I

]1

[

/

6 6

Digitized by the Internet Archivein

2011 with funding fromUniversity of Toronto

http://www.archive.org/details/sanctiaureliia09augu

SANCTI AURELn

AUGUSTINIIHPPONENSIS EPISCOPI

OPERA OMNIA,POST LOVANIENSIUM THEOLOGORUM RECENSIONEMCASTKATAPEMIOADMANUSCKIPTOSCODICES

GALLICOS

,

VATICANOS

,

DELCCOS

,

iTC,

HECNO" AD EDITIONES ANTIQUIOUES ET CASTIGATIORES,

OPEIU ET STUDIO

MONACHORUM ORDINIS SANCTI BENEDIGTIE CONGREGATIO.NES.

MAURI.

ffbitio novif fiina

,

cmcnbata

ct

auctior,

ACCURANTE

J.-P.

MIGNE,

BIBLIOTHEC/E CLEHI UNIVEH8JE,SIVE

CIMSCUM COMrXETtKUM

1N

SINGULOS SCIENTIjE ECCLESIASTICjE RAMOS IDITORB.

TOMUS NONUS.16 vol.:

Prix 86 fr.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUDIP*)

J.-P.

MIGNE EDlTOREM,l

Vi/iLICTA//A./0/Sf PROrEI'ORTAMLUTET(^PAr,ISIOKl]MVlJLGOD*M'ERNOMII lATAM,

SEUPETIT-MONTROUUE.18V1

ELENCHUS OPERUMQVJE 1N HOC

NONO TOMO CONTINENTUR.

PSALMUS CONTRA PARTEM DoNATI.

PR.III.

2333107215.39.1

CoNTRA EPISTOLAM PARMENIANICONTRA LlTTERAS PetILIANI

LIBRI

De Baptismo CONTRA DonatistasLIRRI

LIBRl VII.III.

EPISTOLA *D CATHOLICOS CONTRA DONATISTAS, VlllgO DE UnITATE EcCLESI.E LIBER UNCS. CONTRA CRESCOMUM GrAMMATICI M DONATISTAM 1.1BRI IV. 4"

m

-*^S

6Z

4 15

De unico Baptismo contra Petilianim. BrEVICULUS COLLATIONIS CUM DoNATISTIS.POST COLLATIONEM AD DoNATISTAS LIBER UNUS. SF.RMO AD CESATiEENSIS EttLEST* PI.EBEM EmERITO TR.ESENTE UABITUS.

595 613G5I

089C97

De Gestis cum Emerito

liber unus.i.ibriii.

contra gaudentium donatistarum episcopum

707

Sermo de Rusticiano subdiacono

a Donatistis rebaptizato et in diaconum ordinatj.

7^3

CONTENTA IN APPENDICE.Contra Fulgentium Donatistam incerti auctoris i.iber. Excepta et scripta vbtera ad Donatistarim iiistorij.m pertinentia.7(,3

775

E\

lypis

MIGNE, au

Pelit-Moiiironge.

;

^g

'

n-nii-niB

i

.w. .,

,

fp

Ii\

TOMUM NOITOM;pntfatio.

Elsi in confutandis Manichpeis et Arianis labores gravissimos, ut cx superioris tomi opusculis satis intelligitur, sustinuit Augustinus; si lamen ii cum sequentibus seriptis, quce adversus Donatistas idem edidit, conferantur, nre illi veluli qufedam ludicrse velitationes et

