Merhabalar,Sanalkurs.net olarak önümüzdeki gün-

lerde sizlerin karşısına büyük projeler-le çıkmayı hedefliyoruz. Bunların ilk aya-ğı olarak şu an üzerinde durduğumuz, se-minerlerden oluşan programlar... Bu prog-ramlarda Türkiye’nin önde gelen isimlerini sizlerle buluşturarak birikimlerini paylaş-malarını sağlayamayı amaçlıyoruz.

Sizlerin desteği ve katılımlarıyla hızla büyüyen, “ne yapabileceğini göstermek” isteyen herkese kapısını hep açan Sanal-kurs E-Dergi için bir güzellik de online ola-rak yayınlanma noktasında gerçekleşti. Ar-tık bundan böyle dergimizi indirmeden de okuyabileceksiniz.

Sonraki sayıda buluşmak üzere...Sevgilerle...

editörden...

Editörler / EditorsAbdullah Tekin, Siraceddin El

Kapak Görseli / Cover VisualJourney to The Center of The Earth

Tasarım / DesignSiraceddin El

Yazarlar / AuthorsCoşkun Pınarbaşı, Ferit Kırıkçı

Gökhan Halimoğlu, Hakan Damar Kerim Sarıgül, Mehmet Akça Oğuzcan Şahin, Seval Dalgıç

Siraceddin El, Zeynep SeymenZiya Kahraman

Çalışmalar / WorksAbdullah Tekin, Ahmet Apaydın

Aslı Karabudak, Cem Karakız Coşkun Pınarbaşı, Gökhan Demir Gürkan Demirkol, M. Ali Yazkan

Metin İslam, Necati TekinÖmer Ayar, Özgür Akın

Sedat Kurtuluş, Soner Demirsoy Tayfun Öztürk, Ufuk YıldırımVejdi Subari, Ziya Kahraman

Sanalkurs Dergisi, Sanalkurs.net si-

tesinin yayın organıdır. Hiçbir yazı ve

çalışma Sanalkurs.net ve ilgili yazarın-

dan izin alınmaksızın kullanılamaz. Ya-

zılar yazarlarına aittir ve içeriklerinden

yazarları sorumludur.

Yıl: 2 • Sayı: 9 • Mayıs 2009 • Ücretsiz

editörden...

BU SAYIDA neler var?

6 Bizden Haberler

12 Illustrator: Bir Logonun Anatomisi

16 Fireworks: Flash Web Albümleri Yapın

24 Flash: Flash’ta Metinlerle Çalışmak

36 JQuery: Mouse Over/Out Efekti

42 3D Studio Max: Kamerada Flu Tekniği

46 Röportaj: Muzaffer Korkut

64 Mac OS X’te Performans Artırmak

72 Windows 7 Nedir, Ne Değildir?

86 Facebook’tan Video Nasıl İndirilir?

94 PHP & Ms SQL Server 2008

110 ASP ile Ziyaretçi Defteri Yapalım

118 Tarihten Günümüze Fotoğraf - 2

1216

72 42

46 118

4 5

Gökhan Demir

den haberlerbiz’

Sanalkurs Artık Online!

Sanalkurs E-Dergimiz her ne ka-dar internetten tek bir dosya ola-rak elinize ulaşıyor olsa da, Diji-mecmua.com ile yapılan görüşme ve sağlanan an-laşmalar netice-sinde artık Sanal-kurs E-Dergi inter-nette online ola-rak da okunabile-cek. Okurlarımı-

zın büyük bir çoğunluğunun is-teği dergiyi indirmeden ve direkt okuyabilmekti. Böylece okurları-mızın bu dileği gerçekleşmiş olu-yor. Sayfaları dilediğiniz şekilde

Sanalkurs.net, geçtiğimiz günlerde de yine hareketlen-meye başladı. Hepinizi çok güzel işler ve etkinliklerin bekle-diği müjdesini şimdiden vermek isteriz.

çevirebilecek, istediğiniz sayfayı bü-yüterek okuyabilecek, notlar alabile-cek, tüm sayfaların küçük önizleme-sini görebilecek, tüm sayıları bir ara-da görerek takip edebileceksiniz. Sa-nalkurs E-Dergi’nin online şekline Sanalkurs’taki e-dergi indirme sayfa-larından direk ulaşabileceğiniz gibi DijiMecmua.com üzerinden de ulaşa-bilirsiniz.

Sanalkurs İstanbul Semi-nerleri Çok Yakında!

Çok büyük ilgiyle karşılanan Sa-nalkurs İstanbul Seminerleri düşün-cesi için alt yapı çalışmaları sürüyor. Türkiye’de sahasında uzman konuş-

macıların bilgi ve birikimlerini aktara-cağı Sanalkurs Seminerlerinin, yakla-şık 9 ders ve 9 konuşmacıdan olması planlanıyor. İstanbul’da merkezi ko-numu olan bir üniversitemizde yapıl-ması düşünülen seminer için salon belirleme çalışmaları da devam edi-yor.

Seminerin ilk hedefi, katılımcılara merak ettikleri programlar hakkında ipuçları, kolaylıklar, nasıl başarılabile-ceği gibi konuları aktarmak.

Seminerle ilgili gelişmeler Sanal-kurs.net üzerinden duyurulmaya de-vam edecek.

6 7

8

Mehmet Ali Yazkan

10 11

Özgür Akın

ILLUSTRATOR

Bir Logonun Anotomisi

A. Ziya Kahraman

Değerli Sanalkurs okurları,

Öncelikle, logosunu hazırlayaca-ğınız kurumun ihtiyaçlarını, bu logo-yu nerelerde kullanacağını ve faaliyet alanlarını dikkatlice öğrenin.

Örnek olarak ben hayali bir inşa-at firması için logo hazırlamayı düşü-nüyorum. Faaliyet alanları, mimarlık-mühendislik ve müteahhitlik, kulla-nım alanları ise dijital ve gerçek gör-seller; kurumsal kimlik oturması için zarf, antetli kağıt, kartvizit vs. işlere uygun olsun diyorum ve işe koyulu-

yorum. Evvela kağıt üzerinde bir şeyler

karalayıp fikirler geliştirmeye çalı-şın. Sonra bu karalamalardan bir ta-

nesini seçin, tarayarak ya da fotoğra-fını çekerek bilgisayarınıza geçirin ve İllustrator’da açın. Yahut tabletiniz var-sa bunlara hiç gerek kalmayacağı için taslaklarınızı doğrudan Illustrator’da çalışın. Illustrator’un güçlü Pen Tool (Kısayolu: P) yani kalem aracını seçin ve taslağınız üzerinde çalışmaya, onu işlemeye başlayın.

Yavaş yavaş taslağı stilize edip zih-ninizde hayalini kurduğunuz hale ge-tirmeye çalışın. Sonra tekrar dönüp bakın ve yapılabilecek diğer çalışma-ları düşünün. Ardından renkler konu-sunu iç dünyanızda tartışmaya açın. Klasik, her logoda kullanılan renkleri kullanmamaya özen gösterin.

Son olarak da logonun en önem-li kısımlarından yazı yahut marka kıs-mını düşünün. Logoya uygun, sıra dışı bir font seçimi konusunda itina göste-rin. Bu aşamada, daha önceki tipog-

rafi bilgilerinizi işe koşun ve simet-ri, oran gibi kavramları aklınıza getir-meyi ihmal etmeyin. Ctrl+R kısa yo-luyla cetveli açıp, cetvelin üzerinden farenizin sol tuşunu basılı tutup iki kı-lavuz çizgisi oluşturun ve logonuzun anormal bir çıkıntısının olup olmadı-ğını kontrol edip son hizalama işlem-lerini yapın.

Logonuza son halini verdikten son-ra, Photoshop ya da Fireworks gibi İllustrator’dan daha esnek kullanabi-leceğiniz programlarda ışıklandırma, gölgelendirme vesair işlemleri yapa-bilirsiniz. Mesela ben logoma bir de ikon oluşturdum.

Tüm tasarım meraklılarına başarılar diliyorum.

Bu yazıda sizlere Adobe İllustrator’u kullanarak vektörel bir lo-gonun nasıl hazırlanabileceğini, bir logonun hangi aşamalardan geçerek kullanıma hazır hale geleceğini anlatmaya çalışacağım.

12 13

14 15

Ahmet Apaydın

Fireworks’ü açtıktan sonra Com-mand > SlideShow seçeneğine tıkla-yın.

Fireworks’te çok kullanışlı bir ek-lenti olan Create SlideShow açılacak-tır. Üst bölümdeki liste albümler, al-tındaki bölüm de albümler içindeki resimleri listeleyecek olan kısımdır. Sağda ise albümle ilgili ayarlar yer alıyor.

Öncelikle daha önceden hangi re-simleri kullanacağımızı belirleyelim. Ben daha önceden seçtiğim resimleri bir klasör içine topladım.

Eklentimizde albüm oluşturmamız gerekecek. Aşağıda rakamlarla gös-terdiğim yerleri dikkatlice inceleyin.

1- Albüm ekle 2- Albüm sil 3- Varo-lan bir albümü aç 4- Albümü yukarı taşı 5- Albümü aşağı taşı

Albums kısmında + işaretiyle sim-gelenen butona bastığımızda karşı-mıza aşağıdaki pencere çıkar. Bu kı-sımdan albümümüze eklemek istedi-ğimiz resimleri seçebiliriz.

FIREWORKS CS4

Siraceddin El

İnternette kendi sitenizde yayınlamak istediğiniz resimleriniz için Fireworks ile çok kolay ve çok pratik bir şekilde birbirinden farklı Flash tabanlı web albümleri yapabilirsiniz.

Kolayca Web Albüm-leri Hazırlayın

16 17

Ben çocuk resimlerinden derle-yerek oluşturduğum klasörü seçiyor ve içindeki tüm resimleri seçerek ek-liyorum. Eklediğimiz zaman klasö-rün ismi albüm kısmında yer alacak-tır. Dilersek isimlerin üzerine tıklaya-rak oluşturacağımız web albümü için klasör ve albüm isimlerini değiştire-biliriz. Resimler kısmındaki resimle-ri de tek tek seçerek ön izlemelerini sağ taraftaki bölümden görebilir, di-lediğimizi silebilir, istersek isimlerini ve sıralamalarını değiştirebiliriz. Ben dosya isimlerini düzenledim, resim-leri tek tek görerek uyumlu isimler vermeye çalıştım. Ayrıca sağda her resim önizlemesinin yanındaki bu-tonlarla resimleri yatay ve dikey ola-rak ters çevirebilir, 90 derece açı ile çevirebilirsiniz.

Şimdi sağ kısma geçiyor ve Al-bumBook Properties kısmından al-bümümüzle ilgili ayarlara yöneliyo-ruz. Bu kısım akordiyon menü olarak tabir edebileceğimiz şekilde yapılan-

dırılmış ve kullanımı çok pratik bir şe-kilde hazırlanmış. İlk olarak albümü-müzün başlığını, tanımlamasını, ara-yüzünü ve buna bağlı özelliklerini belirleyelim.

Varsayılan olarak Dreamworld – Green (Flash) isimli albüm ara yüzü yer alıyor. Dilersek buradan istediği-miz bir başka arayüzü seçebiliriz. Beş adet Flash tabanlı, bir adet de Flash gerektirmeyen bir arayüz seçebiliyor ve seçtiğiniz ara yüzün önizlemesi-ni de görebiliyorsunuz. Ben bu çalış-mada üçüncü sıradaki Player - Black (Flash) isimli arayüzü seçiyorum.

Arayüz seçimlerinin hemen altın-da iki seçenek yer alıyor:

Auto-start slideshow: Bu seçenek işaretli olursa oluşturduğunuz albüm sitenizde açıldığı zaman otomatik slayt şeklinde olacaktır.

Allow clicking images: Bu kısmı işaretlediğinizde resimlerin üzerine tıklandığında müstakil olarak açabil-meniz mümkün oluyor. Bu kısım işa-retlendiğinde altta aktif olan açılır menüden ise resimlerin yeni bir pen-cerede mi, yeni bir tab içinde mi, yok-

sa rastgele mi açılabileceğini belirle-yebiliyorsunuz.

First albüm kısmında ise eğer ça-lışmanızda birden çok albüm kate-gorisi varsa ilk açılanın hangisi olma-sı gerektiğine karar veriyorsunuz.

Şimdi diğer kısma geçiyoruz. Al-büm Properties kısmından Thumb-nail bölümünü işaretleyerek albümü temsil edecek resmi belirliyoruz. Di-lerseniz Background işaretleyerek al-bümün arka planı için resimleriniz-den birini tercih edebilirsiniz. Ben bir arkaplan belirlemiyorum.

Captions bölümünde resimler için biraz önce belirlediğimiz başlıkların durumunu ayarlıyoruz. Dilersek No

Change seçerek değişiklik yapma-yız, dilersek Clear the captions işaret-leyerek belirlediğimiz başlıkları iptal ettirebiliriz, Use files names seçerek resimlerin gerçek dosya isimlerinin kullanılmasını sağlayabiliriz, ya da In-sert text bölümünden belirlediğimiz bir başlığı tüm resimlere uygulaya-biliriz. Biz bu bölümde bir değişiklik yapmıyoruz.

Filters bölümünden dilerseniz al-bümlerinize toplu filtreler uygulaya-bilirsiniz. Açılır menüde Auto level (otomatik olarak renk düzeni), Blur (bulanıklaştır), Convert Greyscale (si-yah beyaz yap), Convert Sepia Tone (eskimiş kahverengi efekti), Invert (renkleri ters çevir) ve Sharpen (kes-kinleştir) filtre efektleri yer alıyor. Biz albümümüze bu çalışmamızda bir filtre uygulamıyoruz.

18 19

Slideshow Properties bölümün-den hazırladığımız web albüm ile il-gili genel ayarları gerçekleştirebiliriz. Interval bölümünden resmin ekran-da kalma süresini saniye olarak be-lirleyebilir, Use Transition kısmını işa-retleyerek de albümdeki resimler için bir geçiş efekti seçebilirsiniz. Efektle-

rin sayısı oldukça tatmin edici bir şe-kilde: 11 adet geçiş efekti yer alıyor, ayrıca Random (tüm efektleri rastge-le kullanma) özelliği de on ikinci se-çenek olarak ilave edilmiş. Time kıs-mından efektin görünme süresini, ilk resim için istediğimiz süreyi, resimle-rin görünme durumunu, ayrıca görü-nüm durumunun düzenli mi (in or-der) yoksa rastgele mi (random) ol-duğunu da Display sequence kısmın-dan ayarlayabilirsiniz.

Son olarak Export Options kısmın-daki ayarlamaları hallediyoruz. Bu al-bümün XML destekli olmasını isti-yorsanız, Generate XML işaretleme-niz gerekiyor. Export path kısmından bilgisayarınızda albümü kaydedece-

ğiniz klasörü belirliyorsunuz. Width (yatay uzunluk) ve Height (dikey uzunluk) ölçülerine resimlerin büyük halinin olması gereken değerleri gi-riyorsunuz. Export Thumbnails kıs-mından resimlerin ilk etaptaki küçük görünümleri için de değerler belirli-yorsunuz. En alttaki Enlarge images to fit seçeneğini işaretlediğinizde al-bümde kullandığınız resim belirledi-ğimizden büyük veya küçükse uygun şekilde belirttiğiniz ölçüye göre bo-yutlandırılmaktadır.

Artık ayarlarla işimiz bitti. Create butonuna bastığımızda albümümüz

oluşmaya başlayacaktır. 100% olduktan sonra Launch sli-

deshow in browser seçeneğini işaret-ledikten sonra Done butonuna bastı-ğımızda yaptığımız albüm varsayılan tarayıcı ile açılacaktır.

Artık albümünüz hazır. Bu arayü-zü beğenmedi iseniz, programı ka-patmadan başka bir arayüz seçerek tekrar oluşturmanız mümkün. Ayrıca daha sonraları düzenlemek isterseniz de en üstte yer alan Open an existing slideshow (Mevcut bir slideshow’u aç) butonunu kullanabilirsiniz. Uma-rım işinize yarar.

20 21

22 23

Necati Tekin

FLASH CS4

Flash’ta MetinlerleÇalışmak

Kerim Sarıgül

Corel, Photoshop, Illustrator vb. programlarda olduğu gibi Flash’ ta da metin ve yazılarla çalışmak, çeşitli işlemler yapmak müm-kündür ve çok kolaylaştırılmıştır.

İnsanlar hayatta kendilerini iki şe-kilde ifade ederler. Birincisi “hal ve davranışlar, yani mimikler” ikincisi ise “sözler”. İşte programlar da insan-lar gibi. Daha doğrusu insanlar prog-ramları kendi duygularını, ifadelerini

anlatabilecekleri şekilde tasarlıyorlar. Neden her geçen gün yeni program-lar ve programların yeni sürümleri çı-kıyor dersiniz? Çünkü insanlar her ge-çen gün kendilerini daha iyi tanıyor, bilgileri artıyor, bilgi birikimi doğrul-

tusunda hareket alanları genişliyor ve aynı ölçüde programları da kendi ha-reket ölçüleri derecesinde geliştirme-ye çalışıyorlar. Hatta insanlar yapama-dıkları, hayal kurdukları şeyleri prog-ramlara yaptırıyorlar. Kısacası insanla-rın bilgileri, imkânları, yetenekleri art-tıkça hayal güçleri genişledikçe yeni yeni sürümlerle, hatta yeni yeni prog-ramlarla karşılaşacağız.

Bu yazımızda Flash programında metinlerle nasıl çalışacağımızı, neler yapabileceğimizi ele alacağız. Flash yaparken herhangi bir efekt, aminas-yon, ifade kullanmak için resimler-den ve çeşitli nesnelerden faydalanı-rız. Bunlar bize yeterli gelmez ve bun-ların yanında gerektiğinde açıklama-lar da yapmak isteriz. Mesela ekran-dan herhangi bir ürün resmi geçerken üzerindeki % 50 indirim yazısı dikkati-mizi çeker. Bu ve buna benzer örnek-leri artırmak mümkündür.

