 inci madde hükmü cevap dilekçesi hakkında da uygulanır.


220

Cevap dilekçesinde eksiklik bulunması

MADDE 130- (1) 129 uncu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (ğ) bentlerinin cevap dilekçesinde eksik olması hâlinde, bunun giderilmesi için hâkim tarafından bir haftalık süre verilir; eksikliğin bu süre zarfında da giderilmemesi hâlinde cevap dilekçesi verilmemiş sayılır.

Cevap dilekçesi verilmesinin sonucu

MADDE 131- (1) Cevap dilekçesinin verilmesinden sonra, cevap süresi dolmamış olsa bile ilk itirazlar ileri sürülemez.

Karşı dava açılabilmesinin şartları

MADDE 132- (1) Karşı dava açılabilmesi için;

a) Asıl davanın açılmış ve hâlen görülmekte olması,

b) Karşı davada ileri sürülecek olan talep ile asıl davada ileri sürülen talep arasında takas veya mahsup ilişkisinin bulunması yahut bu davalar arasında bağlantının mevcut olması,

şarttır.

(2) Belirtilen bu şartlar gerçekleşmeden karşı dava açılacak olursa, mahkeme, talep üzerine yahut resen, karşı davanın asıl davadan ayrılmasına; gerekiyorsa dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir.

(3) Karşı davaya karşı, dava açılamaz.

Karşı davanın açılması ve süresi

MADDE 133- (1) Karşı dava, cevap dilekçesiyle veya esasa cevap süresi içinde ayrı bir dilekçe verilmek suretiyle açılır.

(2) Süresinden sonra karşı dava açılması hâlinde, mahkeme davaların ayrılmasına karar verir.

Asıl davanın sona ermesi

MADDE 134- (1) Asıl davanın herhangi bir sebeple sona ermesi, karşı davanın görülüp karara bağlanmasına engel oluşturmaz.


221

Uygulanacak hükümler

MADDE 135- (1) Bu Kanunun dava ile ilgili hükümleri, aksine özel düzenleme bulunmayan hâllerde, karşı dava hakkında da uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Cevaba Cevap ve İkinci Cevap Dilekçesi

Tarafların ikinci dilekçeleri

MADDE 136- (1) Davacı, cevap dilekçesinin kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içinde cevaba cevap dilekçesi; davalı da davacının cevabının kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içinde ikinci cevap dilekçesi verebilir.

(2) Davacının cevaba cevap, davalının da ikinci cevap dilekçesi hakkında, dava ve cevap dilekçelerine ilişkin hükümler, niteliğine aykırı düşmediği sürece kıyasen uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ön İnceleme

Ön incelemenin kapsamı

MADDE 137- (1) Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılır. Mahkeme ön incelemede; dava şartlarını ve ilk itirazları inceler, uyuşmazlık konularını tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapar, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder ve bu hususları tutanağa geçirir. 4

(2) Ön inceleme tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemez ve tahkikat için duruşma günü verilemez.

Dava şartları ve ilk itirazlar hakkında karar

MADDE 138- (1) Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir; gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda tarafları ön inceleme duruşmasında dinleyebilir.

4 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “sulhe” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya arabuluculuğa” ibaresi eklenmiştir.


222

Ön inceleme duruşmasına davet

MADDE 139- (1) Mahkeme, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve yukarıdaki maddelerde belirtilen incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir. Çıkarılacak davetiyede, duruşma davetiyesine ve sonuçlarına ilişkin diğer hususlar yanında, taraflara sulh için gerekli hazırlığı yapmaları, duruşmaya sadece taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen tarafın yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemeyeceği ve diğer tarafın, onun muvafakati olmadan iddia ve savunmasını genişletebileceği yahut değiştirebileceği ayrıca ihtar edilir.

Ön inceleme duruşması 5

MADDE 140- (1) Hâkim, ön inceleme duruşmasında, dava şartları ve ilk itirazlar hakkında karar verebilmek için gerekli görürse tarafları dinler; daha sonra, tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder.

(2) Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra hâkim, tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder; bu konuda sonuç alınacağı kanaatine varırsa, bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin eder.

(3) Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh veya arabuluculuk faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür.

(4) Ön inceleme tek duruşmada tamamlanır. Zorunlu olan hâllerde bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin edilir.

(5) Ön inceleme duruşmasında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde, o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilir.

5 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle, bu maddenin ikinci fıkrasına “sulhe” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya arabuluculuğa”, üçüncü fıkrasına “sulh” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya arabuluculuk” ibaresi eklenmiştir.


223

İddia ve savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi

MADDE 141- (1) Taraflar, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri ile serbestçe; ön inceleme aşamasında ise ancak karşı tarafın açık muvafakati ile iddia veya savunmalarını genişletebilir yahut değiştirebilirler. Ön inceleme duruşmasına taraflardan biri mazeretsiz olarak gelmezse, gelen taraf onun muvafakati aranmaksızın iddia veya savunmasını genişletebilir yahut değiştirebilir. Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra iddia veya savunma genişletilemez yahut değiştirilemez.

(2) İddia ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi konusunda ıslah ve karşı tarafın açık muvafakati hükümleri saklıdır.

Süreler hakkında karar

MADDE 142- (1) Ön inceleme duruşması tamamlandıktan sonra, hâkim tahkikata başlamadan önce, hak düşürücü süreler ile zamanaşımı hakkındaki itiraz ve def’ileri inceleyerek karara bağlar.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Tahkikat ve Tahkikat Sırasındaki Özel Durumlar

BİRİNCİ AYIRIM

Tahkikat

Tahkikatın konusu

MADDE 143- (1) Tarafların davada ileri sürdükleri bütün iddia ve savunmalar birlikte incelenir.

(2) Hâkim, muhakemeyi basitleştirmek veya kısaltmak için resen veya taraflardan birinin talebi üzerine tahkikatın her aşamasında iddia veya savunmalardan birinin veya bir kısmının diğerinden önce incelenmesine karar verebilir.

Tarafların dinlenilmesi

MADDE 144- (1) Tahkikat aşamasında mahkeme, her iki tarafı usulüne uygun olarak davet edip, davada ileri sürülen vakıalar hakkında dinleyebilir.


224

(2) Mahkemenin, dinlenilmek üzere mahkemeye gelmeleri için iki tarafa vereceği süre iki haftadan az olamaz. Bu süre, gerektiğinde, mahkemece resen veya iki taraftan birinin talebi üzerine uzatılabileceği gibi kısaltılabilir.

Sonradan delil gösterilmesi

MADDE 145- (1) Taraflar, Kanunda belirtilen süreden sonra delil gösteremezler. Ancak bir delilin sonradan ileri sürülmesi yargılamayı geciktirme amacı taşımıyorsa veya süresinde ileri sürülememesi ilgili tarafın kusurundan kaynaklanmıyorsa, mahkeme o delilin sonradan gösterilmesine izin verebilir.

Mevcut delillerle davanın aydınlanması

MADDE 146- (1) Mahkeme, taraflarca gösterilmiş olan delillerin incelenmesinden sonra, davanın muhakeme ve hüküm için yeterli derecede aydınlandığını anlarsa, tahkikatın bittiğini kendilerine bildirir.

İKİNCİ AYIRIM

Duruşma

Tarafların duruşmaya daveti

MADDE 147- (1) Taraflar, ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra tahkikat için duruşmaya davet edilir.

(2) Taraflara gönderilecek davetiyede, belirlenen gün ve saatte geçerli bir özrü olmadan mahkemede hazır bulunmadıkları takdirde, duruşmaya yokluklarında devam edileceği ve yapılan işlemlere itiraz edemeyecekleri bildirilir.

Mahkemenin çalışma zamanı

MADDE 148- (1) Mahkemeler, resmî çalışma gün ve saatlerinde görev yaparlar. Ancak, zorunluluk veya gecikmesinde zarar olan hâllerde, keşif, delillerin tespiti ve günlük duruşma listesinde yazılı işler gibi işlemlerin, resmî tatil günlerinde veya çalışma saatlerinin dışında da yapılmasına karar verilebilir.

Ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma icrası

MADDE 149- (1) Mahkeme, tarafların rızası olmak şartıyla, kendilerinin veya vekillerinin, aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden duruşmaya katılmalarına ve usul işlemleri yapabilmelerine izin verebilir.


225

(2) Tarafların rızası olmak kaydıyla, mahkeme; tanığın, bilirkişinin, uzmanın veya bir tarafın dinlenilmesi esnasında başka bir yerde bulunmalarına izin verebilir. Dinleme, ses ve görüntü olarak aynı anda duruşma salonuna nakledilir.

Tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması

MADDE 150- (1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.

(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.

(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde gün tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.

(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma gün, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.

(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.

(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.

(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır.


226

Duruşma düzeni

MADDE 151- (1) Hâkim, duruşmanın düzenini bozan kimseyi, bunu yapmaktan men eder ve gerekirse, avukatlar hariç, derhâl duruşma salonundan çıkarılmasını emreder.

(2) Bir kimse, ihtara rağmen mahkemenin düzenini bozar veya mahkeme huzurunda uygun olmayan bir söz söylemeye veya davranışta bulunmaya devam ederse derhâl yakalanır ve hakkında dört güne kadar disiplin hapsi uygulanır. Bu fıkra hükmü avukatlar hakkında uygulanmaz.

(3) Mahkemenin düzenini bozan eylem veya mahkeme huzurunda söylenen uygun olmayan söz veya davranış, ayrıca bir suç oluşturuyor ise bu durum bir tutanak ile Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir ve gerekiyorsa, avukatlar hariç, fiili işleyenin tutuklanmasına da karar verilir.

Soru yöneltme

MADDE 152- (1) Duruşmaya katılan taraf vekilleri; tanıklara, bilirkişilere ve duruşmaya çağrılan diğer kişilere, duruşma disiplinine uygun olarak doğrudan soru yöneltebilirler. Taraflar ise hâkim aracılığıyla soru sorabilirler. Yöneltilen soruya itiraz edildiğinde, sorunun yöneltilmesinin gerekip gerekmediğine hâkim karar verir.

(2) Toplu mahkemelerde, hâkimlerden her biri, birinci fıkrada belirtilen kişilere soru sorabilir.

Kayıt ve yayın yasağı

MADDE 153- (1) Duruşma sırasında fotoğraf çekilemez ve hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamaz. Ancak, dava dosyasında saklı kalmak kaydıyla, yargılamanın zorunlu kıldığı hâllerde, mahkemece çekim yapılabilir ve kayıt alınabilir. Bu şekilde yapılan çekim ve kayıtlar ile kişilik haklarını ilgilendiren konuları içeren dava dosyası içindeki her türlü belge ve tutanak, mahkemenin ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamaz.

(2) Duruşma sırasında bu yasağa aykırı davranan kişi hakkında 151 inci madde hükmü uygulanır.

(3) Kayıt ve yayın yasağına aykırı davranan kişi hakkında, ayrıca Türk Ceza Kanununun 286 ncı maddesi hükümleri uygulanır.


227

Tutanak

MADDE 154- (1) Hâkim, tahkikat ve yargılama işlemlerinin icrasıyla, iki tarafın ve diğer ilgililerin sözlü açıklamalarını, gerekirse özet olarak zabıt kâtibi aracılığıyla tutanağa kaydettirir.

(2) Taraflar veya diğer ilgililer sözlü açıklamalarını hâkimin izniyle doğrudan da tutanağa yazdırabilir.

(3) Aşağıdaki hususlar mutlak olarak tutanağa yazılır:

a) Mahkemenin adı, duruşmanın açıldığı yer, gün ve saat.

b) Hâkim, zabıt kâtibi, hazır bulunan taraflar ve varsa vekilleri, kanuni temsilcileri, fer’î müdahil ve tercümanın ad ve soyadları.

c) Yargılamanın aleni ya da gizli yapıldığı.

ç) Beyanda bulunana okunmak ve imzası alınmak kaydıyla ikrar, yeminin edası, davanın geri alınmasına muvafakat, davadan feragat, davayı kabule ilişkin beyanlar ve sulh müzakereleri ile sonucu.

d) Beyanda bulunana okunmak kaydıyla taraf, tanık, bilirkişi veya uzman kişi beyanı.

e) Duruşma dışında yapılan işlemlerin özeti.

f) Tarafların sundukları belgelerin neler olduğu.

g) Tarafların soruşturmaya ilişkin istekleri ile diğer kanunların tutanağa yazılmasını emrettiği konular.

ğ) Ara kararları ve hükmün sonucu.

h) Karar veya hükmün açıklanma biçimi.

(4) Tutanakta sözü edilen veya dosyaya konduğu belirtilen belgeler de tutanağın eki sayılır.

(5) Tahkikat ve yargılama sırasında yapılan işlemler teknik araçlarla kayda alınırsa, bu durum bir tutanakla tespit olunur.

Tutanağın imzalanması ve imza atamayanların durumu

MADDE 155- (1) Tutanak, hâkim ve zabıt kâtibi tarafından derhâl imzalanır.

(2) Tutanağa imza atamayacak durumda olan kimsenin parmak izi alınır, bunun hangi parmağa ait olduğu belirtilir. Ancak elinde parmak bulunmayanlar, imza yerine mühür veya özel işaret kullanabilirler.


228

Tutanağın ispat gücü

MADDE 156- (1) Ön inceleme, tahkikat ve yargılama işlemleri, ancak tutanakla ispat olunabilir.

Zabıt kâtibi bulundurulması zorunluluğu

MADDE 157- (1) Mahkemede veya mahkeme dışında hâkim huzuruyla yapılacak bütün işlemlerde zabıt kâtibinin hazır bulunması zorunludur.

(2) Hukuki veya fiilî engellerle zabıt kâtibi görev yapamayacak durumda olur ve işin gecikmesinde sakınca bulunursa, görevin niteliğine uygun yemin ettirilmek koşuluyla, başka bir kimse, zabıt kâtibi olarak görevlendirilebilir.

Tutanak örneği verilmesi

MADDE 158- (1) Tutanakların tamamı veya bir kısmının örnekleri, talep hâlinde taraflara veya fer’î müdahile verilir. Bu örneklere mahkemenin mührü basılır ve aslına uygun olduğu yazı işleri müdürü tarafından imza olunarak onaylanır.

(2) Tutanağın eki niteliğinde bulunan ve gizlilik kararı kapsamında kalan belgelerin örneği ancak hâkimin izni ile verilebilir.

Dosyaya belge konulması ve dosyanın başka yere gönderilmesi

MADDE 159- (1) Dava ile ilgili mahkemeye sunulan her türlü dilekçe ve belge hâkim veya yazı işleri müdürüne havale ettirildikten sonra, zabıt kâtibi tarafından dosyasına konulur.

(2) Dosyanın başka bir resmî mercie gönderilmesi gerektiğinde, hâkim resen veya talep üzerine dosyada yer alan bir belgenin aslı yerine onaylı bir örneğinin gönderilmesine karar verebilir.

Dizi listesi

MADDE 160- (1) Zabıt kâtibi, dosya içindeki her tür belgeyi gösteren bir dizi listesi düzenlemek zorundadır. Dosyaya ibraz edilen veya çıkarılan belgeler derhâl bu listeye kaydedilir.


229

Dosyanın taraflar ve ilgililerce incelenmesi

MADDE 161- (1) Zabıt kâtibinin gözetimi altında taraflar veya fer’î müdahil, dava dosyasını inceleyebilir. Dava ile ilgili olanlar da bunu ispatlamak kaydı ve hâkimin izniyle dosyayı inceleyebilir.

(2) Gizli olarak saklanmasına karar verilen belge ve tutanakların incelenebilmesi hâkimin açık iznine bağlıdır.

Dosyanın hâkimin incelemesine hazır tutulması

MADDE 162- (1) Zabıt kâtibi, yargılamadan evvel ve gerektiği hâllerde dava dosyasını incelenmek için hâkime vermek ve zamanında eksiksiz almak ile görevlidir.

ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Ön Sorun ve Bekletici Sorun

Ön sorunun ileri sürülmesi

MADDE 163- (1) Yargılama sırasında, davaya ilişkin bir ön sorun ortaya çıkarsa, ilgili taraf, bunu dilekçe vermek suretiyle yahut duruşma sırasında sözlü olarak ileri sürebilir.

Ön sorunun incelenmesi

MADDE 164- (1) Hâkim, taraflardan birinin ileri sürdüğü ön sorunu incelemeye değer bulursa, belirleyeceği süre içinde, varsa delilleriyle birlikte cevabını bildirmesi için diğer tarafa tefhim veya tebliğ eder.

(2) Ön sorun hakkında iki taraf arasında uyuşmazlık varsa, hâkim gerekirse tarafları davet edip dinledikten sonra kararını verir.

(3) Hâkim, ön sorun hakkındaki kararını taraflara tefhim veya tebliğ eder.

Bekletici sorun

MADDE 165- (1) Bir davada hüküm verilebilmesi, başka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir.


230

(2) Bir davanın incelenmesi ve sonuçlandırılması başka bir davanın veya idari makamın çözümüne bağlı ise mahkeme, ilgili tarafa görevli mahkemeye veya idari makama başvurması için uygun bir süre verir. Bu süre içinde görevli mahkemeye veya idari makama başvurulmadığı takdirde, ilgili taraf bu husustaki iddiasından vazgeçmiş sayılarak esas dava hakkında karar verilir.

DÖRDÜNCÜ AYIRIM Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması

Davaların birleştirilmesi

MADDE 166- (1) Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Birleştirme kararı, ikinci davanın açıldığı mahkemece verilir ve bu karar, diğer mahkemeyi bağlar.

(2) Davalar, ayrı yargı çevrelerinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış ise bağlantı sebebiyle birleştirme ikinci davanın açıldığı mahkemeden talep edilebilir. Birinci davanın açıldığı mahkeme, talebin kabulü ile davaların birleştirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesinden itibaren, bununla bağlıdır.

(3) Birleştirme kararı, derhâl ilk davanın açıldığı mahkemeye bildirilir.

(4) Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır.

(5) İstinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davaların da bu madde hükmüne göre birleştirilmesine karar verilebilir. Bu hâlde istinaf incelemesi, birleştirilen davalarda uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait kararı inceleyen bölge adliye mahkemesi dairesinde yapılır.

Davaların ayrılması

MADDE 167- (1) Mahkeme, yargılamanın iyi bir şekilde yürütülmesini sağlamak için, birlikte açılmış veya sonradan birleştirilmiş davaların ayrılmasına, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden karar verebilir. Bu durumda mahkeme, ayrılmasına karar verilen davalara bakmaya devam eder.


231

Kanun yolları

MADDE 168- (1) Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde görülmekte olan davalar yönünden verilen birleştirme ve ayırma hususundaki ilk derece mahkemesi kararlarına karşı istinaf yoluna; bölge adliye mahkemesi kararları hakkında ise temyiz yoluna, ancak hükümle birlikte gidilebilir. Şu kadar ki, bu husus tek başına, bölge adliye mahkemesinde hükmün kaldırılarak esastan incelenme; Yargıtayda ise bozma sebebi teşkil etmez.

BEŞİNCİ AYIRIM

İsticvap

Konusu

MADDE 169- (1) Mahkeme, kendiliğinden veya talep üzerine taraflardan her birinin isticvabına karar verebilir.

(2) İsticvap, davanın temelini oluşturan vakıalar ve onunla ilişkisi bulunan hususlar hakkında olur.

İsticvap olunacak kişilerin belirlenmesi

MADDE 170- (1) Tüzel kişiler adına, temsil yetkisine sahip kimseler isticvap olunur.

(2) Ergin olmayan veya kısıtlı bir kimse adına yapılmış bir işleme ilişkin olarak, o kişinin kanuni mümessili isticvap olunur.

(3) Ergin olmayan veya kısıtlı kimselere bizzat dava hakkı tanınan hâllerde, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz.

İsticvap olunacak tarafın davet edilmesi

MADDE 171- (1) İsticvabına karar verilen kimseye bizzat davetiye gönderilir ve belirlenen gün ve saatte isticvap olunmak üzere hazır bulunması gerektiği belirtilir. Davetiyede, ayrıca, isticvap konusu vakıalar gösterilir; ilgili tarafın geçerli bir özrü olmaksızın gelmediği veya gelip de sorulara cevap vermediği takdirde, isticvap konusu vakıaları ikrar etmiş sayılacağı ihtarı da yapılır.

(2) Çağrılan taraf özürsüz olarak gelmediği veya gelip de soruları cevapsız bıraktığı takdirde, mahkemece sorulan vakıalar ikrar edilmiş sayılır.


232

Bizzat isticvap olunma

MADDE 172- (1) İsticvap olunacak kimsenin bizzat gelmesi gereklidir. Ancak, isticvap olunacak kişi, mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyor ve bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yolu ile isticvap olunması mümkün değil ise istinabe yolu ile isticvap olunur.

(2) İsticvap olunacak kimse hastalık, engellilik veya benzeri sebeplerle mahkemeye bizzat gelemeyecek durumda ise bulunduğu yerde isticvap olunur.6

İsticvabın yapılması

MADDE 173- (1) İsticvabına karar verilen kimse bizzat isticvap olunur.

(2) Hâkim, isticvaba başlamadan önce isticvap olunan tarafa gerçeği söylemesi gerektiği hususunu hatırlatır.

(3) İsticvap esnasında, karşı taraf ve taraf vekilleri hazır bulunabilirler.

(4) İsticvap olunan taraf, mahkemenin izni olmadıkça, yazılı notlar kullanamaz.

Tutanak düzenlenmesi

MADDE 174- (1) İsticvap sonunda bir tutanak düzenlenir. İsticvap olunan tarafça yapılan açıklamalar, sorulan sorular ve verilen cevaplar tutanağa yazılır. Tutanak taraflar huzurunda okunduktan sonra altı isticvap olunan tarafa imzalatılır. İsticvap olunan taraf haklı bir gerekçe göstermeksizin tutanağı imzalamaktan kaçınırsa, bu durum hâkim tarafından tutanakla tespit olunur.

Kıyasen uygulanacak hükümler

MADDE 175- (1) Tanıklığa ilişkin 249, 250, 259 ilâ 263 üncü madde hükümleri niteliğine aykırı düşmediği sürece isticvapta da uygulanır.

6 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 81inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “sakatlık” ibaresi “engellilik” olarak değiştirilmiştir.


233

ALTINCI AYIRIM

Islah ve Maddi Hataların Düzeltilmesi

Kapsamı ve sayısı

MADDE 176- (1) Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir.

(2) Aynı davada, taraflar ancak bir kez ıslah yoluna başvurabilir.

Islahın zamanı ve şekli

MADDE 177- (1) Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir.

(2) Islah, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Karşı taraf duruşmada hazır değilse veya ıslah talebi duruşma dışında yapılıyorsa, bu yazılı talep veya tutanak örneği, haber vermek amacıyla karşı tarafa bildirilir.

Islah sebebiyle ortaya çıkan yargılama giderleri ve karşı tarafın zararının ödenmesi

MADDE 178- (1) Islah eden taraf, ıslah sebebiyle geçersiz hâle gelen işlemler için yapılan yargılama giderleri ile karşı tarafın uğradığı ve uğrayabileceği zararları karşılamak üzere hâkimin takdir edeceği teminatı, bir hafta içinde, mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Aksi hâlde, ıslah yapılmamış sayılır.

(2) Karşı tarafın zararının kesin olarak tespit edilmesinden sonra, mahkeme veznesine yatırılan miktar eksikse tamamlattırılır, fazla ise iade edilir.

Islahın etkisi

MADDE 179- (1) Islah, bunu yapan tarafın teşmil edeceği noktadan itibaren, bütün usul işlemlerinin yapılmamış sayılması sonucunu doğurur.

(2) Ancak ikrar, tanık ifadeleri, bilirkişi rapor ve beyanları, keşif ve isticvap tutanakları, yerine getirilmiş olan veya henüz yerine getirilmemiş olmakla beraber, karşı tarafın yerine getireceğini ıslahtan önce bildirmiş olması koşuluyla, yeminin teklifi, reddi veya iadesi ıslah ile geçersiz kılınamaz.

(3) Şu kadar ki, ıslahtan sonra yapılacak tahkikat sonucuna göre, bu işlemlerin göz önünde tutulması gerekmiyorsa, bunlar da yapılmamış sayılır.


234

Davanın tamamen ıslahı

MADDE 180- (1) Davasını tamamen ıslah ettiğini bildiren taraf, bu bildirimden itibaren bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi vermek zorundadır. Aksi hâlde, ıslah hakkı kullanılmış sayılır ve ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.

Kısmen ıslah

MADDE 181- (1) Kısmen ıslaha başvuran tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre verilir. Bu süre içinde ıslah edilen işlem yapılmazsa, ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.

Kötüniyetli ıslah

MADDE 182- (1) Islahın davayı uzatmak veya karşı tarafı rahatsız etmek gibi kötüniyetli düşüncelerle yapıldığı deliller veya belirtilerle anlaşılırsa, mahkeme, ıslahı dikkate almadan karar verir. Ayrıca hâkim, kötüniyetle ıslaha başvuranı, karşı tarafın bu yüzden uğradığı bütün zararlarını ödemeye ve beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkûm eder.

Maddi hataların düzeltilmesi

MADDE 183- (1) Tarafların veya mahkemenin dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazı ve hesap hataları, karar verilinceye kadar düzeltilebilir. Taraflardan birinin yazı veya hesap hatasını düzeltmesi sonucu yargılama uzamışsa, yargılama giderlerinin belirlenmesinde bu durum da dikkate alınır.

ALTINCI BÖLÜM

Tahkikatın Sona Ermesi ve Sözlü Yargılama

Tahkikatın sona ermesi

MADDE 184- (1) Hâkim, tarafların iddia ve savunmalarıyla toplanan delilleri inceledikten sonra, duruşmada hazır bulunan taraflara tahkikatın tümü hakkında açıklama yapabilmeleri için söz verir.

(2) Mahkeme tarafların tahkikatın tümü hakkındaki açıklamalarından sonra, tahkikatı gerektiren bir husus kalmadığını görürse, tahkikatın bittiğini taraflara tefhim eder.


235

Toplu mahkemelerde tahkikatın sona ermesi

MADDE 185- (1) Toplu mahkemelerde, tahkikatı yapmakla görevlendirilen hâkim, tahkikatın tamamlandığı kanaatine varırsa, tarafların davanın tümü hakkında açıklama yapabilmeleri için dosyayı mahkeme başkanına verir.

(2) Toplu mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse tahkikat için görevlendirilen hâkim tarafından dinlenen tanıkları ve bilirkişiyi tekrar çağırıp dinleyebileceği gibi, davanın maddi vakıaları hakkında gösterilen ve mahkemeye verilememiş veya getirtilmemiş olan delillerin verilmesini veya getirtilmesini de kararlaştırabilir. Kurul, eksik gördüğü tahkikatı kendisi tamamlayabileceği gibi hâkimlerden birine de verebilir.

(3) Toplu mahkeme, tarafların tahkikatın tümü hakkındaki açıklamalarından sonra, tahkikatı gerektiren bir husus kalmadığını görürse, tahkikatın bittiğini tefhim eder.

Sözlü yargılama

MADDE 186- (1) Mahkeme, tahkikatın bitiminden sonra, sözlü yargılama ve hüküm için tayin olacak gün ve saatte mahkemede hazır bulunmalarını sağlamak amacıyla iki tarafı davet eder. Taraflara çıkartılacak olan davetiyede, belirlenen gün ve saatte mahkemede hazır bulunmadıkları takdirde yokluklarında hüküm verileceği hususu bildirilir.

(2) Sözlü yargılamada mahkeme, taraflara son sözlerini sorar ve hükmünü verir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

İspat ve Deliller

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

İspatın konusu

MADDE 187- (1) İspatın konusunu tarafların üzerinde anlaşamadıkları ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıalar oluşturur ve bu vakıaların ispatı için delil gösterilir.

(2) Herkesçe bilinen vakıalarla, ikrar edilmiş vakıalar çekişmeli sayılmaz.


236

İkrar

MADDE 188- (1) Tarafların veya vekillerinin mahkeme önünde ikrar ettikleri vakıalar, çekişmeli olmaktan çıkar ve ispatı gerekmez.

(2) Maddi bir hatadan kaynaklanmadıkça ikrardan dönülemez.

(3) Sulh görüşmeleri sırasında yapılan ikrar tarafları bağlamaz.

İspat hakkı

MADDE 189- (1) Taraflar, kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak ispat hakkına sahiptir.

(2) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz.

(3) Kanunun belirli delillerle ispatını emrettiği hususlar, başka delillerle ispat olunamaz.

(4) Bir vakıanın ispatı için gösterilen delilin caiz olup olmadığına mahkemece karar verilir.

İspat yükü

MADDE 190- (1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.

(2) Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir.

Karşı ispat

MADDE 191- (1) Diğer taraf, ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının doğru olmadığı hakkında delil sunabilir. Karşı ispat faaliyeti için delil sunan taraf, ispat yükünü üzerine almış sayılmaz.

Kanunda düzenlenmemiş deliller

MADDE 192- (1) Kanunun belirli bir delille ispat zorunluluğunu öngörmediği hâllerde, Kanunda düzenlenmemiş olan diğer delillere de başvurulabilir.


237

Delil sözleşmesi

MADDE 193- (1) Taraflar yazılı olarak veya mahkeme önünde tutanağa geçirilecek imzalı beyanlarıyla kanunda belirli delillerle ispatı öngörülen vakıaların başka delil veya delillerle ispatını kararlaştırabilecekleri gibi; belirli delillerle ispatı öngörülmeyen vakıaların da sadece belirli delil veya delillerle ispatını kabul edebilirler.

(2) Taraflardan birinin ispat hakkının kullanımını imkânsız kılan veya fevkalade güçleştiren delil sözleşmeleri geçersizdir.

Somutlaştırma yükü ve delillerin gösterilmesi

MADDE 194- (1) Taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırmalıdırlar.

(2) Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.

Başka yerden getirtilecek deliller

MADDE 195- (1) Tarafların ellerinde bulunmayan ve incelenmesine karar verilen delillerin getirtilmesi için, mahkemece ilgili resmî makam ve mercilerle üçüncü kişilere bu husus bildirilir. Mahkemeye getirtilmesi mümkün olmayan deliller, bulunduğu yerde incelenebilir veya dinlenebilir.

Delilden vazgeçme

MADDE 196- (1) Delil gösteren taraf, karşı tarafın açık izni olmadıkça, o delile dayanmaktan vazgeçemez.

Delillerin incelenmesi ve istinabe

MADDE 197- (1) Kanunda belirtilen hâller dışında, deliller davaya bakan mahkeme huzurunda, mümkün olduğu kadar birlikte ve aynı duruşmada incelenir. Zorunlu hâllerde, bazı delillerin incelenmesi başka bir duruşmaya bırakılabilir.

(2) Başka yerde bulunan ve mahkemeye getirilemeyen deliller, o yerde istinabe yoluyla toplanabilir.


238

(3) Delillerin incelenmesi veya beyanların dinlenmesi sırasında taraflar, istinabe olunan mahkemede hazır bulunabilir ve delillerle ilgili açıklama haklarını kullanabilirler. Bu hususu sağlamak için, taraflara incelemenin yapılacağı tarih ve yer bildirilir. Bu davet üzerine taraflar istinabe olunan mahkemede hazır bulunmasalar dahi deliller incelenir veya beyanlar dinlenir.

Delillerin değerlendirilmesi

MADDE 198- (1) Kanuni istisnalar dışında hâkim delilleri serbestçe değerlendirir.

İKİNCİ BÖLÜM Belge ve Senet

Belge

MADDE 199- (1) Uyuşmazlık konusu vakıaları ispata elverişli yazılı veya basılı metin, senet, çizim, plan, kroki, fotoğraf, film, görüntü veya ses kaydı gibi veriler ile elektronik ortamdaki veriler ve bunlara benzer bilgi taşıyıcıları bu Kanuna göre belgedir.

Senetle ispat zorunluluğu

MADDE 200- (1) Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir. Bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri ödeme veya borçtan kurtarma gibi bir nedenle ikibinbeşyüz Türk Lirasından aşağı düşse bile senetsiz ispat olunamaz.

(2) Bu madde uyarınca senetle ispatı gereken hususlarda birinci fıkradaki düzenleme hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati hâlinde tanık dinlenebilir.

Senede karşı tanıkla ispat yasağı

MADDE 201- (1) Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk Lirasından az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz.


239

Delil başlangıcı

MADDE 202- (1) Senetle ispat zorunluluğu bulunan hâllerde delil başlangıcı bulunursa tanık dinlenebilir.

(2) Delil başlangıcı, iddia konusu hukuki işlemin tamamen ispatına yeterli olmamakla birlikte, söz konusu hukuki işlemi muhtemel gösteren ve kendisine karşı ileri sürülen kimse veya temsilcisi tarafından verilmiş veya gönderilmiş belgedir.

Senetle ispat zorunluluğunun istisnaları

MADDE 203- (1) Aşağıdaki hâllerde tanık dinlenebilir:

a) Altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler.

b) İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler.

c) Yangın, deniz kazası, deprem gibi senet alınmasında imkânsızlık veya olağanüstü güçlük bulunan hâllerde yapılan işlemler.

ç) Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları.

d) Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları.

e) Bir senedin sahibi elinde beklenmeyen bir olay veya zorlayıcı bir nedenle yahut usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hâli.

İlamların ve resmî senetlerin ispat gücü

MADDE 204- (1) İlamlar ile düzenleme şeklindeki noter senetleri, sahteliği ispat olunmadıkça kesin delil sayılırlar.

(2) İlgililerin beyanına dayanılarak noterlerin tasdik ettikleri senetlerle diğer yetkili memurların görevleri içinde usulüne uygun olarak düzenledikleri belgeler, aksi ispatlanıncaya kadar kesin delil sayılırlar.

(3) Mahkeme, yukarıdaki belgelerden biri hakkında şüphe uyandıran bir hâl görürse, ilgili daireden açıklama isteyebilir.


240

Adi senetlerin ispat gücü

MADDE 205- (1) Mahkeme huzurunda ikrar olunan veya mahkemece inkâr edenden sadır olduğu kabul edilen adi senetler, aksi ispat edilmedikçe kesin delil sayılırlar.

(2) Usulüne göre güvenli elektronik imza ile oluşturulan elektronik veriler, senet hükmündedir.

(3) Hâkim, mahkemeye delil olarak sunulan elektronik imzalı belgenin, güvenli elektronik imza ile oluşturulmuş olup olmadığını resen inceler.

İmza atamayanların durumu

MADDE 206- (1) İmza atamayanların mühür veya bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle yapacakları hukuki işlemleri içeren belgelerin senet niteliğini taşıyabilmesi, noterler tarafından düzenleme biçiminde oluşturulmasına bağlıdır.

(2) İmza atamayan kimselerin, cüzdanla iş yapmayı usul edinmiş kuruluşlarla olan işlemlerde kullanacakları mühür, kazınmış imza, işaret veya parmak izinin, işlemin başlangıcında hesap defterine veya cüzdanına basılmış olması veya önceden noterde bir örneği saklanmak üzere onanmış bulunması yeterli olup, her işlemde ayrıca onamaya bağlı değildir.

(3) Yukarıda belirtilen hükümler dairesinde noterlerce düzenlenecek olan senetler için ilgilisinden harç, vergi ve değerli kâğıt bedeli alınmaz.

Senette çıkıntı, kazıntı ve silinti

MADDE 207- (1) Senetteki çıkıntı, kazıntı veya silinti ayrıca onanmamışsa, inkâr hâlinde göz önünde tutulmaz. Bu tür çıkıntı, kazıntı veya silinti mahkemece senedin geçerliliğine ve anlamına etkili olacak nitelikte görülürse, senet kısmen veya tamamen hükümsüz sayılabilir.

Yazı veya imza inkârı

MADDE 208- (1) Taraflardan biri, kendisi tarafından düzenlendiği iddia edilen bir belgedeki yazı veya imzayı inkâr etmek isterse, sahtelik iddiasında bulunmalıdır; aksi hâlde belge, aleyhine delil olarak kullanılır.


241

(2) Bir belgenin sahteliği iddia edildiğinde, belgenin mahkemeye verildiği tarih yazılıp mühürlenerek, saklanması için mahkemece gerekli tedbirler alınır.

(3) Bir belgenin sahteliğini iddia eden kimse, bunu aynı mahkemede ön sorun şeklinde ileri sürebileceği gibi, bu konuda ayrı bir dava da açabilir.

(4) Resmî bir senetteki yazı veya imzayı inkâr eden tarafın bu iddiası, ancak ilgili evraka resmiyet kazandıran kişiyi de taraf göstererek açacağı ayrı bir davada incelenip karara bağlanabilir. Asıl davaya bakan hâkim, gerekirse bu konuda imza veya yazıyı inkâr eden tarafa, dava açması için iki haftalık kesin bir süre verir.

Yazı veya imza inkârının sonucu

MADDE 209- (1) Adi bir senetteki yazı veya imza inkâr edildiğinde, bu konuda bir karar verilinceye kadar, o senet herhangi bir işleme esas alınamaz.

(2) Resmî senetlerdeki yazı veya imza inkâr edildiğinde, senetteki yazı veya imzanın sahteliği, ancak mahkeme kararıyla sabit olursa, bu senet herhangi bir işleme esas alınamaz.

(3) Senede dayanılarak verilmiş olan ihtiyati tedbir, o senet hakkındaki sahtelik iddiasından etkilenmez ve gerektiğinde senet sahibi haklarının korunması için yeni tedbirler talep edebilir.

Güvenli elektronik imzalı belgenin inkârı

MADDE 210- (1) Güvenli elektronik imzayla oluşturulmuş verinin inkârı hâlinde, hâkim tarafından veriyi inkâr eden taraf dinlendikten sonra bir kanaate varılamamışsa, bilirkişi incelemesine başvurulur.

Sahtelik incelemesi

MADDE 211- (1) Bir belgenin sahteliğinin iddia edilmesi durumunda, bu hususta karşı tarafın açıklamaları da dikkate alınarak, aşağıdaki sıra ile inceleme yapılarak öncelikle karar verilir:

a) Hâkim, yazı veya imzayı inkâr eden tarafı isticvap ettikten sonra bir kanaat edinememişse, huzurda bu kişiye yazı yazdırıp imza attırmak suretiyle elde ettiği belge ve diğer delilleri değerlendirir. Hâkim, sahtelik konusunda başka bir incelemeye gerek duymadan karar verebilecek durumda ise gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle, senedin sahteliği hakkında bir karar


242

verir. İsticvap için mahkemeye davet edilen taraf, belirtilen günde hazır bulunmadığı takdirde, inkâr etmiş olduğu belgedeki yazı veya imzayı ikrar etmiş sayılır; bu husus kendisine çıkartılacak davetiyede ayrıca ihtar edilir.

b) (a) bendi hükmüne göre yaptığı incelemeye rağmen, hâkimde sahtelik konusunda kesin bir kanaat oluşmamışsa, bilirkişi incelemesine karar verir. Bilirkişi incelemesinden önce, mevcutsa, o tarafa ait olan karşılaştırma yapmaya elverişli yazı ve imzalar, ilgili yerlerden getirtilir. Bilirkişi, bu yazı ve imzalarla, o mahkemede elde edilen yazı ve imzaları esas alarak inceleme yapar. Bilirkişi, inceleme için gerekli görürse, kendi huzurunda tarafın yeniden yazı yazması veya imza atmasını mahkemeden talep edebilir.

Sahte senedin iptali

MADDE 212- (1) Bir senedin sahte olduğuna dair karar kesinleştikten sonra, senedin altına sahte olduğu yazılarak senet iptal olunur. Resmî senetlerde, senedin ilgili dairedeki aslı da bu yolla iptal edilir.

Haksız yere sahtelik iddiası

MADDE 213- (1) Sahtelik iddiası sonunda haksız çıkan taraf kötüniyetli ise bu sebeple ertelenen her bir duruşma için celse harcına ve talep hâlinde bu sebeple diğer tarafın uğradığı zararları tazmin etmeye mahkûm edilir.

(2) Resmî senetteki imza veya yazı inkâr edildiğinde, yukarıdaki harç miktarı iki katı olarak uygulanır.

(3) Bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmesinden önce, tarafların sahteliğe ilişkin iddialarından vazgeçmeleri hâlinde, hâkim, tazminattan indirim yapabileceği gibi tazminata hükmetmeyebilir.

Sahtelik hakkında hukuk ve ceza mahkemesi kararlarının etkisi

MADDE 214- (1) Belgenin sahte olmadığına dair hukuk mahkemesince verilen karar kesinleştikten sonra, söz konusu belge hakkında ceza mahkemesinde de sahtelik iddiası dinlenmez.

(2) Ceza mahkemesince belgeyi düzenleyen hakkında ceza verilmesine yer olmadığı ya da beraat kararı verilmiş olması, hukuk mahkemesinin belgenin sahteliğini incelemesini engellemez.


243

Belgelerin halefler aleyhine kullanılması

MADDE 215- (1) Bir kimsenin aleyhine delil olarak kullanılabilecek belgeler, o kimsenin halefleri aleyhine de delil teşkil eder.

Mahkemece belge aslının istenmesi ve geri verilmesi

MADDE 216- (1) Belgenin sadece örneğinin mahkemeye verildiği durumlarda, mahkeme kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine belgenin aslının verilmesini de isteyebilir.

(2) Belgenin aslını elinde bulunduran taraf, üçüncü kişi veya resmî makamlar, istenmesi hâlinde bunu mahkemeye vermek zorundadır.

(3) Mahkeme, belge aslının verilmesi durumunda, belgenin saklanması için gerekli tedbirleri alır veya istendiğinde tekrar verilmek üzere belgeyi ibraz edene geri verebilir.

(4) Taraflardan biri elindeki belgenin aslını mahkemeye verirse, bu belgenin geri verilmesini talep edebilir. Bu takdirde hâkim, belgenin aslının verilip verilmeyeceğine karar verir. Geri verilmesine karar verildiğinde, aslına uygun olduğu mahkeme mührü ve yazı işleri müdürünün imzasıyla onanmış örneği dosyaya konur.

Belge aslının ibrazı usulü

MADDE 217- (1) Bir kişi veya kurumun elinde bulunup mahkemeye teslim edilmesi gereken belgenin aslı istendiğinde, kişi veya kurumun bulunduğu ya da belgenin teslim edileceği yerdeki asliye mahkemesi tarafından örneği onaylanarak aslı mahkemeye gönderilir yahut teslim edilir.

(2) Mahkemece onaylanmış belge örneği, aslı gibi hüküm ifade eder.

Belgenin yerinde incelenmesi

MADDE 218- (1) Mahkemeye getirilmesi zor veya sakıncalı olan belgeler, hâkim veya görevlendireceği bilirkişi tarafından yerinde incelenir ya da bu belgelerin mahkemeye sunulmuş örnekleri asıllarıyla karşılaştırılır. İnceleme sonunda bir tutanak düzenlenir ve gerekli görülürse uygun teknik araçlarla belgenin aslı kaydedilir.


244

(2) Mahkemenin bu yöndeki emrinin yerine getirilmesine haklı bir sebep olmaksızın engel olunması hâlinde hâkim tarafından, engel olan kişi hakkında sebep olduğu giderlere ve beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına hükmolunur. Gerektiğinde zor kullanılmasına da karar verilebilir.

Tarafların belgeleri ibrazı zorunluluğu

MADDE 219- (1) Taraflar, kendilerinin veya karşı tarafın delil olarak dayandıkları ve ellerinde bulunan tüm belgeleri mahkemeye ibraz etmek zorundadırlar. Elektronik belgeler ise belgenin çıktısı alınarak ve talep edildiğinde incelemeye elverişli şekilde elektronik ortama kaydedilerek mahkemeye ibraz edilir.

(2) Ticari defterler gibi devamlı kullanılan belgelerin sadece ilgili kısımlarının onaylı örnekleri mahkemeye ibraz edilebilir.

Tarafın belgeyi ibraz etmemesi

MADDE 220- (1) İbrazı istenen belgenin, ileri sürülen hususun ispatı için zorunlu ve bu isteğin kanuna uygun olduğuna mahkemece kanaat getirildiği ve karşı taraf da bu belgenin elinde olduğunu ikrar ettiği veya ileri sürülen talep üzerine sükut ettiği yahut belgenin var olduğu resmî bir kayıtla anlaşıldığı veya başka bir belgede ikrar olunduğu takdirde, mahkeme bu belgenin ibrazı için kesin bir süre verir.

(2) Mahkemece, ibrazı istenen belgenin elinde bulunduğunu inkâr eden tarafa, böyle bir belgenin elinde bulunmadığına, özenle aradığı hâlde bulamadığına ve nerede olduğunu da bilmediğine ilişkin yemin teklif edilir.

(3) Belgeyi ibraz etmesine karar verilen taraf, kendisine verilen sürede belgeyi ibraz etmez ve aynı sürede, delilleriyle birlikte ibraz etmemesi hakkında kabul edilebilir bir mazeret göstermez ya da belgenin elinde bulunduğunu inkâr eder ve teklif edilen yemini kabul veya icra etmezse, mahkeme, duruma göre belgenin içeriği konusunda diğer tarafın beyanını kabul edebilir.

Üçüncü kişinin belgeyi ibraz etmemesi

MADDE 221- (1) Mahkeme, üçüncü kişi veya kurumun elinde bulunan bir belgenin taraflarca ileri sürülen hususun ispatı için zorunlu olduğuna karar verirse, bu belgenin ibrazını emreder.


245

(2) Belgeyi ibraz etmesine karar verilen herkes, elindeki belgeyi ibraz etmek; belgeyi ibraz edememesi hâlinde ise bunun sebebini delilleri ile birlikte açıklamak zorundadır. Mahkeme yapılan açıklamayı yeterli görmezse, bu kimseyi tanık olarak dinleyebilir.

(3) Belgeyi ibraz zorunda olanlar, tanıklıktan çekinmeye ilişkin hükümlere göre, belgeyi ibrazdan veya bu konudaki tanıklıktan çekinebilirler. Belgeyi ibraz veya bu konuda tanıklık yapmak zorunda olanlar hakkında, tanıklara ilişkin hükümler uygulanır.

Ticari defterlerin ibrazı ve delil olması

MADDE 222 - (1) Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir.

(2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır.

(3) İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya ilgili hususta hiç bir kayıt içermemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz.

(4) Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur.

(5) Taraflardan biri tacir olmasa dahi, tacir olan diğer tarafın ticari defterlerindeki kayıtları kabul edeceğini belirtir; ancak, karşı taraf defterlerini ibrazdan kaçınırsa, ibrazı talep eden taraf iddiasını ispat etmiş sayılır.

Yabancı dilde yazılmış belgeler

MADDE 223- (1) Yabancı dilde yazılmış belgeye dayanan taraf, tercümesini de mahkemeye sunmak zorundadır.

(2) Mahkeme kendiliğinden veya diğer tarafın talebi üzerine, belgenin resmî tercümesini de isteyebilir.


246

Yabancı resmî belgelerin yetkili makamlar tarafından onaylanması zorunluluğu

MADDE 224- (1) Yabancı devlet makamlarınca hazırlanan resmî belgelerin, Türkiye’de bu vasfı taşıması, belgenin verildiği devletin yetkili makamı veya ilgili Türk konsolosluk makamı tarafından onaylanmasına bağlıdır.

(2) Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası sözleşmelerin yabancı resmî belgelerin tasdiki ile ilgili hükümleri saklıdır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yemin

Yeminin konusu

MADDE 225- (1) Yeminin konusu, davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan vakıalardır. Bir kimsenin bir hususu bilmesi onun kendisinden kaynaklanan vakıa sayılır.

Yemine konu olamayacak vakıalar

MADDE 226- (1) Aşağıdaki hususlar yemine konu olamaz:

a) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyeceği vakıalar.

b) Bir işlemin geçerliliği için, kanunen iki tarafın irade açıklamalarının yeterli görülmediği hâller.

c) Yemin edecek kimsenin namus ve onurunu etkileyecek veya onu ceza soruşturması ya da kovuşturması ile karşı karşıya bırakacak vakıalar.

Yemin teklifi

MADDE 227- (1) Uyuşmazlık konusu vakıanın ispatı için yeminden başka delili olduğunu beyan etmiş olan taraf dahi yemin teklif edebilir.

(2) Yemin teklif olunan kimse, yemini edaya hazır olduğunu bildirdikten sonra, diğer taraf teklifinden vazgeçerek başka bir delile dayanamaz ve yeni bir delil de gösteremez.

Yemine davet

MADDE 228- (1) Yemin teklif edilen kimse, duruşmada bizzat hazır bulunmadığı takdirde, kendisine yemin için bir davetiye çıkarılır.


247

(2) Yemin davetiyesine, yemine konu hususlar hakkında sorulacak sorular ile geçerli bir özrü olmaksızın yemin için tayin olunan gün ve saatte mahkemeye bizzat gelmediği veya gelip de yemini iade etmediği yahut yemini eda etmekten kaçındığı takdirde, yemin konusu vakıaları ikrar etmiş sayılacağı yazılır.

Yemin etmemenin sonuçları

MADDE 229- (1) Yemin için davet edilen kimse, tayin edilen gün ve saatte mahkemede geçerli bir özrü olmaksızın bizzat hazır bulunmaz yahut hazır bulunup da yemini iade etmez ya da yemini eda etmekten kaçınırsa yemin konusu vakıaları ikrar etmiş sayılır.

(2) Kendisine yemin iade olunan kimse, yemin etmekten kaçınırsa yemin konusu vakıa ispat edilememiş sayılır.

Yeminin iade olunamayacağı hâller

MADDE 230- (1)Yeminin konusunu oluşturan vakıa, her iki tarafın değil, yalnızca kendisine yemin teklif edilen tarafın şahsından kaynaklanıyorsa yemin iade edilemez

Ölüm veya fiil ehliyetinin kaybı

MADDE 231- (1) Yemin edecek taraf gerçek kişi olup, yeminden evvel ölür veya fiil ehliyetini kaybederse yemin teklif edilmemiş sayılır.

Yemini yerine getirecek kimseler

MADDE 232- (1) Yemin, tarafa teklif olunur ve tarafça eda yahut iade olunur.

(2) Taraflardan biri tüzel kişi yahut ergin olmayan veya kısıtlı bir kimse ise onlar adına yapılmış bir işleme ilişkin vakıanın ispatı için yemin, tüzel kişiyi temsile yetkili kişi veya organ yahut kanuni mümessil tarafından eda ya da iade olunabilir.

(3) Ergin olmayan veya kısıtlı kimselere bizzat dava hakkı tanınan hâllerde, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz.


248

Yeminin şekli

MADDE 233- (1) Yemin, mahkeme huzurunda eda olunur.

(2) Hâkim, yeminin icrasından önce yemin edecek kimseye, hangi konuda yemin edeceğini açıklar, yeminin anlam ve önemini anlatır ve yalan yere yemin etmesi hâlinde cezalandırılacağı hususunda dikkatini çeker.

(3) Yemin edecek kimse, yemin konusunun yeterli açıklıkta olmadığını ileri sürerse; hâkim, karşı tarafın görüşünü aldıktan sonra derhâl bu konuda kararını verir.

(4) Sonra “Size sorulan sorular hakkında, gerçeğe uygun cevap vereceğinize ve hiçbir şey saklamayacağınıza namusunuz, şerefiniz ve kutsal saydığınız bütün inanç ve değerler üzerine yemin eder misiniz?” diye sorar. O kimse de “Bana sorulan sorular hakkında gerçeğe uygun cevap vereceğime ve hiçbir şey saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum.” demekle yemin eda edilmiş sayılır.

(5) Yemin eda edilirken, hâkim de dâhil olmak üzere hazır bulunan herkes ayağa kalkar.

Sağır ve dilsizlerin yemini

MADDE 234- (1) Okuma ve yazma bilen sağır veya dilsizler, yemin hakkındaki beyanlarını yazıp imzalayarak yemin ederler.

(2) Okuma ve yazma bilmeyen sağır veya dilsizler, işaretlerinden anlayan bir bilirkişi aracılığıyla yemin ederler.

Hasta veya engellilerin mahkeme dışında yemini(1)

MADDE 235- (1) Yemin edecek kimse, mahkemeye gelemeyecek kadar hasta veya engelli ise hâkim, bulunduğu yerde o kimseye yemin ettirir. Bu sırada isterlerse taraf vekilleri ve karşı taraf da hazır bulunabilir.7

Yemin edecek kimsenin mahkemenin yargı çevresi dışında olması

MADDE 236- (1) Mahkemenin yargı çevresi dışında oturan kimse, yemin için davaya bakan mahkemeye gelmek zorundadır. Ancak, yemin edecek kişi,

7 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 81inci maddesiyle bu maddenin başlığında yer alan “özürlülerin” ibaresi “engellilerin”, birinci fıkrasında yer alan “özürlü” ibaresi “engelli” olarak değiştirilmiştir.


249

mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyor ve bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yolu ile yemin icrası mümkün değil ise istinabe yolu ile yemin ettirilir.

Yemin konusunun açıklattırılması

MADDE 237- (1) Hâkim, eksik olan noktaları tamamlamak veya açık olmayan hususları aydınlatmak için yeminin konusu ile bağlantılı gördüğü soruları yemin eden kimseye sorabilir.

Yemin tutanağının düzenlenmesi

MADDE 238- (1) Hâkim, yemin eden kimsenin beyanını dinleyip tutanağa geçirir ve yazılanları yüksek sesle huzurunda okur; beyanında ısrar edip etmediğini sorar ve verilen cevabı tutanağa kaydeder.

Yalan yere yemin iddiası

MADDE 239- (1) Yemin eda edildikten sonra, yalan yere yemin nedeniyle açılan ceza davası, esas dava bakımından bekletici sorun yapılamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜMTanık

Tanık gösterme şekli

MADDE 240- (1) Davada taraf olmayan kişiler tanık olarak gösterilebilir.

(2) Tanık gösteren taraf, tanık dinletmek istediği vakıayı ve dinlenilmesi istenen tanıkların adı ve soyadı ile tebliğe elverişli adreslerini içeren listeyi mahkemeye sunar. Bu listede gösterilmemiş olan kimseler tanık olarak dinlenemez ve ikinci bir liste verilemez.

(3) Tanık listesinde adres gösterilmemiş veya gösterilen adreste tanık bulunamamışsa, tarafa adres göstermesi için, işin niteliğine uygun kesin süre verilir. Bu süre içinde adres gösterilmez veya gösterilen yeni adres de doğru değilse, bu tanığın dinlenilmesinden vazgeçilmiş sayılır.


250

Tanıklardan bir kısmının dinlenilmesiyle yetinilmesi

MADDE 241- (1) Mahkeme, gösterilen tanıklardan bir kısmının tanıklığı ile ispat edilmek istenen husus hakkında yeter derecede bilgi edindiği takdirde, geri kalanların dinlenilmemesine karar verebilir.

Tanıklığın izne bağlı olduğu hâller

MADDE 242- (1) Kamu görevlileri, görevlerinden ayrılmış olsalar bile, görevleri gereğince sır olarak saklamak zorunda oldukları hususlar hakkında, sırrın ait olduğu resmî makamın yazılı izni olmadıkça tanık olarak dinlenemezler. Bu izin, milletvekilleri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bakanlar Kurulu üyeleri hakkında Cumhurbaşkanı ve diğerleri hakkında bağlı oldukları bakan veya kuruluşun amiri tarafından verilir.

(2) Tanıklık kamu yararına aykırı bulunmadıkça izin verilmesinden kaçınılamaz.

(3) Bu izin, mahkeme kararı üzerine yazı ile istenir ve izin verilince tanık davet edilerek dinlenir.

Tanığın davet edilmesi

MADDE 243- (1) Tanık davetiye ile çağrılır. Ancak, davetiye gönderilmeden taraflarca hazır bulundurulan tanık da dinlenir. Şu kadar ki, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hâllerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir.

(2) Davetiyenin duruşma gününden en az bir hafta önce tebliğ edilmiş olması gerekir. Acele hâllerde tanığın daha önce gelmesine karar verilebilir.

(3) Tanığı davet, gerektiğinde telefon, faks, elektronik posta gibi araçlardan yararlanılmak suretiyle de yapılabilir. Ancak, davete rağmen gelmemeye bağlanan sonuçlar, bu durumda uygulanmaz.

Davetiyenin içeriğiMADDE 244- (1) Tanıklara gönderilecek davetiyede;

a) Tanığın adı, soyadı ve açık adresi,

b) Tarafların ad ve soyadları,

c) Tanıklık yapacağı konu,

ç) Hazır bulunması gereken yer, gün ve saat,


251

d) Gelmemesinin veya gelmesine rağmen tanıklıktan ya da yemin etmekten çekinmesinin hukuki ve cezai sonuçları,

e) Adalet Bakanlığınca hazırlanan tarife gereğince ücret ödeneceği,

yazılır.

Çağrıya uyma zorunluluğu

MADDE 245- (1) Kanunda gösterilen hükümler saklı kalmak üzere, tanıklık için çağrılan herkes gelmek zorundadır. Usulüne uygun olarak çağrıldığı hâlde mazeret bildirmeksizin gelmeyen tanık zorla getirtilir, gelmemesinin sebep olduğu giderlere ve beşyüz Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına hükmolunur. Zorla getirtilen tanık, evvelce gelmemesini haklı gösterecek sebepleri sonradan bildirirse, aleyhine hükmedilen giderler ve disiplin para cezası kaldırılır.

Tanığa soru kâğıdı gönderilmesi

MADDE 246- (1) Hâkim gerekli görülen hâllerde, sözlü olarak dinlenmesi yerine, belirlenecek süre içinde cevaplarını yazılı olarak bildirmesi için tanığa soru kâğıdı gönderilmesine karar verebilir. Bu şekilde işlem yapılması, tanığın vereceği cevabın hükme yeterli olup olmadığı hususunu hâkimin takdir etmesine engel olamaz. Hâkim, verilen yazılı cevapların yetersiz olması hâlinde, tanığı dinlemek üzere davet edebilir.

Tanıklıktan çekinme hakkı

MADDE 247- (1) Kanunda açıkça belirtilmiş olan hâllerde, tanık olarak çağrılmış bulunan kimse, tanıklık yapmaktan çekinebilir.

(2) Kişisel nedenlerle tanıklıktan çekinme sebeplerinin varlığı hâlinde, hâkim tanık olarak çağrılmış kimsenin çekinme hakkı bulunduğunu önceden hatırlatır.

Kişisel nedenlerle tanıklıktan çekinme

MADDE 248- (1) Aşağıdaki kimseler tanıklıktan çekinebilirler:

a) İki taraftan birinin nişanlısı.

b) Evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi iki taraftan birinin eşi.

c) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyu.


252

ç) Taraflardan biri ile arasında evlatlık bağı bulunanlar.

d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi kayın hısımları.

e) Koruyucu aile ve onların çocukları ile koruma altına alınan çocuk.

Sır nedeniyle tanıklıktan çekinme

MADDE 249- (1) Kanun gereği sır olarak korunması gereken bilgiler hakkında tanıklığına başvurulacak kimseler, bu hususlar hakkında tanıklıktan çekinebilirler. Ancak, 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükmü saklı kalmak üzere sır sahibi tarafından sırrın açıklanmasına izin verildiği takdirde, bu kimseler tanıklıktan çekinemezler.

Menfaat ihlali tehlikesi nedeniyle tanıklıktan çekinme

MADDE 250- (1) Aşağıdaki hâllerde tanıklıktan çekinilebilir:

a) Tanığın beyanı kendisine veya 248 inci maddede yazılı kimselerden birine doğrudan doğruya maddi bir zarar verecekse.

b) Tanığın beyanı kendisinin veya 248 inci maddede yazılı kimselerden birinin şeref veya itibarını ihlal edecek ya da ceza soruşturmasına veya kovuşturmasına sebep olacaksa.

c) Tanığın beyanı, meslek veya sanatına ait olan sırların ortaya çıkmasına sebebiyet verecekse.

Tanıklıktan çekinme hakkının istisnaları

MADDE 251- (1) 248 ve 249 uncu maddeler ile 250 nci maddenin (a) bendindeki hâllerde;

a) Bir hukuki işlemin yapılması sırasında tanık olarak bulundurulmuş olan kimse o işlemin esası ve içeriği hakkında,

b) Aile bireylerinin doğum, ölüm veya evlenmelerinden kaynaklanan olaylar hakkında,

c) Aile bireyleri arasında, ailevi ilişkilerden kaynaklanan mali uyuşmazlıklara ilişkin vakıalar hakkında,

ç) Taraflardan birinin hukuki selefi veya temsilcisi olarak kendisinin yaptığı işler hakkında,

tanıklıktan çekinilemez.


253

Çekinme sebeplerinin bildirilmesi ve incelenmesi

MADDE 252- (1) Tanıklıktan çekinen kimse, çekinme sebebini ve bu sebebi haklı gösterecek delilini, dinleneceği günden önce yazılı veya davet edildiği duruşmada sözlü olarak bildirmek zorundadır.

(2) Çekinme sebeplerini ve bunun dayanaklarını önceden bildirmiş olan tanık belli günde mahkemeye gelmek zorunda değildir.

(3) Mahkeme, duruşmada bulunan tarafları dinledikten sonra tanıklıktan çekinmenin haklı olup olmadığına karar verir.

Çekinmenin kabul edilmemesinin sonucu

MADDE 253- (1) Tanık, kanuni bir sebep göstermeden tanıklıktan çekinir, yemin etmez veya göstermiş olduğu sebep mahkemece kabul edilmemesine rağmen tanıklık yapmaktan çekinirse beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına ve bu yüzden doğan giderleri ödemesine hükmedilerek, yeniden dinlenilmek üzere yargılama başka güne bırakılır.

(2) Tanık kendisine sorulan sorulara cevap vermez veya yemin etmemekte direnirse o mahkemece iki haftayı geçmemek üzere disiplin hapsine mahkûm edilir.

Tanığın kimliğinin tespiti

MADDE 254- (1) Dinleme sırasında öncelikle tanıktan adı, soyadı, doğum tarihi, mesleği, adresi, taraflarla akrabalığının veya başka bir yakınlığının bulunup bulunmadığı, tanıklığına duyulacak güveni etkileyebilecek bir durumu olup olmadığı sorulur.

Tanıklara itiraz

MADDE 255- (1) Tanığın davada yararı bulunmak gibi tanıklığının doğruluğu konusunda kuşkuyu gerektiren sebepler varsa, bunu iki taraftan biri iddia ve ispat edebilir.

Tanığa görevinin önemini anlatma

MADDE 256- (1) Tanığa dinlenmeden önce;

a) Gerçeği söylemesinin önemi,


254

b) Gerçeği söylememesi hâlinde yalan tanıklık suçundan dolayı cezalandırılacağı,

c) Doğruyu söyleyeceği hususunda yemin edeceği,

ç) Duruşmada mahkeme başkanı veya hâkimin açık izni olmadan mahkeme salonunu terk edemeyeceği ve gerekirse diğer tanıklarla yüzleştirilebileceği,

anlatılır.

Yeminsiz dinlenecekler

MADDE 257- (1) Aşağıdaki kimseler yeminsiz dinlenir:

a) Dinlendiği sırada onbeş yaşını bitirmemiş olanlar.

b) Yeminin niteliğini ve önemini kavrayamayacak derecede ayırt etme gücüne sahip olmayanlar.

Yeminin zamanı ve şekli

MADDE 258- (1) Yemin, tanığın dinlenilmesinden önce eda edilir.

(2) Yemin eda edilirken, hâkim de dâhil olmak üzere hazır bulunan herkes ayağa kalkar.

(3) Hâkim tanığa, “Tanık sıfatıyla sorulacak sorulara vereceğiniz cevapların gerçeğe aykırı olmayacağına ve bilginizden hiçbir şey saklamayacağınıza namusunuz, şerefiniz ve kutsal saydığınız bütün inanç ve değerler üzerine yemin ediyor musunuz?” diye sorar. Tanık da cevaben, “Sorulacak sorulara, hiçbir şey saklamadan doğru cevap vereceğime namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum.” demekle yemin eda edilmiş sayılır.

Tanıkların mahkemede dinlenilmesi

MADDE 259- (1) Tanıklar davaya bakan mahkemede dinlenir.

(2) Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekliyse, tanığın olayın gerçekleştiği veya şeyin bulunduğu yerde dinlenilmesine karar verebilir.

(3) Mahkeme, hasta veya engelli olmasından dolayı gelemeyen tanığı bulunduğu yerde dinler.8

8 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “özürlü” ibaresi “engelli” olarak değiştirilmiştir.


255

(4) Mahkemenin yargı çevresi dışında bulunan tanığın, bulunduğu yer mahkemesi tarafından dinlenmesine karar verilebilir. İstinabe yolu ile dinlenilmesine karar verilen tanığın, nerede, hangi gün ve saatte dinleneceği hususu, talepleri hâlinde taraflara tebliğ edilir. Bu durumda, tanığın, hangi hususlardan dolayı dinleneceğini hâkim belirler.

Tanığın bilgilendirilmesi

MADDE 260- (1) Tanık dinlenmeden önce hakkında tanıklık yapacağı olayla ilgili olarak, hâkim tarafından kendisine bilgi verilir ve tanıklık edeceği konulara ilişkin bildiklerini söylemesi istenir.

Tanığın dinlenilme şekli

MADDE 261- (1) Tanıklar, hâkim tarafından ayrı ayrı dinlenir ve biri dinlenirken henüz dinlenmemiş olanlar salonda bulunamazlar. Tanıklar gerektiğinde yüzleştirilirler.

(2) Tanık, bildiğini sözlü olarak açıklar ve sözü kesilmeden dinlenir. Dinlenilme sırasında, tanık, yazılı notlar kullanamaz. Şu kadar ki, tanık tarihleri ve rakamları tespit etmek veya bazı hususları açıklamak ya da hatırlayabilmek için yazılarına bakmak zorunda olduğunu hâkime söylerse, hâkim derhâl yazılarına bakmasına veya belirleyeceği duruşmada yeniden dinlenmesine karar verebilir.

(3) Hâkim, tanık sözünü bitirdikten sonra, ifade ettiği hususların açıklanması veya tamamlanması amacıyla başka sorular da sorabilir.

(4) Toplu mahkemede başkan, hâkimlerden her birinin tanığa doğrudan doğruya soru sormasına izin verir.

(5) Tanığın sözleri tutanağa yazılarak önünde okunur ve tutanağın altı kendisine imza ettirilir.

Yasak davranışlar

MADDE 262- (1) Tarafların, tanığın sözünü kesmeleri, söz veya hareketle onu övmeleri veya tahkir etmeleri yasaktır. Buna aykırı davranan taraf veya vekili, hâkimin uyarısına rağmen davranışını devam ettirecek olursa, 79 veya 151 inci maddeler uyarınca işlem yapılır.


256

Tercüman ve bilirkişi kullanılması

MADDE 263- (1) Tanık Türkçe bilmezse tercümanla dinlenir.

(2) Tanık, sağır ve dilsiz olup okuma ve yazmayı biliyorsa, sorular kendisine yazılı olarak bildirilir ve cevapları yazdırılır; okuma ve yazma bilmediği takdirde, hâkim, kendisini işaret dilinden anlayan bilirkişi yardımıyla dinler.

Yalan yere veya menfaat temin ederek tanıklık edilmesi ve sonuçları

MADDE 264- (1) Hâkim, tanığın tanıklığı esnasında yalan söylediği veya menfaat temin ederek tanıklık ettiği hakkında yeterli delil veya emare elde ederse bir tutanak düzenler ve bu tutanağı derhâl Cumhuriyet başsavcılığına gönderir.

(2) Hâkim, tanığın ve suçta ortakları varsa onların tutuklanmasına da karar verebilir ve kovuşturma yapılmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına sevk eder.

Tanığa ödenecek ücret ve giderler 9

MADDE 265- (1) Mahkeme tarafından çağrılan tanığa, her yıl Adalet Bakanlığınca hazırlanan tarifeye göre, kaybettiği zaman ile orantılı bir ücret verilir. Tanık hazır olmak için seyahat etmek zorunda kalmışsa yol giderleri ile tanıklığa çağrıldığı yerdeki konaklama ve beslenme giderleri de karşılanır.

(2) Birinci fıkra hükmüne göre ödenmesi gereken ücret ve giderler, hiçbir vergi, resim ve harca tabi değildir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bilirkişi İncelemesi

Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren hâller

MADDE 266- (1) Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz.

9 Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan tarife ile ilgili olarak 30/9/2015 tarihli ve 29488 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.


257

Bilirkişi sayısının belirlenmesi

MADDE 267- (1) Mahkeme, bilirkişi olarak, yalnızca bir kişiyi görevlendirebilir. Ancak, gerekçesi açıkça gösterilmek suretiyle, tek sayıda, birden fazla kişiden oluşacak bir kurulun bilirkişi olarak görevlendirilmesi de mümkündür.

Bilirkişilerin görevlendirilmesi

MADDE 268- (1) Bilirkişiler, yargı çevresinde yer aldığı bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonları tarafından, her yıl düzenlenecek olan listelerde yer alan kişiler arasından görevlendirilirler. Listelerde bilgisine başvurulacak uzmanlık dalında bilirkişinin bulunmaması hâlinde, diğer bölge adliye mahkemelerinde oluşturulmuş listelerden, burada da yoksa liste dışından bilirkişi görevlendirilebilir.

(2) Kanunların görüş bildirmekle yükümlü kıldığı kişi ve kuruluşlara görevlendirildikleri konularda bilirkişi olarak öncelikle başvurulur. Ancak, kamu görevlilerine, bağlı bulundukları kurumlarla ilgili dava ve işlerde, bilirkişi olarak görev verilemez.

(3) Bilirkişi listelerinin düzenlenmesine, güncellenmesine ve listede kendisine yer verilmiş olanların liste dışına çıkartılmasına ilişkin esas ve usuller, ilgili bakanlıkların da görüşü alınmak suretiyle, Adalet Bakanlığınca hazırlanacak olan yönetmelikte gösterilir.

Bilirkişilik görevinin kapsamı

MADDE 269- (1) Bilirkişilik görevi, mahkemece yapılan davete uyup tayin edilen gün ve saatte mahkemede hazır bulunmayı, yemin etmeyi ve bilgisine başvurulan konuda süresinde oy ve görüşünü mahkemeye bildirmeyi kapsar.

(2) Geçerli bir özrü olmaksızın mahkemece yapılan davete uyup, tayin edilen gün ve saatte mahkemede hazır bulunmayan yahut mahkemeye gelip de yemin etmekten veya süresinde oy ve görüş bildirmekten kaçınan bilirkişiler hakkında, tanıklığa ilişkin disiplin hükümleri uygulanır.

Bilirkişilik görevini kabulle yükümlü olanlar

MADDE 270- (1) Aşağıda sayılmış olan kişi ya da kuruluşlar, bilirkişilik görevini kabulle yükümlüdürler:


258

a) Resmî bilirkişiler ile 268 inci maddede belirtilmiş bulunan listelerde yer almış olanlar.

b) Bilgisine başvurulacak konuyu bilmeksizin, meslek veya zanaatlarını icra etmesine olanak bulunmayanlar.

c) Bilgisine başvurulacak konu hakkında, meslek veya sanat icrasına resmen yetkili kılınmış olanlar.

(2) Bu kişiler, ancak tanıklıktan çekinme sebeplerine veya mahkemece kabul edilebilir diğer bir sebebe dayanarak, bilirkişilikten çekinebilirler.

Bilirkişiye yemin verdirilmesi

MADDE 271- (1) Listelere kaydedilmiş kişiler arasından görevlendirilmiş olan bilirkişilere, il adli yargı adalet komisyonu huzurunda, “Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ederim.” şeklindeki sözler, tekrarlattırılmak suretiyle yemin verdirilir. Bu bilirkişilere, görevlendirildikleri her dava veya işte ayrıca yemin verdirilmez; sadece görevlendirme yazısında, bilirkişilere önceden etmiş bulundukları yemine bağlı kalmak suretiyle oy ve görüş bildirmek zorunda oldukları hususu hatırlatılır.

(2) Listelere kaydedilmemiş olan kişiler arasından bilirkişiler görevlendirilmişse, kendilerine, görevlendiren mahkemece, huzurda, göreve başlamadan önce, birinci fıkrada belirtilen şekilde yemin verdirilir. Yemine ilişkin tutanak, hâkim, zabıt kâtibi ve bilirkişi tarafından imzalanır.

Bilirkişinin görevini yapmaktan yasaklı olması ve reddi

MADDE 272- (1) Hâkimler hakkındaki yasaklılık ve ret sebepleriyle ilgili kurallar, bilirkişiler bakımından da uygulanır. Ancak, bilirkişinin, aynı dava veya işte daha önceden tanık olarak dinlenmiş bulunması, bir ret sebebi teşkil etmez.

(2) Hâkimler hakkındaki yasaklılık sebeplerinden biri, bilirkişinin şahsında gerçekleşmişse, mahkeme, hüküm verilinceye kadar, her zaman bilirkişiyi resen görevden alabileceği gibi, bilirkişi de mahkemeden, görevden alınma talebinde bulunabilir.

(3) Ret sebeplerinden birinin bilirkişinin şahsında gerçekleşmesi hâlinde taraflar, bilirkişinin reddini talep edebileceği gibi, bilirkişi de kendisini


259

reddedebilir. Ret talebi veya bilirkişinin kendisini reddetmesinin, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren en geç bir hafta içinde yapılmış olması şarttır. Ret sebeplerinin ispatı için, yemin teklif edilemez.

(4) Görevden alınma, ret ve bilirkişinin kendisini reddetmesine yönelik talep, bilirkişiyi görevlendiren mahkemece dosya üzerinden incelenir ve karara bağlanır. Kabule ilişkin kararlar kesindir. Redde ilişkin kararlara karşı ise ancak esas hakkındaki kararla birlikte kanun yoluna başvurulabilir.

Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi

MADDE 273- (1) Mahkeme, tarafların da görüşünü almak suretiyle bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin kararında, aşağıda belirtilen hususlara yer vermek zorundadır:

a) İnceleme konusunun bütün sınırlarıyla ve açıkça belirlenmesi.

b) Bilirkişinin cevaplaması gereken sorular.

c) Raporun verilme süresi.

(2) Bilirkişiye, görevlendirme yazısının ekinde, inceleyeceği şeyler, dizi pusulasına bağlı olarak ve gerekiyorsa mühürlü bir biçimde teslim edilir; ayrıca bu husus tutanakta gösterilir.

Bilirkişinin görev süresi

MADDE 274- (1) Bilirkişi raporunun hazırlanması için verilecek süre üç ayı geçemez. Bilirkişinin talebi üzerine, kendisini görevlendiren mahkeme gerekçesini göstererek, süreyi üç ayı geçmemek üzere uzatabilir.

(2) Belirlenen süre içinde raporunu vermeyen bilirkişi görevden alınıp, yerine bir başka kimse, bilirkişi olarak görevlendirilebilir. Bu durumda mahkeme, görevden alınmış olan bilirkişiden, görevden alındığı ana kadar yapmış olduğu işlemler hakkında açıklama yapmasını talep eder ve ayrıca bilirkişinin dizi pusulasına bağlı bir biçimde görevi sebebiyle incelenmek üzere kendisine teslim edilmiş bulunan dosya ve eklerini mahkemeye hemen tevdi etmesini ister. Sözü edilen bilirkişilerin, hukuki ve cezai sorumluluğuna ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, gerekiyorsa, kendilerine ücret ve masraf adı altında hiçbir ödeme yapılmamasına veya gerekçesini göstererek bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonundan o kişinin bilirkişilik görevi yapmaktan belirli bir süre yasaklanmasının yahut listeden çıkartılmasının istenmesine, görevlendirmeyi yapan mahkemece karar verilir.


260

Bilirkişinin haber verme yükümlülüğü

MADDE 275- (1) Bilgisine başvurulan bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevin, uzmanlık alanına girmediğini, inceleme konusu maddi vakıaların açıklığa kavuşturulması ve tespiti için, uzman kimliği bulunan başka bir bilirkişi ile işbirliğine ihtiyaç duyduğunu veya görevi kabulden kaçınmasını haklı kılacak mazeretini bir hafta içinde görevlendirmeyi yapan mahkemeye bildirir.

(2) Bilirkişi, incelemesini gerçekleştirebilmek için, bazı hususların önceden soruşturulması ve tespiti ile bazı kayıt ve belgelerin getirtilmesine ihtiyaç duyuyorsa, bunun sağlanması için, bir hafta içinde kendisini görevlendiren mahkemeye bilgi verir ve talepte bulunur.

Bilirkişinin görevini bizzat yerine getirme yükümlülüğü

MADDE 276- (1) Bilirkişi, mahkemece kendisine tevdi olunan görevi bizzat yerine getirmekle yükümlü olup, görevinin icrasını kısmen yahut tamamen başka bir kimseye bırakamaz.

Bilirkişinin sır saklama yükümlülüğü

MADDE 277- (1) Bilirkişi, görevi sebebiyle yahut görevini yerine getirirken öğrendiği sırları saklamak, kendisi ve başkaları yararına kullanmaktan kaçınmakla yükümlüdür.

Bilirkişinin yetkileri

MADDE 278- (1) Bilirkişi, görevini, mahkemenin sevk ve idaresi altında yürütür.

(2) Bilirkişi, görev alanı veya sınırları hakkında tereddüde düşerse, bu tereddüdünün giderilmesini, her zaman mahkemeden isteyebilir.

(3) Bilirkişi, incelemesini gerçekleştirirken ihtiyaç duyarsa, mahkemenin de uygun bulması kaydıyla, tarafların bilgisine başvurabilir. Taraflardan birinin bilgisine başvurulacağı hâllerde, mahkemece bilirkişiye taraflardan biri bulunmaksızın diğerinin dinlenemeyeceği hususu önceden hatırlatılır.

(4) Bilirkişinin oy ve görüşünü açıklayabilmesi için bir şey üzerinde inceleme yapması zorunlu ise mahkeme kararı ile gerekli incelemeyi yapabilir. Bu işlemin icrası sırasında taraflar da hazır bulunabilir.


261

Bilirkişi açıklamalarının tespiti ve rapor

MADDE 279- (1) Mahkeme, bilirkişinin oy ve görüşünü yazılı veya sözlü olarak bildirmesine karar verir.

(2) Raporda, tarafların ad ve soyadları, bilirkişinin görevlendirildiği hususlar, gözlem ve inceleme konusu yapılan maddi vakıalar, gerekçe ve varılan sonuçlarla, bilirkişiler arasında görüş ayrılığı varsa, bunun sebebi, düzenlenme tarihi ve bilirkişi ya da bilirkişilerin imzalarının bulunması gerekir. Azınlıkta kalan bilirkişi, oy ve görüşünü ayrı bir rapor hâlinde de mahkemeye sunabilir.

(3) Mahkeme, bilirkişinin oy ve görüşünü sözlü olarak açıklamasına karar verirse, bilirkişinin açıklamaları tutanağa geçirilir ve tutanağın altına bilirkişinin de imzası alınır. Kurul hâlinde görevlendirme söz konusu ise bilirkişilerin bilgilerine başvurulan hususu hemen aralarında müzakere etmelerine imkân tanınır ve müzakere sonucunda açıklanan oy ve görüş, tutanakla tespit edilip; tutanağın altı, bilirkişilere imza ettirilir.

(4) Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında, hukuki değerlendirmelerde bulunamaz.

Bilirkişi raporunun verilmesi

MADDE 280- (1) Bilirkişi, raporunu, varsa kendisine incelenmek üzere teslim edilen şeylerle birlikte bir dizi pusulasına bağlı olarak mahkemeye verir; verildiği tarih rapora yazılır ve duruşma gününden önce birer örneği taraflara tebliğ edilir.

Bilirkişi raporuna itiraz

MADDE 281- (1) Taraflar, bilirkişi raporunun, kendilerine tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, raporda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını; belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilirler.

(2) Mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden, yeni sorular düzenlemek suretiyle ek rapor alabileceği gibi, tayin edeceği duruşmada, sözlü olarak açıklamalarda bulunmasını da kendiliğinden isteyebilir.

(3) Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme de yaptırabilir.


262

Bilirkişinin oy ve görüşünün değerlendirilmesi

MADDE 282- (1) Hâkim, bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirir.

Bilirkişi gider ve ücreti 10

MADDE 283- (1) Bilirkişiye, sarf etmiş olduğu emek ve mesaiyle orantılı bir ücret ile inceleme, ulaşım, konaklama ve diğer giderleri ödenir. Bu konuda, Adalet Bakanlığınca çıkarılacak ve her yıl güncellenecek olan tarife esas alınır.

Bilirkişinin ceza hukuku bakımından durumu

MADDE 284- (1) Bilirkişi, Türk Ceza Kanunu anlamında kamu görevlisidir.

Bilirkişinin hukuki sorumluluğu

MADDE 285- (1) Bilirkişinin kasten veya ağır ihmal suretiyle düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporun, mahkemece hükme esas alınması sebebiyle zarar görmüş olanlar, bu zararın tazmini için Devlete karşı tazminat davası açabilirler.

(2) Devlet, ödediği tazminat için sorumlu bilirkişiye rücu eder.

Davaların açılacağı mahkeme

MADDE 286- (1) Devlet aleyhine açılacak olan tazminat davası, gerçeğe aykırı bilirkişi raporunun ilk derece mahkemesince hükme esas alındığı hâllerde, bu mahkemenin yargı çevresi içinde yer aldığı bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinde; bölge adliye mahkemesince hükme esas alındığı hâllerde ise Yargıtay ilgili hukuk dairesinde görülür.

(2) Devletin sorumlu bilirkişiye karşı açacağı rücu davası, tazminat davasını karara bağlamış olan mahkemede görülür.

Rücu davasında zamanaşımı

MADDE 287- (1) Devlet, ödediği tazminat nedeniyle, sorumlu bilirkişiye, ödeme tarihinden itibaren bir yıl içinde rücu eder. Hükme esas alınan bilirkişi raporu kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlenmişse, bu durumda, ceza zamanaşımı süresi uygulanır.