reputabunlur. In Donalistis enim longe concitatiores motus et indomita crudelitas, cui armata militum manus animos alia sanctissimus Doclor arma opposuit, quam charitatis lenitatis et palienlire infractce, quibus disputationes et collationes suas cum illis schismaticis' sive scripto, seu colloquio habilas, muniebat. Ad has vero fructuose legendas Leitorum animi brevi narralione rerum quse ad Donatistarum historiam perlinent, comparandi sunt ut hoc proposito speeimine eruditi jam nota paucis repetant, et minus in his versali ad hanc lectionem inslructi accedant. Donatistarum schisma in Africa orlum est anno ferme quadragesimo tertio ante nalum Augustinum, post finem persccutionis Diocleliani. Is anno Christi trecentesimo tertio primum edictum in Christianos proniulgavit, mensc martio, si Kusehium in Historia Ecclesiaslica sequamur {Euseb., Jlist. Eccles., lib. 8, cap. 2); aut aprili, si acla Martyrum Palaestinre quo sacri vero codices flammis absumi jubeedicto ecclesia? quidem ad solum usque dirui bantur. Id aulem, agenlibus Anulino Proconsularis, et Floro Nuniiditc pnefectis, ri-idissiine confectum est in Africa, ubi atrociter ssevitum in Christianos eidem edicto repu^nantes. E\ his quidam sese ultro suppliciis objecere, palam professi, se quos penes se habcrent Libros sacros nunquam tradituros. Immoderalumhunc zelum improbavit Mensurius Carthaginensis episcopus; eosque qui hoc agendi modo martyrium sibi accersissent, martyrum loco haberi veluit, Cypriani exemplo (Augustinus, Brevic. Collationis cum Donatistis, die quod synodus Eliberitana ante cavcrat tertia, cap. 13; Ci/prianus , epist. 83, scu 81 de iis qui idola ejusdem rei gratia confregissent (Concilium Eliberilanum can. 60). Verum alii in aliud extremum prolapsi sur.t, imbecilhtate ct abjectione animi, tradendo Libros sacros in manus profanorum, ob id Tradilores appellati, famosa sanc appellatione, qure Donatistarum schismati occasionem et colorem praebuit. Hujus criminis insimulatus est ab cis Mensurius, praecessor Cjeeiliani niaxime vero Csciliani ordinalor Felix Aplungitauus quem in suo Carthaginensi concilio malorum omnium fontem dixerunt sed ha?c criminatio legitimis probationibus destituta erat, eaque postmodum in ipsos accusatores juslius rejecta est (Augustinus, Breiic. Collationis, die terlia, cap. 13; epist. 88, n, 3; et Cvntra Cresconium, lib. 3, cap. 60). Enimvero post pcrsecutionem codicum tradendorum, in concilio Cirtensi, quod a Numidis undecim vel duodccim episcopis ordinandi causa in Pauli locum episcopi, anno trecenlesimo quinto celebralum est, Secundus Tigisitanus antistes antiquitatis titulo csteris superior, cum ante omnia universos et singulos ejusdem convenlus episeopos criminis expertes esse probari voluisset, in ipsa inquisitione haerere coactus est indulgendo collegis suis, qui vulgatffi Traditionis rei censebanlur, ne et ipse eadem accusatione obligaretur (Augustinus. Contra Cresconium, lib. 3, capp. 26 ct 27 ). Itaque pendente purgatione Silvanus non sine populi expostulatione Silvanum Traditorem vociferanlis, atque alium ejus loco Oagitantis Cirtensi Ecclesice priefectus est ( Gestaapud Zenophilum consularem, in Appendicc hujus tomi His auctoribus conflatum est post sex inde annos schisma Donatistarum, cui jam viam fecerat Donatus Ecclesise a Casis-Nigris in Numidia episcopus, perturbando Carthagincnsem Ecclesiam eo temporc quo Ca;cilianus in ea diaconus erat (Augustinus, Brevic. Collalionis cum Donatistis, die tcrtia, cap. 12); sed absque ulla unitntis scissura usque ad obitum Mensurii et Creciliani subrogationem qua; libertate Chrislianis per Maxenlium concessa, anno treccntcsimo uiulecimo facla est (Jd., de Lnico Baptismo, cap. 16, n. 29). Tunc quippe in Caecilianum insurrexerunt Iria hominum genera, impii,fures,superbi (Jd., Psalm. contra partem Donati.) Hujus exlremi generis fuere Botrus et Celeslius qui Carthaginensem caIhedramambientes, eamdem Creciliano invidebant. Medii erant senioresfidelesplebisCarthaginensis, qui depositam apud se per Mensnrium, cum ad comitatumproficisceretur, ejusdem rcclesiffi pecuniam successori restituere nolebant, ob id fures ecclesiastici argenti appellati ( Optatus, lib. 1 Augustinus, Contra Epistolam Parmcniani, lib. 1 eap. 3, n. 5). Denique primi generis antesignana fuil Lucilla pecuniosissima et factiosissiina femina Cfeciliano icfensa ob incrcpalionem ab eo diacono sibi faclam, quod anto spi.itualcm cibum et potum os nescio cujus martyris , inqnit Optatus, si tanicn martyris , libare dicebatur (Optatits, Jiu. 1). Hi omnes conspiratione in Cfficilianum inita, ad Secundum Tigisitanur.i aliosque Numidiae episcopos provocarnnt, eosque novae elcctionis causa Carthaginem accerserunt, Creciliani ordinalionem quod a Felice Aptungitano. Traditionis crimine, ut ipsi vulgabant, obligato, facta esset, vitiosam causati. Ergo Carthaginem convenere episeopi Sanxt. Acovst. IX. ((Jnc.)