Burada ele alacak olduğum “Flash’ta Metinlerle Çalışmak” konu-sunu elimden geldiği kadar ayrıntı-lı ve basit anlatmaya çalışacağım. Bu-güne kadar hiç Flash programını aç-mamış olan ve ilk defa programı açtı-ğında karşısına gelen ekrandaki araç-ların hangisinin ne işe yaradığını bil-meyen bir kişiyi düşünerek ele alma-ya gayret edeceğim.

Neler öğreneceğiz?1. Metin aracını seçmek ve bir me-

tin kutusu oluşturmak,2. Metin yazmak,3. Metin kutusunu boyutlandırmak,4. Yazı tipi ve renk seçimi yapmak,

5. Yazı boyutunu değiştirmek,6. Metni hizalamak,7. Metin yumuşatma ayarları,8. Metne web linki vermek,9. Metne e-mail linki vermek10. Metinlerde gömülü veya yerel

font kullanmak11. Metin türleri: Static text, Dyna-

mic text, Input Text

1. Metin aracını seçmek ve bir metin kutusu oluşturmak

Boş bir Flash sayfası açalım ve ek-rana dikkatle bakalım. Ekranınızın sağ veya sol tarafında Flash araç çubu-ğunu ve özellikler (Properties) pen-ceresini göreceksiniz. Burada bizim için önemli olan ve devamlı açık kalması gereken p e n ce re l e rd e n biri “Araç Çubu-ğu” (Tools), diğe-ri de “Özellikler” (Properties) pen-ceresidir. Eğer bu pencereler gö-rünmüyorsa ne yapacaksınız?

Araç çubuğu-nu açıp kapatmak için ekranımızın üst menüsünden Windows > Tools yolunu veya klav-yemizin CTRL + F2 tuşlarını kulla-nabiliriz.

24 25

Aynı şekilde Özellikler penceresini açıp kapatmak için yine üst menüden Windows > Properties yolunu veya CTRL + F3 kısa yol tuşlarımı kullanabi-liriz.

Araç çubuğuna dikkatle baktığınız-da bir “T” harfi-nin olduğunu göreceksiniz. Bu bizim Metin yaz-ma (Text tool” aracımızdır. Yani yazı yazmak için faremizle me-tin aracına tık-lamamız gere-kir veya klav-yemizin sadece “T” tuşuna tık-layarak bu seçi-

mi yapmış oluruz. Araç çubuğuna dik-kat ederseniz seçimini yapmış oldu-ğumuz araç hangisi ise o koyu renk-tedir. Hangi araç işaretli ise elimizde o araç var demektir.

Ayrıca seçtiğiniz araca göre Özellik-ler penceresinin de değiştiğini göre-ceksiniz.

2. Metin yazmak

Metin aracını seçtikten sonra ek-randa istediğimiz yere tıklayabilir, is-tediğimiz metni yazabiliriz.

3. Metin kutusunu boyut-landırmak

Metni yazdığınızda metin kutusu-nun da uzayıp gittiğini göreceksiniz. Metin kutusunun sağ üst köşesinde küçük bir daire işareti mevcut.

Bu işaret metin yazıldıkça kutu-nun da otomatik olarak uzayıp gitti-ğini gözterir. Eğer biz belli bir alana

yazmak istiyorsak, yani uzayıp gitmesi yerine birkaç satır alt alta olmasını is-tiyorsak köşedeki daireyi tıklayıp sağa sola çekerek metin kutusunu istediği-miz gibi boyutlandırabiliriz. Metin ku-tusunu boyutlandırdığınızda sağ üst köşedeki dairenin şimdi bir kareye dönüştüğünü göreceksiniz.

Artık yazı yazdıkça kutu yana doğru değil aşağıya doğru uzayacaktır. Ayrı-ca eğer metin kutusunu sağa, sola, aşağı, yukarı taşımak istiyorsak araç çubuğundan Seçim aracını (Selection tool) (V) seçip metnimizi faremizle tu-tarak istediğimiz tarafa taşıyabiliriz.

4. Yazı tipi ve renk seçimi yapmak

Ekrana yazdığımız metnin yazı tipi-ni ve rengini değiştirmek için Özellik-ler (CTRL + F3) penceresini kullanaca-ğız.

Özellikler penceresinde bizi bir-çok özellik bekliyor. Burada Position and size, Character, Paragraph, Op-tions, Filters özellikleri yer almakta-dır. Ancak biz yazı tipi ve renk seçimi için CHARACTER (Karakter) bölümünü kullanacağız.

Metnimizin yazı tipini değiştirmek için Characters bölümündeki Family alanından stediğimiz yazı tipini seçe-biliriz.

26 27

Ayrıca Style bölümünden seçtiği-miz yazı tipine kalınlık, italik vb. özel-likler katabiliriz.

Renk seçimi için ise yazımızın ta-mamını veya resn vermek sitediğimiz kelimeleri seçerek CHARACTERS ala-nındaki Color bölümünden istediği-miz rengi seçebiliriz.

5. Yazı boyutunu değiştirme

Metnimizin boyutunu değiştirmek için ise yine aynı pencerede Size (bo-yut) özelliğini kullanacağız. Buraya tık-layarak yazı boyutunu istediğimiz gibi ayarlayabiliriz. Yazı boyutunu ayarla-mak için, faremizi Size alanına tıklaya-rak elle istediğimiz boyutu yazabiliriz.

Bu işlemi faremizi Size alanına tık-layarak faremizden ellimizi almadan sağa sola çekerek de aynı işlemi yapa-biliriz. Farenizi sağa çekerken yazı bo-yutunun arttığını, sola çekerken ise azaldığını göreceksiniz.

6. Metni sağa, sola, ortaya veya iki yana yaslamak

Metnimizi hizalamak için ise Özel-likler (Properties) penceresindeki PA-RAGRAPH bölümünü kullanacağız.

Bu alanda metni sola yasla (Align left), metni sağa yasla (Align right), metni ortala (Align center) ve metni iki yana yasla (Justify) özellikleri bu-lunmaktadır. Bu özelliklerden istediği-mizi kullanarak metnimizi istediğimiz

şekilde ayarlayabiliriz.

7. Metin yumuşatma

Flash programı metinimize sadece renk, boyut vermekle yeterli kalmıyor. Ayrıca metminizi yumuşatma, keskin-leştirme vb. özellikler de katmamızı sağlıyor. Bu ayarlar için yine Özellik-ler penceresindeki CHARACTER bölü-münü kullanacağız. Bu bölümde Anti-Alias alanı mevcuttur.

*Antialias for readability (okunabi-lirlik için yumuşatma)

*Anti-alias for animation (animas-yon için yumuşatma)

*Custom anti-alias (özel yumuşat-ma)

*Bitmap text (yumuşatma yapıl-maz)

Yukarıdaki özelliklerden kullanmak istediğimizi seçerek yoladevam ede-biliriz. Buradaki özellikler normal bo-yutlarda pek farkedilmez ancak yazı

28 29

boyutları küçültülüp büyültüldüğün-de farklar belirginleşir. Dolayısı ile eğer yazılarımızı animasyon için kul-lanıyorsak “Anti-alias for animation”, yazılarımızı okunması için kullanıyor-sak “Antialias for readability” özelliğini kullanmalıyız. Eğer yumuşatma dere-celerini kendiniz ayarlamak istiyorsa-nız “Custom anti-alias” özelliğini kulla-nın. Eğer yazılarımızda “Bitmap text” özelliğini kullanırsak yazılarımızın yu-muşatma özelliği ortadan kalkacak ve aynı zamanda yazımız vektörel bir özelliğe de sahip olmayacaktır.

8. Metne web bağlantısı (link) vermek

Bu işlem için Properties (Özelllikler) penceresindeki “OPTIONS” bölümünü kullanacağız.

Metnimizin tamamına veya her-hangi bir bölümüne bir web bağlantı-sı vermek istiyorlak metnimizin tama-mını veya istediğimiz bir bölümü se-çiyoruz ve Options bölümündeki Link kutusuna istediğimiz sitenin adresini yazıyoruz. Ben http://www.kerimsari-gul.com yazdım.

Buraya web adresini yazdığımızda altta “Target” alanının aktif hale geldi-ğini göreceksiniz.

Buradaki terimler ve özellikleri:

_blank = Bağlantımızı yeni pence-rede açar,

_parent = Bağlantıyı başka bir frame’de açar.

_self = Link eğer bir Frame’de ise yeni sayfa bu Frame’de açılır. Eğer say-famızda başka frame yoksa aynı say-fada açılır.

_top = Bağlantımızı ana pencere-de açar (en dıştaki frame’in değişme-sini sağlayarak tüm frame’lerin yerini alan tek bir sayfada açılmasını sağlar). Yani top en üst pencere, Browser’ın kendisidir. Kısacası farklı frameler kul-lanmadı isek _parent, _self ve _top bağlantıyı aynı pencerede açar.

Ctrl + Enter kısa yol tuşu ile önizle-me yaparak bağlantının çalışıp çalış-madığını inceleyebilirsiniz.

9. Metne e-mail linki vermek

Mail linki vermek istediğimiz met-ni veya kelimeyi seçtikten sonra Op-

tions bölümündeki Link kutusuna “mailto:mailadresi@siteadi.com” şek-linde yazıyoruz. Kişi o alana tıkladığın-da geçerli mail programı açılacaktır ve oradaki yazmış olduğumuz adre-se mail göndermesi için hazır olacak-tır. Yani mail adresi Kime: kısmına oto-matik olarak eklenecektir.

10. Metinlerde gömülü veya yerel font kullanmak

Eğer kullandığımız metin kullanı-cının bilgisayarındaki fontlar aracılığı ile çalışsın istiyorsak CHARACTER bö-lümündeki anti-alias kısmından “Use Device Fonts” özellliğini kullanmalıyız.

30 31

Bu alan, özellikle çok yazı kullana-rak flash uygulaması yapanlar için önemlidir. Flash içerisinde kullandı-ğımız yazılar normal olarak flash swf dosyasında saklanır. Dolayısı ile bu dosyalar büyük boyutlardadır. Biz me-tinde istediğimiz yazı tipini (font) kul-lanabiliriz, bir başka kişi bu sayfayı kendi bilgisayarında açtığında kullan-dığımız yazı tipi (font) o kişinin bilgi-sayarında olmasa bile yazılarımız bi-zim seçtiğimiz yazı tipinde açılacaktır. Yani yazı tipi swf dosyamızın içerisin-de gömülü şekildedir.

Benim yerel font diye adlandırdı-ğım özellikte ise (Use device fonts) yazı tipleri yani fontlar swf dosya-sı içerisinde saklanmaz. Herhangi bir kişi bizim flash sayfamızı açtığında kendi bilgisayarındaki fontlar kullanı-lır. Use device fonts özelliğini kullan-dığımızda, flash dosyamızın içerisine

bizim fontlarımız gömülmediği için, kişinin kendi bilgisayarından açılıyor olduğu için flash dosyamızın boyutu da çok küçük olacaktır. Bu özellik çok metin kullananlar için büyük bir avan-tajdır, ancak burada da dikkat edilme-si gereken önemli bir husus mevcut-tur. Eğer ben bilgisayarında var olan özel bir yazı tipini (font) kullanırsam, başka bir kişi bu dosyayı kendi bilgi-sayarında açarsa ve kullanmış oldu-ğum yazı tipi o kişinin bilgisayarın-da yoksa görüntü benim kaydettiğim şekilde olmayacaktır. Yani benim kul-landığım özel fontlar karşı tarafta gö-rünmeyecektir. Dolayısı ile eğer dosya boyutunun küçük olmasını istiyorsak ve bunun için “Use device font” özel-liğini kullanıyorsak tüm bilgisayarlar-da mevcut olan Arial, Times New Ro-man vb. fontları kullanmalıyız. Eğer özel fontlar kullanıyorsak veya özel ol-masa bile dosyamız çok büyük değil-se “Use device font” özelliği yerine di-ğer özellikleri kullanmalıyız. O alanda-ki diğer ayarların özelliklerinden yu-karıda bahsetmiştim.

11. Metin türleri: Static text, Dynamic text, Input Text

Flash programının “Static Text, Dynamic Text ve Input Text olmak üzere üç farklı metin türü vardır. Pro-perties (Özelikler) penceresinin en üst kısmında bu ayarları görebiliriz.

Static Text türü durağan metinler yazmak için kullanılır. Standart olarak normal flash çalışmalarında bu özellik

kullanılır.

Dynamic Text ise bir değişken adı olan ve kendisine değer gönderilebi-len metin türüdür. Örnek olarak; bazı sitelerde “Şu kadar dakikadır sitede-siniz” yazısı görürsünüz ve eğer o site flash ise kaş dakikadır sitede olduğu-nuzu gösteren alan Dinamik özeliğe sahiptir. Yine bazı sitelerde dijital flash saatler görürsünüz. Burada saati gös-teren alan dinamiktir, yani sizin gilgi-sayarınızda saat kaçsa onu alarak ora-da gösterir, bir başka kişi başka bir ül-keden aynı sayfaya girdiğinde kendi bilgisayarında saat kaçsa onu görür. Yani bu alan değişkenlik özelliğine sa-hiptir.

Input Text ise daha çok form ha-zırlanmasında kullanılan ve veri giri-şi için uygulanan metin türüdür. Her-hangi bir sayfada Adınız, Soyadınız vb. sorularının karşısındaki doldurma-mız için konan kutular bu özelliktedir.

Faydalı olması dileğiyle…

www.kerimsarigul.com

32

34 35

Sedat Kurtuluş

JQUERY

Mouse Over/Out EfektiOğuzcan Şahin

Bu dersimizde ufak mouseover/out events’ları ile birlikte anima-te değerini kullanarak hoş bir efekt yapmaya çalışacağız.

Merhabalar,İlk önce sayfamızın jQuery kodları-

na kadar olan kısmını yeni bir dosya içine yazalım.

<html xmlns=”http://www.w3.org/1999/xhtml”>

<head><title>jQuery - MouseOver-

Out</title><script src=”http://jqueryjs.

googlecode.com/files/jquery-1.3.2.min.js” type=”text/

javascript”></script><style type=”text/css”>body{margin:0; padding:0;

background:#ccc;}div#wrapper{width:600px;

background:#F7F7F7; margin:0 auto;}

div#content{padding:10px;}div.box{position:relative;

margin-bottom:20px; overflow:hidden;}

.element{width:580px; height:150px;

background:#752712; position:absolute; top:0;}

</style>

Üst tarafta ilk önce <script></script> tagları arasında jQuery.js dos-yasını sayfamıza çağırıyoruz. Arkasın-dan <style></style> tagları arasın-da ise CSS kodlarımızı yazıyoruz. CSS kodlarımızı kısaca bir açıklayalım.

Öncelile body için, margin ve pad-ding değerlerimizi sıfırlayıp bir ar-kaplan rengi belirtiyoruz. Arkasından ID’si wrapper olan divimiz için width, background değerlerimizi beriyoruz ve “margin:0 auto;” değeri ile de sayfa-mızı ortalıyoruz.

ID’si content olan divimiz için ise içerimizin 10px içeriden başlaması için bir padding değeri veriyoruz.

Son olarak adı box olan bir class ta-nımlıyoruz bu class içeriğimizi ya da görsellerimizi içine koyacağımız div-dir.

Burada “position:relative” değe-ri ile imajımızın üzerini kaplayacak ve position:absolute değerini alı-cak olan .element classımızı sade-ce .box içerisinde kalması için veriyo-ruz. Aksi halde gerekli element imaj üstüne oturmayacaktır. Arkasından overflow:hidden ile de animasyonun sadece bu box classı içinde çalışması-nı sağlıyoruz dışarı taşmasını önlüyo-ruz.

Element adını verdiğimiz son class’

ımız ise animasyona uğrayacak div’dir. İlk önce class’ımızın görünmesi için ve imajımız ile aynı boyutlar da olması için width ve height değerlerini veri-yoruz ve arkaplan rengini tanımlıyo-ruz. Son olarakta position:absolute ve top:0 değerleri ile de .box divi içe-risinde üst taraftı sıfırlayarak tüm divi kaplamasını sağlıyoruz.

Evet şimdi ise jQuery kodlarımıza bakıyoruz.

<script type=”text/javascript”>$(document).ready(function(){$(“.element”).

mouseover(function() {$(this).animate({“margin”:”175px”,“opacity”:”.4”}, 1500);});$(“.box img”).

mouseout(function() {$(this).next().animate({“margin”:”0”,“opacity”:”1”}, 1500);});});</script>

jQuery’de bir elemanı seçmek iste-diğimiz zaman $ değerini veya jQuery ismini kullanırız. Eğer isterseniz bun-ları kendi istediğiniz gibi bir değer ile de kullanmak mümkün bunun ile ilgi-li bilgi jQuery’nin resmi sitesinde bu-lunmaktadır. Şimdi ilk önce kodları-mızı $(document).ready function’nın içerisine yazıyoruz. Buradaki mantık

36 37

aslında biraz da Javascript onload de-ğerine benzemektedir. Ilk önce yaptı-ğımız işlem .element classını seçerek mouseover eventını tetiklemek. Mo-useover eventı seçili değerin üstü-ne gelindiği zaman hareket etmesi ile bağlantılı bir eventtır. Arkasından bir function oluşturarak gerekli animas-yonumuzu içine yazacağız. Ilk önce yine animasyonun neyin üzerinde ça-lışacağını belirtiyoruz. Burada kullan-dığımız “this” değeri element classı-nı temsil etmektedir aslında tek farkı vardır.

Fakat şöyle bir şey var burada: this yerine element class’ının ismini verir-sek herhangi bir element classının üs-tüne geldiğimiz de tüm element class’ larında animasyon oynayacaktır bu yüzden burada this değeri ile sade-ce seçili classın üzerinde animasyonu oynattırıyoruz. this değeri de bu bil-giyi üstünde kullandığımız .element üzerinden yakalamaktadır. Arkasın-dan animate ile animasyon için de-ğerlerimizi veriyoruz. Margin değeri ile element classının üstüne gelindiği zaman 175 px’lik bir kayma yapmasını istiyoruz ve kayarken de opacity de-ğerini düşürmesini istiyoruz.

Ve parantezden sonra da 1500 de-ğeri ile de animasyonun oynatma hı-zını seçiyoruz. Ve bu animasyonumu-zu bitiriyoruz.

