Samspil notenda og þekkingar -veistu hvað virkar?

Samspil notenda og þekkingar-veistu hvað virkar?

Halldór S Guðmundsson og Hervör Alma Árnadóttir lektorar

við Félagsráðgjafadeild HÍ

text

text

Fagmennska

Gagnsemi

• Notendamiðuð nálgun

• Gagnrýnin hugsun• Launarmiðaður• Opin fyrir nýrri

þekkingu/lærdómi• Faglega ábyrgur

Fræileg þekking og vinnulag

Hæfni til sjálfsskoðunar og samskipta•Hæfni til að setja sig í spor annarra..Fylgja eftir lögum og siðareglum.

Siðferðisgrundvöllur

Siðferðisgrundvöllur

Fagmennska (Tompson, 2013; MacDonald fl., 2001)

Hvað er notendasamráð?Hvar og hvenær

• Aukin krafa um samráð frá 1980

• Notendasamráð lýsir því á hvern hátt notandi tekur þátt í samfélagi sínu og hversu mikið

• Á við í einstaklingsvinnu (mikró) og í samfélagvinnu (makró). Með öllum aldurshópum.

• Upplýsingargjöf

• Greiningu

• Ákvörðunum

• Áætlunum

• Framkvæmd

• Rannsóknum

• Mati og endurmati

• Þróun; frá upphafi til enda

Mælikvarðar/mat á þátttöku

• Sherry Arnstein (1969)– A Ladder of Citizen Participation

• Roger Hart (1992)– Harts ladder

• Harry Shier (2001)– Pathways to Participation

• Heikkilä, M. og Julkunen, I. (2003)– Þátttaka, hlutdeild, valdgjöf

Innileiðing og þróun samráðs við notendurInnileiðing og þróun samráðs við notendur

• Hvetja til virks umræðuvettvangs milli notenda annars Hvetja til virks umræðuvettvangs milli notenda annars vegar og hins vegna milli notenda og fagmannavegar og hins vegna milli notenda og fagmanna

• Bjóða notendum þátttöku í umræðu og vinnuhópum Bjóða notendum þátttöku í umræðu og vinnuhópum sem vinna að umbótumsem vinna að umbótum

• Búa til rýnihópa notenda og starfsmannaBúa til rýnihópa notenda og starfsmanna• Virkja notendur og umönnunaraðila í nefndum og Virkja notendur og umönnunaraðila í nefndum og

ráðumráðum• Eiga frumkvæði að ráðstefnum notenda og Eiga frumkvæði að ráðstefnum notenda og

umönnunaraðila.umönnunaraðila.

Fagmaðurinn þarf að spyrja sig:• Hvað er verkefnið?• Hverjir eiga að koma að verkefninu?

• Hvers mál er þetta?

• Setja skýrt niður af hverju notendasamráð “í fókus”• Markmið og tilgang þátttökunnar

• Hlutverk hvers og eins.

• Tryggja að þátttakan hafi merkingu en sé ekki tálsýn, þá getur verið mikilvægt að notandinn sé með frá byrjun– Hver og hversu margir – Jafnvægi á milli kynja, kynþátta, aldurs....– Staður, aðgengi og tímasetning

Hervör Alma Árnadóttir

Til að nálgast það sem gæti virkað?

• Hvernig:– vinnum við með fólki - ekki með fólk?

– deilum við hugmyndum – í stað þess að halda fólki óupplýstu?

– hvernig getum við verið tilbúin til að prófa nýjar hugmyndir og leiðir, endurskoðað og þróað?

» Spornum ekki við þróun.

– getum við forðast “við höfum alltaf gert þetta svona”?

– lærum við af notendum?

» notandinn er sérfræðingur í eigin lífi

Hervör Alma Árnadóttir

Skilboð frá notenda:

• “Fagfólk heldur að við kunnum bara stynja og kveinka okkur. En fagfólkið er ekki að hlusta. Við þekkjum okkar þarfir, vitum hvað virkar og hvað ekki. Við vitum það vegna þess að við lifum með okkur 24/7, 52 vikur á ári og fáum aldrei frí”.

• (Branfield and Brersford 2006)

Samspil notenda og þekkingar - veit eg hvað virkar?

• Fjallað verður um auknar kröfur til markvissra vinnubragða og rökstuddra ákvarðanna. Sjónum verður beint að virkni notenda, nýjustu þekkingu og fagvitund. Rætt verður um starfsþróun og nýsköpun i félagsráðgjöf. I málstofunni verður lögð áhersla a virka þátttöku gesta.

21.04.23 Halldór S. Guðmundsson, lektor 10

Hvað er þekking?

• Þekking= kunnugleiki, fróðleikur, kunnátta, lærdómur, upplýsing, vitneskja, vísdómur, vel að sér

• Þekkingarleysi= fáfræði, fáfróður

• Það sem einstaklingurinn veit

• Það sem almennt er vitað - safn þekkingarHalldór S. Guðmundsson, lektor 1121.04.23

Uppruni þekkingar

• Hefðir

• Sérfræðiþekking

• Fagleg reynsla

• Persónulegt innsæi

• Mítur

• Rannsóknir

Halldór S. Guðmundsson, lektor 1221.04.23

ÞekkingarsköpunThe Utopian Realist Model of Knowledge Production

Vísindi (Science)

Fagmennska (Profession)

B A I R

B = Basic Sciences (Grunnrannsóknir)

A = Applied Sciences (Hagnýtar ranns.)

I = Innovation (Nýsköpunar-/þróunarverkefni)R = Routine (Hefð/venjubundin)

Samvinna (Cooperation)

Mynd/Heimild: Sommerfield.Mynd/Heimild: Sommerfield.

