Saludo sa NDFP sa iya ika-44 ka Tuig! · PDF fileKristiyano para sa Pambansang Pagpapalaya ......

Sa subong nga Isyu

Editoryal: Saludo sa NDFP sa ika-44 ka tuig . . . . . . p. 1

Makahas nga pabaskugon ang Kahublgan sang Pamatan-on kag Istudyante para sa Armadong Paghimakas. . . . . . . . . . . . . . . . . p. 3

Pag-atipan medical sa pumuluyo . . . . . . . . . . . . . . . .p. 5

Irigasyon sa pagbuligay sang mangunguma. . . . . . .p. 6

Paghimakas sang mga mangunguma sa Sanson Estate, Sara, Iloilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p.7

Peace Mission sa Brgy Cabatangan, Lambunao: Pagbulig sa mga biktima sang militarisasyon. . . . . . p. 8

Alipalok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 9

Binalaybay.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.10 Caduy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p.10

Tuig 40, Numero 4 Abril 2017

Editoryal

Saludo sa NDFP sa iya ika-44 ka Tuig!

ini nga Abril 24, 2017,

ginasaulog sang mga

rebolusyonaryong pwer-

sa sa bug-os nga pungsod ang

ika-44 nga anibersaryo sang

National Democratic Front-

Philippines (NDFP).

Ang NDFP ang pinakadaku

kag pinakamalapad nga organisas-

yon sang rebolusyonaryo nga

hublag. Ini bangud alyansa ang

NDFP sang tanan nga

rebolusyunaryo nga pwersa nga

nagadala sang tunay nga interes sang pinakamadamo

nga pumuluyo sa Pilipinas halin sa pinakakubos nga

mangunguma asta sa nahanunga nga mga sahi sang

katilingban.

Sa Panay, ang alyado nga organisasyon sang

NDFP nga ara sa kubay sang mangunguma,

mamumugon, kabataan kag estudyante, imol sa

syudad, mga titser, health workers, mga

empleyado, kag iban pa nga propesyonal kag

lakip sa sektor sang simbahan ang

nagapanguna sa mga paghimakas sang masa sa

ila nga mga sektor.

Halin sa 12 sang gintukod ini sadtong

1973, padayon nga nagadaku kag nag-abot na

sa 17 ang mga organisasyon nga nagabuylog

diri sa bug-os nga pungsod. Tanan sila

nagahiliusa nga ipasulong ang pungsodnon

demokratiko nga rebolusyon.

Ang NDFP gintugyanan sang

rebolusyonar-yong pwersa sang isa ka ispesyal

nga hilikuton. Ini amo ang pagrepresentar sang

rebolusyonaryo nga Demokratiko nga

S

2 Daba-Daba, Abril 2017

Ang mga kaalyado nga organisasyon sa alyansa sang

NDFP amo ang mga masunod:

Partido Komunista ng Pilipinas (PKP-MLM)

Bagong Hukbong Bayan (BHB)

Rebolusyonaryong Kunseho ng mga Unyon (Revolu-

tionary Council of Trade Unions o RCTU), sa mga

unyon sang mga mamumugon,

Pambansang Katipunan ng mga Magbubukid (PKM),

sa mga mangunguma

Katipunan ng mga Samahang Manggagawa

(KASAMA), sa mga mamumugon kag mga

malaproletaryado

Kabataang Makabayan (KM), sa mga pamatan-on

kag mga istudyante

Makabayang Kilusan ng Bagong Kababaihan

(MAKIBAKA), sa mga kababaihan

Artista at Manunulat ng Sambayanan (ARMAS), sa

mga manunulat, artista kag iban pa nga kultural nga

mga aktibista

Prenteng Demokratiko ng mga Mamamayan sa

Cordillera (Cordillera People’s Democratic Front o

CPDF), sa mga Tumanduk sa Cordillera

Kristiyano para sa Pambansang Pagpapalaya

(Christians for National Liberation o CNL), sa mga

relihiyuso nga sektor,

Makabayang Samahang Pangkalusugan (MSP), sa

sektor sang ikaayong lawas

Liga ng Agham para sa Bayan (LAB), sa sektor sang

mga syentipiko

Katipunan ng mga Gurong Makabayan (KAGUMA),

sa mga titser

Makabayang Kawaning Pilipino (MKP), sa mga

empleyado

Rebolusyonaryong Organisasyon ng Moro (MORO),

sa pungsodnon nga minorya sang Moro

Rebolusyonaryong Organisasyong Lumad (ROL), sa

kubay mga Tumanduk nga Lumad,

Compatriot, sa kubay sang mga migrante.

Gubyerno sang Pumuluyo nga mag-atubang sa

Gubyerno sang Republika sang Pilipinas (GRP)

para sa peacetalks, ukon sugilanon

pangkalinungan.