Şimdi ise box classı içerisindeki “.box img” değeri ile animasyonlarımız oynayıp bittikten sonra artık element

classımız ortadan kalkmıştır. Bu yüz-den arkaplanda ki imaj meydana çık-mıştır. Şimdi burada mouseout değeri ile mousemuzu imajın üstünden çek-tiğimiz zaman animasyon eski haline gelecektir. Bunun için tekrar burada bir function oluşturup içerisine giriyo-ruz ve yine this elementini kullanıyo-ruz fakat burada farklı bir durum var burada next() değerini de kullanıyo-ruz. next değerini kullanmamız daki neden ise img etiketinden sonra ge-len değeri yakalamak ve animasyon işlemini onun üzerinden yakalamak. Yani burada (this).next() dememiz bize yine element classımızı this an-lamında kullandırtıyor. ve tekrar ani-masyon değerlerimizi giriyoruz. ani-masyon değerleri olarak margin de-ğerini ve opacity değerini sıfırladım. Son olarakta yine animasyon hızımı-zı 1500 ile belirterek işlemi bitiriyoruz.

Ve son olarak da html kodlarımızı yazarak dersimizi bitiyoruz.

<div id=”wrapper”><div id=”content”><div class=”box”><img src=”1.jpg”/><div class=”element”></div></div><hr/><div class=”box”><img src=”1.jpg”/><div class=”element”></div></div></div></div>

38 39

Vejdi Subari

40 41

Abdullah Tekin

Bu dersimizde bazı sahnelerde kullanılan alan derinliği (Depth of field) kamera efektini göreceğiz. Bu işlemin amacı kamera-nın görüş alanından uzaklaşıldıkça diğer objelerin flulaşmasını, yani bulanıklaşmasını sağlamaktır.

Kamerada Flu Tekniği3D STUDIO MAX

İlk olarak sahnemize iki adet cisim ve bir adette target kamera koyalım.

(Resim 1)

Daha sonra perspektif ekranındayken klavyeden “C” tuşuna basınız. Bu iş-lem kamerayı aktif hale getirecektir ve herhangi bir pencereden kamera-yı farenizle cisimlerinizi iyi bir görüş halini getirmeye çalışınız.

Şimdi ise kameramızı seçiyoruz ve “modify” menümüze gelerek buradan gerekli ayarları yapmaya çalışacağız.

Birinci işlem olarak modify menüsü altındaki “multi-pass effect” ikonunun hemen altında bulunan “enable” iko-nunu aktif hale getiriyoruz.

İkinci olarak “focal depth” komutu-nun değerini 125 olarak giriyoruz.

Şimdi tüm ayarlarımız bittikten sonra son işlemleri görmek için dene-me render’ ı alıyoruz, şunu unutma-yınız cisim kameradan ne kadar uzak olursa flulaşma o kadar net olur.

En son unutmadan şunu söyleme-liyim ki kamerayı ilk cismin hemen önüne koyarsanız arkada kalan ci-sim fluğ görünür, eğer kamerayı birin-ci cismi kapsayacak şekilde ikinci cis-me kadar uzatırsanız birinci cisim fluğ görünür bunları aşağıdaki şekillerde daha net göreceksiniz.

Mehmet Akça

42 43

Umarım herkese faydalı bir ders olmuştur, yeni derslerimizde görüşünceye kadar hoşçakalın…

44 45

Ömer Ayar

46 47

Kimdir Muzaffer Korkut? Nere-de doğmuştur, neler yapmıştır, bu-günlere nasıl gelmiştir, ordan baş-layalım isterseniz...

1972, İstanbul doğumluyum. Eski-den beri bir ilgim vardı, bununla ilgi-li ilk çalışmaları lisede sıraların üzeri-ne film afişi yaparak dikkatleri çekmiş-tim. Sinema filmlerin mevcut afişleri-ni ders sırasına yapardım. Ancak sine-maya karşı bilinçsiz bir ilgiydi bu. As-lında ilgimi çeken sportif aktivitelerdi. Liseyi bitirince de bir mühendislik bö-lümü okuyup paçayı kurtarmayı dü-şünüyordum. Ama yeteneğim o ka-dar da iyi değildi bu tür bölümler için.

1991 gibi Güzel Sanatlar bölümü-ne gitmeye karar verdiğimde şok edi-ci bazı gelişmeler yaşadım. Okula öğ-renci alımında rüşvet olayları döndü-ğüne şahit olduğumda çok ciddi an-lamda hayal kırıklığına uğradım.

Bir dakika, güzel sanatlar bölü-münde rüşvet olaylarıyla mı karşı-laştınız?

Evet, evet, gerçekten. Düşünsenize, çok çok yetenekli kişiler sırada bekler-ken hediye götüren, ahbaplık, tanışık-lık sebebiyle yakınlık kurmuş olanlar rahat bir şekilde gözlerimin önünde kayıt yaptırdılar. Çünkü karar verme mekanizmaları tamamen sınavda de-ğerlendirmeyi yapan hocaların tasar-rufundaydı. Bu tür olaylara şahit olun-ca güzel sanatlar okuma konusunda şevkim kırıldı. Vazgeçtim ve hayatımı artık kendi akışına bıraktım.

Grafik tasarıma olan ilgimi devam ettirirken bir arkadaşım vasıtasıyla bir firmada grafiker olarak çalışmaya başladım. Üç yıl kadar grafıker olarak farklı reklam ajansı ve matbaalarda broşür, katalog, kurumsal kimlik, ilan, afiş ve benzeri işler yaptım.

O zaman 3D ile ilgili bir merakı-nız yoktu ama?

Hayır, asıl 3D’ye merakım askerde iken başladı. Vakit ve imkanlar da sağ-lanınca Lightwave 4 programı ile ça-lışmaya başladım. O zamanlar render motoru en kuvvetli programlardan biriydi. Modelleme teknikleri de bir hayli iyiydi.

Askerlik sonrası, 1998 yıllarına te-kabül ediyordu sanırım, bir reklam ajansında grafik tasarımcı olarak çalış-maya başladım yine. Grafik tasarım ile uğraşırken 3D’ye merakım da hala de-vam ediyordu. Bu arada kendimi tanı-ma ve arama uğraşım da aynı şekilde sürüyordu.

Çalıştığım reklam ajansında yaşadı-ğım bir hadise beni grafik tasarımdan tamamen koparttı. İSKİ için faaliyet raporları içeren bir broşür hazırlıyor-dum. Çalışmayı kısa sürede yetiştir-mem gerekiyordu ve geceli gündüz-lü üzerinde uğraşıyordum. Çok büyük boyutlu bir çalışmaydı, yer açmak için bilgisayardaki lüzumsuz dosyaları sil-

mem gerekebiliyordu zaman zaman. Çalışmanın bitmek üzere olduğu bir akşam hard diskte yer açmaya çaba-larken yanlışlıkla bu çalışma dosyasını silmişim. Bir anda tüm uğraşlar, gece-li gündüzlü yorulmalar hop uçuverdi. Söz konusu proje İSKİ’ye ait bir proje ve firma için de hayatî önem taşıyor-du haliyle.

Harddisk kurtarma programları ve firmaları yok muydu?

Hayır canım, nerde o zaman şim-diki gibi imkanlar? O günkü şartlarda harddiski kurtarma şansımız olmadı. Yurtdışında görüştüğümüz birkaç fir-ma çok fahiş ücretler talep ediyordu, ayrıca garanti vermiyordu kurtarılabi-leceğine dair.

Bizimse sıkıntımız zaman nokta-sındaydı. Yapacak bir şey kalmayın-ca tüm ekip toplandık, bereket ki çık-tı olarak aldığımız ozalit baskının film-leri vardı. Değiştirilmesi gereken say-faların yeniden yapılması için ajans-ta çalışan arkadaşlarla iş bölümü yap-tık. Üç gün uykusuz bir şekilde geceli gündüzlü çalışarak projeyi sonuçlan-dırdık.

Bu iş sonrası grafikerlik mesleğini bırakmaya karar verdim. Bu şekilde iş yapamayacağımı düşünüyordum. Gi-dip o zamanın şartlarına göre iyi özel-liklerde bir bilgisayar aldım ve 3D’ye başladım. Yıl 1999 sıralarıydı ve inter-nete dial-up ile bağlanılıyordu. Yapa-bildiğim kadarıyla araştırmaya başla-dım. Yabancı kaynaklardan yararlana-rak kendimi geliştirdim.

48 49

İlk ciddi 3D çalışmalarınız hangi-leriydi?

Bu dönemdeki ilk ciddi 3D çalış-malarımdan biri Sigarayla Savaşan-lar Derneği için yapmış olduğum ka-rakter animasyonu oldu. Mezar ka-zan sigaraları anlatan bu animasyon TV’lerde sık sık yayınlanmaya başla-dı. Yıllarca da yayınlandı. Benim için önemli bir başlangıç oldu bu animas-yon. Ayrıca çok önemli bir teşvik ma-hiyetindeydi. Arada belirtsem iyi ola-cak, bu animasyon çalışmasında para kesinlikle mevzubahis olmadı.

Daha sonra Otomobilciler Derneği için 3D bir çalışma hazırladım. Kızının doğum gününe yetişmeye çalışan bir babanın yolda karşılaştığı Rock’çı bir motosikletliyle yarışa girmesi ve kaza geçirmesi ile ilgili bir animasyondu. Modelleme ve kurgusu için 3 ay kadar uğraşmıştım. O günkü programların imkanlarıyla bugün bile nasıl yaptığı-ma şaşırdığım bir çalışmadır.

Türkiye’den sizi Amerika’lara ka-dar koparan neydi peki?

Bebek’te yeni açılacak bır diskonun 3 boyutlu mimari görselleştirilmesi istendi. Üzerinde ciddi emekler sarf ederek hazırladığım bu çalışmadan paramı almakta o kadar zorlandım ki, parayı tahsil etmek için normalin dı-şında yöntemlere başvurmak zorun-da kaldım.

Bu olay benim için bir başka dö-nüm noktası oldu. Türkiye’deki şart-lar ve insanların bakış açısı çok et-kiledi. Bu mesleği yapacaksam ar-tık Türkiye’de olmayacağını anlayın-

ca Amerika’ya gitmeye karar verdim. Yıl 2000’di sanırım, eğitim amaçlı vize alarak yola düştüm. Amacım hem dili-mi geliştirmek ve aynı zamanda da işi-mi yapmaktı.

Gidince hemen iş bulabildiniz mi peki? Sonuçta ilk kez gidiyorsunuz?

Gittikten 3 ay sonra bir TV firmasın-da Motion Grafik Sanatçısı olarak ça-lışmaya başladım. Jenerikler, hareket-li yazılar gibi işler yapıyordum. Model-leme için Lightwave kullanıyor, Digi-tal Fusion programıyla da composi-ting yapıyordum. Yaklaşık 1.5 yıl ka-dar burada çalıştım.

Bu sırada Naked Project’in yönet-menlerinden olan Pier Luca De Car-lo (pierlucadecarlo.com) ile tanıştım ve ona özel projeler hazırlamaya baş-ladım. Pier Luca Türkiye’de de Pante-ne, L’oreal gibi büyük firmalara reklam

çeken bir yönetmendi aynı zaman-da. Bir yandan ona iş yaparken, diğer yandan da Santa Monica College Film Studie’de eğitim almayı sürdürüyor-dum.

2003’te Türkiye’ye geldim. Ar-tık kendi ülkemde devam etmek is-tiyordum. Ne yazık ki, 3D sektörün-de bir gelişme olmadığı için tek-rar düşünmeye karar verdim. Bu es-nada, Kanada’da daha önce başvuru yaptığım Vancouver Film School (vfs.com)’dan başvurumun kabul edildiği-ne ve kısmı bir bursla okuyabileceği-me dair bir yazı gelince oraya gittim.

Okul esnasında çok başarılı proje-ler hazırladık. Okul bittiğinde hazır-ladığımız bu projeler, dönem bitirme

projem ve diğer çalışmalarımla stüd-yolara başvuru yaptım. Demolar gön-derdim. Çok geçmeden, AnthemFX firmasından iş teklifi aldım. 1,5 yıl çe-şitli projelerde Generalist olarak çalış-tım.

Daha sonra Montreal’da Meteor Stüdyoları’ndan “Journey to The Cen-ter of The Earth” (Dünyanın Merkezine Yolculuk) filminde FX Animation Ar-tist olarak çalışmak üzere teklif alınca oraya geçtim. Yaklaşık 10 ay kadar bu-rada çalıştım.

Proje bitince yine Mont Real’de bu-lunan bir başka stüdyoda FX Artist olarak çalışmalarımı sürdürdüm.

2007’de Türkiye’ye geldim ve bir ay kadar bir süreyle Arog filminde FX Set

50 51

Danışmanlığı yaptım.

Neden bu kadar kısa sürdü?Öncesınde LucasArts ile bir kont-

rat imzalamıştım ve çağrıldığımda gitmem gerekiyordu. İşte bu kontrat gereği bir ay sonra FX Animation Ar-tist olarak çalışmak üzere Singapur’a geçtim. Burada 10 ay boyunca Clo-ne Wars isimli animasyon projesin-de çalıştım. Bu bir TV dizisiydi. Ancak Singapur’a adapte olamayınca çeşitli sağlık sorunlarım baş gösterdi, daha fazla devam edemeyince Türkiye’ye zorunlu dönüş yaptım.

En son dönüşünüz bu herhalde. Şu anda ne yapıyorsunuz, bir pro-je var mı dahil olduğunuz?

Şu an bir Türk filminin CG Süper-vizörlüğünü yapıyorum. Henüz daha başlangıç safhasında olduğundan bil-gi vermem doğru olmaz diye düşünü-yorum.

Yaptığınız işi tam olarak nasıl ta-nımlayabilirsiniz? Türkiye’de böyle bir sektör var mı?

Yaptığımız iş sinema sanatı, güzel sanatlar, daha farklı bir ifadeyle abartı sanatı. Bu sektörü görsel kalitesi yük-sek ve eğlenceli hale getirmeye çalı-şıyoruz. İşimizin en önemli kısmı, ya-pılması imkansız olan bir şeyi veya ya-pılması çok pahalı olan bir anı biligsa-yar ortamında oluşturmak. Türkiye’de böyle bir sektör var, ancak yurtdışı ile kıyaslamamız mümkün değil elbette.

Amerika’da bu sektöre dahil ol-mak için ne yapmak gerekiyor? “Ben işi biliyorum” diye sizin yaptı-ğınız şekilde direkt gidilse olur mu şimdi?

Amerika’da bu sektöre girmek ger-çekten çok zor. Şu zaman ve şartla-rı göz önünde bulundurursak, benim

yaptığım deliliği yaparak gidip çalış-mak neredeyse imkansız artık. Ancak ciddi bir gayret gerekiyor. Böyle bir işe teşebbüs ediyorsanız, bu işi nerede öğrendiğinize dair verilebilecek cid-di bir de yanıtınız olmalı. Kendi kendi-me öğrendim, bir ustanın yanında öğ-rendim, özel ders aldım cevapları ka-bul edilemez cevaplar sınıfına giriyor. Önceden VHS kasetlerle çalışmalarını-zı göndermelisiniz ki, adamlar incele-meli, bakmalı, eğer beğenilirse zaten sizi çağırıyorlar.

Örneğin, Amerika’ya ilk gittiğim sı-rada kendime o kadar güveniyordum ki, Digital Domain firmasının kapısına elimi kolumu sallaya sallaya vardım. Bilenler bilir, film efektleri, karakterler, film materyalleri hazırlayan, neredey-se bütün büyük filmlerde yer almış ciddi bir firmadır Digital Domain. Ör-

neğin Brad Pitt’li “Benjamin Button’un Tuhaf Hikayesi” filminin görsel efekt-lerini yaptı. (Digitaldomain.com) Ka-pıdaki görevliye yarım yamalak İn-gilizcemle burada çalışmak için baş-vuru yapmak istediğimi ve yetkili bi-riyle görüşmek istediğimi söyledim. Görevli gayet nazik bir ifadeyle bu-nun mümkün olmadığını belirtti. Fa-kat Türkiye’den bunun için özel olarak binlerce kilometre mesafe kat ederek geldiğimi vurgulayarak o kadar ısrar ettim ki, görevli beni bir yetkiliye gö-rüştürmeye karar verdi. Görüştüğüm yetkili, burada işlerin bu şekilde yü-rümediğini, bu stüdyoda çalışmak is-teyenlerin çalışmalarını bir VHS kaset şeklinde ellerine ulaştırmaları gerekti-ğini, eğer izleyip etkileyici bulurlarsa o kişilerle ancak o şekilde temasa geç-tiklerini belirtti.

52 53

Hangi projelerde yer aldınız ve ne tür görevler üstlendiniz?

Masters of Horror (Korkunun Usta-ları) serisinden, Pelts, The Fair Haired Child (Sarışın Çocuk), Dance of The Dead (Ölüm Dansı) isimli TV filmlerin-de çalıştım.

Ayrıca Merlin’s Apprentice (Merlin’in Çırağı), Son of The Dragon (Ejder’in Oğlu), Final Days of Planet Earth (Dünya Gezegeninin Son Gün-leri), Butterfly Effects 2 (Kelebek Etki-si 2), Clone Wars (Klon Savaşları - Ani-masyon), Journey to the Center of The Earth 3D (Dünyanın Merkezine Yolcu-luk 3D) gibi filmlerde de çalıştım. Bu filmlerde, Generalist, Match Moving (Camera Tracking, Object Tracking La-yout), FX Artist gibi görevler yaptım.

Güzel sanatlar okumak şart mı

bu tür konularda başarılı olmak için? Çoğu gencimiz güzel sanatla-rı kazanamıyor ama kabiliyeti var. Vaz mı geçmeliler, ya da nasıl de-vam etmeliler?

Aslında azimli olmak şart. Güzel sanatlarda okuma şansı bulabilen-ler, mevcut yeteneklerini çok daha fazla ileriye taşıyabileceklerdir. Oku-mak çok fark ediyor. Mesela ben Kanada’daki film okulunu bitirdikten sonra profesyonelleşmeye başladım. Kazanamayanlar tekrar denemeliler. Ayrıca kendilerinde ciddi bir potansi-yel görenlerin her yolu denemelerini öneriyorum. Ama illa ki Türkiye’de kal-maları da gerekmiyor.