umbratica certamina

facile

magisque obfirmata pervicacia et furorem ministrabat. His non

:

,

)

:

,

;

:

,

,

,

,

)

'.

,

,

,

;

,

,

,

,

,

,

PR/EFATIO.fireiic. Collationis, die tertia, cap. IV,:

S, n. 21. () dc r.o^aio Mauro, Uauritaniae csBsareensis episcopo Cartennensi, ;i quo Rogalenscs, Donalisiarum schisuia, Ioquilur Aiimis:iniis incjiist.

93,

;id

viocenlium. Rogalcnscji|

*

Tt. eiV>v.,baplizando. Melius 'tiliii, no.slii : et infra pro,

Am. et Mss., rebaplizando. mi suademut, babelant,GauJjntium,lib. 1,

si

suademus. Ememlali sunt ex Mss.(a) \ide iafra, n. 217, ct i;o.ilra

Firmianos, quod ab iis er irinun lyrannum acerba iuulia perpessi csscut, a; pell.ibam, cj 10. ad Emeritum, n. epist. 87,1

(irro ca-tcros iioiiatist is

n-

Ib)(f)

Optatus rbamugadensis, amicus Gildonis.iti|-|K

88-:r>.

in

(b) vide epist. 88, u. 8.

guific.it cliain

Romanae civilalisjure nobilitatam "aissc si Jiu^ustinus in ei ist. 5o, ad Euscbium, n. 3.

;

,

311ginta ferme

LIBER SECUNDUS.nialiiia

318perseverantes,falsi

animas miserabili gemilu mussitantes rebaptizando submergere (a)? Quibus autem, nisi talibus faclis , etiam ipsas de quibus conqueriinini leges,longe quidem infra meriium sceleris vestri, sed la-

marlyrii

nomine vera

supplici.i

suslinere. Sic vos

autem alloquor, quasi

vero aliquid dignum vestra iiiquitale patiamini,tanla indignalaciatis, etin tanta

cum

impunitale regne-

men qualescumqueslro principatu

ferri coegistis?

An vero

violentis

tis; ila furiosi, ul

per Dei laudes ampliusila

quam buc-

incursibus Circumcellionum vcstrorum, qui sub vefuriosis

cina bellica terreatis;

calumniosi, ut etiam spon-

agminibus militant,

,

non ex

tanea veslrorum pracipilia nosiris persecutionibusimputetis.

agris undique pclleremurtibus teneremus, qui

nisi

vos obsides in civita-

blicam tt

qnoquo modo ipsam faciem pubonestorum reprehcnsionein, si non timore,

187. Dicit eliam quasi praeceplor benignissimus,

Qui nonlia

vissi

bonum1:

eligere, vivere

te nolle

damnasti,

vel pudore ferre nolitis? Noli ergo dicere, Absit, absit

vcro,

veslris criminationibus credcreinus,

be-

a nostra eonscienlia, ut ad nostram fidem aliquem compellamus. Facilis enim, ubi poteslisfacitis,:

nigne viverernus

quia Dei promissionibus credi-

ubi

autem

nrni

inus, vivere nos nolle

dainnamus. Bene, ut arbilror,dixerint Judxis,:

non

potestis, sive

legum, sive

invidia: liinore,

raeminislis quid

Apostoli

quandoet

sive resisteiitium muliiludine.

CAPUT LXXXIV.Dominusler

185.Nemo

Cliristum pra'dicare proliibebantur

hoc ergo

nos

Petil. dixit

:

Dicil

enim

dicimus,

ut re?pondeatissit,

nobis,

uirum Deo magisv, 29).