10 Bu maddede yer alan tarife ile ilgili olarak 30/9/2015 tarihli ve 29488 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.


263

ALTINCI BÖLÜM

Keşif

Keşif kararı

MADDE 288- (1) Hâkim, uyuşmazlık konusu hakkında bizzat duyu organları yardımıyla bulunduğu yerde veya mahkemede inceleme yaparak bilgi sahibi olmak amacıyla keşif yapılmasına karar verebilir. Hâkim gerektiğinde bilirkişi yardımına başvurur.

(2) Keşif kararı, mahkemece, sözlü yargılamaya kadar taraflardan birinin talebi üzerine veya resen alınır.

Keşfe yetkili mahkeme

MADDE 289- (1) Keşif, davaya bakan mahkemece icra edilir. Keşif konusu, mahkemenin yargı çevresi dışında ise inceleme istinabe suretiyle yapılır.

(2) Keşif konusu, büyükşehir belediye sınırları içerisinde ise inceleme, davaya bakan mahkeme tarafından da yerine getirilebilir.

Keşfin yapılması

MADDE 290- (1) Keşfin yeri ve zamanı mahkeme tarafından tespit edilir. Keşif, taraflar hazır iseler huzurlarında, aksi takdirde yokluklarında yapılır.

(2) Mahkeme keşif sırasında tanık ve bilirkişi dinleyebilir. Keşif sırasında, yapılan tüm işlemler ve beyanları içeren bir tutanak düzenlenir. Plan, çizim, fotoğraf gibi belgeler de tutanağa eklenir.

(3) Mahkeme, bir olayın nasıl geçmiş olabileceğini tespit için temsili uygulama da yaptırabilir.

Keşfe katlanma zorunluluğu

MADDE 291- (1) Taraflar ve üçüncü kişiler keşif kararının gereğine uymak ve engelleyici tutum ve davranışlardan kaçınmak zorundadırlar.

(2) Keşif yapılmasına taraflardan birinin karşı koyması hâlinde, o kimse ispat yükü kendisine düşen taraf ise bu delilden vazgeçmiş; diğer taraf ise iddia edilen vakıayı kabul etmiş sayılır. Şu kadar ki, hâkim duruma ve karşı koyma sebebine göre bu hükmü uygulamayabilir.


264

(3) Keşif, üçüncü kişi için uygun olan zamanda yapılır. Keşif zamanı ve

yeri üçüncü kişiye bildirilir. Gecikmesinde zarar umulan hâllerde bildirim

yapılmaksızın keşif icra edilir. Keşfe karşı koyma hâlinde hâkim, üçüncü

kişiyi karşı koymanın sebep olduğu giderlere ve beşyüz Türk Lirasından

beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezasına mahkûm eder; gerektiğinde

zor kullanılmasına karar verebilir. Ancak, üçüncü kişi tanıklıktan çekinme

sebeplerine dayanarak keşfe katlanma yükümlülüğünden kaçınabilir.

Soybağı tespiti için inceleme

MADDE 292- (1) Uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel

verilere uygun olmak, ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla,

herkes, soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına

katlanmak zorundadır. Haklı bir sebep olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması

hâlinde, hâkim incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar verir.

(2) Üçüncü kişi tanıklıktan çekinme hakkı bulunduğunu ileri sürerek bu

yükümlülükten kaçınamaz.

YEDİNCİ BÖLÜM

Uzman Görüşü

Uzman görüşü

MADDE 293- (1) Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından

bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.

(2) Hâkim, talep üzerine veya resen, kendisinden rapor alınan uzman

kişinin davet edilerek dinlenilmesine karar verebilir. Uzman kişinin çağrıldığı

duruşmada hâkim ve taraflar gerekli soruları sorabilir.

(3) Uzman kişi çağrıldığı duruşmaya geçerli bir özrü olmadan gelmezse,

hazırlamış olduğu rapor mahkemece değerlendirmeye tabi tutulmaz.


265

BEŞİNCİ KISIM

Hüküm ve Davaya Son Veren Taraf İşlemleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Hüküm

Hüküm, hükmün verilmesi ve tefhimi

MADDE 294- (1) Mahkeme, usule veya esasa ilişkin bir nihai kararla davayı sona erdirir. Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karar, hükümdür.

(2) Hüküm, yargılamanın sona erdiği duruşmada verilir ve tefhim olunur.

(3) Hükmün tefhimi, her hâlde hüküm sonucunun duruşma tutanağına geçirilerek okunması suretiyle olur.

(4) Zorunlu nedenlerle sadece hüküm sonucunun tefhim edildiği hâllerde, gerekçeli kararın tefhim tarihinden başlayarak bir ay içinde yazılması gerekir.

(5) Hükmün tefhimini, duruşmada bulunanlar ayakta dinler.

(6) Hükme ilişkin hususlar, niteliğine aykırı düşmedikçe, usule ilişkin nihai kararlar hakkında da uygulanır.

Hükmün müzakeresi

MADDE 295- (1) Hüküm, gizli müzakere edilerek hazırlanır ve alenen tefhim olunur.

(2) Hükmü, yargılamanın sona erdiğinin bildirildiği duruşmada hazır bulunan hâkim veya hâkimler verir. Bu şekilde hüküm verebilecek hâkimlerin tamamı hazır bulunmadıkça hüküm hakkında görüşme yapılamaz.

(3) Hükmün müzakeresi sırasında, yargılamanın sona erdiğinin bildirildiği duruşmada hazır bulunan hâkim bulunmuyorsa, gerekli görüldüğü takdirde tarafların sözlü açıklamaları tekrar dinlendikten sonra müzakere edilir ve hüküm verilir.

Hükmün oylanması ve yeter sayı

MADDE 296- (1) Toplu mahkemelerde hüküm hakkındaki müzakereyi mahkeme başkanı idare eder. Müzakere yapıldıktan sonra, başkan, müzakereye katılan en kıdemsiz üyeden başlayarak her üyenin ayrı ayrı oyunu alır ve en son kendi oyunu açıklar.

(2) Hüküm, oy çokluğu ile de verilebilir.


266

Hükmün kapsamı

MADDE 297- (1) Hüküm “Türk Milleti Adına” verilir ve bu ibareden sonra aşağıdaki hususları kapsar:

a) Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiğini.

b) Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adreslerini.

c) Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri.

ç) Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresini.

d) Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzalarını.

e) Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi.

(2) Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.

Hükmün yazılması

MADDE 298- (1) Hüküm, hükmü veren hâkim, toplu mahkemelerde başkan veya hükme katılmış olan hâkimlerden başkanın seçeceği bir üye tarafından yazılır.

(2) Gerekçeli karar, tefhim edilen hüküm sonucuna aykırı olamaz.

(3) Hükümde gerekçesi ile birlikte karşı oya da yer verilir.

(4) Hüküm, hükmü veren hâkim veya hâkimler ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır.

Hükmün imza edilememesi

MADDE 299- (1) Hüküm sonucu tefhim edildikten sonra gerekçeli karar imzalanmadan, hâkim ölür veya herhangi bir sebeple imzalayamayacak hâle


267

düşerse, yeni hâkim, tefhim edilen hükme uygun olarak gerekçeli kararı bizzat yazarak imzalar. Toplu mahkemelerde böyle bir durumun gerçekleşmesi hâlinde, hüküm diğer hâkimler tarafından imzalanır ve başkan veya en kıdemli hâkim tarafından, hükmün altına diğer hâkimin imza edememesinin sebebi yazılarak imza olunur.

Hükmün korunması

MADDE 300- (1) Hükme katılan hâkimlerle zabıt kâtibinin imzalarını ve mahkeme mührünü taşıyan hüküm arşivde korunur.

Hüküm nüshası

MADDE 301- (1) Hüküm yazılıp imza edildikten ve mahkeme mührü ile mühürlendikten sonra, nüshaları yazı işleri müdürü tarafından taraflardan her birine makbuz karşılığında verilir ve bir nüshası da gecikmeksizin diğer tarafa tebliğ edilir. Hükmün bir nüshası da dosyasında saklanır.

(2) Taraflardan her birine verilen hüküm nüshası ilamdır.

(3) Tarafların elinde bulunan hüküm nüshalarının farklı olması hâlinde karar kartonundaki esas alınır.

İlamın alınması, kesinleşme kaydı ve harçlar

MADDE 302- (1) Taraflar, harcının ödenmiş olup olmamasına bakılmaksızın ilamı her zaman alabilirler.

(2) Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmez.

(3) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu dâhil, diğer kanunların bu maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.

(4) Hükmün kesinleştiği, ilamın altına veya arkasına yazılıp, tarih ve mahkeme mührü konmak ve başkan veya hâkim tarafından imzalanmak suretiyle belirtilir.

Kesin hüküm

MADDE 303- (1) Bir davaya ait şeklî anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki


268

davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir.

(2) Bir hüküm, davada veya karşılık davada ileri sürülen taleplerden, sadece hükme bağlanmış olanlar hakkında kesin hüküm teşkil eder.

(3) Kesin hüküm, tarafların küllî halefleri hakkında da geçerlidir.

(4) Bir dava dolayısıyla ortaya çıkan kesin hüküm, o hükmün kesinleşmesinden sonra dava konusu şeyin mülkiyetini tarafların birisinden devralan yahut dava konusu şey üzerinde sınırlı bir ayni hak veya fer’î zilyetlik kazanan kişiler hakkında da geçerlidir. Ancak, Türk Medenî Kanununun iyiniyetle mal edinmeye ait hükümleri saklıdır.

(5) Müteselsil borçlulardan biri veya birkaçı ile alacaklı arasında yahut müteselsil alacaklılardan biri veya birkaçı ile borçlu arasında oluşan kesin hüküm, diğerleri hakkında geçerli değildir.

İKİNCİ BÖLÜM Hükmün Tashihi ve Tavzihi

Hükmün tashihi

MADDE 304- (1) Hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine düzeltilebilir. Hüküm tebliğ edilmişse hâkim, tarafları dinlemeden hatayı düzeltemez. Davet üzerine taraflar gelmezse, dosya üzerinde inceleme yapılarak karar verilebilir.

(2) Tashih kararı verildiği takdirde, düzeltilen hususlarla ilgili karar, mahkemede bulunan nüshalar ile verilmiş olan suretlerin altına veya bunlara eklenecek ayrı bir kâğıda yazılır, imzalanır ve mühürlenir.

Hükmün tavzihi

MADDE 305- (1) Hüküm yeterince açık değilse veya icrasında tereddüt uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her biri hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

(2) Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez.


269

Tavzih talebi ve usulü

MADDE 306- (1) Tavzih, dilekçeye tarafların sayısı kadar nüsha eklenmek suretiyle hükmü veren mahkemeden istenebilir. Dilekçenin bir nüshası, cevap süresi mahkemece belirlenerek karşı tarafa tebliğ edilir. Cevap, tavzih talebinde bulunan tarafa tebliğ olunur.

(2) Mahkeme, cevap verilmemiş olsa bile dosya üzerinde inceleme yaparak karar verir; ancak gerekli görürse iki tarafı sözlü açıklamalarını yapabilmeleri için davet edebilir.

(3) Mahkeme tavzih talebini yerinde gördüğü takdirde 304 üncü madde uyarınca işlem yapar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Davaya Son Veren Taraf İşlemleri

Davadan feragat

MADDE 307- (1) Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir.

Davayı kabul

MADDE 308- (1) Kabul, davacının talep sonucuna, davalının kısmen veya tamamen muvafakat etmesidir.

(2) Kabul, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri davalarda hüküm doğurur.

Feragat ve kabulün şekli

MADDE 309- (1) Feragat ve kabul, dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılır.

(2) Feragat ve kabulün hüküm ifade etmesi, karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı değildir.

(3) Kısmen feragat veya kabulde, feragat edilen veya kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir.

(4) Feragat ve kabul, kayıtsız ve şartsız olmalıdır.


270

Feragat ve kabulün zamanı

MADDE 310- (1) Feragat ve kabul, hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir.

Feragat ve kabulün sonuçları

MADDE 311- (1) Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.

Feragat ve kabul hâlinde yargılama giderleri

MADDE 312- (1) Feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Feragat ve kabul, talep sonucunun sadece bir kısmına ilişkin ise yargılama giderlerine mahkûmiyet, ona göre belirlenir.

(2) Davalı, davanın açılmasına kendi hâl ve davranışıyla sebebiyet vermemiş ve yargılamanın ilk duruşmasında da davacının talep sonucunu kabul etmiş ise yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilmez.

Sulh

MADDE 313- (1) Sulh, görülmekte olan bir davada, tarafların aralarındaki uyuşmazlığı kısmen veya tamamen sona erdirmek amacıyla, mahkeme huzurunda yapmış oldukları bir sözleşmedir.

(2) Sulh, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri uyuşmazlıkları konu alan davalarda yapılabilir.

(3) Dava konusunun dışında kalan hususlar da sulhun kapsamına dâhil edilebilir.

(4) Sulh, şarta bağlı olarak da yapılabilir.

Sulhun zamanı

MADDE 314- (1) Sulh, hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir.


271

Sulhun etkisi

MADDE 315- (1) Sulh, ilgili bulunduğu davayı sona erdirir ve kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. Mahkeme, taraflar sulhe göre karar verilmesini isterlerse, sulh sözleşmesine göre; sulhe göre karar verilmesini istemezlerse, karar verilmesine yer olmadığına karar verir.

(2) İrade bozukluğu ya da aşırı yararlanma hâllerinde sulhun iptali istenebilir.

ALTINCI KISIM

Basit Yargılama Usulü

Basit yargılama usulüne tabi dava ve işler

MADDE 316- (1) Basit yargılama usulü, kanunlarda açıkça belirtilenler dışında, aşağıdaki durumlarda uygulanır:

a) Sulh hukuk mahkemelerinin görevine giren dava ve işler.

b) Doğrudan dosya üzerinden karar vermek konusunda kanunun mahkemeye takdir hakkı tanıdığı dava ve işler.

c) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz, delil tespiti gibi geçici hukuki koruma talepleri ile deniz raporlarının alınması, dispeççi atanması talepleri ve bunlara karşı yapılacak olan itirazlar.

ç) Her çeşit nafaka davaları ile velayet ve vesayete ilişkin dava ve işler.

d) Hizmet ilişkisinden doğan davalar.

e) Konkordato ve sermaye şirketleri veya kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin açılacak davalar.

f) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.

g) Diğer kanunlarda yer alan ve yazılı yargılama usulü dışındaki yargılama usullerinin uygulanacağı belirtilen dava ve işler.

Dilekçelerin verilmesi

MADDE 317- (1) Dava açılması ve davaya cevap verilmesi dilekçe ile olur.


272

(2) Cevap süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki

haftadır. Ancak mahkeme durum ve koşullara göre cevap dilekçesinin bu süre

içinde hazırlanmasının çok zor yahut imkânsız olduğu durumlarda, yine bu

süre zarfında mahkemeye başvuran davalıya, bir defaya mahsus ve iki haftayı

geçmemek üzere ek bir süre verebilir. Ek cevap süresi talebi hakkında verilen

karar taraflara derhâl bildirilir.

(3) Taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi veremezler.

(4) Dava ve cevap dilekçeleri yönetmelikte belirlenecek formun

doldurulması suretiyle de verilebilir.

Delillerin ikamesi

MADDE 318- (1) Taraflar dilekçeleri ile birlikte, tüm delillerini açıkça

ve hangi vakıanın delili olduğunu da belirterek bildirmek; ellerinde bulunan

delillerini dilekçelerine eklemek ve başka yerlerden getirilecek belge ve

dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayan bilgilere dilekçelerinde yer

vermek zorundadır.

İddia ve savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı

MADDE 319- (1) İddianın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı dava

açılmasıyla; savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı cevap

dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar.

Ön inceleme ve tahkikat

MADDE 320- (1) Mahkeme, mümkün olan hâllerde tarafları duruşmaya

davet etmeden dosya üzerinden karar verir.

(2) Daha önce karar verilemeyen hâllerde mahkeme, ilk duruşmada dava

şartları ve ilk itirazlarla hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında tarafları

dinler; daha sonra tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları

ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder. Uyuşmazlık konularının

tespitinden sonra hâkim, tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder.

Tarafların sulh olup olmadıkları, sulh olmadıkları takdirde anlaşamadıkları


273

hususların nelerden ibaret olduğu tutanağa yazılır; tutanağın altı hazır bulunan

taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür.11

(3) Mahkeme, tarafların dinlenmesi, delillerin incelenmesi ve tahkikat işlemlerinin yapılmasını yukarıdaki fıkrada belirtilen duruşma hariç, iki duruşmada tamamlar. Duruşmalar arasındaki süre bir aydan daha uzun olamaz. İşin niteliği gereği bilirkişi incelemesinin uzaması, istinabe yoluyla tahkikat işlemlerinin yürütülmesi gibi zorunlu hâllerde, hâkim gerekçesini belirterek bir aydan sonrası için de duruşma günü belirleyebilir ve ikiden fazla duruşma yapabilir.

(4) Basit yargılama usulüne tabi davalarda, işlemden kaldırılmasına karar verilmiş olan dosya, yenilenmesinden sonra takipsiz bırakılırsa, dava açılmamış sayılır.

Hüküm

MADDE 321- (1) Tahkikatın tamamlanmasından sonra, mahkeme tarafların son beyanlarını alır ve yargılamanın sona erdiğini bildirerek kararını tefhim eder. Taraflara beyanda bulunabilmeleri için ayrıca süre verilmez.

(2) Kararın tefhimi, mahkemece hükme ilişkin tüm hususların gerekçesi ile birlikte açıklanması ile gerçekleşir. Ancak zorunlu hâllerde, hâkim bu durumun sebebini de tutanağa geçirmek suretiyle, sadece hüküm özetini tutanağa yazdırarak kararı tefhim edebilir. Bu durumda gerekçeli kararın en geç bir ay içinde yazılarak tebliğe çıkartılması gerekir.

Uygulanacak hükümler

MADDE 322- (1) Bu Kanun ve diğer kanunlarda basit yargılama usulü hakkında hüküm bulunmayan hâllerde, yazılı yargılama usulüne ilişkin hükümler uygulanır.

(2) Paylaştırma ve ortaklığın giderilmesi için satış yapılması gereken hâllerde, hâkim satış için bir memur görevlendirir. Taşınır ve taşınmaz malların satışı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yapılır.

11 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Kanunun 35 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “tarafları sulhe” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya arabuluculuğa” ibaresi eklenmiştir.


274

YEDİNCİ KISIM

Yargılama Giderleri ve Adli Yardım

BİRİNCİ BÖLÜM

Yargılama Giderleri

Yargılama giderlerinin kapsamı

MADDE 323- (1) Yargılama giderleri şunlardır:

a) Celse, karar ve ilam harçları.

b) Dava nedeniyle yapılan tebliğ ve posta giderleri.

c) Dosya ve sair evrak giderleri.

ç) Geçici hukuki koruma tedbirleri ve protesto, ihbar, ihtarname ve vekâletname düzenlenmesine ilişkin giderler.

d) Keşif giderleri.

e) Tanık ile bilirkişiye ödenen ücret ve giderler.

f) Resmî dairelerden alınan belgeler için ödenen harç, vergi, ücret ve sair giderler.

g) Vekil ile takip edilmeyen davalarda tarafların hazır bulundukları günlere ait gündelik, seyahat ve konaklama giderlerine karşılık hâkimin takdir edeceği miktar; vekili bulunduğu hâlde mahkemece bizzat dinlenmek, isticvap olunmak veya yemin etmek üzere çağrılan taraf için takdir edilecek gündelik, yol ve konaklama giderleri.

ğ) Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti.

h) Yargılama sırasında yapılan diğer giderler.

Delil ikamesi için avans

MADDE 324- (1) Taraflardan her biri ikamesini talep ettiği delil için mahkemece belirlenen avansı, verilen kesin süre içinde yatırmak zorundadır. Taraflar birlikte aynı delilin ikamesini talep etmişlerse, gereken gideri yarı yarıya avans olarak öderler.

(2) Taraflardan birisi avans yükümlülüğünü yerine getirmezse, diğer taraf bu avansı yatırabilir. Aksi hâlde talep olunan delilin ikamesinden vazgeçilmiş sayılır.


275

(3) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyeceği dava ve işler hakkındaki hükümler saklıdır.

Resen yapılması gereken işlemlere ilişkin giderler

MADDE 325- (1) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyeceği dava ve işlerde, hâkim tarafından resen başvurulan deliller için gereken giderlerin, bir haftalık süre içinde taraflardan birisi veya belirtilecek oranda her ikisi tarafından ödenmesine karar verilir. Belirlenen süre içinde bu işlemlere ait giderleri karşılayacak miktarda avans yatırılmazsa, ileride bu gideri ödemesi gereken taraftan alınmak üzere Hazineden ödenmesine hükmedilir.

Yargılama giderlerinden sorumluluk

MADDE 326- (1) Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir.

(2) Davada iki taraftan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranına göre paylaştırır.

(3) Aleyhine hüküm verilenler birden fazla ise mahkeme yargılama giderlerini, bunlar arasında paylaştırabileceği gibi, müteselsilen sorumlu tutulmalarına da karar verebilir.

Dürüstlük kuralına aykırılık sebebiyle yargılama giderlerinden sorumluluk

MADDE 327- (1) Gereksiz yere davanın uzamasına veya gider yapılmasına sebebiyet vermiş olan taraf, davada lehine karar verilmiş olsa bile, karar ve ilam harcı dışında kalan yargılama giderlerinin tamamını veya bir kısmını ödemeye mahkûm edilebilir.

(2) Bir kişi davada sıfatı olmadığı hâlde, davacıyı, davalı sıfatı kendisine aitmiş gibi yanıltıp, kendisine karşı dava açılmasına sebebiyet verirse, davanın sıfat yokluğu nedeniyle reddi hâlinde, davalı yararına yargılama giderlerine hükmedilemez.

Fer’î müdahale gideri

MADDE 328- (1) Fer’î müdahil olarak davada yer alan kimse, yanında katıldığı taraf haksız çıkarsa, yalnızca fer’î müdahale giderinden sorumlu


276

tutulur, aksi hâlde bu giderler diğer tarafa yükletilir. Ancak, hüküm üçüncü kişinin katıldığı taraf lehine verilmiş olsa bile, lehine hükmolunan tarafın hâl ve davranışı, üçüncü kişinin davaya katılmasını gerektirmişse, müdahale giderinin tamamı veya bir kısmı, lehine hüküm verilen tarafa yükletilebilir.

Kötüniyetle veya haksız dava açılmasının sonuçları

MADDE 329- (1) Kötüniyetli davalı veya hiçbir hakkı olmadığı hâlde dava açan taraf, yargılama giderlerinden başka, diğer tarafın vekiliyle aralarında kararlaştırılan vekâlet ücretinin tamamı veya bir kısmını ödemeye mahkûm edilebilir. Vekâlet ücretinin miktarı hakkında uyuşmazlık çıkması veya mahkemece miktarının fahiş bulunması hâlinde, bu miktar doğrudan mahkemece takdir olunur.

(2) Kötüniyet sahibi davalı veya hiçbir hakkı olmadığı hâlde dava açan taraf, bundan başka beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar disiplin para cezası ile mahkûm edilebilir. Bu hâllere vekil sebebiyet vermiş ise disiplin para cezası vekil hakkında uygulanır.

Vekâlet ücretinin taraf lehine hükmedilmesi

MADDE 330- (1) Vekil ile takip edilen davalarda mahkemece, kanuna göre takdir olunacak vekâlet ücreti, taraf lehine hükmedilir.

Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri

MADDE 331- (1) Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.

(2) Görevsizlik, yetkisizlik veya gönderme kararından sonra davaya bir başka mahkemede devam edilmesi hâlinde, yargılama giderlerine o mahkeme hükmeder. Görevsizlik, yetkisizlik veya gönderme kararından sonra davaya bir başka mahkemede devam edilmemiş ise talep üzerine davanın açıldığı mahkeme dosya üzerinden bu durumu tespit ile davacıyı yargılama giderlerini ödemeye mahkûm eder.

(3) Davanın açılmamış sayılmasına karar verilen hâllerde yargılama giderleri davacıya yükletilir.


277

Yargılama giderlerine hükmedilmesi

MADDE 332- (1) Yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedilir.

(2) Yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümü hüküm altında gösterilir.

(3) Hükümden sonraki yargılama giderlerini hangi tarafın ödeyeceği, miktarı ve dökümü ile bu giderlerin hangi tarafa yükletileceği, mahkemece ilamın altına yazılır.

Avansın iadesi

MADDE 333- (1) Hükmün kesinleşmesinden sonra mahkeme kendiliğinden, yatırılan avansın kullanılmayan kısmının iadesine karar verir. Bu kararın tebliğ gideri iade edilecek avanstan karşılanır.

Adli yardımdan yararlanacak kişiler

MADDE 334- (1) Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.12

(2) Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.

(3) Yabancıların adli yardımdan yararlanabilmeleri ayrıca karşılıklılık şartına bağlıdır.

Adli yardımın kapsamı

MADDE 335- (1) Adli yardım kararı, ilgiliye, aşağıdaki hususları sağlar:

a) Yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet.

b) Yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet.

c) Dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi.

12 11/4/2013 tarihli ve 6459 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ile bu fıkrada yer alan “haklı oldukları yolunda kanaat uyandırmak” ibaresi “taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması” şeklinde değiştirilmiştir.


278

ç) Davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini.

(2) Mahkeme, talepte bulunanın, yukarıdaki bentlerde düzenlenen hususlardan bir kısmından yararlanmasına da karar verebilir.

(3) Adli yardım, hükmün kesinleşmesine kadar devam eder.

Adli yardım talebi

MADDE 336- (1) Adli yardım, asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir.

(2) Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır.

(3) Kanun yollarına başvuru sırasında adli yardım talebi bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya yapılır.

(4) Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır.

Adli yardım talebinin incelenmesi

MADDE 337- (1) Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir.(Ek cümle : 11/4/2013-6459/ 23 md.) Ancak, talep hâlinde inceleme duruşmalı olarak yapılır. (Ek cümle : 11/4/2013-6459/ 23 md.) Adli yardım taleplerinin reddine ilişkin mahkeme kararlarında sunulan bilgi ve belgelerin kabul edilmeme sebebi açıkça belirtilir.

(2) (Değişik : 11/4/2013-6459/ 23 md.) Adli yardım talebinin reddine ilişkin kararlara karşı, tebliğinden itibaren bir hafta içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. Kararına itiraz edilen mahkeme, itirazı incelemesi için dosyayı o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde adli yardım talebi yapılan hukuk mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde ise aynı işlere bakmakla görevli en yakın mahkemeye gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir. Adli yardım talebi reddedilirse, ödeme gücünde sonradan gerçekleşen ciddi bir azalmaya dayanılarak tekrar talepte bulunulabilir.

(3) Adli yardım, daha önce yapılan yargılama giderlerini kapsamaz.


279

Adli yardım kararının kaldırılması

MADDE 338- (1) Adli yardımdan yararlanan kişinin mali durumu hakkında kasten veya ağır kusuru sonucu yanlış bilgi verdiği ortaya çıkar veya sonradan mali durumunun yeteri derecede iyileştiği anlaşılırsa adli yardım kararı kaldırılır.

Adli yardımla ertelenen yargılama giderlerinin tahsili

MADDE 339- (1) Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması hâlinde, uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.

(2) (Ek : 11/4/2013-6459/ 24 md.) Adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.

Adli yardım kararıyla atanan avukatın ücretinin ödenmesi

MADDE 340- (1) Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir.

SEKİZİNCİ KISIM

Kanun Yolları

BİRİNCİ BÖLÜM

İstinaf

İstinaf yoluna başvurulabilen kararlar

MADDE 341- (1) İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir.

(2) Miktar veya değeri binbeşyüz Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir.

(3) Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda binbeşyüz Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir.


280

(4) Alacağın tamamının dava edilmiş olması durumunda, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü binbeşyüz Türk Lirasını geçmeyen taraf, istinaf yoluna başvuramaz.

(5) İlk derece mahkemelerinin diğer kanunlarda temyiz edilebileceği veya haklarında Yargıtaya başvurulabileceği belirtilmiş olup da bölge adliye mahkemelerinin görev alanına giren dava ve işlere ilişkin nihai kararlarına karşı, bölge adliye mahkemelerine başvurulabilir.

İstinaf dilekçesi

MADDE 342- (1) İstinaf yoluna başvurma, dilekçeyle yapılır ve dilekçeye, karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir.

(2) İstinaf dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:a) Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye

Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri.b) Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri.c) Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı.ç) Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih.d) Kararın özeti.e) Başvuru sebepleri ve gerekçesi.f) Talep sonucu. g) Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası.

(3) İstinaf dilekçesi, başvuranın kimliği ve imzasıyla, başvurulan kararı yeteri kadar belli edecek kayıtları taşıması durumunda diğer hususlar bulunmasa bile reddolunmayıp, 355 inci madde çerçevesinde gerekli inceleme yapılır.

İstinaf dilekçesinin verilmesi

MADDE 343- (1) İstinaf dilekçesi, kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine verilebilir. İstinaf dilekçesi hangi mahkemeye verilmişse, o mahkemece bölge adliye mahkemesi başvuru defterine kaydolunur ve başvurana ücretsiz bir alındı belgesi verilir.

(2) Kararı veren mahkemeden başka bir mahkemeye verilmiş olan istinaf dilekçesi, bu mahkemece yukarıdaki fıkraya göre işlem yapıldıktan sonra kararı veren mahkemeye örnekleriyle birlikte gönderilir. Bu durum derhâl mahkemesine bildirilir.

(3) İstinaf yoluna başvurma tarihi konusunda 118 inci madde hükmü uygulanır.


281

(4) Dosya, kararı veren mahkemece, istinaf dilekçesinde gösterilen daire ile bağlı kalınmaksızın, ilgili bölge adliye mahkemesine gönderilir.

Harç ve giderlerin yatırılması

MADDE 344- (1) İstinaf dilekçesi verilirken, istinaf kanun yoluna başvuru harcı ve tebliğ giderleri de dâhil olmak üzere tüm giderler ödenir. Bunların hiç ödenmediği veya eksik ödenmiş olduğu sonradan anlaşılırsa, kararı veren mahkeme tarafından verilecek bir haftalık kesin süre içinde tamamlanması, aksi hâlde başvurudan vazgeçmiş sayılacağı hususu başvurana yazılı olarak bildirilir. Verilen kesin süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurulması hâlinde, 346 ncı maddenin ikinci fıkrası hükmü kıyas yoluyla uygulanır.

Başvuru süresi

MADDE 345- (1) İstinaf yoluna başvuru süresi iki haftadır. Bu süre, ilamın usulen taraflardan her birine tebliğiyle işlemeye başlar. İstinaf yoluna başvuru süresine ilişkin özel kanun hükümleri saklıdır.

İstinaf dilekçesinin reddi

MADDE 346- (1) İstinaf dilekçesi, kanuni süre geçtikten sonra verilir veya kesin olan bir karara ilişkin olursa, kararı veren mahkeme istinaf dilekçesinin reddine karar verir ve 344 üncü maddeye göre yatırılan giderden karşılanmak suretiyle ret kararını kendiliğinden ilgiliye tebliğ eder.

(2) Bu ret kararına karşı tebliği tarihinden itibaren bir hafta içinde istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf yoluna başvurulduğu ve gerekli giderler de yatırıldığı takdirde dosya, kararı veren mahkemece yetkili bölge adliye mahkemesine gönderilir. Bölge adliye mahkemesi ilgili dairesi istinaf dilekçesinin reddine ilişkin kararı yerinde görmezse, ilk istinaf dilekçesine göre gerekli incelemeyi yapar.

İstinaf dilekçesine cevap

MADDE 347- (1) İstinaf dilekçesi, kararı veren mahkemece karşı tarafa tebliğ olunur.

(2) Karşı taraf, tebliğden itibaren iki hafta içinde cevap dilekçesini kararı veren mahkemeye veya bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir yer mahkemesine verebilir.


282

(3) Kararı veren mahkeme, dilekçeler verildikten veya bunun için belli süreler geçtikten sonra, dosyayı dizi listesine bağlı olarak ilgili bölge adliye mahkemesine gönderir.

Katılma yolu ile başvurma

MADDE 348- (1) İstinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf, başvurma hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile, vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurabilir. İstinaf yoluna asıl başvuran taraf, buna karşı iki hafta içinde cevap verebilir.

(2) İstinaf yoluna başvuran, bu talebinden feragat eder veya talebi bölge adliye mahkemesi tarafından esasa girilmeden reddedilirse, katılma yolu ile başvuranın talebi de reddedilir.

Başvurma hakkından feragat

MADDE 349- (1) Taraflar, ilamın kendilerine tebliğinden önce, istinaf yoluna başvurma hakkından feragat edemez.

(2) Başvuru yapıldıktan sonra feragat edilirse, dosya bölge adliye mahkemesine gönderilmez ve kararı veren mahkemece başvurunun reddine karar verilir. Dosya, bölge adliye mahkemesine gönderilmiş ve henüz karara bağlanmamış ise başvuru feragat nedeniyle reddolunur.

Başvurunun icraya etkisi

MADDE 350- (1) İstinaf yoluna başvurma, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.

(2) Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.

Kötüniyetle istinaf yoluna başvurma

MADDE 351- (1) İstinaf başvurusunun kötüniyetle yapıldığı anlaşılırsa, bölge adliye mahkemesince, 329 uncu madde hükümleri uygulanır.


283

Ön inceleme

MADDE 352- (1) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda; incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği, kararın kesin olduğu, başvurunun süresi içinde yapılmadığı, başvuru şartlarının yerine getirilmediği, başvuru sebeplerinin veya gerekçesinin hiç gösterilmediği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir. Eksiklik bulunmadığı anlaşılan dosya incelemeye alınır.

Duruşma yapılmadan verilecek kararlar

MADDE 353- (1) Ön inceleme sonunda dosyada eksiklik bulunmadığı anlaşılırsa;

a) Aşağıdaki durumlarda bölge adliye mahkemesi, esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği başka bir yer mahkemesine ya da görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar verir:

1) Davaya bakması yasak olan hâkimin karar vermiş olması.

2) İleri sürülen haklı ret talebine rağmen reddedilen hâkimin davaya bakmış olması.

3) Mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması veya mahkemenin görevli ya da yetkili olmamasına rağmen davaya bakmış bulunması veyahut mahkemenin bölge adliye mahkemesinin yargı çevresi dışında kalması.

4) Diğer dava şartlarına aykırılık bulunması.

5) Mahkemece usule aykırı olarak davanın veya karşı davanın açılmamış sayılmasına, davaların birleştirilmesine veya ayrılmasına, merci tayinine karar verilmiş olması.

6) Mahkemece, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delillerin hiçbiri toplanmadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması.

b) Aşağıdaki durumlarda davanın esasıyla ilgili olarak;

1) İncelenen mahkeme kararının usul veya esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığı takdirde başvurunun esastan reddine,


284

2) Yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı takdirde veya kararın gerekçesinde hata edilmiş ise düzelterek yeniden esas hakkında,

3) Yargılamada bulunan eksiklikler duruşma yapılmaksızın tamamlanacak nitelikte ise bunların tamamlanmasından sonra yeniden esas hakkında,

duruşma yapılmadan karar verilir.

İnceleme

MADDE 354- (1) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince inceleme, davanın özelliğine göre heyetçe veya görevlendirilecek bir üye tarafından yapılır.

(2) İnceleme sırasında gereken hâllerde başka bir bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi istinabe edilebilir.

İncelemenin kapsamı

MADDE 355- (1) İnceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak, bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir.

Duruşma yapılmasına karar verilmesi

MADDE 356- (1) 353 üncü maddede belirtilen hâller dışında inceleme, duruşmalı olarak yapılır. Bu durumda duruşma günü taraflara tebliğ edilir.

Yapılamayacak işlemler

MADDE 357- (1) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinde karşı dava açılamaz, davaya müdahale talebinde bulunulamaz, davanın ıslahı ve 166 ncı maddenin birinci fıkrası hükmü saklı kalmak üzere davaların birleştirilmesi istenemez, bölge adliye mahkemesince resen göz önünde tutulacaklar dışında, ilk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen iddia ve savunmalar dinlenemez, yeni delillere dayanılamaz.

(2) Bölge adliye mahkemeleri için yetki sözleşmesi yapılamaz.

(3) İlk derece mahkemesinde usulüne uygun olarak gösterildiği hâlde incelenmeden reddedilen veya mücbir bir sebeple gösterilmesine olanak bulunmayan deliller bölge adliye mahkemesince incelenebilir.


285

Duruşmaya gelinmemesi ve giderlerin ödenmemesi

MADDE 358- (1) Duruşmalı olarak incelenen işlerde taraflara çıkartılan davetiyelerde, duruşmada hazır bulunmadıkları takdirde tahkikatın yokluklarında yapılarak karar verileceği hususu ile başvuran tarafa çıkartılacak davetiyede, ayrıca, yapılacak tahkikatla ilgili olarak bölge adliye mahkemesince belirlenen gideri duruşma gününe kadar avans olarak yatırması gerektiği açıkça belirtilir.

(2) Başvuran, kabul edilebilir bir mazerete dayanarak duruşmaya gelemediğini bildirdiği takdirde, yeni bir duruşma günü tayin edilerek taraflara bildirilir.

(3) Başvuran mazeretsiz olarak duruşmalara katılmadığı veya tahkikatla ilgili giderler süresi içinde yatırılmadığı takdirde, dosyanın mevcut durumuna göre karar verilir. Şu kadar ki, öngörülen tahkikat yapılmaksızın karar verilmesine olanak bulunmayan hâllerde başvuru reddedilir.

Karar

MADDE 359- (1) Karar aşağıdaki hususları içerir:

a) Kararı veren bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi ile başkan, üyeler ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları, sicil numaraları.

b) Tarafların ve davaya ilk derece mahkemesinde müdahil olarak katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri.

c) Tarafların iddia ve savunmalarının özeti.

ç) İlk derece mahkemesi kararının özeti.

d) İleri sürülen istinaf sebepleri.

e) Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan veya olmayan hususlarla bunlara ilişkin delillerin tartışması, ret ve üstün tutma sebepleri, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebep.

f) Hüküm sonucu ile varsa kanun yolu ve süresi.

g) Kararın verildiği tarih, başkan ve üyeler ile zabıt kâtibinin imzaları.

ğ) Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi.

(2) Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir.


286

Uygulanacak diğer hükümler

MADDE 360- (1) Bu Bölümde aksine hüküm bulunmayan hâllerde, ilk derece mahkemesinde uygulanan yargılama usulü, bölge adliye mahkemesinde de uygulanır.

İKİNCİ BÖLÜM

Temyiz 13

Temyiz edilebilen kararlar

MADDE 361- (1) Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde temyiz yoluna başvurulabilir.

(2) Davada haklı çıkmış olan taraf da hukuki yararı bulunmak şartıyla temyiz yoluna başvurabilir.

Temyiz edilemeyen kararlar

MADDE 362- (1) Bölge adliye mahkemelerinin aşağıdaki kararları hakkında temyiz yoluna başvurulamaz:

a) Miktar veya değeri yirmibeşbin Türk Lirasını (bu tutar dâhil) geçmeyen davalara ilişkin kararlar.

b) 4 üncü maddede gösterilen davalar ile (23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan doğup taşınmazın aynına ilişkin olan davalar hariç) özel kanunlarda sulh hukuk mahkemesinin görevine girdiği belirtilen davalarla ilgili kararlar.

13 Bu bölümün uygulanması ile ilgili olarak GEÇİCİ MADDE 3 aşağıdadır:

GEÇİCİ MADDE 3 – (Ek: 31/3/2011-6217/30 md.)

(1) Bölge adliye mahkemelerinin, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesi uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilecek göreve başlama tarihine kadar, 1086 sayılı Kanunun temyize ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

(2) Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Kanunun 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454 üncü madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

(3) Bu Kanunda bölge adliye mahkemelerine görev verilen hallerde bu mahkemelerin göreve başlama tarihine kadar 1086 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.


287

c) Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilen kararlar ile merci tayinine ilişkin kararlar.

ç) Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlar.

d) Soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarla ilgili kararlar.

e) Yargı çevresi içindeki ilk derece mahkemeleri hâkimlerinin davayı görmeye hukuki veya fiilî engellerinin çıkması hâlinde, davanın o yargı çevresi içindeki başka bir mahkemeye nakline ilişkin kararlar.

f) Geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararlar.

(2) Birinci fıkranın (a) bendindeki kararlarda alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda, yirmibeşbin Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. Alacağın tamamının dava edilmiş olması hâlinde, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü yirmibeşbin Türk Lirasını geçmeyen tarafın temyiz hakkı yoktur. Ancak, karşı taraf temyiz yoluna başvurduğu takdirde, diğer taraf da düzenleyeceği cevap dilekçesiyle kararı temyiz edebilir.

Kanun yararına temyiz

MADDE 363- (1) İlk derece mahkemelerinin ve bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin kesin olarak verdikleri kararlarla, istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlara karşı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğu ileri sürülerek Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur.

(2) Temyiz talebi Yargıtayca yerinde görüldüğü takdirde, karar kanun yararına bozulur. Bu bozma, kararın hukuki sonuçlarını ortadan kaldırmaz.

(3) Bozma kararının bir örneği Adalet Bakanlığına gönderilir ve Bakanlıkça Resmî Gazetede yayımlanır.

Temyiz dilekçesi

MADDE 364- (1) Temyiz, dilekçe ile yapılır ve dilekçeye, karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir.

(2) Temyiz dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:


288

a) Temyiz eden ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri.

b) Bunların varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri.

c) Temyiz edilen kararın hangi bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinden verilmiş olduğu, tarihi ve sayısı.

ç) Yargıtayın bozma kararı üzerine, bozmaya uygun olarak ilk derece mahkemesince verilen yeni kararın veya direnme kararına karşı temyizde direnme kararının, hangi mahkemeye ait olduğu, tarihi ve sayısı.

d) İlamın temyiz edene tebliğ edildiği tarih.

e) Kararın özeti.

f) Temyiz sebepleri ve gerekçesi.

g) Duruşma istenmesi hâlinde bu istek.

ğ) Temyiz edenin veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası.

(3) Temyiz dilekçesinin, temyiz edenin kimliği ve imzasıyla temyiz olunan kararı yeteri kadar belli edecek kayıtları taşıması hâlinde, diğer şartlar bulunmasa bile reddolunmayıp temyiz incelemesi yapılır.

Temyiz dilekçesinin verilmesi

MADDE 365- (1) Temyiz dilekçesi, kararı veren bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine veya Yargıtayın bozması üzerine hüküm veren ilk derece mahkemesine yahut temyiz edenin bulunduğu yer bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine veya ilk derece mahkemesine verilebilir.

(2) Temyiz dilekçesi, kararı veren mahkemeden başka bir mahkemeye verilmişse temyiz defterine kaydolunur ve durum derhâl kararı temyiz edilen mahkemeye bildirilir.

(3) Temyiz edene ücretsiz bir alındı belgesi verilir.

Kıyas yoluyla uygulanacak hükümler

MADDE 366- (1) Bu Kanunun istinaf yolu ile ilgili 343 ilâ 349 ve 352 nci maddeleri hükümleri, temyizde de kıyas yoluyla uygulanır.


289

Temyizin icraya etkisi

MADDE 367- (1) Temyiz, kararın icrasını durdurmaz. İcra ve İflas Kanununun icranın geri bırakılmasıyla ilgili 36 ncı maddesi hükmü saklıdır. Nafaka kararlarında icranın geri bırakılmasına karar verilemez.

(2) Kişiler hukuku, aile hukuku ve taşınmaz mal ile ilgili ayni haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez.

Kötüniyetle temyiz

MADDE 368- (1) Temyiz talebinin kötüniyetle yapıldığı anlaşılırsa Yargıtayca 329 uncu madde hükümleri uygulanır.

Temyiz incelemesi ve duruşma

MADDE 369- (1) Yargıtay, tarafların ileri sürdükleri temyiz sebepleriyle bağlı olmayıp, kanunun açık hükmüne aykırı gördüğü diğer hususları da inceleyebilir.

(2) Yargıtay temyiz incelemesini dosya üzerinde yapar. Ancak, tüzel kişiliğin feshine veya genel kurul kararlarının iptaline, evlenmenin butlanına veya iptaline, boşanma veya ayrılığa, velayete, soybağına ve kısıtlamaya ilişkin davalarla miktar veya değeri altmışbin Türk Lirasını aşan alacak ve ayın davalarında taraflardan biri temyiz veya cevap dilekçesinde duruşma yapılmasını talep etmiş ise Yargıtayca bir gün belli edilerek taraflara usulen davetiye gönderilir. Tebliğ tarihi ile duruşma günü arasında en az iki hafta bulunması gerekir; taraflar gelmişlerse bu süreye bakılmaz. Tebligat gideri verilmemişse duruşma talebi dikkate alınmaz. Duruşma giderinin eksik ödenmiş olduğu anlaşılırsa, dairenin başkanı tarafından verilecek bir haftalık kesin süre içinde tamamlanması, aksi hâlde duruşma talebinden vazgeçilmiş sayılacağı, duruşma isteyene yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içinde giderler tamamlanmadığı takdirde, Yargıtay incelemesini dosya üzerinde yapar.14

(3) Altmışbin Türk Liralık duruşma sınırının belirlenmesinde 362 nci maddenin ikinci fıkrası kıyas yoluyla uygulanır.(1)

(4) Yargıtay, ikinci fıkra hükmü ile bağlı olmaksızın, bilgi almak üzere resen de duruşma yapılmasına karar verebilir.

14 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle, bu fıkralarda yer alan “yirmibin” ibareleri “altmışbin” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.


290

(5) Duruşma günü belli edilen hâllerde Yargıtay, tarafları veya gelen tarafı dinledikten sonra, taraflardan hiçbiri gelmemiş ise dosya üzerinde inceleme yaparak kararını verir.

(6) Duruşma günü kararı verilemeyen işlerin en geç bir ay içinde karara bağlanması zorunludur.

(7) Kanunda ivedi olduğu bildirilen dava ve işlere ait temyiz incelemesi öncelikle yapılır.

Onama kararları

MADDE 370- (1) Yargıtay, onama kararında, onadığı kararın hukuk kurallarına uygunluk gerekçesini göstermek zorundadır.

(2) (Değişik: 31/3/2011-6217/29 md.) Temyiz olunan kararın, esas yönünden kanuna uygun olup da kanunun olaya uygulanmasında hata edilmiş olmasından dolayı bozulması gerektiği ve kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı takdirde Yargıtay, kararı düzelterek onayabilir. Esas yönünden kanuna uygun olmayan kararlar ile hâkimin takdir yetkisi kapsamında karara bağladığı edalar hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz.

(3) Tarafların kimliklerine ait yanlışlıklarla, yazı, hesap veya diğer açık ifade yanlışlıkları hakkında da bu hüküm uygulanır.

(4) Karar, usule ve kanuna uygun olup da gösterilen gerekçe doğru bulunmazsa, gerekçe değiştirilerek ve düzeltilerek onanır.

Bozma sebepleri

MADDE 371- (1) Yargıtay, aşağıda belirtilen sebeplerden dolayı gerekçe göstererek temyiz olunan kararı kısmen veya tamamen bozar:

a) Hukukun veya taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanmış olması.

b) Dava şartlarına aykırılık bulunması.

c) Taraflardan birinin davasını ispat için dayandığı delillerin kanuni bir sebep olmaksızın kabul edilmemesi.

ç) Karara etki eden yargılama hatası veya eksiklikleri bulunması.


291

Yargıtay kararlarının tebliği

MADDE 372- (1) Yargıtayın bozma kararları ile onama kararları mahkeme yazı işleri müdürü tarafından derhâl taraflara tebliğ edilir.

(2) Tebliğ giderleri, temyiz dilekçesiyle birlikte, temyiz talebinde bulunandan peşin olarak alınır. Bu giderlerin ödenmemesi hâlinde 344 üncü madde hükmü uygulanır.

Bozmaya uyma veya direnme15

MADDE 373- (1) Yargıtay ilgili dairesinin tamamen veya kısmen bozma kararı, başvurunun bölge adliye mahkemesi tarafından esastan reddi kararına ilişkin ise bölge adliye mahkemesi kararı kaldırılarak dosya, kararı veren ilk derece mahkemesine veya uygun görülecek diğer bir ilk derece mahkemesine, kararın bir örneği de bölge adliye mahkemesine gönderilir.

(2) Bölge adliye mahkemesinin düzelterek veya yeniden esas hakkında verdiği karar Yargıtayca tamamen veya kısmen bozulduğu takdirde dosya, kararı veren bölge adliye mahkemesi veya uygun görülen diğer bir bölge adliye mahkemesine gönderilir.

(3) Bölge adliye mahkemesi, 344 üncü madde uyarınca peşin alınmış olan gideri kullanmak suretiyle, kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra Yargıtayın bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar verir.

(4) Yargıtayın bozma kararı üzerine ilk derece mahkemesince bozmaya uygun olarak karar verildiği takdirde, bu karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir.

(5) İlk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi kararında direnirse, bu kararın temyiz edilmesi durumunda inceleme, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yapılır.

(6) (Ek: 17/4/2013-6460/1 md.) Davanın esastan reddi veya kabulünü içeren bozmaya uyularak tesis olunan kararın önceki bozmayı ortadan kaldıracak şekilde yeniden bozulması üzerine alt mahkemece verilen kararın temyiz incelemesi, her hâlde Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yapılır.

(7) Hukuk Genel Kurulunun verdiği karara uymak zorunludur.

15 17/4/2013 tarihli ve 6460 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu maddenin beşinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.


292

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yargılamanın İadesi

Konu

MADDE 374- (1) Yargılamanın iadesi, kesin olarak verilen veya kesinleşmiş olan hükümlere karşı istenebilir.

Yargılamanın iadesi sebepleri

MADDE 375- (1) Aşağıdaki sebeplere dayanılarak yargılamanın iadesi talep edilebilir:

a) Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması.

b) Davaya bakması yasak olan yahut hakkındaki ret talebi, merciince kesin olarak kabul edilen hâkimin karar vermiş veya karara katılmış bulunması.

c) Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması.

ç) Yargılama sırasında, aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması.

d) Karara esas alınan senedin sahteliğine karar verilmiş veya senedin sahte olduğunun mahkeme veya resmî makam önünde ikrar edilmiş olması.

e) İfadesi karara esas alınan tanığın, karardan sonra yalan tanıklık yaptığının sabit olması.

f) Bilirkişi veya tercümanın, hükme esas alınan husus hakkında kasten gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun sabit olması.

g) Lehine karar verilen tarafın, karara esas alınan yemini yalan yere ettiğinin, ikrar veya yazılı delille sabit olması.

ğ) Karara esas alınan bir hükmün, kesinleşmiş başka bir hükümle ortadan kalkmış olması.

h) Lehine karar verilen tarafın, karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması.

ı) Bir dava sonunda verilen hükmün kesinleşmesinden sonra tarafları, konusu ve sebebi aynı olan ikinci davada, öncekine aykırı bir hüküm verilmiş ve bu hükmün de kesinleşmiş olması.

i) Kararın, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması.


293

(2) Birinci fıkranın (e), (f) ve (g) bentlerindeki hâllerde yargılamanın iadesinin istenebilmesi, bu sebeplerin kesinleşmiş bir ceza mahkûmiyet kararı ile belirlenmiş olması şartına bağlıdır. Delil yokluğundan başka bir sebeple ceza kovuşturmasına başlanamamış veya mahkûmiyet kararı verilememiş ise ceza mahkemesi kararı aranmaz. Bu takdirde dayanılan yargılamanın iadesi sebebinin, yargılamanın iadesi davasında öncelikle ispat edilmesi gerekir.

Üçüncü kişilerin hükmün iptalini talep etmesi

MADDE 376- (1) Davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçenler, borçluları veya yerine geçmiş oldukları kimselerin aralarında anlaşarak, kendilerine karşı hile yapmaları nedeniyle hükmün iptalini isteyebilirler.

Süre

MADDE 377- (1) Yargılamanın iadesi süresi;

a) Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olduğunun öğrenildiği,

b) 375 inci maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde öngörülen hâllerde, kararın davalıya veya gerçek vekil veya temsilciye tebliğ edildiği; alacaklı veya davalı yerine geçenlerin karardan usulen haberdar olduğu,

c) Yeni belgenin elde edildiği veya hilenin farkına varıldığı,

ç) 375 inci maddenin birinci fıkrasının (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki hâllerde, ceza mahkûmiyetine ilişkin hükmün kesinleştiği veya ceza kovuşturmasına başlanamadığı yahut soruşturmanın sonuçsuz kaldığı,

d) Karara esas alınan ilamın bozularak kesin hüküm şeklinde tamamen ortadan kalkmasından haberdar olunduğu,

e) 375 inci maddenin birinci fıkrasının (i) bendinde yazılı sebepten dolayı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararının tebliğ edildiği,

tarihten itibaren üç ay ve her hâlde iade talebine konu olan hükmün kesinleşmesinden itibaren on yıldır.

(2) 375 inci maddenin birinci fıkrasının (ı) bendinde yazılan sebepten dolayı yargılamanın yenilenmesi süresi ilama ilişkin zamanaşımı süresi kadardır.


294

İnceleyecek mahkeme ve teminat

MADDE 378- (1) Yargılamanın iadesi talebini içeren dilekçe, kararı veren mahkemece incelenir.

(2) Mahkeme, dayanılan sebebin niteliğine göre yargılamanın iadesi talebinde bulunandan karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılayacak uygun bir miktar teminat göstermesini isteyebilir.

Talebin ön incelemesi

MADDE 379- (1) Yargılamanın iadesi talebi üzerine mahkeme, tarafları davet edip dinledikten sonra;

a) Talebin kanuni süre içinde yapılmış olup olmadığını,

b) Yargılamanın iadesi yoluyla kaldırılması istenen hükmün kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığını,

c) İleri sürülen yargılamanın iadesi sebebinin kanunda yazılı sebeplerden olup olmadığını,

kendiliğinden inceler.

(2) Bu koşullardan biri eksik ise hâkim davayı esasa girmeden reddeder.

Yeniden yargılama veya hükmün iptali

MADDE 380- (1) İnceleme sonunda, dayanılan yargılamanın iadesi sebebi sabit görülürse, yeniden yargılama yapılarak ortaya çıkacak duruma göre verilmiş olan karar onanır veya kısmen yahut tamamen değiştirilir. Ancak, davacının açık veya zımni muvafakati olmaksızın vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması yahut 375 inci maddenin birinci fıkrasının (ı) bendine dayalı olarak yargılamanın iadesi dilekçesi kabul olunursa, başka bir inceleme yapılmaksızın hüküm iptal edilir.

(2) Bu husus, iade yoluyla incelenmesi istenen hükmün bütün nüshalarında gösterilir.

İcranın durdurulması

MADDE 381- (1) Yargılamanın iadesi davası, hükmün icrasını durdurmaz. Ancak dava veya hükmün niteliğine ve diğer hâllere göre talep üzerine icranın


295

durdurulmasına ihtiyaç duyulursa, yargılamanın iadesi talebinde bulunan kimseden teminat alınmak şartıyla iade talebini inceleyen mahkemece icranın durdurulması kararı verilebilir. Yargılamanın iadesi sebebi bir mahkeme kararına dayanıyorsa bu takdirde teminat istenmez.

DOKUZUNCU KISIM

Çekişmesiz Yargı

Çekişmesiz yargı işleri

MADDE 382- (1) Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, aşağıdaki üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır:

a) İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan hâller.

b) İlgililerin, ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı hâller.

c) Hâkimin resen harekete geçtiği hâller.

(2) Aşağıdaki işler çekişmesiz yargı işlerinden sayılır:

a) Kişiler hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Ergin kılınma.

2) Ad ve soyadın değiştirilmesi.

3) Ölüm karinesi sebebiyle (ilgili yerin mülkî amirinin emriyle) nüfus kütüğüne ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun tespiti.

4) Gaiplik kararı.

5) Kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi.

b) Aile hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme.

2) Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi.

3) Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz.

4) Yeniden evlenmede bekleme süresinin hâkim tarafından kaldırılması.

5) Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi.

6) Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması.

7) Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hâllerde hâkimin müdahalesinin istenmesi.

8) Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle


296

mal ayrılığına dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması hâlinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi.

9) Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali hâlinde, aile konutu ve ev eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi.

10) Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı tanınması.

11) Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi.

12) Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf etme izninin verilmesi.

13) Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve kaldırılan velayetin geri verilmesi.

14) Hâkimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının yönetiminin kayyıma devri.

15) Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hâkime çocuğun malları hakkında defter sunması.

16) Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması hâlinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması.

17) 14/1/1998 tarihli ve 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanuna göre aile mahkemesi hâkimi tarafından karar verilecek tedbirler.

18) Çocuk hâkimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması.

19) Vesayet işleri.

c) Miras hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Sulh hâkimi tarafından resmî vasiyetname düzenlenmesi; el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hâkimi tarafından saklanması; sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya asliye mahkemesine tevdiî.

2) Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi.

3) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin verilmesi.

4) Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi.


297

5) Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem alınması.

6) Mirasçılık belgesi verilmesi.

7) Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi beyanının tespiti ve tescili; mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen mirasçılara bildirilmesi; mirasın reddi süresinin uzatılması.

8) Terekenin resmî defterinin tutulması.

9) Sulh hâkiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya satılmasına karar vermesi.

ç) Eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması.

2) Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini.

d) Borçlar hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye teslimi.

2) Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi.

3) Tevdi mahalli belirlenmesi veya tevdi edilemeyecek eşyanın satılması.

4) Alacaklısı ihtilaflı olan borcun mahkemeye tevdiî.

5) Ayıplı hayvanın bilirkişi tarafından muayenesi.

6) Mesafeli satımlarda ayıbın tespiti veya ayıplı malın satılmasına izin verilmesi.

7) İşçiye kârdan hisse verilmesini öngören iş sözleşmesinde, mahkemenin işverenin hesaplarını inceleyecek bir kişi tayin etmesi.

8) Eser sözleşmesinde eserin ayıplı olup olmadığının bilirkişiye tespit ettirilmesi.

9) Satılmak için komisyoncuya gönderilen eşyanın hasarının tespiti.

10) Komisyoncu elindeki malın açık artırma ile satışına izin verilmesi.

e) Ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Ticari defterlerin zıyaı hâlinde belge verilmesi.

2) Acentenin müvekkili hesabına teslim aldığı malın Borçlar Kanununa göre satılması.

3) Kollektif şirketin tasfiyesinde tasfiye memuru tayini.

4) Komanditer ortağın talebiyle şirket hesaplarını incelemek için eksper tayini.


298

5) Anonim şirkette ayni sermaye konulması, tescilden itibaren iki yıl içinde sermayenin onda birini aşan tutarda işletme devralınması ve sermaye azaltılmasında bilirkişi raporu alınması ve mahkemenin izni.

6) Kıymetli evrakın iptali.

7) Eşya taşımada eşyanın hasar ve eksiğinin tespit edilmesi; teslim edilememesi hâlinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre satılmasına karar verilmesi; gönderilen eşyanın mahkeme marifetiyle muayenesi.

8) Gemi ipoteğinde, malikin bulunamadığı hâllerde kayyım tayini.

9) Deniz raporu tanzimi.

10) Kırkambar sözleşmesinde geminin hareket gününün mahkeme tarafından tayini.

11) Navlun sözleşmesinde, boşaltma limanında malların hâl ve vaziyetinin, ölçü, sayı ve tartısının ekspere tespit ettirilmesi.

12) Müşterek avaryalarda dispeççi tayini ve dispecin mahkemece tasdiki.

13) Denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda zararın ve kapsamının belirlenmesi için bilirkişi tayini.

14) Kooperatiflerde ayni sermayeye değer biçilmesi için bilirkişi tayini.

f) İcra ve iflas hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:

1) İpotekli alacakta alacaklının gaipliği veya alacağı almaktan kaçınması hâlinde, borç tutarının icra dairesine tevdi edilmesi üzerine icra mahkemesi tarafından ipoteğin fekkine karar verilmesi.

2) Doğrudan doğruya iflas.

3) İflasın kaldırılması.

4) İflasın kapanmasına karar verilmesi.

5) Reddolunmuş mirasın tasfiyesinin, mirasçılardan birinin mirası kabul talebi üzerine mahkeme tarafından durdurulması.

6) Konkordato mühleti verilmesi ve komiserin atanması.

7) Konkordatonun tasdiki.

8) Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında projenin ilanı ve ara dönem denetçisinin atanması.

9) Fevkalade hâllerde, kusuru olmaksızın borçlarını yerine getiremeyen borçluya mühlet verilmesi.

g) Çeşitli kanunlardaki çekişmesiz yargı işleri:

1) Nüfus kütüklerinin sayfa birleşim yerlerinin asliye hukuk mahkemesince mühürlenmesi.


299

2) Noterlerin göreve başlarken mahkemede yemin ettirilmeleri.

3) Noter evrak ve defterlerinden alınarak başka yere gönderilecek örneklerin mahkeme tarafından tasdiki.

4) Kamu görevlilerinin mahkeme huzurunda kanunen yemin etme zorunluluğunun öngörüldüğü diğer durumlar.

Görevli mahkeme

MADDE 383- (1) Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesidir.

Çekişmesiz yargı işlerinde yetki

MADDE 384- (1) Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesi yetkilidir.

Yargılama usulü

MADDE 385- (1) Çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır.

(2) Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça resen araştırma ilkesi geçerlidir.

(3) Mahkemeler dışındaki resmî makamlara bırakılan çekişmesiz yargı işlerinde uygulanacak usul, ilgili özel kanunlarında belirtilen hükümlere tabidir.

Mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı düzenlenmesi usulü

MADDE 386- (1) Mühürleme, deftere geçirme ve yemin tutanağı gibi işlerin düzenlenmesi usulü, bu Kanun gereğince, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.

Kararlara karşı başvuru yolları

MADDE 387- (1) Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlara karşı hukuki yararı bulunan ilgililer, özel kanuni düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, kararın öğrenilmesinden itibaren iki hafta içinde, bu Kanun hükümleri dairesinde istinaf yoluna başvurabilirler.


300

Kararların niteliği

MADDE 388- (1) Kanunda aksine hüküm bulunmayan hâllerde, çekişmesiz yargı kararları maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.

ONUNCU KISIM

Geçici Hukuki Korumalar

BİRİNCİ BÖLÜM

İhtiyati Tedbir

İhtiyati tedbirin şartları

MADDE 389- (1) Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir.

(2) Birinci fıkra hükmü niteliğine uygun düştüğü ölçüde çekişmesiz yargı işlerinde de uygulanır.

İhtiyati tedbir talebi

MADDE 390- (1) İhtiyati tedbir, dava açılmadan önce, esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden; dava açıldıktan sonra ise ancak asıl davanın görüldüğü mahkemeden talep edilir.

(2) Talep edenin haklarının derhâl korunmasında zorunluluk bulunan hâllerde, hâkim karşı tarafı dinlemeden de tedbire karar verebilir.

(3) Tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır.

İhtiyati tedbir kararı

MADDE 391- (1) Mahkeme, tedbire konu olan mal veya hakkın muhafaza altına alınması veya bir yediemine tevdii ya da bir şeyin yapılması veya yapılmaması gibi, sakıncayı ortadan kaldıracak veya zararı engelleyecek her türlü tedbire karar verebilir.


301

(2) İhtiyati tedbir kararında;

a) İhtiyati tedbir talep edenin, varsa kanuni temsilcisi ve vekilinin ve karşı tarafın adı, soyadı ve yerleşim yeri ile talep edenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

b) Tedbirin, açık ve somut olarak hangi sebebe ve delillere dayandığı,

c) Tereddüde yer vermeyecek şekilde, neyin üzerinde ve ne tür bir tedbire karar verildiği,

ç) Talepte bulunanın, ne tutarda ve ne türde bir teminat göstereceği,

yazılır.

(3) İhtiyati tedbir talebinin reddi hâlinde, kanun yoluna başvurulabilir. Bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.

İhtiyati tedbirde teminat gösterilmesi

MADDE 392- (1) İhtiyati tedbir talep eden, haksız çıktığı takdirde karşı tarafın ve üçüncü kişilerin bu yüzden uğrayacakları muhtemel zararlara karşılık teminat göstermek zorundadır. Talep, resmî belgeye, başkaca kesin bir delile dayanıyor yahut durum ve koşullar gerektiriyorsa, mahkeme gerekçesini açıkça belirtmek şartıyla teminat alınmamasına da karar verebilir. Adli yardımdan yararlanan kimsenin teminat göstermesi gerekmez.

(2) Asıl davaya ilişkin hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren bir ay içinde tazminat davasının açılmaması üzerine teminat iade edilir.

İhtiyati tedbir kararının uygulanması

MADDE 393- (1) İhtiyati tedbir kararının uygulanması, verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talep edilmek zorundadır. Aksi hâlde, kanuni süre içinde dava açılmış olsa dahi, tedbir kararı kendiliğinden kalkar.

(2) Tedbir kararının uygulanması, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu mal ya da hakkın bulunduğu yer icra dairesinden talep edilir. Mahkeme, kararında belirtmek suretiyle, tedbirin uygulanmasında, yazı işleri müdürünü de görevlendirebilir.

(3) İhtiyati tedbir kararının uygulanması için, gerekirse zor kullanılabilir. Zor kullanmak hususunda, bütün kolluk kuvvetleri ve köylerde muhtarlar,


302

uygulamayı gerçekleştirecek memurun yazılı başvurusu üzerine, kendisine yardım etmek ve emirlerine uymakla yükümlüdürler.

(4) İhtiyati tedbiri uygulayan memur, bir tutanak düzenler. Bu tutanakta, tedbir konusu ve bulunduğu yer gösterilir; tedbir konusu ile ilgili her türlü iddia bu tutanağa geçirilir. Tedbiri uygulayan memur, bu tutanağın bir örneğini tedbir sırasında hazır bulunmayan taraflara ve duruma göre üçüncü kişiye tebliğ eder.

(5) İhtiyati tedbir kararları hakkında kanun yoluna başvurulması hâlinde, tedbire ilişkin dosya ve delillerin sadece örnekleri ilgili mahkemeye gönderilir.

İhtiyati tedbir kararına karşı itiraz

MADDE 394- (1) Karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararlarına itiraz edilebilir. Aksine karar verilmedikçe, itiraz icrayı durdurmaz.

(2) İhtiyati tedbirin uygulanması sırasında karşı taraf hazır bulunuyorsa, tedbirin uygulanmasından itibaren; hazır bulunmuyorsa tedbirin uygulanmasına ilişkin tutanağın tebliğinden itibaren bir hafta içinde, ihtiyati tedbirin şartlarına, mahkemenin yetkisine ve teminata ilişkin olarak, kararı veren mahkemeye itiraz edebilir.

(3) İhtiyati tedbir kararının uygulanması sebebiyle menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler de ihtiyati tedbiri öğrenmelerinden itibaren bir hafta içinde ihtiyati tedbirin şartlarına ve teminata itiraz edebilirler.

(4) İtiraz dilekçeyle yapılır. İtiraz eden, itiraz sebeplerini açıkça göstermek ve itirazının dayanağı olan tüm delilleri dilekçesine eklemek zorundadır. Mahkeme, ilgilileri dinlemek üzere davet eder; gelmedikleri takdirde dosya üzerinden inceleme yaparak kararını verir. İtiraz üzerine mahkeme, tedbir kararını değiştirebilir veya kaldırabilir.

(5) İtiraz hakkında verilen karara karşı, kanun yoluna başvurulabilir. Bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kanun yoluna başvurulmuş olması, tedbirin uygulanmasını durdurmaz.

Teminat karşılığı tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılması

MADDE 395- (1) Aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen veya hakkında bu tedbir kararı uygulanan kişi, mahkemece kabul edilecek teminatı gösterirse, mahkeme, duruma göre tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verebilir.


303

(2) Teminatın tutarı, tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılmasına göre; türü ise 87 nci maddeye göre tayin edilir.

(3) İtiraza ilişkin 394 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrası, kıyas yoluyla uygulanır.

Durum ve koşulların değişmesi sebebiyle tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılması

MADDE 396- (1) Durum ve koşulların değiştiği sabit olursa, talep üzerine ihtiyati tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına teminat aranmaksızın karar verilebilir.

(2) İtiraza ilişkin 394 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrası, kıyas yoluyla uygulanır.

İhtiyati tedbiri tamamlayan işlemler

MADDE 397- (1) İhtiyati tedbir kararı dava açılmasından önce verilmişse, tedbir talep eden, bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten itibaren iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açmak ve dava açtığına ilişkin evrakı, kararı uygulayan memura ibrazla dosyaya koydurtmak ve karşılığında bir belge almak zorundadır. Aksi hâlde tedbir kendiliğinden kalkar.

(2) İhtiyati tedbir kararının etkisi, aksi belirtilmediği takdirde, nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder.

(3) Tedbir kalkmış veya kaldırılmış ise bu husus ilgili yerlere bildirilir.

(4) İhtiyati tedbir dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır.

Tedbire muhalefetin cezası

MADDE 398- (1) İhtiyati tedbir kararının uygulanmasına ilişkin emre uymayan veya tedbir kararına aykırı davranan kimse, bir aydan altı aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır. Görevli ve yetkili mahkeme, esas hakkındaki dava henüz açılmamışsa, ihtiyati tedbir kararı veren mahkeme; esas hakkındaki dava açılmışsa, bu davanın görüldüğü mahkemedir.


304

Tazminat

MADDE 399- (1) Lehine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf, ihtiyati tedbir talebinde bulunduğu anda haksız olduğu anlaşılır yahut tedbir kararı kendiliğinden kalkar ya da itiraz üzerine kaldırılır ise haksız ihtiyati tedbir nedeniyle uğranılan zararı tazminle yükümlüdür.

(2) Haksız ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası, esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılır.

(3) Tazminat davası açma hakkı, hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren, bir yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

İKİNCİ BÖLÜM

Delil Tespiti ve Diğer Geçici Hukuki Korumalar

Delil tespitinin istenebileceği hâller

MADDE 400- (1) Taraflardan her biri, görülmekte olan bir davada henüz inceleme sırası gelmemiş yahut ileride açacağı davada ileri süreceği bir vakıanın tespiti amacıyla keşif yapılması, bilirkişi incelemesi yaptırılması ya da tanık ifadelerinin alınması gibi işlemlerin yapılmasını talep edebilir.

(2) Delil tespiti istenebilmesi için hukuki yararın varlığı gerekir. Kanunda açıkça öngörülen hâller dışında, delilin hemen tespit edilmemesi hâlinde kaybolacağı yahut ileri sürülmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal dâhilinde bulunuyorsa hukuki yarar var sayılır.

Görev ve yetki

MADDE 401- (1) Henüz dava açılmamış olan hâllerde delil tespiti, esas hakkındaki davaya bakacak olan mahkemeden veya üzerinde keşif yahut bilirkişi incelemesi yapılacak olan şeyin bulunduğu veya tanık olarak dinlenilecek kişinin oturduğu yer sulh mahkemesinden istenir.

(2) Noterlerin, 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca yapacağı vakıa tespitine ilişkin hükümler saklıdır.

(3) Esas hakkında açılan davada, delil tespiti yapan mahkemenin yetkisiz ve görevsiz olduğu ileri sürülemez.

(4) Dava açıldıktan sonra yapılan her türlü delil tespiti talebi hakkında sadece davanın görülmekte olduğu mahkeme yetkili ve görevlidir.


305

Delil tespiti talebi ve karar

MADDE 402- (1) Delil tespiti talebi dilekçeyle yapılır. Dilekçede tespiti istenen vakıa, tanıklara veya bilirkişilere sorulması istenen sorular, delillerin kaybolacağı veya gösterilmesinde zorlukla karşılaşılacağı kuşkusunu uyandıran sebepler ile aleyhine delil tespiti istenen kişinin ad, soyad ve adresi yer alır. Tespit talebinde bulunan, durum ve koşulların imkân vermemesi nedeniyle, aleyhine tespit yapılacak kişiyi gösteremiyorsa talebi geçerli sayılır.

(2) Mahkeme tarafından belirlenen tespit giderleri avans olarak ödenmedikçe sonraki işlemler yapılmaz.

(3) Tespit talebi mahkemece haklı bulunursa karar, dilekçeyle birlikte karşı tarafa tebliğ edilir. Kararda ayrıca, delil tespitinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, tespitin icrası esnasında karşı tarafın da hazır bulunabileceği, varsa itiraz ve ilave soruların bir hafta içinde bildirilmesi gerektiği belirtilir.

Acele hâllerde tespit

MADDE 403- (1) Talep sahibinin haklarının korunması bakımından zorunluluk bulunan hâllerde, karşı tarafa tebligat yapılmaksızın da delil tespiti yapılabilir. Tespitin yapılmasından sonra, tespit dilekçesi, tespit kararı, tespit tutanağı ve varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkemece kendiliğinden diğer tarafa tebliğ olunur. Karşı taraf tebliğden itibaren bir hafta içinde delil tespiti kararına itiraz edebilir.

Delil tespiti kararında uygulanacak hükümler

MADDE 404- (1) Tespiti istenen vakıanın hangi delille tespit edileceğine karar verilmişse, bu kararın yerine getirilmesinde o delilin toplanmasına ilişkin hükümler uygulanır.

Tutanak ve diğer belgeler

MADDE 405- (1) Delil tespiti dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır ve onunla birleştirilir. Asıl davanın taraflarından her biri, iddia veya savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir.

Diğer geçici hukuki korumalar

MADDE 406- (1) Mahkemece, gerekli hâllerde, mal veya haklarla ilgili defter tutulmasına ya da mühürleme işleminin yapılmasına karar verilebilir.


306

(2) İhtiyati haciz, muhafaza tedbirleri ve geçici düzenleme niteliğindeki kararlar gibi geçici hukuki korumalara ilişkin diğer kanunlarda yer alan özel hükümler saklıdır.

ONBİRİNCİ KISIM

Tahkim

Uygulanma alanı

MADDE 407- (1) Bu Kısımda yer alan hükümler, 21/6/2001 tarihli ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununun tanımladığı anlamda yabancılık unsuru içermeyen ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanır.

Tahkime elverişlilik

MADDE 408- (1) Taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki tarafın iradelerine tabi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir.

İtiraz hakkından feragat

MADDE 409- (1) Tarafların aksini kararlaştırabilecekleri bir hükme veya tahkim sözleşmesine uyulmaz ise ilgili taraf bu aykırılığa itiraz edebilir. İlgili taraf, aykırılığı öğrendiği tarihten itibaren iki hafta veya hakemlerin bu konuda kararlaştırdıkları süre içinde itiraz etmeden tahkime devam ederse, itiraz hakkından feragat etmiş sayılır.

Tahkimde görevli ve yetkili mahkeme

MADDE 410- (1) Tahkim yargılamasında, mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde görevli ve yetkili mahkeme tahkim yeri bölge adliye mahkemesidir. Tahkim yeri belirlenmemiş ise görevli ve yetkili mahkeme, davalının Türkiye’deki yerleşim yeri, oturduğu yer veya işyeri bölge adliye mahkemesidir.

Mahkemenin yardımı

MADDE 411- (1) Tahkim yargılamasına mahkemelerin yardımı, bu Kısımda açıkça izin verilmiş olan hâllerde mümkündür.


307

Tahkim sözleşmesinin tanımı ve şekli

MADDE 412- (1) Tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.

(2) Tahkim sözleşmesi, taraflar arasındaki sözleşmenin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabilir.

(3) Tahkim sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Yazılı şekil şartının yerine getirilmiş sayılması için, tahkim sözleşmesinin taraflarca imzalanmış yazılı bir belgeye veya taraflar arasında teati edilen mektup, telgraf, teleks, faks gibi bir iletişim aracına veya elektronik ortama geçirilmiş olması ya da dava dilekçesinde yazılı bir tahkim sözleşmesinin varlığının iddia edilmesine davalının verdiği cevap dilekçesinde itiraz edilmemiş olması yeterlidir. Asıl sözleşmenin bir parçası hâline getirilmek amacıyla tahkim şartı içeren bir belgeye yollama yapılması hâlinde de tahkim sözleşmesi yapılmış sayılır.

(4) Tahkim sözleşmesine karşı, asıl sözleşmenin geçerli olmadığı veya tahkim sözleşmesinin henüz doğmamış olan bir uyuşmazlığa ilişkin olduğu itirazında bulunulamaz.

(5) Yargılama sırasında tarafların tahkim yoluna başvurma konusunda anlaşmaları hâlinde, dava dosyası mahkemece ilgili hakem veya hakem kuruluna gönderilir.

Tahkim itirazı

MADDE 413- (1) Tahkim sözleşmesinin konusunu oluşturan bir uyuşmazlığın çözümü için mahkemede dava açılmışsa, karşı taraf tahkim ilk itirazında bulunabilir. Bu durumda tahkim sözleşmesi hükümsüz, tesirsiz veya uygulanması imkânsız değil ise mahkeme tahkim itirazını kabul eder ve davayı usulden reddeder.

(2) Tahkim itirazının ileri sürülmesi, tahkim yargılamasına engel değildir.

İhtiyati tedbir ve delil tespiti

MADDE 414- (1) Aksi kararlaştırılmadıkça, tahkim yargılaması sırasında hakem veya hakem kurulu, taraflardan birinin talebi üzerine, bir ihtiyati tedbirin alınmasına veya delil tespitine karar verebilir. Hakem veya hakem kurulu, ihtiyati tedbir kararı vermeyi, uygun bir teminat verilmesine bağlı kılabilir.


308

(2) Mahkeme hakem veya hakem kurulunca verilen tedbir kararının, geçerli bir tahkim sözleşmesinin var olması kaydıyla taraflardan birinin talebi üzerine icra edilebilirliğine karar verir.

(3) Hakem veya hakem kurulunun ya da taraflarca görevlendirilecek bir başka kişinin zamanında veya etkin olarak hareket edemeyecek olduğu hâllerde, taraflardan biri ihtiyati tedbir veya delil tespiti için mahkemeye başvurabilir. Bu hâller mevcut değil ise mahkemeye başvuru, sadece hakem veya hakem kurulundan alınacak izne veya tarafların bu konudaki yazılı sözleşmesine dayanılarak yapılır.

(4) Tahkim yargılaması öncesi veya tahkim yargılaması sırasında taraflardan birinin talebi üzerine mahkemece verilen ihtiyati tedbir kararı, aksine karar verilmedikçe, hakem veya hakem kurulu kararının icra edilebilir hâle gelmesiyle ya da davanın hakem veya hakem kurulu tarafından reddedilmesi hâlinde kendiliğinden ortadan kalkar.

(5) Mahkemenin verdiği ihtiyati tedbir kararı, hakem veya hakem kurulu tarafından değiştirilebilir veya ortadan kaldırılabilir.

Hakem sayısı

MADDE 415- (1) Taraflar, hakemin sayısını belirlemekte serbesttir. Ancak, bu sayı tek olmalıdır.

(2) Hakemlerin sayısı taraflarca kararlaştırılmamışsa üç hakem seçilir.

Hakemlerin seçimi

MADDE 416- (1) Taraflar, hakem veya hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmakta serbesttir. Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa hakem seçiminde aşağıdaki usul uygulanır:

a) Ancak gerçek kişiler hakem seçilebilir.

b) Tek hakem seçilecek ise ve taraflar hakem seçiminde anlaşamazlarsa hakem, taraflardan birinin talebi üzerine mahkeme tarafından seçilir.

c) Üç hakem seçilecek ise taraflardan her biri bir hakem seçer; bu şekilde seçilen iki hakem üçüncü hakemi belirler. Taraflardan biri, diğer tarafın bu yoldaki talebinin kendisine ulaşmasından itibaren bir ay içinde hakemini seçmezse veya tarafların seçtiği iki hakem seçilmelerinden sonraki bir ay


309

içinde üçüncü hakemi belirlemezlerse, taraflardan birinin talebi üzerine mahkeme tarafından hakem seçimi yapılır. Üçüncü hakem, başkan olarak görev yapar.

ç) Üçten fazla hakem seçilecek ise son hakemi seçecek olan hakemler yukarıdaki bentte belirtilen usule göre taraflarca eşit sayıda belirlenir.

d) Hakemin birden fazla kişiden oluşması hâlinde en az birinin kendi alanında beş yıl ve daha fazla kıdeme sahip bir hukukçu olması şarttır.

(2) Hakemlerin seçim usulünü kararlaştırmış olmalarına rağmen;

a) Taraflardan biri sözleşmeye uymazsa,

b) Kararlaştırılmış olan usule göre tarafların veya taraflarca seçilen hakemlerin hakem seçimi konusunda birlikte karar vermeleri gerektiği hâlde, taraflar ya da hakemler bu konuda anlaşamazlarsa,

c) Hakem seçimi ile yetkilendirilen üçüncü kişi, kurum veya kuruluş, hakemi ya da hakem kurulunu seçmezse,

hakem veya hakem kurulunun seçimi, taraflardan birinin talebi üzerine mahkeme tarafından yapılır. Mahkemenin, gerektiğinde tarafları dinledikten sonra bu fıkra hükümlerine göre verdiği kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamaz. Mahkeme, hakem seçiminde tarafların sözleşmesini ve hakemlerin bağımsız ve tarafsız olması ilkelerini göz önünde bulundurur. Üçten fazla hakem seçilecek hâllerde de aynı usul uygulanır.

Ret sebepleri

MADDE 417- (1) Kendisine hakemlik önerilen kimse, bu görevi kabul etmeden önce tarafsızlık ve bağımsızlığından şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşulları açıklamak zorundadır. Taraflar önceden bilgilendirilmemiş oldukları takdirde hakem, daha sonra ortaya çıkan durumları da gecikmeksizin taraflara bildirir.