Halin pa sadtong 1986, nag-imbolbar na

ang NDFP sa ceasefire kag peacetalks sa pag-

atubang sa GRP sa idalom sang rehimeng Cory

Aquino, apang wala ini nangin mabinungahon.

Nasundan ini sadtong panahon sang mga rehimeng

Ramos kag Estrada kon sa diin, nabalay kag

naisahan ang importante nga mga kasugtanan. Isa

lang diri ang kasugtanan sa Comprehensive

Agreement on Respect for Human Rights and

International Humanitarian Law (CARHRIHL).

Sa idalom sang rehimeng Duterte, napadayon

ang peacetalks matapos ang masobra isa ka dekada

nga nauntat ini sa idalom sang mga rehimeng

Macapagal-Arroyo kag Benigno Aquino III.

Ginkaptan sang rebolusyonaryong pwersa sa

pagpamuno sang Partido Komunista ng Pilipinas-

MLM ang ginatanyag ni Duterte nga peacetalks. Ini

para sa interes sang pumuluyo nga ugaton ang

ginatunaan sang armado nga kumplikto nga

nagaluntad na sa halos 50 ka tuig sa pungsod. Daku nga kabudlayan subong ang gina-

atubang sang NDFP sa sining ika-4 nga round sang

peace talks sa GRP. Ini bangud sang pagpanabotahe

sang imperyalismong US kag salaligan sini nga mga

reaksyunaryo kag mga upisyal sang AFP-- sanday

Defense Sec. Delfin Lorenzana, National Security

Adviser Hermogenes Esperon kag si Hen. Eduardo

Año, hepe sang AFP. Sila ang ginagamit sang

imperyalismong US para idiskaril ang peacetalks.

Bisan pa man, nangin mabinungahon ang ika-

4 nga round sang peacetalks sining Abril 3 asta 6,

didto sa Noordwijk, Netherlands. Pinakatampok kag

pinakasignipikante nga kadalag-an diri amo ang

pagtib-ong sang GRP kag NDFP sang libre nga

pagpanagtag sang duta bilang basehan nga prinsipyo

sang tunay nga reporma sa duta.

Ini ang nahauna nga kahigayunan nga mismo

ang GRP nag-ako kag nagpasugot sa demanda sang

masang mangunguma para sa libre nga pagpanagtag

sang duta. Ginpakita lang nga ining gatos ka tuig na

nga ginapakig-away sang imol nga mangunguma isa

ka matarung nga demanda. Paghimakas ini nga ila

ginbuhisan sang dugo kag kabuhi sa indi na maisip

nga mga pangmasaker kag sa pila na ka henerasyon.


Ang libre nga pagpanagtag sang duta sa mga

mangunguma amo ang demanda kon ngaa nagadaba-

daba ang inaway banwa sa kapuluan. Ang inaway

banwa nga ginasulong subong ang para sa kalinungan

sang pumuluyo. Bangud ang paghimakas sang

pumuluyo nagaabanse, nagabaskog kag indi

mapyerde, natulod ang reaksyunaryo nga gubyerno

nga magpungko kag magpamati sa demanda sang

pumuluyo.

Wala man tuod ginaako sang reaksyunaryong

gubyerno, pero ang pagpungko sa lamesa sa pag-

atubang sa NDFP, nagakahulugan nga ginabaton sang

GRP ang mala-gobyerno nga papel sang NDFP bilang

representante sang rebolusyunaryo nga gubyerno sang

pumuluyo.

Sa tunga sang nagaluntad nga peacetalks

dungan ang mga panabotahe sang imperyalismong

US, lokal nga mga reaksyunaryo kag AFP,

kinahanglan maglunsar ang mga pumuluyo sa

kaumhan kag kasyudaran sang mas dalagkuan, mas

militante kag mas maikit nga mga pangmasa nga

paghimakas nga magabunga sang mas dalagku nga

mga kadalag-an sa aton inaway banwa.

Kinahanglan dugang nga magdaku kag

magbaskog ang aton mga pangmasa nga organisasyon

kalakip ang New People's Army. Ang mga ganar sang

mga paghimakas sang masa indi dapat mawasi.

Kinahanglan depensahan ang mga ini sang mga

Pulang hangaway sang masa. Ang NPA sa Panay

dapat labi nga magpadaku kag dugang nga

magpabaskog agud husto nga mapangapinan ang mga

pumuluyo kag mga kadalag-an nila.

Suportahan sang PKP-MLM kag NPA upod sa

malapad nga pumuluyo ang ginasulong nga peacetalks

sang NDFP. Dungan sini, ginasikway sang

rebolusyonaryong pwersa ang mga manugsabotahe sa

peacetalks nga ara sa AFP kag iban nga reaksyunaryo.

