sanayi yapıları
Transcript of sanayi yapıları
TÜRKİYE TASARIM KRONOLOJİSİ
SANAYİ YAPILARI
Bu çalışma
3. İstanbul Tasarım BienaliBİZ İNSAN MIYIZ?Türümüzün Tasarımı2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl
için Moira Valeri (koordinatör), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış tarafından hazırlanmıştır.
Çeviri: Münevver Çelik Editoryal destek: Ceren Şenel, Erim ŞerifoğluGrafik tasarım: Selin Pervan
Pelin Derviş, Barış Gün ve Studio-X Istanbul'un katkılarıyla.
GİRİŞPragmatik, değer odaklı yaklaşımıyla ayırt edilen işyerleri ve sanayi yapıları tasarımı, çoğunlukla Sanayi Devrimi’nden sonraki dönüşüm ve modernleşme çabalarını yansıttığı gibi, bazı ilginç mimari deneyler için de verimli bir zemin oluşturur.
1830’larda Osmanlı İmparatorluğu’nun reformlardan geçtiği ve yeniden örgütlendiği dönemde (Tanzimat dönemi) birtakım emperyal fabrikaların açılmasından başlayarak, 1923’te Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’lere kadar devlet güdümlü bir sanayileşme süreci yaşayan, 60’lara ve 70’lere gelindiğinde karma ekonomi yaklaşımını benimseyen, sonrasında ise halen devam etmekte olan post-fordist küreselleşme dönemine giren Türkiye için özellikle geçerli olan bir durumdur bu.
Türkiye’deki sanayi yapılarına ilgi giderek artıyor, konuyla ilgili yayınlar, makaleler yazılıyor olsa da, konuyu kapsamlı bir şekilde ele alan ve görselleştiren bir yaklaşım henüz mevcut değil. Bu araştırma, bahsi geçen tarihsel bağlamı arkaplanına alarak bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir.
2013 yılında Yrd. Doç. Moira Valeri’nin Yeditepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Yüksek Lisans Programında açtığı “Atölye II” başlıklı ders kapsamında, İstanbul’daki sanayi yapıları üzerine yürütülen bir çalışma, bu araştırmanın ilk aşamasını oluşturuyor. Araştırma, kentteki her bir sanayi yapısı üzerine derinlemesine bir mimari ve tarihsel inceleme sunmak yerine, akademik yayınlar, mimarlık dergileri ve Türkçe gazeteler gibi kaynaklardan yararlanarak mevcut çalışmaların bir dökümünü yapıyor.
Çalışma, bir rapor/veritabanı ortaya koyuyor. Her bir yapı, orijinal görünümü ve sonradan geçirdiği dönüşümlerle ilgili temel bilgileri, orijinal haliyle mevcut halini gösteren fotoğrafları ve başvurulan temel kaynakların kısa bir listesini mümkün olduğunca içeren birer “kimlik kartı” da denebilecek dosyalar halinde arşivleniyor.
Önceki rapora ek olarak bu çalışma, endüstriyel yapıların bir haritasını da çıkarıyor. Bu haritalamada öncelikle binaların sayısının ve kent içindeki konumlarının görülebildiği bir resim elde edildi. Sonraki adımda ise binalar, kullanılmaya başlandıkları yıllara göre sınıflandırıldı. Veritabanı ve haritalar birbirleriyle ilişkilendirilerek hazırlandı, her bir bina için tanımlanan kimlik kodlarının yardımıyla bu kaynaklara erişim kolaylaştırıldı.
Araştırmanın, okumakta olduğunuz bu dosyada somutlaşan ikinci kısmında ise tüm Türkiye’deki sanayi yapıları üzerine odaklanılıyor. Sanayi yapıları, yine kullanılmaya başladıkları yıllara göre sınıflandırılarak listeleniyor; bu listeye mimarlık tarihi içindeki önemli eşikleri yansıtan ya da sanayi üretimi açısından bir yenilik/benzersizlik ibaresi sayılabilecek yapılar da dâhil ediliyor.
Sürmekte olan bir çalışma olarak görülmesi gereken bu araştırma, bütününde, sanayi yapılarının kapsamlı bir resmini çıkarmayı; üretim alanlarının mimari ve kentsel karakterinin yıllar içinde nasıl değiştiğini, sanayi yapılarının yoğunluğunu ve nerelerde bulunduğunu anlayabilmeyi; ülkenin sanayi tarihi, kimi sanayi yapılarının ve içinde yaşadığımız bina edilmiş ortamların mimari ve/veya tarihsel değeri hakkındaki bilgilerimizi ve farkındalığımızı artırmayı; bu konu üzerine yapılan tarihsel/mimari çalışmalar için bir platform oluşturmayı ve sanayi yapılarının kent manzarası ve gündelik hayatımız üzerindeki etkisini anlayabilmeyi amaçlıyor.
1850Ticaret Kanunnamesi (28 Temmuz)
1864Islah-ı Sanayi Komisyonu’nun kuruluşu
1876Meclis-i Ticaret ve Ziraat’in kuruluşu
1880Osmanlı Devleti’nin ilk yerel ticaret odası Dersaadet Ticaret Odası’nın kuruluşu
1917Osmanlı İtibar-ı Milli Bankası’nın açılışı (1 Ocak) Milli Fabrikalar Cemiyeti’nin kuruluşu
1923I. İktisat Kongresi’nin İzmir’de toplanışı
Türk Anonim Elektrik Şirketi’nin (eski Osmanlı Anonim Elektrik Şirketi) kuruluşu (17 Haziran)
Ankara’nın başkent ilan edilmesi (13 Ekim) Cumhuriyet’in ilanı (29 Ekim)
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun kuruluşu (6 Kasım)
1924Lozan Antlaşması‘nin yürürlüğe girmesi Devlet Demiryolları’nın kuruluşu
Türkiye İş Bankası’nın kuruluşu
Türkiye Tütüncüler Bankası’nın kuruluşu 1925Türk Hava Kurumu’nun (Türk Tayyare Cemiyeti) kuruluşu (16 Şubat) Liman İşleri İnhisarı’nın İstanbul’da kuruluşu Sanayi ve Madenler Bankası Kuruluş Kanunu’nun kabülü
Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu’nun kabülü
(Atatürk) Orman Çiftliği’nin kuruluşu Şeker Fabrikaları Kurulmasına İlişkin Kanun’un kabulü 1926Demir Çelik Sanayinin Kurulmasına İlişkin Kanun’un yayımlanması
Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri’nin kuruluşu 1927Sanayi Teşvik Kanunu‘nun kabulü Emlak ve Eytam Bankası‘nın kuruluşu Eskişehir Bankası‘nın kuruluşu 1929Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluşu Deniz Ticaret Kanunu‘nun kabulü 1930İlk Sanayi Kongresi’nin Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti tarafından düzenlenmesi
1931İlk Ziraat Kongresi’nin Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti tarafından düzenlenmesi Tekel Genel Müdürlüğü‘nün kuruluşu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kuruluşu Uluslararası ölçü birimlerinin kabulü 1932Devlet Sanayi Ofisi’nin (DSO) kuruluşu Türkiye Sanayi Kredi Bankası‘nın kuruluşu Türkiye’nin Milletler Cemiyeti üyeliği 1933Sümerbank’ın faaliyetlerine resmen başlaması
Devlet Hava Yolları İşletmesi’nin Savunma Bakanlığı’nın bir bölümü olarak kuruluşu Yerel yönetimlere finansal yardım için İller Bankası’nın kuruluşu Zonguldak Yatırım Bankası ve Kayseri Milli İktisat Bankası‘nın kuruluşu Halk Bankası‘nın kuruluşu
1934Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’yla (BBYSP) 1934-1938 yılları arasındaki sanayi gelişiminin hedeflenmesi (17 Nisan)
1935Haftasonu tatilinin cumartesi ve pazar olarak kabulü Amortisman Sandığı’nın kuruluşu MTA Enstitüsü’nün kuruluşu ETİBANK’ın kuruluşu Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin kuruluşu Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ve Tarım Satış Kooperatifi Ana Mukavelenamesi’nin yürürlüğe girişi 1936İzmir Enternasyonal Fuarı’nın açılışı 1937Ziraat Bankası Kanunu‘nun kabulü Denizbank’ın kuruluşu 1938Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü’nün kuruluşu Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) kuruluşu
Fiskobirlik’in (Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği) kuruluşu 1940Kozabirlik’in (Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği) kuruluşu
EŞİKLER VE YASALAR
Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Yasası’nın ilanı
Garp Linyitleri İşletmesi’nin kuruluşu 1941Petrol Ofisi’nin kuruluşu
1942Dalaman ve Hatay Devlet Üretme Çiftlikleri’nin kuruluşu 1943Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsası Kanunu‘nun kabulü 1944Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun (TZDK) kuruluşu 1945Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e kurucu üye olarak katılımı Çiftçiyi ve Köylüyü Topraklandırma Kanunu’nun kabulü Ormanların koruma amacıyla devlet mülkiyetine geçişi 1946İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun kuruluşu İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu’nun yürürlüğe girmesi Türkiye’nin ilk çok partili seçimleri
1947İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu’nun kabulü Türkiye’nin Dünya Sağlık Örgütü üyeliği 1948Türkiye’nin Marshall Planı’na dahil olması 1949Emekli Sandığı’nın kuruluşu Türkiye’nin İnsan Hakları Bildirgesi’ni onaylaması Muş’ta Alparslan Devlet Üretme Çiftliği‘nin kuruluşu Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne kabulü
1950Sanayi odalarının, ticaret odalarından bağımsız olarak kurulmasını mümkün kılan 5590 Numaralı Kanun’un kabulü
1952Türkiye’nin NATO’ya katılımı
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun kuruluşu İstanbul Sanayi Odası’nın 1000 üyeyle resmen kuruluşu
1956Milli Koruma Kanunu’nun yeniden devreye girişi (devlet kontrolü)
1957Türkiye Kömür İşletmeleri’nin kuruluşu
1958İktisadi İstikrar Programı’nın kabulü
196027 Mayıs Askeri Darbesi Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) kuruluşu (30 Eylül)
1961Yeni anayasayla işçilere sendikal hakların verilmesi
1963DPT tarafından düzenlenen Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
274 sayılı Sendikalar ve 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasalarıyla sendikal hakların yeniden düzenlenmesi
1967Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) kuruluşu
1968Yapı Endüstri Merkezi’nin (YEM) kuruluşu
197112 Mart Muhtırası olarak bilinen askeri müdahale Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) kuruluşu
198012 Eylül Askeri Darbesi
1981/82 Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilanı
1982Sermaye Piyasası Kurulu’nun kuruluşu
1983Türkiye Menkul Kıymet Borsalarının kuruluşunu öngören kararnamenin ilanı
1995Türkiye-AB Ortaklık Konseyi’nin 6 Mart 1995 tarihli toplantısında kabul edilen 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı uyarınca Gümrük Birliği’nin tamamlanması (1 Ocak 1996 itibariyle)
1999Türkiye’nin AB tarafından aday ülke olarak kabul edilmesi
2005AB ile tam üyelik müzakerelerinin başlangıcı
201615 Temmuz darbe girişimi
1830-1923: SON DÖNEM OSMANLI’DA
SANAYİLEŞME
Osmanlı İmparatorluğu’nda geleneksel imalathanelerini modernleştirmeye dönük temel çabalar, esasen, buhar gücünün ve yeni makinelerin devreye sokulmasının yanı sıra tuğla ve kagir yapılar kullanılarak inşa edilmiş, kemerli ön cephe ve süslü giriş kapılarıyla ayırt edilen yeni emperyal fabrikaların kurulmasıyla sınırlı kalmıştır. Bu yapıların çoğu İstanbul –Beykoz ve tüm bir Haliç bölgesi– ve hinterlandı, Marmara kıyıları ve İzmit’te yer alır.
1455 İstanbul, Tersane-i Amire / Taşkızak Tersanesi15. yy İstanbul, Tophane-i Amire15. yy sonları İstanbul, Kasımpaşa Baruthanesi15. yy-17. yy Bursa, Çini atölyeleri1700 İstanbul, Baruthane-i Amire1727 İstanbul, Darphane-i Amire1730 İstanbul, Lengerhane-i Amire (Rahmi M. Koç Müzesi)1744 Bursa, Yalova Kağıt Fabrikası (Kağıthane)1750’ler Balıkesir, Gümüşlü Zeytinyağı Fabrikası1761-1808 İstanbul, İncirköy Cam ve Porselen Fabrikası1789 İstanbul, Kadıköy Değirmenleri1796 İstanbul, Azatlı Baruthanesi1798 İstanbul, Paşalimanı Tütün Deposu1800’ler İzmir, Dikili Zeytinyağı Fabrikası1803 İstanbul, Üsküdar Matbaası1804 İstanbul, Beykoz Hünkar İskelesi Kağıt Fabrikası1810 İstanbul, Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası1827 İstanbul, Eyüp İplikhane-i Amire1833 İstanbul, Feshane-i Amire1840 İstanbul, Kasımpaşa Tuz Ambarı1843 İzmit, Çuha Fabrikası Kocaeli, Hereke İpekli Dokuma ve Halı Fabrikası1844 İstanbul, Beykoz Çini ve Billur Fabrikası1845 İstanbul, Çubuklu Cam Fabrikası İstanbul, Zeytinburnu Demir-Çelik Fabrikası1846 İstanbul, Büyükada Un Fabrikası1848 Bursa, Orhaneli, Krom Madeni1850 Çanakkale, Palamut (Meşesi) Depoları İstanbul, Bakırköy Bez Fabrikası1854 Bursa, Fabrika-i Hümayun (ipek fabrikası) İstanbul, Dolmabahçe Gazhanesi1857 İstanbul, Üsküdar Suma Fabrikası1858 İstanbul, Paşalimanı Un Fabrikası1860 Bursa, David Saban Kardeşler Fabrikası (ipek fabrikası) Bursa, İshak İskender Fabrikası (ipek fabrikası) Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Fabrikası (ipek fabrikası)1861 İstanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Tersanesi1864 Adana, Çırçır Fabrikası İstanbul, Nakkaştepe Gazhanesi1866 İstanbul, Polizo ve Leko Makarna Fabrikası1870 İstanbul, Unkapanı Un Fabrikası
1877 İstanbul, Üsküdar, Çıknavoryan Mahdumları Bisküvi Fabrikası1878 Balıkesir, Edremit, Komili Zeytinyağı Fabrikası1880 İstanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tütün Fabrikası İstanbul, Yedikule Gazhanesi İzmir, Tekel Sigara Fabrikası1882 İstanbul, Şahbaz Agiya Tuğla Fabrikası İstanbul, Seferoğlu, Sigara Kağıdı Fabrikası1883 İstanbul, Terkos Su Pompa İstasyonu1884 İstanbul, Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası İstanbul, Modiano Cam Fabrikası1886 İstanbul, Kasımpaşa Un Fabrikası1887 Mersin, Mavromati Çırçır Fabrikası Samsun, Tekel Tütün Fabrikası1888 İstanbul, Yedikule İplik Fabrikası1889 Adana, Hazar Naşiyan Fabrikası1890 İstanbul, Ahmet İhsan Matbaası İstanbul, Beykoz Hamidiye Kağıt Fabrikası İstanbul, Osman Bey Matbaası İstanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu İstanbul, Kazlıçeşme Dokuma Fabrikası Manisa, Makarna ve Un Fabrikası1890 sonları İstanbul, Çifte Arslan Ekmek Fabrikası1891 İstanbul, Hasanpaşa Gazhanesi İstanbul, Dolmabahçe-Hereke Dokumahanesi1893 İstanbul, Ahırkapı Kereste Fabrikası İstanbul, Foti Kendros Tuğla Fabrikası1894 İstanbul, İstinye Lineros Kireç Fabrikası İstanbul, Üsküdar Tedbirhane1895 Adana, Reji İdaresi Tütün Fabrikası İstanbul, Matbaa-i Bahriye İstanbul, Paşabahçe İspermeçet Mumu Fabrikası İstanbul, Rebul Eczanesi İstanbul, Ahırkapı Fanila Fabrikası1896 İstanbul, Göksu Değirmeni1897 İstanbul, Küçükçekmece Kibrit Fabrikası19. yy Bursa, Romangal Fabrikası (ipek fabrikası)19. yy sonu Zonguldak Kömür İşletmeleri Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Grubu - Ana Gıda: Komili Zeytinyağı Fabrikası 1900 öncesi İstanbul Göksu Tuğla ve Kiremit Fabrikası1900 Adana, Alman Fabrikası (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft): Ulaş Çırçır İstanbul, Tuzla Petodi Tuğla Fabrikası İstanbul, Üsküdar Elektrik Fabrikası1902 Adana, Salih Efendi Un Fabrikası İstanbul, Bomonti Bira Fabrikası İstanbul, Cendere Su Pompa İstasyonu İstanbul, Umuryeri Kireç Fabrikası Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler İplik Fabrikaları1903 İstanbul K.Yorgi Pagapulo Konserve Fabrikası İstanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) İlaç Fabrikası1905 İzmir, Havagazı Fabrikası Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası İplik Fabrikası1907 Adana, Milli Mensucat Fabrikası (Simonoğlu Fabrikası)1908 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Yağ Fabrikası İstanbul, Çubuklu Gazoz Fabrikası İzmir, Tuzakoğlu Un Fabrikası
SANAYİ YAPILARI
1 - FESHANE-İ AMİRE, İSTANBUL Kaynak: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi
2 - KÜÇÜKÇEKMECE KİBRİT FABRİKASI, İSTANBUL Kaynak: Moira Valeri Arşivi
3 - BOMONTİ BİRA FABRİKASI, FERİKÖY, İSTANBUL Kaynak: SALT Araştırma, Fotoğraf Arşivi
2
3
1
1910 İstanbul, Paşabahçe Çukurçayır Tuğla ve Kiremit Fabrikası1911 İstanbul, Bluementhal Plak ve Gramafon Fabrikası Kocaeli, Darıca, Aslan Çimento Fabrikası1912 Aydın, Bomonti-Nektar Şirketi İstanbul, İstinye Tersanesi İstanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Efendi Tuğla Fabrikası İstanbul, Maltepe İplik Fabrikası1913 öncesi İstanbul, Kadıköy Şarap Fabrikası1913 İstanbul, Silahtarağa Elektrik Fabrikası İstanbul, Şişli Ekmek Fabrikası İstanbul, Stelyanidi Tuğla Fabrikası1914 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Zeytinyağı Fabrikası ve Sabun İmalathanesi Sakarya, Adapazarı Başak Traktör İstanbul, Haliç, Karaağaç Tapa Fabrikası 1915 öncesi İstanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Değirmeni İstanbul, Tuzla İstren Osmanlı Çimento Mamulatı Fabrikası1915 Aydın, Bilal Sabuncu İstanbul, Sabuncuzade Şakir Sabun Fabrikası1916 İzmir, Turan Turyağ Fabrikası1917 İstanbul, Bakırköy İspirtohanesi1918 öncesi İstanbul, Haznedar Tuğla Fabrikası1918 Adana, Cam Fabrikası Adana, Gulbenkian Fabrikası (Sapmazlar Çırçır)1919 İstanbul, Abdi İbrahim Laboratuvarı İstanbul, Bayrakçı Bayrak Fabrikası1920 Ankara, Yüniş Tekstil Fabrikası1922 İstanbul, Mazot Fabrikası İzmir, Piyale Makarna Fabrikası1923 öncesi İstanbul Mavzer Fişek Fabrikası
1923-1950: CUMHURİYET’İN
İLK YILLARINDA DEVLET ELİYLE
İŞLETİLEN SANAYİLER
Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşunu (1923) takiben, devlet özel girişimi teşvik etmiş olsa da buna verilen yanıt sınırlı ve zayıf kalır. 1929 ekonomik krizinden sonra Türkiye, planlı bir ekonomiye geçer ve ülkenin her yanında, çoğunlukla da orta büyüklükteki Anadolu kentlerinde devlet güdümlü sanayileşme programları başlatılır. Bu inisiyatiflerin bir parçası olarak, 1933’te Sümerbank –bir kamu bankası ve sanayi holdingi– kurulur ve şeker, kağıt, tekstil, çimento, demir ve çelik gibi temel mallarda yeni sanayiler kurmak amacıyla birinci beş yıllık sanayileşme planı (1934-1938) yürürlüğe konulur. Bu sanayilerin tasarımı, özellikle geniş bir alana yayılan yapıların inşasında güçlendirilmiş betonun kullanılması nedeniyle modern mimarinin bütün temel özelliklerini yansıtmaktadır.