(2) Hakem, taraflarca kararlaştırılan niteliklere sahip olmadığı, taraflarca kararlaştırılan tahkim usulünde öngörülen bir ret sebebi mevcut bulunduğu veya tarafsızlığından şüphe edilmeyi haklı gösteren durum ve koşullar gerçekleştiği takdirde reddedilebilir. Taraflardan birisinin kendisinin atadığı veya atanmasına katıldığı hakemi reddetmesi, yalnızca hakemin atanma tarihinden sonra öğrenilen ret sebeplerine dayanılarak yapılabilir.


310

Hakemin reddi usulü

MADDE 418- (1) Taraflar, hakemin reddi usulünü serbestçe kararlaştırabilirler.

(2) Hakemi reddetmek isteyen taraf, hakemin veya hakem kurulunun seçiminden ya da hakemin reddi talebinde bulunabileceği bir durumun ortaya çıktığını öğrendiği tarihten itibaren iki hafta içinde ret talebinde bulunabilir ve bu talebini karşı tarafa yazılı olarak bildirir. Reddedilen hakem kendiliğinden çekilmez veya diğer taraf reddi kabul etmez ise ret hakkında, hakem kurulunca karar verilir.

(3) Hakem kurulundan bir veya birden çok hakemin reddini isteyen taraf, ret talebini ve gerekçesini hakem kuruluna bildirir. Ret talebinin kabul edilmediğini öğrenen taraf, bu tarihten itibaren karara karşı bir ay içinde mahkemeye başvurarak bu kararın kaldırılmasını ve hakem veya hakemlerin reddine ilişkin talep hakkında karar verilmesini isteyebilir.

(4) Seçilen hakemin veya hakem kurulunun tümünün ya da karar çoğunluğunu ortadan kaldıracak sayıda hakemin reddi için ancak mahkemeye başvurulabilir. Mahkemenin bu fıkra uyarınca vereceği kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamaz.

(5) Seçilen hakemin veya hakem kurulunun tümünün ya da karar çoğunluğunu ortadan kaldıracak sayıda hakemin ret talebini mahkemenin kabul etmesi hâlinde tahkim sona erer. Ancak tahkim sözleşmesinde hakem veya hakemlerin isimleri belirlenmemişse yeniden hakem seçimi yoluna gidilir.

Hakemlerin sorumluluğu

MADDE 419- (1) Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, tahkim yargılamasında görevi kabul eden hakem, haklı bir neden olmaksızın görevini yerine getirmekten kaçındığı takdirde, tarafların bu nedenle uğradığı zararı gidermekle yükümlüdür.

Görevin yerine getirilememesi

MADDE 420- (1) Bir hakem, hukuki veya fiilî sebeplerle görevini hiç ya da zamanında yerine getiremediği takdirde hakemlik görevi, çekilme veya tarafların bu yönde anlaşmaları suretiyle sona erer.

(2) Taraflardan her biri, hakemin çekilmesini gerektiren sebeplerin varlığı konusunda aralarında uyuşmazlık olursa, mahkemeden hakemin yetkisinin


311

sona erdirilmesi konusunda karar verilmesini isteyebilir. Mahkemenin vereceği karar kesindir.

(3) Hakemin görevinden çekilmesi veya diğer tarafın hakemin yetkisinin sona ermesine muvafakat etmesi, hakemin ret sebeplerinin varlığının kabulü anlamına gelmez.

Yeni hakem seçilmesi

MADDE 421- (1) Hakemlerden birinin görevi herhangi bir sebeple sona ererse, onun yerine seçimindeki usul uygulanarak yeni bir hakem seçilir.

(2) Bir veya birden çok hakemin değiştirilmesi için geçen süre tahkim süresinden sayılmaz.

(3) Tahkim sözleşmesinde hakemin veya hakem kurulunu oluşturan hakemlerin ad ve soyadları belirtilmiş ise hakemin, hakem kurulunun ya da kurulun karar çoğunluğunu ortadan kaldıracak sayıda hakemin görevinin herhangi bir sebeple sona ermesi hâlinde, tahkim de sona erer.

Hakemin kendi yetkisi hakkında karar vermesi

MADDE 422- (1) Hakem veya hakem kurulu, tahkim sözleşmesinin mevcut veya geçerli olup olmadığına ilişkin itirazlar da dâhil olmak üzere, kendi yetkisi hakkında karar verebilir. Bu karar verilirken, bir sözleşmede yer alan tahkim şartı, sözleşmenin diğer hükümlerinden bağımsız olarak değerlendirilir. Hakem veya hakem kurulunun asıl sözleşmenin hükümsüzlüğüne karar vermesi, tahkim sözleşmesinin kendiliğinden hükümsüzlüğü sonucunu doğurmaz.

(2) Hakem veya hakem kurulunun yetkisizliğine ilişkin itiraz, en geç cevap dilekçesinde yapılır. Tarafların hakemleri bizzat seçmiş veya hakem seçimine katılmış olmaları, hakem veya hakem kurulunun yetkisine itiraz etme haklarını ortadan kaldırmaz.

(3) Hakem veya hakem kurulunun yetkisini aştığına ilişkin itiraz derhâl ileri sürülmelidir.

(4) Hakem veya hakem kurulu, yukarıda belirtilen her iki hâlde de gecikmenin haklı sebebe dayandığı sonucuna varırsa, süresinde ileri sürülmeyen itirazı kabul edebilir.

(5) Hakem veya hakem kurulu, yetkisizlik itirazını, ön sorun şeklinde inceler ve karara bağlar; yetkili olduğuna karar verirse, tahkim yargılamasını sürdürür ve davayı karara bağlar.


312

Tarafların eşitliği ve hukuki dinlenilme hakkı

MADDE 423- (1) Taraflar, tahkim yargılamasında eşit hak ve yetkiye sahiptirler. Taraflara hukuki dinlenilme hakkını kullanma imkânı tanınır.

Yargılama usulünün belirlenmesi

MADDE 424- (1) Taraflar, hakem veya hakem kurulunun uygulayacağı yargılama usulüne ilişkin kuralları, bu Kısmın emredici hükümleri saklı kalmak kaydıyla, serbestçe kararlaştırabilir ya da tahkim kurallarına yollama yaparak belirleyebilirler. Taraflar arasında böyle bir sözleşme yoksa hakem veya hakem kurulu, tahkim yargılamasını, bu Kısmın hükümlerini gözeterek uygun bulduğu bir şekilde yürütür.

Tahkim yeri

MADDE 425- (1) Tahkim yeri, taraflarca veya onların seçtiği bir tahkim kurumunca serbestçe kararlaştırılır. Bu konuda bir anlaşma yoksa tahkim yeri, hakem veya hakem kurulunca olayın özelliklerine göre belirlenir.

(2) Hakem veya hakem kurulu, tahkim yargılamasının gerektirdiği durumlarda önceden taraflara bildirmek kaydıyla bir başka yerde de toplanabilir; duruşma, keşif gibi benzeri işlemleri de yapabilir.

Dava tarihi

MADDE 426- (1) Taraflar aksini kararlaştırmadıkça tahkim davası, hakemlerin seçimi için mahkemeye veya tarafların sözleşmesine göre hakem seçecek olan kişi, kurum veya kuruluşa başvurulduğu ve eğer sözleşmeye göre hakemlerin seçimi iki tarafa ait ise davacının hakemini seçip kendi hakemini seçmesini diğer tarafa bildirdiği; sözleşmede hakem veya hakem kurulunu oluşturan hakemlerin ad ve soyadları belirtilmiş ise uyuşmazlığın tahkim yoluyla çözülmesi talebinin karşı tarafça alındığı tarihte açılmış sayılır.

(2) Taraflardan biri, mahkemeden ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kararı almış ise iki hafta içinde tahkim davasını açmak zorundadır. Aksi hâlde ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz kendiliğinden ortadan kalkar.

Tahkim süresi

MADDE 427- (1) Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, bir hakemin görev yapacağı davalarda hakemin seçildiği, birden çok hakemin görev yapacağı


313

davalarda ise hakem kurulunun ilk toplantı tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde, hakem veya hakem kurulunca esas hakkında karar verilir.

(2) Tahkim süresi, tarafların anlaşmasıyla; anlaşamamaları hâlinde ise taraflardan birinin başvurusu üzerine mahkemece uzatılabilir. Mahkemenin, bu konudaki kararı kesindir.

Dava ve cevap dilekçesi

MADDE 428- (1) Taraflarca kararlaştırılan veya hakem tarafından belirlenecek süre içinde, davacı tahkim şartını veya sözleşmesiyle birlikte varsa esas sözleşme ile iddiasını dayandırdığı vakıaları ve talebini; davalı ise savunmasını ve dayandığı vakıaları dilekçeyle hakem veya hakem kuruluna sunar.

(2) Taraflar dilekçelerine yazılı delillerini ekleyebilir ve ileride sunacakları delilleri gösterebilirler.

(3) Taraflar, aksini kararlaştırmış olmadıkça, tahkim yargılaması sırasında iddia veya savunmalarını değiştirebilir veya genişletebilirler. Ancak, hakem veya hakem kurulu, bu işlemin gecikerek yapılmış olduğunu veya diğer taraf için haksız bir şekilde büyük zorluk yarattığını ve diğer durum ve koşulları dikkate alarak, böyle bir değişiklik veya genişletmeye izin vermeyebilir. İddia veya savunma tahkim sözleşmesinin kapsamı dışına çıkacak şekilde değiştirilemez veya genişletilemez.

Duruşma yapılması veya dosya üzerinden inceleme

MADDE 429- (1) Hakem veya hakem kurulu, delillerin ikamesi, sözlü beyanlarda bulunulması veya bilirkişiden açıklama istenmesi gibi sebeplerle duruşma yapılmasına karar verebileceği gibi; yargılamanın dosya üzerinden yürütülmesine de karar verebilir. Taraflar, aksini kararlaştırmadıkça, hakem veya hakem kurulu, taraflardan birinin talebi üzerine yargılamanın uygun aşamasında duruşma yapılmasına karar verir.

(2) Hakem veya hakem kurulu, dava ile ilgili her türlü keşif tarihini, bilirkişi incelemesini veya diğer delillerin incelenmesi için yapacağı toplantı ve duruşmalar ile tarafların gelmemeleri hâlinde bunun sonuçlarını uygun bir süre önce taraflara bildirir.

(3) Hakem veya hakem kuruluna verilen dilekçeler, bilgiler ve diğer belgeler taraflara bildirilir.


314

Taraflardan birinin yargılamaya katılmaması

MADDE 430- (1) Taraflardan birinin yargılamaya katılmaması hâlinde aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) Davacı, geçerli bir neden göstermeksizin dava dilekçesini süresi içinde vermezse; dava dilekçesi usulüne uygun değilse ve eksiklik hakem veya hakem kurulunca belirlenecek süre içinde giderilmezse, hakem veya hakem kurulu tahkim yargılamasına son verir.

b) Davalı, cevap dilekçesini vermezse; bu durum davacının iddialarının ikrarı veya davanın kabulü olarak değerlendirilmeyip yargılamaya devam edilir.

c) Taraflardan biri, geçerli bir neden göstermeksizin duruşmaya katılmaz veya delillerini sunmaktan kaçınırsa; hakem veya hakem kurulu, tahkim yargılamasına devam ederek mevcut delillere göre karar verebilir.

Hakem veya hakem kurulunca bilirkişi seçimi

MADDE 431- (1) Hakem veya hakem kurulu;

a) Belirlediği konular hakkında rapor vermek üzere bir veya birden çok bilirkişi seçimine,

b) Tarafların bilirkişiye gerekli açıklamaları yapmalarına, ilgili belge ve bilgileri vermelerine,

c) Keşif yapılmasına,

karar verebilir.

(2) Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflardan birinin talebi veya hakem ya da hakem kurulunun gerekli görmesi üzerine bilirkişiler, yazılı veya sözlü raporlarını vermelerinden sonra çağrılacakları duruşmaya katılırlar. Bu duruşmada taraflar, bilirkişilere soru sorabilir ve uyuşmazlık konusunda kendi seçtikleri özel bilirkişileri dinletebilirler.

Delillerin toplanması

MADDE 432- (1) Taraflardan biri, hakem veya hakem kurulunun onayı ile delillerin toplanmasında mahkemeden yardım isteyebilir.

Hakem kurulunun karar vermesi

MADDE 433- (1) Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, hakem kurulu oy çokluğuyla da karar verebilir.


315

(2) Taraflar veya hakem kurulunun diğer üyeleri yetki vermişlerse, hakem kurulu başkanı, yargılama usulü ile ilgili belirli konularda tek başına karar verebilir.

(3) Hakem veya hakem kurulu, ancak tarafların açıkça yetkili kılmış olmaları şartıyla hakkaniyet ve nasafet kurallarına göre veya dostane çözüm yoluyla karar verebilir.

Sulh

MADDE 434- (1) Tahkim yargılaması sırasında taraflar uyuşmazlık konusunda sulh olurlarsa, tahkim yargılamasına son verilir. Tarafların talebi, ahlâka veya kamu düzenine aykırı değilse ya da tahkime elverişli olan bir konuya ilişkin ise sulh, hakem kararı olarak tespit edilir.

Tahkim yargılamasının sona ermesi

MADDE 435- (1) Tahkim yargılaması, nihai hakem kararının verilmesi veya aşağıdaki hâllerden birinin gerçekleşmesi ile sona erer:

a) Davalının itirazı üzerine hakem veya hakem kurulunun uyuşmazlığın kesin olarak çözümünde davalının hukuki yararı bulunduğunu kabul etmesi hâli hariç, davacı davasını geri alırsa.

b) Taraflar, yargılamanın sona erdirilmesi konusunda anlaşırlarsa.

c) Hakem veya hakem kurulu, başka bir sebeple yargılamanın sürdürülmesini gereksiz veya imkânsız bulursa.

ç) 427 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca tahkim süresinin uzatılmasına ilişkin talep mahkemece reddedilirse.

d) Taraflarca kararın oybirliğiyle verilmesinin öngörülmesine rağmen, hakem kurulu oybirliğiyle karar veremezse.

e) 442 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca yargılama giderleri için avans yatırılmazsa.

(2) 437 nci madde hükmü saklı kalmak üzere, hakem veya hakem kurulunun yetkisi, yargılamanın sona ermesiyle ortadan kalkar.

Hakem kararının şekli, içeriği ve saklanması

MADDE 436- (1) Hakem kararlarında;

a) Kararı veren hakem veya hakem kurulu üyelerinin ad ve soyadları,


316

b) Tarafların ve varsa temsilcileri ile vekillerinin ad ve soyadları, unvanları ve adresleri,

c) Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi,

ç) Bir sıra numarası altında açık ve kesin bir biçimde taraflara yüklenen hak ve borçlar ile yargılama giderleri,

d) Karara karşı iptal davası açılabileceği ve süresi,

e) Tahkim yeri ve kararın tarihi,

f) Kararı veren hakem veya hakem kurulu üyelerinin tamamı veya çoğunluğunun imzaları ve karara eklenmiş ise karşı oy yazısı,

gösterilir.

(2) Aksi kararlaştırılmadıkça, hakem veya hakem kurulu kısmi kararlar verebilir.

(3) Hakem kararı, hakem veya hakem kurulu başkanı tarafından taraflara bildirilir; ayrıca kararın aslı dosya ile birlikte mahkemeye gönderilir ve mahkemece saklanır.

Hakem kararının tavzihi, düzeltilmesi ve tamamlanması

MADDE 437- (1) Evvelce daha farklı bir süre öngörülmemişse, taraflardan her biri, hakem kararının kendisine bildirilmesinden itibaren iki hafta içinde, karşı tarafa da bilgi vermek kaydıyla, hakem veya hakem kuruluna başvurarak;

a) Hakem kararında bulunan hesap, yazı ve benzeri maddi hataların düzeltilmesini,

b) Karara ilişkin belirli bir konunun veya kararın bir bölümünün tavzihini,

isteyebilir.

(2) Karşı tarafın görüşünü alan hakem veya hakem kurulu, bu talebi haklı bulursa, talep tarihinden itibaren bir ay içinde kararındaki maddi hatayı düzeltir veya kararın tavzihini yapar. İcap ederse, bu süre hakem veya hakem kurulunca uzatılabilir.

(3) Hakem veya hakem kurulu, karardaki maddi hataları karar tarihini izleyen iki hafta içinde kendiliğinden de düzeltebilir.

(4) Taraflardan her biri, hakem kararının kendilerine bildirilmesinden itibaren bir ay içinde, karşı tarafa da bilgi vermek kaydıyla, yargılama sırasında


317

ileri sürülmüş olmasına rağmen karara bağlanmamış konularda tamamlayıcı hakem kararı verilmesini isteyebilir. Hakem veya hakem kurulu, talebi haklı bulursa, tamamlayıcı hakem kararını bir ay içinde verir. İcap ederse, bu süre hakem veya hakem kurulunca en fazla bir ay uzatılabilir.

(5) Düzeltme, tavzih ve tamamlama kararları, taraflara bildirilir ve hakem kararının bir parçasını oluşturur.

Tebligat

MADDE 438- (1) Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça tebligat, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır.

İptal davası

MADDE 439- (1) Hakem kararına karşı yalnızca iptal davası açılabilir. İptal davası, tahkim yerindeki mahkemede açılır; öncelikle ve ivedilikle görülür.

(2) a) Tahkim sözleşmesinin taraflarından birinin ehliyetsiz ya da tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğu,

b) Hakem veya hakem kurulunun seçiminde, sözleşmede belirlenen veya bu Kısımda öngörülen usule uyulmadığı,

c) Kararın, tahkim süresi içinde verilmediği,

ç) Hakem veya hakem kurulunun, hukuka aykırı olarak yetkili veya yetkisiz olduğuna karar verdiği,

d) Hakem veya hakem kurulunun, tahkim sözleşmesi dışında kalan bir konuda karar verdiği veya talebin tamamı hakkında karar vermediği ya da yetkisini aştığı,

e) Tahkim yargılamasının, usul açısından sözleşmede veya bu yönde bir sözleşme bulunmaması hâlinde, bu Kısımda yer alan hükümlere uygun olarak yürütülmediği ve bu durumun kararın esasına etkili olduğu,

f) Tarafların eşitliği ilkesi ve hukuki dinlenilme hakkına riayet edilmediği,

g) Hakem veya hakem kurulu kararına konu uyuşmazlığın Türk hukukuna göre tahkime elverişli olmadığı,

ğ) Kararın kamu düzenine aykırı olduğu,

tespit edilirse, hakem kararları iptal edilebilir.


318

(3) Hakem veya hakem kurulunun, tahkim sözleşmesi dışında kalan bir konuda karar verdiği iddiasıyla açılan iptal davasında, tahkim sözleşmesi kapsamında olan konuların, tahkim sözleşmesi kapsamında olmayan konulardan ayrılması mümkün olduğu takdirde, hakem kararının sadece tahkim sözleşmesi kapsamında olmayan konuları içeren bölümü iptal edilebilir.

(4) İptal davası, bir ay içinde açılabilir. Bu süre, hakem kararının veya tavzih, düzeltme ya da tamamlama kararının taraflara bildirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Hakem kararına karşı iptal davası açılması kararın icrasını durdurmaz. Ancak taraflardan birinin talebi üzerine hükmolunan para veya eşyanın değerini karşılayacak bir teminat gösterilmek şartı ile kararın icrası durdurulabilir.

(5) İptal talebi, davaya bakan mahkeme aksine karar vermedikçe, dosya üzerinden incelenerek karara bağlanır.

(6) İptal davası hakkında verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilir. Temyiz incelemesi, bu maddede yer alan iptal sebepleriyle sınırlı olarak, öncelikle ve ivedilikle karara bağlanır. Temyiz, kararın icrasını durdurmaz.

(7) İptal davasının kabulü hâlinde, kabul kararı temyiz edilmezse veya ikinci fıkranın (b), (ç), (d), (e) ve (f) bentlerindeki hâllerin varlığı sebebiyle kabulü hâlinde, taraflar aksini kararlaştırmamışlarsa hakemleri ve tahkim süresini yeniden belirleyebilirler. Taraflar isterlerse eski hakemleri tayin edebilirler.

Hakem ücreti

MADDE 440- (1) Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, hakemlerin ücreti, dava konusu alacağın miktarı, uyuşmazlığın niteliği ve tahkim yargılamasının süresi dikkate alınarak, hakem veya hakem kurulu ile taraflar arasında kararlaştırılır.

(2) Taraflar, hakem veya hakem kurulunun ücretini yerleşmiş kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yaparak da belirleyebilirler.

(3) Taraflarla hakem veya hakem kurulu arasında ücretin belirlenmesi konusunda anlaşmaya varılamaz veya tahkim sözleşmesinde ücretin belirlenmesine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmazsa ya da taraflarca bu konuda yerleşmiş kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yapılmamışsa, hakem veya hakem kurulunun ücreti, her yıl Adalet Bakanlığınca ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınarak hazırlanan ücret tarifesine göre belirlenir.16

16 Bu fıkrada yer alan tarife ile ilgili olarak 30/9/2015 tarihli ve 29488 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.


319

(4) Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça başkanın ücreti, hakemlerden her birine ödenecek hakem ücretinin yüzde on fazlası olarak hesaplanır.

(5) Hakem kararının düzeltilmesi, yorumlanması veya tamamlanması hâllerinde ek hakem ücreti ödenmez.

(6) Hakem veya hakem kurulu kararında tahkim yargılamasının giderleri gösterilir.

Yargılama giderleri

MADDE 441- (1) Yargılama giderleri;

a) Hakemlerin ve hakemlerce belirlenen hakem sekreterliği ücretini,

b) Hakemlerin seyahat giderlerini ve yaptıkları diğer masrafları,

c) Hakem veya hakem kurulu tarafından atanan bilirkişilere ve yardımına başvurulan diğer kişilere ödenen ücretleri ve keşif giderlerini,

ç) Hakem veya hakem kurulunun onayladığı ölçüde tanıkların seyahat giderlerini ve yaptıkları diğer masrafları,

d) Hakem veya hakem kurulunun, davayı kazanan tarafın varsa vekili için avukatlık asgari ücret tarifesine göre takdir ettiği vekâlet ücretini,

e) Bu Kanuna göre mahkemelere yapılacak başvurularda alınan yargı harçlarını,

f) Tahkim yargılamasına ilişkin tebligat giderlerini,

kapsar.

Avans yatırılması ve giderlerin ödenmesi

MADDE 442- (1) Hakem veya hakem kurulu, tarafların her birinden yargılama giderleri için gereken hâllerde avans yatırılmasını isteyebilir. Aksi kararlaştırılmadıkça, bu avans taraflarca eşit miktarda ödenir.

(2) Avans, hakem veya hakem kurulu kararında öngörülen süre içinde ödenmemişse hakem veya hakem kurulu yargılamayı durdurabilir. Yargılamanın durdurulduğunun taraflara bildirilmesinden itibaren bir ay içinde avans ödenirse yargılamaya devam olunur; aksi hâlde tahkim yargılaması sona erer.


320

(3) Hakem veya hakem kurulu, kararını verdikten sonra taraflara, yatırılmış olan avansların harcama yerlerini ve miktarlarını gösterir bir belge verir ve varsa kalan avansı ödeyene iade eder.

(4) Taraflar aksini kararlaştırmadıkça yargılama giderleri haksız çıkan tarafa yüklenir. Davada her iki taraf da kısmen haklı çıkarsa, yargılama giderleri haklılık durumuna göre taraflar arasında paylaştırılır.

(5) Hakem veya hakem kurulunun yargılamayı sona erdiren veya taraflar arasındaki sulhü tespit eden kararında da yargılama giderleri gösterilir.


MADDE 443- (1) Yargılamanın iadesine ilişkin yukarıdaki Sekizinci Kısmın Üçüncü Bölümü hükümleri, niteliğine uygun düştüğü şekilde tahkime de uygulanır.

(2) Tahkimde, yargılamanın iadesi sebeplerinden sadece 375 inci maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (e), (f), (g), (h), (ı) ve (i) bentleri uygulanır. Yargılamanın iadesi davası mahkemede görülür.

(3) Yargılamanın iadesi talebi kabul edilirse mahkeme, hakem kararını iptal eder ve uyuşmazlığı yeniden bir karar verilebilmesi için yeni hakeme veya hakem kuruluna gönderir. Bu durumda hakem veya hakem kurulu 421 inci maddeye göre yeniden seçilir veya oluşturulur.

Uygulanmayacak hükümler

MADDE 444- (1) Bu Kısımda düzenlenen konularda, aksine hüküm bulunmadıkça bu Kanunun diğer hükümleri uygulanmaz.

ONİKİNCİ KISIM Son Hükümler

Elektronik işlemler

MADDE 445- (1) Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP), adalet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemidir. Dava ve diğer yargılama işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirildiği hâllerde UYAP kullanılarak veriler kaydedilir ve saklanır.


321

(2) Elektronik ortamda, güvenli elektronik imza kullanılarak dava açılabilir, harç ve avans ödenebilir, dava dosyaları incelenebilir. Bu Kanun kapsamında fizikî olarak hazırlanması öngörülen tutanak ve belgeler güvenli elektronik imzayla elektronik ortamda hazırlanabilir ve gönderilebilir. Güvenli elektronik imza ile oluşturulan tutanak ve belgeler ayrıca fizikî olarak gönderilmez, belge örneği aranmaz.

(3) Elektronik ortamdan fizikî örnek çıkartılması gereken hâllerde tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirtilerek hâkim veya görevlendirdiği yazı işleri müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir.

(4) Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter.

(5) Mahkemelerde görülmekte olan dava, çekişmesiz yargı, geçici hukuki koruma ve diğer tüm işlemlerde UYAP’ın kullanılmasına dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Disiplin para cezası

MADDE 446- (1) Bu Kanun anlamında disiplin para cezasından maksat, yargılamanın düzenli bir biçimde işleyişini sağlamak ve kamu düzenini korumak amacıyla verilen, verildiği anda kesin olan ve derhâl infazı gereken para cezasıdır. Bu ceza, seçenek yaptırımlara çevrilemez ve adli sicil kayıtlarında yer almaz.

(2) Disiplin para cezası, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.

Diğer kanunlardaki yargılama usulü ile ilgili hükümler

MADDE 447- (1) Diğer kanunların sözlü yahut seri yargılama usulüne atıf yaptığı hâllerde, bu Kanunun basit yargılama usulü ile ilgili hükümleri uygulanır.

(2) Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır.

Zaman bakımından uygulanma

MADDE 448- (1) Bu Kanun hükümleri, tamamlanmış işlemleri etkilememek kaydıyla derhâl uygulanır.


322

Yönetmelik

MADDE 449- (1) Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili yönetmelikler, Adalet Bakanlığı tarafından Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde çıkarılır. Yeni yönetmelikler çıkarılıncaya kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 450- (1) 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ek ve değişiklikleri ile birlikte tümüyle yürürlükten kaldırılmıştır.

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümleri, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmaz.

(2) Bu Kanunun, senetle ispat, istinaf ve temyiz ile temyizde duruşma yapılmasına ilişkin parasal sınırlarla ilgili hükümleri Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan dava ve işlerde uygulanmaz.

GEÇİCİ MADDE 2- (1) 1086 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde usulüne uygun olarak düzenlenmiş bulunan senetler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra da geçerliliklerini korur.

GEÇİCİ MADDE 3 – (Ek: 31/3/2011-6217/30 md.)17

(1) Bölge adliye mahkemelerinin, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesi uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilecek göreve başlama tarihine kadar, 1086 sayılı Kanunun temyize ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

(2) Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Kanunun 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454 üncü madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

17 Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili olarak 17/4/2013 tarihli ve 6460 sayılı Kanunun 1 ve 2 nci maddelerine bakınız.


323

(3) Bu Kanunda bölge adliye mahkemelerine görev verilen hallerde bu mahkemelerin göreve başlama tarihine kadar 1086 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

Yürürlük

MADDE 451- (1) Bu Kanun 1/10/2011 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 452- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

12/1/2011 TARİHLİ ve 6100 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER

1 – 17/4/2013 tarihli ve 6460 sayılı Kanunun 1 ve 2 nci Maddeleri:

MADDE 1 – 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 373 üncü maddesinin beşinci fıkrasından, 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 439 uncu maddesinin beşinci fıkrasından ve 1086 sayılı Kanunun 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16 ncı maddesi ile değiştirilmeden önceki 429 uncu maddesinin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.

Davanın esastan reddi veya kabulünü içeren bozmaya uyularak tesis olunan kararın önceki bozmayı ortadan kaldıracak şekilde yeniden bozulması üzerine alt mahkemece verilen kararın temyiz incelemesi, her hâlde Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yapılır.”

MADDE 2 – 1086 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 4 – Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 5236 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 16 ncı maddesiyle değiştirilmeden önceki 429 uncu maddesine eklenen dördüncü fıkra, kanun yolu aşaması dâhil, yürürlük tarihinde derdest olan davalarda da uygulanır.


324

6100 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

Değiştiren Kanunun/ KHK’nin Numarası

6100 sayılı Kanunun değişen veya iptal edilen maddeleri

Yürürlüğe Giriş Tarihi

6217 369, 370, Geçici Madde 3 14/4/2011

KHK/650 102 1/1/2012

6459 334, 337, 339 30/4/2013

6460 373, İşlenemeyen hükümler 30/4/2013

6462 172, 235, 259 3/5/2013

6325 137, 140, 320 22/6/2013


18/7/2012 tarihli ve E.: 2011/113 K.: 2012/108

sayılı Kararı

102

1/1/2013 tarihinden


(1/7/2013)

6494 102 7/7/2013

6644 47, 109 11/4/2015

YÖNETMELİKLER

327

SAYIŞTAY DENETİM YÖNETMELİĞİ*

R.G. Tarih ve Sayısı: 17.12.2012 -28145

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Sayıştay tarafından yürütülecek denetim ve inceleme faaliyetlerini, denetim ve denetim destek grup başkanlıklarının çalışma esas ve usulleri ile görev ve sorumluluklarını düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; denetim sürecine ilişkin hususları, denetim ve denetim destek gruplarının çalışma esas ve usullerini, denetçilerin görev ve sorumlulukları ile gruplarda görevlendirilme ilkelerine ilişkin hususları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 32, 35, 37 ve 80 inci maddelerine” dayanılarak hazırlanmıştır. 1

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Başkanlık: Sayıştay Başkanlığını,

* Bu yönetmelik, 18.04.2013 tarih ve 28622 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sayıştay Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değiştirilmiş ve değişikliler metne işlenmiştir.

1 18/04/2013 tarih ve 28622 sayılı RG de yayımlanan Sayıştay Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2 nci maddesiyle yapılan değişiklikten önceki hali: (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 32, 37 ve 80 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.


328

b) Denetim raporu: Sayıştay raporlarına esas olmak üzere, denetim ve incelemeler sonucunda denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından hazırlanan raporu,

c) Denetim Stratejik Planı: Sayıştay Stratejik Planında belirlenen amaç ve hedefleri gerçekleştirmek amacıyla, bu plandaki süreyi aşmamak üzere hazırlanan ve denetim stratejisinin belirlendiği planı,

ç) Denetim ve inceleme rehberleri: Denetim ve incelemelerde yol gösterici olarak Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan dokümanları,

d) Düzenlilik denetimi: Mali denetim ve uygunluk denetimini,

e) Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi: Kamu idarelerinin faaliyetlerini yerine getirirken kaynaklarını etkililik, ekonomiklik ve verimlilik esasları çerçevesinde yönetip yönetmediklerine ilişkin sistematik denetimi,

f) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda tanımlanan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,

g) Hesap alanı: Kamu idarelerinin benzer özellikler taşıyan, benzer tarzda işlem gören, benzer riskler içeren ve benzer kontrollere tabi olan hesap ve işlem gruplarını,

ğ) Hesap yargılaması: Kanunlarla belirlenen sorumluların hesap ve işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanmasını ve bununla ilgili kanun yollarını,

h) İşletme zararı: Kamu işletmesinin ticari esaslara göre yürüttüğü iş ve işlemleri sonucunda basiretli ve müdebbir tüccar gibi davranmak şartıyla sorumluların kasıt ve ihmali bulunmaksızın içinde bulunulan piyasa ve konjonktür etkileri sonucu oluşacak fiyat ve/veya maliyet seviyeleri nedeniyle belirli bir faaliyet döneminde veya belirli bir ticari işlemler bütününde giderleri toplamının gelirleri toplamını aşmasını,

ı) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

i) Kamu iktisadi teşebbüsleri: 2/4/1987 tarihli ve 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin

Sayıştay Denetim Yönetmeliği

329

Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarını,

j) Kamu kaynakları: Kamuya ait veya kamu gücü kullanılarak elde edilen gelirler, taşınır ve taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler, para, alacak ve haklar, borçlanma suretiyle elde edilenler dahil her türlü değerler ile bağış ve yardımları,

k) Kamu zararı: 5018 sayılı Kanunda belirtilen kamu zararını,

l) Kanun: 6085 sayılı Kanunu,

m) Mali denetim: Kamu idarelerinin hesap ve işlemleri ile mali faaliyet, mali yönetim ve kontrol sistemlerinin değerlendirme sonuçları esas alınarak, mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin denetimi,

n) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 5018 sayılı Kanunda tanımlanan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,

o) Muaddel bilanço: Kamu işletmesinin Sayıştay denetimine sunduğu ve Türkiye Büyük Millet Meclisince ibraya esas mali tablolardan bilanço ve sonuç hesapları üzerinde yapılan inceleme ve denetimlerde tespit edilen noksanlık ve farklılıkların denetim grubunca düzeltilmesiyle hazırlanacak değiştirilmiş bilançoyu,

ö) Performans denetimi: Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesini,

p) Sayıştay denetçisi: Uzman denetçi, başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcısını,

r) Sayıştay denetimi: Düzenlilik ve performans denetimini,

s) Sayıştay incelemesi: Sayıştayın kesin hükme bağlama ve denetim dışında kalan diğer çalışmalarını,

ş) Sayıştay raporu: Denetim ve incelemeler sonucu hazırlanarak Sayıştay Başkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan veya kamu idarelerine gönderilen raporu,

t) Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun incelenmesine ilişkin denetimi,


330

u) Yargılamaya esas rapor: Sayıştay dairelerince yapılacak yargılamaya esas olmak üzere, denetçiler tarafından genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında tespit edilen kamu zararına ilişkin düzenlenen raporu,

ü) Yıllık Denetim Programı: Denetim Stratejik Planında belirlenen amaç, hedef ve önceliklerin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılacak denetim faaliyetlerini gösteren programı,

v) Yıllık Rapor: Denetlenen kuruluşun işlem, bilanço, sonuç hesapları ve yönetim kurullarının ibra edilmesi, ibra edilmemesi veya genel görüşmeye sunulmasına esas olacak görüşleri içeren, gerekçeli ve karşılaştırmalı raporu,

y) Yönetmelik: Bu Yönetmeliği,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Denetim, İnceleme ve Raporlama

BİRİNCİ BÖLÜM

Denetimin Amacı, Alanı ve Genel Esasları

Denetimin amacı

MADDE 5 – (1) Denetim;

a) Bütçe hakkının gereği olarak kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması,

b) Kamu mali yönetiminin hukuka uygun olarak yürütülmesi ve kamu kaynaklarının korunması,

c) Kamu idarelerinin performansının değerlendirilmesi,

ç) Hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlığın yerleştirilmesi ve yaygınlaştırılması,

amacıyla gerçekleştirilir.

Denetim alanı


a) Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarını, mahallî idareleri, sermayesindeki kamu payı doğrudan


331

veya dolaylı olarak % 50’den fazla olan özel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıkları, diğer kamu idarelerini (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları hariç),

b) Kamu payı % 50’den az olmamak kaydıyla (a) bendinde sayılan idarelere bağlı veya bu idarelerin kurdukları veya doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ortak oldukları her çeşit idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketleri,

c) Kamu idareleri tarafından yapılan her türlü iç ve dış borçlanma, borç verilmesi, borç geri ödemeleri, yurt dışından alınan hibelerin kullanımı, hibe verilmesi, Hazine garantileri, Hazine alacakları, nakit yönetimi ve bunlarla ilgili diğer hususları; tüm kaynak aktarımları ve kullanımları ile Avrupa Birliği fonları dahil yurt içi ve yurt dışından sağlanan diğer kaynakların ve fonların kullanımını,

ç) Kamu idareleri bütçelerinde yer alıp almadığına bakılmaksızın özel hesaplar dahil tüm kamu hesapları, fonları, kaynakları ve faaliyetlerini,

denetler.

(2) Sayıştay; yapılan andlaşma veya sözleşmedeki esaslar çerçevesinde uluslararası kuruluş ve örgütlerin hesap ve işlemlerini de denetler.

(3) 3346 sayılı Kanunun 2 nci maddesi kapsamına giren kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi, bu Kanun ve diğer kanunlarda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirilir.

Sayıştay denetim ve incelemesinin genel esasları

MADDE 7 – (1) Denetim; kamu idarelerinin hesap, mali işlem ve faaliyetleri ile iç kontrol sistemlerinin incelenmesi ve kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasının değerlendirilmesidir.

(2) Sayıştay; kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetler. Hesap verme sorumluluğu, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olmasını ifade eder.


332

(3) Sayıştay denetimi, düzenlilik denetimi ve performans denetimini kapsar. Sayıştay incelemesi, Sayıştayın kesin hükme bağlama ve denetim dışında kalan diğer çalışmalarıdır.

(4) Sayıştay, hesap verme sorumluluğu çerçevesinde gerçekleştirdiği denetim ve incelemeler sonucunda, hesap verme sorumluluğunun yerine getirilip getirilmediğini Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulacak Sayıştay raporlarında belirtir. Kamu zararına sebep olunan durumlar ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama işlemi ile sonuçlandırılır.

(5) Denetim genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına uygun olarak yürütülür. Ancak, Uluslararası Denetim Standartları ile iç mevzuat arasında bir farklılık söz konusu olduğunda iç mevzuat esas alınır.

(6) Denetimler, güncel denetim metodolojilerinin uygulanmasına gerekli özen gösterilerek gerçekleştirilir.

(7) Kalite güvencesinin sağlanması için, denetimin her aşaması denetim standartlarına, stratejik planlara, denetim programlarına ve mesleki etik kurallarına uygunluğu açısından sürekli gözden geçirilir.

Denetim stratejik planı ve yıllık denetim programı

MADDE 8 – (1) Denetim stratejik planı ve yıllık denetim programı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin, kamuoyunun ve denetlenen kamu idarelerinin beklentileri ve denetim grup başkanlıklarının görüş ve önerileri de dikkate alınarak yapılacak risk analizleri doğrultusunda Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanır.

(2) Denetim Stratejik Planı, Sayıştayın denetimle ilgili amaç, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini ve bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemleri gösterir.

(3) Yıllık Denetim Programı, denetlenecek idareleri, denetim konularını, uygulanacak denetim türlerini, devam etmekte olan ve o yıl sonuçlanması planlanan denetim faaliyetlerini gösterir.

(4) Denetim Stratejik Planı ve Yıllık Denetim Programının hazırlık çalışmaları Başkanlıkça bu konuda görevlendirilen denetim destek grubu tarafından gerçekleştirilir.


333

Denetimin yürütülmesi

MADDE 9 – (1) Denetimler, denetim grup başkanlıklarınca yürütülür.

(2) Denetim grup başkanlıkları, denetim faaliyetlerini denetim grup başkanları tarafından oluşturulacak denetim ekipleri eliyle yürütür.

(3) Denetim ekipleri, denetlenecek konu ve kurumların özellikleri ile uzmanlık ihtiyacı dikkate alınarak oluşturulur.

(4) Denetim ve inceleme görevleri, kanun, tüzük, yönetmelik, standart, genelge ve rehberlerdeki esas ve usuller dairesinde yerine getirilir.

(5) Denetimlerde yayımlanmış mesleki ilkeler ve etik kurallara uyulur.

(6) Düzenlilik denetimi, performans denetimi, etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi, genel uygunluk bildirimi, faaliyet raporlarının ve mali istatistiklerin değerlendirilmesi çalışmalarının, aynı denetim gruplarınca yürütülmesi esastır. Başkanlık bu çalışmaların yürütülmesine ilişkin farklı denetim gruplarına görev verebilir.

Raporlar

MADDE 10 – (1) Sayıştay tarafından hazırlanacak raporlar şunlardır:

a) Denetim raporu.

b) Dış denetim genel değerlendirme raporu.

c) Faaliyet genel değerlendirme raporu.

ç) Mali istatistikleri değerlendirme raporu.

d) Genel uygunluk bildirimi.

e) Kamu iktisadi teşebbüsü yıllık denetim raporu.

f) Kamu iktisadi teşebbüsleri genel raporu.

g) Yargılamaya esas rapor.

ğ) Diğer raporlar.

(2) Sayıştay, denetim ve inceleme faaliyetleri sonucunda hazırlayacağı bu raporları, ilgili kanunlar ve bu yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar ve/veya ilgili kamu idaresine gönderir.


334

(3) Sayıştay, denetim önerilerinin denetlenen idarelerce ne ölçüde uygulandığını değerlendirmek için izleme yapar.

Sorumlular ve sorumluluk halleri

MADDE 11 – (1) İlgili Kanunlarda belirtilen sorumlular ve sorumluluk halleri saklı kalmak kaydıyla denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından yapılacak inceleme ve denetimler sonucunda; kamu kaynaklarının elde edilmesi, kayıt edilmesi, muhafazası ve kullanılması sürecinde görev, yetki ve sorumluluğa sahip kamu görevlileri ilgisine göre;

a) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli olarak elde edilmesi ve kullanılmasından,

b) Bütün faaliyet ve işlemlerin usulüne uygun olarak muhasebeleştirilmesinden ve raporlanmasından,

c) İdarelerinin tüm faaliyet ve işlemlerinin Kanunlara, kalkınma planlarına, stratejik planlara, performans programlarına, bütçelere ve ilgili diğer yasal düzenlemelere uygun olarak yürütülmesinden,

ç) İdarelerinde etkin bir iç kontrol sisteminin kurulup işletilmesinden,

d) İşlerin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yaptırılması, ödemelerin yapılması ve tüm bu işlemlerin belgelendirilmesinden,

e) Elektronik ortamda oluşturulan verilerin ve bilgilerin doğruluğundan,

f) Gelirlerin tarh, tahakkuk ve tahsiline ilişkin işlemlerin yasal düzenlemelere uygun olarak zamanında ve eksiksiz olarak gerçekleştirilmesinden,

g) Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek mali külfet getirilmesinden,

ğ) Taşınır ve taşınmazların yasal düzenlemelere uygun olarak elde edilmesi, yönetilmesi, kaydedilmesi, muhafaza edilmesi ve kullanılması veya elden çıkarılmasından,

h) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan veya rayiç bedelden daha yüksek bedelle alım yapılarak fazla veya yersiz ödemede bulunulmasından,

ı) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılmasından,


335

i) Mevzuata aykırı veya mevzuatta öngörülmeyen ödemelerin yapılmasından,

sorumludur.

(2) Grup başkanlıkları veya denetçiler yaptıkları inceleme ve denetimler sonucunda kamu zararına yol açan hususlar ile ilgili olarak yargılamaya esas rapor hazırlarlar.

(3) Yargılamaya esas rapor düzenlenmeyecek idare, hesap ve faaliyetlerin denetimi sırasında ilgili kamu idaresinin zararına yol açan bir husus tespit edildiğinde konu genel hükümlere göre işlem yapılmasını teminen bir yazı ile Başkanlığa bildirilir ve ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulacak Sayıştay Raporlarında belirtilir.

Kamu idareleri ve görevlilerinin sorumluluğu

MADDE 12 – (1) Sorumlular veya diğer ilgililer, denetçilerin isteyecekleri bilgi, kayıt ve belgeleri vermeye, işlem, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumlarını geciktirmeksizin göstermeye mecburdurlar. Kamu idareleri ve görevlileri, denetim ve inceleme ile görevlendirilmiş olanlara her türlü hesap, bilgi, belge ve kayıtları ibraz etmek, işlem, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumlarının görülmesini sağlamak, görevin düzenli olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorundadır.

(2) Denetim ve inceleme esnasında istenildiği halde bilgi, kayıt ve belgeler verilmez ise, istenilen bilgi, kayıt ve belgenin özelliğine göre denetim ekibince belirlenecek makul bir süre içerisinde, söz konusu kayıt, bilgi ve belgeler, Başkanlık tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde kurumun üst yönetiminden istenilir. Anılan yazıda istenilen belgelerin gönderileceği adres ile bilgi verecek kişilerin hazır bulunacağı yer ve zaman belirtilir. Belirtilen sürede istenilen belge gönderilmez, bilgi vermesi gereken kişiler istenilen yerde hazır bulunmazlar ise durum bir yazı ile Başkanlığa bildirilir. Denetim ve incelemeler esnasında, faaliyet ve malların fiili ve fiziki durumları geciktirmeksizin gösterilmez ise, durum bir tutanakla tespit edilerek Başkanlığa bildirilir. Başkanlıkça Kanunun 9 uncu maddesinde öngörülen yaptırımların uygulanması için ilgili kurum üst yönetimine gerekli bildirimde bulunulur.

(3) Denetim ve incelemeler esnasında, Sayıştayca önceki yıllara ilişkin Kanunun 9 uncu maddesinde öngörülen yaptırımların uygulanması istemi


336

araştırılarak, kurumca gerekli işlemlerin yapılıp yapılmadığı tespit edilir. Kanunun 9 uncu maddesi altıncı fıkrasında yer alan istem yerine getirilmemiş ise, bunun hukuki sonuçları hazırlanacak raporlarda dikkate alınır. Ayrıca disiplin uygulamasının yerine getirilmesini temin için durum bir yazı ile Başkanlığa bildirilir.

(4) Hesabı Kanun hükümlerine göre zamanında ve tam olarak vermeyen sorumlular veya diğer ilgililer ile Sayıştay denetimine giren kamu idareleri görevlilerinden, denetleme ve yargılamayı güçleştirenler hakkında da yukarıda belirtilen süreç izlenir.

(5) Denetim ve yargılamanın güçleştirilmesine gerekçe oluşturan davranış ve faaliyetler Başkanlıkça gerekçeli olarak ilgili kuruma bildirilir.

(6) Denetimler esnasında Sayıştay ilamlarının infazının izlenmediği ve gereklerinin yerine getirilmediği tespit edilirse durum bir yazı ile Başkanlığa bildirilir. Başkanlıkça Kanunun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükmünün uygulanması için ilgili kuruma bildirimde bulunulur.

(7) Kanunun 9 uncu maddesi hükümlerine uymayanlar ile 6 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının gereklerini haklı bir sebebe dayanmaksızın tam olarak ve zamanında yerine getirmeyen ilgililer hakkında, Sayıştayın istemi üzerine disiplin veya ceza kovuşturması yapılır. Disiplin ve ceza kovuşturması ilgili kurumun tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre yürütülür. Ancak Başkanlıkça kimler hakkında disiplin ve ceza kovuşturması isteminde bulunulduğu gerekçesi ile birlikte ilgili kurum üst yönetimi ile soruşturmayı yürütecek mercilere bir yazı ile bildirilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Düzenlilik Denetimi

Düzenlilik denetiminin amacı

MADDE 13 – (1) Düzenlilik denetimleri, denetlenen kamu idarelerinin;

a) Hesap ve işlemleri ile mali rapor ve tablolarının, kurumun mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bir biçimde gösterip göstermediği,

b) Gelir, gider ve mallar ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığı,

hususlarına ilişkin denetim görüşü oluşturmak,


337

c) Mali yönetim ve iç kontrol sistemlerini inceleyerek değerlendirmek,

ç) Kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere aykırı işlemlerin belirlenmesi halinde sebep olunan kamu zararlarını tespit etmek,

amacıyla yürütülür.

Düzenlilik denetiminin esasları

MADDE 14 – (1) Düzenlilik denetiminin yürütülmesinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:

a) Denetim cari yıl esası ile kamu idaresi temelinde yürütülür. Denetimler konu, sektör, faaliyet ve proje bazlı olarak birden fazla yılı ve birden fazla kurumu kapsayacak şekilde de yürütülebilir.

b) Düzenlilik denetimi ile performans denetiminin birlikte planlanarak yürütülmesi esastır.

c) Denetimler bu yönetmelik ve denetim rehberlerine göre yürütülür. Denetlenen kurumun faaliyetleri, organizasyon yapısı ve bütçe büyüklüğü dikkate alınarak denetim rehberindeki çalışmaların bir kısmı Yıllık Denetim Programında belirtilmek suretiyle yapılmayabilir.

ç) Denetim, risk odaklı ve sistem tabanlı olarak yürütülür.

d) Denetim ekip çalışması esasına dayalı olarak denetim grup başkanlıklarında görevli denetçilerce yerine getirilir. Gerektiğinde grup dışından denetçiler ile Sayıştay dışından uzmanlar da denetim ekibinde görevlendirilebilir. Denetim ekibi tarafından yapılan çalışmalar denetim rehberlerinde yer alan açıklamalar dikkate alınarak belgelenir.

e) Denetim sonucunda oluşturulan denetim görüşü, yeterli ve uygun denetim kanıtı ile desteklenir. Denetim kanıtları ile kanıt toplamak üzere yürütülen denetim prosedürleri ve kanıt toplama tekniklerine ilişkin hususlar denetim rehberlerinde gösterilir.

f) Denetim sonucunda, tespit edilen kamu zararlarına ilişkin yargılamaya esas rapor düzenlenir.

Düzenlilik denetiminin planlanması

MADDE 15 – (1) Denetim ekibinde görevli denetçiler denetim rehberini esas alarak düzenlilik denetiminin ilk kez yapılacağı kurumlarda kurum


338

tanımaya yönelik detaylı çalışmalar yürütürler. İzleyen yıl denetimlerinde bu çalışmalar verilerin güncellenmesi suretiyle gerçekleştirilir.

(2) Denetlenecek kurumun muhasebe ve iç kontrol sisteminin anlaşılıp değerlendirilmesi sonucunda, denetimin hangi alanlarda daha fazla zaman ve işgücü gerektirdiği tespit edilir.

(3) Ekipte görevli denetçiler tarafından sorumluluklarında bulunan hesap alanlarıyla ilgili denetim programları hazırlanır.

(4) Denetimin planlanması çalışmaları sonunda denetim rehberine göre hazırlanan denetim planı, görüş ve önerileri alınmak üzere grup başkanına sunulur.

(5) Başkanlık onayına sunulacak denetim planında, ilgili kamu idaresinde yapılacak denetimler de dahil olmak üzere denetimlere ilişkin çalışma takvimi, görevli denetçiler ve sorumluluk alanları gösterilir.

(6) Denetimin planlaması aşamasına ilişkin diğer hususlar denetim rehberinde gösterilir.

Düzenlilik denetiminin yürütülmesi

MADDE 16 – (1) Denetim ekibinde görevli denetçiler, görevli oldukları hesap alanları ile ilgili denetim programlarını uygular ve sonuçlarını belgeler; yaptıkları çalışmalara ait her türlü bilgi ve belgeyi arşivler; denetim bulgularını destekleyen yeterli, uygun ve güvenilir denetim kanıtını çalışma kağıtları ile ilgisini kurarak sistematik şekilde belgeler. Kamu zararını ilgilendiren hususlar ile ilgili olarak sorguları hazırlar.

(2) Denetim sonucunda tespit edilen hatalar; mali rapor ve tablolara, mali yönetim ve iç kontrol sistemine ve uygunluğa ilişkin hatalar olmak üzere üç kategoride tasnif edilir.

(3) Denetim ekibi, yürütülen çalışmaların sonucunda denetlenen kurumun görüşünün alınacağı taslak denetim raporunu hazırlar.

(4) Denetimin yürütülmesi aşamasına ilişkin diğer hususlar denetim rehberinde gösterilir.

Düzenlilik denetim sonuçlarının raporlanması

MADDE 17 – (1) Hazırlanan taslak denetim raporu ilgili kamu idaresinin görüşü alınmak üzere Başkanlığa sunulur. Taslak denetim raporu, kamu


339

idaresinin üst yöneticisi tarafından, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde cevaplandırılır.

(2) Denetim ekibi, kamu idaresinden gelen cevabı da dikkate alarak taslak raporda gerekli değişiklikleri yapar ve denetim görüşünü oluşturur. Bu görüşü destekleyen ekleri içeren denetim raporunu kurum görüşü ile birlikte Başkanlığa sunulmak üzere grup başkanına teslim eder.

(3)Yargılamaya esas raporlar bu Yönetmeliğin Üçüncü Kısmının İkinci Bölümünde yer alan hükümlere göre düzenlenir.

Düzenlilik denetim sonuçlarının izlenmesi

MADDE 18 – (1) Sayıştay, denetlenen kurumun, raporda yer alan önerileri ne ölçüde uyguladığını izler.

(2) İzleme, konunun özelliğine göre, yeni bir denetim çalışması olarak yürütülebileceği gibi denetlenen kurumlardan, rapordaki önerilerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmek amacıyla yazılı bilgi alma biçiminde de olabilir.

(3) İzleme sonucunda tespit edilen ilerlemeler ve ilerleme sağlanamayan ya da yetersiz kalınan alanlar hazırlanacak raporlarda değerlendirilir.

(4) Denetimin izlenmesine ilişkin diğer hususlar denetim rehberinde gösterilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Performans Denetimi

Performans denetiminin amacı

MADDE 19 – (1) Performans denetimleri;

a) Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi,

b) İdarelerin faaliyet sonuçları ve performansı hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine ve kamuoyuna güvenilir ve doğru bilgi sunulması,


Performans denetiminin esasları

MADDE 20 – (1) Performans denetiminin yürütülmesinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:


340

a) Denetim cari yıl esası ile kamu idaresi temelinde yürütülür. Ancak denetimlerin konu, sektör, faaliyet ve proje tabanlı olarak birden fazla yılı ve birden fazla kurumu kapsayacak şekilde yürütülmesi de mümkündür.

b) Performans denetimi ve düzenlilik denetiminin birlikte planlanarak yürütülmesi esastır.

c) Denetimler bu yönetmelik ve denetim rehberlerine göre yürütülür.

ç) Denetim ekip çalışması esasına dayalı olarak denetim grup başkanlıklarında görevli denetçilerce yerine getirilir. Gerektiğinde grup dışından denetçiler ile Sayıştay dışından uzmanlar da denetim ekibinde görevlendirilebilir. Denetim ekibi tarafından yapılan çalışmalar denetim rehberlerinde yer alan açıklamalar dikkate alınarak belgelenir.

d) Denetim sonucunda oluşturulan bulgu, sonuç ve öneriler, yeterli ve uygun denetim kanıtı ile desteklenir.

Performans denetiminin planlanması

MADDE 21 – (1) Denetim ekibinde görevli denetçiler denetim rehberini esas alarak performans denetiminin ilk kez yapılacağı kurumlarda kurum tanımaya yönelik detaylı çalışmalar yürütürler. İzleyen yıl denetimlerinde bu çalışmalar verilerin güncellenmesi suretiyle gerçekleştirilir.

(2) Denetimin planlanması çalışmaları sonunda denetim rehberine göre hazırlanan denetim planı, görüş ve önerileri alınmak üzere grup başkanına sunulur.

(3) Başkanlık onayına sunulacak denetim planında, ilgili kamu idaresinde yapılacak denetimler de dahil olmak üzere denetimlere ilişkin çalışma takvimi, görevli denetçiler ve sorumluluk alanları gösterilir.

(4) Denetimin planlama aşamasına ilişkin diğer hususlar denetim rehberinde gösterilir.

Performans denetiminin yürütülmesi

MADDE 22 – (1) Denetim planının onaylanması ile birlikte denetimin yürütülmesi aşamasına geçilir. Bu aşamada;

a) Plan, program, bütçe belgeleri ile faaliyet raporunun yasal düzenlemelerin gerektirdiği şekilde hazırlanıp hazırlanmadığı,


341

b) Makro ve sektörel politika ve plan öncelikleriyle kurumsal amaç ve hedeflerin ilişkisi,

c) Performans hedefleri, performans göstergeleri ve faaliyetlerin uyumu,

ç) Performans hedefleri altında yer alan faaliyetlere hangi kaynakların sağlandığı ve bu kaynaklardan ne düzeyde harcama yapıldığı,

d) Performans göstergelerinin ölçümü suretiyle performans hedeflerinin ne düzeyde yerine getirildiği,

e) Kurumun bütçesinde kaynak olarak görülmekle birlikte doğrudan kurum tarafından yerine getirilmeyen faaliyetler,

değerlendirilir.

(2) Denetimin yürütülmesi aşamasına ilişkin diğer hususlar denetim rehberinde gösterilir.

Performans denetiminin raporlanması

MADDE 23 – (1) Denetim sonucunda, plan, program ve bütçe sistematiği açısından iyileştirilmesi gereken alanlar ve bu alanların iyileştirilmesi için geliştirilen öneriler denetim raporuna alınır. Bu çerçevede;

a) Stratejik plana ilişkin konularda gelişme olup olmadığı,

b) Stratejik plan performans programı ilişkisinin güçlendirilip güçlendirilmediği,

c) Bir önceki raporda yer alan ve iyileştirilmesi gereken performans hedeflerinde bir iyileşme sağlanıp sağlanmadığı,

ç) Faaliyetler ve performans göstergelerinin standartlara ve program sistematiğine uygun olup olmadığı

raporlanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Etkililik, Ekonomiklik ve Verimlilik Denetimi

Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetiminin amacı

MADDE 24 – (1) Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi;

a) Kamu kaynaklarının elde edilmesi ve kullanılmasında etkililik, ekonomiklik ve verimliliğin sağlanıp sağlanmadığı ve idarelerin amaçlarına


342

etkili bir şekilde ulaşıp ulaşmadıkları konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisine, kamuoyu ve kamu idarelerine bilgi sunmak,

b) Kamu yönetiminde hesap verme sorumluluğu ile iyi yönetim ilke ve uygulamalarının geliştirilmesine katkıda bulunmak,


Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetiminin esasları

MADDE 25 – (1) Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetiminin yürütülmesinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:

a) Denetim kamu idarelerinin faaliyetlerinin faaliyet dönemine bağlı olmaksızın yılı içinde veya yıllar itibariyle sektör, program, proje ve konu bazında denetlenmesi temelinde yürütülür.

b) Denetimler bu Yönetmelik ve etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rehberine göre yürütülür.

c) Denetim ekip çalışması esasına dayalı olarak denetim grup başkanlıklarında görevli denetçilerce yerine getirilir. Gerektiğinde grup dışından denetçiler ile Sayıştay dışından uzmanlar da denetim ekibinde görevlendirilebilir.

ç) Denetim sonucunda oluşturulan bulgu-sonuç ve öneriler, yeterli ve uygun kanıt ile desteklenir.

Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetiminin planlanması

MADDE 26 – (1) Denetim konularının seçiminde Denetim Stratejik Planında belirlenen öncelikli alanlar dikkate alınır.

(2) Denetim ekipleri tarafından incelenecek konulara ilişkin olarak hazırlanan çalışma teklifleri grup başkanınca gözden geçirildikten sonra Başkanlığa sunulur. Başkanlığa sunulan çalışma teklifleri Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulunca değerlendirilerek öncelikler belirlenir ve Denetim Stratejik Planlarına yansıtılır.

(3) Başkanlıkça onaylanan çalışma teklifleri, hazırlanacak yıllık programlarda yer alır.

(4) Denetimin planlaması aşamasına ilişkin diğer hususlar etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rehberinde düzenlenir.


343

Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetiminin yürütülmesi

MADDE 27 – (1) Başkanlığın denetimin yürütülmesine ilişkin onayı alındıktan sonra, ayrıntılı bir iş planı hazırlanır.

(2) Denetlenen faaliyet, proje, program ya da kurum hakkında denetçinin ulaştığı bulgu ve sonuçları desteklemek için anlamlı, güvenilir, geçerli ve yeterli miktarda kanıtlar toplanır.

(3) Denetim sonucunda bulgu, sonuç ve önerileri içeren taslak denetim raporu hazırlanır.

(4) Denetimin yürütülmesi aşamasına ilişkin diğer hususlar etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rehberinde düzenlenir.

Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi sonuçlarının raporlanması

MADDE 28 – (1) Rapor planlama aşamasında oluşturulan denetim soruları ya da ana kriterler çerçevesinde bölümlere ayrılarak hazırlanır.

(2) Hazırlanan taslak rapor, denetlenen kurum görüşü alınmak üzere Başkanlığa sunulur.

(3) Kurumun üst yöneticisi raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde kurumunun görüşünü Başkanlığa sunar. Denetim ekibi, yeni bilgi ve belgeler sunulması halinde veya itiraz ve eleştirileri yerinde bulduğu durumlarda denetlenen kurumun görüşlerini dikkate alır ve etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi raporunu hazırlar.

(4) Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi raporları, denetim grup başkanlıklarınca Başkanlığa sunulur. Sayıştay Başkanı tarafından belirlenen süreler içinde ilgili daire ve Rapor Değerlendirme Kurulu, rapor hakkında görüş bildirir.

(5) Sayıştay Başkanı, etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi raporunu ilgili kamu idaresinin denetim raporu ile birlikte veya ayrı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar ve ilgili kamu idaresine gönderir.

(6) Denetimin raporlanması aşamasına ilişkin diğer hususlar etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rehberinde düzenlenir.

Etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rapor sonuçlarının izlenmesi

MADDE 29 – (1) Denetlenen kurumun, raporda yer alan önerileri ne ölçüde uyguladığını belirlemek için izleme yapılır.


344

(2) İzleme, konunun özelliğine göre, yeni bir denetim çalışması olarak yürütülebileceği gibi denetlenen kurumlardan, rapordaki önerilerin yerine getirilip getirilmediğini tespit etmek amacıyla yazılı bilgi alma biçiminde de yapılabilir.

(3) Denetimin izlenmesi aşamasına ilişkin diğer hususlar etkililik, ekonomiklik ve verimlilik denetimi rehberinde düzenlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Denetimi

Denetime tabi kuruluşların tespiti

MADDE 30 – (1) Denetimleri 3346 sayılı Kanun kapsamında yürütülecek kuruluşlar, her yıl ocak ayında Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulunca yapılacak yıllık denetim programında tespit edilerek ilgili kuruluşlara duyurulur ve Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

(2) Denetimler sırasında sermaye payı değişikliği, satış, devir, birleşme ve özelleştirme nedenleriyle statüsü ve denetim kapsamı içindeki yeri değişen kuruluşların tespiti halinde, durum ilgili denetim grubunca Başkanlığa bildirilir. Yıl içinde denetim kapsamında meydana gelecek değişiklikler ocak ayı beklenilmeden tespit edilerek ilgili kuruluşlara duyurulur ve Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

Kamu iktisadi teşebbüsleri denetiminin esasları

MADDE 31 – (1) Kamu iktisadi teşebbüsleri; iktisadi, mali, idari, hukuki ve teknik yönlerden sürekli denetime tabidir. Bu denetimlerde;

a) Denetlenen kuruluşların kanun veya statülerinde belirlenen amaç ve esaslara, kalkınma planı ve programlara uyulup uyulmadığı,

b) İşletme bütçelerinin gereklere, işlemlerinin bütçelere; maliyet bilanço ve sonuç hesaplarının dönem faaliyetlerine uygunluğu ve doğruluğu,

c) Çağdaş işletmecilik esaslarına uyulup uyulmadığı,

ç) İşlemlerin hukuka uygunluğu,

d) Verimlilik ve kârlılık ilkelerine uyulup uyulmadığı,

e) İşletmenin zarara uğratılıp uğratılmadığı,

hususları araştırılarak raporlanır.


345

Kamu iktisadi teşebbüsleri yıllık denetim raporu

MADDE 32 – (1) Her yıl, denetlenen kuruluşun işlem, bilanço, sonuç hesapları ve yönetim kurullarının ibra edilmesi, ibra edilmemesi veya genel görüşmeye sunulmasına esas olacak görüşleri içeren, gerekçeli ve karşılaştırmalı rapor hazırlanır.

(2) Şekil, muhteva ve bölümleri rehberlerde belirtilen ve kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimleri sonucu hazırlanacak Yıllık Raporlar, denetim grubu içinde oluşturulacak ekiplerde görevli meslek mensuplarınca birlikte hazırlanır. Denetçilerin raporun hangi bölümünde görevli olduğu iş programında ve rapor takdim yazısında belirtilir.

(3) Denetim ekipleri ve denetim gruplarının Yıllık Rapor teslim tarihleri anılan birimlerin yıllık iş programlarında belirtilir. Rapor teslim tarihleri, bu kapsamdaki tüm Yıllık Raporların mevzuatla öngörülen aşama ve sürelerden geçerek zamanında görüşülüp kabul edilmesini sağlayacak şekilde belirlenir.

(4) Yıllık rapordaki finansal tablolar ve mali bünye incelemesi; denetlenen kuruluşların içinde bulundukları sektörün tabi olduğu mevzuat ile ilgili düzenleyici otorite tarafından yayımlanan muhasebeleştirme ve finansal raporlama usul ve esaslarına ilişkin yönetmelik, tebliğ, genelge, karar ve açıklamalar çerçevesinde yapılır. Yıllık Raporda, kuruluşun bilançosu ile gereken hallerde Sayıştay tarafından hazırlanan muaddel bilanço birlikte yer alır.

(5) Yıllık raporlarda bir konunun teftiş kurullarınca incelenmesi veya soruşturulması talep edilmesi halinde konuya ilişkin ayrıntılı çalışma ve gerekli belgelere raporda yer verilir.

(6) Kamu iktisadi teşebbüslerinin denetimleri sonucu hazırlanacak Yıllık Raporlar, en geç ilgili oldukları yılın bitimini takip eden eylül ayı sonuna kadar Başkanlığa sunulur.

(7) Rapor Değerlendirme Kurulunda son şekli verilerek kabul edilen Yıllık Raporlar, varsa gerekli düzeltme işlemleri raporu hazırlayan denetim grubunca en geç ekim ayı sonuna kadar tamamlanarak, kabullerini müteakip Başkanlık tarafından Denetlenen Kuruluş, ilgili Bakanlık ve Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilir. Bu raporlar aynı zamanda Kalkınma Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığına gönderilir.

Kamu iktisadi teşebbüsleri genel raporu

MADDE 33 – (1) Kamu iktisadi teşebbüslerinin yıllık faaliyet sonuçları, Türkiye ekonomisi içindeki yeri ile genel ve ortak sorunlarının birlikte ele


346

alındığı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Raporu düzenlenir. Bu raporda yer alması gereken diğer hususlar ile raporun şekil ve muhtevası rehberlerde belirlenir.

(2) Yıllık denetim programlarında Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Raporunun hazırlanması görevi Başkanlık tarafından bir denetim veya denetim destek grubuna verilir. İhtiyaç görülmesi halinde ise, yeterli sayıda meslek mensubu, raporu hazırlamak üzere ayrıca görevlendirilir.

(3) Yıllık raporlardan genel rapora alınacak bilgiler, yıllık raporun ilgili bölümlerini hazırlayan denetçilerce veri sistemine girilir. Sisteme veri girişleri tamamlanmayan yıllık raporlar görüşülmez.

(4) Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Raporuna, Rapor Değerlendirme Kurulunca ilgili oldukları yılı izleyen yılın sonuna kadar son şekli verilir, onbeş gün içinde Başkanlık internet sitesinde yayımlanır.

Kamu iktisadi teşebbüsleri diğer raporları

MADDE 34 – (1) Raporlama dönemi beklenildiğinde telafisi güç sonuçlar doğacağı düşünülen hususlarda Başkanlık Onayı ile denetim ve inceleme yapılabilir. Bu denetim ve inceleme sonucunda hazırlanan rapora Rapor Değerlendirme Kurulu tarafından Başkanlıkça belirlenen süre içinde ivedilikle son şekli verilir. Başkanlık bu raporlarda yer alan hususların teftişi veya soruşturulması için söz konusu raporları ilgili kurumlara ve denetlenen kamu idaresine gönderir.


347

ÜÇÜNCÜ KISIM

Raporlar

BİRİNCİ BÖLÜM

Sayıştay Raporları

Denetim raporları2

MADDE 35 – (1) Kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri sonucunda denetim grup başkanlıkları tarafından hazırlanan taslak denetim raporları, ilgili kamu idaresine gönderilmeden önce rapor değerlendirme komisyonları tarafından değerlendirilmek üzere Başkanlığa sunulur.

(2) Rapor değerlendirme komisyonları, taslak raporu değerlendirilecek denetim ekibinde görev almamış olmak kaydıyla bir başkan olmak üzere Başkanlıkça görevlendirilen üç uzman denetçiden oluşturulur. Komisyon, üye tam sayısıyla toplanır ve görüşünü oy çokluğu ile on beş iş günü içerisinde oluşturur.

(3) Komisyon, taslak denetim raporlarını; ilgili kanunlar ile bunlara dayanarak çıkarılan tüzük, kararname, yönetmelik ve ilgili kanunlarda uygulamayı yönlendirmek üzere yetkilendirilmiş olan kamu idareleri tarafından yapılan düzenleme ve verilen görüşlere uygunluğu yönünden değerlendirerek raporunu ilgili gruba gönderilmek üzere Başkanlığa sunar. Denetim ekibinin komisyon görüşüne katılmaması halinde, ilgili grup başkanının görüşüne

2 18/04/2013 tarih ve 28622 sayılı RG de yayımlanan Sayıştay Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2 nci maddesiyle yapılan değişiklikten önceki hali:

(1) Kamu idarelerinin düzenlilik ve performans denetimleri sonucunda denetim grup başkanlıkları tarafından hazırlanan taslak denetim raporları Başkanlığa sunulur, bir örneği Başkanlıkça ilgili kamu idaresine gönderilir.

(2) Taslak denetim raporları, kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde cevaplandırılır. Denetim grup başkanlıkları kamu idareleri tarafından gönderilen cevapları da dikkate alarak denetim raporlarını düzenler. Denetim raporları, Sayıştay dairelerinin görüşleri alınmak üzere raporun ilgili olduğu yılın bitimini takip eden mayıs ayı sonuna kadar Başkanlığa sunulur. Bu raporlara kamu idarelerinin cevapları da eklenir.

(3) Daireler, raporlar hakkındaki görüşlerini temmuz ayının onbeşine kadar Başkanlığa sunar. Daireler denetim raporları hakkında görüş oluştururken, söz konusu raporların Kanunda öngörülen amaç, çerçeve ve sınırlar içinde olup olmadığı ile bu Yönetmeliğe uygunluğu yönünden inceleme yapar ve bu hususlara uygunluk taşımayan raporların düzeltilmesine ilişkin görüşünü Başkanlığa sunar. Başkanlık bu raporları görüşünü bildirmek üzere Rapor Değerlendirme Kuruluna gönderir. Bu raporlar Dış Denetim Genel Değerlendirme raporu ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bilgi ve gereği için ilgili kamu idarelerine gönderilir.

(4) Kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere kamu idarelerinin sermayesinin doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yarısından fazlasına sahip bulundukları kuruluş ve ortaklıklarının denetimi, bu idarelerin denetimi ile birlikte gerçekleştirilir ve raporlanır


348

göre denetim ekibi tarafından düzeltilen taslak rapor ilgili kamu idaresine gönderilmesi için grup başkanı tarafından Başkanlığa sunulur.

(4) Taslak denetim raporları, kamu idaresi tarafından, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde cevaplandırılır. Denetim grup başkanlıkları kamu idareleri tarafından gönderilen cevapları da dikkate alarak denetim raporlarını düzenler. Denetim raporları, Sayıştay dairelerinin görüşleri alınmak üzere raporun ilgili olduğu yılın bitimini takip eden mayıs ayı sonuna kadar Başkanlığa sunulur. Bu raporlara kamu idarelerinin cevapları ve rapor değerlendirme komisyonlarının görüşleri de eklenir.

(5) Daireler, raporlar hakkındaki görüşlerini temmuz ayının on beşine kadar Başkanlığa sunar. Daireler denetim raporları hakkında görüş oluştururken, söz konusu raporların Kanunda öngörülen amaç, çerçeve ve sınırlar içinde olup olmadığı, Başkanlıkça çıkarılan yönetmelik, usul ve esaslar ile denetim rehberleri ve genelgelere uygunluğu yönünden inceleme yapar ve bu hususlara uygunluk taşımayan raporların düzeltilmesine ilişkin görüşünü Başkanlığa sunar. Başkanlık bu raporları görüşünü almak üzere Rapor Değerlendirme Kuruluna gönderir.

(6) Rapor Değerlendirme Kurulunca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarına ilişkin görüş verilen denetim raporları Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bilgi ve gereği için ilgili kamu idarelerine gönderilir. Kurulca görüş verilen mahalli idarelere ait denetim raporları ilgili mahalli idarelerin meclislerine bilgi ve gereği için gönderilir.

(7) Kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere kamu idarelerinin sermayesinin doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yarısından fazlasına sahip bulundukları kuruluş ve ortaklıklarının denetimi, bu idarelerin denetimi ile birlikte gerçekleştirilir ve raporlanır.

Dış denetim genel değerlendirme raporu

MADDE 36 – (1) Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu; denetime ilişkin genel bilgileri, denetim raporlarından önemli görülen ve genellik arzeden konuları ve mali konularda belirtilmesi uygun görülen diğer hususları içerecek şekilde, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler ile diğer kurumlar itibariyle düzenlenir.


349

(2) Denetim grup başkanlıkları; Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporunda yer almasını istedikleri konulara ilişkin taslakları raporun ilgili olduğu yılın bitimini takip eden nisan ayı sonuna kadar elektronik ortamda ilgili destek grubuna ve yazılı olarak Başkanlığa gönderir. Destek grubu, mayıs ayı içinde denetim grup başkanlıklarından gelen taslakların analizini yapar ve Başkanlığa sunar. Başkanlık rapora alınması gereken konuları Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşünü alarak belirler ve dış denetim genel değerlendirme raporunun taslağını hazırlamak üzere destek grubuna gönderir.

(3) Destek grubu tarafından hazırlanan taslak rapor, Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alındıktan sonra Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu olarak Başkanlıkça Genel Uygunluk Bildirimi ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

(4) Dış denetim genel değerlendirme raporunun Rapor Değerlendirme Kurulunda görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı veya denetçi görüşmeye katılarak görüşünü açıklar. İlgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı da açıklamalarda bulunmak üzere Kurula çağrılabilir.

(5) Dış denetim sonuçları kurum veya konu bazında müstakil raporlar halinde de hazırlanarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulabilir. Kurum ve konu bazında müstakil rapor olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasının uygun olduğu değerlendirilen dış denetim sonuçları, denetim grup başkanlıklarının önerisi ve Dairenin görüşü üzerine Rapor Değerlendirme Kurulu tarafından belirlenir.

Faaliyet genel değerlendirme raporu

MADDE 37 – (1) Kamu idareleri tarafından gönderilen idare faaliyet raporları, denetim grup başkanlıklarınca denetim sonuçları da dikkate alınarak değerlendirilir. İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan mahallî idareler genel faaliyet raporu ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan genel faaliyet raporu bu kamu idarelerinin denetimini yapan denetim grup başkanlıklarınca, diğer denetim gruplarının desteği de alınarak değerlendirilir.

(2) Denetim grup başkanlıklarınca hazırlanan faaliyet değerlendirme raporları Başkanlığa gönderilir. Faaliyet değerlendirme raporları esas alınarak ilgili destek grubu tarafından hazırlanan faaliyet genel değerlendirme raporu, Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşüne sunulur.


350

(3) Faaliyet genel değerlendirme raporunun Kurulca görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı veya denetçi görüşünü açıklamak üzere çağrılır.

(4) Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alındıktan sonra Sayıştay Başkanı tarafından mahallî idarelere ait olanlar hariç olmak üzere idare faaliyet raporları, genel faaliyet raporu ve mahallî idareler genel faaliyet raporu ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bir örneği Maliye Bakanlığına gönderilir. Mahallî idarelerin idare faaliyet raporları hakkındaki Sayıştay değerlendirmesinin bir örneği İçişleri Bakanlığına, bir örneği de ilgili mahallî idarenin meclisine gönderilir.

Mali istatistikleri değerlendirme raporu

MADDE 38 – (1) Mali istatistikleri değerlendirme raporu, Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak hazırlanarak Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü de alındıktan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur ve bir örneği de Maliye Bakanlığına gönderilir.

(2) Mali istatistikleri değerlendirme raporu, ilgili rehberde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Maliye Bakanlığının denetimini yapan grup başkanlığı tarafından hazırlanır.


MADDE 39 – (1) Genel uygunluk bildirimi, Kanunun 41 inci maddesinde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak hazırlanarak Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.

(2) Genel uygunluk bildiriminin hazırlanmasına ilişkin diğer hususlar hazırlanacak rehberde düzenlenir.

Diğer raporlar

MADDE 40 – (1) Denetim ve incelemeler sonucunda hazırlanan ve yönetmeliğin diğer maddelerinde öngörülenler dışında kalan raporlardır. Aşağıda sayılan denetim ve incelemeler sonucunda düzenlenen raporlar bu kapsamda değerlendirilir:

a) Sayıştay tarafından program, proje ve konu bazında gerçekleştirilen denetim ve incelemeler sonucu düzenlenen raporlar.


351

b) Kamu idarelerinin kaynaklarını, etkili, ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığı konusunda yapılan denetimler sonucunda hazırlanan raporlar.

c) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine göre yapılan denetimler sonucunda düzenlenen raporlar.

ç) Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılan denetimler sonucunda düzenlenen raporlar.

d) Kanunlarla verilen diğer inceleme, denetleme faaliyetleri sonucunda düzenlenen raporlar.

(2) Düzenlenen bu raporlar, denetim grup başkanlıklarınca Başkanlığa sunulur. İlgili Daire ve Rapor Değerlendirme Kurulu Sayıştay Başkanı tarafından belirlenen süreler içinde bu raporlar hakkında görüş bildirir.

(3) Sayıştay Başkanı, bu raporları ilgisine göre Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar veya ilgili kamu idaresine gönderir.

Raporların kamuoyuna duyurulması

MADDE 41 – (1) Sayıştay raporları, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulduğu ve ilgili kamu idarelerine verildiği tarihten itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği başkan yardımcısı tarafından, kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar hariç kamuoyuna duyurulur.

(2) Raporlar kamuoyuna yazılı ve görsel iletişim araçları, internet veya basın açıklaması yolu ile duyurulabilir. Kamuoyuna duyurulan Sayıştay raporları Başkanlık internet sitesinde yayımlanır.

(3) Savunma, güvenlik ve istihbarat ile ilgili kamu idarelerinin ellerinde bulunan devlet mallarının Kanun uyarınca yapılacak denetimi sonucunda hazırlanacak raporların kamuoyuna duyurulmasına ilişkin hususlarda bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

İKİNCİ BÖLÜM

Yargılamaya Esas Rapor ve Ek Rapor

Yargılamaya esas rapor

MADDE 42 – (1) Genel Yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında denetçiler tarafından kamu zararına yol


352

açan bir husus tespit edildiğinde sorumluların savunmaları alınarak mali yılsonu itibariyle yargılamaya esas rapor düzenlenir. Düzenlenen yargılamaya esas raporlar ilgili mali yılı takip eden yılın en geç kasım ayı sonuna kadar Başkanlığa sunulur.

(2) Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen hususlarda yargılamaya esas rapor mali yıl esasına bağlı kalınmaksızın; kamu idaresi bazında düzenlenebileceği gibi sektör, program, proje ve konu bazında da düzenlenebilir. Düzenlenen yargılamaya esas raporlar, denetimin bitimini takip eden en geç altı ay içinde Başkanlığa sunulur.

Kamu zararının tespiti

MADDE 43 – (1) Yargılamaya esas raporlar düzenlenirken kamu zararının tespiti ile kamu görevlilerine sorumluluk yöneltilmesinde aşağıdaki şartların oluşup oluşmadığı aranır:

a) Mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemlerin varlığı,

b) Mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemden bir kamu zararı oluşması,

c) Bu zararın oluşmasına neden olan kamu görevlilerinin belirlenmesi,

ç) Kamu zararının, belirlenen kamu görevlilerinin mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemlerinden kaynaklandığına ilişkin illiyet bağının kurulması.

Sorguların düzenlenmesi

MADDE 44 – (1) Denetim sırasında mevzuata uygun bulunmayan işlemlerden kamu zararına yol açtığı tespit edilen işlemlerin yer aldığı belgeler ayrılır. Kamu zararına neden olan kamu görevlilerinin sorumlulukları belirlenerek sorgu konusu yapılır.

(2) Aynı belgelerin değişik nitelikte ilişikli konuları kapsaması halinde her konu aynı sorgu maddesinde fıkralar halinde gösterilir.

(3) Sorgulara madde numarası verilir.

(4) Sorumlulara elektronik ortamda tebliğ yapılamayan sorguların bütün sayfaları resmi mühür ile mühürlenir ve her sorumluya ait sorguların son sayfası ilgili denetçiler ve ekip başkanı ile grup başkanı tarafından imzalanır.

(5) Sorgularda; her bir sorgu maddesinin üst kısmında denetlenen kurumun adı, ilişikli belgelerin tarih ve numarası, kamu zararı tutarı, kamu


353

zararına neden olan sorumluların adı ve soyadı ile unvanları tablo halinde gösterilir.

(6) Sorgularda; kamu zararının hangi mevzuat hükümlerine aykırılık sonucu oluştuğu, kamu kaynağındaki artışa engel ya da eksilmeye neden olan durum ve kamu görevlilerinin kamu zararına yol açan karar, işlem veya eylemlerinin neler olduğu açıklanarak konu hakkında sorumluların savunmaları istenir.

7) Sorgularda denetim ekibi ile grup başkanı arasında ifade ve şekil açısından oluşan görüş farkı, grup başkanının görüşü doğrultusunda giderilir. Esasa ilişkin oluşan görüş farklarında ise grup başkanı aykırı görüşünü yargılamaya esas raporda belirtir.3

Sorguların tebliği

MADDE 45 – (1) Sorgular, savunmaları alınmak üzere sorgularda adı, soyadı ve unvanı belirtilen her bir sorumluya Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap vermeyen sorumluların savunmaları dikkate alınmaz.

