Samenvatting jaarverslag
Transcript of Samenvatting jaarverslag
08Samenvatting jaarverslag
KPMG Accountants N.V. heeft bij de volledige jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring zonder
verplichte en/of onverplichte toelichtende paragraaf afgegeven. Het volledige jaarverslag met jaarrekening in het Engels is
beschikbaar op www.nutreco.com. Een gedrukt exemplaar van het jaarverslag met de jaarrekening in het Engels,
Annual Report 2008, is verkrijgbaar bij Nutreco (tel.: (31) 33 422 6112; e-mail: [email protected]).
1Inhoud |
2 Profiel Nutreco & financiële kerncijfers
4 Visie & missie
6 Belangrijkste financiële gegevens
8 Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur
11 Solide resultaten in een volatiel jaar
12 Strategie
13 Vooruitzichten
14 Nutreco’s ambities en strategische doelstellingen
16 Financiële resultaten
19 Research en development
22 Bedrijfssegmenten van Nutreco
23 Operationele gang van zaken: diervoeding (totaal)
24 Premix en speciaalvoer
26 Mengvoer Europa
28 Diervoeding Canada
30 Operationele gang van zaken: visvoer
32 Operationele gang van zaken: vlees en overige activiteiten
34 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
37 Human Resources
39 Beheersaspecten
39 Corporate Governance
43 Risicoprofiel
44 Verklaring inzake interne beheersing en risicomanagement
45 Bericht van de Raad van Commissarissen
48 Geconsolideerde winst- en verliesrekening
49 Geconsolideerde balans
50 Mutatieoverzicht van eigen vermogen
51 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
52 Samenstelling Raad van Bestuur
53 Samenstelling Raad van Commissarissen
54 Informatie over het Nutreco-aandeel
Inhoud
2 | Profiel Nutreco & financiële kerncijfers
Profiel Nutreco & financiële kerncijfers
Omzet uit ‘continuing operations’ EUR 4.943
miljoen
Bedrijfsresultaat uit
‘continuing operations’
voor amortisatie (EBITA)EUR
183 miljoen
Winst na belasting uit
‘continuing operations’EUR
106 miljoen
Gewone winst per aandeel
uit ‘continuing operations’EUR
3,02
Dividend per gewoon aandeel EUR 1,43
Nutreco heeft een leidende
positie in de wereld van
diervoeding en visvoer.
Onze geavanceerde
voeroplossingen zijn de basis
van voeding voor miljoenen
consumenten in de wereld.
Kwaliteit, innovatie en
duurzaamheid zijn verweven in
onze bedrijfscultuur. Nutreco
beschikt over een rijke
historie van ruim 100 jaar
kennis en ervaring, een solide
fundament voor de toekomst.
De onderneming heeft
circa 9.300 medewerkers in
30 landen en verkoopt haar
producten in 80 landen.
Nutreco heeft een jaaromzet
van circa 5 miljard en is
genoteerd aan de Euronext-
beurs in Amsterdam.
3Profiel Nutreco & financiële kerncijfers |
Nutreco: de onderneming achter sterke diervoedings- en visvoermerken
Nutreco behoort in omzet tot de top drie van de diervoedingsondernemingen in de wereld.
Nutreco heeft leidende lokale posities in de mengvoerindustrie.
• MarktaandelenNutreco:
Nutreco’s Trouw Nutrition is wereldwijd de nummer twee in premixen.
Trouw Nutrition
88%
12%
Overige • Depremix-envoerspecialiteitenindustrieis
meer geconsolideerd met vier spelers die
wereldwijd een gezamenlijk marktaandeel van
ongeveer 50% hebben.
Nutreco’s Skretting is de grootste producent van zalmvoer ter wereld.
Skretting
35%
65%Overige • Dezalmvoerindustrieisgeconcentreerdmet
drie spelers die wereldwijd een gezamenlijk
marktaandeel van ongeveer 90% hebben.
• Skrettingheeftookeenleidendepositiein
visvoer voor andere vissoorten.
Shur-Gain & Landmark Feeds
Canada
23%77%
Overige
Hendrix UTD
Nederland
14%86%
Overige
Nanta
Spanje
10%90%
Overige
4 | Visie & missie
Duurzaamheid
Productkwaliteit
Diervoeding & visvoer
Innovatie
5Visie & missie |
Visie In een wereld met schaarse
natuurlijke grondstoffen
en een groeiende bevolking
heeft Nutreco een leidende rol
bij de ontwikkeling
van de meest efficiënte
en duurzame voeroplossingen
voor veeteelt en viskweek.
MissieNutreco heeft een leidende positie
in de wereld van diervoeding en
visvoer. Wij ontwikkelen en leveren
duurzame producten van hoge
kwaliteit. Door onze innovatieve
producten en voerconcepten bereiken
onze afnemers de beste resultaten in
veeteelt en viskweek.
in diervoeding en visvoer worden verwerkt en anderzijds
de producenten van vlees, zuivelproducten en vis. Met
onze kennis en ervaring van zowel ingrediënten als de
samenstelling en productie van diervoeding kunnen wij
bij uitstek schaarse natuurlijke grondstoffen maximaal
benutten en verwerken tot geavanceerde voeroplossingen.
Voeroplossingen die bijdragen aan gezonde dieren en
vissen en uiteindelijk een bijdrage leveren aan duurzame
voedingsproducten voor een groeiende wereldbevolking.
Met andere woorden: meer maken van minder.
Rijke historie
Hoewel Nutreco een jong bedrijf is, hebben we een rijk
verleden van meer dan een eeuw. Onze innovaties hebben
de afgelopen decennia bijgedragen aan de ontwikkeling van
veeteelt en viskweek. Kennis en ervaring gaan hand in hand
met een praktische benadering en betrouwbaarheid die
kenmerkend is voor onze onderneming. Samen met inzicht en
inspiratie zijn dit de ingrediënten die aan de basis staan van
innovatieve voerconcepten voor vandaag en morgen.
‘Feeding the Future’ impliceert een voortdurend streven
naar verbetering van efficiency. Dit betreft het efficiënte
gebruik van – schaarse – natuurlijke grondstoffen en
andere ingrediënten voor onze voerproducten, de efficiency
binnen onze eigen bedrijfsactiviteiten en de efficiency van de
voedingswaarde van onze producten. De hiervoor benodigde
vernieuwingskracht komt voort uit onze kennis en creativiteit.
Toekomstige generaties
Om de mogelijkheden van toekomstige generaties veilig te
stellen, zullen wij duurzaamheid moeten betrachten bij al onze
activiteiten. Wij beseffen dat het verwerken van natuurlijke
ingrediënten tot diervoeding en visvoer, alsmede het gebruik
ervan in de veeteelt en viskweek, nadelige consequenties
heeft voor het milieu en zetten ons in dit tot een minimum te
beperken.
Duurzaamheid ligt besloten in de naam Nutreco: nutrition,
ecology en economy. De visie, de missie alsmede de
achterliggende gedachte van Feeding the future zijn leidend
bij de keuzes en moeten er voor zorgen dat ook in de
behoeften van toekomstige generaties kan worden voorzien.
Het is Nutreco’s ambitie om in een wereld met schaarse
natuurlijke grondstoffen een leidende rol te hebben bij de
ontwikkeling van efficiënte en duurzame voeroplossingen voor
veeteelt en viskweek en daarmee een bijdrage te leveren aan
de totstandkoming van duurzame voedingsproducten voor
een groeiende wereldbevolking.
Feeding the future
‘Feeding the Future’ is het gemeenschappelijke vertrekpunt
van Nutreco: het weerspiegelt onze ambitie en is bedoeld om
onze medewerkers te inspireren. Het geeft richting aan de
activiteiten van vandaag en morgen en geeft aan dat onze
betrokkenheid verder gaat dan het maken van winst.
Het is de ambitie van Nutreco een bijdrage te leveren
aan het op duurzame wijze voldoen aan de toenemende
voedselbehoefte van een groeiende wereldbevolking. Als
diervoedingsonderneming vormen wij een essentiële
schakel tussen enerzijds de natuurlijke grondstoffen die
6 | Belangrijkste financiële gegevens
Belangrijkste financiële gegevens
2008 2007
Winst- en verliesrekening (EUR x miljoen)
Omzet uit ‘continuing operations’ 4.943 4.021
Bedrijfsresultaat uit ‘continuing operations’ (EBIT) 172 149
Bedrijfsresultaat uit ‘continuing operations’ voor amortisatie (EBITA) 183 155
Bedrijfsresultaat voor afschrijving en amortisatie (EBITDA) 234 197
Winst na belasting uit ‘continuing operations’ 106 113
Winst over het boekjaar toekomend aan aandeelhouders van Nutreco 115 119
Balans (EUR x miljoen)
Eigen vermogen toekomend aan aandeelhouders van Nutreco 655 643
Balanstotaal 2.188 1.993
Geïnvesteerd vermogen 1.058 984
Nettoschuldpositie -367 -290
Kasstroom (EUR x miljoen)
Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten 98 140
(Des)investering in groepsmaatschappijen -66 -374
Investering van (im)materiële (vaste) activa -90 -78
Ratio’s ‘continuing operations’
Bedrijfsresultaat in % van omzet 3,5% 3,8%
Gemiddelde rentabiliteit op geïnvesteerd vermogen 17% 20%
Solvabiliteit (eigen vermogen gedeeld door balanstotaal) 30% 32%
Kerngegevens per aandeel (EUR)
Gewone winst per aandeel uit ‘continuing operations’ 3,02 3,24
Winst over het boekjaar toekomend aan aandeelhouders van Nutreco 3,34 3,46
Dividend 1,43 1,64
Beurskoers ultimo jaar 23,52 39,56
Overige kerngegevens
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (x duizend) 34.358 34.317
Aantal uitstaande aandelen ultimo jaar (x duizend) 34.279 34.256
Gemiddeld aantal medewerkers ‘continuing operations’ 9.435 7.923
Aantal medewerkers ultimo jaar ‘continuing operations’ 9.278 9.090
7
Azië-Pacific
Azië-Pacific
Europa
Visvoer
Visvoer
Noord-Amerika
Noord-Amerika
DiervoedingCanada
DiervoedingCanada
Mengvoer
Mengvoer
Premix en speciaalvoer
Premix en speciaalvoer
24%22%
8%
24%
33%
22%
10%
15%
42%
0% Vlees & overige
2% Zuid-Amerika
Zuid-Amerika
Vlees & overige
73%
64%
9%
17%
10%
5%
20%
Europa
Belangrijkste financiële gegevens |
Omzet 2
(EUR x miljoen)
Bedrijfsresultaat voor amortisatie (EBITA)3
(EUR x miljoen)
Winst over het boekjaar toekomend aan aandeelhouders van Nutreco4 (EUR x miljoen)
Omzet derden per segment 2008
EBITA per segment voor bijzondere posten1
Omzet per regio – Diervoeding(EUR 2.687,1 miljoen)
Omzet per regio 2008 – Visvoer(EUR 1.169,9 miljoen)
1 EUR 201,7 miljoen EBITA vóór corporate kosten (EUR -19,6 miljoen) en bijzondere posten (EUR 0,8 miljoen)
2 Omzet 2005-2008 uit ‘continuing operations’ (cijfers 2004-2008 gebaseerd op IFRS, cijfers 1997-2003 gebaseerd op D-GAAP)
3 EBITA 2005-2008 uit ‘continuing operations’ (cijfers 2004-2008 gebaseerd op IFRS, cijfers 1997-2003 gebaseerd op D-GAAP)
4 In 2005, 2006, 2007 en 2008 bedraagt het nettoresultaat van ‘continuing
operations’ toekomend aan aandeelhouders van Nutreco respectievelijk EUR 90, 104, 112 en 104 miljoen. Inclusief resultaten en winst op verkoop van ‘discontinued operations’ bedraagt het nettoresultaat respectievelijk EUR 134, 519, 119 en 115 miljoen (cijfers 2004-2008 gebaseerd op IFRS, cijfers 1997-2003 gebaseerd op D-GAAP)
5 Nettoresultaat 2003 inclusief impairment van goodwill ten bedrage van EUR 193 miljoen
’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07
4.02
1
4.94
3
2.60
1
3.12
6
3.83
5
3.81
0
3.67
4
3.26
9
2.77
4
2.19
3
3.03
1
2.46
5
’08’97
68
82
97
137
182
145
123
112 11
8
116
155
’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07
183
’08’97
’98 ’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08’97
34
47
60
86 87
63
-137
5
519
78
134
119
115
8 | Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur
Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur
Solide financiële resultaten in 2008
Nutreco heeft een goed resultaat behaald en we hebben onze
omzet verhoogd tot bijna EUR 5 miljard. Deze omzettoename is
voornamelijk te danken aan hogere grondstofprijzen (15,1%),
alsmede de bijdrage van acquisities gedaan in 2007 en
2008. Deze ontwikkeling wordt ondersteund door ons solide
businessmodel dat gebaseerd is op onze strategische keuzes
in de afgelopen jaren. In onze premix- en speciaalvoeractivi-
teiten werden in 2008 recordresultaten behaald dankzij een
succesvolle integratie van de overgenomen premixactiviteiten
van BASF, uitstekende grondstofposities en autonome groei bij
speciaalvoer. Onze visvoeractiviteiten worden getroffen door
een tijdelijk lagere vraag naar visvoer in Chili. Onze klanten,
de Chileense viskwekerijen, moesten hun activiteiten inkrim-
pen als gevolg van een uitbraak van het ISA-virus. Naar ver-
wachting zal dit in 2009 nog voortduren. De Spaanse vleesac-
tiviteiten rapporteerden teleurstellende resultaten als gevolg
van hoge grondstofprijzen die niet aan onze afnemers konden
worden doorberekend en de consumptie van goedkopere
producten als gevolg van de economische crisis in Spanje.
Van wereldwijde voedselcrisis tot wereldwijde financiële malaise; invloed op de vraag naar diervoeding relatief beperkt
2008 was om meer dan één reden een turbulent jaar. In
het begin van het jaar was er schaarste aan grondstoffen.
De grondstofprijzen waren hoog als gevolg van de
toenemende vraag vanuit de opkomende markten en de
“ Nutreco heeft een goed resultaat
behaald en we hebben onze omzet
verhoogd tot bijna EUR 5 miljard.”
9Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur |
biobrandstofindustrie. Medio 2008 werden we geconfronteerd
met een abrupte daling van grondstofprijzen als gevolg van
de financiële crisis. Toch verwachten wij dat de algehele
invloed van de wereldwijde financiële crisis op ons bedrijf van
betrekkelijk beperkte omvang zal zijn. Onze voerproducten
vormen de basis voor de primaire behoeften van de
consument zoals zuivel, vlees en vis. Het is mogelijk dat zich
een verschuiving in consumentenbestedingen naar minder
dure producten zal voordoen, maar de consument zal blijven
eten. De invloed op de totale veestapel zal van beperkte aard
zijn, wat betekent dat de vraag naar diervoeding en visvoer
zich dicht bij of op het huidige niveau zal handhaven.
EBITA van EUR 230 miljoen blijft de belangrijkste financiële doelstelling op middellange termijn
Nutreco blijft zich richten op de versterking van haar
activiteiten op het gebied van diervoeding en visvoer door
autonome groei en acquisities. Nutreco zal zich met name
concentreren op groei in voeradditieven. Onze sterke balans
en marktposities vormen een stabiele basis voor deze
moeilijke tijden. Verdubbeling van de EBITA van 2006 tot EUR
230 miljoen blijft de belangrijkste financiële doelstelling op
middellange termijn. Door de onzekerheden in de wereldwijde
economie zijn wij voorzichtig in het gebruik van onze
financiële ruimte. Dit zou tot een tijdelijke vertraging kunnen
leiden van het tempo waarin wij nieuwe bedrijven overnemen.
Er zijn ook meer onzekerheden ten aanzien van de autonome
groei, bijvoorbeeld de tijdelijke terugval in de vraag naar
visvoer in Chili. Gezien de huidige omstandigheden hebben
wij de termijn om een EBITA van EUR 230 miljoen te realiseren
verlengd tot 2010-2012.
Kennis en technologie zijn essentieel voor duurzame voedselvoorziening en grotere voerefficiëntie
Innovatie is cruciaal voor de voedselvoorziening in de
toekomst. Door de toenemende vraag naar diervoer
en voeding en de steeds complexere en volatielere
grondstoffenmarkten zijn nutritionele kennis, alternatieve
ingrediënten en duurzame productie van essentieel belang
geworden. Additieven, zoals enzymen, antioxidanten en
organische zuren, kunnen het gebruik van bijproducten van de
voedings- en biobrandstofindustrie in diervoeding bevorderen.
Dit leidt tot een grotere efficiency bij de voedselproductie,
betere gezondheid van dieren en minder negatieve gevolgen
voor het milieu. Deze dynamische omgeving vereist veel
expertise op het gebied van grondstoffen, voersamenstelling
en feed-to-foodveiligheid. Nutreco is goed in staat om hierop
in te spelen.
Verantwoordelijkheid nemen en leiderschap tonen
Uitwisseling van ervaring en geïnspireerd worden door
nieuwe inzichten en ideeën zijn de voornaamste doelstellingen
van AquaVision en Agri Vision die Nutreco, samen met
partners, organiseert voor respectievelijk de aquacultuur-
en agricultuurindustrie. Deze conferenties zijn een
discussieplatform voor alle belanghebbenden over actuele
en toekomstige aandachtsgebieden in de feed-to-foodketens.
In oktober 2008 heeft Nutreco in Stavanger, Noorwegen, de
AquaVision-conferentie georganiseerd getiteld ‘Know the
fundamentals, create your future’. In juni 2009 wordt in
Noordwijk de vijfde editie van Agri Vision gehouden. Het thema
luidt: ‘Shifting horizons – Inspiration, Innovation & Impact
in the feed-to-food chain’. Wij zijn bereid, zowel vandaag als
morgen, tijd te investeren in verbetering en vooruitgang van
de agri- en voedingsindustrie.
Spreiding van activiteiten en strategische richting bieden stabiliteit in moeilijke tijden
De bedrijven van Nutreco hebben nu meer met elkaar gemeen
dan in voorgaande jaren. Toch zijn onze activiteiten voldoende
gespreid om in onzekere tijden stabiliteit te bieden. Nutreco
zal zich in de toekomst richten op groei met innovatieve
speciaalvoerproducten en voeradditieven. We zullen blijven
investeren in mensen die oplossingen kunnen bieden voor
de uitdagingen waarmee wij in de toekomst zullen worden
geconfronteerd. De vooruitzichten op lange termijn blijven
positief. De groei van de vraag naar voedingsproducten en
voer zal zich blijven voortzetten – 2008 was het eerste jaar
dat er in de wereld meer dan 700 miljoen ton mengvoer
werd geproduceerd. Ik ben ervan overtuigd dat onze mensen
en onze solide bedrijfsportefeuille, onze sterke financiële
positie, de maatregelen die wij hebben genomen om de
economische malaise het hoofd te bieden en ons innovatieve
vermogen ons door deze recessie zullen loodsen en Nutreco
in de toekomst nog sterker zullen maken. Graag wil ik al onze
werknemers bedanken die hebben bijgedragen aan de goede
resultaten in 2008. In het bijzonder wil ik in dit verslag de heer
L.J.A.M. Ligthart bedanken, wiens mandaat in onze Raad van
Commissarissen en ons Audit Committee ten einde loopt op
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 2009. Zijn
adviezen gedurende de afgelopen 12 jaar werden door ons
zeer gewaardeerd.
Wout Dekker, Chief Executive Officer
19 maart 2009
10 | Solide resultaten in een volatiel jaar
VERSlAg VAN DE RAAD VAN BESTUUR
11Solide resultaten in een volatiel jaar |
Nutreco heeft een goed resultaat behaald en haar omzet is
gestegen tot bijna EUR 5 miljard. Deze toename is te danken
aan hogere verkoopprijzen voornamelijk als gevolg van
de doorberekening van hogere grondstofprijzen, alsmede
de bijdrage van acquisities gedaan in 2007 en 2008. De
strategische keuzes in de afgelopen jaren hebben onze
bedrijfsactiviteiten versterkt. Nutreco is goed gepositioneerd
in de waardeketen en de spreiding van de activiteiten en
de sterke financiële positie van de vennootschap bieden
stabiliteit in deze moeilijke tijden.