1923 Adana, Cumhuriyet Un ve Çırçır Fabrikası İstanbul, Paşabahçe İspirto ve İçki Fabrikası İstanbul, Sütlüce Mezbahası1924 Ankara, Gazi Fişek Fabrikası Ankara, Hafif Silah ve Top Tamir Atölyeleri, Fişek ve Marangoz Fabrikaları Ankara, Kayaş Kapsül Fabrikası Isparta, İplik Fabrikası1925 Bursa, Dokumacılık ve Trikotaj (İpekiş) Bursa Konserve Fabrikası Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Şarap Fabrikası Denizli, Şemsi Terakki Debegat ve Ticaret Türk Anonim Şirketi Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Un Fabrikası Eskişehir, Hava Tamirhanesi İstanbul, Cav Bisiklet Fabrikası İstanbul, Nemlizade Tütün Deposu1926 Ankara, Çimento Fabrikası İstanbul, Devlet Eroin Fabrikası Kayseri Uçak Fabrikası Kayseri, Bünyan Halı İpliği Fabrikası Kırklareli, Alpullu Şeker Fabrikası Kocaeli, Gölcük Tersanesi Kütahya, Sümerbank Tuğla ve Kiremit Fabrikası Uşak Şeker Fabrikası1927 Bitlis Sigara Fabrikası Çanakkale, Bozcaada Ataol (Eski) Şarap Fabrikası Erzurum, Evyap Sabun Fabrikası Eskişehir, Kılıçoğlu Tuğla ve Kiremit Fabrikası Isparta, Yalvaç Eski Deri Fabrikası İstanbul, Nestlè Fabrikası1928 Ankara, Elektrik ve Doğal Gaz Fabrikası Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası Kırıkkale Pirinç Fabrikası (mermi)1929 Adana Elektrik T.AŞ Bandırma, Eski Elektrik Fabrikası Çanakkale, Kızlı Sardalya Fabrikası İstanbul, Beşiktaş Astro Tütün Fabrikası İstanbul, Ford Otomobil Montaj Fabrikası İstanbul, Yunus Çimento Fabrikası Kırıkkale Mühimmat Fabrikası Sinop, Ayancık Kereste Fabrikası1930 Edirne Elektrik Fabrikası İstanbul, Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası1931 Tekirdağ İçki Fabrikası1933 Diyarbakır İçki Fabrikası İstanbul, Göksu Halat Fabrikası İstanbul, Zeytinburnu Çimento Fabrikası 1934 Ankara Bira Fabrikası Ankara Buğday Siloları Bursa Süt Fabrikası (Sayas)
1 - UŞAK ŞEKER FABRİKASI Kaynak: Türk Şekeri, İstanbul: Alaeddin Kıral Klişe fabrika ve basımevi, tarihsiz broşür. Gökhan Akçura Arşivi
2 - SÜMERBANK BEZ FABRİKASI VE LOJMANLARI, KAYSERİ Kaynak: Fotoğrafla Türkiye. (1936). Matbuat Umum Müdürülüğü yayını. Mimari: Ivan Sergeevich Nikolaev Fotoğraf: Othmar Perschy 3 - KARABÜK DEMİR VE ÇELİK FABRİKASI Kaynak: İnönü, İsmet. (1937). Türkiye Demir Çelik Fabrikaları Müessesesi. Karabük: Pulhan Matbaası. Gökhan Akçura Arşivi
2
3
1
Eskişehir Buğday Siloları Eskişehir Şeker Fabrikası İstanbul, Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası Kayseri, Sümerbank Bez Fabrikası ve Lojmanları Konya Buğday Siloları Sivas Buğday Siloları Tokat, Turhal Şeker Fabrikası 1935 Ankara, Mamak Gaz Maske Fabrikası Ankara Şeker Fabrikası Artvin, Murgul Bakır İşletmesi Aydın, Nazilli Sümerbank Tekstil Fabrikası Elazığ Etibank Keban Simli Kurşun İşletmesi Isparta, Birinci Gül Yağı Fabrikası Isparta Gül Yağı Fabrikası Isparta, Keçiborlu Kükürt Tesisleri Mersin, Sümerbank Bez Fabrikası Zonguldak Taş Kömürü Fabrikası1936 Elazığ, Etibank Şarkkromları - Ferrokrom İşletmesi Müessesesi Kırıkkale Barut, Tüfek ve Top Fabrikaları İzmit, Sümerbank Selüloz ve Kağıt Fabrikası Zonguldak Antrasit Fabrikası 1937 Bursa, Gemlik Suni İpek Fabrikası Bursa, Yalova, Tolon Fabrikası İstanbul, Nuri Demirağ Uçak Fabrikası Konya, Ereğli Sümerbank Bez Fabrikası1938 Bursa, Sümerbank Merinos Fabrikası Giresun, Fiskobirlik Entegre Fındık İşleme Tesisleri İstanbul, Nuri Killigil Silah Fabrikası Muğla, Bodrum Süngercilik Atölyeleri Iğdır İplik Fabrikası İzmit Pikrik Asit Fabrikası 1939 Malatya, Sümerbank Pamuklu Sanayii İşletmesi Malatya Sigara Fabrikası Sivas, (TÜDEMSAŞ) Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayi Tekirdağ Şarap Fabrikası Karabük Demir ve Çelik Boru ve Kok Fabrikaları 1941 İstanbul, Eczacıbaşı Seramik Fabrikası Kocaeli, Kaolin Fabrikası1942 Ankara, THK Etimesgut Uçak Fabrikası1943 Sivas Çimento Fabrikası1944 Elazığ Şarap Fabrikası İzmit, Sümerbank 2. Selüloz ve Kağıt Fabrikası 1945 Kocaeli Klor ve Sud Kostik Fabrikası1947 Kastamonu, Taşköprü Kendir Fabrikası Rize Çay Fabrikası1949 İstanbul, Topkapı, General Electric Aydınlatma (Ampul) Fabrikası (Getaş)
1950-1980: ÖZEL GİRİŞİMCİLİĞİN
YÜKSELİŞİ
Devlet, bu dönemde özel girişime daha fazla rol vererek iç piyasayı korumayı hedefleyen ekonomi politikalarını öne çıkarır. Karma ekonomi benimsenir ve her şeyden önemlisi, ithal ikameci sanayileşme norm haline gelir. Devlet eliyle işletilen girişimler ağır sanayilere, inşaat malzemelerine ve altyapı gelişimine odaklanırken, büyük aile holdingleri sayesinde yükselişe geçen özel sektör, buzdolabı, ev aletleri, çamaşır makinesi, televizyon gibi tüketim malları üretiminin ve yerli otomobil sanayisinin (Anadol) başını çeker. Hem kamu işletmeleri hem de özel girişimler, özelikle İstanbul’da ve Marmara’nın doğusunda (İzmit-Bursa-Gebze) yoğunlaşmıştır.1950 Ankara, TürkTraktör Fabrikası İzmir, Çimentaş Çimento Fabrikası1950’ler Edirne, Nafiz Trakya Kiremit ve Tuğla Fabrikası Bursa, İpekçilik Dokuma Fabrikası1951 Adana, Paksoy Sabun ve Yağ Fabrikası Adana, Bossa Tekstil Çanakkale, AKFA Salça Fabrikası İstanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Pamuk İpliği Fabrikası Sakarya, Adapazarı Vagon Fabrikası (Tuvasaş)1952 İstanbul Eczacıbaşı Modern İlaç Fabrikası İstanbul, Haliç Feneri İmalathanesi, Alibeyköy Boya Fabrikası İstanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana Fabrikası İstanbul, Kartal Vinil Yer Karosu Fabrikası Sakarya, Adapazarı Şeker Fabrikası1953 Adana Akdeniz Mensucat Fabrikası Amasya Şeker Fabrikası Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Zeytinyağı Fabrikası Denizli, Sümerbank Bez Fabrikası Denizli, Babadağ Zorlu Mensucat İstanbul, Kilim Kartaltepe Mensucat Fabrikaları İzmir, Bornova Dyo Boya Fabrikası Kayseri Orta Anadolulu Mensucat Fabrikası1954 Ankara, Gazi TürkTraktör Aydın Tekstil Fabrikası Diyarbakır, Sümerbank Halı (Şayak) Fabrikası Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Gül Yağı Fabrikası İstanbul Sunta Fabrikası İstanbul, Squibb İlaç Fabrikası İzmit Sümerbank 3. Selüloz ve Kağıt Fabrikası Kütahya Şeker Fabrikası İstanbul, Topkapı, Marshall Boya Fabrikası 1955 Batman Rafinerisi Gebze, Türk Otomotiv Endüstrisi (TOE) İzmir, Gaziemir Prekast Beton Fabrikası
1 - ARÇELİK TESİSLERİ, ÇAYIROVA, KOCAELİ Mimari: Aydın Boysan Kaynak: Boysan. (1997). İstanbul: Boysan Yapı Planlama.
2 - MERTER VAKKO FABRİKASI, İSTANBUL 1969’da inşa edildi, 2006’da yıkıldı.
Mimari: Haluk Baysal Fotoğraf: Gültekin Çizgen
Kaynak: “Vakko Turistik Elişi Eşarp ve Konfeksiyon Fabrikası.” Arkitekt. (1970). XL. Yıl, sayı 4 (340), s. 160.
2
1
Kocaeli Metal Boru Fabrikası İstanbul, Sütlüce, Arçelik Beyaz Eşya Fabrikası 1956 Adana, Çukobirlik Dokuma Fabrikası Antalya, Kepez Iplik ve Pamuklu Dokuma Fabrikası Bilecik, Bilkon Konserve Fabrikası Elazığ Şeker Fabrikası Erzincan, Şeker Fabrikası Erzurum Şeker Fabrikası İstanbul, Bitlis Grup (POLİSAN) Apre Boya Fabrikası İstanbul, Akın Tekstil Fabrikası1957 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş Antalya, Ferrokrom Fabrikası Çanakkale, Gelibolu Kale Seramik Mersin Ataş Anadolu Tasfiyehanesi1958 Denizli Tekstil Fabrikası İstanbul, Halkalı, Anadolu Yakası Borusan İstanbul, Aksan Metal Fabrikası1959 Kocaeli Çayırova Ford Otosan Montaj Fabrikası1960 İstanbul, Rami Topçular, Alarko Klima Cihazları Fabrikası Giresun, Tirebolu Çay Fabrikası Zonguldak, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (Erdemir) 1961 Çayırova Cam Levha Fabrikası Eskişehir Devlet Demir Yolları Fabrikası. TÜLOMSAŞ (1923’teki Eskişehir Cer Atölyeleri, ilk yerli otomobil) Kocaeli SEKA Kağıt 4. Fabrikası Kocaeli, Goodyear Lastik Fabrikası Kütahya, Gübre (Tügsaş) ve Azot (İgsaş) Fabrikası (gübre üretimi)1962 Bolu Suni Tahta (Formika) Fabrikası Çanakkale, Tekel, Şarap ve Kanyak Fabrikası İzmir, Çamdibi Plastik Boru Fabrikası İzmit, Aygaz Yarımca Dolum Fabrikası Kocaeli, Köseköy, Pirelli Lastik Fabrikası1963 Aydın, Söke Un Fabrikası İstanbul, Ataşehir Genoto Kamyon Fabrikası Adapazarı, Royal Lastik Fabrikası1964 Antalya, Guayul Kauçuk Fabrikası Balıkesir, Bandırma, Etibank Bor ve Asit Fabrikaları İzmit, Tekfen - Philips Ampul Fabrikası İstanbul Meşrubat Sanayı (İMSA), Coca Cola Fabrikası 1965 İstanbul, Uçar Oyuncak Trabzon, Aşkale Çimento Fabrikası1966 Bursa Çimento Fabrikası İstanbul, Anadol Otomobilleri Fabrikası (Otosan) İzmit, Yarımca Petrokimya Kompleksi Kocaeli, Nuh Çimento Kocaeli, Çayırova Arçelik Çamaşır Makinesi Fabrikası1967 Adıyaman, Sümerbank İplik Fabrikası
Bursa, Bisaş İplik ve Tekstil Fabrikası İskenderun Demir Çelik Fabrikası İstanbul, Maltepe Sigara Fabrikası İzmir, Cıvata ve Somun Fabrikası Kocaeli, Kartonsan Fabrikası1968 Bursa, Tofaş Otomobil Fabrikası İstanbul, Özarar Vinç Fabrikası İstanbul, Mercedes-Benz Türk, Hoşdere Otobüs ve Aksaray Kamyon Fabrikası İzmir Coca Cola Fabrikası Kars Süt Fabrikası1969 İstanbul, Pendik Tersane ve Ağır Sanayi İstanbul, Merter Vakko Fabrikası Kocaeli, Gebze Oluklu Mukavva Fabrikası Trakya Sanayi (RABAK) Bakır, Çelik, Alüminyum Fabrikası Bursa, Oyak Renault Otomobil Fabrikaları 1970 Çanakkale, İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi Elazığ Süperfosfat Fabrikası Giresun, Aksu SEKA Kağıt Fabrikası
İzmit, Nasaş Alüminyum TesisiKocaeli, Gebze, Nasaş Alüminyum Tesisleri
Kocaeli, Yarımca, PETKİM - Petrol Rafinerisi Yalova, İpek Kağıt Fabrikası1971 Erzurum Aşkale Çimento Fabrikası Muğla, Dalaman SEKA Kağıt Fabrikası Kocaeli, İGSAŞ Gübre Fabrikası1972 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Mobilya Fabrikası Denizli, Boya Basma Apre Fabrikası İstanbul, Esaş Transformatör Fabrikası İzmir, Aliağa Petrol Rafinerisi Tekirdağ, Profilo Telra Fabrikası1973 Denizli Basma ve Boya Sanayi (Denizli Baskılı Pamuk Tekstil Fabrikası) İstanbul, Alarko Alamsaş (Ağır Makina Sanayi) Fabrikaları 1974 Afyonkarahisar Şeker Fabrikası Bolu Çimento Fabrikası Bursa, Yalova Elyaf ve İplik Fabrikası Konya, Etibank Seydişehir Alüminyum Tesisleri Kütahya Porselen Fabrikası Mardin, Mazıdağı Fosfat Tesisi1975 Ankara, TÜMOSAN Fabrikası (Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi) Bolu, Gerede, GERKONSAN Çelik Konstrüksiyon Fabrikası Denizli, (Dunapack) Dentaş Ambalaj ve Kağıt Sanayi, Oluklu Mukavva Fabrikası Kayseri, TAKSAN (Takım Tezgahları Sanayi)1976 Kırşehir, PETLAS Lastik Fabrikası
Kütahya, Kümaş Manyezit Fabrikası1977 Ankara, TEMSAN (Türkiye Elektromekanik Sanayi) Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı Vitra Fabrikası (seramik sağlık gereçleri; lavabo, klozet, eviye, duş teknesi vb.) İstanbul, Raff Askeri Tekstil (asker, polis kıyafetleri, malzemeleri ve ekipmanları) Kocaeli, Körfez, İgsaş (gübre fabrikası) Kocaeli, Lassa Lastik Fabrikası Yalova, Akkim Yapı Kimyasalları Fabrikası1978 İstanbul, Royal Conta Fabrikası1979 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Fabrikası (armatür ve valf üretimi)
1980’DEN GÜNÜMÜZE: POST-FORDİST
DÖNEM VE KÜRESELLEŞME
1980’deki askeri darbenin ardından benimsenen neoliberal ekonomi politikaları, Cumhuriyet’in başından beri Türk ekonomisini belirlemiş olan ulusal kalkınma ve ithal ikamecilik stratejilerine son verir. Bu yeni politikalar, ihracat yönelimli bir büyümenin önünü açarken Anadolu’da yeni sanayi merkezlerinin (Anadolu Kaplanları) ortaya çıkışını da beraberinde getirir. 1987’den sonra Sümerbank’ın özelleştirilmesi bu dönüşümün en önemli simgesidir.
Bu dönemde fabrikaların tasarımı, mimarlık pratiğinin de ulus-aşırılaşması yüzünden, uluslararası standartları ve küresel eğilimleri olduğu gibi yansıtır. Tüm bunlar olup biterken, sayıları gün geçtikçe artan eski, gözden çıkarılmış fabrikalar ve sanayi alanları, yeni bir anlama/programa kavuşmanın yolunu gözlemektedir.