(2) Sorguların tebliğinin elektronik ortamda yapılması esastır. Elektronik ortamda tebliğ yapılamaması halinde tebligat yazılı olarak yapılır. Elektronik ortamda sorguların tebliği ve savunmaların alınmasına ilişkin düzenlemeler Başkanlıkça belirlenir.

(3) Elektronik ortamda tebliğ yapılamayan her sorumlu için Sorgu Üst Yazısı doldurulur, Başkan adına grup başkanı tarafından imzalanıp resmi mühür ile mühürlendikten sonra sorgu kağıtlarına iliştirilerek ilgili birime verilir. İlgili birim tarafından bu sorgular, Sorgu Üst Yazısındaki bilgilere göre doldurulan Sorgu Tebliğ Zarfına konulduktan sonra, sorumlularına tebliğ edilir.

(4) Ankara dışında yapılan denetimler sonucu düzenlenen sorgular elden tebliğ edilebilir. Bu durumda üçüncü fıkradaki işlemler ekip başkanı tarafından yerine getirilir.

(5) Sorguların tamamı, kurum üst yöneticisine ve muhasebe birimine yazılı olarak bilgi amaçlı gönderilir veya verilir.

Yargılamaya esas raporların düzenlenmesi

MADDE 46 – (1) Yargılamaya esas raporlar ekip başkanı tarafından ekteki Standart Form kullanılarak düzenlenir.

3 Maddedeki 7 nci fıkra, 18/04/2013 tarih ve 28622 sayılı RG de yayımlanan Sayıştay Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3 ncü maddesiyle eklenmiştir.


354

(2) Kamu zararına ilişkin tüm sorgular, sorgu sırasına göre rapora alınır.

(3) Yargılamaya esas raporun denetçi düşüncesi kısmı aşağıdaki bölümlerden oluşur:

a) Birinci bölüm “SORGU” başlığı altında düzenlenir ve bu bölümde sorgulara madde, numarası da belirtilmek suretiyle aynen yer verilir.

b) İkinci bölüm, “SAVUNMALAR” başlığı altında düzenlenir ve bu bölüme kime ait olduğu belirtilmek suretiyle savunmalar aynen alınır. Sorumluların savunmaları tamamen aynı nitelikte ise, yalnız birisi yazılarak bu husus ayrıca açıklanır. Sorguyu tebellüğ ettiği halde savunma göndermeyen sorumlular varsa, tebellüğ tarihi (ve tebliğ ilanen yapılmış ise kesinleşme tarihi) gösterilerek savunmasını göndermediği yazılır.

c) Üçüncü bölüm, “SONUÇ” başlığı altında düzenlenir ve bu bölümde, savunmalarda ileri sürülen hususlar da karşılanmak suretiyle gerekçeli olarak aşağıdaki hususlardan biri veya birkaçı istenir;

1) Hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesi.

2) Kamu zararının sorumlulardan tazminine hükmedilmesi.

3) Gerekli görülen hususların ilgili mercilere bildirilmesi.

4) Hesap ve işlemlerin yargılamasının durdurularak hüküm dışı bırakılması.

(4) Raporun “SONUÇ” bölümünde istenecek hususlar ile ilgili olarak aykırı düşüncede olan denetçi ve grup başkanının düşüncelerine gerekçeli olarak yer verilir.

(5) Denetçi, ekip başkanı ve grup başkanı tarafından imzalanan yargılamaya esas raporlar ekleri ile birlikte, ayrıca elektronik ortamda Başkanlığa sunulur.

Düzenlilik denetimi dışındaki denetim ve incelemelerde kamu zararı tespiti

MADDE 47 – (1) Düzenlilik denetimi dışındaki denetim ve incelemeler sırasında bir kamu zararının olduğu kanaatine varıldığında bu durum gerekçesiyle birlikte Başkanlığa bildirilir. Kamu zararı iddiası ilgili kamu idaresinin denetimini yapan denetim grup başkanlığı tarafından sonuçlandırılır

Ek raporların düzenlenmesi

MADDE 48 – (1) Rapora konu kamu zararının yargılanması sonuçlanana değin daha önce raporda yer alan konularda değişiklik yapılmasını öngören


355

veya raporda yer almadığı halde sonradan ilişikli görülerek rapora alınması gerekli görülen ya da yargılama yapılırken hüküm dışı bırakılan hususlar hakkında, asıl raporu düzenleyen ekip başkanı tarafından ek rapor, ekteki Standart Form kullanılarak düzenlenir.

(2) Ek raporların düzenlenmesinde:

a) Yargılamaya esas rapor düzenlenmesine ilişkin genel esaslar göz önünde bulundurulur.

b) Standart Formda raporun “Ek” olduğu belirtilir.

c) Hüküm dışı bırakılan konunun asıl raporun hangi maddelerine ilişkin olduğu açıklanır.

ç) Ek raporların yazılması ve Başkanlığa sunulmasında, Yönetmeliğin 46 ncı maddesi hükmü uygulanır.

(3) Ek raporlarda yer alan konulara ilişkin belgeler, ilgili hesap veya esas rapor dosyası ekleri arasından çıkartılarak bu raporlara eklenir.

Yargılamanın iadesine ilişkin olarak yapılacak işlemler

MADDE 49 – (1) Sayıştay Dairelerince verilen hükümlerin, ilgililerin istemi ya da Sayıştay Dairelerince doğrudan yargılamanın iadesi suretiyle görüşülmesinde konu; görüşü alınmak üzere ilgili raporu düzenleyen ekip başkanı veya Başkanlıkça görevlendirilen denetçiye havale edilir.

(2) Yargılamanın iadesine ilişkin denetçi görüşü yargılamaya esas rapora ilişkin standart form kullanılarak düzenlenir. Formda, yargılamanın iadesine ilişkin denetçi görüşü olduğu belirtilir, yazılması ve Başkanlığa verilmesinde Yönetmeliğin 46 ncı maddesi hükmü ve ayrıca gereğine göre aşağıdaki esaslar uygulanır:

a) Kanunun 52 nci maddesinde belirtilen ilgililerin istemde bulunması halinde;

1) Yargılamanın iadesi isteminde bulunanların, Kanunun 52 nci maddesindeki ilgililer olup olmadığı ve (ilâmın tebliği tarihi ile istemin Sayıştay Başkanlığına veya taşrada bulunulan yerin en büyük mülki amirine verildiği tarihe göre) başvurma süresinin geçip geçmediği öncelikle araştırılır. Yargılamanın iadesi başvurusunda bulunamayacakların başvurmuş olması veya başvuru süresi geçmiş ise durum açıklanarak, esasa geçilmeden yapılacak işlem olmadığı belirtilir.


356

2) Kanunun 52 nci maddesindeki ilgililer tarafından süresi içinde başvurulmuş ise dilekçe ve varsa ekleri ile rapor dosyasındaki konuya ilişkin belgeler incelenerek; yargılamanın iadesi suretiyle görüşülmesi istenen ilâm hükümleri hakkında denetçi görüşü yazılır.

b) Doğrudan doğruya dairelerce yargılamanın iadesine karar verilmesi halinde;

1) Konuya ilişkin cetvel ve belgeler ayrılarak yeniden incelenir; gerekirse sorgu yapılarak savunma alınır ve Yönetmelikteki esaslara göre denetçi görüşü yazılır.

2) Sonuç bölümünde; gerekçeleri de gösterilerek, yargılanmanın iadesi suretiyle tazmin hükmedilmesi istenir ya da hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygun bulunduğu belirtilir.

(3) Gerek dilekçe ile başvurulmuş olması, gerekse doğrudan doğruya dairelerce yargılamanın iadesine karar verilmesi hallerinde yazılacak yargılamanın iadesine ilişkin denetçi görüşüne; yargılamanın iadesine konu teşkil eden belgeler, ilgili hesap veya esas rapor dosyası ekleri arasından çıkartılarak eklenir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığından Gelen Denetim Taleplerinin

Sayıştayca Karşılanması

Denetim taleplerinin değerlendirilmesi

MADDE 50 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi araştırma, soruşturma ve ihtisas komisyonlarının kararına istinaden Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığından gelen denetim taleplerinin ön incelemesi Başkanlıkça görevlendirilen destek grubu tarafından yapılarak, bu taleplere ilişkin görüş, on iş günü içerisinde gerekçeli olarak Başkanlığa sunulur.

(2) Ön incelemede;

a) Denetim talebinin Kanunun 45 inci maddesi kapsamında belirtilen hususları içerip içermediği,

b) Denetim talebine ilişkin hesap ve işlemlerin, Kanunda ve Sayıştay denetimi ile ilgili diğer mevzuatta belirlenen inceleme ve denetleme esas ve usulleri, mevcut iş gücü ve bütçe imkanları çerçevesinde ne şekilde sonuçlandırılacağı,

araştırılır.


357

Denetimin yürütülmesi ve sonuçlandırılması

MADDE 51 – (1) Talebin Kanunun 45 inci maddesi kapsamında olduğu durumlarda, denetimin gerçekleştirilmesi için Başkanlık tarafından ilgili denetim grubu görevlendirilir. Konunun birden fazla denetim grubunun görev alanında olması halinde denetim, bir grup başkanının koordinasyonunda ilgili gruplar tarafından ortaklaşa yürütülür. Bu denetimler, öncelikle sonuçlandırılır.

(2) Denetim talebine konu olan hesap ve işlemler daha önce Sayıştayca denetlenmiş ise bu denetim sonuçları öncelikle değerlendirilir.

(3) Talebin Kanunun 45 inci maddesi kapsamında olmadığına karar verilmesi durumunda konu Başkan tarafından, gerekçeli bir yazı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur.

(4) Denetim sonucunda hazırlanan rapor, Rapor Değerlendirme Kurulunun görüşü alındıktan sonra Başkanlıkça Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulur.

BEŞİNCİ KISIM

Suç Teşkil Eden Fiiller

Toplanacak delil veya belgeler

MADDE 52 – (1) Denetim veya incelemeler sırasında suç teşkil eden fiillere ilişkin denetçi tarafından toplanacak delil ve belgeler şunlardır:

a) Tahakkuk, tahsilat ve harcama belgeleri ile sair işlemlere ait belgeler.

b) Defter, kayıt ve cetveller.

c) İhbarlar veya bu nitelikteki yazı ve yayınlar.

ç) Resmi ve özel kuruluşlarla diğer gerçek ve tüzel kişilerden sağlanacak her türlü bilgi ve belgeler.

Tespit çalışmaları

MADDE 53 – (1) Denetim ve inceleme sırasında suç delili olarak görülen belgeler, ilgili denetçi tarafından ayrılır.

(2) Tespit çalışmalarının, delillerin kaybolmasını önleyecek şekilde gizlilik ve kısa bir süre içinde tamamlanması zorunludur.

(3) Deliller ve belgeler toplandıktan sonra numaralanır ve bir dizi pusulası düzenlenir.


358

Başkanlığa yazılacak müzekkere

MADDE 54 – (1) Durumun Başkanlığa bildirilmesi için yazılacak müzekkerede, işin gereğine göre, aşağıdaki hususlar yer alır:

a) İlgili kamu idaresinin adı.

b) Suç teşkil eden fiilin denetim veya inceleme esnasında veya ihbar sonucu tespit edildiğini belirten açıklama.

c) Doğrudan Başkanlık tarafından görevlendirilme halinde, buna ilişkin yazının tarih ve numarası.

ç) Muhbirlerin kimlik ve adresleri.

d) Yazı ve yayınları yazan veya yayımlanmasından sorumlu olanların kimlik ve adresleri.

e) Sorumluların kimlik ve adresleri.

f) Suç teşkil eden fiiller hakkında (birden fazla olmaları veya birden fazla yılı ilgilendirmeleri halinde, ayrı ayrı ele alınarak) delil ve belgelerle ilgi kurmak suretiyle yapılacak açıklama.

g) Gerekçeli kanaat.

Kamu davası yönünden yapılacak işlemler

MADDE 55 – (1) Müzekkere ve ekleri, grup başkanı ile denetçi/denetim ekibi tarafından Başkanlığa intikal ettirilir.

(2) Sayıştay Başkanının görevlendireceği dairece onbeş gün içinde yapılacak inceleme sonucunda toplanan ilk delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi halinde, gereği yerine getirilmek üzere dosya sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere Cumhuriyet Savcılığına gönderilmesi için Sayıştay Başsavcılığına verilir. Suç teşkil eden fiillere ilişkin işlemlerin sonucunun takibi Başsavcılık tarafından yapılır.

(3) Dairece, konunun kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmemesi halinde dosya işlemden kaldırılır.

(4) Müzekkere hakkındaki dairenin görüşü Başkanlıkça denetçisine bildirilir.


359

Suç teşkil eden fiillere ilişkin işlemlerin yargılamaya esas rapora alınması

MADDE 56 – (1) Suç teşkil eden fiille ilgili olarak kamu davası yönünden yukarıdaki maddelere göre işlem yapılmakla beraber; Dairenin kararı Başkanlıkça denetçisine bildirildikten sonra, konu hakkında ayrıca sorumluların yazılı savunmaları alınır ve denetçi düşüncesiyle birlikte raporda gösterilir. Dairece konunun kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmemesi halinde dahi, denetçi tarafından gerekli görüldüğü takdirde aynı şekilde sorumluların savunmaları alınır ve kendi düşüncesiyle birlikte raporda gösterilir.

ALTINCI KISIM

Denetim ve Denetim Destek Grup Başkanlıkları

Denetim grup başkanlıkları

MADDE 57 – (1) Denetim grup başkanlıkları;

a) Sayıştayın denetim alanındaki bütün kamu idarelerinin sektör ve faaliyet bütünlüğünü kapsayacak ve kalkınma planları, yıllık programlar ile stratejik planları izlemeye imkan verecek şekilde Sayıştay Başkanının onayı ile kurulur.

b) Bir başkan ile yeteri kadar denetçi ve yönetim mensubundan oluşur.

c) Görev alanındaki kamu idarelerinin hesap, mali işlem ve faaliyetleri ile iç kontrol sistemlerini ve kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasını kanun, tüzük, yönetmelik, standart, genelge ve rehberlerde ifade edilen esas ve usullere göre inceler ve denetler.

ç) Görev alanlarına giren genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince mali konularda düzenlenen yönetmelikler ile yönetmelik niteliğindeki düzenleyici işlemler hakkında grup görüşünü oluşturmak.

d) Sayıştaya Kanun ve diğer kanunlarla verilen görevlerin etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak üzere Başkanlıkça verilen görevleri yapar.

Denetim destek grup başkanlıkları

MADDE 58 – (1) Bir başkan ile yeteri kadar denetçi ve yönetim mensubundan oluşan denetim destek grup başkanlıkları aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla Sayıştay Başkanının onayı ile kurulur.

a) Sayıştay denetimi ile ilgili yöntemleri geliştirmek üzere inceleme araştırma faaliyetleri yürütmek ve ikincil mevzuatın hazırlanma faaliyetlerine katkıda bulunmak,


360

b) Uluslararası ilişkileri yürütmek, yabancı yüksek denetim kurumları ve uluslararası kuruluşlarla Sayıştay arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve ortak çalışma alanlarının tespiti hususlarında yaptığı çalışmaları Başkanlığa sunmak,

c) Yüksek denetim kurumları ve bunların oluşturdukları uluslararası teşkilatlarca yapılan çalışma ve yayınları takip ederek Sayıştay ile ilgili olabilecek hususları Başkanlığa sunmak ve Başkanlıkça gerekli görülenleri meslek mensuplarına duyurmak,

ç) Sayıştay meslek mensuplarının yabancı ülkelere gönderilmesi ile ilgili mevzuatın gerektirdiği çalışmaları yaparak Başkanlığa sunmak,

d) 24/10/2003 tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu hükümleri çerçevesinde bilgi edinme hakkının etkin olarak kullanılabilmesi, bilgi veya belgelere erişimin zamanında sağlanabilmesi için gerekli tedbirleri almak ya da aldırmak; bilgi edinme müracaatlarını etkin, süratli ve doğru olarak sonuçlandırmak; Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna gönderilecek yıllık raporları hazırlamak,

e) Başkanlık tarafından intikal ettirilen hukuki, mali, idari ve cezai sonuç doğurabilecek tüm konular hakkında görüş bildirmek,

f) Kurum adına akdedilecek sözleşme ve anlaşmaların, hukuki ihtilaf doğurmayacak şekilde ve kurum menfaatleri doğrultusunda yapılmasına yardımcı olmak,

g) Kurum leh ve aleyhindeki her türlü dava ve icra takip işlemlerini yürütmesinde Başkanlığa yardımcı olmak,

ğ) Genel uygunluk bildirimi taslaklarının hazırlanması sürecinde gerekli dokümanları oluşturmak, ortak biçimleri belirlemek, gerektiğinde güncellemek, denetim grup başkanlıklarıyla bu süreçte eş güdümü sağlamak,

h) Denetim grup başkanlıklarınca hazırlanan genel uygunluk bildirimi taslaklarını birleştirerek tek bir taslak haline getirmek,

ı) Daire ve Kurullarda görevli denetçiler tarafından tasnif edilen ve özetlenerek Başkanlığa sunulan kararları değerlendirerek yayımlamak ve içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesini gerektiren konular var ise bunları belirleyerek Başkanlığa sunmak,

i) Denetim stratejik planı ve yıllık denetim programına ilişkin ön hazırlık çalışmalarını yürütmek,

j) Rapor Değerlendirme Kuruluna sunulacak raporları birleştirmek,


361

k) Denetimlerin etkinlik ve verimliliğini sağlamak amacıyla Sayıştay mensuplarının eğitim, mesleki bilgi, beceri ve deneyimlerine ilişkin veri tabanı oluşturmak,

l) Yayımlanmış standart ve rehberlerin güncellenmesi çalışmalarını yürütmek,

m) Sayıştayın denetim faaliyetleriyle ilgili bilgisayar destekli denetim, bilişim sistemleri denetimi ve bilişim sistemlerine ilişkin çalışmaları yürütmek,

n) Sayıştaya bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen görevlerin etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak üzere Başkanlıkça verilen diğer görevleri yapar.

Grup başkanı

MADDE 59 – (1) Grup başkanı, aşağıdaki iş ve işlemlerin yürütülmesinden sorumludur:

a) Grubun idari nitelikteki işlerini yürütmek ve grubu yönetmek.

b) Grubun görev kapsamındaki denetim ve inceleme faaliyetlerini planlamak, denetlenecek konu ve kurumların özellikleri ile uzmanlık ihtiyacını dikkate alarak bir ekip başkanı eşliğinde denetim ekiplerini oluşturmak, görev dağılımını yapmak ve ekipler arasında koordinasyonu sağlamak, denetim ekipleri tarafından hazırlanan taslak denetim raporlarını ve sorguları mevzuata uygunluk yönünden incelemek, sorgularda mevzuata aykırı bulduğu hususları denetim ekibine bildirmek, hazırlanan raporların zamanında ve mevzuata uygun olarak Başkanlığa gönderilmesini sağlamak.4

c) Personelin yetiştirilmesi ve performansının geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan eğitimlerin belirlenmesi ve bu hususta ilgili birimlerle koordinasyon sağlamak.

ç) Grubun görev alanına ilişkin araştırma ve arşivleme faaliyetlerini yönetmek.

d) Başkanlığı grup çalışmaları hakkında bilgilendirmek.

e) Grupta çalışan yönetim mensuplarının görevlerini mevzuata uygun olarak yürütmesini sağlamak.

4 Maddedeki 1 nci fıkranın b bendi 18/04/2013 tarih ve 28622 sayılı RG de yayımlanan Sayıştay Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4 ncü maddesiyle eklenmiştir.


362

f) Grup çalışmalarına ilişkin olarak Başkanlığa sunulacak belgeleri hazırlamak.

g) Sayıştay Raporlarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında gerektiğinde hazır bulunmak.

ğ) Başkanlıkça verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Ekip başkanı

MADDE 60 – (1) Ekip başkanının görevleri şunlardır:

a) Denetlenecek kamu idaresinin özelliği ile denetim ekibinin görüşlerini dikkate alarak grup başkanının bilgisi dahilinde ekip içi görev dağılımını yapmak.

b) Ekip tarafından denetimin, çalışma takvimi ve tahsis edilen kaynaklar dahilinde; verimli, etkin ve tutumlu bir şekilde, kanun, tüzük, yönetmelik, standart, genelge ve rehberlerde ifade edilen esas ve usullere göre yürütülmesini sağlamak.

c) Denetim çalışmaları süresince gelişmeleri izlemek ve karşılaşılan sorunları grup başkanına bildirmek.

ç) Denetim çalışmaları sırasında grup başkanı ve denetlenen kurumla iletişimi sağlamak, çalışmalar hakkında gerektiğinde grup başkanının bilgisi dahilinde Başkanlığı bilgilendirmek.

d) Ekip çalışmalarını koordine etmek, ekip içi iletişimi gözetmek.

e) Kendi yaptığı denetim faaliyetlerine ilişkin çalışma kağıtlarını düzenlemek.

f) Denetim ekibindeki denetçilerin denetimlerini belgelendirmelerini, elde ettikleri her türlü bilgi, belge vb. kanıtları dosyalamalarını gözetmek, denetim sürecinde denetim ekibinin denetim faaliyetlerine ilişkin düzenledikleri çalışma kağıtlarını değerlendirip gerekli yönlendirmeleri yapmak, ekip arşivini oluşturmak.

g) Denetim raporlarının Daire ve Kurullarda görüşülmesi sırasında gerektiğinde hazır bulunmak.

ğ) Ekipte görevli personelin eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesinde grup başkanına yardımcı olmak.


363

h) Refakatine verilen denetçi yardımcısı ve adayların staj eğitimi kapsamında mesleki gelişimine yardımcı olmak.

ı) Başkanlıkça verilen diğer işleri yapmakla görevlidir.

Denetçiler

MADDE 61 – (1) Denetçilerin görevleri şunlardır:

a) Denetim çalışmalarını; kanun, tüzük, yönetmelik, standart, genelge ve rehberlerdeki esas ve usullere ve çalışma takvimine göre yürütmek.

b) Denetimin planlanması çalışmalarına katılmak.

c) Denetimi yürütmek.

ç) Denetim sonuçlarının raporlanması çalışmaları ile yargılamaya esas raporun düzenlenmesine katılmak.

d) Denetim sürecinin her aşamasında yapılan faaliyetleri ve ulaşılan sonuçları çalışma takvimine uygun olarak düzenleyip ekip başkanına sunacağı çalışma kağıtlarında göstermek.

e) Güncel ve sürekli denetim dosyalarını oluşturarak ekip başkanına sunmak.

f) Denetim raporlarının Daire ve Kurullarda görüşülmesi sırasında gerektiğinde hazır bulunmak.

g) Denetimle ilgili diğer görevleri yerine getirmek.

ğ) İçtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesini gerektiren konular var ise bunları belirleyerek Başkanlığa sunmak.

h) Refakatine verilen denetçi yardımcısı ve adayların staj eğitimi kapsamında mesleki gelişimine yardımcı olmak.

ı) Mesleği ile ilgili yenilik ve gelişmeleri takip etmek.

i) Destek gruplarına verilen görevleri yapmak.

j) Başkanlıkça verilen diğer işleri yapmakla görevlidir.

Yönetim mensupları

MADDE 62 – (1) Grup başkanlığı iş ve işlemlerinin yürütülmesi için yeteri kadar görevlendirilecek yönetim mensupları grup başkanı tarafından kendilerine verilen işleri yürütürler.


364

YEDİNCİ KISIM

Çeşitli ve Son Hükümler

Denetimde rotasyon

MADDE 63 – (1) Sayıştay çalışmalarında uygulama birliğinin sağlanabilmesi, verimliliğin artırılması ve etkinlik kazandırılması amacıyla denetçilerin rotasyona tabi tutulmaları esastır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 64 – (1) 3/6/1976 tarihli ve 15605 sayılı Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Denetçi ve Raportörlerinin Denetim ve Çalışma Usulleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Başlanmış denetim ve inceleme işlemleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 6085 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanmış denetim ve inceleme işlemleri, Sayıştay Denetçi ve Raportörlerinin Denetim ve Çalışma Usulleri Hakkında Yönetmeliğe göre sonuçlandırılır.

Yürürlük

MADDE 65 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 66 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sayıştay Başkanı yürütür.


365

Ekler

1

T.C. SAYIŞTAY

Sayı : .../.../20

Konu : Sorgu

…………………………………………………………………………………………... …………………………………

………………………..

……………..…’nın .... yılı denetimleri sonucunda mevzuata uygun bulunmayan işler için 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 48 inci maddesi gereğince düzenlenen sorgu ektedir.

1- Sorguların şahsınıza tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde, cevaplandırılarak sorgu madde numaraları da belirtilmek suretiyle savunmanızı aşağıda yazılı elektronik adreslere ayrı ayrı gönderilmesi,

2- Savunma ekinde yer alan kanıtlayıcı belgelerin aşağıdaki adrese iki nüsha olarak gönderilmesi,

3- Elektronik ortamda yapılan tebligatı takip eden beş gün içinde tebligatın tarafınıza yapılmış sayılacağı,

4- Savunmanızın belirli süre içinde gönderilmemesi halinde sözü edilen 48 inci madde hükmü uyarınca işlem yapılacağına bilgi edinilmesi,

5- Savunmanızda duruşma talep edip etmediğinizin belirtilmesi, Rica olunur.

Sayıştay Başkanı A.

Savunmanın gönderileceği elektronik posta adresleri: [email protected] (Ekip Başkanının Sayıştay E-mail adresi)

Belgelerin gönderileceği adres: Sayıştay Başkanlığı 06100 Balgat/ANKARA

Standart Form (1) Sorgu Üst Yazısı


366

2

T

.C.

SAYIŞTAY

A

NK

AR

A

TEBLİĞ

AL

IND

ISI

M

UH

ATA

BIN

A V

ERİL

ECEK

TİR

MU

HA

TAB

IN

TEB

LİĞ

ED

İLEN

BEL

GEN

İN

Soya

dı

: ……

……

……

……

……

……

…..

Adı

: …

……

……

……

……

……

……

.. N

ev’i

: S

OR

GU

Gör

evi

: ……

……

……

……

……

……

…..

İlgi

li ol

duğu

Kam

u İd

ares

i :…

……

……

……

……

……

……

…

İşye

ri a

dres

i : …

……

……

……

……

……

……

.. D

enet

im y

ılı

: ……

……

……

……

……

……

…..

İkam

etgâ

h ad

resi

: …

……

……

……

……

……

……

..

……

……

……

……

……

……

……

.

Tebl

iğ n

umar

ası

: ……

……

……

……

……

……

…..

Mah

iyet

i yuk

arıd

a ya

zılı

evra

ka a

it te

bliğ

zar

fını

kap

alı o

lara

k te

slim

al

dım

.

Tesl

im ta

rihi

:

/

/

20.

.

Tesl

im a

lan

Tesl

im e

den

S

tand

art F

orm

(2)

S

orgu

Teb

liğ Z

arfı


367

3

Y A R G I L A M A Y A E S A S R A P O R D u r u ş m a l ı D u r u ş m a s ı z

BAŞKANLIK MAKAMINA

……….…………………… Kamu İdaresinin …. yılı denetimine ait rapor, ayrıntıları arka sayfada gösterilen …… tane eki ile birlikte sunulmuştur. 1 Arzederim.

…./…./…... …./…./…... Grup Başkanı Ekip Başkanı

…./…./…... .... Daireye

…./…./..…. Sayıştay Başkanı

1 Yönetmeliğin 42 nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince hazırlanacak raporda, bu ibare yapılan denetimin kapsamına göre düzenlenir.

Standart Form (3) Yargılamaya Esas Rapor Kapağı (ön)

Başsavcılığa .…/…./…... ..... Daire Başkanı

.......... Daire Başkanlığına sunuldu .…/…./…... Başsavcı

Üye ................................................. .…/.…/…... ..... Daire Başkanı

…… Daire Başkanlığına sunuldu. .…/…./…... Üye

Yargılaması yapılmıştır. .…/…./…... ..... Daire Başkanı

T.C. SAYIŞTAY


368

4

DENETİM EKİBİ Adı Soyadı Sicil No İmza

EKLER

DÜŞÜNCELER Adedi Çeşidi

Not: Ekler; duruşma talebinde bulunanların listesi, sorgular, tebliğ formları, savunmalar ve

ilişikli belgeler sırasıyla yazılır ve her birinin kaç adet olduğu karşısında açıkça gösterilir.

Standart Form (3) Yargılamaya Esas Rapor Kapağı (arka)


369

5

YARGILAMAYA ESAS RAPOR İÇ SAHİFE

Madde No DENETÇİNİN DÜŞÜNCESİ

Sayfa No: … Standart Form (3) Yargılamaya Esas Rapor İç Sahife 1


370

6

YARGILAMAYA ESAS RAPOR İÇ SAHİFE

Madde No SAVCININ DÜŞÜNCESİ

ÜYENİN DÜŞÜNCESİ

DAİRE KARARI

Sayfa No: … Standart Form (3) Yargılamaya Esas Rapor İç Sahife 2

371

i

SAYIŞTAY RAPOR DEĞERLENDİRME KURULUNUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 26.03.2015 - 29307

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Rapor Değerlendirme Kurulunun oluşumu, toplanması, çalışma usul ve esaslarına ilişkin hususları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 80 inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Başkanlık: Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarını,

b) Kanun: 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

c) Kurul: Rapor Değerlendirme Kurulunu,

ç) Raportörlük: Rapor Değerlendirme Kurulu Raportörlüğünü,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kurulun Oluşumu, Görevleri ve Toplanma Usulü

Kurulun oluşumu ve görevleri

MADDE 4 – (1) Kurul, Sayıştay Genel Kurulu tarafından iki yıl için seçilen iki daire başkanı ve her daireden birer üye ile denetimden sorumlu başkan yardımcısından oluşur. Kurul üyeliğinde boşalma olması halinde kalan süreyi tamamlamak üzere Sayıştay Genel Kurulu tarafından boşalan yer için seçim yapılır.

(2) Kurulun başkanı Sayıştay Başkanıdır. Başkanın katılamadığı durumlarda Kurula denetimden sorumlu başkan yardımcısı başkanlık eder. Denetimden sorumlu başkan yardımcısının görevinde bulunamadığı hallerde yerine yönetimden sorumlu başkan yardımcısı Kurula katılır.


372

(3) Toplantının açılmasından sonra Kurula başkanlık eden başkan yardımcısının zorunlu olarak toplantıdan ayrıldığı hallerde, en kıdemli daire başkanının başkanlığında görüşmelere devam edilir.

(4) Kurul, Sayıştay raporları ile Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenen konular hakkında görüş bildirir.

Toplantıya çağrı ve gündem

MADDE 5 – (1) Kurul Başkanınca belirlenen gündemin dağıtılması toplantıya çağrı yerine geçer.

(2) Gündem, Kurulda görüşülecek işleri, bunların sırasını, toplantının gün ve saatini gösterir ve zorunluluk olmadıkça toplantıdan en az üç gün önce Kurul üyelerine, ilgili grup başkanlığına ve diğer ilgililerine gönderilir.

(3) Gündemin dağıtılmasından sonra ortaya çıkan ivedi ve süreli işler, süre şartı aranmaksızın ek gündem halinde Kurula getirilebilir.

Kurul toplantılarında bulunabilecek olanlar

MADDE 6 – (1) Sayıştay raporlarının Kurulda görüşülmesi sırasında ilgili grup başkanı ile raporun hazırlanmasında görevli denetim ekibi veya denetçiler zorunlu haller dışında toplantıya katılarak görüşünü açıklar.

(2) Kurulca gerekli görülmesi halinde açıklamalarda bulunmak üzere ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı çağrılabilir.

(3) Gizli yapılmasına karar verilen toplantılara kimlerin katılacağına Kurulca karar verilir.

(4) Denetlenen idarelerin üst yöneticilerinin, idarelerine ait raporların Kurulda görüşülmesi esnasında bilgi vermek ve açıklama yapmak üzere önceden yazılı olarak başvurmaları durumunda, Kurul Başkanı tarafından kendilerine çağrı yapılabilir.

Toplantı ve karar yeter sayısı

MADDE 7 – (1) Kurul, üye tamsayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı hallerde, Kurula görevlendirilmiş üye sayısını aşmamak ve o toplantıya münhasır olmak kaydı ile Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir

Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

373

üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir.

(2) Kurul, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Müzakere ve Oylamalar

Müzakere düzeni

MADDE 8 – (1) Toplantı, yeter sayıda üyenin hazır bulunduğu tespit edildikten sonra Kurul Başkanı tarafından açılır.

(2) Toplantı açıldıktan sonra gündem konusu işler sırayla okunmak suretiyle müzakereye geçilir.

(3) Kurul Başkanı ya da üyelerce gündemde belirlenen işlerden birinin sırasından önce veya sonra görüşülmesi, ertelenmesi, bir konunun yeniden incelenmek amacıyla geri alınması yolundaki öneriler üzerine gündemde değişiklik yapılması Kurul kararı ile olur.

(4) Kurul üyeleri, Kurul Başkanı tarafından kendilerine ön inceleme maksadıyla verilen raporları inceleyerek Kurula gerekli açıklamaları yapar.

(5) Gündemdeki konularla ilgili görüşlerini açıklamak isteyen üyelere istek sırasına göre söz verilir.

(6) Usul hakkında söz istenilmesi halinde, söz alma sırasına bakılmaksızın usul meselesi öncelikle karara bağlanır.

(7) Aynı oturumda bir konu hakkında bir üyeye en fazla üç defa söz verilebilir.

(8) Görüş belirten üyeler somut tekliflerini gerekçelendirmek suretiyle ortaya koyarlar. Somut teklif içermeyen görüşler oylamaya konu edilmez.

(9) Üyelerce, toplantıda bulunan temsilcilere ve diğer ilgililere sorulacak sorular ve verilecek cevaplar Kurul Başkanı aracılığıyla yöneltilir.

(10) Yöneltilen soruların, temsilcilerden konuyla ilgili bilgi ve görüş alınmasıyla sınırlı kalması esastır.

(11) Temsilcilerden gerekli bilgi ve açıklamaların alınmasını müteakip temsilciler salondan ayrılır. Görüşme ve oylamalar temsilcilerin ayrılmasından sonra yürütülür.


374

Müzakerenin yeterliliği ve oylama

MADDE 9 – (1) Kurul Başkanı müzakerenin yeterliliği hususunda kanaate vardığı takdirde konuyu oylamaya sunar. Müzakere sırasında üyelerden biri tarafından yeterlilik önerisi verilebilir. Oylamalar elektronik usulle yapılır. Gerekli hallerde işaret oyu ile oylama yapılabilir.

(2) Oylanacak hususlar, oylamadan önce açıkça belirtilir.

(3) Oylamaya geçildikten sonra söz verilmez.

(4) Oylamaya sunulacak iki öneri varsa, evet ve hayır şeklinde tek seferde oylanır.

(5) Oylamaya sunulacak öneriler ikiden fazla ise, Kurul Başkanı tarafından aykırılık sırası tespit edilir ve en aykırı görüşten başlayarak oylama yapılır.

(6) Oylamalarda çekimser oy kullanılamaz.

(7) Kurul üyeleri gerekçe göstererek oylamaya itiraz edebilirler. İtiraz Kurulca karara bağlanır.

(8) Kurul üyeleri toplantıda müzakeresi tamamlanan gündem konusu işlerle ilgili verilen kararlar hakkında, ilgili kararların yazıldığı tarihe kadar yeniden müzakere isteminde bulunabilir. Ancak daha önce Kurul tarafından verilen aynı konudaki kararlara aykırılık teşkil ettiği tespit edilen kararlar için yeniden müzakere istemi, raporun ilgili mercilere gönderilmesi amacıyla Başkanlıkça imzalandığı tarihe kadar yapılabilir. Bu konudaki istemler Kurulca karara bağlanır. Aynı konuda birden fazla yeniden müzakere isteğinde bulunulamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Karar ve Tutanaklar

Kararların yazılması

MADDE 10 – (1) Her bir madde ile ilgili müzakere sonucunda alınan kararlar müzakere ve oylamalara uygun ve gerekçeli olarak en geç on beş gün içinde raportörlük tarafından yazılır.

(2) Kararlarda azınlıkta kalan Kurul üyeleri karşı oy gerekçelerini, toplantıda belirttikleri sözlü açıklamalarına uygun olarak, en geç üç gün içinde yazılı olarak raportörlüğe bildirir.


375

Kararların okunması

MADDE 11 – (1) Kurul Başkanı tarafından gündem konusu her işin müzakeresi sonucunda yetki isteminde bulunulur. Müzakere edilen gündem maddeleriyle ilgili olarak yetki verilmesi halinde kararlara son şeklinin verilmesi Kurul Başkanına bırakılır. Ancak Kurul üyelerinden en az bir üye tarafından yetki verilmemesi halinde bu husus Kurulun oyuna sunulur.

(2) Kararın okunması sırasında, müzakerenin yansıtılmayan bölümleri ilave edilmek, müzakereye uygun bulunmayan kısımlar çıkarılmak ve gerekiyorsa ifade bakımından düzeltmeler de yapılmak suretiyle kararlara son şekli verilir.

(3) Kararın okunması sırasında esasa ilişkin değişiklik yapılamaz.

(4) Kararların bir nüshası ilgili tutanağa eklenir.

Tutanaklar

MADDE 12 – (1) Her toplantı için toplantı esnasında bir tutanak düzenlenir. Tutanaklar toplantıya katılan üyelerce imzalanır.

(2) Müzakeresi birden çok toplantıda tamamlanan ve her toplantıda bazı bölümleri karara bağlanan veya görüşülen işlerde, her oturum için ayrı tutanak düzenlenir.

(3) Tutanaklarda sırasıyla;

a) Tutanak tarih ve sayısının da yer aldığı kapak sayfası,

b) Kurul üyeleri ile toplantıya katılan raportörlerin adlarının yer aldığı sayfa,

c) İçindekiler sayfası,

ç) İlgili toplantıdaki görüşler ve karar özeti metinleri,

d) Kurul üyelerinin isim ve imzalarına ilişkin sayfa,

yer alır.

(4) Karar ve tutanak metinleri, toplantıda görüşülen tüm hususları değil, sadece Kurul tarafından oylanarak karara bağlanan hususları içerecek şekilde yazılır. Ancak; toplantılarda ses kayıt sistemi, stenograf gibi yöntemlerin kullanılması suretiyle oluşturulan ayrıntılı görüşme tutanakları ayrı bir belge halinde iki yıl süreyle saklanır.


376

BEŞİNCİ BÖLÜM


Raportörlerin görevleri

MADDE 13 – (1) Karar, tutanak ve Kurul görüşünü düzenleyerek bunların gerektirdiği diğer işleri yapmak üzere yeterli sayıda denetçi Sayıştay Başkanı tarafından raportör olarak görevlendirilir.

(2) Kurul toplantılarına ilişkin olarak düzenlenen tutanakların aslı raportörlük arşivinde saklanır. Ayrıca karar, tutanak ve Kurul görüşleri elektronik ortamda da arşivlenir. Bunlardan Başkanlıkça uygun görülenler Kurum internet ve intranet sayfalarında yayımlanır.

(3) Kurul tutanaklarının Kurul üyeleri dışında kalan kişiler tarafından incelenmesi Başkanlığın iznine bağlıdır.

(4) Kurulda raportörlerin yapacakları işlere yardımcı olmak üzere yeterli sayıda yönetim mensubu görevlendirilir.

Görüşülen raporlarla ilgili yapılacak işlemler

MADDE 14 – (1) Kanunun 43 üncü maddesi kapsamında düzenlenen raporların Kurulda görüşülmesini müteakip en geç beş iş günü içerisinde; rapora eklenmesi, çıkarılması veya değiştirilmesi kararlaştırılan hususları içeren karar özeti, gereği yapılmak üzere ilgili grubuna gönderilir. Grupça karar özeti doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılan rapor, yeterli sayıda çoğaltılarak ve birinci nüshası grup başkanınca imzalanarak raportörlüğe iade edilir. Kurulca son şekli verilen rapor, gereği yapılmak üzere Başkanlığa sunulur.

(2) Kanunun 43 üncü maddesi kapsamı dışında kalan raporların Kurulda görüşülmesini müteakip en geç beş iş günü içerisinde; rapora eklenmesi, çıkarılması veya değiştirilmesi kararlaştırılan hususları içeren karar özeti, gereği yapılmak üzere Başkanlığa sunulur.

(3) Yukarıda belirtilen işlem süreçlerinin tamamı veya bir kısmı, gerekli prosedürler hazırlanmak kaydıyla elektronik ortamda da yürütülebilir.

(4) Görüşülen raporlarla ilgili gerekçeli kararlar, raportörlük tarafından müzakerelere uygun şekilde düzenlenir.

(5) Görüşülmek üzere Kurula intikal eden raporların, görüşülmeden önceki nüshaları ve son şekli verilmiş nüshaları raportörlük arşivinde saklanır.


377

Fiziki yetersizlik durumunda raporlar basılı nüsha yerine sadece elektronik ortamda saklanabilir.

Oturma düzeni

MADDE 15 – (1) Kurul Başkanı, daire başkanları ve üyeler toplantı salonunda kıdemlerine göre kendilerine ayrılan yerlere oturur.

Hüküm bulunmayan haller

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde, 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Genel Kurulu, Temyiz Kurulu ve Daireler Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları hükümleri uygulanır.

Yürürlük


Yürütme


379379

BELGELERİN SAYIŞTAYA GÖNDERİLMESİ, İADESİ, SAKLANMASI VE YOK EDİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

R.G. Tarih ve Sayısı: 17.12.2011-28145

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Sayıştay denetimi kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgilerin Sayıştaya gönderilmesi, ilgili idareye iadesi, saklanması ve yok edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 4 üncü maddesinde yer alan kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her türlü belge ve bilgileri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 77 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar



b) Belge ve bilgi: Kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgiyi,

c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda tanımlanan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini,


380

ç) İlişikli belge ve bilgi: Denetim ve incelemeler sonucunda, kanıtlayıcı belge ve bilgi olarak rapor ekinde yer alması gereken her türlü belge ve bilgiyi,

d) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

e) Rapor: Yargılamaya esas raporu veya denetim raporunu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Belgelerin Denetime Hazır Bekletilmesi ve Sayıştaya Gönderilmesi

Belgelerin denetime hazır bekletilmesi

MADDE 5 – (1) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali karar ve işlemlerine ilişkin, elektronik ortamda üretilenler dahil, her türlü kayıt, belge ve bilgiler, üst yöneticiler veya görevlendireceği harcama yetkilileri ile muhasebe yetkilileri tarafından; diğer kamu idarelerinde ise en üst yöneticiler veya görevlendireceği yetkililer tarafından denetime hazır olarak bekletilir.

Belgelerin gönderilmesi veya verilmesi

MADDE 6 – (1) Denetime hazır olarak bekletilen belge ve bilgilerden denetim ekibi tarafından gerekli görülenler, Başkanlığın talebi üzerine 5 inci maddede belirtilen görevlilerce Sayıştaya gönderilir.

(2) İstenilen belge ve bilgiler, hacimlerine göre; torba içerisinde klasör veya zarf halinde güvenli nakil vasıtaları kullanılmak suretiyle Sayıştaya gönderilir.

(3) Gönderilecek torbaların azami yirmi kilogram ağırlığında olması; üzerine silinmeyecek şekilde, kurum adı, muhasebe birimi kodu ve ilgili olduğu yılın yazılması veya etiketlenmesi gerekir.

(4) Kamu idaresinde yapılan denetimler sırasında istenecek belge ve bilgiler, sorumlularca denetim ekip başkanına geciktirmeksizin verilir.

(5) Elektronik ortamda üretilen belge ve bilgiler talep edilen şekil ve yöntemle gönderilir veya verilir.

Sorumluluk

MADDE 7 – (1) İstenilen belge ve bilgilerin verilmemesi veya gönderilmemesinden doğan sorumluluk, genel yönetim kapsamındaki

Belgelerin Sayıştaya Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik

381

kamu idarelerinde belge ve bilgilerin Sayıştay tarafından istenildiği tarihte görev başında bulunan üst yönetici veya görevlendirdiği harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisine, diğer kamu idarelerinde ise en üst yöneticilere veya görevlendireceği yetkililere aittir.

(2) İstenilen belge ve bilgileri zamanında ve tam olarak vermeyen veya göndermeyen sorumlular ile diğer ilgililer hakkında 6085 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin ilgili hükümleri uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Belgelerin İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesi

Belgelerin iadesi

MADDE 8 – (1) Sayıştaya gönderilen belge ve bilgilerden incelenmesi ve denetlenmesi tamamlananlardan ilişiği olmayanlar, grup başkanı tarafından ilgili idareye iade edilmek üzere Başkanlığa teslim edilir.

(2) İlişikli belge ve bilgiler rapor eki olarak Başkanlığa teslim edilir. Bunların dökümünü gösteren bir liste düzenlenerek bir örneği kamu idaresine gönderilir ve bir örneği de rapor ekleri arasında muhafaza edilir. Bu listeye yargılama veya soruşturma nedeniyle verilen belge ve bilgiler de dahil edilir.

Belgelerin saklanması

MADDE 9 – (1) Kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgi, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri için ilgili idarenin kontrol ve gözetiminde bütçe yılının bitiminden başlayarak zaman aşımını kesen ve durduran haller hariç on yıl süreyle saklanır. Belge ve bilgilerin saklanma süresi ile ilgili olarak kamu idarelerinin kendi mevzuatlarında yer alan hükümler saklıdır.

(2) Diğer kamu idarelerinin hesap ve işlemlerine ilişkin her çeşit belge ve bilgi, ilgili idarenin kontrol ve gözetiminde, mevzuatında öngörülen süre sonuna kadar muhafaza edilir.

(3) İlişikli belge ve bilgiler, raporun Başkanlığa sunulduğu tarihi takip eden yılın başından itibaren, zaman aşımını kesen ve durduran haller hariç Sayıştay tarafından on yıl süreyle saklanır. Belge ve bilgilerin saklanma süresi ile ilgili olarak mevzuatta yer alan hükümler saklıdır.


382

Belgelerden yararlanma

MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki belge ve bilgiler; 12 nci maddede belirtilen haller dışında üçüncü kişilere verilemez. Ancak Devlete, gerçek ve tüzel kişilere ait bir hizmetin görülmesi, bir hakkın korunması ve ispatı gerektiğinde usulüne uygun olarak istenen belge örnekleri verilebilir veya mahkemelerce tayin edilecek bilirkişiler veya ilgili dairelerince görevlendirilecek yetkililerce yerinde incelenebilir.

Koruma yükümlülüğü

MADDE 11 – (1) Sayıştay ve kamu idareleri, bu Yönetmelik kapsamında saklamakla yükümlü oldukları her çeşit belge ve bilgiyi mevcut asli düzenleri içerisinde tasnif edip her türlü zararlı tesir ve unsurlardan korumakla yükümlüdürler.

(2) Sayıştay ve kamu idarelerinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yetkilileri, saklamakla yükümlü oldukları her çeşit belge ve bilgileri 16/5/1988 tarihli ve 19816 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen şartlarda saklamakla yükümlüdür.

(3) Sayıştay ve kamu idarelerinin üst yöneticileri elektronik bilgilerin güvenli olarak korunması ve arşivlenmesi için gereken depolama, yedekleme, yenileme ve erişim sistemlerinin oluşturulmasından sorumludurlar.

Yargılama veya soruşturma nedeniyle istenen belgelerin verilmesi

MADDE 12 – (1) Görevleri nedeniyle incelemek üzere, yargı mercileri ile soruşturma yapmakla görevli olanlar tarafından; bu Yönetmelik kapsamındaki belge ve bilgiler ilgili kamu idaresinden, ilişikli belge ve bilgiler ile denetim nedeniyle Sayıştayda bulunanlar ise Sayıştaydan istenir.

(2) Denetim devam ederken yargılama veya soruşturma nedeniyle istenen belge ve bilgiler ilgili grup başkanlığı, ilişikli belge ve bilgiler ise ilgili daire tarafından Başkanlık aracılığıyla verilir. Bu durumda grup başkanlığı veya dairenin talep etmesi halinde Başkanlıkça yeterli personel görevlendirilir. Başkanlıkça görevlendirilen birim; gönderilen belge ve bilgilere ilişkin bir kayıt defteri tutar, söz konusu belge ve bilgilerin Sayıştaya geri geldiğinde kontrolünü ve geliş kaydını yapar ve yazışma dosyası ile birlikte ilgili grup başkanlığına veya daireye gönderir.

Belgelerin Sayıştaya Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik

383

Belgelerin yok edilmesi

MADDE 13 – (1) Kamu idarelerinde saklanan belge ve bilgilerden saklanma sürelerini doldurduğu için yok edilmesi gerekenler bir harcama yetkilisinin başkanlığında, birisi muhasebe yetkilisi olmak üzere, muhasebe veya idari mali işlerde görevli personelin katılımıyla kurulacak beş kişiden oluşan komisyon kararı ve üst yöneticinin onayıyla yok edilir. Bu durumda ilgili kamu idaresinin saklama yükümlülüğü sona erer.

(2) Elektronik ortamda kaydı yapılmış olan belge ve bilgilerden saklama süresini doldurmuş olanlar, birinci fıkraya göre teşekkül edecek komisyonlarca alınacak kararlar sonucunda silinmek suretiyle yok edilir.

(3) Belge ve bilgilerin yok edilmesi ile ilgili olarak kamu idarelerinin mevzuatlarındaki hükümler saklıdır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


Gizli nitelikteki belge ve bilgiler

MADDE 14 – (1) Gizli nitelikteki belge ve bilgiler ilgili mevzuatında belirtilen şekilde, gizliliği korunarak Sayıştay Başkanlığına ulaştırılır. Bu belgelerin iade edilmesi gerektiği hallerde aynı şekilde gizlilik kurallarına uygun hareket edilir.

(2) Gizli nitelikteki belge ve bilgiler yakılmak veya kıyılmak, elektronik belge ve bilgiler ise geri getirilemeyecek şekilde silinmek suretiyle usulüne uygun olarak ilgili kamu idaresince yok edilir.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 2010 ve önceki yıllara ait belge ve bilgilerden Sayıştay arşivine intikal etmiş olanlar Sayıştay tarafından belgelerin saklanmasına ilişkin önceki mevzuat hükümlerine göre saklanır.

Yürürlük


Yürütme


385

SAVUNMA, GÜVENLİK VE İSTİHBARAT İLE İLGİLİ KAMU İDARELERİNE AİT DEVLET MALLARININ DENETİMİ

SONUCUNDA HAZIRLANAN RAPORLARIN KAMUOYUNA DUYURULMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

R.G. Tarih ve Sayısı: 15.08.2012 – 28385

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, savunma, güvenlik ve istihbarat ile ilgili kamu idarelerinin ellerinde bulunan Devlet mallarının 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca yapılacak denetimi sonucunda hazırlanacak raporların kamuoyuna duyurulmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6085 sayılı Kanunun 44 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar



b) Devlet malı: Kamu idarelerinin kullanımında bulunan savunma, güvenlik ve istihbarat ile ilgili her türlü taşınır ve taşınmaz malları,

c) Kamu idaresi: Millî Savunma Bakanlığı, Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünü,

ç) Kurul: 6085 sayılı Kanuna göre oluşturulan Rapor Değerlendirme Kurulunu,

ifade eder.


386

İKİNCİ BÖLÜM

Raporlama

Raporun hazırlanması

MADDE 4 – (1) 6085 sayılı Kanun uyarınca ilgili kamu idarelerinin Sayıştay tarafından yapılan denetimleri sonucunda, her bir kamu idaresi için ayrı ayrı hazırlanan taslak denetim raporları gizlilik esasları çerçevesinde, görüşü alınmak üzere, denetlenen kamu idaresine gönderilir. Denetlenen kamu idaresi otuz gün içinde rapor hakkındaki görüşlerini bildirir.

(2) Denetlenen kamu idaresinin görüşü dikkate alınarak ilgili mevzuat hükümlerine göre hazırlanan denetim raporları, Başkanlıkça gizlilik esaslarına uyularak görüşleri alınmak üzere ilgili Sayıştay dairesi ve Kurula gönderilir.

(3) Kurul görüşü alınan denetim raporundan, kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar ile Devlet mallarına ilişkin hususları içeren kısım Başkanlıkça ayrılarak gizlilik esasları içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Raporun diğer kısmı ise Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulduktan sonra 6085 sayılı Kanunun 44 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca kamuoyuna duyurulur.

(4) Devlet mallarına ilişkin hususları içeren Sayıştay raporlarının Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilgili komisyonunda görüşülmesi sonrasında, raporlardaki konulardan kamuoyuna duyurulması kararlaştırılanlar Sayıştay Başkanlığı tarafından kamuoyuna duyurulur.

(5) Kamu idaresinin üst yöneticisinin gerekçeli talebi üzerine yargılamaya esas raporun Devlet mallarına ilişkin kısımlarının yargılanması ve kararın açıklanması hususlarında, dairece gizlilik kararı verilebilir.

Duyurulmayacak hususlar

MADDE 5 – (1) Devlet mallarına ilişkin hususları içeren Sayıştay raporlarından kamuoyuna duyurulması kararlaştırılanlara ilişkin raporlarda aşağıdaki hususları içerenler kamuoyuna duyurulmaz:

a) Kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar.

b) Devlet mallarının bulunduğu yer, teknik özellikleri ve miktarı.

c) Devlet mallarının nasıl ve nerede kullanıldığı.

ç) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 24 üncü maddesine göre temin edilen Devlet malları.

Savunma, Güvenlik ve İstihbarat ile İlgili Kamu İdarelerine Ait Devlet Mallarının Denetimi Sonucunda Hazırlanan Raporların Kamuoyuna Duyurulmasına İlişkin Yönetmelik

387

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Diğer Hükümler

Özen ve sır saklama yükümlülüğü

MADDE 6 – (1) Kamu idarelerinin denetimi sonucu hazırlanan raporun Devlet mallarına ilişkin bölümünün Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilmesine kadar geçen süreçte, bu rapor ve eklerini teslim alan, bir yerden bir yere taşıyan ve çoğaltanlar da dâhil olmak üzere tüm görevliler, bu rapor ve eklerinin korunması için gerekli özeni göstermekle yükümlüdür.

(2) Bu raporlarda yer alan bilgi ve belgelere herhangi bir suretle vâkıf olan tüm görevliler ile görevlendirilecek bilirkişi ve uzmanlar sır saklamakla yükümlüdür.

Yürürlük


Yürütme

MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

389

SAYIŞTAYCA BİLİRKİŞİ VE UZMAN GÖREVLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK

R.G. Tarih ve Sayısı: 17.12.2011 - 28145

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, Sayıştayın denetim ve inceleme işlemleri sırasında ihtiyaç duyulan bilirkişiler ile denetimler esnasında gerekli görülecek uzmanların görevlendirilmelerini, bunların niteliklerini, görev, yetki ve sorumluluklarını, çalıştırma şartlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacı ile düzenlenmiştir.

(2) Sayıştay Dairelerince bilirkişi görevlendirilmesinde 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 6 ve 47 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar


a) Başkan: Sayıştay Başkanını,

b) Başkanlık: Sayıştay Başkanlığını,

c) Bilirkişi: Sayıştayca yapılacak denetim veya inceleme safhasında ortaya çıkan ve çözümü özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilgisine başvurulan kişileri,

ç) Bilirkişi raporu: Bilirkişi tarafından hazırlanan raporu,

d) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

e) Uzman: Belirli bir alanda özel bilgi, beceri ve deneyim sahibi olan ve denetimler sırasında bu özel bilgi, beceri ve deneyiminden yararlanmak üzere görevlendirilen gerçek veya tüzel kişileri,


390

f) Uzman raporu: Uzman tarafından hazırlanan raporu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Bilirkişi Görevlendirilmesi

Bilirkişi görevlendirilmesini gerektiren haller

MADDE 4 – (1) Denetim veya inceleme sırasında; çözümü özel uzmanlık veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin görüşüne başvurulabilir.

(2) Mesleğin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişi çalıştırılamaz.

Bilirkişi isteminde bulunabilecekler

MADDE 5 – (1) Grup başkanı, ekip başkanının denetim veya incelemeler sırasında ihtiyaç duyduğu bilirkişi görevlendirilmesine ilişkin yetki talebini Başkanlığa sunar. Talep, Başkanlıkça on iş günü içinde sonuçlandırılır ve sonuç yazı ile bildirilir. Başkanlık tarafından bilirkişi görevlendirme yetkisi verildiğinde bundan sonraki işlemler Başkanlık adına ekip başkanı tarafından doğrudan yürütülür.

(2) Ekip başkanı talep müzekkeresinde bilirkişi incelemesine ihtiyaç duyulan konuyu, bilirkişinin çalışması gereken tahmini süreyi, bilirkişinin uzmanlık alanını, ödenecek tahmini ücreti ve diğer hususları belirtir.

Bilirkişi tespiti ve sayısı

MADDE 6 – (1) İhtiyaç duyulan bilirkişiler, bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonları ile meslek odalarınca düzenlenen bilirkişi listelerinden veya kamu idarelerinde görev yapan kişiler arasından ekip başkanı tarafından tespit edilir. İşin mahiyetine göre birden fazla bilirkişi görevlendirilebilir.

Bilirkişilere yemin verdirilmesi

MADDE 7 – (1) Bilirkişi olarak görevlendirilenlere, belirtilen gün ve saatte istenilen yerde hazır bulunarak yemin vermeleri için tebligat yapılır.

Sayıştayca Bilirkişi ve Uzman Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik

391

(2) Bilirkişilere yemin verdirilmesi, ekip başkanı tarafından gerçekleştirilir.

(3) Bilirkişi olarak görevlendirilenlere; “Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ederim.” şeklindeki sözler tekrar ettirilmek sureti ile yemin verdirilerek bu hususa ilişkin Yemin Tutanağı düzenlenir.

Bilirkişinin görev alanının belirlenmesi ve bilirkişiye bilgi verilmesi

MADDE 8 – (1) Yemin verdirilme işleminden sonra bilirkişilere, yapacağı incelemelerle ilgili hususlar yazılı olarak bildirilir ve açıkça anlatılır. Bu yazıda;

a) İncelemenin konusu ve sınırlarına,

b) Bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara,

c) Raporun verilme süresine,

ilişkin hususlara yer verilir.

(2) Bilirkişiye gerektiğinde çalışma yeri temin edilir.

(3) Bilirkişilere inceleme konusu ile ilgili belgelerin aslı veya onaylı bir sureti dizi pusulasına bağlanarak imza karşılığı teslim edilir; ayrıca bu husus tutanağa bağlanır.

Bilirkişinin görev süresi

MADDE 9 – (1) Ekip başkanı tarafından, bilirkişinin gerekçeli istemi üzerine, işin niteliğine göre ilk görevlendirmede verilen sürenin yarısına kadar ek süre verilebilir.

(2) Belirlenen süre içinde raporunu vermeyen bilirkişi görevden alınıp, yerine bir başkası bilirkişi olarak görevlendirilebilir. Bu durumda, ekip başkanı görevden alınan bilirkişiden o ana kadar yapmış olduğu işlemler hakkında açıklama yapmasını ve kendisine incelenmek üzere dizi pusulasına bağlanarak teslim edilen dosya ve eklerinin eksiksiz olarak hemen geri verilmesini ister.

(3) Görevden alınan bilirkişilerin hukuki ve cezai sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla, ekip başkanı tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle kendilerine ücret ve masraf adı altında hiçbir ödeme yapılmamasına yönelik talep Başkanlıkça karara bağlanır. Ayrıca Başkanlık tarafından durum bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonuna, ilgili meslek odalarına veya kamu çalışanı ise kurumuna yazılır.


392

Bilirkişinin bildirim yükümlülüğü

MADDE 10 – (1) Görevlendirilen bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevin, uzmanlık alanına girmediğini, inceleme konusu iş ve işlemlerin açıklığa kavuşturulması için alanında uzman başka bir bilirkişi ile işbirliğine ihtiyaç duyduğunu veya varsa görevden kaçınmayı haklı kılacak bir mazeretinin bulunduğunu, görevin kendisine verilme tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde ekip başkanına yazılı olarak bildirir.

(2) Bilirkişi tarafından yapılan ön incelemede, incelemenin gerçekleştirebilmesi için bazı hususların önceden araştırılması ve tespiti ile kendisine teslim edilen dosya ve belgelere ilave olarak başka kayıt ve belgelerin görülmesine ihtiyaç duyulması halinde yedi gün içinde ekip başkanına bilgi vererek yazılı talepte bulunur.

Bilirkişinin görevini bizzat yerine getirme yükümlülüğü

MADDE 11 – (1) Bilirkişi, kendisine tevdi olunan görevi bizzat yerine getirmekle yükümlü olup, görevinin icrasını kısmen yahut tamamen başka bir kimseye devredemez.

Bilirkişinin sır saklama yükümlülüğü

MADDE 12 – (1) Bilirkişi, görevi sebebiyle yahut görevini yerine getirirken öğrendiği sırları saklamak, kendisi ve başkaları yararına kullanmaktan kaçınmakla yükümlüdür.

Bilirkişinin yetkileri

MADDE 13 – (1) Bilirkişi, görev alanı veya sınırları hakkında tereddüde düşerse, bu tereddüdünün giderilmesini, ekip başkanından her aşamada talep edebilir.

(2) Bilirkişi, görevini yaparken incelediği konuyla sınırlı olmak üzere ilgililerden gerekli bilgi ve belgeleri isteyebilir.

(3) Kamu idareleri ile ilgililer bilirkişiye gerekli kolaylığı sağlamak zorundadırlar. Aksine hareket edenler hakkında 6085 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.


393

Bilirkişi raporu

MADDE 14 – (1) Bilirkişi, kendisine verilen göreve ilişkin bilirkişi raporunu süresinde teslim eder.

(2) Bilirkişi raporunda; ilgili kamu idaresinin adı, bilirkişiyi görevlendiren ekip başkanının adı soyadı, incelemenin konusu, gerekçeli sonuç, varsa kamu zararının sebep ve miktarı, raporun düzenlenme tarihi ile bilirkişinin ad soyad, unvan ve imzasının bulunması zorunludur.

(3) Birden fazla bilirkişi görevlendirilen durumlarda; varsa farklı görüşler raporda ayrı ayrı açıklanır.

(4) Bilirkişi raporunda noksan veya anlaşılmaz hususlar görüldüğünde; ekip başkanı tarafından belirlenecek sürede yazılı açıklama istenir. İhtiyaç duyulduğu takdirde bilirkişiden sözlü açıklama yapması da istenebilir.

(5) Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında hukuki değerlendirmelerde bulunamaz.

Bilirkişi raporunun değerlendirilmesi

MADDE 15 – (1) Bilirkişi raporunu ekip başkanı değerlendirir. Ekip başkanı bilirkişi raporunun bir örneğini Başkanlığa sunar.

(2) Bilirkişi raporu esas alınarak sorgu düzenlenmesi halinde bu raporun onaylı bir örneği sorguya eklenerek sorumlulara tebliğ edilir.

Bilirkişi gider ve ücreti

MADDE 16 – (1) Sayıştayca bilirkişiye, sarf etmiş olduğu emek ve mesaiyle orantılı bir ücret ödenir.

(2) Bilirkişi ücreti, Adalet Bakanlığınca çıkarılacak tarifeler, ilgili meslek odalarının tarifeleri, emsal uygulamalar, bilirkişinin sarf ettiği emek ve zaman, incelemenin nitelik ve önemi göz önünde bulundurulmak suretiyle ekip başkanının önerisi dikkate alınarak Başkanlık tarafından belirlenir.

(3) Ulaşım, konaklama ve diğer giderler belgeleri karşılığında ayrıca ödenebilir. Konaklama giderleri Denetçiler için belirlenmiş olan konaklama bedelini aşamaz.


394

Bilirkişinin hukuki sorumluluğu

MADDE 17 – (1) Bilirkişinin kasten veya ağır ihmal suretiyle düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporun, hükme esas alınması sebebiyle zarar görmüş olanlar, bu zararın tazmini için Devlete karşı tazminat davası açabilirler.

(2) Devlet, ödediği tazminat için sorumlu bilirkişiye rücu eder.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Uzman Görevlendirilmesi

Uzman çalıştırılmasını gerektiren haller

MADDE 18 – (1) Denetimler esnasında incelenecek konu ile sınırlı olmak üzere özel bilgi, beceri veya deneyim isteyen hususlarda uzman çalıştırılabilir.

(2) Uzman çalıştırma ihtiyacının ekip başkanı tarafından denetimin planlaması aşamasında belirlenmesi esastır. Gerektiğinde denetimin diğer aşamalarında da uzman çalıştırılmasına ihtiyaç gösterilebilir.

(3) Ekip başkanı uzman çalıştırılmasına olan ihtiyacı belirlerken denetim yapılan alandaki risk unsurlarını, konunun önemini ve uzmanın niteliğini göz önünde bulundurur.

Uzman görevlendirilmesi

MADDE 19 – (1) Ekip başkanı, uzman çalıştırılmasına yönelik talebini gerekçesi ile birlikte yazılı olarak Başkanlığa sunar. Gerekçede çalıştırılacak uzmanın nitelikleri, görev alanı ve tahmini çalışma süresi belirtilir.

(2) Uzman çalıştırma talebi Başkan tarafından değerlendirilir ve sonucu ekip başkanına yazılı olarak bildirilir.

(3) Başkan tarafından onaylanan uzman çalıştırma talepleri ihtiyacın türüne göre;

a) Kamu idarelerinden uzman görevlendirilmesi,

b) Gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alımı yapılması,

yolu ile karşılanır.

(4) Kamu idarelerinden yapılacak uzman görevlendirmelerinde Sayıştay Başkanının yazılı talebi üzerine ilgili kamu idaresince personel görevlendirilir ve her türlü yardım sağlanır.


395

Uzmanın görev kapsamı

MADDE 20 – (1) Denetimler sırasında ihtiyaç duyulan uzmanların çalışmaları incelenecek konu ile sınırlıdır.

(2) Bu çerçevede kamu idarelerinden görevlendirilen uzmanlara;

a) Çalışmanın konusu ve amacı,

b) Çalışmada kullanılacak yöntemler,

c) Çalışma sırasında elde edilen bilgi ve belgelerin gizliliği,

ç) Çalışma yeri, süresi ve saatleri,

d) Gerekli görülen diğer hususlar,

Sayıştay Başkanı tarafından görevlendirme yazısı ile bildirilir.

(3) Gerçek veya tüzel kişilerden uzman çalıştırılması durumunda ikinci fıkrada belirtilen ve diğer hususları kapsayan bir sözleşme düzenlenir.

Uzmanın yeterliliği

MADDE 21 – (1) Uzmanın yeterliliği değerlendirilirken;

a) Yetkili kuruluşlarca verilmiş diploma, lisans, sertifika veya ruhsata sahip olması,

b) Çalıştırılacağı alandaki bilgi, beceri ve tecrübesiyle mesleğinde temayüz etmiş olması,

dikkate alınır.

Uzmanın tarafsızlığı

MADDE 22 – (1) Görevlendirilecek uzmanın tarafsızlığını güvence altına almak amacıyla;

a) Denetlenen kamu idareleriyle ve bu idarelerle bağlantısı olan kuruluşlarla herhangi bir ilişkisinin bulunmadığı, bu idare ve kuruluşlarda uzman olarak görevlendirildiği tarihten önceki iki yıl içerisinde istihdam edilmediği ve çalışma süresince görev almayacağı,

b) Denetlenen kamu idareleri ve bu idarelerle bağlantılı kuruluşların yöneticilerinin eşi, evlatlığı, evlat edineni, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısmı olmadığı,


396

hususları göz önünde bulundurulur.

(2) Birinci fıkrada belirtilen hususlarla ilgili olarak görevlendirilecek uzmanın yazılı beyanı alınır.

Uzmanın sorumluluğu

MADDE 23 – (1) Uzman, kullandığı yöntemlerin ve yararlandığı bilgi kaynaklarının uygun ve yerinde olması ile elde ettiği sonuçlardan sorumludur.

(2) Uzman, çalışması sırasında elde ettiği her türlü bilgi ve belgeyi, görev ilişkisi sona ermiş olsa bile, hiçbir kişi ya da kuruma veremez, herhangi bir açıklamada bulunamaz ve yayınlayamaz.

(3) Uzman, söz konusu bilgi ve belgelerin muhafazası hususunda gerekli dikkat ve özeni gösterir ve kendisine teslim edilen veya çalışma sırasında elde ettiği belgeleri tutanakla ekip başkanına teslim eder.

(4) Uzmanın kasten veya ağır ihmal sureti ile düzenlemiş olduğu gerçeğe aykırı raporlar hususundaki sorumluluğu genel hükümlere tabidir.

Uzman çalıştırılmasının izlenmesi ve koordinasyonu

MADDE 24 – (1) Uzman, denetim ekibinin koordinasyonunda çalışır.

(2) Bu koordinasyonun temini için denetim ekibi;

a) Uzman çalışmasının tarafsızlığını,

b) Uzmanın kullandığı çalışma yöntemlerinin yerindeliğini,

c) Uzmanın yararlandığı bilgi kaynaklarının yeterli, uygun ve güvenilir olup olmadığını,

izler.

(3) Uzman, çalışmaları sırasında elde ettiği her türlü bilgi ve belge ile görüşlerini çalışma süresince denetim ekibine verir.

(4) Ekip başkanı, uzman çalışmasının yeterli, rasyonel ve uygun denetim kanıtı sağlamadığını veya elde ettiği diğer denetim kanıtlarıyla tutarlı olmadığını tespit eder ya da bu hususlarda ciddi kuşkuya düşerse, sorunu öncelikle uzmanla görüşerek çözümlemeye çalışır. Sorunun giderilememesi halinde ekip başkanı, uzmanın görevinin sona erdirilmesi veya yeni bir uzman görevlendirilmesi talebini ya da diğer önerilerini Başkanlığa sunar.


397

Uzman raporunun değerlendirilmesi

MADDE 25 – (1) Uzman, yaptığı çalışmaları yazılı bir raporla sonuçlandırır.

(2) Denetim ekibi, uzman çalışmasından denetim kanıtı olarak yararlanır ve gerekli görmesi halinde uzman görüşüne düzenlenen raporda yer verir.

(3) Uzman raporu, düzenlenecek rapora eklenir.

Uzmana yapılacak ödemeler

MADDE 26 – (1) Kamu personeli arasından uzman görevlendirilmesi durumunda 6085 sayılı Kanunun 47 nci maddesindeki ödemeler yapılır.

(2) Diğer gerçek ve tüzel kişiler arasından uzman görevlendirilmesi halinde ise sözleşmesinde öngörülen hükümler uygulanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


Hüküm bulunmayan hususlar

MADDE 27 – (1) Bilirkişinin görevlendirilmesi, yetkileri, hakları, sorumluluğu ve diğer hususlara ilişkin olarak bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 6100 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.

Formlar

MADDE 28 – (1) Bilirkişi görevlendirilmesi sırasında Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4 ve Ek-5’te yer alan örnek formlar kullanılır.


MADDE 29 – (1) 6/2/2004 tarihli ve 25365 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Dışından Uzman Görevlendirilme Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük


Yürütme



398

EKLER

Ekler


EK-1

Sayı :................ Ankara Konu :................

İlgili Makama (Kişiye) ...................

................................................................ hesabının/konusunun incelenmesi sırasında; 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 6 ncı maddesi gereğince, uzmanlık alanınızla ilgili olarak bilirkişi sıfatı ile görevlendirilmiş bulunuyorsunuz. olunur.

................. günü, saat ............, da............... adresinde hazır bulunmanız rica

Sayıştay Başkanı A. Ekip Başkanı


399

EK-2

BELGE TESLİM TUTANAĞI ............................. konusunun/konularının araştırılması, soruşturulması, tespiti, incelenmesi ile ilgili olarak, bilirkişi sıfatı ile görevlendirilen ........................................ 'ya ekli dizi pusulasında gösterilen ................ adet belgenin aslı/onaylı bir sureti teslim edilmiştir. (Tarih) Teslim alan Teslim eden Bilirkişi Sayıştay Başkan A. Adı-Soyadı Ekip Başkanı


400

YEMİN TUTANAĞI

............................................. hususunun/hususlarının araştırılması, incelenmesi, tespiti, soruşturulması için bilirkişi olarak görevlendirilen aşağıda kimlikleri yazılı bilirkişi/bilirkişiler ................................... günü Saat .................... da .................... geldiler. Kendilerine bilirkişilikten çekinmelerini gerektirir bir halleri olup olmadığı soruldu, olmadığının anlaşılması üzerine; (Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ederim.) şeklinde yeminleri verdirilerek, tarafımızdan düzenlenen iş bu tutanak imza altına alındı. (Tarih)

Bilirkişinin Bilirkişi Bilirkişi Adı Soyadı : TC. Kimlik No :

Görev Ünvanı : Adresi :

Ekip Başkanı Bilirkişiler Adı Soyadı Adı Soyadı İmza İmza


401

EK-4

TUTANAK ..........................tarihli müzekkere ile bilirkişi olarak görevlendirilen............tarafından düzenlenen bilirkişi raporu ve dizi pusulasına bağlı................ adet belgenin tarafımızdan teslim alındığına ilişkin tutanaktır. (Tarih) Ekip Başkanı Bilirkişilerin Adı Soyadı Adı Soyadı İmza İmza


402


Sayı :................ Ankara Konu :................

Başkanlık Makamına .............................................. konusunun/konularının araştırılması, incelenmesi, soruşturulması ve tespiti ile ilgili olarak................... tarih ve ................... sayılı yazı ile bilirkişi olarak görevlendirilen ……….’nın bilirkişi ücreti ile ulaşım, konaklama ve diğer giderler karşılığı belirlenen toplam …………Liranın ödenmesi gerekmektedir. Gereği bilgilerinize arz olunur.

Ekip Başkanı Adı, Soyadı ve İmzası

1- Bilirkişi ücreti:........................................... 2- Bilirkişinin ulaşım ve konaklama giderleri:…………. 3- Diğer giderler: .................................

403

SAYIŞTAY BAŞSAVCILIĞI ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ


BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve Kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik Sayıştay Başsavcılığının çalışma esas ve usullerini belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 33 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar



b) Başsavcı: Sayıştay Başsavcısını,

c) Başsavcılık: Sayıştay Başsavcılığını,

ç) Ek rapor: Hesap yargılaması sonuçlanana değin yargılamaya esas raporda değişiklik veya ilave yapılması gereken durumlarda düzenlenen rapor ile hüküm dışı bırakılan konular hakkında düzenlenen raporu ve yargılamanın iadesine ilişkin olarak düzenlenen raporları,

d) Hesap yargılaması: Kanunlarla belirlenen sorumluların hesap ve işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanmasını ve bununla ilgili kanun yollarını,

e) Kanun: 6085 sayılı Kanunu,

f) Savcı: Sayıştay savcısını,

g) Yargılamaya esas rapor: Sayıştay dairelerince yapılacak yargılamaya esas olmak üzere, denetçiler tarafından genel yönetim kapsamındaki kamu


404

idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında tespit edilen kamu zararına ilişkin düzenlenen raporu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Başsavcılığın Oluşumu, Görevleri ve Çalışma Esasları

Başsavcılık

MADDE 4 – (1) Başsavcılık, Başsavcı ve savcılardan oluşur.

(2) Başsavcılığa verilen görevleri yerine getirmesinde yardımcı olmak üzere yeterli sayıda yönetim mensubu görevlendirilir.

Başsavcı

MADDE 5 – (1) Sayıştay Başsavcılığı, Başsavcı tarafından temsil edilir.

(2) Başsavcı;

a) Savcılar tarafından yargılamaya esas rapor ile ek raporların hızlı ve gerekçeli bir şekilde görüş bildirilmesi, ilamların tavzihi ve düzeltilmesi ile kanun yollarına başvurulması işlemlerinin kanunda öngörülen sürelerde yürütülmesi ve Kanunda sayılan diğer görevlerin etkin bir şekilde yerine getirilmesi için gerekli tedbirleri alır.

b) Başsavcılığa intikal eden yargılamaya esas raporları, temyiz konusu dosyaları ve diğer işleri savcılara havale eder.

c) İlama ilişkin yargılamaya esas raporları hazırlayan denetçiler tarafından yapılan temyiz istemini gerçekleştirir veya temyiz isteminde bulunmama gerekçesini, ilgili denetçiye bildirilmek üzere Başkanlık makamına sunar. İlamların infazını izler ve bu hususla ilgili gerekli işlemleri yapar.

ç) Hakkında suç duyurusunda bulunulan sorumluların ve diğer ilgililerin durumlarını izler.

d) Sayıştayca belirtilen süreler içerisinde verilmeyen hesapları takip eder, hesabı ve istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen sorumlular ve diğer ilgililer hakkında Kanunda belirtilen gerekli işlemleri yapar.

e) Kanunda belirtilen hallerde Genel Kurul toplantılarına katılır ve görüşünü açıklar.

Sayıştay Başsavcılığı Çalışma Yönetmeliği

405

f) Kanunlarla ve Sayıştay Başkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

(3) Başsavcının herhangi bir nedenle görevinde bulunmadığı zamanlarda bu görevi, Başsavcının önerisi üzerine Sayıştay Başkanı tarafından belirlenen savcı yürütür. Başsavcılığın boş olması durumunda en kıdemli savcı başsavcılık görevini yürütür. Kıdemde savcılık görevine atanma tarihi esas alınır.

Savcılar

MADDE 6 – (1) Savcılar kendilerine verilen yargılamaya esas rapor, ek rapor, temyiz ve karar düzeltilmesine ilişkin mütalaalarını düzenler ve imza ederler.

(2) Kendilerine havale edilen yargılamaya esas rapor ve ek rapora ilişkin görüşlerini gerekçeli olarak yirmi gün içerisinde bildirirler. Zorunlu hallerde Başsavcı beş işgününü geçmemek üzere ek süre verebilir.

(3) Temyiz, yargılamanın iadesi ve karar düzeltilmesine ilişkin taleplerini Kanunda belirtilen süreler içinde Başsavcıya iletirler.

(4) Oy hakkı bulunmamak üzere hesap yargılamasına katılır ve görüşünü açıklarlar.

(5) Başsavcı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirirler.

Görev dağılımı

MADDE 7 – (1) Savcılar arasındaki görev dağılımı Başsavcı tarafından belirlenir.

(2) Başsavcılığa intikal eden yargılamaya esas raporlar, ek raporlar, temyiz konusu dosyalar ve diğer işler bu görev dağılımına göre savcılara havale edilir.

Hesap yargılaması

MADDE 8 – (1) Yargılamaya esas rapor ve ek raporlar daireler tarafından gündemle birlikte Başsavcılığa gönderilir. Yargılamaya esas rapor ve ek rapora görüş bildiren savcı veya kanuni nedenlerle bulunmaması halinde görevlendirilen bir savcı, oy hakkı bulunmamak üzere, dairedeki hesap yargılamasına katılır ve görüşünü açıklar.


406

İlamların infazının izlenmesi

MADDE 9 – (1) Sayıştayın hesap yargılamasına tabi kurumların muhasebe birimlerince Sayıştay ilamına dayanılarak kişilerden alacaklar hesabına kaydedilmiş bulunan alacaklarla ilgili olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilat ile terkin, tenzil ve kaldırma işlemlerini gösteren “Sayıştay İlamları Bilgi Formu” her yılın Ocak ve Temmuz aylarının ilk haftasında [email protected] adresine elektronik posta yolu ile gönderilir. Herhangi bir nedenle elektronik posta yolu ile gönderilemeyen formlar belirtilen sürede Sayıştay Başkanlığına gönderilir.

(2) Sayıştay İlamları Bilgi Formu her yılın ilamı için ayrı ayrı düzenlenir. Altı aylık süre içerisinde, herhangi bir yılın ilamı kapsamındaki alacakların durumunda tahsil, terkin, tenzil ve kaldırma gibi nedenlerle bir değişiklik yoksa o yılın ilamıyla ilgili o dönem için form düzenlenmez. Tahsilat, sorumluların rücu edebileceği kişilerden yapıldığı takdirde forma, tahsilatın yapıldığı kişinin ad ve soyadı ile birlikte, hangi sorumlu veya sorumluların müşterek veya münferit borcuna mahsup edildiği de yazılır.

(3) Sayıştay İlamları Bilgi Formuna göre ilamları infaz etmediği tespit edilen ve gereklerini yerine getirmeyen üst yöneticiler hakkında Kanunun 9 uncu maddesi hükmünün uygulanması için Başsavcılıkça durum ilgili kuruma intikal ettirilir ve sonucu takip edilir.

(4) İlgili birimden alınan bilgiler sonucu ilamların yıllar itibariyle infaz durumu ve infaz etmeyenler hakkında yapılan işlemlere ilişkin Başsavcılıkça, her yılın üçüncü ayında, Başkanlık makamına bilgi sunulur.


MADDE 10 – (1) Yapılan denetim ve incelemeler sırasında tespit edilen ve dairece yapılan ilk inceleme sonucunda toplanan delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi nedeniyle Başsavcılığa intikal ettirilen dosya, gereği yerine getirilmek üzere sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

Sayıştay Başsavcılığı Çalışma Yönetmeliği

407

Hesabını vermeyenler ile bilgi ve belgeleri vermeyen sorumluların takibi

MADDE 11 – (1) Hesabını veya hesaba ilişkin istenilen bilgi, belge ve defterleri vermeyenlerle ilgili olarak, Kanunun 9 uncu maddesindeki yaptırımların uygulanması için durum ilgililerin bağlı olduğu kuruma Başsavcılıkça bildirilir. Başsavcılık ilgililer hakkında yaptırımların uygulanıp uygulanmadığını izler ve sonucu Başkanlığa bildirir.