Solide resultaten in een volatiel jaar
• Bedrijfsresultaat(EBITA)stijgt17,8%totEUR183miljoen
• Omzetstijgt22,9%totEUR4,9miljardmetuitstekenderesultateninpremixenenspeciaalvoer
• Spreidingvanactiviteitenenstrategischerichtingleverenstabiliteitinmoeilijkeomstandigheden
• Verdubbelingvande2006EBITAtotEUR230miljoen,zalgeziendehuidigeomstandighedennaar
verwachting haalbaar zijn in 2010-2012
• Winstnabelastingdaaltmet6,6%doorhogerefinancieringslastenenbelastingdruk
• Gezondebalansengoedekapitaalstructuur
• DividendvoorstelvanEUR1,43peraandeel;pay-outratio45%
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2008 2007 Verschil
Omzet uit ‘continuing operations’ 4.943,1 4.021,1 22,9%
Bedrijfsresultaat voor bijzondere posten en amortisatie (EBITA) 182,9 155,2 17,8%
Bedrijfsresultaat uit ‘continuing operations’ (EBIT) 172,1 149,0 15,5%
Winst na belasting uit ‘continuing operations’ 105,8 113,3 -6,6%
Gewone winst per aandeel uit ‘continuing operations’ (EUR) 3,02 3,24 -6,8%
Slotdividend per gewoon aandeel (EUR) 1,03 1,29
Interim-dividend per gewoon aandeel (EUR) 0,40 0,35
Dividend per gewoon aandeel (EUR) 1,43 1,64 -12,8%
12 | Strategie
Acquisities
Op 11 januari 2008 hebben wij de grootste fabriek van
geëxtrudeerd visvoer in Japan overgenomen van Marine
Net. Het bedrijf produceerde al het grootste deel van het
visvoervolume voor Skretting Japan. De Japanse markt voor
visvoer is een van de grootste ter wereld, met een volume van
circa 600.000 ton.
Ook maakte Nutreco op 18 januari 2008 de acquisitie
bekend van Nelson and Sons, Inc., de producent van Silver
Cup-visvoer in de Verenigde Staten. Het bedrijf bezit twee
productiefaciliteiten in de omgeving van Salt Lake City, Utah.
Het produceert voer voor de zoetwatervis in het westelijke
deel van de Verenigde Staten en heeft een aanzienlijk deel van
de forelmarkt in Idaho in handen. Silver Cup is ook actief in
Canada en Mexico. De jaarproductie van dit bedrijf bedraagt
in totaal circa 30.000 ton. Deze overnames passen uitstekend
in de strategie van Nutreco, die is gericht op uitbreiding van
de visvoeractiviteiten in nieuwe regio’s en voer voor andere
vissoorten dan zalm.
Op 31 januari 2008 rondde Nutreco de overname af van de
diervoedings- en vleesactiviteiten van Copaga in Catalonië,
Spanje. Deze overname draagt bij aan de versterking van de
marktpositie van Nutreco in Spanje.
Op 31 juli verwierf Nutreco Biofaktory, een premix- en
speciaalvoeronderneming in Tsjechië en Slowakije. Biofaktory
is marktleider in premix en speciaalvoer in deze landen.
Het bedrijf exporteert naar andere landen in Centraal- en
Oost-Europa. Deze acquisitie past binnen de strategie van
Van links naar rechts: Juergen Steinemann, COO Nutreco, Wout Dekker, CEO Nutreco, en Cees van Rijn, CFO Nutreco
Nutreco om haar activiteiten op het gebied van premixen en
speciaalvoer uit te bouwen in groeimarkten.
Strategie
Nutreco ambieert een evenwichtige portfolio met activiteiten
in geografische regio’s en voer voor meerdere diersoorten
als basis voor de realisering van winstgevende groei,
zowel autonoom als via acquisities. Nutreco zal zich blijven
concentreren op geografische regio’s en markten die
vooruitzicht bieden op structurele winstgevende groei
gebaseerd op langetermijntrends zoals bevolkingsgroei,
inkomensgroei en expanderende diervoedings- en
visvoermarkten. Acquisities zullen plaats vinden in opkomende
regio’s alsmede in belangrijke voerproducerende regio’s als
Noord-Amerika en West-Europa.
Nutreco streeft naar levering van de meest efficiënte en
duurzame voeroplossingen. Om haar afnemers zo goed
mogelijk te ondersteunen, speelt Nutreco dankzij haar R&D een
leidende rol op het gebied van innovatie en voersamenstelling.
Innovatie, ondersteund door wetenschap en technologie, is
cruciaal voor de voedselvoorziening in de toekomst. Door
de stijgende vraag naar voer en de steeds complexere en
volatielere grondstoffenmarkten zijn nutritionele kennis, het
risicobeheer van grondstoffen, alternatieve ingrediënten
en duurzame productie van essentieel belang geworden.
Voeradditieven, zoals enzymen, antioxidanten en organische
zuren, kunnen het gebruik van de bijproducten van de voedings-
en biobrandstofindustrie in diervoeding bevorderen. Dit leidt
tot grotere voerefficiency, betere gezondheid voor dieren en
minder negatieve invloed op het milieu. Nutreco is goed in staat
13Vooruitzichten |
Mar
ge
10%
6%
4%
3%
1% 5% 10% 100 %Volume
*Inclusiepercentage: percentage bijmenging in eindproduct
Voerproducten
Voeringrediënten
bijv. vitaminen bijv. sodium bijv. soya bijv. graan
Basisvoeradditieven
bijv. gezondheidsadditieven
Voeradditieven
Macromineralen Eiwit Energie
Hoge concentraat premix
Premixen/Farm mineralen
Concentraat
Compleet voer
1-5%*
100%*
5-10%*
0.1-0.3%*
Vooruitzichten
Hoewel de economische omgeving blijft verslechteren, zijn
wij van mening dat Nutreco goed gepositioneerd is om de
effecten van de wereldwijde financiële malaise het hoofd te
bieden. Nutreco heeft een sterke balanspositie en wij hebben
ons bedrijf gedurende de afgelopen jaren geherpositioneerd.
Onze spreiding van activiteiten en strategische richting bieden
stabiliteit in deze moeilijke tijden. Nutreco blijft zich focussen
op de versterking van de diervoedings- en visvoeractiviteiten
door autonome groei en acquisities. Hierbij richten we ons
met name op additieven voor diervoeding. Verdubbeling van
de EBITA van 2006 tot EUR 230 miljoen blijft de belangrijkste
middellange financiële doelstelling. Door de onzekerheden in
de wereldwijde economie zijn wij voorzichtig in het gebruik
van onze financiële ruimte. Dit zou tot een tijdelijke vertraging
kunnen leiden van het tempo waarin wij nieuwe bedrijven
overnemen. Er zijn ook meer onzekerheden ten aanzien van de
autonome groei. Gezien de huidige omstandigheden hebben
wij de termijn om een EBITA van EUR 230 miljoen te realiseren
verlengd tot 2010-2012.
Nutreco’s portfolio zal groeien naar producten met een hogere marge
om hierop in te spelen en haar marktposities in speciaalvoer
en voeradditieven verder uit te bouwen.
R&D Nutreco: basis voor veilige en duurzame voeroplossingen en hogere voerefficiency
Nutreco beschikt over een sterke wereldwijde research &
development-organisatie, die de basis vormt voor innovatie,
nieuwe productontwikkeling en unieke voeroplossingen voor
onze klanten. Wij richten onze aandacht op de productie van
betrouwbare, veilige en gezonde diervoeding en visvoer op
basis van duurzame grondstoffen en unieke ingrediënten.
Wij zullen in mensen blijven investeren, zodat wij de beste
talenten ter beschikking hebben die oplossingen kunnen
bieden voor de uitdagingen van de toekomst.
Agenda 2009
In 2009 zal Nutreco:
• haarmarktpositiesinspeciaalvoerenadditieven
versterken door middel van autonome groei en acquisities;
• meeraccentenleggenopinnovatiedoorhetversterkenvan
R&D en de pijplijn van nieuwe producten;
• hetbeheervanhetwerkkapitaalaanscherpenendekosten
verlagen;
• eengezondekapitaalstructuurhandhaventer
ondersteuning van toekomstige groei.
14 | Nutreco’s ambities en strategische doelstellingen
Nutreco’s ambities en strategische doelstellingen
Afnemers:
klantgerichte oplossingen voor vandaag en morgen
Ambities
Een assortiment van hoogwaardige
voedingsproducten voor dieren
aanbieden die oplossingen bieden voor
en ondersteuning geven aan het bereiken
van de beste bedrijfsresultaten voor onze
klanten.
Strategische doelen
• Veilige,opNutracegebaseerde
producten leveren.
• Innovatievetechnologieaanbiedenvia
producten en programma’s.
• Wereldwijdeinkoopkrachten
nutritionele kennis versterken om
waarde voor onze afnemers te creëren.
• Onzeactiviteitenuitoefenenopeen
duurzame wijze.
• Meerjarigeverkoopcontractenafsluiten
met afnemers, waardoor Nutreco een
efficiënte planning kan opstellen voor
het inkopen van grondstoffen en het
gebruik van de productiecapaciteit.
Acties gedurende 2008
• HetbereikvanNutraceenNutreco
Procurement uitbreiden door recente
acquisities.
• Versneldeimplementatievan
nieuwe inzichten met betrekking tot
voedingswaarden van bijproducten
teneinde deze op effectievere wijze als
grondstof in voer te gebruiken.
• Deeffectiviteitvanvoeradditieven
aantonen voor verbetering van het
immuunsysteem van vee en vis.
• BekendmakingdoorNutrecodatmet
Skretting-voer gekweekte vis meer
viseiwit heeft opgeleverd dan er voor
de productie van het voer was gebruikt.
Personeel:
aantrekken, opleiden en behouden van medewerkers
Ambities
Een veilige en stimulerende
werkomgeving bieden die de
betrokkenheid van de medewerkers
aanmoedigt en alle medewerkers in staat
stelt hun capaciteit te ontplooien.
Strategische doelen
• Doortrainingenontwikkeling
carrièrekansen te bieden aan alle
medewerkers.
• Onsbezoldigingsbeleidverder
ontwikkelen, waardoor wij de kans
op succes bij het aantrekken van
talent in alle landen, markten en
expertisegebieden vergroten.
• Eensterkeenaantrekkelijkelokale
en corporate identiteit ontwikkelen,
waardoor getalenteerde medewerkers
worden aangetrokken en behouden.
Acties gedurende 2008
• HetwereldwijdeHRLeadershipTeam
heeft de uitwisseling van best practices
voortgezet, alsmede de samenwerking
in projecten als P@CT (People &
Career Tool) en e-recruitment.
• DeP@CT-toolisinallebusinessgroups
ontwikkeld en geïmplementeerd,
waardoor een hechter en consistenter
proces van prestatiemanagement en
managementontwikkeling mogelijk is
geworden.
• Opzowelcorporateals
businessgroupniveau zijn nieuwe
leer- en ontwikkelingsprogramma’s
ontworpen. ‘Expanding Horizons’ richt
zich op het ontwikkelen van talent met
belangstelling voor een internationale
carrière.
Aandeelhouders:
waarde creëren door een goede afweging tussen risico en rendement
Ambities
Verbeteren van het rendement op
totaal geïnvesteerd vermogen en eigen
vermogen door verhoging van het
bedrijfsresultaat, zowel door autonome
groei als door acquisities, in combinatie
met een sterke kasstroom en efficiënte
balans.
Strategische doelen
• Waardecreërenvooraandeelhouders
door leidende posities in diervoeding
en visvoer in combinatie met
een efficiënte kapitaal- en
belastingstructuur, waardoor een
rentabiliteit op geïnvesteerd vermogen
voor belasting van minimaal 15%
mogelijk wordt.
• Eenbedrijfsresultaat(EBITA)als
percentage van de omzet van 5%.
• Eenverhoudingnettoschuld/EBITDAvan
minder dan 3.
• Eenverhoudingnettoschuld/eigen
vermogen van ≈ 1.
• Eendividenduitkerentussen35-45%
van de winst beschikbaar voor houders
van gewone aandelen.
Acties gedurende 2008
• Nutrecoheefthetaccentgelegdop
groei in de segmenten speciaalvoer,
voeradditieven en visvoer met hogere
marges.
• Acquisitiesindiervoedingenvisvoer
voor een totaal bedrag van ca. EUR
66 miljoen betekenden een verdere
versterking van het bedrijf.
15Nutreco’s ambities en strategische doelstellingen |
Partners:
een goede partner zijn voor alle stakeholders
Ambities
Nutreco’s doelstellingen realiseren door een goede partner
te zijn voor stakeholders, zoals afnemers, toeleveranciers,
universiteiten en ngo’s.
Strategische doelen
• Nieuweproductenenconceptenontwikkelendoor
partnerschappen aan te gaan met afnemers,
toeleveranciers en wetenschappelijke instellingen die
bijdragen aan een efficiënte bedrijfsvoering van onze
klanten en hen helpen hun doelstellingen ten aanzien van
gezondheid, voedselveiligheid en kwaliteit te realiseren.
• Meerjarigeleveringscontractensluitenmettoeleveranciers,
waardoor de beschikbaarheid van hoogwaardig voer aan
de klanten van Nutreco wordt gegarandeerd op basis van
duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen.
Acties gedurende 2008
• Inoktober2008heeftNutrecodebedrijfsconferentie
AquaVision, getiteld ‘Know the fundamentals, create
your future’, te Stavanger, Noorwegen, georganiseerd.
Deze is bezocht door circa 400 vertegenwoordigers van
de aquacultuurindustrie, wetenschappers, retailers,
beleggers, ngo’s en de media uit 26 landen.
• Nutrecoheefteentweejarigvoerleveringscontractgesloten
met Marine Harvest, de grootste producent van gekweekte
zalm in de wereld.
• NutrecoProcurementisstrategischepartnerschappen
aangegaan met toeleveranciers.
• Verbeterdemarktfocusenkennisresulteerdenin
aanzienlijke inkoopbesparingen, door tijdig te anticiperen
op markvolatiliteit.
• Nutrecoheeftverschillendestandaardiseringsprocessen
ontwikkeld en geïmplementeerd, waardoor besparingen op
de grondstofkosten mogelijk werden.
Samenleving:
focus op duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen
Ambities
Nutreco wil een bijdrage leveren aan de oplossing van de
toenemende problematiek op het terrein van voedselveiligheid
en klimaatverandering waarmee de wereld wordt
geconfronteerd.
Strategische doelen
• DemaatschappelijkerolvanNutrecovoortdurend
beoordelen en verbeteren door de positieve bijdragen
van de onderneming te vergroten en de impact van de
activiteiten terug te dringen.
• Maatschappelijkverantwoordondernemenverankerenin
de doelstellingen voor Nutreco-managers, waardoor MVO
een integraal onderdeel van de bedrijfscultuur van Nutreco
vormt.
• HetaccentleggenopvooruitgangInNutreco’sMVO-
thema’s: duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen,
klimaatverandering, feed-to-foodkwaliteit, Nutreco-mensen
en investering in de gemeenschap.
Acties gedurende 2008
• NutrecoisdeelnemendlidvandeRoundTableon
Reponsible Soy en de Roundtable on Sustainable Palm Oil.
• VisvoerbedrijfSkrettingheefthetprogramma‘Sustainable
and Economic Aquafeeds’ gelanceerd.
• Nutrecoheeftdeelgenomenaaneen‘multi-stakeholder
scenario planning initiative’ gericht op het onderzoeken
van mogelijke veranderingen in het evenwicht tussen voer,
voedsel en brandstof in 2050.
• Erwordteenonderzoekuitgevoerdnaardehoeveelheid
broeikasgassen gerelateerd aan belangrijke grondstoffen
voor de diervoeding.
• NutrecohadinNederlandhetbesteMaatschappelijk
Verantwoord Ondernemen rapport van de gehele
bedrijfstak met betrekking tot de verstrekking van
informatie gerelateerd aan klimaatverandering.
• Nutreco’sdiervoedingsbedrijfNantainNederlandiseenvan
de eerste ondernemingen ter wereld die certificering voor
ISO 22000 Food Safety Management System heeft verworven.
• NutrecoEspañaiseenvandedrieondernemingenin
Spanje die Social Accountability-certificering SA 8000 heeft
verworven.
16 | Financiële resultaten
Financiële resultaten
Sterke omzetstijging voornamelijk het gevolg van hogere grondstofprijzen en acquisities
De omzet uit ‘continuing operations’ van Nutreco bedroeg
EUR 4.943,1 miljoen, een stijging van EUR 922,0 miljoen of
22,9% vergeleken met 2007. Autonome groei droeg 12,2%
bij aan de omzetstijging, waarvan 15,1% was gerelateerd
aan hogere verkoopprijzen, voornamelijk als gevolg van
Omzet aan derden per segment ‘continuing operations’
(EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Premix en speciaalvoer 1.069,4 749,2 42,7%
Mengvoer Europa 1.219,7 1.031,8 18,2%
Diervoeding Canada 398,0 167,5 137,6%
Diervoeding 2.687,1 1.948,5 37,9%
Visvoer 1.169,9 1.192,9 -1,9%
Vlees en overige activiteiten 1.086,1 879,7 23,5%
Omzet ‘continuing operations’ 4.943,1 4.021,1 22,9%
(EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Premix en speciaalvoer 84,1 38,7 117,3%
Mengvoer Europa 29,4 37,9 -22,4%
Diervoeding Canada 20,9 9,2 127,2%
Diervoeding 134,4 85,8 56,6%
Visvoer 67,7 71,0 -4,6%
Vlees en overige activiteiten -0,4 22,3 -101,8%
Corporate -19,6 -20,3 -3,4%
EBITA ‘continuing operations’ voor bijzondere posten 182,1 158,8 14,7%
Bijzondere posten 0,8 -3,6
EBITA ‘continuing operations’ 182,9 155,2 17,8%
de doorberekening van hogere grondstofprijzen, en -2,9%
aan lager afzetvolumes. Recente acquisities zorgden voor
12,7% omzetstijging. Het wisselkoerseffect van -2,0% was
voornamelijk het gevolg van de Canadese dollar en de Noorse
kroon.
Het bedrijfsresultaat (EBITA) is gestegen voornamelijk als gevolg van de sterke bijdrage van diervoeding
Bedrijfsresultaat voor afschrijving (EBITA) en buitengewone posten per segment ‘continuing operations’
17Financiële resultaten |
De EBITA voor buitengewone posten uit ‘continuing operations’
steeg met 14,7% tot EUR 182,1 miljoen (2007: EUR 158,8
miljoen), voornamelijk als gevolg van een sterke bijdrage van
diervoeding. De invloed van hogere lasten in verband met
voorzieningen voor handelsvorderingen (EUR 16,3 miljoen)
werd deels gecompenseerd door een vrijval van voorzieningen
als gevolg van de schikking van verschillende claims (EUR 14,7
miljoen).
Succesvolle integratie van BASF-acquisities en uitstekende grondstofposities
Het premix- en speciaalvoerbedrijf boekte recordprestaties
in 2008 dankzij de succesvolle integratie van de BASF-
bedrijven, uitstekende grondstofposities en autonome
groei in speciaalvoer. De EBITA steeg met 117,3% tot EUR
84,1 miljoen (2007: EUR 38,7 miljoen). Een veranderende
marktdynamiek heeft geresulteerd in aanzienlijk hogere
prijzen op de vitaminemarkten. Dankzij het Nutreco Sourcing
and Procurement Initiative kon Nutreco in 2008 van deze
specifieke marktsituatie profiteren.
De EBITA van de mengvoeractiviteiten in Europa bedroeg
EUR 29,4 miljoen, een daling van 22,4% vergeleken met het
buitengewoon sterke resultaat van EUR 37,9 miljoen in 2007.
Deze afname is te wijten aan moeilijke marktomstandigheden
in Spanje en een onverwachte en scherpe daling van de
grondstofprijzen in de tweede helft van het jaar. De laatste
ontwikkeling had een negatieve invloed op contractposities
in graan en soja van circa EUR 5 miljoen, wat de positieve
invloed in de eerste helft van het jaar teniet deed. De EBIT van
diervoeding Canada, verworven in juli 2007, bedroeg EUR 20,9
miljoen (2007: EUR 9,2 miljoen), wat overeenkomt met onze
verwachtingen ten tijde van de acquisitie. De totale EBITA van
de diervoedingsactiviteiten steeg met 56,6% tot EUR 134,4
miljoen (2007: EUR 85,8 miljoen).
De EBITA van visvoer was met EUR 67,7 miljoen 4,6% lager
vergeleken met EUR 71,0 miljoen in 2007. De resultaten zijn
beïnvloed door een daling in de vraag naar visvoer in Chili;
de volumes gekweekte Atlantische zalm van onze klanten
namen af als gevolg van de gezondheidsproblemen bij de
vissen. Visvoer voor andere gekweekte vissoorten leverden
goede resultaten, die overeen kwamen met die van het
voorgaande jaar.