Mapadayon man ang negosasyon pangkalinungan sa

paglubad sang basehan nga problema sang pumuluyo

ukon indi, ginpamatud-an sang NDFP nga ang iya

ginadala amo ang matuod-tuod nga interes sang

pumuluyong Pilipino. Ini ang kalinungan nga iya

ginatanyag -- ang kalinungan nga napundar sa

hustisya kag ang inaway banwa para kalinungan sang

pumuluyo.

Makahas nga pabaskugon ang Kahublagan sang Pamatan-on kag Istudyante

para sa Armadong Paghimakas

adinalag-on nga ginhi-

wat sang Partido Ko-

munista ng Pilipinas sa

Panay ang pinakauna nga kum-

perensya sang Partido kaangut

sa rebolusyonaryong hilikuton

sa kubay sang pamatan-on sa

sulod sang isa ka baseng

gerilya. Gintambungan ining tatlo ka

adlaw nga kumperensya sang mga

delegasyon halin sa nagkalain-lain

nga rebolusyonaryong organisasyon

sang mga pamatan-on kag istudyante

sa kaumhan kag sentrong urban sa

nagkalain-lain nga probinsya sang Panay.

Mayor nga tum-ok sang kumperensya ang

panawagan mismo sa pagpauswag kag dugang nga

pagpasulong sang kahublagan sang mga pamatan-on

kag istudyante kag dugang nga pagsakdag kag direkta

M


nga pagpasakop sa mga hilikuton sa kaumhan kag sa

pagsampa sa Bagong Hukbong Bayan.

Mabaskog ang panawagan sa mga edukado

nga mga pamatan-on nga magkadto sa kaumhan sa

pagtuon kag pagpartisipar sa paglubad sa problema sa

duta kag anti-pasista nga paghimakas sang mangu-

nguma. Daku man ang demanda sa mga intelektwal

para sa pagtukod sang rebolusyunaryong gubyerno sa

kaumhan.

Kabahin sang gintalakay sa kumperensya ang

kahimtangan kag mga problema subong sa kubay sang

sektor sang mga pamatan-on kag istudyante.

Gintalakay man ang papel sang mga Kabataang

Makabayan halin pa sang una lakip sadtong Ikaduha

nga Kahublagan Propaganda kag First Quarter Storm

sang 1970. Nakita ang desaysibo nga papel sang mga

pamatan-on sa pagduso sa pagpaabanse sang

rebolusyon, kag sa pagbun-ag sang panibag-o nga

unos sang pungsudnon demokratiko nga kahublagang

masa.

Duna sa mga pamatan-on ang kapagsik sang

lawas kag pamensaron, ang pagbaton sang bag-o kag

rebolusyunaryo nga ideya kag pamaagi, pati man ang

pagkakahas sa pagbato sa indi makatarungan nga

sistema kag pagka-isganan sa pagpasakup sa rebo-

lusyon agud agumon ang masanag nga buwasdamlag.

Handa ang mga pamatan-on kag istudyante sa

pagsabat sa panawagan-- ang makahas kag mapagsik

nga pagpadaku kag pagpalapad sang rebolusyunar-

yong kahublagan kag pag-amot sang ila kusog kag

lubos panahon nga pag-alagad sa pumuluyo kapin sa

kaumhan.

Kadam-an sa mga nagtambong malipayon nga

nangin kabahin sang kahiwatan. Ini bangud nahatagan

sang kahigayunan nga mapasangkad ang perspektiba

sa pagtungod sa hilikuton sa kubay sang mga

pamatan-on kag istudyante.

Suno kay Kaupod Yana, isa sa mga

tumalambong nga naghalin sa sahing petiburgesya,

ang kumperensya daku nga pagpamuklat sa iya. Ini

agud mangin labing makahas sa pagremolde sang mga

naandan nga kinaiya kag pamaagi agud makaupod sa

nagasalimbayan nga mga hilikuton. Ginahimo ini

samtang nagasingki ang inaway para dag-on ang

demokratikong rebolusyon sang banwa.

Naghiliusa man ang kumperensya sa bag-o nga

programa kaangut sa hilikuton sa rebolusyunaryong

kahublagan sang pamatan-on kag istudyante. Ini nga

mga hilikuton nagademanda sang makahas kag

mapagsik nga pagdakup sa tanan nga oportunidad

agud mapukaw kag maedukar ang mga pamatan-on sa

matuod nga sitwasyon.

Halin diri, madasig nga organisahon kag

pahulagon sila sa ila linibo-libo nga kusog sa ila

kaugalingon nga isyu. Ini nga pagpahulag sa ila

nagaupod sa malapad nga kubay sang pumuluyo agud

mas mahangpan nila ang mas rebolusyonaryo nga

kawsa sang pumuluyo kon sa diin upod sila.