Başsavcılık bürosu

MADDE 12 – (1) Başsavcılık bürosu yeteri kadar yönetim mensubundan oluşur.

(2) Bürodaki her türlü kayıt, yazma, numara verme, arşivleme, karşılaştırma ve diğer işler bürodaki yönetim mensupları tarafından yürütülür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük


Yürütme


409

SAYIŞTAY MESLEK MENSUPLARININ YABANCI ÜLKELEREGÖNDERİLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK


BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Sayıştay meslek mensuplarının bilgi ve görgülerini artırmak, meslekleriyle ilgili araştırma yapmak, kurs ve öğrenim görmek, yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda çalışmak üzere Başkanlıkça yurt dışına gönderilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri, yurt dışına gönderilecek Sayıştay meslek mensuplarını kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 74 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar


a) Araştırma: Mesleki bir konuyu veya olayı ortaya koymak veya açıklığa kavuşturmak için yapılan yöntemli çalışmayı,


c) Komisyon: Lisansüstü öğrenim görmek üzere yurt dışına gönderilecek meslek mensuplarını belirlemek amacıyla kurulan komisyonu,

ç) Kurs: Mesleki konularda bilgi ve beceri kazandırmak amacıyla yurt dışında düzenlenen eğitim etkinliğini,


410

d) Meslek mensubu: Daire başkanı, üye, uzman denetçi, başdenetçi ve denetçileri,

e) Öğrenim: 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda belirtilen lisansüstü öğrenimi, yabancı dil seviyesini yükseltmek için yapılan faaliyetler ile hazırlanan bir programa göre yapılacak mesleki yabancı dil eğitimini,

f) Staj: Meslek bilgisini artırmak için yurt dışında bulunan kurum veya kuruluşlarda geçirilen uygulamalı öğrenim dönemini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Gönderilme Şekilleri, Şartları ve Süreleri

Gönderilme şekilleri

MADDE 5 – (1) Meslek mensupları aşağıda sayılan nedenlerle yabancı ülkelere gönderilebilir.

a) I. Grup

1) Bilgi ve görgülerini artırmak, hazırlanan bir programa göre yabancı ülkelerin mali sistemleri ile Sayıştayların çalışmaları, denetim alanları, gidilecek ülkenin idari yapısı ve kurumları, bu kurumların Sayıştay ile olan ilişkileri hakkında bilgi edinmek.

2) Kurs veya staja katılmak.

b) II. Grup

1) Öğrenim görmek, yabancı dil seviyesini yükseltmek.

2) Meslekleriyle ilgili konularda araştırma yapmak.

c) III. Grup

1) Yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda görevlendirilmek.

Gönderilme şartları

MADDE 6 – (1) I ve III. Grupta belirtilen nedenlerle yabancı ülkelere gönderilecek daire başkanı ve üyeler dışındaki meslek mensuplarında aşağıdaki şartlar aranır:

a) Sayıştay denetçiliğine atanmış olmak.

Sayıştay Meslek Mensuplarının Yabancı Ülkelere Gönderilmesi Hakkında Yönetmelik

411

b) Askerlikle ilişkisi bulunmamak.

c) Son iki yılda en az ikinci derece sicil almış olmak.

ç) Son iki yılda disiplin cezası almamış olmak.

(2) II. grupta belirtilen nedenlerle yurt dışına gönderilecek meslek mensuplarında aşağıdaki şartlar aranır:

a) Daire başkanı ve üyeler dışındaki meslek mensupları için birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen şartları taşımak.

b) Lisansüstü eğitim programına gönderilecekler için, İngilizceden asgari 80 puanlık geçerli TOEFL (IBT) belgesine veya asgari 6,5 puanlık IELTS belgesine, diğer dillerde ise ilgili ülke kurumlarının yaptığı sınavlarda alınan eşdeğer belgeye sahip olmak, programa kabul edilmiş olmak ve 50 yaşını aşmamış olmak.

c) Yabancı dil seviyesini yükseltmek veya mesleki yabancı dil eğitimi almak amacıyla yurt dışına gönderilecekler için, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında en az 50 puan almış veya ilgili ülke kurumlarının yaptığı sınavlarda alınan eşdeğer belgeye sahip olmak, daha önce bu amaçla yurt dışına gönderilmemiş olmak.

ç) Meslekleri ile ilgili araştırma yapmak amacıyla yurt dışına gönderilecekler için, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından en az 70 puan almış veya ilgili ülke kurumlarının yaptığı sınavlarda alınan eşdeğer belgeye sahip olmak.

d) Yurtdışında lisansüstü öğrenimini tamamlayanlar, yurtdışında lisansüstü öğrenim gördüğü yabancı dil seviyesini yükseltmek amacıyla yurtdışına gönderilmez.

e) Daire başkanı ve üyeler lisansüstü öğrenim için yurt dışına gönderilmezler.

(3) İç veya dış burstan yararlanarak yabancı ülkelere gönderilecek meslek mensupları için bursu veren ülke veya kuruluşun aradığı şartların yanında, gönderilme amacına uygun olarak yukarıda belirtilen şartlar aranır.

Gönderilme süreleri

MADDE 7 – (1) I. ve II. Grupta belirtilen nedenlerle gönderilecekler iki yılı, III. Grupta belirtilen nedenlerle gönderilecekler ise beş yılı aşmayacak bir süre için gönderilebilirler. Bu süreler gerekirse bir katına kadar uzatılabilir.


412

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yabancı Ülkelere Gönderilecek Meslek Mensuplarının Tespiti

Meslek mensuplarının tespiti

MADDE 8 – (1) Yabancı ülkelere gönderilecek meslek mensuplarının (lisansüstü öğrenim hariç) tespiti, bu Yönetmelikteki şartları taşıyanlar arasından aşağıda belirtilen esaslar dikkate alınarak yapılır.

a) Yabancı dil seviyesini yükseltmek ve meslekleri ile ilgili araştırma yapmak amacıyla gönderilecek meslek mensupları; birimin iş durumu göz önünde bulundurularak, kurul ve daire başkanları ile grup başkanlarınca bildirilenler arasından mesleki performansı, mesleki konulardaki çalışmaları, sicil ve kıdem durumları da dikkate alınarak Başkanlıkça tespit edilir.

b) Kurs, staj ve benzeri çalışmalara katılmak üzere gönderilecek meslek mensupları, yapılacak çalışmaların mahiyeti ve kapsamı esas alınmak suretiyle Başkanlıkça tespit edilir.

c) Yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda Sayıştayların denetim alanları ve denetim şekilleri hakkında meslekleriyle ilgili araştırma yapmak üzere gönderilecekler; araştırmanın konusu, ilgilinin mesleki performansı, mesleki konulardaki çalışmaları, sicil ve kıdem durumları dikkate alınarak Başkanlıkça tespit edilir.

ç) Bilgi ve görgülerini artırmak üzere hazırlanan bir programa göre yabancı ülkelerin mali sistemleri ile uluslararası kuruluşların ve Sayıştayların çalışmaları, denetim alanları, gidilecek ülkenin idari yapısı ve kurumları, bu kurumların Sayıştay ile olan ilişkileri hakkında bilgi edinmek üzere gönderilmesinde yarar olacağı düşünülen meslek mensupları; bu programın kapsamı ile adayların sicil, kıdem ve yurt dışına gönderilme durumları dikkate alınarak Başkanlıkça tespit edilir.

d) Yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda görevlendirilecek olanların tespiti, Başkanlıkça aday gösterilmeleri uygun bulunan meslek mensupları arasından bu görevlendirmeler için belirlenen kriterlere ve süreçlere göre yapılır.

Lisansüstü öğrenime gönderilecek meslek mensuplarının tespiti

MADDE 9 – (1) Lisansüstü öğrenim görmek üzere gönderilecek meslek mensupları, bu Yönetmelikteki şartları taşıyan, aynı dala ilişkin aynı seviyede


413

öğrenim görmemiş ve lisansüstü öğrenim göreceği öğretim kurumu ile öğrenim göreceği dalı Komisyonca uygun görülmüş olanlar arasından sicil ve kıdem durumları dikkate alınarak Komisyonca yapılan değerlendirmelere göre Başkanlıkça tespit edilir.

(2) Komisyon; Sayıştay Başkanı tarafından her takvim yılı için görevlendirilen bir başkan yardımcısı, bir üye, bir bölüm başkanı, bir uzman denetçi ve bir başdenetçiden oluşur. Aynı şekilde birer yedek üye belirlenir. Komisyona başkan yardımcısı başkanlık eder. Komisyon, üye tamsayısı ile toplanır. Kararlar salt çoğunlukla verilir.

(3) Komisyonun görevleri şunlardır:

a) Bütçe imkânlarıyla lisansüstü öğrenim görmek amacıyla yurt dışına gönderilebilecek meslek mensuplarının sayısını, lisansüstü öğrenim konuları ile ülkeleri belirlemek.

b) Sicil ve kıdem durumu, yabancı dil puanı, öğrenim konusu ve öğrenim çalışması yapılacak üniversite veya yükseköğretim kurumunun niteliği de dikkate alınarak öğrenim amacıyla yurt dışına gönderilebilecek meslek mensuplarını tespit etmek.

c) Lisansüstü öğrenim görmek için gönderilen meslek mensuplarının öğrenim konusunun değiştirilmesine ilişkin talepleri değerlendirmek.

ç) Gerekli görülen hallerde meslek mensuplarının öğrenim sürelerinin uzatılmasını değerlendirmek.

d) Yabancı dilde lisansüstü öğrenim görmek üzere yurt dışına gönderilebilecek meslek mensupları için İngilizce dışındaki yabancı dillerin yeterlilik düzeyini belirlemek.

e) Bu madde kapsamında ortaya çıkacak diğer hususları değerlendirmek.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Hak ve Mükellefiyetler

Mali haklar

MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre yabancı ülkelere gönderilenlerin mali hakları, yükümlülükleri, giderlerinin karşılanması, aylık ve ödeneklerinin transferi konularında Devlet memurlarına ilişkin hükümler uygulanır.


414

(2) Yabancı memleketlerde veya uluslararası kuruluşlarda çalışmak üzere görevlendirilenlerin bu görevlerde geçen süreleri meslekte geçmiş sayılır, ilgilinin kademe ve derece ilerlemesinde dikkate alınır.

Zorunlu giderler

MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre yabancı ülkelere gönderilecek meslek mensuplarının;

a) Gidiş - dönüş yol giderleri,

b) Yüklenme ve kefalet senedi gideri, pasaport harcı ve diğer harçları,

c) Yolculuk süresince seyahat gündeliği ile diğer zorunlu giderleri,

ç) Öğrenim, araştırma ve kursun gerekli kıldığı giderlerle, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna tabi öğrencilere ödenen miktarı aşmayacak şekilde kitap, defter, kalem ve kırtasiye giderleri,

d) İç veya dış burstan faydalanılmak suretiyle gönderilenlere, yukarıda sayılan giderlerin, bursu veren memleket veya kuruluşça karşılanmayan kısmı,

zorunlu gider olarak ödenir.

Sağlık sigortası

MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre yabancı ülkelere gönderilen meslek mensuplarına yabancı ülkeler veya uluslararası kuruluşlar tarafından sağlık sigortası imkânlarının sağlanmaması halinde, meslek mensuplarının sağlık sigortası Başkanlıkça yaptırılır.

Yüklenme ve kefalet senedi

MADDE 13 – (1) Altı aydan fazla süreyle yabancı ülkelere gönderilecek meslek mensuplarından, örneği ekte yer alan yüklenme ve müteselsil kefalet senedi alınır. Bu belgeleri Başkanlıkça tespit ve ilan edilen süre içinde tamamlamayanlar gönderilmez.

Devam ve başarı mecburiyeti

MADDE 14 – (1) Yabancı dil öğrenimi için yurt dışına gönderilen meslek mensuplarının devam ve başarı durumu Yönetmelik ekinde bulunan Değerlendirme Formu ile aylık olarak takip edilir.


415

Rapor verme mecburiyeti

MADDE 15 – (1) Meslekleriyle ilgili araştırma yapmak veya kursa katılmak için yabancı ülkelere gönderilenler, çalışmaları sonucunda düzenleyecekleri raporlarını yurda dönüşlerinden itibaren üç ay içinde Başkanlığa verirler. Başkanlık, meslekleriyle ilgili araştırma yapan meslek mensuplarına söz konusu çalışmalarıyla ilgili sunum yaptırabilir.

Mecburi hizmet

MADDE 16 – (1) Altı aydan fazla yurt dışında kalanlar, yurda dönüp mesleğe başladıktan sonra yurt dışında kaldıkları sürenin iki kat süre ile mecburî hizmet yapmak zorundadırlar. Daha önce yüklendiği mecburi hizmeti tamamlamadan, Yönetmeliğe göre yurt dışına gönderilenlerin eski yükümlülüklerinin artan kısmı yenisine eklenir.

(2) Mecburi hizmetlerini tamamlamadan görevlerinden ayrılanlar veya bir ceza nedeniyle meslek mensupluğundan çıkarılmış olanlar, yurt dışında kaldıkları sürede kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemelerin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki kat olarak ödemekle yükümlüdürler.

(3) Askerlikte geçen süreler mecburi hizmetten sayılmaz.

Disiplin kovuşturması

MADDE 17 – (1) Yurt dışına gönderilen meslek mensuplarından ilgili disiplin ve yüklenme senedi hükümleri aksine harekette bulunanlar hakkında durumlarına uygun disiplin hükümleri uygulanır.

Göreve dönme

MADDE 18 – (1) En az altı ay süre ile yabancı ülkelere gönderilen meslek mensupları önceden belirlenmiş sürelerinin, bu sürelerin bitiminden itibaren Başkanlıkça yıllık izinli sayılanlar ise izinlerinin bitiminden itibaren yol süresi hariç olmak üzere on beş gün içinde görevlerine dönerler.

(2) Belirlenen bu sürelerin bitiminde, özürsüz olarak görevlerine başlamayanlar hakkında ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.


416

Tez ve diploma verme

MADDE 19 – (1) Yurt dışından dönüşte göreve başlayan meslek mensupları, başlama tarihinden itibaren üç ay içinde yurt dışında lisansüstü öğrenim sonucunda vermiş olduğu tezin, öğrenim görülen yabancı dildeki bir örneği ile Türkçe özetini ve diploma veya mezuniyet belgesini Başkanlığa vermek zorundadır. Bu belgeler verilmediği takdirde ilgiliden, 10 ve 11 inci maddeler kapsamında yapılan ödemelerin iki katı kanuni faizi ile birlikte tahsil edilir.

Geri çağrılma

MADDE 20 – (1) Yabancı ülkelere gönderilen meslek mensuplarından;

a) Mesleğin şeref ve haysiyetini kıracak davranışlarda bulunanlar,

b) Meşru ve zorunlu nedenler dışında çalışma programını gerçekleştirmeyen, geciktiren, programdaki yer, kurum ve kuruluşları veya çalışma konusunu kendiliğinden değiştirenler,

c) Devam zorunda oldukları kurum ve kuruluşlara düzenli şekilde devam etmeyenler ve kendi kusurları sebebiyle ilişiği kesilenler,

ç) Yabancı ülkede kalmalarının sakıncalı olduğu büyükelçilik veya elçiliklerce bildirilenler,

d) Hastalığı sebebiyle, programını gerçekleştiremeyeceği doktor raporu ile tespit edilenler,

e) 657 sayılı Kanunun 28 inci maddesi hükmü kapsamında ticari ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunduğu tespit edilenler,

f) Yüklenme senedi hükümlerine aykırı davrananlar,

Başkanlıkça geri çağırılırlar.

(2) Geri çağırma işlemine yapılan itiraz, bu işlemi durdurmaz.

BEŞİNCİ BÖLÜM


Eğitim yerlerinin tespiti ve hizmet satın alınması

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğe göre yurt dışına gönderileceklerin gidecekleri ülke, şehir, ikamet mahalleri Başkanlıkça tespit edilebilir.


417

Lisansüstü öğrenim görmek üzere gönderileceklerin kabul belgesi Başkanlık veya ilgili meslek mensubu tarafından temin edilebilir.

(2) Bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hazırlanacak programların uygulanması amacıyla uluslararası kuruluşlar, yabancı ülke Sayıştayları ve diğer resmi kurumlar ile kalkınma ve araştırma vakıfları veya diğer özel kuruluşlarla temas ve işbirliğinin sağlanması, ayrıntılı seyahat, eğitim ve çalışma programlarının hazırlanması, meslek mensuplarına mesleki konularda veya yabancı dil alanında eğitim verilmesi gibi hizmetler Başkanlıkça satın alma yoluyla karşılanabilir.

Başsavcı ve savcılar

MADDE 22 – (1) Başsavcı ve savcıların yurt dışına gönderilmeleri 6085 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki düzenleme gereğince bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.

Hüküm bulunmayan haller

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde Devlet memurlarına ilişkin hükümler uygulanır.

Yürürlük


Yürütme



418

1

EK -1

SAYIŞTAY BAŞKANLIĞINCA YURT DIŞINA GÖNDERİLEN MESLEK MENSUPLARINA MAHSUS YÜKLENME SENEDİ VE MUTEBER İMZALI

MÜTESELSİL KEFALET SENEDİ

1 - İlgili mevzuat hükümlerine göre: Sayıştay Başkanlığınca kısmen veya tamamen finanse edilmek suretiyle öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgimi artırmak, mesleğimle ilgili konularda araştırma - inceleme - etüt veya staj yapmak ya da benzer bir nedenle geçici süreli görevlendirilmek üzere (1)........................................ ye (2) ................... süreyle yurt dışına gönderileceğimden, aşağıdaki şartların aynen kabulünü ve işbu yüklenme senedi hükümlerinin her ne surette olursa olsun tarafımdan ihlal edilmesi halinde bu yüklenme senedinde yazılı müeyyidelerin hakkımda aynen ve tamamen tatbik edileceğine rıza ve muvafakatımı beyan ederim.

2 - Yukarıda yazılı maksatla (1) ...........................ye gönderildiğim takdirde, halen bulunduğum vazifemden devamlı olmak kaydıyla (yabancı dil eğitimi için gerekli süre dahil) her ne surette olursa olsun fiilen alakamın kesildiği tarih ile görevime resmen döndüğüm tarih arasında geçen müddetin iki misli kadar müddetle Sayıştay Başkanlığının herhangi bir yerde gösterdiği veya göstereceği herhangi bir görevi kayıtsız ve şartsız kabul ve ifa etmeyi şimdiden taahhüt ederim.

3 - Yukarıdaki maddeler mucibince gönderildiğim (1) .............................. den izin süremin sonunda derhal Türkiye’ye avdetle görevime başlayacağımı ve bilhassa izinsiz geçici veya sürekli olarak kalmayacağımı ve izin süremin sonundan itibaren her halde yol süresi hariç en geç on beş gün içinde döneceğimi, aksi takdirde işbu yüklenme senedinin altıncı maddesi hükümlerinin aynen tatbik edileceğine rıza ve muvafakatimi beyan ederim.

4 - (1) ........................................ de kaldığım sürede gerek o memleket mevzuatına gerek T.C. kanunlar, tüzükler, yönetmelikler ve kararlarına, milletlerarası sözleşme ve anlaşmalarına, gerek bu yüklenme senedi hükümlerine aykırı fiil ve hareketlerim bulunması durumunda yurda geri çağrılabileceğimi, bu durumda veya söz konusu fiil ve hareketlerim sebebiyle resmi makamlar tarafından Türkiye’ye yurt dışında kalmam gereken süreden önce iadeye mecbur edildiğim takdirde, hakkımda yine işbu yüklenme senedinin altıncı maddesinde yazılı müeyyidelerle birlikte mevzuatımızın icabettirdiği hukuki ve cezai tatbikatın icrasına rızaya muvafakatımı ayrıca beyan ve ikrar ederim.

5 - Bu yüklenme senedinin tanziminden itibaren Türkiye’de işbu yüklenme senedinin icabı olan mecburi hizmetimin ifası sırasında inzibati veya cezai yollardan meslekten veya Devlet memurluğundan muvakkaten veya daimi olarak çıkarıldığım veya müstafi addedildiğim ya da istifa suretiyle ayrıldığım takdirde eksik kalan mecburi hizmet süremle orantılı olarak müfredatı aşağıda altıncı maddede belirtilen bilcümle matlubatı yine


419

2

maddede tespit edilen hukuki esaslarla kayıtlı olmak şartıyla Sayıştay Başkanlığına nakden ve tamamen ödemeyi taahhüt ederim.

6 - Taahhüdümü ihlal ettiğim takdirde; ilgili kanunlara göre yukarıda (1.maddede) yazılı sebeple yurt dışına gönderilmem nedeniyle, sarf edilen meblağı;

a) Fiilen döviz cinsinden yapılmış olanları aynı döviz cinsinden ve kanuni faiziyle birlikte, fiili geri ödeme tarihindeki T.C. Merkez Bankası efektif satış kuru uygulanmak suretiyle bulunacak karşılığını Türk Lirası olarak,

b) Türk Lirası yapılmış olanları, gönderildiğim ilgili kanun hükmünün öngördüğü gibi iki kat olarak kanuni faiziyle birlikte, Türk Lirası olarak,

c) Beşinci maddede belirtilen nedenlerden dolayı eksik mecburi hizmet sürem bulunduğu takdirde eksik hizmet süremle orantılı olarak, döviz ve Türk Lirası cinsinden hesaplanacak borcumu yine (a) ve (b) bentlerinde belirtilen esaslara göre, protesto keşidesine ve hüküm istihsaline hacet kalmaksızın nakden ve defaten ya da bana verilen süre içerisinde eşit taksitlerle Sayıştay Başkanlığına ödeyeceğimi şimdiden kabul ve taahhüt ederim.

7 - Kendi isteğimle öğrenimimi bıraktığım, kurumumun izni dışında öğrenim yerimi veya dalımı değiştirdiğim, ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve öğrenim planında yazılıhususlara riayet etmediğim, izinsiz olarak yabancı veya yerli bir müesseseden burs aldığım, birinci maddede belirtilen yurt dışına gönderiliş sebebimle ilgili olarak çıkmış veya çıkacak olan kanun, tüzük, yönetmelik ve tüm mevzuat hükümlerine uymadığım ve yükleyecekleri mükellefiyetlere rıza göstermediğim, eğitimimi tamamlamadan yurda döndüğüm veya başarılı olmadığım takdirde tarafıma fiilen döviz cinsinden yapılan masrafların tümünün altıncı maddede belirtilen usul ve şartlarla tahsil edilmesini ve dördüncü maddede belirtilen işlemlerin hakkımda uygulanacağını şimdiden kabul ve taahhüt ederim.

8 - İşbu yüklenme senedinin tatbikatından doğacak bilcümle ihtilafların hallinde Ankara Mahkemeleri ve İcra daireleri yetkili kılınmıştır.

9 - Bu yüklenme senedinden doğacak borçlar için Sayıştay Başkanlığının kayıt ve defterleri muteber ve makbul olup; “Hukuk Muhakemeleri Kanununun 199 uncu maddesi gereğince esas ve delil olarak kabul edilip ve başkaca sübut deliller aranmayacaktır.”

10 - Bu yüklenme senedi ile ilgili ihtilaflarda bana yapılacak tebligat için açık adresim (3) .................................................................... olup, adresimdeki değişiklikleri iadeli taahhütlü mektuplarla Kurumuma derhal bildirmeyi, bildirmediğim takdirde, yukarıdaki adrese çıkarılacak, bila tebliğ iade edilse dahi, bütün tebligatı şahsıma yapılmış olarak kabul ve beyan ederim.

11 - Onbir maddeden ibaret olan bu yüklenme senedi (4)................................ tarihinde iki nüsha olarak Sayıştay Başkanlığına takdim edilmiş olacaktır.


420

3

TAAHHÜT EDENİN:

Adı Soyadı :

İmzası :

Unvanı :

TC.Kimlik No :

Kurum Sicil No :

Emek. Sicil No :

Ev Adresi :

Yukarıdaki yüklenme senedinin imza sahibi olan (5) .......................................... işbu yüklenme senedi hükümlerinden birisini ihlal ettiği takdirde ilgili makamlarca döviz olarak istenen (6) ............................ ($, EURO, vb.) ve Türk Lirası olarak istenen (6) ...................... (TL) kısmının tediyesini müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatıyla taahhüt ettiğimizi ve ödenmesi istenen paraya yüklenme senedinin ihlal tarihinden itibaren ve cari yıllık kanuni faiz yürütmesini ve ihtilaf halinde Ankara Mahkeme ve İcra Dairelerinin yetkili olacağını kabul eder ve yukarıdaki yüklenme senedi metin ve muhtevasına bizlerin asıl taahhüt eden borçlu gibi vakıf olduğumuzu, işbu müteselsil kefaletnamenin (4) ................................ tarihinde müştereken imza ile Sayıştay Başkanlığına teslim edileceğini beyan ederiz.

MÜŞTEREK BORÇLU VE MÜTESELSİL KEFİLLER (2 Kişi):

Adı Soyadı : Adı ve Soyadı :

İmzası : İmzası :

Unvanı : Unvanı :

TC.Kimlik No : TC.Kimlik No :

Kurum Sic.No : Kurum Sic.No :

Emekli Sic.No : Emekli Sic.No :

Ev Adresi : Ev Adresi :

Yukarıdaki imzalar, taahhüt eden .............................................. ile müşterek borçlu ve müteselsil kefiller ................................................ ve ..................................................tarafından huzurumda atılmıştır.

BİRİM AMİRİNİN :

Adı ve Soyadı :Unvanı :Mühür ve İmzası :


421

4

YÜKLENME SENEDİ VE MÜTESELSİL KEFALET SENEDİNİN

DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

1 - (1) numaralı bölümlere; personelin gönderildiği ülkenin adı,

2 - (2) numaralı bölüme; yurt dışına gönderilme süresi,

3 - (3) numaralı bölüme; yurt dışına gönderilecek personelin yurtiçindeki daimi ikamet adresi,

4 - (4) numaralı bölümlere; taahhüt ve kefaletnamenin düzenlendiği tarih,

5 - (5) numaralı bölüme; yurt dışına gönderilen personelin adı ve soyadı,

yazılacaktır.

6 - (6) numaralı bölümlere; 6 ncı maddenin (a) ve (b) fıkraları uyarınca hesaplanacak tutarlar döviz ve Türk Lirası cinsinden ayrı ayrı yazılacaktır. (Örneğin, 1 yıl süreyle yurt dışına gönderilen bir personele döviz cinsinden toplam 13.000 USD ve Türk Lirası cinsinden de 12.000 TL harcama yapılacağı hesaplanmış ise bu bölüme “13.000 USD” ve “24.000 TL.” yazılacaktır.

7 - Yüklenme Senedi ve Muteber Müteselsil Kefalet Senedinin her sayfasının altı taahhüt veren personel ile memur kefiller tarafından idarenin huzurunda hazır bulunmak suretiyle imzalanacaktır.


422

5

EK -2

SAYIŞTAY MESLEK MENSUPLARI YURT DIŞI YABANCI DİL ÖĞRENİMİ

DEĞERLENDİRME FORMU

Adı ve Soyadı

Sicil No

Görevi

Gittiği Ülke

Gidiş Tarihi Fotoğraf

Dönüş Tarihi

Okulun Adı

Okul Adresi

Ev Adresi

Yurt Dışı İkamet Adresi

Okul Tel.No: Yurtiçi Ev Tel.No:

Yurt dışı İkamet Tel.No:

Dönemi:

AYLIK DERS NOTLARI

Aylar Aldığı Not Düşünceler

Sınav Bitirme Sonucu:

423

SAYIŞTAY DENETÇİ YARDIMCILIĞI YÖNETMELİĞİ1

R.G. Tarih ve Sayısı : 04.08.2011 - 28015

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, Sayıştay denetçi yardımcısı adaylığı giriş sınavı; denetçi yardımcısı adayları ile denetçi yardımcılarının mesleki eğitiminde okutulacak derslerle staj şekli ve şartları ile süresi, eğitim ve staj sonundaki yeterlik sınavı esas ve usullerini belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 17 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar


a) Aday: Sayıştay denetçi yardımcısı adaylığı giriş sınavına başvuran kişiyi,

b) Başkanlık: Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları ve bölüm başkanlarını,

c) Daire Başkanı: Sayıştay Daire Başkanını,

ç) Denetçi: Sayıştay uzman denetçisi, başdenetçisi ve denetçisini,

d) Denetçi yardımcısı: Sayıştay denetçi yardımcısını,

e) Denetçi yardımcısı adayı: Sayıştay denetçi yardımcısı adayını,

f) Etüt: Mesleki konularda bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine uygun olarak yapılan çalışmayı,

g) Meslek mensupları: Sayıştay Kanununda sayılan meslek mensuplarını,

ğ) Üye: Sayıştay üyesini,

h) Yönetim mensubu: Sayıştay Kanununda sayılan yönetim mensuplarını,

ı) Yönetmelik: Bu Yönetmeliği,

ifade eder.

1 21/4/2016 tarihli ve 29691 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Sayıştay Denetçi Yardımcısı Adaylığı Giriş Sınavı, Denetçi Yardımcılarının Mesleki Eğitim, Staj ve Yeterlik Sınavı Yönetmeliğinin adı ‘’Sayıştay Denetçi Yardımcılığı Yönetmeliği’’ olarak değiştirilmiştir.


424

İKİNCİ BÖLÜM

Denetçi Yardımcısı Adaylığı Giriş Sınavı ve Atanma

Giriş sınavına gireceklerde aranacak şartlar

MADDE 4 – (1) Sınava girecek kişilerde;

a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel nitelikleri taşımak,

b) (Değişik:RG-21/4/2016-29691) Eleme sınavının yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibarıyla 35 yaşını doldurmamış olmak.

c) Hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki en az dört yıllık fakülte veya yüksek okullardan birini bitirmiş olmak,

ç) Sağlıkla ilgili, denetçilik görevini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel bir durumu olmamak,

şartları aranır.

(2) (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

Giriş sınavı esasları ve duyurulması

MADDE 5 – (Başlığı ile Birlikte Değişik:RG-21/4/2016-29691)

(1) Giriş sınavı; eleme sınavı, yazılı sınav ve mülakattan oluşur.

(2) Eleme ve yazılı sınavların yapılma usul ve esasları ile sınav sonuçlarına ilişkin hususlar Sayıştay Başkanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) arasında yapılan protokole göre belirlenir.

(3) Giriş sınavının yapılacağı tarih ve il, sınava giriş şartları, atama yapılacak kadro sayısı ve gerekli görülen diğer hususlar; Türkiye genelinde yayımlanan gazetelerden en az birinde iki kez yayımlanarak ve Başkanlıkça uygun görülecek diğer araçlarla eleme sınavının başlangıç tarihinden en az otuz gün öncesinden başlayarak duyurulur.

(4) Atama yapılacak kadro sayısı, ilan tarihi itibari ile mevcut boş kadro sayısını geçemez.

Sayıştay Denetçi Yardımcılığı Yönetmeliği

425

Giriş sınavı için gerekli belgeler

MADDE 6 – (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

Sınava giriş belgesi

MADDE 7 – (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

Giriş sınavı esasları

MADDE 8 – (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

Eleme sınavı

MADDE 9 – (1) Eleme sınavı; alan bilgisi, genel kültür ve genel yetenek sorularından oluşur ve test usulüne göre yapılır. Alan bilgisi; iktisat, maliye ve hukuk sorularını kapsar.

(2) Eleme sınavının değerlendirmesinde; hukuk yüzde yirmibeş, maliye yüzde yirmibeş, iktisat yüzde yirmi, genel yetenek yüzde yirmi ve genel kültür yüzde on oranında olmak üzere ağırlıklı puan hesaplanır. Ağırlıklı puan toplamı en fazla olan adaydan başlamak üzere ve eşit puanlar için sırasıyla hukuk, maliye, iktisat, genel yetenek ve genel kültür puanı fazla olan öncelikli olmak kaydıyla 70 ve üzerinde puan alanlar başarı sırasına konulur. Bunlardan en yüksek puandan başlayarak sınav ilanında belirtilen kadronun beş katına kadar aday eleme sınavını kazanmış sayılır.

(3) (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

(4) (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

Yazılı sınav

MADDE 10 – (1) Yazılı sınav klasik usule göre yapılır. Yazılı sınav soruları Yönetmeliğin 11 inci maddesinde belirtilen konularda ve her konu için ayrı ayrı hazırlanır. Yazılı sınav kağıtlarının değerlendirilmesinde tam puan 100’dür. Ders gruplarından alınan puanların aritmetik ortalaması yazılı sınav sonucunu oluşturur. Yazılı sınavın değerlendirilmesinde, en yüksek puandan başlamak üzere ve eşit puanlar için sırasıyla hukuk, maliye, iktisat ve seçimlik ders grubu puanı fazla olan öncelikli olmak kaydıyla 70 ve üzerinde puan alanlar


426

başarı sırasına konulur. Bunlardan en yüksek puandan başlayarak giriş sınavı ilanında belirtilen kadro sayısının üç katına kadar aday yazılı sınavı kazanmış sayılır.

(2) (Mülga:RG-21/4/2016-29691)

(3) Yazılı sınavı kazananlar mülakata katılma hakkını elde ederler ve bunlara mülakatın yapılacağı yer, gün ve saat Başkanlıkça yazılı olarak bildirilir.

Yazılı sınav konuları

MADDE 11 – (1) Yazılı sınav aşağıda gösterilen konulardan yapılır. Ancak bunlardan ticaret hukuku ve muhasebe seçimlik konular olup, yalnız birinden sınava girilir.

a) Hukuk grubu:

1) Anayasa hukuku; genel esaslar ve Türk Anayasa hukuku.

2) İdare hukuku; genel esaslar ve idari yargı.

3) Medeni hukuk; genel esaslar, kişiler hukuku ve eşya hukuku.

4) Borçlar hukuku; genel esaslar.

b) Maliye grubu:

1) Maliye teorisi.

2) Maliye politikası.

3) Bütçe.

4) Vergi hukuku ve Türk vergi sistemi.

c) İktisat grubu:

1) İktisat teorisi.

2) Mikro iktisat.

3) Makro iktisat.

4) İktisat politikası.

5) Para-banka-kredi.

ç) Kompozisyon.

d) Seçimlik grup:

1) Ticaret hukuku; genel esaslar, ticari işletmeler, ticari şirketler ve kıymetli evrak.

2) Muhasebe; genel muhasebe ve mali tablolar analizi.


427

Mülakat

MADDE 12 – (1) Mülakat, adayın;

a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

b) Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,

c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

ç) Genel yetenek ve genel kültürü,

d) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

yönlerinden değerlendirilerek, ayrı ayrı puan verilmek suretiyle gerçekleştirilir.

(2) Adaylar, komisyon tarafından (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde yazılı özelliklerin her biri için yirmişer puan üzerinden değerlendirilir ve verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Bunun dışında mülakat ile ilgili herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz.

(3) Mülakatta başarılı sayılmak için, komisyon başkan ve üyelerinin yüz tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az yetmiş olması şarttır.

(4) (Ek:RG-21/4/2016-29691) Başkanlık tarafından, mülakat sınavına girmeye hak kazanan adaylardan fotoğraflı özgeçmişleri alınır.

Mülakat komisyonu

MADDE 13 – (1) Mülakat komisyonu; Sayıştay Başkanının veya görevlendireceği bir daire başkanının başkanlığında, iki üye ve üç uzman denetçi olmak üzere altı kişiden oluşur. Komisyon çalışmalarının her aşamasında toplantı yeter sayısı üye tam sayısıdır.

(2) Mülakattan önce, Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen bireysel nitelikleri hakkında yeterli bilgi edinme amacıyla adaylara yöneltilecek soruların sayı ve türlerini planlamak, her bir adaya ne kadar konuşma süresi tanınacağını belirlemek ve mülakatın genel yürütme biçimi konusunda ilke kararları almak üzere komisyonca yeteri kadar hazırlık toplantısı yapılır. Bu toplantılarda alınan ilke kararları tutanağa bağlanır ve sınav dokümanları arasında muhafaza edilir.

(3) Hazırlık toplantısı sırasında gerek görülmesi halinde Sayıştay dışından konunun uzmanları komisyona davet edilebilir ve uzmanlıklarından yararlanılabilir.


428

Giriş sınav sonucu, duyurulması ve atanma

MADDE 14 – (Değişik:RG-21/4/2016-29691)

(1) Başarılı olanların, eleme sınavı puanı, yazılı sınav puanı ve mülakat puanının aritmetik ortalaması tespit edilerek en yüksek puan alandan başlamak üzere sıralama yapılır ve giriş sınav sonuç listesi hazırlanır. Puanların eşit olması halinde sırasıyla, yazılı sınavda hukuk, maliye, iktisat, kompozisyon ve seçmeli alandan alınan puanın yüksekliğine göre sıralama yapılır ve başarılı sayılanlar Sayıştay internet sitesinde yayımlanır. Sonuçlar Başkanlıkça ilgililere ayrıca duyurulur.

(2) Başarılı olan adaylardan atama işlemi yapılmadan önce aşağıdaki belgeler istenir.

a) Sağlıkla ilgili, denetçilik görevini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel bir durumu olmadığına ilişkin yazılı beyanı,

b) Erkek adaylar için askerlikle ilişiği olmadığına dair yazılı beyanı,

c) Yüksek öğrenim diplomasının veya mezuniyet belgesinin aslı veya Başkanlıkça onaylanmış örneği,

ç) Yüksek lisans veya doktora derecesine sahip olanların, bu öğrenimlere ilişkin diploma veya mezuniyet belgesinin aslı veya Başkanlıkça onaylanmış örneği,

d) Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Formu.

(3) Giriş sınavında başarılı olup ataması yapılacaklardan, belirtilen süre içerisinde ikinci fıkrada sayılan belgelerle Başkanlığa müracaat etmeleri istenir. Belirtilen süre içerisinde istenilen belgeleri getirmeyenlerin atama işlemleri yapılmaz.

(4) Giriş sınav sonuç listesindeki sıralama doğrultusunda giriş sınav ilanında belirtilen kadro sayısı kadar adayın atama işlemleri yapılır.

(5) Yukarıdaki belgeler ile aday tarafından verilmiş olan diğer bilgi ve belgelerde gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu tespit edilenlerin sınavları geçersiz sayılır ve atamaları yapılmaz. Bunların atamaları yapılmış olsa dahi iptal edilir. Bu kişiler hiçbir hak talep edemezler ve haklarında, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uygulanmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.


429

Giriş sınavında başarılı olanların sayısının atama yapılacak kadro sayısından fazla olması

MADDE 15 – (1) Giriş sınavını kazandığı kendilerine bildirilmesine rağmen idarece verilen süre içinde başvurmayanlar ile ataması yapıldığı halde göreve başlamayanlar haklarını kaybetmiş sayılırlar.

(2) Başkanlıkça uygun görülmesi halinde; giriş sınavını kazandığı kendilerine bildirilenlerden idarece verilen süre içinde başvurmayanların, ataması yapıldığı halde göreve başlamayanların veya göreve başlamakla birlikte iki ay içerisinde ayrılanların yerine, sınavda başarılı olup da atama yapılacak kadro sayısından fazla oldukları için ataması yapılamayanlar arasından, başarı sırasına göre atama yapılabilir.

(3) Giriş sınavında başarılı olup da atama yapılacak kadro sayısından fazla oldukları için ataması yapılamayanlar, giriş sınav sonucunun ilan tarihinden itibaren dört ay geçmesiyle haklarını kaybetmiş sayılırlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Denetçi Yardımcısı Adayları ile Denetçi Yardımcılarının Mesleki Eğitim ve Stajı

Mesleki eğitim ve staj süresi

MADDE 16 – (1) Denetçi yardımcılarının mesleki eğitim ve staj süresi en az iki en çok üç yıldır.

(2) Adaylık süresi en az bir en çok iki yıldır.

(3) Mesleki eğitim ve staj süresi, denetçi yardımcısı adayı ile denetçi yardımcısı sayısına ve işin gereklerine göre mevcut denetim gruplarında veya eğitimle ilgili gruplarda geçirilir.

Mesleki eğitim ve stajın ana hedefleri

MADDE 17 – (1) Denetçi yardımcısı adayları ile denetçi yardımcılarının mesleki eğitim ve stajında;

a) Denetimin temel kavramlarını, Türk denetim sistemini, Sayıştay denetiminin ve yargılamasının örgütsel yapılanma ve işleyiş özelliklerini öğreterek denetim kültürünü vermek,


430

b) Denetim görevinin yerine getirilmesi için gerekli temel teknik bilgiyi ve beceriyi kazandırmak,

c) Kamu mali yönetimini, kamu gelir, gider ve mallarını düzenleyen temel mevzuat hükümlerinin özümsenmesini sağlamak,

ç) Denetçi yardımcısı adayları ile denetçi yardımcılarını mesleğin gerektirdiği tarafsızlık, bağımsızlık, vakar ve şeref anlayışına sahip kişiler olarak yetiştirerek mesleğe hazırlamak,

d) Temel yazılı ve sözlü iletişim becerilerini kazandırmak, denetimdeki yazışma kuralları ile rapor, müzekkere ve karar metinlerinin yazımına ilişkin usul ve esasları öğretmek,

e) Çalışma disiplini ve ekip çalışması alışkanlığı kazandırmak,

f) Bilgisayar ve diğer çağdaş araç ve gereçleri kullanma alışkanlığını yerleştirmek,

ana hedeflerdir.

Mesleki eğitim ve staj programında gerçekleştirilecek faaliyetler

MADDE 18 – (1) Mesleki eğitim kapsamında;

a) Sayıştayı tanıma ve meslektaşlarla tanışmayı amaçlayan kısa süreli bir uyum programı düzenlenir.

b) Mesleğin ve meslekle ilgili mevzuatın temel esaslarının öğretilmesini içeren dersler okutulur.

c) Mesleki ve kişisel kapasiteyi geliştirici alanlarda konferanslar ve seminerler düzenlenir.

ç) Başkanlıkça belirlenen mesleki konularda bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine uygun olarak denetçi yardımcıları tarafından bir etüt çalışması hazırlanıp sunulur.

(2) Staj kapsamında;

a) Sayıştay içinde denetim gruplarını, raportörlükleri ve yönetim birimlerini; dışında ise ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını yakından tanımak ve faaliyetlerini yerinde gözlemlemek amacıyla planlı ziyaretler gerçekleştirilir.

b) Hazırlanan özel amaçlı inceleme programı çerçevesinde denetçi refakatinde çalışılır.


431

1) Refakatte çalışmanın birinci yılında, denetim ile ilgili temel bilgiler edinilerek refakatçi denetçi tarafından verilen inceleme işleri yapılır; yetkililerle ve sorumlularla ilişkileri yürütme üslubu ve denetimin pratikteki işleyiş tarzı gözlemlere dayalı olarak öğrenilir.

2) Refakatte çalışmanın ikinci yılında, refakatçi denetçi gözetiminde denetime iştirak edilir. Refakatte denetimin bütün aşamalarıyla ve yönleriyle kavranılması sağlanır.

Mesleki eğitim ve staj programı

MADDE 19 – (1) Mesleki eğitim ve staj faaliyetleri, aşağıdaki programa göre yürütülür:

a) Birinci yıl çalışmaları:

1) Kısa süreli bir uyum programı uygulanır.

2) 20 nci maddede belirtilen birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci ders grupları okutulur.

3) Denetçi refakatinde denetim işleri yaptırılır.

4) En az beş konferans/seminer gerçekleştirilir.

b) İkinci yıl çalışmaları:

1) 20 nci maddede belirtilen altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu ve onbirinci ders grupları okutulur.

2) Refakatçi denetçi gözetiminde denetim yaptırılır.

3) Sayıştay dışı tanıma ziyaretleri düzenlenir.

4) En az beş konferans/seminer gerçekleştirilir.

5) Etüt çalışması yapılır.

c) Mesleki eğitim ve staj faaliyetlerinin 2 yılı aşması halinde aşan sürede uygulanacak program Başkanlıkça belirlenir.

Eğitim konuları

MADDE 20 – (1) Mesleki eğitimde okutulacak ders grupları aşağıdadır:

a) Birinci grup: Türk kamu denetim sistemi ve Sayıştay denetimi;

1) Türk denetim sisteminde yer alan başlıca kurum, organ ve kurullar ve bunların ana hatlarıyla yetkileri, görevleri ve işleyiş özellikleri,


432

2) Dünyada sayıştayların yapılanmaları ve denetim uygulamalarının özellikleri,

3) Sayıştayın tarihsel gelişimi,

4) Sayıştay Kanunu hükümleri ve ilgili diğer mevzuat,

b) İkinci grup: Türk kamu yönetimi, kamu mali yönetimi ve mali kontrol;

1) Türk kamu yönetiminin ana unsurları ve işleyiş özellikleri,

2) Kamu mali yönetiminin ve mali kontrolün ana unsurları ve işleyiş özellikleri,

3) Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve bu Kanuna dayalı olarak hazırlanıp Sayıştay denetimini doğrudan ilgilendiren diğer mevzuat,

4) Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme,

c) Üçüncü grup: Türk ticaret hukuku, muhasebe bilgisi ve uygulamaları;

1) Ticari işletme, ticari şirketler, kıymetli evrak,

2) Tek düzen hesap planı, tahakkuk esaslı muhasebe sistemi, maliyet muhasebesi, banka muhasebesi, mali tablolar analizi,

ç) Dördüncü grup: Denetim standartları, metotları ve teknikleri;

1) Denetim Standartları,

2) Düzenlilik denetimi (Mali denetim ve uygunluk denetimi) metot ve teknikleri,

3) Performans denetim metot ve teknikleri,

4) Bilgisayar destekli denetim teknikleri,

5) Bilgi sistemleri denetimi, metot ve teknikleri genel esasları,

6) Rapor yazma teknikleri,

d) Beşinci grup: Personel mevzuatı;

1) Devlet Memurları Kanunu,

2) Diğer personel kanunları,

3) Harcırah mevzuatı,

temel esasları ve Sayıştay denetimini ilgilendiren hükümleri,

e) Altıncı grup: Kamu ihale mevzuatı;

1) Kamu İhale Kanunu,

2) Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu,

3) Hakediş mevzuatı ve uygulamaları,


433

4) Kamu ihaleleriyle ilgili diğer mevzuat,


f) Yedinci grup: İş ve işçi mevzuatı;

1) İş Kanunu,

2) Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu,

3) İş ve işçilerle ilgili diğer mevzuat,


g) Sekizinci grup: Kamu gelirleri ve kamu malları mevzuatı;

1) Gelir Vergisi Kanunu,

2) Kurumlar Vergisi Kanunu,

3) Damga Vergisi Kanunu,

4) Katma Değer Vergisi Kanunu,

5) Vergi Usul Kanunu,

6) Devlet İhale Kanunu,

7) Kamu gelirleri ile bunların takip ve tahsiline ilişkin diğer mevzuat,

8) Kamu taşınır ve taşınmazları ile ilgili mevzuat,


ğ) Dokuzuncu grup: Kamu iktisadi teşebbüsleri mevzuatı;

1) Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,

2) Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun,

3) Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun,


h) Onuncu grup: Sosyal güvenlik mevzuatı;

1) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu,

2) Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu,


ı) Onbirinci grup: Mahalli idareler mevzuatı;

1) Belediye Kanunu,

2) Büyükşehir Belediyesi Kanunu,

3) İl Özel İdaresi Kanunu,

4) Mahalli İdare Birlikleri Kanunu,

5) Belediye Gelirleri Kanunu,


434

6) Mahalli idarelerle ilgili diğer mevzuat,

temel esasları ve Sayıştay denetimini ilgilendiren hükümleri.

(2) Başkanlıkça gerekli görülen ve Sayıştayı ilgilendiren diğer konular yukarıdaki ders gruplarından birisi içerisinde okutulur.

Mesleki eğitim ve staj programının düzenlenmesi ile yürütülmesi

MADDE 21 – (1) Mesleki eğitimde okutulacak derslerin müfredatı ve süreleri, eğitim ile görevlendirilecek grup yöneticileri ve dersi verenlerin görüşleri alınarak, staj programında uygulanacak çalışmaların süreleri ve bunlara ilişkin diğer hususlar ise eğitim ile görevlendirilecek grup yöneticilerinin görüşleri alınarak, Başkanlıkça belirlenir. Bu belirlemede mesleki eğitim ile staj arasındaki etkileşim ve uyum göz önünde tutulur.

(2) Mesleki eğitim ve staj kapsamındaki faaliyetlerde, Başkanlıkça belirlenecek; Sayıştay mensupları ve/veya üniversite öğretim üyeleri ve görevlileri ile Sayıştay dışından uzmanlar görevlendirilebilir.

(3) Denetçi yardımcısı adaylarının ve denetçi yardımcılarının mesleki eğitim ve staj faaliyetlerine, faaliyetin niteliğinin gerektirdiği ölçüde aktif katılımlarının sağlanması için gerekli tedbirler alınır.

(4) Ders notları ve diğer eğitim materyali dersi veren kişiler tarafından zamanında hazırlanır ve dağıtılır.

(5) Dersi veren kişilerce, derslerin anlaşılıp özümsendiğinin tespiti için sınav yapılabilir. Sınav sonuçları, ilgilinin özlük dosyasına konulmak üzere Başkanlığa sunulur.

Mesleki eğitim ve staj programının izlenmesi

MADDE 22 – (1) Mesleki eğitim ve staj programının izlenmesi ve bu sürece ilişkin alınması gereken önlemler, eğitim ile görevli gruplarca hazırlanan üçer aylık izleme raporlarında ayrıntılı olarak belirtilir.

(2) Üçer aylık izleme raporlarını görüşmek ve önerilen önlemler hakkında görüş bildirmek üzere Sayıştay Başkanı tarafından meslek mensuplarından oluşan bir kurul görevlendirilir. Bu Kurulun oluşumu, ayrıntılı görevleri, toplantı düzeni ve ilgili diğer hususlar Başkanlıkça onaylanan bir yönergede gösterilir.


435

Etüt ve stajın değerlendirilmesi

MADDE 23 – (1) Mesleki eğitim kapsamında hazırlanıp sunulan etüt çalışması, Sayıştay meslek mensuplarının mesleki inceleme ve yayınları hakkında yapılacak uygulamaya ilişkin ilgili mevzuat hükümlerine göre değerlendirilir. Etüt, değerlendirme yazısıyla birlikte özlük dosyasına konulur.

(2) Refakat döneminin tamamlanmasını takiben bir aylık süre içinde refakatindeki denetçi yardımcısı adayı veya denetçi yardımcısı hakkında, refakatçi denetçi tarafından bir staj gözlem ve görüş belgesi doldurulup birinci ve ikinci derece sicil amirlerince dikkate alınmak ve özlük dosyasına konulmak üzere Başkanlığa sunulur. Staj gözlem ve görüş belgesinde, denetçi yardımcısı adayının veya denetçi yardımcısının mesleki ilgisi, çalışkanlığı, mesleki bilgisi ve yetişme düzeyi hakkında bilgilere yer verilir ve değerlendirmede bulunulur.

Mesleki eğitim ve staj faaliyetlerine katılma zorunluluğu

MADDE 24 – (1) Denetçi yardımcısı adayları ve denetçi yardımcıları, Başkanlıkça kabule değer özürleri olmadıkça mesleki eğitim ve staj faaliyetlerine katılmak zorundadırlar.

(2) Mesleki eğitim kapsamında okutulacak ders gruplarından herhangi birinin yarısına veya staj faaliyetlerine ayrılan sürenin üçte birine devam edememiş olanlar eğitim dönemini tamamlamamış sayılır. Bunların mesleki eğitim ve stajları takip eden eğitim ve staj döneminde, bu mümkün olmadığı takdirde Başkanlıkça belirlenecek tarihlerde tamamlattırılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yeterlik Sınavı ve Denetçiliğe Atanma

Yeterlik sınavı

MADDE 25 – (1) Denetçi yardımcıları, mesleki eğitim ve staj tamamlandıktan sonra Yönetmeliğin 20 nci maddesinde yer alan her bir ders grubundan yazılı yeterlik sınavına girerler.

(2) Yeterlik sınavı, mesleki eğitim ve stajın tamamlanmasına bağlı olarak Başkanlıkça belirlenecek tarihlerde yapılır.

Yeterlik sınav kurulu ve sınav komisyonu

MADDE 26 – (1) Sayıştay Başkanı tarafından, yedi meslek mensubundan


436

oluşan yeterlik sınav kurulu oluşturulur. Kurul en az beş kişi ile toplanır, kararlar salt çoğunluk ile alınır. Oyların eşitliği halinde kurul başkanının bulunduğu taraf üstün tutulur.

(2) Kurul sınava ilişkin tüm iş ve işlemleri yürütür, Başkanlık tarafından sınavla ilgili verilecek diğer işleri yapar ve sonuçlarını Başkanlığa bildirir. Kurula yardımcı olmak üzere Başkanlıkça yeteri kadar meslek ve yönetim mensubu görevlendirilebilir.

(3) Başkanlıkça her ders grubu için, dersi veren kişilerin de yer aldığı en az üç kişiden oluşan sınav komisyonu oluşturulur. Yeterlik sınavı sorularının ve cevap anahtarlarının hazırlanması ile sınav sonuçlarının değerlendirilmesi bu komisyon tarafından yapılır.

(4) Yeterlik sınavında cevaplar, ilgili sınav komisyonunca isimler açılmadan değerlendirilerek bir not verilir. Anlaşmazlık olması halinde sınav komisyonu üyelerince ayrı ayrı not verilir ve bu notların ortalaması yazılı sınav notu olur. Sınav soruları, cevap anahtarları ve isimler açılmadan değerlendirilen cevap kağıtları Kurula teslim edilir.

Yeterlik sınavının yürütülmesi ve sonucun duyurulması

MADDE 27 – (1) Sınav komisyonlarınca isimler açılmadan Kurula teslim edilen cevap kağıtları açılarak sonuçlar, oluşturulacak Yeterlik Sınav Sonuç Listesine geçirilir. Bu liste, Kurul üyeleri tarafından imzalanır ve sınava ilişkin diğer belgelerle birlikte Başkanlığa sunulur.

(2) Yeterlik sınavındaki başarı durumu Yönetmeliğin 28 inci maddesine göre belirlenerek Başkanlıkça ilgililere duyurulur.

Yeterlik sınavında başarı ve denetçiliğe atanma

MADDE 28 – (1) Yeterlik sınavında değerlendirme 100 tam not esas alınmak suretiyle yapılır. Yeterlik sınavında başarılı sayılabilmek için, bu sınavda her ders grubundan alınan notun en az 50; bütün ders gruplarından alınan notların aritmetik ortalamasının da en az 70 olması şarttır.

(2) Yeterlik sınavı sonunda;

a) Başarılı sayılmak için gerekli not ortalamasını tutturdukları halde en çok iki ders grubundan 50’den aşağı not alanlar, başarısız oldukları ders gruplarından,


437

b) Başarılı sayılmak için gerekli not ortalamasını tutturamayıp aynı zamanda bir ders grubundan 50’den aşağı not alanlar, başarısız oldukları ders grubu ile istemeleri halinde not ortalamasını yükseltmek için seçecekleri en çok 2 ders grubundan,

c) Ders gruplarından 50’den aşağı not almadıkları halde başarılı sayılmak için gerekli not ortalamasını tutturamayanlar, not ortalamasını yükseltmek için seçecekleri en çok 3 ders grubundan,

sınav sonuçlarının ilanından itibaren 3 ay içinde açılacak bütünleme sınavına girerler.

(3) Bütünleme sınavına girenlerin bu sınavda aldıkları notlar esastır. Bütünleme sınavında yeterlik sınavı usul ve esasları uygulanır.

(4) Yeterlik sınavını kazanan ve olumlu sicil alan denetçi yardımcıları meslek kıdemine esas süreleri aynı olanlar için kıdem sırasına esas olmak üzere başarı derecelerine göre Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu kararı ve Sayıştay Başkanının onayı ile denetçiliğe atanırlar. Bütünleme sınavı sonuçları da aynı usul ile değerlendirilir. Kıdem sıralamasında bütünleme sınavına girenlerin kıdem sıralaması bütünlemesiz geçenlerden sonra gelecek şekilde değerlendirilir.

Özür sınavı

MADDE 29 – (1) Yeterlik sınavını kapsayan tarihlerde, ilgili mevzuatına uygun olarak alınan doktor raporu ile hasta olduğunu belgeleyen; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104 üncü maddesinin (A) veya (B) fıkraları uyarınca mazeret izni almış olan; yeterlik sınav kurulunun kabulü ve Başkanlığın onayı ile kabul edilebilir olağanüstü özrü bulunan denetçi yardımcıları özür sınavına girerler.

(2) Özür sınavı, Başkanlıkça belirtilecek tarihlerde yapılır. Bu sınav, özür nedeniyle girilemeyen ders grubunu/gruplarını kapsar.

(3) Özür sınavlarında yeterlik sınavı usul ve esasları uygulanır.

Sınavlara itiraz

MADDE 30 – (1) Sınav sonuçlarına ilandan itibaren 5 iş günü içinde itiraz edilebilir. Yapılan itirazlar ilgili sınav komisyonu tarafından 7 gün içinde sonuçlandırılır.


438

Sınavlarda başarısız olma hali

MADDE 31 – (1) Sınavlarda başarılı olamayanların meslek mensupluğu ile ilişiği kesilir. Bunlardan olumlu sicil alanlar ve yazılı olarak talepte bulunanlar, Sayıştay Başkanının onayıyla yönetim mensubu olarak atanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM



MADDE 32 – (1) 20/2/2010 tarihli ve 27499 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Denetçi Yardımcısı Adaylığı Giriş Sınavı, Denetçi Yardımcısı Adayları ile Denetçi Yardımcılarının Mesleki Eğitim, Staj ve Yeterlik Sınavı Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 6085 sayılı Sayıştay Kanununun geçici 4 üncü maddesi gereğince Denetçi Yardımcısı kadrosuna atanmış sayılanların eğitimi, devredilen Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunda geçen hizmet süreleri ve aldıkları eğitimler de dikkate alınmak suretiyle bu Yönetmelik hükümlerine göre tamamlattırılır. Denetçi yardımcıları, eğitimin tamamlanmasını müteakip Başkanlıkça belirlenen tarihlerde yeterlik sınavına alınırlar.

(2) Bu Yönetmelikte geçen mesleki eğitim ve staja ilişkin birinci yıl, ikinci yıl veya üçüncü yıl ayrımı bunlar hakkında uygulanmaz.

Yürürlük


Yürütme


439

SAYIŞTAY MESLEK MENSUPLARI İLE SAVCILARINA

AİT SİCİL YÖNETMELİĞİ

R.G. Tarih ve Sayısı: 17.12.2011- 28145

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Sayıştay Başkanı, daire başkanları ve üyeler dışındaki meslek mensupları ile savcıların sicillerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik,

a) Bölüm başkanları, grup başkanları, Başkanlık danışmanları, uzman denetçi, başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcıları,

b) Başsavcı ve savcılar,

hakkında uygulanır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 72 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar


a) Faktör: Sicil formunda bulunan ve meslek mensupları ile savcıların değerlendirilmesinde esas alınan kişisel ve mesleki nitelikleri, bulundukları görevlerdeki performansları, görevleri ile ilgili kanun, nizam ve mesleki etik kurallarına uyumları ve rapor değerlendirme puanlarını,


440

b) Faktör dilimleri: Faktörü oluşturan niteliklerin puan aralıklarını,

c) İlk derece sicil amiri: Meslek mensupları ile savcıların ilk derecede sicillerini vermeye yetkili amirleri,

ç) İkinci derece sicil amiri: Meslek mensupları ile savcıların ikinci derecede sicillerini vermeye yetkili amirleri,

d) Kanun: 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

e) Meslek mensubu ve savcı: Bu Yönetmeliğin 2 nci maddesinde sayılanları,

f) Rapor: Yargılamaya esas rapor ve denetim raporu ile Kanunun 4 üncü maddesinin son fıkrası kapsamında bulunan kuruluşların denetimi sonucunda hazırlanan yıllık denetim raporlarını,

g) Rapor Değerlendirme Puanı: Meslek mensuplarının hazırladıkları rapor, düzenledikleri tutanak, karar, ilam ve diğer çalışmaları ile savcıların düşünce bildirimlerine daire ve/veya kurullar tarafından verilen ve sicil notunun yüzde yirmisini oluşturan puanı,

ğ) Yıllık sicil formları: Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 ve Ek-2 sayılı formları,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Sicil Amirleri

Sicil amirleri

MADDE 5 – (1) Sicil formları;

a) Bölüm başkanları, grup başkanları ve Denetim Geliştirme ve Eğitim Merkezi başkanı ile Başkanlık danışmanı olarak görevlendirilen denetçiler hakkında ilk derecede ilgili başkan yardımcısı, ikinci derecede Sayıştay Başkanı,

b) Kurullarda görevli en kıdemli denetçi hakkında ilk derecede ilgili kuruldan bir üye, ikinci derecede ilgili kurul başkanı,

c) Dairelerde görevli en kıdemli denetçi hakkında ilk derecede ilgili daireden bir üye, ikinci derecede ilgili daire başkanı,

ç) Uzman denetçiler, başdenetçiler, denetçiler ve denetçi yardımcıları hakkında, ilk derecede ilgili olduğu grup başkanı veya Denetim Geliştirme ve

Sayıştay Meslek Mensupları ile Savcılarına Ait Sicil Yönetmeliği

441

Eğitim Merkezi başkanı, kurullarda veya dairelerde en kıdemli denetçi; ikinci derecede, dairelerde ve kurullarda görevli olanlar için ilgili daire başkanı veya kurul başkanı, diğer yerlerde görevli olanlar için ise bir üye,

d) Başsavcı için Sayıştay Başkanı, savcılar için birinci derecede başsavcı, ikinci derecede Sayıştay Başkanı,

tarafından düzenlenir.

(2) Birinci fıkranın (b), (c) ve (ç) bentlerinde yazılı meslek mensuplarına sicil verecek üyeler Sayıştay Başkanı tarafından ilgili yılın şubat ayı sonuna kadar tespit edilir.

(3) Bu maddedeki sicil amirlerinin herhangi bir nedenle sicil verememeleri halinde birinci fıkranın (a) bendindekiler için ilk ve ikinci derece sicil amirleri Sayıştay Başkanı; (ç) ve (d) bendinde sayılanlar için ise; ilk derece sicil amirlerinden sonra gelen en kıdemli meslek mensubu ve savcı, ilk derece sicil amiridir.

Ekip halinde çalışmalarda görev değerlendirme raporu düzenlenmesi

MADDE 6 – (1) Ekip başkanı, ekip halinde yapılan çalışmalarda, her bir ekip üyesi için EK-3’te yer alan görev değerlendirme raporunu hazırlar ve ilgili denetçinin ilk ve ikinci derece sicil amirlerine verilmek üzere Başkanlığa sunar. İlk ve ikinci derece sicil amirleri yıllık sicil formlarını düzenlerken, söz konusu görev değerlendirme raporlarından yararlanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sicil Formları

Sicil formları

MADDE 7 – (1) Sicil formları dört bölümden oluşur;

a) Birinci bölüm: Bu bölümde, meslek mensubunun veya savcının adı, soyadı ve sicil numarasına yer verilir.

b) İkinci bölüm: Bu bölümde, meslek mensubu ve savcıların yeterlik ve başarı derecesini tayin edecek faktörler ile bu faktörlerin dilimlerine yer verilir.

c) Üçüncü bölüm: Bu bölümde, meslek mensuplarına ve savcılara verilen puanlar toplamı ile bunların bulundukları görevlerdeki başarı dereceleri ve yükselmeye yeterli olup olmadıklarına yer verilir.


442

ç) Dördüncü bölüm: Bu bölümde, meslek mensupları ile savcıların formda yer alan faktörler dışındaki nitelikleri hakkında sicil amirinin kanaat ve düşüncelerine yer verilir. Bu bölümde belirtilen hususlardan meslek mensubu ve savcı hakkında sadece bilgi ve kanaat edinme bakımından yararlanılır.

İlk derece sicil amirlerince sicil formlarının doldurulması

MADDE 8 – (1) İlk derece sicil amirleri, her faktörden sicil vereceği meslek mensubu veya savcının niteliğine uygun bulduğu faktör diliminin üzerindeki birinci boş kareye o faktöre ilişkin uygun puanı vermek suretiyle sicil formunu doldurur.

(2) Rapor değerlendirme puanı olanlar için bu puan, rapor değerlendirme puanı olarak yazılır. Rapor değerlendirme puanı bulunmayanlar için, sicil formunun “rapor değerlendirmesi” faktörüne ilişkin puan, çalışmaları dikkate alınarak sicil amirleri tarafından verilir.

(3) Bütün dilimler doldurulduktan sonra, puanlar toplamı üçüncü bölümdeki yerine yazılır.

İkinci derece sicil amirlerince sicil formlarının doldurulması

MADDE 9 – (1) İkinci derece sicil amirleri, ilk derece sicil amirinin kanaatine katılıyorsa, sadece sicil formunun üçüncü bölümünü doldurur.

(2) İkinci derece sicil amirleri, ilk derece sicil amirinin kanaatine katılmıyorsa her faktörden sicil vereceği meslek mensubu veya savcının niteliğine uygun bulduğu faktör diliminin üzerindeki ikinci boş kareye o faktöre ilişkin uygun puanı vermek suretiyle sicil formunu doldurur.

(3) Rapor değerlendirme puanı olanlar için bu puan, rapor değerlendirme puanı olarak yazılır. Rapor değerlendirme puanı bulunmayanlar için, sicil formunun “rapor değerlendirmesi” faktörüne ilişkin puan, çalışmaları dikkate alınarak sicil amirleri tarafından verilir.

(4) Bütün dilimler doldurulduktan sonra, puanlar toplamı üçüncü bölümdeki yerine yazılır.

(5) Sicil başarı derecesi aynı olmak kaydıyla, sicil puanları toplamı arasında fark olması halinde, ilk ve ikinci derece sicil amirlerince verilen sicil puanlarının ortalaması alınır.


443

Sicil amirlerinin görüşlerinde aykırılık olması hali

MADDE 10 – (1) İlk ve ikinci derece sicil amirlerinin verdikleri siciller arasında yeterlik ve başarı derecesinin tespiti yönünden aykırılık olması halinde, Genel Kurulca her yıl için seçilecek bir daire başkanı ile dört üyeden oluşan bir komisyonun verdiği sicil geçerli olur.

Rapor değerlendirme puanlarının verilmesi

MADDE 11 – (1) Yıllık sicillerin düzenlenmesine esas olmak üzere rapor değerlendirme puanları;

a) Yargılamaya esas raporları düzenleyen meslek mensupları hakkında yargılamayı yapan daire,

b) Diğer raporları düzenleyen meslek mensupları hakkında bu raporlara görüş veren daire veya kurullar,

c) Dairelerde görevli denetçilerin düzenledikleri tutanak, karar ve ilâmlar ile savcıların görüş bildirimleri hakkında bunların bağlı bulunduğu daire,

ç) Genel Kurul, Temyiz Kurulu, Daireler Kurulu ve Rapor Değerlendirme Kurulunda görevli denetçilerin düzenledikleri tutanak, ilam ve kararlar ile Temyiz Kurulunda görevli savcıların görüş bildirimleri hakkında, ilgili Kurulun belirleyeceği bir daire başkanı ile iki üyeden oluşan bir komisyon,

tarafından EK-4’teki rapor değerlendirme puan fişinde yer alan nitelikler esas alınmak suretiyle bir puan verilerek fişteki ilgili yerine yazılıp, sicil dosyasına konulmak üzere ilgili birime gönderilir.

(2) Daire veya kurullar tarafından rapor değerlendirme puanı verilirken; rapor, çalışma kağıtları ve çalışmaları gösteren diğer belgeler dikkate alınır.

(3) Bu madde uyarınca yapılacak değerlendirmeler, en geç aralık ayının ikinci haftası sonuna kadar ilgili birime gönderilir.

İcmal fişleri

MADDE 12 – (1) Meslek mensupları ve savcıların sicil dosyalarında her takvim yılı sonunda toplanan rapor değerlendirme puan fişleri, ilgili birimce örneği EK-5’te gösterilen Rapor Değerlendirme İcmal Fişine yazılarak puan ortalaması tespit edilir. Ortalamanın küsuratlı olması halinde küsurat tam sayıya iblağ olunur. Bu rakam yıllık sicil formuna, “rapor değerlendirme puanı” olarak aynen yazılır. Bu fişlerin bir örneği ilgili meslek mensubuna veya savcıya verilir.


444

Sicil formlarının doldurulma zamanı

MADDE 13 – (1) Yıllık sicil formları, ilk derece sicil amirlerince en geç takip eden yılın ocak ayının onbeşine ve ikinci derece sicil amirlerince de en geç ocak ayının yirmibeşine kadar düzenlenerek ilgili birime verilir.

(2) Denetçi yardımcıları için adaylık ve yardımcılıklarının bitimine esas olmak üzere; Başkanlık tarafından mesleki eğitim ve staj programının tamamlanması dikkate alınarak belirlenen tarihten itibaren ilk derece sicil amiri tarafından onbeş ve ikinci derece sicil amiri tarafından da onbeş olmak üzere toplam otuz gün içinde EK-2’deki sicil formu doldurulur ve ilgili birime gönderilir.

(3) Ekip halinde yapılan çalışmalarda ekip başkanı tarafından EK-3’te yer alan görev değerlendirme formu görevin bitimini takip eden onbeş gün içinde doldurulur ve ilk derece sicil amirine verilmek üzere ilgili birime gönderilir.

Sicil amirinin yanındaki hizmet süresi

MADDE 14 – (1) Hakkında yıllık sicil düzenlenecek meslek mensupları ile savcıların ilk derece sicil amiri yanında en az altı ay çalışmış olması gerekir. İzin, hastalık, geçici görevlendirme ve benzeri ayrılmalar da bu süreye dahildir. Aynı sicil amiri yanında geçmesi gereken altı aylık süre zorunlu sebeplerle doldurulamamış ise, bu süre üç ay olarak uygulanır.

Sicil formlarının düzenlenmesinin takibi

MADDE 15 – (1) Sicil formlarının zamanında ve noksansız düzenlenmesi İnsan Kaynakları Birim Başkanlığı tarafından takip edilir.

Yeterlik ve başarı derecesinin tespiti

MADDE 16 – (1) Her meslek mensubu ve savcı için düzenlenen yıllık sicil formundaki faktörlere verilen puanların toplamı, yeterlik ve başarı derecesinin tespitinde esas alınır.

(2) Yeterlik ve başarı dereceleri aşağıda gösterilmiştir:

a) Meslek mensupları ve savcılar için;

1) 185-200 puan I inci derece yeterli ve başarılı,

2) 160-184 puan II nci derece yeterli ve başarılı,


445

3) 135-159 puan III üncü derece yeterli ve başarılı,

4) 101-134 puan IV üncü derece yeterli ve başarılı,

5) 100 ve daha az puan ise yetersiz,

sayılır.

b) Denetçi Yardımcıları için;

1) 101-200 puan yeterli ve başarılı,

2) 100 ve daha az puan ise yetersiz,

sayılır.

Yeterlik ve başarı derecesinin belirtilmesi

MADDE 17 – (1) Meslek mensupları ile savcıların yeterli olup olmadıkları ile başarı dereceleri, 16 ncı maddede gösterilen esaslara göre tespit olunarak, ilk ve ikinci derece sicil amirleri tarafından sicil formunun, üçüncü bölümündeki ilgili yerlerine yazılır.

(2) Sicil formları mürekkepli kalemle doldurulur ve her iki sicil amiri tarafından imza edilir. Formlar üzerinde silinti ve kazıntı yapılamaz.

Genel düşünce ve kanaatler

MADDE 18 – (1) Sicil formunun dördüncü bölümünde, belirtilen hususlardan meslek mensubu ve savcı hakkında bilgi ve kanaat edinme bakımından yararlanılır.

Olumlu sicil alma

MADDE 19 – (1) Sicil puanı 101 ve üzeri olan meslek mensubu ve savcıların sicilleri olumlu olarak değerlendirilir.

Olumsuz sicil alma hali

MADDE 20 – (1) 100 ve aşağı puan alarak görevlerinde başarı gösteremedikleri veya yükselmeye yeterli olmadıkları yönünde sicil alan meslek mensupları ve savcıların sicilleri olumsuz olarak değerlendirilir. Olumsuz sicil alanlara durum Sayıştay Başkanı tarafından izleyen yılın mart ayı sonuna kadar gizli bir yazı ile bildirilir.


446

(2) İki defa üst üste olumsuz sicil alan meslek mensubunun sicil amirleri değiştirilir. İki defa üst üste olumsuz sicil alan savcıların ise üçüncü yıl ilk ve ikinci derece sicil amiri Sayıştay Başkanıdır.

İstifaya davet veya emekliliğini isteme

MADDE 21 – (1) Üç sicil döneminde üst üste olumsuz sicil alan meslek mensuplarına ve savcılara, Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayı üzerine emekliliklerini istemeleri veya istifa etmeleri bildirilir. Bir ay içinde bu davete uymayanlar istifa etmiş sayılırlar.

(2) Denetçi yardımcılarının mesleki eğitim ve staj süresi en az iki en çok üç yıldır. Adaylık süresi en az bir en çok iki yıldır. Adaylık süresi sonunda; olumlu sicil alanlar Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla denetçi yardımcılığına atanırlar. Olumlu sicil alamayanların görevine Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunun kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla son verilir.

(3) Denetçi yardımcılarının denetçiliğe atanabilmeleri için mesleki eğitim ve staj sonunda yapılacak sınavda başarılı olmaları ve olumlu sicil almaları şarttır. Yeterlik sınavında başarılı olamayanların meslek mensupluğu ile ilişiği kesilir. Bunlardan yazılı olarak talepte bulunanlar, Sayıştay Başkanının onayıyla yönetim mensubu olarak atanır.

Sicil formlarının gizliliği

MADDE 22 – (1) Sicil formları kanunların öngördüğü özel haller ile yetkililer dışında hiç kimse tarafından görülemez. Sicil amirleri formları doldururken gizliliği sağlayan tedbirleri alır.

Sicilleri görmeye yetkili olanlar

MADDE 23 – (1) Sayıştay Başkanı ve Başkan Yardımcıları bütün sicil formlarını; Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu Başkan ve üyeleri kurula gelmiş işlemle ilgili sicil formlarını, soruşturma kurulunun başkan ve üyeleri soruşturma konusu işlemle ilgili sicil formlarını görebilir ve inceleyebilirler.


447

Sicil dosyalarının saklanması

MADDE 24 – (1) Sicil formları her meslek mensubu ve savcı için düzenlenmiş sicil dosyasına konulur. Sicil dosyaları ilgili birimin gözetimi altındaki kilitli dolaplarda saklanır.

Sicil dosyasının başka kuruma devri

MADDE 25 – (1) Başka bir idareye veya kuruma giden meslek mensuplarının ve savcıların sicil formları, sicil dosyası ile birlikte naklen gittiği idare veya kuruma devredilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük

MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik 1/1/2012 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme



448

1

(EK-1)T.C.

SAYIŞTAYMESLEK MENSUPLARI VE SAVCILARIN YILLIK SİCİL FORMU

(YILI……..)

I. BÖLÜM

Adı ve soyadı :………………………………

Unvanı :………………………………

Sicil No :……………………………....

SİCİL FORMU DOLDURMA TALİMATI

1- Meslek mensupları ve savcılar için hazırlanan Sicil Formu, kanun ve yönetmelikte gösterilen ilk ve ikinci derece sicil amirleri tarafından doldurulacaktır.

2- Faktörlerin dilimleri üzerinde bulunan karelerden birincisi ilk derece sicil amirlerine ve diğeri ikinci derece sicil amirlerine aittir.

3- İlgilinin niteliğine uygun bulunan faktör diliminin üzerindeki boş kareye o faktöre ilişkin uygun puan yazılacaktır.

4- Rapor değerlendirme puanı olanlar için bu puan, rapor değerlendirme puanı olarak yazılacaktır. Rapor değerlendirme puanı bulunmayanlar için, sicil formunun “rapor değerlendirmesi” faktörüne ilişkin puan, ilgilinin çalışmaları dikkate alınarak verilecektir.

5- Sicil amirleri formda gösterilen faktörler dışındaki düşünce ve kanaatlerini (Diğer kanaat ve düşünceler) sütununa yazacaklardır.

6- Sicil formu mürekkepli kalemle doldurulacaktır.


449

2

II.BÖ

LÜM

Sıra

N

oFA

KT

ÖR

LE

RFA

KT

ÖR

LE

RİN

DİL

İML

ER

İ

1

KİŞ

İSE

L N

İTE

LİK

LE

Rİ

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Köt

ü A

lışka

nlık

lar,

Giy

im

Kuş

am,

İnsa

n H

akla

rına

Sayg

ı, A

yrım

cılık

, K

işis

el D

avra

nışl

arın

dan

dola

yı h

akkı

nda

disi

plin

ve

ceza

kov

uştu

rmas

ı yap

ılıp

yapı

lmad

ığı,

iletiş

im b

ecer

ileri

Kiş

isel

nite

likle

rinde

n bi

ri ve

ya b

irkaç

ı ve

ya

tam

amı

mes

leği

n ge

rekl

erin

e uy

gun

deği

ldir.

Kiş

isel

dav

ranı

şlar

ın b

iri v

eya

birk

açı v

eya

tam

amın

da ö

zens

izdi

r.K

işis

el n

itelik

leri

bakı

mın

dan

iyid

ir.K

işis

el n

itelik

leri

bakı

mın

dan

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

2

KA

NU

N, N

İZA

M V

E M

ESL

EK

İ ET

İK K

UR

AL

LA

RIN

A

UY

UM

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Gör

evin

i ya

park

en ç

alış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

etik

kur

alla

rına

uyum

uG

örev

ini

yapa

rken

ça

lışm

a ha

yatın

ı dü

zenl

eyen

ka

nun,

ni

zam

ve

mes

leki

et

ik

kura

lların

a uy

gun

davr

anm

amak

tadı

r.

Gör

evin

i ya

park

en

çalış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

etik

ku

ralla

rına

özen

gös

term

emek

tedi

r.

Gör

evin

i ya

park

en

çalış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

et

ik k

ural

ların

a uy

gun

davr

anm

akta

dır.

Gör

evin

i yap

arke

n ça

lışm

a ha

yatın

ı düz

enle

yen

kanu

n,

niza

m v

e m

esle

ki e

tik

kura

lların

a uy

umu

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

3

ME

SLE

Kİ N

İTE

LİK

LE

Rİ

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Mev

zuat

bilg

isi,

çözü

mle

me

ve d

oğru

kar

ar v

erm

e ye

tene

ği,

ekip

ha

linde

çal

ışm

a ve

tem

sil k

abili

yeti

Mes

leki

ni

telik

lerin

den

biri

veya

bi

rkaç

ı ve

ya

tam

amı

mes

leği

n ge

rekl

erin

e uy

gun

deği

ldir.

Mes

leki

nite

likle

rinde

n bi

ri ve

ya b

irkaç

ı ve

ya ta

mam

ı ist

enen

düz

eyde

değ

ildir.

Mes

leki

nite

likle

ri ba

kım

ında

n is

tene

n dü

zeyd

edir.

M

esle

ki n

itelik

leri

bakı

mın

dan

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

4

VE

RİM

LİL

İK0-

1011

-20

21-3

536

-40

Mev

zuat

ı uyg

ulam

a ye

tene

ği, v

erile

n gö

revi

zam

anın

da v

e ek

siks

iz

yapm

ası,

çalış

mal

arı i

le k

urum

uyg

ulam

alar

ına

yön

verm

e, m

esle

ki

yayı

nlar

ı, Ba

şkan

lıkça

ver

ilen

göre

vler

de g

öste

rdiğ

i baş

arıs

ı.V

erim

sizd

ir.V

erim

liliğ

i ist

enile

n dü

zeyd

e de

ğild

ir.V

erim

liliğ

i ist

enen

düz

eyde

dir.

Ver

imlil

ik a

çısı

ndan

örn

ek

göst

erile

bile

cek

sevi

yede

dir.

5

RA

POR

DE

ĞE

RL

EN

DİR

ME

PU

AN

I0-

1011

-20

21-3

536

-40

a-Ra

por

değe

rlend

irme

puan

ı ola

nlar

için

bu

puan

ilgi

li ku

tucu

ğa

ayne

n ya

zıla

cakt

ır.b-

Rapo

r de

ğerle

ndirm

e pu

anı

bulu

nmay

anla

r iç

in i

se ç

alış

mal

arı

dikk

ate

alın

arak

ver

ilece

ktir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri m

esle

ğin

gere

kler

ine

uygu

n de

ğild

ir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bild

irim

leri

iste

nen

düze

yde

deği

ldir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri is

tene

n dü

zeyd

edir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri ör

nek

göst

erile

cek

sevi

yede

dir.

III. B

ÖLÜ

M

IV. B

ÖLÜ

Mİlk

Der

ece

Sici

l Am

iri

İkin

ci D

erec

e Si

cil A

miri

D

İĞER

KA

NA

AT

VE

DÜ

ŞÜN

CEL

ERİlk

Der

ece

Sici

l Am

iriİk

inci

Der

ece

Sici

l Am

iri

Ald

ığı P

uanl

ar T

opla

mı…

……

……

……

Yük

selm

eye

Yet

erli

Olu

p O

lmad

ığı…

…

Başa

rı D

erec

esi…

……

……

……

……

…

Hiz

met

e El

veriş

li Bu

lunu

p Bu

lunm

adığ

ı

Mes

lek

men

supl

arın

ın/s

avcı

ların

for

mun

iki

nci

bölü

mün

de

göst

erile

n fa

ktör

ler

dışı

ndak

i ve

lü

zum

lu g

örül

en n

itelik

, dü

şünc

e ve

kan

aatle

r ya

zıla

cakt

ır

…/…

/20…

…/…

/20…

İmza

İm

za


450

3

(EK-2)T.C.