De EBITA van vlees en overige activiteiten was een verlies van
EUR 0,4 miljoen. In 2007 werd een EBITA van EUR 22,3 miljoen
gerealiseerd. De voornaamste oorzaken van deze daling zijn
de hoge grondstofprijzen, die niet volledig aan afnemers
konden worden doorberekend, en een verschuiving in
consumentenbestedingen naar goedkopere producten
als gevolg van de economische crisis in Spanje. De
pluimveebroederij en de activiteiten op het gebied van
broedeieren voor de farmaceutische industrie in Canada
droegen bij aan een bedrijfsresultaat dat hoger was dan onze
verwachtingen.
Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’
(EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
EBITDA 233,5 197,1 18,5%Afschrijvingen 50,6 41,9 20,8%EBITA 182,9 155,2 17,8%
Amortisatie 10,8 6,2Bedrijfsresultaat (EBIT) uit ‘continuing operations’ 172,1 149,0 15,5%
Financiële baten 6,3 12,2Financiële lasten -38,1 -21,9Valutakoersresultaat 0,6 -0,4Nettofinancieringslasten -31,2 -10,1 208,9%
Aandeel in resultaten geassocieerde deelnemingen 2,1 0,8Winst voor belastingen uit ‘continuing operations’ 143,0 139,7 2,4%
Winstbelastingen -37,2 -26,4Winst na belasting uit ‘continuing operations’ 105,8 113,3 -6,6%
Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’ 11,1 3,8 Boekwinst op verkoop ‘discontinued operations’, na belasting - 3,6Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’ 11,1 7,4 50,0%
Winst over het boekjaar 116,9 120,7 -3,1%
Toe te rekenen aan:Aandeelhouders van Nutreco 114,8 118,6Minderheidsbelang 2,1 2,1Winst over het boekjaar 116,9 120,7 -3,1%
18 | Financiële resultaten
Nettofinancieringslasten gestegen als gevolg van hogere gemiddelde nettoschuld
Nettofinancieringslasten uit ‘continuing operations’
bedroegen EUR 31,2 miljoen (2007: EUR 10,1 miljoen).
Deze stijging heeft te maken met de hogere gemiddelde
schuldpositie in 2008 vergeleken met 2007. Dit is het
gevolg van acquisities, een hoger nettowerkkapitaal, de
kapitaalterugbetaling in augustus 2007 (EUR 171,2 miljoen) en
de inkoop van aandelen in de eerste helft van 2008 (EUR 33,1
miljoen).
De financiële baten daalden tot EUR 6,3 miljoen (2007:
EUR 12,2 miljoen), vooral als gevolg van lagere deposito’s.
De financiële lasten stegen tot EUR 38,1 miljoen (2007: EUR
21,9 miljoen), vooral als gevolg van hogere rentedragende
schulden. De financiële lasten omvatten ook het dividend
van EUR 4,0 miljoen (2007: EUR 4,5 miljoen) op de cumulatief
preferente aandelen.
Het valutaresultaat bedroeg EUR 0,6 miljoen (2007:
EUR -0,4 miljoen).
Vennootschapsbelasting gestegen
De belastingen op ‘continuing operations’ stegen van EUR
26,4 miljoen tot EUR 37,2 miljoen. De effectieve belastingdruk
in 2008 bedroeg 26,0% (2007: 18,9%). De belastingdruk is
gebaseerd op de geografische spreiding van de winst. In 2007
was de belastingdruk laag vanwege de belastingeffecten als
gevolg van desinvesteringen.
Winst over het boekjaar gedaald
De winst na belastingen uit ‘continuing operations’ daalde van
EUR 113,3 miljoen tot EUR 105,8 miljoen. De winst per gewoon
aandeel voor ‘continuing operations’ daalde met 6,8% tot EUR
3,02 (2007: EUR 3,24). De winst over het boekjaar toekomend
aan aandeelhouders van Nutreco bedroeg EUR 114,8 miljoen
(2007: EUR 118,6 miljoen). De winst per gewoon aandeel
bedroeg EUR 3,34 (2007: EUR 3,46).
Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’
De winst na belastingen uit ‘discontinued operations’ bedroeg
EUR 11,1 miljoen (2007: EUR 7,4 miljoen) en heeft betrekking
op verkochte bedrijven in voorgaande jaren.
Kasstroom en investeringen
De nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten bedroeg EUR 98,0
miljoen (2007: EUR 139,9 miljoen). Investeringen in materiële
vaste activa bedroegen EUR 86,2 miljoen vergeleken met
EUR 77,0 miljoen in 2007. In 2008 investeerde Nutreco voor
een totaal bedrag van EUR 90,2 miljoen (2007: EUR 80,2
miljoen) in materiële vaste activa en immateriële activa.
Naast uitbreidingsinvesteringen waardoor verdere groei
mogelijk werd, heeft Nutreco ook geïnvesteerd in projecten
gericht op verhoging van de efficiency in productielijnen
en verpakkingsprocessen. Nutreco heeft ook geïnvesteerd
in bedrijfsmiddelen om een betere kwaliteit te kunnen
produceren.
Sterke kasstroompositie en kapitaalstructuur
De nettoschuldpositie per 31 december 2008 bedroeg EUR
367,1 miljoen (31 december 2007: EUR 289,9 miljoen). Het
totale eigen vermogen van Nutreco bedroeg op 31 december
2008 EUR 665,5 miljoen (31 december 2007: EUR 651,2
miljoen). Met betrekking tot de kapitaalstructuur handhaaft
Nutreco een voorzichtig financieel beleid, waarbij interne
criteria worden gehanteerd die ruim binnen de criteria blijven
die samenhangen met de financiering.
Dividend in lijn met beleid van 45% pay-out
Er wordt een dividend van EUR 1,43 (2007: EUR 1,64)
voorgesteld, wat overeenkomt met een pay-out van 45%
van de totale winst van het boekjaar, exclusief impairment
en boekresultaten op afgestoten bedrijfsonderdelen. Dit
is de maximale pay-outratio binnen het dividendbeleid
van Nutreco. Nutreco heeft in 2008 al een interim-dividend
uitgekeerd van EUR 0,40. Het slotdividend van EUR 1,03 zal
naar keuze van de aandeelhouder worden uitgekeerd in
contanten of in aandelen. De waarde van het stockdividend
zal nagenoeg gelijk zijn aan het contante dividend. De ex-
dividenddatum is 23 april 2009. De omwisselverhouding zal
op 8 mei 2009 nabeurs worden vastgesteld op basis van de
gewogen gemiddelde koers van de laatste drie dagen van de
keuzeperiode, te weten 6, 7 en 8 mei 2009. Zowel het contante
als het stockdividend worden op 14 mei 2009 betaalbaar
gesteld.
19Research en development |
Essentiële schakel in de waardeketen van hoogwaardige eiwitrijke voeding
Als diervoedings- en visvoerbedrijf vormt Nutreco een
essentiële schakel in de keten van hoogwaardige eiwitrijke
voeding. De onderneming koopt voor de voerproductie
geschikte grondstoffen afkomstig uit de landbouw,
bijproducten van de voedings- en biobrandstofindustrie, en
essentiële ingrediënten zoals vitamines en mineralen van
gespecialiseerde producenten.
De researchfaciliteiten van Nutreco
Nutreco-onderzoek wordt uitgevoerd in acht centra: in
Canada, Nederland en Spanje. Deze centra richten zich
op de voeding en teelt van varkens, kippen, konijnen,
herkauwers en kalveren, alsmede op voedsel- en
voeringrediënten. Laboratoria in Canada, Nederland
en Spanje ondersteunen dit onderzoek. Nutreco’s
onderzoeksactiviteiten met betrekking tot visvoer worden
aangestuurd vanuit een onderzoekscentrum in Noorwegen,
ondersteund door een laboratorium, een fabriek voor
voertechnologie en testfaciliteiten voor visvoer in
Noorwegen en Italië. Er wordt onderzoek verricht naar
zalm- en forelvoer, en naar voer voor zeevissoorten als
zeebrasem, zeebaars, yellowtail, tarbot en soorten die nog
niet zo lang geleden in de aquacultuur zijn geïntroduceerd,
zoals kabeljauw en tonijn.
De R&D-activiteiten van Nutreco vormen een waardevolle
brug tussen de werelden van de wetenschap, de
agricultuur, de aquacultuur en de voedingsindustrie.
Het door Nutreco uitgevoerde internationale onderzoek
omvat een breed gamma van wetenschappelijke disciplines,
met specialisten zoals voedingsdeskundigen, dierenartsen,
dierfysiologen, microbiologen en technologische experts.
Uitwisseling van informatie
In 2008 heeft Nutreco het Nutreco R&D-platform opgericht
ter bevordering van een betere uitwisseling van kennis,
het delen van hulpbronnen en afstemming van activiteiten
tussen alle onderzoekscentra binnen het bedrijf. Nauw
contact tussen de onderzoekscentra en de bedrijven van
Nutreco zorgt voor een regelmatige uitwisseling van ideeën
en kennis.
De R&D-centra van Nutreco vullen hun onderzoek
aan via links en onderzoek op contractuele basis met
academische en zelfstandige kenniscentra in Europa,
Noord- en Zuid-Amerika en Azië-Pacific. De onderzoekers
van Nutreco bezoeken regelmatig congressen over
de gehele wereld, waar ze hun onderzoeksresultaten
presenteren. Ook publiceren ze de resultaten van hun
onderzoek in internationale wetenschappelijke tijdschriften.
Nutreco’s R&D streeft naar wetenschappelijke validiteit en
commerciële toepasbaarheid. Door deze strategie geniet
Nutreco R&D een wereldwijde reputatie.
Research en ontwikkeling in 2008
In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de
onderzoeksprojecten die gedurende 2008 in de R&D-centra
van Nutreco zijn uitgevoerd. De R&D-activiteiten van Nutreco
richten zich op drie belangrijke gebieden:
• Voergrondstoffen,voerevaluatie/voertechnologie
• Voedingvoorjongedierenenovergangsperioden
• Kwaliteitsconcepteninzakevoedingsproductie(feed-to-
food)
Research en development
20 | Research en development
Hierdoor wordt ook de belasting van het milieu als gevolg
van de voedselproductie verminderd.
De effectiviteit van voeradditieven
In 2008 in R&D-centra uitgevoerde proeven hebben objectieve
data opgeleverd aan de hand waarvan de verbeterde
prestaties van dieren kunnen worden gekwantificeerd
waar nieuwe voeradditieven de opname van voedingstoffen
verhogen en de gezondheid van de dieren bevorderen.
Voorbeelden zijn onder andere Fibosel, TNIbetain, Optimins en
organische zuren van Selko die worden geproduceerd en op
de markt gebracht door Trouw Nutrition International.
Nutreco R&D voor vis en visvoer
Het Skretting Aquaculture Research Centre (ARC) heeft
haar meerjarige onderzoeksprogramma met betrekking tot
alternatieve grondstoffen voor vismeel en visolie voortgezet.
Skretting ARC vergroot de voersamenstellingsmogelijkheden
die de visvoerbedrijven ter beschikking staan en helpt het
gebruik van duurzaam beschikbaar vismeel uit te breiden.
Zalm met positieve viseiwitbalans in Europa
Eind september 2008 maakte Skretting bekend dat gekweekte
zalm meer viseiwit had opgeleverd dan er per vis in het
Skretting-voer was gebruikt. De resultaten waren afkomstig
van het door Skretting, Marine Harvest en de AKVA Group
opgezette Centre for Aquaculture Competence (CAC) in
Noorwegen.
Nieuwe diëten voor zeebaars en zeebrasem op basis van vervanging van vismeel door plantaardige grondstoffen Na in 2008 voltooid onderzoek heeft Skretting diëten voor
zeebaars en zeebrasem afkomstig uit de Middellandse Zee
geïntroduceerd.
React PD-voer helpt vissen bij ziekteherstel
De resultaten van de visvoerproeven hebben de effectiviteit van
het ‘Active Nutrition’-voer React PD aangetoond waar het gaat
om het tegengaan door middel van voeding van de effecten
van miltziekte (pancreas disease, PD) bij Atlantische zalm. In
proeven verminderde React PD de sterfte met 90%, van 10% tot
1%, en verminderde het voer het percentage overlevende vis
dat orgaanschade vertoonde met een derde.
Op vis gerichte onderzoekprogramma’s van Nutreco worden
verdeeld in drie hoofdgebieden:
• Speciaalvoer,waarondergezondheidsdiëten
• Visvoersamenstellingen-kwaliteit
• Nieuweengeoptimaliseerdeproductietechnologie
Deze aandachtsgebieden dienen gezamenlijk een breder doel,
namelijk vergroting van de duurzaamheid van de agricultuur
en de aquacultuur door op zo efficiënt mogelijke wijze gebruik
te maken van alle beschikbare grondstoffen voor de productie
van hoogwaardige voeding voor de mens. In 2008 bedroegen
de uitgaven voor research & development EUR 17,1 miljoen.
Nutreco’s R&D ten behoeve van dieren en voeding
Bij de beoordeling van potentiële grondstoffen onderzoeken
Nutreco’s R&D-teams de voedingswaarde van bijproducten
en de veranderende waarden van bijproducten als gevolg
van technologische ontwikkelingen. Verbeteringen in de
verwerking van grondstoffen voor voeding en brandstof
impliceren dat er meer voedingswaarde en energie wordt
onttrokken voor het primaire gebruik en dat er dus minder
in het bijproduct overblijft. De kennis hierover stelt ons
in staat zulke stoffen op effectievere wijze in voer te
verwerken.
Voeradditieven zoals enzymen, antioxidanten en andere
functionele ingrediënten kunnen de waarde van bijproducten
en andere grondstoffen verhogen, bijvoorbeeld door de
verteerbaarheid te verbeteren of de aanwezigheid van
specifieke componenten te vergroten. Grotere voerefficiency
leidt ertoe dat de dieren gezonder zijn en beter presteren.
21Research en development |
foodkwaliteitsstrategie Nutrace® in alle geledingen van
Nutreco. Het proces werd in 2008 geïntensiveerd en versneld
door de activiteiten van het Nutrace Platform, dat feed quality
& safety managers uit alle Nutreco-bedrijven samenbrengt.
Een van de voornaamste initiatieven is een gezamenlijke
databank die informatie bevat over alle ingrediënten en
toeleveranciers in combinatie met risicobeoordelingen en
managementinformatie.
De afdeling houdt zich op de hoogte van aanstaande wetgeving
en voorschriften die betrekking hebben op de activiteiten van
Nutreco-bedrijven. Ze ondersteunt de registratie van nieuwe
en bestaande voeradditieven, controleert op bestaande
patenten die relevant zijn voor onderzoeksontwikkelingen
bij Nutreco en beheert de bescherming van het intellectuele
eigendom van Nutreco.
In 2008 coördineerde de afdeling een harmonisatie-
programma onder de Europese agriculturele R&D-centra van
Nutreco. Dit proces bracht de centra in lijn met de vereisten
van de ISO 001-norm voor kwaliteitsmanagement. Na externe
audits uitgevoerd in Nederland in december 2008 en in Spanje
in januari 2009 kwalificeerden de centra, evenals de afdeling
Quality Affairs zelf, zich voor certificering. Het Skretting
Aquaculture Research Centre was al ISO 9001-gecertificeerd.
Tonijn- en abalonediëten
Door Skretting ARC ontwikkelde voerblokken voor tonijn
bieden de mogelijkheid om de duurzaamheid van de
tonijnkweek aanzienlijk te vergroten. In 2009 zullen er
in verschillende landen proeven op commerciële basis
worden uitgevoerd. Er moet nog werk worden verricht om
de productiecapaciteit op te voeren en het product en het
productieproces aan te passen om tegemoet te komen aan
de verschillende lokale behoeften. ARC neemt voorts deel
aan het door de EU ondersteunde SELFDOTT-project voor de
domesticatie van blauwvintonijn in de Middellandse Zee.
Hierbij levert ARC de voerblokken en het ander speciaal voer
dat de projectpartners gebruiken.
In 2008 bij ARC uitgevoerde proeven hebben aangetoond
dat belangrijke fysieke eigenschappen van het huidige
abalonevoer sterk kunnen worden verbeterd door een
aangepaste procestechnologie. In 2009 worden er proeven
gehouden waarin deze resultaten op volledige schaal worden
geïmplementeerd. Als deze proeven succesvol zijn, dan zou dat
abalonekwekers helpen hun prestaties te verbeteren.
Nutreco Quality Affairs
De afdeling Quality Affairs van Nutreco is verantwoordelijk
voor de ontwikkeling en afstemming van de feed-to-
22 | Bedrijfssegmenten van Nutreco
Het diervoedingssegment wordt onderverdeeld in:
1. Premix en speciaalvoer zijn de activiteiten van Trouw
Nutrition International, dat een sterke positie heeft
op de wereldmarkt voor premixen en innovatieve
speciaalvoerproducten, zoals voeradditieven, voer voor
jonge dieren en gezondheidsproducten voor dieren.
2. Mengvoer Europa bestaat uit de mengvoeractiviteiten
van de Hendrix-ondernemingen in Nederland, België en
Duitsland en van Nanta en Agrovic in Spanje en Portugal.
3. Diervoeding Canada betreft de activiteiten op het gebied
van diervoeding in Canada en de VS die eerder eigendom
waren van Maple Leaf Foods.
Diervoeding
Premix en speciaalvoer Mengvoer Europa Diervoeding Canada
VisvoerVlees en overige
activiteiten
Omzet 2008
(EUR x miljoen)1.069 1.220 398 1.170 1.086
Actief in Wereldwijde marktenBenelux, Duitsland, Spanje
Canada en Noord-Amerika
Wereldwijde markten
Spanje
MarktpositieMondiale nummer 2 in premix met een marktaandeel van 12%
Nederland 14%,
Spanje 10%Canada 23% Zalmvoer 35% 27%
Afnemers
Producenten van mengvoer, zelfmengers, distributeurs
Veeboeren Veeboeren Viskweekbedrijven
Kleinhandel, groothandel, voedingsindustrie, foodservice
Nutreco-merkenTrouw Nutrition, Selko, Sloten, GreenlineTN
Hendrix, Agrovic, Nanta
Shur-Gain en Landmark
SkrettingCuk, Frichef de Sada
Bedrijfssegmenten van Nutreco
De activiteiten van Nutreco kunnen in drie bedrijfssegmenten
worden verdeeld:
1. Diervoeding
2. Visvoer
3. Vlees en overige activiteiten
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voornaamste activiteiten en geografische gebieden in 2008
23
Operationele gang van zaken
Diervoeding (totaal)
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil Omzet aan derden 2.687,1 1.948,5 37,9%
EBITDA* 158,6 105,9 49,8%
EBITA* 134,4 85,8 56,6%
Operationele marge (EBITA*/omzet)
5,0% 4,4%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) 125,1 80,7 55,0%
* Voor bijzondere posten
Wereldwijde ontwikkeling in de productie van diervoeding
Operationele gang van zaken: diervoeding |
Marktpositie en concurrentie
In 2008 bedroeg de wereldwijde productie van de
diervoedingsindustrie in totaal 700,1 miljoen ton, 2,9%
hoger dan het totale volume in 2007. De wereldwijde
productie van diervoeding is over de laatste tien jaar met
circa 18% toegenomen. Met een productie van circa 8,9
miljoen ton heeft Nutreco een marktaandeel van ongeveer
1,3%. Nutreco is, in omzet van diervoeding, het derde
grootste bedrijf ter wereld. De top tien van ’s werelds
grootste voerproducenten heeft een marktaandeel van in
totaal 15%, wat aangeeft dat de diervoedingsmarkt nog
steeds gefragmenteerd is.
0
150
300
450
600
750
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08E
mln MT
0
1.500
3.000
Omzetontwikkeling diervoeding(EUR x miljoen)
0
30
60
90
120
150
EBITA-ontwikkeling diervoeding(EUR x miljoen)
134
2008
86
53
20072006200820072006
2.687
1.949
1.322
Profiel
Nutreco produceert een breed assortiment van innovatieve
voedingsproducten die in de behoeften voorzien van
pluimvee, varkens, rundvee en andere dieren. Dit assortiment
diervoedingsproducten kan worden onderverdeeld in twee
soorten voer:
1. Premix en speciaalvoer
Een premix is een mengsel van twee of meer
voeradditieven. Er bestaan voeradditieven voor
verschillende doelen: nutritioneel (vitaminen, mineralen
etc.), technologisch (emulgatoren, antioxidanten etc.),
zintuiglijk (smaak- en kleurstoffen) of zoötechnisch
(stoffen die de verteerbaarheid bevorderen).