Samtang ginapanginbabawan ang mga

kahinaan kag kabudlayan, nagalanog sa balatyagon

sang tagsa-tagsa ka partisipante ang pagpaninguha nga

malab-ot ini nga mga hilikuton. Labi sa tanan, agud

magserbi sa labi nga pagpauswag kag pagdamo sang

mga pamatan-on nga magpasakop sa rebolusyon. Sa una nga paglantaw, mabudlay ang

talakladon nga upang agud mapahulag ang mga

pamatan-on. Ini ilabi na subong nga panahon nga

kadam-an sa ila digitally-wired. Ukon halos tanan

mahapos na lang makaangkon sang mga android ukon

smartphone kag maka-internet.

Diri sila mabaskog nga maimpluwensyahan

kag ginatiplang sang mga ideya nga nagapahilayo sa

ila sa realidad sang katilingban. Ini magluwas pa sa

sistema sang edukasyon kag iban nga garuk nga

kultura nga nagakorap sang ila pamensaron kag gawi.

Apang ini nga sitwasyon sang pagka-digitally-

wired sang mga pamatan-on, sarang man nga mangin

palaagyan sa pagpalapnag sang progresibo kag

rebolusyonaryo nga mga ideya agud mapamuklat ang

mga pamatan-on. Ini sa mga isyu sang kaimulon, mga

kinamatarung, inhustisya kag iban pa nga isyu sa

sulod sang iskwelahan kag sa mga komunidad sa

kasyudaran kag kaumhan.

Si Ka Yana, isa lang sa madamo nga mga

pamatan-on nga nagsabat sa panawagan sang

kaumhan. Gintalikdan niya ang oportunidad para

mapasulhay ang personal nga pagpangabuhi. Ginba-

yaan niya ang komportable nga paghulag sang isa ka

petiburges sa kasyudaran -- ini agud lang maghatag

sang lubos-panahon nga pag-alagad sa kahublagan

sang mga pamatan-on kag mangunguma sa kaumhan.

Kon masarangan ni Ka Yana, masarangan man

ini sang madamo pa gid nga pamatan-on kag

istudyante nga lampuwasan ang mga kabudlayan kag

mangin ehemplo sang walay kutod nga pag-alagad sa

pumuluyo.#


Pag-atipan medikal sa pumuluyo

ang nagligad nga ikaduha

nga semana sang Abril,

2017, liwat nga ginpakita

sang Bagong Hukbong Bayan

nga sila ang matu-od-tuod nga

hangaway sang pumuluyo. Ini

paagi sa pagsabat sa basehan

nga kinamatarung sang pumu-

luyo sa ikaayong lawas. Madinalag-on nga gintigayon

sang mga hangaway nga medik ang

menor nga operasyon sa pagbukas

kag pagpagwa sang nana halin sa

likod sang isa ka organisadong masa.

Mas mataas nga ikasarang medikal

sa pagsabat sang kinahanglanon sang pumuluyo

Ini nga menor nga operasyon ginatawag nga

incision and drainage of abscess nga kinaandan

ginaobra lang sa sulod sang ospital. Ang pasyente

sang mga kaupod nga medic tunga na sa tuig nga

nagabatyag sang ini nga balatian kag nagaapekto na sa

iya paglakat.

Nakaagi banog ang iya likod nga indi na niya

maalsa ang iya mga tiil. Wala gid mag-ekspektar ang

ang pasyente nga sa sulod lang sang Hangaway sang

Banwa siya makapatsek-ap sa ila mobayl nga klinik sa

pinakauna nga tion kag makapaopera.

“Kon ato sa gwa (sang hukbo), magastuhan pa

ako. Diri lang nahatagan sang igtalupangod ang

nabatyagan ko,” hambal sang pasyente sang natapos

na ang operasyon.

Tuman kasakit ang nasambit nga operasyon

bangud ang mga bulong para sa sakit indi maka-

epekto kon may nana kag pagbanog. Apang maisog

nga gin-atubang sang pasyente ang sakit bangud, suno

sa iya, kon indi maoperahan dala-dalahon lang man

nila gihapon ang balati-an.

Sa aktwal, ginadala-dala na lang gid man sang

pumuluyo ang ila mga ginabatyag. Maathag kag

kriminal na gani ang pagpabaya sang reaksyunaryong

gubyerno sa pagbalati-an kag pag-antus sang

pumuluyo.

Minilyon ang mga pumuluyong Pilipino nga

indi makaangkon sang pinaka-simple nga serbisyo

medikal bangud sa daku nga gastos para diri. Tuman

kaathag nga wala sang plano ang reaksyunaryong

gubyerno nga hatagan sang alibyo ang ginabatyag

sang pumuluyo.

Manubo ang badyet sa ikaayong lawas kag

ginatib-ong ang pribatisasyon sang mga ospital. Ang

pagbulong ginaganansyahan pa sang mga kapitalisa

nga tag-iya sang pribado nga ospital kag kumpanya

sang mga bulong.