1980 İzmir, Sinem Oyuncak1981 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Fabrikası Ankara TESTAŞ (Türkiye Elektronik Sanayi Ticaret Anonim Şirketi) Fabrikası Kütahya ETİ GÜMÜŞ Gümüş Madencilik, İşleme ve Depolama Tesisi 1982 Çanakkale, Biga Sümerbank Çanakkale Sentetik Deri Fabrikası İstanbul, Pendik Sulzer Motor Fabrikası1983 Kocaeli Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri1984 İstanbul, Anadolu İsuzu Fabrikası (kamyon üretimi)1985 Ankara, TUSAŞ Türk Havacılık ve Uçak Sanayii Tesisleri1987 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel İlaç Fabrikası1989 Kütahya, Güral Porselen Fabrikası
Kütahya Seramik Fabrikası1990 Bursa, İznik, Borçelik1991 Ankara, Roketsan Fabrikası1992 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Farmakoloji Tesisi Sakarya, Arifiye, Toyotosa Otomotiv Fabrikası (Corolla ve Verso modellerini üretmektedir)1994 Sakarya, Toprak İlaç Fabrikası 1995 İstanbul, Gön Deri Fabrikası Muğla, Datça Zeytinyağı Fabrikası (Olive Farm) Tekirdağ, ATK Tekstil Fabrikası1997 Ankara, DPC (Doğan Baskı Merkezi) Tesisleri Gebze, Şekerpınar, Honda Türkiye Fabrikası İzmit, Hyundai Assan Otomotiv Fabrikası Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Tekstil Fabrikası2000 Kocaeli, Gebze, Alarko Sanayi Tesisleri
2003 Manisa, Vestel City Digital Teknoloji ve Yazılım Merkezi2005 Sivas Lens Fabrikası2006 Edirne, İpekyol Tekstil Fabrikası2009 Kütahya Güneş Paneli Fabrikası2014 Ankara, AB-Mikro Nano Çip Fabrikası
1 - İSTANBUL GÖN DERİ FABRİKASI-2 Mimari: Nevzat Sayın (NSMH) Fotoğraf: Serdar Tanyeli
2 - İPEKYOL TEKSTİL FABRİKASI, EDİRNE Mimari: EAA-Emre Arolat Architecture
Fotoğraf: Thomas Mayer
2
1
Black Sea
Mediterranean Sea
TEKİRDAĞ
İSTANBUL
YALOVA
KIRKLARELİ
EDİRNE
ÇANAKKALE
BALIKESİR
BURSA
SAKARYA
DÜZCE
BOLU
BİLECİK
ESKİŞEHİR
ANKARA
KONYA
ISPARTA
AFYONKARAHİSAR
KÜTAHYA
UŞAK
MANİSA
İZMİR
AYDIN
MUĞLA
DENİZLİ
BURDUR
ANTALYA KARAMAN
MERSİN
ADANA
HATAY
OSMANİYE
KİLİS
GAZİANTEPŞANLIURFA
MARDİN
BATMAN
DİYARBAKIR
ELAZIĞ
BİNGÖLMUŞ
BİTLİS
SİİRT
ŞIRNAK
HAKKARİ
VAN
AĞRI
IĞDIR
KARS
ARDAHAN
ERZURUM
ARTVİNRİZETRABZON
BAYBURTGÜMÜŞHANE
ERZİNCAN
TUNCELİ
SİVAS
MALATYA
KAHRAMANMARAŞADIYAMAN
KAYSERİ
NİĞDE
AKSARAY
NEVŞEHİR
KIRŞEHİR
YOZGAT
KIRIKKALE
ÇORUM
ÇANKIRI
ZONGULDAKKARABÜK
BARTINKASTAMONU SİNOP
SAMSUN
AMASYA
TOKAT
ORDU
GİRESUN
KOCAELİ41
54
11
26
78
67
18
37 57
55
19
05
60
52
28
29
24
62
23
02
47
63
27
79
31
01
51
50
46
80
44
4912
21
72
13
56
65
73
30
61
69
53
25
04
36
08
75
76
66
38
58
40
74
7106
16
10
45
35
64
20
09
48
15
07
32
03
42
70
33
68
43
17
59
39
22
81
14
34
77
KOCAELİ41
SAKARYA54
BİLECİK11
ESKİŞEHİR26
KARABÜK78
ZONGULDAK67
ÇANKIRI18
KASTAMONU37
SİNOP57
SAMSUN55ÇORUM19
AMASYA05
TOKAT60
ORDU52
GİRESUN28
GÜMÜŞHANE29
ERZİNCAN24
TUNCELİ62
ELAZIĞ23
ADIYAMAN02 MARDİN47
ŞANLIURFA63GAZİANTEP27
KİLİS79
HATAY31
ADANA01
LIST OF PROVINCES
NİĞDE51
NEVŞEHİR50
KAHRAMANMARAŞ46
OSMANİYE80MALATYA44
MUŞ49
BİNGÖL12 DİYARBAKIR21
BATMAN72
BİTLİS13
SİİRT56 VAN65
ŞIRNAK73
HAKKARİ30
TRABZON61
BAYBURT69
RİZE53
ERZURUM25
AĞRI04
KARS36
ARTVİN08
ARDAHAN75
IĞDIR76
YOZGAT66
KAYSERİ38
SİVAS58KIRŞEHİR40
BARTIN74
KIRIKKALE71
ANKARA06
BURSA16
BALIKESİR10
MANİSA45
İZMİR35
UŞAK64
DENİZLİ20
AYDIN09
MUĞLA48
BURDUR15
ANTALYA07
ISPARTA32
AFYONKARAHİSAR03
KONYA42
KARAMAN70
MERSİN33
AKSARAY68
KÜTAHYA43
ÇANAKKALE17
TEKİRDAĞ59
KIRKLARELİ39
EDİRNE22
DÜZCE81
BOLU14
İSTANBUL34
YALOVA77
This research is prepared for the
3rd Istanbul Design BiennialARE WE HUMAN?The Design of the Species2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years
by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış
001002
004003
006007008009010
005
014
011012
013
016017018
015028029030
019020
024
021022023
026027
025
034
031032033
036035
001002
001002
004001002
003
004001002003
001002003
001002003
001002003
006005
004001002003 006
005
004001002
003
005
004001002
003
005
104
101
102103
106107108109
105114
111110
112
113
116117118119120121122
115
004
001002003
006
007008009010
005
014
011012
013
016017018
015
076077
078079080
075
084
081082083
086087088089
090
085
094
091092093
096097098099100
095
004
001002003
006007008009010005
004
001002003
006007008009
005
004
001002003
006007008009010005
014
011012013
016017018019020015
004
001002003
006007008009010005
011012013
004001002
003
005
004001002003 006
005
007
001002003
001002003
001002003
001002
004
001
001
002003
006007008009010005
014
011012013
015
001
001002
001
001
001
001
001
001002003
001001
001
001
004001002
003
005
001002003
004001002
003
001
001
001
001001
004001002
003
005
001002
003 001
004001002
003
001
001002
001002003
004
001002003
006005
001002
004001002
003
006007008009010
005014
011012013
016017018
019020
015 024
021022023
026027
025
037038039040
028029030
034
031032033
036035
044
041042043
046
047048049050
045054
051052053
056
057058059060
055064
061062063
066
067068069070
065
074
071072073
007
004
KOCAELİ41
SAKARYA54
BİLECİK11
KARABÜK78
KASTAMONU37
SİNOP57
SAMSUN55
AMASYA05
TOKAT60
ORDU52
TUNCELİ62
MARDİN47
ŞANLIURFA63
KİLİS79
ADANA01
NİĞDE51
NEVŞEHİR50
KAHRAMANMARAŞ46
OSMANİYE80
MUŞ49
BİNGÖL12
BİTLİS13
SİİRT56
ŞIRNAK73
TRABZON61
RİZE53
AĞRI04
ARTVİN08
ARDAHAN75
IĞDIR76
KAYSERİ38
SİVAS58
KIRŞEHİR40
BARTIN74
ANKARA06
BURSA16
BALIKESİR10
AYDIN09
MUĞLA48
BURDUR15
ANTALYA07
ÇANAKKALE17
TEKİRDAĞ59
KIRKLARELİ39 DÜZCE81
BOLU14
YALOVA77
ADIYAMAN02
AFYONKARAHİSAR03
01 001 Adana, Cotton Ginning Mill01 002 Adana, Hazar Naşiyan Factory01 003 Adana, Régie Company Tobacco Factory01 004 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)01 005 Adana, Salih Efendi Flour Mill01 006 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)01 007 Adana, Glass Factory01 008 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)01 009 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill01 010 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation) 01 011 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory01 012 Adana, Bossa Textile Corporation01 013 Adana Akdeniz Textile Factory01 014 Adana, Çukobirlik Textile Factory01 015 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)
02 001 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill
05 001 Amasya Sugar Mill
07 001 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill07 002 Antalya, Ferrochrome Plant07 003 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant
08 001 Artvin, Murgul Copper Processing Plant
09 001 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company09 002 Aydın, Bilal Soap Company09 003 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory09 004 Aydın Textile Factory09 005 Aydın, Söke Flour Mill
10 001 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory 10 002 Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory10 003 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory10 004 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory10 005 Bandırma, Old Power Station10 006 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory10 007 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories
11 001 Bilecik, Bilkon Canning Factory11 002 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant11 003 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)
13 001 Bitlis Cigarette Factory
14 001 Bolu Form ica Manufacturing Plant14 002 Bolu Cement Plant14 003 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant
16 001 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine16 002 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)16 003 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)16 004 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)16 005 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)16 006 Bursa, Romangal Factory 16 007 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)16 008 Bursa Canning Factory16 009 Bursa Dairy Factory (Sayas)16 010 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill16 011 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)16 012 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant16 013 Bursa Cement Plant16 014 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory16 015 Bursa, Tofaş Automobile Factory16 016 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories16 017 Bursa, Yalova Cotton Mill16 018 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)
KARS36
İZMİR35
ISPARTA32
MERSİN33
İSTANBUL34
32 001 Isparta, Spinning Mill32 002 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory32 003 Isparta, The First Rose Oil Factory32 004 Isparta, Rose Oil Factory32 005 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant32 006 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory
33 001 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill33 002 Mersin, Sümerbank Textile Factory33 003 Mersin Ataş Anadolu Refinery
34 001 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill34 003 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory34 004 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)34 005 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)34 006 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse34 007 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory34 008 Istanbul, Çubuklu Glass Factory 34 009 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant34 010 Istanbul, Büyükada Flour Mill34 011 Istanbul, Bakırköy Textile Factory34 012 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks34 013 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery34 014 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill34 015 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard34 016 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks34 017 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory34 018 Istanbul, Unkapanı Flour Mill34 019 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory 34 020 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory34 021 Istanbul, Yedikule Gasworks34 022 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks34 023 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory34 024 Istanbul, Terkos Water Pumping Station34 025 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory34 026 Istanbul, Modiano Glass Factory34 027 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill34 028 Istanbul, Yedikule Spinning Mill34 029 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House34 030 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill34 031 Istanbul, Osman Bey Printing House34 032 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu 34 033 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill34 034 Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory34 035 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks34 036 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill34 037 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill34 038 Istanbul, Foti Kendros Brickworks34 039 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant34 040 Istanbul, Üsküdar Disinfection House 34 041 Istanbul, Matbaa-i Bahriye 34 042 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant34 043 Istanbul, Rebul Pharmacy34 044 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory34 045 Istanbul, Göksu Mill34 046 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory34 047 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory34 048 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks34 049 Istanbul, Üsküdar Power Station34 050 Istanbul, Bomonti Brewery34 051 Istanbul, Cendere Water Pumping Station34 052 Istanbul, Umuryeri Lime Plant34 053 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory34 054 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory34 055 Istanbul, Çubuklu Soda Factory34 056 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory34 057 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory34 058 Istanbul, İstinye Shipyard34 059 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks34 060 Istanbul, Maltepe Spinning Mill34 061 Istanbul, Kadıköy Winery34 062 Istanbul, Silahtarağa Power Station34 063 Istanbul, Şişli Bread Factory34 064 Istanbul, Stelyanidi Brickworks34 065 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory34 066 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill34 067 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory34 068 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory34 069 Istanbul, Bakırköy Distillery34 070 Istanbul, Haznedar Brickworks34 071 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab34 072 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory34 073 Istanbul, Diesel Fuel Refinery34 074 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory34 075 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory34 076 Istanbul, Sütlüce Slaughter House34 077 Istanbul, Cav Bicycle Factory34 078 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse34 079 Istanbul, State Heroin Factory34 080 Istanbul, Nestlè Factory34 081 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory34 082 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant34 083 Istanbul, Yunus Cement Plant34 084 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery34 085 Istanbul, Göksu Rope Factory34 086 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant34 087 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant34 088 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory34 089 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant34 090 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory34 091 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)34 092 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill34 093 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant34 094 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory34 095 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory34 096 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory34 097 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories34 098 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant34 099 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant34 100 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory34 101 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant34 102 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory34 103 Istanbul, Akın Textile Factory34 104 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)34 105 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant34 106 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant34 107 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant34 108 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory 34 109 Istanbul, Uçar Toys34 110 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)34 111 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory34 112 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant34 113 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant34 114 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works34 115 Istanbul, Merter Vakko Factory34 116 Istanbul, Esaş Transformer Factory34 117 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant34 118 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)34 119 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory34 120 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant34 121 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)34 122 Istanbul, Gön Leather Factory
35 001 İzm ir, Tekel Cigarette Factory35 002 İzm ir, Gasworks35 003 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill35 004 İzm ir, Turan Turyağ Factory35 005 İzm ir, Piyale Pasta Factory35 006 İzm ir, Çimentaş Cement Plant35 007 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory35 008 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant35 009 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant35 010 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant35 011 İzm ir Coca Cola Factory35 012 İzm ir, Aliağa Oil Refinery35 013 İzm ir, Sinem Toys
37 001 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant
38 001 Kayseri Aircraft Factory38 002 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill38 003 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings38 004 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory38 005 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)
MALATYA44
MANİSA45
KONYA42
KÜTAHYA43
41 018 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant41 019 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory41 020 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex41 021 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)41 022 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory41 023 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory41 024 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant41 025 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant41 026 İzm it, Nasaş Alum inum Plant41 027 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant41 028 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery41 029 İGSAŞ Fertilizer Plant41 030 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)41 031 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant41 032 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries41 033 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant41 034 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory41 035 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant41 036 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant
42 001 Konya Wheat Silos42 002 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory42 003 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant
48 001 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops48 002 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill48 003 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)
54 001 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors54 002 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)54 003 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill54 004 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant54 005 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)54 006 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory
59 001 Tekirdağ Distillery59 002 Tekirdağ Winery59 003 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory59 004 Tekirdağ, ATK Textile Factory59 005 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory
61 001 Trabzon, Aşkale Cement Plant
ZONGULDAK67
BATMAN72
VAN65
BAYBURT69
YOZGAT66
KIRIKKALE71
UŞAK64
KARAMAN70
AKSARAY68
64 001 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills64 002 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill64 003 Uşak Sugar Mill
67 001 Zonguldak Coal Enterprises67 002 Zonguldak Hard Coal Factory67 003 Zonguldak Anthracite Factory67 004 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)
71 001 Kırıkkale Power Plant and Steelworks71 002 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)71 003 Kırıkkale Ammunition Factory71 004 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories
72 001 Batman Refinery
78 001 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants
03 001 Afyonkarahisar Sugar Mill03 002 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory
ESKİŞEHİR26
ÇANKIRI18
ÇORUM19
ERZİNCAN24
ELAZIĞ23
GAZİANTEP27
DİYARBAKIR21
ERZURUM25
DENİZLİ20
EDİRNE22
21 001 Diyarbakır Distillery21 002 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory
22 001 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill22 002 Edirne Power Station22 003 Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory22 004 Edirne, İpekyol Textile Factory
23 001 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant23 002 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing 23 003 Elazığ Winery23 004 Elazığ, Sugar Mill23 005 Elazığ Superphosphate Plant
GİRESUN28
GÜMÜŞHANE29
HATAY31
HAKKARİ30
28 001 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities28 002 Giresun, Tirebolu Tea Factory28 003 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill
20 001 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation20 002 Denizli, Sümerbank Textile Factory20 003 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles20 004 Denizli Textile Factory20 005 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory20 006 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)20 007 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant
24 001 Erzincan, Sugar Mill
25 001 Erzurum , Evyap Soap Factory25 002 Erzurum , Sugar Mill25 003 Erzurum Aşkale Cement Plant
26 001 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center26 002 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory26 003 Eskişehir Wheat Silos26 004 Eskişehir Sugar Mill26 005 Eskişehir,Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ
36 001 Kars Dairy Factory
39 001 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill39 002 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex
40 001 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant
41 001 İzm it, Broadcloth Factory41 002 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory41 003 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant41 004 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard41 005 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill 41 006 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant41 007 Kocaeli, Kaolinite Plant41 008 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill41 009 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant41 010 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill41 011 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)41 012 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant 41 013 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant41 014 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant41 015 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill41 016 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant41 017 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility
43 001 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory43 002 Kütahya Sugar Mill43 003 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)43 004 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory43 005 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant43 006 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant43 007 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory43 008 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory43 009 Kütahya Solar Panel Factory
44 001 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries44 002 Malatya Cigarette Factory
45 001 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory45 002 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center
47 001 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant
17 001 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses17 002 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery17 003 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery17 004 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory17 005 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory17 006 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)17 007 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery17 008 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc. 17 009 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant17 010 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory
53 001 Rize Tea Factory
55 001 Samsun, Tekel Tobacco Factory
57 001 Sinop, Ayancık Sawm ill
58 001 Sivas Wheat Silos58 002 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)58 003 Sivas Cement Plant58 004 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant
60 001 Tokat, Turhal Sugar Mill
76 001 Iğdır Spinning Mill
77 001 Yalova, İpek Paper Mill77 002 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant
06 001 Ankara, Yüniş Textile Factory06 002 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory06 003 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and 06 004 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory06 005 Ankara, Cement Plant06 006 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant06 007 Ankara Brewery06 008 Ankara Wheat Silos06 009 Ankara, Mamak Gas Mask Factory06 010 Ankara Sugar Mill06 011 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory06 012 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory06 013 Ankara, Gazi TürkTraktör 06 014 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory06 015 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)06 016 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory06 017 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc. 06 018 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory06 019 Ankara, Doğan Printing Center (DPC) 06 020 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory
31 001 İskenderun Iron and Steel Plant
Iğdır Spinning Mill
FACTORIES SORTED BY PROVINCES
Black Sea
Mediterranean Sea
TEKİRDAĞ
İSTANBUL
YALOVA
KIRKLARELİ
EDİRNE
ÇANAKKALE
BALIKESİR
BURSA
SAKARYA
DÜZCE
BOLU
BİLECİK
ESKİŞEHİR
ANKARA
KONYA
ISPARTA
AFYONKARAHİSAR
KÜTAHYA
UŞAK
MANİSA
İZMİR
AYDIN
MUĞLA
DENİZLİ
BURDUR
ANTALYA KARAMAN
MERSİN
ADANA
HATAY
OSMANİYE
KİLİS
GAZİANTEPŞANLIURFA
MARDİN
BATMAN
DİYARBAKIR
ELAZIĞ
BİNGÖLMUŞ
BİTLİS
SİİRT
ŞIRNAK
HAKKARİ
VAN
AĞRI
IĞDIR
KARS
ARDAHAN
ERZURUM
ARTVİNRİZETRABZON
BAYBURTGÜMÜŞHANE
ERZİNCAN
TUNCELİ
SİVAS
MALATYA
KAHRAMANMARAŞADIYAMAN
KAYSERİ
NİĞDE
AKSARAY
NEVŞEHİR
KIRŞEHİR
YOZGAT
KIRIKKALE
ÇORUM
ÇANKIRI
ZONGULDAKKARABÜK
BARTINKASTAMONU SİNOP
SAMSUN
AMASYA
TOKAT
ORDU
GİRESUN
KOCAELİ41
54
11
26
78
67
18
37 57
55
19
05
60
52
28
29
24
62
23
02
47
63
27
79
31
01
51
50
46
80
44
4912
21
72
13
56
65
73
30
61
69
53
25
04
36
08
75
76
66
38
58
40
74
7106
16
10
45
35
64
20
09
48
15
07
32
03
42
70
33
68
43
17
59
39
22
81
14
34
77
KOCAELİ41
SAKARYA54
BİLECİK11
ESKİŞEHİR26
KARABÜK78
ZONGULDAK67
ÇANKIRI18
KASTAMONU37
SİNOP57
SAMSUN55ÇORUM19
AMASYA05
TOKAT60
ORDU52
GİRESUN28
GÜMÜŞHANE29
ERZİNCAN24
TUNCELİ62
ELAZIĞ23
ADIYAMAN02 MARDİN47
ŞANLIURFA63GAZİANTEP27
KİLİS79
HATAY31
ADANA01
LIST OF PROVINCES
NİĞDE51
NEVŞEHİR50
KAHRAMANMARAŞ46
OSMANİYE80MALATYA44
MUŞ49
BİNGÖL12 DİYARBAKIR21
BATMAN72
BİTLİS13
SİİRT56 VAN65
ŞIRNAK73
HAKKARİ30
TRABZON61
BAYBURT69
RİZE53
ERZURUM25
AĞRI04
KARS36
ARTVİN08
ARDAHAN75
IĞDIR76
YOZGAT66
KAYSERİ38
SİVAS58KIRŞEHİR40
BARTIN74
KIRIKKALE71
ANKARA06
BURSA16
BALIKESİR10
MANİSA45
İZMİR35
UŞAK64
DENİZLİ20
AYDIN09
MUĞLA48
BURDUR15
ANTALYA07
ISPARTA32
AFYONKARAHİSAR03
KONYA42
KARAMAN70
MERSİN33
AKSARAY68
KÜTAHYA43
ÇANAKKALE17
TEKİRDAĞ59
KIRKLARELİ39
EDİRNE22
DÜZCE81
BOLU14
İSTANBUL34
YALOVA77
This research is prepared for the
3rd Istanbul Design Biennial
ARE WE HUMAN?