Speciaalvoerproducten worden gekenmerkt door een laag
volume, hoge precisie en hoge waarde. Zij omvatten onder
andere speciale voersoorten voor overgangsfasen, zoals bij
de overgang van dracht naar lactatie en de speenperiode,
voer ter aanvulling van granen van eigen teelt, mineralen,
voeringrediënten en diervoedingsproducten.
2. Mengvoer
Mengvoerproducten zijn complete industrieel gemengde
voeders die volledig voldoen aan de voedingsbehoeften van
bepaalde diersoorten. Ze bestaan uit macro-ingrediënten
zoals granen en soja, en micro-ingrediënten zoals premixen,
vitaminen en mineralen. Andere ingrediënten zijn onder
andere natuurlijke gezondheidsbevorderende bestanddelen,
organische zuren, aromatische stoffen en pigmenten.
Operationele gang van zaken 2008
Totale omzetten in diervoeding stegen met EUR 738,6 (37,9%)
vergeleken met 2007. Autonome groei droeg 17,6% bij aan
de stijging van de omzet, waarvan 19,9% gerelateerd is
aan hogere verkoopprijzen, voornamelijk als gevolg van de
doorberekening van hogere grondstofprijzen en -2,3% aan
lagere afzetvolumes. De recente acquisities in diervoeding
droegen 21,8% bij aan de omzetstijging. Het wisselkoerseffect
bedroeg -1,5%.
24 | Operationele gang van zaken: diervoeding
Operationele gang van zaken: diervoeding
Premix en speciaalvoer
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Omzet aan derden 1.069,4 749,2 42,7%
EBITDA* 92,9 47,2 96,8%
EBITA* 84,1 38,7 117,3%
Operationelemarge(EBITA*/omzet) 7,9% 5,2%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) 81,2 37,2 118,3%
* Voor bijzondere posten
25Operationele gang van zaken: diervoeding |
Marktpositie en concurrentie
De wereldwijde premixindustrie kent vier mondiale
spelers: DSM, Nutreco, Provimi en Evialis. Samen bezitten
deze producenten een wereldwijd marktaandeel van rond
50%. De rest van de markt is in handen van verscheidene
regionale premixproducenten. De productie van vitaminen,
mineralen en aminozuren is een geconsolideerde markt.
De voornaamste toeleveranciers zijn DSM, BASF, Evonik
en Adisseo. De markten voor voer voor jonge dieren,
innovatieve voeradditieven zoals pro- en prebiotica en de
nutritionele dierengezondheidsproducten zijn nog steeds zeer
gefragmenteerd.
Profiel
De premixen en speciaalvoerproducten van Nutreco worden
geproduceerd door dochteronderneming Trouw Nutrition
International (TNI). Met haar verschillende merken neemt deze
dochteronderneming de tweede plaats in op de wereld markt
voor premixen, en heeft ze leidende posities op lokale markten
voor innovatieve speciaalvoerproducten. Deze producten
voldoen aan de behoeften van voerfabrikanten, integratoren,
distributeurs en zelfmengers. Ondersteund door een groot
distributienetwerk, levert Trouw Nutrition International aan
markten in geheel Europa, Noord- en Zuid-Amerika en Azië.
De premix- en speciaalvoerindustrie is gebaseerd op
de kennis van voedingsbehoeften van dieren, omdat de
succesvolle samenstelling van deze producten een hoge
mate van expertise, vakkennis en technologie vereist. Trouw
Nutrition International werkt in nauwe samenwerking met de
onderzoekscentra van Nutreco aan de ontwikkeling van nieuwe
innovatieve premix- en speciaalvoerproducten.
Productie
Trouw Nutrition International beschikt over 15
productiefaciliteiten in Europa en zes fabrieken in de VS
en Mexico. Verder heeft Trouw Nutrition International
productiefaciliteiten in China, Brazilië, Indonesië, Guatemala,
en Turkije, een 50%-joint venture in Venezuela en een
33%-deelneming in een Egyptische premixfabriek. Trouw
Nutrition International heeft een totale jaarproductie van
circa 1,5 miljoen ton.
Strategie
De strategie van Nutreco op het gebied van premixen en
speciaalvoer is gericht op vergroting van het marktaandeel
in speciaalvoermarkten. Belangrijke groeimarkten zijn
Oost-Europa, Latijns-Amerika en Azië. De groeistrategie
concentreert zich op het verkrijgen van leidende
marktposities in landen waar Nutreco actief is. De West-
Europese markt is stabiel. Kostenbeheersing, logistiek,
efficiency en innovaties zijn belangrijke factoren om posities
in bestaande markten te versterken.
Operationele gang van zaken 2008
De premix- en speciaalvoeractiviteiten laten een omzetstijging
van 42,7% zien in vergelijking met 2007. Acquisities waren
verantwoordelijk voor 22,1% van deze stijging, hogere prijzen
droegen 19,6% bij en de volumegroei voegde 3,5% toe. Het
wisselkoerseffect was 2,5% negatief. De acquisitie van de
premixactiviteiten van BASF in 2007 leverde de grootste
bijdrage aan de omzetgroei door acquisities.
De EBITA steeg met 117,3% tot EUR 84,1 miljoen, dankzij
de succesvolle integratie van de overgenomen BASF-
activiteiten, uitstekende grondstofposities, autonome groei in
speciaalvoer en herstructurering van enkele activiteiten. Een
veranderde marktdynamiek, vooral in China, heeft geleid tot
aanzienlijk hogere prijzen op de vitaminemarkt. Dankzij het
Nutreco Sourcing & Procurement Initiative kon Nutreco van
deze marktsituatie profiteren.
0
400
800
1.200
1,069
749
552
1,069
749
552
Omzetontwikkelingpremix en speciaalvoer(EUR x miljoen)
0
50
100
EBITA-ontwikkeling premix en speciaalvoer(EUR x miljoen)
84
2008
3928
20072006200820072006
1.069
749
552
26 | Operationele gang van zaken: diervoeding
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Omzet aan derden 1.219,7 1.031,8 18,2%
EBITDA* 39,9 47,2 -15,5%
EBITA* 29,4 37,9 -22,4%
Operationelemarge(EBITA*/omzet) 2,4% 3,7%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) 27,8 37,0 -24,9%
* Voor bijzondere posten
Operationele gang van zaken: diervoeding
Mengvoer Europa
Marktpositie en concurrentie
De wereldwijde diervoedingsindustrie is een gefragmenteerde
industrie; mengvoerproducenten zijn veelal regionaal
of nationaal actief. Daarom is de concentratiegraad van
mengvoermarkten laag. Essentiële activiteiten binnen
de mengvoerindustrie zijn inkoop van grondstoffen,
voersamenstelling en -verwerking, en logistiek. Het
concurrentievoordeel van voerproducenten vergeleken met
door boeren zelf geproduceerd voer ligt in de internationale
inkoopmogelijkheden in combinatie met kennis van
vervangende energie- en eiwitbronnen.
27Operationele gang van zaken: diervoeding |
Operationele gang van zaken 2008
0
500
1.000
1.500
Omzetontwikkelingmengvoer(EUR x miljoen)
0
20
40
EBITA-ontwikkelingmengvoer(EUR x miljoen)
29
2008
38
25
20072006200820072006
1.2201.032
771
In 2008 was de mengvoeromzet EUR 187,9 miljoen hoger dan
in 2007 (18,2%). Van die stijging heeft 19,5% betrekking op
gestegen verkoopprijzen, voornamelijk als gevolg van de
doorberekening van grondstofkosten, terwijl 3,9% kan worden
toegeschreven aan acquisities. Het volume daalde met 5,2%
als gevolg van de inkrimping van de veestapel in Spanje. In
Nederland verbeterde Hendrix zijn marktpositie met een lichte
stijging van het volume.
De EBITA daalde met 22,4% tot EUR 29,4 miljoen ten opzichte
van EUR 37,9 miljoen in 2007. Deze daling is het gevolg van
de marktomstandigheden in Spanje en een sterke daling van
de grondstofprijzen in de tweede helft van het jaar. Nutreco
profiteerde in de tweede helft van 2007 en de eerste helft
van 2008 van gunstige grondstofposities in een markt met
stijgende prijzen. In de tweede helft van 2008 deed zich een
onverwachte en scherpe daling van de grondstofprijzen voor.
Dit leidde tot een tegengesteld effect van circa EUR 5 miljoen
ten opzichte van het eerste halfjaar van 2008.
De concentratiegraad van de Nederlandse mengvoermarkt
ligt tamelijk hoog: zes van de in totaal circa 120 spelers
bedienen 65% van de totale markt. De Nederlandse en Duitse
mengvoermarkt heeft sterk gepositioneerde coöperaties,
terwijl de Belgische industrie voornamelijk in handen is van
private ondernemingen. Nutreco’s dochteronderneming
Hendrix heeft een leidende positie in de Benelux met een
marktaandeel van circa 12%. De voornaamste concurrenten
zijn Cehave, De Heus, For Farmers en Aveve. De Iberische
mengvoerindustrie is gefragmenteerd; tien van de in totaal
circa 900 spelers nemen samen ongeveer 35% van het totale
volume voor hun rekening. In de Iberische markt zijn de
belangrijkste submarkten die van varkens- en pluimvee. Nanta
is marktleider in Spanje met een marktaandeel van in totaal
10%. De voornaamste concurrenten zijn Vall Co., Guissona,
Nuter en Coren.
Profiel
Nutreco levert een breed assortiment van hoogwaardige
producten, met name voor pluimvee, varkens en rundvee,
maar ook voor paarden, konijnen, geiten, schapen en andere
diersoorten. Als onderdeel van elk geleverd product biedt
Nutreco de boer een integraal bedrijfsadvies. Hierdoor
kunnen boeren hun bedrijfsprocessen verbeteren, wat
leidt tot hoger rendement en een sterke focus op kwaliteit,
efficiency en terugdringing van de impact op het milieu.
Door de kwaliteit van haar producten en voerconcepten is
Nutreco erin geslaagd zich aan de bovenzijde van de markt te
positioneren.
Productie
De mengvoerproductie vindt plaats in de vestigingen
van Hendrix in Nederland, België en Duitsland en in de
vestigingen van Nanta en Agrovic in Spanje en Portugal.
Een netwerk van productielocaties, verkoopkantoren
en dealers zorgt voor een sterke aanwezigheid in deze
markten. Hendrix exploiteert tien mengvoerfabrieken met
een jaarlijkse productiecapaciteit van circa 2,4 miljoen ton.
Nanta exploiteert 16 mengvoerfabrieken met een jaarlijkse
productiecapaciteit van rond 2,7 miljoen ton, waarbij is
inbegrepen de voerproductie voor de vleeskuikens en
varkens geproduceerd voor de vleesactiviteiten van Nutreco
in Spanje.
Strategie
Nutreco richt zich op de levering van hoogwaardige
voerproducten aangevuld met advies. Hierdoor kan door
onderzoek en door de ontwikkeling van voerproducten
opgedane nutritionele expertise de productie per
boerenbedrijf worden geoptimaliseerd.
28 | Operationele gang van zaken: diervoeding
Operationele gang van zaken: diervoeding
Diervoeding Canada
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Omzet aan derden 398,0 167,5 137,6%
EBITDA* 25,8 11,5 124,3%
EBITA* 20,9 9,2 127,2%
Operationelemarge(EBITA*/omzet) 5,3% 5,5%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) 16,1 6,5 147,7%
De financiële cijfers van Nutreco Canada zijn geconsolideerd vanaf 20 juli 2007, de datum van de acquisitie.Een deel van de activiteiten, de pluimveehouderijen en activiteiten op het gebied van broedeieren voor de farmaceutische industrie, wordt gerapporteerd onder ‘Vlees en overige activiteiten’.
* Voor bijzondere posten
Marktpositie en concurrentie
De Canadese voermarkt is gefragmenteerd en wordt
bediend door verschillende regionale voerproducenten
waar gedurende de laatste jaren op beperkte schaal
consolidatie heeft plaatsgevonden. De productie van melk- en
pluimveeproducten is in Canada aan quota gebonden, wat tot
gevolg heeft dat de vraag naar voer betrekkelijk stabiel is. De
varkens- en rundveeproductie is niet aan quota gebonden.
De Noord- en Midden-Amerikaanse diervoedingsindustrie is
de grootste in de wereld. Canada, de VS en Mexico zijn goed
voor 28,5% van de totale voerproductie in de wereld. De
Canadese voerindustrie produceerde in 2008 naar schatting
circa 20,5 miljoen ton mengvoerequivalenten (compound
feed equivalents, CFE), wat circa 3% van de productie van
de wereldwijde voerindustrie uitmaakt. In Canada zijn
voornamelijk regionale voerproducenten actief. Tot de
grotere spelers behoren Ridley, Cargill en Viterra. Nutreco’s
diervoeding Canada heeft een marktaandeel van circa 23%.
Profiel
In 2007 verwierf Nutreco het Canadese diervoedingsbedrijf
van Maple Leaf Foods. Het bedrijf is bekend door de merken
Shur-Gain en Landmark Feeds. Het is marktleider op het
gebied van diervoedingstechnologie en biedt een breed
productassortiment. Shur-Gain is actief in de centrale
en oostelijke regio’s van Canada en in de staat New York,
VS. Landmark Feeds is actief in de westelijke regio van
Canada. Zowel Shur-Gain als Landmark Feeds zijn reeds lang
bestaande merken. Shur-Gain dateert van 1937 en Landmark
Feeds van 1954.
De diervoedingsproducten van Nutreco in Canada bestaan
onder andere uit basispremixen, eiwitpremixen, concentraten
en mengvoer, speciaalvoer en diergezondheidsproducten.
Nutreco Canada produceert petfood voor zowel private labels
die in supermarkten worden verkocht als merkproducten.
In de staat New York (VS) zijn de activiteiten gericht op de
productie van voer voor melkvee.
29Operationele gang van zaken: diervoeding |
Productie
De klanten in Canada worden bediend vanuit de 15
voerfabrieken voor varkens, rundvee, melkvee en pluimvee
met een jaarproductie van circa 1,2 miljoen ton of 4,6
miljoen ton in CFE. Shur-Gain wordt ondersteund door een
uitgebreid netwerk van distributeurs in zowel Ontario als
Québec. Nutreco Canada heeft een eigen petfoodfabriek die
privatelabelproducten en merkproducten produceert in
St. Marys, Ontario. Verder is er nog een mengvoerfabriek
in Strykersville, NY (VS), die Shur-Gain-voer voor
melkveebedrijven in deze regio produceert.
Strategie
Nutreco’s leidende positie in Canada, ondersteund door
sterke merken, vormt een uitstekende basis waarop de
onderneming haar positie in Noord-Amerika verder kan
uitbouwen. Shur-Gain en Landmark Feeds hanteren strenge
kwaliteitsnormen voor hun producten. Synergieën in Nutreco
Canada worden gevonden in het gezamenlijk met andere
Nutreco-bedrijven inkopen van grondstoffen, het verkopen
van complementaire producten en het uitwisselen van R&D-
kennis, waarvan Nutreco aan beide zijden van de Atlantische
Oceaan kan profiteren.
Operationele gang van zaken 2008
0
200
400
Omzetontwikkelingdiervoeding Canada(EUR x miljoen)
0
10
20
EBITA-ontwikkelingdiervoeding Canada(EUR x miljoen)
21
2008
9
200720082007
398
168
De omzet in 2008 van diervoeding Canada bedroeg EUR
398,0 miljoen vergeleken met EUR 167,5 miljoen (+137,6%)
in 2007. Hogere prijzen waren verantwoordelijk voor 23,9%
van de omzetstijging. Het volume daalde met 11,3% en het
wisselkoerseffect bedroeg -6,1%.
De EBITA van diervoeding Canada steeg met 127,2% tot EUR
20,9 miljoen (2007: EUR 9,2 miljoen). Voeractiviteiten gericht
op pluimvee en melkvee hadden een goed resultaat in 2008,
wat de lagere resultaten van varkens- en rundveevoer
compenseerde.
30 | Operationele gang van zaken: visvoer
Operationele gang van zaken
Visvoer
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Omzet aan derden 1.169,9 1.192,9 -1,9%
EBITDA* 83,7 85,3 -2,0%
EBITA* 67,7 71,0 -4,6%
Operationelemarge(EBITA*/omzet) 5,8% 6,0%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) 66,9 70,2 -4,7%
* Voor bijzondere posten
Marktpositie en concurrentie
De wereldwijde zalmvoerindustrie wordt gekenmerkt door
een klein aantal internationale spelers. De productie van
visvoer is gebaseerd op specifieke kennis en eisen op het
gebied van R&D. Ten eerste vanwege de complexiteit van het
extrusieproces dat nodig is voor de visvoerproductie. Ten
tweede vanwege de benodigde kennis van grondstoffen die
essentieel is om in toenemende mate schaarse grondstoffen
als vismeel en visolie te vervangen door plantaardige
alternatieven. De jaarlijkse gemiddelde groei van voer voor
zalmachtigen in de periode 1998-2008 bedroeg meer dan 7%.
De viskwekerij heeft gedurende de laatste decennia een snelle
ontwikkeling doorgemaakt, wat samenging met de sterkere
toename van visconsumptie in vergelijking met de consumptie
van andere dierlijke eiwitbronnen. De voornaamste markten
voor zalm en forel zijn Noorwegen en Chili, waar 80% van
de zalm in de wereld wordt gekweekt. Andere belangrijke
zalmproducerende landen zijn Schotland, Canada, Australië
en Ierland. De voornaamste productiegebieden voor
andere vissoorten zijn Europa en Azië. Ontwikkelingen in
de viskwekerij hebben uiteraard directe gevolgen voor de
visvoermarkt.
Skretting is met een wereldwijd marktaandeel van circa
35% de grootste leverancier van zalmvoer. De top drie van
zalmvoerproducenten; Skretting, Cermaq (EWOS) en Biomar,
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08E
mln MT
Wereldwijde volumeontwikkeling voer zalmachtigen
zijn goed voor circa 90% van het totale volume van de
zalmvoermarkt in de wereld.
Profiel
Nutreco’s dochteronderneming Skretting is ‘s werelds
grootste producent van visvoer. Ze beschikt over
vestigingen op vijf continenten die in ruim 25 landen visvoer
produceren. Skretting produceert en levert hoogwaardig
voer voor circa 50 soorten gekweekte vis, en wel voor elke
groeifase: van ei en larve tot oogstbare zalm. Skretting
biedt een compleet assortiment van diëten die volledig
voorzien in de behoeften van de viskweker. Er kunnen
vier soorten visvoerproducten worden onderscheiden:
31Operationele gang van zaken: visvoer |
voer voor moedervissen (broodstock diets), voer voor
jonge vis (juvenile feed), visvoer voor de groeifase
(grower diets) en speciale dieetformules (special diets).
Met alle voerproducten wordt gestreefd naar de laagste
voerkosten per kilo geproduceerde vis in combinatie met
een uitstekende viskwaliteit. Door haar ervaring en haar
R&D-centre is Skretting toonaangevend op het gebied van
visvoer in de wereld.
Productie
De visvoerproductie van Nutreco wordt verzorgd door 18
productiefaciliteiten in Australië, Canada, Chili, Frankrijk,
Ierland, Italië, Japan, de VS, Noorwegen, Spanje en het
VK. Daarnaast wordt door Skretting geproduceerd voer
verkocht via verkoopkantoren gevestigd in Tsjechië, de
Faeroer-eilanden, Finland, Duitsland, Griekenland, Polen,
Zweden, Nederland, Jakarta en Turkije.
Skretting heeft een jaarproductie van in totaal circa 1,3
miljoen ton, waarvan 75% is bestemd voor voer voor zalm
en zeeforel. De overige 25% bestaat uit voer voor andere
vissoorten, in het bijzonder zoetwaterforel, zeebrasem,
zeebaars, yellowtail, tarbot, heilbot, kabeljauw en paling.
Strategie
De strategie van Nutreco in het visvoersegment is gericht
op groei van haar marktaandeel en daardoor versterking
van haar positie als marktleider in zalmvoer. Nutreco kan
dit realiseren door kwalitatief unieke productconcepten
die worden gedreven door innovatie, voedselveiligheid en
duurzaamheid. Het management van Nutreco zal zich verder
concentreren op kostenoptimalisering en verbetering van de
logistieke processen.
In mei 2008 verlengde Nutreco haar strategische
partnerschap met Marine Harvest, de grootste producent van
gekweekte zalm ter wereld. De nieuwe overeenkomst omvat
een tweejarig contract voor de levering van zalmvoer. Het
betreft de levering van circa 70% van de totale behoefte van
Marine Harvest tot mei 2010.