Siz de güzel sanatlar okumadı-nız, ancak yurtdışında bu konu-da ciddi bir eğitim almışsınız. Ha-

yat sizi yurtdışına sürüklemese idi, yine bu seviyede olabilmeniz müm-kün müydü?

Zannetmiyorum, hem bu seviye-de olmazdım, hem de bu işi yapıyor olmazdım. Sonuçta eğitim almak işin en önemli aşaması.

3 boyutlu çalışmalar yapıyorsu-nuz. Türkiye’de bu konuya duyulan ilgi de gün geçtikçe artıyor. Merak-lılarına hangi programları öğren-melilerini önerirsiniz?

Autodesk firmasının neredeyse bü-tün 3D programları kendi bünyesine katmasıyla bu alanda bir anlamda te-kelleşme oluşmuş gibi duruyor.

İsim vermek gerekirse, Maya, Hou-dini, Soft Image, 3D Studio Max, Ligh-twave programlarından en az birini öğrenmeleri lazım.

Ayrıca FX artist olmak isteyenle-rin mutlaka bir compositing prog-ramı kullanması şart. Dünyada ve Türkiye’de 3D program bilenlerden zi-yade, compositing programları bilen-ler daha çok aranıyor, hatta daha çok kazanıyor.

En önemli compositing program-larını belirtmek gerekirse Nuke, Sha-ke, Fusion, After Effects, Combustion programlarından birini öğrenmeleri iyi olur. Bildiğim kadarıyla Türkiye’de en çok After Effects ve Fusion kullanı-lıyor.

Kişisel olarak iyi bir animasyon yapabilmek için ne tür bir alt yapı gerekir? Sadece program bilmenin bu işe etkisi nedir?

Klasik animasyon tekniklerini bil-mesi gerekiyor. Bu işin okuluna git-

54 55

mek gerekir. İyi bir eğitim almayan bi-rinin iyi bir animasyon yapması çok zor, ama imkansız diyemeyiz. Kısaca-sı program bir araç. Basit bir çuval ani-masyonu ya da top animasyonu için bile animasyon tekniklerini iyi bilmek lazım.

Bu meslekte başarılı olmak için çizim yapabilme kabiliyeti şart mı?

İyi bir ses yorumcusunun kalkıp bu işi yapması düşünülemez. Dolayı-sıyla çizim kabiliyeti olması büyük bir avantajdır, ancak çizim kabiliyeti şart diyemem. Bununla birlikte, kesinlikle sanatsal gözü ve sağlam bir bakış açı-sı olmalı. Hem sanatsal kabiliyeti ve hem de teknik yeteneği olanların önü daha açık, onu belirtmekte fayda var.

Sinemalarda izlediğimiz bir film

ya da bir animasyon kaç farklı aşa-madan oluşuyor? Yani, bir filmin oluşması için kaç sayıda uzmanlık alanı vardır?

Bir film, PreProduction, Production ve Post Production olarak 3 evreden oluşur. PreProduction, filmden önceki ön çalışmadır. Storyboard, skeçler, çi-zimler, previz gibi artwork’lar burada yer alır. Production kısmı üretimle ilgi-lidir. Filmde bilgisayar kullanılacaksa, setin efektler için ayarlanması gerekir. Digital karakterlerle setler içi model-lemeler başlar. Setten gelen görüntü-lerin modeling, match moving, layo-ut, animation texturing, FX animati-on, compositing gibi aşamaları bura-da gerçekleşir. Post Production, mon-taj ile ses efeklerinin oluşturulduğu aşamadır. Aşamaları ele aldığımızda çok sayıda uzmanlık alanı gerektirdi-

ği de görülüyor zaten.

Ciddi bir animasyon filmi için ne kadar süre, kaç kişilik bir ekip ve ne çapta bir stüdyo gerekir?

Bir yıldan daha fazla ön araştırma ve ön hazırlık sürer. Film yapım süre-si de ulaşmayı düşündüğünüz kalite-ye göre değişir. Aslında göreceli bir süre. Ancak ortalama 2 – 2,5 yıl der-sek herhalde yanılmış olmayız. Fakat, Türkiye’de bu sürenin çok daha uzun olması kaçınılmaz. Ekip anlamında da sadece artist / sanatçı olarak mini-mum 40 kişi gerekir diye düşünüyo-rum. Hacimsel anlamda bu insanları bir arada tutabilecek çapta düzenlen-miş bir mekân yeterli olabilir.

Şu anda diyelim ki, ilgili prog-ramlara vakıf arkadaşlarımız var.

Bunlar kendilerini nasıl ciddi bir se-viyeye taşıyabilirler, neler yapabi-lirler?

Hevesli olmaları, çok iyi para kaza-nabileceklerini ummadan kendilerini geliştirebilecekleri işler yapmaları ve bu gelişim döneminde para kısmını göz ardı etmeleri gerekiyor. İşin esası merak etmek, hevesli olmak ve azmi elden bırakmamak.

Lucas Stüdyolarında Yıldız Savaşları’nın yaratıcısı George Lu-cas ile bir dönem çalışma şan-sınız oldu. Nasıl bir ortamda ve mekânda çalışıyor insanlar?

Çoklu bir kültür var öncelikle. Dün-yanın her yerinden insanlar çalışıyor. Başarısını kanıtlamış ve yetenekli in-sanlar. Hepsi sanatçı. Sabah 9.00, ak-şam 6.00 anlayışından ziyade görev

56 57

amaçlı çalışılıyor. Birimler var, herkes ilgili olduğu birimde görevini yürütü-yor. Bu tür stüdyoların en önemli özel-liği devlet tarafından desteklenme-si. Lucas’ın benim gördüğüm bir di-ğer özelliği de, dünyanın neresinden olursa olsun, getirdiği sanatçılarla ça-lışması için kendi vatandaşı genç ye-tenekler tayin ediyor ve kendi ülke-sinden bu gençlerin de yetişmesini sağlıyor.

Son günlerde, gerek Shrek olsun, gerek Buz Devri gibi önde gelen animasyonlarda facial animation, yani yüz mimikleri noktasında ku-sursuz denebilecek sonuçlara ula-

şıldığını görüyoruz. Bu nasıl müm-kün oluyor?

Programların yetenekleri artıyor. Motion Capture sistemleri sürekli ge-liştiriliyor. Bu sistemler yüzdeki mi-mikleri yakalayan teknik ve yöntemle-ri içeriyor.

İlk sohbetimizde Loop Develo-per diye bir oluşumdan bahsetmiş-tiniz. Amerika’da animasyon stüd-yolarının bu insanlara ciddi yatı-rımlar yaptığını ve çok ciddi şekilde önemsendiğini belirttiniz.

Bir projeye başlamadan önce ya da devam ederken filmin genel görünü-şünü ve efektlerini tasarlayan insanlar

bunlar. Sırf bu bölüme yatırım yapan stüdyolar var. Alt yapıyı geliştiren ve hazırlayan kişiler. Haliyle de film için önemli bir iş yapıyorlar.

Animasyonlar konusunda me-rak edilen bir konu da, bu kadar gerçekçi yapılan karakterler için gerçek hayattan modeller kullanı-lıp kullanılmadığı. Var mı böyle bir durum?

Evet, öncesinde çeşitli modelleme-ler yapılıyor, Ama genel olarak bilgisa-yar ortamında oluşuyor.

Animasyonlarda şu an en çok dikkat edilen konu seslen-dirmelerin ünlü sa-natçılara yaptırılma-sı. Bu seslendirmeler nasıl gerçekleşiyor? Sonuçta bir animas-yondan bahsediyo-ruz; seslendirmelere göre mi animasyon yapılıyor, yoksa ani-masyon önce yapılıp sonra mı seslendirme yapılıyor?

Önce karakter ta-sarımı yapılıyor, sonra ona bir kişilik giydirili-yor. Bu karakter, me-sela deniliyor ki, Ed-die Murphy’nin bir fil-mindeki şu karaktere çok benziyor, onun fi-lan filminde canlandır-dığı kişideki afacanlık

ve çok bilmişliğe sahip, o seslendirir-se de çok iyi olur.

Örneğin Shrek’te eşeği Eddie Murphy seslendirmişti. Yine aynı şe-kilde, diyelim ki bir karakter oluşturul-du. Ekipten biri diyor ki, “bu bana Cem Yılmaz’ın Gora’daki Arif’in karakteris-tik özelliklerini çağrıştırdı.” Üzerinde konuşuluyor, bunu en iyi kim seslen-dirir, “olsa olsa Cem Yılmaz” deniyor mesela.

Sonra seslendirme üzerine Lip Syncing (Dudak Hareketleri) dikkate alınarak animasyon geliştiriliyor.

Lucas Film Stüdyoları’nda George Lucas’la birlikte film ekibi.

58 59

9 ay boyunca Clone Wars denilen dünyaca ünlü animasyon projesin-de yer aldınız. Bu projeden bahse-der misiniz biraz?

Bu projenin başlaması Singapur hü-kümetinin bir stratejisidir. Amerika’da biliyorsunuz görsel efekt dendi mi akla gelen belli başlı şehirler var, Avrupa’da da öyle nitekim. İşte Singa-pur Asya’da görsel efekt denildi mi ilk akla gelen şehir olmak, bu konudaki artistleri bir araya toplamak için uğraş veriyor. Hükümet bu konuda stüdyo-larla konuşarak orada yerleşmesi için ciddi destekler veriyor. Örneğin, Lu-cas Studyoları ile görüşülüyor ve ora-da bir firma kuruluyor. Ben de Lucas’la anlaşma yaptım ve orada görev aldım.

Animasyon ve görsel efekt me-raklısı ve uzmanı kişilerin bu işi en iyi yapabileceğini düşündüğü yer-ler neresidir?

Avrupa’da İngiltere / Londra başı çekiyor. Son zamanlarda gelişen Al-

manya / Münih’i de dâhil edebilirim. Amerika’da Los Angeles ve New York var. İkisi başı çekiyor. Kanada’da To-ronto ve Meksika bu işin diğer mer-kezleri.

Türkiye’de animasyon dene-meleri yapıldı. Zaman zaman si-nema filmlerinin de animasyon-larla desteklendiğini görüyoruz. Türkiye’deki bu tür denemeleri na-sıl değerlendiriyorsunuz? Sizce Tür-kiye bu noktada ne aşamada?

Türkiye’de bu işe profesyonel ba-kan eleman sayısı az. Sektörde profes-yonel ve iş üretme kabiliyeti olan in-san da çok yok. Bunun en büyük ne-deni sektörün pek gelişmemesi. Tek-nik bilgi ve vizyon eksikliğinin rolü bunda çok büyük. Ama iyiye gittiği-ni söyleyebiliriz. Bu iyiye giriş biraz da yatırımlara bağlı. Yatırımlar artarsa imkanlar artacak, kaliteli insanlar or-taya çıkacak, cesaretlenecekler. Peşin-den de güzel işler.

Ülkemizde görüntülü reklamlar konusunda ciddi emekler sarf edi-liyor. Gerçekle animasyonu birleş-tirme noktasında sanki reklam ça-lışmaları daha iyi bir başarı yakala-mış gibi?

Reklam filmlerinin bütçesi yüksek oluyor. Bu nedenle iyi çalışmalar ya-pılıyor. Ayrıca reklam firmaları bel-li sayıda olduğundan çalışanlarının Türkiye’deki en iyi elemanlardan oluş-tuğu bir gerçek. Bu iş bununla doğru orantılı. Sonuçta sinema filmi yapmı-yorlar.

Beğendiğiniz uygulamaları içe-ren filmlerden örnekler verebilir misiniz?

Kendi içinde stilize olarak değer-lendirirsek, Sin City çok iyi. Açıkçası görsel efektleri iyi olduğu belirtilen 300 Spartalı filmini pek beğenmiyo-rum. Benjamin Button da dijital karak-ter özellikleri ve facial placement (yüz

yerleştirme) açısından çok özel yeri olan bir filmdir. Ayrıca Gladyatör filmi-ni de çok beğendiğimi eklemeliyim.

Sanalkurs dergisi okurlarına son olarak neler söylemek istersiniz?

Benim iki tarafa da şöyle bir önerim var; hem yapımcıya, hem emekçi ola-cak insanlara:

Bu iş ciddi alt yapı gerektiren bir iş. Bunun gerekliliğini yapmak gere-kiyor. Bunun alt yapısı için biraz para harcamak şart, bu bir gerçek.

Bu sektörde uzmanlık seviyesi-ne gelmiş yerli ve yabancı kişilerin Türkiye’ye getirilip buradaki çalışan-larla birlikte iş üretmelerini sağlamak lazım.

Bilim ve sanatı üretmediğimiz için dışarıdan ithal ediyoruz. Bizim de ar-tık bir şeyler üretmemiz gerekiyor.

Sanalkurs Dergisi adına teşek-kürler.

Ben teşekkür ederim.

60 61

62 63

Soner Demirsoy

Bu yazıda Mac OS X performansınızı optimize etmek için sizle-re bazı öneriler sunacağız. Aşağıdaki adımlar genel olarak tüm Mac’lerde otomatik olarak açık bir şekilde gelmektedir. Yapmış olduğumuz işlemler ile ne kadar hızlı bir sisteme sahip olduğu-nuzu anlayacaksınız.

Ferit Kırıkçı

İŞLETİM SİSTEMİ

Mac OS X’te Performans Artırmak

Ram, ram ve daha fazla ramMac OS X işletim sistemi tahmin

edemeyeceğiniz kadar çok ram se-viyor. Yeni bir Mac veya bir işlemci satın almak yerine, ram eklemeden Mac OS X performansını artırmak en iyi yoldur. Bütçenizin sınırları elverdi-ği ölçüde ram eklemekten asla vaz-geçmemeniz gerekmektedir.

Başlangıç diskinde yeterli boş alanı koruyun

Mac OS X başlangıç diskinde (işle-tim sisteminizin kurulu olduğu disk-tir), önyükleme için boş disk alanı ge-rektirir. Mac OS X Sanal Bellek (VM) geniş kullanır. Başlangıç disketi dol-maya başladığında ise Mac’inizin performansını önemli derecede etki-

lemeye başlayacaktır.

Genie ve DockGenie etkisi ile pencerelerin

Dock’a küçültüldüğünü görmek siz-leri bir hayli etkileyebilir. Ben de bun-dan ilk defasında oldukça etkilen-dim, ama bu eğlencenin bir perfor-mans maliyeti vardır. Bunu iptal etti-ğimizde hatırı sayılır bir performans hızı elde edebilirsiniz.

Animasyonlu bir arka plan kullanmaktan kaçının

Animasyonlu bir masaüstü arka planı Mac’inizin her desktopa ge-çişinizde ve her space (çalışma ala-nı) değiştirdiğinizde performansı-nızı çalmaya devam edecektir. İster Power PC, ister Intel işlemci olsun, o animasyonu görüntülemek için hem ram, hem de CPU’dan bir miktar kul-lanacaktır. Bu yüzden ya düz renk, ya da daha koyu ve içinde az renk olan arkaplanlar kullanmalısınız.

64 65

iTunes’da Görselliklerden Vazgeçmelisiniz

iTunes müzik programınızda gör-selliklere önem verirseniz, program arkaplanda gizli, space’te dock’ta kü-çültülmüş bir şekilde çalışsa bile iş-lemci üzerinde ciddi bir döngüye se-bep olacaktır. Bu o kadar fazla sayıda bir çabadır ki, işlemci yoğun ve gerek zamanlı müzik ile senkronize bir şe-kilde görseli göstermeye çalışıp per-formanısınızı etkeleyecektir ve Mac inizi yoracaktır. Yapmanız gereken her şeyi sade ve liste halinde kulla-nıp tüm görselliklerde vazgeçmeniz olacaktır.

Dashboard ve Widgets’ı dev-re dışı bırakın

Dashboard ve Widgets açık oldu-ğu sırada CPU kullanımı yoktur, onlar her zaman çalıştığı anda açık olacak-tır. Dashboard ve Widgets’lar gerçek ve Sanal Bellek (VM) tüketmektedir.

Mac OS X 10.4 Tiger altında, kulla-nabileceği kaynakları Aktivite Moni-töründen bireysel araçlar ile izleye-bilmeniz mümkündür (Aktivite Mo-nitörü, Macintosh HD > Uygulama-lar > Araçlar klasöründe bulunur)

Mac OS X 10.5 Leopard® altında, bireysel araçlarla Aktivite Monitör görünmez yapılabilir, buna dikkat et-melisiniz.

Gereksiz araçları kapatarak bu kaynakların performans ve güç ola-rak geri dönmesini sağlayabilirsiniz.

Bu araçları kapatmak için:

Dashboard’ı açın ve seçenek tuşu-nu basılı tutun.

Size yakın isteyen bir aracın üze-rine fare işaretçisini hareket etti-rin. Widget’in Kapat düğmesini (X) Widget’ı sol üst köşesinde görünür. Widget’in kapat düğmesini tıklayın ve diğer araçlar için adımları tekrar-layın.

Artık Dashboard ve Widget’larınız kullanım dışı olduğundan sizleri ra-hatsız eden bir sorun kalmayacaktır.

Gereksiz fontları devre dışı bırakmak veya kaldırmak

Varsayılan olarak ya da user lib-rary’ den yüzlerce veya binlerce font önemli derecede Mac OS X perfor-mansını düşürüyor. Eğer fontları kur-mak için kendi tercihlerini ayarlayan fontlar bulabiliyorsanız öncelikle on-ları tercih etmelisiniz. Bilindiği üzere tüm programlar başlarken öncelikle font klasöründen fontları tararlar ve içlerinden sağlam, yani yapısına uy-gun ve işletim sisteminin destekledi-ği tüm fontları cache’ ine alır ve siz-lere onların kullanımını sağlar. Çoğu program bu yüzden yavaş açılır.