The Design of the Species
2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years
by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış
004001002
003
006007008009010
005014
011012013
016017018
019020
015 024
021022023
026027
025
037038039040
028029030
034
031032033
036035
044
041042043
046
047048049050
045054
051052053
056
057058059060
055064
061062063
066
067068069070
065
074
071072073
001
004
001002003
005
001
004
001002003
006007008
005
001002
001
004001002003
001002003
001002003
004
001002003
006005
001
001
076077
078079080
075
084
081082083
086087088089
090
085
091004
006007008009
005
001
001002
001002
004
002003
006007008009010005
011
001
003
005
001
007008009010011012
001
001
001002
003
001
004001002
003
001
004
001002003
005
001002
001
001002
003
001002
001002
001
001002
003
001
001
001002
003
001002
003004
001
001
004104
101
102103
106107108109
105114
111110
112
113
116117118119
115094
092093
096097098099100
095
010
014
011012
013
016017018
015028029030
019020
024
021022023
026027
025
031
009010
014
011012013
015
001
001
001
014013012
001002003
004005
006007
001002003
001002003
014013
016017
015004
002003
006007008009
005
004002003 006
005
007
002
003
004005
001
002003
002003
001
003
005
006007008009010
011012
001
001
001
001
003
001
004005
001002
004002003
004
001002003
005
001002
006
002
018
016017018019020015
010
004
002
034
032033
036035
006007008009
002
003
006005
004003
005
120121122
013
004
34 001 1803 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 1804 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill
34 003 1810 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory
34 004 1827 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)
34 005 1833 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)
34 006 1840 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse
41 001 1843 İzm it, Broadcloth Factory
41 002 1843 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory
34 007 1844 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory
34 008 1845 Istanbul, Çubuklu Glass Factory
34 009 1845 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant
34 010 1846 Istanbul, Büyükada Flour Mill
16 001 1848 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine
17 001 1850 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses
34 011 1850 Istanbul, Bakırköy Textile Factory
16 002 1854 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)
34 012 1854 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks
34 013 1857 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery
34 014 1858 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill
16 003 1860 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)
16 004 1860 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)
16 005 1860 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)
34 015 1861 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard
01 001 1864 Adana, Cotton Ginning Mill
34 016 1864 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks
34 017 1866 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory
34 018 1870 Istanbul, Unkapanı Flour Mill
34 019 1877 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory
10 001 1878 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory
34 020 1880 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory
34 021 1880 Istanbul, Yedikule Gasworks
35 001 1880 İzm ir, Tekel Cigarette Factory
34 022 1882 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks
34 023 1882 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory
34 024 1883 Istanbul, Terkos Water Pumping Station
34 025 1884 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory
34 026 1884 Istanbul, Modiano Glass Factory
34 027 1886 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill
33 001 1887 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill
55 001 1887 Samsun, Tekel Tobacco Factory
34 028 1888 Istanbul, Yedikule Spinning Mill
01 002 1889 Adana, Hazar Naşiyan Factory
34 029 1890 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House
34 030 1890 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill
34 031 1890 Istanbul, Osman Bey Printing House
34 032 1890 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu
34 033 1890 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill
45 001 1890 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory
34 034 Late 1890s Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory
34 035 1891 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks
34 036 1891 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill
34 037 1893 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill
34 038 1893 Istanbul, Foti Kendros Brickworks
34 039 1894 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant
34 040 1894 Istanbul, Üsküdar Disinfection House
01 003 1895 Adana, Régie Company Tobacco Factory
34 041 1895 Istanbul, Matbaa-i Bahriye
34 042 1895 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant
34 043 1895 Istanbul, Rebul Pharmacy
34 044 1895 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory
34 045 1896 Istanbul, Göksu Mill
34 046 1897 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory
16 006 19th century Bursa, Romangal Factory
67 001 Late 19th century Zonguldak Coal Enterprises
10 002 Late 19th century Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory
34 047 Pre-1900 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory
01 004 1900 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)
34 048 1900 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks
34 049 1900 Istanbul, Üsküdar Power Station
01 005 1902 Adana, Salih Efendi Flour Mill
34 050 1902 Istanbul, Bomonti Brewery
34 051 1902 Istanbul, Cendere Water Pumping Station
34 052 1902 Istanbul, Umuryeri Lime Plant
64 001 1902 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills
34 053 1903 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory
34 054 1903 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory
35 002 1905 İzm ir, Gasworks
64 002 1905 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill
01 006 1907 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)
10 003 1908 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory
34 055 1908 Istanbul, Çubuklu Soda Factory
35 003 1908 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill
34 056 1910 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory
34 057 1911 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory
41 003 1911 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant
09 001 1912 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company
34 058 1912 Istanbul, İstinye Shipyard
34 059 1912 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks
34 060 1912 Istanbul, Maltepe Spinning Mill
34 061 Pre-1913 Istanbul, Kadıköy Winery
34 062 1913 Istanbul, Silahtarağa Power Station
34 063 1913 Istanbul, Şişli Bread Factory
34 064 1913 Istanbul, Stelyanidi Brickworks
10 004 1914 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory
54 001 1914 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors
34 065 1914 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory
34 066 Pre-1915 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill
34 067 Pre-1915 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory
09 002 1915 Aydın, Bilal Soap Company
34 068 1915 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory
35 004 1916 İzm ir, Turan Turyağ Factory
34 069 1917 Istanbul, Bakırköy Distillery
34 070 Pre-1918 Istanbul, Haznedar Brickworks
01 007 1918 Adana, Glass Factory
01 008 1918 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)
34 071 1919 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab
34 072 1919 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory
06 001 1920 Ankara, Yüniş Textile Factory
34 073 1922 Istanbul, Diesel Fuel Refinery
35 005 1922 İzm ir, Piyale Pasta Factory
34 074 Pre-1923 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory
01 009 1923 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill34 075 1923 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory
34 076 1923 Istanbul, Sütlüce Slaughter House
06 002 1924 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory
06 003 1924 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and
06 004 1924 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory
32 001 1924 Isparta, Spinning Mill
16 007 1925 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)
16 008 1925 Bursa Canning Factory
17 002 1925 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery
20 001 1925 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation
22 001 1925 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill
26 001 1925 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center
34 077 1925 Istanbul, Cav Bicycle Factory
34 078 1925 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse
06 005 1926 Ankara, Cement Plant
34 079 1926 Istanbul, State Heroin Factory
38 001 1926 Kayseri Aircraft Factory
38 002 1926 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill
39 001 1926 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill
41 004 1926 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard
43 001 1926 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory
64 003 1926 Uşak Sugar Mill
13 001 1927 Bitlis Cigarette Factory
17 003 1927 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery
25 001 1927 Erzurum , Evyap Soap Factory
26 002 1927 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory
32 002 1927 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory
34 080 1927 Istanbul, Nestlè Factory
06 006 1928 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant
71 001 1928 Kırıkkale Power Plant and Steelworks
71 002 1928 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)
01 010 1929 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation)
10 005 1929 Bandırma, Old Power Station
17 004 1929 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory
34 081 1929 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory
34 082 1929 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant
34 083 1929 Istanbul, Yunus Cement Plant
71 003 1929 Kırıkkale Ammunition Factory
57 001 1929 Sinop, Ayancık Sawm ill
22 002 1930 Edirne Power Station
34 084 1930 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery
59 001 1931 Tekirdağ Distillery
21 001 1933 Diyarbakır Distillery
34 085 1933 Istanbul, Göksu Rope Factory
34 086 1933 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant
06 007 1934 Ankara Brewery
06 008 1934 Ankara Wheat Silos
16 009 1934 Bursa Dairy Factory (Sayas)
26 003 1934 Eskişehir Wheat Silos
26 004 1934 Eskişehir Sugar Mill
34 087 1934 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant
38 003 1934 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings
42 001 1934 Konya Wheat Silos
58 001 1934 Sivas Wheat Silos
60 001 1934 Tokat, Turhal Sugar Mill
06 009 1935 Ankara, Mamak Gas Mask Factory
06 010 1935 Ankara Sugar Mill
08 001 1935 Artvin, Murgul Copper Processing Plant
09 003 1935 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory
23 001 1935 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant
32 003 1935 Isparta, The First Rose Oil Factory
32 004 1935 Isparta, Rose Oil Factory
32 005 1935 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant
33 002 1935 Mersin, Sümerbank Textile Factory
67 002 1935 Zonguldak Hard Coal Factory
23 002 1936 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing
71 004 1936 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories
41 005 1936 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill
67 003 1936 Zonguldak Anthracite Factory
16 010 1937 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill
16 011 1937 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)
34 088 1937 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory
42 002 1937 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory
16 012 1938 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant
28 001 1938 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities
34 089 1938 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant
48 001 1938 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops
76 001 1938 Iğdır Spinning Mill
41 006 1938 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant
44 001 1939 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries
44 002 1939 Malatya Cigarette Factory
58 002 1939 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)59 002 1939 Tekirdağ Winery
78 001 1939 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants
34 090 1941 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory
41 007 1941 Kocaeli, Kaolinite Plant
06 011 1942 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory
58 003 1943 Sivas Cement Plant
23 003 1944 Elazığ Winery
41 008 1944 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill
41 009 1945 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant
37 001 1947 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant
53 001 1947 Rize Tea Factory
34 091 1949 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)
06 012 1950 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory35 006 1950 İzm ir, Çimentaş Cement Plant
22 003 1950s Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory
01 011 1951 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory
01 012 1951 Adana, Bossa Textile Corporation
17 005 1951 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory
34 092 1951 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill
54 002 1951 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)
34 093 1952 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant
34 094 1952 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory
34 095 1952 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory
34 096 1952 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory
54 003 1952 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill
01 013 1953 Adana Akdeniz Textile Factory
05 001 1953 Amasya Sugar Mill
10 006 1953 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory
20 002 1953 Denizli, Sümerbank Textile Factory
20 003 1953 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles
34 097 1953 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories
35 007 1953 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory
38 004 1953 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory
06 013 1954 Ankara, Gazi TürkTraktör
09 004 1954 Aydın Textile Factory
21 002 1954 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory
32 006 1954 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory
34 098 1954 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant
34 099 1954 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant
41 010 1954 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill
43 002 1954 Kütahya Sugar Mill
34 100 1954 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory
72 001 1955 Batman Refinery
41 011 1955 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)
35 008 1955 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant
41 012 1955 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant
34 101 1955 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant
01 014 1956 Adana, Çukobirlik Textile Factory
07 001 1956 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill
11 001 1956 Bilecik, Bilkon Canning Factory
23 004 1956 Elazığ, Sugar Mill
24 001 1956 Erzincan, Sugar Mill
25 002 1956 Erzurum , Sugar Mill
34 102 1956 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory
34 103 1956 Istanbul, Akın Textile Factory
01 015 1957 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)
07 002 1957 Antalya, Ferrochrome Plant
17 006 1957 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)
33 003 1957 Mersin Ataş Anadolu Refinery
20 004 1958 Denizli Textile Factory
34 104 1958 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)
34 105 1958 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant
41 013 1959 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant
34 106 1960 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant
28 002 1960 Giresun, Tirebolu Tea Factory
67 004 1960 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)
41 014 1961 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant
26 005 1961 Eskişehir Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ41 015 1961 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill
41 016 1961 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant
43 003 1961 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)
14 001 1962 Bolu Form ica Manufacturing Plant
17 007 1962 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery
35 009 1962 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant
41 017 1962 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility
41 018 1962 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant
09 005 1963 Aydın, Söke Flour Mill
34 107 1963 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant
54 004 1963 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant
07 003 1964 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant
10 007 1964 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories
41 019 1964 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory
34 108 1964 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory
34 109 1965 Istanbul, Uçar Toys
61 001 1965 Trabzon, Aşkale Cement Plant
16 013 1966 Bursa Cement Plant
34 110 1966 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)
41 020 1966 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex
41 021 1966 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)
41 022 1966 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory
02 001 1967 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill
16 014 1967 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory
31 001 1967 İskenderun Iron and Steel Plant
34 111 1967 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory
35 010 1967 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant
41 023 1967 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory
16 015 1968 Bursa, Tofaş Automobile Factory
34 112 1968 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant
34 113 1968 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant
35 011 1968 İzm ir Coca Cola Factory
36 001 1968 Kars Dairy Factory
34 114 1969 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works
34 115 1969 Istanbul, Merter Vakko Factory
41 024 1969 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant
41 025 1969 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant
16 016 1969 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories
17 008 1970 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc.
23 005 1970 Elazığ Superphosphate Plant
28 003 1970 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill
41 026 1970 İzm it, Nasaş Alum inum Plant
41 027 1970 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant
41 028 1970 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery
77 001 1970 Yalova, İpek Paper Mill
25 003 1971 Erzurum Aşkale Cement Plant
48 002 1971 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill
41 029 1971 İGSAŞ Fertilizer Plant
17 009 1972 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant
20 005 1972 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory
34 116 1972 Istanbul, Esaş Transformer Factory
35 012 1972 İzm ir, Aliağa Oil Refinery
59 003 1972 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory
20 006 1973 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)
34 117 1973 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant
03 001 1974 Afyonkarahisar Sugar Mill
14 002 1974 Bolu Cement Plant
16 017 1974 Bursa, Yalova Cotton Mill
42 003 1974 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant
43 004 1974 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory
47 001 1974 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant
04 014 1975 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory
14 003 1975 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant
20 007 1975 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant
38 005 1975 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)
40 001 1976 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant
43 005 1976 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant
06 015 1977 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)
11 002 1977 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant
34 118 1977 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)
41 030 1977 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)
41 031 1977 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant
77 002 1977 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant
34 119 1978 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory
11 003 1979 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)
35 013 1980 İzm ir, Sinem Toys03 002 1981 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory
06 016 1981 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory
43 006 1981 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant
17 010 1982 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory
34 120 1982 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant
41 032 1983 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries
34 121 1984 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)
06 017 1985 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc.
41 033 1987 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant
43 007 1989 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory
43 008 1989 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory
16 018 1990 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)
06 018 1991 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory
39 002 1992 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex
54 005 1992 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)
54 006 1994 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory
34 122 1995 Istanbul, Gön Leather Factory
48 003 1995 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)
59 004 1995 Tekirdağ, ATK Textile Factory
06 019 1997 Ankara, Doğan Printing Center (DPC)
41 034 1997 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory
41 035 1997 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant
59 005 1997 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory
41 036 2000 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant
45 002 2003 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center
58 004 2005 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant
22 004 2006 Edirne, İpekyol Textile Factory
43 009 2009 Kütahya Solar Panel Factory
06 020 2014 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory
1923-1949
1950-1979
1980-2016
1800-1823
FACTORIES SORTED BY YEAR
Black Sea
Mediterranean Sea
TEKİRDAĞ
İSTANBUL
YALOVA
KIRKLARELİ
EDİRNE
ÇANAKKALE
BALIKESİR
BURSA
SAKARYA
DÜZCE
BOLU
BİLECİK
ESKİŞEHİR
ANKARA
KONYA
ISPARTA
AFYONKARAHİSAR
KÜTAHYA
UŞAK
MANİSA
İZMİR
AYDIN
MUĞLA
DENİZLİ
BURDUR
ANTALYA KARAMAN
MERSİN
ADANA
HATAY
OSMANİYE
KİLİS
GAZİANTEPŞANLIURFA
MARDİN
BATMAN
DİYARBAKIR
ELAZIĞ
BİNGÖLMUŞ
BİTLİS
SİİRT
ŞIRNAK
HAKKARİ
VAN
AĞRI