Serbisyong masa nga walay kabaylo

“Kon indi tungod sa NPA, wala maoperahan

ang sakit ko. Dira ko nakita nga ang NPA...

mabinatyagon gid sa pumuluyo. Sila lang ang

nagtatap sa akon. Wala gd sila nagpabaya, ginobliga

gid (nga matan-aw ang akon ginabatyag)...Amo ini

ang inagihan ko sa kabuhi ko nga indi ko gid

malipatan,” dugang pa sang pasyente.

Ang ini nga aktibidad naghatag sang dugang

nga kaisog kag kakahas sa mga rebolusyonaryong

medik nga magtuon pa gid kag magpataas sang

teoritikal kag praktikal nga ikasarang sa pagserbisyo

sa masa.#

S


Irigasyon sa pagbinuligay sang mangunguma

ang dekada 1970 may nagaluntad na nga

irigasyon nga indi pa debelopado sa duha ka

magkatarambi nga baryo sa Nabagatnang

Panay.

Sa tagsa ka ginapatubigan nila nga mga uma

paagi sa ginhimo nga kanal, ginasukot sila sang tag-

iya sang duta nga maagyan sang tubig. Ini depende

kon pila ka paniga ang binhi nga ginasab-og sa ila

uma.

Paray ang pangunahon nga ginasaligan nga

produkto. Pila pa lang ka masang mangunguma ang

nakapasakop sang irigasyon kag pa-indibidwal ukon

paisa-isa pa ang ila paghulag.

Sang dekada 80 pa ini nahulagan nga mga

lugar sang mga Pulang hangaway ugaling nabayaan.

Nabalikan ini sang 1990s bilang recovery area.

Panahon ini sang Ikaduha nga Dungganon nga

Pagpanadlong. May pila ka masang mangunguma ang

naangutan, panugod nga naorganisa, kag nagtuhaw

ang pila ka aktibista mga sa amo nga lugar.

Bangud ginahulagan na sang Bagong Hukbong

Bayan, naghingyo ang mga mangunguma nga buligan

sila buligan angut sa irigasyon sa magkatarambi nga

baryo. Nagaluntad pa ang daan ang sistema sang

suktanay sa tunga sang duha ka baryo, kon makalabay

ang tubig sa ila uma.

Abril 2001, sang gin-areglo sang Bagong

Hukbong Bayan ang duha ka baryo. Ara ang mga

upisyal sang duha ka barangay kag pumuluyo sa duha

ka baryo. Nakadangat sa maayo nga resulta ang pag-

areglo sa ila kag mahuman ang nakasulat nga kasugot.

Una diri ang deklarasyon

nga ang duha ka baryo dapat

makabenepisyo sang irigasyon.

Mag-intyendihanay ang mga

mangunguma kag ginlubad ang

mga banggianay.

Ikaduha, wala sang

pagabayran ang mga mangunguma

kon magaagi ang kanal sang tubig

sa ila duta ukon uma. Buot

hambalon, dulaon ang daan nga

sistema nga nagapanukot ang tag-

iya sang duta kon mag-agi ang

kanal sa iya uma pakadto sa

nailawod nga talamnan nga gina-irigar kay siya

mismo nagabenepisyo man sang tubig sa irigasyon.

Ikatlo nga ginkasugtan amo ang pagtuman

sang katungdanan nila nga suportahan ang

rebolusyonaryong paghimakas kag maghatag sang isa

ka lata nga bugas tagsa ani sang mga nakabenepisyo

sang irigasyon bilang pagsakdag sang ila Pulang

gubyerno. Ginpirmahan sang lideres sang

mangunguma kag upisyales sang barangay ang ini nga

kasulatan.

Nag-umpisa sang pagdagyaw ang duha ka

baryo kag nag-organisa. Ginkay-o nila ang kanal nga

alagyan sang tubig bilang irigasyon. Nagaabot sa 30

ka tawo kada adlaw ang grupong binuligay. Naglab-

ot ini sang isa ka bulan nga kutkut sang kanal kag

nahim-os.

Nakabenepisyo ini nga kooperasyon sa

irigasyon ang mga 100 ka pamilya sang duha ka

baryo. Makapatubas na sila sang duha ka beses sa isa

ka tuig kag makatanum sila sang mga ulutanon sa

kilid sang mga talamban nga wala nagasalig sa ulan .

Daku man ang nabulig sang Bagong Hukbong

Bayan nga natukuran sang rebolusyonaryong

organisasyong masa ang amo nga mga barangay.

Natukod kag nag-andar ang tsapter sang

Pambansang Kaisahan ng mga Magbubukid sa

Pilipinas (PKM) nga ginaupdan sang mga

mangunguma, kababainhan, kag mga pamatan-on.

Ang PKM amo ang rebolusyonaryong organi-

sasyon sang mga mangunguma kag mamumugon sa

uma. Alyado ini nga organisasyon sa NDFP.