Operationele gang van zaken 2008
0
200
400
600
800
1.000
1.200
Omzetontwikkelingvisvoer(EUR x miljoen)
0
20
40
60
80
EBITA-ontwikkelingvisvoer(EUR x miljoen)
68
2008
7168
20072006200820072006
1.1701.193
991
De visvoeromzet daalde in vergelijking met 2007 met 1,9%
tot EUR 1.169,9 miljoen. Dit is het gevolg van een 9,6% lager
volume en een negatief wisselkoerseffect van 4,1%.
De daling werd gedeeltelijk gecompenseerd door hogere
prijzen (9,7%), vooral door het doorberekenen van hoge
grondstofkosten, alsmede de bijdrage van acquisities
(2,1%). De volumedaling is vooral het gevolg van
gezondheidsproblemen in de Chileense zalmkweeksector.
Als gevolg van het ISA-virus moest de sector de
kweekactiviteiten inkrimpen. Dit had gevolgen in 2008 en zal
ook het visvoervolume in 2009 beïnvloeden. Deze daling kan
gedeeltelijk gecompenseerd worden door de verwachte groei
in Noorwegen en in andere regio’s.
De EBITA daalde met 4,6% tot EUR 67,7 miljoen (2007: EUR
71,0 miljoen), voornamelijk door een lager voervolume.
In Chili sloot Skretting in september tijdelijk één van de
drie visvoerfabrieken. Het volume werd op een zo efficiënt
mogelijke wijze over de twee andere fabrieken verdeeld.
De resultaten van visvoer voor andere gekweekte soorten dan
zalm waren goed. De acquisities in Japan en in de Verenigde
Staten in januari 2008 leverden een positieve bijdrage aan
het resultaat. Verder profiteerde Nutreco van de export van
visvoer naar Oost-Europa.
32 | Operationele gang van zaken: vlees en overige activiteiten
Operationele gang van zaken
Vlees en overige activiteiten
Kerncijfers (EUR x miljoen) 2008 2007 Verschil
Omzet aan derden 1.086,1 879,7 23,5%
EBITDA* 8,5 29,5 -71,2%
EBITA* -0,4 22,3 -101,8%
Operationelemarge(EBITA*/omzet) 0,0% 2,5%
Bedrijfsresultaat (EBIT*) -1,8 21,8 -108,3%
Het segment vlees en overige activiteiten omvat sinds 20 juli 2007 ook de pluimveebroederijen en de activiteiten op het gebied van broedeieren voor de farmaceutische industrie in Canada, die werden overgenomen van Maple Leaf Foods.
* Voor bijzondere posten
Marktpositie en concurrentie
Met een marktaandeel van 27% is Nutreco’s
dochteronderneming Sada de grootste pluimveeproducent van
Spanje. De belangrijkste concurrenten zijn Vall, Doux, Coren,
Uvesa en Avicola Navarra. Deze vijf producenten hebben een
gezamenlijk marktaandeel van circa 31%.
De strategie van Nutreco’s dochteronderneming Sada is gericht
op het intensiveren van de samenwerking met belangrijke
retailers. Vers verpakte en verder bewerkte kipproducten
zijn daarbij belangrijk en bieden de beste mogelijkheid om
volatiliteit in de resultaten te reduceren. Waardecreatie
vindt plaats door innovatieve productontwikkeling en nauwe
samenwerking met de afnemers. Sada heeft de verkoop aan het
foodservicesegment versterkt.
Nutreco’s dochterbedrijf Inga Food is een varkensmesterij
in Spanje met een afzet van 725.000 varkens per jaar. Deze
dieren worden door boeren in geheel Spanje onder contract
geproduceerd. De vleeskuikens van Sada, de varkens van Inga
Food en de vleeskuikens verhandeld in de Benelux worden
voorzien van voer uit Nutreco’s mengvoerbedrijven.
De Spaanse markt voor vers vlees bedraagt naar schatting 1,7
miljoen ton per jaar. De productie in Spanje wordt grotendeels
gebruikt om te voldoen aan deze binnenlandse vraag, wat
betekent dat de Spaanse vleesmarkt een betrekkelijk gesloten
markt is. Kippenvlees vertegenwoordigt circa 33% van de totale
vleesproductie in Spanje, varkensvlees 29%, rundvlees 19%,
schapenvlees 7% en overig vlees 12%.
In Canada bezit Nutreco vier pluimveebroederijen en 50% in
een joint venture die 75 miljoen eendagskuikens produceert in
de oostelijke regio. In Québec vindt in een van de broederijen
de productie van bevruchte eieren ten behoeve van de
farmaceutische industrie (Les Embryons Lanaudière) plaats.
De Canadese pluimveemarkt wordt gekenmerkt door regulering
van het aanbod door middel van een quotasysteem. De markt
is gerelateerd aan de ontwikkeling van de binnenlandse
vraag naar pluimveevleesproducten. Inputkosten worden via
het systeem doorberekend en worden weerspiegeld in de
marktprijs.
De broederijbedrijven in oostelijk Canada zijn nauw verbonden
met de verkoop van pluimveevoerproducten aan producenten
in de regio. Dit is uniek in de oostelijke regio van Canada
vanwege de structuur van de concurrentie in deze markt. Voer
en eendagskuikens worden in combinatie aan producenten
verkocht tegen een stabiele en gunstige marge.
33Operationele gang van zaken: vlees en overige activiteiten |
Profiel
Vlees en overige activiteiten van Nutreco hebben voornamelijk
betrekking op de productie van vleeskuikens en de
verwerking en verkoop van kipproducten van Sada in Spanje.
Dit segment omvat tevens een handelsactiviteit in varkens in
Spanje, een pluimveebroederij, een activiteit op het gebied
van broedeieren voor de farmaceutische industrie in Canada
en een handelsactiviteit in vleeskuikens die verbonden is aan
de mengvoeractiviteiten van Nutreco’s dochteronderneming
Hendrix.
Productie
Nutreco’s dochteronderneming Sada is leider op de Spaanse
markt voor kipproducten en is in Spanje bekend door zijn
merken Sada en Cuk. Het grootste deel van de productie
wordt verkocht aan consumenten via supermarkten en
hypermarkten.
Sada beschikt over tien verwerkingsfabrieken die een totale
jaarlijkse productiecapaciteit hebben van circa 150 miljoen
vleeskuikens. Bijna 95% van de productie betreft verse
producten en circa 5% bevroren producten. Ruim 50% van de
producten omvat producten met toegevoegde waarde.
Operationele gang van zaken 2008
0
200
400
600
800
1.000
1.200
Omzetontwikkelingvlees en overige activiteiten(EUR x miljoen)
-5
0
5
10
15
20
25
EBITA-ontwikkelingvlees en overige activiteiten(EUR x miljoen)
-0,4
2008
22
15
20072006200820072006
1.086
880
718
In 2008 steeg de omzet van vlees en overige activiteiten met
23,5% dankzij hogere prijzen (11,9%) en een volumestijging
van 5,2%. Het omzeteffect van de acquisitie van de broederij
en de activiteit van broedeieren voor de farmaceutische
industrie in Canada en van Copaga in Spanje bedroeg 6,7%.
De EBITA daalde van EUR 22,3 miljoen tot EUR -0,4 miljoen.
De groei van de Spaanse economie is in de loop van het jaar
gedaald, wat effect had op de consumentenbestedingen.
Onder deze omstandigheden was het niet mogelijk de meer
dan 25% hogere voerprijzen volledig door te berekenen.
Ook de varkensbedrijven werden beïnvloed door lagere
verkoopprijzen van vlees en hogere voerprijzen.
In 2008 ontwikkelde de pluimveeactiviteiten in Canada
zich goed met een volumegroei van 1%. Nutreco Canada
rapporteerde goede resultaten, die hoger waren dan de
verwachtingen ten tijde van de acquisitie.
34 | Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een
belangrijk aandachtsgebied voor Nutreco. De organisatie
beoordeelt voortdurend haar rol in de samenleving en werkt
aan verbeteringen door haar positieve bijdragen te vergroten
en de negatieve impact van haar activiteiten terug te dringen.
In 2008 heeft Nutreco een reeks bijeenkomsten met
stakeholdergroepen gehouden om zich te laten informeren
over de huidige maatschappelijke zorgen en na te gaan waar
er raakvlakken bestaan met de activiteiten van Nutreco.
Het doel van deze bijeenkomsten was tweeledig. Het eerste was
om de actuele zorgen van NGO’s en de perceptie van Nutreco
in beeld te krijgen. Het tweede was om te onderzoeken of de
aandachtsgebieden van het MVO-beleid van Nutreco nog wel
parallel lopen met de zorgen die binnen de maatschappij leven.
De aldus bevestigde prioriteiten zijn:
• Duurzaambeheervannatuurlijkehulpbronnen
• Klimaatverandering
• Feed-to-foodkwaliteit
• Nutreco-mensen&investeringindegemeenschap
Duurzame voedselvoorziening
In 2008 werd de wereld zich meer bewust van de toenemende
problematiek op het gebied van duurzame voedselvoorziening
en klimaatverandering. Nutreco vormt een essentiële schakel
tussen de leveranciers van grondstoffen en de producenten
van vlees en vis.
R&D en innovatie zijn van essentieel belang voor een duurzame
voedselvoorziening. Zo kunnen speciaalvoerproducten en
voeradditieven zorgen voor een efficiënter gebruik van
grondstoffen, een betere gezondheid van het dier en minder
negatieve gevolgen voor het milieu.
In dit kader ondersteunde en participeerde Nutreco in een
uitstekend voorbeeld van een ‘multi-stakeholder scenario
planning initiative’. Onder de naam ‘2025 – Fields for Food or
Fuel?’ kwamen bedrijven, academici, vertegenwoordigers van
ngo’s, handelsorganen, de Europese Commissie, de FAO en de
VN bijeen. Zie voor meer informatie hierover het Corporate
Social Responsibility Report van Nutreco of ga naar www.
nutreco.com/corporatesocialresponsibility.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
35Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen |
Dialogen en round tables
Nutreco en haar dochterondernemingen organiseren en
nemen deel aan verschillende stakeholderdialogen en
roundtable-initiatieven.
Nutreco en Skretting hebben in 2008 in Stavanger, Noorwegen,
voor verschillende stakeholders de bedrijfsconferentie
AquaVision over aquacultuur georganiseerd. De conferentie
bracht circa 400 gedelegeerden uit 26 landen van vijf
continenten samen voor twee dagen van discussies.
Afwisselend met AquaVision organiseert Nutreco de
tweejaarlijkse conferentie Agri Vision in Noordwijk aan Zee
voor senior executives uit de agri- en aquacultuur. De voor
2009 geplande conferentie wordt gehouden van 16 tot 18 juni
onder het thema ‘Shifting Horizons – Inspiration, Innovation
and Impact in the feed-to-food chain.’ De nadruk zal liggen op
de rol van mens en technologie bij het dichten van de kloof
tussen de steeds groeiende vraag naar voedingsproducten en
de volatiele beschikbaarheid van hulpbronnen.
Nutreco doet mee aan de Round Table on Responsible Soy,
de Dutch Soya Task Force en de Roundtable on Sustainable
Palm Oil. Nutreco is vertegenwoordigd in het bestuur van de
Round Table on Responsible Soy en heeft het initiatief genomen
voor de Dutch Soya Task Force, waarin ngo’s rechtstreeks
de discussie aangaan met sojaverwerkers in plaats van met
vertegenwoordigers van de sector.
Via Skretting neemt Nutreco deel aan de WWF Salmon
Aquaculture Dialogue en is ze sponsor en deelnemer van de
Seafood Summits. Skretting is lid van de stuurgroep van de
door het WWF USA georganiseerde en in 2004 opgezette Salmon
Aquaculture Dialogue. Andere organisaties en ondernemingen
die in de stuurgroep zijn vertegenwoordigd, zijn onder meer
milieugeoriënteerde ngo’s uit Europa en Noord- en Zuid-
Amerika, ondernemingen actief in de viskweek en het WWF.
In 2008 werden in februari en november bijeenkomsten
gehouden in respectievelijk Barcelona en Edinburgh. De
voornaamste onderwerpen in Barcelona waren ontsnappingen,
de situering van zalmkwekerijen en de effecten ervan op
planten en dieren op de onderliggende zeebodem. In Edinburgh
bevestigde de vergadering de voornaamste richtlijnen voor
het aanpakken van deze onderwerpen. De uitgangspunten zijn
onder meer: natuurlijke leefgebieden en de lokale biodiversiteit
in stand houden en de gezondheid en genetische integriteit van
de wilde zalm beschermen.
MVO: een verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur
De verantwoordelijkheid voor MVO binnen Nutreco begint aan
de top, met de CEO en de Raad van Bestuur, die ervoor zorgen
dat MVO op de agenda van Nutreco staat. Zij krijgen advies van
een Stuurgroep MVO, die in juni 2008 voor de eerste maal is
bijeengekomen.
De stuurgroep wordt gecoördineerd door de Corporate CSR
Manager. Een van de taken is de bevordering van de integratie
van MVO in de dagelijkse activiteiten van Nutreco-bedrijven.
Duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen
Het inkopen van grondstoffen is een essentiële activiteit van
Nutreco en de duurzaamheid van deze grondstoffen is een
belangrijk aandachtsgebied. Grondstoffen lopen uiteen van
bulkgoederen zoals graan en sojameel, tot hoogwaardige
nutriënten zoals vitaminen. Voorts koopt Nutreco bijproducten
in van de voedings- en drankenindustrie en, meer recentelijk,
van de producenten van biobrandstoffen, die als grondstoffen
voor diervoeding worden gebruikt.
Nutreco kan rechtstreeks invloed uitoefenen op de
duurzaamheid van sommige schakels in de toeleveringsketen
van grondstoffen, bijvoorbeeld door te kiezen welke
grondstoffen zij inkoopt en hoe die worden verwerkt.
Op andere plaatsen van de keten kan Nutreco als grote
klant invloed uitoefenen op de wijze waarop de productie
en verwerking plaatsvindt. Zo heeft Skretting in januari
2008 aan al zijn vismeel- en visolieleveranciers schriftelijk
de duurzaamheidscriteria meegedeeld waaraan zij moeten
voldoen.
36 | Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Klimaatverandering kan worden beïnvloed door aanpassingen van de grondstoffen en additieven die in voer worden gebruikt
In 2006 heeft de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO van
de Verenigde Naties een rapport opgesteld waarin een
schatting werd gemaakt van de productie van broeikasgassen
door veeteeltgerelateerde activiteiten. In dit rapport,
getiteld ‘Livestock’s Long Shadow’, werd aangegeven dat
veeteeltactiviteiten in belangrijke mate bijdragen aan de
wereldwijde productie van broeikasgassen, de gassen
die verantwoordelijk zijn voor de huidige periode van
klimaatverandering.
In 2008 heeft Nutreco een speciaal project gelanceerd om
deze bevindingen en het belang daarvan voor Nutreco te
bestuderen. Broeikasgassen vormen een natuurlijk onderdeel
van de atmosfeer van de aarde en helpen het aardoppervlak
op een leefbare temperatuur te houden. Zonder die gassen
zou de aarde te koud zijn en zou er geen leven mogelijk zijn.
Het probleem waarmee wij thans worden geconfronteerd, is
dat er te veel van dit gas in de atmosfeer zit, en dat teveel is
het gevolg van menselijke activiteit.
De voornaamste broeikasgassen zijn waterdamp,
koolstofdioxide (CO2), methaan, distikstofmonoxide
(lachgas), ozon en cfk’s (chloorfluorkoolstofverbindingen).
Landbouwactiviteiten kunnen de productie van drie van deze
gassen, namelijk CO2, methaan en distikstofmonoxide, tot
gevolg hebben.
Een van de doelstellingen van het project is vast te stellen
welke grondstoffen het meeste bijdragen aan de vorming
van broeikasgassen en te onderzoeken hoe deze impact kan
worden verminderd.
Feed-to-foodkwaliteit
De voedingswaarde, smaak en textuur van voedingsproducten
zoals vlees, vis, zuivelproducten en eieren worden rechtstreeks
beïnvloed door de voeding van het dier. Als grote diervoedings-
en visvoeronderneming speelt Nutreco een belangrijke rol in
de waardeketens die de consument van veilige en voedzame
voedingsproducten voorzien.
Nutreco beschikt over een unieke feed-to-food strategie
genaamd Nutrace, met standaarden en protocollen die in alle
Nutreco-bedrijven kunnen worden toegepast.
Risicomanagement van ingrediënten gestandaardiseerd
In 2008 is begonnen met de harmonisering van de
risicobeoordelingen van alle door Nutreco-bedrijven gebruikte
voeringrediënten.
Op basis hiervan zijn voor elk ingrediënt Nutreco-wijde
specificaties opgesteld, wat een gunstig effect heeft op
de veiligheid, kwaliteit en inkoop. Vermindering van het
aantal door Nutreco ingekochte producten en het aantal
toeleveranciers leidt tot vermindering van risico, tot betere
beheersing van de kwaliteit en grotere efficiency van de inkoop.
Nutreco-mensen & investering in de gemeenschap
Dit aandachtsgebied heeft betrekking op de mensen binnen
Nutreco en degenen op wie de activiteiten van Nutreco van
invloed zijn. De activiteiten op het gebied van human resources
worden elders in dit verslag beschreven. De activiteiten met
betrekking tot de arbeidsomstandigheden binnen Nutreco
worden hieronder toegelicht.
De gezondheid en veiligheid van werknemers is een belangrijk
aandachtsgebied binnen Nutreco en vormt een substantieel
onderdeel van de door het HSEQ-team (Gezondheid, Veiligheid,
Milieu en Kwaliteit) uitgevoerde controles. Het HSEQ-team
voert regelmatig inspecties en controles uit in alle productie-
en verwerkingsbedrijven van Nutreco, met name om te
waarborgen dat aan de normen van Nutreco wordt voldaan.
Bangladesh
Nutreco stelt fondsen en kennis ter beschikking voor
een geïntegreerd landbouwproject ter verhoging van de
levensstandaard in het deltagebied van Bangladesh. In deze
delta bezitten de mensen kleine stukjes land waarop ze over
het algemeen niet genoeg voedsel kunnen telen om een gezin
te voeden. De Nederlandse organisatie SLOBP (Stichting
Landbouwontwikkelings Project Bangladesh) heeft een
systeem ontwikkeld om de productiviteit te verhogen. In het
midden van het perceel wordt een viskweekvijver aangelegd
waarboven een kippenhok wordt gebouwd. Op de oevers
eromheen wordt groente geteeld. Aldus kunnen gezinnen hun
eigen hoogwaardige eiwitten produceren en doorgaans nog
iets overhouden om op de markt te verkopen. Meer dan 3.000
huishoudens zullen in de komende vijf jaar van dit project gaan
profiteren. Nutreco ondersteunt het project met financiering
en kennis.
Nadere informatie over en voorbeelden van projecten die
met deze onderwerpen te maken hebben, zijn te vinden in het
Nutreco Corporate Social Responsibility Report 2008.
37Human resources |
Talentmanagement, changemanagement en culturele
transformatie, leren & ontwikkeling en managing
demografie zijn de belangrijkste uitdagingen voor human
resources in Nutreco. Deze uitdagingen vereisen een
effectief organisatorisch HR-model en een gezamenlijk
informatieplatform. Het HR Leadership Team is in 2007
geïnstalleerd en in 2008 is het informatieplatform
gerealiseerd om een verdere impuls te geven aan
talentmanagement en managing demografie.
Talentmanagement
Talentmanagement omvat de beoordeling en het management
van de prestatie- en competentieniveaus van de medewerkers,
het uitstippelen van carrièremogelijkheden en het
onderzoeken en ontwikkelen van de planning rond talent
en opvolging. In januari 2008 is het HR Leadership Team
begonnen met het ontwerp en de implementatie van een
wereldwijd HR- informatiesysteem. Dit heeft geresulteerd
in de online People & Career Tool (P@CT). P@CT geeft
Nutreco ondersteuning bij het wereldwijd managen en
monitoren van de prestaties van de medewerkers en bij het
identificeren van talenten en algemene sterkten en zwakten
van het personeel. Het geeft Nutreco-medewerkers een beter
idee van wat er van hen wordt verwacht, door het verband
te tonen tussen hun bijdrage en de doelstellingen van de
Vennootschap. De tool stelt medewerkers ook in staat om
feedback op hun prestaties te krijgen en input te leveren
voor hun eigen functioneringsbeoordeling en verdere
ontwikkelingsdoelstellingen. Lijnmanagers kunnen de tool
gebruiken om hun medewerkergerelateerde planning te
optimaliseren.