SAYIŞTAYDENETÇİ YARDIMCILARI İÇİN SİCİL FORMU

(ADAYLIK/YARDIMCILIK DÖNEMİ)

I. BÖLÜM

Adı ve soyadı :………………………………

Unvanı :………………………………

Sicil No :……………………………....

SİCİL FORMU DOLDURMA TALİMATI

1- Denetçi yardımcıları için hazırlanan Sicil Formu, kanun ve yönetmelikte gösterilen ilk ve ikinci derece sicil amirleri tarafından doldurulacaktır.

2- Faktörlerin dilimleri üzerinde bulunan karelerden birincisi ilk derece sicil amirlerine ve diğeri ikinci derece sicil amirlerine aittir.

3- İlgilinin niteliğine uygun bulunan faktör diliminin üzerindeki boş kareye o faktöre ilişkin uygun puan yazılacaktır.

4- Rapor değerlendirme puanı olanlar için bu puan, rapor değerlendirme puanı olarak yazılacaktır. Rapor değerlendirme puanı bulunmayanlar için, sicil formunun “rapor değerlendirmesi” faktörüne ilişkin puan, ilgilinin çalışmaları dikkate alınarak verilecektir.

5- Sicil amirleri formda gösterilen faktörler dışındaki düşünce ve kanaatlerini (Diğer kanaat ve düşünceler) sütununa yazacaklardır.

6- Sicil formu mürekkepli kalemle doldurulacaktır.


451

4

II.BÖ

LÜM

Sıra

N

oFA

KT

ÖR

LE

RFA

KT

ÖR

LE

RİN

DİL

İML

ER

İ

1

KİŞ

İSE

L N

İTE

LİK

LE

Rİ

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Köt

ü A

lışka

nlık

lar,

Giy

im

Kuş

am,

İnsa

n H

akla

rına

Sayg

ı, A

yrım

cılık

, K

işis

el D

avra

nışl

arın

dan

dola

yı h

akkı

nda

disi

plin

ve

ceza

kov

uştu

rmas

ı yap

ılıp

yapı

lmad

ığı,

iletiş

im b

ecer

ileri

Kiş

isel

nite

likle

rinde

n bi

ri ve

ya b

irkaç

ı ve

ya

tam

amı

mes

leği

n ge

rekl

erin

e uy

gun

deği

ldir.

Kiş

isel

dav

ranı

şlar

ın b

iri v

eya

birk

açı v

eya

tam

amın

da ö

zens

izdi

r.K

işis

el n

itelik

leri

bakı

mın

dan

iyid

ir.K

işis

el n

itelik

leri

bakı

mın

dan

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

2

KA

NU

N, N

İZA

M V

E M

ESL

EK

İ ET

İK K

UR

AL

LA

RIN

A

UY

UM

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Gör

evin

i ya

park

en ç

alış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

etik

kur

alla

rına

uyum

uG

örev

ini

yapa

rken

ça

lışm

a ha

yatın

ı dü

zenl

eyen

kan

un,

niza

m v

e m

esle

ki

etik

ku

ralla

rına

uygu

n da

vran

mam

akta

dır.

Gör

evin

i ya

park

en

çalış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

etik

ku

ralla

rına

özen

gös

term

emek

tedi

r.

Gör

evin

i ya

park

en

çalış

ma

haya

tını

düze

nley

en k

anun

, ni

zam

ve

mes

leki

et

ik k

ural

ların

a uy

gun

davr

anm

akta

dır.

Gör

evin

i yap

arke

n ça

lışm

a ha

yatın

ı düz

enle

yen

kanu

n,

niza

m v

e m

esle

ki e

tik

kura

lların

a uy

umu

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

3

ME

SLE

Kİ N

İTE

LİK

LE

Rİ

0-10

11-2

021

-35

36-4

0

Mev

zuat

bilg

isi,

çözü

mle

me

ve d

oğru

kar

ar v

erm

e ye

tene

ği,

ekip

ha

linde

çal

ışm

a ve

tem

sil k

abili

yeti

Mes

leki

ni

telik

lerin

den

biri

veya

bi

rkaç

ı ve

ya

tam

amı

mes

leği

n ge

rekl

erin

e uy

gun

deği

ldir.

Mes

leki

nite

likle

rinde

n bi

ri ve

ya b

irkaç

ı ve

ya ta

mam

ı ist

enen

düz

eyde

değ

ildir.

Mes

leki

nite

likle

ri ba

kım

ında

n is

tene

n dü

zeyd

edir.

M

esle

ki n

itelik

leri

bakı

mın

dan

örne

k gö

ster

ilebi

lece

k se

viye

dedi

r.

4

VE

RİM

LİL

İK0-

1011

-20

21-3

536

-40

Mev

zuat

ı uyg

ulam

a ye

tene

ği, v

erile

n gö

revi

zam

anın

da v

e ek

siks

iz

yapm

ası,

çalış

mal

arı i

le k

urum

uyg

ulam

alar

ına

yön

verm

e, m

esle

ki

yayı

nlar

ı, Ba

şkan

lıkça

ver

ilen

göre

vler

de g

öste

rdiğ

i baş

arıs

ı.V

erim

sizd

ir.V

erim

liliğ

i ist

enile

n dü

zeyd

e de

ğild

ir.V

erim

liliğ

i ist

enen

düz

eyde

dir.

Ver

imlil

ik a

çısı

ndan

örn

ek

göst

erile

bile

cek

sevi

yede

dir.

5

RA

POR

DE

ĞE

RL

EN

DİR

ME

PU

AN

I0-

1011

-20

21-3

536

-40

a-Ra

por

değe

rlend

irme

puan

ı ola

nlar

için

bu

puan

ilgi

li ku

tucu

ğa

ayne

n ya

zıla

cakt

ır.b-

Rapo

r de

ğerle

ndirm

e pu

anı

bulu

nmay

anla

r iç

in i

se ç

alış

mal

arı

dikk

ate

alın

arak

ver

ilece

ktir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri m

esle

ğin

gere

kler

ine

uygu

n de

ğild

ir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bild

irim

leri

iste

nen

düze

yde

deği

ldir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri is

tene

n dü

zeyd

edir.

Çal

ışm

alar

ı ve/

veya

düş

ünce

bi

ldiri

mle

ri ör

nek

göst

erile

cek

sevi

yede

dir.

III. B

ÖLÜ

M

IV. B

ÖLÜ

Mİlk

Der

ece

Sici

l Am

iriİk

inci

Der

ece

Sici

l Am

iriD

İĞER

KA

NA

AT

VE

DÜ

ŞÜN

CEL

ERİlk

Der

ece

Sici

l Am

iriİk

inci

Der

ece

Sici

l Am

iri

Ald

ığı P

uanl

arTo

plam

ı……

……

….

Form

un

ikin

ci

bölü

mün

de

göst

erile

n fa

ktör

ler

dışı

ndak

i ve

lüz

umlu

gör

ülen

ni

telik

, düş

ünce

ve

kana

atle

r yaz

ılaca

ktır.

OLU

MLU

/ O

LUM

SUZı…

……

…

…/…

/20.

. …

/…/2

0..

İmza

İm

za


452

5

EK:3

GÖ

RE

V D

EĞ

ER

LE

ND

İRM

E R

APO

RU

Eki

p Ü

yesi

nin

:A

dı S

oyad

ı

:U

nvan

ı

:Si

cil N

o

:

Değ

erle

ndir

me

Ala

nıD

eğer

lend

irm

e So

nucu

Öne

rile

r

Kiş

iliği

İŞE

BA

ĞLI

LIĞ

I, İŞ

BİR

LİĞ

İNE

YA

TKIN

LIĞ

I VE

KA

NU

N, N

İZA

M V

E ET

İK K

UR

ALL

AR

A

UY

UM

U

ÇÖ

ZÜM

LEM

E V

E K

AR

AR

VER

ME

YET

ENEĞ

İ

MES

LEK

İ BİL

GİS

İ

Değ

erle

ndir

en E

kip

Baş

kanı

nın

Adı

-Soy

adı

Değ

erle

ndirm

e Ta

rihi


453

6

EK-4

T.C

. SA

YIŞ

TA

Y

İnsa

n K

ayna

klar

ıBir

im B

aşka

nlığ

ına

Sayı

ştay

Mes

lek

Men

supl

arıi

le S

avcı

ların

aA

it Si

cil Y

önet

mel

iğin

in 1

1 in

cim

adde

sine

göre

düz

enle

nmes

i ger

eken

ve

aşağ

ıda

göst

erile

n ra

por d

eğer

lend

irme

puan

fişi

dold

urul

muş

tur.

Adı

geç

enin

sici

l dos

yasın

a ko

nulm

ası r

ica

olun

ur.

…./…

./20.

……

……

…im

za

RA

POR

DE

ĞE

RL

EN

DİR

ME

PU

AN

FİŞ

İ

Adı

ve

soya

dı:…

……

……

……

……

……

….

Unv

anı

:…

……

……

……

……

……

.....

Sici

li N

o

:……

……

……

……

……

……

.Pu

an v

erilm

esin

e es

as o

lan

rapo

r:…

……

……

……

……

……

….

Yılı

:……

……

……

……

……

……

.

* R

apor

değ

erle

ndirm

e pu

anı v

erili

rken

, çal

ışma

kağı

tları

vb. d

enet

imi d

este

kley

ici b

elge

ler d

ikka

te a

lınır.

Ver

ilen

Puan

Başk

an

Üye

ler

RA

POR

DEĞ

ERLE

ND

İRM

EPU

AN

I0

–10

11–

2021

–35

36-4

0

Düz

enle

nen

ve/v

eya

düşü

nce

bild

irile

n ra

pord

a gö

ster

ilen

başa

rı de

rece

si

İnce

lem

eler

inde

ve

ra

poru

ya

zmad

a ge

nelli

kle

dikk

atsiz

dir.

İlişt

iği

husu

slar

basit

vey

a ge

çen

yılla

rdan

sira

yet

eden

kon

ular

dır.

Yaz

ılı i

fade

yet

eneğ

i ve

düş

ünce

bi

ldiri

mi z

ayıft

ır.

Rap

oru

basit

bi

r in

cele

me

sonu

cund

a dü

zenl

emişt

ir.

Düş

ünce

bi

ldiri

mi

yete

rli

düze

yded

ir.

İnce

lem

eler

inde

di

kkat

li,

rapo

ru

açık

ve

isabe

tlidi

r. K

onul

arı

bilg

i ile

işle

yip

savu

nmuş

tur.

Düş

ünce

bi

ldiri

min

de

konu

yu

bilg

i ile

işl

eyip

orta

ya k

oym

uştu

r.

İnce

lem

eler

inde

so

n de

rece

di

kkat

li ve

ra

poru

m

uhte

valıd

ır.

Doğ

ru g

örüş

ve

düşü

ncel

er i

leri

sürm

ekte

dir.

Düş

ünce

bild

irim

inde

ih

tilaf

lı ko

nu

hakk

ında

de

tayl

ı de

ğerle

ndirm

e ya

pmak

tadı

r.


4547

EK-5

RAPOR DEĞERLENDİRME İCMAL FİŞİ

Adı ve Soyadı:

Unvanı:

Sicil No: Yılı :

Dairesi SıraNo

Puan verilmesine esas olan rapor VerilenPuan

TOPLAM PUAN

ORTALAMA

Tanzim edeninİmzası

455

SAYIŞTAY YÖNETİM BİRİMLERİNİN GÖREVLERİ İLE ÇALIŞMA ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK


BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Sayıştaya verilen görevlerin yapılmasını, hizmetlerin geliştirilmesini, çalışmaların düzenli, verimli, etkin ve tutumlu şekilde sürdürülmesini sağlamak üzere Sayıştaydaki yönetim birimlerinin görevleri ile çalışma esas ve usullerini ve ilgililerin sorumluluklarını belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 19 ve 80 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar



b) Birim amiri: Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri, Baştabip, müdür ve Sivil Savunma Uzmanını,

c) Kanun: 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

ç) Kurum: Sayıştayı,

d) Sıralı amirler: Sayıştay Başkanı ve sırasıyla; başkan yardımcısı, bölüm başkanı, birim başkanı ile birim amirini,

e) Sosyal ve eğitim tesisleri: Kurum bünyesinde eğitim, dinlenme ve sosyal amaçlı hizmet veren tesisler ile lokal, kantin ve konferans salonunu,

f) Yönetim birimleri: Sayıştayın düzenli, verimli, etkin ve tutumlu bir şekilde stratejik amaç ve hedeflerine ulaşabilmesi, kanunlarla verilen görevleri yerine


456

getirebilmesi için gerekli idari işleyişi sağlamak amacıyla teşekkül ettirilmiş birim başkanlıkları ve birim amirliklerini,

g) Yönetim mensupları: 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak yönetim birimlerinde çalışan görevlileri,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Yönetim Birimlerinin Teşkilat Yapısı

Yönetim birimlerinin oluşturulması

MADDE 4 – (1) Yönetim birimlerinin kurulması, kurulmuş bulunan yönetim birimlerinin birleştirilmesi, ayrılması ve kaldırılması Sayıştay Başkanının teklifi ve Genel Kurulun kararı ile gerçekleştirilir.

Birim başkanlıkları ve birim amirlikleri

MADDE 5 – (1) Kurum bünyesindeki birim başkanlıkları şunlardır:

a) Denetim ve Yargı Hizmetleri Birim Başkanlığı.

b) İnsan Kaynakları Birim Başkanlığı.

c) Teknik ve Mali İşler Birim Başkanlığı.

ç) Sosyal İşler Birim Başkanlığı.

d) Destek Hizmetleri Birim Başkanlığı.

e) Strateji Geliştirme Birim Başkanlığı.

(2) Kurum bünyesindeki birim amirlikleri şunlardır:

a) Özel Kalem Müdürlüğü.

b) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği.

c) Baştabiplik.

ç) İç Denetçilik.

d) Genel Yazı İşleri Müdürlüğü.

e) Arşiv Müdürlüğü.

f) Yazı İşleri Müdürlüğü.

g) İlam Müdürlüğü.

ğ) Bütçe ve Performans Müdürlüğü.

Sayıştay Yönetim Birimlerinin Görevleri ile Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik

457

h) İç Kontrol Müdürlüğü.

ı) Stratejik Yönetim ve Planlama Müdürlüğü.

i) Personel ve Eğitim Müdürlüğü.

j) Personel Ödemeleri Müdürlüğü.

k) Mali İşler Müdürlüğü.

l) Teknik Hizmetler Müdürlüğü.

m) Taşınır Mal ve Malzeme Müdürlüğü.

n) Lojman Tahsis ve Emlak Müdürlüğü.

o) Kütüphane Müdürlüğü.

ö) Yayın İşleri Müdürlüğü.

p) Sosyal ve Eğitim Tesisleri Müdürlüğü.

r) Yemekhane Müdürlüğü.

s) Kreş ve Gündüz Bakımevi Müdürlüğü.

ş) İdari İşler Müdürlüğü.

t) Evrak Müdürlüğü.

u) Koruma ve Güvenlik Müdürlüğü.

ü) Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü.

v) Sivil Savunma Uzmanlığı.

Yetki

MADDE 6 – (1) Birim başkanlıkları ve birim amirliklerinin hangi sıralı amire bağlanacağı Sayıştay Başkanı tarafından belirlenir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Yönetim Birimlerinin Ortak Görevleri ile Çalışma Esas ve Usulleri

Yönetim birimlerinin ortak görevleri ile çalışma esas ve usulleri

MADDE 7 – (1) Yönetim birimlerinin ortak görevleri ile çalışma esas ve usulleri şunlardır:

a) Kurum plan ve programlarında öngörülen görevleri yerine getirmek.

b) Kendilerine tahsis edilmiş her türlü kaynağı düzenli, verimli, etkin ve tutumlu kullanmak üzere gerekli tedbirleri almak.


458

c) İşleri, birim yöneticilerince hazırlanacak iş plan ve programları dahilinde yürütmek.

ç) Birim çalışanlarının görev, yetki ve sorumlulukları ile yapılan işle ilgili gerek duyulan nitelikleri belirleyen iş tanımlarını hazırlamak; iş akış süreçlerini oluşturmak, imza ve onay mercilerini belirlemek.

d) Birim başkanlıklarının teşkilat şemaları ile fonksiyonel görev dağılımlarını hazırlamak ve Başkanlık onayına sunmak.

e) Yapılan işlerle ilgili varsa hassas nitelikteki görevleri ayrıca tanımlamak, bu görevlere ilişkin prosedürü tespit ederek ilgili personele duyurmak.

f) Görev alanlarıyla ilgili kısa ve orta vadeli kurum hedeflerine uygun şekilde hedefler belirlemek.

g) Faaliyet alanları ve riskler ile ilgili önleyici, yönlendirici, tespit edici ve düzeltici kontrol mekanizmaları oluşturmak, bunların uygulanmasını sağlamak.

ğ) Personel yetersizliği durumunda faaliyetlerin sürekliliği için, mevcut personelin tüm faaliyetleri öğrenmesini sağlayacak tedbirleri almak. Belirli dönemlerde personelin görev değişikliği yapmasını sağlamak.

h) Tüm birim çalışanlarına, birimin görevleri ile birimde yapılan işler hakkında periyodik olarak uygulanmak suretiyle ilgili yönetici ve birimdeki diğer çalışanlar tarafından bilgilendirme sunumları yapmak.

ı) Yeni bilgi sistemlerine geçiş, yöntem ve mevzuat değişiklikleri gibi durumlarda bilgilendirme ve eğitim faaliyetlerinin yapılmasını sağlamak.

i) Birime yeni katılan personel için gerekli tanıtım, eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri düzenlemek.

j) Görevinden ayrılan personelin yürüttüğü görevin önemlilik derecesine göre, göreviyle ve yürütülen işlerle ilgili gerekli belgeleri de içerecek şekilde raporlar hazırlatılıp yerine görevlendirilen personele teslim edilmesini sağlamak.

k) Sayıştayın bilgi ve iletişim sistemlerinde birimin faaliyet alanları ile ilgili yer alacak bilgilerin doğru, güvenilir, güncel, tam, kullanışlı ve anlaşılabilir olmasını sağlamak.

l) Sayıştay faaliyet raporuna esas teşkil etmek üzere, faaliyet sonuçları ve performans göstergeleri de dikkate alınarak yapılacak değerlendirmeleri, hazırlanacak bir raporla Başkanlığa zamanında sunmak.


459

m) İş ve işlemlerin kayıt, sınıflandırma, koruma ve erişimini, oluşturulacak arşiv ve dokümantasyon sistemi üzerinden yapmak.

n) Çalışmaları standart dosya planına uygun şekilde yürütmek.

o) Birim yazışmalarında, 18/10/2004 tarihli ve 2004/8125 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümlerine uymak.

ö) 29/6/2009 tarihli ve 2009/15169 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Hizmet Standartlarını ve Hizmet Envanteri Tablosunu hazırlamak.

p) Sayıştayın gerçekleştirdiği mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihale, uygulama ve kontrol süreçlerinde birime düşen görevleri yerine getirmek.

r) Birimlerindeki taşınırların fiziki güvenliği ve amacına uygun kullanımı konusunda gerekli tedbirleri almak.

s) Birimin sunduğu hizmetin kalitesini geliştirmek amacıyla, en az yılda bir kez olmak üzere, birim iş çevresini oluşturan paydaşlar nezdinde birimden beklentiler üzerine araştırma çalışmaları yaparak, sonuçlarını bir rapor halinde Başkanlığa sunmak.

ş) Gerekli hallerde görev ve işleyişleriyle ilgili konularda yönerge, genelge ve duyuru hazırlayarak Başkanlığın onayına sunmak.

t) Birimin hizmetleri nedeniyle ihtiyaç duyulan malzeme ve demirbaşların temini için Başkanlığı bilgilendirmek.

u) Yürürlükte bulunan mevzuat ve sıralı amirlerce verilen diğer görevleri yerine getirmek.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Faaliyet Alanlarına Göre Yönetim Birimlerinin Görevleri

İnsan Kaynakları Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 8 – (1) İnsan Kaynakları Birim Başkanlığının temel görevleri şunlardır:

a) Sayıştayın insan gücü planlaması ve personel politikası ile ilgili çalışmalar yapmak, personel sisteminin geliştirilmesiyle ilgili tekliflerde bulunmak.


460

b) Başkanlık personelinin atama, terfi, aylık, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yürütmek, personelin eğitimi için plan hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmek.

c) Personel ödemeleri ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek.

ç) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Personel ve Eğitim Müdürlüğünün görevleri

MADDE 9 – (1) Personel ve Eğitim Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştayın insan gücü planlamasının gerektirdiği çalışmaları yerine getirmek.

b) Yönetim birimlerinden gelen talepler doğrultusunda hizmet içi eğitim çalışmalarını yürütmek.

c) Personel sisteminin geliştirilmesi ile ilgili tekliflerde bulunmak.

ç) Kadroların; ihdası, iptali, değişikliği, dağıtımı ve tahsisine ilişkin çalışmaları yapmak.

d) Mensupların; atama, arşiv veya güvenlik soruşturması, intibak, terfi, sicil, disiplin, izin, görevde yükselme, görevden çekilme, emeklilik, hizmet içi eğitim ve diğer özlük işlemlerini yapmak, takip etmek ve sonuçlandırmak.

e) Mensuplara ilişkin askerlik işlemlerini gerçekleştirmek.

f) Müdürlüğün görev alanıyla ilgili belge ve formlarda gerekli düzenleme, kontrol ve tasdik işlemlerini yapmak.

g) Yükselme ve disiplin kurullarının sekretarya hizmetlerini yürütmek.

ğ) Yönetim mensuplarının üyesi bulundukları sendikalar ile yazışma ve diğer işlemleri yapmak.

h) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Personel Ödemeleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 10 – (1) Personel Ödemeleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay personel giderlerine ilişkin bütçe önerilerini hazırlamak.

b) Maaş ve yolluklar ile diğer personel ödemelerine ilişkin gerçekleştirme işlemlerini yapmak.


461

c) Personel ödemeleri ile ilgili gerekli kesinti işlemlerini yapmak.

ç) Mensuplara yapılan ödemelere konu kesenek ya da primlere ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumu ile mutabakat işlemlerini gerçekleştirmek.

d) Personele yapılacak ön ödemelere ilişkin işlemleri yapmak.

e) İlgili mevzuat hükümlerine göre personel ödemeleri ile ön mali kontrol görevini yerine getirmek.

f) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Kütüphane Müdürlüğünün görevleri

MADDE 11 – (1) Kütüphane Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay mensuplarının ihtiyaç duyabileceği her türlü kütüphane materyalini (kitap, süreli yayın, tez, broşür, elektronik bilgi kaynakları, görsel-işitsel bilgi kaynakları, raporlar gibi) belirlemek, materyalin ekonomik ve etkin şekilde temin edilmesini sağlamak.

b) Kütüphane materyalinin hızlı bir şekilde kullanıcılara sunulması, kataloglama-sınıflandırması, elektronik programa aktarılması, muhafazası, güncellenmesi, ciltlenmesi ve onarılması, kullanılamayacak hale gelmiş yayınların tespit edilmesi ve kayıttan düşülmesi gibi işlemlerin yapılmasını sağlamak.

c) Ödünç verme, bilişim teknolojisi imkanlarından yararlandırma, danışma, yönlendirme, diğer kütüphanelerle işbirliği, bilgi-duyuru gibi kullanıcı hizmetlerini gerçekleştirmek.

ç) Kütüphane hizmetlerini tanıtmak ve bu hizmetlerin yaygınlaştırılması için gerekli çalışmaları yapmak.

d) Kütüphane ve dokümantasyon hizmetleri hakkında gerekli raporlama faaliyetlerini gerçekleştirmek.

e) Kütüphane Yönlendirme Kurulunun sekretarya hizmetlerini yerine getirmek.

f) Ulusal ve uluslararası kütüphanecilik alanındaki gelişmeleri takip etmek.

g) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.


462

Teknik ve Mali İşler Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 12 – (1) Teknik ve Mali İşler Birim Başkanlığının temel görevleri şunlardır:

a) Sayıştayın inşaat, yenileme, tadilat, işletme, bakım-onarım gibi her türlü işlerini yapmak.

b) Sayıştayın satın alma, kiralama ve diğer tedarik işlerini gerçekleştirmek, personel ödemeleri dışındaki diğer ödemelerini yapmak.

c) Taşınmazların kayıtları ile mensupların lojman tahsis iş ve işlemlerini yürütmek.

ç) Taşınırları teslim almak, muhafaza etmek, kullanıma vermek ve kayıtlarını tutmak.

d) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Mali İşler Müdürlüğünün görevleri

MADDE 13 – (1) Mali İşler Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay hizmetlerinin gerektirdiği yapım işleri, mal ve hizmet alımlarıyla ilgili işlemler ile bu işlemler sonrası sözleşme düzenleme, uygulama ve ödeme sürecinin gerektirdiği iş ve işlemleri yürütmek ve sonuçlandırmak.

b) Telefon, su, doğalgaz, elektrik, harç, sigorta ve benzeri diğer ödemeleri gerçekleştirmek.

c) Personel ödemeleri ile ilgili olanlar dışındaki ön ödemelere ilişkin işlemleri yapmak.

ç) İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde ön mali kontrol görevini yerine getirmek.

d) Personel ödemelerinin yapılacağı bankanın tespitine yönelik promosyon ihalesi sürecini yürütmek.

e) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Teknik Hizmetler Müdürlüğünün görevleri

MADDE 14 – (1) Teknik Hizmetler Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştayın taşınır ve taşınmazlarının gerekli bakım ve onarımlarını yapmak; elektrik, ısıtma, soğutma, havalandırma, yangın söndürme gibi sistemlerinin çalışır halde bulundurulmasını sağlamak.


463

b) Taşınmazların çevre düzeni ve bahçe bakımlarını yapmak.

c) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Taşınır Mal ve Malzeme Müdürlüğünün görevleri

MADDE 15 – (1) Taşınır Mal ve Malzeme Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Taşınır mal mevzuatı çerçevesinde gerekli iş ve işlemleri yürütmek.

b) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, stok miktarı azalan veya birimlerce talep edildiği halde stoklarda bulunmayan taşınırların zamanında tedariki için Başkanlığı bilgilendirmek.


Lojman Tahsis ve Emlak Müdürlüğünün görevleri

MADDE 16 – (1) Lojman Tahsis ve Emlak Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerini yürütmek.

b) Kuruma tahsisli lojman ve emlakın yönetimine ilişkin işleri yürütmek.

c) Lojmanlara ilişkin tahsis, teslim etme, teslim alma, boşaltma gibi işlemleri yapmak, boşalan lojmanlara ilişkin müstakil abonelik işlemlerini takip etmek ve buna ilişkin belgelerin kayıtlarını tutmak.

ç) Lojmanların bakım ve onarım ihtiyaçlarını tespit ederek ilgili birimlere bildirmek.

d) Lojmanların tür, tip ve metrekarelerine göre aylık kira bedellerini hesaplamak, kesinti yapılacak miktarları ilgili birim, kişi ve kurumlara bildirmek ve gerekli takipleri yapmak.

e) Lojmanların Kurumu ilgilendiren her türlü sorununu takip etmek ve sonuçlandırmak.

f) Lojmanların yönetimine ilişkin hususlarda, lojman yöneticileri ile gerekli koordinasyonu sağlamak.


464

g) Taşınmazlarla ilgili diğer kurumlar nezdinde yapılması gerekli resmi işlemleri yürütmek, bunlarla ilgili her türlü evrakı muhafaza etmek.

ğ) İlgili mevzuat uyarınca cezalı olarak kesilmesi gereken kira bedelleri ve oturanlar tarafından lojmanlara verilen hasarları tespit ederek ilgili birim, kişi ve kurumlara bildirmek, konu hakkında gerekli takipleri yapmak.

h) Konut tahsis komisyonunun sekretarya hizmetlerini yürütmek.

ı) Tahsis edilemeyen lojmanların aidatlarının ödenmesi ile ilgili işlemleri yürütmek.

i) Kamu konutlarına ilişkin mevzuatın gerektirdiği diğer işlemleri yürütmek.

j) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Sosyal İşler Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 17 – (1) Sosyal İşler Birim Başkanlığının temel görevleri şunlardır:

a) Sosyal ve eğitim tesisleri, kreş ve gündüz bakımevi ile yemekhanelerin açılması, kurulması ve bu tesislerin yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek.

b) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Sosyal ve Eğitim Tesisleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 18 – (1) Sosyal ve Eğitim Tesisleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Başkanlıkça belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde sosyal ve eğitim tesislerinin açılması, kurulması ve bu tesislerin yönetimi ve işletilmesi ile ilgili hizmetleri, düzenlemek ve yürütmek.

b) Başkanlığın protokol hizmetleri, bayram kutlamaları, tören, toplantı ve konferans gibi organizasyonlarında birimle ilgili işleri yürütmek.

c) Sosyal ve eğitim tesislerine ilişkin gerekli tedarik, depolama, satış, muhasebe ve kayıt işlerini yürütmek.

ç) Sosyal ve eğitim tesislerine ilişkin olarak her faaliyet dönemi sonunda çalışma ve mali konularla ilgili gerekli raporlama işlemlerini mevzuat çerçevesinde yürütmek.


465

d) Sosyal tesislerin bütçelerini mevzuat çerçevesinde hazırlamak ve yürürlüğe koymak, yıl sonunda tesislerin hesabını hazırlayarak onaya sunmak.

e) Sosyal ve eğitim tesislerinin, taşınır mal varlıklarının, envanter kayıtları çerçevesinde kontrolünü yapmak.

f) Sosyal ve eğitim tesisleri ile ilgili olarak, Sayıştaya ulaşan dilek ve şikâyetleri en kısa sürede mevcut kanun, tüzük ve yönetmeliklere uygun bir şekilde değerlendirerek sonuçlandırmak.

g) İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde sosyal tesislerde uygulanacak fiyatların tespitine yönelik çalışmaları yapmak.

ğ) Tesisler ve tesislerde bulunan malzeme, tesisat, araç ve gereçlerin bakım ve onarımını sağlamak.


Yemekhane Müdürlüğünün görevleri

MADDE 19 – (1) Yemekhane Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay mensuplarına yiyecek yardımı yapılması amacıyla, öğle yemeğini insan sağlığına uygun, zamanında, kaliteli ve lezzetli şekilde hazırlayarak hizmet verilmesini sağlamak.

b) Yemekhane bütçesini mevzuat çerçevesinde hazırlamak ve yürürlüğe koymak, yıl sonunda yemekhane hesabını hazırlayarak Başkanlığın onayına sunmak.

c) Başkanlığın protokol hizmetleri, bayram kutlamaları, tören, toplantı ve konferans gibi organizasyonlarında verilecek görevleri yürütmek.

ç) Çay ocaklarını işletmek.

d) Mensuplara verilecek öğle yemeği menüsünü aylık olarak hazırlamak.

e) Yemek ve çay bedellerinin tespitine yönelik çalışmaları yapmak.

f) Yemekhaneye ilişkin muhasebe ve kayıt işlerini yürütmek.

g) Yemekhaneye ait ambarlar ile her türlü malzeme ve pişen yemeğin güvenliğini sağlamak, amacı dışında veya ücretsiz kullanılmasını engellemek.

ğ) Her faaliyet dönemi sonunda çalışma ve mali konularla ilgili gerekli raporlama işlemlerini mevzuat çerçevesinde yürütmek.



466

Kreş ve Gündüz Bakımevi Müdürlüğünün görevleri

MADDE 20 – (1) Kreş ve Gündüz Bakımevi Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Kreş ve gündüz bakımevine alınacak 36-72 aylık çocukların kayıt ve kabul işlemlerini yapmak.

b) Kayıtlı çocukların beden, duygu, zihin, dil, sosyal ve ahlaki gelişimlerini sağlayacak faaliyetlerde bulunmak, güvenilir bir bakım ve eğitim ortamı ile gerekli her türlü eğitim materyalinin tespit ve tedarikini sağlamak.

c) Kayıtlı çocuklarda kişilik geliştirilmesine, temizlik alışkanlığı kazandırılmasına, problem çözme ve karar verebilme, sağlıklı iletişim kurabilme ve benzeri becerilerin geliştirilmesine yardımcı olmak, gerekli hallerde çocukların eğitimine yardımcı olmaları konusunda aileler ile işbirliği yapmak.

ç) Çocukların yaş ve sağlık durumları ile günlük kalori ihtiyaçları dikkate alınarak diyetisyen katkısıyla hazırlanan beslenme programlarını uygulamak.

d) Çocuklara nitelikli bir okul öncesi eğitimi vererek okula hazırlamak.

e) Kreşe kayıt sırasında, velilerce periyodik olarak yaptırılması gereken sağlık kontrolleri ve aşılarının yaptırılıp yaptırılmadığını kontrol etmek.

f) Çocukların periyodik olarak aşı ve sağlık kontrollerinin yapılmasını sağlamak ve fiziksel gelişimlerini izlemek, bulaşıcı hastalık şüphesi durumunda, hasta çocuk ya da çocukları tespit etmek, durumu velilere ve baştabipliğe bildirerek, gerekli önlemlerin alınmasını, bulaşıcı hastalık tespit edilen çocuğun iyileşinceye kadar kreşten uzaklaştırılmasını sağlamak.

g) Kreşte görevli personelin altı ayda bir genel sağlık kontrolünden geçirilmesini sağlamak ve düzenlenen raporları dosyalamak.

ğ) Veliler, çocuklar ve Başkanlık arasındaki koordinasyonu sağlamak.

h) Kaliteli hizmet verilebilmesi için görevli personelin hizmet içi eğitimlerini yaptırmak, personelin eğitimi ile ilgili önerileri almak ve bunun için gerekli çalışmaları yapmak.

ı) Kreş ve gündüz bakımevine ilişkin gerekli muhasebe işlemlerini yürütmek.

i) Kreş ve gündüz bakımevine ilişkin olarak her faaliyet dönemi sonunda çalışmalar ve mali konularla ilgili gerekli raporlama işlemlerini mevzuat çerçevesinde yürütmek.


467

j) Kreşe ait depo ile her türlü malzeme ve hazırlanan yemeğin güvenliğini sağlamak, amacı dışında kullanılmasını engellemek.

k) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Destek Hizmetleri Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 21 – (1) Destek Hizmetleri Birim Başkanlığının temel görevleri şunlardır:

a) Hizmet binalarının temizlik, ilaçlama, güvenlik, ulaştırma ve sivil savunma hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.

b) Sayıştayın genel evrak hizmetlerini yürütmek.

c) Başkanlıkça birim başkanlığına verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Yayın İşleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 22 – (1) Yayın İşleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Basılmak üzere birime gönderilen yayın ve diğer materyalin basım, çoğaltma, cilt, tasnif, stoklama gibi işleri yapmak, dağıtımı yapılacak yayınların ilgili yerlere ve kişilere gönderilmesini sağlamak.

b) Baskı ve cilt işlerine ilişkin araç-gereçlerin bakım ve onarımı ile basım ve yayın faaliyetlerinin gerektirdiği malzeme ve ekipmanın temini ve muhafazası için gerekli tedbirleri almak.

c) Sayıştayın yayın faaliyetlerine dair yıllık çalışmaların sonuçlarını Başkanlığa sunmak.


İdari İşler Müdürlüğünün görevleri

MADDE 23 – (1) İdari İşler Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Hizmet binaları, Başkanlık konutu ve arşivlerin genel temizlik, ilaçlama ve bakımlarını yapmak ve kurum hizmetlerinin gerektirdiği her türlü taşınır mal ve malzemenin ilgili yerlere naklini sağlamak.

b) Başkanlığın protokol hizmetleri, bayram, tören, toplantı, eğitim ve konferans organizasyonlarında birime verilecek görevleri yürütmek.


468

c) Mensupların evrakının taşınması, paketlerin veya torbaların açılması, temizlenmesi ve diğer hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamak.

ç) Hizmet binalarında bulunan odaların kullanım, yerleşim ve kapasite durumları ile ilgili işleri takip etmek.


Evrak Müdürlüğünün görevleri

MADDE 24 – (1) Evrak Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Kurum adına gelen evrakı teslim almak, evrakın tasnif ve kayıt işlemlerini yapmak, Başkanlığa sunmak, havalesine göre dağıtımını yapmak.

b) Kurum içi ve kurum dışı yazışmaları kayıt etmek ve ilgililere göndermek.

c) Evrak kayıtlarının düzenli bir şekilde tutulması ve evrak akışının süratli, doğru ve emniyetli yapılmasını sağlamak.

ç) İşlemi tamamlanan evrakı arşivlemek, gün verilerek bekletilen takipli yazışmaları muhafaza etmek ve belirlenen günde işleme sunmak, bunların arşiv hizmetlerini Başkanlıkça belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde yürütmek, uygulamalarını takip etmek ve denetlemek.

d) Denetim veya incelenmek amacıyla Başkanlığa gönderilen belgeleri geçici olarak muhafaza etmek, denetçisine veya ilgili grubuna, işlemi tamamlananları ise ilgili kamu idaresine göndermek.

e) Kurumun doküman yönetim sisteminin güncel teknolojik yöntem ve araçlar kullanılarak geliştirilmesi ve iyileştirilmesi yönünde yapılacak çalışmalar konusunda birime verilecek görevleri yürütmek.

f) Kurum içi ve kurum dışı yazışmalarda resmi yazışmalara ilişkin belirlenmiş güncel kuralların uygulanması konusunda ilgili birimleri ve Başkanlığı bilgilendirmek.


Koruma ve Güvenlik Müdürlüğünün görevleri

MADDE 25 – (1) Koruma ve Güvenlik Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay mensuplarının, Başkanlığa ait bina ve tesislerin, demirbaşların, arşiv ve belgelerin 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili yönetmelik gereği korunmasını ve güvenliğini sağlamak, koruma ve güvenlikle ilgili planları ve talimatları hazırlamak, uygulanmasını


469

sağlamak ve denetlemek, bu hizmetleri kadrolu veya özel koruma ve güvenlik görevlileriyle yürütmek.

b) İl dışında görevlendirilecek güvenlik personeli ile ilgili onayları almak ve yazışmaları yapmak.

c) Personele ait günlük mesai ve nöbet cetvelini uygulamak, personelin mesleki ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak, koruma ve güvenlik nöbet hizmetlerinin aksamadan yürütülmesini sağlamak.

ç) Görev alanı içerisinde meydana gelebilecek hırsızlık, saldırı, yangın, kaza, deprem ve sel gibi durumları yetkili mercilere ve Başkanlığa gecikmeksizin bildirmek, arama ve kurtarma çalışmalarına yardımcı olmak, gerekli çevre güvenliği ile ilgili her türlü tedbirleri alarak gereken koordineyi sağlamak.

d) Göreve yeni başlayan ve görevden ayrılan özel güvenlik personeli ile ilgili yapılması gereken işlemleri yürütmek.

e) Güvenlik otomasyon sistemlerine ilişkin gerekli izleme ve kayıt tutma işlerini yapmak, bakım gerektiren durumları ilgili birimlere bildirmek.

f) Ziyaret ve iş takibi amacıyla kuruma gelen şahısları güvenlik uygulamasına tabi tutmak, giriş kayıtlarını yapmak.

g) Başkanlığın bilgisi dahilinde ilan panolarının yönetimini sağlamak.

ğ) Sayıştay ana hizmet binası ile tesislerinde araç giriş ve çıkış kontrollerini yapmak, protokol girişi ile otoparkın araç düzenini sağlamak.


Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 26 – (1) Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Sayıştay mensuplarının ulaşım hizmetlerini sağlamak, bu hizmetlerin yerine getirilmesi için gerekli araç tahsislerini yapmak.

b) Hizmet araçlarının bakım-onarım ve ikmalinin yapılmasını sağlamak, araçları göreve hazır durumda bulundurmak.

c) Araçların sevk ve idaresini sağlamak, şoför ve araç nöbet çizelgelerini düzenlemek.

ç) Araçların her türlü (sigorta, trafik tescil işlemleri gibi) iş ve işlemlerini yürütmek.



470

Sivil Savunma Uzmanlığının görevleri

MADDE 27 – (1) Sivil Savunma Uzmanlığının görevleri şunlardır:

a) 5/8/2010 tarihli ve 27663 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sivil Savunma Uzmanlarının İdari Statüleri, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları ile Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte sivil savunma hizmetleri ile ilgili belirtilen görevleri yapmak.

b) Sıralı amirlerce ilgili mevzuat çerçevesinde verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Strateji Geliştirme Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 28 – (1) Strateji Geliştirme Birim Başkanlığının temel görevleri şunlardır:

a) Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulunun sekretarya hizmetleri bağlamında, 6/1/2006 tarihli ve 2006/9972 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen görevleri yerine getirmek,

b) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Bütçe ve Performans Müdürlüğünün görevleri

MADDE 29 – (1) Bütçe ve Performans Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Performans programı hazırlıklarının koordinasyonunu sağlamak.

b) İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek.

c) Mevzuat uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak.

ç) Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak ve değerlendirmek.

d) İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak.

e) Görev alanına giren ve diğer idareler nezdinde takibi gereken mali iş ve işlemleri yürütmek ve sonuçlandırmak.


471

f) Mali konularla ilgili mevzuatın uygulanması hususunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak, danışmanlık yapmak.

g) Yeni yıl bütçesinin kamuoyu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonuna takdimi ile ilgili işlemleri koordine etmek.

ğ) Bütçe kesin hesabını hazırlamak.

h) İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek.

ı) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

İç Kontrol Müdürlüğünün görevleri

MADDE 30 – (1) İç Kontrol Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak.

b) Ön mali kontrol konusunda ilgili mevzuatta öngörülen görevleri yürütmek.


Stratejik Yönetim ve Planlama Müdürlüğünün görevleri

MADDE 31 – (1) Stratejik Yönetim ve Planlama Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) İdarenin stratejik planlama çalışmalarına yönelik bir hazırlık programı oluşturmak, idarenin stratejik planlama sürecinde ihtiyaç duyulacak eğitim ve danışmanlık hizmetlerini vermek veya verilmesini sağlamak, stratejik planlama çalışmalarını koordine etmek.

b) İdare faaliyetleri ile ilgili bilgi ve verileri toplamak, tasnif ve analiz etmek, idare faaliyet raporunun hazırlanmasını koordine etmek.

c) Kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve yararlanıcı memnuniyetini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak.

ç) Kurumun yönetimi ile hizmetlerinin geliştirilmesi ve performansıyla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek ve yorumlamak.

d) Kurumun görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirme çalışmalarını koordine etmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek.


472

e) Yönetim bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri ilgili birimlerle işbirliği içinde yerine getirmek.

f) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Denetim ve Yargı Hizmetleri Birim Başkanlığının görevleri

MADDE 32 – (1) Sayıştayın inceleme, denetleme, raporlama ve yargılama hizmetlerine ilişkin görevlerin yerine getirilmesinde gerekli idari desteği vermek üzere Denetim ve Yargı Hizmetleri Birim Başkanlığının görevleri şunlardır:

a) Sayıştayın denetimine tabi kurumların hesaplarını takip etmek, kamu idareleri muhasebe birimlerine ilişkin gerekli kayıtları tutmak, mevzuatta öngörülen kurumlarca talep edilen bilgi ve belgelerin gönderilme sürecinin gerektirdiği işler ile ihbar ve şikayetlere ilişkin işlemleri yapmak.

b) Sayıştay Başkanlığına intikal etmiş hesap evrakına ilişkin arşiv hizmetlerini yürütmek.

c) Denetim ve yargılamaya ilişkin yürütülmesi gereken kurum içi ve kurum dışı yazışmaları yapmak.

ç) Sayıştay ilam hizmetlerinin gerektirdiği işlemleri yapmak.


Genel Yazı İşleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 33 – (1) Genel Yazı İşleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Kanunun 8 inci maddesine göre kamu idarelerinin hesaplarından Sayıştaya gönderilenlerin kayıtlarını yapmak, hesapların tam olarak verilmesini temin etmek, hesapları arşiv müdürlüğüne göndermek ve süresi içerisinde verilmeyenleri Başkanlığa bildirmek.

b) Denetimler sırasında istenilen bilgi, belge ve kayıtların temin ve takibine ilişkin işlemleri yapmak, süresi içerisinde verilmeyen bilgi, belge ve kayıtları Başkanlığa bildirmek.

c) Sayıştay denetimine tabi kamu idarelerince Sayıştaya bildirilen muhasebe birimleri ile muhasebe yetkililerinin ad ve soyadlarına ilişkin gerekli kayıt işlemlerini yapmak.

ç) Kanunun 77 nci maddesi kapsamında saklanan belge ve bilgilerden yararlanma, yargılama veya soruşturma nedeniyle istenen belgelerin verilmesine ilişkin işlemleri yürütmek.


473

d) İhbar ve şikayetler ile yargılama dairelerince verilen muhtıralara ilişkin yazışmaları yapmak, takip etmek.

e) Denetim ve incelemeler sırasında düzenlenerek birime gönderilen sorguları ve raporları kaydetmek, sorumlularına veya idarelerine tebliğ edilmek üzere Evrak Müdürlüğüne iletmek, yetkili makamlar veya sorumlular tarafından gönderilen tebliğe ilişkin formları, savunma ve cevapları kayıtlarını yaparak denetçisine iletmek.

f) Yargılamaya esas raporları kaydetmek ve ilgili dairesine göndermek.


Arşiv Müdürlüğünün görevleri

MADDE 34 – (1) Arşiv Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Kanunun 8 inci maddesine göre kamu idarelerinin hesaplarından Sayıştaya gönderilenlerin kayıt ve muhafazasını yapmak, istenildiğinde ilgili denetim ekibine göndermek.

b) Denetimi ve yargılaması tamamlanarak saklanmak üzere gönderilen rapor ve eklerini almak, kayıt etmek ve saklamak.

c) Süresini doldurmuş, imhaya tabi evrakların imha işlemlerini yapmak.

ç) Başkanlıkça belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde arşiv hizmetlerini yürütmek.


Yazı İşleri Müdürlüğünün görevleri

MADDE 35 – (1) Yazı İşleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Başkanlıkça birime havale edilen kurum içi ve kurum dışı yazıları kaleme almak.

b) Müsvedde halinde gelen rapor, sorgu ve müzekkereleri bilgisayar ortamında yazmak.

c) Kurumda ihtiyaç duyulan fotokopi hizmetlerini yürütmek.



474

İlam Müdürlüğünün görevleri

MADDE 36 – (1) İlam Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Başkanlığa verilen imzalı ilam nüshaları ile asıl ilamlarla ilgili olarak düzenlenen ek ilam ve kararları saklamak.

b) Sayıştay ilamlarını; sorumlulara, sorumluların bağlı olduğu kamu idarelerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığına, ilgili muhasebe birimine ve başsavcılığa tebliğ etme işlemlerini gerçekleştirmek ve sonuçlandırmak.

c) Tavzih veya düzeltme talepleri üzerine verilen daire veya Kurul kararını taraflara tebliğ etmek.

ç) Temyiz, yargılamanın iadesi ve karar düzeltilmesiyle ilgili başvurulara ait kayıtları yapmak ve bunları Kurula veya ilgili dairesine göndermek, hüküm ya da kararı ilgilisine tebliğ etmek.

d) Karar düzeltilmesi istemi üzerine Temyiz Kurulunca verilecek kararı ilgililere tebliğ etmek.

e) Mahkemelere, talep etmiş oldukları ilamları tasdik edilmiş halde göndermek.

f) Saklama süreleri dolmuş olan ilamları, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne göndermek.


Özel Kalem Müdürlüğünün görevleri

MADDE 37 – (1) Özel Kalem Müdürlüğünün görevleri şunlardır:

a) Başkana ait resmi ve özel yazışmaları, görüşmeleri ve bunlarla ilgili işlemleri yürütmek.

b) Başkanın her türlü protokol ve tören işlerini düzenlemek, yürütmek.

c) Başkanın ziyaret, davet, karşılama, ağırlama ve uğurlama, seyahat, konferans, toplantı, seminer gibi organizasyonlarında, milli ve dini bayramlarda gerekli çalışmaları düzenlemek, yürütmek, diğer birim, kurum ve kuruluşlarla koordine etmek.

ç) Başkanlığın sekretarya hizmetlerini yürütmek.



475

Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinin görevleri

MADDE 38 – (1) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinin görevleri şunlardır:

a) Başkanlığın basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetlerini, Başkanlıkça verilecek talimatlar çerçevesinde planlamak ve yürütmek.

b) Başkanlığın görev alanına giren konular hakkında medyada yer alan haber, yazı ve programları takip ederek ilgili birimleri bilgilendirmek, günlük bülten hazırlamak, bu bültenleri düzenli bir şekilde derlemek ve arşivlemek.

c) Başkanlığın faaliyetleri konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla basın açıklaması, bülten ve duyurularını hazırlamak.

ç) Düzenlenecek basın toplantıları ile ilgili organizasyon yapmak ve basın mensuplarına dağıtılacak dokümanları hazırlamak.

d) Basın mensuplarının sözlü, yazılı bilgi taleplerini karşılamak, Başkanlığa iletmek, Başkanlık ve medya arasında doğru ve sağlıklı bilgi akışını sağlamak.

e) Basın mensuplarının Başkanlık yetkilileri ile röportaj talepleri konusunda koordinasyon sağlamak.

f) Başkanlığı ilgilendiren konularda yanlış veya hatalı bilgi içeren haber, yazı ve programlarla ilgili bilgilendirme ve düzeltme açıklamaları yapmak.

g) Başkanlık faaliyetleri ile ilgili fotoğraf çekimi ve video kayıt işlerini yürütmek ve arşivlemek.

ğ) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

Baştabipliğin görevleri

MADDE 39 – (1) Baştabipliğin görevleri şunlardır:

a) Başkanlığımız mensupları ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin tıbbi muayenelerini laboratuvar imkanları çerçevesinde tahlil ve tetkik işlemlerini; muayene ve tahlil sonuçlarına göre tedavilerini, gerekli takiplerini yapmak, tedavi önerilerini sunmak.

b) Muayene, tahlil ve tetkik ile ilgili işlemlerin birimde yapılamadığı durumlarda, ilgililerin diğer kademeli sağlık kurumlarına sevki ile ilgili işlemlerini yürütmek.

c) Kurumda sağlık risklerine karşı yürütülecek her türlü koruyucu, önleyici ve düzeltici faaliyeti kapsayan çalışma ortamı gözetimi ile ilgili planları yapmak,


476

onaylanmış plana uygun çalışmaları yürütmek ve sonuçları düzenli olarak üst yönetime raporlamak.

ç) Çalışanlara gerekli durumlarda sağlıkla ilgili eğitimler vermek, bilgilendirilmelerini sağlamak, ilkyardım ve acil müdahale bakımından yapılması gereken uygulamaları organize etmek, hastanın gerek görüldüğünde ilgili yerlere sevkini ve naklini gerçekleştirmek, kurumda ilkyardımcı olarak görevlendirilecek kişilerin gerekli eğitimleri almasını sağlayacak organizasyonlar yapmak.

d) Çalışanların hastalıkları ile ilgili kayıtlarını, kurumdaki kişisel sağlık bilgilerini, gizlilik ilkesine uyularak saklamak.

e) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirmek.

İç denetçiliğin görevleri

MADDE 40 – (1) İç Denetçinin görevleri şunlardır:

a) 5018 sayılı Kanun ile 26/6/2006 tarihli ve 2006/10654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikle iç denetçiliğe verilen görevleri yönetim birimi faaliyetleri nezdinde yürütmek.

b) Kanunlarda gösterilen ve Sayıştay Başkanı tarafından verilen iç denetim faaliyeti ve iç denetçilerle ilgili diğer işlemleri yürütmek.

BEŞİNCİ KISIM

Yönetim Mensuplarının Ortak Görev ve Sorumlulukları

Birim başkanının görev ve sorumlulukları

MADDE 41 – (1) Birim başkanı;

a) Birim başkanlığı bünyesinde yer alan bağlı birimlerin görevlerinin; üst yönetim ve ilgili mevzuat tarafından belirlenmiş amaç, hedef, strateji ve ilkeler doğrultusunda, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge ve emirlere uygun olarak yürütmelerini gözetir.

b) Birim başkanlığının bünyesinde bulunan bağlı birimlerin; birbirleriyle ve Sayıştayın diğer birimleriyle iş birliği içinde çalışmalarını ve koordinasyonunu sağlar.

c) Kurumun faaliyetlerini etkileyebilecek veya ilgilendirecek olan, kendi


477

görev kapsamı içindeki mevzuatı, dış gelişmeleri ve yayınları izler, üstlerine ve diğer ilgililere bilgi verir.

ç) Birim başkanlığına gelen evrakı ilgisine göre bağlı birimlere havale eder ve sonuçlandırılmasını sağlar. Birim başkanlığından gidecek evrakları yetkisine göre imzalar veya bir üst makama sunar.

d) Birim başkanlığının faaliyetleri hakkında Başkanlığa düzenli olarak bilgi verir.

e) Birim başkanlığının görev alanı ile ilgili arızi veya periyodik olarak düzenlenmesi gereken raporların hazırlanmasını temin eder, hazırlanmış raporları değerlendirerek Başkanlığa sunar.

f) Birim Başkanlığının bünyesinde bulunan birimlerin hizmet ve faaliyetlerini planlar, koordine ve kontrol eder.

g) Birimin görev alanı ile ilgili mevzuatı, dış gelişmeleri ve yayınları izler, üstlerine ve diğer ilgililere bilgi verir.

ğ) Birim başkanlığı bünyesindeki personelin yetiştirilmesi amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar; bağlı birimler tarafından kendisine sunulan ihtiyaç ve önerileri değerlendirir.

h) Birim başkanlığına verilen görevlerin aksatılmadan yürütülmesini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır.

ı) Birime uygun personelin atanabilmesi için gerekli işgücü ihtiyacını nitelik ve nicelik olarak belirler, işgücü temini konusunda öneriler geliştirerek sıralı amirlerine bildirir.

i) Astlarının liyakat değerlendirmelerini yapar, gerektiğinde atama, yer değiştirme, ödüllendirme gibi hususlarda Başkanlığa öneriler sunar.

j) Kendisine bağlı birimlerin izin planlamalarını yapar.

k) Sıralı amirlerce verilecek diğer görevleri yerine getirir.

l) Görevlerinin mevzuat hükümleri çerçevesinde zamanında ve düzenli olarak yapılmasından Başkanlığa karşı sorumludur.

Birim amirinin görev ve sorumlulukları

MADDE 42 – (1) Birim amiri;

a) Birimin görevlerini; belirlenmiş amaç, hedef, strateji ve ilkeler doğrultusunda, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge ve emirlere uygun olarak yürütür.


478

b) Birime ait plan, program ve bütçe önerilerini hazırlar ve sıralı amirine sunar; birim faaliyetlerinin onaylanan plan, program ve bütçeye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlar; sorun ve sapmalar karşısında gerekli önlemleri alır veya alınması için amirine önerilerde bulunur.

c) Kesintisiz bir çalışmanın ve iş programının gerçekleştirilebilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar, ihtiyaçların temini için amirlerine zamanında bildirimde bulunur.

ç) Birimindeki görev ve yetki dağılımını belirler, iş planlamasını ve iş akışını tespit ve takip eder.

d) Sorumluluğuna verilen işgücü ve diğer kaynakların düzenli, verimli, etkili ve tutumlu kullanılmalarını sağlar.

e) Birimin görev alanı ile ilgili mevzuatı, dış gelişmeleri ve yayınları izler, gerektiğinde üstlerine ve diğer ilgililere bilgi verir.

f) Birimin faaliyetleri ile ilgili tüm belgelerin dosyalanmasını, saklanmasını, gizliliğini ve arşivlenmesini temin eder.

g) Gelen evrakı, özelliğine göre ilgili personele havale eder ve sonuçlandırılmasını sağlar, birimden gidecek evrakı imzalar veya bir üst makama sunar.

ğ) Gerektiğinde birim faaliyetleri hakkında Başkanlığa ve sıralı amirine bilgi verir.

h) Birimin görev alanı ile ilgili arızi veya periyodik olarak düzenlenmesi gereken raporların hazırlanmasını sağlar.

ı) Birime uygun personelin atanabilmesi için gerekli işgücü ihtiyacını nitelik ve nicelik olarak belirler, personel temini konusunda öneriler geliştirerek sıralı amirlerine bildirir.

i) Birimdeki memurların hizmet içi eğitimlerini sağlamak amacıyla gerekli tedbirlerin alınması ve ihtiyaç duyulan hususların temini için sıralı amirlerine zamanında bildirimde bulunur.

j) Birimde disiplinli bir çalışma ortamı oluşturur.

k) Personelinin işe devamını izler.

l) Astlarının liyakat değerlendirmelerini yapar, gerektiğinde atama, yer değiştirme, ödüllendirme gibi hususlarda sıralı amirlerine öneriler sunar.

m) Başkanlık ve bağlı olduğu amir tarafından verilecek diğer görevleri yerine getirir.


479

n) Görevlerinin mevzuat hükümleri çerçevesinde zamanında ve düzenli olarak yapılmasından sıralı amirlerine karşı sorumludur.

Şefin görev ve sorumlulukları

MADDE 43 – (1) Şef kendi görev alanı ile ilgili olarak;

a) Verilen işleri, ilgili mevzuat ve Başkanlıkça tespit edilen prensiplere göre astları ile birlikte yapar.

b) Astları arasında dengeli ve esnek bir iş bölümü sağlar, yapılacak işler hakkında gerekli açıklamalarda bulunur, işlerin yapılmasına nezaret ederek zamanında ve eksiksiz olarak sonuçlandırılmasını sağlar.

c) İşlerin etkin bir şekilde yürütülmesi için gerekli personel, araç, malzeme gibi ihtiyaçları önceden belirleyerek amirine iletir.

ç) Müdürlüğün işlerinin daha iyi yürütülmesi için, astlarından alacağı görüşleri de değerlendirerek, müdürüne önerilerde bulunur.

d) Çalışma alanına giren ve amirlerince verilen diğer görevleri yapar.

e) Gelen ve giden evrakla ilgilenir, gereğini yaparak, tüm evrakların dosyalanmasını ve gizliliğinin korunmasını sağlar.

f) Kendi görev alanı içindeki ve diğer bölümlerle olan yazılı ve sözlü bilgi akışının tam, doğru ve zamanında oluşmasını sağlar.

g) Amirinin ihtiyaç duyabileceği kendi görev alanı kapsamındaki her türlü bilginin her an kullanabilecek durumda tam, doğru ve güncel olarak tutulmasını sağlar, gerektiğinde rapor hazırlar.

ğ) Görevlerinin mevzuat hükümleri çerçevesinde zamanında ve düzenli olarak yapılmasından amirlerine karşı sorumludur. Ayrıca bağlı olduğu amir tarafından verilecek diğer görevleri yerine getirir.

Diğer yönetim mensuplarının sorumlulukları

MADDE 44 – (1) Kurul, daire, denetim ve denetim destek grupları, başsavcılık ile yönetim birimlerinde bulunan diğer yönetim mensupları; görevlerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde zamanında ve düzenli olarak yapılmasından görevlendirildiği kurul başkanı, daire başkanı, grup başkanı ve başsavcıya karşı sorumludur.


480

ALTINCI KISIM


Yönetim mensuplarının yönetim birimi dışındaki birimlerde görevlendirilmesi

MADDE 45 – (1) Sayıştay Başkanı tarafından, büro hizmetlerinin yürütülmesi ve çalışmalarına yardımcı olmak üzere denetim ve denetim destek grupları ile daire, kurul, başsavcılık bünyesinde ihtiyaca göre yeterli sayıda yönetim mensubu görevlendirilir.

Yürürlük


Yürütme


481

SAYIŞTAY YÖNETİM MENSUPLARINA İLİŞKİN DİSİPLİN

AMİRLERİ VE DİSİPLİN KURULLARI HAKKINDA

YÖNETMELİK

Amaç ve Kapsam:

Madde 1- (1) Bu yönetmelik, Sayıştay yönetim mensupları ile ilgili olarak disiplin cezası verecek disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak esasları, bunların yetki ve sorumluluklarını; disiplin ve yüksek disiplin kurullarının oluşumu, üyelerinin görev süresi, görüşme ve karar usulünü düzenlemek amacıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 134 üncü maddesi ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 62 nci maddesinin 4 üncü fıkrası hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.

Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Olanlar:

Madde 2- (1) Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirlerince; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası Disiplin Kurulu kararı alındıktan sonra Sayıştay Başkanınca; Devlet memurluğundan çıkarma cezası ilgili disiplin amirinin bu yoldaki isteği üzerine Yüksek Disiplin Kurulunca verilir.

(2) Disiplin ve Yüksek Disiplin kurullarınca reddedilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile Devlet memurluğundan çıkarma cezası yerine, ret kararlarının alındığı tarihi izleyen 15 gün içinde Sayıştay Başkanınca, 657 sayılı Kanun ile bu yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uyulmak kaydıyla başka bir disiplin cezası verilebilir.

Disiplin Amirleri :

Madde 3- (1) Sayıştay Başkanı yönetim mensuplarının disiplin amiridir. Başkan yardımcıları, kurul ve daire başkanları, başsavcı, bölüm başkanları, grup başkanları, kurul ve dairelerde en kıdemli denetçiler, birim başkanları ile basın ve halkla ilişkiler müşaviri, baştabip, müdürler ve sivil savunma uzmanı kendilerine idari bakımdan bağlı olan yönetim mensuplarının disiplin amiridirler.


482

Üst Disiplin Amirleri:

Madde 4- (1) Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları, kurul ve daire başkanlarına göre; kurul ve daire başkanları en kıdemli denetçilere göre; başkan yardımcıları, başsavcı, bölüm başkanları, grup başkanları ve birim başkanlarına göre; birim başkanları ise kendilerine bağlı birim personeline göre üst disiplin amiridirler.

(2) Üst disiplin amiri olarak belirtilenler, bu yönetmeliğin 3 üncü maddesinde gösterilen disiplin amirliği yetkisini doğrudan kullanabilirler.

Disiplin Amirlerinin Yetkileri:

Madde 5- (1) Disiplin amirleri; Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliği ve ağırlık derecesine göre, 657 sayılı Kanunda yazılı disiplin cezalarından yetkisi dahilinde bulunanları vermeye yetkilidirler.

Disiplin Amirlerinin Sorumluluğu:

Madde 6- (1) Disiplin amirleri, disiplin işlerinde kendilerine 657 sayılı Kanunla verilen yetkileri kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla; memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerle tanınan hakları göz önünde tutan, hakkaniyet ve eşitliği esas alan bir tutum ve davranış içinde kullanmak ile yükümlüdürler.

(2) Bu genel sorumluluğun dışında disiplin amirleri ayrıca;

a) Memurların uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memurluktan çıkarma cezalarından biri ile cezalandırılması gereken disipline aykırı davranışlarını öğrendikleri tarihten itibaren kanunen belli süreler içinde disiplin soruşturmasını başlatarak, disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğramasını önlemek,

b) Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı tarihi izleyen 15 gün içinde vermek,

c) Kademe ilerlemesinin durdurulması ve Devlet memurluğundan çıkarma cezalarını gerektiren fiillerle ilgili soruşturma dosyasını tamamlatarak ilgili kurullara intikal ettirmek,

zorundadırlar.

Sayıştay Yönetim Mensuplarına İlişkin Disiplin Amirleri ve Disiplin Kurulları Hakkında Yönetmelik

483

Disiplin ve Yüksek Disiplin Kurullarının Oluşumu:

Madde 7- (1) Disiplin Kurulu; Sayıştay Genel Kurulunca seçilecek bir üye başkanlığında, yine aynı kurulca seçilecek bir uzman denetçi, bir başdenetçi, bir müdür ve Personel ve Eğitim Müdüründen,

(2) Yüksek Disiplin Kurulu ise; Sayıştay Genel Kurulunca seçilecek bir daire başkanının başkanlığında, yine aynı kurulca seçilecek bir üye, bir uzman denetçi, bir başdenetçi ve ilgili bölüm başkanından oluşur.

(3) Aynı şekilde birer yedek üye seçilir.

(4) Hakkında disiplin soruşturması yürütülen personelin üyesi olduğu sendikanın temsilcisi de bu maddede belirtilen disiplin ve yüksek disiplin kurullarında yer alır. Her bir disiplin ve yüksek disiplin kurulunda görevlendirilen temsilci ilgili sendika tarafından önceden bildirilir. Bu şekilde üyesi çift sayıya ulaşan kurullarda oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın kararına itibar edilir.

Kurullarda Görevlendirilmeyecek Olanlar:

Madde 8- (1) Haklarında aylıktan kesme veya daha ağır disiplin cezası uygulanmış olanlar, 657 sayılı Kanunun değişik 133 üncü maddesi hükümlerinden yararlanmış olsalar dahi disiplin ve yüksek disiplin kurullarında görevlendirilemezler.

Kurul Toplantılarına Katılamayacak Olanlar:

Madde 9- (1) Kurulların başkan ve üyeleri kendilerine, eşlerine, ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sihri hısımlarına, disiplin cezası verilmesini teklif ettikleri, disiplin soruşturmasını yaptıkları memurlara ait işlerle ilgili kurul toplantılarına katılamazlar.

Üyelerin Görev Süresi:

Madde 10- (1) Kurulların başkan ve üyelerinin görevlendirilme süresi 2 yıldır. Süresi dolanların yeniden aynı süre ile görevlendirilmeleri mümkündür.


484

Kurulların Toplantı ve Çalışmalarına İlişkin Esaslar:

Madde 11- (1) Toplantı gündeminin düzenlenip ilgililere dağıtılması, toplantının belirli gün, saat ve yerde yapılması, kurul çalışmalarının gereği gibi yürütülüp sonuçlandırılması kurul başkanı tarafından sağlanır.

(2) Kurullarda raportörlük görevi başkanın görevlendireceği bir üye tarafından yürütülür.

(3) Raportör üyeler kendilerine havale edilen dosyaları en geç 7 gün içinde incelerler.

Toplantı ve Karar Yeter Sayısı:

Madde 12- (1) Kurullar üye tam sayısıyla toplanır ve oy çokluğu ile karar verir.

(2) Toplantılara, başkan ve üyelerin görev başında bulunmamaları halinde seçimle gelenlerin yedekleri, diğerlerinin yardımcılarından biri katılır.

Kurulların Görüşme Usulü:

Madde 13- (1) Kurullarda, dosyayı inceleyen üyenin açıklamaları dinlendikten sonra işin görüşülmesine geçilir. Konunun aydınlandığı ve görüşmelerin yeterliği sonucuna varılınca oylama yapılır. Oylamada çekimser kalınamaz.

Kurulların Karar Süresi ve Usulü:

Madde 14- (1) Disiplin Kurulu kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile ilgili işlerde soruşturma dosyasını aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde karar verir.

(2) Disiplin Kurulu, dosyada eksik gördüğü hususları tamamlattırır ve gerektiğinde ilgililerden bilgi ve belge isteyebilir.

(3) İlgili disiplin amirinin memurluktan çıkarma cezasına ilişkin talepleri, soruşturma dosyasının Yüksek Disiplin Kuruluna verilmesinden itibaren en geç 6 ay içinde karara bağlanır.

(4) Yüksek Disiplin Kurulu kendisine intikal eden dosyaların incelenmesi sırasında gerekli gördüğü takdirde ilgilinin özlük dosyasını ve her türlü evrakı incelemeye, görevlilerden bilgi almaya, yeminli tanık, bilirkişi dinlemeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.

Kararların Yazılması:

Madde 15- (1) Kararlar, karar tarihini izleyen 7 gün içinde, kurul başkanı tarafından görevlendirilenler tarafından yazılır, başkan ve üyelerce imzalanır.

(2) Karşı oy kullananların görüşlerine kararda yer verilir.

Kararların Tebliği:

Madde 16- (1) Disiplin cezaları, verildiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde Başkanlıkça ilgililere tebliğ olunur.

Disiplin Cezalarına İtiraz:

Madde 17- (1) Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir.

(2) İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.

(3) İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren 30 gün içinde kararlarını vermek zorundadır.

(4) İtirazın kabulü halinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.

(5) Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir.

Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik:

Madde 18- (1) Genel Kurulumuzun 29/12/1982 tarih ve 4227/1 sayılı Kararı ile yürürlüğe konulan Sayıştay Yönetim Mensuplarına İlişkin Disiplin Amirleri ve Disiplin Kurulları Hakkında İç Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük :

Madde 19- (1) Bu yönetmelik 5/7/2012 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme :

Madde 20- (1) Bu yönetmelik hükümlerini Sayıştay

487

SAYIŞTAY RESMİ KIYAFET YÖNETMELİĞİ


BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç ve kapsam

MADDE 1 –(1) Bu Yönetmeliğin amacı; Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları, daire başkanları, üyeler ve diğer meslek mensupları ile başsavcı ve savcıların törenlerde ve duruşma yapılan haller ile temsilci davet edilen durumlarda giyecekleri resmi kıyafetlerin esaslarını düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 76 ncımaddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

İKİNCİBÖLÜM

Resmi Kıyafetin Şekli ve Giyimine İlişkin Esaslar

Törenlerde giyilecek resmi kıyafet

MADDE 3 – (1) Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları, daire başkanları, üyeler, diğer meslek mensupları ile başsavcı ve savcıların törenlerdeki resmi kıyafetleri; koyu renk elbise ve ayakkabı ile Sayıştay Başkanı, başkan yardımcısı, daire başkanları,üyeler ve başsavcı için siyah ince yünlü kumaştan dikilmiş cübbeden (ŞEKİL-1) ibarettir.

(2) Cübbenin yaka içi, klapası ve kol ağızlarının dışa katlanmış kısımları saten kumaştandır. Saten kumaşın rengi Sayıştay Başkanı,başkan yardımcıları, daire başkanları, üyeler için koyu mavi renk, raportörler için açık mavi renk ve başsavcı ile savcılar için neftî renktir. Cübbe yakalarında Sayıştay Başkanı için ŞEKİL-2’de, başkan yardımcıları, daire başkanları için ŞEKİL-3’te, üyeler için ŞEKİL-4’te, raportörler ile başsavcıiçin ŞEKİL-5’te, savcılar için ŞEKİL-6’da yer alan şekliyle sarı sim işleme bulunur. Sayıştay Başkanının cübbesinin kol ağızlarının dışa katlanmışkısımları üzerinde, ŞEKİL-7’de düzenlendiği şekliyle sarı sim işleme yer alır.


488

Duruşma yapılan haller ile temsilci davet edilen durumlarda giyilecek resmi kıyafet

MADDE 4 – (1) Sayıştay Başkanı, başkan yardımcıları, daire başkanları, üyeler duruşma yapılan hallerle temsilci davet edilen durumlarda cübbe giyerler.

(2) Duruşma yapılan haller ile temsilci davet edilen durumlarda raportörler ile başsavcı ve savcılar da cübbe giyerler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM



MADDE 5 – (1) 11/6/1985 tarihli 18781 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Resmi Kıyafet Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 6 –(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 7 –(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sayıştay Başkanı yürütür.

Sayıştay Resmi Kıyafet Yönetmeliği

489

1


490

2

491

SAYIŞTAY YÖNETİM MENSUPLARININ GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ YÖNETMELİĞİ

R. G. Tarih ve Sayısı : 18.08.2015 - 29449

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Sayıştay yönetim mensuplarının görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Sayıştay Başkanlığında 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görev yapan yönetim mensuplarından görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atanacak personeli kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar


a) Aynı düzeyde görev: Hiyerarşi, görev, yetki ve sorumluluk açısından aynı grupta ya da grup içinde alt gruplar olması halinde aynı alt grupta gösterilen görevleri,


492


c) Görevde yükselme: Başkanlıkta 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi görevlerden bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan görevlere aynı veya başka hizmet sınıflarından yapılacak atamaları,

ç) Görevde yükselme sınavı: Müdür kadrolarına görevde yükselme suretiyle atanacakların tabi tutulacakları yazılı ve sözlü sınavı; diğer kadrolar için ise görevde yükselme suretiyle atanacakların tabi tutulacakları yazılı sınavı,

d) Hizmet süresi: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B) bendine göre hesaplanan süreleri,

e) İş günü: Ulusal bayram ile genel ve hafta sonu tatil günleri hariç diğer günleri,

f) Müdür: Personel ve eğitim müdürü, mali işler müdürü, genel yazı işleri müdürü, yayın işleri müdürü, idarî işler müdürü, arşiv müdürü, yazı işleri müdürü, kütüphane müdürü, teknik hizmetler müdürü ve ilam müdürünü,

g) Unvan değişikliği: En az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik öğrenim sonucu edinilen unvanlara, unvan değişikliği suretiyle yapılacak atamaları,

ğ) Unvan değişikliği sınavı: Unvan değişikliği suretiyle atanacakların tabi tutulacağı yazılı sınavı,

h) Yönetim mensupları: 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 10 ve 19 uncu maddelerinde sayılan ve 657 sayılı Kanuna tabi olan personeli,

ı) Yönetmelik: Sayıştay Yönetim Mensuplarının Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine İlişkin Esaslar

Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi görev grupları

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atama yapılacak kadrolar aşağıda belirtilmiştir.

(2) Görevde yükselmeye tabi kadrolar:

Sayıştay Yönetim Mensuplarının Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği

493

a) Yönetim hizmetleri grubu;

1) Müdür,

2) Koruma ve güvenlik amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi.

b) Savunma hizmetleri grubu;

1) Sivil savunma uzmanı.

c) İdarî hizmetler grubu;

1) Programcı yardımcısı, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, memur, daktilograf, mutemet, santral memuru, ambar memuru, koruma ve güvenlik görevlisi, şoför.

ç) Destek hizmetleri grubu;

1) Dağıtıcı, aşçı, teknisyen yardımcısı, hizmetli.

(3) Unvan değişikliği suretiyle atama yapılacak kadrolar:

1) Mühendis, avukat, istatistikçi, programcı, kütüphaneci, biyolog, diyetisyen, hemşire, laborant, sosyal çalışmacı, çocuk gelişimcisi, çocuk eğitimcisi, tekniker, teknisyen.

Görevde yükselme

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen kadrolara görevde yükselme suretiyle atanabilmek için;

a) Bu Yönetmelikte belirlenen şartları taşımak,

b) Müdür kadrosuna görevde yükselme suretiyle atanacaklar için yazılı ve sözlü sınavda; diğer görevlere görevde yükselme suretiyle atanacaklar için ise yazılı sınavda başarılı olmak,

c) Görevde yükselme sınavına başvurabilmek için son üç yıl içerisinde aylıktan kesme ve üstü disiplin cezası almamış olmak,

gerekir.

Duyuru ve başvuru

MADDE 7 – (1) Görevde yükselme ve unvan değişikliği suretiyle atama yapılacak kadrolar yazılı sınavlardan en az kırk beş gün önce duyurulur. Görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavları için başvuru süresi en az beş iş günü olarak belirlenir. İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru tarihinin son günü itibarıyla aranan nitelikleri taşıyan personel, başvuru şartlarını


494

taşıdığı farklı unvanlı kadrolardan sadece biri için duyuruda belirtilen şekilde başvuruda bulunabilir. Aylıksız izinde bulunanlar dahil olmak üzere, ilgili mevzuatı uyarınca verilen izinleri kullanmakta olanların da sınava katılmaları mümkündür.

(2) Başkanlıkça yapılan başvurular incelenerek, aranan şartları taşıyanlar Sayıştay’ın resmi internet sitesinde ilan edilir.

Yazılı sınav

MADDE 8 – (1) Yazılı sınav, bu sınava ilişkin konu başlıklarına duyuruda yer verilmek suretiyle Başkanlıkça belirlenecek konularda yapılır. Yazılı sınav Başkanlık tarafından yapılabileceği gibi Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına, Milli Eğitim Bakanlığına, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Genel Müdürlüğüne veya yükseköğretim kurumlarından birisine de yaptırılabilir.

(2) Yazılı sınavda yüz tam puan üzerinden en az yetmiş tam puan alanlar başarılı sayılır. Sözlü sınava alınacak personel için yazılı sınav başarı puanı en az altmış olarak uygulanır.

Sözlü sınav

MADDE 9 – (1) Müdür kadrolarına görevde yükselme suretiyle atanacaklardan yazılı sınavda en yüksek puan alan adaydan başlamak üzere, ilan edilen kadro sayısının beş katına kadar aday sözlü sınava alınır. Son adayla aynı puana sahip olan personelin tamamı sözlü sınava alınır.

(2) İlgili personel, sınav kurulunun her bir üyesi tarafından;

a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,

b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

c) Liyakati, temsil kabiliyeti, tutum ve davranışlarının göreve uygunluğu,

ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

d) Genel kültürü ve genel yeteneği,

e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

esas alınarak yüz tam puan üzerinden değerlendirilir. Her üyenin vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak personelin sözlü sınav puanı tespit edilir. Sözlü sınavda yüz üzerinden en az 70 puan alanlar başarılı sayılır.


495

Başarı sıralaması

MADDE 10 – (1) Görevde yükselme suretiyle ilan edilen boş kadro sayısı kadar atama yapılmasında başarı puanı esas alınır. Başarı puanı, müdür kadrosuna atanacaklar için yazılı ve sözlü sınav puanlarının aritmetik ortalaması; diğer kadrolara atanacaklar için yazılı sınav puanı esas alınmak suretiyle tespit edilir ve Sayıştayın resmi internet sitesinde ilan edilir.

(2) Başarı puanlarının eşit olması halinde, sırasıyla;

a) Hizmet süresi fazla olanlara,

b) Daha üst öğrenimi bitirmiş olanlara,

c) Üst öğrenim mezuniyet notu yüksek olanlara,

öncelik verilmek suretiyle, en yüksek puandan başlamak üzere başarı sıralaması belirlenir.

(3) Görevde yükselme sınavında başarılı olmalarına rağmen, ilan edilen kadro sayısı nedeniyle ataması yapılamayacak personelden en fazla asıl aday sayısı kadar personel, Başkanlıkça ihtiyaç duyulması halinde başarı sıralaması listesinde yedek olarak belirlenebilir.

Unvan değişikliği sınavı

MADDE 11 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin son fıkrasında belirtilen unvan değişikliği suretiyle atama yapılacak kadrolara, bu unvanları en az orta öğretim düzeyinde meslekî veya teknik eğitim sonucu ihraz etmiş bulunan personelin atanması, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen kurumlara yaptırılacak unvan değişikliği sınavı sonucundaki başarı puanına göre oluşturulan sıralama uyarınca gerçekleştirilir.

(2) Unvan değişikliği sınavları, görev alanları ve atama yapılacak görevin niteliğine ilişkin konularda yazılı olarak yaptırılır.

(3) Bu sınava katılacaklarda, Sayıştayda veya öğrenim durumlarıyla ilgisi olmayan görevlerde belirli bir süre hizmet yapmış olma şartı aranmaz.

(4) Unvan değişikliği sınavı kapsamındaki görevlere, sadece Sayıştay personeli başvurabilir.

(5) Unvan değişikliği sınavında yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır.


496

(6) Bu Yönetmelik kapsamındaki personelden doktora öğrenimini bitirmiş olanlar, unvan değişikliği sınavına katılmaksızın öğrenimle ihraz edilen görevlere atanabilirler.

(7) Unvan değişikliği sınavlarına başvurabilmek için son üç yıl içerisinde aylıktan kesme ve üstü disiplin cezası almamış olmak gerekir.

Sınav kurulu

MADDE 12 – (1) Yaptırılacak sınavlara ilişkin görevde yükselme veya unvan değişikliği işlemlerini yürütmek üzere, Başkanlıkça Sayıştay mensupları arasından beş kişilik sınav kurulu teşkil edilir. Ayrıca iki yedek üye belirlenir. Sınav kurulu, Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği kişinin başkanlığında Sayıştay Başkanı tarafından belirlenecek personel birimi ve/veya eğitim birimi temsilcileri ile diğer kişilerden teşekkül eder. Sınav kurulunu teşkil eden üyeler, görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavına alınacak personelden, yükseköğrenim hariç öğrenim ve ihraz ettikleri unvanlar itibariyle daha düşük seviyede olamazlar.

(2) Sınav kurulu üye tam sayısı ile toplanır, kararlar çoğunlukla alınır ve çekimser oy kullanılamaz.

(3) Sınav kurulu başkan ve üyeleri, eşlerinin, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın hısımlarının katıldıkları görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavlarında görev alamazlar. Sınav kurulu başkan ve üyelerinin eşlerinin, ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve kayın hısımlarının görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavına katıldığının tespit edilmesi halinde, bu üye veya üyeler sınav kurulu üyeliğinden çıkartılır ve bunların yerine yeni üye veya üyeler görevlendirilir. Yeni üye görevlendirilmesini gerektiren işlemler oluşan kurul tarafından yeniden karara bağlanır.

(4) Sınav kurulu; sınavların yapılması, sınav sonuçlarının ilanı, itirazların sonuçlandırılması ve sınavlara ilişkin diğer işleri yürütür. Sınavlara itiraz duyuru tarihinden itibaren beş iş günü içerisinde yapılır. İtirazlar, Sınav Kurulu tarafından beş iş günü içerisinde karara bağlanır ve ilgililere yazılı olarak bildirilir. İtiraz üzerine Sınav Kurulunca verilen kararlar kesindir.

(5) Sınav kurulunun sekretarya hizmetleri, Personel ve Eğitim Müdürlüğünce yürütülür.

(6) Sınavlarda başarı gösterenlerin sınavla ilgili belgeleri ilgililerin özlük dosyalarında, başarı gösteremeyenlerin belgeleri en az bir yıl veya bir sonraki sınava kadar Personel ve Eğitim Müdürlüğünde saklanır.


497

Atama

MADDE 13 – (1) Atanmaya hak kazanan personel, başarı sıralaması listesinin kesinleşmesini müteakip en yüksek puandan başlamak üzere belirlenen başarı sıralamasındaki başarı puanlarına göre atanır.