Chrislus,

c

venit

ad me,

nisi

quem Pali-

obedieudum

an honiinibus (Act.

Tradito-

atlraxerit

(Joan. vi, 44). Cur autem vos nonpermiltitis,

res, tliuri(icatores,persecutores, verba sunt

liominum

berum arbitrium unicuique sequiviam tamenjustitia; ostendens,

cum

ipse

conira bomines. In sola dilectione.' Donali remansitChrislus:

Dominus Deus liberum arbilriumdeperirel. Dixit

dederit hominibus;

verba sunt

hominumChristi,

extollentium gloriamutgloria

ne qnis (orsitan nesciuste

hominis subipsius Cbrisli.

nomine

minuatur

enim

:

c

Posui ante

bonum

el

malum,elige.i

Scriplum est enim,

/;i

lala genle gloria

posui ante

te

ignem

el

aquamSed

;

quod volueris

rcgis; in diminutione

aulem populi

contritio principis

Ex

quo vospotius

arbitrio,elegistis.i

miseri, vobisc

non aquam, sed

(Prov. xiv, 28)ill.i

:

ha?c ergo vcrba sunl

bominum. Atet

ignem

lamen, inquil,

elige, ut vivas

(Eccli. xv, 17, 18).

bonum Qui non vis bonum

in

Evangelio, Quiaet

oporlebal Christum pali,

resurgere tertia die, nilentiamet

prcedicari in

nomine ejus

pce-

eligere, vivere te nolle

damnasli:

'.

remissionem peccalorum per omnes gentes,;

186. Aug. respondit

Si tibi

proponam quxstioad Filium bomi;

incipienlibus ab Jerusnlem (Luc. xxiv, 46, 47)

verba

nem, quomodo Deus Palcrsolulurus es.

attraliat

sunl Cbrisii commendantis gloriam

quam

accepit a

nes, quos in libero diniisit arbiuiodiflicile

fortassis

eam

Paiie in latitudine regni

sui.

Utrisque auditis, hanc

Quomodo

eniin

altrahit, si di-

Ecclesix

communionem

polius eligimus, el

homi-

mitiii ut quis

quod voluerit:

eligat?

Et tamen utrum-

nume.

verbis Cbribti verba

pramonimus. Uogo, quisCbristum

quc verum est

sed intcllectu boc penelrare pauei

qui nos dical mala eb gisse, nisi qui

valent. Siculergo fieri potest ut quos in libero dimisitfieri

dicil ina'.a

docuisse?

arbitiio,

ailrabat

lamen P.uer ad

Filiuni

:

sie

CAPUT LXXXV.igitur

188.

Petil. dixit

:

SumquidQuisi

potesl ut ea qnDe

legum coercilionibus admoiien-

cwdem

vel schismalicts

Deus

jussil inferri ?

non auferant liberum arbilrium. Quidquid enim boino durum et moleslum paiilur, admonelur ut colur, gitet

oinnino pra;ciperet,Scijlhis ac Burbaris,

vos deberetis occidi

ub aliquibus

quare patiatur

:

ut

si

pro

justilia

se paii per-

spexeril, idipsum boniim eligat pro justitia lalia sustinere;

non tamen a Christianis. Vestri Ciicunicelliones quierespondit: Aug. 189. scanl, et nolo nos ' de Barbaris terreas. Uirum au-

si

aulein

viderit

iniquitalcm csse pro qua

palitur, se

infri-rluosissinie laborare

aique cruciari

tem scbismalici nos simns an vos, nec ego nec lu, sed Chrislus interrogetur, ut indicet* Ecclesiam suam.

considerans, mulel in melius volunlalem, simulquecareat et

Lege ergo Evangeliumlemet

;

et respondet tibi, In Jerusaet

molcslia

sicrili

et ipsa

iniquilate,

mulio

in totam

Judwami,

Samariam,

el

usque in loin

ulique gravius et perniciosius nociluia.aliquid adversus vos regcs cnnsiituunt,

Et vos

cum

lum lerram

(Act.

8). Quisquis

igitur

Ecclesia

admoncri vos:

non

inveuitur,

jam non interrogetur, sed aul corre-

credite, ut cogitetis qnare ista paliamini

si

propter;

clus convertatur, aut correptus non conqueratur.

justitiam, revera

illi

persecutores veslri suni

vos

aulemtiam,I

beati qui persecuiionem passi

propter jusiiv,

CAPUT LXXXVI.