Ang paglubad sang

problema sang masa sa ila mismo

nga kaugalingon nga kusog nga indi

maghulat sa ulan kundi kag

grupong buligay inspirasyon sa

iban pa nga mga kabarangayan.

Naglapta ini nga inagihan sa

katambi nga kabaryuhanan. Kag

padayon naman nga ginamentinar

sang mga mangunguma.

Ini nga aktibidad kabahin

sang pagtinguha nga mapauswag

sang produksyon sang mga

mangunguma.#

S


Paghimakas sang mga mangunguma sa Sanson Estate, Sara, Iloilo

adamo nga mga mangunguma-benepisyaryo

sang Comprehensive Agrarian Reform

Program (CARP) ang nagpetisyon para

mabalido kon sin-o ang tunay nga mga benepisyaryo

sang Sanson Estate sa Sara, Iloilo.

Sining Abril 22, nagtipon sila sa atubangan

sang Sara Municipal Agriculture Office sa pagmartsa

pakadto sa Sara gymnasium. Ini para mapaathag nga

sila ang mga ginpili nga benepisyaryo sang bahin sang

kadutaan nga ginpaidalom sa CARP.

Ang mga nagpetisyon nga mga benepisyaryo

ang ginpahalin sang nagligad sa duta nga ila

gintalauma sang pila na ka dekada. Ginatudlo nila ang

subong kag ang nakaligad nga mga upisyal sang

Municipal Agrarian Reform Office (MARO) nga

naghimo sang mga kwestyonable nga pag-instalar

sang iban nga tawo nga indi orihinal nga mga tenante

sang Sanson Estate.

Ang Sanson estate nagatumod sa kadutaan nga

ginapanag-iyahan ni anay Alfredo Sanson. Nagalapad

ini sang mas o menos 700 ka gatos ka ektaryas nga

nasakpan sang 17 sa barangay sang Sara, Iloilo. May

ginatus ini ka mga tenante kag obreros. Palay kag tubo

ang mayor nga ginatanum. Ang tag-iya ang naga-

dumala paagi sa mga gintumod nga engkargado.

Sadtong 1991, nagdesider si Alfredo Sanson

nga ipaidalom sa CARP sang DAR ang bahin sang iya

kadutaan paagi sa iskema nga voluntary offer to sell

(VOS). Sandig sa pagpangusisa, nalakip sa pagsumiter

sang dokumento sa DAR ang mga lista sang orihinal

nga mga tenante nga ginpili ni Alfredo Sanson bilang

mga benepisyaryo. Ginsalig naman sang mga orihinal

nga tenante ang paghikut sang mga papeles sa ila

agalon nga tag-iya sang duta.

Ginpakadto sila upod sa ila agalon sa MARO

agud magpirma sang mga papeles agud mangin ligal

ang ila pagpanag-iya sang duta. Wala na mangayo

sang kopya sang ila pinirmahan ang mga tenante sa

pagsalig sa MARO bilang mga trabahador sang

gubyerno.

Sa pagdumdum nga ginaproseso sang MARO

ang ila mga papeles, nagpadayon sa pag-uma ang mga

tenante kag nagabayad sila sa ila agalon sang renta.

Ang pinuno sadto sang MARO amo si Eduardo

Gobuyan, upod ang iban nga empleyado nga sanday

Gracilla Buenafe kag Rodrigo Basa.

Sang tuig 2000, nabalitaan sang mga orihinal

nga tenante nga nahatag na ang Certificate of Land

Ownership (CLOA). Tuman ang ila kalipay kay sa

katapusan, mapanag-iyahan na nila ang duta nga

madugay na nila ginabungkal. Naghulat sila nga

ipatawag sang MARO para sa kumpirmasyon apang

wala. Sang ulihi, nabalitaan na lang nila nga iban gali

ang ginpanghatagan sang CLOA kag indi sila bilang

orihinal nga tenante kag benepisyaryo.

Diri nag-umpisa ang paghulag sang mga

orihinal nga tenante sang Sanson Estate kag may

pagkakumplikado na sang kaso. Sandig sa

pagpangusina, nag-umpisa ang kumplikasyon sang

napatay si Alfredo Sanson sadtong 1993. Napatay

man si Gobuyan sang MARO. Nagsulod ang mga

maniobrahanay sa personal nga mga intereses sang

mga tinawo sa MARO, mga imbolbado nga abogado

kag iban pa. Nagresulta ini sang pag-award sang

CLOA sa indi orihinal nga tenante.