Performansınızı arttırmak için System > Library > Fonts klasörün-de ve Library > Fonts klasöründe sis-temin fontları dışında bir font bulun-durmayın. Genelde fontlarınızı User > Kullanıcı Hesabı > Library > Fonts klasöründe tutmanız, sadece size özel font olduğundan sistem prog-ramlarını çalıştırdığınızda daha hızlı açılmasını sağlayacaktır. 500’den faz-la font kullanıyorsanız kesinlikle font

yönetim programlarından birini kur-manız gerekiyor.

Düzenli olarak bakım yapınNeredeyse her Mac’in bakımı nis-

peten ücretsizdir. Düzenli bir bakım için http://www.apple.com/down-loads/macosx/system_disk_utili-ties linkinden gerekli programları in-dirip işlemlerinizi hızlandırabilirsiniz.

Bu adımda yapmanız gereken ba-kımları aşağıdaki gibi sıraladım.

- Sistem cache dosyaları- Sistem .DS_Store dosyaları- Kullanıcı ve sistem logları- Safari ve Firefox geçici dosyaları

66 67

İşlemci performans ayarını kontrol edin

Bazı Mac’lerde varsayılan olarak enerji tasarrufu için işlemci hızı dü-şük bir şekilde ayarlı olabilir.

İşlemci hızını Sistem Tercihleri > Enerji Tasarrufu > İşlemci Performan-sı menüsünden ayarlamanız müm-kün. Bu adımı geçmeyin.

Not: Eğer seçeneklerde bu menü-yü göremiyorsanız Mac’iniz bu özelli-ğe sahip değildir.

Performans sorunlarını gi-dermek

Süreçleri veya uygulama perfor-mansını etkileyen nedenleri bul-mak: Özel bir işlem veya uygulama performansını etkileyen neden olup olmadığını belirlemek için:

Etkinlik Monitörü (Leopard, Tiger, Panther) veya Operation Viewer (Ja-guar), Macintosh HD > Uygulamalar

> Utilities klasöründe yer alır. Aktivite Monitör veya İşlem Gö-

rüntüleyici açılır, araç çubuğundan menu-up seçildiğinde tüm işlemleri görebilirsiniz.

CPU ve Ram kullanımlarını %’lik değerlerine tıklayarak büyükten kü-çüğe doğru sıralayabilirsiniz.

Bir süreç sona erdirmek için: İste-diğiniz işlemi veya programı sonlan-dırmak için size gereken kısa yolları da aşağıda bulabilirsiniz.

Command + Option + Q tuşlarına aynı anda bastığınızda sonlandırmak istediğiniz programlar listelenir.

Bir üstte açtığımız Etkinlik Monitö-rü ve Aktivite Monitöründen de Quit Process’e tıkladığınızda işlemi son-landırabilirsiniz.

Resolving Common perfor-mans sorunları

SystemUIServer: Yük-sek CPU kullanımı ve menü Ekstraları: Etkinlik Monitörü (Leopard, Tiger, Panther) veya Operation Viewer (Jaguar), sürecin SystemUIServer tüketen işlemcileri aşırı miktarda gösterir, sorun çok büyük olasılıkla bir üçüncü ta-raf menü ekstralar ilgili-dir. Menü ekstralar Apple

menü çubuğunun Gündem simge-si (Leopard, Tiger) dışındaki sağ tara-fında işareti bulunmaktadır.

Eğer ağ bağlantısı meşgul olur-sa, bloke olmuş bir internet bağlan-tısı kullanın. Genelde sorunlu bir in-ternet bağlantısı çok yüksek CPU kul-lanmanıza neden olabilir. Eğer so-runlu bir internet bağlantınız oldu-ğunu düşünüyorsanız ekstra med-ya araçlarını ve internet bağlantısı-nı kullanan P2P türü dosya paylaşım programlarınızı kaldırmanız gerek-mektedir.

Tasarımcılar için ufak bir ipucu

Eğer Mac OS X’te kullandığınız bir tasarım programı varsa ve kendi per-formans özelliklerinden Ram ayar-larını sizlere sunmuşsa bunu değer-lendirin. Örneğin, Adobe Photoshop

kullanıyorum ve kendi sunduğu per-formans ayarlarını ilk başlarda %80 gibi bir Ram kullanımı ile gerçekleş-tirdiğimde, aslında ne kadar çok Ram kullanırsak o kadar düşük perfor-manslı bir hale geldiğini fark ettim. Şu an da Mac’imde kullandığım Ado-be Photoshop için ayırdığım Ram 768 MB gibi bir şey. Ram değerleri-niz ile %’lik hesabını kendisi otoma-tik yapacaktır. Bu arada bahsettiğim performans ayarını PC kullanan arka-daşlar da yapabilir.

Yukarıda sizler için yazmış oldu-ğum bilgiler doğrultusunda Mac’inizi ayarladığınızda karşınıza inanılmaz hızlı bir Mac çıkacaktır. Günümüzde kullandığımız tüm programlar bilgi-sayarlarımızdan çok Ram kullanma-sı, işletim sistemimizdeki bazı özel-liklerden vazgeçmemize neden ola-biliyor.

68 69

70 71

Tayfun Öztürk

Windows 7 sonunda tüm dünyada yayınlandı. Yeni işletim sis-teminin diğerlerine göre kat kat üstün olacağı tartışılmaz. Ama-cımız henüz Windows 7 ‘ye geçmemiş geçmekte kararsız kalmış okurlarımızı bilgilendirmek.

Seval Dalgıç

İŞLETİM SİSTEMİ

Windows 7 Nedir,Ne Değildir?

Windows 7, beta sürümüyle yük-selişe geçerken, Vista temelleri üze-rine kurulan işletim sistemi özellikle-ri ve donanım desteğiyle kullanıcılar-dan oldukça olumlu tepkiler alıyor.

Önceleri Blackcomb kod adını ta-

şıyan yeni Windows, sonraları Vien-na adını aldı. Microsoft’un belirlediği son isim ise Windows 7 oldu. Şimdi-den birçok kullanıcı Windows 7 kul-lanıyor.

Biz de bu yazımızda Windows 7

nedir, ne değildir, merak eden oku-yucularımıza biraz bilgi vermeye ça-lışacağız.

Sistem GereksinimleriYazımızda ilk önce Windows 7’nin

bizden istediği sistem gereksinimle-rini verelim:

• 1 Ghz veya daha hızlı 32 bit(x86) yada 64 bit(x64) işlem-ci ( işlemcinize göre seçin)

• 32 bit işletim sistemi için 1 Gb Ram, 64 bit işletim sistemi için 2 Gb Ram

• 32 bit işletim sistemi için hard-diskinizde 16 Gb boş alan , 64 bit işletim sistemi için harddis-kinizde 20 Gb boş alan

• Directx 9 destekli ekran kartı

Windows 7’yi Bilgisayarımıza Nasıl İndiririz?

Windows 7 şuanda orijinal olarak Microsoft’un sitesinden indirilebi-liyor. Böylece 1 yıl boyunca orijinal kullanabiliyorsunuz.

Aşağıdaki adresten indirme bilgi-lerine ulaşabilirsiniz:

http://www.microsoft.com/tur-kiye/windows/windows-7/

Türkçe Dil DesteğiSistem şu anda beta sürümünde

olduğu için, ilk kurulumda Türkçe dil desteği yok. Ama Türkçe dil dosyası yapılmış durumda ve kurulum yap-tıktan sonra sistem size dil güncel-leme dosyalarını sunuyor. Türkçeyi seçerek sistemi %90 oranında Türk-

72 73

çeleştirebiliyorsunuz. Ayrıca haricen küçük bir yama ile de Windows 7 iş-letim sisteminizi Türkçeye çevirebil-meniz mümkün.

Şimdi Türkçe sürümü olmadığı-na göre nasıl Türkiye standartlarında kullanacağımızı öğrenelim:

• Control Panel > Regional and Language Option: Buradan İlk Açılan Sekmeden Format seçe-neğini Turkish (Turkey ) Yapın.

• Location Sekmesinden: Cur-rent Location : Turkey Yapın.

• Keyboards and Languages Sekmesinden: Change Keybo-ards butonuna tıklayın ve ge-len pencerede ilk Sekmeden “Add” butonuna tıklayın ve Turkish > Keyboard > Turkish Q yada F ( Hangini Kullanıyor-sanız ona tıklayın ve Move Up butonu ile Turkish’i Yukarı Alın ve o pencereyi OK diyerek ka-patın.

• Regional and Language Opti-

ons Penceresinde “ Administra-tive “ sekmesine gelin ve Lan-guage for non-Unicode prog-rams bölümünden “Change System Locale...” butonuna tık-layın ve “Turkish (Turkey)” i se-çin, OK deyin.

• Sizden Reset atmanızı isteye-cek ve reset atın.

Kurmadan Önce...Windows 7 yüklemeden önce bil-

memiz gereken önemli bilgiler de var. Şimdi kısa kısa bunlara değine-lim:

• Windows 7 beta sürümü ve key’i 2009 yılı boyunca ücret-siz dağıtılacak. Beta sürümü 1 Mart 2010’da 2 saatte bir ka-panmaya başlayacak ve 1 Hazi-ran 2010’da süresi dolup tama-men kapanacak. Tabi, bu tarih-ten sonra orijinalini almanız is-tenecek.

• Windows 7 yüklemeden önce-de bilgisayarınıza Basic sürü-münü mü yoksa Ultimate sürü-münü mü, 32 bit mi, 64 bit mi yükleyeceğinize sisteminizin özelliklerine göre karar verin.

• Bir avantajı da format atmadan Windows 7 yükleyebilmeniz.Windows 7’yi eski işletim siste-mi üzerine kurabilirisiniz. Fakat tüm programları yeniden yük-

lemeniz gerekecek.• Windows ile beraber gelen

disk denetleme aracı Check-Disk, (chkdsk.exe) Microsoft’a has dosya sistemlerindeki tu-tarsızlıkları denetleyen ve mev-cut hataları gideren bir prog-ram. chkdsk.Exe’nin test siste-mindeki 1 GB’lık RAM’in 522 MB’ını sadece kendine tahsis ediyor. Bu da kalan Ram mikta-rıyla üretken bir biçimde çalış-mayı imkansız kılıyor. Bazen de çökmelere neden olabiliyor.

• Ayrıca Beta sürümünde MP3’leri bozma, yutma gibi bir hata da mevcut. Bu yüzden sis-temi kurduğunuzda yapma-nız gereken şeylerden biri de Microsoft’un yayınladığı ufak yamayı yüklemek.

• Tüm güncellemeleri dikkatli bir

şekilde yüklemekte fayda var.Windows 7 ‘nin Sürümleri :Windows 7’nin toplamda 6 sürü-mü piyasaya sürülecek.• Windows 7 Starter Edition:

Netbook gibi düşük donanım-lı sistemler için tasarlanmış ve birçok kısıtlama ile gelecek olan sürümdür.

• Windows 7 Home Basic: Geliş-mekte olan pazarlar için tasar-lanmış sürümdür.

• Windows 7 Home Premium: Tüm dünyada kullanıma sunu-lacak olan sürümdür. Özellik-le son kullanıcılar için tasarlan-mıştır. Daha çok hazır pc ve ta-şınabilir bilgisayarlar üzerinde satılacaktır.

• Windows 7 Professional: Orta ölçekli işletmeler için tasarlan-mış ve sunucu ortamlarında en

74 75

iyi performansı sağlayan sü-rümdür.

• Windows 7 Ultimate: Bütün sürümlerin özelliklerini içe-risinde barındıran en yüksek Windows 7 sürümüdür.

• Windows 7 Enterprise: Sadece büyük işletmeler için tasarlan-mış ve toplu lisanslama özellik-lerine sahip sürümdür.

Bu sürümler arasındaki fark; yapı-sal olarak her üst sürüm bir diğerinin özelliklerini kapsamaktadır.

Windows 7’nin Getirdiği Yenilik-ler Nelerdir?

• Geliştirilmiş arabirim,• Daha iyi performans ve açılış

süresi,• UAC üzerindeki iyileştirmeler,• Çekirdek (Kernel) üzerinde ya-

pılan değişiklikler,• Sanallaştırma,

• Dokunmatik ekran desteği, do-nanım sensörleri,

• Yeni ve gelişmiş uygulamalar,• Homegroup ağ özellikleri,• Windows çözüm merkezi,• Daha iyi özelleştirme, özel te-

malar, duvar kağıtları,

Şimdi kısa kısa bu yeniliklerden bahsedelim:

İyileştirilmiş görev çubuğu ve tam ekran önizlemeler

Windows 7’de, herhangi bir prog-ramı erişilebilir kılmak için tek tıkla-ma ile görev çubuğuna sabitleyebilir ve görev çubuğundaki simgeleri yal-nızca tıklayıp sürükleyerek yeniden düzenleyebilirsiniz. Simgelerin üze-rine geldiğinizde söz konusu prog-ramda açık olan her dosya veya pen-cerenin küçük resmini, küçük resmin üzerine geldiğinizde ise aynı pence-renin tam ekran önizlemesini görebi-

lirsiniz.

Masaüstü İyileştirmeleriMasaüstünüzdeki tüm dosyaları-

nızı ve araçlarınızı görmek için, fare-nizi masaüstünüzün sağ alt köşesi-

ne getirmeniz yeterlidir. Böylece tüm açık pencereler şeffaflaşacak ve ma-saüstünüz ile üzerindeki araçlar gö-rünür hâle gelecektir.

Şimdi bütün pencereleri bu şekil-

de görüyorsunuz.Masaüstünü göster butonuna

mouse’u getirdiğinizde:

Windows AramaBir dosyayı, e-postayı veya uygu-

lamayı mı arıyorsunuz? Klasörlere ve menülere kolayca göz atabilir veya daha hızlı bir yolu tercih edebilirsi-niz. Başlat düğmesini tıklayın; Baş-lat menüsünün alt kısmında bir ara-ma kutusu göreceksiniz. Aradığınız dosyanın adında bulunan bir sözcü-ğü veya birkaç harfi girdiğinizde, dü-

zenlenmiş bir sonuç listesi elde eder-siniz.

Internet Explorer 8Şimdi kullanılabilir durumdaki In-

ternet Explorer 8, çevrimiçi işlerinizi daha hızlı yapmanıza yardımcı olur. Adres çubuğu, arama, sekmeler ve Sık Kullanılanlar çubuğundaki yeni-likler sayesinde Internet Explorer 8, daha az çabayla daha fazla bilgi sağ-lar. Bazı özellikleri şu şekilde:

Hızlı AramaBaşlamak için bir arama isteği yaz-

dığınızda, seçtiğiniz arama sağlayıcı-sının varsa görüntüleriyle birlikte il-gili önerilerin listesini görmeye baş-larsınız. Avantajı: Arama ayrıca öneri-leri daraltmak için gözatma geçmişi-

76 77

nizi de kullanacaktır. Aradığınız şeyi listede görüyorsanız, isteği tamam-lamadan doğrudan listeye gidebilir-siniz.

Yazmaya başladığınız anda arama sonuçları görünmeye başlar.

Daha etkin aygıt yönetimiKişisel bilgisayarların önemli özel-

liklerinden biri, kullanmamızı müm-kün kıldıkları aygıtların çok çeşitli ol-masıdır. Geçmişte, farklı aygıt türleri-ni yönetmek için birkaç farklı ekran kullanmanız gerekirdi.

Ancak Windows 7’de, herhangi bir yazıcıyı, telefonu veya elinizdeki di-ğer aygıtları bağlamak, yönetmek ve kullanmak için tek bir Aygıtlar ve Ya-zıcılar ekranı kullanırsınız.

Windows 7’deki Device Stage adlı yeni bir teknoloji, aygıt yönetimini bir adım ileri taşıyor. Device Stage, bilgisayara bağlı tüm uyumlu aygıt-

larla etkileşimde bulunmanıza yar-dımcı olur. Device Stage’de aygıt du-rumunu görebilir ve tek pencere-den ortak görevleri çalıştırabilirsiniz. Mevcut aygıtları görmeyi büyük öl-çüde kolaylaştırmak üzere aygıtların resimleri dahi sağlanır. Aygıt üretici-leri, Device Stage’i özelleştirebilir.

Örneğin fotoğraf makinesi üreti-ciniz Device Stage’in özel bir sürü-münü sunuyorsa, fotoğraf makineni-zi kişisel bilgisayarınıza taktığınızda, fotoğraf makinenizdeki fotoğrafların sayısı ve faydalı bilgilere bağlantılar gibi öğeler görebilirsiniz.

Device Stage, aygıt özelliklerini ön plana çıkarır

Kullanılabilir Ağı Görüntüle (VAN)

Windows 7 ile ağlarınızın tümöü-nü görüntülemek ve bunlara bağlan-mak basit ve tutarlı hale geliyor. Ağ-ların Wi-Fi, Mobil Geniş Bant, Çevir-meli veya kurumsal VPN tabanlı ol-masından bağımsız olarak, kullanıla-bilir ağlara her zaman tek tıklatmayla erişebilirsiniz.

Güç yönetiminde gelişmelerMicrosoft kişisel bilgisayarınızı bir

süre kullanmadığınızda ekranı ka-rartan uyarlamalı ekran parlaklığı gibi güç tasarrufunun geliştirilmesi-ne yönelik özellikler ekleyerek, Win-

dows 7’yi pil ömrünü geliştirecek şe-kilde tasarlamıştır. DVD oynatmak için daha az güç kullanmak (bu özel-lik yolculuklarda kullanışlıdır) ve iş-lem gücünü daha etkili şekilde ayar-lamak, geliştirilen diğer özelliklere dahildir.

Windows DokunmaWindows 7 ile, dokunmatik ekran-

lı monitörünüz varsa, bilgisayar ek-ranınıza yalnızca dokunarak, daha doğrudan ve doğal çalışabilirsiniz. Aşağı kaydırmak, pencereleri yeni-den boyutlandırmak, medya yürüt-mek, yana kaydırmak ve yakınlaştır-mak için parmaklarınızı kullanın.