190. Petil. dixit

:

Xequelaj-

possidebilis:

regnum ccelorum (Malth.nisi

10

enim Dnminus Deus humtino snnguine aliquando

Pelr. n, 20)

si

auiem propler iniquilatem schiilli

tatus esl,cum occisorem fralrisCain in vila cnrniftce'volucril1

permanere.

snialis vestri,

quid

eorrectores veslri suni;rci,

vosquiin

aulem, sicut

c.eteri

diversorura scelerum,

i

luriaccnsis veius codex, bcne viveremus.

5

pcenas legibus penduntlioc

profeclo infelices

et

8

Forte, ditione. orle, et non nos.,

ssculo et

in:

fuiuro?

Nemo

crgo vobis aufert

liberuin arbilrium

sed vos diligenler attendite quidcorrecli vivere in pace, an in

polius eligatis,1

uirum

(u)

Cjgirannensis codex lioc tanlum loco, clamasli. Ea de rc exj ostulal cum ipso Crispino, e| isl. 06.

Castiganlur ex manuscriptis. viia emvtficem. ubi Lovanienscs Sed vita eandfiee. in castigarunt, ex tamen postea superiorum editorum enaium ipsi Auguslini res.ousione seculi posuerunl, scd retinqui carHi/fri titam : quod per nos emendatur ad veteres corlieus quia curmficemcumidulet Junguul ul acljecti\uui ao vilam.* Kdili

jtidicel.

Am.

et F.r.. mss. recte

in

m

!

:;

51

CONTIU LITTEUAS PETILIAM,:

S.;

ACf.USTINIvos Evangeliumsedentis in ccelo.

320

191. Atc. respondilluit inferriviile

Si occisori rrairis

Dcus no:

in

lerra

Quodflani-

mortcm, sedsil,

reliuqui carniliccm vilamregis cor in

Evaiigeliiini mitiiis

perlulit soevienllum:

regumillis

ne forle Imcsit,

quod cum

manu

mas, quam vestras palilur linguasdcnlibusunilas

nain

iucen-

nndc mullas ad vos commonendos ct corripicndos lcgcs ipse consliluit, nulla tamcn lex regia vos jussit occidi; forlassc propleren, ul quieuniquelvivesiruiii in pcrlinaci sacribgi furoris aura persislunt,

mansit,

vobis loi|iiciitibus nianerc

noii potuit.Ieri,il!i

Qui verba Domini cxusla cupicbanl abolecla

non credebant possein

contemni. Non crgosi

Evangelio cxercercnt flanimas suas,

eis

Cain parrieid.e snpplieio,

vii.i

carniflce

l

crucientur.

coinraIn illa

Evangclium permitteretis

liuguas iveslras.aliis s;c-

cordiler interfecios

Legimtis enim multos a Pamulo Dei Moysc liiiscrinam in co quod pro corimi nc:

perseculione Evangelium Christi ab

vicntibus qii.crcbatur, ab aliis mclucnlibus prodcbatur,

faiio sacrilegio sic cst

Dominumiltis

deprecalus, ut dice-

ab

aliis sicvienlibus

incendebatur, ab

aliis dili-

rct

:

Domine,

si

diinitiis

pcccaium, dimitle; sin

gentibus abscondebalur; nullis contradicentibus

oj>-

aulem, dele

me

de libro

lito

(Exod. xxxn, 28, 51);

pugnabalur

:

sceleratiores vobis persecutirJnis partes

ineffabilis ejns cliarilas ct misericordia salis apparct.

transacla gciitium |iersectitionc servastis. Qui Cbrisli

Nnmquid monie desccndensderatc itaque

crgo subito crudelis effectus csl, cuni detol millia juberet

nonien persequebantur, Cliristo crcdiderunl

:

qui

occidi? Consilot

propter Cbrisiidicuut.

nomen honoranlur,

Cliristo conlra-

ne forte majore iracundia Dei per

leges adversus vos latas a nnllo [mperatore jnssi fue-

CAPUT LXXXYIII.vobisliccat in pernicie aliena

191. Pf.til. dixit

:

Ecce

non vos comparandos ritis occidi. An puiaiis? Audiie Dominum per prophelam dicentemilli

fratricidr

pleiiissimum documenluin, quvd Clnistiano nonversari. Disciplince

:

aulem

liu-

Ab

ortu solis S'/e ad occasum glorificatitm est iiomenin nationibus, ct in

jus initium Pelroi

est consliliiliim,

sicul scriptum esl

mettmbilttr

omni loco incensum adinorepura. Magntim nomen

Percussitcl

Pctrtts

auriculnm scrvi principis Jitdteoilli

nomini meo,

el Itostia

meumi,

rttin,

abscidil

eam. Dixilquein llicca.