(2) Başkanlıkça tercih alınması durumunda ise başarı sıralaması esas alınarak ilgili personelin tercihlerine göre atamaları yapılır.

(3) Duyurulan kadrolardan;

a) Atanma şartlarını taşımadıkları için sınavların geçersiz sayılması veya bu sebeple atamaların iptal edilmesi, atanılan göreve geçerli bir mazeret olmaksızın süresi içinde başlanmaması ya da atanma hakkından vazgeçilmesi,

b) Emeklilik, ölüm, memurluktan çekilme veya çıkarılma, başka unvanlı kadrolara ya da başka bir kuruma naklen atanma,

sebepleriyle boş kalan veya boşalanlara, başarı sıralamasının kesinleştiği tarihten itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere aynı unvanlı kadrolar için yapılacak müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar, bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenmiş olması halinde yedekler arasından başarı sıralamasına göre atama yapılabilir.

(4) Görevde yükselme sınavına herhangi bir sebeple katılmayanlar ile başarısız olan veya yedeklerden, açılması halinde altı ay içindeki müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar atanmamış olanlar ya da atanma haklarından herhangi bir sebeple feragat edenler, aynı unvanlı kadrolara yapılacak atamalar için bu Yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara tabidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Görev Gruplarına Göre Atanma Şartları

Atanma şartları

MADDE 14 – (1) Görevde yükselme suretiyle atanacak olanlarda aşağıdaki şartlar aranır.

a) Yönetim hizmetleri grubu:

1) Teknik Hizmetler Müdürü kadrosuna yapılacak atamalarda;

-En az dört yıllık yüksek öğretim mezunu olmak,


498

-En az iki yılı Sayıştayda Teknik Hizmetler Müdürlüğü bünyesinde mühendis kadrolarında veya en az iki yılı Sayıştayda mali hizmetler uzmanı, sivil savunma uzmanı, koruma ve güvenlik amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, programcı kadrolarında geçmek üzere en az sekiz yıl hizmeti bulunmak.

2) Diğer müdür kadrolarına yapılacak atamalarda;


-En az iki yılı Sayıştayda mali hizmetler uzmanı, sivil savunma uzmanı, koruma ve güvenlik amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, programcı kadrolarında geçmek üzere en az sekiz yıl hizmeti bulunmak.

3) Koruma ve güvenlik amiri, koruma ve güvenlik şefi kadrosuna yapılacak atamalarda;

-En az iki yıllık yüksek öğretim mezunu olmak,

-En az iki yılı Sayıştayda koruma ve güvenlik görevlisi kadrosunda geçmek üzere en az sekiz yıl hizmeti bulunmak,

-İlgili mevzuatında belirtilen diğer şartları taşımak.

4) Şef kadrolarına yapılacak atamalarda;

-En az iki yıllık yüksek öğretim mezunu olmak,

-En az iki yılı Sayıştayda kütüphaneci, tekniker, teknisyen, programcı yardımcısı, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, daktilograf, mutemet, santral memuru, ambar memuru, memur kadrolarında geçmek üzere en az sekiz yıl hizmeti bulunmak.

b) Savunma hizmetleri grubu:

1) Sivil Savunma Uzmanı kadrosuna atabilmek için;


-En az iki yılı Sayıştayda şef, koruma ve güvenlik amiri, koruma güvenlik şefi kadrolarında geçmek üzere en az sekiz yıl hizmeti bulunmak.

c) İdarî hizmetler grubu:

1) Programcı yardımcısı, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, memur, daktilograf, mutemet, santral memuru, ambar memuru ve şoför kadrolarına yapılacak atamalarda;

-En az orta öğretim mezunu olmak,


499

-En az iki yıl Sayıştayda hizmeti bulunmak,

-Programcı yardımcısı, bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni kadroları için Başkanlıkça veya Başkanlığın uygun gördüğü kuruluşlarca açılan bilgisayar kurslarına katılıp başarı göstermek,

-Şoför olarak atanabilmek için ayrıca en az (B) sınıfı sürücü belgesine sahip olmak.

2) Koruma ve güvenlik görevlisi kadrolarına yapılacak atamalarda;

-En az orta öğretim mezunu olmak,

-En az iki yıl Sayıştayda hizmeti bulunmak,

-İlgili mevzuatında belirtilen diğer şartları taşımak.

(2) Unvan değişikliği suretiyle atanacak olanlarda aşağıdaki şartlar aranır.

a) Mühendis, avukat, istatistikçi, programcı, kütüphaneci, biyolog, diyetisyen, hemşire, laborant, sosyal çalışmacı, çocuk gelişimcisi, çocuk eğitimcisi, tekniker, teknisyen kadrolarına unvan değişikliği suretiyle atanabilmek için bu unvanları gerekli meslekî veya teknik eğitim sonucu ihraz etmiş olmak.

b) Avukat kadrosuna atanabilmek için ayrıca avukatlık ruhsatına sahip olmak.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


Görev grupları arasında geçişler

MADDE 15 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan ana görev grupları arasındaki görevde yükselme mahiyetindeki geçişler ile aynı ana görev grubunun alt grubundan üst grubuna geçişlerde bu Yönetmelikle belirlenen esas ve usuller aranır.

(2) Bir ana görev grubunun aynı alt grubu içinde sayılan unvanlar arasındaki geçişlerde, atanılacak kadronun gerektirdiği nitelikleri taşımak kaydıyla sınav şartı aranmaz.

(3) Unvan değişikliğine tabi kadrolara geçişler ile bu kadrolar arasındaki geçişler, ilgili kadro için düzenlenen unvan değişikliği sınavı sonucuna göre yapılır.


500

Özelleştirilen kuruluşlardan atama

MADDE 16 – (1) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 22 nci maddesi uyarınca ilk defa yapılan atamalarda bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

Engellilerin sınavları

MADDE 17 – (1) Başkanlık, gerekli şartları taşıyan ve atama yapılacak görevi yapabilecek durumda bulunan engellilerin sınavlarının yapılabilmesi için gerekli tedbirleri alır.

Kazanılmış haklar

MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren unvanları, ilgili mevzuatı uyarınca kazananların hakları saklıdır. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımlandığı 18/4/1999 tarihinde görevde bulunan ve aynı tarih itibarıyla iki yıllık yükseköğretim mezunu olanlar, diğer şartlara sahip oldukları takdirde, bu Yönetmeliğin uygulanması bakımından dört yıllık yükseköğretim mezunu kabul edilirler.

(2) Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımlandığı 18/4/1999 tarihinde görevde bulunan personel 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde öngörülen öğrenim düzeyinin altında bir öğrenim düzeyinden mezun olsalar bile idari hizmetler grubuna ilişkin sınava katılabilirler.

Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller

MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümleri uygulanır.


MADDE 20 – (1) 23/7/2005 tarihli ve 25884 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sayıştay Yönetim Mensuplarının Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.


501

Yürürlük


Yürütme


USUL-ESASLAR

505

SAYIŞTAY GENEL KURULU, TEMYİZ KURULU VE DAİRELER KURULUNUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI


BİRİNCİ KISIM


Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Usul ve Esasların amacı; Genel Kurul, Temyiz Kurulu ve Daireler Kurulunun oluşumu, toplanması, çalışma usul ve esaslarına ilişkin hususları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Usul ve Esaslar 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 80 inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen;


b) Dosya: Aynı konu ile ilgili evraklar bütününü,

c) Kanun: 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

ç) Kurul: Genel Kurul, Temyiz Kurulu ve Daireler Kurulunu,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Genel Kurul

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Kurulun Oluşumu, Görevleri ve Toplanma Usulü

Genel Kurulun oluşumu ve görevleri

MADDE 4 – (1) Genel Kurul Sayıştay Başkanının başkanlığında başkan yardımcıları, daire başkanları ve üyelerden oluşur.


506

(2) Genel Kurul;

a) Genel uygunluk bildirimlerini görüşerek son şeklini verir.

b) İçtihadın birleştirilmesi kararı ve idari nitelikteki kararların birleştirilmesi kararı alır.

c) Kanun gereğince hazırlanacak yönetmelikler hakkında görüş bildirir.

ç) Sayıştaya ilişkin kanun tasarısı ve teklifleri hakkında görüş bildirir.

d) Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenilen diğer konular hakkında görüş bildirir veya karar verir.

e) Sayıştay Kanunuyla verilen diğer görevleri yapar.

(3) Başsavcı oy hakkı olmamak üzere Genel Kurul toplantılarına katılır ve görüşünü açıklar.

(4) Sayıştay Başkanının katılamadığı hallerde Genel Kurula, Kurula katılan başkan yardımcılarından kıdemli olanı başkanlık eder.


MADDE 5 – (1) Başkan tarafından belirlenen gündemin dağıtılması çağrı yerine geçer.

(2) Gündem, Genel Kurulda görüşülecek işleri, bunların sırasını, toplantının gün ve saatini gösterir ve toplantıdan en az iki gün önce ekleriyle birlikte üyelere, başsavcıya ve gereğine göre diğer ilgililere dağıtılır.

(3) Gündemin dağıtılmasından sonra ortaya çıkan ivedi ve süreli işler, süre şartı aranmaksızın ek gündem halinde dağıtılmak suretiyle Genel Kurula getirilebilir.

(4) Başkan ya da üyelerce, gündem maddelerinden birinin sırasından önce veya sonra görüşülmesi, ertelenmesi, bir konunun yeniden incelenmek amacıyla geri alınması yolundaki öneriler üzerine gündemde değişiklik yapılması Genel Kurul kararı ile olur. Görüşülmeye başlanmış olsa dahi Başkan tarafından gündemin tamamı veya bir kısmı geri çekilebilir.

Genel Kurul toplantılarında bulunabilecek olanlar

MADDE 6 – (1) Kanun gereğince ya da yapılan çağrı üzerine ilgili kamu idarelerinin yetkili temsilcileri ile Sayıştay mensupları Genel Kurul toplantısında hazır bulunur.

Sayıştay Genel Kurulu, Temyiz Kurulu ve Daireler Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları

507

(2) Temsilcilerin, idarelerinin genel işleyişi ve gündemle ilgili konular hakkında bilgi verebilecek üst düzey yöneticilerden olması gerekir. Başkanlıkça yapılacak çağrıda bu husus belirtilir.

(3) Gizli yapılmasına karar verilen toplantılara kimlerin katılacağını Sayıştay Başkanı belirler.

Toplanma yeter sayısı ve toplantının açılması

MADDE 7 – (1) Genel Kurul mevcut üye sayısının en az üçte ikisi ile toplanır.

(2) Yeter sayıda üyenin hazır bulunduğu anlaşıldıktan sonra toplantı Kurul Başkanı tarafından açılır.

İKİNCİ BÖLÜM


Müzakerenin başlaması

MADDE 8 – (1) Toplantı açıldıktan sonra gündemde yer alan konulara ilişkin karar, müzekkere, rapor ve benzeri metinler okunur. Gerekli görüldüğü takdirde; Başkan, ilgili dairenin başkanı veya üyelerinden biri, müzekkere veya raporları düzenleyenler tarafından açıklama yapıldıktan sonra müzakereye geçilir.

(2) Gündem dışı görüşmeleri Başkan belirler.

Müzakere düzeni

MADDE 9 – (1) Konuyla ilgili görüşünü açıklamak isteyen üyelere ve başsavcıya, istek sırasına göre söz verilir.

(2) Usul hakkında söz istenilmesi halinde, sıraya bakılmaz ve usul meselesi öncelikle görüşülerek karara bağlanır.

(3) Aynı oturumda bir konu hakkında bir üyeye ve başsavcıya en fazla üç defa söz verilebilir.

(4) İşin görüşüldüğü daire adına konuşmak isteyen daire başkanı veya üyeye sınırlamaya tabi olmadan söz verilir.

(5) Üyelerce toplantıda bulunan temsilcilere ve diğer ilgililere sorulacak sorular ve verilecek cevaplar Kurul Başkanına tevcih olunur. Yöneltilen soruların, görüşülen konuyla ilgili olması esastır.


508


MADDE 10 – (1) Görüşmelerin yeterliliği hususunda kanaate vardığı takdirde, konu Başkan tarafından oya sunulur.

(2) Müzakere sırasında üyelerden biri tarafından yeterlilik önerisi verilebilir veya tamamlayıcı inceleme için ek araştırma yapılması istenebilir. Bu konudaki öneriler Genel Kurulca karara bağlanır.



Oylama kuralları

MADDE 11 – (1) Oylamalar elektronik usulle yapılır. Gerekli hallerde işaret oyu ile ya da gizli oylama yapılabilir.

(2) Görev, yetki ve usule ilişkin hususlar, esastan önce oylanır.

(3) Oylamaya sunulacak iki öneri varsa, (evet) ve (hayır) şeklinde tek seferde oylanır.

(4) Oylamaya sunulacak öneriler ikiden fazla ise Kurul Başkanı tarafından aykırılık sırası tespit edilir ve en aykırı görüşten başlayarak oylama yapılır.


(6) Görev, yetki ve usul hususlarında azınlıkta kalanlar, esas hakkındaki müzakere ve oylamalara katılırlar.

(7) Üyeler gerekçe göstererek oylamaya itiraz edebilirler. İtiraz Genel Kurulca karara bağlanır.

Karar yeter sayısı

MADDE 12 – (1) Kanunlarda aksine hüküm bulunmayan hallerde kararlar oylamaya katılanların salt çoğunluğuyla verilir.

(2) Oyların eşitliği halinde, Kurul Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.


509

Müzakerenin yenilenmesi

MADDE 13 – (1) Kanunun 58’inci maddesi uyarınca verilen kararlar ile görüş vermeye ilişkin kararlar hariç olmak üzere, Genel Kurul kararları hakkında kararın verildiği oturumda veya okunması sırasında üyeler tarafından farklı gerekçelerle yeniden müzakere talebinde bulunulabilir. Bu konudaki talepler Genel Kurulca karara bağlanır. Aynı konu için birden fazla yeniden müzakere talebinde bulunulamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Seçimler

Seçimlerde oylama yöntemleri

MADDE 14 – (1) Genel Kurulca seçimlerin gizli oyla yapılması esastır. Kanunların gizli olmasını öngörmediği hallerde, seçimlerin elektronik ortamda veya işaret oyu ile yapılmasına Genel Kurulca karar verilebilir. Gizli oylamalarda oyların eşitliği halinde, eşitlik bozulana kadar oylamaya devam edilir.

Adayların saptanması

MADDE 15 – (1) Adayların kanuni nitelikleri taşıyıp taşımadıkları Genel Kurul tarafından karara bağlanır.

Oy pusulaları

MADDE 16 – (1) Kanunlar gereğince gizli oyla yapılacak seçimlerden önce adayların soyadlarına göre alfabetik olarak düzenlenerek mühürlenen oy pusulaları, seçim yerinde hazır bulundurulur.

(2) Üye adayları seçiminde seçim yapılacak her kontenjan için ayrı pusula düzenlenir.

(3) Gizli oyla yapılmasına karar verilen diğer seçimlerde kullanılacak oy pusulalarının şekli ve oyların kullanılma usulü Genel Kurulca belirlenir.

Oy sayım kurulu

MADDE 17 – (1) Oy verme işlemine geçilmeden önce oyların sayımı için Genel Kurulca işaret oyuyla, bir daire başkanı ve üç üyeden müteşekkil bir sayım kurulu oluşturulur.


510

Oy verme

MADDE 18 – (1) Seçimlerde toplantı salonunda yeteri kadar gizli oy verme yeri hazırlanır.

(2) Kurul Başkanının çağrısı üzerine üyeler, gizli oy verme yerlerinde seçmek istedikleri adayları işaretleyerek oy pusulasını sandığa atarlar.

Oylama ve oy pusulalarının geçerliliği

MADDE 19 – (1) Seçilecek sayıdan fazla adayın işaretlendiği oy pusulaları geçersiz sayılır. Noksan sayıda aday işaretlenmiş oy pusulaları geçerlidir.

(2) Oylamaya katılanların sayısından fazla oy pusulası çıktığı takdirde, bu oylama geçersiz sayılır.

(3) Oy pusulalarının değerlendirilmesinde ortaya çıkacak diğer tereddütler Genel Kurulca giderilir.

Sayım işleri

MADDE 20 – (1) Oy Sayım Kurulu Başkanı oy pusulalarını, okuyacak üyeye verir ve oy pusulaları Genel Kurul huzurunda yüksek sesle okunur. Diğer üyeler adayların aldıkları oyları yazar, bilgisayar ortamında kaydedilmesine nezaret ederler. Sayım sonucuna ilişkin bir tereddüt halinde sayım işlemi tekrarlanır.

Seçimlere ilişkin belgeler

MADDE 21 – (1) Oy Sayım Kurulunca seçimlere ilişkin olarak düzenlenen tutanak ve diğer belgeler, seçim sonuçlandıktan sonra bir zarfa konulur. Oy Sayım Kurulu Başkanı ve Üyeleri tarafından imzalanarak Başkanlığa teslim edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Karar ve Tutanaklar


MADDE 22 – (1) Kararlar, müzakere ve oylamalara uygun ve gerekçeli olarak raportörlük tarafından hazırlanır. Azınlık görüşleri de gerekçeli olarak kararda belirtilir.


511

(2) Kararlarda azınlıkta kalan Kurul üyeleri karşı oy gerekçelerini en fazla bir hafta içinde yazılı olarak raportörlüğe bildirirler.


MADDE 23 – (1) Yazılan kararlar Genel Kurulda okunur. Okuma sırasında, müzakerenin yansıtılmayan bölümleri ilave edilmek, müzakerelere uygun bulunmayan kısımlar çıkarılmak, gerekiyorsa dil ve ifade bakımından düzeltmeler de yapılmak suretiyle karara son şekli verilir.

(2) Gerekli görülen hallerde, Genel Kurulca, karara son şeklin verilme yetkisi Kurul Başkanına bırakılabilir. Ancak Kurul üyelerinden en az bir üyenin yetki vermemesi halinde karar Genel Kurulda okunur.

(3) Görüş vermeye ilişkin olanlar hariç Resmî Gazete’de yayımlanacak kararlar, okunmadan önce çoğaltılarak üyelere dağıtılır.

(4) Kararın okunması sırasında esasa ilişkin değişiklik yapılamaz.

Tutanaklar

MADDE 24 – (1) Tutanaklar, gereğine göre konuya ilişkin karar, görüş, müzekkere, rapor ve benzeri metinleri içerecek şekilde düzenlenir.

(2) Müzakeresi birden çok toplantıda tamamlanan ve her toplantıda bazı bölümleri karara bağlanan veya görüşülen işler için, Genel Kurulca aksi kararlaştırılmadıkça, bu durum belirtilmek suretiyle tek tutanak düzenlenir.

(3) Tutanaklar, oylamaya katılmış üyelerce imzalanır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Temyiz Kurulu

BİRİNCİ BÖLÜM

Temyiz Kurulunun Oluşumu, Görevleri ve Toplanma Usulü

Temyiz Kurulunun oluşumu ve görevleri

MADDE 25 – (1) Temyiz Kurulu; Sayıştay Genel Kurulunca, Rapor Değerlendirme Kuruluna seçilenler dışında kalan daire başkanları ve üyeler arasından dört yıl için seçilecek dört daire başkanı ve her daireden seçilecek ikişer üyenin katılımı ile kurulur.


512

(2) Herhangi bir nedenle dört yıllık görev süresini tamamlamadan Kurul üyeliğinden ayrılanlar, kendi dört yıllık sürelerinin kalan kısmını tamamlamak üzere yeniden seçilebilirler. Toplam dört yıl görev yaptıktan sonra Kurul üyeliği sona erenler, dört yıl geçmeden yeniden seçilemezler.

(3) Kurula en kıdemli daire başkanı başkanlık eder.

(4) Temyiz Kurulu Sayıştay dairelerince verilen ilamların son hüküm merciidir.


MADDE 26 – (1) Kurul Başkanınca hazırlatılan gündemin dağıtılması çağrı yerine geçer.

(2) Gündem; sırasıyla kurulda görüşülecek işleri, hükmü veren heyeti ve toplantının gün ve saatini gösterecek şekilde düzenlenir. Gündemde, ilgili hesabın adı ve yılı, ilam maddesinin özeti ve tutarı, temyiz talebinde bulunan ilgililerin adı soyadı, unvanı ve varsa duruşma talepleri gösterilir.

(3) Raportör gündemdeki konulara ilişkin kanaatini yazılı olarak hazırlar.

(4) Gündem ve ekleri ile raportör görüşü toplantıdan önceki hafta içerisinde Sayıştay Başkanı, Kurul üyeleri ile Başsavcılığa dağıtılır. Gündemin dağıtılmasından sonra Kurul Başkanınca gerek görülmesi halinde ek gündem düzenlenebilir.

(5) Gündem, Kurul üyesi olmayan Daire Başkanlarına da bilgi için gönderilir.

(6) Duruşma talebi üzerine davet; elektronik posta veya telefonla teyit edilmek şartıyla faks veya gerektiğinde resmi yazı ile yapılır. Davette, ilgililerden belirlenen gün ve saatte yargılamada hazır bulunmaları istenir.

Temyiz Kurulu toplantılarında bulunabilecek olanlar

MADDE 27 – (1) Savcı, duruşmalı oturumlarda doğrudan, diğer oturumlarda ise Temyiz Kurulunun daveti üzerine toplantıya katılarak görüşünü açıklar.

(2) Duruşma talep eden sorumlular, yargılamaya katılarak açıklamalarını yaparlar. Sorumlular ayrıca istemeleri halinde diğer ilgililer ile birlikte de açıklamalarda bulunabilirler. Temyiz Kurulu lüzumu halinde sorumluları doğrudan da davet etmek suretiyle savunmalarını dinler ve açıklama isteyebilir.


513

(3) Ahizler duruşmaya fer’i müdahil olarak katılma isteklerini bir dilekçe ile Sayıştaya bildirirler. Ahizler, Temyiz Kurulunun bu başvuruyu kabul etmesi halinde duruşmaya katılarak açıklamalarını yaparlar.

(4) Çağrılan taraflardan yalnız birinin gelmesi halinde açıklamaları dinlenir, hiçbirinin gelmemesi halinde duruşma açılamaz ve inceleme evrak üzerinde yapılır.

(5) Toplantı sırasında sorumlulardan birinin açıklamalarda bulunmak üzere çağrılmasına karar verilmesi durumunda, ara karar verilerek konunun görüşülmesi ertelenir.


MADDE 28 – (1) Kurul üye tamsayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı hallerde, dairelerden Kurula seçilmiş bulunan üye sayısını aşmamak ve o toplantıya münhasır olmak kaydıyla Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir.

(2) Kurul, mevcudun salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Kurul Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır. Temyiz edilen kararda imzası bulunanlar oy kullanamazlar.

(3) Temyiz Kurulu temyiz olunan hükmü olduğu gibi veya düzelterek tasdik eder, bozar ya da kurul üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kaldırır.

İKİNCİ BÖLÜM


Müzakere düzeni

MADDE 29 – (1) Toplantıya katılan sorumlular ve varsa diğer ilgililere, sırasıyla söz verilir. Üyelerce sorumlular ve diğer ilgililere sorulacak sorular, Kurul Başkanı aracılığıyla olur. Sorumluların açıklamalarından sonra Savcının görüşü alınır. Daha sonra raportörün görüşü okunur ve müzakereye geçilir.

(2) Müzakerelerin yeterliliği hususunda kanaate varıldığı takdirde konu Kurul Başkanı tarafından oya sunulur.

(3) Oylanacak hususlar oylamadan önce açıkça belirtilir ve oylamaya geçildikten sonra görüş açıklanamaz.


514

(4) Usule ilişkin konular önce oylanır. Usule ilişkin oylamada azınlıkta kalan üyeler esas hakkında oy kullanmak zorundadır.

(5) Müzakerenin sonucunda tasdik veya düzelterek tasdik, bozma ya da kaldırma hususlarında ikiden fazla görüş ortaya çıkarsa; Kurul Başkanı tarafından aykırılık sırası tespit edilir ve en aykırı görüşten başlayarak oylama yapılır. Görüşlerden her biri (evet) ve (hayır) şeklinde oylanır. Bu oylamalar sonucunda hiç birisi yeterli oyu sağlayamamışsa tekrar müzakereye geçilerek görüşmelere devam edilir.

(6) Temyiz edilen kararda imzası bulunanlar müzakerede söz alamazlar.

(7) Oylama elektronik usulle yapılır. Elektronik oylama sistemini yönetecek görevliler salonda bulunur. Kurul kararı ile işaret yoluyla da oylama yapılabilir. Üyeler, oya sunulan her konuda oy kullanmak zorunda olup, çekimser oy kullanamazlar. Elektronik oylama tamamlandıktan sonra, üyeler hatalı oy kullandıklarını ileri süremezler.

(8) Bozma halinde dosya yeniden karara bağlanmak üzere kararı veren Daireye gönderilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kararlar ve Tutanaklar


MADDE 30 – (1) Kararlar; müzakere ve oylamalara uygun ve gerekçeli olarak raportörlük tarafından yazılır. Varsa azınlık görüşleri de gerekçeli olarak belirtilir.

(2) Kararlarda azınlıkta kalan Kurul üyeleri karşı oy gerekçelerini en fazla bir hafta içinde yazılı olarak raportörlüğe bildirirler.


MADDE 31 – (1) Yazılan kararlar; raportörün gelecek oturumunda okunur. Kararlara müzakerenin yansıtılmayan bölümleri ilave edilir, uygun bulunmayan hususlar çıkarılır ve gerekiyorsa dil ve ifade bakımından düzeltmeler yapılarak son şekli verilir.


515

Tutanaklar

MADDE 32 – (1) Gündemde yer alan her dosya için bir tutanak düzenlenir. Tutanaklar oylamaya katılan üyelerce imzalanır.

(2) Azınlık görüşlerinin de yer aldığı ilamlar, Sayıştay Başkanı veya görevlendireceği kimseler tarafından Sayıştay mührü ile mühürlenip imzalandıktan sonra, taraflara tebliğ edilir.

(3) Temyiz dilekçesi ve eki belgeler ile Temyiz Kurulu ilamının bir nüshasını kapsayan dosya, ilgili yıl hesabının yargılamaya esas rapor dosyasına eklenmek üzere ilgili birime verilir.

Karar düzeltilmesi

MADDE 33 – (1) Karar düzeltilmesine ilişkin usul ve esaslar temyiz için belirtilen hükümlere tabidir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Daireler Kurulu

BİRİNCİ BÖLÜM

Daireler Kurulunun Oluşumu, Görevleri ve Toplanma Usulü

Daireler Kurulunun oluşumu

MADDE 34 – (1) Daireler Kurulu, Rapor Değerlendirme Kurulu ile Temyiz Kuruluna seçilen daire başkanı ve üyelerin dışında kalan daire başkanı ve üyelerden kurulur. En kıdemli daire başkanı Kurula başkanlık eder.

Görevleri

MADDE 35 – (1) Daireler Kurulu;

a) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince mali konularda düzenlenecek yönetmelikler ile yönetmelik niteliğindeki düzenleyici işlemler hakkında görüş bildirir.

b) Sayıştay Başkanı tarafından incelenmesi istenen konular hakkında görüş bildirir ve Kanunla kendisine verilmiş olan diğer görevleri yapar.

(2) Sayıştay, birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen görüşünü istemin yapılması tarihinden itibaren çalışmaya ara verilme süresi hariç en geç otuz


516

gün içinde bildirir. Bu sürenin aşıldığı haller, Sayıştay faaliyet raporunda gerekçeli olarak yer alır.


MADDE 36 – (1) Kurulda görüşülecek konular Sayıştay Başkanı tarafından Daireler Kuruluna havale edilir.

(2) Kurul Başkanı tarafından belirlenen gündem, ekleriyle birlikte Kurul üyelerine gönderilir. Başkan yardımcıları ve Daire başkanları ile Başsavcılık, Genel Kurul, Rapor Değerlendirme Kurulu ve Temyiz Kurulu raportörlüklerine sadece gündem gönderilir.

(3) Gündem, Kurulda görüşülecek işleri, bunların sırasını, toplantının gün ve saatini gösterir ve zorunluluk olmadıkça toplantıdan en az iki gün önce gönderilir.

(4) Gündemin dağıtılması toplantıya çağrı yerine geçer.

(5) Gündemin dağıtılmasından sonra ortaya çıkan ivedi ve süreli işler, ek gündem halinde Kurula getirilebilir.

Daireler Kurulu toplantılarında bulunabilecek olanlar

MADDE 37 – (1) Kurulca gerekli görülmesi halinde yapılan çağrı üzerine ilgili kamu idarelerinin yetkili temsilcileri ile Sayıştay mensupları Kurul toplantısında hazır bulunur. Temsilcilerin, idarelerinin genel işleyişi ve gündemle ilgili konular hakkında bilgi verebilecek üst düzey yöneticilerden olması gerekir.

(2) Üyelerce, toplantıda bulunan temsilcilere ve diğer ilgililere sorulacak sorular ve verilecek cevaplar Kurul Başkanı aracılığıyla olur.

(3) Yöneltilen soruların, temsilcilerden konuyla ilgili bilgi ve görüş alınmasıyla sınırlı kalması esastır.

(4) Gizli yapılmasına karar verilen toplantılara kimlerin katılacağını Kurul Başkanı belirler.


MADDE 38 – (1) Kurul mevcut üye sayısının en az üçte ikisi ile toplanır. Kanuni izin ve boş üyelik sebebiyle toplantı yeter sayısının sağlanamadığı


517

hallerde o toplantıya münhasır olmak kaydıyla Kurul Başkanı tarafından katılamayan üyelerin yerine her daireden bir üyeyi aşmamak koşuluyla kıdem esasına göre yeter sayıyı sağlayacak kadar üye toplantıya davet edilebilir.

(2) Kurul, oylamaya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde Kurul Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılır.

İKİNCİ BÖLÜM


Müzakere düzeni

MADDE 39 – (1) Toplantı, yeter sayıda üyenin hazır bulunduğu tespit edildikten sonra Kurul Başkanı tarafından açılır.

(2) Toplantı açıldıktan sonra gündem konusu işler gündem sırasına göre okunmak suretiyle müzakereye geçilir.

(3) Kurul Başkanı ya da üyelerce gündemde belirlenen işlerden birinin sırasından önce veya sonra görüşülmesi, ertelenmesi, bir konunun yeniden incelenmek amacıyla geri alınması yolundaki öneriler üzerine gündemde değişiklik yapılması Kurul kararı ile olur.

(4) Gündemdeki konularla ilgili görüşlerini açıklamak isteyen üyelere istek sırasına göre söz verilir.

(5) Usul hakkında söz istenilmesi halinde, söz alma sırasına bakılmaksızın usul meselesi öncelikle karara bağlanır.

(6) Taslağın dayanağını teşkil eden kanunun öngördüğü kamu idarelerinin ve Maliye Bakanlığının görüşlerinin tamam olup olmadığı tespit edilir. Bu hususta eksiklik olduğu görülen dosyalar mevzuata uygun olarak hazırlanmadığı gerekçesi ile ilgili kamu idaresine iade edilir. Bu durumda 35 inci maddenin ikinci fıkrasındaki 30 günlük süre, eksiklikleri tamamlanan dosyanın Sayıştay kayıtlarına intikal ettiği tarihte başlar.

(7) Aynı oturumda bir konu hakkında bir üyeye en fazla üç defa söz verilebilir.


MADDE 40 – (1) Kurul Başkanı müzakerenin yeterliliği hususunda kanaate vardığı takdirde konuyu oylamaya sunar. Oylamalar elektronik usulle yapılır. Gerekli hallerde işaret oyu ya da gizli oylama yapılabilir.


518

(2) Müzakere sırasında üyelerden biri tarafından yeterlilik önerisi verilebilir veya tamamlayıcı inceleme için ek araştırma yapılması istenebilir. Bu konudaki öneriler Kurulca karara bağlanır.



(5) Oylamaya sunulacak iki öneri varsa, (evet) ve (hayır) şeklinde tek seferde oylanır.

(6) Oylamaya sunulacak öneriler ikiden fazla ise, Kurul Başkanı tarafından aykırılık sırası tespit edilir ve en aykırı görüşten başlayarak oylama yapılır.


(8) Görev, yetki ve usul hususlarında azınlıkta kalanlar, esas hakkındaki müzakere ve oylamalara katılırlar.

(9) Kurul üyeleri gerekçe göstererek oylamaya itiraz edebilirler. İtiraz Kurulca karara bağlanır.

(10) Kurul üyeleri toplantıda müzakeresi tamamlanan gündem konusu işlerle ilgili verilen karar veya görüş hakkında aynı toplantıda yeniden müzakere isteminde bulunabilirler. Bu konudaki istemler Kurulca karara bağlanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Karar ve Tutanaklar


MADDE 41 – (1) Müzakere sonucunda alınan kararlar müzakere ve oylamalara uygun ve gerekçeli olarak raportörlük tarafından hazırlanır.

(2) Kararlarda azınlıkta kalan Kurul üyeleri karşı oy gerekçelerini en fazla iki gün içinde yazılı olarak raportörlüğe bildirirler.


MADDE 42 – (1) Kurul Başkanı tarafından gündem konusu her işin müzakeresi sonucunda yetki isteminde bulunulur. Müzakere edilen gündem maddeleriyle ilgili olarak yetki verilmesi halinde kararlara son şeklin verilmesi Kurul Başkanlığına bırakılır. Ancak Kurul üyelerinden en az bir üye tarafından yetki verilmemesi halinde bu husus Kurulun oyuna sunulur.


519

(2) Kararın okunması sırasında, müzakerenin yansıtılmayan bölümleri ilave edilmek, müzakereye uygun bulunmayan kısımlar çıkarılmak ve gerekiyorsa ifade bakımından düzeltmeler de yapılmak suretiyle kararlara son şekli verilir.

(3) Kararın okunması sırasında esasa ilişkin değişiklik yapılmaz. Ancak Kurul üyelerince farklı gerekçelerle yeniden müzakere isteminde bulunulabilir. Bu konudaki öneriler Kurulca karara bağlanır. Aynı konu için birden fazla yeniden müzakere talebinde bulunulamaz.

Tutanaklar

MADDE 43 – (1) Tutanak, aynı gündem tarih ve sayısı içinde müzakere edilen konuyla ilgili karar, görüş, müzekkere ve benzeri metinleri içerecek şekilde düzenlenir. Tutanaklar oylamaya katılan üyelerce imzalanır.

(2) Müzakeresi birden çok toplantıda tamamlanan ve her toplantıda bazı bölümleri karara bağlanan veya görüşülen işler için tek tutanak düzenlenir.

BEŞİNCİ KISIM


BİRİNCİ BÖLÜM

Ortak Hükümler

Raportörlerin görevleri

MADDE 44 – (1) Karar, tutanak, ilam ve kurul görüşünü düzenleyerek bunların gerektirdiği diğer işleri yapmak üzere yeterli sayıda denetçi Sayıştay Başkanı tarafından raportör olarak görevlendirilir.

(2) Kurul Toplantılarına ilişkin olarak düzenlenen tutanakların aslı raportörlük arşivinde saklanır. Ayrıca karar, tutanak, ilam ve kurul görüşleri elektronik ortamda da arşivlenir. Bunlardan Başkanlıkça uygun görülenler Kurum internet ve intranet sayfalarında yayınlanır.

(3) Kurul tutanaklarının Sayıştay mensupları dışında kalan kişiler tarafından incelenmesi Sayıştay Başkanlığının iznine bağlıdır.

(4) Kurullarda raportörlerin yapacakları işlere yardımcı olmak üzere yeterli sayıda yönetim mensubu görevlendirilir.


520

Oturma düzeni

MADDE 45 – (1) Kurul başkanları, başkan yardımcıları, daire başkanları ve üyeler toplantı salonunda kıdemlerine göre kendilerine ayrılmış yere oturur.

(2) Daire başkanları ve üyelerin kıdemlerinin tespitinde daire başkanlığına ve üyeliğe seçilme tarihleri esas alınır. Aynı dönemde seçilen daire başkanlarının kıdeminde, seçildikleri turlara; aynı turda seçilenlerde alınan oylara; oyların eşitliği halinde, Sayıştay üyeliğindeki kıdeme bakılır. Üyelerde ise, seçimde aldıkları oy sayısına; oyların eşitliği halinde memuriyet kıdemlerine itibar olunur. Memuriyet kıdemi eşit olan Üyeler arasında yaşı büyük olan kıdemli sayılır.

(3) Sayıştay dışından temsilci, sorumlu ve diğer ilgililerin bulunduğu toplantılara Kurul Başkanı, başkan yardımcıları, daire başkanları, üyeler, başsavcı ve savcılar ile raportör denetçiler cübbeleriyle katılırlar. Bu husus toplantı gündeminde belirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük

MADDE 46 – (1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 47 – (1) Bu Usul ve Esasları Sayıştay Başkanı yürütür.

521

SAYIŞTAY DAİRELERİNİN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI


BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Usul ve Esasların amacı, yargılamaya esas raporlarda yer alan kamu zararına ilişkin hususların hükme bağlanmasına, denetim raporları ile Sayıştay Başkanınca görüşülmesi istenilen konular hakkında görüş bildirmesi veya karar verilmesine ve dairelerin işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Usul ve Esaslar 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 80 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Usul ve Esasların uygulanmasında;

a) Daire: Sayıştay dairelerini,

b) Denetim raporu: Sayıştay raporlarına esas olmak üzere, denetim ve incelemeler sonucunda denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından hazırlanan raporu,

c) Ek rapor: Yargılamaya esas raporlarda yer alan kamu zararına ilişkin hususların hükme bağlanmasına kadar bu raporlarda yer alan konularda değişiklik yapılmasını öngören veya raporda yer almadığı halde sonradan ilişikli olduğu düşünülerek rapora alınması gerekli görülen hususlar ile yargılama yapılırken hüküm dışı bırakılan hususlar hakkında düzenlenen raporlar ve yargılamanın iadesine ilişkin olarak düzenlenen raporları,

ç) Hesap yargılaması: Kanunlarla belirlenen sorumluların hesap ve işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığının yargılama yoluyla kesin hükme bağlanmasını ve bununla ilgili kanun yollarını,


522

d) Hükme bağlama: Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin denetimi sonucunda düzenlenen ve yargılamaya esas rapora konu edilen hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğu veya kamu zararının sorumlulardan tazmini kararını,

e) Kanun: 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

f) Raportör: Dairede görevli denetçileri,

g) Şef: Sayıştay Başkanı tarafından büroyu sevk ve idare etmekle görevlendirilen yönetim mensubunu,

ğ) Usul ve Esaslar: Bu Usul ve Esasları,

h) Üye: Sayıştay üyesini,

ı) Yargılamaya esas rapor: Sayıştay dairelerince yapılacak yargılamaya esas olmak üzere, denetçiler tarafından genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi sırasında tespit edilen kamu zararına ilişkin düzenlenen raporu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜMDaireler ve Görevleri

Daireler

MADDE 4 – (1) Bir başkan ile altı üyeden oluşan daireler birer hesap mahkemesidir.

(2) Daireler;

a) Hesap mahkemesi olarak sorumluların hesap ve işlemlerine ilişkin düzenlenen yargılamaya esas raporlarda yer alan kamu zararına ilişkin hususları hükme bağlar. Bu hükümler dışında, gerekli görülen hususların ilgili mercilere bildirilmesine karar verebilir.

b) Denetim raporları hakkında görüş bildirir.

c) Sayıştay Başkanı tarafından görüşülmesi istenilen konular hakkında görüş bildirir veya karar verir.

Daire başkanları

MADDE 5 – (1) Daire başkanları, çalışmaya ara verilme süresi hariç en geç altı ay içinde, dairelerine havale edilen yargılamaya esas raporların karara

Sayıştay Dairelerinin Çalışma Usul ve Esasları

523

bağlanmasını, bunlara ilişkin tutanak ve ilamların düzenlenmesini sağlamakla görevlidir.

(2) Daire başkanları, denetim raporlarına ilişkin görüşlerin bildirilmesiyle ilgili işlemleri yürütür ve görüş bildirdikleri raporların Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi sırasında hazır bulunur.

(3) Daire başkanlığının boşalması, daire başkanının izinli veya özürlü olması halinde en kıdemli üye daire başkanlığına vekâlet eder. Kıdemde esas, üyeliğe seçilmedir.

Üyeler

MADDE 6 – (1) Üyeler, daire başkanı tarafından kendilerine verilen raporları geciktirmeden inceleyerek dairede gerekli açıklamaları yapar, görüş ve düşüncelerini gerekçeleri ile yazılı olarak bildirir, dairenin toplantılarına katılır, oylarını verir, karar ve görüşlerde azınlıkta kalanlar karşı oy gerekçelerini yazılı olarak bildirir, daire ile ilgili olmak üzere verilen diğer işleri yapar.

Raportörler

MADDE 7 – (1) Raportörler, bağlı bulundukları dairece verilen karar ve görüşler ile tutanak ve ilamları yazmak ve bunların gerektirdiği diğer işlemleri yapmakla görevlidirler.

(2) Yargılamaya esas raporlar ve ek raporların hükme bağlanması ile denetim raporları ve Başkanlıkça havale edilen konular hakkında görüş bildirilmesi veya karar verilmesi sırasında, raportör tarafından gerekli notlar alınır.

(3) Dairece verilen karar ve görüşler ile tutanak ve ilamların müsveddelerinin yargılamada veya görüşmede hazır bulunan raportör tarafından düzenlenmesi veya yazılması esastır. Zorunlu hallerde diğer raportörlerce bu işlerin yapılmasına daire başkanınca karar verilebilir.

(4) Sayıştay Başkanlığınca dairelere havale edilen yargılamaya esas raporlar, ek raporlar, denetim raporları ve diğer rapor ve işler daire başkanı adına en kıdemli raportör tarafından iş yükü göz önünde bulundurularak, bekletilmeksizin ve dengeli bir şekilde raportörler arasında dağıtılır.


524

Daire bürosu

MADDE 8 – (1) Daire bürosu, yeteri kadar yönetim mensubundan oluşur.

(2) Bürodaki her türlü kayıt, yazma, arşivleme, numaralandırma, karşılaştırma ve diğer işler, daire başkanının bilgisi dâhilinde en kıdemli raportör denetçinin yönetim, gözetim ve denetiminde bürodaki yönetim mensupları tarafından yürütülür.

(3) Şefin görevleri şunlardır:

a) Büroda görevli yönetim mensupları arasında iş bölümü yaparak, bu işbölümüne uygun olarak görevlerin yerine getirilmesini sağlamak, herhangi bir nedenle işyükü dağılımında dengesizlik olursa yeniden düzenleme yapmak.

b) Yargılamaya esas raporları yargılamadan önce görüş yazmak veya incelenmek üzere savcıya, üyelere ve raportörlere vermek ve zamanında eksiksiz almak.

c) Yargılamaya esas raporlar ve ek raporlar ile denetim raporları ve Başkanlıkça havale edilen diğer belgeler ile karar, tutanak ve ilamların daire otomasyon sistemine veya ilgili defterlere kaydedilmesini sağlamak.

ç) İlamlarda yer alan hüküm dışı kararlarını kaydetmek ve yılsonunda listeyi hazırlayarak daire başkanına sunmak.

d) Sayıştay Başkanlığına sunulmak üzere, her ay sonunda daireye gelen, giden ve kalan işleri gösterir daire başkanı ve en kıdemli raportörce imzalı tabloyu düzenlemek.

e) Görevlerin vaktinde ve gereği gibi yerine getirilip getirilmediğini izlemek, göreceği aksaklıkları ve alınması gerekli tedbirleri zamanında en kıdemli raportöre bildirmek.

f) Daire Başkanı ve en kıdemli raportör tarafından verilen diğer görevleri yapmak.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Dairelerin Çalışması

Gündem

MADDE 9 – (1) Dairelerde salı ve perşembe günleri için gündem düzenlenir. Daire başkanının istemi üzerine diğer günler için de gündem


525

düzenlenebilir. Gündemde toplantı gün ve saati, dairede görüşülecek işler, toplantıya katılacak daire başkanı, üyeler, savcı, raportör ve diğer ilgililerin isimleri yazılır.

(2) Daire başkanınca belirlenen gündem görüşmeden en az iki gün önce daire üyeleri ve ilgili savcıya bildirilir. Gündemin dağıtılmasından sonra ortaya çıkan ivedi veya süreli işlerin daire başkanının istemi ve heyetin kabulü ile aynı toplantıda görüşülmesi mümkündür.

(3) Daire gündeminde yer alan yargılamaya esas rapor, ek rapor veya diğer belgeler istemleri halinde heyette yer alan üyelere gönderilir. Talebi halinde yargılamaya esas raporlar ve ek raporlar ilgili savcıya gönderilir.

(4) Daire başkanı, üyelerin görüşmelere ay itibariyle eşit sayıda katılımını sağlayacak şekilde heyeti oluşturur. Ancak mazereti bulunan üyenin yerine bir başka üyeyi davet edebilir.

Çağrı ve duruşma talebi

MADDE 10 – (1) Denetim raporlarının görüşülmesine ilişkin gündem görüşme gününden en az üç gün önce ilgili grup başkanı veya raporu düzenleyen denetçiye gönderilir. Görüşme gününden en az üç gün önce bildirimde bulunmak şartıyla ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi veya görevlendireceği yardımcısı da açıklamalarda bulunmak üzere çağrılabilir.

(2) Yargılamaya esas raporların görüşülmesi sırasında açıklamalarda bulunmak üzere görüşme gününden en az üç gün önce bildirimde bulunmak şartıyla ilgili grup başkanı, raporu düzenleyen denetçi, sorumlular ve ahizler çağrılabilir.

(3) Çağrının yapılıp yapılmayacağına heyetçe karar verilir. Çağrı üzerine gelenlerin açıklamaları dinlenir; hiçbiri gelmezse görüşme veya yargılamaya rapor üzerinden devam edilir.

(4) Yargılamaya esas raporlar hakkında sorumlular duruşma talebinde bulunabilirler. Sorumlular bu taleplerini denetçi sorguları üzerine düzenleyecekleri savunmalarında belirtirler.

(5) Ahizler duruşmaya fer’i müdahil olarak katılma isteklerini, bir dilekçe ile Sayıştaya bildirirler. Ahizler yargılamayı yapan dairenin bu başvuruyu kabul etmesi halinde duruşmaya katılarak açıklamalarını yaparlar.


526

(6) Çağrı veya duruşma talebi üzerine davet; elektronik posta veya telefonla teyit edilmek şartıyla faks veya gerektiğinde resmi yazı ile yapılır. Çağrı veya davette, ilgililerden belirlenen gün ve saatte toplantı veya yargılamada hazır bulunması istenir.

Dairelerde görüşme

MADDE 11 – (1) Bir başkan ile altı üyeden oluşan daireler, başkan ve dört üye ile toplanır, hüküm ve kararlar oy çokluğuyla verilir.

(2) Dairede görüşmeler daire başkanı tarafından yönetilir. Görüşmelerin yeterliliğini daire başkanı takdir eder. Ancak, konunun aydınlığa kavuşması için görüşmelere devam edilmesi üyelerce istenildiği takdirde daire başkanı bu görüşe katılmaz ise, bu husus oylama ile çözülür.

(3) Çoğunluk konunun daha derinlemesine incelenmesini gerekli görürse daire başkanı görüşmeyi bir başka güne bırakır. Bir dahaki görüşmeye bir zorunluluk olmadıkça aynı üyeler katılır. İkinci görüşme daire başkanının belirleyeceği en yakın tarihte yapılır.

(4) Görüşmeler tamamlandıktan sonra oylama, daire başkanı tarafından en kıdemsiz üyeden başlanarak kıdem sırasına göre yapılır. Üyeler oylamaya sunulan her konu hakkında oy kullanmak zorundadır, çekimser oy kullanamazlar. Daire başkanı görüşünü açıkladıktan sonra o konu hakkındaki görüşme bitmiş olur.

(5) Kararlarda azınlıkta kalan Daire üyeleri karşı oy gerekçelerini en fazla bir hafta içinde yazılı olarak daire başkanına verir.

(6) Sayıştay Genel Kurulunca, içtihatların veya idari nitelikteki kararların birleştirilmesine veya birleşmiş içtihadın değiştirilmesine karar verilmesi durumunda verilen bu kararlara daireler uymak zorundadır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yargılama

Yargılamaya esas raporlar hakkında savcı ve üyeden görüş alınması

MADDE 12 – (1) Daire başkanları dairelerine verilen yargılamaya esas raporları, en geç yirmi gün içinde yazılı düşüncesini bildirmesi için başsavcılığa gönderir.


527

(2) Daire başkanları dairelerine verilen yargılamaya esas raporlar hakkında başsavcılığın yazılı düşüncesini alır. Daire başkanı başsavcılığın yazılı düşüncesini içeren yargılamaya esas raporu düşüncesini bildirmesi için üyelerden birine verir. Üye kendisine verilen yargılamaya esas rapor üzerinde gerekli incelemeyi yapar ve yazılı düşüncesi ile birlikte daire başkanlığına en geç yirmi gün içinde geri verir, daire başkanı üyenin gerekçeli talebi üzerine ek süre verebilir. Raporda konu edilen hesap ve işlemlerin yargılanmasına başlanır. Hesap yargılaması sırasında savcı da hazır bulunur ve görüşünü açıklar.

Yargılamaya esas raporların görüşülmesi

MADDE 13 – (1) Yargılamaya esas raporların daireye havale edildikten sonra çalışmaya ara verme süresi hariç en geç altı ay içinde karara bağlanarak bunlara ilişkin tutanak ve ilamların düzenlenmesi gereklidir.

(2) Savcı ve üye düşünceleri alınmış yargılamaya esas raporlar ve ek raporlar raportörler tarafından incelenerek yargılamaya hazır hale getirildikten sonra anılan raporlarda konu edilen hesap ve işlemlerin yargılamasına başlanır. Bahse konu raporların sonuçlandırılması için öngörülen altı aylık sürenin savcı ve üye düşüncelerinin bildirilmesi için belirlenen sürelerin dışında kalan kısmı raportörlerin raporları inceleyerek yargılamaya hazırlaması, yargılama süreci, yargılama sonrası tutanak ve ilamların yazılması, imza ve havale süreleri olarak kabul edilir.

(3) Altı aylık süre yargılamaya esas raporların eksiksiz ve tam olarak daireye havale edilmesinden sonra işlemeye başlar. Raporların eksiksiz ve tam olup olmadığına üye görüşü aşamasında, raportörün inceleme süresinde ya da yargılama aşamasında heyetçe karar verilebilir.

Yargılamaya esas raporların hükme bağlanması

MADDE 14 – (1) Daireler tarafından yapılan hesap yargılaması sonucunda;

a) Hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna,

b) Kamu zararının sorumlulardan tazminine,

c) Hesap ve işlemler ile ilgili olarak kamu zararı oluşmadığından ilişilecek bir husus bulunmadığına,

ç) Gerekli görülen hususların ilgili mercilere bildirilmesine,

karar verilebilir.


528

Hüküm dışı bırakma

MADDE 15 – (1) Hesap yargılaması sırasında, mahkemelere veya yürütülen bir soruşturma için ilgili idari mercilere verilmiş olması nedeniyle belgeleri bulunmayan hesap yargılamasına konu olan bir işleme ilişkin bilgi ve belgelerin yeterli görülmemesi ve kovuşturma veya soruşturma sonucunun beklenmesine gerek görülen hallerde, bu hususlara ilişkin hesap ve işlemlerin yargılanması durdurularak, hüküm dışı bırakılabilir.

(2) Hüküm dışı bırakılan hususlara ilişkin noksanlıklar giderildikten sonra bu hesap ve işlemlerin yargılanmasına devam edilir.

Tutanakların düzenlenmesi

MADDE 16 – (1) Verilen hüküm ve kararlar gerekçeli olarak tutanağa bağlanır ve daire başkanı ve üyeler tarafından imzalanır.

(2) İki nüsha olarak düzenlenen tutanakların imzalı nüshası raportörlük arşivinde saklanır. Bir nüshası da rapor dosyası ile birlikte Arşiv Müdürlüğüne gönderilir. Ek raporlara ilişkin tutanaklar hakkında da aynı usul uygulanır.

İlamların düzenlenmesi

MADDE 17 – (1) Tutanaklara göre gerekçeli olarak düzenlenen ilamlardan gereği kadar nüsha çıkartılır. İlamlardan ikişer nüshası daire başkanı ve üyeler tarafından imza edildikten sonra imzalı nüshalardan biri dairede alıkonulur, diğeri ve imzasız nüshaları rapor dosyası ile birlikte Sayıştay Başkanlığına verilir. Ek ilamlarda da aynı usul uygulanır.

(2) İlamlarda;

a) Daire ve karar numarası, ilgili kamu idaresinin veya hesabın adı ve denetim dönemi,

b) Raporu düzenleyen denetçinin, savcının ve ilamı yazan raportörün ad ve soyadları,

c) Sorumluların ve varsa vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları ile unvan ve adresleri,

ç) Denetçinin rapora konu ettiği hususların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti, savcının düşüncesi, istem sonucu ve sorumluların savunmalarının özeti,

d) Duruşma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunanların ad ve soyadları,


529

e) Kararın hukuki dayanakları ile gerekçesi, tazmin hükmolunan hallerde tazmin miktarı ve uygulanacak faizin başlangıç tarihi ile ödeme tutarlarına ait ahiz listesi,

f) Tahsil edilmek suretiyle ilişiği giderilmiş hususlar ve ahizleri ile tahsilât miktarları,

g) Sorgu üzerine tahsil edilmiş olan miktarların yersiz tahsil edildiğine karar verilmesi durumunda, tahsilâta ilişkin belgelerin tarih ve numarası, sorumluların ve ahizlerin ad ve soyadları ile iade gerekçesi,

ğ) Hüküm dışı bırakılan hususlar,

h) Kararın tarihi ve oybirliği veya oy çokluğu ile verilmiş olduğu ve varsa muhalefet şerhi,

ı) Hesap yargılamasını yapan daire başkan ve üyelerinin ad ve soyadları ile imzaları,

yer alır.

(3) Tarafların elinde bulunan ilamların farklı olması durumunda daire arşivinde korunan esas alınır.

(4) İlam başkan veya üyelerden biri tarafından herhangi bir sebeple imzalanmazsa imza edilmemesinin sebebi belirtilir.

İlamların tavzihi ve düzeltilmesi

MADDE 18 – (1) Sayıştay dairelerince verilen kararlar müphem ise taraflardan her biri bunların tavzihini yahut tarafların adı ve soyadı ile sıfatı ve iddiaların sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasındaki hesap yanlışlıklarının düzeltilmesini isteyebilir.

(2) Tavzih veya düzeltme dilekçeleri karşı taraf sayısından bir nüsha fazlasıyla verilir.

(3) Kararı vermiş olan daire işi inceler ve lüzum görürse dilekçenin bir nüshasını, tayin edeceği süre içerisinde cevap verilmek üzere, diğer tarafa tebliğ eder. Cevap iki nüsha olarak verilir; bunlardan biri tavzih veya düzeltmeyi isteyen tarafa gönderilir.

(4) Görevli dairenin bu husustaki kararı taraflara tebliğ olunur.

(5) Tavzih veya düzeltme, kararın yerine getirilmesine kadar istenebilir.

(6) Tavzih veya düzeltme kararı verildiği takdirde, bu karar daire arşivindeki tutanak dosyasında saklanır.


530

Yargılamanın iadesi talebi

MADDE 19 – (1) Yargılamanın iadesi talebi, Sayıştay Başkanlığına hitaben yazılmış imzalı dilekçe ile yapılır. Dilekçeler Sayıştay Başkanlığına verilir veya gönderilir. İlgililer isterlerse evrakın alındığına dair kendilerine bir alındı verilir.

(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Başvuruda bulunan kişinin ve varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin adı, soyadı, unvanı ve adresi,

b) İlamın tarihi, numarası,

c) İlgili hesabın adı ve yılı,

ç) Başvurunun konusu,

d) Yargılamanın iadesi için başvurulduğu ve başvurunun hukuki sebepleri,

e) Varsa duruşma talebi.

(3) Dilekçelere ilgililer tarafından itirazlarını ispat edecek belgeler eklenir.

(4) Dilekçelerin yukarıda belirtilen hususları ihtiva etmediğine, dairece karar verilirse, eksikliklerin onbeş gün içinde tamamlatılması dilekçe sahibine tebliğ olunur. Bu süre içinde eksiklikler tamamlanmazsa, dairece başvurunun reddine karar verilir. Şu kadar ki, başvuru sahibinin kimliğini, imzasını, başvuru konusu ilam hükmünü ve hangi kanun yoluna hangi sebeple başvurulduğunu yeteri kadar belli edecek kayıtları ihtiva eden dilekçeler, diğer hususlar gösterilmemiş olsa bile kabul edilir.


MADDE 20 – (1) Sorumlular, sorumluların bağlı olduğu kamu idareleri, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Maliye Bakanlığı, ilgili muhasebe birimi ve başsavcılık tarafından yargılamanın iadesi istenebileceği gibi Sayıştay dairelerince de doğrudan doğruya buna karar verilebilir.

(2) Yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır:

a) Hesapta maddi hata, isim yanlışlığı veya eksikliği bulunması, noksanlık veya mükerrerlik olması.

b) Hükme etki yapmış olan bir belgede sahtecilik bulunması.

c) Denetleme veya hesap yargılaması sırasında görülmeyen yanlış veya usulsüz bir işlemin hükümden sonra meydana çıkmış olması.


531

ç) Denetleme veya hesap yargılaması sırasında bulunmayan hükme tesir edebilecek bazı belgelerin hükümden sonra ortaya çıkması.

d) Hükme esas tutulan bir ilamın bozulma suretiyle ortadan kalkmış olması.

e) Bilirkişi veya uzmanın gerçeğe aykırı rapor düzenlediğinin ortaya çıkması.

(3) Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştayın kesinleşmiş kararları arasındaki uyuşmazlıklarda, bu maddede belirtilen ilgililerin yine bu maddedeki esas ve usuller dairesinde başvuruları üzerine Sayıştay kararı yargılamanın iadesi yoluyla görüşülerek uyuşmazlık Danıştay kararı doğrultusunda ilgili dairesince giderilir.

(4) Yargılamanın iadesi isteminde bulunma süresi ilamın tebliği tarihinden itibaren beş yıldır.

(5) Yargılamanın iadesi isteminde bulunmak ilamın icrasını alıkoymaz. Yargılamanın iadesi dilekçesini inceleyen daire gerekli gördüğü takdirde, kanunen geçerli teminat karşılığında, icranın geciktirilmesine karar verebilir.

(6) Yargılamanın iadesi istemi, hükmü veren dairece incelenir ve ilk olarak yargılamanın iadesi talebinin kabulüne veya reddine karar verilir. Kabul kararı verilmesi halinde iade edilen hususlarla sınırlı olmak üzere hesap yargılaması yapılır.

(7) Yargılamanın iadesi şartları oluşmadığı hallerde durum bir tutanakla tespit edilerek dilekçe sahibine bildirilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Denetim Raporu, Diğer Raporlar ve İşlerin Görüşülmesi ile

Kararların Düzenlenmesi

Denetim raporu

MADDE 21 – (1) Sayıştay Başkanlığınca dairelere havale edilen denetim raporları incelenmek üzere üyelere dağıtılır. En fazla ongün içinde üyeler tarafından incelenen raporların görüşülmesine geçilir.

(2) Daireler denetim raporları hakkında görüş oluştururken, söz konusu raporların Kanunda öngörülen amaç, çerçeve ve sınırlar içinde olup olmadığı yönünden inceleme yapar ve bu hususlara uygunluk taşımayan raporların


532

düzeltilmesine ilişkin görüşünü bir kararla temmuz ayının onbeşine kadar Sayıştay Başkanlığına sunar.

Diğer raporlar

MADDE 22 – (1) Daireler, denetim ve incelemeler sonucunda hazırlanan ve Kanunun 42 nci maddesinde öngörülen raporlar hakkındaki görüşlerini Sayıştay Başkanı tarafından belirlenen süre içinde Sayıştay Başkanlığına sunar.

Sayıştay Başkanı tarafından görüşülmesi istenilen konular

MADDE 23 – (1) Sayıştay Başkanı tarafından görüşülmesi istenilen konular daire başkanları tarafından öncelikli olarak gündeme alınır.

(2) Daire başkanı, konu hakkındaki daire görüş veya kararını Sayıştay Başkanlığına sunar.

Görüş veya kararın düzenlenmesi

MADDE 24 – (1) Denetim raporları, diğer raporlar ve Sayıştay Başkanı tarafından görüşülmesi istenilen konularla ilgili gerekçeli olarak yazılan görüş veya kararlar dört nüsha olarak düzenlenir. Biri imzalı diğeri imzasız iki nüshası Sayıştay Başkanlığına gönderilir. Diğer iki nüsha dairede alıkonulur. Bu Usul ve Esasların 17 nci maddesinin dördüncü fıkrası, bu maddede düzenlenen görüş ve kararlar hakkında da uygulanır.

ALTINCI BÖLÜM

Diğer Hükümler

İzin ve çalışmaya ara verme

MADDE 25 – (1) Daireler her yıl bir eylülden başlamak üzere yirmi temmuzdan otuzbir ağustosa kadar çalışmaya ara verir. Bu müddet içinde Sayıştaya gelecek ivedi işlere bakmak ve gereken kararları vermek üzere sıra ile bir daire çalışmaya devam eder.

(2) Kanunun 66 ncı madde hükmü saklı kalmak üzere çalışmaya ara verme süresince Daireler Kuruluna ilişkin görevlerden gecikmesinde sakınca görülenler görevli daire tarafından yerine getirilir.


533

(3) Sayıştay Başkanı çalışmaya ara verme süresi içinde daireleri toplantıya çağırabilir.

(4) Çalışmaya ara verme süresi içinde görevli olan daire başkanı ve üyeler, takip eden yılın sonuna kadar aynı müddetle izinlerini kullanabilir.


MADDE 26 – (1) Denetim ve incelemeler sırasında suç teşkil eden bir fiile rastlandığı takdirde, ilgili denetçi tarafından derhal deliller tespit edilerek durum Sayıştay Başkanlığına bildirilir. Sayıştay Başkanının görevlendireceği dairece onbeş gün içinde yapılacak inceleme sonucunda toplanan ilk delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte görülmesi halinde, gereği yerine getirilmek üzere dosya sorumluların bağlı olduğu kamu idaresine veya suçun niteliğine göre doğrudan soruşturma yapılmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesi için Sayıştay Başsavcılığına verilir.

(2) Dairece, delillerin kamu davası açılmasını gerektirecek nitelikte olmadığına karar verilmesi halinde, dosya işlemden kaldırılır.

(3) Her iki halde de sonuç, denetçisine bildirilir.

(4) Hakkında suç duyurusunda bulunulan sorumluların ve diğer ilgililerin durumları Sayıştay Başsavcılığınca izlenir. Sonuç ilgili daireye bildirilir.

Numaralandırma

MADDE 27 – (1) İlamlarda ve ek ilamlarda, ilam ve karar numarası gösterilir. İlam numarası, İlam Müdürlüğü tarafından; karar numarası ise her ilam için ayrı olmak ve sıra ile devam ettirilmek üzere daire bürosu tarafından verilir.

(2) Karar konusu işlerde, ilgili dairenin numarası, karar verilen yıl, ilgili yılın kaçıncı işi olduğunu gösteren sıra numarası ve Evrak Müdürlüğü tarafından verilen numara sırasıyla yazılmak suretiyle karar numarası oluşturulur.

Tutulacak defterler ve düzenlenecek diğer formlar

MADDE 28 – (1) Dairelerde yapılan işleri kayıt altına almak üzere aşağıda gösterilen,


534

1- Tutanak Defteri

2- Kayıt Defterleri

a) Yargılamaya Esas Raporlar Kayıt Defteri

b) Ek Rapor Kayıt Defteri

c) Hüküm Dışı Kayıt Defteri

ç) Denetim Raporları Kayıt Defteri

d) Görüş veya Karar Kayıt Defteri

e) Yönetmelik Kayıt Defteri

f) Diğer Evraklar Kayıt Defteri

3- Zimmet Defterleri

a) Evrak Zimmet Defteri

b) İlam Zimmet Defteri

c) Karar Evrak Zimmet Defteri

ç) Savcılık Zimmet Defteri

d) Arşiv Zimmet Defteri

e) Bilgi İşlem Zimmet Defteri

f) Puan Fişleri Zimmet Defteri

tutulur veya daire otomasyon sistemine kaydedilir. Tutanak Defterinin elle tutulması zorunludur. (Örnek No:1)

(2) Dairelerce, ilamlar bu Usul ve Esaslara ekli 2, 3, 4 ve 5 numaralı formlara uygun olarak düzenlenir.

Rapor değerlendirme puanı

MADDE 29 – (1) Rapor değerlendirme puanı, heyette bulunan üyelerin verdiği puanların aritmetik ortalaması alınarak bulunur.

YEDİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Resmi kıyafet

MADDE 30 – (1) Dairelerdeki görüşmeli ve duruşmalı toplantılara daire başkanı ve üyeler ile raportör ve savcı cübbeleriyle katılır. Bu husus toplantı gündeminde belirtilir.


535

Başlanmış denetimler sonucunda düzenlenen raporlar

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanmış denetimler sonucunda düzenlenen raporlar 21/2/1967 tarihli ve 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerine göre sonuçlandırılır.

Yürürlük

MADDE 31 – (1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 32 – (1) Bu Usul ve Esasları Sayıştay Başkanı yürütür.


536

TU

TA

NA

K D

EFT

ER

İ

Kar

arN

oK

amu

İdar

esin

in v

eya

Hes

abın

ın A

dıD

enet

im D

önem

i Y

argı

lam

a T

arih

iY

argı

lam

a H

eyet

i Örn

ek N

o: 1


5372

TUTANAK ÖN KAPAĞI

Karar No: :

Karar Tarihi :

Yargılama Heyeti :

Başkan :

Üye :

Üye :

Üye :

Üye :

Denetçi :

Savcı :

Raportör :

Duruşmaya Katılanlar :

(Kamu idaresinin adı) ...yılı hesabı ile ilgili olarak Denetçi ... tarafından düzenlenen yargılamaya esas rapor ile anılan rapora ilişkin savcı ve üye düşünceleri … Dairede okunduktan sonra raporun her maddesi ayrı ayrı incelenip müzakere olundu.

Örnek No: 2


5383

ASIL İLAM ÖZETİ

Yargılaması biten (Kamu idaresinin adı)… hesabına ilişkin yargılamaya esas raporun,

... maddesinde/maddelerinde konu edilen kamu zararının 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleriyle birlikte sorumlularına ödettirilmesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

… maddesinde/maddelerinde konu edilen kamu zararı tahsil edilmiş olduğundan, tahsilatın ilamda gösterilmesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

… maddesinde/maddelerinde konu edilen kamu zararı tahsil edilmişse de, yersiz tahsil edilen bu miktarın ilgililerine iadesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

… maddesinde/maddelerinde konu edilen hususların mevzuatına uygun olduğu anlaşıldığından ilişikli herhangi bir husus bulunmadığına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

… maddesinde/maddelerinde konu edilen hususlarda kamu zararı oluşmadığından yapılacak işlem bulunmadığına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

... maddesinde/maddelerinde konu edilen hususun hüküm dışı bırakılmasına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

... maddesinde/maddelerinde konu edilen hususların ilgili mercilere bildirilmesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

Hükmolunarak gerekli ilamın düzenlenmesine … tarihinde karar verildi.

... Daire Başkanı Üye Üye

Üye Üye

Örnek No: 2/1


5394

T.C.SAYIŞTAY... DAİRE

SAYIŞTAY İLAMI

İlam Tarihi :İlam No :Karar Tarihi : Karar No :

Yargılama HeyetiBaşkan :Üye :Üye : Denetçi :Üye : Savcı :Üye : Raportör :

Kamu İdaresinin / Hesabın Adı Denetim Dönemi

... yılı hesabı ile ilgili olarak düzenlenen yargılamaya esas rapor ile anılan rapora ilişkin Savcının ve Üyenin yazılı düşünceleri … Dairede okunduktan sonra 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 49 uncu maddesi gereğince yapılan yargılama sonunda;

Kamu Zararı Belgenin Sorgu RaporSıra No Miktarı Çeşidi Tarihi Numarası Madde No Madde No

Konu (özet) : …Duruşmaya Katılanlar: (varsa) …Savunmalar (özet) : …Denetçi Görüşü (özet) : ...Savcı Görüşü (özet) : …Denilmiş olmakla,

Gereği Görüşüldü:… tarihinde karar verildiği Sayıştay … Dairesinde saklı … karar sayılı

tutanakta yazılı olmakla işbu ilam düzenlendi.


Üye Üye

Örnek No: 3


5405

İLAMIN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

1) Yargılamaya esas raporda yer alan her maddeye ilamda yer verilir.

2) “Gereği Görüşüldü” kısmında konu hukuki gerekçeleriyle açıklanır.

3) Karara azınlıkta kalan üye görüşleri ilgili olduğu maddenin sonuna yazılır.

4) Yargılama sonucunda verilen kararların niteliğine göre hüküm fıkraları aşağıdaki şekilde düzenlenir.

a) Tazmin kararı verilmesi halinde;

…. sonucu oluşan ... TL kamu zararının sorumlularından müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

Kamu Zararı Tablosu (gerek görülürse)

b) Tahsil edilmek suretiyle ilişiği giderilen hususlar hakkında;

… TL … kamu zararı aşağıdaki tabloda tarih ve sayıları yazılı makbuzlarla tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına oy birliğiyle/oyçokluğuyla,

Tahsilât Tablosu(gerek görülürse)

c) Yersiz tahsil edilen miktarın iadesi hakkında;

Yersiz tahsil edilen ve aşağıda ayrıntısı gösterilen tutarların ahizlerine iadesine oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

Yersiz Tahsilâtın İadesi Tablosu(gerek görülürse)

ç) Mevzuatına uygun olduğu anlaşılan hesap ve işlemler hakkında;

Mevzuatına uygun olduğu anlaşılan … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

d) Kamu zararı oluşmayan hesap ve işlemler hakkında;

Kamu zararı oluşmayan ... TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

e) Hesap ve işlemlerin hüküm dışı bırakılması hususunda;

... TL’lik işlemin hüküm dışı bırakılmasına oybirliğiyle/oyçokluğuyla,

Örnek No: 3/1


541

6

EK TUTANAK ÖN KAPAĞI

Karar No: :

Karar Tarihi :

Yargılama Heyeti :

Başkan :

Üye :

Üye :

Üye :

Üye :

Denetçi :

Savcı :

Raportör :

Duruşmaya Katılanlar :

(Kamu idaresinin adı) … yılı hesabı ile ilgili olarak düzenlenen yargılamaya esas raporun 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 49 uncu maddesi gereğince yargılanması sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı ilamın … maddesiyle/maddeleriyle tazminine hükmedilenkonu/konular hakkında ilgililerin … tarihli ve … Sayıştay evrak kayıt numaralı dilekçeleri üzerine Denetçi … tarafından düzenlenen … tarihli ek rapor ile Savcı ve Üye düşünceleri … Dairede okunduktan sonra raporun her maddesi incelenip müzakere olundu.

Örnek No:4


542

7

EK İLAM ÖZETİ

Asıl ilamın ... maddesinde/maddelerinde tazminine hükmolunan … TL’lik tutarın sorumluların uhdelerinden … gerekçeleriyle kaldırılmasına,

Asıl ilamın ... maddesinde/maddelerinde tazminine hükmolunan … TL’lik tutarın nedenlerle sorumluların uhdelerinde bırakılmasına,

Asıl ilamın ... maddesinde/maddelerinde tazminine hükmolunan … TL’lik tutarın hüküm tarihinden sonra tahsil edildiği anlaşıldığından; ilamın infazı niteliğindeki bu tahsilat dolayısıyla yapılacak işlem bulunmadığına,

Asıl ilamın ... maddesinde/maddelerinde verilen hüküm dışı kararının … gerekçeleriyle kaldırılmasına/kaldırılmasına gerek olmadığına,

İlamın … maddesinin … hususunun … şeklinde tavzihine/düzeltilmesine,

Ek ilamın bu yönde düzenlenmesine … tarihinde karar verildi.


Üye Üye

Örnek No:4/1


543

8

T.C.SAYIŞTAY... DAİRE

SAYIŞTAY EK İLAMI

İlam Tarihi :İlam No :Karar Tarihi : Karar No :

Yargılama HeyetiBaşkan :Üye :Üye : Denetçi :Üye : Savcı :Üye : Raportör :

(Kamu idaresinin adı) … yılı hesabı ile ilgili olarak düzenlenen yargılamaya esas raporun 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 49 uncu maddesi gereğince yargılanması sonucu verilen … tarih ve … sayılı ilamın … maddesiyle … hükmolunan/karar verilen konu hakkında ilgililerin … tarihli ve … Sayıştay evrak kayıt numaralı dilekçeleri üzerine Denetçi … tarafından düzenlenen … tarihli ek rapor ile Savcı ve Üye düşünceleri … Dairede okundu:

Konu (özet) : …Duruşmaya Katılanlar: (varsa) …Savunmalar (özet) : …Denetçi Görüşü (özet) : ...Savcı Görüşü (özet) : …Denilmiş olmakla,

Gereği Görüşüldü:

… tarihinde karar verildiği Sayıştay … Dairesinde saklı … karar sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam düzenlendi.


Üye Üye

Örnek No: 5


5449

EK İLAMIN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

1) Ek ilamın konu kısmına, asıl ilamda verilen hüküm, ilgili olduğu ilam maddesi de belirtilmek suretiyle özetlenerek alınır.

2) Gereği Görüşüldü kısmının ilk paragrafı asıl ilamda verilen hükmün niteliğine göre aşağıdaki şekilde düzenlendikten sonra konu hukuki gerekçeleriyle açıklanıp asıl ilamdaki hükmün hangi yönde değiştirildiği ve yeni sorumluluk durumu açıkça belirtilir.

a) Asıl ilamın … maddesiyle/maddeleriyle hüküm dışı bırakılan konunun/konuların 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 50 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü gereğince görüşülmesinin devamına karar verildi.

b) Asıl ilamın … maddesindeki/maddelerindeki müphemliğin ve/veya yanlışlığın 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 52 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğince görüşülmesine karar verildi.

c) Asıl ilamın … maddesiyle/maddeleriyle tazminine hükmolunan konuyla/konularla ilgili olarak Temyiz Kurulunun … tarihli ve … tutanak numaralı bozma kararı üzerine 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü gereğince konunun görüşülmesine karar verildi.

ç) Asıl ilamın … maddesiyle/maddeleriyle tazminine hükmolunan konunun/konuların 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 56 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının (…) bendi hükmü gereğince yargılamanın iadesi yoluyla görüşülmesine karar verildi.

3) Yargılamaya esas raporun yargılaması sonuçlanana değin bu raporlarda yer alan konularda değişiklik yapılmasını öngören veya raporda yer almadığı halde sonradan ilişikli olduğu görülerek rapora alınması gerekli görülen hususlar ile ilgili ek raporlar asıl raporla birlikte yargılanır. Asıl rapor ile ek rapora ayrı ayrı karar tutanak numarası verilir, tek ilam düzenlenir.

545

KAMU İDARESİ HESAPLARININ SAYIŞTAYA VERİLMESİ VE MUHASEBE BİRİMLERİ İLE MUHASEBE YETKİLİLERİNİN

BİLDİRİLMESİ HAKKINDA USUL VE ESASLAR


BİRİNCİBÖLÜM


Amaç

MADDE 1 –(1) Bu Usul ve Esasların amacı; Sayıştay denetimine tabi kamu idarelerince tutulan defter, kayıt, belge ve bilgilerden Sayıştaya sunulacak olanların çeşitleri, verilme yeri ile süresine ilişkin esas ve usullerin belirlenmesidir.

Kapsam

MADDE 2 –(1) Bu Usul ve Esaslar Sayıştay denetimine tabi kamu idarelerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 –(1) Bu Usul ve Esaslar, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 8 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 –(1) Bu Usul ve Esaslarda geçen;


b) Belge: Kamu idaresinin hesap dönemi sonu itibariyle mali tablolarında yer alan ekonomik değerlerin gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığını gösteren belgeler ile yevmiye defterine yapılan kayıtları oluşturan ve mevzuatında öngörülen muhasebeleştirme belgeleri ve eklerini,

c) Birleştirilmiş veriler defteri: Yevmiye defteri, kasa defteri, büyük defter ve muhasebeleştirme belgelerinde yer alan ilgili kamu idaresinin ürettiği ve bu Usul ve Esaslara ekli tablodaki mali verileri içeren defteri,


546

ç) Hesap: Kamu idaresinin bir hesap döneminde, aynı bütçe türüne ait tüm mali işlemlerini kapsayan defter, mali tablo, belge ve bilgilerin tamamını,

d) Hesap dönemi: Mali yılı,

e) Kamu idaresi: Kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi olup olmadığına bakılmaksızın Sayıştay denetimine tabi tüm idare, kuruluş, müessese, birlik, işletme, bağlı ortaklık ve şirketleri,

f) Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşar (Milli Savunma Bakanlığında Bakanı), il özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi,

ifade eder.

İKİNCİBÖLÜM

Defter, Mali Tablo, Belge ve Bilgilerin Çeşitleri,

Verilme Yeri ile Süresi ve Usulleri

Verilecek defter, mali tablo, belge ve bilgilerin çeşitleri

MADDE 5 –(1) Hesap dönemi başında verilecek bilgiler şunlardır:

a) Muhasebe birimlerini gösterir cetvel.

b) Muhasebe yetkililerinin adı soyadı, unvanı ve elektronik adresini gösterir cetvel ile imza sirküleri.

c) Kamu idaresi veya muhasebe birimleri adına açılmış bulunan banka hesap numaralarını gösterir cetvel.

ç) Bütçe.

(2) Aylık olarak verilecek defter ve mali tablolar şunlardır:

a) Birleştirilmiş veriler defteri.

b) Aylık mizan.

(3) Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler şunlardır:

a) Birleştirilmiş veriler defteri.

b) Geçici ve kesin mizan.

c) Bilanço.

ç) Belgeler;

1) Kasa sayım tutanağı,

Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ileMuhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar

547

2) Banka mevcudu tespit tutanağı,

3) Alınan çekler sayım tutanağı,

4) Menkul kıymet ve varlıklar sayım tutanağı,

5) Teminat mektupları sayım tutanağı,

6) Değerli kağıtlar sayım tutanağı,

7) Taşınır kesin hesap cetveli ile taşınır hesabı icmal cetveli veya envanter defteri.

d) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki idarelerin bütçe uygulama sonuçlarına ait tabloları;

1) Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu,

2) Bütçe gelirleri ekonomik sınıflandırılması tablosu,

e) Faaliyet sonuçları tablosu veya gelir tablosu.

(4) 5018 sayılı Kanun kapsamında olmayan kamu idarelerinden birleştirilmiş veriler defterini gönderemeyenler, tutmakla yükümlü oldukları yevmiye defterini gönderirler. Şirketler üçüncü fıkranın (ç) bendinde sayılan belgeler yerine yalnızca envanter defterini gönderirler.

(5) Kamu idareleri, birinci fıkrada sayılan bilgilerdeki değişiklikleri, en geç bir ay içinde Başkanlığa bildirir.

Defter, mali tablo, belge ve bilgilerin verilme yeri ve süresi

MADDE 6 –(1) Defter, mali tablo, belge ve bilgilerden 5 inci maddede sayılanların verilme yeri Sayıştay Başkanlığıdır. Bu belgelerin onaylı bir örneği istemesi halinde ilgili denetçiye verilir.

(2) Hesap dönemi başında verilecek bilgiler Ocak ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.

(3) Aylık mizanlar ve birleştirilmiş veriler defteri takip eden ayın sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.

(4) Hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgeler; ilgili mali yılıtakip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar Başkanlığa gönderilir.

Defter, mali tablo, belge ve bilgilerin verilme usulü

MADDE 7 –(1) Birden fazla muhasebe biriminde muhasebeleştirilen kamu idarelerine ait hesaplar birleştirilerek verilir.


548

(2) Defter, mali tablo, belge ve bilgilerden 5 inci maddede sayılanlar, üst yönetici veya yetkilendirdiği harcama yetkilileri veya muhasebe yetkililerince, bu Usul ve Esasların ekinde idareler itibariyle belirlenmiş formatta ve elektronik ortamda Başkanlığa gönderilir. Bu şekilde gönderilen defterlerin kapanış kayıtlarını içeren son sayfası veya sayfaları ile mali tablo, belge ve bilgiler imzalı ve mühürlü olarak ayrıca gönderilir.

Diğer belgelerin verilme yeri, süresi ve usulleri

MADDE 8 – (1) 5 inci maddede sayılanlar dışında kalıp, denetim ekibince istenen diğer belgeler, belirlenen süre içinde verilir veya gönderilir.

(2) Diğer belgelerin gönderilmesine ilişkin hususlar hakkında ilgili yönetmelik hükümleri uygulanır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


Yetki

MADDE 9 –(1) Özel kanunlardaki hükümler gereğince Sayıştay denetimine tabi olan kamu idarelerinin, vermesi gereken defter, mali tablo, belge ve bilgilerin çeşitlerine ilişkin özel mevzuatında hüküm bulunmaması veya yetersiz kalması durumunda; Başkanlıkça belirlenecek belge ve bilgiler istenebilir. Özel mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla hesabın ve belgelerin verilme yeri, süresi ve usulleri için bu Usul ve Esaslardaki hükümler uygulanır.