78 79

Yeni Klavye KısayollarıAlt+P: Pencerelerde önizleme se-

çeneğini kapatır / açar.Windows+G: Masaüstü gadget’ larını tüm pen-

cerelerin önüne getirir.Windows + +(artı tuşu): Uygun konumdaysa Zoom seçe-

neğini açar ve yaklaştırır.Windows + - (eksi tuşu): Uygun konumdaysa Zoom seçe-

neğini açar ve uzaklaştırır.Windows + Yukarı ok: Aktif pencereyi tam ekran boyutu-

na büyütür.Windows + Aşağı ok: Aktif pencereyi simge durumuna

küçültür.Windows + Sola ok: Pencereyi küçültür ve ekranın sol

tarafına dayar.

Windows + Sağa ok: Pencereyi küçültür ve ekranın sağ

tarafına dayar.Windows + Home: Aktif pencere dışındaki tüm pen-

cereleri küçültür - büyütür.

Windows 7 Avantajları• CD’lerinizi tek bir ISO imaj dos-

yasından Windows 7 ile birlik-te yazdırabiliyorsunuz. Bunun için herhangi bir üçüncü par-ti yazılıma ihtiyacınız olmaya-cak. Ayrıca Windows 7, XP ve Vista’dan daha hızlı.

• Windows 7 ile kullanıcılar, bil-gisayarlarını çok daha hızlı baş-latabilecek ve kapatabilecek-ler.

• Windows 7 ile sunulan yeni Aero özellikleri sayesinde te-

miz bir masaüstü ve daha az uyarı ekranı olacak.

• Windows 7’nin sunduğu yük-sek sistem güvenilirliği, daha uzun pil ömrü ve daha az uyarı ekranıyla kullanıcılar, artık za-manlarını çok daha verimli kul-lanabilecekler.

• Windows 7 çoklu-temas tekno-lojisi ile kullanıcının PC ekra-nında yapacağı birkaç parmak dokunuşuyla istediği dosyaya, bilgisayara veya cihaza saniye-ler içinde erişmesini sağlıyor.

• Windows 7 ile gelen Home Group arayüzü, ev kullanıcıla-rının nerede depolamış olduk-larına bakmaksızın tüm müzik, fotoğraf, video ve diğer dosya-larına tek bir noktadan erişme-sine imkan veriyor.

Windows 7 de GüvenlikWindows 7 Beta’da şu an için tüm

anti-virüs programları çalışmamak-tadır. Bir işletim sistemi için anti-virüs programlarının önemi tartışılmaz. Şu an için sadece birkaç anti-virüs prog-ramı bu sistemde çalışmaktadır.

Bunları sıralamak gerekirse:AVG Anti-virüs Free Edition: AVG

Anti-virüs uygulaması Windows 7 al-tında tek başına çok iyi çalışmaması-na rağmen bir AntiSpyware uygula-ması ile birlikte tercih edilebilir. Bu-nunla birlikte Windows 7 sayfasında

Microsoft’un önerdiği uygulamalar içerisinde yer alıyor.

Avira AntiVir Personal Edition: Avira Antivir popüler ve ücresiz bir Antivirüs çözümü, Windows 7 altın-da yapılan hızlı testte başarılı sonuç-lar vermiş. Windows 7 kullanıcıları ücretsiz bir uygulama arıyorlarsa bu ürünü tercih edebilirler.

Norton AntiVirus 2009: Micro-soft resmi sitesinde Windows 7′i ile uyumlu uygulamalar arasında yer alan Norton 2009 sorunsuz bir şe-kilde çalışmakta. Norton Antivirüs 2009′u Windows 7 üzerine kurduğu-nuzda Norton içerisinde bir Antisp-yware uygulaması barındırdığı için bir uyarı mesajı alabilirsiniz.

Avast! AntiVirus Home: Windows 7 ile uyumlu çalışan bir diğer Anti-virüs uygulaması olan Avast, bu uy-gulamada üzerinde bir Antispyware modülü taşıdığı için kurduğunuzda Windows Action Center tarafından bir uyarı alabilirsiniz.

80 81

Bu listenin ileriki zamanlarda ge-nişleyeceği kesin. Windows 7 üzerin-de çalışmalar halen devam etmek-te olduğundan bu soruna da çözüm bulunacaktır diye düşünüyoruz.

Windows 7 Türkiye Fiyatları:Microsoft’un bütün dünyada 22

Ekim 2009 tarihi itibarıyla tüketi-ciyle buluşacak yeni işletim siste-mi Windows 7’nin farklı sürümle-ri için, Türkiye’de önerilen son kul-lanıcı liste fiyatları belirlendi. Micro-soft Türkiye’den yapılan yazılı açıkla-mada, Windows 7’nin Türkiye’de kutu ürün olarak Home Basic, Home Pre-mium, Professional ve Ultimate sü-rümlerinin tüketicilerle buluşacağı kaydedildi.

Türkiye için, vergiler hariç son kul-lanıcı liste fiyatları, full sürümlerde şu şekilde açıklandı:

Home Basic: 123 dolar, Home Premium: 145 dolar, Professional: 236 dolar, Ultimate: 250 dolar

Windows 7’den OEM Güncelle-me Garantisi Programı

Açıklamada, 26 Haziran 2009 tarihinden itibaren “Win-dows 7 OEM Upgrade Garanti-si” programının da başlatıldığı bildirildi.

Buna göre uygun Windows sürümleri yüklü olarak yeni bil-

gisayar alan tüketiciler Windows 7’ye ücretsiz yazılım güncelleme hakkına sahip olacaklar.

Bu imkandan, Windows Vista Home Premium, Windows Vista Bu-siness ve Windows Vista Ultimate sürümlerinin yararlanabileceği kay-dedilen açıklamada, Windows Vis-ta Home Basic, Windows Vista Star-ter ve tüm Windows XP sürümlerinin OEM Güncelleme programı ile gün-cellenemediği, ancak Windows 7 Full sürüm kutu ürünü ile Windows 7’ye yükseltilebildiği vurgulandı.

Windows 7 Hakkında GörüşlerStephen Baker (NPD Group En-

düstri Analizi Başkan Vekili): ”Sa-dece iki hafta sürecek olan ön sipariş sürecindeki 50 dolarlık fiyatı kimseyi aldatmasın. Stoklar tükendikten son-ra, Home Premium sürümünün 119 dolardan satılacak olmasını mevcut ekonomik süreçte kimse kaldıramaz.Ayrıca Microsoft’un tek lisansla kaç PC’ye Windows 7 kurulabileceğini açıklamaması da hoş değil”.

Kısaca Windows 7 ‘nin çok pahalı

olduğunu vurguladı.

Stephen Baker (Dell’in patronu): “Windows 7 konusunda oldukça he-yecanlıyız, inanıyoruz ki pazarın bü-yümesinde bir rol oynayacak” .

Christopher Liddell (Goldman Sachs Technology’nin yöneticile-rinden): “Bu yılki düşüşün ardından, önümüzdeki yıl PC satışlarında bir hareketlenme görebiliriz. Windows 7’nin bunda payı olacak, ama genel makro-ekonomik koşulları da göz ardı etmemeliyiz” .

Cathie Lesjak (Hewlett Packard):

“Vista’dan büyük beklentilerimiz yoktu ve şu an için Windows 7’den de yok. Windows 7 çıktığında çok büyük bir değişiklik olmasını beklemiyoruz, ama yeni işletim sistemi hakkında olumlu duyumlar alıyoruz”.

Windows XP ve Windows Vista’dan Ücretsiz Geçiş Olacak mı?

Sadece Vista’dan Windows 7’ye ücretsiz yükseltme fırsatı kullanıcıla-ra sunulacak. Microsoft bu işlem için tek bir şart koşuyor: Yükseltme işle-mi, 1 Temmuz 2009 tarihinden sonra satın alınan Windows Vista yüklü bir sistem ile mümkün olacaktır.

82 83

84 85

Gürkan Demirkol

Bu soruya karşılık bir çok kişinin, parmağını kaldırmış,ya da oturduğu yerden “ben bunun cevabını biliyorum” dediğini du-yar gibiyim. Peki ya bilmeyenler?

Facebook’tan Video Nasıl İndirilir?

Özellikle son bir yıldır Facebo-ok hayatımızın olmazsa olmazı oldu.Son dönemlerde de video paylaşım sitesine dönmüş gibi. Artık video si-telerine girmeden birçok videoyu Facebook’tan seyredebiliyorsunuz, profilinizde paylaşabiliyor, ya da ar-kadaşlarınıza mesaj olarak göndere-biliyorsunuz. Hatta Facebook saye-

sinde yeni videoları da keşfedebili-yorsunuz.

Facebook öncesi özellikle “Youtube’dan nasıl video indirebili-rim?” sorusu sorulmaktayken, şimdi-lerde “Facebook’tan nasıl video indi-rebilirim?” sorusu hayli popüler...

Bizde bu sorunun cevabını verme-ye başlayabiliriz artık.

Facebook’tan video indirmek isti-yorsanız mutlaka Mozilla Firefox ta-rayıcınız olmalı. Mozilla Firefox’a sa-hip değilseniz:

http://www.mozilla.com adresi-ne girip son sürümünü indirerek bil-gisayarınıza kurun.

Mozilla Firefox’tan pişman olmaz-sınız. İnternet Explorer’dan daha çok tercih edilen ve sevilen bir tarayıcı-dır. Özellikle çok iyi eklentilere sahip-tir. Eklentilerini kurup zevkli bir inter-net keyfi yapabilirsiniz.

Mozilla Firefox kurulumunu yap-tıktan sonra, Facebook’tan video in-dirmek için eklenti kuracağız.

Bunun için de:https://addons.mozilla.org/en-

US/firefox/addon/9614 adresine girip Facebook Video

2.1.7 eklentisini indirip kuruyoruz.Resimde de gördüğünüz gibi Add

to Firefox butonuna tıklıyorsunuz ve çıkan pencereden “Şimdi kur”a tıkla-yıp, kurulum yapıldıktan sonra tara-yıcınızı kapatıp yeniden açıyorsunuz.

Limitli internet kullanıcıları için bu konularda ideal bir eklenti olduğu-nu düşünüyorum. Diğer video indir-me eklentileri ya da sitelerine oranla daha rahat ve hızlı bir eklentidir.

Kurulum tamamlandıktan sonra Facebook’taki videoların alt kısmın-da Download Video | Convert Vi-deo | Embed this Video | Customize Code seçenekleri çıkacaktır.

Download Video seçeneğine tık-layarak istediğiniz kadar videoyu Mp4 formatında indirebilirsiniz ya da Embed This Video seçeneğine tıkla-yarak videoyu sitenizde, blogunuzda paylaşabilirsiniz.

Convert Video seçeneğine tıkla-dığınız da sizi http://www.zamzar.com sitesine yönlendirerek istediği-niz video formatını seçecerek video-

Zeynep Seymen

86 87

yu indirmenizi sağlayacaktır.

Youtube’dan Video İndirmek“Oldu olacak, şu Youtube’dan nasıl

video indirilebilir, sorusunun cevabı-nı da verirseniz daha makbule geçe-cektir” diyen arkadaşlarımız varsa,bu soruya da uygun iki Firefox eklentisi tavsiye edeceğim; hatta 3. bir eklenti de. Eğer video indirme işini abartma-dığınız sürece bu eklentiler ihtiyacı-nızı yeterince karşılayacaktır.

Birinci eklentimizin adı: Media Converter.

Eklentiyi indirme linki; https://addons.mozilla.org/en-

US/firefox/addon/8189Eklentimizi kurmak için Add to Fi-

refox tıklayıp, diğer eklentimiz gibi kurulumu yapıyoruz.

Daha sonra Youtube’dan hangi vi-deonuzu indirecekseniz, sayfasını açıyorsunuz. Sayfayı açtığınızda ek-lentinin simgesi gri haldeyken mavi olacaktır. Bu da videoyu indirebilirsi-niz anlamındadır.

Eklentinin simgesi mavi oldu-ğunda eklentinin üzerine tıklıyoruz ve başka bir pencere açılıyor. Açılan pencereden videoyu hangi format-ta indirmek istiyorsanız Select and output file type: kısmından istediği-niz formatı seçip next step butonuna tıklayıp ilerliyorsunuz ve son kısımda birazcık bekleyip, yüklenmesini bek-liyorsunuz ve download butonu çıkı-yor, tıklayıp videoyunuzu indirmeye başlıyorsunuz.

Bu eklentiyi yalnız Youtube site-sindeki videolarda değil, diğer (blip.tv, break.com, dailymotion.com, fa-cebook.com, livevideo.com, meta-cafe.com, myvideo.ch, myvideo.de, veoh.com vb.)video sitelerindeki vi-deolar içinde kullanabilirsiniz.

Diğer bir önemli husus da, bu ek-lentinin belli bir indirme limiti olma-sı. Günde 100 Mb’lık video indirme yapabiliyorsunuz. Tabi, modemini-ze reset çekerseniz bu konuda sorun pek yaşamazsınız. Rapidshare sitesi gibi düşünebilirsiniz.

Video indirmek için önereceğim diğer ikinci eklenti de Video Down-load Helper .

Eklentiyi indirme linki; https://addons.mozilla.org/en-

US/firefox/addon/3006

Eklentimizi kurmak için Add to Fi-refox tıklayıp,diğer eklentimiz gibi kurulumu yapıyoruz.Kurulum yapıp yeniden tarayıcıyı başlattıktan son-ra Araçlar kısmından menüsü ortaya çıkacaktır.Simgesini görünür bir yere eklemek istiyorsanız Görünüm>Araç Çubukları>Özelleştir’ i tıklayıp Down-

load Helper simgesini anasayfa sim-gesinin yanına sürüklüyorsunuz.Bu şekilde menülerinizi simgelerinizi özelleştirebilirsiniz. Simge Gri halden renkliye dönüp dönmeye başladığın-da indirilecek videoyu algılamış du-rumdadır. Simgemizi yerleştirdikten sonra üzerine sağ tıklayıp menüsü açıyoruz.Ortam yazısının üstüne gel-diğimizde indireceğiniz videoyu be-lirtmekte ve indir seçeneği çıkmakta-dır.Sadece ‘İndir’ yazısına tıklarsanız .flv uzantılı olarak videonuzu indire-bilirsiniz.

İndirilen videolar C:\Documents and Settings\Administrator\dwhel-per klasöründe yer almaktadır.Bu eklentiyle indirdiğiniz videolarını-za dwhelper klasörden ulaşabilir-siniz.Diğer media converter eklen-tisi gibi belli bir limit sınırı bu ek-lenti de yoktur.Sadece youtube

88 89

değil,diğer sitelerden de video indi-rebilirsiniz.Umarım bu eklenti de size faydalı olur

Son bir eklenti de VideoDownlo-ader.

İndirme linki; https://addons.mozilla.org/en-

US/firefox/addon/2390

Bu eklentiyle videolarınızı .flv uzantılı olarak indirebilirsiniz. Des-teklediği video siteleri; Youtube, Go-ogle, Metacafe, iFilm, Dailymotion ve 60+ site…

Bu konularda bir çok program,site ve değişik teknikler vardır mutlaka ama rahatlıkla kullanabileceğiniz ek-lentileri sizlere tanıtmaya çalıştım.Umarım bu konuda sıkıntı çekenlere faydalı olur.

Program kurmadan küçük ek-lentilerle işlerinizi halledebilirsiniz artık!Daha çok eklenti ve rahatlık için Mozilla Firefox sitesinden diğer ek-lentilere de bakmanızı tavsiye ede-rim.

Firefox eklentileri için; https://addons.mozilla.org/en-

US/firefox/ sitesini inceleyebilirsi-niz.

Herkese internette kolaylıklar...

90 91

Aslı Karabudak

92 93

Metin İslam

PROGRAMLAMA

PHP & Ms SQL Server 2008Hakan Ayaz Damar

Bilindiği üzere Microsoft IIS (Internet Information Services) 6.0 ve 7.x sürümlerinde artık PHP’ye destek vermektedir. Bununla da kalmayıp SQL Server 2005/2008 ile daha kolay işlem yapmamızı sağlayan “SQL Server Driver For PHP” extension’nı geliştirmiştir.

Daha önce de bahsettiğim gibi IIS üzerine PHP kurmak istiyorsak, Windows Server’lar için özel olarak geliştirilen PHP sürümleri üzerinede çalışmalar başlamıştır. VC9 ile geliş-tirilmekte olan bu PHP sürümlerine http://windows.php.net adresinden ulaşabilirsiniz.

SQL Server Driver For PHP ek-lentisini IIS 7.x kullanıyorsanız Web Platform Installer ile kurabilirsiniz.

Bu eklenti PHP üzerine kurulan curl veya zip kütüphanelerinden farkı yoktur. Aynı diğer eklentiler gibi bir DLL(Dynamic-link library) olarak ex-tension klasörüne atılmakta ve php.ini ayar dosyamızdan diğer eklen-tiler gibi tanıtılmaktadır. Tek farkı şuan yeni olmasından ve çok yaygın kullanılmamasından dolayı Zend gibi IDE’ler henüz bu extension’nın metodlarını desteklememektedir.

Yani bu eklentiyi kullanırken dikkatli olmalısınız. Çünkü Zend Studio v.b. IDE’ler kod tamamlama/ hata yaka-lama desteğini henüz bu extension için vermemektedirler.

Şimdi gelelim manuel kurulumunu nasıl yapacağımıza. Öncelikle http://tinyurl.com/5z3u6s adresinin sizi yönlendireceği Microsoft Download sayfasından ilgili eklentiyi indiriniz. Daha sonra size dosyaları çıkartması için bir hedef dizin soracaktır. Uygun bir dizine dosyaları çıkarttıktan sonra ilgili dizine giderek içindeki dosyala-ra bakalım.

Bizim için önemli olan içerisinde 2 adet .dll uzantılı dosya vardır. Bun-ların ikisi de benzer isimlerdedir. Bi-rinde sadece _ts.dll diye bir fazlalık vardır. Bu DLL eğer PHP sürümünüz thread safe ise kullanmanız gereken DLL’dir. Diğeri tahmin ettiğiniz gibi PHP’nin non thread safe sürümünü kullanıyorsanız kurmanız gereken eklentidir.