Jesus

:

Pclre, reulilitr,

in nalionibus, dicil

Doininits

oninipolens [Mulach.

conde gladiitm luumglndio morietitri

Qiti

enim yladio

11). Iluic fratcrno sacrificio super

quod

respicit Deus,:

(Matlli. xxvi, 51, 52).:

invidere vos per calumnias vcstras osteuditis

el si

195. Auc. rcsponditpcscitislitiin

quandolaudariviiiii

audicrilis,

a

solis

ortu

usque ad occasum

Cur ergo non ta!i voce comarma Circumccllionum ? An pratcr Evangearbilreiniiii,si

nomen

Doniini (Psul. cxn, 5);

quod

esl vi-

vos loqui

dixerilis,

Qui

fuslc

sacrilicium, de quo dictiim est, Itnmola:

Deo sa-

usus

fuerit, lusteillos a

moriclur? Date ergo veniam, quia

crificium laudis [Psal. xi.ix, 14)

ita

concidel vullus

ncc

quibus Marculum praeipilatum esse queprobibere

vester, ut illius homicida\ Sed quia iiniversum orbein

riiuini,

poluerint

majores nostri

:

neqtie

inierimere non poleslis, odio ipsor.ente(I

rei

tenemini, diItomicida est

enim scripiumpiiaverit,illa

cst in Evangelio,

Qui aliquem prxci

Joanne, Qui odit fratrem suum,iii,

prxcipilio

morictur.

Alque iilinam sicutsic

Joan.

15). Et

ulinam innocens fraterin vestro-

vcl falsa vel.

transacta sunl,fortassc

isloruni

lignale-

rumin

potius Circumcellionum lela trucidandus,5

quam

cessarcnt 1gionibus

Qrianquamclsi

irascimini,

qnod

veslram lioguam

rebaptizandus incurrai192. Pktil. dixitsi:

vestris,

non legibus,i]iiia

saltcm verbis

CAPUT LXXXYH. vos ergo,pllis,si

Moncmusocci-

subtraliimus armaluram,

eas solis s;evire fu-

libenler audiuiis. ct

non

libenler acci-

stibus dicimus. Velus quippe istaiiunc

cornm

inalitia fuii,

admonemus; quia

Doiniiius Cltrislus noninsliluil.

autem nimium piofcccrunt. N.im

inter vino-

deudi formam, sed moricndi, Clirislianissi ila

ISam

lenia convivia, et

cum

fcminis iuaritos non liabenti-

repugnnntes diligeret, uollcl pro nobis occidi.

bus,

libcram comitahdi, vagandi, jncandi, bibendi,

l'J3.

Auc. rcspondil

:

litinam

Gormam

cjus scquc-

pernoctandi liccnliam, non solum fusies tornare, sed

rculiir niartyres vestriille

;

non se

praccipilarent.l(

quod

eliam fcrruin Jvibrarerunt.

cl

fundas circumagcre didicect

diabolo suggereiiie non

fecit

Matili. iv, G, 7).

Sed cur

cis

non dicam (quo aniino dicam,

Vos auiem cum

niajores nostros

eti.iin

dcfunctos falso

quotri

illi

accipianl, novciit Dcus), Insani, gladius Pe-c.irnali

leslinionio pcrscquiinini, ubi accepislis

banc foiinani

?

quamvis adbuccorporein

molu animi, lamen pro

(Juod nos ignolorum ciiminiljiis iuacuhire coiiainini, cuni veslrorum makfacla notissima vobis obcsse noliiis,