P@CT is in drie fasen opgestart. In juni 2008 is begonnen
met een eerste groep van circa 280 managers wereldwijd. In
oktober en november waren Spanje, Canada en Nederland aan
de beurt. In een derde fase, in januari van dit jaar, werd
P@CT in nog eens 20 landen gelanceerd. Thans hebben
meer dan 2.700 medewerkers toegang tot P@CT. Bijna alle
medewerkers die bij de eerste twee fasen waren betrokken,
hebben hun functioneringsbeoordeling voor 2008 via
P@CT uitgevoerd. In 2009 zal de prestatieplanning voor alle
gebruikers via P@CT verlopen.
Als onderdeel van de implementatie van P@CT zijn er circa
1.100 medewerkers en managers opgeleid in het gebruik van
de tool en het geven van uitleg over de nieuwe beleidspunten
en -processen.
Managementontwikkeling
Naast de reeds bestaande ontwikkelingsprogramma’s werd
in 2008 een nieuw tweejarig ontwikkelingsprogramma –
Expanding Horizons – voor veelbelovende medewerkers
gelanceerd om hun internationale loopbaan binnen Nutreco te
versnellen.
Met dit programma zijn we tevens beter in staat om
uitmuntende universitair afgestudeerden aan te trekken.
Expanding Horizons verbreedt de internationale ervaring,
geeft een beter inzicht in de onderneming als geheel, vergroot
de carrièremobiliteit binnen Nutreco en biedt zichtbaarheid
voor en interactie met het senior management. De eerste
Human resources
38 | Human resources
groep bestaat uit acht deelnemers uit Nederland. De volgende
groepen bestaan uit veelbelovende werknemers uit geheel
Europa. Nutreco Spanje heeft een nieuw lokaal programma
gestart voor de verdere ontwikkeling van getalenteerde
medewerkers uit verschillende gebieden van het lokale
bedrijf.
In 2008 heeft Nutreco Spanje als eerste wereldwijd
diervoedingsbedrijf Social Accountability 8000-certificering
ontvangen van Social Accountability International. SA
8000 is een internationale standaard voor het verbeteren
van de arbeidsomstandigheden en is gebaseerd op de
uitgangspunten van 13 internationale conventies voor de
mensenrechten.
Eind 2008 is besloten een e-rekruteringsinstrument te
ontwerpen en te implementeren ter verbetering van de
rekruteringsprocessen van de gehele organisatie. Met
behulp van deze tool kunnen wij de managementrapportage
verbeteren en een kwaliteitsvollere, professionelere
benadering van kandidaten realiseren. De tool wordt in april
2009 in Nederland gelanceerd en in de loop van 2009 verder
uitgerold in andere landen.
Skretting heeft een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder
circa 280 medewerkers in Noorwegen. Het onderzoek liet zien
dat zowel tevredenheid als motivatie bovengemiddeld was in
Noorwegen. Het lokale HR-management in Chili is ten nauwste
betrokken bij de inkrimping van de activiteiten in verband met
de uitbraak van het ISA-virus.
Het aantal medewerkers bij Nutreco steeg van 9.090 (inclusief
514 werknemers in verkochte bedrijfsonderdelen) in 2007 tot
9.278 per 31 december 2008. Ze waren werkzaam in circa 100
werkmaatschappijen in 25 landen op vijf continenten: Noord-
en Zuid-Amerika, Australië, Europa en Azië.
Het aantal vrouwelijke medewerkers bij Nutreco bedroeg 2.657
(2007: 2.498). Het percentage medewerkers in leidinggevende
posities was 8,1% (2007: 9,1%) en 23,4% (2007: 20,2%) van hen
bestond uit vrouwen. De gemiddelde leeftijd bedroeg 40,0 jaar
(2007: 39,5 jaar).
De gemiddelde diensttijd bedroeg 10,9 jaar (2007: 10,3 jaar).
Van het personeel van Nutreco heeft 17,9% een HBO- of
universitair diploma behaald (2007: 18,1%).
Medewerkers per segment
Circa 2.841 (2007: 2.679) Nutreco-medewerkers (30%) waren
werkzaam in de premix- en speciaalvoerindustrie, 25% (2007:
25%) in de vleesverwerkende industrie in Spanje (Sada
en Inga Food), 27% (2007: 27%) in mengvoerbedrijven en
diervoeding Canada, 14% (2007: 15%) in visvoerbedrijven en
4% in research & development, hoofdkantoren en shared
service centres.
Geografische verdeling van medewerkers
Circa 36,2% (2007: 33,4%) van alle Nutreco-medewerkers
werkte in Spanje, 12,3% (2007: 14,8%) in Canada en 10,8%
(2007: 11,4%) in Nederland. Het percentage medewerkers
in elk van de overige landen lag beneden de 10%. Alleen in
China lag dit boven de 5%. Het ziekteverzuim bedroeg in 2008
voor heel Nutreco 3,7% (2007: 3,8%). Het aantal ongevallen
(LTI’s) was 247 (2007: 219). De LTI-frequentie wordt
uitgedrukt in het aantal ongevallen per miljoen gewerkte
uren en bedroeg 15,9, tegenover 15,3 in 2007. Nutreco heeft
in 2008 geen dodelijke ongevallen gekend. Nutreco houdt
vast aan haar uiteindelijke doelstelling het aantal ongevallen
op het werk tot nul terug te dringen.
Beheersaspecten: corporate governance |
De Nederlandse Corporate Governance Code (de ‘Code’)
is op 1 januari 2004 van kracht geworden. De Monitoring
Commissie Corporate Governance Code (Commissie Frijns)
heeft in december 2008 een wijziging in de Code (de
‘Gewijzigde Code’) gepubliceerd. De Gewijzigde Code wordt
op 1 januari 2009 van kracht en een eerste verslag over
naleving van de Gewijzigde Code zal worden uitgebracht
op de AVA van 2010. De Raad van Bestuur zal in de loop van
2009 onderzoek verrichten naar de door de Monitoring
Commissie aangebrachte wijzigingen en zal, waar nodig,
de vennootschappelijke corporategovernancestructuur
in lijn brengen met de in de gewijzigde Code vermelde
bestpracticebepalingen tenzij er gegronde redenen bestaan
voor niet-naleving van de bestpracticebepalingen. Waar
mogelijk wordt in dit verslag reeds verwezen naar de in de
Gewijzigde Code opgenomen bestpracticebepalingen. Conform
de Code wordt dit hoofdstuk ‘Corporate governance’ als apart
agendapunt ter bespreking voorgelegd op de op 21 april 2009
te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA).
De voornaamste punten waarop de Vennootschap afwijkt van
de huidige Code, zijn de volgende:
• BenoemingvandeledenvandeRaadvanBestuurvooreen
(her)benoemingsperiode van maximaal vier jaar. De huidige
leden van de Raad van Bestuur zijn allen benoemd voor
invoering van de Code en de Vennootschap is gebonden
aan arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd. De
Vennootschap is voornemens de bestpracticebepaling
van een mandaat voor maximaal vier jaar voor nieuw te
benoemen leden op te volgen.
• Beperkingvandeontslagvergoedingtothetvastedeel
van de bezoldiging over een jaar. De huidige leden van
de Raad van Bestuur zijn allen benoemd voor invoering
van de Code en de Vennootschap is gebonden aan de
arbeidscontracten en de daarin bepaalde voorwaarden
inzake ontslagvergoeding. De Vennootschap is voornemens
deze bestpracticebepaling op te volgen voor nieuw te
benoemen leden.
Bezoldigingsbeleid Raad van Bestuur
De doelstellingen van het bezoldigingsbeleid zijn goede
bestuurders aan te trekken, te motiveren en te behouden,
en een marktconform bezoldigingsbeleid te voeren op
basis van variabele beloningscomponenten gebonden aan
bepaalde meetbare doelstellingen die direct gekoppeld
zijn aan de prestatiedoelstellingen van de Vennootschap.
Het bezoldigingsbeleid als goedgekeurd door de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders voorziet erin de Raad
van Bestuur te belonen volgens de mediaan van de markt.
De verschillende beloningscomponenten van de Raad van
Bestuur worden eens per jaar door het Remuneration
Committee herzien.
De bezoldiging van de Raad van Bestuur is opgebouwd uit de
volgende componenten:
• eenvastbasissalarisdateensperjaarwordtherzien;
• eenbonusdiegekoppeldisaanprestatiedoelstellingen
overeengekomen met de Raad van Commissarissen voor
het daaropvolgende jaar;
• emolumentenzoalseenziektekostenverzekering,een
bedrijfswagen en een onkostenvergoeding;
• pensioenpremies;
• eenlangetermijnincentivediebestaatuit
prestatiegebonden aandelen.
Er is een groep van vergelijkbare bedrijven (peer group)
samengesteld aan de hand waarvan de bezoldiging van de
Raad van Bestuur wordt bepaald. Op de Algemene Vergadering
van 2008 werd een voorstel goedgekeurd om de peer group
te wijzigen in de zeven laagst geplaatste ondernemingen van
de AEX-index en de acht hoogst geplaatste ondernemingen
van de AMX-index. De reden hiervoor is dat zulke indices door
Euronext Amsterdam N.V. worden gepubliceerd. Financiële
instellingen en vastgoedondernemingen zijn uitgesloten van
de peer group.
Beheersaspecten Corporate governance
39
| Beheersaspecten: corporate governance
De jaarlijkse revisie van de peer group, die in oktober 2007
door een externe consultant is uitgevoerd, toonde afwijkingen
van het vennootschappelijke beleid dat voorziet in bezoldiging
op het mediaanniveau van de markt.
Een voorstel tot verhoging van de maximale hoogte van
de bonus tot 90% van het basissalaris voor de CEO en tot
75% voor de COO en de CFO werd aangenomen door het
Remuneration Committee en goedgekeurd door de Raad van
Commissarissen. De economische waarde op jaarbasis van de
uit hoofde van het LTI Plan van de Vennootschap toe te kennen
prestatiegebonden aandelen werd verlaagd tot 85% voor de
CEO en 80% voor de COO en de CFO.
Basissalaris
Voor de individuele bezoldiging wordt verwezen naar het
overzicht op blz. 41.
Pensioenen
De pensioenregeling voor leden van de Raad van Bestuur is
een toegezegdebijdrageregeling op basis van het gemiddeld
genoten salaris.
Bonus
Op aanbeveling van het Remuneration Committee heeft de
Raad van Commissarissen een aantal ambitieuze en meetbare
financiële, strategische en operationele doelstellingen
vastgesteld voor de Raad van Bestuur. De financiële
doelstellingen EBITA, NSI-besparingen, nettowerkkapitaal en
Cash EPS ten opzichte van het budget hebben een gewicht
van 75%. Strategische en operationele doelstellingen hebben
een gewicht van elk 12,5% van de bonus. Gezien de gevoelige
aard van de specifieke doelstellingen heeft de Raad van
Commissarissen als beleid aangenomen geen gegevens
over de doelstellingen bekend te maken. Elk jaar voert de
externe accountant onderzoek uit naar de realisatie van de
tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
overeengekomen financiële doelstellingen.
Op een eerder in 2008 gehouden vergadering heeft het
Remuneration Committee aan de Raad van Commissaris-
sen voorgesteld de Raad van Bestuur een maximale score te
geven ten aanzien van het bereiken van de doelstellingen voor
2007. Hieruit volgt dat de bonusuitkeringen aan de CEO en de
leden van de Raad van Bestuur respectievelijk 75% en 60% van
het basissalaris bedragen. De externe accountant heeft de
realisatie van de financiële doelstellingen voor 2007 beves-
tigd. De Raad van Commissarissen heeft het voorstel van het
Remuneration Committee goedgekeurd.
Emolumenten
Deze bestaan uit een ziektekostenverzekering en een
bedrijfsauto. De onkostenvergoeding bedraagt EUR 3.471 per
jaar voor elk lid van de Raad van Bestuur.
Bepalingen ten aanzien van veranderingen in zeggenschap
In de arbeidscontracten van de Raad van Bestuur zijn geen
bepalingen opgenomen ten aanzien van ontslagregelingen
in geval van een wijziging in zeggenschap over de
Vennootschap.
Meerjarig stimuleringsplan: prestatiegebonden aandelen
Dit zijn aandelen die door de Raad van Commissarissen
zijn toegekend zonder financiële vergoeding en die deel
uitmaken van het meerjarige stimuleringsplan voor leden
van de Raad van Bestuur.
De onder IFRS bepaalde kosten voor deze aandelen worden
gedurende de vestingperiode in de winst- en verliesrekening
opgenomen als personeelskosten.Het feitelijke aantal
prestatiegebonden aandelen dat de Raad van Bestuur
ontvangt (vesting), hangt af van de Total Shareholders’
Return (TSR) over een vooraf gedefinieerde termijn
vergeleken met de TSR van een selectie van vergelijkbare
bedrijven (peer group). TSR meet het door de aandeelhouder
gerealiseerde rendement en weerspiegelt zowel het
koersverloop van het Nutreco-aandeel als de waarde van
de dividendopbrengsten en mogelijke terugbetalingen van
het aandelenkapitaal, gebaseerd op de veronderstelling
dat dividenden herbelegd worden in aandelen van Nutreco
op de datum waarop de aandelen ex-dividend worden of
het aandelenkapitaal daadwerkelijk terugbetaald wordt.
Prestatiegebonden aandelen zouden gedurende een
gedefinieerde minimumtermijn vanaf de vestingdatum of
tot het eind van het dienstverband van het desbetreffende
lid van de Raad van Bestuur moeten worden gehouden,
afhankelijk van welke periode de kortste is. De huidige
regels ter zake van de prestatiegebonden aandelen staan
vermeld op de website van Nutreco.
Tussentijds plan 2006
Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 18 mei
2006 werd een voorstel aangenomen tot instelling van een
uitsluitend voor de Raad van Bestuur geldend tussentijds
meerjarig stimuleringsplan voor het jaar 2006. Aan de CEO
werden 30.000 prestatiegebonden aandelen toegekend en aan
40
Beheersaspecten: corporate governance |
van het basissalaris van de voorzitter van de Raad van
Bestuur en 80% (2007: 95%) van het basissalaris van de
leden van de Raad van Bestuur.
(III) De voorwaardelijke toekenning wordt onvoorwaardelijk
na een prestatieperiode van drie jaar, afhankelijk van
de realisering door de Vennootschap van de vooraf
bepaalde Total Shareholders’ Return (TSR) vergeleken
met de TSR-cijfers van een referentiegroep bestaande
uit alle aan Euronext Amsterdam AEX-, AMX- en AScX-
segmenten genoteerde ondernemingen.
(IV) Indien de TSR gedurende de driejarige vestingtermijn
lager is dan de mediaanpositie in de referentiegroep
vindt er geen vesting plaats. Van de toegekende aandelen
wordt 50% onvoorwaardelijk indien de Vennootschap
de mediaanpositie binnen de referentiegroep inneemt;
op basis van een lineaire curve is een maximum van
150% van toepassing indien de Vennootschap binnen de
referentiegroep de koppositie inneemt.
(V) Gedurende een termijn van twee jaar na toekenning
zijn de aandelen onderworpen aan een lock-upperiode,
waarbij vanaf de vestingdatum alleen aandelen mogen
worden verkocht ter voldoening van de voor dergelijke
aandelen verschuldigde belasting.
(VI) Deelnemers aan de regeling hebben elk jaar recht op
dividend.
Het aantal voorwaardelijk aan de Raad van Bestuur
toegekende prestatiegebonden aandelen in 2008 bedroeg
50.000 (2007: 47.633). Hiervan werden aan de CEO 21.000
(2007: 19.643) en aan de COO en CFO elk 14.500 (2007: 13.995)
aandelen toegekend. Daarnaast werden in totaal 85.700
(2007: 86.900) prestatiegebonden aandelen toegekend aan
het Management Team en aan een aantal senior executives
van de Vennootschap. Op deze prestatiegebonden aandelen
zijn gelijkaardige voorwaarden van toepassing als die welke
voor de Raad van Bestuur gelden.
de COO en CFO elk 20.000 prestatiegebonden aandelen, ofwel
hetzelfde aantal aandelen als in 2004 en 2005.
De voorwaarde van een voortgezet dienstverband gedurende
een periode van twee jaar is tot op heden vervuld en verliep op
18 mei 2008. Op aanbeveling van het Remuneration Committee
keurde de Raad van Commissarissen de vesting van de
prestatiegebonden aandelen goed, en wel 30.000 voor de CEO
en 20.000 voor zowel de COO als de CFO. De lock-upverplichting
van vijf jaar geldt vanaf 18 mei 2008 en duurt voort tot 18
mei 2013, met een vrijstelling voor verkoop van aandelen ter
voldoening van belastingverplichtingen ten aanzien van deze
aandelen. De voorzitter van het Remuneration Committee heeft
op de AVA 2008 uitgebreid verslag gedaan van de vesting van
de op grond van de tussentijdse regeling 2006 toegekende
prestatiegebonden aandelen.
Meerjarig stimuleringsplan 2007 en volgende jaren
Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 26
april 2007 werd een nieuw meerjarig stimuleringsplan voor
het jaar 2007 en volgende jaren goedgekeurd. Het meerjarige
stimuleringsplan beoogt de relatie te versterken tussen
de bezoldiging van de Raad van Bestuur en de uitvoering
van de vennootschappelijke langetermijnstrategie. De
bepalingen van het plan werden op de website van de
Vennootschap geplaatst. De voornaamste voorwaarden van
het goedgekeurde meerjarige stimuleringsplan, die vanaf
2007 gelden, zijn de volgende:
(I) Prestatiegebonden aandelen worden jaarlijks
toegekend en zijn gebonden aan bepaalde voorwaarden.
De voorwaardelijke toekenning wordt na een
prestatieperiode van drie jaar onvoorwaardelijk.
(II) De economische waarde op jaarbasis per
toekenningsdatum vertegenwoordigt 85% (2007: 100%)
Bezoldiging van leden van de Raad van Bestuur en van de Raad van Commissarissen
Bezoldiging van de leden van de Raad van Bestuur
(EUR) Salariskosten Bonus Pensioenkosten Totaal 2008 Totaal 2007
W. Dekker 639.646 409.920 128.833 1.178.399 1.021.409
C.J.M. van Rijn 433.968 250.100 133.824 817.892 695.339
J.B. Steinemann 439.197 250.100 103.997 793.294 708.010
1.512.811 910.120 366.654 2.789.585 2.424.758
41
| Beheersaspecten: corporate governance
Overige bezoldigingen
Onderstaande tabel is een samenvatting van de in de winst- en verliesrekening opgenomen lasten met betrekking tot prestatiegebonden
aandelen 2006, 2007 en 2008:
(EUR) 2008 2007
W. Dekker 556.719 858.799
C.J.M. van Rijn 382.637 580.264
J.B. Steinemann 382.637 580.264
1.321.993 2.019.327
Bezoldiging van de leden van de Raad van Commissarissen
(EUR) Bezoldiging Raad Bezoldiging Committee Totaal 2008 Totaal 2007
R. Zwartendijk 55.000 5.000 60.000 60.000
Y. Barbieux 43.000 5.000 48.000 48.000
L.J.A.M. Ligthart 43.000 22.000 65.000 63.000
J.M. de Jong 43.000 7.500 50.500 50.500
J.A.J. Vink 43.000 7.500 50.500 50.500
227.000 47.000 274.000 272.000
Aandelenbezit van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
Leden van de Raad van Bestuur zijn aandeelhouders van de
Vennootschap.
Het gezamenlijke door de leden van de Raad van Bestuur
gehouden aantal gewone aandelen bedroeg ultimo 2008
141 aandelen (2007: 14.199 aandelen), waarvan 0 aandelen
(2007: 13.805 aandelen) gehouden door de heer W. Dekker, 0
aandelen (2007: 0 aandelen) door de heer J.B. Steinemann en
141 aandelen (2007: 227 aandelen) door de heer C.J.M. van
Rijn. Op deze aandelen zijn geen beperkingen van toepassing.
De Raad van Bestuur hield daarenboven 97.480 aandelen
(2007: 97.480 aandelen) uit hoofde van het meerjarige
stimuleringsplan 2004 en 2005, waarvoor een lock-uprestrictie
geldt. Van die aandelen zijn er 38.500 aandelen (2007: 38.500
aandelen) gehouden door de heer W. Dekker, 33.315 aandelen
(2007: 33.315 aandelen) door de heer J.B. Steinemann en
25.665 aandelen (2007: 25.665 aandelen) door de heer C.J.M.
van Rijn. Het dividend op deze aandelen is vrij beschikbaar.