(2) Bu Usul ve Esasların ekinde yer alan defter, mali tablo, belge ve bilgilerin formatını değiştirmeye Başkanlık yetkilidir.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİMADDE 1 (Ek:RG-8/12/2013-28845)1

(1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, 2013, 2014 ve 2015 mali yıllarıişlemlerine ilişkin olarak bu Usul ve Esasların 5 inci maddesinde sayılan dönem başında verilecek bilgilerin tamamını; aylık olarak verilecek defter ve mali tablolardan birleştirilmiş veriler defterini, hesap dönemi sonunda verilecek

1 Bu değişiklik 1/1/2013 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ileMuhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar

549

defter, mali tablo ve belgelerden, bütçe giderleri ve ödenekler tablosu ve taşınır kesin hesap cetveli ile taşınır hesabı icmal cetvelini Sayıştaya gönderirler. Bu idareler, Merkezi Yönetim Bütçesinden kullandığı kaynaklar dışındaki döner sermaye, fon, özel hesap, sosyal tesis, misafirhane, kamp gibi kaynaklarına ilişkin defter, mali tablo, belge ve bilgileri bu Usul ve Esaslara göre göndermeye devam ederler.

(2) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin 2013, 2014 ve 2015 mali yıllarıişlemlerinin tamamını kapsayan ve bu Usul ve Esasların 5 inci maddesinde sayılan aylık olarak verilecek defter ve mali tablolardan aylık mizan; hesap dönemi sonunda verilecek defter, mali tablo ve belgelerden geçici ve kesin mizan, bilanço, faaliyet sonuçları tablosu, gelir bütçesi ve bütçe gelirleri ekonomik sınıflandırılması tablosu, Sayıştayca talep edilmesi halinde Maliye Bakanlığı tarafından konsolide olarak gönderilir.

Yürürlük

MADDE 10 –(1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 11 –(1) Bu Usul ve Esasları Sayıştay Başkanı yürütür.

Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin

Tarihi Sayısı

17/12/2011 28145

Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin

Tarihi Sayısı

1. 8/12/2013 28845

2.

3.

551

SAYIŞTAY DENETÇİLERİNİN MESLEKİ ETİK KURALLARINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

Resmi Gazete Tarih ve Sayısı: 17.12.2011 - 28145

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Düzenlemenin amacı; Sayıştay denetçilerinin uyacakları mesleki etik kurallarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Düzenleme, 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 31 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Düzenlemede geçen;


b) Görev: İnceleme, denetleme ve raporlama işlerini,

c) Mesleki etik kuralları: Sayıştay denetçilerinin uyması gereken etik davranış kurallarını,

ç) Sayıştay denetçisi: Uzman denetçi, başdenetçi, denetçi ve denetçi yardımcısını,

d) Yakın: Sayıştay denetçisinin üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile görevin tarafsızlık ve dürüstlük içinde yapılmasını etkileyebilecek diğer kişileri,

ifade eder.


552

İKİNCİ BÖLÜM

Mesleki Etik Kuralları

Mesleki etik kurallarına bağlılık

MADDE 4 – (1) Sayıştay denetçileri, mesleki etik kurallarının önemini kabul eder; bu kurallara her koşulda bağlı kalır.

Bağımsızlık

MADDE 5 – (1) Sayıştay denetçileri;

a) Denetime tabi kamu idarelerinden ve diğer ilgili taraflardan bağımsız hareket eder.

b) Bağımsızlıklarına zarar verebilecek veya böyle bir izlenim uyandırabilecek herhangi bir davranıştan ve ilişkiden uzak durur.

c) Bağımsızlıklarını korumak için her türlü etkiden kaçınır.

Tarafsızlık ve nesnellik


a) Görevlerini herhangi bir baskı, etkileme ve yönlendirme olmaksızın yerine getirir; tarafsızlığına zarar verebilecek veya çevresinde böyle bir algıya neden olabilecek herhangi bir faaliyet veya ilişkinin içerisinde yer almaz; her türlü baskıya karşı tarafsızlığını muhafaza eder.

b) Görevleriyle ilgili bilgi ve belgeleri değerlendirirken; adil, tarafsız ve objektif bir şekilde hareket eder; mesleğin gerektirdiği nesnellik ilkesine uyar.

c) Görevleri ile ilgili görüş ve kanaatlerini gerekçeli olarak belirtir.

ç) Raporlarını, hiç bir şüpheye yer bırakmayacak biçimde düzenler ve genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına uygun olarak toplanmış kanıtlara dayandırır.

Dürüstlük


a) Görevlerini dürüstlük, doğruluk, dikkat ve sorumluluk duygusu içinde yürütür.

b) Görevlerini yerine getirirken yetkilerini aşarak, kendilerini ve Sayıştayı bağlayıcı açıklama, taahhüt, vaat veya girişimde bulunmaz.

Sayıştay Denetçilerinin Mesleki Etik Kurallarına İlişkin Usul ve Esaslar

553

c) Görevlerinin saygınlığını ve güvenilirliğini zedeleyen görüntü, tavır ve davranıştan kaçınır.

ç) Görevleriyle ilgili kamu kaynaklarının kullanımında dürüstlüğü esas alır; kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanmaz ve kullanılmasına sebep olmaz; bunların kullanımında savurganlıktan kaçınır.

d) Görevlerinin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterir; kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınır.

Eşitlik


a) Görevlerini yerine getirirken, kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket eder.

b) Dil, din, ırk, cinsiyet, sosyal ve ekonomik durum, siyasi düşünce ve benzeri diğer sebeplere dayanan farklılıkları gözetmeksizin görevlerini yerine getirir.

c) Görevleri sırasında ve görevleriyle ilişkili olarak herhangi bir kişiye, zümreye ya da kuruma karşı önyargılı hareket etmez yahut bunları kayırıcı veya dışlayıcı davranışlarda bulunmaz.

Çıkar çatışmasından kaçınma


a) Görevleri sırasında ve görevleri ile ilişkili olarak yakınlarının ve kendi çıkarlarının söz konusu olabileceği her türlü durumdan kaçınır; bunlarla ilgili olarak denetim, inceleme ve raporlama işlerine katılmaz, görüş ve kanaat bildirmez.

b) Görevlerini tarafsız ve nesnel şekilde icra etmesini etkileyen ya da etkiliyormuş gibi görünen, kendisine, yakınlarına ve çevresine sağlanan her türlü menfaatin, mali ya da diğer imkânların ve benzeri çıkarların söz konusu olduğu, herhangi bir gerçek ya da potansiyel çıkar çatışmasından kaçınır. Çıkar çatışmasının farkına varır varmaz durumu Başkanlığa bildirir.

c) Son üç yıl içinde görev yaptıkları kurum, kuruluş ve bunların iştiraklerine yönelik inceleme, denetim ve raporlama işlerine katılmaz.


554

ç) Görevlerini yürütürken, yetki ve nüfuzunu kullanarak hizmetin gerekli kıldığı koşullar dışında, kurumlardan ek hizmet veya imkân talep etmez; kamu mal ve hizmetleri ile insan kaynaklarını hizmet gerekleri dışında kullanmaz ve kullanılmasına sebep olmaz.

d) Kendisine ve yakınlarına çıkar ve imtiyaz sağlamak amacıyla görev, unvan ve nüfuzunu kullanarak kamu görevlileri ve ilgili kişilere mevzuat dışında işlem yaptırmaz veya onları bu yolda işlem yapmaya zorlamaz.

e) Bağımsızlıklarını ve dürüstlüklerini tehlikeye sokabilecek veya zedelemiş gibi algılanabilecek herhangi bir hediye veya ödülü reddeder ve muhtemel bir çıkar çatışmasını önler; tarafsızlığını, performansını, görevini yapmasını veya görüşünü etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan hiçbir hediyeyi kabul etmez.

f) Görevleriyle ilgili olarak, gerçek veya tüzel kişilerden kendileri, yakınları ve diğer kişiler için doğrudan ya da aracı eliyle herhangi bir hediye almaz ve menfaat sağlamaz.

Yetkinlik ve mesleki özen


a) Görevlerinin gerektirdiği mesleki bilgi ve becerisini sürekli geliştirmeye gayret eder. Görevlerini yaparken meslektaşları arasındaki ekip çalışmasına ve işbirliğine önem verir; kendisinden beklenen gerekli desteği sağlar.

b) Denetimin planlanması, yürütülmesi, denetim raporunun hazırlanması safhalarında gerekli mesleki özen ve titizliği gösterir.

c) Mesleki yeterliğin bir gereği olarak, görevleri ile ilgili mevzuatı, ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve yayınları takip eder.

ç) Yürürlükteki denetim standartlarını, politikalarını, prosedürlerini ve uygulamalarını bilir ve bunları uygular. Denetime tabi kamu idarelerinin faaliyetlerini yönlendiren yasal ve kurumsal prensip ve standartlar hakkında da yeterli bilgiye sahip olur.

Mesleki ve kurumsal bilinç

MADDE 11 – (1) Sayıştay denetçileri, Sayıştayın amaç ve misyonuna uygun davranır; toplumun Sayıştaya ve kendilerine duyduğu güveni sarsabilecek davranışlardan kaçınır.


555

Mesleğin menfaat temini için kullanılmaması


a) Görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlayamaz ve aracılıkta bulunamaz, kendilerinin veya başkalarının kitap, dergi, CD ve benzeri ürünlerinin satışını ve dağıtımını yaptıramaz, herhangi bir kurum, vakıf, dernek veya spor kulübüne yardım, bağış ve benzeri nitelikte menfaat sağlayamaz, akraba, eş, dost, hemşehri ve siyasal kayırmacılık veya herhangi bir nedenle ayrımcılık yapamaz.

b) Görevlerinin ifası sırasında ya da bu görevlerin sonucu olarak elde ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri, kendilerine, yakınlarına veya üçüncü kişilere doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal nitelikte bir menfaat elde etmek için kullanmaz.

c) Denetime tabi kamu idareleri ile kamu görevlileri ve diğer ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar nezdinde aracılıkta bulunmaz.

ç) Görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kurum ve kuruluşlardan seminer, konferans ve benzeri gelir getirici her hangi bir istekte bulunmaz.

Nezaket ve saygı

MADDE 13 – (1) Sayıştay denetçileri, onur kırıcı, küçük düşürücü ve keyfi davranışlar sergilemez; baskıcı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunmaz; birlikte görev yaptıkları ve görevleri ile ilgili diğer kişilere karşı nazik ve saygılı davranır.

Gizlilik ve mesleki sırların saklanması

MADDE 14 – (1) Sayıştay denetçileri, görevleri dolayısıyla elde ettikleri kamuya açık olmayan bilgileri, yetkili olmayan kişi ve kuruluşlara şahsi yorum, tavsiye veya başka suretlerle aktarmaz. Görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırlar ile ilgililere ve üçüncü kişilere ilişkin gizli kalması gereken bilgileri kanunen açıkça yetkili kılınan merciler dışında hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye açıklamaz; kendilerinin ya da başkalarının yararına veya üçüncü kişilerin zararına kullanmaz.

Yönetici konumunda bulunanların sorumluluğu

MADDE 15 – (1) Yönetici konumunda bulunanlar;


556

a) Denetçiler arasında ayrım yapmaz, onlara karşı adil, dürüst ve güvenilir olur.

b) Denetçilerin toplumsal ve ahlaki sorumluluklarını yerine getirmesine katkıda bulunur ve onları bu konuda özendirir.

c) Mesleki yaşamını özel yaşamından ayrı düşünür ve karar alırken profesyonellik ilkesinden ayrılmamaya özen gösterir ve görev dağılımını hakkaniyet ilkelerine bağlı kalarak yapar.

ç) Denetim planlamasını yaparken denetçilerin bağımsızlığı ve tarafsızlığının zedelenmemesi için gerekli rotasyonu sağlar.

d) Mevzuat ve mesleki gereksinimler dışında, denetçiler arasında kıdem ve unvan ayrımcılığı yapmaz.

e) Denetçilere yönelik özlük haklarını kısıtlayıcı, kariyerlerine zarar verici mesleki tacizde ve çalışma yaşamı kalitesini düşüren psikolojik tacizde (mobbing) bulunmaz ve bunun oluşmasını önleyici gerekli tedbirleri alır.

f) Denetçilere mesleki etik kuralları konusunda uygun eğitimi sağlar, bu ilkelere uyulup uyulmadığını gözetler ve etik davranış konusunda rehberlik eder.

g) Mesleki etik kurallarının, denetçilere uygulanan temel, hazırlayıcı ve hizmet içi eğitim programlarında yer almasını sağlar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM


Mesleki etik kurallarına uyma

MADDE 16 – (1) Sayıştay denetçileri, görevlerini yürütürken bu Düzenlemede belirtilen mesleki etik kurallarına uymakla yükümlüdür.

(2) Denetçilerin mesleki etik kurallarına aykırı davrandığı iddiası hakkında 6085 sayılı Kanun uyarınca oluşturulan Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu tarafından, bu Düzenlemede yer alan hükümler çerçevesinde gerekli inceleme yapılarak sonucu ilgililere yazılı olarak bildirilmek üzere Başkanlığa sunulur ve kararın bir sureti ilgilinin özlük dosyasına konulur.

(3) Sicillerin verilmesinde bu Düzenlemede belirtilen mesleki etik kuralları da dikkate alınır.

(4) Mesleki etik kuralları ile ilgili olarak bu Düzenlemede hüküm bulunmayan hallerde genel hükümlere göre işlem yapılır.


557

Başsavcı ve savcılar

MADDE 17 – (1) Başsavcı ve savcılar 6085 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki hüküm gereğince bu Düzenlemeye tabidir.

Başka kurumlarda görevlendirilenler

MADDE 18 – (1) Kadroları Sayıştayda kalarak başka kurumlarda görevlendirilen Sayıştay denetçileri, görevlendirildikleri kurumların etik kurallarının yanında bu Düzenlemede yer alan etik kurallara da uymakla yükümlüdür.

Yürürlük

MADDE 19 – (1) Bu Düzenleme yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 20 – (1) Bu Düzenleme hükümlerini Sayıştay Başkanı yürütür.

559

SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI EVRAK YÖNETİMİ USUL VE ESASLARI

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Usul ve Esasların amacı; Sayıştayın hizmet ve faaliyetleri sonucu oluşan veya Sayıştaya gönderilen evrakın teslim alınması, kaydedilmesi, gönderilmesi, ilgili birimlere havalesi, çoğaltılması, teslim edilmesi, saklanması, imhası ve bunlara ilişkin işlemleri düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2- (1) Bu Usul ve Esaslar 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 80 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3- (1) Bu Usul ve Esasların uygulanmasında;


b) Çok gizli: Bilmesi gerekenlerin dışında diğer kişilerin bilmelerinin istenmediği ve izinsiz açıklandığı takdirde devletin güvenliğine, ulusal varlık ve bütünlüğe, iç ve dış menfaatimize hayati bakımdan son derece büyük zarar verecek, yabancı bir devlete faydalar sağlayacak ve güvenlik bakımından olağan üstü önemi haiz evrakı,

c) Dış yazışma: Başkanlığın veya başkanlıkça doğrudan yazışma yetkisi verilen birimlerin kurum, kuruluş ve kişilerle yaptığı her türlü yazışmayı,

ç) Elektronik belge: Elektronik ortamda oluşturulan, gönderilen ve saklanan her türlü belgeyi,

d) Elektronik ortam: Belge ve bilgilerin üzerinde bulunduğu her türlü bilgisayarı, gezgin elektronik araçları, bilgi ve iletişim teknolojisi ürünlerini,

e) Evrak: Her türlü yazı, belge, dosya, rapor ve benzeri dokümanlar ile elektronik belgeleri,

f) Gelen evrak: Kurum, kuruluş ve kişilerden gelen her türlü evrakı,


560

g) Giden evrak: Başkanlıktan veya başkanlıkça doğrudan yazışma yetkisi verilen birimlerden kurum, kuruluş ve kişilere gönderilen her türlü evrakı,

ğ) Gizli: Bilmesi gerekenlerin dışında diğer kişilerin bilmelerinin istenmediği ve izinsiz açıklandığı takdirde devletin güvenliğine, ulusal varlık ve bütünlüğe, iç ve dış menfaatimize ciddi şekilde zarar verecek, yabancı bir devlete faydalar sağlayacak nitelikte olan evrak ile ticari sır, kişi hakları ve benzeri nedenlerle kanunların açıklanmasını yasakladığı bilgileri içeren evrakı,

h) Gizlilik dereceli evrak: Üzerinde çok gizli, gizli, özel ve hizmete özel ibaresi taşıyan evrakı,

ı) Hizmete özel: İçerdiği bilgi itibariyle çok gizli, gizli ve özel gizlilik dereceleri ile korunması gerekmeyen ancak bilmesi gerekenlerden başkası tarafından bilinmesi istenmeyen evrakı,

i) İç yazışma: Kurum içerisinde yapılan her türlü yazışmaları,

j) İvedi evrak: Kapsam bakımından muhatabı olan kurum, birim veya kişiye süratle teslimi gereken evrakı,

k) Kişiye özel: Gizlilik dereceli olmayıp ancak, belirli şahısların veya yetki verdikleri personelin açabileceği evrak ile üzerinde ayrı bir işaret taşımasa dahi makam sahibinin adına gelen evrakı,

l) Özel: İzinsiz açıklandığı takdirde, devletin menfaat ve prestijini haleldar edecek veya yabancı bir devlete faydalar sağlayacak nitelikte olan evrakı,

m) Tasnif dışı: Üzerinde çok gizli, gizli, özel, hizmete özel, kişiye özel ibarelerini taşıyanlar dışındaki her türlü evrakı,

n) Süreli evrak: Belirli bir zamanda veya evrakta belirtilen süre içinde bitirilerek muhatabı olan makama cevap verilmesi gereken evrakı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Evrak Hizmet Birimi, Gizlilik Esasları

Evrak hizmet birimi

MADDE 4- (1) Sayıştayın evrak hizmetlerini Evrak Müdürlüğü yürütür.

Gizlilik derecesini belirlemeye yetkili olanlar

MADDE 5- (1) Sayıştay tarafından üretilen evrakın gizlilik derecelerinin belirlenmesinde aşağıdaki usul uygulanır:

Sayıştay Başkanlığı Evrak Yönetimi Usul ve Esasları

561

a) Daire ve kurullar ile Başsavcılık tarafından üretilen evrakın gizlilik derecesi, ilgili daire, kurul ve Başsavcılık tarafından belirlenir. Daire ve kurullara gönderilen rapor ve benzeri evrakın üzerine gönderen birim tarafından basılan gizlilik kaşesi teklif yerine geçer.

b) Denetim ve denetim destek grupları ile yönetim birimleri tarafından üretilen evrakın gizlilik derecesi, ilgili grup başkanı veya birim başkanı veya birim amirinin teklifi üzerine Başkanlık tarafından belirlenir. Grup başkanı veya birim başkanı veya birim amiri tarafından evrakın üzerine basılan gizlilik kaşesi teklif yerine geçer.

(2) Gizlilik derecesi bu Usul ve Esasların 3 üncü maddesinde yapılan tanımlara uyularak belirlenir.

(3) Görevliler, gizlilik dereceli bir evrak hakkında gizlilik gerekçelerini açıklamaya zorlanamaz.

Evrakın gizliliğinin korunması

MADDE 6- (1) Evrak işlemlerinin yürütüldüğü yerlerde gizlilik esastır. Gizlilik için gerekli önlemler, yönetici ve görevliler tarafından alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Gelen Evrak İşlemleri

Teslim alma ve tasnif

MADDE 7- (1) Posta, kargo veya diğer şekillerde gelen evrak teslim alındıktan sonra:

a) Üzerinde çok gizli, gizli, özel, hizmete özel, kişiye özel, ivedi, süreli gibi ibaresi bulunanlar ile tasnif dışı evrak birbirinden ayrılarak sınıflandırılır.

b) Sayıştaya hitaben düzenlenmeyen, imzası olmayan ve eki tamam olmayan evraklar işlem yapılmadan ilgili yerlere gönderilir veya gönderene iade edilir.

(2) Herhangi bir eksikliği olmadığı anlaşılarak teslim alınan evrakın kayıt tarih ve sayısı ilgili kişilerin talebi halinde kendilerine verilir.

(3) Çok gizli, gizli, özel, kişiye özel ibareli zarf ve paketler Evrak Müdürlüğünce açılmaz.


562

Evrak kayıt işlemleri

MADDE 8- (1) Tasnif edilen evrak, türlerine göre Evrak Müdürlüğü servislerine dağıtılır. Evrakın uygun yerine evrak tarih ve türünü belirten kaşe basılır. Gizlilik dereceli evrakta söz konusu kaşe zarf veya paketin üzerine basılır.

(2) Evrakın kaydı aynı gün içinde elektronik ortamda yapılarak numaralandırılır, kaşenin ilgili yerine verilen numara yazılır. Elektronik ortamda yapılan evrak kayıtları günlük olarak yedeklenir.

(3) Gelen fakslar kayıt işlemine tabi tutulup evrak tarihi ve numarası verildikten sonra söz konusu faksın teyidine aynı tarih ve numara verilir.

(4) Elektronik yolla gelen evraktan ihbar mahiyetinde olanların çıktısı alınarak Evrak Müdürlüğünce, bilgi edinme mahiyetinde olanların çıktısı alınarak ilgili grubunca evrak kaydına tabi tutulur.

(5) Denetim konusu olup doğrudan grup başkanına veya denetçilere gönderilen evrak gerekli kayıt işlemleri için Evrak Müdürlüğüne teslim edilir.

Evrakın havalesi

MADDE 9- (1) Kayıt işlemleri tamamlanmış evrak, içeriğine göre ilgilisine havale edilmek üzere Başkanlığa sunulur.

(2) Evrakın Başkanlık ve birimler arasındaki havale işlemleri, bu işlemler sırasında kullanılacak defter, belge ve otomasyon sistemi Başkanlıkça belirlenir.

Gizlilik dereceli evrakın açılması

MADDE 10- (1) Gizlilik dereceli evrak Başkan, başkan yardımcısı veya yetkilendireceği bölüm başkanları tarafından açılır.

Gizlilik dereceli evrakın muhafazası

MADDE 11- (1) Gizlilik dereceli gelen evrak ilgili birimlerce gizlilik esaslarına riayet edilerek muhafaza edilir. Çok gizli evrak Başkanlıkça belirlenen kilitli ve yeterli güvenlik önlemi alınmış ortamlarda saklanır.

(2) Gizlilik dereceli evrakın muhafazası ile görevli kişiler, gizlilik esaslarına


563

riayet etmeye ve bilmesi gerekenler dışında kalan kişilerce ulaşılmaması ve görülmemesi için gerekli özeni gösterirler.

(3) Birimlerde işlemleri tamamlanan gizlilik dereceli evrak muhafaza edilmek üzere Başkanlığa gönderilir.

Gizlilik dereceli evrakın çoğaltılması

MADDE 12- (1) Gizlilik dereceli evrak, Sayıştay hizmetlerinin ifası için gerekli olduğu miktarda, evrakın zimmetli olduğu kişilerin gözetiminde gizlilik esaslarına uyularak çoğaltılabilir. Çoğaltılan evrakın miktarı ve kimlere verildiği kayıt altına alınır.

Gizlilik dereceli evrakın imhası

MADDE 13- (1) Yasal saklama süresi biten gizlilik dereceli evrak 16/5/1988 tarihli ve 19816 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik ve Sayıştay Başkanlığı Arşiv Hizmetleri Yönergesi hükümlerine göre imha edilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Giden Evrak İşlemleri

Kayıt işlemleri

MADDE 14- (1) Başkanlıktan veya yetkili birimlerden kurum dışına gönderilmek üzere Evrak Müdürlüğüne gelen evrakın kaydı yapıldıktan sonra üzerine evrak dosya ve kayıt numaraları işlenir. Evrak üzerinde belirlenmiş olan gizlilik derecesi kaşesi evrakın konulduğu zarf veya pakete basılır. Çok gizli evrak ayrıca gizlilik kaşesi içermeyen zarf veya pakete konulur.

(2) Gizlilik dereceli evrak için Evrak Müdürlüğünden dosya ve kayıt numaraları alındıktan ve evraka işlendikten sonra hazırlayan birim tarafından zarf veya pakete konularak Evrak Müdürlüğüne gönderilir.

(3) Evraka tarih ve türünü belirten kaşe basılır. Gizlilik dereceli evrakta söz konusu kaşe zarf veya paketin üzerine basılır.

(4) Evrak aynı gün içinde elektronik ortamda kayıt altına alınır. Söz konusu kayıtlar günlük olarak yedeklenir.


564

(5) Bilgi edinme başvurularına elektronik yolla verilen cevapların çıktısı alınarak ilgili grubunca evrak kaydına tabi tutulur.

Evrakın gönderilme şekli

MADDE 15- (1) Kurum, kuruluş ve kişilere evrak, niteliğine göre posta, kargo, dağıtıcı, faks ve elektronik ortam yoluyla gönderilir. Faks yoluyla gönderilen evrakın aslı daha sonra posta veya dağıtıcı ile gönderilir.

(2) İvedi evrak mümkün olan en hızlı yöntemle gönderilir.

(3) Evrakı gönderenin iletişim bilgileri zarfın sol üst köşesinde, gideceği yerin iletişim bilgileri ise zarfın ortasında yer alır. Evrakın gizlilik derecesi zarfın üst ve alt ortasına, ivedilik derecesi ise sağ üst köşeye gelecek biçimde kırmızı renkle belirtilir.

(4) Çok gizli evrak çift zarf ile iadeli taahhütlü postayla veya dağıtıcı ile gönderilir. İç zarfa evrak konulur, zarfın kapanma yerlerine hazırlayanın parafları atılır ve saydam bant ile paraflar örtülecek şekilde zarf kapatılır. İç zarfın üzerine de iletişim bilgileri yazılarak, evrakın çok gizli olduğu zarfın üst ve alt ortasına, varsa ivedilik derecesi sağ üst köşeye gelecek biçimde kırmızı renkle belirtilir. İç zarf dış zarfın içine konularak gizlilik derecesi olmayan evrak gibi kapatılıp, üzerine gideceği yer ve evrak sayısı yazılır. Dış zarfın üzerinde gizlilik derecesi bulunmaz, varsa ivedilik derecesi kırmızı renkli olarak belirtilir.

(5) Elektronik ortamdaki yazışmalar kurum ve kuruluşların resmi e-posta adresi üzerinden yapılır.

(6) Elektronik ortamda yapılan yazışmaların ve gönderilen belgelerin gizli olması durumunda bunlar bir iletinin ekinde gönderilir ve iletinin konu kısmına gizlilik derecesi yazılır.

Gizlilik dereceli evrakın muhafazası

MADDE 16- (1) Gizlilik dereceli giden evrakın Sayıştayda kalan nüshaları ilgili birimlerce gizlilik esaslarına riayet edilerek muhafaza edilir. Sayıştayca üretilen ancak kurum dışına gönderilmesi gerekmeyen gizlilik dereceli evrak da aynı usulle muhafaza edilir.

(2) Çok gizli evrakın Sayıştayda kalan nüshaları Başkanlıkça belirlenen kilitli ve yeterli güvenlik önlemi alınmış ortamlarda saklanır. Bunun dışındaki gizlilik dereceli evrakın muhafazası ile görevli kişiler, gizlilik esaslarına riayet etmek zorundadırlar.


565

Evrak teslim işleri

MADDE 17- (1) Posta, kargo veya dağıtıcı yoluyla gönderilen evrak zimmet kayıt defterlerine işlenerek, elden teslim edilen evrak zimmet defteri veya evrakın ikinci nüshası imzalatılarak teslim edilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM


Elektronik belgelerin güvenliği ve gizliliği

MADDE 18- (1) Sayıştay tarafından üretilen veya Sayıştaya gönderilen elektronik belgelerin güvenliği ve gizliliğini temin için, bilgi işlem hizmetleri ile görevli destek grubunca gerekli hukuki ve teknik önlemler alınır.

Özel mevzuat hükümlerinin uygulanması

MADDE 19- (1) Evrak yönetim süreci özel olarak mevzuatında belirlenmiş olan hususlarda ilgili mevzuat hükümleri saklıdır.

Bu Usul ve Esaslarda hüküm bulunmayan haller

MADDE 20- (1) Bu Usul ve Esaslarda hüküm bulunmayan hallerde, 02/12/2004 tarihli ve 25658 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Yürürlük

MADDE 21- (1) Bu Usul ve Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 22- (1) Bu Usul ve Esasları Sayıştay Başkanı yürütür.

567

SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI YAYIN ESASLARI

BİRİNCİ BÖLÜM


Amaç ve Kapsam

Madde 1 - Bu Esasların amacı; Sayıştay Başkanlığınca yapılacak basılı, sesli görüntülü ve elektronik yayınların hazırlanması, incelenmesi ve basılması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

Tanımlar

Madde 2- Bu esaslarda geçen;

a)Başkan: Sayıştay Başkanını,

b)Başkanlık: Sayıştay Başkanlığını,

c)Başkan Yardımcısı: Yönetimden sorumlu Başkan Yardımcısını,

ç)Eser: 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda tanımlanan her nevi fikir ve sanat ürününü,

d)DEGEM: Sayıştay Başkanlığı Denetim Geliştirme ve Eğitim Merkezini,

e)DEGEM Başkanı: Sayıştay Başkanlığı Denetim Geliştirme ve Eğitim Merkezi Başkanını,

f)Yayın Program Yöneticisi: DEGEM’in yayınla ilgili faaliyet ve programlarının yönetilmesinde DEGEM Başkanına yardımcı olmak üzere görevlendirilen kişiyi,

g)Yayın Komisyonu: Yayımlanması amacıyla Başkanlığa sunulan eserleri değerlendirmek üzere DEGEM Başkanının önerisi ve Başkanın onayı ile oluşturulan komisyonu,

h)Yayın İşleri Müdürlüğü: Yayın işlerinin yürütülmesinde DEGEM’e yardımcı olmak üzere Başkanlıkça görevlendirilmiş birimi,

ifade eder.


568

Yayın Faaliyetlerinin Yönetimi:

Madde 3- Sayıştayın yayın faaliyetleri Başkan Yardımcısının gözetiminde DEGEM, Yayın Komisyonu ve Yayın İşleri Müdürlüğü tarafından yürütülür.

Başkan Yardımcısı, yayın faaliyetlerinin düzenli, kaliteli ve hızlı biçimde yürütülmesini sağlamak üzere ihtiyaç duyulan tedbirleri alır.

İKİNCİ BÖLÜM

Yayın Komisyonları ve Çalışma Esasları

Yayın Komisyonu

Madde 4- Yayın Komisyonu, Başkan tarafından Sayıştay meslek mensupları arasından atanacak 4 kişi ve Yayın Program Yöneticisinden oluşur. Komisyon üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Kararlar toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Oyların eşit olması halinde, Yayın Komisyon Başkanının tarafı çoğunluk sayılır. Yayın Komisyonu kararları Başkanlığın onayı ile kesinleşir.

Komisyonun sekretaryası DEGEM tarafından yerine getirilir.

Yayın Komisyonunun görev ve yetkileri

Madde 5 - Yayın Komisyonunun görev ve yetkileri şunlardır:

a) Başkanlık yayınlarının daha nitelikli ve verimli hale getirilmesi için yayın politikaları oluşturmak,

b) Başkanlık yayın ilkelerini belirlemek üzere çalışmalar yapmak

c) Yayın programları ve bütçe imkânlarına uygun olarak yayınların geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapmak,

ç) Basıma hazır olarak gelen eserleri incelemek ve teknik ve nitelik açısından yayıma uygun olup olmadığına karar vermek,

d)Yayıma uygun bulunan eserlerin yayım şekline (basılı, elektronik ortamda veya internet sitesinde vb.) karar vermek,

e) İlgili mevzuat uyarınca yayımlanan eserlerin telif haklarını hesaplamak ve ödeme şeklini belirlemek,

f) İhtiyaç duyulan alanlarda eser hazırlatmak üzere ödüllü veya ödülsüz yarışma açılması, bu yarışmanın başvuru şekli, yarışma şartları, yarışmada

Sayıştay Başkanlığı Yayın Esasları

569

derece alanlara verilecek ödülün miktarı, ödemeye ilişkin usul ve esasları belirlemek,

g) Başkanlıkça ücretsiz dağıtılacak eserler hakkında tavsiye kararı almak,

h) Yabancı dilde yayımlanmış eserlerden Türkçeye, Türkçe yayımlanmış eserlerden diğer dil ve lehçelere tercümesi yapılacak eserler hakkında tavsiye kararı almak.

Yayın Komisyonu, gerek gördüğünde gelen eserler hakkında Yayın Ön İnceleme Komisyonlarından veya uzman kişi ve kuruluşlardan görüş isteyebilir.

Yayın Ön İnceleme Komisyonları

Madde 6 –Yayın ön inceleme komisyonları, Yayın Komisyonunun gerekli gördüğü eserler için Yayın Komisyonunun teklifi ve Başkanlığın onayı ile Sayıştay mensupları veya dışarıdan konunun uzmanı kişiler arasından seçilecek üç üyeden oluşur.

Komisyon, üye tam sayısı ile toplanır ve kararları salt çoğunlukla alır.

Yayın ön inceleme komisyonlarının görevleri

Madde 7- Yayın ön inceleme komisyonları, Başkanlıkça yayımlanacak eserlerin ön incelemesini Yayın Komisyonunun belirleyeceği süre içerisinde yapar.

Komisyon, inceleme sonucunu bir tutanakla Yayın Komisyonuna gönderir.

Yayın ön inceleme komisyonlarının inceleme esasları

Madde 8– Yayın Ön İnceleme Komisyonları, eserleri;

a) Başkanlık yayın ilkelerine uygun olup olmadığını,

b) Başkanlığın hizmet alanlarına katkı sağlayıp sağlamadığını,

c) Sade ve anlaşılır bir dil ile yazılıp yazılmadığını,

ç) Türüne göre, tekniğine uygun şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını,

d) Resim, grafik, tablo, harita ve benzeri eserlerin uygun olup olmadığını,

e) Bilgisayar ile yazılmış, iki nüsha halinde çıktısı alınmış ve elektronik ortama kaydedilmiş olarak teslim edilip edilmediğini,

dikkate alarak inceler.


570

Yayınların hazırlanması

Madde 9- Yayımlanmak üzere, Başkanlığa gönderilen eserlerden başka, Başkanlıkça da şartları ve özellikleri tespit edilmek suretiyle, telif, tercüme, derleme, araştırma, inceleme ve benzeri fikir mahsulü yazılar ile sesli ve görüntülü eserler hazırlatılabilir.

Başkanlıkça hazırlatılan eserler veya yayımlanması için Başkanlığa gönderilen eserler Başkanlıkça Yayın Komisyonuna gönderilir. Yayın Komisyonu gerekli gördüğü takdirde eseri ön inceleme komisyonuna gönderebilir.

Ön İnceleme Komisyonu eseri inceleyip eser hakkında raporunu yazarak tekrar Yayın Komisyonuna gönderir. Yayın Komisyonu, Ön İnceleme Komisyonundan gelen rapor üzerine toplanarak eser hakkında son kararını verir.

Yayın Komisyonu her aşamada eser sahibinden eserle ilgili gerekli düzeltmelerin yapılmasını isteyebilir.

Basılı, elektronik, sesli ve görüntülü her çeşit eserin oluşmasındaki bütün aşamalarda Başkanlıkça hizmet satın alınabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Yayın İlke ve Kuralları

Yayın İlke ve Kuralları

Madde 10-

A- Yayın İlkeleri

1. Eserler; denetim, yönetim, muhasebe ve hukuk başta olmak üzere mesleki konularda yapılmış araştırmalar, incelemeler ve çeviriler vb. alanlarda olmalıdır.

2. Eserlerin dili Türkçe’dir. Ancak Yayın Komisyonunun uygun gördüğü durumlarda diğer dillerde de eserler yayımlanabilir.

3. Eserler, bu Esaslardaki Yazım Kuralları’na ve Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu’na uygun olarak hazırlanmalıdır.

4. Yayımlanması istenen eserler MS Word formatında, [email protected] adresine e-posta yoluyla ya da CD’ye kaydedilmiş olarak aşağıdaki adrese posta yoluyla gönderilir:


571

Sayıştay Başkanlığı

06520 Balgat/ANKARA

5. Başkanlığa gönderilen eserler daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır.

6. Yayın Komisyonu eserlerin aynen yayımlanmasına, eser sahibinden düzeltme talep edilmesine ya da yayımlanmamasına karar verir ve bu karar eser sahibine bildirilir. Yayımlanmasına karar verilen eserlerin ne zaman yayımlanacağına Başkanlık karar verir. Gönderilen eserler yayımlansın ya da yayımlanmasın iade edilmez.

7. Yayımlanmak üzere gönderilen çeviriler için 5/12/1951 tarih ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre gerekli iznin alınmış olması ve belgelendirilmesi şarttır. Çeviriler, orijinal metni ile birlikte gönderilir.

8. Yayımlanmasına karar verilen eserlerin tüm hakları Sayıştay Başkanlığı’na aittir.

9. Eserlerin yayımlanmış olması, eser sahibine ait görüşlerin Sayıştay tarafından paylaşıldığı anlamına gelmez. Eserlerde ileri sürülen görüş ve düşünceler ile bunlardan doğabilecek her türlü sorumluluk eser sahibine aittir.

10. Yayımlanan eserlerden ancak kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.

11. Eser sahiplerine 23/08/2006 tarihli ve 2006/10932 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik esaslarına göre telif ücreti ödenir.

B. Yazım Kuralları

a) Genel Hükümler

Bu Esaslarda belirtilen eserler; Yayın Komisyonunca aksi belirtilmediği takdirde, A4 boyutlu 1. hamur kağıdın bir yüzüne tek aralıklı 12 punto ile blok düzeninde yazılmalıdır. Yazım, bilgisayarda lazer veya püskürtmeli yazıcı çıkışlı olmalıdır. Sayfada yazılı alan, sayfa numaraları dâhil, sayfa kenarlarının her birinden 25 mm çekilerek belirlenecektir. Ayrıca eser elektronik olarak da verilir.


572

b. Kapak İçeriği

Kitap kapağının ön yüzünde Sayıştay amblemi yer almalıdır. İç ve dış kapak sayfa düzeni aynı olup, kitabın adı, yazar(lar)ın unvanı, ad ve soyad(lar)ı, kitabın basım yeri ve yılı bulunmalıdır. Kitabın arka kapağının dış yüzünde yazar(lar)ın 100 kelimeyi geçmeyecek şekilde özgeçmişi, fotoğrafı ve diğer eserleri bulunabilir. ISBN numarası ise dış yüzün sol alt köşesine yazılmalıdır.

Kitabın sırtında yeterli kalınlık olduğu takdirde, yukarıdan aşağıya okunacak şekilde, kitabın adı, yazar(lar)ın soyad(lar)ı, yayım yılı yer almalıdır. Ön kapak iç yüzü boş bırakılmalıdır. İç kapağın arka yüzünde, yazar(lar)ın adı, soyadı, kitabın adı, basım yılı, “Her hakkı saklıdır. Eserin sahibi Sayıştay Başkanlığıdır. Bu eserin bir kısmı veya tamamı, Sayıştay Başkanlığının izni olmadan hiçbir şekilde çoğaltılamaz, kopya edilemez.” ibaresi yer almalıdır. Ayrıca ISBN numarası ve basımevi adresi ile kaçıncı baskı olduğu yazılmalıdır.

c. İç Düzenlemeler

Kitap, sırasıyla varsa ithaf, önsöz, içindekiler, varsa semboller listesi, şekil listesi, tablo listesi, konu bölümleri, ekler, kaynaklar ve indeks (dizin) bölümlerinden oluşur. İstenirse teşekkür önsöz içinde yer alabilir.

c.1. Önsöz: Yazarın kitabı hakkındaki açıklaması ile kimlerin yararlanabileceği hususunda bilgiler bulunur.

c.2. İçindekiler: Kitabın baştan sona kadar sayfa numaraları ile birlikte tüm içindekileri kapsar.

c.3. Bölümler: Bölümler ve alt bölümler iç tutarlılığı olan ve genel kabul gören bir sıralama ile düzenlenir.

c.4. Kaynaklar: Kitap için yararlanılan kaynaklar metin içinde (1.2.3...) şekli ile veya parantez içinde yazar(lar)ı, soyad(lar)ı yayım yılı şeklinde verilmeli, metin içinde atıfta bulunulmayan kaynaklar da kaynaklar listesinin sonunda yer almalı ya da DİĞER KAYNAKLAR başlığı altında verilmelidir. Kaynaklar, yazarın soyadı, adı, tırnak içinde yayının adı, yayın yeri ve yılı biçiminde alfabetik sıraya göre dizilmelidir.

d. Sayfa Düzeni

Her bir bölüm yeni sayfayla başlamalı, sayfa numarası yazılmamalı ve üstten 6 cm boşluk bırakılmalıdır; her bir bölüm 1.BÖLÜM, 2.BÖLÜM gibi sayfanın ortasında olacak şekilde yazılmalıdır.


573

Başlık ve paragraflar satırbaşından, satırbaşları 6 harf boşluktan sonra başlatılmalıdır. Ana bölüm başlıkları büyük harflerle, alt başlıklar ise kelimelerin ilk harfleri büyük olmak üzere küçük harflerle yazılmalıdır.

Ana başlıktan sonra iki, alt başlıklardan sonra ise birer satır boşluk bırakılmalıdır. Sayfa numaraları, sayfa üstüne ve ortasına yazılmalıdır.

e. Şekil, Fotoğraf ve Tablolar

Şekiller baskı tekniğe uygun mürekkepli rapido ya da lazer veya püskürtmeli yazıcı ile teknik resim kurallarına göre %20 küçültme sonuncunda izlenebilecek büyüklükte ve sayfa düzenine uyularak çizilmeli ve baskı tekniğine uygun olarak hazırlanmalıdır. Resimler siyah-beyaz net bir görünüş arz etmelidir. Şekil yazıları, şekil altına, tablo yazıları ise tablo üstüne yazılmalıdır. Tablo ve şekil numaraları her bölüm içinde bölüm numarasını öne alarak ardışık olmalıdır. Örneğin: 2.Bölüm için Şekil 2.1, 2.2, 2.3, …..gibi. Kitap içindeki şekil, tablo ve resimler başka bir kaynaktan alınmış ise alındığı kaynak belirtilmelidir.

f. Formüller ve Semboller

Kitabın içindeki formüller bölüm numaraları ile birlikte tablo ve şekillerde olduğu gibi, 2.1, 2.2, 2.3, ….şeklinde, ardışık numaralandırılmalıdır. Formüllerde, ilgili bilim alanında tavsiye edilen uluslararası (ISO) semboller tercih edilmelidir.

Basım onayı

Madde 11- Yayımlanması uygun görülen eserler; Yayın Komisyonu kararı, Başkan Yardımcısının teklifi ve Başkanın onayı ile yayımlanır.

Yayımı uygun görülen eserler Yayın İşleri Müdürlüğüne gönderilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yayın Ücretleri

Telif ücreti

MADDE 12– Eseri yayımlanan yazarlara 23/08/2006 tarihli ve 2006/10932 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik esaslarına göre telif ücreti ödenir.


574

Başkanlıkça yayımlanan eserlerin sahiplerine; eserin türü, baskı adedi ve değeri dikkate alınarak en fazla 100 adet olmak üzere Başkanlığın uygun gördüğü miktarda verilebilir.

Yayın değerlendirme ücreti

MADDE 13–Yayımlanmak üzere sunulan eserleri değerlendiren Komisyonda görev alanların her birine eser sahibine ödenecek telif ücretinin % 20’si oranında ödeme yapılır. Ancak, bir eserin kısımlara bölünerek değerlendirilmesi durumunda komisyon üyelerine değerlendirdikleri kısım oranında ödeme yapılır. Yayın değerlendirme ücreti; komisyon olarak görev alanlar için eser sahibine ödenecek telif ücretinin % 40’ını geçemez.

Sayıştay mensubu olanlar ile DEGEM’de görevli diğer personele yayın değerlendirme ücreti ödenmez.

Yayın satış bedeli

MADDE 14 – Sayıştay tarafından yayımlanan eserlerden ücret alınıp alınmayacağı, ücret alınacak ise ücretin tutarı, Yayın Komisyonunun önerisi üzerine Başkanlık tarafından belirlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM


Yayım şartları

Madde 15 - Eserinin yayımlanmasını isteyenler;

a) Eserin daha önce yayımlanıp yayımlanmadığını, eser üzerinde başka kurum veya kuruluşlar ile üçüncü şahısların haklarının bulunup bulunmadığını ve bu hususta tüm sorumluluğu üstlendiğini,

b) Yayımlanması uygun görülen eserlerde, 5846 sayılı Kanun’a göre gerekli izinleri aldığını,

c) Eser sahibinin 5846 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi ile düzenlenen haklarına aykırı olmamak kaydıyla, muhtemel maddi hatalar ile Yayın Komisyonu, Yayın Kurulu ve Başkanlık tarafından yapılabilecek düzeltmeler konusunda Başkanlığın tasarruf yetkisini kabul ettiğini,


575

ç) Yayımlanması uygun görülen eserinin, işlenme hakkı, çoğaltma hakkı, yayma hakkı, temsil hakkı, işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkını Başkanlığa devrettiğine dair düzenleyeceği temliknameyi Başkanlığa verdiğini,

d) Başkanlığın vereceği süre içerisinde gerekli düzeltmeleri yapacağını,

yazılı beyan etmekle yükümlüdürler.

Temlikname

Madde 16- Bu Esaslar hükümlerine göre yayımlanacak eserlerin sahipleri ve diğer hak sahipleri, eserleri Başkanlığa devir ve temlik ettiğini bildirir bir temliknameyi Başkanlığa verir.

Eserlerin muhafazası

Madde 17- Başkanlıkça yayımlanan basılı, süreli, sesli ve görüntülü eserlerin ilk ve müteakip baskılarının her birinden üçer adet Yayın İşleri Müdürlüğünce saklanır. Ayrıca, okuyucu ve araştırmacıların istifadesine sunulmak üzere; her eserden ikişer adet Başkanlık Kütüphanesine teslim edilir.

Başkanlık amblemi

Madde 18- Başkanlıkça yayımlanan bütün eserlerde Sayıştay amblemi yer alır.

Hüküm Bulunmayan Haller

Madde 19- Bu Esaslarda hüküm bulunmayan hallerde Bakanlar Kurulunun 23/08/2006 tarih ve 2006/10932 sayılı kararı ile yürürlüğe giren “Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik” hükümleri uygulanır.

Yürürlük

Madde 20- Bu Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

577

SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI TARAFINDAN 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNUN 3 ÜNCÜ MADDESİNİN (B) BENDİ

KAPSAMINDA YAPILACAK İHALELERE İLİŞKİN ESAS VE USULLER


BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Temel İlkeler

Amaç

MADDE 1 - (1) Bu Esasların amacı, Sayıştay Başkanlığı tarafından 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (b) bendi uyarınca yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde uygulanacak esas ve usullerin belirlenmesidir.

Kapsam

MADDE 2 - (1) Bu Esaslar, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine Başkanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle alakalı olan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 - (1) Bu Esaslar, 4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendi ile Geçici 4 üncü maddesine ve 3/12/2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 62 nci maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 - (1) Bu Esasların uygulanmasında;


b) Kanun: 4734 sayılı Kanunu,


578

c) Sözleşme: Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde Başkanlık ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı,

ç) Esaslar: Bu Esas ve Usulleri,

ifade eder.

(2) Bu Esaslarda tanımı bulunmayan hususlar hakkında 4734 sayılı Kanunda yer alan tanımlar esas alınır.

Temel ilkeler

MADDE 5 - (1) Bu Esaslar kapsamındaki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde, ulusal menfaatin korunması, standardizasyonun, modernizasyonun, güvenliğin ve gizliliğin sağlanması ve süratle hareket ilkelerinin yanısıra, 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen temel ilkeler de dikkate alınır. Bu kapsamda mal ve hizmet alımları ile yapım işleri kısımlar halinde de yapılabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

İhale Usulleri

Uygulanacak ihale usulleri

MADDE 6 - (1) Bu Esaslar kapsamında uygulanacak ihale usulleri aşağıdadır:

a) Pazarlık usulü.

b) Belli istekliler arasında ihale usulü.

(2) Başkanlık, bu Esaslar kapsamında ihale edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde birinci fıkra kapsamındaki ihale usullerinden herhangi birini seçebilir.

Pazarlık usulü

MADDE 7 - (1) Pazarlık usulü, ilân yapılmaksızın davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

(2) Davet edilecek istekliler ihale yetkilisince belirlenir ve davet edilecek istekli sayısı zorunlu haller dışında üçten az olamaz.

(3) Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesini müteakip ihale sonuçlandırılır. Geçerli teklif sunan bütün istekliler ile kamu menfaati gereği

Sayıştay Başkanlığı Tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü Maddesinin (B) Bendi Kapsamında Yapılacak İhalelere İlişkin Esas Ve Usuller

579

bir kez daha fiyat görüşmesi yapılabilir. Nihai teklif tutarı ilk teklif bedelinden yüksek olamaz.

Belli istekliler arasında ihale usulü

MADDE 8 - (1) Belli istekliler arasında ihale usulü; ilân yapılmaksızın, ihale yetkilisince belirlenen adaylar arasında yapılan ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

(2) Uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektiren işlerin ihalesi bu usule göre yaptırılabilir.

(3) Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesini müteakip ihale sonuçlandırılır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli ile kamu menfaati gereği fiyat görüşmesi yapılabilir. Nihai teklif tutarı teklif edilen ilk bedelden yüksek olamaz.

(4) Davet edilecek istekliler üçten az olmamak üzere ihale yetkilisince belirlenir.

Doğrudan temin

MADDE 9 - (1) Aşağıda belirtilen hallerde, ihtiyaçlar ilân yapılmaksızın idari ve teknik şartlar ile fiyat üzerinde görüşme yapılarak doğrudan temin yoluyla karşılanabilir.

a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edildiği alımlar ve yapım işleri.

b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olduğu alımlar.

c) Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan ve asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve süresi beş yılı geçmeyen sözleşmeyle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden yapılacak mal ve hizmet alımları.

ç) 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen ve Kamu İhale Kurumunca güncellenen limit tutarın beş katın kadar olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri.

d) İdare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.


580

e) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındaki kamu idareleri, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bu idarelere ait birlikler, özel kanunlarla vakıf, fon ve sair adlarla kurulmuş olan kuruluşlar ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme veya şirketlerden alınacak ve bu Esaslar kapsamına giren mal ve hizmet alımları ile yapım işleri.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasının uygulanmasında, komisyon kurma ve bu Esaslarda belirtilen yeterlik kurallarını arama, teminat alma ve sözleşme yapma zorunluluğu bulunmaksızın ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından, teknik şartlar ve fiyat üzerinde görüşmeler yapılarak ihtiyaçlar temin edilebilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Esaslar

İhale komisyonu

MADDE 10 - (1) İhale yetkilisi; biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personel ile ilgili idare personelinin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, aynı sayıda yedek üyeler de dâhil olmak üzere görevlendirir.

(2) Gerekli incelemeyi yapmalarını sağlamak amacıyla ihale işlem dosyasının birer örneği, daveti izleyen üç gün içinde ihale komisyonu üyelerine verilir.

(3) İhale komisyonu eksiksiz olarak toplanır. Komisyon kararları çoğunlukla alınır. Kararlarda çekimser kalınamaz. Komisyon başkanı ve üyeleri oy ve kararlarından sorumludur. Karşı oy kullanan komisyon üyeleri gerekçesini komisyon kararına yazmak ve imzalamak zorundadır.

(4) İhale komisyonunca alınan kararlar ve düzenlenen tutanaklar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve görev unvanları belirtilerek imzalanır.


581

İhale işlem dosyası

MADDE 11 - (1) İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir. Bu dosyada ihale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, ihale dokümanı, adaylar veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ve diğer belgeler, ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler bulunur.

Yaklaşık maliyet

MADDE 12 - (1) Mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce, Başkanlık tarafından, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale dokümanında yer verilmez ve yaklaşık maliyet isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.

İhale dokümanının verilmesi

MADDE 13 - (1) Başkanlık tarafından hazırlanan ihale konusu işe ait talimatları içeren idari şartnameler ile varsa teknik şartnameler, sözleşme tasarıları ve gerekli diğer belge ve bilgiler Başkanlıkça davet edilen isteklilere bedelli veya bedelsiz olarak verilebilir.

İhale dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması

MADDE 14 - (1) Davet yapıldıktan sonra ihale dokümanında değişiklik yapılmaması esastır. Değişiklik yapılması zorunlu olursa, bunu gerektiren sebep ve zorunluluklar bir tutanakla tespit edilerek davet edilenlere bildirilir.

(2) Ancak davet yapıldıktan sonra tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin Başkanlıkça tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde ihale dokümanında değişiklikler yapılabilir. Yapılan bu değişikliklere ilişkin ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilname, son teklif verme gününden en az üç gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale dokümanı alanların tamamına gönderilir. Zeyilname ile yapılan değişiklikler nedeniyle tekliflerin hazırlanabilmesi için ek süreye ihtiyaç duyulması halinde, ihale tarihi zeyilname ile ertelenebilir. Zeyilname düzenlenmesi halinde teklifini


582

bu düzenlemeden önce vermiş olan isteklilere tekliflerini geri çekerek yeniden teklif verme imkânı sağlanır.

(3) Ayrıca, istekliler tekliflerini hazırlarken ihale dokümanında açıklanmasına ihtiyaç duyulan hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden on gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilir. Bu talebin Başkanlıkça uygun görülmesi halinde yapılacak açıklama, bu tarihe kadar ihale dokümanı alan bütün isteklilere son teklif verme gününden üç gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ve açıklama talebinde bulunan istekli belirtilmeksizin yazılı olarak gönderilir.

İhaleye katılabilme şartları

MADDE 15 - (1) İhalelere katılmak için ihale dokümanında belirtilen gerekli nitelik ve yeterliğe sahip bulunmak, ihale dokümanında belirtilen bilgi, belge, teminatları vermek ve tebligat için adres beyanında bulunmak zorunludur.

İhaleye katılamayacak olanlar

MADDE 16 - (1) 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen durumda olan istekliler ihale dışı bırakılır. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilenler ihalelere katılamazlar.

Alt yükleniciler

MADDE 17 - (1) İhale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde, ihale veya sözleşme dokümanında gerekli düzenlemelerin yapılması kaydıyla alt yüklenici çalıştırılmasına izin verilebilir.

(2) Alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

İhale saatinden önce ihalenin iptal edilmesi

MADDE 18 - (1) Başkanlığın gerekli gördüğü veya ihale dokümanında yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların bulunduğunun tespit edildiği hallerde ihale saatinden önce ihale iptal edilebilir.


583

(2) Bu durumda, iptal nedeni belirtilmek suretiyle ihalenin iptal edildiği isteklilere hemen tebliğ edilir. İhalenin iptal edilmesi halinde, verilmiş olan bütün teklifler reddedilmiş sayılır ve bu teklifler açılmaksızın isteklilere iade edilir.

(3) İhalenin iptal edilmesi durumunda iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.

Geçici ve kesin teminat işlemleri

MADDE 19 - (1) İhalelerde teklif edilen bedelin % 3’ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. İhale dokümanında belirtilmesi şartıyla mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir.

(2) Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce, ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır. Ancak özellikli durumlarda ve gerekçe belirtmek suretiyle Sayıştay Başkanının onayı ile kesin teminat alınmamasına karar verilebilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur.

(3) İhaleye, mevzuat gereği teminat vermesi mümkün olmayan isteklilerin katılması halinde, bu durumun yazılı ve gerekçeli olarak açıklanması şartıyla bu isteklilerden teminat alınmaz.

Teminat olarak kabul edilecek değerler

MADDE 20 - (1) Tedavüldeki Türk parası ya da bankalar tarafından verilen teminat mektupları teminat olarak kabul edilir.

Teminat mektupları

MADDE 21 - (1) Bu Esaslar kapsamında yapılacak ihalelerde bankalarca verilecek teminat mektuplarının kapsamı ve şekli konusunda, 4734 sayılı Kanunun 35 inci maddesine göre Kamu İhale Kurumunun tespit ettiği hususlar geçerlidir.

(2) Başkanlığa verilecek teminat mektuplarının, ilgili mevzuat uyarınca Türkiye’de bankacılık faaliyetinde bulunmalarına izin verilen yerli ve yabancı bankalarca düzenlenmesi şarttır.


584

(3) 23 üncü maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır.

(4) Kesin teminat mektubu alınması durumunda bunun süresi, ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle ihale dokümanında belirlenir. Başkanlıkça, kesin teminat mektuplarının geçerlilik süresi ile ilgili hususlarda kesin kabulün yapılacağı tarihe kadar gerektiğinde garanti süresini de kapsayacak şekilde düzenlemeler yapılabilir.

(5) Kesin teminat mektubu, yüklenicinin taahhüdünü şartname ve sözleşme hükümleri uyarınca eksiksiz ve sorunsuz yerine getirmesi ve kesin kabulünün yapılmasını müteakip 5/1/2002 tarih ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen şartlar çerçevesinde iade edilir.

(6) İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.

Tekliflerin hazırlanması ve sunulması

MADDE 22 - (1) Teklif mektubu ve geçici teminat da dâhil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve Başkanlığın açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve kaşelenerek veya mühürlenerek kapatılır.

(2) Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur. Mal ve hizmet alımı ile yapım işlerine ait ihalelerde, ihale dokümanında alternatif teklif verilebileceğine dair hüküm bulunması halinde alternatif teklifler de aynı şekilde hazırlanarak sunulur.

(3) Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar sıra numaralı alındılar karşılığında Başkanlığa verilir. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir. Teklifler iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında


585

belirtilen ihale saatine kadar Başkanlığa ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir.

Tekliflerin geçerlilik süresi

MADDE 23 - (1) Tekliflerin geçerlilik süresi ihale dokümanında belirtilir. Başkanlıkça ihtiyaç duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme şartları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü kaydıyla en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.

Tekliflerin alınması ve açılması

MADDE 24 - (1) Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar Başkanlığa verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. Bu Esaslarda belirtilen teklif hazırlama usullerine uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

(2) İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

Tekliflerin değerlendirilmesi

MADDE 25 - (1) İhale komisyonu, tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.


586

(2) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belge veya bilgi eksikliği bulunması halinde Başkanlıkça belirlenen sürede isteklilerden bu eksikliklerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksiklikleri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve varsa geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.

Aşırı düşük teklifler

MADDE 26 - (1) İhale dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen ihalelerde, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen düzenlemelere göre işlem tesis edilir.

Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali

MADDE 27 - (1) İhale komisyonu kararı üzerine Başkanlık verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. Başkanlık bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle isteklilerce Başkanlıktan herhangi bir hak talebinde bulunulamaz. Ancak Başkanlık isteklilerin talepte bulunması halinde ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.

(2) İhalenin iptal edilmesi durumunda iptal nedenleri gözden geçirilerek yeniden ihaleye çıkılabilir.


587

İhalenin karara bağlanması ve onaylanması

MADDE 28 - (1) 25 inci ve 26 ncı maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

(3) Bu Esasların 38 inci maddesine göre ihale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

(4) En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır. Fiyat dışı unsur belirlenmemişse iş deneyim belge tutarı yüksek olan istekli üzerine ihale sonuçlandırılır. İş deneyim belgesi istenmeyen durumlarda bu hususla ilgili ihale dokümanında gerekli düzenleme yapılır.

(5) İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

(6) İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

(7) İhale, kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.

(8) İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce Başkanlık, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.


588

Kesinleşen ihale kararının bildirilmesi

MADDE 29 - (1) İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dâhil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

(2) İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere aynı şekilde bildirim yapılır.

(3) İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren beş gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.

Sözleşmeye davet

MADDE 30 - (1) 29 uncu maddede belirtilen sürenin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.

(2) 19 uncu madde hükmü gereğince sözleşmeden önce kesin teminat alınmayan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde sözleşmeye davet, kesin teminat istenilmeksizin birinci fıkra hükümlerine göre yapılır.

Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu

MADDE 31 - (1) İhale üzerinde kalan istekli 19 uncu ve 30 uncu maddelere göre sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra varsa geçici teminat iade edilir.

(2) Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde protesto çekmeye veya hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin varsa geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda Başkanlık, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de bu Esaslar çerçevesinde sözleşme imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanabilmesi için, 30 uncu maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde


589

ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 30 uncu maddede belirtilen şekilde bildirimde bulunulur.

(3) Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de sözleşmeyi imzalamaması durumunda ise bu teklif sahibinin de varsa geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

Sözleşme yapılmasında Başkanlığın görev ve sorumluluğu

MADDE 32 - (1) Başkanlık, 30 uncu ve 31 inci maddede yazılı süre içinde sözleşme yapılması hususunda kendisine düşen görevleri yapmakla yükümlüdür. Başkanlığın bu yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde istekli, sürenin bitmesini izleyen günden itibaren en geç beş gün içinde on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile bildirmek şartıyla taahhüdünden vazgeçebilir. Bu takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye hak kazanır.

Şikâyet başvurusu

MADDE 33 - (1) Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren beş gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, Başkanlığa yapılır.

(2) Başkanlık, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer isteklilere üç gün içinde bildirilir.

(3) Başvurular üzerine Başkanlık tarafından gerekçeli olarak;

a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,

b) Başkanlık tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması hallerinde, başvurunun reddine,

karar verilir.


590

(4) Başkanlık, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer isteklilere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. Başkanlık tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.

(5) Bu esaslar kapsamında yapılan ihalelere yönelik olarak Kamu İhale Kurumuna itirazen şikâyet başvurusunda bulunulamaz.

Sözleşmeler

MADDE 34 - (1) Bu Esaslar kapsamında ihale edilen işler sözleşmeye bağlanır. Sözleşmeler Başkanlıkça hazırlanır ve ihale yetkilisi ile yüklenici tarafından imzalanır. Düzenlenecek sözleşmelerde 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 7 nci maddesinde yer alan hususlardan ilgili olanlar belirtilir.

(2) İhale dokümanında aksi belirtilmedikçe sözleşmelerin notere tescili ve onaylattırılması zorunlu değildir.

(3) İhale dokümanında belirtilen şartlara aykırı sözleşme düzenlenemez.

(4) Gerek görülmesi halinde, Sayıştay Başkanından onay almak kaydıyla %50 oranına kadar iş artışı veya %30 oranına kadar iş eksilişi yapılabilir.

Mücbir sebepler

MADDE 35 - (1) Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:

a) Doğal afetler.

b) Kanuni grev.

c) Genel salgın hastalık.

ç) Kısmi veya genel seferberlik ilânı.

d) Başkanlık tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

(2) Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dâhil olmak üzere, Başkanlık tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen on gün içinde yüklenicinin Başkanlığa yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.


591

Avans işlemleri

MADDE 36 - (1) Bu Esaslar kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ihale veya onay belgesi ve sözleşmede belirtilmesi kaydıyla 5018 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde teminat mektubu karşılığı avans verilebilir.

(2) Avans verilmesi durumunda alınacak avans teminat mektuplarının süresi mahsup süresi göz önünde bulundurularak Başkanlıkça belirlenir.

İhale sonucunun Kamu İhale Kurumuna bildirilmesi

MADDE 37 - (1) Başkanlık ihtiyaçları için gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ihale sonuçları, sözleşmenin taraflarca imzalanmasını müteakip 4734 sayılı Kanunda belirtilen süre içerisinde Kamu İhale Kurumuna bildirilir. Bu Esaslar kapsamında gerçekleştirilen ihalelere ilişkin sonuç bildirimleri Kamu İhale Bülteninde yayımlanmaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM


Yerli istekliler ile ilgili düzenleme

MADDE 38 - (1) Hizmet alımı ve yapım işlerine ait ihalelerde yerli istekliler lehine %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

(2) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir.

Fiyat farkı

MADDE 39 - (1) İhalelerde esas alınacak para birimi yabancı ülke para birimi olduğunda fiyat farkı hesaplanmaz. İhale onay belgesi ile idari şartname ve sözleşme tasarısında belirtilmek kaydıyla Türk parası esas alınarak yapılacak ihalelerde 4735 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca yürürlüğe konulan Esaslara göre fiyat farkı hesaplanabilir.

Yasak fiil ve davranışlar

MADDE 40 - (1) Yasak fiil ve davranışlarla ilgili hususlarda 4734 sayılı Kanun ile 4735 sayılı Kanunda belirtilen hükümler uygulanır.


592

Sürelerin hesabı

MADDE 41 - (1) Sürelerin hesaplanmasında bu Esaslarda hüküm bulunmayan hallerde 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Bildirim ve tebligat esasları

MADDE 42 - (1) Aday ve isteklilere yapılacak her türlü bildirim ve tebligatlar, Başkanlıkça ihale dokümanında farklı bir düzenleme yapılmadığı takdirde 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesine göre yapılır.

Diğer hususlar

MADDE 43 - (1) Bu Esaslar kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ek sözleşme düzenlenmesi, denetim, muayene ve kabul işlemleriyle ilgili esaslar Başkanlıkça belirlenir.

(2) Bu Esaslar dâhilinde yapılacak ihalelerde, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan belge ve bilgilerden hangisinin isteneceği işin özelliği dikkate alınarak Başkanlıkça belirlenir.

(3) Bu Esaslar dâhilinde yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, götürü bedel veya birim fiyat üzerinden teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilir.

(4) Bu Esaslarda belirtilmeyen hususlarda Başkanlık, 4734 sayılı Kanun ve 4735 sayılı Kanun ile ilgili mevzuat hükümlerini uygulayabilir.

Yürürlük

MADDE 44 - (1) Bu Esaslar yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 45 - (1) Bu Esasları Sayıştay Başkanı yürütür.

GENEL KURULİLKE KARARLARI

595

SAYIŞTAY DENETÇİLERİNİN SINIFLARI İLE SAYIŞTAY UZMAN DENETÇİLERİ VE SAVCILARININ BİRİNCİ SINIFA

AYRILMA ŞART VE YÖNTEMLERİNİN TESPİTİNE DAİR SAYIŞTAY GENEL KURULU İLKE KARARI

Karar Tarihi ve Numarası: 14.7.2011 - 5317/2

BÖLÜM I


Amaç

Madde 1 - Bu ilke Kararının amacı, Sayıştay Denetçilerinin sınıfları ile Sayıştay Uzman Denetçileri ve Savcılarının birinci sınıfa ayrılmalarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 - Bu usul ve esaslar Sayıştay Denetçileri, Uzman Denetçileri ve Savcıları hakkında uygulanır.

Dayanak

Madde 3 - Bu İlke Kararı 03.12.2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 18 ve 63 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 - Bu İlke Kararında geçen;

a) Denetçi: Sayıştay Uzman Denetçisi, Başdenetçi ve Denetçisini,

b) Kanun: 03.12.2010 tarihli ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununu,

c) Kurul: Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulunu,

d) Savcı: Sayıştay Savcısını,

ifade eder.


596

BÖLÜM II

Sayıştay Denetçilerinin Sınıfları

Sınıflar

Madde 5 - Sayıştay denetçiliği mesleği; üçüncü sınıf, ikinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılır.

Birinci sınıfa ayrıldığı tarihten itibaren üç yıl süre ile başarılı görev yapmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmemiş Uzman Denetçiler birinci sınıf olurlar.

Sayıştay denetçilerinin sınıf, derece ve görev unvanları bu İlke Kararına bağlı (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Dereceler, meslekte geçen hizmet süresi esas alınarak belirlenir.

Birinci Sınıfa Ayrılma Niteliklerinin Yitirilmesi

Madde 6 - Birinci sınıfa ayrılma niteliklerinin yitirilmemesi için,

A-) Hükümlülük ve kovuşturma bakımından;

a) Mesleğin vakar ve şerefine dokunan veya kişisel haysiyet ve itibarını kıran veya görevle ilgili herhangi bir suçtan affa uğramış olsa bile hüküm giymemiş olmak,

b) Devlet memurluğundan çıkarılmayı veya kademe ilerlemesinin durdurulmasını gerektiren bir eylem nedeniyle kovuşturma altında bulunmamak,

(B) Disiplin Bakımından;

a) Kınama, aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarını aynı neviden olmasa bile birden fazla almamış olmak,

b) Devlet memurluğundan çıkarılmayı gerektiren bir eylem nedeniyle disiplin yönünden soruşturma altında bulunmamak,

gerekir.

Yukarıda birinci fıkranın (B) bendinin (a) alt bendinde sayılan cezalardan sadece birinin alınması halinde bu cezaya neden olan fiilin niteliği göz önünde tutularak birinci sınıfa ayrılmanın yitirilip yitirilmediği Kurulca karara bağlanır.

Sayıştay Denetçilerinin Birinci Sınıfa Ayrılmasına Dair Genel Kurul İlke Kararı

597

Müktesep Hak

Madde 7 - Kurulca birinci sınıf olmalarına karar verilen Uzman Denetçiler ve Savcılar için bu uygulama müktesep hak teşkil edeceğinden, koşulların sonradan kaybedilmiş olması nedeniyle geri alınamaz.

BÖLÜM III

Birinci Sınıfa Ayrılma Şart ve Yöntemleri

Genel Esaslar

Madde 8 - Sayıştay Uzman Denetçileri ile Sayıştay Savcılarının birinci sınıfa ayrılabilmeleri için,

a) Birinci dereceye yükselmiş olmaları,

b) Meslekte 10 yılını doldurmuş bulunmaları,

c) Bilimsel güç ve yeteneği ile hizmet ve meslekteki başarısına göre aşağıda 10 uncu maddede yazılı yöntemle yapılacak değerlendirme sonucunda emsali arasında temayüz etmiş olmaları,

d) Kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarını aynı neviden olmasa bile birden fazla almamış, mesleğin vakar ve şerefine dokunan fiilleri veya kişisel haysiyet ve itibarını kıran davranışları sebebiyle veya görevle ilgili herhangi bir suçtan affa uğramış olsalar bile, hüküm giymemiş bulunmaları,

şarttır.

Meslekleriyle ilgili lisansüstü öğrenim (master) yapmış olanlarla Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünün yüksek lisans programını başarı ile bitirenler için dokuz, meslekleriyle ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlar için sekiz yıllık meslek kıdemi, birinci sınıfa ayrılmada süre yönünden yeterli sayılır.

Kıdem ve Süre Yönünden Değerlendirme

Madde 9 - a) Sayıştay Uzman Denetçilerinin birinci sınıfa ayrılmaları için gereken sürenin tespiti, bu maddede yazılı ilkeler dikkate alınarak Sayıştay Başkanlığınca yapılır.


598

Birinci sınıfa ayrılmada dikkate alınacak sürenin başlangıcı, ilgilinin Denetçi olarak atandığı tarihtir.

Sayıştay Başkanının izniyle kamu idarelerinde bir göreve atanmak üzere meslekten ayrılanların yeniden meslek mensupluğuna atanmaları halinde özel kanunlarındaki hükümler saklı kalmak üzere bunların kurum dışında görevli oldukları süre meslek kıdeminden sayılır.

Özel kanunları gereğince, meslekten sayılacağı açıkça belirtilmiş olan görevlerde bulunanlar ile kadroları saklı tutulmak suretiyle başka kurumlarda görevlendirilenlerin bu hizmetleri meslek kıdeminden sayılır.

Aylıksız izin hariç, kanuni izinler meslek kıdeminden sayılır.

Meslekte iken işten el çektirilenlerden tekrar işe başlatılanlar, gözaltına alınanlardan salıverilenler ve tutuklandıktan sonra beraat edenlerin bu suretle geçirdikleri süreler meslek kıdeminden sayılır.

Meslekleriyle ilgili konularda master ve doktora öğrenimleri yapmak veya Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nün Kamu Yönetimi Uzmanlığı yüksek lisans programına katılmak üzere kurumundan izinli sayılanların izinli oldukları süre meslek kıdemine dahil edilir.

Fiilen avukatlıkta geçen sürelerin üçte ikisi, avukatlık stajının üçte ikisi ve askerlik hizmetinde geçen sürenin yarısı meslek kıdeminden sayılır.

Ancak birinci sınıfa ayrılabilmek için her halde meslekte fiilen üç terfi dönemi (6 yıl) çalışmak zorunludur.

Sayıştay Denetçiliği görevinden, kurumla ilişikleri kesilmek suretiyle ayrıldıktan sonra yeniden mesleğe girenlerin yukarıdaki şartlar gerçekleşse dahi birinci sınıfa ayrılma incelemesine tabi tutulabilmeleri için göreve döndükten sonra Sayıştayda en az iki tam yıl çalışmış olmaları zorunludur.

b) Sayıştay Savcılarının meslek kıdeminin başlangıcı bu göreve başladıkları tarihtir.

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 18 inci maddesinde sayılan öğrenim kurumlarından mezun olduktan sonra mali, iktisadi veya hukuki konularla ilgili kamu hizmetinde geçirilen çalışma sürelerinin üçte ikisi Sayıştay Savcılarının meslek kıdemine eklenir.


599

Sayıştay Savcılarının birinci sınıfa ayrılabilmeleri için son iki yıllık hizmetlerinin fiilen Savcı olarak geçmiş olması şarttır.

Sayıştay Savcılığından ayrıldıktan sonra yeniden bu göreve dönenlerin Sayıştay dışında geçirdikleri süre ile fiilen avukatlıkta, avukatlık stajında, askerlik hizmetinde, kanuni izinlerde, görevden uzaklaştırılma halinde, gözaltında ve tutuklulukta geçirdikleri süre ve meslekleriyle ilgili konularda master ve doktora öğrenimleri veya Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nün Kamu Yönetimi Uzmanlığı yüksek lisans programı nedeniyle verilen izin süresi, meslek mensupları için yukarıda belirlenmiş olan esaslara göre değerlendirilir.

Ancak birinci sınıfa ayrılabilmek için her halde Sayıştay’da fiilen çalışılan süre ile bu maddenin (b) fıkrasının 2 nci bendine göre meslek kıdeminden sayılan sürenin toplamının, en az üç terfi dönemi (6 yıl) olması zorunludur.

Sayıştay Savcılığından ayrıldıktan sonra yeniden bu göreve dönenlerin meslek kıdemleri bu maddede yazılı esaslara göre birinci sınıfa ayrılmaları için gerekli süreyi doldurmuş olsa dahi, birinci sınıfa ayrılma incelemesine tabi tutulabilmeleri için göreve döndükten sonra en az iki tam yıl çalışmış olmaları zorunludur.

Ehliyet ve Temayüz Yönünden Değerlendirme

Madde 10 - Ehliyet ve temayüz bakımından:

a) Sayıştay Uzman Denetçilerinin meslek yaşamları boyunca aldıkları sicillerin not ortalamasının 160 puan veya daha fazla olması,

Değerlendirmeye tabi mesleki hizmet süresinin son 10 yılında yetersiz sicil sayısının ikiden fazla olmaması,

Son iki yılın sicilinin en az 2 nci derece olması,

gerekir.

Ortalama puan hesabında ondalık kesirler nazara alınmaz.

Sicil alınmadan meslekte geçirilmiş sayılan süreler puan hesabında dikkate alınmaz.

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 73 üncü maddesi ve özel kanunları gereğince, meslekten sayılacağı açıkça belirtilmiş olan görevlerde bulunanlar


600

ile, kadroları saklı tutulmak suretiyle başka kurumlarda görevlendirilenlere bu kurumlarca verilen siciller, Sayıştay Meslek Mensuplarına Ait Sicil İç Yönetmeliğindeki hükümler dikkate alınarak değerlendirilir ve bu siciller, sözü edilen Yönetmelikte belirtilen sicil derecelerinden hangisine tekabül ediyorsa, puanlamada o sicil derecesinin tavan puanı esas alınır. Söz konusu kurumlarca verilen sicillerin “olumlu-olumsuz” şeklinde olması halinde, “olumlu” sicil için en yüksek yeterli sicil puanı, “olumsuz” sicil için en yüksek yetersiz sicil puanı esas alınır. Eğer bu siciller “çok iyi-iyi-orta-yetersiz” tarzında ise “çok iyi” sicil için birinci derece yeterli sicilin tavan puanı, “iyi” sicil için ikinci derece yeterli sicilin tavan puanı, “orta” sicil için üçüncü derece yeterli sicilin tavan puanı ve “yetersiz” sicil için de yetersiz sicilin tavan puanı esas alınır. Belirtilen şekildeki puan tespiti, birinci sınıfa ayırma işlemiyle görevli kurul tarafından yapılır.

Bu şekilde bulunan ortalama puana meslekle ilgili doktora için 3, master (Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Kamu Yönetimi Uzmanlığı yüksek lisans programı dahil) için 2, kamu personeli yabancı dil seviye tespit sınavında en az (C) derecede başarılı olunan her yabancı dil için 1, Sayıştay Meslek Mensuplarının Mesleki İnceleme ve Yayınları Hakkında Yapılacak Uygulamaya Ait İç Yönetmelik uyarınca incelenerek kabul edilmiş sadece kitap şeklindeki mesleki yayınlar için 1 puan eklenir.

Hesaplanan ortalama puandan, varsa uyarma cezası için 1, kınama cezası için 4, diğer cezalar için 6 puan düşülür.

b) Savcıların birinci sınıfa ayrılmalarında, meslekte geçen ve geçmiş sayılan hizmetleri süresince aldıkları sicilleri ile Sayıştay Dairelerinin verecekleri verimlilik puanları esas alınır.

Sayıştay denetçileri için uygulanan verimlilik puanı, Savcılar için de aynı esaslar çerçevesinde uygulanır. Ancak Savcıların verimlilik puanı, ilgili bulundukları daire Kurulu tarafından ve bir yıllık çalışmaları göz önünde tutularak verilir. İlgililer için düzenlenecek puan cetvellerinin birer nüshası, Başsavcılığa ve İnsan Kaynakları Birim Başkanlığına gönderilir.

Savcıların meslekte geçen ve geçmiş sayılan hizmetleri süresince aldıkları sicillerin yarıdan fazlasının çok iyi veya iyi, verimlilik puanı ortalamasının 25 veya daha fazla olması,

Son iki yılın sicilinin çok iyi veya iyi, verimlilik puanının 30 veya daha fazla olması,

gerekir.


601

Sayıştay denetçileri için ortalama puana eklenti yapılması veya ortalama puandan düşürülmesi öngörülen hususlar Savcılar hakkında da aynen uygulanır. Ancak bu suretle tespit edilen puanlar, Savcıların verimlilik puanı ortalamasına eklenir veya bu ortalama puandan düşülür.

Disiplin ve Hükümlülük Bakımından

Madde 11 - Sayıştay Uzman Denetçileri ile Savcılarından 8 inci maddenin (d) bendinde yazılı disiplin cezalarını birden fazla almış bulunanlar veya mesleğin vakar ve şerefine dokunan fiilleri veya kişisel haysiyet ve itibarını kıran davranışları sebebiyle veya görevle ilgili herhangi bir suçtan (affa uğramış olsalar bile) hüküm giymiş olanlar birinci sınıfa ayrılamazlar.

Kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarından birini bir defa almış olup da haklarında aynı cezalardan birinin verilmesini gerektirebilecek davranışı nedeniyle disiplin kovuşturması açılmış bulunanlar ile mesleğin vakar ve şerefine dokunan fiilleri veya kişisel haysiyet ve itibarını kıran davranışları sebebiyle ya da görevle ilgili herhangi bir suçtan haklarında dava açılmış bulunanların birinci sınıfa ayrılma incelemesi, soruşturma veya dava sonucuna kadar ertelenir. Soruşturma veya davanın ilgili lehine sonuçlanması üzerine ilgili birinci sınıfa ayrıldığı takdirde, birinci sınıfa ayırma işlemi, emsalinin ayrılış tarihinden geçerli olur.

İnceleme Yöntemi

Madde 12 - Sayıştay Uzman Denetçileri ile Savcılarından bu İlke Kararına göre yapılacak hesaplamada meslekte birinci sınıfa ayrılmaları için gerekli süreyi doldurmuş ve birinci dereceye yükselmiş bulunanların sicil dosyaları ile varsa soruşturma ve kovuşturma dosyaları, bu şartların gerçekleştiği ay içerisinde Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kuruluna intikal ettirilir. Birinci sınıfa ayırma işlemi yukarıdaki esaslara göre, bu Kurulun kararı ve Sayıştay Başkanının onayıyla yapılır.

Birinci sınıfa ayrılamayan Uzman Denetçiler ile Savcıların bu durumu Sayıştay Başkanı tarafından ilgililerine duyurulur.

10 uncu madde uyarınca yapılan değerlendirme sonucunda birinci sınıfa ayrılamayanların durumu bir yıl sonunda yeniden değerlendirilir.


602

BÖLÜM IV

Diğer Hükümler

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 13 - 12.01.1991 tarih ve 20753 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3.12.1990 tarih ve 4679/1 sayılı Genel Kurul Kararı ile kabul edilen İlke Kararı yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 14 - Bu karar, 19.12.2010 tarihinden geçerli olmak üzere Resmî Gazetede yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 15 - Bu İlke Kararını Sayıştay Başkanı yürütür.

(1) SAYILI CETVEL

Sınıf Derece Unvan

Üçüncü sınıf 7 Denetçi

6 Denetçi

İkinci sınıf 5 Denetçi

4 Başdenetçi

3 Başdenetçi

2 Başdenetçi

1 Uzman denetçi

Birinci sınıfa ayrılmış 1 Uzman denetçi

Birinci sınıf 1 Uzman denetçi

Mayıs 2016ANKARA

SAYIŞTAY MEVZUATI

SAYIŞTAY KANUNU•

KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU•

HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU•

SAYIŞTAY İKİNCİL MEVZUATIAdres: T.C. Sayıştay Başkanlığı 06520 Balgat / Ankara

Tel: 0 (312) 295 30 00

Fax : 0 (312) 295 40 94

e-posta: [email protected]

SAYIŞTAY MEVZUATI

T.C.SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI

SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI SAYIŞTAY - WordPress.com · 2016. 7. 28. · SAYIŞTAY KANUNU Kanun No :...

Documents

Transcript of SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI SAYIŞTAY - WordPress.com · 2016. 7. 28. · SAYIŞTAY KANUNU Kanun No :...