C.lnisii

corpus pcrseculoris cxsertus esi:

veslra

vcro arma advcrsus Cbrislum divisa suntille

ubi acccpistis bancsi

formam? Scd nimiuin supcr-

corpus vero cuipcr

caput csl,

id

esl, Ecclesia ejus,

bimiis,

de nobis siicccnseinus,

cum adversus

ipsiim:

omnes gcnlcs

cst. Ipsc

boc

dixit, et ascendit iu

Dominum

vos f.dsum tcstimonium dicere videamusipsc Ecclesiani

Cffilum,el

quo cum furor Judxorum sequi nonin

potuit

:

quandoquidcm

suam pcr omncs genac-

mcinbra cjus

corpore quod ascendcns com-

tcs et promisit et exbibuit; ct vos contradicitis. lianc

inendavit, furor vcslcr oppugnat.

Pro

istis

mcmbrisqufl

vcro formam ncc abcepistissic:

ipsis Judx'is perscculoribiis

advcrsus vos saeviunt, ct vobis resistnnt,in Catbolica parvac

quicumqwnoiniiie

illi

cuiiii

perscculi sunt

carnem ambulantisuabent,

adbuc

fidei,

co aniuio sunl,proCliristi

rursum

infra cuni ipsismet ediiis

vita carnifice

limc Petrussirinxit.

fuil,

cum fcrrum

crucicntur.1

Scd mulium inlerest iuter vestram pcrscce&sarcl,

Editi, el vila carnifice. 1'aiiicula, ct,

aoo

csl

iu

iikiiui-

scrlptis. Ain. ct Er.,

i vcst a,n

aauam

.'

disscnlicnlibus niauu-

scni

lis.

' e iiii , liugua nuscrij lorum.

Emcndautur

auctoritale

ma-

52

LibEUet

s::

CLNDLSad messem:

522vos aulem oculuin malevolenlix,

cuiinnem

istorum. Vos similes;

esiis

servo saccr-

in ziza-

dolis Jud.eorum

quia servienles principibus veslris,

niis -acriier figilis

et contra senlentiam,

Christi ea,

advcrsusCliristilis

Ecclesiam

calholicam:

,

id

cst

,

adversus

snla per

orbem tcrrarumXCI.

excepta Africa

crevisse

corpus armaminifuit,

isti

auiem

tales suut,

qua-

contendiiis.

lunc Peirus

qui pro Cliristi corpore, id est,si

CAPUTdicit

200. Petil.in facie

dixit

:

Vbi

est

qvodprarest il-

pro Ecclesia, etiam corporaliier pugnant. Sediticilur

ipsis

ul quiescant, sicut

Petro lunc dictum esl;est,tit

Dominus Christus : < Si acceperis alapam , pura et alhram maxittam > (Maltlt. v, 59) ? Ubitud,

quanio magis vobis dicendumdcpnsito1

haeretico furorcilli

quod sputaPaulus

passus

est, qui

spulo suo san-

ad ea membra penineaiis, pro quibus

ctissimo ca?ci oculos patefecil ? Ubi estslolus:i

quod

dicit>

apoest

sic dimicanl.

Sed

Ixsi a talibus etiam nos odistis, ctperdiderilis,

Si quis vos in faciem cwdil ?:t

Ubi

tanquam aures dexleras

Cbristum soSed quibus

qnod ilerumtibusxi,

dicit,

In plagis supra

modumi,

,

in mert(II

dcntem advenio,

Palris

dexleram non

auditis.

frequenler,

in carceribus abiiiidanlhisperinlit

Cor.fecil.liccc

lnquar, aul quando eisloquar, quibus nee liorain in-

20

23)

?

Qua:

memoratJudwis

non quw:

cbriis, sive adliuc

vinum etiam mane rucluanlibus, sive jam ? Quinimn cl miuantiir, non so-

Sn/[eceriil fulei cltristiamv a

luvc fieri

cur

miseri yerpelratis ?

illi, sed de illis eliam episcopi ipsorum, parati ncgare ad se pertinere quod feeerint. Donet nobis Dominus canticum graduum, qiio dicere possimus,

lum

201. Aic. respondit

:

Iiane vero vos aecepla abipa?

pra; bc(is aUefam niaxillamfuriosa veslrabili

Non istam vobis famamlerri-

agmina pcr lolam Africam cum

Cum

his qui oderunteis,

pacem, eram pacificus

;

eum

lo-

lurpitudine passiiii vaganlia compararunt.