Peki, ben bunu nasıl anlayaca-ğım diyorsanız, PHP’nin kurulu olduğu dizine bakınız; eğer php5ts.dll dos-yasını kullanı-yorsanız, PHP k u r u l u m u n u z thread safe’dir. Php5.dll ise non-

thread safe sürümünü kullanmakta-sınızdır. Biz php_sqlsrv_ts.dll olanını kopyalayarak PHP’mizin kurulu oldu-ğu dizindeki ext isimli klasörün içine atıyoruz. Bu sizde extension isminde de olabilir. Daha sonra php.ini dosya-mızı açarak extension’ların tanıtıldığı bölüme extension=php_sqlsrv_ts.dll şeklinde eklentimizi PHP’ye tanıtı-yoruz. Son olarak IIS veya Apache server’mıza restart atıyoruz.

PC’nizde SQL Server 2005 veya SQL Server 2008 kurulu ise artık çalış-malarımıza başlayabiliriz. Biz bu uy-gulamaları yaparken IIS 7.5 üzerine FastCGI olarak Web Platform Installer yardımı ile kurulumumuzu yaptık ve SQL Server 2008 Enterprise Edition SP1 ‘i kullandık. PHP sürümü olarakta 5.x ve IDE olarak da Zend Studio 6.x kullandık.

İlk önce SQL Management Studio ile SQL Server’mıza bağlanıyoruz. Ardından aşağıdaki gibi bir sql table oluşturuyoruz. Tüm kodlara ve dos-

9594

yalara yazının sonundaki vereceğim linkten ulaşabilirsiniz.

Bu table’mızın adı tbl_users olsun. Şimdi sıra geldi PHP tarafından bu table’a sql command göndermeye. Öncelikle en basit anlamda SQL Ser-ver 2008 ile nasıl çalışacağınızı anla-tacağım daha sonra OOP’e uygun şe-kilde SQL Server ile çalışacağız.

İlk olarak bağlantımızı sağlayalım. Bunu 2 şekilde yapabiliriz.

1. Windows Authentication2. SQL Server AuthenticationBen her zaman 2. Seçeneğini ter-

cih ediyorum. :) Ama siz 1. Seçenek ile bağlanmak isterseniz Bağlantı kodunuz aşağıdaki şekilde olacaktır. Diğerini örnekte kullanacağımdan burada açıklamıyorum.

Windows Authentication Connec-tion;

$connStr = array (“Database”=>”myMsSQL”);

Sadece veri tabanı adını belirtme-miz yetiyor. Bunun dışında eğer bağ-lanacağımız SQL Server default’un dışında farklı bir port üzerinden servis’i dinliyorsa bunun için’de ser-ver name’i tanımlarken aşağıdaki şe-kilde tanımlamalıyız.

define(“myServer”,”10.20.30.40, 7541”);

myServer’ı da sqlsrv_con-nect(); metoduna sqlsrv_connect(myServer); şeklinde verir-sek 10.20.30.40 IP’li SQL Server’a 7541 no’lu porttan bir connection request(Bağlantı isteği) gönderecek-tir.

Hazır bağlantılara değinmişken SQL Server For PHP extension’ı con-nection pooling’i de desteklemekte-dir. Yine Connection String’imiz de true(1)/false(0) değerlerini vererek kullanabiliriz.

$connStr = array(“Database”=>”myMsSQL”,

“ConnectionPooling”=>true);

Bu kadar giriş bilgisinden sonra sanırım çalışmalarımıza başlayabili-riz. İlk önce SQL Server ile nasıl iletişi-me geçeceğimizi görelim.

<?php/** * Test App. Page * @author Hakan DAMAR * @copyright GPL */

// SQL connection string isnfo.define(“Server”,”(local)”);$connStr =

array(“Database”=>”myMsSQL”,

“UID”=>”sa”, “PWD”=>”10”);

// SQL connection.$conn = sqlsrv_

connect(Server,$connStr);!$conn ? exit(“Connection Error:

“.print_r(sqlsrv_errors(),true)) : print(“Baglanti Saglandi!”);

// Close the connection.sqlsrv_close($conn);?>

Burada yaptıklarımızı kısaca açık-layacak olursak, ilk önce bağlantı bilgilerimizi tanımladık. Daha son-ra sqlsrv_connect(); metodu ile sql server’a bir bağlantı açtık. Hemen alt satırında olası bağlantı problemlerini yakalayabilmek için bir if ile bağlantı durumunu kontrol ettik. Daha son-ra da sqlsrv_close(); metodu ile sql server’a açmış olduğumuz bağlantı-mızı kapattık.

Aynı örnek üzerinden giderek IN-SERT, SELECT, UPDATE, DELETE iş-lemlerimizi yapalım.

Öncelikle tablomuzda eğer daha önceden oluşturulmuş kayıtlar var ise aşağıdaki T-SQL kodu ile tablo-muzu boşaltıyoruz.

use [myMsSQL]TRUNCATE TABLE myMsSQL.

dbo.tbl_users

Şimdi sıra geldi veri tabanımızda oluşturduğumuz tablomuza yeni bir kayıt eklemeye. Hemen aşağıdaki ör-

neği inceleyerek sql server’a gönde-rilmek üzere nasıl command oluştu-rulduğunu görebilirsiniz.

<?php/** * Test App. Page * @author Hakan DAMAR * @copyright GPL */

// SQL connection string isnfo.define(“Server”,”(local)”);$connStr =

array(“Database”=>”myMsSQL”,

“UID”=>”sa”,

“PWD”=>”10”);

// SQL connection.$conn = sqlsrv_

connect(Server,$connStr);!$conn ? exit(“Connection Error:

“.print_r(sqlsrv_errors(),true)) : print(“Bağlantı Sağlandı!<br>”);

// Execute the sql command query.

$sqlCommand = “INSERT INTO myMsSQL.dbo.tbl_users (username,passwd,testData)

VALUES (‘Hakan DAMAR’,’2a1b0e’,’PHP ile SQL Server 2008 Kullanıyoruz.’)”;

$execQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand);

!$execQuery ? print(“Hatalı Sorgu!”) : print(“Sorgu Başarıyla Çalıştırıldı.”);

96 97

// Close the connection.sqlsrv_close($conn);?>

Eğer herşey yolunda gitti ise bu kod ekrana;

diye yazdırması gerekmektedir.

Not: Eğer IE8 kullanıyorsanız ve SQLDriver4PHP extension’ı ile çalışır-ken 500 Internal Server Error alıyor-sanız, hatayı görmek için Firefox ile aynı sayfayı çalıştırabilirsiniz. :)

IE dahil tüm tarayıcılar içinde hata raporlamayı açabilirsiniz. Extensi-on bunu da desteklemektedir. PHP.ini ‘den error_reporting‘i de açmayı unutmayınız.

Şimdi çalıştırdığımız bu sorgunun gerçekten de giderek sql server’daki ilgili table yeni bir kayıt ekleyip ek-lemediğini aşağıdaki şekilde kontrol edelim.

Bu görüntüden de anlaşılacağı üzere PHP ile SQL Server’a başarılı

bir şekilde bağlantı sağlayarak, t-sql sorgumuzu çalıştırdık. Üstelik Türkçe karakter problemide olmadan. :)

Not: SQL Management Studio’da yazdığımız tüm kodları çalıştırmak için alt+x tuş kombinasyonunu kulla-nabiliriz. Sadece tek bir sorgu için ise ilgili sorguyu seçerek alt+x tuş kom-binasyonunu kullanabiliriz.

Şimdi bu kaydı değiştirecek UPDA-TE sorgusunu yazalım ve çalıştıralım. Bir de her seferinde SQL Server’a gi-dip kod yazmak yerine tablodaki ka-yıtları sayfanın içine bastıralım.

Veri tabanından dataları alarak ekrana bastıran kodlarını bir önce-ki insert örneğine göre değiştirerek aşağıdaki şekilde veriyorum. Örnek kodları çalıştırarak inceleyebilirsiniz. Sayfayı her yenilediğinizde(F5) yeni bir kaydın ekrana basıldığını göre-ceksiniz.

<?php/**

* Test App. Page * @author Hakan DAMAR * @copyright GPL */

// SQL connection string isnfo.define(“Server”,”(local)”);$connStr =

array(“Database”=>”myMsSQL”,

“UID”=>”sa”,

“PWD”=>”10”);

// SQL connection.$conn = sqlsrv_

connect(Server,$connStr);!$conn ? exit(“Connection Error:

“.print_r(sqlsrv_errors(),true)) : null;

// Execute the sql command query.

$randPass = rand(1500,358415874);

$newPasswd = sha1($randPass.”2a1b0e”);

$sqlCommand = “INSERT INTO myMsSQL.dbo.tbl_users (username,passwd,testData)

VALUES (‘Hakan DAMAR’,’{$newPasswd}’,’PHP ile SQL Server 2008 Kullanıyo-ruz.’)”;

$execQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand);

!$execQuery ? print(“Hatalı Sor-gu!”) : null;

// Data Grid$sqlCommand2 = “SELECT

TOP 25 * FROM myMsSQL.dbo.tbl_users”;

$executeQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand2);

!$executeQuery ? print(“SELECT Sorgusu Çalıştırılamadı!”) : null;

while($dataRow=sqlsrv_fetch_array($executeQuery)){

print $dataRow[“UID”].” - “.$dataRow[“username”].” - “.$dataRow[“passwd”]. “ - “.$dataRow[“testData”].”<br>”;

}// Free resultsqlsrv_free_

stmt($executeQuery);

// Close the connection.sqlsrv_close($conn);?>

Bu kodları çalıştırarak bir kaç kez abartmadan :) F5 ile sayfamızı yenile-yelim. Ekran çıktısı aşağıdaki şekilde olacaktır.

Sıra geldi UPDATE sorgusunu yaz-maya. Bunun için öncelikle XHTML ile mini bir form hazırlamamız ve bu-

98 99

rada HTML kontrollerinin value’larına sql server’dan çektiğimiz bilgileri yazdırmalıyız. Daha sonra form post edildiğinde bu dataları alarak ilgili kaydı UPDATE etmeliyiz.

Merak etmeyin hiç zor bir şey de-ğil. Biraz get biraz post ile halledicez. :)

İlk olarak HTML formumumuzu oluşturduk.

<html><head><meta http-equiv=”content-

type content=”text/html; charset=utf-8” />

<title>Demo Data Grid</title><body> <form action=””

method=”post” id=”frm01”> Username: <input

type=”text” name=”uname” value=”<?=$username?>”><br>

Test Data: <input type=”text” name=”tdata” value=”<?=$testData?>” size=”50”><br>

<input type=”submit” value=”Güncelle”>

</form></body></html>Ardından ekrana grid’mizi

bastıran kodu düzenleyerek biraz eklenti yaptık.

// Data Grid$sqlCommand2 = “SELECT

TOP 250 * FROM myMsSQL.dbo.tbl_users”;

$executeQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand2);

!$executeQuery ? print(“SELECT Sorgusu Çalıştırılamadı!”) : null;

while($dataRow=sqlsrv_fetch_array($executeQuery)){

$userID = $dataRow[“UID”]; print “<a href=’?updateID

=$userID’>[Düzenle]</a> “.$use-rID.” - “.$dataRow[“username”].” - “.$dataRow[“passwd”]. “ - “.$dataRow[“testData”].”<br>”;

}

Bilerek INSERT yapan kodu yorum satırına aldım. Her Düzenle’ye tıkla-dığınız da bir GET REQUEST(istek)’i olacağından sayfa yenilenecek ve IN-SERT tekrar, tekrar çalışacaktı. Bunu önlemek için kapattım. AJAX ile yap-saydık bu sorun olmazdı tabi. :) Bir de bu ilk örneğimizde OOP’in yanından bile geçmediğimizden tek sayfada iş-lerimizi hallediyoruz. Bu yüzden böy-le problemler ile karşılaşabiliyoruz. Öncelikle kodun ekran çıktısını göre-lim. Ardından da kodları inceleyelim.

Güncelleme işlemi eklenmiş kodu-muzun son hali;

<?php/** * Test App. Page * @author Hakan DAMAR * @copyright GPL */

// SQL connection string isnfo.define(“Server”,”(local)”);$connStr =

array(“Database”=>”myMsSQL”,

“UID”=>”sa”,

“PWD”=>”10”);

// SQL connection.$conn = sqlsrv_

connect(Server,$connStr);!$conn ? exit(“Connection Error:

“.print_r(sqlsrv_errors(),true)) : null;

/*// Execute the sql command

query.$randPass =

rand(1500,358415874);$newPasswd =

sha1($randPass.”2a1b0e”);$sqlCommand = “INSERT

INTO myMsSQL.dbo.tbl_users (username,passwd,testData)

VALUES (‘Hakan DAMAR’,’{$newPasswd}’,’PHP ile SQL Server Kullanıyoruz.’)”;

$execQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand);

!$execQuery ? print(“Hatalı Sor-gu!”) : null;

*/// Data Grid$sqlCommand2 = “SELECT

TOP 250 * FROM myMsSQL.dbo.tbl_users”;

$executeQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand2);

!$executeQuery ? print(“SELECT Sorgusu Çalıştırılamadı!”) : null;

while($dataRow=sqlsrv_fetch_array($executeQuery)){

$userID = $dataRow[“UID”];

100 101

print “<a href=’?updateID=$userID’>[Düzenle]</a> “.$use-rID.” - “.$dataRow[“username”].” - “.$dataRow[“passwd”]. “ - “.$dataRow[“testData”].”<br>”;

}

// Free result for memory :)//sqlsrv_free_stmt($execQuery);sqlsrv_free_

stmt($executeQuery);

// Update Processif(isset($_POST[“uname”]) &&

!empty($_POST[“uname”]) && isset($_POST[“tdata”]) &&

!empty($_POST[“tdata”])){ $updateID = intval($_

GET[“updateID”]); $username = $_

POST[“uname”]; $testData = $_

POST[“tdata”]; /* Parametreleri sqlsrv_qu-

ery() metodunda vermek istersek. $updateCmd = “UPDATE

myMsSQL.dbo.tbl_users SET

username = ?, testData = ?

WHERE UID = $updateID”; $sqlParams =

array($username,$testData); $execQuery = sqlsrv_query(

$conn,$updateCmd,$sqlParams); */

$updateCmd = “UPDATE

tbl_users SET username =

‘$username’, testData = ‘$testDa-ta’

WHERE UID = $updateID”;

$execQuery = sqlsrv_query($conn,$updateCmd);

!$execQuery ? print “UPDA-TE Sorgusunda Hata Var!” : sqlsrv_free_stmt($execQuery);

header(“Location:test.php”); exit; }

if(isset($_GET[“updateID”]) && !empty($_GET[“updateID”])){

$updateID = intval($_GET[“updateID”]);

$sqlCmd = “SELECT username,testData FROM myMsSQL.dbo.tbl_users as users WHERE users.UID = $upda-teID”;

$execCmd = sqlsrv_query($conn,$sqlCmd);

!$execCmd ? print(“SELECT Sorgusunda Hata Var.”) : null;

while ($row=sqlsrv_fetch_array($execCmd)){

$username = $row[“username”];

$testData = $row[“testData”];

} /* $username = sqlsrv_get_

field($execCmd,1); // mysql_re-sult(); gibi.

$testData = sqlsrv_get_

field($execCmd,3); // Sorgudaki tek bir alanı döndürür.

*/ ?>

<html><head><meta http-equiv=”content-

type content=”text/html; charset=utf-8” />

<title>Demo Data Grid</title><body> <form action=””

method=”post” id=”frm01”> Username: <input

type=”text” name=”uname” value=”<?=$username?>”><br>

Test Data: <input type=”text” name=”tdata” value=”<?=$testData?>” size=”50”><br>

<input type=”submit” value=”Güncelle”>

</form></body></html><?php }// Close the connection.sqlsrv_close($conn);?>

Güncelleme işlemini de tamam-ladıktan sonra sıra geldi silme işle-mimizi yapmaya. Silme işlemi için uygulamamızın bir yerinde değişiklik yapacağız ve silme işlemini yapmak için bir karar kontrol mekanizması

ekleyeceğiz.İlk olarak gridimizi ekrana bastıran

kodları şöyle değiştirelim.

while($dataRow=sqlsrv_fetch_array($executeQuery)){

$userID = $dataRow[“UID”]; print “<a href=’?updateI

D=$userID’>[Düzenle]</a> | <a href=’?deleteID=$userID’>[SİL]</a> “.$userID.” - “.$dataRow[“username”].” - “.$dataRow[“passwd”]. “ - “.$dataRow[“testData”].”<br>”;

}Ardından silme işlemi için bir

karar kontrol mekanizması ekleye-lim.

// For DELETE Record.if(isset($_GET[“deleteID”]) &&

!empty($_GET[“deleteID”])){ $deleteID = intval($_

GET[“deleteID”]); $sqlDeleteCmd = “DELETE

FROM tbl_users WHERE tbl_users.UID = {$deleteID}”;

$execSqlCmd = sqlsrv_query($conn,$sqlDeleteCmd);

!$execSqlCmd ?

print(“DELETE Sorgusun-da Hata Var!”) : sqlsrv_free_stmt($execSqlCmd);

print(“Silme İşlemi Başarıyla Gerçekleşmiştir.”);

header(“Location:test.php”); exit;}

102 103

Bu kodu güncelleme işlemi yapan kodun hemen üzerine ekleyeceğiz. Kodumuzun son hali ise şu şekilde olacaktır.