IĞDIR
KARS
ARDAHAN
ERZURUM
ARTVİNRİZETRABZON
BAYBURTGÜMÜŞHANE
ERZİNCAN
TUNCELİ
SİVAS
MALATYA
KAHRAMANMARAŞADIYAMAN
KAYSERİ
NİĞDE
AKSARAY
NEVŞEHİR
KIRŞEHİR
YOZGAT
KIRIKKALE
ÇORUM
ÇANKIRI
ZONGULDAKKARABÜK
BARTINKASTAMONU SİNOP
SAMSUN
AMASYA
TOKAT
ORDU
GİRESUN
KOCAELİ41
54
11
26
78
67
18
37 57
55
19
05
60
52
28
29
24
62
23
02
47
63
27
79
31
01
51
50
46
80
44
4912
21
72
13
56
65
73
30
61
69
53
25
04
36
08
75
76
66
38
58
40
74
7106
16
10
45
35
64
20
09
48
15
07
32
03
42
70
33
68
43
17
59
39
22
81
14
34
77
KOCAELİ41
SAKARYA54
BİLECİK11
ESKİŞEHİR26
KARABÜK78
ZONGULDAK67
ÇANKIRI18
KASTAMONU37
SİNOP57
SAMSUN55ÇORUM19
AMASYA05
TOKAT60
ORDU52
GİRESUN28
GÜMÜŞHANE29
ERZİNCAN24
TUNCELİ62
ELAZIĞ23
ADIYAMAN02 MARDİN47
ŞANLIURFA63GAZİANTEP27
KİLİS79
HATAY31
ADANA01
LIST OF PROVINCES
NİĞDE51
NEVŞEHİR50
KAHRAMANMARAŞ46
OSMANİYE80MALATYA44
MUŞ49
BİNGÖL12 DİYARBAKIR21
BATMAN72
BİTLİS13
SİİRT56 VAN65
ŞIRNAK73
HAKKARİ30
TRABZON61
BAYBURT69
RİZE53
ERZURUM25
AĞRI04
KARS36
ARTVİN08
ARDAHAN75
IĞDIR76
YOZGAT66
KAYSERİ38
SİVAS58KIRŞEHİR40
BARTIN74
KIRIKKALE71
ANKARA06
BURSA16
BALIKESİR10
MANİSA45
İZMİR35
UŞAK64
DENİZLİ20
AYDIN09
MUĞLA48
BURDUR15
ANTALYA07
ISPARTA32
AFYONKARAHİSAR03
KONYA42
KARAMAN70
MERSİN33
AKSARAY68
KÜTAHYA43
ÇANAKKALE17
TEKİRDAĞ59
KIRKLARELİ39
EDİRNE22
DÜZCE81
BOLU14
İSTANBUL34
YALOVA77
This research is prepared for the
3rd Istanbul Design BiennialARE WE HUMAN?The Design of the Species2 seconds, 2 days, 2 years, 200 years, 200,000 years
by Moira Valeri (coordinator), Burçin Başyazıcı, Evin Eriş, Meliha Çağlayan İnce, Şafak Cudi İnce, Fabio Salomoni, Merve Taşlıoğlu, Nur Elif Yurdaçalış
001002
004003
006007008009010
005
014
011012
013
016017018
015028029030
019020
024
021022023
026027
025
034
031032033
036035
001002
001002
004001002
003
004001002003
001002003
001002003
001002003
006005
004001002003 006
005
004001002
003
005
004001002
003
005
104
101
102103
106107108109
105114
111110
112
113
116117118119120121122
115
004
001002003
006
007008009010
005
014
011012
013
016017018
015
076077
078079080
075
084
081082083
086087088089
090
085
094
091092093
096097098099100
095
004
001002003
006007008009010005
004
001002003
006007008009
005
004
001002003
006007008009010005
014
011012013
016017018019020015
004
001002003
006007008009010005
011012013
004001002
003
005
004001002003 006
005
007
001002003
001002003
001002003
001002
004
001
001
002003
006007008009010005
014
011012013
015
001
001002
001
001
001
001
001
001002003
001001
001
001
004001002
003
005
001002003
004001002
003
001
001
001
001001
004001002
003
005
001002
003 001
004001002
003
001
001002
001002003
004
001002003
006005
001002
004001002
003
006007008009010
005014
011012013
016017018
019020
015 024
021022023
026027
025
037038039040
028029030
034
031032033
036035
044
041042043
046
047048049050
045054
051052053
056
057058059060
055064
061062063
066
067068069070
065
074
071072073
007
004
KOCAELİ41
SAKARYA54
BİLECİK11
KARABÜK78
KASTAMONU37
SİNOP57
SAMSUN55
AMASYA05
TOKAT60
ORDU52
TUNCELİ62
MARDİN47
ŞANLIURFA63
KİLİS79
ADANA01
NİĞDE51
NEVŞEHİR50
KAHRAMANMARAŞ46
OSMANİYE80
MUŞ49
BİNGÖL12
BİTLİS13
SİİRT56
ŞIRNAK73
TRABZON61
RİZE53
AĞRI04
ARTVİN08
ARDAHAN75
IĞDIR76
KAYSERİ38
SİVAS58
KIRŞEHİR40
BARTIN74
ANKARA06
BURSA16
BALIKESİR10
AYDIN09
MUĞLA48
BURDUR15
ANTALYA07
ÇANAKKALE17
TEKİRDAĞ59
KIRKLARELİ39 DÜZCE81
BOLU14
YALOVA77
ADIYAMAN02
AFYONKARAHİSAR03
01 001 Adana, Cotton Ginning Mill01 002 Adana, Hazar Naşiyan Factory01 003 Adana, Régie Company Tobacco Factory01 004 Adana, Alman Fabrikası (The German Factory) (DLBG - Deutche Levantanische Boumwole Gesellschaft)01 005 Adana, Salih Efendi Flour Mill01 006 Adana, National Textile Factory (Simonoğlu Factory)01 007 Adana, Glass Factory01 008 Adana, Gulbenkian Factory (Sapmazlar Ginneries)01 009 Adana, Cumhuriyet (The Republic) Flour and Cotton Ginning Mill01 010 Adana Elektrik T.A.Ş. (Adana Electricity Corporation) 01 011 Adana, Paksoy Soap and Vegetable Oil Factory01 012 Adana, Bossa Textile Corporation01 013 Adana Akdeniz Textile Factory01 014 Adana, Çukobirlik Textile Factory01 015 Adana Çimento Sanayi T.A.Ş (Adana Cement Corporation)
02 001 Adıyaman, Sümerbank Spinning Mill
05 001 Amasya Sugar Mill
07 001 Antalya, Kepez Spinning and Cotton Mill07 002 Antalya, Ferrochrome Plant07 003 Antalya, Guayul Natural Rubber Processing Plant
08 001 Artvin, Murgul Copper Processing Plant
09 001 Aydın, Bomonti-Nektar Brewing Company09 002 Aydın, Bilal Soap Company09 003 Aydın, Nazilli Sümerbank Textile Factory09 004 Aydın Textile Factory09 005 Aydın, Söke Flour Mill
10 001 Balıkesir, Edrem it, Kom ili Olive Oil Factory 10 002 Balıkesir, Ayvalık, Anadolu Group – Ana Gıda: Kom ili Olive Oil Factory10 003 Balıkesir, Ayvalık, Sızma Han Oil Factory10 004 Balıkesir, Ayvalık Sezai Ömer Madra Olive Oil Factory and Soap Manufactory10 005 Bandırma, Old Power Station10 006 Balıkesir, Ayvalık, Kırlangıç Olive Oil Factory10 007 Balıkesir, Bandırma, Etibank Boron and Acid Factories
11 001 Bilecik, Bilkon Canning Factory11 002 Bilecik, Bozüyük Eczacıbaşı VitrA Plant11 003 Bilecik, Bozüyük Artema Eczacıbaşı Plant (sanitary fittings and valves manufacturing)
13 001 Bitlis Cigarette Factory
14 001 Bolu Form ica Manufacturing Plant14 002 Bolu Cement Plant14 003 Bolu, Gerede, GERKONSAN Steel Construction Plant
16 001 Bursa, Orhaneli, Chrom ite Mine16 002 Bursa, Fabrika-i Hümayun (The Imperial Factory) (silk m ill)16 003 Bursa, David Saban Kardeşler Factory (silk m ill)16 004 Bursa, İshak İskender Factory (silk m ill)16 005 Bursa, Muis ve Savuk Kardeşler Factory (silk m ill)16 006 Bursa, Romangal Factory 16 007 Bursa, Weaving and Knitting Mill (İpekiş)16 008 Bursa Canning Factory16 009 Bursa Dairy Factory (Sayas)16 010 Bursa, Gem lik Artificial Silk Mill16 011 Bursa, Yalova, Tolon Factory (a textile machinery factory)16 012 Bursa, Sümerbank Merino Wool Manufacturing Plant16 013 Bursa Cement Plant16 014 Bursa, Bisaş Spinning Mill and Textile Factory16 015 Bursa, Tofaş Automobile Factory16 016 Bursa, Oyak Renault Automobile Factories16 017 Bursa, Yalova Cotton Mill16 018 Bursa, İznik, Borçelik (a steel producer)
KARS36
İZMİR35
ISPARTA32
MERSİN33
İSTANBUL34
32 001 Isparta, Spinning Mill32 002 Isparta, Yalvaç Old Leather Factory32 003 Isparta, The First Rose Oil Factory32 004 Isparta, Rose Oil Factory32 005 Isparta, Keçiborlu Sulphur Plant32 006 Isparta, İslamköy (Gülbirlik) Rose Oil Factory
33 001 Mersin, Mavromati Cotton Ginning Mill33 002 Mersin, Sümerbank Textile Factory33 003 Mersin Ataş Anadolu Refinery
34 001 Istanbul, Üsküdar Printing House34 002 Istanbul, Beykoz Hünkar Dock Paper Mill34 003 Istanbul, Beykoz Leather and Footwear Factory34 004 Istanbul, Eyüp İplikhane-i Am ire (The Imperial Spinning Mill in Eyüp)34 005 Istanbul, Feshane-i Am ire (The Imperial Fez Factory)34 006 Istanbul, Kasımpaşa Salt Warehouse34 007 Istanbul, Beykoz Ceram ic Glaze and Crystal Factory34 008 Istanbul, Çubuklu Glass Factory 34 009 Istanbul, Zeytinburnu Iron and Steel Plant34 010 Istanbul, Büyükada Flour Mill34 011 Istanbul, Bakırköy Textile Factory34 012 Istanbul, Dolmabahçe Gasworks34 013 Istanbul, Üsküdar Suma Distillery34 014 Istanbul, Paşalimanı Flour Mill34 015 Istanbul, Hasköy Şirket-i Hayriye Shipyard34 016 Istanbul, Nakkaştepe Gasworks34 017 Istanbul, Polizo ve Leko Pasta Factory34 018 Istanbul, Unkapanı Flour Mill34 019 Istanbul, Üsküdar Çıknavoryan Mahdum ları Biscuit Factory 34 020 Istanbul, Üsküdar, Şemsipaşa Tobacco Factory34 021 Istanbul, Yedikule Gasworks34 022 Istanbul, Şahbaz Agiya Brickworks34 023 Istanbul, Seferoğlu, Rolling Paper Factory34 024 Istanbul, Terkos Water Pumping Station34 025 Istanbul, Cibali Tobacco and Cigarette Factory34 026 Istanbul, Modiano Glass Factory34 027 Istanbul, Kasımpaşa Flour Mill34 028 Istanbul, Yedikule Spinning Mill34 029 Istanbul, Ahmet İhsan Printing House34 030 Istanbul, Beykoz Ham idiye Paper Mill34 031 Istanbul, Osman Bey Printing House34 032 Istanbul, Yıldız Çini Fabrika-i Hümayunu 34 033 Istanbul, Kazlıçeşme Weaving Mill34 034 Istanbul, Çifte Arslan Bread Factory34 035 Istanbul, Hasanpaşa Gasworks34 036 Istanbul, Dolmabahçe-Hereke Weaving Mill34 037 Istanbul, Ahırkapı Sawm ill34 038 Istanbul, Foti Kendros Brickworks34 039 Istanbul, İstinye Lineros Lime Plant34 040 Istanbul, Üsküdar Disinfection House 34 041 Istanbul, Matbaa-i Bahriye 34 042 Istanbul, Paşabahçe Spermaceti Processing Plant34 043 Istanbul, Rebul Pharmacy34 044 Istanbul, Ahırkapı Undershirt Factory34 045 Istanbul, Göksu Mill34 046 Istanbul, Küçükçekmece Match Factory34 047 Istanbul, Göksu Brick and Roof Tile Factory34 048 Istanbul, Tuzla Petodi Brickworks34 049 Istanbul, Üsküdar Power Station34 050 Istanbul, Bomonti Brewery34 051 Istanbul, Cendere Water Pumping Station34 052 Istanbul, Umuryeri Lime Plant34 053 Istanbul K. Yorgi Pagapulo Canning Factory34 054 Istanbul, İbrahim Ethem (Ulugay) Pharmaceutical Factory34 055 Istanbul, Çubuklu Soda Factory34 056 Istanbul, Paşabahçe Çukurçayır Brick and Roof Tile Factory34 057 Istanbul, Bluementhal Record and Gramophone Factory34 058 Istanbul, İstinye Shipyard34 059 Istanbul, Yaşarzade Hasan Hüsnü Effendi Brickworks34 060 Istanbul, Maltepe Spinning Mill34 061 Istanbul, Kadıköy Winery34 062 Istanbul, Silahtarağa Power Station34 063 Istanbul, Şişli Bread Factory34 064 Istanbul, Stelyanidi Brickworks34 065 Istanbul, Haliç, Karaağaç Artillery Fuse Factory34 066 Istanbul, Tiryandafilopulos Yorgi Mill34 067 Istanbul, Tuzla İstren Osmanlı (the Ottoman) Cement Products Factory34 068 Istanbul, Sabuncuzade Şakir Soap Factory34 069 Istanbul, Bakırköy Distillery34 070 Istanbul, Haznedar Brickworks34 071 Istanbul, Abdi İbrahim Pharmaceutical Lab34 072 Istanbul, Bayrakçı Flag Factory34 073 Istanbul, Diesel Fuel Refinery34 074 Istanbul, Mauser Rifle Cartridge Factory34 075 Istanbul, Paşabahçe Spirits and Alcoholic Beverages Factory34 076 Istanbul, Sütlüce Slaughter House34 077 Istanbul, Cav Bicycle Factory34 078 Istanbul, Nem lizade Tobacco Warehouse34 079 Istanbul, State Heroin Factory34 080 Istanbul, Nestlè Factory34 081 Istanbul, Beşiktaş Astro Tobacco Factory34 082 Istanbul, Ford Automobile Assembly Plant34 083 Istanbul, Yunus Cement Plant34 084 Istanbul, Mecidiyeköy Liqueur and Brandy Distillery34 085 Istanbul, Göksu Rope Factory34 086 Istanbul, Zeytinburnu Cement Plant34 087 Istanbul, Paşabahçe Glass Plant34 088 Istanbul, Nuri Dem irağ Aircraft Factory34 089 Istanbul, Nuri Killigil Arms Manufacturing Plant34 090 Istanbul, Eczacıbaşı Ceram ic Factory34 091 Istanbul, Topkapı, General Electric Lighting (Light Bulb) Factory (Getaş)34 092 Istanbul, Bodur-Eğinlioğlu Edirnekapı Cotton Mill34 093 Istanbul, Eczacıbaşı Modern Pharmaceutical Plant34 094 Istanbul, Haliç Fener Manufacturing Plant, Alibeyköy Paint Factory34 095 Istanbul, Unilever - İş Bakırköy Sana (a Turkish margarine brand) Factory34 096 Istanbul, Kartal Vinyl Floor Tile Factory34 097 Istanbul, Kilim Kartaltepe Textile Factories34 098 Istanbul, Particle Board Manufacturing Plant34 099 Istanbul, Squibb Pharmaceutical Plant34 100 Istanbul, Topkapı, Marshall Paint Factory34 101 İstanbul, Sütlüce, Arçelik Home Appliances Plant34 102 Istanbul, Bitlis Group (POLİSAN) Paint and Finish Factory34 103 Istanbul, Akın Textile Factory34 104 Istanbul, Halkalı, Asian Side, Borusan Boru Sanayi A.Ş. (Borusan Pipe Industry Inc.)34 105 Istanbul, Aksan Metal Processing Plant34 106 Istanbul, Ram i Topçular, Alarko Air Conditioner Manufacturing Plant34 107 Istanbul, Ataşehir Genoto Truck Manufacturing Plant34 108 İstanbul İstanbul Meşrubat Sanayi � İMSA (Istanbul Beverage Corporation) Coca Cola Factory 34 109 Istanbul, Uçar Toys34 110 Istanbul, Anadol Automobile Factory (Otosan Corporation)34 111 Istanbul, Maltepe Cigarette Factory34 112 Istanbul, Özarar Crane Manufacturing Plant34 113 Istanbul, Mercedes-Benz Türk Hoşdere Bus Plant and Aksaray Truck Plant34 114 Istanbul, Pendik Shipyard and Heavy Industry Works34 115 Istanbul, Merter Vakko Factory34 116 Istanbul, Esaş Transformer Factory34 117 Istanbul, Alarko Alamsaş (Heavy Equipment Industry Inc.) Plant34 118 Istanbul, Raff Military Textiles (army and police uniforms, accessories and equipments)34 119 Istanbul, Royal Conta (gasket) Factory34 120 Istanbul, Pendik-Sulzer Engine Manufacturing Plant34 121 Istanbul, Anadolu İsuzu Factory (truck manufacturing)34 122 Istanbul, Gön Leather Factory
35 001 İzm ir, Tekel Cigarette Factory35 002 İzm ir, Gasworks35 003 İzm ir, Tuzakoğlu Flour Mill35 004 İzm ir, Turan Turyağ Factory35 005 İzm ir, Piyale Pasta Factory35 006 İzm ir, Çimentaş Cement Plant35 007 İzm ir, Bornova Dyo Paint Factory35 008 İzm ir, Gaziem ir Precast Concrete Plant35 009 İzm ir, Çamdibi Plastic Pipe Manufacturing Plant35 010 İzm ir, Screw and Nut Manufacturing Plant35 011 İzm ir Coca Cola Factory35 012 İzm ir, Aliağa Oil Refinery35 013 İzm ir, Sinem Toys
37 001 Kastamonu, Taşköprü Hemp Processing Plant
38 001 Kayseri Aircraft Factory38 002 Kayseri, Bünyan Carpet Weaving Mill38 003 Kayseri, Sümerbank Textile Factory and Employee Housings38 004 Kayseri Orta Anadolulu Textile Factory38 005 Kayseri, TAKSAN (Machine Tools Industries and Trade Company)
MALATYA44
MANİSA45
KONYA42
KÜTAHYA43
41 018 Kocaeli, Köseköy, Pirelli Tire Manufacturing Plant41 019 İzm it, Tekfen � Philips Light Bulb Factory41 020 İzm it, Yarımca Petrochem icals Complex41 021 Kocaeli, Nuh Çimento (Nuh Cement)41 022 Kocaeli, Çayırova Arçelik Washing Machine Factory41 023 Kocaeli, Kartonsan (coated cardboard manufacturing) Factory41 024 Kocaeli, Gebze Corrugated Board Plant41 025 Trakya Sanayi (RABAK) Copper, Steel and Alum inum Plant41 026 İzm it, Nasaş Alum inum Plant41 027 Kocaeli, Gebze, Nasaş Alum inum Plant41 028 Kocaeli, Yarımca, PETKİM – Oil Refinery41 029 İGSAŞ Fertilizer Plant41 030 Kocaeli, Körfez, İGSAŞ (fertilizer plant)41 031 Kocaeli, Lassa Tire Manufacturing Plant41 032 Kocaeli Tüpraş Turkish Oil Refineries41 033 Kocaeli, Gebze Onko & Koçsel Pharmaceutical Plant41 034 Gebze, Şekerpınar, Honda Turkey Factory41 035 İzm it, Hyundai Assan Automotive Manufacturing Plant41 036 Kocaeli, Gebze, Alarko Carrier Industry Main Plant
42 001 Konya Wheat Silos42 002 Konya, Ereğli Sümerbank Textile Factory42 003 Konya, Etibank Seydişehir Alum inum Plant
48 001 Muğla, Bodrum Sponge Fishing Workshops48 002 Muğla, Dalaman SEKA Paper Mill48 003 Muğla, Datça Olive Oil Factory (Olive Farm)
54 001 Sakarya, Adapazarı Başak Tractors54 002 Sakarya, Adapazarı Railroad Coach Factory (Tuvasaş)54 003 Sakarya, Adapazarı Sugar Mill54 004 Adapazarı, Royal Tire Manufacturing Plant54 005 Sakarya, Arifiye, Toyotosa Automotive Manufacturing Plant (produces Corolla and Verso lines)54 006 Sakarya, Toprak Pharmaceuticals Factory
59 001 Tekirdağ Distillery59 002 Tekirdağ Winery59 003 Tekirdağ, Profilo Telra (television) Factory59 004 Tekirdağ, ATK Textile Factory59 005 Tekirdağ, Çorlu, Migiboy Textile Factory
61 001 Trabzon, Aşkale Cement Plant
ZONGULDAK67
BATMAN72
VAN65
BAYBURT69
YOZGAT66
KIRIKKALE71
UŞAK64
KARAMAN70
AKSARAY68
64 001 Uşak, Yılancızadeler ile Bacakzadeler Spinning Mills64 002 Uşak, Bıçakçızade Biraderler ve Mehmet Zeki Kumpanyası Spinning Mill64 003 Uşak Sugar Mill
67 001 Zonguldak Coal Enterprises67 002 Zonguldak Hard Coal Factory67 003 Zonguldak Anthracite Factory67 004 Zonguldak, Ereğli Iron and Steel Plants (Erdem ir)
71 001 Kırıkkale Power Plant and Steelworks71 002 Kırıkkale Pirinç Factory (bullet manufacturing)71 003 Kırıkkale Ammunition Factory71 004 Kırıkkale Gunpowder, Rifle and Artillery Factories
72 001 Batman Refinery
78 001 Karabük Iron and Steel Pipe Manufacturing Plants and Coke Plants
03 001 Afyonkarahisar Sugar Mill03 002 Afyonkarahisar, Bolvadin, Alkaloid Factory
ESKİŞEHİR26
ÇANKIRI18
ÇORUM19
ERZİNCAN24
ELAZIĞ23
GAZİANTEP27
DİYARBAKIR21
ERZURUM25
DENİZLİ20
EDİRNE22
21 001 Diyarbakır Distillery21 002 Diyarbakır, Sümerbank Carpet (Serge) Factory
22 001 Edirne, Dönertaş (Fındıklıyan) Flour Mill22 002 Edirne Power Station22 003 Edirne, Nafiz Trakya Roof Tile and Brick Factory22 004 Edirne, İpekyol Textile Factory
23 001 Elazığ Etibank Keban Galena Processing Plant23 002 Elazığ, Etibank Şarkkrom ları – Ferrokrom (East Chrom ium Ores – Ferrochrome) Processing 23 003 Elazığ Winery23 004 Elazığ, Sugar Mill23 005 Elazığ Superphosphate Plant
GİRESUN28
GÜMÜŞHANE29
HATAY31
HAKKARİ30
28 001 Giresun, Fiskobirlik Integrated Hazelnut Processing Facilities28 002 Giresun, Tirebolu Tea Factory28 003 Giresun, Aksu SEKA Paper Mill
20 001 Denizli, Şemsi Terakki Tanning and Trade Corporation20 002 Denizli, Sümerbank Textile Factory20 003 Denizli, Babadağ Zorlu Textiles20 004 Denizli Textile Factory20 005 Denizli, Textile Dyeing, Printing and Finishing Factory20 006 Denizli Textile Printing and Dyeing Industry Inc. (Denizli Printed Cotton Textile Factory)20 007 Denizli, (Dunapack) Dentaş Packaging and Paper Industry Inc., Corrugated Board Plant
24 001 Erzincan, Sugar Mill
25 001 Erzurum , Evyap Soap Factory25 002 Erzurum , Sugar Mill25 003 Erzurum Aşkale Cement Plant
26 001 Eskişehir, Air Supply and Maintenance Center26 002 Eskişehir, Kılıçoğlu Brick and Roof Tile Factory26 003 Eskişehir Wheat Silos26 004 Eskişehir Sugar Mill26 005 Eskişehir,Turkish State Railways Factory � TÜLOMSAŞ
36 001 Kars Dairy Factory
39 001 Kırklareli, Alpullu Sugar Mill39 002 Lüleburgaz, Eczacıbaşı Pharmaceutical Complex
40 001 Kırşehir, PETLAS Tire Manufacturing Plant
41 001 İzm it, Broadcloth Factory41 002 Kocaeli, Hereke Silk Fabric and Carpet Factory41 003 Kocaeli, Darıca, Aslan Cement Plant41 004 Kocaeli, Gölcük Naval Shipyard41 005 İzm it, Sümerbank Pulp and Paper Mill 41 006 İzm it Picric Acid Manufacturing Plant41 007 Kocaeli, Kaolinite Plant41 008 İzm it, The Second Sümerbank Pulp and Paper Mill41 009 Kocaeli Chlorine and Caustic Soda Plant41 010 İzm it, The Third Sümerbank Pulp and Paper Mill41 011 Gebze, Turkish Automotive Industry (TOE)41 012 Kocaeli Metal Pipe Manufacturing Plant 41 013 Kocaeli Çayırova Ford Otosan (automotive) Assembly Plant41 014 Çayırova Flat Glass Manufacturing Plant41 015 Kocaeli, The Fourth SEKA Paper Mill41 016 Kocaeli, Goodyear Tire Manufacturing Plant41 017 İzm it, Aygaz Yarımca Gas Filling Facility
43 001 Kütahya, Sümerbank Brick and Roof Tile Factory43 002 Kütahya Sugar Mill43 003 Kütahya, Fertilizer Plant (TÜGSAŞ) and Nitrogen Fertilizer Plant (İGSAŞ) (fertilizer production)43 004 Kütahya Porselen (Porcelain) Factory43 005 Kütahya, Kümaş Manyezit (Magnesite) Plant43 006 Kütahya ETİ GÜMÜŞ Silver Mining, Processing and Storage Plant43 007 Kütahya, Güral Porselen (Porcelain) Factory43 008 Kütahya Seram ik (Ceram ic) Factory43 009 Kütahya Solar Panel Factory
44 001 Malatya, Sümerbank Cotton Textile Industries44 002 Malatya Cigarette Factory
45 001 Manisa, Flour Mill and Pasta Factory45 002 Manisa, Vestel City Digital Technologies and Software Development Center
47 001 Mardin, Mazıdağı Phosphate Plant
17 001 Çanakkale, Acorn (Oak) Warehouses17 002 Çanakkale, Bozcaada Yunatçılar Winery17 003 Çanakkale, Bozcaada Ataol (Old) Winery17 004 Çanakkale, Kızlı Sardalya (a type of sardine) Factory17 005 Çanakkale, AKFA Tomato Paste Factory17 006 Çanakkale, Gelibolu Kale Seram ik (ceram ic factory)17 007 Çanakkale, Tekel, Wine and Brandy Distillery17 008 Çanakkale, İÇDAŞ Steel, Energy Shipbuilding and Transportation Industry Inc. 17 009 Çanakkale, Biga, DOĞTAŞ Furniture Manufacturing Plant17 010 Çanakkale, Biga Sümerbank Synthetic Leather Factory
53 001 Rize Tea Factory
55 001 Samsun, Tekel Tobacco Factory
57 001 Sinop, Ayancık Sawm ill
58 001 Sivas Wheat Silos58 002 Sivas, TÜDEMSAŞ (Turkish Railways Machines Industry Inc.)58 003 Sivas Cement Plant58 004 Sivas Intraocular and Contact Lens Manufacturing Plant
60 001 Tokat, Turhal Sugar Mill
76 001 Iğdır Spinning Mill
77 001 Yalova, İpek Paper Mill77 002 Yalova, Akkim Construction Chem icals Manufacturing Plant
06 001 Ankara, Yüniş Textile Factory06 002 Ankara, Gazi Small Arms Ammunition Factory06 003 Ankara, Light Weapons and Light Artilleries Repair Workhops, Cartridge and 06 004 Ankara, Kayaş Percussion Cap Factory06 005 Ankara, Cement Plant06 006 Ankara, Power Station and Natural Gas Processing Plant06 007 Ankara Brewery06 008 Ankara Wheat Silos06 009 Ankara, Mamak Gas Mask Factory06 010 Ankara Sugar Mill06 011 Ankara, THK (Turkish Air Force) Etimesgut Aircraft Factory06 012 Ankara, TürkTraktör (a manufacturer in the automotive industry) Factory06 013 Ankara, Gazi TürkTraktör 06 014 Ankara, TÜMOSAN (Engine and Tractor Co.) Factory06 015 Ankara, TEMSAN (General Directorate of Turkish Electromechanics Industry)06 016 Ankara TESTAŞ (Turkish Electronics Industry and Trade Corp.) Factory06 017 Ankara, TUSAŞ Turkish Aerospace Industries, Inc. 06 018 Ankara, Roketsan (rockets and m issiles) Factory06 019 Ankara, Doğan Printing Center (DPC) 06 020 Ankara, AB-Mikro Nano Commercial Chip Factory
31 001 İskenderun Iron and Steel Plant
Iğdır Spinning Mill
FACTORIES SORTED BY PROVINCES
001002003004005006007008009010011012013014015
001
001002
001
001002003004005006007008009010011012014013015016017018019020
001002003
001
001002003004005
001002003004005006007
001002003
001
001002003
001002003004005006007008009010011012013014015016017018
001002003004005006007008009010
001002003004005006007
001002
001002003004
001002003004005
001
001002003
001002003004005
001002003
001
001002003004005006
001002003
001002003004005006007008009010011012013014015016017018019020021022023024025026027028029030031032033034035036037038039040041042043044045046047048049050051052053054055056057058059060061062063064065066067068069070071072073074075076077078079080081082083084085086087088089090091092093094095096097098099100101102103104105106107108109110111112113114115116117118119120121122
001002003004005006007008009010011012013
001
001
001002003004005
001002
001
001002003004005006007008009010011012013014015016017
018019020021022023024025026027028029030031032033034035036
001002003
001002003004005006007008009
001002
001002
001
001002003
001
001002003004005006
001
001
001002003004
001002003004005
001
001
001002003
001002003004
001002003004
001
001
001
001002
FACTORIES SORTED BY CURRENT STATE 000 Not Found 004000 Not Transformed 000 Transformed-demolished-demolished-rebuilt-restorated
000 000
KİTAPLAR
81 İl Sanayi Durum Raporu. (2013). Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ankara.
Aktaş, Ruşen. (2011). Exchange, İstanbul-Marseille, Endüstri Mirasını Görünür ve Anlaşılır Kılmak. İstanbul: Çekül Vakfı Yayınları.
Belge, Murat (yay. haz.). (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, cilt 1-6. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bozdemir, Mustafa. (2011). Osmanlı’dan Cumhuriyete Endüstriyel Mirasımız. İstanbul: İTO.
Bozdoğan, Sibel. (2001). Modernism and Nation Building. Turkish Architectural Culture in the Early Republic. Seattle: University of Washington Post.
Bozdoğan, Sibel. (2010). Industrial Architecture and Nation - Building in Turkey: A Historical Overview, in Workplaces: The Transformation of Places of Production. Industrialization and the Built Environment in the Islamic World. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Cenevre: The Aga Khan Award for Architecture.
Bozdoğan, Sibel., Akcan, Esra. (2012). Modern Architecture in History. Londra: Reaktion Books.
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, cilt 7. (1983). İstanbul: İletişim Yayınları.