De Raad van Bestuur hield daarenboven 43.069 aandelen uit
hoofde van het meerjarige stimuleringsplan 2006, waarvoor
een vijfjarige lock-uprestrictie geldt. Van die aandelen zijn er
20.166 aandelen gehouden door de heer
W. Dekker, 13.568 aandelen door de heer J.B. Steinemann
en 9.335 aandelen door de heer C.J.M. van Rijn.
De heer C.J.M. van Rijn hield daarnaast 129 aandelen uit
hoofde van het personeelsparticipatieplan.
Aan de leden van de Raad van Bestuur zijn uit hoofde van
het meerjarige stimuleringsplan 2007 en 2008 ook 97.633
prestatiegebonden aandelen voorwaardelijk toegekend,
waarvan 40.643 prestatiegebonden aandelen door de heer
W. Dekker, 28.495 prestatiegebonden aandelen door de heer
J.B. Steinemann en 28.495 prestatiegebonden aandelen door
de heer C.J.M. van Rijn zijn gehouden.
Eén lid van de Raad van Commissarissen, de heer
Y. Barbieux, bezat 466 gewone aandelen (2007: 466 aandelen).
42
Beheersaspecten: risicoprofiel |
Het management van Nutreco onderkent dat risicobeheersing
een essentieel onderdeel van het ondernemerschap vormt.
Acceptatie van een zekere mate van risico is zelfs een
noodzakelijke voorwaarde voor realisering van de financiële
en strategische doelstellingen van de Vennootschap.
Over het algemeen stelt Nutreco zich voorzichtig op met
betrekking tot het aangaan van grote zakelijke risico’s.
De grootte van risico’s wordt bepaald door de mate van
waarschijnlijkheid dat zich een risico zal voordoen en de
mogelijke impact daarvan op deze financiële en strategische
doelstellingen.
Als gevolg van de huidige financiële crisis heeft het
risicoprofiel van Nutreco in 2008 een wijziging ondergaan,
waarbij met name specifieke risico’s meer aandacht vragen.
In de ogen van het management zijn de kredietrisico’s
verbonden aan leveringen aan klanten in belang toegenomen.
Voorts heeft de grote volatiliteit van de grondstofmarkten in
2008 de aandacht van het management geïntensiveerd op de
operationele en financiële risico’s die uit deze situatie kunnen
voortvloeien.
Ten slotte zijn een aantal landen waarin Nutreco heeft
geïnvesteerd of voornemens is te investeren, blootgesteld aan
de huidige financiële crisis. Dit vraagt van het management
een zorgvuldige evaluatie van de samenstelling van de
portfolio en van de selectie van acquisitiedoelstellingen.
Zie voor nadere informatie blz. 55-66 van het Nutreco Annual
Report 2008.
Beheersaspecten Risicoprofiel
43
44 | Verklaring inzake interne beheersing en risicomanagement
Voorts verklaren wij, op basis van Artikel 5.25c van de Wet
op het financieel toezicht (Wft), dat naar ons beste weten en
in overeenstemming met de geldende grondslagen voor de
verslaggeving:
• degeconsolideerdejaarrekening2008eengetrouwbeeld
geeft van de activa, passiva, financiële positie en winsten en
verliezen van Nutreco en de geconsolideerde activiteiten; en
• inhetverslagvandeRaadvanBestuureengetrouw
onderzoek is opgenomen van de positie per 31 december
2008 en van de ontwikkeling en prestaties gedurende 2008
van Nutreco en de verbonden deelnemingen waarvan de
gegevens zijn opgenomen in de jaarrekening, samen met
een beschrijving van de relevante risico’s waarmee de
Nutreco-groep wordt geconfronteerd.
Amersfoort, 19 maart 2009
W. Dekker, CEO
C.J.M. van Rijn, CFO
J.B. Steinemann, COO
Als Raad van Bestuur dragen wij de verantwoordelijkheid voor
ons beleid, ook wat betreft het risicoprofiel en het nemen
van passende maatregelen voor de opzet en werking van de
interne beheersings- en risicomanagementsystemen in lijn
met de bedrijfsactiviteiten van Nutreco. Deze systemen zijn
opgezet om tijdig kansen en risico’s te signaleren, belangrijke
risico’s te beheersen, de realisering van onze strategische,
operationele en financiële doelstellingen te ondersteunen,
de betrouwbaarheid van onze financiële verslaggeving te
waarborgen en om te voldoen aan de geldende wet- en
regelgeving.
Om aan onze verantwoordelijkheden te voldoen, hebben wij in
2008 de interne beheersings- en risicomanagementprocessen
van de Vennootschap met betrekking tot onze strategische,
operationele, financiële (verslaggeving) en compliancerisico’s
nader onderzocht en waar nodig aangescherpt. De resultaten
van deze onderzoeken, alsmede de wijzigingen en geplande
verbeteringen, zijn besproken met het Audit Committee en de
Raad van Commissarissen.
Op basis van ons onderzoek zijn wij van mening dat de interne
beheersings- en risicomanagementsystemen met betrekking
tot de financiële verslaggevingsrisico’s gedurende het jaar 2008
adequaat hebben gefunctioneerd en een redelijke mate van
zekerheid hebben verschaft dat de financiële verslaggeving van
Nutreco geen onnauwkeurigheden van enig wezenlijk belang
bevat. Op basis van het bovenstaande zijn wij van mening dat
wij voldoen aan bestpracticebepaling II.1.4 van de Nederlandse
Corporate Governance Code alsmede de aanbevelingen van de
Monitoring Commissie Corporate Governance Code, waaronder
begrepen de herziene Code, die op 10 december 2008 is
gepubliceerd.
Verklaring inzake interne beheersing en risicomanagement
Bericht van de Raad van Commissarissen | 45
Audit Committee en het Remuneration Committee voor
het jaarverslag 2007, de beslissing ten aanzien van de
prestatiebeoordelling van de Raad van Bestuur over het jaar
2007, de goedkeuring van de publicatie van het persbericht
over de jaarresultaten en de jaarrekening 2007, en de
besloten vergadering van de Raad van Commissarissen met
KPMG Accountants N.V.
Telefoonconferentie maart
Goedkeuring van de jaarrekening 2007.
Vergadering april
Voorbereiding van de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van de Vennootschap.
Vergadering juni
Het verslag van de voorzitter van het Audit Committee, het
voorstel tot inkoop van eigen cumulatief preferente aandelen
A en de beoordeling van de beschermingsconstructie tegen
overname (Stichting Continuïteit Nutreco)
Vergadering september
Het verslag van de voorzitter van het Audit Committee,
het commentaar van de Raad van Bestuur over de
persconferentie en analistenvergadering betreffende de
publicatie van de halfjaarresultaten van de Vennootschap en
de daaropvolgende roadshow, en een voortgangsrapportage
over het Sourcing and Procurement Initiative van de
Vennootschap.
Vergadering November
Een tweedaags bezoek aan mengvoerbedrijf Hendrix en
het R&D-centrum, en presentaties door het Feed Business
managementteam van Hendrix. De voornaamste punten van
de vennootschappelijke begroting 2009 en een presentatie
door de manager fiscale zaken over de belastingpositie van de
Vennootschap.
Activiteiten van de Raad van Commissarissen
Tijdens de verslagperiode heeft de Raad van Commissarissen
zevenmaal met de Raad van Bestuur vergaderd volgens
een in 2007 vastgelegd rooster. Daarenboven werd één
telefoonconferentie gehouden en was er informeel overleg
met de Raad van Bestuur.
Overeenkomstig het reglement van de Raad van
Commissarissen, dat op de website van de Vennootschap
(www.nutreco.com) is geplaatst, bevat de agenda van de
gezamenlijke vergaderingen een aantal vaste onderwerpen,
met name een verslag van de Chief Executive Officer, een
toelichting door de Chief Financial Officer van de sedert
de laatste vergadering behaalde bedrijfsresultaten en de
vooruitzichten, alsmede een verslag van de Chief Operating
Officer over de stand van zaken van de vennootschappelijke
activiteiten. Naast deze vaste onderwerpen werd een aantal
specifieke onderwerpen besproken.
Na elke vergadering van het Audit Committee en van het
Remuneration Committee heeft de voorzitter van het
Committee verslag gedaan van de onderwerpen die op deze
vergaderingen aan de orde zijn gekomen, de maatregelen
die op grond hiervan zijn getroffen en de opvolging van de
maatregelen.
De voornaamste extra onderwerpen van het jaar 2008 waren:
Vergadering januari
De definitieve goedkeuring van de begroting 2008 en de
bespreking van het prestatiecontract 2008 van de Raad van
Bestuur en de ondertekening daarvan.
Vergadering februari
Het verslag van de voorzitter van het Audit Committee en
van het Remuneration Committee, de goedkeuring van de
conceptverslagen van de Raad van Commissarissen, het
Bericht van de Raad van Commissarissen
| Bericht van de Raad van Commissarissen46
Onafhankelijkheid
De Raad van Commissarissen bevestigt dat al zijn leden
onafhankelijk zijn in de zin van de bestpracticebepalingen van
de Nederlandse Corporate Governance Code en dat er geen
sprake is geweest van (mogelijk) tegenstrijdige belangen.
Corporate governance
Een speciaal hoofdstuk over corporate governance is
opgenomen op blz. 43 van het jaarverslag. Dit hoofdstuk
bevat informatie over de relatie tussen de Vennootschap
en haar aandeelhouders en de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders.
Commissies van de Raad van Commissarissen
Sinds 2002 beschikt Nutreco over een Audit Committee
en begin 2004 is overgegaan tot de installatie van een
Remuneration Committee. De Raad van Commissarissen
treedt ook op als Selectie- en Benoemingscommissie. Voor
verdere informatie wordt verwezen naar de aparte verslagen
van deze commissies op blz. 69 en 91 van het ‘Annual Report
2008’.
Het Audit Committee, het Remuneration Committee en de
Selectie- en Benoemingscommissie hebben als voornaamste
taak een gerichte analyse en voorbereiding te leveren van de
onderwerpen die binnen hun respectieve gespecialiseerde
kennisgebieden vallen, alsmede verslag en aanbevelingen te
doen aan de Raad van Commissarissen, wat de effectiviteit
van de toezichthoudende en adviserende taken van de Raad
van Commissarissen vergroot.
Selectie- en Benoemingscommissie
De voorzitter van de Raad van Commissarissen treedt op
als voorzitter van de Selectie- en Benoemingscommissie.
De Commissie komt op ad-hocbasis bijeen en heeft in het
verslagjaar overleg gepleegd over het aftreden van drie van
haar leden na hun laatste zittingstermijn, namelijk de heer
L.J.A.M Ligthart op de AVA van 2009, de heer Y. Barbieux op de
AVA 2010 en de heer R. Zwartendijk op de AVA 2011. Op grond
van het in het reglement van de Raad van Commissarissen
vermelde profiel werd besloten dat de opvolger van de heer
L.J.A.M. Ligthart gekwalificeerd dient te zijn als financieel
specialist en de rol van voorzitter van het Audit Committee op
zich moet nemen.
De Selectie- en Benoemingscommissie heeft de Raad van
Commissarissen aanbevolen op de AVA een kandidaat voor te
stellen als opvolger van de heer L.J.A.M. Ligthart.
Vergadering december
Een tweedaagse vergadering, beginnend met een grondige
evaluatie van het door de Vennootschap gevoerde beleid
en een bespreking van de strategische richting van de
Vennootschap gedurende de periode 2009 tot 2012. De
presentatie en daaropvolgende goedkeuring van de
vennootschappelijke begroting 2009 en de actieagenda 2009
van de Raad van Bestuur. De voorlopige conclusies van de
evaluatie van Nutreco’s beschermingsconstructie tegen
overname.
Bij de uitvoering van zijn taken is de Raad van
Commissarissen zich volledig bewust van de belangen van alle
stakeholders van de Vennootschap.
Gegevens over de leden van de Raad van Commissarissen
De persoonsgegevens van elk lid van de Raad van
Commissarissen staan vermeld op blz. 53.
Prestatiebeoordeling
In een besloten vergadering stond de Raad van
Commissarissen stil bij het eigen functioneren en bij het
functioneren van elk van zijn leden. In deze vergadering werd
voorts het functioneren van de Raad van Bestuur als geheel
en van zijn leden afzonderlijk beoordeeld. Rekening houdend
met de aanbevelingen van het Remuneration Committee, is
het functioneren van de Raad van Bestuur afgemeten tegen
de in het schriftelijke prestatiecontract 2008 van de Raad van
Bestuur vastgelegde doelstellingen en de externe accountant
van de Vennootschap, KPMG Accountants N.V. voerde
afgesproken procedures uit.
Strategie
Zoals hierboven vermeld, werd de strategie van de
Vennootschap in detail besproken tijdens de vergadering in
december.
Risicomanagement
Het Audit Committee heeft een grondige evaluatie uitgevoerd
van de opzet en effectiviteit van de interne risicomanagement-
en beheersingssystemen. Na het verslag door de voorzitter
van het Audit Committee aan de Raad van Commissarissen
over de vergaderingen van het Audit Committee besprak
de Raad van Commissarissen de belangrijkste risico’s
van de bedrijven van de Vennootschap en de beoordeling
door de Raad van Bestuur van de opzet en effectiviteit van
de externe controle en de interne risicomanagement- en
beheersingssystemen.
Bericht van de Raad van Commissarissen | 47
Op de AVA 2010 bereikt de heer Y. Barbieux het eind van
zijn derde en laatste vierjarige mandaat als lid van de Raad
van Commissarissen en komt hij niet meer in aanmerking
voor herkiezing. Op voorstel van de CEO heeft de Selectie-
en Benoemingscommissie de Raad van Commissarissen
aanbevolen op de AVA een kandidaat als zesde lid van de Raad
van Commissarissen voor te stellen ter vervanging van de
heer Y. Barbieux wanneer hij op de AVA 2010 aftreedt.
Samenstelling van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
Gedurende het verslagjaar waren er geen wijzigingen in
de samenstelling van de Raad van Commissarissen en de
Raad van Bestuur. Geen der leden trad af in verband met de
maximale zittingstermijn en er waren geen herbenoemingen.
Jaarrekening en dividend
De jaarrekening voor het jaar 2008 is gecontroleerd
door KPMG Accountants N.V. KPMG Accountants N.V.
heeft bij de volledige jaarrekening een goedkeurende
accountantsverklaringzonderverplichteen/ofonverplichte
toelichtende paragraaf afgegeven. De Raad van Bestuur
en de Raad van Commissarissen hebben de jaarrekening
goedgekeurd en de Raad van Commissarissen beveelt
aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan
de jaarrekening en het over 2008 vastgestelde dividend
overeenkomstig Artikel 28.1 van de Statuten goed te keuren
en met de overige aan de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders voorgestelde besluiten in te stemmen.
De Raad van Commissarissen wenst verder de Raad
van Bestuur en alle medewerkers te bedanken voor de
succesvolle integratie van de in 2007 en 2008 overgenomen
bedrijven en voor de schitterende resultaten die de
Vennootschap in 2008 heeft behaald.