Ang mga nagapetisyon nga mga orihinal nga

tenante padayon nga nagapursiger nga maangkon nila

ang duta nga madugay na nila ginatalauma kag

ginabayran. Nagbulig diri ang ANAKPAWIS kag

PAMANGGAS umpisa pa sadtong September 20,

2015 bilang pagresponder sa hingyo sang mga

orihinal nga tenante. Ini nga progresibo nga Partylist

kag organisasyon nagbulig man sa mga mangunguma

sa Montecarba Estate sa Pres. Roxas, Capiz, sadtong

Pebrero sining tuig. Ini pagkatapos nga ang mga

benepisyaryo sini ang ginpangluthang sang mga goons

sang sila naglunsar sang bungkalan.#

M


Peace Missionsa Brgy. Cabatangan, Lambunao Pagbulig sa mga biktima sang militarisasyon

sa ka peace mission ang ginlunsar sang mga

progresibo nga organisasyon sa Barangay

Cabatangan, Lambunao, Iloilo sadtong Abril 6

asta 8, 2017.

Nagtukad ang 54 ka mga tiglawas sang

nagkalain-lain nga mga organisasyon kag human

rights advocates nga ginaupdan sang Panay

Alliance-Karapatan, NUPL (National Union of

Peoples' Lawyers), CRC (Children's Rehabilitation

Center), Tumanduk-Panay, PCPR (Promotion of

Church Peoples' Rights) padulong sa Sityo Tingig

sa amo nga barangay para sa peace mission.

Nagtipon ang masobra 200 ka pumuluyo didto agud

magtambong sa kahiwatan kag maghatag sang ila

mga testimonya.

Sandig sa pagpangusisa sang peace mission,

nagaluntad sa amo nga barangay ang indi deklarado

nga layi militar humalin pa sang Oktubre 2016.

Nagplastar ang 50 ka tropa sang 61st IB PA, sa

panahon pa ini nga ara pa ang deklarasyon sang

unilateral ceasefire sang GRP (Gubyerno sang

Republika sang Pilipinas).

Dugang pa sa pahayag sang peace mission,

malubha ang paglapas sang tawhanon nga

kinamatarung sang mga pumuluyo sang Brgy.

Cabatangan. Ginahimo ini sang mga tropa sang 61st

IB PA sa idalum nanday Capt. Gilbert Facunlad kag

1st Lt. Ferdinand Devera. Talalupangdon nga mga

paglapas ang mga masunod:

Ang barangay hall, elementary school, basketball

court, day care center, health center ang

ginagamit sang mga 21 ka tropa sang 61st IB PA

nga baraks.

Maathag ini nga paglapas sang 61stIBPA sa

internasyunal nga layi sang gyera nga nasaad sa II,

Geneva Convention; sa layi sang Pilipinas nga RA

7610); kag sa Comprehensive Agreement on

Respect for Human Rights (CARHRIHL) nga

nakasugtan sang NDFP kag GRP sadtong 1998

kag ginakilala man gani sa subong sa idalom sang

rehimeng Duterte.

Sa pagpamuno sang nahinambitan nga

duha ka upisyal, madamu sang mga pumuluyo ang

pabalik-balik nga ginapatawag kag gina-interogar

sang malawig nga inoras. Ginaakusar sila ukon

direkta nga ginatawag kag ginapilit nga mag-ako

nga suporter ukon katapu sang NPA. Ginahimo ini

samtang ginapalibutan sang masakit nga mga

panulok sang mga tropa. Dungan sini, ginasabwag

pa gid ang militar ang intriga, kagamo, pagpihak-

pihak kag pagbanggianay sa kubay sang mga

pumuluyo.

Ginakontrol sang tropa sang 61stIB PA ang hulag

sang pumuluyo. Ginalimitahan ang ila inoras sa

pagtalauma paagi sa pagpatuman sang militar ang

kurpyu halin alas 6:00 sang sirom tubtob alas 6:00

sang aga.

Ginaukay kag ginausisa man nila ang mga

pinamaklan sang pumuluyo kag ginalimitahan ang

ila aktibidad sa pagpanguma.

Ginapunggan sila ang pagdala sang ila

kagamitan sa pagpanguma ilabi na sang binangon

kag karabaw, paghakot sang mga produkto agud

ibaligya kag pagdala sang ila pinamaklan nga

kadam-an, kinahanglan sa pagpangabuhi pareho

sang asin, betsin, gas kag iban pa.

Sadtong Pebrero 4, gin-gamit pa nga panaming

sang mga tropa ang mga 15 ka sibilyan kalakip

ang 4 ka mga menor-de-edad. Bayolasyon man ini

sa intenasyunal nga layi, sa CARHRIHL, kag

bisan sa layi sang GRP sa Republic Act 7610 nga

nagasaad sang proteksyon lakip sa mga kabataan

batuk sa pagpang-abuso, paghimulos kag

diskriminasyon.

I


` Nahadlok kag ginakugmat ang mga pumuluyo

sining indi deklarado nga layi militar sa

Cabatangan.Gani, nagbakwet ang pila ka pamilya ilabi

na ang halin sa Sityo Tinagong Dagat bilin ang hayop-

sa-pagpanguma, mga manok, baboy kag produkto nga

kape.