Çolakoğlu, Nuri M., Yeşilbaş Kayaoğlu, Gülnur. (2015). İstanbul Sanayi Odası’nın Altmışıncı Yılında Türk Sanayii. İstanbul Sanayi Odası.
Endüstri Mirası. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Geçmişten Geleceğe Yerel Kimlik, Tarihi Kentler, sayı 28. (2011). Çekül Vakfı.
Holod, Renata., Evin, Ahmet., &Özkan, Suha. (yay. haz.). (2005). Modern Turkish Architecture 1900-1980. Türkiye Mimarlar Odası.
Kaptanoğlu, Raif., Balkan, Nihat. (2009). Bursa Sanayi ve Ticaret Odası (BTSO): 120 Yıllık Tarihi Bir Çınar. BTSO Yayınları.
Küçükerman, Önder. (1988). Türk Giyim Sanayii Tarihindeki Ünlü Fabrika: “Feshane” Defterdar Fabrikası. İstanbul: Sümerbank.
Osmanlı Ticaret ve Sanayi Albümü. (2011). İstanbul: İTO.
Ökçün, Gündüz. (1984). Osmanlı Sanayii 1913-1915 İstatistikleri. İstanbul: Hil Yayın.
Özgür, Özlem. (1976). 100 Soruda Sanayileşme ve Türkiye. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Saltık, Ahmet. (Kasım 2003).Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımı Açısından Kars’ta Hayvancılık, Süt Değerlendirme ve Kars Süt Fabrikası. Ankara: Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği (SÜRKAL).
Sezgin, Candan. (2004). Sanayi Devrimi Yıllarında Osmanlı Saraylarında Sanayi ve Teknoloji Araçları.TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı; 26. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
Sezgin, Candan. (2011). Sanayi Devrimi’nin Etkisinde İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Türkiye. İstanbul Mas Matbaacılık AŞ.
Toprak, Zafer. (1988). Sümerbank. İstanbul: Creative Yayıncılık.
Türk Sanayii. (2015). İstanbul Sanayi Odası.
Uşak Eski Tabakhane Bölgesi Kentsel Dönüşüm Projesi Bölge Tanıtım Kataloğu. (2010). Uşak Belediyesi.
Vanlı, Şevki. (2000). Mimariden Konuşmak: Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı, Eleştirel Bakış. 2. Ankara: VMV Yayınları.
Yarış, Sümeyra. (2012). İstanbul’un 100 Sanayi Kuruluşu. İstanbul: İBB Kültür AŞ.
Yücel, T. Fikret. (2015). Cumhuriyet Türkiyesi’nin Sanayileşme Öyküsü. Ankara: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı.
YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ
Altıparmak, Süleyman. (2008). Cumhuriyet Dönemi Denizli’nin Sosyal Tarihi (1923-1950) (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Arıtan, Özlem. (2004). Kapitalist/Sosyalist Modernleşme Modellerinin Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığının Biçimlenişine Etkileri – Sümerbank KİT Yerleşkesi Üzerinden Yeni Bir Anlamlandırma Denemesi (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Asiliskender, Burak. (2002). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Mimaride “Modern” Kimlik Arayışı: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Boyacıoğlu, Didem. (2013). Osmanlı Fabrika Yapılarının Kentsel ve Mimari Analizi (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Canaran, Cansu. (2009). An Integrated Framework for Sustaining Industrial Beings in the Urban Context (Doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Emre, Çağatay. (2003). 1930’larda Türk Modernleşme ve Sanayileşmesi İçinde Fabrika Yerleşimlerinin Oluşumu: Nazilli Basma Fabrikası (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
Engin, Hüseyin Emre. (2009). Tarihi Yapıların Yeniden Kullanımında İç Mekana Etkilerin İncelenmesi İçin Bir Yöntem Önerisi; İstanbul Endüstri Yapıları Örneği (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Ertürk, Nevra. (2008). 19. Yüzyıl Osmanlı Sanayi Hareketleri İçinde Fabrika-i Hümayunlar (Doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
İmamoğlu, Bilge. (2011). Architectural Production in State Offices: An Inquiry Into the Professionalization of Architecture in Early Republican Turkey (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Kaya, Berrin. (2012). Endüstri Mirasımızın Korunmasında Planlama Yaklaşımı (Uzmanlık tezi). İzmir.
Kevseroğlu, Özlem. (2011). Endüstriyel Miras Alanlarının Kent Peyzajına Entegrasyonunun Değerlendirilmesi: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Kimyon, Deniz. (2013). Kentsel Tasarım Perspektifi ile Türkiye’deki Fabrika Yerleşkelerinin Değerlendirilmesi: İskenderun Demir ve Çelik Fabrika Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Köksal, Gül. (2005). İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri (Doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Oral, Ayşe Hande. (2006). İşlevini Yitirmiş Endüstriyel Alanların Dönüşümü için Bütüncül Yaklaşım: Haliç Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul.
Özüdoğru, Ayça Aslıhan. (2010). Adana’da Dokuma Sanayi Yapılarının Endüstri Mirası Kapsamında İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
Peri, Burak. (2002). Building the “Modern” Environment in Early Republican Turkey: Sümerbank Kayseri and Nazilli Factory Settlements (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Sezer, Selcan. (2013). Endüstri Yapılarının Yeniden İşlevlendirme Sürecinde Aydınlatma Tasarımı: Ankara Cer Modern Örneği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Şahin, Mürüvvet Gülcan. (2011). Erken Cumhuriyet Dönemi Modernleşmesinde Bir Sanayi Yapısı Örneği: Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Taner, Sezin. (2011). İstanbul Endüstri Yapılarının ‘loft’ Kavramı Çerçevesinde Yeniden İşlevlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Tolga, H. B. (2006). Endüstriyel Alanların Dönüşümü, Kentsel Mekana Etkileri: Beykoz Kundura ve Deri Fabrikası için Bir Dönüşüm Senaryosu (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Tülücü, Tunç Aslan. (2007). Adana Kenti Tarihi Endüstri Yapılarının Yapısal Analizi ve Korunmaları İçin Yöntem Araştırması (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Uğursal, Seçil. (2011). Tarihi Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: İzmir Sümerbank Basma Sanayi Yerleşkesi Örneği (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
MAKALELER
Arslan, Benay Büyük., Güney, Dilay. (2013). “Endüstriyel Miras Yapılarının Yeniden İşlevlendirme Süreci ve İstanbul Tuz Ambarı.” Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt 6, sayı 2, sf. 31-58.
Asiliskender, Burak. (2012). “Cumhuriyet’in Sanayi Kenti Kayseri ve Modernleşme Arayüzleri.” Güney Mimarlık, Sanayi Yapıları / Endüstri Arkeolojisi sayısı, sf. 36-39.
Aydın, Dicle., Aksoy, Esra. “Endüstri Yapılarında Yeniden Kullanılabilirlik: Nazilli Sümerbank Fabrikası’nın Sosyal Tesis Binası’nın İşlevsel Dönüşümü İçin Analizler.” Güney Mimarlık, Sanayi Yapıları / Endüstri Arkeolojisi sayısı, sf. 40-45.
Bakırcı, M. (2013). “Adıyaman’da İmalat Sanayinin Gelişimi ve Yapısı.” Türk Coğrafya Dergisi. İstanbul.
Bancı, Selda. (2006). Şeker Şirketi ve Ankara Şeker Fabrikası Yerleşkesi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Beyhan, Şefika Gülin., Gürkan, Ülkü Çelebi. (2015). “Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Bir Tespit Çalışması: Isparta Halı İpliği Fabrikaları ve Boyahaneleri.” Ayman Verlag: Journal of World of Turks / Zeitschrift für die Welt der Türken, cilt 7, sayı 3, sf. 79-101.
Bilgin, İhsan. (2007). Bir Mimari Eser Olarak Silahtarağa Elektrik Santrali 1910-2004. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Cengizkan, Ali. (2000). “Türkiye’de Fabrika ve İşçi Konutları: İstanbul Silahtarağa Elektrik Santrali.” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt 20, sayı 1-2, sf. 29-55.
Çakmak, Biray. (2008). “XX. Yüzyıl Başında Uşak’ta Kurulan İp Fabrikaları”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
Doğan, Hulusi. (2007). “Sanayinin Musikisi Nasıl Başladı, Nasıl Bitti? Sümerbank Basma Fabrikası’na Tarihsel Bir Bakış.” Ege Akademik Bakış, sf. 661-689.
Dölen, Emre. (2015). “Osmanlı Döneminde Kocaeli’ndeki Sanayi Kuruluşları.” Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi.
Düzgün, Hande., Aladağ, Hande. (2013). “How Sustainable are Industrial Buildings? A Study In Golden Horn District”, ArchNet-IJAR: International Journal of Architectural Research, cilt 7, sayı 2, sf. 330-340.
Güney, Emrullah. (1997). “Diyarbakır’da Sanayileşme.” Türk Coğrafya Dergisi. İstanbul.
İmamoğlu, Bilge. (2006). Cumhuriyet Dönemi Endüstri Mirası Havacılık Sanayi Yapıları. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Kaya, Ece., Arıkan, İrfan. (2009). “The Bomonti Beer Factory: An Example of the Industrial Heritage Transformation Process.” Konferans sunumu, CCSCT, Boğaziçi Üniversitesi.
Kaya, Sertaç., Yerli, Özgür., & Döner, Selan. (2015). “Endüstriyel Alanların Endüstriyel Parklara Dönüşümü.” Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, sayı 3, sf. 518-534.
Koçan, Nurhan. (2011). “Sanayi Alanlarının Dönüşümü: Uşak Eski Tabakhane Deri Sanayi Bölgesi.” Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, cilt 2, sayı 1, sf. 124-138.
Köksal, Gül. (2000). “Yeniden Hayat Bulan Endüstri Yapıları.” Domus, sayı 8, sf. 68-71.
Köksal, Gül. (2007). “İstanbul’daki Sanayi Mirasının Geleceği İçin Bir Öneri; İstanbul Endüstri Mirası Rotası.” TMMOB İstanbul Kent Sempozyumu, 10-15 Eylül 2007.
Köksal, Gül., Ahunbay, Zeynep. (2006). “İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri.” İTÜ Dergisi/a: Mimarlık, Planlama, Tasarım, cilt 5, sayı 2, sf. 125-136.
Köşkeroğlu, Emrah. (2006). Demiryolu Mirası – Korunması. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Madran, Emre., Nalbant, Kemal., & Özgönül, Nimet. (2006). Eskişehir, Kılıçoğlu Tuğla ve Kiremit Fabrikası. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Mat, Afife., Tekiner, Halil. (2014). “Türkiye’deki Eczacılık Tarihi Müzeleri” cilt 15, sayı 2, sf. 1-20. Osmanlı Bilimi Araştırmaları.
Odman, Aslı. (2011). “Galata Rıhtımı’nda ‘Modern Zamanlar’: FORD’un Tophane Otomobil Montaj Fabrikası 1925-1944.” İstanbul-Marsilya: Endüstri Mirasını Görünür ve Anlaşılır Kılmak. İstanbul: ÇEKÜL Vakfı Yayınları.
Oğuz, Dicle., Saygı, Halis., & Akpınar, Nevin. (2010). “Kentiçi Endüstri Alanlarının Dönüşümüne Bir Model: İzmit/Sekapark.” Coğrafi Bilimler Dergisi, cilt 8, sayı 2, sf. 157-167.
Oral, Elif Özlem., Ahunbay, Zeynep. (2005). “Bursa’nın İpekçilik ile İlgili Endüstri Mirasının Korunması.” İTÜ Dergisi/a: Mimarlık, Planlama, Tasarım, cilt 4, sayı 2, sf. 37-46.
Orhan, Nuri., Ünsaldı, Mehmet. (2003). “Üniversite - Sanayi İşbirliği Elazığ Örneği.” Doğu Anadolu Bölgeleri Araştırması, sayı 3.
Öktem, Sezen. (2006). Karabük Demir Çelik Fabrikaları ve Yerleşkesi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Özen, Hamiyet., Sert, Arzu. (2006). “Karadeniz’de Unutulan Endüstri Mirası.” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt 21, sayı 3, sf. 499-508.
Özgönül, Nimet. (2007). “Cumhuriyetin Yeni Anadolu Kenti Zonguldak ve Endüstri Mirası.” Mimarlık, cilt 336, sayı 50-54. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını.
Özsırkıntı Kasap, Handan. (2014). “Endüstri Yapılarının Dönüşümü Sonucunda Ortaya Çıkan Loft Yapıları ve Estetik.” Artium, cilt 2, sayı 2, sf. 151-164.
Peri, Burak. (2006). Cumhuriyet Dönemi Endüstri Yapıları ve Yerleşkeleri Kayseri ve Nazilli Sümerbank Fabrikaları. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube, dosya 3, bülten 45, Kasım 2006.
Saner, Mehmet. “Endüstri Mirası: Kavramlar, Kurumlar ve Türkiye’deki Yaklaşımlar.” Planlama, sf. 53-66.
Takım, Abdullah., Yılmaz, Ensar. “Economic Policy During Ataturk’s Era in Turkey (1923-1938).” African Journal of Business Management, Nisan 2010, cilt 4, sayı 4, sf. 549-554.
Tanyeli, Gülsün. (1994). “Osmanlı Demir Üretim ve Döküm Merkezleri Üzerine Bir Değerlendirme.” Önder Küçükerman (yay. haz.), Maden Döküm Sanatı, sf. 191-206. İstanbul: Türk Demir Döküm Fabrikaları Genel Müdürlüğü AŞ.
Tanyeli, Gülsün. (1998). “Endüstri Arkeolojisi.” Arredamento Mimarlık, sayı 8, sf. 46-49.
Taşlıgil, Nuran., Şahin, Güven. (2012). “Türkiye’de Gübre Sanayi.” Akademik Bakış Dergisi, sayı 29. Uçar, Hatice. (2014). “Ayvalık Tarihinde Zeytinyağı Üretim, Depolama ve Satış Binalarının Yeri ve Önemi”, Trakya University Journal of Engineering Sciences, cilt 15, sayı 2, sf. 19-28.
Uraz, Tümer., Alpar, Okan. (1978). “Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu Fabrikalarının Kuruluş Yerleri Üzerinde Bir İnceleme.” GIDA / The Journal of Food, cilt 3, sayı 6.
Uzun, Murat. (2014). “Endüstri Alanı Dönüşüm Projesi Sekapark’ın (Kocaeli-İzmit) Kıyı Kullanımına Etkisi.” Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 30, sf. 154-179.
ÇEVRİMİÇİ KAYNAKLAR
“1.2 milyar dolarlık dev satış başlıyor!” 24 Nisan 2008. http://v3.arkitera.com/h27873-12-milyar-dolarlik-dev-satis-basliyor.html adresinden alındı.
“100 Milyon Euroluk İlaç Fabrikası Hizmete Açıldı.” 1 Temmuz 2015. http://www.milliyet.com.tr/100-milyon-euroluk-ilac-fabrikasi-hizmete-kocaeli-yerelhaber-864318/ adresinden alındı.
“100 Yıllık Bina Kaderine Terk Edildi.” 2 Aralık 2012. http://www.haberler.com/100-yillik-bina-kaderine-terk-edildi-4137821-haberi/ adresinden alındı.
“100 Yıllık Çırçır Fabrikası Araştırma Merkezi Oluyor.” 15 Nisan 2012. http://www.tarsusonline.com/tarsus/100-yillik-circir-fabrikasi-arastirma-merkezi-oluyor-h132470.html adresinden alındı.
“120 Yıldır Koku Uzmanı.” http://www.rebuleczanesi.com/#!rebul-kozmetik/c1f5p adresinden alındı.
“1923-1960 Yılları Arasında İzmit’teİnşa Edilen Yapılar ve KentinGelişimine Katkıları.” http://www.kocaelitarihisempozyumu.com/bildiriler/102-%20Doç%20Dr.%20Oya%20ŞENYURT-1923-1960%20Yılları%20Arasında%20İzmit’te%20İnşa%20Edilen%20Yapılar%20ve%20Kentin%20Gelişimine%20Katkıları.pdf adresinden alındı.
“1950 Öncesi ve Sonrası Cumhuriyet Sanayileşmesi Işığında Aydın Tekstil Yerleşkesi.” Eylül-Ekim 2010. http://www.mimarlikdergisi.com/index”.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=369&RecID=2485 adresinden alındı. “AB Mikro Nano ASELSAN’dan Türkiye’de bir ilk.” http://abmikronano.com.tr/ab-mikro-nano-aselsandan-turkiyede-bir-ilk-8/ adresinden alındı.
“Abdi İbrahim.” http://www.abdiibrahim.com.tr/basin-merkezi/download/Kurumsal_Profil_TR.pdf adresinden alındı.
“Adana Çimento Hakkında.” http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/adana-cimento-hakkinda adresinden alındı.
“Ağa Han Ödülü Alan İlk Endüstri Binası EEA Tasarımı İpekyol Tekstil Fabrikası.” http://www.fyt.com.tr/haber/aga-han-odulu-alan-ilk-endustri-binasi-eea-tasarimi-ipekyol-tekstil-fabrikasi.html adresinden alındı.
“Ağaoğlu Bir Haftada İki Arazi Aldı.” 18 Ekim 2010. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2010/10/18/agaoglu_bir_haftada_iki_arazi_aldi# adresinden alındı.
“Ahmed İhsan Tokgöz (1867-1942) Gazeteci, matbaacı, yayımcı ve siyaset adamı.” http://www.uslanmam.com/dini-bilgiler/1305562-ahmed-ihsan-tokgoz-1867-1942-gazeteci-matbaaciyayimci-ve-siyaset-adami-aslen-kastamonu’nun.html adresinden alındı.
“Akıbeti Bilinmeyen Bir Müze Girişimi: İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi Terkos Pompa İstasyonu.” 2 Temmuz 2012. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/akibeti-bilinmeyen-bir-muze-girisimi--istanbul-sumedeniyetleri-muzesi-terkos-pompa-istasyonu/9005 adresinden alındı.
“Akın Tekstil Fabrikası’nda yangın çıktı.” 23 Nisan 2012. http://www.emlaktasondakika.com/Kent-Bolge-Haberleri/Akin-Tekstil-Fabrikasinda-yangin-cikti-ZEYTINBURNU-ALEV-ALEV/haber-20427.aspx adresinden alındı.
“Aksan Alüminyum.” http://www.aksan.com.tr/sayfa.asp?sayfaid=20 adresinden alındı.
“Aksan Metal Fabrikası Kartal arsasının ihalesi yarın 14.00’te!” 26 Aralık 2012. http://emlakkulisi.com/aksan-metal-fabrikasi-kartal-arsasinin-ihalesi-yarin-1400te/145204 adresinden alındı.
“Alsancak Havagazı Fabrikası (İzmir).” Haziran 2009. http://v3.arkitera.com/g162-fonksiyon-donusumu.html?year=&aID=2882&o=2865 adresinden alındı.
“Anadoluhisarı Göksu Küçüksu Rehberi.” 28 Ağustos 2009. http://www.ahisar.com/haberler/goksu-yeniden-canlanacak.html adresinden alındı.
“Anadoluhisarı Halat Fabrikası: Tanıtım Filmi.” 14 Ocak 2012. http://www.youtube.com/watch?v=Kcm00nt0B8g adresinden alındı.
“Ankara’nın İlk Su Arıtma Tesisini Yıktılar.” 16 Ağustos 2013. http://www.yayed.org/id387-ankara-yazilari/ankaranin-ilk-su-aritma-tesisini-yiktilar.php adresinden alındı.
“Antalya Sümerbank Dokuma Fabrikası.” http://www.arkiv.com.tr/proje/antalya-sumerbank-dokuma-fabrikasi/1115 adresinden alındı.
“Antalya’da Dokuma Fabrikası Parka Dönüştürüldü.” 15 Aralık 2015. http://www.arkitera.com/haber/25912/antalyada-dokuma-fabrikasi-parka-donusturuldu adresinden alındı.
“Arçelik Hakkında.” http://www.arcelikas.com/sayfa/10/ARCELIK_AS_HAKKINDA adresinden alındı.
“Asırlık Zeytinyağı Fabrikası Sosyal Projeye Dönüşüyor.” 5 Kasım 2014. http://www.yenierdekgazetesi.com/haber/1_asirlik_zeytinyagi_fabrikasi_sosyal_projeye_donusuyor-13281.html adresinden alındı.
“Aşkale Çimento Fabrikası.” http://www.askalecimento.com.tr/cimento_fabrikalari.aspx?id=ac adresinden alındı. “ATAŞ, Anadolu Tasfiyehanesi.” http://www.atasterminal.com/history.htm adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“Atatürk Döneminde Büyüme ve Beşeri Sermayenin Geliştirilmesine Yönelik Girişimler ve Günümüz İçin Kısa Bir Değerlendirme.” http://www.muhtesemkaynak.com/59.pdf adresinden alındı.
“Atatürk Kültür Merkezi ve Merinos Parkı.” 23 Mayıs 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p9403-ataturk-kultur-merkezi-ve-merinos-parki.html adresinden alındı.
“Atatürk Orman Çiftliği’nde Ernst Egli’nin İzleri: Planlama, Bira Fabrikası, Konutlar ve ‘Geleneksel’ Bir Hamam.” 2010. http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2010/cilt27/sayi_2/239-264.pdf adresinden alındı.