13Halldór S. Guðmundsson, lektor21.04.23

Vinnuaðferð/ferli félagsráðgjafar


Halldór S. Guðmundsson, lektor

Hliðstæð ferli rannsóknarvinnu og vinnu með skjólstæðinga

Rannsóknarvinna– Bera kennsl á nauðsynlega

þekkingu– Finna megin

rannsóknarspurningu– Vinna tilgátur– Þróa rannsóknarsnið– Safna gögnum– Vinna úr gögnum– Breiða út þekkingu

Vinna með skjólstæðinga– Bera kennsl á vandamálið í

víðara samhengi– Þrengja vandann– Tilgreina vanda sem á að

grípa inn í– Þróa aðgerðaplan– Framkvæma það– Meta árangur þess– Ljúka aðgerðum

21.04.23 15

Dæmi um ólíkt vægi rannsókna

• Yfirlitsrannsóknir• RCT –tilraunasnið /

samanburðarhópur• Endurteknar sömu

eða hliðstæðar rannsóknir

• Einhliða snið – single case

• Ritrýndar greinar• Almennar greinar

• Doktorsverkefni• MA verkefni• BA verkefni


Knowledge transfer. Source: (Sigrún Júlíusdóttir, 2004).


Nýsköpun – er hvað ?

• Í sinni einföldustu mynd – að skapa eða búa til eitthvað nýtt – sem og endurbæta það sem þegar er til staðar.

• Á við um nýja eða endurbætta vöru, þjónustu, tækni, aðferðafræði, framleiðsluaðferð, stjórnskipulag eða leið til sölu- og markaðssetningar.

• Nýsköpun er ekki það sama og ný hugmynd heldur er aðeins talað um nýsköpun þegar hugmyndinni eða endurbótinni hefur verið hrint í framkvæmd

Siðareglur FÍ

9. Félagsráðgjafi ber ábyrgð á eigin hæfni og þeim störfum sem hann innir af hendi í samræmi við það, sem starfsheiti hans felur í sér samkvæmt lögum. Félagsráðgjafi stundar fræðslu- og rannsóknarstörf.

Halldór S. Guðmundsson, lektor 1921.04.23

Halldór S. Guðmundsson, lektor

Ábyrgðar- og hæfnisskyldur (1)

10. Félagsráðgjafi stundar starf sitt með faglega heildarsýn að leiðarljósi og byggir á fræðilegum kenningum, niðurstöðum rannsókna og starfsreynslu í félagsráðgjöf. Félagsráðgjafi viðheldur þekkingu sinni og endurnýjar hana. Hann fylgist vel með nýjungum í starfi og uppfyllir þau skilyrði sem gerð eru til starfsins á hverjum tíma.

2021.04.23

Ábyrgðar- og hæfnisskyldur (2)

12. Félagsráðgjafi á frumkvæði að því að þróa nýjar hugmyndir í félagsráðgjöf og að hrinda þeim í framkvæmd. Félagsráðgjafi skal í ræðu og riti vera málefnalegur og nákvæmur. Hann reynir að tryggja eins og mögulegt er, að það sem hann lætur frá sér fara, bæði skriflegt og munnlegt, misskiljist ekki eða mistúlkist öðrum til miska


Kröfurnar eru

• Nákvæmni (skráð og skjalfest)

• Markviss (greint og skilgreint)

• Rökstutt vinnulag (markmið og áætlun, mat og endurmat)

• Þróun og nýsköpun (nýtt og lausnarleit)

• Samvinna/samráð við notendur (uppspretta, þekking,valefling)

• Rannsóknir og miðlun (skrá, safna, miðla)


Samspil notenda og þekkingar - Nokkrar ályktanir

• EBP er = rannsóknir + reynsla + notandi og aðstæður– Krafa um sýnileika, sannreyndar – gagnreyndar aðferðir

• Áherslan EBP á rætur í hugmyndinni um að gera betur og samþætta nýjustu þekkingu og þjónustu til að tryggja faglega vinnu

• EBP er verklag sem er hluti af starfs- og siðferðislegum skyldum félagsráðgjafa og annarra fagstétta

• EBP-vinnulag er nátengt félagsráðgjöf og sögu greinarinnar


Skilgreining EBP(practice)

Skilgreining Mullen, Sholonsky, Bledsoe, og Bellamy (2005) á gagnreyndum aðferðum (EBP) í félagsráðgjöf leggur áherslu á stöðuga leit að nýrri þekkingu, sem setji notandann í fyrsta sæti og gagnist sem best;– „með hagsmuni skjólstæðingsins að leiðarljósi, er sérfræðingur

sem nýtir gagnreyndar aðferðir í stöðugri þekkingarleit með því að setja fram tilteknar spurningar sem mikilvægar eru fyrir skjólstæðinginn, leitar hlutlaust og á skilvirkan hátt að nýjust og bestu staðreyndum til að svara spurningunum og tekur ákvörðun með hliðsjón af gagnreyndum upplýsingum“ (Mullen o.fl., 2005, bls. 63. Lausleg þýðing höfunda).


Nýrra módel af EBP(Newest EBP Model)

Ástand og aðstæður

(Clinical state and circumstances)

Viðmið og viðbrögð notanda

(Client Preferences and actions)

Rannsóknir (ResearchEvidence)

Heimild: Haynes, Devereaux, og Guyatt, 2002


Takk


Samspil notenda og þekkingar -veistu hvað virkar?

Documents

Transcript of Samspil notenda og þekkingar -veistu hvað virkar?