Uiinamdentefu-

quebar

debellabant

me,

gralis (Psal. c\ix, 7).

Dkit

vobiscum paciscercnlurpetcrelis (Deut. xixstes crigerelis.

lioniincs, ut saltcm seciinduni

eniin hoc corpus Clirislialiis bic,

quod per lolam lerram, abab omnibusaliis

velcrein Legein, oculiim pro oculo,,

dentem

|iro

ab

aliis alibi, el

alque

aliis

21)

,

non pro auditis verbis

ubiciiniqnc siuit, b:crelicis oppugnniur (a).

CAPU T LXXXIXqiiam,

196. Petil.subeundam

dixil

:

Ergo, in

CAPUTvobis estttis

XCII.

202.

Petil. dixit

:

mortem pro

fide

consliluil,

quam

Quid aulem

cui..

cum

regibus swculi, quos uiinquam Clmstiani?

quam pro communione faciendam '. Clirisliunilas enim v viverel si tnorlibus proficil. Nam ncmo fidelissimus mors a fidelibus timcretur. Dicil enim Dominus Chri,

nisi

invidos sensil

Quod

ul breiilcr(II

doceam, Ma-

cliabxos fratres rex persccuius eslqtioque trcs pucros,

Macliab. vn).,

Rex

cum

ipse sacrilegns esset

flaminis

stus

:

i

Si graintm

Irilici

cadens in terram non moria-

ncscius religiosis addixil

(Dan

m). Rex qiuvtuit ani-

tur, solitmfacit>

manet

; si

aulem moriatur, multum fructum

mam

pneri Salvnloris (Mulllt. xi, 10).

Rex justissimum(Dan.vi).

(Joan. xn, 24, 25).:

Danielemscire quis

ferinis niorsibus, ul pulabul, objecil

197. Aic. respondit

Velhm

primo de

lpsumque Dominum Chrislum judex ncquissimusoccidil (Malth. x.xvn, 26).

regit

parle veslra se prxcipitaveriL Valde quippc illud gra-

Iude

esl

quod Aposiolus cla-

num

fertile fuit,

unde

lanla seges pr.icipitalnruni ca-

daverum

pullulavit.

Sanecum verborum

Doinini ine,

Sapienliam loquimur inler perfectos, sapicntiam non hujus sa:culi , neque principum hujus mttndi:t

mal

niineritis,

quia se dixil

granum morilurum,

et

nml-

qnm

cvaatalur

;

sed loquimur Dei sapienliam in sacra-

liim Iructum faciurum; quare ipsi fruelui

quod pcr;

menlo, quec

fuit abscondila,

loiuin

munJuin veiacissimeobicilis?

(/>),

proveneril iuvidetis

swcula

in

gloriam nosiram,

quam constituil Deus anle quam ncmo priucipum hu,

ct ei Eizaniorom vel palese crimina, vcl

qux

audisiis

jus saculi cognovit. Si enim cognovisscnl

non uliqne,

vcl qu.i' linxislis,

CAPUT XC.

198. Petil.,

Dominumdixit, :

mnjestatis crucifixissettt

>

(I

Cor. n

6-S).

Sed vos spinasvos in;

Sed deautem,

prislinis regibus

paganis hoc dictum,

sil.

Yos

atque zizania, non semiua spargilis

cum quibus

hujus saculi intperalores

quia christiuni esse,

suinmo judicio deceal coitcremari.

Non

tntilidicimussic

desideranl, non permillilis csse cltrislianos

cum

fttco ct

nd

omiiis

spinosa conscienlia

Dei sententia

te-

nebula veslri mendacii eosdem bona mente credcnles, adiniquitatem veslrant prorsus adducilis, ut armis suis con-

nelur.

199. Aog. re?ponditzaiiiiinim siniullibi

:

Saltem commemorationeInlicnm vcnirelin

zi;

trn

hoslcs reipubliccc pnrparalis in Clirisliunos incur-

cl

incnlcm

rant, pulenlque se suasionibus vcslrisccre,slo,

et Er., errore depotito. * Posl, sire adliuc, adiccerant lovanienses, potantitnis : cx mera conjecluia i;rasmi, qni id ibi deesse notaveral in1

Am.

;)!!(