Nangin kabahin nga aktibidad sang peace

mission ang paghiwat sang mga pagtuon sa mga

kinamatarung sang mga pumuluyo nga ginbuligan

sang mga abogado.Ginhiwat man ang psycho-social

first aid kapin sa mga na-trauma kag sa kahadlok nga

gintuga sang tropa militar.May mga kultural man nga

mga pagpasundayag. Ini kabahin sang play therapy

pareho sang mga ambahanon, binalaybay, saot kag

mga pagdrowing sang mga kabataan kag pumuluyo

nga apektado sang indi-deklarado nga layi militar sa

Brgy. Cabatangan.#

Alipalok

alaparan ang Operasyon Pinta-Operasyon

Dikit (OP-OD) sa nagkalain-lain nga

lugar sang Panay sadtong Marso 29.

Okasyon ini sang ika-48 nga anibersaryo sang

NPA. Nagapula ang mga islogan:

“Mabuhay ang NPAsa ika-48 nga aniber-

saryo!” “Peacetalks suportahan, tudo-gyera sang

AFP untatan!” “Mga pamatan-on mag-entra sa

NPA!”

Naghinuganas lang ang PNP kag militar sa

pagpangkakas kag pagpanipon sang mga confetti kag

iban nga istremir nga nakatakud sa dalanon. Apang sa San Joaquin, Iloilo, malawig na nga

nakabitay ang isa ka istremir kag ulihi na ginkakas

sang pulis kag ginhal-id sa higad. Pagkasunod nga adlaw nakibot lang ang pulis.

Liwat naman nagpamaypay ang islogan sa

kahanginan. May sekreto nga nagpulot kag nagbalik

sang istrimer.

“May tagabanwa gid guro nga nagapanakud

sini! Burong ni Pulis … Tago naman nga naham-ot

ang naka-iskor kay Pulis.

* * *

Pila ka adlaw nga ginabalik-balik sa mga

istasyon sang radio ang OP-OD. Nagapulula lang ang

kalsadahon kag mga haywey asta sa Dumangas kag

Barotac Nuevo. May napinta pa sa tunga kalsada. Indi

man masilhig.Indi man dayon makakas. Daw kilat man nga nagbantala ang militar sang

linubid nga istorya para matabunan ang impact sang

panawagan. “Naggamay kag desperado” na gid kuno

ang NPA sa Panay kon ngaa nagatakud na sang

istremir agud makapangrekrut.

Konsabagay, athag man sa ila nga nagabinutig

sila. Bistado gani sang malapad nga masa ang butig

sang AFP , mismo armi pa? Pero maayo nga athagon

nga ang militar mismo nga rekruter man sang NPA.

Sa sige-sige nila nga pagpang-abuso, pagpamatay

pareho sa ginhimo sang 61stIB, ano pa ang

mapensaran sang mga pamatan-on? Ang grabe nga kaimulon, nga indi na

makaiskwela ang mga pamatan-on, wala man sang

maayo nga matrabahuan, ginalapak pa tudo ang ila

mga kinamatarung, nagakamuklat ang mga pamatan-

on sa pagpasakup sa armadong paghimakas.

* * *

Balita sa kinto kag sa kwarto distrito kag sang

ulihi sa isla pa gid kuno sang Guimaras: Suno sa PNP

kag armi may nagapanaka-saka kag nagapangilkil

kuno nga armadong grupo/NPA. Nagpakugmat kag

nagpahangawa ini sa pumuluyo. Gali kay may mga delegado para sa miting sa

ASEAN nga nagpa-Guimaras nga bantayan. Ginrason

lang ini nga magdagsa ang mga intel, mga pulis kag

militar sa pagbantay sang dulungkaan paggwa-sulod

sa Iloilo City-Guimaras. Kita mo lang ?!

* * *

M


Ang Pagbalik*

Sa liwat nga pagbaktas Sang mga dinag-on Nga ginbayaan Liwat nabuhi Ang maragtas nga binilin Sang mga tinapak Nga ginlipasan sang panahon Apang indi mapanas. Tinapak nga bahandi Sa dughan sang kabukiran Sang kabukiran Sang Baloy kag Angas Liwat nagsublak Ang matalom nga mga dahon Sang armadong paghimakas. - Ka Soliman * Ginatumod ang hilikuton sa pagrekober kag pagpalapad sang area nga ginahulagan

Saludo sa NDFP sa iya ika-44 ka Tuig! · PDF fileKristiyano para sa Pambansang Pagpapalaya ......

Documents

Transcript of Saludo sa NDFP sa iya ika-44 ka Tuig! · PDF fileKristiyano para sa Pambansang Pagpapalaya ......