<?php/** * Test App. Page * @author Hakan DAMAR * @copyright GPL */// SQL connection string isnfo.define(“Server”,”(local)”);$connStr =

array(“Database”=>”myMsSQL”,

“UID”=>”sa”,

“PWD”=>”10”);

// SQL connection.$conn = sqlsrv_

connect(Server,$connStr);!$conn ? exit(“Connection Error:

“.print_r(sqlsrv_errors(),true)) : null;

// Data Grid (SELECT)$sqlCommand2 = “SELECT

TOP 250 * FROM myMsSQL.dbo.tbl_users”;

$executeQuery = sqlsrv_query($conn,$sqlCommand2);

!$executeQuery ? print(“SELECT Sorgusu Çalıştırılamadı!”) : null;

// Print Gridwhile($dataRow=sqlsrv_fetch_

array($executeQuery)){ $userID = $dataRow[“UID”];

print “<a href=’?updateID=$userID’>[Düzenle]</a> | <a href=’?deleteID=$userID’>[SİL]</a> “.$userID.” - “.$dataRow[“username”].” - “.$dataRow[“passwd”]. “ - “.$dataRow[“testData”].”<br>”;

}

// Free result for memory :)sqlsrv_free_

stmt($executeQuery);

// Update Processif(isset($_POST[“uname”]) &&

!empty($_POST[“uname”]) && isset($_POST[“tdata”]) &&

!empty($_POST[“tdata”])){ $updateID = intval($_

GET[“updateID”]); $username = $_

POST[“uname”]; $testData = $_

POST[“tdata”];

$updateCmd = “UPDATE tbl_users

SET username = ‘$username’, testData = ‘$testData’

WHERE UID = $updateID”;

$execQuery = sqlsrv_query($conn,$updateCmd);

!$execQuery ? print “UPDA-TE Sorgusunda Hata Var!” : sqlsrv_free_stmt($execQuery);

header(“Location:test.php”); exit;

}

// For DELETE Record.if(isset($_REQUEST[“deleteID”])

&& !empty($_REQUEST[“deleteID”])){

$deleteID = intval($_REQUEST[“deleteID”]);

$sqlDeleteCmd = “DELETE

FROM tbl_users WHERE tbl_users.UID = {$deleteID}”;

$execSqlCmd = sqlsrv_query($conn,$sqlDeleteCmd);

!$execSqlCmd ?

print(“DELETE Sorgusun-da Hata Var!”) : sqlsrv_free_stmt($execSqlCmd);

print(“Silme İşlemi Başarıyla Gerçekleşmiştir.”);

header(“Location:test.php”); exit;}

// SELECT record for UPDATE.if(isset($_GET[“updateID”]) &&

!empty($_GET[“updateID”])){ $updateID = intval($_

GET[“updateID”]); $sqlCmd = “SELECT

username,testData FROM myMsSQL.dbo.tbl_users as users WHERE users.UID = $updateID”;

$execCmd = sqlsrv_query($conn,$sqlCmd);

!$execCmd ? print(“SELECT Sorgusunda Hata Var.”) : null;

while ($row=sqlsrv_fetch_array($execCmd)){

$username = $row[“username”];

$testData = $row[“testData”];

} ?><html><head><meta http-equiv=”content-

type content=”text/html; charset=utf-8” />

<title>Demo Data Grid</title><body> <form action=””

method=”post” id=”frm01”> Username: <input

type=”text” name=”uname” value=”<?=$username?>”><br>

Test Data: <input type=”text” name=”tdata” value=”<?=$testData?>” size=”50”><br>

<input type=”submit” value=”Güncelle”>

</form></body></html><?php }// Close the connection.sqlsrv_close($conn);?>

Bu kadar bilgiden sonra kendiniz bir form hazırlayarak SQL Server’a yeni bir kayıt eklemeyi deneyiniz. Ko-laylık olsun diye INSERT yapan t-sql kodunuda veriyorum. PHP ile tek yapmanız gereken form’dan aldığı-

104 105

nız datayı ilgili yerlere eklemek. Bu-nuda $_REQUEST veya form’un send method’una göre $_GET/$_POST ile yapabilirsiniz.

Veri tabanımıza yeni bir kayıt ekle-yen t-sql kodu;

INSERT INTO tbl_users (userna-me, passwd, testData)

VALUES(‘$username’,’ $passwd’,’ $testData’)

Bu koda gelen $username, $passwd, $testData değişkenlerinin değerlerini daha öncede belirttiğim gibi FORM’dan almanız gerekiyor. As-lında kodları incelerseniz daha önce bir INSERT yaptığımızı göreceksiniz. Önceki kodlar size yardımcı olabilir. Tek fark biz VALUE’ları elle verdik, siz FORM’dan dinamik verdireceksiniz. Eğer yeni bir kayıt INSERT ettiremez-seniz www.sanalkurs.net adresinden

bana ulaşabilirsiniz. Daha fazla bilgi isterseniz, ücretsiz seminerlerimize katılabilirsiniz.

Şimdiye kadar geliştirdiğimiz test.php sayfamıza http://tinyurl.com/kkpotv adresinden ulaşabilirsiniz.

Evet, şimdi sıra OOP ile biraz nefes almaya geldi. Aynı işlemleri OOP’e uygun şekilde yazacağız. Bu yazımda OOP halini de anlatmak istiyordum fakat çok uzun süreceğinden sizleri-de sıkmak istemiyorum. Bir sonraki sayıda aynı projenin OOP (Object-oriented programming) standartla-rına uygun bir şekilde anlatacağım. Ayrı bir sayı konusu olacağından daha derinlemesine anlatabilirim.

Hepinize çalışmalarınızda başarı-lar diliyorum. Saygılarımla...

106 107

Cem Karakırz

108 109

Ufuk Yıldırım

Bu ders ile ASP kullanarak kolayca bir ziyaretçi defterini nasıl oluşturabileceğimizi görelim.

ASP ile ZiyaretçiDefteri Yapalım

PROGRAMLAMA

Gökhan Halimoğlu

Ziyaretçi defterimizi 3 kısımdan oluşturacağız.

• Form (Kullanıcıların yorum yaza-bilmesi için)

• Kaydet.asp (Formdan gelen bil-gileri veritabanına kayıt için)

• Goster.asp (Veritabanındaki ka-yıtları sorgulayıp, yazdırmak için)

FORM“form.html” dosyamızda ziyaretçi-

lerimizin rumuzlarını,mail adreslerini ve yorumlarını yazabilecekleri alan-ları sağlıyoruz.Ve bu bilgileri kaydet.asp dosyasına aktarımını sağlıyoruz.

Formumuzda ;• 2 adet textbox• 1 adet textarea• 1 adet submit buton• 1 adet reset butonbulunmaktadır. Şimdi isterseniz

“form.html” dosyamızın içeriğini ha-zırlayalım.

Sayfamızın düzenini ben tablo ile hazırladım. İsteyen CSS ile destekle-yebilir.

<html><body><br><br><br><br><center><table border=”0”

bgcolor=”silver” bordercolor=”white” >

<form action=”kayıt.asp” method=”post”>

<tr><td bgcolor=”orange” colspan=3><center>Ziyaretçi Def-teri</center></td></tr>

<tr><td></td></tr><tr><td></td></tr><tr><td></td></tr><tr><td >Rumuz:</

td><td><input type=”text” name=”rumuz”>(*)</td></tr>

<tr><td>Mail:</td><td><input type=”text” name=”mail”>(*)</td></tr>

<tr><td>Yorum:</td><td><textarea rows=5 cols=30

name=”yorum”></texta-rea></td></tr>

<tr><td colspan=3 align=”right” > <in-put type=”submit” value=”Yorumu gönder”><input type=”reset”></td></tr>

</form></table></body></html>

Böylelikle “form.html” sayfamızı hazırladık.Şimdi bu sayfadaki bilgi-leri gönderip,veritabanına kayıt etti-rebileceğimiz bir “kayıt.asp” dosyası oluşturalım.

KAYITBu dosyamızda “form.html” dos-

yamızdan gelecek olan bilgilerimizi kayıt ettireceğiz.Ancak bundan önce Bir veritabanına sahip olmalıyız ve bunu veri kaynaklarından gösterme-liyiz.

Bunun için;İlk olarak bir veritabanı açalım.Ve

(ad, soyad, yorum) isimlerinde 3 alan açalım.

Klasör dizin şeklimiz şu hali almış olmalıdır. Veri tabanınızı bir klasör içerisinde tutun ve o klasör’e izin ve-rin.

İzin verebilmek için aşağıdaki yolu takip edin.

Veri tabanımızın bulunduğu kla-

110 111

söre izin verdikten sonra,Veri kayna-ğını göstermemiz gerekmektedir.

Buradaki yolu izleyelim…Denetim Masası / Yönetimsel

Araçlar / Veri Kaynakları (ODBC) Ben Veritabanı olarak Access kul-

landığım için İlk olarak açılan say-fadan “Microsoft Access Driver (*mdb)” seçiyoruz.

Açılan kısımdan “Sistem DSN” i seçelim ve “Seç” kısmından verita-banımızı bulalım daha sonra “Veri kaynağı adı” kısmına kaynak ismi girelim (daha sonra kullanacağız). Ve tamamdır.

Şimdi kaldığımız yerden devam edelim…

“Kayıt.asp” dosyamızın kodlarını yazalım.

Kodlar:

<%dim a,b,c,aa,bb,ccaa=request.form(“rumuz”)bb=request.form(“mail”)cc=request.form(“yorum”)set a=server.

createobject(“adodb.connection”)a.open “veri_tabani”set b=server.

createobject(“adodb.recordset”)

c=”insert into tablo1 (rumuz,mail,yorum) values (‘” & aa & “’,’” & bb & “’,’” & cc & “’)”

b.open c,a,adopenstatic%><html><script language=”javascript”>function mesaj(){alert(“Kayıt işlemi baaşrıyla

gerçekleştirilmiştir.”)}</script><body onload=”mesaj()”></body><br><br><br><br><center><table border=”0”><tr><td bgcolor=”orange”><a

href=”goster.asp”>Yorumları oku-mak için...</a></td></tr>

</table></html>

Veri tabanına kayıtlarımızı gerçek-leştiremedikse;

• Veritabanının bulunduğu klasörü Yazma izinlerini kontrol ediniz.

• a.open “DSN_ismi” Buradaki Dsn’den verdiğimiz ismi kontrol ede-lim.

112 113

• Kodlarımızı düzgün yazdığımıza dikkat edelim!

Ben veritabanıma kayıtlarımı gir-dim.Şimdi sizde “goster.asp” dos-yamızda kayıtlarımızı göstermek için 1-2 deneme mesaj girin.

Şimdi “goster.asp” dosyamızı oluş-turalım. Bu dosyamızda kayıtlarımızı listelettireceğiz.

GÖSTER“goster.asp” dosyasının kayıtları

gösteririkenki hali yukarıdaki gibidir.Kayıt eklendikçe ve yazılar uzadık-

ça uzayıp,genişleyip uzayan bir gö-rüntü de sağlanır. Şimdi bu görüntü-yü oluşturan kodlarımızı yazalım.

<%dim a,b,cset a=server.

createobject(“adodb.connection”)a.open “veri_tabani”set b=server.

createobject(“adodb.recordset”)c=”select * from tablo1”b.open c,a,adopenstatic%><CENTER>

<br><br><br><table border=”0”><tr><td bgcolor=”silver”

colspan=4><center>Yorumlayan kişiler >></td></tr>

<tr><td bgcolor=”orange”>Rumuz</td><td bgcolor=”orange”>Mail</td><td bgcolor=”orange”>Yorum</td></tr>

<%do while not b.eof%><tr><td><%=b(“rumuz”)%></

td><td><%=b(“mail”)%></td><td><%=b(“yorum”)%></

td></tr><%b.movenext%><%loop%><tr><td bgcolor=”orange” cols-

pan=3> <center>Yorumlarınız için teşekkür ederiz.</td></tr>

</table>

İşlemlerin hepsini uyguladğınız sürece bir sorun çıkacağını sanmıyo-rum.

Bu bilgiler ile login sistemi, yorum, ziyaretçi defteri v.b. yapılar oluştura-bilirsiniz.

Herkese başarılar diliyorum.

114 115

Coşkun Pınarbaşı

116 117

Ahmet Apaydın

Fotoğrafın en eski anından bugüne geçirdiği aşamaları ele alma-ya bu ikinci yazımızla devam ediyoruz.

TarihtenGünümüzeFotoğraf (2)

ARAŞTIRMA - İNCELEME

Coşkun Pınarbaşı

MERCEK VE EKİP-MANLARIN GELİŞİMİ

Kayıtlara göre en eski optik firması 1756 ‘da Viya-na ‘da JOHANH CRISTOPH VOIGHTLANDER tarafından kuruldu. Voighlande 1849 ‘da Brunswıch’ de bir fabrika kurdu ve 1868 de bunu Vi-yana ‘ ya taşidı. Lenslerden başka geniş açılı objektifli fotoğraf makineleri üret-meye başladı. Ancak başarı, ZEISS- IKON tarafından 1965 de ele geçirildi. Fotoğrafın keşfedildiğı yıllarda Paris’te çok iyi bir optik firması vardı. Bunlar Derogy, Hermagis’tir.

Fakat en önemlisi Daguerre’in ar-kadaşı olan Chevaller ‘dir Daguerre makinelerine uygun lens imal et-mesini istedi. Fakat başarılı olmadı. Bu lens Petzval’ın Portrait Lens ile yarışacak bir lensti. Petzval 1839 ‘da meslektaşı Andeos Freicerr Von Et-tinghaussen’ in zorlaması ile portre çekimine uygun yüksek diyafram ta-sarımı üstlendi. Formülü Voighlande ‘de devretti ve en çok aranan Portrait Lensleri üretmeye başladı.

Fransa ‘da bir diğer lens üreticisi 1822 ‘de fabrika kuran Jean Theodo-re Jamin ‘dir. Daha sonra Fransa ‘da binlerce objektif yapacak olan asista-

nı Alphonse Darlot işi devraldı. Almanya ‘da ilk lens fabrikası

Agust Steinhell (1801-1870) tarafın-dan 1852 yılında kuruldu. İngiltere’ de mikroskop objektiflerinin mucidi Andresross’tur. 1844’ de Parisli Fred-rerich Von Marters 150 derecelik bir alanın fotoğrafını çekebilen bir ka-mera yapmıştır.

Panoramik kamera olarak adlandı-rılan bu araç, üzerindeki bir çevirme kolu ile, içerideki bir dişliyi çevirmek-te, dişli de bir eksene bağlı olarak merceği döndürmektedır.

Bu dönme hareketi ile duyar kat yavaş yavaş pozlanıyordu. O zaman-

118 119

lar panoramik, kent ve doğa fotoğ-rafları, bu tip kameralarla çekilmişti.

1854’de Parisli fotoğrafçı Adolph Eugene Disderi, portre çekimini ko-laylaştırmak için, 6,5 X 8,5 inç bo-yutlarında, her biri ayrı ayrı ayarla-nabilen, çok mercekli bir kamera geliştirmiştir. Bu kamera ile bir fotoğ-rafik levha, üzerine bir düzine fotoğ-raf çekilebiliyordu.

6,5 X 8,5 inç Lensler

Fotoğraf bilinçli olarak ilk kez 1853 -1856 yıllarında Kırım Savaşında ile-tişim niteliğinde kullanılmıştır. İngiliz REOGER FENTON, 360 savaş fotoğrafı çekmiş ve medya niteliğinde kullan-mıştı. Basın tarihinde ilk kez bu fotoğ-raflarla sansür uygulanmıştır. Nedeni ise İngiliz halkının rencide olmasıdır.

Kırım Savaşı fotoğrafları

RENKLİ FİLMLERE GEÇİŞ (AUTOCHROME)

1907 yılında Fransız Lumiere Kar-deşler ilk pratik renkli fotoğraf cam tabaka süreci olan Auto-chrome’u ta-nıştırdı.

Autochro-me büyük bir hızla Avrupa ‘da tanınmaya başlandı ve birkaç yıl içinde de ABD’de tanıttı.

Autochrome tekniğinden söz ede-cek olursak;

Cam plakaların üzerine çok ufak mozaik parçaları şeklinde kırmızı, yeşil ve mavi boyalı patates nişastası

ile kaplanarak işleme başlanıyordu. Kullanılan bu nişastaların ana görevi emulsüyon üzerinde ışığa duyarlı filt-re görevi görmeleriydi.

İşlem süresince hazırlanan emul-siyon tabakası ilk olarak siyah-beyaz pozitif bir görüntüye dönüşürdü. Daha sonra renklendirme işlemine başlanırdı. Autochorome ile renklen-dirme ilemi 1930’lu yıllara kadar de-vam etti ve bu yıllarda renkli filmlerin ve baskıların çıkmasıyla son buldu.

Tipik olarak Autochrome baskı tekniğinin özellikleri noktasal bir renklenmeye sahip olması, fotoğ-rafın genelinde oluşan yumuşak bir görüntüye sahip olması, renklerin solgun görünmesi ve pastel tonlar-daki görüntüsüyle karakterizedir.

Lumıere Kardeşlerin buluşları sa-dece pratik renkli fotoğraf cam taba-ka süreci olan autochrome’u tanıştır-mak dışında ayrıca, sinemanın ortaya çıkış sürecindeki pek çok önemli isimlerden olmalarıdır. Hem kamera hem gösterici hem de baskı maki-nesi olarak kullanılan, saniyede on altı kare esasına dayalı ve tırnak itişli düzeneğe sahip bir aygıt olan Sine-matograf bugünkü sinema teknolo-jilerinin atasıdır. Elle kurulabildiği ve hafifliği sebebiyle rahatlıkla taşına-bildiği için çağdaşlarına oranla daha çok tercih edilen Sinematograf kitle-lere film izleme olanağı sunmuştur. Lumiere kardeşler Sinematograf’ın

patentini 1895 yılında almışlardır.Fotoğraftan gelen Lumiere’lerin

filmleri gerçek görüntülerden oluşan ve tek çekimli filmlerdi. (Kendilerine ait olan, fotoğraf malzemeleri üreten fabrikadan çıkan işçiler gibi) Sinema-yı gerçekliği yeniden üretmenin bir aracı olarak görüyorlardı.

Lumiere Kardeşler, 28 Aralık 1895 günü Paris’teki Capucines Bulvarı 14 numaradaki Grand Cafe’nin zemin katındaki egzotik dekorasyonlu Hint Salonu’nda 1 frank karşılığı ilk genel gösterimi yaptılar. Gösterdikleri ilk film Paris’teki Ciotat İstasyonu’na gi-riş yapan bir trenin çekimiydi. “Cine-ma” (sinema) sözcüğünün yaratıcısı olan Lumiere’ler sinemanın isim ba-bası olarak kabul edilirler.

Bir sonraki bölümde sizlere fotoğ-raf kareleri ile anlatılmak üzere, Mer-cek çeşitleri ve Renkli Fotoğraf Film-lerinden söz edeceğim...

Herkese bol ışıklı iyi bir ay dilerim.Görüşmek üzere...

120 121

122 123

Ziya Kahraman