“Atatürk’ün Açtığı Fabrikalar.” 10 Kasım 2014. http://finans.mynet.com/haber/iphone/foto-analiz/ataturkun-actigi-fabrikalar/97218 adresinden alındı.
“Atça’nın Kuruluşu.” http://www.aydinatca.com/atcanin-kurulusu.html adresinden alındı.
“AYGAZ Tarihçe.” https://www.aygaz.com.tr/kurumsal/hakkimizda/tarihce adresinden alındı.
“Ayvalık Belediyesi’nin Prestij Projesi ‘Kırlangıç’ Tanıtıldı.” http://www.ayvalik.bel.tr/haberler/254-ayvalik-belediyesi-nin-prestij-projesi-kirlangic-tanitildi.html adresinden alındı.
““AYZGAZ 50. yıl faaliyet raporu2011.” https://www.aygaz.com.tr/en/kurumsal/yatirimci-iliskileri/finansal-raporlar/faaliyetraporlari.
“Bandırma-Tarihi Fabrika Kültür Merkezi Oluyor.” 10 Eylül 2011. http://www.ajansbandirma.com/bandirma-tarihi-fabrika-kultur-merkezi-oluyor/ adresinden alındı.
“Bandırma’daki Eski Elektrik Santrali Kültür ve Sanat Merkezi Olacak.” 24 Ocak 2015. http://www.radikal.com.tr/balikesir-haber/bandirmadaki-eski-elektrik-santrali-kultur-ve-sanat-merkezi-olacak-1279298 adresinden alındı.
“Başak Traktör: Tarihçe.” http://www.basaktraktor.com/Sayfa/2 adresinden alındı.
“Bayrakçı.” http://www.bayrakci.com/hakkimizda/ adresinden alındı.
“Beşiktaş Astro Tütün Deposu.” 13 Mart 2011. http://www.degisti.com/index.php/archives/2559 adresinden alındı.
“Beşiktaş’taki Uçak Fabrikası Belgesel Oldu.” 7 Ağustos 2010. http://www.bianet.org/biamag/kultur/123982-besiktas-taki-ucak-fabrikasi-belgesel-oldu adresinden alındı.
“Beykoz Kundura.” http://www.beykozkundura.com adresinden alındı.
“Bilal Sabuncu AŞ”http://www.bilalsoaps.com.tr/tarihce.html adresinden alındı.
“Bir 19. Yüzyıl Endüstri Mirasının Yeniden Kullanımı: ‘Samsun Tekel Tütün Fabrikası’nın Bulvar Samsun Projesi’ne Dönüşümü.’ http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=391&RecID=3402 adresinden alındı.
“Bir fabrikası daha açıldı.” 24 Mart 2013. http://www.finansgundem.com/haber/bir-fabrikasi-daha-acildi/375241 adresinden alındı.
“Bir Zamanlar Uyuşturucunun Türkiye’deYasal Olduğu Gerçeğini 15 MaddeyleAnlatıyoruz!” http://trend.mynet.com/bir-zamanlar-uyusturucunun-turkiyedeyasal-oldugu-gercegini-15-maddeyleanlatiyoruz-1038465 adresinden alındı.
“Bitlis’in sigarasından sonra tütünüde tarihe karışıyor.” 24 Ağustos 2010.http://www.milliyet.com.tr/bitlisin-sigarasindan-sonra-tutunu-detarihe-karisiyor/gungor-uras/ekonomi/ekonomiyazardetay/24.08.2010/1280167/default.htm adresinden alındı.
“Bolu Çimento Hakkında.” http://www.bolucimento.com.tr/tr/hakkimizda/bolu-cimento-hakkinda adresinden alındı.
“Borçelik Tarihçe.” http://www.borcelik.com/turkce/hakkimizda/tarihce.aspx adresinden alındı.
“Borusan. Kilometre Taşları.” http://www.borusan.com.tr/tr/hakkimizda/kilometre-taslari adresinden alındı.
“Bossa.” http://bossa.com.tr/tr/kurumsal/hakkimizda adresinden alındı.
“Boş Mermi Kovanlarından Ekonomiye Katkı.” 7 Ağustos 2012. http://www.iyihaberler.net/ekonomi/bos-mermi-kovanlarindan-ekonomiye-katki/ adresinden alındı.
“Boya Basma Apre Fabrikası.” 23 Haziran 2008. http://v2.arkiv.com.tr/p110-boya-basma-apre-fabrikasi.html adresinden alındı.
“Bursa’nın Sırlarını Saklayan Vadi: Cilimboz.” http://www.bursadakultur.org/cilimboz.htm adresinden alındı.
“Cengiz Erdinç Söyleşisi - Overdose Türkiye.” 20 Kasım 2005. http://www.isbfmezder.org.tr/yeni/etkinlik_detay.asp?detay=121 adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“Civata fabrikası, sanat fabrikası oldu.” 15 Mart 2006. http://v3.arkitera.com/h7676-civata-fabrikasi-sanat-fabrikasi-oldu.html adresinden alındı.
“Coca-Cola Tarihçe.” https://www.coca-colaturkiye.com/tarihcemiz/turkiyede adresinden alındı.
“Cumhuriyet Sonrası Önemli Olaylar.” http://www.kayseri.gov.tr/baslik-bulunmuyor04-05-201104-05-201104-05-2011 adresinden alındı.
“Cumhuriyetin Yeni Anadolu Kenti Zonguldak ve Endüstri Mirası.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=286&RecID=1599 adresinden alındı.
“Çanakkale’de sanayi nostaljisi.” http://www.bigazete.com.tr/2013/10/canakkalede-sanayi-nostaljisi-m16725.html adresinden alındı.
“Çay Rize’ye ilk kez Mustafa Hulusi’nin cebinde geldi.” 27 Mayıs 2011. http://www.gazetevatan.com/cay-rize-ye-ilk-kez-mustafa-hulusi-nin-cebinde-geldi-379926-gundem/ adresinden alındı.
“Çayırova Arçelik Fabrikası’nda Alarko Isıtma Ürünleri.” http://www.acst.com.tr/tr/Dosya/AlarkoTarihinden/AlarkoTarihinden_15.pdf adresinden alındı.
“Çimentaş.” http://www.cimentas.com.tr/index.php/tr/aboutus adresinden alındı.
“Çubuk Dam Lake.” http://graftonline.org/#/detail/Cubuk adresinden alındı.
“DDB Tuz Ambarı.” 18 Ağustos 2010. http://v2.arkiv.com.tr/p9284-ddb-tuz-ambari.html adresinden alındı.
“Deniz Müzesi yarın açılacak.” 3 Ekim 2013. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/24843194.asp adresinden alındı.
“Dentaş Tarihçe.” http://www.dentas.com.tr/Tarihce.html adresinden alındı.
“Depodan Kongre Merkezine.” 1 Eylül 2005. http://v3.arkitera.com/h4028-depodan-kongre-merkezine.html adresinden alındı.
“Dev fabrikalar alışveriş merkezine dönüşüyor.” 14 Haziran 2008. http://blog.milliyet.com.tr/dev-fabrikalar-alisveris-merkezine-donusuyor/Blog/?BlogNo=114750 adresinden alındı.
“Devlet 1932’ye Kadar Eroin Üretip Sattı.” 14 Kasım 2009. http://www.hurriyet.com.tr/devlet-1932-ye-kadar-eroin-uretip-satti-12934878 adresinden alındı.
“Diyarbakır İçki Fabrikası kapanıyor.” 15 Mart 2007. http://www.evrensel.net/haber/247949/diyarbakir-icki-fabrikasi-kapaniyor adresinden alındı.
“DOCOMOMO_Kayseri Toplantısının Ardından: 20. Yüzyıl ‘Modern’ Mimari Mirası Üzerine Notlar.” http://www.mimarlikdergisi.com /index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi= 289&RecID=1673 adresinden alındı.
“Doğan Printing Center Ankara.” http://www.tabanlioglu.com/project/dogan-printing-center-2/ adresinden alındı.“Dokuma Fabrikası’nda mutlu sonuca ulaşıldı.” 5 Ocak 2016. http://www.mimdap.org/?p=180432 adresinden alındı.
“Dünden Bugüne Artema.” http://www.artema.com.tr/hakkimizda/dunden-bugune-artema adresinden alındı.
“Dünden bugüne Doğtaş.” http://dogtas.com.tr/dunden-bugune-dogtas adresinden alındı.
“Dyo. Tarihçe.” http://www.dyo.com.tr/dyo/tarihce adresinden alındı.
“Eczacıbaşı Seramik Fabrikası.” http://www.etsm.org.tr/etsm/index.php?r=kronoloji/view&id=301 adresinden alındı.
“Edirne Elektrik Santrali.” 3 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10648-edirne-elektrik-santrali.html adresinden alındı.
“Edirne’den Aga Khan’a Uzanan Bir ‘İpekyol’u.” 5 Ağustos 2010. http://v3.arkitera.com/h55521-edirneden-aga-khana-uzanan-bir-ipekyolu.html adresinden alındı.
“Edremit Yöresi Yağhaneleri: Geçmişten Günümüze Zeytin, Zeytinyağı ve Sabun Sanayii.” 2013. http://www.komilizeytinyagi.com.tr/Files/ekitap/edremit-yoresi-yaghaneleri.pdf adresinden alındı.
“Elazığ Şeker Fabrikası Kapasitesini Yüzde 95 Arttırdı.” 28 Ocak 2015. http://www.milliyet.com.tr/elazig-seker-fabrikasi-kapasitesini-elazig-yerelhaber-594002/ adresinden alındı.
““Endüstri Yapılarında YenidenKullanılabilirlik; Nazilli SümerbankFabrikası’nın Sosyal Tesis Binası’nınİşlevsel D.nüşümü İçin Analizler.”https://www.academia.edu/8294779/ENDÜSTRİ_YAPILARINDA_YENİDEN_KULLANILABİLİRLİK_NAZİLLİ_SÜMERBANK_FABRİKASI_NIN_SOSYAL_TESİS_BİNASI_NIN_İŞLEVSEL_DÖNÜŞÜMÜ_İÇİN_ANALİZLER adresinden alındı.
“Erdemir Tarihçe.” http://www.erdemir.com.tr/kurumsal/tarihce/ adresinden alındı.
“Ereğli Demir Çelik Fabrikasi Hizmete Giriyor.” http://teneketarihi.com/eregli-demir-celik-fabrikasi-hizmete-giriyor/ adresinden alındı.
“Ereğli Entegre Tekstil Fabrikası.” http://www.ereglitekstil.com/hakkimizda.aspx adresinden alındı.
“Eski Deri Fabrikası.” 8 Mart 2010. http://yalvac.bel.tr/index.php?sayfa=kentrehberidetay&h=740 adresinden alındı.
“Eski Likör Fabrikası lüks konut olacak.” 10 Mayıs 2012. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2012/05/10/eski-likor-fabrikasi-luks-konut-olacak# adresinden alındı.
“Eski Tekel, Şarap ve Kanyak Fabrikası.” http://www.canakkale.bel.tr/assets/content/eski-tekel-ve-kanyak-fabrikasi-5ac3e.pdf adresinden alındı.
“Eti Bank.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/487315b1286f907_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.
“Eti Holding Hakkımızda.” http://www.etimet.com/default.asp?islem=sayfa&id=6&lang=TR adresinden alındı.
“Etibank.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/487315b1286f907_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.
“EtiMaden Tarihçe.” http://www.etimaden.gov.tr/tr/page/kurumsal-tarihcemiz adresinden alındı.
“Evden dünyaya organik oyuncak.” 25 Ağustos 2006. http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=196818 adresinden alındı.
“Eyüp Bahariye Stadı.” http://www.istanbulsporenvanteri.com/tr/tesisler/tesisler-2/eyup-bahariye-stadi-367.html adresinden alındı.
“Factory Districts In Bursa During The 1860‘s.” 1975. http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1975/cilt01/sayi_1/85-99.pdf adresinden alındı.
“Fiskobirlik.” http://www.fiskobirlik.org.tr/tarihcemiz/ adresinden alındı.
“Ford OTOSAN Tarihçe.” http://www.fordotosan.com.tr/tarihce.htm adresinden alındı.
“Geçmişin Modern Mimarisi - 2: Beşiktaş – Şişli.” 12 Mart 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/gecmisin-modern-mimarisi---2--besiktas---sisli/12604 adresinden alındı.
“Geçmişin Modern Mimarisi - 7: İzmit (Kocaeli).” 2 Mayıs 2013. http://www.arkitera.com/haber/13803/gecmisin-modern-mimarisi---7--izmit-kocaeli adresinden alındı.
“Geçmişin Modern Mimarlığı - 2: Bakırköy.” 30 Haziran 2010. http://v3.arkitera.com/news.php?action=displayNewsItem&ID=54539 adresinden alındı.
“Gemi Mühendisleri Odası’nın Pendik Tersanesi.” http://www.emo.org.tr/ekler/85e9a46e1000535_ek.pdf?dergi=368 adresinden alındı.
“Goodyear Tire & Rubber Company hakkında.” http://www.kariyer.net/goodyear-lastikleri-t-a-s-is-ilanlari-c1015-p161/ adresinden alındı.
“Gölcük Tersanesi Komutanlığı Kapılarını Medyaya Açtı.” 24 Eylül 2014. http://www.haberler.com/golcuk-tersanesi-komutanligi-kapilarini-medyaya-6518905-haberi/ adresinden alındı.
“Gümüşlü Şirket Tarihi.” http://gumuslu.com.tr/index.php?islem=paket/sayfaP/sayfa_detay.php&anasayfa_id=1 adresinden alındı.
“Güral Porselen Kurumsal.” http://guralporselen.com.tr/index.php?route=product/category&path=59_65 adresinden alındı.
“Halat Fabrikası.” 15 Mart 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10811-halat-fabrikasi.html adresinden alındı.
“Hasanpaşa Gazhanesi’nin Bilinemeyen Geleceği.” 12 Mart 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/hasanpasa-gazhanesinin-bilinmeyen-gelecegi/12613 adresinden alındı.
“Hereke Dokuma Fabrikası Tarihi.” http://www.herekeli.com/Tr/Hereke3.asp?m1=&m2=3&m3=10 adresinden alındı.
“Hereke Fabrika-i Hümayunu’nun Mimari Analizi ve Koruma Önerileri.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=364&RecID=2229 adresinden alındı.
“Hereke Halı ve İpekli Dokuma Fabrikası.” http://www.millisaraylar.gov.tr/portalmain/Factories.aspx?FabrikaId=2 adresinden alındı.
“İÇDAŞ Tarihçe.” http://www.icdas.com.tr/pages/1692/428/f/tr-TR/Tarihce.aspx adresinden alındı.
“İGSAŞ Tarihçe.” http://www.igsas.com.tr/TR/default.asp?rsm=111000000000&Tarihce adresinden alındı.
“İlk fabrika bacası tarih oldu.” 31 Mayıs 2012. http://www.edirneyenigun.com/haber/658/ilk-fabrika-bacasi-tarih-oldu.html adresinden alındı.
“İlk Gemi Motorları Fabrikasını Yok Ettik.” 11 Mayıs 2009. http://www.denizhaber.com/guncel/ilk-gemi-motorlari-fabrikasini-yok-ettik-h17043.html adresinden alındı.
“İlk organik oyuncak fabrikası İzmir’de kurulacak.” 12 Mart 2007. http://www.hurriyet.com.tr/ilk-organik-oyuncak-fabrikasi-izmirde-kurulacak-6108486 adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“İnsanlık kimin umrunda?” 21 Ocak 2012. http://www.canakkaleolay.com/Canakkale-AKFA-8217-yi-tartisiyor-21214 adresinden alındı.
“İnşaat için sürekli hülle yapıldı.” 31 Aralık 2013. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/insaat-icin-surekli-hulle-yapildi/19083 adresinden alındı.
“İpek Kağıt Tarihçe.” http://www.ipekkagit.com.tr/tr/default.aspx#hakkimizda adresinden alındı.
“İpekİş.” http://www.ipekis.com.tr/fabrika.html adresinden alındı.
“Isparta Bölgesi.” http://www.gulsha.com.tr/tr/about/isparta-area.aspx adresinden alındı.
“Isparta İlinde Sanayinin Gelişimi ve Yapısı.” 2004. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/825/10468.pdf adresinden alındı.
“Isparta Kamu Yapıları ve Fabrikalar.” 2015. http://kisacames.blogspot.com.tr/2015/03/isparta-kamu-yapilari-ve-fabrikalar.html adresinden alındı.
“İstanbul Deniz Müzesi Yenilenen Haliyle Yarın Açılıyor.” 3 Ekim 2013. http://www.haberler.com/istanbul-deniz-muzesi-yenilenen-haliyle-yarin-5140793-haberi/ adresinden alındı.
“İstanbul’da Bir Büyük Güç Transformatör Fabrikası Geliştirme Projesi.” http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/358/5245.pdf adresinden alındı.
“İşte Trabzon Çimento Fabrikası’nın taşınacağı tarih!” 22 Eylül 2014. http://www.61saat.com/bolgesel/iste-trabzon-cimento-fabrikasinin-tasinacagi-tarih-h132412.html adresinden alındı.
“İzmir’in Asırlık Fabrikası Kapanıyor.” 14 Mayıs 2007. http://www.hurriyet.com.tr/izmirin-asirlik-fabrikasi-kapaniyor-6510983 adresinden alındı.
“İzmit Kâğıt Fabrikası: Seka.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/cb929eae7a499e5_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.
“İznik Çinilerinin Tarihi.” http://www.iznik.com/iznik-cinilerinin-tarihi adresinden alındı.
“Kale Grubu Hakkında.” http://www.kale.com.tr/tr/kurumsal/hakkimizda adresinden alındı. “Kale Grubu Kurucusu ve Onursal Başkan.” http://www.kale.com.tr/tr/hakkimizda/yonetim/dr-ibrahim-bodur adresinden alındı.
“Kartonsan Tarihçe.” http://www.kartonsan.com.tr/tr/icerik.php?bolum=kurumsal&sira=2 adresinden alındı.
“Kentsel Tarihi Alanların Düzenleme Çalışmaları Devam Ediyor…” 27 Mayıs 2015. http://www.canakkale.bel.tr/icerik/7486/kentsel-tarihi-alanlarin-duzenleme-calismalari-devam-ediyor/ adresinden alındı.
“Kırlangıç. Biz Kimiz.” http://www.kirlangic.com.tr/biz-kimiz/ana-gida/m73 adresinden alındı.
“Kilim Group. Hakkımızda.” http://www.kilimgroup.com/#!/tr/hakkimizda/kilim-group.html adresinden alındı.
“Kimya Mühendisliği Dergisi.” Nisan 1964. http://www.kmo.org.tr/resimler/ekler/02426eb9ed3f9d4_ek.pdf?dergi=33 adresinden alındı.
“Kocaeli Kansere Yerli İlaç İçin Onko Koçsel’den Dev Fabrika.” 2 Temmuz 2015. http://www.haberler.com/kocaeli-kansere-yerli-ilac-icin-onko-kocsel-den-7471788-haberi/ adresinden alındı.
“Komili Zeytinyağı.” http://komilizeytinyagi.com.tr/bizi-taniyin/hakkimizda adresinden alındı.
“Konya Ereğli Sümerbank Yerleşkesi.” 3 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10604-konya-eregli-sumerbank-yerleskesi.html adresinden alındı.
“Kronolojik Kütahya Tarihi.” http://www.kutahyaozid.gov.tr/ortak_icerik/kutahyaozid/kutahya/kro.html adresinden alındı.
“Kuzguncuk Gazhanesi’nin İlk Kuruluşu.” 2010. http://issuu.com/uskudarbelediyesi/docs/t12 adresinden alındı.
“Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Bir Tespit Çalışması: Isparta Halı İpliği Fabrikaları ve Boyahaneleri.” 2015. http://dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/viewFile/753/753 adresinden alındı.
“KÜMAŞ Hakkında.” http://www.kumasref.com/hakkimizda.aspx adresinden alındı.
“Kütahya Porselen Tarihçe.” https://kutahyaporselen.com.tr/tarihce/ adresinden alındı.
“Kütahya Seramik. Firma Hakkında.” http://www.seramikfirmalari.com/kutahya-seramik.html adresinden alındı.
“Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası Dergisi.” 2011. http://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2014/02/KUTSO-DERG%C4%B0-SAYI-174.pdf adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“Kütahya’ya 300 milyon avroluk güneş paneli fabrikası.” 20 Ekim 2009. http://www.guneshaber.net/haber/350-guncel-haberler-kutahyaya-300-milyon-avroluk-gunes-paneli-fabrikas.html adresinden alındı.
“Lassa Lastik Fabrikası.” 23 Haziran 2008. http://v2.arkiv.com.tr/p350-lassa-lastik-fabrikasi.html adresinden alındı.
“Lassa Lastik Fabrikası.” http://tekelisisa.com/?portfolio_page=lassa-lastik-fabrikasi adresinden alındı. “Limak Ankara Çimento.” http://www.limak.com.tr/sektorler/cimento/fabrikalar/limak-ankara-cimento-fabrikasi adresinden alındı.
“Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Stratejik Planı (2011-2015).” 2015. http://www.mkek.gov.tr/Icerikler/file/MKEStratejikPlani.pdf adresinden alındı.
“Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu: Tarihçe” http://www.mkek.gov.tr/tr/Icerik.aspx?ID=51 adresinden alındı.
“Marshall Boya. Hakkımızda.” https://www.marshallboya.com/tr/hakkimizda adresinden alındı.