Amersfoort, 19 maart 2009
De Raad van Commissarissen
R. Zwartendijk (voorzitter)
l.J.A.M. ligthart (vicevoorzitter)
Y. Barbieux
J.M. de Jong
J.A.J. Vink
| Geconsolideerde winst- en verliesrekening
Geconsolideerde winst- en verliesrekening(EUR x miljoen) 2008 2007
Omzet 4.943,1 4.021,1
Verbruikte grond- en hulpstoffen -3.983,5 -3.174,1
Reëlewaardeverandering van biologische activa -0,5 1,3
Wijzigingen in voorraden gereed product en onderhanden werk 7,6 19,2
Brutowinst 966,7 867,5
Overige bedrijfsopbrengsten 29,9 16,3
Personeelskosten -427,5 -368,3
Afschrijvings- en amortisatiekosten -61,4 -48,1
Bijzondere waardevermindering van vaste activa -0,1 -1,2
Overige bedrijfskosten -335,5 -317,2
Bedrijfsresultaat uit ‘continuing operations’ 172,1 149,0
Financiële baten 6,3 12,2
Financiële lasten -38,1 -21,9
Valutakoersresultaat 0,6 -0,4
Nettofinancieringslasten/-baten -31,2 -10,1
Aandeel in resultaten van geassocieerde deelnemingen 2,1 0,8
Winst voor belastingen uit ‘continuing operations’ 143,0 139,7
Winstbelastingen -37,2 -26,4
Winst na belastingen uit ‘continuing operations’ 105,8 113,3
Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’ 11,1 3,8
Boekwinst op verkoop van ‘discontinued operations’, na belasting - 3,6
Winst na belastingen uit ‘discontinued operations’ 11,1 7,4
Winst over het boekjaar 116,9 120,7
Toe te rekenen aan:
Aandeelhouders van Nutreco 114,8 118,6
Minderheidsbelang 2,1 2,1
Winst over het boekjaar 116,9 120,7
Kerngegevens per aandeel voor ‘continuing operations’
Gewone winst per aandeel voor ‘continuing operations’ (EUR) 3,02 3,24
Verwaterde winst per aandeel voor ‘continuing operations’ (EUR) 3,02 3,24
Gewone winst per aandeel voor ‘continuing operations’ voor bijzondere waardevermindering van goodwill (EUR) 3,02 3,24
Winst per aandeel voor dividendberekening (EUR) 3,18 3,65
Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen gedurende het jaar (x 1.000) 34.358 34.317
Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen voor verwaterde winst per aandeel (x 1.000) 34.365 34.331
Aantal uitstaande aandelen per 31 december (x 1.000) 34.279 34.256
Kerngegevens per aandeel (EUR)
Gewone winst per aandeel 3,34 3,46
Verwaterde winst per aandeel 3,34 3,46
Gewone winst per aandeel voor bijzondere waardevermindering van goodwill 3,34 3,46
Kerngegevens bedrijfsresultaat voor ‘continuing operations’
Winst voor rente, belasting en amortisatie (EBITA) 182,9 155,2
Winst voor rente, belasting, afschrijving en amortisatie (EBITDA) 233,5 197,1
48
Geconsolideerde balans |
Geconsolideerde balans(EUR x miljoen) 31 december 2008 31 december 2007
Activa
Materiële vaste activa 478,1 428,9
Immateriële activa 286,2 318,5
Investeringen in geassocieerde deelnemingen 14,4 16,9
Overige investeringen 35,8 43,1
Uitgestelde belastingvorderingen 26,5 35,3
Totaal vaste activa 841,0 842,7
Voorraden 281,7 266,7
Biologische activa 102,6 75,0
Belastingvorderingen 12,4 15,4
Handels- en overige vorderingen 721,8 585,0
Geldmiddelen en kasequivalenten 228,3 207,7
Totaal vlottende activa 1.346,8 1.149,8
Totaal activa 2.187,8 1.992,5
Eigen vermogen
Geplaatst en volgestort aandelenkapitaal 8,4 8,4
Agio 159,5 159,5
Ingekochte eigen aandelen -28,0 -31,7
Afdekkingsreserve -14,1 -4,0
Ingehouden winsten 444,1 388,5
Onverdeelde winst 114,8 118,6
Reserveomrekeningsverschillen -29,7 4,1
Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van Nutreco 655,0 643,4
Minderheidsbelang 10,5 7,8
Totaal eigen vermogen 665,5 651,2
Verplichtingen
Rentedragende leningen 467,0 410,3
Personeelsbeloningen 9,0 9,1
Voorzieningen 4,7 15,7
Uitgestelde belastingverplichtingen 11,9 18,4
Totaal langlopende verplichtingen 492,6 453,5
Rentedragende leningen 128,4 87,3
Personeelsbeloningen 29,6 26,3
Voorzieningen 7,5 18,8
Belastingverplichtingen 11,9 5,3
Handelsschulden en overige te betalen posten 852,3 750,1
Totaal kortlopende verplichtingen 1.029,7 887,8
Totaal verplichtingen 1.522,3 1.341,3
Totaal eigen vermogen en verplichtingen 2.187,8 1.992,5
49
| Mutatieoverzicht van eigen vermogen
Mutatieoverzicht van eigen vermogen
(EUR x miljoen) Geplaatsten vol-
gestortaan-
delen-kapitaal
Agio Inge-kochte
eigenaandelen
Afdek-kings-
reserve
Inge-houdenwinsten
Onver-deeldewinst
Reserve-omreke-
ningsver-schillen
Totaaltoe te
rekenenaan
aandeel-houders
Minder-heids-
belang
Totaaleigen
ver-mogen
Stand per 1 januari 2007 8,4 330,7 -45,8 -3,3 -72,6 519,5 7,2 744,1 5,5 749,6
Transacties met aandeelhouders
Onverdeelde winst 519,5 -519,5
Dividend op gewone aandelen -32,6 -32,6 -0,5 -33,1
Stockdividend 27,0 -27,0
Gebruik eigen aandelen 2,2 2,2 2,2
Terugbetaling aandelenkapitaal -171,2 -171,2 -171,2
Op aandelen gebaseerde betalingen 2,9 2,9 2,9
Uitgeoefende opties 2,1 2,1 2,1
Terugkoop eigen aandelen -17,2 -17,2 -17,2
Totaal transacties met aandeelhouders -171,2 14,1 462,8 -519,5 -213,8 -0,5 -214,3
Geboekte baten en lasten over het boekjaar
Winst over het boekjaar 118,6 118,6 2,1 120,7
Belastingeffecten op rechtstreeks in eigen vermogen verwerkte posten
-1,7 -1,7 -1,7
(De)consolidaties 0,8 0,8
Valutaomrekeningsverschillen -3,1 -3,1 -0,1 -3,2
Wijzigingen in afdekkingen van valutaom-rekeningstransacties
-0,6 -0,6 -0,6
Wijzigingen in kasstroomafdekkingen -0,1 -0,1 -0,1
Totaal geboekte baten en lasten over het boekjaar
-0,7 -1,7 118,6 -3,1 113,1 2,8 115,9
Stand per 31 december 2007 8,4 159,5 -31,7 -4,0 388,5 118,6 4,1 643,4 7,8 651,2
Transacties met aandeelhouders
Onverdeelde winst 118,6 -118,6
Dividend op gewone aandelen -32,0 -32,0 -0,5 -32,5
Stockdividend 28,2 -28,2
Gebruik eigen aandelen 8,4 -7,0 1,4 1,4
Op aandelen gebaseerde betalingen - 3,1 3,1 3,1
Uitgeoefende opties 0,2 -0,1 0,1 0,1
Inkoop eigen aandelen -33,1 -33,1 -33,1
Totaal transacties met aandeelhouders 3,7 54,4 -118,6 -60,5 -0,5 -61,0
Geboekte baten en lasten over het boekjaar
Winst over het boekjaar 114,8 114,8 2,1 116,9
Belastingeffecten op rechtstreeks in eigen vermogen verwerkte posten
1,3 1,3 1,3
(De)consolidaties 1,5 1,5
Valutaomrekeningsverschillen -33,9 -33,9 -0,4 -34,3
Wijzigingen in afdekkingen van valutaom-rekeningstransacties
-1,4 -1,4 -1,4
Wijzigingen in kasstroomafdekkingen -8,7 -8,7 -8,7
Totaal geboekte baten en lasten over het boekjaar
-10,1 1,3 114,8 -33,9 72,1 3,2 75,3
Stand per 31 december 2008 8,4 159,5 -28,0 -14,1 444,2 114,8 -29,8 655,0 10,5 665,5
50
Geconsolideerd kasstroomoverzicht |
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
(EUR x miljoen) 2008 2007
Winst over het boekjaar 116,9 120,7
Nettofinancieringslasten – ‘continuing operations’ 31,2 10,1 Aandeel in resultaten geassocieerde deelnemingen -2,1 -0,6 Winstbelastingen – ‘continuing operations’ 37,2 26,4 Winstbelastingen – ‘discontinued operations’ -0,2 0,9Bijzondere waardeverminderingsverliezen op vaste activa 0,1 1,2 Bijzondere waardeverminderingsverliezen overige investeringen 2,2 -Afschrijving ‘continuing operations’ 50,6 41,9 Afschrijving ‘discontinued operations’ - 0,9 Amortisatie ‘continuing operations’ 10,8 6,2 Amortisatie ‘discontinued operations’ - 0,1 Negatieve goodwill -10,2 -5,6 Lasten in verband met in eigenvermogensinstrumenten afgewikkelde, op aandelen gebaseerde betalingen 3,1 2,9Reëlewaardeverandering van overige investeringen 0,3 2,3 Reëlewaardeverandering van biologische activa 0,5 -1,3Reëlewaardeverandering van valutatermijncontracten -1,8 0,1 Reëlewaardeverandering van grondstoffencontracten -1,9 0,8Verlies/winstopverkoopvanmateriëlevasteactiva 0,9 -0,9 Verlies/winstopverkoopvan‘discontinuedoperations’,nabelastingen - -3,6 Kasstromen uit bedrijfsactiviteiten voor mutaties in werkkapitaal en voorzieningen 237,6 202,5
Afname in werkkapitaal -51,7 -46,6 Toename/afnameinpersoneelsbeloningen 4,1 -11,1 Afname/toenameinvoorzieningen -22,7 6,1 Kasstroom uit operationele activiteiten 167,3 150,9
Ontvangen rente 6,5 12,5 Betaalde rente -39,3 -22,2 Betaalde winstbelasting -38,0 -23,8 Ontvangen dividenden 1,5 22,5 Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten 98,0 139,9
Verwerving van materiële vaste activa -86,2 -77,0 Verwerving van immateriële activa -4,0 -3,2 Verwerving van dochterondernemingen na aftrek van de geldmiddelen van het verworven belang -66,0 -391,7 Verwerving van minderheidsbelang - -8,8 Verwerving van geassocieerde deelnemingen -0,1 -1,7 Verwerving van overige investeringen -0,4 -1,0 Ontvangsten uit de verkoop van materiële vaste activa 3,8 2,2 Ontvangsten uit de verkoop van immateriële activa - 0,1 Afstoting van geassocieerde deelnemingen, aangehouden voor verkoop in het vorige jaar - 3,7 Afstoting van dochterondernemingen na aftrek van de geldmiddelen van het afgestoten belang - 17,6 Ontvangsten uit de verkoop van het aandeel in geassocieerde deelnemingen 2,0 0,2 Ontvangsten van verstrekte leningen 3,6 14,2 Betalingen van transactiekosten -0,9 -11,7 Nettokasstroom in investeringsactiviteiten -148,2 -457,1
Gebruik eigen aandelen 1,4 4,3 Terugbetaling van aandelenkapitaal - -171,2 Inkoop eigen aandelen -33,1 -17,2 Dividenden betaald aan aandeelhouders van Nutreco -32,0 -32,6 Dividenden betaald aan minderheidsaandeelhouders -0,5 -0,5 Aflossing van leningen -158,9 -29,7 Opname van leningen 291,6 205,8 Nettokasstroom uit/in financieringsactiviteiten 68,5 -41,1
Toename/afnamevangeldmiddelenenkasequivalenten 18,3 -358,3 Geldmiddelen en kasequivalenten per 1 januari 135,4 495,9 Valutaomrekeningsverschillen op geldmiddelen -1,9 -2,2 Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 151,8 135,4
Geldmiddelen en kasequivalenten per 31 december 228,3 207,7 Rekening-courantkredieten bij banken per 31 december -76,5 -72,3 Geldmiddelen en kasequivalenten voor het kasstroomoverzicht per 31 december 151,8 135,4
51
52 | Samenstelling Raad van Bestuur
De heer J.B. Steinemann studeerde economie en
bedrijfskunde aan de European Business School in Wiesbaden,
Londen en Parijs.
De heer J.B. Steinemann is lid van de Raad van
Commissarissen van Dörken AG (Duitsland) en Plukon Royale
B.V., en lid van het Bestuur van de Nederlands-Duitse Kamer
van Koophandel.
C.J.M. van Rijn (1947)
Nederlander
Lid van de Raad van Bestuur en Chief Financial Officer
Benoemd: 16 november 2001
De heer C.J.M. van Rijn begon in 1974 bij Nutricia (thans
onderdeel van de Danone Groep), waar hij verschillende
financiële en marketingfuncties bekleedde. In 1985 trad hij
toe tot Verto als Financieel Directeur van de staalkabeldivisie.
In 1991 stapte hij over naar de McCain Group als CFO van
McCain Foods Northern Europe. Van 1997 tot 2001 was hij
CFO van Sara Lee Meats Europe, een divisie van de Sara Lee
Corporation. Op 16 november 2001 werd hij tot Chief Financial
Officer benoemd.
De heer C.J.M. van Rijn studeerde economie en Nederlands
recht aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam.
De heer C.J.M. van Rijn is lid van de Raad van Commissarissen
van Farm Frites Beheer B.V. en van de Raad van Toezicht
en het Audit Committee van het Leids Universitair Medisch
Centrum (LUMC).
W. Dekker (1956)
Nederlander
Voorzitter van de Raad van Bestuur en Chief Executive Officer
Benoemd: 1 juli 2000
De heer W. Dekker begon zijn loopbaan in de Groep in 1983
als Research and Development Manager van de visactiviteiten
van Trouw International. Van 1988 tot 1991 gaf hij leiding aan
de Chileense activiteiten. Na zijn terugkeer naar Nederland
bekleedde hij de functie van Managing Director Europa en
Zuid-Amerika van de aquacultuuractiviteiten, waarna hij in
1993 werd benoemd tot Managing Director van BP Nutrition
Aquaculture. Op 1 januari 1996 trad hij toe tot de Raad van
Bestuur van Nutreco. Op 1 januari 1999 werd hij benoemd tot
Chief Operating Officer en op 1 juli 2000 tot Chief Executive
Officer.
De heer W. Dekker voltooide een masteropleiding in
zoötechnologie aan de Landbouwuniversiteit Wageningen.
De heer W. Dekker is lid van de Raad van Commissarissen
en het Audit Committee van Macintosh Retail Group N.V. De
heer W. Dekker is lid van de Raad van Advies van Uitgevende
Instellingen Euronext Amsterdam..
J.B. Steinemann (1958)
Duitser
Lid van de Raad van Bestuur en Chief Operating Officer
Benoemd: 16 november 2001
De heer J.B. Steinemann deed zijn ervaring op in verkoop,
marketing, planning en strategie en algemeen management
bij Fuchs Spices in Duitsland, Eridania Beghin-Say (1990-1998)
in Duitsland en Frankrijk, en Unilever (1999-2001) in Duitsland
en het Verenigd Koninkrijk. Voor zijn toetreding tot Nutreco
was hij voorzitter en CEO van Loders Crocklaan en van VOC,
een onderdeel van de Unilever Groep.
Samenstelling Raad van Bestuur1
1 Situatie per 31 december 2008
53Samenstelling Raad van Commissarissen |
1 Situatie per 31 december 2008
De heer Y. Barbieux studeerde af als ingenieur aan de Ecole
Centrale des Arts et Manufactures in Parijs en behaalde
een MBA aan de Harvard Business School. Hij heeft diverse
managementfuncties bekleed bij Nestlé.
J.M. de Jong (1945)
Nederlander
Benoemd: 28 augustus 2003
Herbenoemd op de AVA van 26 april 2007 voor een tweede
termijn van vier jaar, die afloopt op de AVA van 2011
Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Onderlinge
Levensverz-Mij. ‘s-Gravenhage U.A., vicevoorzitter van de Raad
van Commissarissen van Heineken N.V., lid van de Raad van
Commissarissen van Dura Vermeer Groep N.V. (tot 1 mei 2008),
Aon Groep Nederland B.V. en Theodoor Gilissen Bankiers N.V.
(sinds 13 maart 2008), bestuurslid van Cement Roadstone
Holdings plc (Ierland), Kredietbank S.A. Luxembourgeoise
(Luxemburg) en (tot 1 juli 2008) Banca Antonveneta SpA
(Italië), bestuurslid van Stichting Preferente Aandelen ASML,
lid van de Raad van Toezicht van het Frans Hals Museum
(Haarlem), lid van het Strategy and Governance Forum van
PricewaterhouseCoopers
De heer J.M. de Jong studeerde economie aan de
Gemeentelijke Universiteit Amsterdam en behaalde een MBA-
diploma aan INSEAD. In 1987 volgde hij het International Senior
Management Program aan de Harvard Business School. Hij
begon zijn carrière bij de Algemene Bank Nederland N.V., waar
hij diverse managementfuncties vervulde en vanaf 1989 tot
eind 2001 lid was van de Raad van Bestuur van ABN Bank N.V.,
later ABN Amro Bank N.V.
J.A.J. Vink (1947)
Nederlander
Benoemd: 19 mei 2005
Benoemd op de AVA van 19 mei 2005 voor een termijn van vier
jaar, die afloopt op de AVA van 2009
Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Samas N.V.
(tot 31 december 2008) en Aegon Nederland N.V., vicevoorzitter
van de Raad van Commissarissen van Vion N.V., lid van de
Raad van Commissarissen van Cargill B.V. en Wageningen
Universiteit en Researchcentrum
De heer J.A.J. Vink studeerde organische scheikunde aan
de Universiteit van Leiden en behaalde een PhD-diploma in
wiskunde en natuurwetenschappen. In 1974 trad hij in dienst
bij voedingsonderneming Wessanen en in 1983 stapte hij over
naar CSM. Op 1 mei 2005, na een carrière van 22 jaar bij CSM,
vertrok hij bij deze voedingsonderneming, waar hij van 1997
tot 2005 voorzitter van de Raad van Bestuur was.
Samenstelling Raad van Commissarissen1
R. Zwartendijk (1939)
Nederlander
Voorzitter
Benoemd: 29 januari 1999
Herbenoemd op de AVA van 26 april 2007 voor een derde en
laatste termijn van vier jaar, die afloopt op de AVA van 2011
Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Blokker
Holding B.V., lid van de Raad van Commissarissen van
Randstad Holding N.V., bestuursvoorzitter van de Stichting
Beheer SNS REAAL
De heer R. Zwartendijk studeerde economie in het Verenigd
Koninkrijk. Van 1977 tot eind 1998 was hij lid van de Raad van
Bestuur van Koninklijke Ahold N.V. Hij begon zijn carrière in
1968 als managementstagiair bij Unilever. Van 1968 tot 1970
was hij Sales Manager bij Polaroid. Van 1970 tot 1977 vervulde
hij verschillende managementfuncties bij Mölnlyke, waar hij
de functie vervulde van Marketing Director, General Manager
Frankrijk en uiteindelijk General Manager Nederland.
l.J.A.M. ligthart (1938)
Nederlander
Vicevoorzitter
Benoemd: 1 juli 1997
Herbenoemd op de AVA van 19 mei 2005 voor een derde en
laatste termijn van vier jaar, die afloopt op de AVA van 2009
Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Nutreco
Nederland B.V., vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen
van SBM Offshore N.V. en de Mijnraad
De heer L.J.A.M. Ligthart voltooide een masteropleiding aan
de Universiteit van Tilburg, studeerde af in economie aan het
Europa College en volgde het Stanford Executive Program. Hij
heeft verschillende managementfuncties vervuld bij DSM, waar
hij vanaf 1988 tot zijn terugtreden in 2001 lid was van de Raad
van Bestuur, meest recentelijk als vicevoorzitter.
Y. Barbieux (1938)
Fransman
Benoemd: 24 juni 1998
Herbenoemd op de AVA van 18 mei 2006 voor een derde en
laatste termijn van vier jaar, die afloopt op de AVA van 2010
Voorzitter van de Raad van Bestuur van Elsa Consultants S.A.
(Zwitserland), bestuurslid van Micro Consulting (Zwitserland),
ARC International (Frankrijk), Claranor (Frankrijk), Poweo S.A.
(Frankrijk) en Voluntis S.A. (Frankrijk)
54 | Informatie over het Nutreco-aandeel
Meldingen WMZ
In het kader van de Nederlandse Wet Melding Zeggenschap
Aandeelhouders heeft de Vennootschap drie meldingen
ontvangen. Deze meldingen zijn afkomstig van:
ING Groep N.V. 9,55%
Fortis Verzekeringen Nederland N.V. 6,56%
MaesInvest B.V. 6,26%
Tijdens het verslagjaar heeft Nutreco 1.248.300 cumulatief
preferente aandelen A van MaesInvest B.V. ingekocht. Deze
aandelen zijn vervolgens afgelost, zodat het totaal van
de 6.241.500 cumulatief preferente aandelen A die per 1
januari 2008 waren uitgegeven, verminderde tot 4.993.200
cumulatief preferente aandelen A. Deze cumulatief preferente
aandelen A zijn niet aan de beurs genoteerd. Deze aandelen
bestonden al voor de beursgang in 1997. MaesInvest B.V.
heeft thans 2.496.600 cumulatief preferente aandelen A en
door aandeelhouders van Fortis Verzekeringen Nederland N.V.
worden 2.496.600 cumulatief preferente aandelen A gehouden.
In het verslagjaar zijn geen nieuwe cumulatief preferente
aandelen A uitgegeven.
Beursnotering
Nutreco staat sinds 3 juni 1997 genoteerd aan de Euronext
N.V. Amsterdam. Nutreco maakt deel uit van de Amsterdam
Midkap Index (AMX). De marktkapitalisatie van Nutreco
per 31 december 2008 bedroeg circa EUR 806 miljoen. Op
het eind van het jaar 2008 waren er in totaal 34.868.682
gewone aandelen uitgegeven. Daarvan worden 589.624
aandelen door Nutreco in depot gehouden. In 2008 heeft
Nutreco 699.374 aandelen ingekocht, voornamelijk ter
dekking van de aandelen- en optieplannen van werknemers
en het stockdividend. Uit depot zijn in 2008 99.015 aandelen
uitgegeven door uitoefening van aandelen- en optieplannen
door werknemers van Nutreco, 563.534 aandelen ten
behoeve van het stockdividend en 17.218 aandelen voor het
personeelsparticipatieplan.
Spreiding aandelenbezit
Indicatie van spreiding aandelen in %:
Nederland 35
Verenigd Koninkrijk 25
Verenigde Staten & Canada 15
Noorwegen 5
Duitsland 5
Frankrijk 5
Overige Europese landen 9
Overige landen 1
100
Institutioneel 90
Particulier 10
100
Informatie over het Nutreco-aandeel
55Informatie over het Nutreco-aandeel |
Kengetallen per aandeel
(EUR) 2008 2007 2006 2005 2004 2004 2003 2002 2001
IFRS
Winst over het boekjaar 3,34 3,46 15,19 3,90 2,29 2,13 -4,25 1,91 2,67
Winst over het boekjaar uit‘continuing operations’1
3,02 3,24 3,05 2,63 2,29 2,23 1,91 2,32 3,06
Dividend 1,43 1,64 1,60 1,52 0,53 0,53 0,53 0,67 0,82
Payout2 45% 45% 45% 35% 35% 35% 35% 35% 31%
Hoogste koers 51,10 56,98 54,75 38,35 30,80 30,80 24,40 39,83 56,60
Laagste koers 21,40 37,87 36,35 20,30 17,60 17,60 11,65 11,54 31,70
Slotkoers 23,52 39,56 49,39 37,31 20,23 20,23 21,78 17,79 35,90
Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (x duizend)
34.358 34.317 34.209 34.498 34.056 34.056 33.342 33.271 32.589
Aantal uitstaande aandelen (x duizend) 34.279 34.256 33.906 34.528 34.081 34.081 33.518 33.285 32.660
Beurswaarde tegen slotkoers3
(EUR x duizend)806.242 1.355.114 1.674.617 1.288.240 689.459 689.459 730.022 592.140 1.172.494
1 Voor 1999 tot en met 2004 is de winst over het boekjaar voor goodwillafschrijving en impairment.
2 De pay-outratio wordt berekend over de winst over het boekjaar toekomend aan aandeelhouders van Nutreco exclusief boekwinst en impairment.
3 De beurswaarde wordt berekend over uitstaande aandelen exclusief aandelen in depot.
Koers aandeel Nutreco vs. AEX
Het gemiddelde dagelijkse handelsvolume op Euronext
Amsterdam bedroeg 310.371 aandelen, vergeleken met
276.050 aandelen per dag in 2007.
Aandelenkoers en volumeontwikkeling
In 2008 was de openingskoers van het aandeel EUR 39,70,
terwijl de slotkoers aan het eind van het jaar EUR 23,52
bedroeg, een daling van 40,8%. Over dezelfde periode daalde
de AEX met 51,8% en de AMX met 52,4%.
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200
500
600
700
800
200
300
400
AEX (EUR)
06-’97 01-’98 01-’09
Aandeel Nutreco (EUR)
01-’99 01-’00 01-’01 01-’02 01-’03 01-’04 01-’05 01-’06 01-’07 01-’08
AEX
AANDEEL NUTRECO
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
AEX-AE
NUO-AE
Nutreco Holding N.V.
Prins Frederiklaan 4
Postbus 299
3800 AG Amersfoort
Nederland
tel. (31) 33 422 6100
fax (31) 33 422 6101
www.nutreco.com