“Menderes’in kurduğu 64 yıllık fabrika, hareketli günlerine kavuşuyor.” 3 Ocak 2015. http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/antalya-haberleri/menderes-in-kurdugu-64-yillik-fabrika-hareketl_33658/
“Mercedes-Benz Hakkımızda.” http://www.mercedes-benz.com.tr/content/turkey/mpc/mpc_turkey_website/tr/home_mpc/passengercars/home/world/about/locations.0004.html adresinden alındı.
“Merinos Tarihi.” http://www.merinosakkm.com/merinos-tarihi/ adresinden alındı.
“Merinos Yünlü Dokuma Fabrikası Kompleksi.” 14 Ocak 2011. http://v2.arkiv.com.tr/p10665-merinos-yunlu-dokuma-fabrikasi-kompleksi.html adresinden alındı.
“Mey İçki: Our Factories.” http://www.mey.com.tr/en-US/about-us/Pages/our-factories.aspx adresinden alındı.
“Mimarlar Odası AOÇ’deki Bira Fabrikası ve Kompleksi için Koruma Kurulu’na Başvurdu.” 14 Ocak 2013. http://www.arkitera.com/haber/11639/mimarlar-odasi--aoc-deki-bira-fabrikasi-ve-kompleksi-icin-koruma-kuruluna-basvurdu adresinden alındı.
“Muammer Hoca/Ağabey’i Anlatmak.” 20 Mart 2010. http://www.yapidergisi.com/makaleicerik.aspx?MakaleNum=48 adresinden alındı.
“Murgul Konsantratör Tesisi.” http://www.etibakir.com.tr/tr-tr/Tesisler/Murgul-Konsantrator-Tesisi/Sayfalar/default.aspx adresinden alındı.
“Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası – 1.” 13 Ağustos 2015. http://cumhuriyettarihimiz.blogspot.com.tr/2015/08/nazilli-sumerbank-basma-fabrikas-1.html adresinden alındı.
“Necmettin Bitlis - Polisan Boya.” http://www.boyaturk.com/Haber/Necmettin-Bitlis-Polisan-Boya.html adresinden alındı.
“Nestlé Türkiye.” http://www.nestle.com.tr/aboutus/nestleturkey adresinden alındı.
“Norm Enerji Sistemleri Tarihçe.” http://www.normenerji.com.tr/menu_detay.asp?id=3551 adresinden alındı.
“Nuh Çimento Tarihçe.” http://www.nuhcimento.com.tr/tr/tarihce adresinden alındı.
“OLTAŞ Tarihçe.” http://www.oltas.com.tr/kurumsal/tarihce adresinden alındı.
“Onko ve Koçsel İlaçları Tarihçe.” https://www.onkokocsel.com/sayfam/1821/tarihce adresinden alındı.
“Orada bir Su Medeniyetleri Müzesi var, açılmadan eskiyor!” 17 Temmuz 2012. http://www.arkitera.com/haber/index/detay/orada-bir-su-medeniyetleri-muzesi-var-acilmadaneskiyor/9143 adresinden alındı.
“Osmanlı’da Kağıt Fabrikası.” Temmuz 2012. http://osmanliansiklopedisi.blogspot.com.tr/2012/07/osmanlda-kagt-fabrikas.html adresinden alındı.
“Osmanlı’dan Günümüze Bira.” http://www.gidamo.org.tr/resimler/ekler/eabe3a1649ffa2b_ek.pdf?dergi=6 adresinden alındı.
“Osmanlı’dan Kalma Tarihi Baruthane Battı.” 4 Şubat 2011. http://www.dunyabulteni.net/?aType=haber&ArticleID=146124 adresinden alındı.
“Osmanlı’ya Dair Tabularınızı Yıkın!” 15 Ağustos 2014. http://www.gencdergisi.com/7656-osmanliya-dair-tabularinizi-yikin.html adresinden alındı.
“Oyak Renault Tarihçe.” http://www.oyak-renault.com.tr/page.aspx?id=161 adresinden alındı.
“Paşalimanı Un Fabrikası Sinpaş’ın.” 19 Ocak 2013. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2013/01/19/pasalimani-un-fabrikasi-sinpasin adresinden alındı.
“PETLAS Tarihçe.” http://www.petlas.com.tr/hakkimizda_32.html adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“Raff Military Textile.” http://www.askeriuniforma.com/tr/raff-tekstil.html adresinden alındı.
“Rahmi M. Koç Müzesi Tarihçe.” http://www.rmk-museum.org.tr/en/rmk_tarihce.htm adresinden alındı.
“Rebul Eczanesi’nin Trajik Hatası.” 25 Haziran 2014. http://blog.radikal.com.tr/kent-kulturu/rebul-eczanesinin-trajik-hatasi-64528 adresinden alındı.
“Sami Sisa.” http://v2.arkiv.com.tr/m179-sami-sisa.html adresinden alındı.
“Sanayi Alanında İlk Adımlar: Atölyeden Fabrikaya. Alarko Tarihinden.” http://www.alarko-carrier.com.tr/tr/Dosya/AlarkoTarihinden/AlarkoTarihinden_14.pdf adresinden alındı.
“SEKA.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/cb929eae7a4 99e5_ek.pdf?dergi=101 adresinden alındı.
“Servet-i Fünun Matbaası’na Ahmet İhsan levhası konulmalı.” 10 Temmuz 2002. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=83820 adresinden alındı.
“Sızma Han.” http://www.butiksizmahan.com/ adresinden alındı.
“Sivas; sosyo ekonomik yapı.” http://www.cumhuriyet.edu.tr/sivas/sivas10.html adresinden alındı.
“Söke Hakkımızda.” http://www.sokeun.com.tr/default.asp?L=TR&mid=214 adresinden alındı.
“Squibb binası.” http://www.hayal-et.org/i.php/site/building/squibb_binas adresinden alındı.
“Sumahan.” http://www.sumahan.com/ adresinden alındı.
“Sümer Holding AŞ Kuruluş ve Tarihçe.” http://www.sumerholding.gov.tr/11_hol_tar.pdf adresinden alındı.
“Sümer Holding AŞ: Portföy” http://www.sumerholding.gov.tr/portfoy.html adresinden alındı.
“Sümer Holding AŞ” http://www.sumerholding.gov.tr/12_hol_tar.pdf adresinden alındı.
“Sümerbank Hakkında Bilgi.” 16 Ekim 2011. http://www.delinetciler.org/genel-kultur/140956-sumerbank-hakkinda-bilgi.html adresinden alındı.
“Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası.” 16 Eylül 2014. http://www.haberturk.com/tarihte-bugun/haber/990628-sumerbank-kayseri-bez-fabrikasi adresinden alındı.
“Sümerbank Parkı’nda Çalışmalar Devam Ediyor.” 20 Aralık 2011. http://www.adiyamanhaber.com/sumerbank-parki%C2%92nda-calismalar-devam-ediyor.html adresinden alındı.
“Şeker Fabrikaları Halktan Yumurta Toplayarak Kuruldu.” http://www.emo.org.tr/ekler/2f32522a84d5e63_ek.pdf?dergi=273 adresinden alındı.
“Taksan Takım Tezgahları Tarihçe.” http://www.taksan.com/tr/hakkimizda.html adresinden alındı.
“Tarihi Elektrik ve Havagazı Fabrikası.” 2010. http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/ind/gas/trindex.html adresinden alındı.
“Tarihi Un Fabrikaları.” http://www.erolsasmaz.com/?oku=1101 adresinden alındı.
“Tarihi Zeytinyağı Fabrikası Restore Edildi.” 21 Eylül 2012. http://www.marasgundem.com/tarihi-zeytinyagi-fabrikasi-restore-edildi-271256h.htm adresinden alındı.
“Tarihi Zeytinyağı Fabrikası Restore Edildi.” 21 Eylül 2012. http://www.haberler.com/tarihi-zeytinyagi-fabrikasi-restore-edildi-3957079-haberi/ adresinden alındı.
“Tariş’in Tarihçesi.” http://www.taris.com.tr/pamukweb/t_tarihce.asp adresinden alındı.
“TAŞFABRİKA: 124 Yıllık Hatıra.” 8 Nisan 2015. http://www.tasfabrika.com/hakkimizda adresinden alındı.
“Tekel Sigara Fabrikası Sanat Merkezi Olacak.” 11 Kasım 2013. http://www.yeniasir.com.tr/kenthaberleri/2013/11/12/izmire-yeni-kultur-ve-sanat-merkezi adresinden alındı.
“Tekfen Tarihçe.” http://www.tekfen.com.tr/tarihce.asp adresinden alındı.
“Telra Profilo.” http://www.profilo-telra.com.tr/view_ab.asp?m=about&p=1 adresinden alındı.
“TEMSAN Tarihçe.” http://www.temsan.gov.tr/kurulus_tarihce.aspx adresinden alındı.
“Tenedos-Ege: Üzüm ve Şarap.” http://www.tenedos-ege.com/tr_uzumvesarap.htm adresinden alındı. “Tirebolu Tarihçe.” http://www.tirebolucay.com/tarihce.aspx adresinden alındı.
“TOFAŞ Tarihçe.” http://www.tofas.com.tr/tr/hakkinda/Pages/Hakkimizda.aspx adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“Tomtaş Kayseri Uçak Fabrikasına Ne Oldu?” http://www.kokpit.aero/index.php?route=content/secret_file&secret_file_id=34 adresinden alındı.
“Toprak Seniteri Tarihçe.” http://www.toprak.com.tr/tr/02_ilac.asp adresinden alındı.
“Trabzon Çimento Fabrikası.” http://www.askalecimento.com.tr/cimento_fabrikalari.aspx?id=tc adresinden alındı.
“Trains of Turkey: Izmir Alsancak.” http://www.trainsofturkey.com/w/pmwiki.php/Stations/IzmirAlsancak adresinden alındı.
“Trakya Un.” http://www.trakyaun.com.tr/ adresinden alındı.
“TÜLOMSAŞ Tarihçe.” http://www.tulomsas.com.tr/main.php?kid=67 adresinden alındı.
“Tüm Zamanların Güzel Şehri: Bursa ve İlkler.” Eylül / Ekim 2012. http://www.bursa-smmmo.org.tr/yazarlar/makaleler/142ia.pdf adresinden alındı.
“Tüpraş’ın Tarihsel Gelişimi.” http://www.tupras.com.tr/tarihce adresinden alındı.
“Türk Konserve Sanayinin Tarihçesi.” http://www.tamtad.com/icerik.php?kod=fb&id=8 adresinden alındı.
“Türk Motor Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (TÜMOSAN) Tarihçe.” http://www.tumosan.com.tr/tr/index.php/kurumsal/tumosan-tarihce adresinden alındı.
“Türk Pirelli 54 Yaşında.” 23 Aralık 2014. http://www.haberler.com/turk-pirelli-54-yasinda-6799845-haberi/ adresinden alındı.
“Türk Sivil Havacılık Tarihi.” http://www.thk-ucak.com/5-turk-sivil-havacilik-tarihi adresinden alındı.
“Türk Şeker: Makine Fabrikaları.” http://www.turkseker.gov.tr/MakinaFabrikalari.aspx adresinden alındı.
“Türk Şeker: Kuruluş ve Tarihçe.” http://www.turkseker.gov.tr/Tarihce.aspx adresinden alındı.
“Türkiye Cumhuriyetinin İlk Devlet Konserve Fabrikası.” http://bilecik11.com/turkiye-cumhuriyetinin-ilk-devlet-konserve-fabrikasi-2/ adresinden alındı.
“Türkiye Demiryolu Makinaları AŞ” http://www.tudemsas.gov.tr adresinden alındı.
“Türkiye Taşkömürü Kurumu: Tarihçe.” http://www.taskomuru.gov.tr/index.php?page=sayfagoster&id=7 adresinden alındı.
“Türkiye’de bir ilk yapıldı.” 20 Ekim2015. http://www.palandokengazetesi.net/turkiye39-de-bir-ilk-yapildi-12590h.htm adresinden alındı.
“Türkiye’de İlk Eroin Fabrikası Çengelköy’de Kuruldu.” http://www.gecmisgazete.com/haber/turkiye-de-ilk-eroin-fabrikasi-cengelkoyde-kuruldu adresinden alındı.
“Türkiye’de Şeker ve Şekerpancarı Üretiminde Mevcut Durum.” 1997. http://www.ito.org.tr/itoyayin/0012757.pdf adresinden alındı.
“Türkiye’de Tersanelerin Tarihi Ve Gemi İnşa Sanayisinin Gelişimi.” http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/2eb734903575495_ek.pdf?dergi=108 adresinden alındı.
“Türkiye’nin ilk çip fabrikasının temeli atıldı.” 23 Aralık 2014. http://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/turkiyenin-ilk-cip-fabrikasinin-temeli-atildi adresinden alındı.
“Türkiye’nin ilk lens fabrikası Sivas’ta açılıyor.” 31 Mayıs 2005. http://www.hurriyet.com.tr/turkiyenin-ilk-lens-fabrikasi-sivasta-aciliyor-323603 adresinden alındı.
“Türkiye’nin İlk Sigara Fabrikası AVM Oluyor.” 4 Kasım 2009. http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2009/11/04/turkiyenin_ilk_sigara_fabrikasi_avm_oluyor adresinden alındı.
“Türkiye’nin İlk Uçak Fabrikası Central Park Oluyor.” 18 Mart 2015. http://www.milliyet.com.tr/turkiyenin-ilk-ucak-fabrikasi/ekonomi/detay/2030114/default.html adresinden alındı.
“Türkiye’nin Konuştuğu Gümüş Fabrikası Basına Tanıtıldı.” 15 Mayıs 2011. http://www.haber3.com/turkiyenin-konustugu-gumus-fabrikasi-basina-tanitildi-835151h.htm adresinden alındı.
“Türkiye’yi Makarna ile Tanıştıran Marka.” 26 Ağustos 2013. http://www.hurriyet.com.tr/turkiyeyi-makarna-ile-tanistiran-marka-24579306 adresinden alındı.
“Türkiye’deki Eczacılık Tarihi Müzeleri.” 2014. http://ist-univ.dergipark.gov.tr/download/article-file/13416 adresinden alındı.
“Türkiye’nin otomobil hikâyesi.” 19 Nisan 2015. http://ticaretgazetesi.com.tr/turkiyenin-otomobil-hikayesi adresinden alındı.
“TürkTraktör.” http://www.turktraktor.com.tr/kurumsal_genel.aspx?id=78 adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
“TürkTraktör. Tarihçe.” http://www.turktraktor.com.tr/kurumsal_genel.aspx?id=86 adresinden alındı.
“Tütün ekmekten vazgeçmediler.” 1 Nisan 2012. http://www.dunya.com/tarim-ve-hayvancilik/tutun-ekmekten-vazgecmediler-150082h.htm adresinden alındı.
“TÜVASAŞ’ın Tarihi.” 2 Şubat 2010. http://www.demiryolcuyuz.com/tcdd/tarihten-bir-sayfa/486-tvasa-n-tarihi.html adresinden alındı.
“Uçar Oyuncak Tarihçe.” http://www.ucaroyuncak.com/hakkimizda.html adresinden alındı.
“Unilever’i tanıyalım.” https://www.unilever.com.tr/about/who-we-are/about-unilever/ adresinden alındı.
“Unkapanı Değirmeni Kongre Merkezi Olacak.” 2 Temmuz 2013. http://www.dunya.com/unkapani-degirmeni-kongre-merkezi-olacak-196729h.htm adresinden alındı.
“Unkapanı Değirmeni’nin Mimari Analizi ve Günümüz Şartlarında Değerlendirilmesi.” http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=371&RecID=2680 adresinden alındı.
“Uşak Ekonomisi.” 21 Haziran 2012. http://usak.meb.gov.tr/www/usak-ekonomisi/icerik/28 adresinden alındı.
“Üsküdar Tebhirhane Binası Rölöve – Restitüsyon ve Restorasyon Projesi.” http://www.ibb.gov.tr/sites/TarihiCevre/Projeler/Pages/%C3%9Csk%C3%BCdarTebhirhane.aspx adresinden alındı.
“VAKKO Tarihçe.” http://www.vakko.com/tarihce adresinden alındı.
“Vestel City.” http://www.ahaber.com.tr/galeri/turkiye/vestel-city adresinden alındı.
“XIX. Yüzyılda Bursa’da İpek Böcekçiliği.” 2007. http://karesitarih.balikesir.edu.tr/8_ipek_bocegi.pdf adresinden alındı.
“Yaşayan Müze Kent Bursa Çalışmaları.” 2014. http://yayinlar.bursa.com.tr/wp-content/uploads/2014/01/bursa+kitab%C4%B1.pdf adresinden alındı.
“Yeldeğirmeni’nin Dünü Bugünü.” http://www.yeldegirmeni.kadikoy.bel.tr/altsayfa.aspx?id=2060 adresinden alındı.
“YIKMAKSAN İstanbul Kartal (TOKİ) - Yunus Çimento Silo Kule Yıkımı.” 5 Nisan 2013. http://www.youtube.com/watch?v=tmR59-9yrpk adresinden alındı.
“Yunus Emre Kültür Merkezi.” 13 Ocak 2014. http://tr.wikipedia.org/wiki/Yunus_Emre_K%C3%BClt%C3%BCr_Merkezi adresinden alındı.
“Zorlu. History.” http://www.zorlu.com.tr/en/about-us/history adresinden alındı.
“Yalçın Bayer: Devletten devlete ‘özelleştirme’.” 25 Kasım 2000. http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2000/11/26/264570.asp adresinden alındı.
YARARLANILAN KAYNAKLAR VE BİBLİYOGRAFYA
BİYOGRAFİLER
MOIRA VALERI
Moira Valeri 2012 yılında Venedik Iuav Üniversitesi’nde mimarlık alanında doktorasını tamamladı. 2013 yılından beri Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde yardımcı doçent olarak çalışmaktadır. Mimarlık üzerine üç kitabın eş-editörlüğünü yaptı. Kullanım dışı kalmış alanların yeniden kullanımı başta olmak üzere çağdaş mimarlıkla ilgili çeşitli konularda ulusal ve uluslararası konferanslara katıldı, sergiler düzenledi.
BURÇİN BAŞYAZICI
Mimar-peyzaj mimarı Burçin Başyazıcı lisans ve yüksek lisans derecelerini Yeditepe Üniversitesi’nde tamamladı. Doktora öğrenimine İTÜ Mimari Tasarım Programı’nda devam etmekte ve TUBİTAK 1001 Araştırma Projesi kapsamında Prof. Dr. Belkıs Uluoğlu danışmanlığında araştırmacı olarak çalışmaktadır. Mimarlık kuram(lar)ı, mimari fenomenoloji, mimarlığın “öteki” kavramları, sıradanlık alanlarında araştırmalar yapmakta; ulusal ve uluslararası dergilerde yayınları bulunmaktadır.
EVİN ERİŞ
Mimar, iç mimar ve akademisyen Evin Eriş lisans ve yüksek lisans derecelerini Yeditepe Üniversitesi’nde; doktora derecesini YTÜ’de tamamladı. Doktora sürecinde Almanya Siegen Üniversitesi’nde araştırmacı olarak bulundu. Mimari ve kentsel yarışmalar, kent morfolojisi, modernite, Berlin, kentsel-toplumsal hareketler ve sivil mimari araştırma alanlarıdır. Mimari ve kentsel yarışmalara katılmış, çeşitli ödüller almıştır.
MELİHA ÇAĞLAYAN İNCE
Mimar Meliha Çağlayan İnce 2011 yılında Yeditepe Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede yüksek lisans programına başladı. Yüksek lisans konusu “Kullanım Dışı Kalmış Alanların Yeniden Kullanımı” üzerinedir. 2013 yılından beri Yeditepe Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.
ŞAFAK CUDİ İNCE
Şafak Cudi İnce mimarlık lisansını aldığı Yeditepe Üniversitesi’nde mimari tasarım alanında yüksek lisans öğrenimini sürdürmekte ve araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Araştırma alanları arasında mimari mekanda çoklu duyumsal deneyim, deneyimin mimari temsili, mimari mekan ve sinema ilişkisi ile mimari paralaks konuları yer almaktadır.
FABIO SALOMONI
Fabio Salomoni 2001’den beri Türkiye’de yaşıyor. Halen Koç Üniversitesi Yabancı Diller Programı’nda ders vermekte ve Masaryk Üniversite’sinde sosyoloji alanında doktorasını sürdürmektedir. İlgi alanların arasında göç ve sınırlar, bellek çalışmaları, din çalışmaları ve sosyal hareketler bulunmaktadır. Türkçeden İtalyancaya çeviri yapmaktadır.
MERVE TAŞLIOĞLU
Merve Taşlıoğlu 2012 yılında MSGSÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisans öğrenimine İTÜ’de başladı ve sibernetik mekan deneyimleri üzerine odaklandı. Ulusal ve uluslararası konferanslara katıldı ve 2016 yılına kadar Yeditepe Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Mimarlık pratiğini Kreatif Mimarlık’ta sürdürmektedir.
NUR ELİF YURDAÇALIŞ
Mimar Nur Elif Yurdaçalış lisans öğrenimini MSGSÜ, yüksek lisans öğrenimini Yeditepe Üniversitesi’nde tamamladı. Öğrenimine YTÜ Mimarlık Tarihi ve Kuramı doktora programı altında devam etmektedir. İstanbul, kent tarihi, kent morfolojisi, kentsel dönüşüm ve mimari tipoloji konularında araştırma yapmaktadır.